Ontwerp inrichtingsplan Groene fietslink Brugge - Vlaamse ...

Veldgebied Brugge
Randstedelijk Gebied Brugge
IP Groene fietsgordel Brugge
Groene fietsgordel Brugge 1
inrichtingsplan

Voorwoord
Voor u ligt het inrichtingsplan ‘Groene fietsgordel Brugge’. Dit inrichtingsplan is het eerste
inrichtingsplan binnen het inrichtingsproject landinrichting Randstedelijk Gebied Brugge van
het landinrichtingsproject Brugse Veldzone – Veldgebied Brugge. Het werd opgemaakt met
als doel de open ruimte gordel rond Brugge beter in te richten. In dit inrichtingsplan ligt het
accent op de inrichting van een groene fietsgordel rond Brugge en 6 groene aanlooproutes
vanuit de omliggende centra Zedelgem, Oostkamp, Oedelem, Sijsele en Zuienkerke.
Dit inrichtingsplan is tot stand gekomen na het overleggen met heel wat instanties en door
bevraging van de belangrijkste partners bij het project. Bij de bevraging is telkens rekening
gehouden met de hoofddoelstellingen in het planprogramma voor het Randstedelijk Gebied
Brugge. Het inrichten van de open ruimte gordel rond Brugge staat hierbij centraal. Het
vertrekpunt van onze bevraging ging uit van de wensen van de partners op het gebied van
het functionele en het recreatieve fietsverkeer, de landschappelijke versterking van de
omgeving en de multifunctionele inrichting die zo eigen is aan landinrichting.
Belangrijk is dat ingegaan is op voorstellen van partners en niet een eigen concept is
ontwikkeld. Voor de achtergrondinformatie werd beroep gedaan op de tijdens de fase van
het planprogramma uitgevoerde studies.
Dit document ligt voor ter advies bij de betrokken gemeenten en de bestendige deputatie.
Na de adviesperiode zullen de opmerkingen van de betrokken gemeenten en de bestendige
deputatie op dit plan in het rapport beschreven worden en wordt het inrichtingsplan
aangepast. Het eindvoorstel van inrichtingsplan wordt na goedkeuring in de
planbegeleidingsgroep aan de Commissie voor Landinrichting bezorgd ter advies, waarna
het aan de minister voor leefmilieu ter goedkeuring wordt voorgelegd.
We hebben er voor gekozen om een nieuwe planeffectenmethode toe te passen op dit
inrichtingsplan. Dit zorgt ervoor dat ook de effecten van het project meegenomen worden in
de opbouw van het document. Het volledig afgewerkte document wordt hierdoor wel een
omvangrijke bundel.
Als bijlage vindt u 11 overzichtkaarten en enkele detailkaarten.
Ik wens u veel leesplezier en hoop dat de voorgestelde maatregelen op uw goedkeuring
kunnen rekenen. Alle relevante opmerkingen mogen uiteraard aan mij worden doorgegeven.
Liesbeth Gellinck
Groene fietsgordel Brugge 2
inrichtingsplan

Inhoudsopgave
VOORWOORD ............................................................................................................................................ 2
1 INLEIDING ......................................................................................................................................... 5
1.1 Regelgeving.......................................................................................................................................... 5
1.2 Het Landinrichtingsproject Brugse Veldzone - Veldgebied Brugge ...................................................... 6
1.3 Planvormingsmethodiek ....................................................................................................................... 6
1.4 Inspraak en Adviesprocedure............................................................................................................... 6
2 GEBIEDSANALYSE / PROJECTSITUERING ............................................................................................ 7
2.1 Projectsituering..................................................................................................................................... 7
2.2 Juridisch en beleidsmatig kader ........................................................................................................... 7
2.2.1 Overzicht relevante randvoorwaarden ........................................................................................ 8
2.2.2 Ruimtelijke ordening ................................................................................................................. 12
2.2.3 Bodem....................................................................................................................................... 20
2.2.4 Water ........................................................................................................................................ 21
2.2.5 Natuur ....................................................................................................................................... 23
2.2.6 Bos............................................................................................................................................ 29
2.2.7 Landschap en cultuurhistorie .................................................................................................... 34
2.2.8 Archeologie............................................................................................................................... 36
2.2.9 Landbouw ................................................................................................................................. 37
2.2.10 Recreatie................................................................................................................................... 41
2.2.11 Jacht ......................................................................................................................................... 42
2.2.12 Milieubeleid en MER ................................................................................................................. 43
2.2.13 Mobiliteit.................................................................................................................................... 48
2.2.14 Overige randvoorwaarden......................................................................................................... 51
2.3 Bestaande situatie en autonome ontwikkelingen................................................................................ 52
2.3.1 Huidige situatie ......................................................................................................................... 52
2.3.2 Autonome en te verwachten ontwikkelingen............................................................................. 53
2.3.3 Knelpunten en bedreigingen (kaart 1A) .................................................................................... 53
2.3.4 Kwaliteiten en kansen ............................................................................................................... 53
2.3.5 Landschap en cultuurhistorie .................................................................................................... 54
2.3.6 Bodem....................................................................................................................................... 62
2.3.7 Water ........................................................................................................................................ 62
2.3.8 Landbouw ................................................................................................................................. 65
2.3.9 Recreatie................................................................................................................................... 66
2.3.10 Mobiliteit en verkeer.................................................................................................................. 67
2.3.11 Natuur en bos ........................................................................................................................... 68
3 PROJECTBESCHRIJVING................................................................................................................. 101
3.1 Doelstellingen................................................................................................................................... 101
3.2 Inrichtingsconcept............................................................................................................................. 101
3.2.1 Algemeen inrichtingsconcept .................................................................................................. 101
3.2.2 Inrichtingsconcept deelgebied Ver – Assebroek – Steenbrugge............................................. 104
3.2.3 Inrichtingsconcept deelgebied Steenbrugge - Tillegem .......................................................... 106
3.2.4 Inrichtingsconcept deelgebied Tillegem-Bloemendale ............................................................ 107
3.2.5 Inrichtingsconcept deelgebied Bloemendale – Sint-Pietersplas............................................. 107
3.2.6 Inrichtingsconcept deelgebied Damme – Ryckevelde............................................................. 108
3.3 Maatregelen...................................................................................................................................... 109
3.3.1 Deelgebied Ver – Assebroek – Steenbrugge (kaart 8)............................................................ 109
3.3.2 Deelgebied Steenbrugge - Tillegem (kaart 9) ......................................................................... 118
3.3.3 Deelgebied Tillegem – Bloemendale (kaart 9) ....................................................................... 121
3.3.4 Deelgebied Bloemendale – Sint-Pietersplas (kaart 10)........................................................... 123
3.3.5 Deelgebied Damme – Ryckevelde (kaart 11).......................................................................... 127
3.4 Kostenraming en benodigde grondverwerving ................................................................................. 133
4 BESCHRIJVING EN BEOORDELING VAN EFFECTEN ............................................................................ 136
5 MONITORING................................................................................................................................. 136
6 BESLUIT........................................................................................................................................ 136
6.1 Uitvoeringsprogramma ..................................................................................................................... 136
6.2 Financieringsplan ............................................................................................................................. 143
Groene fietsgordel Brugge 3
inrichtingsplan

7 REFERENTIELIJST.......................................................................................................................... 153
Groene fietsgordel Brugge 4
inrichtingsplan

1 Inleiding
Het planprogramma Brugse Veldzone –Veldgebied Brugge voorziet voor het Randstedelijk
Gebied Brugge 9 mogelijke inrichtingsplannen die de doelstellingen van het planprogramma
uitvoeren. De hoofddoelstellingen zijn het goed inrichten van de open ruimte gordel rond
Brugge zodat een economische meerwaarde gerealiseerd wordt.
Om deze economische meerwaarde met feiten en cijfers te staven, heeft de VLM in het
kader van het Europees Project ‘Value’ een studie uitbesteed. De Universiteit Gent begeleidt
de VLM in het nagaan van de economische waarde van de inrichtingsplannen landinrichting.
Bij de start van het project werd er gepeild naar de verwachtingen van de verschillende
partners in het project, de Vlaamse overheidsdiensten, de provincie West-Vlaanderen en de
gemeenten. In het voorjaar van 2008 werd het project aan de leden van de
planbegeleidingsgroep toegelicht en gepeild naar de verwachtingen.
Op 11 september 2008 kwam de planbegeleidingsgroep Randstedelijk Gebied voor de
eerste maal samen.
Vanwege de mogelijkheid tot Europese cofinanciering besliste de groep om op korte termijn
een eerste inrichtingsplan op te maken. Dit inrichtingsplan, Groene fietsgordel Brugge, heeft
als hoofddoel de gordel rond Brugge in te richten voor het fietsverkeer.
1.1 Regelgeving
Het decreet van 21 december 1998
De wettelijke basis voor landinrichting wordt gegeven door de artikelen 6bis en 11 tem 14
van het decreet van 21 december 1988 houdende de oprichting van de Vlaamse Landmaatschappij
zoals aangevuld met het decreet van 22 november 1995 en gewijzigd bij decreten
van 8 december 2000, 19 juli 2002, 7 mei 2004 en 19 mei 2006.
Het besluit van de Vlaamse Regering van 28 mei 2004
Het voorliggend inrichtingsplan werd opgemaakt in toepassing van het besluit van de
Vlaamse regering van 28 mei 2004 betreffende de procedure tot opmaak van
landinrichtingsplannen en houdende de opheffing van het besluit van de Vlaamse regering
van 6 juni 1996 houdende nadere regelen betreffende de landinrichting en houdende de
wijziging van het besluit van de Vlaamse regering van 17 maart 1998 houdende de
subsidiëring van de landinrichtingswerken, gewijzigd bij besluit van de Vlaamse Regering
van 7 maart 2008 en van 10 oktober 2008. Dit besluit definieert de landinrichtingsplannen,
regelt de procedures van adviesverlening en goedkeuring van de plannen.
Het subsidiebesluit
De partners die bijdragen tot de uitvoering van dit inrichtingsplan kunnen daarvoor een
tussenkomst van het Vlaamse Gewest bekomen conform het besluit van de Vlaamse
Regering van 17 maart 1998 houdende subsidiëring van de landinrichtingswerken, gewijzigd
bij besluit van de Vlaamse Regering van 28 mei 2004 en van 10 oktober 2008. De
subsidiëring van landinrichtingswerken uitgevoerd door gemeenten of provincies wordt nader
bepaald bij Ministerieel besluit van 12 april 2006 houdende subsidiëring van
landinrichtingswerken uitgevoerd door gemeenten of provincies.
Groene fietsgordel Brugge 5
inrichtingsplan

1.2 Het Landinrichtingsproject Brugse Veldzone - Veldgebied Brugge
Het Veldgebied Brugge bestaat uit 4 inrichtingsprojecten landinrichting:
• Randstedelijk gebied Brugge
• Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge
• Veldgebied Jabbeke-Wingene
• Bulskampveld
Het planprogramma voor deze inrichtingsprojecten werd goedgekeurd op 14 september
2007. De planbegeleidingsgroepen Randstedelijk Gebied Brugge en Veldgebied Jabbeke-
Wingene werden opgericht op 24 juni 2008. De twee overige planbegeleidingsgroepen zijn in
oktober en november 2008 opgericht.
Voor het Randstedelijk Gebied Brugge zijn een aantal inrichtingsplannen voorzien met een
gezamenlijk budget van 4, 5 miljoen euro.
Het Randstedelijk Gebied Brugge overlapt met de Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge,
waarvoor een budget van 3 miljoen euro ontsnipperende maatregelen is voorzien.
Het goedgekeurde planprogramma wordt uitgevoerd via de opmaak van inrichtingsplannen.
Deze inrichtingsplannen worden voorbereid door de VLM en gestuurd door de verschillende
planbegeleidingsgroepen.
In de vergadering van de planbegeleidingsgroep wordt tevens overleg gepleegd omtrent
open ruimte thema’s.
Dit rapport omvat het eerste inrichtingplan in het kader van het inrichtingsproject
Randstedelijk Gebeid Brugge namelijk het inrichtingsplan ‘Groene fietsgordel Brugge’.
1.3 Planvormingsmethodiek
Dit inrichtingsplan kwam tot stand door middel van de methode van het evaluerend
ontwerpen. Hierbij worden inrichtingsmaatregelen voorgesteld en afgetoetst aan hun
haalbaarheid en wenselijkheid.
De meeste voorstellen zijn gebaseerd op de vragen vanuit de betrokken gemeentebesturen,
het Regionaal Landschap Houtland, het provinciebestuur West-Vlaanderen en de
doelgroepen.
De basis om deze voorstellen af te toetsen is uiteraard het goedgekeurde planprogramma.
Dit inrichtingsplan neemt heel wat elementen mee uit de voorgestelde inrichtingsplannen
binnen het inrichtingsproject landinrichting Randstedelijk Gebied Brugge.
1.4 Inspraak en Adviesprocedure
Het inrichtingsplan wordt ingevolge de regelgeving opgemaakt door de Vlaamse Landmaatschappij,
onder begeleiding van de planbegeleidingsgroep die door de Vlaamse minister
bevoegd voor landinrichting werd opgericht op 24 juni 2008.
Dit inrichtingsplan wordt, conform de regelgeving onderworpen aan een adviesprocedure.
Deze adviezen kunnen het inrichtingsplan aanvullen of bijsturen.
In aanloop tot de officiële adviesprocedure werd bij de opmaak van dit voorstel van
inrichtingsplan ‘Groene fietsgordel Brugge ‘ heel wat voorbereidend overleg gepleegd met
betrokken particulieren, instanties en gemeenten. Bijgevolg werden ontwerpversies van dit
Groene fietsgordel Brugge 6
inrichtingsplan

inrichtingplan voorgelegd aan de planbegeleidingsgroep teneinde tot een goed voorstel te
komen.
De adviesprocedure van dit inrichtingsplan vangt aan met de kennisgeving van het
inrichtingsplan aan de Commissie voor Landinrichting. Het voorliggend ontwerp van
inrichtingsplan ‘Groene fietsgordel Brugge’ is onderworpen aan het advies van de Deputatie
van de provincie West-Vlaanderen en de gemeenteraad van de volgende betrokken
gemeenten: Stad Brugge, Beernem, Oostkamp, Zedelgem, Zuienkerke, Damme en Jabbeke.
Daarbij kan Het College van Burgemeester en Schepenen beslissen het inrichtingsplan
gedurende 30 dagen ter inzage te leggen in het gemeentehuis; opmerkingen en bezwaren
worden dan gevoegd bij het advies van de gemeenteraad. Op basis van deze adviezen
maakt de Vlaamse Landmaatschappij onder begeleiding van de planbegeleidingsgroep het
eindvoorstel van inrichtingsplan op. Dit wordt geadviseerd door de Commissie voor
Landinrichting, waarna het, bij positief advies, ter goedkeuring aan de minister bevoegd voor
landinrichting wordt bezorgd.
Dit betekent dat het voorliggend plan als een voorstel moet worden beschouwd dat na de
adviesronde kan worden aangepast als gevolg van de uitgebrachte adviezen.
Advies Gemeenten Beernem, Brugge, Damme, Jabbeke, Oostkamp, Zedelgem,
Zuienkerke
Advies Bestendige Deputatie van de Provincie West-Vlaanderen
Ter inzage leggen
Eindvoorstel Inrichtingsplan
2 Gebiedsanalyse / Projectsituering
2.1 Projectsituering
Het project strekt zich ruimtelijk uit over de Randstedelijke open ruimte (groene gordel) rond
Brugge. Het hoofdthema is het vormen van groene fietslinken zodat een fietsgordel rond
Brugge gevormd wordt, samen met een aantal aanlooproutes vanuit de omliggende dorpen
en de verbinding naar het centrum van de stad. Het doel is zowel het woon-werkverkeer per
fiets vlotter te laten verlopen als het aantrekkelijk maken van de groene gordel door deze
voor de fiets te ontsluiten.
Het inrichtingsplan overlapt met alle mogelijk volgende inrichtingsplannen uit het
Randstedelijk Gebied Brugge. Het geeft de samenhang van de groene gordel voor het
recreatief aspect weer en linkt dit aan een goed ingericht geheel. Bepaalde delen van dit
inrichtingsplan overlappen met mogelijke inrichtingsplannen uit de Mobiliteitsas Gent-
Brugge-Zeebrugge (de perimeter van de mobiliteitsas overlapt gedeeltelijk met het
Randstedelijk Gebied Brugge).
2.2 Juridisch en beleidsmatig kader
Het volledig en correct in beeld brengen van relevante juridische en beleidsmatige
randvoorwaarden is een belangrijke vereiste om tot een goede evaluatie van het plan te
komen.
Door middel van een tabel wordt overzichtelijk aangegeven welke randvoorwaarden zijn
onderzocht op hun relevantie en in welke paragraaf zij verder inhoudelijk worden besproken.
Enkel randvoorwaarden die daadwerkelijk relevant zijn voor het project worden inhoudelijk
besproken. Deze inhoudelijke bespreking focust zich op de concrete betekenis voor het
project. Een algemene beschrijving van de randvoorwaarde is beperkt tot de essentie (max.
Groene fietsgordel Brugge 7
inrichtingsplan

2 – 3 zinnen). Vervolgens is ingegaan op de specifieke betekenis en relevantie die deze
randvoorwaarde heeft voor het project.
Voor een goede beschrijving van het juridisch en beleidsmatig kader in de planfiguur zijn
volgende belangrijke keuzen gemaakt:
- per voor het project relevante randvoorwaarde is de afweging gemaakt of deze zo
essentieel is (sturend voor de planvorming) dat deze als randvoorwaarde ook
daadwerkelijk in het rapport opgenomen dient te worden;
- bepaalde randvoorwaarden worden samengebracht onder een overkoepelende noemer,
bijvoorbeeld door de randvoorwaarden “Algemene doelstellingen VEN”, “Kooplicht VEN”,
“Ontheffing verbodsbepalingen VEN” en “Verbodsbepalingen VEN” samen te voegen
onder de noemer “VEN”
- een selectie / samenvatting / synthese wordt aangevuld met de projectspecifieke situatie
/ relevantie.
Voor een korte uitleg over de verschillende decreten waarbinnen bepaalde randvoorwaarden
kaderen zijn de teksten over de decreten letterlijk overgenomen.
2.2.1 Overzicht relevante randvoorwaarden
Onderstaande tabel geeft een overzicht van juridische en beleidsmatige randvoorwaarden
waarvan de relevantie voor het project en het projectgebied werd bekeken. Juridische en
beleidsmatige randvoorwaarden die relevant werden geacht ( ) worden nader besproken;
de laatste kolom geeft aan in welke paragraaf dit gebeurt. Randvoorwaarden die niet
relevant werden geacht ( ) komen verder niet meer aan bod.
Tabel 1: juridische en beleidsmatige randvoorwaarden
Juridische en beleidsmatige
randvoorwaarden
Relevant Bespreking van de relevantie Verwijzing
RUIMTELIJKE ORDENING 2.2.2.
Bestemmingen, voorschriften en vergunningen
Gewestplan Algemeen relevant A.1.
Herbevestigde gebieden van het
gewestplan
Bijzondere plannen van aanleg
(BPA’s) en algemene plannen van
aanleg (APA’s)
Ruimtelijke uitvoeringsplannen
(RUP’s)
Stedenbouwkundige verordeningen
Stedenbouwkundige vergunning
Ruimtelijke structuurplannen
Ruimtelijk Structuurplan
Vlaanderen
Provinciale ruimtelijke
structuurplannen
Het projectgebied grenst aan
herbevestigd gebied en kent een beperkte
overlap.
Het BPA Messem, Schaapsklauw,
Kraainest, Foreyst Noord, Domein Tudor,
Ter Dennen, Sint-Trudostraat Oost en
Maleleie ligt in het projectgebied
Het projectgebied vertoont voor een
gedeelte een overleg op met het
Gewestelijk RUP Chartreuse en
Assebroekse Meersen tot Bergbeekvallei.
Stedenbouwkundige verordening van de
Stad Brugge en de andere betrokken
Gemeenten relevant voor uitvoering van
bepaalde werken.
Relevant voor de uitvoering van bepaalde
werken.
Algemeen relevant
Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-
Vlaanderen
A.2
A.3.
A.4.
B.
B.
D
D.1.
D.2.
Groene fietsgordel Brugge 8
inrichtingsplan

Juridische en beleidsmatige
randvoorwaarden
Relevant Bespreking van de relevantie Verwijzing
Gemeentelijke ruimtelijke
structuurplannen
Overige ruimtelijke visies en
plannen
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan
Brugge, Damme, Beernem, Oostkamp,
Zedelgem, Zuienkerke.
BODEM 2.2.3.
Decreet betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen A.
Voorwaarden m.b.t. bagger- en
ruimingsspecie en uitgraven bodem
Relevant bij het ruimen van de grachten
Blankenbergse dijk
Decreet betreffende de bodemsanering en de bodembescherming B.
Voorwaarden en procedures m.b.t.
grondverzet
Bodemattest
Gebruiksbeperkingen en
voorzorgsmaatregelen bij
verontreinigde gronden
Relevant bij grondverzet
Relevant bij overdracht van gronden
Relevant bij grondverzet
Erosiebesluit C.
Tegengaan bodemerosie /
erosiebestrijdingsplannen
GROND- EN OPPERVLAKTEWATER 2.2.4
Decreet integraal waterbeleid A.
Bekkenbeheerplannen en
Deelbekkenbeheerplannen
Overstromingsgebieden /
oeverzones
Watertoets
bekken Brugse polder,
deelbekkenbeheerplan van
Oudelandpolder van Blankenberge,
Zwinstreek, Damse polder en Kerkebeek-
Sint-Trdudoledeke
Kerkebeek te Sint-Michiels A.
Relevant voor de vergunningsplichtige
werken
Wet op de onbevaarbare waterlopen C.
Machtiging voor het werken aan
waterlopen
Relevant voor de Maleleie C.
Decreet houdende maatregelen inzake het grondwaterbeheer D.
Bescherming waterwingebieden
Grondwaterwinning
Decreet houdende de bescherming van water tegen de verontreiniging van nitraten uit
agrarische bronnen (Mestdecreet)
Bemestingsnormen
NATUUR 2.2.5
Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (Natuurdecreet) A.
Standstill / Zorgplicht A.
VEN A.
Speciale beschermingszones A.
Beschermde soorten
Natuurrichtplan
Groene fietsgordel Brugge 9
inrichtingsplan
D.3.
A.
A.
B.

Juridische en beleidsmatige
randvoorwaarden
Relevant Bespreking van de relevantie Verwijzing
Wijzigen van vegetaties en kleine
landschapselementen
Vlaamse of erkende reservaten
Regionale landschappen
Beleidsplannen en/of projecten
m.b.t. natuur
GNOP Brugge, Oostkamp, Beernem,
Zedelgem, Damme, Zuienkerke
B.
BOS 2.2.6
Bosdecreet A.
Criteria Duurzaam Bosbeheer
Algemene verbodsbepalingen
Ontbossingen
Kappingen
Bosbeheerplan
Toegankelijkheid
Bosgroepen
Bosreservaten
Ryckevelde, Zuidelijk stadsrandbos
Brugge
Houtland
Niet aanwezig
Veldwetboek B.
Bebossing van landbouwgronden
Niet relevant
LANDSCHAP EN CULTUURHISTORIE 2.2.7
Decreet tot bescherming van monumenten, stads- en dorpsgezichten A.
Beschermde monumenten
Beschermde stads- en
dorpsgezichten
Decreet betreffende de landschapszorg
Beschermde landschappen
Ankerplaatsen (definitief
aangeduid) en
erfgoedlandschappen
Damse stadswallen, Abdij van Male, Ver
Assebroek, Tudor
Assebroekse meersen, fort van beieren,
Damme
Poldergraslanden Damme, ryckevelde,
meersen assebroek, Wulgenbroeken,
zuidelijk stadsrandbos, Bloemendaele
ARCHEOLOGIE 2.2.8
Decreet houdende bescherming van het archeologisch patrimonium A.
Meldingsplicht
Stedenbouwkundige vergunning –
advies erfgoedconsulent
Relevant voor bodemingrepen
Site Assebroekse meersen
LANDBOUW 2.2.9
MTR-verordening A.
Randvoorwaarden m.b.t. ruilen
en/of herverkaveling van gronden
in landbouwgebruik
Beleidsplannen en/of projecten
m.b.t. landbouw
Relevant bij verwerven of ruilen van
gronden
HAG’s B.
RECREATIE 2.2.10.
B.
C.
Groene fietsgordel Brugge 10
inrichtingsplan

Juridische en beleidsmatige
randvoorwaarden
Relevant Bespreking van de relevantie Verwijzing
Beleidplannen en/of projecten
m.b.t. recreatie en toerisme
Strategisch Beleidsplan toerisme en
recreatie in het Brugse ommeland.
JACHT 2.2.11.
Jachtdecreet A.
Wildbeheereenheden
Jachtrechten
WBE Driekoningen, Damme Oost-Kust,
T’Boompje, Zoetendaele – De Polders
vertonen in meer of mindere mate een
overlap met het projectgebied
MILIEUBELEID EN MER 2.2.12.
Milieubeleidsplannen A.
Provinciale en gemeentelijke
Milieubeleidsplannen
Provinciaal Milieubeleidsplan West-
Vlaanderen, Gemeentelijke
milieubeleidsplannen Brugge, Damme,
Beernem, Zedelgem, Zuienkerke.
Mer-decreet B.
Mer-(screenings)plicht
PLATTELANDSBELEID
Beleidsplannen en/of projecten
m.b.t. plattelandsbeleid
Relevant voor werken in Assebroek
Navigatieplan voor een vitaal platteland
MOBILITEIT 2.2.13.
Decreet betreffende de mobiliteitsconvenants A.
Mobiliteitsplannen
Beleidsplannen en/of projecten
m.b.t. mobiliteit en verkeer
Provinciaal Mobiliteitsplan, Mobiliteitsplan
Stad Brugge, Damme, Beernem,
Oostkamp, Zedelgem, Zuienkerke.
Projecten in het kader van het Fietsfonds
zoals bijvoorbeeld project m.b.t.
Oostendse Steenweg en
Bruggesteenweg.
OVERIGE RELEVANTE RANDVOORWAARDEN 2.2.14.
A.
B.
C.
Beheerovereenkomsten
Inrichtingsprojecten
Recht van voorkoop
Aanwezigheid van leidingen
Toelichting: mogelijk relevant bij het ruilen
/ herverkavelen van percelen waar
beheerovereenkomsten voor zijn
afgesloten
Landinrichtingsproject Veldgebied Brugge:
Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge
Toelichting: eventuele specifieke rechten
van voorkoop die een impact hebben op
de uitvoering van het project.
Toelichting: mogelijk relevant in geval van
grondwerken in gebieden met
omvangrijke leidingstraten (b.v. grote
gasleidingen). Relevant voor werken
percelen Natuurpunt te Damme.
A.
In de onderstaande toelichting op de tabel worden enkel die randvoorwaarden opgenomen
die als relevant zijn aangevinkt.
Groene fietsgordel Brugge 11
inrichtingsplan

2.2.2 Ruimtelijke ordening
A. Bestemmingen, voorschriften en vergunningen (Kaart 1)
A.1. Gewestplan
De Gewestplannen zijn bodembestemmingskaarten die de functies van het volledige
grondgebied vastleggen (bv. woongebied, industriegebied, ambachtelijke zone, agrarisch
gebied, ...). De bestemmingen van het gewestplan zijn het belangrijkste criterium voor het al
dan niet toestaan van een stedenbouwkundige vergunning. Ze blijven gelden zolang ze niet
vervangen worden door recente bestemmingsplannen zoals ruimtelijke uitvoeringsplannen.
Volgens het oorspronkelijk gewestplan zijn er in het projectgebied verschillende
bestemmingen:
Een groot gedeelte van de voorgestelde maatregelen overlapt met landschappelijk
waardevol agrarische gebied. Verder overlapt het projectgebied met groenbestemmingen als
bosgebied en natuurgebied. Naast deze bestemmingen overlapt het projectgebied in
mindere mate met agrarische gebieden, woongebieden, woonuitbreidingsgebieden,
agrarisch gebied, woonparken en gebieden voor ambachtelijke bedrijven en de gebieden
voor kleine en middelgrote ondernemingen.
A. 2. Herbevestigde agrarische gebieden
In het buitengebied (buiten de grens van het stedelijk gebied Brugge) zijn in het kader van de
afbakening van de natuurlijke en agrarische structuur de herbevestigde agrarische gebieden
afgebakend. Ze worden afgebeeld op kaart 1.
In deze gebieden is landbouw de hoofdfunctie. Een aantal maatregelen overlapt met
herbevestigd agarrisch gebied, ter hoogte van Moerbrugge (van Cailliedreef,
Beverhoutsveldstraat) en de fietsverbinding Abdij van Male-Damme.
A.3. Bijzondere plannen van aanleg
Met volgende plannen van aanleg kent het projectgebied een overlap:
- BPA Messem
- BPA Schapsklauw
- BPA Kraainest
- BPA Foreyst Noord
- BPA Domein Tudor
- BPA Ter Dennen
- BPA Sint Trudostraat Oost
- BPA Maleleie
- BPA Gistfabriek
A.4. Ruimtelijke uitvoeringsplannen
De volgende ruimtelijke uitvoeringsplannen overlappen gedeeltelijk met het projectgebied:
- Gewestelijk RUP Chartreuse
- Gewestelijk RUP Assebroekse Meersen tot Bergbeekvallei
Groene fietsgordel Brugge 12
inrichtingsplan

B. Stedenbouwkundige verordeningen en vergunningen
In het decreet houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening en bijbehorende
uitvoeringsbesluiten is aangeduid welke werken vergunningsplichtig zijn. De bestemmingen
van het gewestplan of ruimtelijk uitvoeringsplan zijn het belangrijkste criterium voor het al
dan niet toestaan van een stedenbouwkundige vergunning. Daarnaast kunnen via
stedenbouwkundige verordeningen op Vlaams, provinciaal of gemeentelijk niveau
aanvullende voorwaarden van toepassing zijn.
Voor vergunningsplichtige werken in het kader van dit inrichtingsplan zal steeds een
stedenbouwkundige vergunning moeten worden aangevraagd.
D. Ruimtelijke Structuurplannen
Voor elk van de ruimtelijke structuurplannen wordt hieronder een selectie van de inhoud
weergegeven. Hierbij werd de afweging gemaakt of deze al dan niet verband houden met de
voorgestelde maatregelen in dit inrichtingsplan.
D.1. Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen
Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen werd op 23 september door de Vlaamse Regering
Goedgekeurd.
Het ruimtelijk structuurplan Brugge wordt ondermeer gedefinieerd als een stedelijk gebied en
een bestaande toeristische aantrekkingspool. Om in de bestaande toeristische
aantrekkingspolen de kwaliteit van de leefomgeving en de maatschappelijke en economische
ontwikkelingsmogelijkheden van de eigen bevolking te behouden, is het wenselijk een in het
stedelijk beleid geïntegreerde toeristische visie te ontwikkelen. Hierbij moet aandacht gaan
naar toeristische potenties in en nabij deze stedelijke gebieden. Verder wordt aangegeven
dat duurzame mobiliteit in stedelijke gebieden bewerkstelligd dient te worden. Hierbij wordt
het optimaliseren van de bestaande infrastructuur en het vergroten van de verkeersveiligheid
en het verminderen van de automobiliteit door het verbeteren van de kwalitatieve ruimtelijke
condities voor de alternatieve vervoerswijzen als belangrijke uitgangspunten aangegeven.
Bijgevolg wordt het belangrijk geacht dat delen van kleinstedelijke, regionaalstedelijke en
grootstedelijke gebieden autoarm worden gemaakt. Dit vereist onder andere het stimuleren
van zachte vormen van verkeer (fiets, te voet).
D.2. Provinciale ruimtelijke structuurplannen
Het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan werd goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 6
maart 2002 . Daarmee kreeg het zijn definitieve rechtskracht voor alle openbare besturen in
West-Vlaanderen.
Binnen de gewenste ruimtelijke structuur worden ondermeer volgende beleidsdoelstellingen
aangegeven:
1. Er wordt tot doel gesteld om de rivier- en beekvalleien (bv. Kerkebeek, Maleleie) en
reliëfcomponenten als natuurlijke verbindingselementen te behouden en versterken.
Dit netwerk van verbindingselementen en complexen van natuur dient optimaal te
worden beschermd. Bijgevolg dienen rivier en beekvalleien als drager van de
natuurlijke structuur versterkt en ontwikkeld te worden als structuurbepalende
elementen. De valleien van deze waterlopen hebben een belangrijke
verbindingsfunctie en zorgen voor differentiatie.
2. Dijken en spoorwegbeddingen worden aangegeven als droge natuurlijke
verbindingen (bv. Blankenbergse dijk, oude spoorwegbedding Steenbrugge –
Maldegem). Het zijn lijnvormige elementen die sterk afgebakend kunnen worden in
Groene fietsgordel Brugge 13
inrichtingsplan

het landschap. Ze dragen bij tot de interne samenhang in de natuurlijke structuur.
Deze verbindingen bestaan uit spoorwegbeddingen en dijken en spelen wegens hun
bovenlokaal karakter een belangrijke rol als verbindend element.
3. Om duurzaam met toerisme en recreatie om te gaan richt het beleid zich in de eerste
plaats op een versterking van het bestaande aanbod. Vooral in gebieden die reeds
een ruim toeristisch-recreatief aanbod hebben, wordt gewerkt aan de verbetering en
vernieuwing van het bestaande aanbod, rekening houdende met maatschappelijke
evoluties.
4. De provincie wil inspelen op de streekgebonden kwaliteiten om zijn ruimtelijke
verscheidenheid als troef te versterken. Ook op toeristisch-recreatief vlak dienen alle
ontwikkelingen te vertrekken vanuit de eigenheid van de streek.
5. Niet alleen wordt de ruimtelijke verscheidenheid versterkt, er worden ook toeristischrecreatieve
netwerken gevormd. De bedoeling is om de interne samenhang van een
toeristisch-recreatieve regio te versterken zodat de complementaire verscheidenheid
benadrukt wordt. Daarnaast wordt de samenhang tussen toeristisch-recreatieve
netwerken nagestreefd om vakantiegangers te stimuleren hun bezoek te verrijken
door ook andere streken op te zoeken. Op die manier krijgen ook minder gekende
toeristisch-recreatieve plaatsen de kans om zich te ontplooien.
6. Inwoners van West-Vlaanderen moeten hun vrije tijd kwalitatief en dicht bij huis
kunnen doorbrengen. Recreatief medegebruik in stedelijke gebieden en in de open
ruimte of openluchtrecreatieve groene domeinen zijn hier de opties. Voorzieningen
voor omgevingsrecreatie ondersteunen de toeristisch-recreatieve netwerken.
7. West-Vlaanderen bestaat uit diverse landschappen met een aanzienlijk
cultuurhistorisch karakter en een duidelijke erfgoedwaarde (bv. Assebroekse
Meersen). Landschappen waar een grote samenhang bestaat tussen de
verschillende landschapskenmerken moeten worden gevrijwaard en versterkt. Hierbij
is het belangrijk traditionele landschapskenmerken te behouden en te versterken ter
bescherming van de identiteit van West-Vlaamse landschappen
D.3. Gemeentelijke ruimtelijke structuurplannen
a. Gemeentelijk ruimtelijke structuurplan Stad Brugge
Het Gemeentelijk ruimtelijke structuurplan Stad Brugge werd door de bestendige deputatie
van de provincie West – Vlaanderen goedgekeurd op 3 augustus 2006.
Voor de verschillende deelstructuren worden o.a. de hieronder vermelde uitgangspunten
aangegeven:
Een algemene basis optie voor het stedelijk beleid i.k.v. verkeers- en vervoersstructuur is het
verbeteren van nabijheid. Men stelt voorop om het aantal verplaatsingen te voet of per fiets
te vergroten door de verplaatsingsafstanden te verkorten en de voorzieningen voor deze
vervoerswijzen te verbeteren.
Voor de natuurlijke structuur wordt herstel en ontwikkeling van gebiedsgebonden ecotopen
beoogd zoals bijvoorbeeld in de Assebroekse Meersen tot Bergbeekvallei. Voor de
Wulgenbroeken en de Gemene Weiden (natuurverbindingsgebieden) wordt aangegeven dat
de functies landbouw en natuur nevengeschikt dienen te zijn en andere functies
ondergeschikt. Het beleid dient hier gericht te zijn op de ruimtelijke ondersteuning van de
verweving tussen de verschillende functies van de open ruimte.
De initiatieven van de provincie en het Vlaams Gewest inzake bosuitbreiding dienen aan
elkaar gekoppeld te worden ten einde twee grote randstedelijke bosgebieden te bekomen nl.
in het zuidwesten (Beisbroek – Tudor – Zevenkerke) en ten zuidoosten (Ryckevelde – Male)
van Brugge. Verder dient de stad Brugge of de hogere overheden initiatief op te nemen om
natuurlijke inrichting van volgende gebieden te verbeteren o.a. Kom van de Gemene
Weidebeek, Kerkebeekvallei en poldervaarten.
Groene fietsgordel Brugge 14
inrichtingsplan

Er moeten mogelijkheden worden voorzien waardoor inwoners hun vrije tijd kwalitatief en
dichtbij huis te kunnen doorbrengen. Recreatief medegebruik van het buitengebied of
openluchtrecreatieve groene domeinen in verweving met het wonen zijn hier belangrijke
opties.
Er wordt aangegeven dat een belangrijk aspect van de groene buitengordel de
toegankelijkheid ervan is. Deze groene gordel bestaat uit een afwisseling van groengebieden
enerzijds en agrarische gebieden waar landbouw garant staat voor het beschermen van de
open ruimte anderzijds. Maximaal behoud van de groene gordel staat voorop.
Het open houden van de groene gordel rond Brugse agglomeratie wordt ondersteund door
de realisatie van een recreatieve fietsroute. Hierbij ontbreken tot op heden volgende
verbindingen: verbinding tussen Moerkerkse Steenweg en Maleveld, Verbinding tussen
zuidwestelijk stadsrandbos en de Wulgenbroeken – Meersengebied, verbinding tussen
Kasteel van Loppen en Tillegembos via het Chartreusegebied, verbinding tussen de Ster
(Tillegem) en Kasteel Tudor, verbinding tussen Beisbroek en Oostendse Vaart, verbinding
Sint-Pietersplas en de polders, …
In het kader van archeologisch erfgoed wordt vooropgesteld om het archeologische erfgoed
te beschermen door bestemmings- en inrichtingsmaatregelen die de vernietiging ervan kan
beperken door het voorzien van de nodige financiële middelen.
Tot slot wordt maximaal aandacht gevraagd voor een gericht integraal waterbeleid.
Figuur 1: Groene gordel en groene citadels (Stad Brugge)
Groene fietsgordel Brugge 15
inrichtingsplan

Figuur 2: Fietsroutenetwerk
Groene fietsgordel Brugge 16
inrichtingsplan

Figuur 3: Gewenst open ruimte structuur
Groene fietsgordel Brugge 17
inrichtingsplan

. Ontwerp Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Damme
De gemeenteraad van Damme heeft op 24 april 2008 het ontwerp gemeentelijk ruimtelijk
structuurplan voorlopig aangenomen.
De afbakening van het regionaal stedelijk gebied Brugge stelt de versterking van
Ryckevelde-Malebos als randstedelijk groengebied voorop. Als onderdeel van de groene
gordel van het stedelijk gebied staat het behoud van de landbouwactiviteiten,de duurzame
ontwikkeling van ecologische en landschappelijk waardevolle gebieden en het behoud en
versterken van stedelijke open ruimte activiteiten voorop. Deze vervullen een belangrijke
functie voor de natuur, als buffer, als recreatiegebied en leggen het onbebouwde karakter
definitief vast.
In verwevingsgebieden is het beleid erop gericht natuur en landbouw ruimtelijke te
ondersteunen door enerzijds het behoud, herstel en ontwikkeling van de aanwezige
ecotopen en anderzijds ontwikkelingsmogelijkheden van de landbouw met de aanwezige
ecotopen verzoenbare maken.
Het natuurbeleid is gericht op het behoud, herstel en ontwikkeling van KLE’s en kleine
natuurgebieden. Het beleid rond beken richt zich vooral op de samenhang met de vallei:
natuurlijke loop nastreven, opheffen van barrières, vrijwaren van bebouwing en het
waterbergend vermogen versterken. Clusters van KLE’s en kleine natuurgebieden moeten
zoveel mogelijk gespaard blijven van activiteiten die niet kaderen in een open ruimte beleid.
In droge corridors (bv. Oude Sluisdijk, zuiddijk) worden de verbindingsmogelijkheden geënt
op, in hoofdzaak bestaande, kleine landschapselementen (houtkanten, bosjes,
bermen,perceelsranden, …). Het natuurtechnische beheer van de bermen, conform het
bermbesluit, biedt hier mogelijkheden. Hierbij wordt verwezen naar het Dijkenbeheersplan
van de Provincie West – Vlaanderen.
In gave landschappen (bv. zwinpolder, poldergebied, Donke – Kalehoek – Sijseleveld –
Maleveld, Ryckevelde en ruimere omgeving van Sijseleveld) moeten de traditionele
kenmerken en karakteristieke relicten behouden en versterkt worden. Nieuwe ingrepen
moeten rekening houden met de landschappelijke draagkracht van het gebied en dit in
samenhang met de structurerende elementen en componenten.
Voor ankerplaatsen (Polders Damme, Maleveld en bossen van Male, Ryckeveld) is het
aangewezen alle vormen tegen te gaan van versnippering, verandering of toevoeging van
storende elementen die de samenhang van de ankerplaats verstoren
Als groengebied binnen de groene gordel wordt het recreatief medegebruik van het
randstedelijk groengebied Ryckevelde-Malebos verder uitgebouwd.
Aandacht gaat bijgevolg ook naar de kwaliteit en de belevingswaarde van de lijnelementen
(bv. kanlaal Brugge - sluis)en de directe omgeving. Bij de (her)inrichting van een lijnelement
en de omgevende gebieden die betrekking hebben op het lijnelement wordt een integrerende
visie voor het volledige traject uitgewerkt. Toerisme en recreatie zijn belangrijke
nevenfuncties in de brede strook rond de Damse Vaart. De hoofdfuncties worden echter
ingevuld door natuur en landbouw. We spreken dan ook van toeristisch-recreatief
medegebruik van de open ruimte. Het recreatief netwerk is momenteel al vrij goed
uitgebouwd. Prioritair is de opwaardering van de bestaande toeristisch-recreatieve
aantrekkingselementen en infrastructuren en het beter afstemmen van de verschillende
recreatieve mogelijkheden onderling en met de landbouw.
Het historische kader van Damme en de woonkwaliteit van de Dammenaars stellen scherpe
randvoorwaarden aan de toeristisch-recreatieve uitbouw van het stadje. Ons beleid richt zich
daarom vooral op het versterken van de kwaliteit van het aanbod en niet op kwantiteit. Zo
Groene fietsgordel Brugge 18
inrichtingsplan

vormen de oude stadswallen met mogelijkheden voor zachte recreatie een perfecte
aanvulling bij de cultuurhistorische waarden van het stadje. Zowel langs de Damse Vaart als
langs het Schipdonkkanaal zijn afzonderlijke
fietspaden aangelegd. Langs kanalen is het streefdoel de uitbouw van afzonderlijke
fietsvoorzieningen. De jaagpaden waarlangs het fietsverkeer gebeurt, zijn bij voorkeur
verkeersvrij. Trajecten waar plaatselijk verkeer is toegelaten worden tot een minimum
beperkt. Deze kunnen het statuut van fietsvoorrangswegen krijgen.
c. Ontwerp Ruimtelijke structuurplan Beernem
De gemeenteraad van Beernem heeft het ruimtelijke structuurplan Beernem goedgekeurd op
16 december 2008.
De aanwezige dreven en verharde paden in de vallei van Bergbeek en Meersbeek lenen zich
uitstekend voor toeristisch-recreatief medegebruik voor laagdynamische activiteiten, zoals
wandelen, fietsen, paardrijden,… Deze hoofdruimte dient geïntegreerd te worden binnen
zowel het lokale als bovenlokale toeristisch-recreatief netwerk.
Het ‘Beverhoutsveld’ is een cultuurhistorisch, landschappelijk en natuurlijk zeer waardevol
gebied. In de eerste plaats wordt er gestreefd naar het behoud en het versterken van het
landschapsbeeld. Het fijnmazige dambordpatroon met weilanden, gescheiden door dreven,
dient behouden te blijven. De natuurfunctie dient afgestemd op de landbouwfunctie, maar op
termijn kan de natuurfunctie zich verder ontwikkelen en dit binnen een multifunctioneel
gebruik. Dit specifieke landschap bezit heel wat toeristisch-recreatieve potenties en de
aanwezige dreven werken stimulerend voor toeristisch-recreatief medegebruik.
Deze deelruimte kan op een verantwoorde manier ingepast worden in het (lokaal) toeristischrecreatief
netwerk. Het uitgebreid drevennetwerk met onverharde paden in een rustige
omgeving en de oude trambedding bieden een unieke mogelijkheid voor recreatief
medegebruik, meerbepaald voor zachte vormen van recreatie (ruiters, wandelaars en
mountainbikers). Het merendeel van de dreven zijn goed toegankelijkheid en maken tevens
de verbindingen mogelijk naar aanpalende gebieden. Enkel in noordelijke richting,
meerbepaald ter hoogte van de Assebroekse Meersen, is er een probleem inzake de
toegankelijkheid van (private) dreven. Deze toegankelijkheid vormt een belangrijk
aandachtspunt in de verdere profilering van het ‘Beverhoutsveld’ als toeristisch-recreatief
element, waarbij hoevetoerisme netwerkondersteunend kan. Het beeld van deze hoofdruimte
wordt bepaald door het vrij gaaf cultuurhistorisch landschap van het Beverhoutsveld en een
uitloper van de Assebroekse Meersen (twee ankerplaatsen). Het rastervormig patroon van
dreven met tussenin wei- en akkerlanden dient gevrijwaard te blijven. Het gebied vormt een
zeer waardevol rustgebied met een beperkte draagkracht. Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen
dienen in overeenstemming te zijn met de gewenste ontwikkelingen van dit gebied.
d. Gemeentelijk ruimtelijke structuurplan Oostkamp
Het ruimtelijk structuurplan van Oostkamp werd op 14 september 2006 goedgekeurd door de
bestendige deputatie.
Belangrijk voor de landschappelijke structuur van Oostkamp is dat de eigenheid van de
waardevolle open ruimtegebieden (broeken en meersen, veldgebieden met bossen en
kasteelparken, beekvalleien) maximaal kan behouden blijven. Het landschap fungeert als
belangrijk verwevingskader tussen verschillende functies in de open ruimte. Het beheer en
ontwikkelen van kleine landschapselementen en het behouden van cultuurhistorische
puntrelicten als waardevolle landschappelijke componenten staan centraal in het beleid. Een
zeer belangrijk aspect binnen de landschappelijke structuur van Oostkamp is de
natuurfunctie en de hoge natuurwaarden. Belangrijk voor het goed functioneren van de
natuurlijke structuur is haar samenhang zowel binnen de open ruimte als binnen en
doorheen de bebouwde ruimte. Deze samenhang wordt nagestreefd bij het creëren van een
Groene fietsgordel Brugge 19
inrichtingsplan

ecologisch netwerk. Een aanzet tot een samenhangende visie voor de natuurlijke structuur
van Oostkamp werd uitgewerkt in het GNOP3. Naast haar ecologische functie heeft de
natuur tevens een belangrijke educatieve functie en draagt ze bij tot de kwaliteit van de
woon- en leefomgeving. De wulgenbroeken wordt beschouwd als één van de primaire
corridors.
De uitbouw van een volwaardig toeristisch-recreatief netwerk, zowel gericht naar de
Oostkampenaar zelf als naar de toerist, veronderstelt een dicht netwerk van auto-, fiets- en
wandelroutes. Deze routes zullen maximaal geënt moeten worden op de toeristische en
recreatieve knooppunten van de gemeente. De optimalisatie van het toeristisch-recreatief
netwerk omvat zoals reeds aangehaald enerzijds het beter integreren van de aanwezige
toeristisch-recreatieve troeven (het kanaal, bezienswaardigheden, kasteelparken,
landschappen) in het bovenlokaal toeristisch-recreatief netwerk van het Brugse en anderzijds
de bestendiging van de bestaande gemeentelijke toeristisch-recreatieve polen. Belangrijke
aspecten bij het verder uitwerken en optimaliseren van het toeristisch-recreatief netwerk is
de onderlinge samenhang tussen de verschillende activiteiten en bezienswaardigheden, de
toegankelijkheid van de verschillende activiteiten voor een ruim publiek (jong en oud,
mobiele en minder mobiele mensen) en het multifunctioneel gebruik van de bestaande
infrastructuur.
e. Ruimtelijk structuurplan Zuienkerke
Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan van Zuienkerke werd goedgekeurd op 19 januari
2006 door de bestendige deputatie.
Binnen het structuurplan worden de poldergeleden en dijklichamen worden geselecteerd als
‘lokale structurerende lineaire elementen’. De Blankenbergse dijk werd geselecteerd als een
lineair element. Ze zijn structuurbepalend voor de landschappelijke structuur van de
polderstreek. Zij hebben een belangrijke beeldbepalende en verbindende rol binnen de
polderruimte. De poldergeleden moeten hun verbindende rol blijven spelen, de dijklichamen
hebben naast een belangrijke beeldbepalende ook een toeristisch-recreatieve rol. Ze worden
opgesomd bij de selecties.
2.2.3 Bodem
A. Afvalstoffendecreet: Decreet betreffende de voorkoming en het beheer van
afvalstoffen van 2 juli 1981
Het afvalstoffendecreet vormt de wettelijke basis voor het realiseren van het
afvalstoffenbeleid binnen het Vlaamse gewest. Het decreet is een zogenaamd kaderdecreet
d.w.z. het decreet bevat de belangrijkste bepalingen maar de verdere uitwerking is door de
Vlaamse regering vastgelegd in uitvoeringsbesluiten zoals bijv. het Vlarea. Het VLAREA
bundelt bijna alle uitvoeringsbesluiten bij het Afvalstoffendecreet. Het VLAREA dat sinds 1
juni 1998 van kracht was, is op 5 december 2003 grondig gewijzigd, gevolgd door diverse
wijzigingen.
Deze wetgeving zal relevant zijn, in het geval van overdracht van gronden en/of werken met
grondverzet.
B. Het Decreet betreffende de bodemsanering en de bodembescherming van 27
oktober 2006 en het Besluit van de Vlaamse Regering van 14 december 2007
houdende vaststelling van het Vlaams reglement betreffende de bodemsanering en de
bodembescherming.
Het bodemdecreet is er op gericht om de kwaliteit van de bodem te verzekeren, te behouden
en te herstellen. Het decreet omvat hiertoe 2 luiken:
Groene fietsgordel Brugge 20
inrichtingsplan

1) bodemsanering dat erop gericht is om zoveel mogelijk richtwaarden voor
bodemkwaliteit te realiseren;
2) bodembescherming dat erop gericht is om de bodem te beschermen tegen
verontreiniging en verstoring en om waardevolle bodems te vrijwaren.
Wat betreft het luik bodemsanering zijn een vijftal krachtlijnen te onderscheiden:
1. de identificatie en inventarisatie van gronden met o.a. een grondeninformatieregister,
2. het onderscheid tussen historische, nieuwe en gemengde verontreiniging;
3. het onderscheid tussen de saneringsplichtige en de saneringsaansprakelijke;
4. de bodemsaneringsprocedure;
5. de regelingen bij overdracht van gronden.
Deze wetgeving zal relevant zijn, in het geval van overdracht van gronden en/of werken met
grondverzet.
C. Erosiebesluit : Besluit van de Vlaamse regering van 7-12-2001 houdende de
subsidiëring van de kleinschalige erosiebestrijdingsmaatregelen die door de
gemeenten uitgevoerd worden (volledige naam), gewijzigd bij besluit van 23-9-2005
(gepubliceerd 19-10-2005) en 1-9-2006 (gepubliceerd 16-10-2006).
Binnen het gebied zijn geen problemen van erosie vastgesteld. Er zijn dan ook geen
gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen voor het gebied beschikbaar.
2.2.4 Water
A. Decreet integraal waterbeleid
Binnen Vlaanderen vormt het decreet Integraal Waterbeleid van 18 juli 2003 het juridisch en
organisatorisch kader waarbinnen het waterbeleid moet gevoerd worden. Het is een
kaderdecreet dat de grote lijnen voor het beleid uitzet. De concretisering gebeurt via
uitvoeringsbesluiten.
Het gebied ligt volledig in het bekken van de Brugse Polders. Voor dit bekken is een
bekkenbeheerplan opgemaakt dat werd vastgesteld door de Vlaamse Regering. Acties die
van belang zijn voor het Randstedelijk gebied zijn:
- Lappersfortbos - behoud en bestendiging waterberging
- Kerkebeek te Sint-Michiels - Realisatie wachtbekken (actief overstromingsgebied)
- bovenloop van de Jabbeekse Beek - Realisatie van een actief overstromingsgebied
- Bouw van (nood)gemaal te Sint-Pieters Brugge
- Zuidervaartje: Afvoer via kanaal Brugge-Oostende bewerkstelligen
- Herstelling sifon t.h.v. 5 geboden
- Aanpassen (verbeteren) van Verbindingssluis te Brugge
- Waterkering voorzien langs de Ringvaart rond Brugge
- Hernieuwing van de brug te Steenbrugge
- Organisatie van bilateraal overleg omtrent doorvaarbaar maken van de Coupure te
Brugge
- Realisatie van fietsveer te Sint-Andries
- Kerkebeek 1ste categorie - Ecologisch oeverherstel
- Haalbaarheidsstudie verbinding Waggelwater met kanaal Brugge-Oostende
Het Randstedelijk gebied behoort tot 4 deelbekkens (zie kaart 2). Deze deelbekkens worden
hieronder opgesomd, samen met de maatregelen uit de deelbekkenbeheerplannen die
relevant zijn voor het Randstedelijk gebied:
- ten noordwesten van Brugge situeert zich het deelbekken “Oudlandpolder van
Blankenberge”;
Groene fietsgordel Brugge 21
inrichtingsplan

1. optimalisatie van de afwatering in het westelijk deel van Sint-Pieters Brugge;
2. inrichten van een bufferbekken bij de uitbreiding van het bedrijventerrein
Herdersbrug;
- ten noordoosten van Brugge, tussen het Boudewijnkanaal en de Damse Vaart, situeert
zich het deelbekken “Zwinstreek”;
optimalisatie van de collector te Koolkerke en de aanleg van een gescheiden
rioleringsstelstel te Oostkerke en Hoeke zullen een gunstige invloed hebben
op de waterkwaliteit in het gebied;
- ten zuidoosten van Brugge, tussen de Damse Vaart en het kanaal Gent-Brugge-
Oostende, situeert zich het deelbekken “Damse Polder”;
1. bijkomende bufferruimte realiseren voor het Sint-Trudoledeke;
2. onderhoudsproblemen aanpakken van het Sint-Trudoledeken ter hoogte van
de Odegemstraat;
3. bescherming van de Groenwijk tegen wateroverlast;
4. optimalisatie afvoer Hoofdsloot en bevloeiing Assebroekse Meersen;
5. aanleggen van een dubbelrichtingsfietspad langs de N377 vanaf de Kerkstraat
in Assebroek tot de Oudeputstraat te Oedelem met inbegrip van riolerings- en
afkoppelingswerken;
6. Maleleie: realiseren van natuurverbinding;
7. buffergebied van de Meersbeek verder ontwikkelen in het gebied Ryckevelde;
8. aanleggen van een verbinding tussen het Sint-Trudoledeken en de
Hoofdsloot;
- ten zuidwesten en in het centrum van Brugge situeert zich het deelbekken “Kerkebeek-
Sint-Trudoledeken”.
1. maatregelen nemen om de waterkwaliteit te verbeteren in de Kerkebeek, het
Zuidervaartje, de Daelevijverbeek en de Daelebeek;
2. maatregelen nemen om het regenwater af te koppelen van de riolering aan de
Daelevijverbeek;
3. ecologische herinrichting en ecologisch beheer van waterlopen, o.a. in
Tillegem en in de omgeving van het PIDO.
De deelbekkenbeheerplannen zijn voorlopig goedgekeurd door de waterschappen. In 2009
worden deze voorgelegd aan de bekkenraden, waarna ze definitief kunnen goedgekeurd
worden.
B. Watertoets
De watertoets wordt opgelegd door het decreet integraal waterbeleid. Elk nieuw initiatief
waarvoor er een vergunning nodig is (een stedenbouwkundige, een milieuvergunning of een
andere) en elk plan of programma, moet vóór de goedkeuring aan de watertoets
onderworpen worden. Alleen wanneer er in geen geval schadelijke effecten voor water te
verwachten zijn, zoals bij een jachtvergunning, dan zegt het gezond verstand dat de
watertoets zonder voorwerp is.
C. Wet op de onbevaarbare waterlopen
Deze wet verdeelt de onbevaarbare waterlopen in drie verschillende categorieën en kent het
beheer van deze waterlopen toe aan de verschillende instanties.
◊ De waterlopen van derde categorie worden beheerd door de gemeente (indien niet in een
polder of watering gelegen).
◊ De waterlopen van tweede categorie worden beheerd door de provincie (indien niet in een
polder of watering gelegen).
◊ De waterlopen van eerste categorie worden beheerd door de afdeling Operationeel
Waterbeheer van de Vlaamse Milieumaatschappij.
Groene fietsgordel Brugge 22
inrichtingsplan

In polders en wateringen geldt deze wet in principe voor waterlopen van eerste categorie.
Voor de andere onbevaarbare waterlopen blijven de reglementen van de besturen van
polders en wateringen van kracht. Dit houdt in dat de waterlopen van tweede en derde
categorie die binnen een polder of watering gelegen zijn, beheerd worden door de
betreffende polder of watering.
De bevaarbare waterlopen worden beheerd door de administratie Waterwegen en Zeekanaal
NV. In het projectgebied zijn dit het kanaal Brugge-Oostende en de Damse Vaart. Het
Zuidervaartje is een waterloop eerste categorie maar beheerd door W&Z NV.
Deze wet bepaalt tevens dat er voor werken aan waterlopen van tweede en derde categorie
een machtiging moet gevraagd worden aan de provincie. Voor werken aan niet geklasseerde
polderwaterlopen moet een machtiging gevraagd worden aan de betreffende polder of
watering.
Kaart 2 geeft de klassering van de waterlopen weer en de ligging van de aanwezige polders
en wateringen. In het projectgebied zijn 4 polders actief: de Nieuwe polder van
Blankenberge, de Zwinpolder, de Damse Polder en de polder Sint-Trudoledeken.
D Subsidiebesluit voor de polders en wateringen
Het subsidiebesluit voor de polders en wateringen voorziet in medefinanciering van het
Vlaamse Gewest voor buitengewone werken aan waterlopen van tweede en derde categorie
binnen de omschrijving van polders en wateringen. In het kader van dit besluit hebben de
polders en wateringen met medefinanciering van het Vlaamse Gewest,
waterhuishoudingsplannen opgemaakt. Deze plannen bevatten een aantal projecten
waarvoor de polders en wateringen medefinanciering aanvragen. Eind 2008 werd het project
van de polder Sint-Trudoledeken principieel goedgekeurd. De polder start nu met de
grondverwerving en het ontwerp van de werken. Het project voorziet in:
1. de aanleg van een verbinding tussen de Meersbeek en de Assebroekse Meersen,
teneinde de Assebroekse Meersen te bevloeiien met water van goede kwaliteit en de
wateroverlast in de Meersbeek te beperken;
2. verbetering van de werking van het pompgemaal op de Hoofdsloot door de
verbreding met een natuurtechnisch profiel van de aanvoersloot ter hoogte van het
pompgemaal.
F Decreet houdende de bescherming van water tegen de verontreiniging van nitraten
uit agrarische bronnen (Mestdecreet)
Het uitgangspunt voor het Vlaamse mestbeleid is de Europese nitraatrichtlijn. De richtlijn
verplicht alle Europese lidstaten de nitraatverontreiniging van oppervlaktewater te beperken
tot 50 mg NO 3 /l
Op 21 december 2006 keurde het Vlaams parlement een nieuw mestdecreet goed. Dit
decreet ging in op 1 januari 2007.
Met dit nieuw decreet is gans Vlaanderen afgebakend als kwetsbaar gebied water.
2.2.5 Natuur
A. Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu
A. Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu
Het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (B.S.
10/01/98 – ook Natuurdecreet genoemd) vormt de basis voor de bescherming van de natuur
in Vlaanderen. Het natuurdecreet implementeert een aantal Europese Richtlijnen en werd
meermaals gewijzigd. Een aantal bepalingen werden uitgewerkt onder de vorm van
Groene fietsgordel Brugge 23
inrichtingsplan

uitvoeringsbesluiten die in onderstaande paragrafen worden vermeld indien ze betrekking
hebben op een voor voorliggend project toepasselijke randvoorwaarde.
a) Zorgplicht/ Standstill
Zowel zorgplicht als standstill zijn horizontale bepalingen en bijgevolg overal, onafhankelijk
van de ruimtelijk bestemming, van toepassing op Vlaams grondgebied.
Binnen voorliggend project mag geen vermijdbare schade aan de natuur worden veroorzaakt
terwijl niet-vermijdbare schade gecompenseerd dient te worden. Het standstill-principe geldt
zowel voor de kwantiteit als de kwaliteit van de natuurwaarden.
b) Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN)
Het inrichtingsplan overlapt met 5 VENgebieden (kaart 3).
Tabel 1 : Ven 1 ste fasegebieden in het inrichtingsplan met hun oppervlakte (ha).
Gebiedscode Naam van het VEN 1 ste fase-gebied
Oppervlakte
GEN 112
De Gebieden van de overgang van polders naar zandstreek langs
het kanaal Brugge-Oostende 260,777
GEN 115 De Damse polders 52,722
GEN 119 Het Vloethemveld, Sint-Andriesveld, Tillegem 424,930
GEN 117 De Schobbejakshoogte 13,192
GEN 118 De Assebroekse Meersen tot Bergbeekvallei 54,599
Hierbinnen dient het voorliggend landinrichtingsproject zich te
richten op het beschermen, behouden, ontwikkelen en realiseren van de natuurwaarden. De
voorziene activiteiten mogen geen onvermijdbare en onherstelbare schade aan de
natuurwaarden in VEN veroorzaken. Tevens zijn volgende verbodsbepalingen van
toepassing:
- Gebruik van bestrijdingsmiddelen
- Wijzigen van vegetatie, met inbegrip van meerjarige cultuurgewassen, en KLE's
- Wijzigen van het reliëf van de bodem
- Uitvoeren van werkzaamheden die rechtstreeks of onrechtstreeks het grondwaterpeil
verlagen, alsook maatregelen die de bestaande ont- en afwatering versterken
- Wijzigen van de structuur van de waterloop
Het besluit van 21 november 2003 houdende maatregelen ter uitvoering van het
gebiedsgericht natuurbeleid (B.S. 27/01/04 - ook Maatregelenbesluit genoemd) werkt een
aantal van deze verbodsbepalingen verder uit.
In datzelfde besluit is een algemene en individuele ontheffingsregeling uitgewerkt voor deze
verbodsbepalingen.
Binnen voorliggend project wordt ontheffing gevraagd van de verbodsbepalingen gelegen
buiten de natuurreservaten en dus voor maatregelen waarvoor vooralsnog geen ontheffing
werd bekomen via het (natuur)beheerplan. Met het inrichtingsplan wordt, in de lijn van de
afgesproken werkwijze tussen ANB en VLM, de nodige informatie meegegeven zodat deze
dienst kan doen als ontheffingsdossier en een algemene ontheffing voor de
verbodsbepalingen in het VEN kan worden aangevraagd.
c) Speciale beschermingszones (SBZ)
Speciale beschermingszones werden afgebakend in het licht van de Europese Vogel- en
Groene fietsgordel Brugge 24
inrichtingsplan

Habitatrichtlijn, ook het Natura 2000-netwerk genoemd.
De bepalingen van de Habitatrichtlijn (92/43/EEG) van 21 mei 1992 inzake de
instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna hebben tot doel de
biodiversiteit in de lidstaten te behouden en streven naar de instandhouding én het herstel
van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna die hiervan deel uitmaken.
De bepalingen van de Vogelrichtlijn (79/409/EEG) van 2 april 1979 inzake het behoud van de
vogelstand de bescherming en het beheer van alle op het grondgebied van de Europese
Unie in het wild levende vogels en hun habitats.
Beide richtlijnen werden geïmplementeerd in het Natuurdecreet.
De in het studiegebied voorkomende Vogelrichtlijngebieden (kaart 5) maken deel uit van het
Vogelrichtlijngebied “Poldercomplex”, dat zich uitstrekt over de gemeentes Blankenberge,
Brugge, Damme, De Haan, Jabbeke, Knokke-Heist en Zuienkerke (totale oppervlakte : 9.349
ha).
In het studiegebied betreft het vooral poldergraslanden met microreliëf. Behoud van dit
gevarieerde polderlandschap met microreliëf, slootjes en rietkragen is hier essentieel voor
het behoud van de vogelstand en zit vervat in de Richtlijn (“zorgplicht”). In de rest van het
Poldercomplex komen ook duinmoerassen, oude kleiputten, moerasbosjes, kreken en dijken
voor.
De criteria voor aanduiding van het ganse gebied : het vormt het broedgebied van
Roerdomp, Woudaapje, Blauwborst, Kemphaan (occasioneel) en Velduil (occasioneel).
Daarnaast vervult het een belangrijke functie als overwinteringgebied voor Roerdomp, Kleine
zwaan, Brandgans, Blauwe kiekendief, Smelleken, Goudpevier en Kemphaan en komen er
internationaal belangrijke aantallen van Kolgans, Rietgans, Kleine rietgans, Brandgans,
Smient, Wintertaling, Slobeend, Goudplevier en Wulp voor (Van den Bossche et al. 1999).
De volgende Habitatrichtlijngebieden komen in het inrichtingsplan voor (kaart 5) :
- Polders (code BE 2500003)
- Bossen en heiden van zandig Vlaanderen, westelijk deel (code BE2500004)
Verder grenst het HR-gebied “Bossen en heiden van zandig Vlaanderen, oostelijk deel”
(code BE00005) aan het studiegebied.
De Polders (code BE 2500002) zijn aangemeld omwille van de volgende habitats (bijlage I)
en habitatrichtlijnsoorten (bijlage II) :
Habitats
1310 Eénjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia-soorten en
andere zoutminnende
planten
1330 Atlantische schorren (Glauco-Puccinellietalia maritimae)
6430 Voedselrijke ruigten
6410 Grasland met Molinia op kalkhoudende bodem en kleibodem (Eu-Molinion)
91E0(+) Alluviale bossen met Alnion glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion,
Alnion incanae, Salicion
albae)
Groene fietsgordel Brugge 25
inrichtingsplan

Zoogdieren
1318 Myotis dasycneme Meervleermuis
Amfibieën en reptielen
1166 Triturus cristatus Kamsalamander
De Bossen en heiden van zandig Vlaanderen, westelijk deel (code BE2500004) zijn
aangemeld omwille van de volgende habitats (bijlage I) en habitatrichtlijnsoorten (bijlage II) :
Habitats
2330 Open grasland met Corynephorus- en Agrostis-soorten op landduinen
3130 Oligotrofe wateren van het Middeneuropese en peri-alpiene gebied met
Littorella- of Isoëtes-vegetatie of met eenjarige vegetatie op drooggevallen oevers
(Nanocyperetalia)
3150 Van nature eutrofe meren met vegetatie van het type Magnopotamium of
Hydrocharition
4010 Noordatlantische vochtige heide met Erica tetralix
4030 Droge heide (alle subtypen)
6230(+) Soortenrijke heischrale graslanden op arme bodems
6410 Grasland met Molinia op kalkhoudende bodem en kleibodem (Eu-Molinion)
6430 Voedselrijke ruigten
6510 Laaggelegen, schraal hooiland (Alopecurus pratensis, Sanguisorba
officinalis)
9120 Beukenbossen van het type met Ilex- en Taxus-soorten, rijk aan epifyten (Ilici-
Fagetum)
9160 Eikenbossen van het type Stellario-Carpinetum
9190 Oude zuurminnende bossen met Quercus robur op zandvlakten
91E0(+) Alluviale bossen met Alnion glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion,
Alnion
incanae, Salicion albae)
Vissen
1134 Rhodeus sericeus amarus Bittervoorn
Binnen de overlap is de administratieve overheid gebonden aan het nemen van de nodige
instandhoudingsmaatregelen ten aanzien van de habitats en soorten van Europees belang
waarvoor de SBZ is aangewezen. Daarenboven dienen de nodige maatregelen te worden
genomen om verslechtering van habitats en verstoring van soorten binnen de SBZ te
vermijden. Deze laatste maatregelen kunnen ook buiten de SBZ worden genomen.
De mogelijke impact van voorliggend project op de natuurlijke kenmerken van de SBZ’s (i.c.
de habitats en soorten waarvoor de SBZ werd afgebakend – zie hoger) dient te worden
nagegaan in de passende beoordeling. Dit met redenen omkleed document wordt
opgemaakt, voorafgaandelijk aan de stedenbouwkundige vergunningsverlening en
goedkeuring van plannen of programma’s die een betekenisvolle aantasting kunnen
veroorzaken aan de natuurlijke kenmerken van de SBZ.
Groene fietsgordel Brugge 26
inrichtingsplan

De inhoud van de passende beoordeling zit geïntegreerd in dit projectrapport (zie 4.4.3).
d) Wijzigen van vegetatie en KLE’s
Een aantal vegetatiewijzigingen en wijzigingen van kleine landschapselementen (KLE’s) zijn,
in een aantal specifieke gevallen, gebonden aan verbod, natuurvergunning- of
meldingsplicht.
Hiertoe geeft het besluit van 23 juli 1998 tot vaststelling van nadere regels tot uitvoering van
het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (B.S
10/09/98 - ook Vegetatiebesluit genoemd) een uitwerking van het natuurdecreet.
Voor zover voldaan aan zorgplicht én expliciet opgenomen in voorliggend inrichtingsplan,
gelden deze bepalingen niet. Ook indien een stedenbouwkundige vergunning wordt
bekomen, zijn geen van deze bepalingen van toepassing.
e) Natuurreservaten en beheerde terreinen
Een Vlaams natuurreservaat is een beschermd gebied dat door de Vlaamse regering wordt
aangewezen op gronden die het Vlaamse gewest in eigendom of huur heeft of die het
daartoe ter beschikking wordt gesteld.
Een erkend natuurreservaat is een beschermd gebied dat wordt erkend op verzoek van de
eigenaar. Voor elk natuurreservaat, kan binnen de groengebieden en bosgebieden of het
VEN, een uitbreidingszone vastgesteld worden waarbinnen het recht van voorkoop van
toepassing is.
Voor een uitgebreide ecologische beschrijving van de natuurwaarden in de
reservaatgebieden zij verwezen naar de beschrijving van de actuele natuurwaarden (2.3.12).
Tabel 2 : Natuurreservaten en hun statuut in het inrichtingsplan
Gemeente Naam Beheerder Opp.
(ha)
Zuienkerke
Damme
Brugge
Lage Moere van
Meetkerke
Stadswallen van
Damme
Rode
Dopheidereservaat
Schobbejakshoogte
Zevenkerken
Assebroekse
meersen
ANB 1661,89 1661.59
VZW Natuurpunt 1073,98
VZW Natuurpunt
VZW Natuurpunt
VZW Natuurpunt
ANB
2,4
3
3,5
250
Opp. erkend als
natuurreservaat
(ha)
0
0
0
558,9
In het gebied liggen 6 natuurreservaten (tabel 4). De meeste reservaten worden beheerd
door de vzw Natuurpunt en zijn privaat. De overige zijn in beheer door het ANB.
Daarnaast komen een aantal terreinen voor die geen natuurreservaat zijn maar wel in
beheer zijn bij overheidsinstanties of terreinbeherende verenigingen (tabel 5). Ze zijn
eigendom van overheidsinstellingen (VMW, WenZ, militaire overheden, provincie) of van
Groene fietsgordel Brugge 27
inrichtingsplan

privé-eigenaars. Deze lijst is een momentopname en dus mogelijks niet exhaustief, enkel
terreinen met een specifiek natuurgericht beheer worden opgesomd.
Tabel 3 : Niet-reservaatsgebieden binnen het inrichtingsplan die als natuurgebied in
beheer zijn bij overheden of terreinbeherende verenigingen
Gemeente Naam Eigenaar Aard
Assebroek Gemene en Loweiden Aanborgers beheer Arsbroek
Beernem Oefenterrein Ryckevelde landmacht militair domein
Beernem Het Maandagsche privé
Brugge Rodedopheidereservaat VMW
Brugge ‘t Wit zand Gewest
Brugge Beisbroek Brugge
beheer
Natuurpunt
beheer
Natuurpunt
beheer
Natuurpunt
beheer
Natuurpunt
A.1.
Bindende bepalingen in het PRS West-Vlaanderen
Het PRS duidt de volgende natuuraandachtszones aan binnen en net buiten de perimeter
van het landinrichtingsproject:
- Gebied 3 : Havengeul Oostende-Zeebrugge met achterliggende polders
(voornamelijk buiten de perimeter van het landinrichtingsproject)
- Gebied 5 : omgeving Damse Vaart
- Gebied 6 : Gebied vanaf de Blote Moere (buiten perimeter landinrichtingsproject)
tot het Vloethemveld.
- Gebied 7 : Beverhoutsveld-Assebroekse Meersen-Ryckevelde t.e.m.
Oedelemberg
Het PRS onderscheidt de volgende types natuurverbindingen en geeft de volgende
ruimtelijke invulling (kaart 3) :
• Rivier- en beekvalleien
Jabbeeksebeek, Kasteelbeek, Kerkebeek, Klaphullebeek, Koebeek, Merlebeek, Zabbeek,
Zuidervaartje.
De volgende beken met delen van het stroomgebied binnen het landinrichtingsproject
worden door de provincie West-Vlaanderen als prioritair beschouwd voor initiatieven rond
natuur en natuurverbinding (bovenop de selectie van deze waterlopen in het Provinciaal
Ruimtelijk Structuurplan): Parochiebeek, Veldbeek-Kerkebeek, Veldbeek-Watermolenbeek,
Rollewegbeek, Ringaartbeek-Spanjaardbeek, Startegoedbeek-Veldekesbeek, Kasteelbeek,
Groene fietsgordel Brugge 28
inrichtingsplan

• Clusters van kleine landschapselementen en kleine natuurgebieden
Gebied Kalesgoed ; Gebied rond het park van Loppem, de Wulgenbroeken en kasteel
Schoonhove; Gebied ten Noorden van Brugge (Kasteel Ten Berge, Blauwe Toren,
Zeveneke, Sint-Pietersplas, poldergebied Ter Doest; polders langs Leopoldkanaal) ; Gebied
ten Zuiden van Oedelem ; Gebied tussen Varsenare en Sint-Andries ; Gebied Vijvekapelle-
Sijseleveld ; Groene gordel en kastelen rond Brugge
• Droge ecologische infrastructuur van bovenlokaal belang
Abdijenroute Steenbrugge-Donk ;
• Natte ecologische infrastructuur van bovenlokaal belang
Kanaal Gent-Brugge, Kanaal Oostende-Brugge, Maleleie, Spermaliegeleed, Steengracht,
B. Beleidsplannen en/of projecten m.b.t. natuur
Voor de verschillende gemeenten werd een GNOP(Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan)
opgemaakt. Deze werden goedgekeurd eind jaren 90.
De GNOP’s hadden als doel een duidelijk inzicht te geven in de toestand van natuur en
landschap op het grondgebied van de gemeente. Bovendien werden ook beleids- en
beheerdoelstellingen voor een hele resem gebieden bepaald en werden actieplannen
opgesteld om de kwaliteit van natuur en landschap effectief te behouden en te verbeteren.
De GNOP’s waren ook sterk richtinggevend bij de opmaak van de Ruimtelijke
Structuurplannen voor de verschillende gemeenten.
2.2.6 Bos
A. Bosdecreet
Het bosdecreet van 13 juni 1990 (B.S. 28/09/90) heeft tot doel het behoud, de bescherming,
de aanleg, het beheer, het herstel van de bossen en het natuurlijk milieu van de bossen te
regelen. Het decreet is zowel van toepassing op de openbare bossen als op de privébossen.
In onderstaande zal naar de respectievelijke uitvoeringsbesluiten worden verwezen
wanneer relevant voor de betreffende randvoorwaarde.
Het bosdecreet legt een aantal verbodsbepalingen op.
Zonder machtiging van het bosbeheer - ANB - gelden een aantal verboden in openbare
bossen. De openbare bossen in het projectgebied zijn gelegen in Ryckevelde en boscomplex
Tillegem-Beisbroek.
Het beheer en de inrichting worden geregeld in een nog goed te keuren bosbeheerplan (het
plan ligt momenteel voor ter goedkeuring).
Aangezien de VLM enkel maatregelen mag uitvoeren, voorzien in dit beheerplan is het niet
nodig nog machtigingen aan te vragen.
In private bossen zijn volgende verbodsbepalingen van toepassing, tenzij machtiging van
ANB:
- keten, loodsen en andere constructies op te richten
- de rust te verstoren
- bomen te beschadigen, planten uit te rukken
Groene fietsgordel Brugge 29
inrichtingsplan

- strooisel te verwijderen
- dieren te houden binnen omheiningen (begrazing)
Voor de overige bospercelen die niet in een bosbeheerplan zijn opgenomen, zijn deze
bepalingen wel belangrijk en zijn de nodige machtigingen van ANB vereist om deze
actviteiten te kunnen ontwikkelen.
Criteria Duurzaam Bosbeheer
De Criteria Duurzaam Bosbeheer zijn van toepassing voor alle openbare bossen en private
bossen gelegen in VEN. Hierbinnen gelden zij als maatregelen ter bevordering van een
natuurgerichte bosbouw en het recratieve medegebruik van bossen (zoals omschreven in
het decreet natuurbehoud). Ze zijn opgenomen in het besluit van de Vlaamse regering van
27 juni 2003 tot vaststelling van de criteria voor duurzaam bosbeheer voor bossen gelegen in
het Vlaamse gewest (B.S. 27/06/2003).
Bij de inrichting en het beheer van de bosgebieden Ryckevelde en boscomplex Tillegem
dient rekening te worden gehouden met deze criteria.
Ontbossing/compensatie
Ontbossing wordt in het bosdecreet beschouwd als het verwijderen van bomen en een
omzetting naar een ander landgebruik dan bos. Ontbossing is in principe verboden, maar er
is een ontheffingsprocedure m.b.t. dit verbod aan te vragen bij de bevoegde minister. Indien
de ontbossing opgenomen is in een goedgekeurd beheerplan is de ontheffing bij de
goedkeuring van het bosbeheerplan reeds verleend. Voor de ontbossingen van percelen
welke niet gelegen zijn in bos met een goedgekeurd bosbeheerplan en die in het kader van
voorliggend landinrichtingsproject zullen gebeuren wordt een ontheffing op het verbod op
ontbossing aangevraagd.
Elke ontbossing waarvoor een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd wordt moet in
principe gecompenseerd worden tenzij de ontbossing opgenomen is in een goedgekeurd
bosbeheerplan. In dit laatste geval is tevens geen stedenbouwkundige
vergunning noodzakelijk, maar geldt wel een meldingsplicht.
De ontbossingen die niet in een goedgekeurd bosbeheerplan gelegen zijn dienen te worden
gecompenseerd, rekening houdend met een compensatiefactor.
De bepalingen zijn uitgewerkt in het besluit van de Vlaamse regering van 16 februari 2001 tot
vaststelling van nadere regels inzake compensatie van ontbossing en ontheffing van het
verbod op ontbossing (B.S. 23/03/2001).
Kapmachtiging
Voor alle kappingen die niet zijn opgenomen in een goedgekeurd bosbeheerplan of niet
gelegen zijn in een erkend natuurreservaat moet een kapmachtiging worden aangevraagd.
Dit is van toepassing op zones waar bomen verwijderd worden waarna er opnieuw bebost
wordt of een spontane verbossing mogelijk wordt gemaakt. Ontbossingen vallen niet onder
deze bepaling (zie hoger).
Toegankelijkheid
Bij de opmaak van recreatieve maatregelen kan geraakt worden aan de toegankelijkheid van
(openbare) bossen. De toegankelijkheid wordt geregeld via het bosbeheerplan.
De bepalingen m.b.t. toegankelijkheid worden tevens verder uitgewerkt in het besluit van de
Vlaamse regering 25 september 2003 betreffende de toegankelijkheid en het occasioneel
gebruik van bossen (B.S. 15/09/2003) en de respectievelijke beheerplannen.
Bosbeheerplan
Er zijn drie bosbeheerplannen belangrijk voor het gebied. Voor Ryckevelde is er een
goedgekeurd bosbeheerplan, voor het complex Tillegem Beisbroek (Zuidelijk stadsrandbos)
Groene fietsgordel Brugge 30
inrichtingsplan

ligt het beheerplan voor ter goedkeuring. Voor de Steenbrugse bosjes is het beheerplan
goedgekeurd
B. Beleidsplannen m.b.t. bos
De studie betreffende de “Gewenste Bosstructuur voor Vlaanderen” is in 1996 uitgevoerd in
opdracht van Bos en Groen (Mens en Ruimte, 1996). Gebiedsdekkend voor Vlaanderen
werd bepaald hoe de bosstructuur voor Vlaanderen er in de toekomst moet uitzien. De
Gewenste Bosstructuur (GBS) was een eerste stap in de richting van een duidelijke
visievorming omtrent bos, en wordt gebruikt bij de opstelling van de Gewenste Natuur- en
Bosstructuur, die op zijn beurt de informatie aanreikt voor de afbakening van het Vlaamse
Ecologisch Netwerk (VEN) en het Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk (IVON).
Tot slot moet ook de Bosuitbreidingskaart vermeld worden. Deze kaart heeft als doelstelling
de realisatie van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, waarin 10.000 ha ecologisch
verantwoorde bosuitbreiding, begeleid door 10.000 ha gewestplanwijziging naar bos of
bosuitbreidingsgebied, vooropgesteld wordt. De opstelling van de Bosuitbreidingskaart
verloopt in samenspraak met de afbakening van het VEN.
De Gewenste Bosstructuur bestaat uit de huidige bossen, ook diegene die niet als dusdanig
ingekleurd zijn op de gewestplannen, en de gewenste bosuitbreidingen. Deze structuur moet
gerealiseerd worden via opname in het VEN, het IVON en ruimtelijke structuurplannen en
uitvoeringsplannen. Binnen welke termijn de GBS gerealiseerd moet zijn, is echter niet
duidelijk. Met het oog op de realisatie van de doelstellingen met betrekking tot bos in het
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, met planningshorizon 2007, wordt wel selectie van de
gewenste bosuitbreidingen gemaakt die prioritair gerealiseerd moet worden tegen deze
datum.
De GBS werd opgesteld in twee stappen
1. De bebossingsbehoefte per regio, opgedeeld naar de verschillende bosfuncties, wordt
overgenomen uit de Lange Termijnplanning Bosbouw. Verder wordt gefocust op de
gebieden waar de behoefte aan meerdere bosfuncties zeer groot is.
2. Vanuit de buitendiensten werd vervolgens nagegaan waar de mogelijkheden voor
bosuitbreiding zich situeren, steeds geargumenteerd op basis van de vervulling van één
of meerdere bosfuncties.
Groene fietsgordel Brugge 31
inrichtingsplan

gebied
Tabel 4. Bosuitbreidingen uit de Gewenste Bosstructuur voor de Brugse Veldzone
• gebied
tussen
woonkernen
Varsenare
en Sint-
Andries
• Brugge -
Meetkerke
• Zandrugged
eelte onder
Brugge ten
noorden van
E40
• Zandrugged
eelte onder
Brugge ten
zuiden van
E40
• Gebied
tussen
zandruggen
Brugge en
Groenhove
• Grens
zandrug
Ryckevelde
met polders
Minimum te
bebossen
opp. (ha)
Prioritair
te
bebossen
(ha)
interne
structuur
30 30 nieuw bos
of
uitbreiding
bestaand
bos
50 nieuw bos
of
uitbreiding
bestaand
bos
175 interne
verdichting
260 interne
verdichting
type bosuitbreiding
+
oppervlakte
perimeter
(ha)
vaste
perimeter
55
zoekzone
680
zoekzone
1197
zoekzone
1321
30 10 stapsteen zoekzone
167
150 bouwend
op
onderligge
nde
structuur
100 interne
verdichting
zoekzone
275
Maatschappelijke
functie
verklaring
L – O verhinderen
landschappelijke
dichtslibbing
verbinding tussen
Brugge -
Meetkerke en
parkdomeinen
Brugge Noord
/ aanzet tot
stapstenen
richting
Blankenberge.
Bosuitbreiding met
behoud van
patroon bosjes en
natte weilanden
O-S
S-O-L
N-S
O-L
spreiding van
drukke recreatie
(abdij van
Zevenkerke),
afremmen
verkavelingen,
waterwinning
onderdeel van as
met oude
bosgebieden
spreiding van
recreatiedruk
vanuit Damme,
Sijsele, Brugge
• Zandrug
Ryckevelde
zoekzone
870
O-L opvangen van
recreanten vanuit
Damme, Sijsele,
Brugge
• Donk – 50 interne zoekzone L-N aaneenschakelen
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
32

gebied
Oostelijk
deel zandrug
Ryckevelde
• gebied
tussen
Cuesta van
Oedelem en
Drongengoe
d
• Zandruggen
ten
zuidoosten
van Brugge
• Kastelenas
met
aansluiting
op de
Poekebeek
Minimum te
bebossen
opp. (ha)
Totaal 140
Prioritair
te
bebossen
(ha)
interne
structuur
verdichting 220
100 interne
verdichting
2300 100 interne
verdichting
250 bouwende
op
onderligge
nde
structuur
type bosuitbreiding
+
oppervlakte
perimeter
(ha)
zoekzone
1123
zoekzone
9856
zoekzone
1751
Maatschappelijke
functie
L-N
L-O-N
N-L
verklaring
bossnippers
versterken van
bestaande
bosstructuur
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
33

2.2.7 Landschap en cultuurhistorie
A. Beschermde monumenten, stads- en dorpsgezichten
Het decreet van 3 maart 1976 (gewijzigd : … en 30 april 2004) tot bescherming van
monumenten en stads- en dorpsgezichten regelt de bescherming, de instandhouding, het
onderhoud en het herstel van in het Nederlandse taalgebied gelegen monumenten en stadsen
dorpsgezichten.
Hierdoor kunnen beperkingen worden opgelegd aan de rechten van de eigenaar(s) van
monumenten en stads- en dorpsgezichten. Zoals bepaald in het decreet zijn de eigenaars en
vruchtgebruikers van een beschermd monument of van een in een beschermd stads- of
dorpsgezicht gelegen onroerend goed, ertoe gehouden, door de nodige instandhoudings- en
onderhoudswerken, het in goede staat te behouden en het niet te ontsieren, te beschadigen
of te vernielen.
Dit betekent niet dat geen ingrepen aan de onroerende goederen mogelijk zijn. Deze
ingrepen moeten wel afgewogen worden ten opzichte van de waarde(n) waarvoor het goed
beschermd werd. De meeste ingrepen zijn reeds vergunningsplichtig in het kader van de
wetgeving rond de ruimtelijke ordening. Deze instanties, de gemeente of de diensten
ruimtelijke ordeningen moeten dan het bindend advies inwinnen van de cel monumenten en
landschappen. Dit advies is bindend voor zover het negatief is of voorwaarden oplegt.
Indien de geplande werken of handelingen niet vergunningsplichtig zijn, moet een machtiging
gevraagd worden aan de cel monumenten en landschappen.
Als hulp bij de instandhouding en het onderhoud biedt de overheid verschillende financiële
tegemoetkomingen om de eigenaars of vruchtgebruikers te helpen.
Brugge centrum beschikt over heel wat monumenten die hier niet nader zijn beschreven. De
voor het project relevante monumenten en landschappen worden besprokene in 2.3.5.
B. Beschermde landschappen
Landschappen kunnen beschermd worden omwille van hun historisch, esthetisch of
wetenschappelijk belang. Het decreet van 16 april 1996 (B.S. 21/05/1996) houdende de
bescherming van landschappen, heft de wet op het behoud van monumenten en
landschappen van 7 augustus 1931 op en regelt de bescherming van landschappen en de
instandhouding, het herstel en het beheer van de in het Vlaams Gewest beschermde
landschappen. Het landschapsdecreet is inmiddels gewijzigd door het decreet van 8
december 2000, van 21 december 2001 en van 19 juli 2002 betreffende de landschapszorg.
Door deze laatste wijzigingen is het beheer van beschermde landschappen versoepeld: er is
geen verplichting meer tot het oprichten van een beheerscommissie en het opstellen van een
beheersplan.
Bij beschermde landschappen zijn de eigenaars, erfpachthouders, opstalhouders en
vruchtgebruikers ertoe gehouden door de nodige instandhoudings- en onderhoudswerken,
het in goede staat te behouden en het niet te ontsieren, te beschadigen of te vernielen.
Niemand, met inbegrip van gebruikers en personen die dieren onder hun hoede hebben,
mag het beschermde landschap ontsieren, beschadigen of vernielen.
Het uitvoeringsbesluit van 3 juni 1997 houdende algemene beschermingsvoorschriften,
advies- en toestemmingsprocedure, instelling van een register en vaststelling van een
herkenningsteken voor beschermde landschappen, gewijzigd door het Besluit van de
Vlaamse regering van 4 april 2003 regelt de verdere voorschriften.
Voor beschermde landschappen geldt een vergelijkbare adviesregeling als bij de
monumenten.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
34

De meeste ingrepen zijn reeds vergunningsplichtig in het kader van de wetgeving rond de
ruimtelijke ordening. Deze instanties, de gemeente of de diensten ruimtelijke ordeningen
moeten dan het bindend advies inwinnen van de cel monumenten en landschappen. Dit
advies is bindend voor zover het negatief is of voorwaarden oplegt.
Indien de geplande werken of handelingen niet vergunningsplichtig zijn, moet een toelating
gevraagd worden aan de cel monumenten en landschappen.
Voor werken in een beschermd landschap kan een financiële tegemoetkoming worden
verkregen. Deze premieregeling is uitgewerkt in het besluit van de Vl. Reg. van 4 april 2003
tot instelling van een premiestelsel voor beschermde landschappen.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen een onderhoudspremie (voor instandhouding) en een
landschapspremie (voor een integraal landschapsbeheer gekoppeld aan een beheersplan)
De onderhoudspremie (40% van de goedgekeurde kostenraming (tot max. 20 000 €)) wordt
toegekend voor onderhoudswerken binnen een beschermd landschap, ook als nog geen
beheersplan hiervoor werd opgesteld.
Een landschapspremie blijft gekoppeld aan een beheersplan en kan worden toegekend voor
het opmaken van het beheersplan (80%), het uitvoeren van instandhoudings-, onderhouds-,
herstel- en verbeteringswerkzaamheden volgens het beheersplan (70%), of het uitvoeren
van ontsluitings-, onderzoeks- en voorlichtingswerkzaamheden volgens het beheersplan
(20%).
De beschermde landschappen gelegen binnen het projectgebied werden weergegeven op
kaart 4.
C. Ankerplaatsen /erfgoedlandschappen
In 2001 werd de landschapsatlas uitgegeven door het Ministerie van de Vlaamse
Gemeenschap Afdeling Monumenten en Landschappen. In deze atlas zijn punt-, lijn- en
vlakvormige relicten opgenomen.
Deze atlas is het resultaat van de inventarisatie van de traditionele landschappen. Relicten
van traditionele landschappen getuigen van structuren en elementen van landschappen uit
het verleden die nog niet door grootschalige ingrepen zijn uitgewist. Deze relicten waren
kenmerkend voor de traditionele landschappen en vertonen momenteel nog steeds een
functionele of structurele samenhang in het landschap.
Op de atlas worden relictzones aangeduid. Relictzones zijn gebieden met een grote
dichtheid aan punt-lijnrelicten, zichten en ankerplaatsen en zones waar de connectiviteit
tussen waardevolle landschapselementen belangrijk is voor de gehele landschappelijke
waardering.
Sommige relicten vormen complexen van zeer verschillende aard die echter historisch en
genetisch samen horen en een geheel vormen. Deze worden samengevoegd tot een aparte
categorie die ankerplaats genoemd wordt. Dit zijn dus de meest waardevolle landschappen
op cultuur-historisch gebied.
De aanduidingen uit de landschapsatlas hebben op zich echter geen juridische slagkracht.
Het decreet van 16 april 1996 betreffende landschapszorg bepaalt wel een zorgplicht voor
administratieve overheden wanneer een ankerplaats officieel door de Vlaamse Regering
wordt aangeduid. Voor privépersonen is dit enkel het geval als de aangeduide ankerplaats
ook wordt opgenomen in de plannen van ruimtelijke ordening en als dusdanig als
erfgoedlandschap wordt aangeduid.
Ook als dit vooralsnog niet het geval is binnen het studiegebied wordt best de zorgplicht in
acht genomen.
De aanduiding als ankerplaats kan enkel een verfijning van de ruimtelijke bestemming
inhouden en kan een ruimtelijke bestemming niet onmogelijk maken en vormt geen
beoordelinggrond voor vergunningen. Enkel de aanduiding als erfgoedlandschap vormt een
beoordelingsgrond voor vergunningen via de bepalingen in het RUP.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
35

Bij de definitieve aanduiding van ankerplaatsen zoals voorzien in het decreet geldt voor
administratieve overheden een zorgplicht. Na de aanduiding van erfgoedlandschappen geldt
deze ook voor privépersonen.
Dit betekent dat binnen deze ankerplaatsen geen maatregelen genomen mogen worden die
schadelijke gevolgen kunnen hebben op het landschap. Uitzondering hierop vormen de
maatregelen van groot openbaar belang of deze maatregelen waarvoor er geen
alternatieven zijn. Op basis van het decreet zullen er mitigerende en compenserende
maatregelen genomen moeten worden om de schade te beperken of te herstellen.
In feite geldt een zorgplicht voor landschap die vergelijkbaar is met deze uit het decreet op
natuurbehoud (geen schade toebrengen aan het landschap). Daarnaast is er een passende
beoordeling vergelijkbaar met deze in de habitatrichtlijn (document met daarin ingreep in
relatie tot het landschap). In deze beoordeling dienen de waarden en typische kenmerken
van het landschap zoals opgenomen bij aanduiding van de ankerplaats als toetsingskader.
Binnen het projectgebied werd tot nog toe geen enkel gebied definitief als ankerplaats of als
erfgoedlandschap aangeduid.
De voor dit inrichtingsplan relevante ankerplaatsen opgenomen in de landschapsatlas
worden besproken in 2.3
De ankerplaatsen, relictzones, lijn- en puntrelicten werden weergegeven op kaart 4.
2.2.8 Archeologie
A. Decreet houdende bescherming van het archeologisch patrimonium
Het decreet van 30 juni 1993 gewijzigd bij decreet van 18 mei 1999, 28 februari 2003 en 10
maart 2006 (B.S. 15.09.1993, 08.06.1999, 24.03.2003 en 07.06.2006) houdende
bescherming van het archeologisch patrimonium
Het archeologisch erfgoed is als volgt te definiëren: “Het geheel van alle mogelijke
overblijfselen en voorwerpen – wat hun bewaringstoestand, omvang of aard ook moge zijn –
die in of op de bodem of onder water aanwezig zijn en van ons verleden getuigen”. De aard
van ons archeologisch erfgoed heeft als gevolg dat elke ingreep in de bodem, hoe klein dan
ook, leidt tot het onherroepelijk uitwissen van archeologische informatie. Onze
bewoningsgeschiedenis is vrijwel uitsluitend via het archeologisch bodemarchief
gedocumenteerd. Dit maakt het archeologisch bodemarchief zo uniek en kwetsbaar.
Archeologische opgravingen en prospecties met ingreep in de bodem worden daarom aan
voorschriften onderworpen.
Het decreet van 30 juni 1993 (B.S. 15/09/1993) houdende de bescherming van het
archeologisch patrimonium, gewijzigd door het decreet van 18 mei 1999, 28 februari 2003 en
10 maart 2006 ((B.S. 15.09.1993, 08.06.1999, 24.03.2003 en 07.06.2006)) bekrachtigt het
algemeen belang van de ontdekking, de bescherming en het behoud van het archeologisch
erfgoed evenals de uitvoering van archeologische opgravingen.
Eén van de belangrijkste opdrachtgevers van werkzaamheden die het bodemarchief
aantasten, is de overheid. Daar het tevens één van haar taken is om dit collectief geheugen
goed te beheren, is voorzien dat werkzaamheden, indien nodig, steeds gekoppeld worden
aan archeologisch onderzoek. Artikel 5 van het decreet (uitgewerkt in het uitvoeringsbesluit
van 20 april 1994) voorziet dat voor alle werkzaamheden op basis van artikel 127 van het
decreet van 18 mei 1999 betreffende de organisatie van de ruimtelijke ordening, een advies
bij het Agentschap Ruimtelijke Ordening – entiteit Onroerend Erfgoed Vlaanderen (het
voormalige Monumenten en Landschappen) moet worden ingewonnen. R.O. Vlaanderen
brengt advies uit dat bindend is voorzover het voorwaarden oplegt, die bij de uitvoering van
de werken gerespecteerd moeten worden.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
36

Tevens onderstreept het decreet dat alle toevalsvondsten binnen de drie dagen aan R.O.
Vlaanderen gemeld moeten worden, de gevonden monumenten dienen tot nader order in
onveranderde toestand bewaard blijven. Aan de rechten van eigenaar of vinder wordt niet
verzaakt. Wel wordt verwacht dat de vondsten voor onderzoek tijdelijk ter beschikking
worden gesteld. Wie echter nalaat een toevalsvondst te melden, verliest elk recht op
inspraak inzake de onderzoeksmodaliteiten.
Het decreet houdt ook de mogelijkheid in bepaalde archeologische zones te beschermen.
2.2.9 Landbouw
A. MTR-verordening
B. Beleidsplannen en/of projecten m.b.t. landbouw
Het landbouwbeleid wordt vooral bepaald op internationaal niveau door het
landbouwakkoord van de Wereldhandelsorganisatie (WHO) en op Europees niveau door het
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de Europese Unie (GLB).
Het GLB en de uitvoering ervan in Vlaanderen is het meest bepalend voor de Vlaamse landen
tuinbouw.
Wereldhandelsorganisatie (WHO)
De Wereldhandelsorganisatie (World trade organisation, WTO) is in 1995 ontstaan uit de
Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel (General Agreement on Tariffs and
Trade, GATT). De GATT is geen organisatie maar een handelsovereenkomst, die in 1947
werd ondertekend door 23 landen. In langdurige onderhandelingsrondes maken de
deelnemende landen afspraken over de wereldhandel.
Tijdens de Uruguay Ronde van de GATT, die duurde van 1986 tot 1993, werd de basis
gelegd voor de oprichting van de WTO. Tevens werd het landbouwakkoord afgesloten. Met
dit akkoord versnelde de afbouw van de steun en bescherming in de internationale
landbouwhandel. Om dit proces te omschrijven worden dikwijls de termen "liberalisering" of
"vrijhandel" gebruikt. Het gaat om een systeem van open concurrentie, gebaseerd op
onderling overeengekomen regels, dat ten gunste moet staan van alle WTO-landen.
De doelstelling van de WTO bestaat uit het bevorderen van “vlotte, vrije, eerlijke en
voorspelbare internationale handelsstromen”. Het werkingsveld van de WTO heeft niet alleen
betrekking op de handel in goederen, maar ook op de handel in diensten en intellectuele
eigendomsrechten.
De WTO streeft deze doelstelling na via:
- het beheren van handelsakkoorden;
- het fungeren als forum voor handelsonderhandelingen;
- het beslechten van handelsgeschillen;
- het evalueren van het nationale handelsbeleid van de individuele lidstaten;
- het bijstaan van landen uit het Zuiden op het vlak van internationale handel;
- het samenwerken met andere internationale organisaties.
In 2005 startte de meest recente WTO-onderhandelingsronde, de Hong Kong
Ontwikkelingsronde.
De voornaamste resultaten van deze conferentie zijn het bepalen van een einddatum voor
het afschaffen van exportsteun voor de landbouw, namelijk 2013, en een
ontwikkelingspakket.
Dit pakket behelst onder andere een nagenoeg vrije markttoegang voor bijna alle producten
uit de Minst Ontwikkelde Landen tot de rijke landen of de rijkere ontwikkelingslanden.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
37

Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB)
Bij het tot stand komen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid in 1958 was een grote
zorg het voorzien in Europa van voldoende voedsel voor de bevolking. De belangrijkste
doelstellingen waren dan ook:
- het veiligstellen van de voedselvoorziening;
- het verzekeren van redelijke prijzen voor de consument;
- het verzekeren van een redelijke levensstandaard voor de landbouwbevolking;
- het stabiliseren van de markten.
De marktverordeningen waren het instrument bij uitstek. Door deze marktverordeningen
kregen de landbouwers een gegarandeerde prijs voor hun producten, die hoger was dan de
prijs op de wereldmarkt. Indien de prijzen in de Gemeenschap beneden een bepaald niveau
daalden, kenden de marktverordeningen verschillende instrumenten om in te grijpen in de
markt en het marktevenwicht te herstellen. Om de landbouwers tegen de invoer van
goedkope producten te beschermen, werden invoerheffingen ingesteld.
Dit Europees landbouwbeleid heeft snel resultaat geboekt. Het succes was zo groot, dat het
beleid moest worden aangepast om de productie in een aantal sectoren in de hand te
houden. Het werd in de jaren '70 en '80 pijnlijk duidelijk dat het beleid niet was afgestemd op
een situatie waarin de toenmalige EEG voor belangrijke landbouwproducten netto-exporteur
werd. De zogenaamde boter-, graan- en rundvleesbergen ontstonden, evenals stijgende
budgetuitgaven en conflicten met handelspartners met dezelfde overschotten.
Om het aanbod te beperken, heeft de Europese Commissie in eerste instantie kwantitatieve
beperkingen ingesteld. Dit beleid heeft met succes gewerkt in bijvoorbeeld de zuivelsector
door de invoering in 1984 van het melkquotumsysteem.
Vanwege de oplopende handelsconflicten werd de internationale druk echter steeds groter
om het GLB verder te hervormen. Het was dan ook niet verwonderlijk dat, mede onder druk
van de GATTonderhandelingen in de Uruguay-ronde, het GLB begin jaren '90 een
ingrijpende hervorming onderging. De naam van de Ierse landbouwcommissaris Mac Sharry
is er blijvend aan verbonden. In het kader van de GATT werd immers afgesproken dat het
gebruik van exportrestituties en interne steun moest worden verminderd en dat de
invoertarieven zouden worden verlaagd. De hervorming van 1992 koos voor een nieuwe
aanpak van het GLB om te kunnen voldoen aan deze afspraken. Deze aanpak was
gebaseerd op twee elementen, namelijk het verlagen van de garantieprijzen enerzijds en
anderzijds een compensatie voor deze prijsverlagingen in de vorm van directe
inkomenssteun. Het belangrijkste doel bestond erin de interne EU-prijzen geleidelijk richting
het niveau van de wereldmarkt te brengen. De rechtstreekse steun werd per hectare betaald
en in de veeteeltsector per dier. Tevens werden in die periode de eerste
landbouwmilieumaatregelen van kracht.
Een nieuwe belangrijke stap in dit proces was Agenda 2000. Agenda 2000 moest het GLB
voorbereiden op de uitbreiding van de EU en de doelstellingen van het GLB vernieuwen.
Deze vernieuwde doelstellingen waren:
- het zorgen voor een stabilisatie van de inkomens in de landbouw;
- het vergroten van de marktgerichtheid en het concurrentievermogen van de Europese
landbouw;
- het verbeteren van de veiligheid en kwaliteit van levensmiddelen;
- het integreren van milieu- en natuurbescherming in het landbouwbeleid;
- het vergroten van de levensvatbaarheid van de plattelandsgebieden;
- het vereenvoudigen van het beleid en het versterken van de decentralisatie naar de
lidstaten.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
38

Door Agenda 2000 werd de hervorming van het marktbeleid verdiept en uitgebreid. Tegelijk
werd het plattelandsbeleid als tweede pijler van het landbouwbeleid verder uitgebouwd. De
lidstaten vulden dit plattelandsbeleid in aan de hand van
Plattelandsontwikkelingsprogramma’s. Deze programma’s omvatten maatregelen op het vlak
van investeringen op landbouwbedrijven, opleidingen, beheerovereenkomsten en promotie.
In Agenda 2000 was ook besloten een tussentijdse balans van het GLB op te maken. Het
doel hiervan was om de hervormingen te evalueren en na te gaan hoe de uitbreiding van de
EU kon worden gefinancierd. Uit verschillende analyses bleek dat nog niet werd voldaan aan
de verwachtingen van de Europese bevolking in verband met voedselveiligheid,
voedselkwaliteit, milieu en dierenwelzijn.
MID TERM REVIEW, hervorming van het GLB (MTR)
De Raad van landbouwministers van de Europese Unie bereikte in juni 2003 een akkoord
over een ingrijpende hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. De nieuwe
maatregelen werden gefaseerd ingevoerd vanaf 2004. Het GLB werd nog meer in
overeenstemming gebracht met de wensen van consumenten en belastingbetalers en
tegelijk gaf het de landbouwers in de EU de vrijheid om te produceren wat de markt vraagt.
Door deze hervorming wordt het overgrote deel van de subsidies losgekoppeld van de
omvang en keuze van de productie. Om te voorkomen dat productie in bepaalde gebieden
verdwijnt, kunnen lidstaten ervoor kiezen een productiepremie te handhaven. De lossere
band tussen productie en premies maakt dat de landbouwers in de EU meer kunnen
concurreren en marktgerichter handelen. Tegelijk draagt het bij tot een zekere
inkomensstabiliteit.
De hervorming van het GLB ziet er in hoofdlijnen als volgt uit:
PEILER 1 : Steunverlening die marktgerichter, eenvoudiger en minder handelsverstorend is :
- voor de landbouwers wordt er één enkele bedrijfstoeslag ingevoerd die losstaat van de
productie. Beperkte gekoppelde elementen mogen worden gehandhaafd om te voorkomen
dat productie wordt opgegeven;
- om die bedrijfstoeslag en de andere rechtstreekse steun te ontvangen moeten normen op
het gebied van het milieu, de voedselveiligheid, de gezondheid van dieren en planten, en het
dierenwelzijn worden nageleefd, en moet alle landbouwgrond uit landbouw- en
milieuoogpunt in goede staat worden gehouden (“cross compliance”).
Vlaams beleid
De landbouwhervorming biedt de lidstaten en de regio’s een aantal mogelijkheden om een
eigen beleid uit te stippelen. Zo heeft de Vlaamse regering, in overleg met de
landbouworganisaties en met Wallonië, gekozen voor onderstaande
toepassingsmodaliteiten.
De ontkoppeling
- de ontkoppelde steun wordt opgenomen in een unieke bedrijfstoeslag die aan de
landbouwers
wordt toegekend op basis van de gemiddelde steun die de individuele landbouwer
ontvangen heeft
in de referentieperiode 2000-2002;
- de hectarepremies in de akkerbouwsector worden volledig ontkoppeld, wat betekent dat de
areaalbetalingen voor maïs, granen, oliehoudende zaden, vlas, eiwithoudende gewassen en
braaklegging worden opgenomen in de unieke bedrijfstoeslag;
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
39

- in de zaaigoedsector blijft de premie voor lijnzaad en speltzaad gekoppeld aan de
productie;
- in de dierlijke sector blijven de premie voor zoogkoeien en de slachtpremie voor kalveren
gekoppeld. De andere premies worden opgenomen in de unieke bedrijfstoeslag;
- in de melksector wordt de aanvullende melkpremie ter compensatie van de melkprijsdaling
geïntegreerd in de unieke bedrijfstoeslag met ingang van 2006.
- in de suikersector wordt de inkomensdaling met 60% gecompenseerd door een
ontkoppelde betaling, die geïntegreerd zit in de bedrijfstoeslag met ingang van 2006.
Het lineaire afhoudingspercentage dat wordt toegepast op de toeslagrechten om de
nationale reserve
te vullen, werd door Vlaanderen in samenspraak met Wallonië op 1,65% gebracht.
Vlaanderen heeft
verder beslist geen percentage af te houden op de verhandeling van toeslagrechten die
vanaf 2006 van start gaat.
De randvoorwaarden
Vanaf 2005 moet de landbouwer voldoen aan premievoorwaarden om rechtstreekse
Europese steun te verkrijgen. Deze randvoorwaarden bestaan uit de beheereisen die
voortvloeien uit 19 Europese richtlijnen en verordeningen, en uit de vereisten om de
landbouwgrond in goede landbouw- en milieuconditie te houden. Dit laatste betekent
eveneens dat de totale oppervlakte blijvend grasland in Vlaanderen moet behouden blijven
en niet meer dan 10% mag dalen onder het aandeel blijvend grasland van 2003.
PEILER 2 : Een krachtiger plattelandsbeleid:
- een krachtiger beleid voor plattelandsontwikkeling met nieuwe maatregelen om milieuzorg,
kwaliteit en het dierenwelzijn te bevorderen en om de landbouwers te helpen aan EUnormen
op productiegebied te voldoen;
- een verlaging van de uit te keren rechtstreekse betalingen ('modulatie') aan grotere
landbouwbedrijven die meer dan 5.000 euro rechtstreekse betalingen ontvangen, om het
nieuwe beleid voor plattelandsontwikkeling mee te kunnen financieren.
Vlaams beleid
Het Vlaams Programmeringsdocument voor Plattelandsontwikkeling 2007-2013 (PDPOII)
geeft uitvoering aan de tweede pijler van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Het
programma is opgebouwd uit een waaier van maatregelen die verdeeld zijn in vier assen :
- as 1: bevorderen van de competitiviteit van land- en bosbouw door middel van steun voor
herstructurering, ontwikkeling en innovatie;
- as 2: bevorderen van het milieu en het platteland door middel van steun voor landbeheer;
- as 3: bevorderen van de leefkwaliteit in rurale gebieden en aanmoedigen van diversificatie
van de
economische activiteit;
- as 4: Leader+.
De verschillende elementen van de hervorming werden in 2004 en 2005 van kracht. De
bedrijfstoeslag werd ingevoerd in 2005. Lidstaten die door specifieke
landbouwomstandigheden een overgangsperiode nodig hadden, konden de invoering
uitstellen tot ten laatste 2007.
Health check
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
40

Bij de opmaak van de hervormingen van het GLB in 2003 werd tevens beslist om een
tussentijdse evaluatie uit te voeren, de zogenaamde Health Check. Dit moest de
landbouwsector toelaten beter in te spelen op nieuwe kansen en uitdagingen zoals de
klimaatsverandering, de noodzaak van beter waterbeheer, de bescherming van de
biodiversiteit en de productie van groene energie. Tegelijkertijd bood het ook de kans om het
systeem van (ontkoppelde) bedrijfstoeslagen, die ingevoerd waren in 2003, efficiënter,
rationeler en eenvoudiger te maken en om de marktinstrumenten aangepast en werkbaar te
houden voor een gemeenschap van 27 lidstaten.
Eind november 2008 werd hierover een akkoord bereikt.
De belangrijkste beslissingen zijn:
- geleidelijke afschaffing van de melkquota met het oog op de afschaffing van de
melkquota in 2015;
- versterking van het plattelandsbeleid door het gefaseerd optrekken van de
modulatieniveaus van de rechtstreekse betalingen tot 10%. De lidstaten mogen deze
middelen gebruiken ter versterking van programma’s inzake klimaatsverandering,
hernieuwbare energie, waterbeheer, biodiversiteit, innovatie op deze vier gebieden
en begeleidende maatregelen in de zuivelsector
- steun aan sectoren met specifieke problemen (de zogenaamde art. 68-maatregelen)
bv. voor kwetsbare landbouwsectoren
- verplichte ontkoppeling van alle steun tegen 2012 op uitzondering van de premies
voor zoogkoeien, schapen en geiten
- omvorming van de marktinterventie tot een beperkt veiligheidsnet;
- ondergrens van de betalingen van bedrijfstoeslagen om administratieve lasten te
verlagen
- vereenvoudiging en aanpassing van de randvoorwaarden
- afschaffing van de braakleggingsverplichting voor akkerbouwgewassen;
- afschaffing van de steun voor energiegewassen
Met de uitkomsten van de Health Check wordt het tweede deel van de MTR (voor een
periode 2009 tot 2013) vastgelegd.
2.2.10 Recreatie
A. Strategisch beleidsplan toerisme en recreatie in het Brugse ommeland.
Het strategisch beleidsplan werd goedgekeurd door de provincieraad van 30 september
2004.
In het strategisch beleidsplan is ondermeer de volgende krachtlijnen opgenomen:
(1) het ontwikkelen van een kwalitatief recreatief fietsnetwerk structurerend voor de
ganse regio. Hierbij wenst men het reeds in ontwikkeling zijde recreatie fietsnetwerk
voor het Brugse Ommeland volledige te realiseren en ook verdere te optimaliseren,
(2) Kwalitatieve herinrichting en uitbreiding van de gordel van groen- en natuurgebieden
rondom Brugge en het creëren van een volwaardige recreatieve verbinding tussen
deze gebieden. Hierbij zijn volgende acties ondermeer van belang:
a. Het aanpakken van de kwaliteit, de vormgeving en het onderhoud van de
zachte ondersteunende recreatieve infrastructuur in een aantal van de meest
gefrequenteerde domeinen.
b. De uitbreiding van bestaande groendomeinen gepaard met de recreatieve
ontsluiting van eventueel nieuw verworven delen.
c. De realisatie van een lusvormige doorgaande fietsveilige recreatieve
verbinding tussen deze gordel van groen- en natuurgebieden en de selectie
ervan als primaire as binnen het recreatief fietsnetwerk.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
41

Figuur 4: Gewenste structuur van het recreatief fietsnetwerk in het Brugse Ommeland.
2.2.11 Jacht
A. Jachtdecreet
Dit decreet beoogd het verstandig gebruik van wildsoorten en hun leefomgeving en werd
door de Vlaamse regering bekrachtigd op 24 juni 1991.
Een wildbeheereenheid is een samenwerkingsverband tussen jachtrechthouders binnen een
ruimtelijk begrensd gebied. De basis van een wildbeheereenheid is het wildbeheerplan. Het
is gekoppeld aan een planmatig wildbeheer met een verstandig gebruik van de wildsoorten,
als onderdeel van een breder faunabeheer, waarbij niet alleen de belangen van de jacht
centraal staan maar ook de belangen van derden die ook medewerking verlenen aan de
besluitvorming binnen de wildbeheereenheid.
Een wildbeheereenheid moet aan een aantal voorwaarden voldoen om zijn erkenning te
bekomen en te behouden (Hoofdstuk II BVR 1/12/1998). Enkele van deze voorwaarden (zie
artikel 2, 1° tem 3° van BVR 1/12/1998) kunnen door de aanduiding van gebieden voor
veiligheid en natuurlijkheid gehypothekeerd worden indien de aard van de inrichting geen
jacht meer toelaat:
een aaneengesloten oppervlakte van minstens 1000 ha beslaan;
de jachtterreinen van minstens vijf onafhankelijke jachtrechthouders verenigen;
de afzonderlijke jachtterreinen moeten aangrenzend zijn.
In het kader van dit inrichtingplan kan gesteld worden dat volgende wildbeheerseenheden in
meer of mindere mate een overlap vertonen met het projectgebied: WBE Driekoningen,
Damme Oost-Kust, T’Boompje, Zoetendaele – de polders.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
42

2.2.12 Milieubeleid en MER
A. Milieubeleidsplannen
B.1. Ontwerp Provinciaal Milieubeleidsplan 2009-2013
In het ontwerp provinciaal milieubeleidsplan kunnen ondermeer volgende doelstellingen
worden teruggevonden:
1. Realiseren van ecologische en landschappelijk waardevolle multifunctionele
provinciedomeinen en groene assen, bereikbaar voor iedere West-Vlaming.
In haar 25 provinciedomeinen en groene assen voert de Provincie een natuurgerichte
inrichting- en beheerspolitiek met respect voor recreatief medegebruik. De Provincie zet in
op de uitbreiding van de domeinen. De provincie heeft bij onderhoud en inrichting ook oog
voor de sociale functie van de domeinen voorzover deze de natuurfunctie niet in het gedrang
brengt. Er is dus aandacht voor recreatief medegebruik (extensieve vormen van
sportbeoefening) en voor inrichtingen voor specifieke doelgroepen (bvb. speelbos voor de
jeugd, speeltoestellen, kampeergelegenheid voor jeugd). Tevens zal er meer aandacht
uitgaan naar het gedeeltelijk toegankelijk maken van de domeinen voor mensen met een
handicap. De spoorwegbeddingen worden niet voor niets „groene assen‟ genoemd. Ook
hier is de natuurverbindingsfunctie dus belangrijk; maar daarnaast is de recreatieve functie
er even cruciaal. De Provincie streeft ernaar om de spoorwegbeddingen die nu nog gehuurd
worden te verwerven en zoveel mogelijk in ere herstellen. Dit betekent enerzijds de missing
links wegwerken en anderzijds over de gehele breedte natuurvriendelijk inrichten (zeker
waar dit natuur- of landschapsdoeleinden kan dienen; bvb. voor akkervogel- of andere
soortengerichte projecten). De grenzen ervan zullen duidelijker worden gevisualiseerd.
Tevens zal in de komende bestuursperiode werk worden gemaakt van een kwalitatieve
opwaardering: waar nodig zal de bedding worden hersteld met duurzame milieuvriendelijke
materialen en er zal een hoogstaand, eenvormig recreatief meubilair worden geïnstalleerd,
conform het ontwerp dat in het kader van het Europees project STREAM werd uitgewerkt.
Met het oog op inplanting van dit meubilair en differentiatie in beheer, zal per bedding een
visieschets worden gemaakt waarbij per segment duidelijk is welke de hoofdfunctie is die
wordt nagestreefd.
2. Realiseren van het provinciale functionele fietsroutenetwerk.
In de voorbije legislatuur is de uitbouw van het functionele fietsroutenetwerk van dit net
aangezet, maar het overgrote deel van het net is nog te realiseren, door renovatie van
bestaande fietsinfrastructuur of nieuwbouw. Binnen de komende legislatuur kan een
substantiële vooruitgang geboekt in deze realisatie binnen het kader van het Fietsfonds,
waarvoor de provincie instaat als trekker, coördinator en ook als realisator van de
uitvoeringsprojecten. Een aangehouden realisatie-inspanning van de provincie draagt als
bovenlokale taakstelling bij tot het welzijn van de burger en tot een duurzame ontwikkeling
van het provinciale gebied. Deze doelstelling brengt ook een maatschappelijke meerwaarde
tot stand en profileert de provincie als regiobestuur.
3. Verfraaien van de routes, groene assen, domeinen en de omgeving van de
provinciale gebouwen.
De provincie onderhoud en realiseert nieuwe bovenlokale verbindingen, onder meer
recreative assen zoals op oude spoorwegbeddingen en/of in combinatie met groene assen.
Bovendien moeten vele infrastructuurwerken worden onderhouden, vernieuwd of aangelegd
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
43

worden in domeinen en rond provinciale gebouwen. Deze projecten moeten gerealiseerd
worden ter verbetering van de omgevings- en leefkwaliteit van de burger.
A.2. Milieubeleidsplan Brugge 2005-2009
In het Milieubeleidsplan stelt de Stad Brugge ondermeer volgende punten voorop:
Het realiseren van een goede oppervlaktewaterkwaliteit in de waterlopen op het Brugs
grondgebied, waarbij ondermeer volgende prioriteiten zullen gelegd worden: het
optimaliseren van de waterkwaliteit (ecologische kwaliteitsnormen) van waterlopen in voor
natuur belangrijke zones (Kom Gemene Weidebeek, Lisseweegs Vaartje, Maleleie,
Ronselarebeek, Kerkebeek (inzonderheid oude loop), Assebroekse meersen),
Gebiedsgericht, zowel in het buitengebied als in het verstedelijkt milieu, grijpt de stad via
passend beheer en inrichting kansen aan om de natuurrijkdom te bevorderen
(instandhouding van waardevolle biotopen, het herontwikkelen van gedegradeerde biotopen,
het aangrijpen van kansen voor nieuwe natuur, het versterken van de ecologische
infrastructuur en het vormen van grotere samenhangende gehelen). De stad wil verder een
actieve rol vervullen ter bevordering van de Kleine Landschapselementen en van
ecologische verbindingselementen in het algemeen, zowel op openbaar als privaat domein.
Bijvoorbeeld stelt de stad voorop natuurbeheers- en inrichtingswerken in gemeentelijke
terreinen uit te voeren zoals in Natuurgebied Gemene Weidebeek, Domein Beisbroek,
domein Blauwe Toren, Sint-Pietersplas. Bijgevolg wenst de Stad de terreinen van derden in
te richten en te beheren zoals bijvoorbeeld Assebroekse Meersen, komgebied Kerkebeek en
diverse waardevolle
bermen.
In het landschapbeheer van de stad wordt bijzondere aandacht besteed aan het behoud en
het herstel van cultuurhistorische landschapswaarden, die o.m. bepaald worden door
kasteelparken, hoevesites, diverse kleine elementen en specifieke beplantingstypologieën.
Hierbij wenst zij de uitwerking en uitvoering van landschapsbedrijfsplannen te ondersteunen
ten einde te komen tot een betere integratie van gebouwen in het landschap of tot de
herwaardering van landschappelijke waardevolle sites zoals historische hoevesites.
De stad neemt een taak op zich in het versterken van de groene gordel rond de stad en van
de bosstructuur binnen de zones die daartoe aangewezen zijn in het GNOP, het
gemeentelijk ruimtelijke structuurplan of specifieke inrichtingsplannen. Kernpunten daarin zijn
de uitbouw van de stadsbossen aan de zuidwestelijke en de oostelijke rand van de stad en
van kleinere bosentiteiten verspreid over de gehele rand van de bebouwde kern. De
bebossingstaak van de stad is complementair aan die van het gewest en de provincie. De
stad spitst zich toe op de omgeving Beisbroek-Tudor, op de boszone te Sint-Pieters, aan
noordzijde van de Brugse kern, en op de kleinere verspreide bosentiteiten. (cfr. GNOP-
Brugge – deel 5 p.11).
In de stadsbossen wordt gestreefd naar het wegwerken van versnipperde toestanden en
naar het vormen van grotere gehelen, in ecologische en landschappelijke interactie met
ingesloten open ruimtes. Er wordt inzonderheid naar gestreefd nabijgelegen complexen ook
recreatief met elkaar te verbinden. De stedelijke bossen hebben naast hun ecologische
functie een uitgesproken medefunctie voor zachte recreatie, natuurbeleving en -educatie.
A.3. Milieubeleidsplan Damme 2005-2009
Het bestuur van de gemeente Damme stelt ondermeer volgende punten voorop:
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
44

1. Versterken van de voormalige spoorwegbedding als groene drager, met
nieuwe opgaande beplanting en een koppeling met bestaande en nieuwe
groenstructuren.
2. Behoud van het landschap.
3. Stimuleren van landschapsbedrijfsplannen. Ook door samenwerking met de
Provincie West-Vlaanderen en het Regionaal Landschap Houtland krijgen
landbouwers de kans om de landschappelijke inkleding van hun bedrijf te
verbeteren.
4. Landschappelijke en cultuurhistorische opwaardering van de dijken. Het
dijkenplan van de Provincie tekent een visie uit op het herstel van de dijken in
de Zwinstreek. Elke dijk of dijkrestant kreeg een aangepast beheersplan. Voor
een aantal van de dijken op ons grondgebied betekent dit het aanplanten van
bomenrijen. Hierdoor krijgen de dijken een duidelijkere plaats krijgen in het
landschap. Dit zal ook enigszins zorgen voor het behoud van de huidige
dijkvorm.
5. Het Provinciebestuur werkt aan een Euregio-project met onder meer de
restauratie van een deel van de Damse stadswallen (derde fase). Het project
biedt een meerwaarde op vlak van landschap, natuur en recreatie. Ons
bestuur droeg al bij tot de tweede fase.
6. Het aanmoedigen van de keuze voor alternatieven voor het autoverkeer kan
door het uitbouwen van een fietsroutenetwerk, degelijke fietsstallingen en
promotie. Door de uitbouw van een “milieuvriendelijker” wagenpark en het
promoten van het gebruik van de fiets voor woon-werk verkeer verminderen
we onze eigen impact op het leefmilieu en bekomen we een mooie
voorbeeldfunctie.
A.4. Milieubeleidsplan Beernem 2005-2009
Het beleid inzake natuurbehoud en de vrijwaring van het natuurlijk milieu is gericht op de
bescherming, de ontwikkeling, het beheer en het herstel van de natuur en het natuurlijk
milieu. Om die doelstelling te bereiken, is soms het herstel van de daartoe vereiste
milieukwaliteit nodig. Het beschermen en ontwikkelen van KLE’s, lijn-, punt- en vlakvormige
elementen;
In kader van mobiliteit wenst de gemeente ondermeer het gebruik van fiets wordt bevorderd,
werk maken van een veiligere schoolomgeving en veilige schoolroutes en de Aanleg van
veilige fietspaden zoals bv. langs de Bruggestraat
A.5. Milieubeleidsplan Zedelgem 2006-2010
De gemeente Zedelgem wenst ondermeer:
natuurverbinding te creeëren
wenst de huidige inzake landschap te behouden en waar mogelijk te
verbeteren en uit te breiden. Landschappelijk integreren van bestaande en
of nieuwe constructies binnen het landschap
zij kiest voor duurzame mobiliteit d.w.z. dat alternatieven voor het
autoverkeer nl. het openbaar vervoer, fiets- en voetgangersverkeer
voldoende aandacht krijgen.
B. MER-decreet
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
45

1) Inleiding: aanpassing decreet mbt plan-MER.
Op 27 april keurde het Vlaams parlement het decreet houdende wijziging van Titel IV
Milieueffect- en veiligheidsrapportage van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene
bepalingen inzake milieubeleid (D.A.B.M.) en van artikel 36ter van het decreet van 21
oktober 1997 betreffende het natuurbehoud goed.
Het decreet heeft tot doel de omzetting van Richtlijn 2001/42/EG van het Europees
Parlement en de Raad van 27 juni 2001 "betreffende de beoordeling van de gevolgen voor
het milieu van bepaalde plannen en programma's". Het regelt met andere woorden de plan-
MER-plicht voor Vlaanderen.
Het decreet werd op 20 juni 2007 in het Belgisch staatsblad gepubliceerd en treedt in
werking op 1 december 2007 volgens beslissing van de Vlaamse Regering.
2) Plan-MER-plicht: deductief systeem in 3 fasen/filters.
Het decreet sluit veel nauwer aan bij de Europese Richtlijn en stapt af van de mogelijkheid
om een lijst van plannen en programma's op te stellen zoals dat in het huidige decreet wel
voorzien is. Het voordeel daarbij is dat men veel flexibeler te werk kan gaan en de lijsten niet
moet aanpassen andere veranderende wetgeving. In plaats van te werken met lijsten komt
er een deductief systeem waarin het toepassingsgebied in drie fasen (of filters) wordt
afgebakend.
Fase 1, DEFINITIE: in de eerste plaats moet worden nagegaan of het voorgenomen plan of
programma valt onder de definitie van plan of programma zoals geformuleerd in het
decreet. Het "plan of programma" moet hierbij tegelijk aan drie voorwaarden voldoen.
1. het moet gaan om een plan of programma dat door een administratieve overheid
op regionaal, provinciaal of lokaal niveau is opgesteld;
2. het plan of programma moet via een wetgevingsprocedure door het parlement of
de regering worden vastgesteld of door een instantie worden opgesteld en/of
vastgesteld;
3. decretale of bestuursrechtelijke bepalingen moeten voorschrijven dat een plan of
programma moet worden opgesteld en/of vastgesteld.
Dit betekent dat masterplannen, strategische plannen, maatregelenprogramma's, enz., in
beginsel niet onderworpen zijn aan de plan-MER-plicht, omdat deze plannen of programma's
niet voldoen aan de cumulatieve voorwaarden van de definitie van plan of programma. Zelfs
als er in de regelgeving staat dat “een plan opgemaakt kan worden” gaat hier niet om een
verplichting.
Fase 2, TOEPASSINGGEBIED: eens het voorgenomen plan of programma onder de
definitie van plan of programma valt, moet worden nagegaan of het betrokken plan of
programma onder het toepassingsgebied van het ontwerp van decreet valt. Dit betekent
echter nog niet dat voor alle plannen en programma's waarop dit ontwerp van decreet van
toepassing is, een plan-MER-plicht geldt.
Het toepassingsgebied wordt in twee onderdelen opgesplitst:
1°, plannen en programma's die een “kader vormen voor de toekenning van een vergunning
voor een project”. Onder “project” verstaat men de activiteiten opgesomd in de bijlage I en II
van het DABM, m.a.w. de project MER en screeningsplichtige activiteiten. Daarbij worden
beleidsvoornemens, beleids- en structuurplannen niet geviseerd, aangezien deze plannen
gericht zijn tot de overheid en geen rechtstreeks kader vormen voor de toekenning van een
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
46

vergunning voor een project. Het zal aldus veelal gaan om, bijvoorbeeld, een ruimtelijk
uitvoeringsplan dat specifiek de basis vormt voor, bijvoorbeeld, de aanleg van een weg of de
inkleuring van een industriegebied. De omzendbrief verduidelijkt: Het 'kader vormen voor'
moet zo geïnterpreteerd worden dat het plan of programma een kader bepaalt waarin de
uitvoering van projecten kan worden toegestaan middels het verkrijgen van een vergunning.
Dit kader kunnen criteria of voorwaarden zijn op basis waarvan de vergunningverlenende
instantie over een vergunningsaanvraag beslist.
“kader vormen” wordt m.a.w. geïnterpreteerd als ‘toetsingskader’.
Of anders: Het betreffende plan is noodzakelijk om een vergunning te kunnen geven of te
weigeren voor het betreffende project dat er in kadert.
Onder 'vergunningen' tenslotte worden onder meer stedenbouwkundige vergunningen,
milieuvergunningen, natuurvergunningen en kapmachtigingen begrepen.
2°, plannen en programma's waarvoor, gelet op het mogelijk effect op gebieden, een
passende beoordeling is vereist uit hoofde van artikel 36ter, §3, lid 1 van het Decreet van 21
oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu 1 . Dus voor plannen en
programma's, waarvoor een passende beoordeling moet worden opgemaakt omdat die
significante gevolgen kunnen hebben voor een habitatgebied, moet tevens een plan-MER
worden opgemaakt.
Eens het toepassingsgebied is afgebakend, moet concreet worden nagegaan of het
voorgenomen plan of programma onderworpen is aan de plan-MER-plicht.
Fase 3 PLAN-MER-PLICHT: in deze stap wordt bepaald welke plannen en programma's,
waarop het ontwerp van decreet van toepassing is, onder de plan-MER-plicht vallen.
1. In de eerste groep van plannen en programma's, deze die een kader vormen voor de
toekenning van een vergunning van een project, wordt een onderscheid gemaakt tussen een
plan of programma, of de wijziging ervan, dat het gebruik regelt van een klein gebied op
lokaal niveau, of een kleine wijziging inhoudt enerzijds, en anderzijds deze die geen klein
gebied beslaan of noch een kleine wijziging inhouden. Indien deze laatste handelen over op
landbouw, bosbouw, visserij, energie, industrie, vervoer, afvalstoffenbeheer, waterbeheer,
telecommunicatie, toerisme, ruimtelijke ordening of grondgebruik, én het kader vormen voor
MER-plichtige projecten, zijn ze steeds van rechtswege aan een MER onderworpen. In
andere gevallen is ontheffing mogelijk volgens een procedure bepaald in het decreet.
2. Bij de tweede groep van plannen en programma's waarop het ontwerp van decreet van
toepassing is, deze waarvoor een passende beoordeling dient te worden opgemaakt, valt het
toepassingsgebied samen met de plan-MER-plicht. Hoger werd aangehaald dat voor
plannen en programma's die significante gevolgen kunnen hebben voor een habitatgebied
een passende beoordeling moet worden opgemaakt en dat zij bijgevolg automatisch vallen
onder het toepassingsgebied van het ontwerp van decreet. De plan-MER-plicht wordt dus in
feite geregeld in artikel 36ter van het Decreet van 21 oktober 1997 betreffende het
natuurbehoud en het natuurlijk milieu 2 . Dit betekent dat in het kader van het Decreet
1 Artikel 36 ter § 3. lid 1: Een vergunningsplichtige activiteit die, of een plan of programma dat, afzonderlijk of in combinatie met één of meerdere
bestaande of voorgestelde activiteiten, plannen of programma's, een betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van een speciale
beschermingszone kan veroorzaken, dient onderworpen te worden aan een passende beoordeling wat betreft de betekenisvolle effecten voor de
speciale beschermingszone.
2 artikel 36ter, §3, vierde lid, (dat de relatie tussen passende beoordeling en MER regelt) van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het
natuurbehoud en het natuurlijk milieu, wordt vervangen door wat volgt:
"Voor een plan of programma zoals gedefinieerd in artikel 4.1.1., §1, 4° van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake
milieubeleid, alsook de wijziging ervan, waarvoor, gelet op het betekenisvolle effect op een speciale beschermingszone, een passende beoordeling is
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
47

Natuurbehoud geval per geval moet worden nagegaan of voor het plan of programma een
passende beoordeling is vereist. Er zal dus geval per geval moeten worden nagegaan of het
plan of programma bedoelde significante gevolgen kan hebben. Indien dit het geval is, dan
bepaalt artikel 36ter van het Decreet Natuurbehoud dat tevens een plan-MER moet worden
opgemaakt.
Het plan-MER zal vervolgend wel worden opgemaakt overeenkomstig het MER-decreet.
Artikel 36ter van het Decreet Natuurbehoud bevat dus geen aparte regels of procedures voor
de opmaak van een plan-MER. Bij de opmaak van het plan-MER zal de passende
beoordeling worden geïntegreerd in het plan-MER. De passende beoordeling kan niet leiden
tot een gehele vrijstelling van het plan-MER; met andere woorden, de passende beoordeling
kan niet in de plaats komen of gelijkgesteld worden met een plan-MER. Een plan-MER is
veel uitgebreider en moet voldoen aan de essentiële kenmerken zoals bepaald in het MERdecreet.
De passende beoordeling kan wel een onderdeel vormen van het plan-MER.
Inrichtingsplan landinrichting
Gelet op de uitvoeringsgerichtheid van landinrichting, ligt de Mer plicht voor
inrichtingsactiviteiten van VLM op het project-niveau. Getuige hiervan het situeren van PUP
en IP onder de project-mer praktijk. Het plan niveau komt aan bod in andere processen
(afbakening, structuurplanning en ruimtelijke uitvoeringsplannen, strategische plannen, …),
inrichtingsprojecten concentreren zich op uitvoering hiervan.
Het feit dat voor inrichtingsactiviteiten een passende beoordeling wordt opgemaakt
introduceert bovendien ook geen plan-Mer plicht. Het zijn immers enkel de plannen en
programma’s onderworpen aan een passende beoordeling die worden geviseerd en niet de
projecten.
Wanneer voor bepaalde maatregelen een passende beoordeling dient te worden opgemaakt,
dan zal dit gebeuren in de effectbeoordeling van dit rapport (zie hoofdstuk 4).
De effectbeoordeling wordt verder afgewerkt in het eindvoorstel van inrichtingsplan, dus na
de adviesprocedure.
2.2.13 Mobiliteit
A. Decreet betreffende de mobiliteitsconvenants
Op 20 april 2001 werd het decreet betreffende de mobiliteitsconvenants bekrachtigd door de
Vlaamse Regering.
vereist, wordt overeenkomstig titel IV van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid een plan-MER
opgemaakt.
Indien een vergunningsplichtige activiteit overeenkomstig artikel 4.3.2. van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake
milieubeleid onderworpen is aan de verplichting tot opmaak van een project-MER, wordt overeenkomstig Titel IV van het decreet van 5 april 1995
houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid een project-MER opgemaakt.
Bij de opmaak van het plan-MER of de project-MER zal de passende beoordeling worden geïntegreerd in respectievelijk het plan-MER of de project-
MER, dat respectievelijk wordt opgesteld overeenkomstig hoofdstuk 2 of hoofdstuk 3 van Titel IV van het Decreet van 5 april 1995 houdende algemene
bepalingen inzake milieubeleid. De Vlaamse Regering kan nadere regels van integratie en herkenbaarheid van de passende beoordeling in het
milieueffectrapport bepalen."
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
48

Dit De Vlaamse overheid, de lokale overheid, de Vlaamse Vervoermaatschappij en in
voorkomend geval de provinciale overheid en elke maatschappelijke actor waarvan de
activiteiten belangrijke vervoersstromen genereren, kunnen een lokaal mobiliteitsconvenant
sluiten met het oog op de realisatie van het lokale mobiliteitsbeleid, uitgewerkt in een
mobiliteitsplan. Het lokale mobiliteitsconvenant bindt de partijen. De lokale overheid verbindt
zich ertoe om na de ondertekening van het moederconvenant een mobiliteitsplan te maken.
Het gemeentelijk mobiliteitsplan is het kader voor de projecten en acties die via de modules
(onder een koepelmodule) van het mobiliteitsconvenant gerealiseerd kunnen worden.
B. Beleidsplannen en/of projecten m.b.t. mobiliteit en verkeer
B.1. Mobiliteitsplan Stad Brugge
“Brugge Ademt”. Met deze slogan voerde Stad Brugge op 15 oktober 2004 belangrijke
maatregelen in om de leefbaarheid in de binnenstad te verhogen. De blauwe zone,
gekoppeld aan bewonersparkeren, had als doel meer parkeerruimte te geven aan de
bewoners en het kortparkeren te stimuleren. Langparkeerders kregen diverse alternatieven
aangeboden, zoals goedkope abonnementen in publieke parkings, gratis randparkings en
voordelig openbaar vervoer. De fiets wordt consequent gepromoot als het duurzaam
verplaatsingsmiddel bij uitstek. Sinds de invoering van het mobiliteitsplan volgde de Stad
nauwkeurig de effecten van de genomen keuzes op aan de hand van het objectief
cijfermateriaal. Zowel in de binnenstad als in de deelgemeenten gebeurden tellingen.
Op basis van deze tellingen werd een evaluatie opgemaakt. Uitgaande van deze evaluatie
werden door de Stad en De Lijn een aantal concrete bijsturingen voorgesteld. De concrete
wijzigingen werden ingevoerd op 15 oktober 2008. Brugge leefbaar houden en het
autoverkeer tot een minimum beperken blijft de hoofddoelstelling.
In het nieuwe mobiliteitsplan wordt gesteld dat Brugge een echte Fietsstad is en dat dit zo
moet blijven. Een versnelde uitvoering van het veilig comfortabel stedelijk fietsroutenetwerk
op het Brugse grondgebied staat voorop. De stad zal er naar streven om dit volledig te
realiseren tegen 2010. Deze fietsroutes brengen je vanuit elke deelgemeente vlot tot in het
stadcentrum of naar een andere deelgemeente. Hiervoor worden ondermeer op elke invalsen
verbindingsweg veilige fietsinfrastructuur voorzien. Concreet worden ondermeer volgende
maatregelen voorzien: een dubbelrichtingsfietspad langs de Astridlaan, tussen de Kerkstraat
in Assebroek en de Oudeputstraat in Oedelem, langs de Oostendse Steenweg, tussen Sint-
Pietersmolenstraat en Strooienhaan, een fietspad langs de Houtkaai tussen de
Scheepsdalelaan en het Waggelwater en de heraanleg van de Vaartdijkstraat met een
volledig eigen en autonoom fietspad.
B. 2. Mobiliteitsplan Damme
Damme zal naast het functionele fietsverkeer ook de mogelijkheden in de recreatieve sfeer
aanmoedigen. De verkeerswegen (secundaire wegen en lokale wegen type I ) worden
uitgerust met degelijke fietspaden, terwijl ook de landelijke weggetjes uitgebouwd worden als
verkeersarme routes voor de functionele én recreatieve fietser. Verder wenst Damme ook de
de fietsmobiliteit te beïnvloeden door via toeristische folders het gebruik van ondermeer de
fiets aan te moedigen.
B. 3. Mobiliteitsplan Beernem
Het mobiliteitsplan van de gemeente Beernem wenst het fietsverkeer een volwaardige plaats
te bieden. Hiervoor wordt vooropgesteld een veilig en samenhangend fietsroutenetwerk uit te
bouwen. Het fietsnetwerk is er in eerste instantie op gericht om veilige fietsverbindingen van
woonbuurten naar de dorpskernen, naar scholen (te Beernem en te Brugge) en naar het
station te realiseren.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
49

Het provinciaal fietsroutenetwerk wordt als hoofdstructuur gebruikt. Dit netwerk wordt
aangevuld met een reeks lokale routes. De (kortste) verbindingen tussen de verschillende
kernen worden als route geselecteerd. Deze vallen dikwijls samen met de verbindingswegen
voor het autoverkeer tussen de dorpen. Deze routes worden aangevuld met een aantal
verkeersluwe routes via landbouwwegen. Een voorbeeld van een verkeersluwe route is de
route Vullaertstraat – Beverhousveldstraat – oude spoorwegbedding ( ter hoogte kruispunt
Vliegend Paard) vertrekkende te Oedelem in de richting van Assebroek.
De alternatieve routes uit het fietsnetwerk moeten wel nog ingericht / heringericht worden:
bewegwijzering, herstel en onderhoud. Een doorsteek ontbreekt nog tussen de kern
Oedelem en de N337. De alternatieve routes moeten waar mogelijk afgesloten worden voor
autoverkeer, of enkel nog plaatselijk verkeer toelaten. − Ook moeten de alternatieve routes
op een veilige manier aantakken op de rest van het fietsnetwerk: bewegwijzering voor
fietsers naar de oversteekmogelijkheid onder de brug te Beernem, een fietsdoorsteek
Waterstraat - Fortstraat, een oversteekplaats op de Beverhoutsveldstraat ter hoogte van de
oude trambedding.
B.4. Mobiliteitsplan Oostkamp
In het mobiliteitsplan van Oostkamp wordt ondermeer vooropgesteld om een fietsbeleidsplan
uit te werken. In het fietsbeleidsplan wordt een uitgebreid fietsroutenetwerk uitgewerkt. Dit
netwerk is opgevat vanuit twee invalshoeken: een primair fietsroutenetwerk moet zorgen
voor de verbindingen langs de hoofdassen, terwijl het secundair fietsroutenetwerk voor de
ondersteunde verbindingen (ondermeer tussen de deelgemeenten onderling) moet instaan.
Daarom is de uitbouw van een samenhangend en comfortabel fietsnetwerk een belangrijke
element in een duurzaam mobiliteitsbeleid.
Langs de hoofdassen – waar vele attractiepolen zijn – zijn er echter specifieke
fietsvoorzieningen wenselijk zodat de fietser er op een veilige en comfortabele wijze kan
fietsen. Algemeen is het daarbij de bedoeling om deze fietsvoorzieningen te combineren met
autoarme en autovrije routes tot een gans netwerk van veilige en continue routes die door
iedereen als dusdanig herkend worden. Naast het aspect veiligheid en comfort voor de
fietser is ook het wervend karakter van een dergelijk netwerk voor het gebruik van de fiets
van groot belang.
Dit fietsroutenetwerk dient aan de volgende kwaliteitseisen te voldoen: verkeersveilig, het
bereikbaar maken van de belangrijkste bestemming, samenhangend en continu, moet een
zekere vrijheid met zich meebrengen, direct, door een voldoende aantrekkelijke omgeving
lopen, comfortabel, …
B.5. Mobiliteitsplan Zedelgem
In het mobiliteitsplan van de gemeente Zedelgem wordt ondermeer vooropgesteld om de mensen
aan te sporen om meer gebruik te maken van de fiets i.p.v. de wagen. Hiervoor zullen verschillende
routes van het fietsnetwerk uitgerust worden met veilige, comfortabele fietsvoorzieningen. Tevens zal
bijzondere aandacht besteed worden aan kruisingen van de routes onderling en aan de kruising van
de fietsroutes met de gecategoriseerde wegen uit het autonetwerk.
C. Fietsfonds
In het kader van het Fietsfonds worden een aantal investeringen voorzien voor de aanleg
van fietspaden langs gemeentewegen. In dit kader worden ondermeer de aanleg voorzien
van een tweerichtingsfietspad langs de Bruggestraat en de Oostendse Steenweg.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
50

2.2.14 Overige randvoorwaarden
A. Inrichtingsprojecten
A.1. Landinrichtingsproject Brugse Veldzone - Veldgebied Brugge – Inrichtingsproject
Mobiliteitsas
Het inrichtingsproject Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge overlapt voor een belangrijk deel
met het inrichtingsproject Randstedelijk gebied Brugge. In het goedgekeurde planprogramma
zijn voorstellen van inrichtingsplannen opgenomen voor het Randstedelijk gebied Brugge en
voor de Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge.
Onderstaande figuur geeft een overzicht van de perimeter van het project ‘Mobiliteitsas gent-
Brugge-Zeebrugge.
Figuur 5
perimeter inrichtingsproject landinrichting “Mobiliteitsas Gent-Brugge-
Zeebrugge”
De drie parallel lopende mobiliteitsassen via het water, de weg of het spoor (het
kanaal Gent-Brugge-Oostende/Zeebrugge, de E40 Brussel-Gent-Brugge-
Oostende/Duinkerke en de N31 Brugge-Zeebrugge en de spoorlijn Brussel-Gent-
Brugge-Oostende/Zeebrugge) zijn van belang op zowel nationaal als zelfs
internationaal niveau voor het economisch functioneren van Vlaanderen.
Deze mobiliteitsassen werken echter als een barrière voor:
- de inwoners van het gebied;
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
51

- de landbouwers;
- de recreanten;
- het ecologisch functioneren van het gebied.
Voor het optimaal functioneren van deze mobiliteitsassen zijn in de nabije toekomst
belangrijke investeringen nodig:
- kanaal Gent-Brugge:
optimaliseren van het kanaal zodat schepen met een
groter tonnage gebruik kunnen maken van het kanaal,
aanleggen van uitwijkplaatsen op het kanaal zodat
tweerichtingsverkeer mogelijk wordt tussen Beernem
en Brugge, rechttrekken van een aantal bochten.
- spoorlijn Gent-Brugge-Zeebrugge:
ontdubbelen van de spoorlijn tussen Aalter en Brugge
(van twee naar vier sporen) en opheffen van alle
gelijkgrondse kruisingen op de spoorlijn en nieuw
spoor tussen de oostelijke en de westelijke
havendelen van Zeebrugge (Bocht Ter Doest).
- wegverbinding N31-N49:
aanleg van een nieuwe hoofdweg, vanaf Westkapelle
tot de Blauwe Toren (de AX).
Deze investeringen zijn vooral noodzakelijk voor het verder functioneren van de
haven van Zeebrugge, opdat meer transport via weg, spoor of binnenvaart kan
geschieden (zie ook het Strategisch Plan voor de haven van Brugge-Zeebrugge).
De voorgestelde maatregelen voor het project Mobiliteitsas zijn:
- de opmaak van een globale visie voor de as van het kanaal Gent-Brugge als
een multifunctionele as op Vlaams niveau (scheepvaart, waterhuishouding,
natuur, recreatie, landschap, …) en het realiseren van deze visie;
- de flankerende maatregelen voor de geplande grote infrastructuurwerken op
het kanaal Gent-Brugge , de spoorlijn Gent-Brugge-Zeebrugge en de
wegverbinding N31-N49 (de AX);
- het zoeken naar mogelijkheden om de barrièrewerking en de hinder
veroorzaakt door deze mobiliteitsinfrastructuur te verminderen (geluidshinder,
ecoducten, aanpak vismigratieknelpunten, recreatief medegebruik).
Voornamelijk de eerste en de laatste groep maatregelen zijn ook van belang voor het
doel van het inrichtingsplan, het realiseren van de groene gordel rond Brugge.
Daarom werden in dit inrichtingsplan een aantel voorstellen opgenomen die verder
uitgewerkt kunnen worden in de op te maken inrichtingsplannen binnen het project
Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge.
2.3 Bestaande situatie en autonome ontwikkelingen
2.3.1 Huidige situatie
De stad Brugge is omringd door een gordel van min of meer aaneengesloten open
ruimtegebieden, waarvan bepaalde beter ontwikkeld zijn dan andere. Brugge ligt als
historische stad op de grens van de zandstreek en het poldergebied en vormt zo niet alleen
een aantrekkelijk vestigingsplaats maar ook de plaats waar beken en stromen zich door de
kam heen wroeten, om verder richting zee af te vloeien.
De Brugse Vesten vormen een eerste groene gordel rond Brugge en zijn goed ontsloten.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
52

De open ruimte gebieden vormen een tweede groene gordel, maar zijn veel minder
ontsloten.
Brugge is een fietsstad bij uitstek, vanwege zijn geringe afstanden tot het centrum en de
nabije gemeenten in het landelijk gebied. Brugge vormt het centrum waar school gelopen en
gewerkt wordt voor mensen in het centrum, de open ruimte gordel, het gehele Veldgebied
Brugge en zelfs daarbuiten.
De infrastructuurassen die de stad omsluiten en bepaalde ruimtelijk geplande ingrepen
vormen barrières voor de goede ontsluiting van Brugge. Zoals alle Europese steden kampt
ook Brugge met een toenemende vraag naar het uitbreiden van de stad ten koste van de
open ruimte.
Precies de kwetsbaarheid van die open ruimte maakt de groene gordel zo interessant.
2.3.2 Autonome en te verwachten ontwikkelingen
De vrij gaaf gebleven open ruimtegordel rond Brugge staat onder permanente ruimtelijke
druk door de uitbreiding van de stad en zijn omliggende dorpen en de vraag naar nieuwe
gebieden voor woongelegenheid, industriegebied, havenuitbreiding, de headquarterzone en
de aanleg van een voetbalterrein met winkelgelegenheid. Er kan worden verwacht dat de
omvang maar ook de kwaliteit van de open ruimtegordel rond Brugge zal afnemen door
ruimtebeslag en versnippering. De functie van de landbouw als actor om de gordel open te
houden is onvoldoende weerbaar tegen de economische vraag naar het inrichten van deze
gebieden voor woongelegenheid of industrie. Verwacht kan worden dat de nog aanwezige
landbouw in deze zone aan economische kracht zal inboeten maar verder een rol kan spelen
in de voedselvoorziening van de stad, bijvoorbeeld door verbreding. Indien de beleidskeuzen
die erop gericht zijn de ingrepen in de open ruimte geleidelijk en met aandacht voor
landschappelijke inkleding te laten gebeuren niet worden verder gezet, staat de deur open
voor een volledige verstedelijking van deze open ruimte gordel die Brugge zo uniek maakt.
De huidige toeristische aantrekkingskracht van het Venetië van het noorden kan hierdoor
worden aangetast. Het Regionaal Landschap Houtland en het Brugs Ommeland proberen de
attractie van het gebied net buiten Brugge te verhogen.
2.3.3 Knelpunten en bedreigingen (kaart 1A)
De groene gordel rond Brugge is goed ontsloten voor het autoverkeer en met het openbaar
vervoer. De ontsluiting per fiets vertoont een aantal missing links. Zo is het bijvoorbeeld niet
mogelijk om van Steenbrugge naar Tillegem te rijden per fiets zonder grote wegen te volgen
en het stadscentrum aan te doen. Het recreatief fietsnetwerk volgt noodgedwongen enkele
hoofdassen voor autoverkeer, zodat het aan attractiviteit inboet. De verbinding per fiets over
de haven tussen het westen en het oosten van Brugge is beperkt tot de verbinding over de
vasten of de Herdersbrug. Deze laatste is allesbehalve fietsvriendelijk.
Er kon worden vastgesteld dat er in de gehele Brugse rand een 10-tal knelpunten zijn in het
fietsnetwerk ter hoogte van de aanwezige grote wegen of snelwegen en een 10-tal ter
hoogte van spoorwegen. Ze worden voorgesteld op kaart 6. Deze knelpunten zorgen ervoor
dat de functionele fietser en de recreant eerder voor de auto dan wel voor de fiets kiest of dat
men een grote omweg moet maken om zijn doel te bereiken.
De groenpolen rondom de stad worden druk bezocht. De recreatieve druk op de
natuurwaarden is vrij groot en belemmert de verdere ontwikkeling ervan. De milieubelasting
van de omringende wijken zorgt voor problemen van waterkwaliteit en luchtkwaliteit in de
kwetsbare ecosystemen in de groene gordel. Bepaalde groendomeinen zijn erg versnipperd
en hebben behoefte aan meer samenhang.
De landbouwgebieden worden versnipperd door particuliere grondaankoop en
paardenhouderij of vertuining.
2.3.4 Kwaliteiten en kansen
Een goed ingerichte open ruimte gordel kan van grote betekenis zijn voor de stad en zijn
omgeving. Door het verhogen van de kwaliteit en de toegankelijkheid van de groene longen
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
53

van de stad, zoals het zuidelijk stadsrandbos (Tillegem-Beisbroek) en de Assebroekse
meersen kan het aantal bezoekers vermeerderen, zodat plaatselijke horeca er wel bij varen.
Deze open ruimten bufferen de uitdijende stad, zodat de bewoner het aangenaam
woongevoel kan blijven behouden en op loop- of fietsafstand een plek heeft om tot rust te
komen of te spelen. De gezondheidsaspecten van deze open ruimte op de door toenemend
vrachtverkeer en de nabije haven vervuilde plekken in de stad kunnen gemeten worden en
positief onthaald door de bewoners.
De kwaliteit van de groendomeinen kan verhoogd worden door het zuiveren van het water en
het aanleggen van bufferstroken. De landbouwgebieden kunnen hun belevingswaarde
vergroten door landschappelijke aankleding en het opnemen van een directere rol in de
voedselvoorziening of het onthaal van de bezoekers of de stadsbewoners.
In het Interreg IVB project ‘Value’ wordt onderzocht hoe een kwalitatieve open ruimte in de
nabijheid van de Europese steden, waaronder Brugge een economische meerwaarde
kunnen betekenen.
2.3.5 Landschap en cultuurhistorie
In de Landschapsatlas werden volgende ankerplaatsen aangeduid:
Damme en omgevende polders
Fort van Beieren
Maleveld en abdij van Male
Rijkevelde
Bergskes-Assebroekse Meersengebied-Beverhoutsveld
Kasteeldomeinen van Beisbroek, Tudor, Tillegem en de abdij van Zevekerke
Moere van Meetkerke met overgang naar zandstreek
Damme en omgevende polders:
Deze ankerplaats ligt nagenoeg volledig in zgn. Oudland en toont nog het typisch
grondgebruik gerelateerd aan de fysische structuur van kreekruggronden en komgronden.
Het Schipdonkkanaal in het noorden ligt quasi op de grens van Oud- naar Middelland. De
huidige percelering komt goed overeen met de toestand op Ferrariskaart. Op de drogere
kreekruggronden treft men nog (vooral) akkerland aan. Hierop komen ook de verspreide
bebouwing en de wegen voor. De komgronden zijn van oudsher grasland (historisch
permanent grasland) en vertonen microreliëf (typisch voor Oudland). Tussen de
onregelmatige weilandpercelen zijn talrijke grachtjes gegraven waarin rietkragen staan. Deze
ankerplaats wordt vooral begrensd door dijken waarop vaak meerdere opgaande bomenrijen
staan. Deze bomen bakenen de polders zowel visueel als in historisch oogpunt goed af. Ook
langs de dijken van de kanalen (Schipdonk en Damse Vaart) staan bomenrijen. De
zuidoostelijke uitloper is aan de ene kant begrensd door het vroegere Lievekanaal
(verbinding Damme en Gent). De wegen situeren zich op de kreekruggronden en op de
dijken. In het gebied komen nog talrijke historische hoeves voor zoals Hoeve Bonem (met
een opperkamer), Hoeve Wederjunste en hoeve Mikkem. Hier en daar staat ook een
kapelletje (zoals bij Hoeve ter Mikkem). De stadskern van Damme wordt enerzijds
gestructureerd door de zeer goed bewaarde stadswallen en anderzijds door de Damse
Vaart. De stervormige stadsverdediging dateert uit de Tachtigjarige Oorlog tussen de
Noordelijke Nederlanden en Spanje, en bestaat uit een enkele omwalling en een dubbele
begrachting. Langs deze grachten en de wal staan hier en daar opgaande bomenrijen die
deze structuren benadrukken en van ver zichtbaar zijn in dit vlakke polderlandschap. Men
moet echter enkele doorkijken in deze bomenrijen zeker vrijwaren. Een deel van de oude
omwalling is nu natuurreservaat waar men in de grachten de opeenvolgende stadia van
verlandingsvegetatie tracht te bekomen (o.a. rietkragen, moerasbos). De stadswallen zijn
grotendeels als landbouwland aangewend waarbij het microreliëf van de grachten nog goed
herkenbaar is. Nabij de zuidervaart zijn in het weiland waarschijnlijk nog enkele restanten
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
54

van een kreek te zien. Dwars door de stadskern van Damme loopt de Damse Vaart. De
dijken langs de Damse Vaart zijn beplant met opgaande bomen die het kanaal van verre
zichtbaar maken in het landschap. Verder is de stompe toren van de kerk zeer kenmerkend;
de dorpen die eertijds langs de Zwingeul lagen (zoals Lissewege, Hoeke en Damme),
worden getypeerd door monumentale stompe kerktorens, vermoedelijk oude lichtbakens ten
behoeve van de scheepvaart. De markt was tijdens de middeleeuwen aan de geul gelegen
en ook het huidige stratenpatroon is nog vrij gelijkend op de middeleeuwse structuur. Het
Leopold- of Schipdonkkanaal vormt een visuele grens door de begeleidende bomenrijen
langs haar loop en door de dijken.
Opmerkingen en knelpunten:
Door de bewerking met zwaar landbouwmateriaal worden de oevers van kreken met
waardevolle rietvegetatie schade berokkend. Door de open ruimte heeft men vanuit het
gebied een zicht op Damme zelf en op het beboste Fort van Beieren (aangrenzende
ankerplaats). Oprukkende lintbebouwing vanuit Koolkerke bedreigt zicht vanop wegen op het
gebied en zou een beperking vormen van deze open ruimte.
Fort van Beieren:
Deze versterking dateert van de Spaanse successieoorlog in het begin van de 18e eeuw en
bestond uit een hoofdwal, gracht met vier bastions en aan de zuidwestzijde een ravelijn
(driehoekig eiland). Haar ligging was strategisch gekozen net buiten de stadskern van
Brugge vlakbij de Damse Vaart. Bovendien ligt het vlakbij de overgang van zandig-
Vlaanderen naar de polders en heeft men een goed zicht op de omgevende polders.
Momenteel is de structuur van de versterking nog goed zichtbaar alhoewel een deel van de
gracht gedempt is, en wordt hij geaccentueerd door het (loof)bos en/of bomenrijen. Het
centrale gedeelte en de noordelijke zijde zijn niet bebost maar liggen onder weiland waarbij
bomenrijen de gracht benadrukken. Op die manier wordt het oorspronkelijke reliëf van het
fort nauwelijks schade aangebracht. Rond het fort loopt de Fortbeek. Tussen het fort en de
Damse Vaart liggen enkel grote akkerlanden en huisweiden. De Damse Vaart vormt door de
bomenrij langs haar oevers een visuele begrenzing van de ruimte. Tussen het fort en de
Scheidingsbeek (in het noorden) ligt voornamelijk open weiland met grachten. Er resteren
nog enkele knotbomen van vroegere perceelsrandbegroeiing. De Scheidingsbeek ligt op de
gemeentegrens tussen Brugge en Damme. De open landbouwpercelen rond het fort bieden
een zicht op het beboste fort. Het fort grenst ten westen aan de bebouwing van Koolkerke
die het zicht belemmert. Vanuit de omgevende polders valt het fort visueel sterk op door de
bebossing en de bomenrijen.
Opmerkingen en knelpunten:
De recente uitbreidingen bij de landbouwbedrijven in de omgeving hebben een visueel
storende invloed en dienen gebufferd te worden.
Maleveld en abdij van Male
In het westen vormt de Maleleie (beek) de grens , in het oosten de bebouwing rond
Sijseleveld en in het zuiden de weg Brugge-Sijsele. Deze ankerplaats ligt op de grote
dekzandrug van Verrebroek-Maldegem-Stekene-Gistel. De bodem bestaat hier uit een licht
lemige zandgrond die arm is aan voedingsstoffen. Het is een oud veltgebied dat aan de
zuidelijke en noordelijke randen afgebakend werd door een bosgordel. De bossen bij de
abdij St-Trudo (in zuiden) en de restbosjes in het noorden getuigen nog van deze
randbossen. Rond de middeleeuwen was het een heidegebied dat als gemene graasgrond
dienst deed. Later werd het een militair oefenterrein dat in de loop van de 19e eeuw als
landbouwland in gebruik werd genomen. Het oorspronkelijke heidegebied werd zeer
systematisch ontgonnen volgens een rechtlijnig patroon dat nog zeer gaaf en herkenbaar is.
De weinige wegen langs en in het huidige landbouwland zijn kaarsrecht en staan quasi
loodrecht op elkaar. De weg net ten noorden van het park bij de abdij is een kasseiweg die
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
55

ijdraagt aan de esthetische waarde van het gebied. Het gebied heeft het open karakter van
een veltgebied behouden na de omzetting tot cultuurland. Het rechthoekige deel dat eertijds
militair oefenterrein was, ligt nu grotendeels onder akkerland met grote percelen. De
noordelijke restbosjes bestaan uit gemengd bos én uit loofbos. In het zuiden behoren de
bossen tot het domein van de abdij van St-Trudo. Het drevenpatroon in het park is duidelijk
gericht naar de abdij zelf. Het park zelf bestaat uit loof- en naaldbomen en heeft een
natuurwetenschappelijke waarde aan planten en bomen. In de uiterste zuidwesthoek van de
ankerplaats staat het voormalige stadhuis van de heerlijkheid van Male met daarvoor een
schandpaal of pelderijn. Beiden zijn zeer goed bewaard. De Maleleie (westelijke grens)
watert het gebied af. Ze wordt geaccentueerd op bepaalde plaatsen door een bomenrij. In
het gebied heeft men een prachtig zicht op de skyline van Brugge waarbij verschillende
historische gebouwen goed zichtbaar zijn (o.a. Belfort). In het oosten vormt een verkaveling
rond het Sijseleveld de grens van de ankerplaats.
Opmerkingen en knelpunten:
In het oosten vormt een verkaveling rond het Sijseleveld de grens van de ankerplaats. Men
moet erover waken dat de open ruimtes rond het Maleveld behouden blijven en gevrijwaard
van bebouwing. Net ten noorden van deze verkaveling ligt een oud stort dat visueel opvalt
door de omringende taluds en de opgeschoten vegetatie. Langs de zuidelijke grens
(autoweg van Brugge naar Sijsele) belemmert de lintbebouwing het zicht op het park. In het
noorden doorkruist een hoogspanningsleiding het landschap en doet afbreuk aan de
esthetische waarde van dit open ruimte gebied.
Rijkevelde
Deze ankerplaats ligt op de Pleistocene dekzandrug van Gistel-Stekene- Maldegem-
Verrebroek. Door de arme zandgrond was dit gebied tot de 18e eeuw een veldgebied dat
dienst deed als gemeenschappelijke graasgrond met heidevegetatie en verpreid een vijver.
In de 18e eeuw en begin van de 19e eeuw werden deze minder goeie landbouwgronden,
onder impuls van de Oostenrijkers, aanvankelijk met loofbomen bebost, later met
naaldbomen. Het landschap wordt gestructureerd door het reliëf en de hydrografie: centraal
in de ankerplaats loopt de Meersbeek van Sijsele in west-zuidwestelijke richting. Aan deze
beek en zijn vallei hangt het wegenpatroon, de bebouwing en het landgebruik vast. De
wegen en dreven lopen hetzij loodrecht hetzij parallel aan deze beek, en zijn smal en vaak
onverhard. De Meersbeek heeft een begeleidende bomenrij. Dit draagt allemaal bij aan de
esthetische waarde van het gebied. In de vallei treft men vooral weiland aan soms nog
omzoomd met knotbomenrijen en andere perceelsrand- begroeiing. Buiten de vallei staat
vooral bos met verspreid erin een landbouwperceel of bebouwd perceel. Ze bestaan vooral
uit loofbomen, met naaldbomen ertussen, én soms zijn het hakhoutbossen. De dreven lopen
door in de bossen. In het noorden van de ankerplaats rond Doolhof is het eerder de loop van
de Maleleie die het landschap structureert. Hier zijn de knotbomenrijen langs
weilandpercelen nog zeer gaaf. De Loweiden zijn een complex van voornamelijk weilanden
en in mindere mate akkerlanden met een zeer kleinschalige percelering die historisch vrij
stabiel is. De geometrische perceelsstructuur wordt geaccentueerd door de vrij gave
(knot)bomenrijen. Deze historisch permanente graslanden hebben tevens een grote
floristische en faunistische waarde. Dit complex wordt ruimtelijk geïsoleerd van de omgeving
door een opgaande bomenrij langs de begrenzende wegen en langs de rand. De
eigendomsstructuur van de percelen is eveneens goed bewaard gebleven. De bebouwing
(o.a. de beide kastelen) bevindt zich vooral aan de rand van de vallei op hoger gelegen
gronden. Het Rijkevelde kasteel, daterend van 1920, heeft een zeer lange toegangsdreef
met kasseien die noord-zuid loopt. Het kasteel zelf is omringd door bossen en heeft
achteraan een vijver. Ten zuidwesten van het kasteel liggen de hoevegebouwen die bij het
kasteel horen. Momenteel is het Europacentrum een plaats waar men blinden helpt om de
natuur te beleven. Het kasteel Ten Torre heeft ook een toegangsdreef en wordt omgeven
door een waterpartij. Het domein was vroeger een jachtgebied voor het Franse hof waar o.a.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
56

een jachtpaviljoen stond. Vanuit de omgeving heeft men vista's naar het kasteel en de
aanpalende hofgebouwen. Dit kasteel is niet omringd door boscomplexen maar eerder door
een park met compartimentering van de ruimte. Ten westen van kasteel Ten Torre ligt Hoeve
Ter Leiden die omringd is door een walgracht en vrij gaaf bewaard is. De walgracht wordt
geaccentueerd door begeleidende bomenrijen. Beide kastelen zijn gaaf bewaard en in vrij
goeie staat. In de noordwestelijke uithoek ligt een klein natuurreservaat (de
Schobbejakshoogte) dat begrensd wordt door een deel van de oude spoorlijn tussen Brugge
en Maldegem waarop heischrale vegetatie voorkomt door de drogere condities. De spoorlijn
wordt geaccentueerd door een bomenrij en de struikbegroeiing. De Schobbejakshoogte zelf
heeft een rijkdom aan vochtminnende heidevegetatie die zeer vochtige condities verdraagt.
Het bevindt zich op een vroegere stuifzandhoogte. Ook ten noordwesten van kasteel Ten
Torre liggen enkele percelen met hakhout en heidevegetatie. In het zuidoosten loopt de
dekzandrug over in Oedelemberg wat landschappelijk ook tot uiting komt. Het landschap
wordt veel opener zonder perceelsrandbegroeiing en dreven; men treft er meer bebouwing
(vnl. landbouwbedrijven) aan. Van hieruit heeft men een zicht op de noordelijke flank van
Oedelemberg. In het zuiden van de ankerplaats ligt het Land- en Tuinbouwinstituut
Maandagse dat zich op de overgang tussen dekzandrug en de achterliggende Assebroekse
Meersen bevindt. Het is belangrijk dat de visuele verbinding tussen beide ankerplaatsen,
namelijk de graduele terreinovergang, behouden blijft. In het noorden sluit deze ankerplaats
aan die van Maleveld en bossen van Male. Beide ankerplaatsen zijn vroegere veldgebieden
op de dekzandrug die later bebost werden. Ze verschillen echter in cultuurhistorisch oogpunt
in bebouwing en ook in landgebruik omdat het Maleveld niet bebost werd. Het landschap
heeft een half open karkater door de afwisseling van gesloten boscomplexen en half open
weilandpercelen.
Opmerkingen en knelpunten:
Bijna de gehele ankerplaats wordt bedreigd door de oprukkende bebouwing waarbij
lintbebouwing voor een scherpe isolering zorgt. De landbouwbedrijven in de zuidoostelijke
hoek zijn van weinig landschappelijk belang. Het gebied rond Land- en tuinbouwinstituut
Maandagse vormt de verbinding met het achterliggende Meersengebied wat gevrijwaard
dient te worden. De vele recente uitbreidingen van dit instituut komen vaak storend over in
het landschap. De bossen ten westen van kasteel Rijkevelde zijn militair domein met enkele
loodsen die echter nauwelijks opvallen.
Bergskes-Assebroekse Meersengebied-Beverhoutsveld
Uit fysisch-geografisch en landschappelijk oogpunt bestaat deze ankerplaats uit drie grote
delen: de Bergskens zijn gelegen op de dekzandrug Gistel-Maldegem-Stekene-Verrebroek,
de Assebroekse meersen liggen in de depressie achter deze rug, en het Beverhoutsveld ligt
iets hoger op arme zandgrond. Geheel het gebied behoort tot een uitloper van de Vlaamse
Vallei. De noordelijke uitlopers van deze ankerplaats met een hoogteligging boven 5m, zijn
gesitueerd op een zandige bodem van de dekzandrug die vrij goed gedraineerd is. Rond het
kasteel Bergskes staat nog een klein bosbestandje met een gemengde samenstelling van
zowel loof- als naaldbomen. Ook ter hoogte van de Hoeve St-Trudo komt nog een loofbosje
voor. Ook elders in Vlaanderen is deze dekzandrug vaak bebost omdat de arme zandgrond
geen goeie landbouwgrond vormen. Centraal in de Assebroekse Meersen ligt ook een
zandige uitloper van deze rug die men herkent aan een relatief hogere ligging t.o.v. de
aangrenzende meersen en het verspreid voorkomen van akkerlandpercelen. De overgang
tussen de dekzandrug en de achterliggende depressie gebeurt bruusk en is goed zichtbaar
op het terrein. Ook landschappelijk komt hij goed tot uiting door het contrast tussen het
eerder gesloten landschap op de dekzandrug (bebossing) en het half open meersengebied
met veel perceelsrandbegroeiing en dominant graslandgebruik. Aan de rand van het
meersengebied vlakbij de zandrug komt kwelwater aan de oppervlakte wat een unieke
vegetatie met zich meebrengt. De ondergrond van deze depressie bestaat uit zandige
Vlaamse Vallei-afzettingen, vervolgens Laatglaciale moeraskalk met erboven een venige
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
57

laag, én daarboven voornamelijk Holoceen zandig en lemig materiaal. Het uitgesproken
alluviaal karakter van dit gebied, zijnde een natuurlijk bergingsgebied in functie van de
afwatering van de omgevende landschappen, is bepalend voor het dominant voorkomen
historisch permanent graslandgebruik. Het grachtenstelsel is geënt op de dekzandrug:
enerzijds evenwijdig ermee in oost-west richting en anderzijds dwars erop in noordzuidrichting.
Door de aanleg van een grachtenstelsel, door de afwatering naar het kanaal
Gent-Oostende via de Hoofdsloot en het St-Trudoledeke, en door de inzet van pompen is het
gebied niet meer zo vochtig als vroeger, maar het graslandgebruik primeert nog steeds op
akkerbouw. De wei- en hooilandpercelen zijn begrensd door grachten met rietkragen, en
perceelsrandbegroeiing (vooral knotbomenrijen). Op hoger gelegen stukken komen enkele
dreven voor. De Gemene Weiden (in noorden) zijn gekenmerkt door zeer kleine regelmatige
graslandperceeltjes en door een oud gebruiksrecht van de aanborgers op deze gronden. Uit
enkele archeologische vondsten maakt men op dat het gebied tijdens het Mesolithicum
bewoond was; de nederzetting(en) lag(en) vermoedelijk nabij de rand of op de dekzandrug.
Ten zuiden van de kerk van Ver-Assebroek ligt een circulaire structuur bestaande uit drie
concentrische grachten met wallen en een noord-zuid verlopende onderbreking die het hele
terrein in twee delen snijdt. Ze wordt ten dele visueel benadrukt door een bomenrij. De
structuur getuigt vermoedelijk van een verlaten ringwalsite uit de 11e-12e eeuw. Deze
ringvormige structuur vormde mogelijks het opperhof dat aansloot bij het neerhof waar
momenteel de kerk en het leenhof van Ver-Assebroek staan. Bijkomend onderzoek kan
hierover duidelijkheid scheppen. Tussen de Gemene Weiden en het kasteel Bergskes loopt
een oude tramlijn die nu begroeid is met een houtkant. In het zuiden van het eigenlijke
meersengebied ligt een klein naaldhoutbosje dat uit landschappelijk oogpunt stoort in dit
historische graslandcomplex. Verder is het meersengebied nauwelijks bebouwd en vormt
een open ruimte aan de rand van de stad Brugge. Weinig wegen doorsnijden het gebied wat
de landschappelijke samenhang bevordert. Vanuit de zuidoostelijke uitloper van het
Meersengebied heeft men nog een doorkijk naar het beboste deel van de dekzandrug rond
Rijkevelde (eveneens ankerplaats). In het Beverhoutsveld komen de Pleistocene sedimenten
van de Vlaamse Vallei aan de oppervlakte. Het gebied vertoont kleine zandruggetjes (typisch
voor de Vlaamse Vallei-afzettingen) en heeft een slechte waterhuishouding en arme bodem,
wat de reden vormde voor de zeer late ontginning van het gebied. Vóór 1850 was het een
heidegebied (wastina) waar het vee gemeenschappelijk kon grazen. In het begin van de
middeleeuwen stond er waarschijnlijk nog een bos dat echter vrij snel tot heidegebied
evolueerde door overbegrazing. In het gebied komt nu nog steeds heidevegetatie voor.
Tijdens de middeleeuwen waren hier talrijke veldvijvers aanwezig die nu verdwenen zijn. In
sommige weilanden zijn cirkelvormige depressies aanwezig, maar het is niet bekend of dit
resten van veldvijvers zijn. Vanaf 1850 werd dit gebied op zeer systematische manier
ontgonnen. Een rechtlijnig drevenpatroon deelde het gebied in grote blokken landbouwland
op die op hun beurt nog eens onderverdeeld werden in gebruikspercelen. De dreven zijn nog
zeer herkenbaar en goed bewaard gebleven. Langs de percelen kwamen (en komen hier en
daar nog) knotbomenrijen, houtkanten e.d. voor. De vele sloten en grachtjes (met veelal
rietkragen) zorgen voor de afwatering van het gebied. De dreven accentueren het
systematische ontginningspatroon van het gebied en delen het gebied ook visueel op in
kleinere ruimtes. De perceelsrandbegroeiing en de rietkragen in grachten delen die kleinere
ruimtes verder op. Desalniettemin heeft het gebied een half open karakter met af en toe
vergezichten. Het verschil tussen het landschap op de dekzandrug, in de achterliggende
depressie (meersengebied) en het veldgebied wordt goed geaccentueerd door het verschil in
openheid: op de rug is het een gesloten landschap met enkele bosjes terwijl het in het
meersengebied en het veldgebied een half open landschap is door de vele bomenrijen. Deze
landschappelijke verschillen dienen minstens behouden en zelfs versterkt te worden in de
toekomst. Door de schaalvergroting in de landbouw worden steeds meer percelen
samengevoegd tot één groot blok; ook de perceelsrandbegroeiing is veel minder aanwezig
dan vroeger. Men dient het kleinschalig karakter van vooral weilanden te behouden met
typische perceelsrandbegroeiing. Het wegdek van verschillende wegen is nog niet verhard
wat een meerwaarde voor het gebied betekent. De schaarsheid en authentiek karakter van
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
58

de wegen en paden dient behouden te blijven. Door het gebied lopen geen drukke wegen
wat de rust in het gebied bevordert. Het gebied is eveneens gekenmerkt door een bijna
afwezigheid van bebouwing. De weinige bebouwing ligt sterk verspreid, en de zeer lage
bebouwingsdichtheid moet in de toekomst zeker gevrijwaard blijven. Langs de grenzen dient
men vooral de oprukkende lintbebouwing in te tomen. Uitbreidingen van bestaande
grondgebonden landbouwbedrijven moeten zoveel mogelijk gebufferd worden om het
landelijke karakter te behouden.
Opmerkingen en knelpunten:
De monotone en recente aanplantingen van naaldbosjes in het zuiden van het eigenlijke
meersengebied storen in dit historisch graslandcomplex. Schaalvergroting in de landbouw
brengt grotere percelen met zich mee wat echter afbreuk doet aan de kleinschaligheid van
het landschap in deze ankerplaats. De omzetting van wei- of hooiland in akkerland brengt de
herkenbaarheid van het landschap in gevaar en de goed bewaarde relatie tussen
bodemgesteldheid en bodemgebruik. De enorm lage bebouwingsdichtheid van het gebied
wordt bedreigd door de oprukkende bebouwing vanuit Brugge en door de oprukkende
lintbebouwing uit omringende dorpen en gehuchten (Moerbrugge). Daarenboven verhindert
de lintbebouwing het zicht op deze open ruimte van op de wegen. In het noorden dient de
doorkijk naar de ankerplaats Rijkevelde-Loweiden gevrijwaard omdat Rijkevelde de
verderzetting is van het stuifzandgebied gelegen op de beboste dekzandrug.
Kasteeldomeinen van Beisbroek, Tudor, Tillegem en de Abdij van Zevekerke
De ondergrond bestaat uit Pleistoceen zand dat arm is aan voedingsstoffen voor planten en
een zeer droge bodem vormt. Tijdens de middeleeuwen en later (tot 18e eeuw) vormden
deze arme en droge landbouwgronden een uitgestrekt veldgebied met struiken, heide, en
her en der enkele ontgonnen percelen. Dit veldgebied vormde een gemeenschappelijk
graasveld voor het vee. Na de 18e eeuw kwamen grote delen van dit gebied in handen van
de adel die deze gronden ontgonnen als landbouwland of als bos. Ze gingen systematisch
tewerk volgens een geometrisch patroon van dreven. Veelal lieten ze op de slechtste
gronden een kasteel bouwen met bijhorend park. Deze ankerplaats bevat heel wat
kasteeldomeinen en grote hoeves. Kasteel Tudor vormt het meest waardevolste en uniekste
van de ankerplaats door zijn stijl en door zijn gaafheid. Rondom is het ingesloten met bos
(zowel gemengd als niet-gemengd loof- of naaldbos). Het drevenpatroon in deze bossen
hangt vast aan de inplanting van kasteel. Het kasteel van Tillegem staat op een site van een
middeleeuwse burcht/vesting die echter grondig veranderde in de loop der tijd. Het kasteel
kreeg rond 1870 zijn huidig uitzicht in neogotische stijl (spitsboogfriezen, gevelnissen en
dakkapellen). Rondom ligt een vestinggracht waarover een grote imposante brug ligt die
uitgeeft op een vooruitstekend poortgebouw. In de omgeving heeft men een relatief groot
reliëfverschil, bodemverschil en verschil in vochtigheid. Deze drie factoren samen maken
een zeer gevarieerd biotoop met een grote rijkdom en verschiedenheid aan flora en fauna.
Ten noorden ervan ligt hoeve Aandekooi te midden een open weiland- en akkerlandcomplex.
Rond de hoeve rest nog een deel van de gracht en de toegangsdreef. De gebouwen zelf zijn
ook nog vrij intact. Het huidige kasteel Foreest met park werd gebouwd in het begin van de
19e eeuw. De toegang tot het kasteel wordt gevormd door een imposante dreef. Ten
noorden ervan liggen nog enkele bos- en landbouwpercelen met een dambordpatroon.
Kasteel Beisbroek werd in 1835 gebouwd en heeft twee torentjes. Aansluitend resten nog
het koetshuis, de stallen en een ijskelder. In één van de torens is een volksterrenwacht
ondergebracht. Het park/bos is volgens een geometrishc patroon aangelegd. Ten oosten van
kasteel Beisbroek ligt de omgrachte hoeve St-Anna ter Woestijn. Ze bestaat uit drie gave en
waardevolle gebouwen. Net ten noorden van de hoeve ligt een verwaarloosde maar grote
hoogstamboomgaard. De gracht rond de hoeve wordt geaccentueerd door bomenrijen en
houtkanten aan beide zijden ervan. Kasteel ter Heide, net ten zuiden van de E40 Oostende-
Brussel, werd rond 1880 gebouwd in neogotische stijl en in de zestiger jaren gedeeltelijk
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
59

verbouwd. De dreven van het omringende park en bos vertrekken aan het kasteel. Het bos
bestaat vnl. uit naaldhout met een rijke ondergroei en rijke flora. Het park is aangelegd in
Engelse landschapsstijl. De zuidwestelijke uithoek van de ankerplaats (’t Duivelsnest
genaamd) bevindt zich in een zeer natte depressie. Het gebied heeft een venige ondergrond
met specifieke zure flora. In de diepste delen staat gedurende de winter een waterplas. De
weinige akker- en weilandpercelen hebben veel afwateringsgrachten. Op sommige percelen
komt heide en heischraal grasland voor. De bospercelen bestaan zowel uit naald- als
loofbomen. Hoeve Godts vormt een gaaf landgoed omringd door naaldbos. De abdij van
Zevenkerke werd in het begin van de 20e eeuw gebouwd en doet dienst als klooster en
school. Het complex bestaat uit de centrale abdij met school, ten oosten ervan enkele grote
gebouwen en ten noodoosten ervan lage prefabgebouwen. Deze abdij structureert het
landschap tussen de Veldbeek en de noordelijke grens van de ankerplaats inzake
percelering die benadrukt wordt door dreven. Langs de Veldbeek komen vochtminnende
planten voor en een echt beekdalbos. Het landschap is vrij gesloten door de vele
bosbestanden die de weinige open ruimte begrenzen. De zichtlijnen en –punten vanuit en
naar de kastelen zorgen wel voor het doorbreken van dit half gesloten karakter en dragen bij
tot de waarde van de kastelen.
Opmerkingen en knelpunten:
De autostrade Oostende-Brussel doorsnijdt een deel van het bijhorende bos en de dreven
evenals de Torhoutse Steenweg (N32). Verdere versnijding en versnippering van het gebied
moet vermeden worden. Dankzij de afwezighied van bemesting heeft de heidevegetatie zich
kunnen handhaven en deze toestand moet bestendigd blijven wegens de zeldzaamheid en
rijkdom van de tegenwoordige heidevegetatie. De gehele ankerplaats wordt vanuit
verschillende richtingen bedreigd door residentiële bebouwing en oprukkende lintbebouwing.
Sommige parken zijn opengesteld voor het publiek waarbij men duidelijk een achteruitgang
in de florarijkdom vaststelt.
Moere van Meetkerke met overgang naar zandstreek
Het kanaal Gent-Oostende komt ongeveer overeen met de fysische grenslijn tussen de
polderstreek ten noorden en de zandstreek ten zuiden ervan. De (Oudland)polder wordt
gekenmerkt door zijn lage ligging en vertoont een landschappelijk verschil naargelang de
hoogteligging. Het landschap wordt er gestructureerd door geleden, zwinnen en vaarten. In
het laagst gelegen gebied (ten noorden van het kanaal, ten zuiden van Meetkerke en ten
westen van de Blankenbergevaart) werd tijdens de middeleeuwen veen ontgonnen waardoor
Pleistoceen zand zeer dicht aan de oppervlakte ligt. Momenteel zijn de sporen van deze
veenontginning nog te herkennen in het landschap. De lange smalle repelpercelen getuigen
van de grootschaligheid en de systematiek van de middeleeuwse veenontginning in dit
gebied. Dit perceelspatroon wordt geaccentueerd door perceelsrandbegroeiing zoals hagen,
knotbomen, houtkanten,…. Het microreliëf van sommige percelen is vermoedelijk te wijten
aan de uitgraving van het veen. Het graslandgebruik (zowel wei- als hooiland) is gebonden
aan de zeer natte condities. Tussen de percelen lopen talrijke grachtjes en sloten waar
rietvegetatie in voorkomt. Soms zijn er ook lanen aanwezig met rietvegetatie erin. De weinige
bebouwing in dit gebied bevindt zich aan de overgang van de Lage moere naar het
omringende hogere deel. Door de aanwezigheid en de veelheid van perceelsrandbegroeiing
heeft men hier een half open landschap. In de Lage Moere ligt nog een eendenkooi die een
belangrijk cultuurhistorisch element vormt. De westelijke helft van deze ankerplaats is
eveneens ontveend maar het holoceen veenpakket was hier niet zo dik waardoor er een
aanzienlijk hoogteverschil met de Lage Moere is. De holocene polderafzettingen rond
Meetkerke bevatten geen of nauwelijks veen waardoor het bodemoppervlak niet verlaagd
werd door veenontginning. In de gebieden ten noorden en ten westen van de eigenlijke Lage
Moere komt weiland én akkerland voor. Vlakbij het kanaal en aansluitend bij de Lage Moere
liggen nog enkele typische repelpercelen, maar doorgaans zijn de percelen hier veel groter
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
60

en vertonen niet de smalle en langwerpige vorm. Grachtjes en sloten waarin rietvegetatie
staat, zijn ook hier alom aanwezig. Door de afwezigheid van perceelsrandbegroeiing heeft
men hier te maken met een open landschap. Het verschil in openheid van het landschap
accentueert de hoogteligging. Deze polder is zeer waardevol aan flora (vochtminnende
vegetatie) en fauna (weide- en watervogels). De meeste wegen lopen op de hoger gelegen
kreekruggronden en dragen door hun geringe breedte en de onverhardheid bij aan de
esthetische waarde van het gebied. De Blankenbergevaart is zeer belangrijk voor dit gebied
aangezien deze voor de afwatering van het gehele gebied zorgt. Vroeger werden de Lage
Moeren immers bemaald door een windmolen (poldermolen van de Moeren) en het
opgepompte water werd via de Blankenbergevaart afgevoerd. Deze molen is zeer opvallend
in dit vlakke gebied en is naar functie (bemaling) een vrij uniek landschapselement. In dit
uitgestrekte en vrij open gebied komen verspreid enkele hoeves voor waarrond vaak
opgaande bomen staan. De bebouwing van Meetkerke is nog vrij goed bewaard en de kerk
is nog sterk zichtbepalend. De kasseibaan vlakbij Meetkerke draagt bij aan het
cultuurhistorisch karakter van dit polderdorpje. Het kanaal Gent – Oostende wordt door een
opgaande bomenrij visueel benadrukt in het landschap. Ten zuiden ervan begint de
zandstreek en ligt de dekzandrug van Gistel-Maldegem-Stekene-Verrebroek. De
bodemkundige grenslijn verloopt van het kanaal in de oostelijke zijde van de ankerplaats
(rond hoeve Ter Zale) naar de spoorlijn in de zuidwestelijke uithoek van de ankerplaats. Ten
noorden van deze grens (en ten zuiden van het kanaal) zijn de polderafzettingen van nature
zeer dun en ligt het Pleistoceen zand zeer ondiep. Het landschap draagt er nog de
kenmerken van de polders, nl. overwegend graslandgebruik, onregelmatige percelering en
een open landschap. De zandige ondergrond zorgt voor een betere natuurlijke drainage en,
in combinatie met de hogere ligging, zijn deze gronden veel droger en bijgevolg geschikter
voor akkerland. Zand kan echter moeilijk voedingsstoffen in de bodem vasthouden waardoor
het eerder voedselarme gronden zijn. Eertijds noemde men dit gebied het "Noordveld"
vanwege het voorkomen van veldgebied op deze minder goeie landbouwgronden. Een
gedeelte wordt momenteel wel als akker- of weiland gebruikt met verspreid enkele
bosperceeltjes van naald- en/of loofbos. De landbouwpercelen zijn lang en smal, én hebben
soms nog perceelsrandbegroeiing. Het percelerings- en wegenpatroon wordt gestructureerd
door de oost-west gerichte overgang: de lange zijde van de percelen volgens N-S-richting,
de wegen E-W of N-S gericht soms geaccentueerd door dreven. De bebouwingsdichtheid is
er aanzienlijk groter dan in de polders door de stabiele zandige ondergrond en door de
drogere condities. De meeste hoeves en kastelen gaan terug op oude leengoeden en
heerlijkheden. Het goed van Bloemendale wordt vermeld op de kaart van Pourbus (1569) en
bestaat uit een kasteel en bijhorende nutsgebouwen. Aansluitend ligt een park met een U-
vormige gracht erin. Kasteel Ter Lucht wordt in een document van 1577 voor het eerst
vermeld als leengoed. Vlakbij liggen nog enkele landgoeden en nutsgebouwen, evenals het
kapelletje van OLV van 't boompje. Het park in Engelse landschapsstijl vormt de omkadering
van het kasteel en herbergt een rijkdom aan flora. Hoeve Ter Zale en hoeve Ter Mere
vormen historische hoeves die gaaf bewaard zijn gebleven. De hoeves en kastelen hebben
vaak een toegangsdreef omdat ze een eind van de weg liggen. De zandstreek kent dus een
meer gesloten landschap door de verspreide bospercelen, door de bomenrijen, dreven en
perceelsrandbegroeiing. In het zuiden van het gebied net ten noorden van het kanaal ligt een
groot bedrijf dat zeer storend is voor de esthetische kwaliteit van dit gebied met wijdse
panoramische zichten in vele richtingen. Ook het ziekenhuis St.-Jan, een
hoogspanningsleiding en enkele windturbines doen afbreuk aan de esthetische waarde.
Opmerkingen en knelpunten:
De industriegebouwen nabij de Panneschuurhoeve zijn een serieuze blikvanger en zijn
storend in het landschap. Ook de windturbines en het ziekenhuis AZ St-Jan ten oosten van
de ankerplaats vallen op maar zijn door hun afstand minder storend. De
hoogspanningsleidingen door het gebied doen afbreuk aan de esthetische en
belevingswaarde. Recente uitbreidingen bij landbouwbedrijven en niet-grondgebonden
landbouw (o.a. glasteelt) doen afbreuk aan de esthetische waarde van het landschap.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
61

2.3.6 Bodem
De fietslink groene gordel in het Randstedelijk gebied Brugge loopt doorheen de Polders en
de Zandstreek. De grens loopt ongeveer west – oost : in het westen ter hoogte van het
Waggelwater valt de grens ongeveer samen met het kanaal Brugge – Oostende, in het
oosten ter hoogte van Lettenberg met de Legeweg.
De Polderstreek is een vlak gebied met hoogte tussen 3 tot 4 m TAW. Het zijn ingedijkte en
kunstmatig gedraineerde schorren die voor de inpoldering min of meer gerijpt waren.
De Zandstreek is een vlak tot zeer zwak golvend gebied, de hoogte varieert tussen 5 en 15
m TAW. De oorsprong van het materiaal waarin de bodems zijn gevormd in fluvioperiglaciale
sedimenten die in het Pleniglaciaal van het Weichsel werden afgezet. Op het einde van de
laatste ijstijd (16 000 – 10 300 BP, het Laat-Glaciaal van het Weichsel) werden deze
sedimenten herwerkt tijdens de periodes met een zeer droog en koud klimaat. In deze fasen
werden lage oost-west georiënteerde dekzandruggen gevormd met een gemiddelde hoogte
rond 10m TAW. De grootste strekt zich uit vanaf Roksem tot voorbij Stekene. Brugge, St-
Kruis, Sijsele liggen op deze dekzandrug. Deze dekzandrug heeft verschillende rivieren
afgedamd en depressies afgesnoerd waar een moerasvegetatie zich ontwikkelde. Tijdens
het Laat-glaciaal werd moeraskalk afgezet, tijdens het Holoceen (laatste 10 000 jaar) klei en
veen zoals bijvoorbeeld in het complex van de Assebroekse meersen. Tijdens het Holoceen
zijn de zanden van de dekzandrug opnieuw verwaaid en werden duinen bovenop de
dekzandrug gevormd. De kerk van Assebroek ligt op zo’n duinrug.
De bodems van het Poldergebied hebben een textuur die varieert van zand tot klei, het
kalkgehalte bedraagt enkele % tot 15%. Ze vertonen weinig of geen profielontwikkeling. Na
afzetting van de sedimenten en de drainagewerken ondergingen de bodems fysische,
chemische en biologische rijping. Ontkalking greep plaats met verschillende intensiteit. Alle
bodems zijn matig tot zeer nat en vertonen oxido-reductie kenmerken. Het grondwaterpeil
wordt gecontroleerd door een ingewikkeld drainagesysteem. In het overgangsgebied tussen
de Polders en de Zandstreek komt het pleistoceen substraat binnen boorbereik (125 cm).
De belangrijkste bodems in de Zandstreek binnen het fietslink circuit zijn matig droge tot
matig natte zandige tot lemig-zandige duidelijke of verbrokkelde podzolen. Soms komen
zandige of zandlemige matig natte bodems voor met een kleur B-horizont, soms zonder
enige profielontwikkeling. De Assebroekse meersen, de Chartreusen en de Gemene weiden
worden gekenmerkt door venige, zandlemige en kleiige bodems die nat tot zeer nat zijn.
2.3.7 Water
Het kanaal Gent – Brugge
Het kanaal Gent-Brugge werd gegraven tussen 1613 en 1624. De verbinding met de zee
kwam er door het graven van het kanaal Brugge-Oostende in 1676. De vaart rond Brugge
kwam er onder het bewind van Maria-Theresia omstreeks 1753.
Het kanaal Gent-Brugge bestaat uit één enkel pand en heeft een horizontale bodem.
Daardoor is de waterafvoercapaciteit van dit kanaal relatief beperkt. het water dat door het
oorspronkelijk kanaal naar Brugge stroomde kon daar gemakkelijk worden afgevoerd via de
reien en de Dammepoortsluis. Door de verbreding van het kanaal tussen Gent en Beernem
kwam daar evenwel verandering in. De weerstand verminderde en daardoor stroomt er nu
meer water naar Brugge dan wenselijk is. Daarom werd een nieuwe weerstand ingebouwd in
het kanaal namelijk de keersluis van Beernem, die een regeling van de waterafvoer naar
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
62

Brugge mogelijk maakt. Het openen of sluiten van de keersluis wordt bevolen door de AWK.
Het is de ervaring dat deze niet gesloten wordt vooraleer een peil van 6,20 m TAW bereikt
wordt in Beernem.
De Damse Vaart
Deze werd vanaf 1810 uitgegraven door Spaanse krijgsgevangen in opdracht van Napoleon
Bonaparte.
Deze wilde via een kanaal dat Brugge met Breskens verbond ontsnappen aan een
kontinentale blokkade. Het eerste stuk volgde de Oude Reie. Verderop werd een oude
Zwinarm gevolgd. Bij de val van de Franse keizer reikte het kanaal iets verder dan Hoeke, en
werden de werken gestaakt. De afvoer van water door de Damse Vaart is bijgevolg zeer
beperkt.
Waterbeheersing en kunstwerken in de omgeving van Brugge
Figuur 6 Waterbeheersing en kunstwerken in de omgeving van Brugge (Belgroma, 2001)
Een teveel aan oppervlaktewater uit het stroomgebied van de Kerkebeek en de Lijsterbeek
kan eventueel via het pompstation van Ketsbrugge verpompt worden naar het kanaal
Brugge-Oostende. Het gemaal is in beheer bij W&Z. Vanaf dit gemaal stroomt het water via
de Buitenvestinggracht langs de Gulden Vliesstuw (verbinding Binnen- en Buitenvest) aan
het Visartpark naar het Kanaal Brugge-Oostende ten noorden van Brugge.
Stroomafwaarts van het pompgemaal van Ketsbrugge bevindt er zich een verbindingstraject
tussen de Buitenvestinggracht en de Ringvaart (Binnenvesting). Beide waterlopen worden
gescheiden door een schuivencomplex dat electrisch kan gestuurd worden vanuit het
pompstation van Ketsbrugge (in beheer bij AWZ-Bovenschelde). Echter door het aanzienlijk
hoger peil van de Binnenvestingsgracht, door de toevoer vanuit het Kanaal Gent-Brugge
over de Keizerinnenstuw, kan geen afdoende afwatering via de ringvaart worden voorzien.
De enige fysische verbinding tussen het stroomgebied van het Kanaal Gent-Oostende en het
Zuidervaartje is een oude duiker “de 5 geboden” (anno 1840) tussen de Dampoort en het
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
63

Zuidervaartje dat water uit het Kanaal Gent-Brugge (Ringvest) kan onttrekken richting
pompgemaal Oostkerke. De duiker blijkt echter in een belabberde toestand te verkeren wat
het gebruik ongepast en gevaarlijk zou maken. Andere verbindingen tussen beide
stroomgebieden zijn puur accidenteel, doch uiterst bezwarend voor het Leopoldskanaal.
De Dampoortsluis houdt (net als de Keizerinnestuw) het water in de Brugse ringvaart op
ongeveer 5,70 m TAW. Deze sluis vormt trouwens de belangrijkste beperking in de
doorvoercapaciteit van scheepvaart langs deze waterweg.
Bekken van het Zuidervaartje
Tot vóór Oostkamp kunnen de beken gravitair afwateren in het kanaal Gent-Brugge. Vanaf
Oostkamp is dat niet meer het geval omdat ze te laag liggen. Daarom werd in het midden
van de 19 e eeuw vanaf de Rivierbeek te Oostkamp een bijkomend afwateringskanaal
gegraven namelijk “het Zuidervaartje”. Dit kanaaltje loopt langs de linkerkant van het kanaal
Gent-Brugge en ontvangt het water van de Kerkebeek en de Lijsterbeek (samen ongeveer
8500 ha). Het sifoneert onder het kanaal door ter hoogte van het Lappersfort en ontvangt
tevens het water van het Sint Trudoledeken (2753 ha). Deze sifon bestaat uit 2 grondduikers
van ongeveer 2 meter breed en 2 meter hoog. Daarna loopt het rechts van de ringweg rond
Brugge tot aan de Dammepoort en vervolgens evenwijdig met de Damsevaart, via de oude
vestingswallen van Damme tot aan het Afleidingskanaal van de Leie ter hoogte van de wijk
“de Sifons”. Tussen Brugge en het afleidingskanaal van de Leie ontvangt het nog het water
van 2082 ha gelegen rond de Zuidervaart. De Edebeek en de Maleleie zijn twee belangrijke
affluenten op dit traject. De Zuidervaart loost via een sifon onder het Afleidingskanaal van de
Leie in het Leopoldkanaal. Op dezelfde plaats bevindt zich eveneens een pompstation dat
toelaat het meer vervuilde water van de Zuidervaart tijdens de zomer over te pompen in het
Afleidingskanaal van de Leie. Er kan voor geopteerd worden om het gemaal in de winter ook
continu in te zetten om het water uit het Zuidervaartje te verpompen in het Afleidingskanaal
van de Leie.
Bekken van de Hoofdsloot
Dit bekken watert via een pompgemaal uit in het kanaal Gent – Brugge. Vanaf een peil van
6,15 m in het kanaal kan de pomp niet meer functioneren. Op dat moment stroomt het water
vanuit het kanaal het bekken van de Hoofdsloot binnen.
Het streefpeil in de winter bedraagt 3,70 m TAW. Het streefpeil in de zomer bedraagt 3,90 m
TAW.
De belangrijkste constructie die het bekken van de Hoofdsloot scheidt van het bekken van
het Sint Trudoledeken bevindt zich ter hoogte van de Sint-Lucaskliniek. Via deze constructie
kan, bij wateroverlast op het Sint Trudoledeken, een deel van het water binnengelaten
worden in het bekken van de Hoofdsloot om dan overbemalen te worden in het kanaal Gent-
Brugge.
Reigaertsbeek en Romboutswerve-ader
De afwatering van de Zwinpolder is volledig gericht op het Leopoldkanaal. Waterlopen die
van belang zijn voor het inrichtingsplan zijn de Reigaertsbeek en de Romboutswerve-ader.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
64

Autonome ontwikkeling
De autonome ontwikkelingen in het gebied kunnen afgeleid worden uit de verschillende
beleidsplannen op het vlak van water. Deze worden opgesomd in hoofdstuk 2.2.
2.3.8 Landbouw
Brugge is een stedelijk gebied omgeven met open ruimte en landbouwactiviteit in de directe
nabijheid van de stad. Daarnaast bevindt Brugge zich min of meer op de scheiding tussen
twee landbouwstreken namelijk de polders en de zandstreek.
Wat betreft land- en tuinbouw kunnen drie vormen onderscheiden worden nl. land- en
tuinbouw in de directe omgeving van Stad Brugge, land- en tuinbouw ten noorden ervan en
land- en tuinbouw ten zuiden ervan.
Land- en tuinbouw in de directe omgeving van Stad Brugge:
Binnen het regionaalstedelijk gebied van Brugge en in en rond de omringende groene gordel
rond Brugge komen nog landbouwgronden voor. Het gaat veelal om “zone-vreemde”
landbouwgronden die niet in agrarisch gebied liggen maar vooral in industrie-,
woonuitbreidingsgebied, park- en natuurgebied. Land- en tuinbouw bevinden zich hier in
stedelijke sfeer, in groendomeinen of in de omgeving ervan.
Het zijn veelal kleine percelen die versnipperd liggen en gebruikt worden door oudere
landbouwers of hobbybedrijven. Daarnaast gaat het ook om percelen van gemengde
bedrijven die verder van de bedrijfszetel liggen.
Land- en tuinbouw ten zuiden van Stad Brugge:
Dit deel is gelegen in gelegen in de zandstreek en wordt gekenmerkt door een
cultuurhistorisch waardevol landschap met kasteelparken, natuur- en bosgebieden en
verspreide woonkernen met daartussen grotere en kleinere eenheden landbouw. Land- en
tuinbouw tussen en verweven met de andere sectoren is typisch voor de zandstreek en
vraagt goed nabuurschap van alle betrokken partijen.
De belangrijkste bedrijfstypes zijn gemengde melkvee-, vleesvee- en varkensbedrijven.
Grasland, maïs en andere voedergewassen zijn dan ook de meeste voorkomende teelten.
Gezien de aanwezige bodemkenmerken is er mogelijkheid om aan tuinbouw te doen. De
laatste jaren kennen tuinbouwteelten zoals extensieve groententeelt en boomkwekerij, dan
ook een uitbreiding.
Land- en tuinbouw ten noorden van Stad Brugge:
Dit deel is gelegen in de polders. Een open landschap, de kust, de haveninfrastructuur en
grote eenheden natuur en landbouw zijn typische kenmerken voor dit gebied.
De polders zijn zeer geschikt voor grasland en akkergewassen. Permanent grasland,
granen, suikerbieten en aardappelen zijn dan ook veel voorkomende teelten. Belangrijkste
bedrijfstypes zijn melkvee, akkerbouw en vleesvee. Het gaat veelal om gemengde bedrijven
met grote economische productieomvang, grote bedrijfsoppervlakte met goede
perceelsstructuren.
Autonome en te verwachten ontwikkelen:
De ontwikkelingen in de landbouw worden grotendeels gestuurd op internationaal en
Europees niveau. De laatste hervormingen maken het mogelijk dat de landbouw steeds
meer kan inspelen op de vraag van de consument. Grond blijft daarbij een zeer belangrijke
productiefactor. Daarnaast wordt de landbouw de laatste jaar ook gekenmerkt door een
afname van het aantal landbouwers met een toename van de bedrijfsoppervlaktes tot
gevolg.
Door de permanente ruimtelijke druk in de Brugse regio en de afbakening van de natuurlijke
en agrarische structuur wordt verwacht dat het aantal landbouwgronden zal afnemen. De
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
65

gronden in de industrie- en woon(uitbreidings)gebieden zullen op termijn worden ingenomen
voor industrie, woongelegenheid, havenuitbreiding, enz.
Verder zullen landbouwgronden in agrarisch gebied ingenomen worden ten voordele van
natuur en bos. In deze gebieden zal, ten gevolge van een uitdovend beleid, de landbouw een
minder intensief karakter krijgen en kan eventueel bijdragen tot het beheer van de
groendomeinen of tot andere verbrede activiteiten.
Knelpunten en bedreigingen:
Grond is een belangrijke productiefactor. Voor de rundveebedrijven is deze belangrijk voor
de productie van ruwvoeder en afzet van mest, voor de tuinbouwbedrijven en
akkerbouwbedrijven is ze belangrijk voor de grondgebonden productie van de teelten.
Verlies van grond heeft bijgevolg steeds rechtstreeks (verlies van productieoppervlakte) of
onrechtstreeks (ruwvoedertekort en mestoverschot) aanleiding tot een verlies aan inkomen.
Daarnaast kan het gebruik van gronden in het agrarisch gebied voor recreatie of
landschappelijke inkleding ook een meerwaarde betekenen voor landbouw indien dit gebeurt
met respect tot de naastliggende landbouwgronden. Respect van de recreant voor de
aanwezige landbouwactiviteiten en aandacht voor randeffecten en onderhoud bij de aanleg
van groene structuren.
Kwaliteiten en kansen:
Een recreatief goed ingerichte open ruimte met verbinding vanuit Brugge geeft ook
mogelijkheden voor land- en tuinbouw voor verbrede landbouw, zoals thuisverkoop,
hoevetoerisme, …
Ook zijn er kansen om knelpunten op het vlak van mobiliteit aan te pakken en te werken aan
een beter imago van land- en tuinbouw in het kader van dit project.
2.3.9 Recreatie
In West-Vlaanderen onderscheidt de provincie vier toeristische regio’s: de Kust, de
Westhoek, de Leiestreek en het Brugse Ommeland. De toeristische regio “Brugse
Ommeland” bestaat uit vijf toeristische producten: Damme en Zwinstreek, de
Oudlandpolders, het Houtland, het Tieltse Molenland en de stadjes Gistel, Oudenburg,
Torhout en Tielt. De “Brugse Veldzone” komt overeen met het “Houtland”.
Het stadscentrum van de stad Brugge is een belangrijke aantrekkingspool binnen de regio.
Het stadcentrum is als Unesco-werelderfgoed erkend en trekt samen met het
Bouwdewijnpark jaarlijks 2 miljoen bezoekers zowel vanuit het binnen- als buitenland. Deze
zijn een grote bron van mogelijke bezoekers voor het Brugse Ommeland. Op korte afstand
buiten dit centrum zijn heel wat groen- en natuurgebieden en beschermde landschappen.
Het landschap is bosrijk en contrasteert met de open polders. Ze vormen, zoals reeds hoger
vermeld een quasi aaneensluitende groene gordel rond Brugge. Deze gebieden en
landschappen kennen een belangrijk recreatief medegebruik voor fietsers, wandelaars en
ruiters. Het gave, diverse, en rijke cultuurhistorische en landschappelijke patrimonium zijn
ook een troef van de regio.
Zoals andere toeristisch regio’s kent ook het Brugse Ommeland een recreatief fietsnetwerk.
Dit netwerk is een gesloten bewegwijzerd netwerk van verkeersveilige en rustige wegen
waarbij de recreant in volle vrijheid zelf zijn fietstraject kan uitstippelen. Naast dit netwerk
kruisen ook een aantal lusvormige fietsroutes met het projectgebied nl. Maerlantroute,
Beverhoutsroute, Kastelenroute, de Abdijenroute, de Zillegemroute en de Boschvogelroute.
Verder fungeren het kanaal Brugge – Oostendse, Brugge - Gent en de Damsevaart als
belangrijke fietsassen.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
66

Het Houtland kent nog tal van andere aantrekkingspunten zoals bijvoorbeeld de Kinder
boerderij Zeventorentjes, De volkssterrenwacht, verschillende musea, horeca-voorzieningen,
enz. Belangrijk toeristisch onthaalcentra zijn het Tillegem Kasteel, VVV-kantoor in Damme,
Toeristische Dienst te Zedelgem. Oostkamp en Beernem-dorp beschikken niet over een
toeristisch informatiekantoor of over een aparte toeristische dienst.
Belangrijk voor de verdere recreatieve uitbouw van de recreatieve regio is de
toegankelijkheid en bereikbaarheid voor verschillende vervoersmodi en vanuit verschillende
richtingen.
2.3.10 Mobiliteit en verkeer
Het projectgebied wordt gekenmerkt door een goed externe toegankelijkheid en dit zowel
met de trein als met de auto. Voor het autoverkeer zijn de verbindingen naar het Brugse
Ommeland zeer vlot. Vanuit het oosten wordt de regio ontsloten door de autosnelweg
E40/A10 (Brussel-Oostende) en de expresweg N49 (Zelzate-Knokke- Heist). Vanuit het
zuiden gebeurt de ontsluiting via de E403 (Kortrijk-Brugge) en vanuit het zuidwesten door de
E40/A18 vanuit Veurne. Op zonnige weekends en feestdagen is het gedeelte van de E40 in
het Brugse Ommeland omwille van de toeristische verplaatsingen naar de Kust vrij
filegevoelig. Met de geplande aanleg van de AX Blauwe Toren-Westkapelle kan de globale
verkeersdoorstroming in de regio nog verder worden geoptimaliseerd.
De spoorlijn Brugge – Gent, Brugge – De Kust en Brugge – Kortrijk zorgen ervoor dat ook
met de trein Brugge makkelijk te bereiken is.
In het kader van de externe ontsluiting zijn de snelwegen en de spoorwegen van groot
belang. Echter kan worden vastgesteld dat zij op bepaalde plaatsen in het projectgebied een
fysische barrière vormen voor de interne ontsluiting voornamelijk voor wat het fiets- en
voetverkeer betreft.
Op verschillende invalswegen naar Brugge toe kan toenemend sluipverkeer worden
waargenomen. Dit bijvoorbeeld op de Wulgenbroekenstraat, De Diksmuidse Heirweg,
Koeiedreef, Van Caillidreef, Michel Van Hammestraat, Beverhoutveldstraat, enz.
Wat de interne ontsluiting met de fiets betreft, heeft de provincie West-Vlaanderen voor haar
hele grondgebied een bovenlokaal grofmazig fietsnetwerk voor utilitair fietsverkeer
uitgetekend (woon/werk- en woon/schoolverkeer). Reeds veel wegen zijn uitgerust met
veilige fietspaden. Momenteel zijn echter nog niet alle wegen op dit netwerk met veilige
fietspaden uitgerust. Dit netwerk is van groot belang voor de scholieren en werkenden die
dagelijks met de fiets naar de school of het werk gaan.
Zoals hoger vermeld werd ook voor de regio een recreatief fietsnetwerk uitgewerkt wat ook
de interne ontsluiting van de regio vergroot en vergemakkelijkt.
Stad Brugge voorziet in de rand van de stad een aantal fietsinrijpunten waar makkelijk de
auto kan geparkeerd worden en kan overgestapt worden op de fiets. De fiets kan
opgeborgen worden in fietskuizen die voorzien worden op de fietsinrijpunten. Bijvoorbeeld
werd een dergelijk punt uitgebouwd ter hoogte van Steenbruggebrug.
Een specifiek knelpunt in het projectgebied inzake utilitair fietsverkeer is de mogelijkheid om
de Oostende Vaart te kruisen ter hoogte van de AZ- Sint Jan Site. Momenteel is het niet
mogelijk om vanuit Bloemendale wijk rechtstreeks naar de site AZ – Sint Jan te fietsen,
hiervoor dient men momenteel een omweg te maken waarbij men verschillende
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
67

weginfrastructuren dient te kruisen. Het voorzien van een fietsersbrug en doorgang ter
hoogte van de express zou een grote meerwaarde kunnen betekenen voor het functioneel
fietsverkeer.
Een ander algemeen knelpunt inzake het fietsverkeer zijn de soms onveilige
oversteekplaatsen, kruispunten met eerder drukke verkeerswegen.
Zowel de Provincie, Stad Brugge en de omliggende gemeenten doen elk inspanningen om
de mobiliteit, ontsluiting en toegankelijkheid van hun provincie, gemeente te optimaliseren.
2.3.11 Natuur en bos
Actuele natuurwaarden
Het projectgebied omvat heel wat belangrijke natuurwaarden in de ecoregio polders en
zandstreek. Ze worden hieronder per deelgebied beschreven, zoals in de studie naar de
ecologische waarden die is uitgevoerd door het INBO in de studiefase van de opmaak van
het planprogramma.
Gebieden op de overgang van polders naar zandstreek
C.1.
Algemene omschrijving
Grasland- en vogelgebieden van het Oud- en Middelland. Ecologisch waardevolle
graslandcomplexen in de oudlandpolders met veel slootjes en microreliëf, rietland en
bomenrijen, op de overgang van polders met quartaire klei naar de Pleistocene zanden van
de zandstreek, met abiotische kenmerken van beide, wat tot uiting komt in de
natuurwaarden. De Lage Moere van Meetkerke vormt landschapsecologisch een eenheid
met dit gebied maar ligt buiten het landinrichtingsproject. Een groot deel van het gebied staat
als relictzone op de landschapsatlas.
D.1.
Structuurbepalende elementen en processen
Het gebied is gesitueerd op de overgang tussen twee ecoregio’s : de hogere, voedselarme
en zure Pleistocene gronden met zoet grondwater en de lage, voedselrijke en kalkrijke,
basische poldergronden met brak grondwater. Lokaal komen venige bodems voor. Hier is
dus een rijke ecologische gradiënt aanwezig, die echter maar beperkt, vooral onder de vorm
van relicten van halfnatuurlijke vegetaties, tot uiting komt.
De overgang tussen zandstreek en polders verloopt op het terrein zeer geleidelijk en is
gekoppeld aan het (macro)reliëf. Er zijn goede indicaties voor het uittreden van zoete kwel
(met infiltratiegebied in de zandstreek) op de grenszone. Op perceelsschaal vertonen de
graslanden een kenmerkend microreliëf, onder meer als resultaat van vroegere
veenontginningen en landbouwvoering (sloten, laantjes). Hierdoor ontstaat op een aantal
plaatsen ook op perceelsniveau een gradiënt van droog naar nat en zoet naar brak. Bij
langdurige, hevige neerslag traden recent in de Kwetshage en het Paddegat overstromingen
op. In het Paddegat liggen twee aanligputten voor de jacht met open water en moeras. In het
deelgebied bevinden zich brede poldersloten die de basis vormen van het sterk vertakte
waternetwerk.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
68

E.1.
Ecologische waarden
De aanwezige gradiënt in abiotiek zorgt voor unieke vegetatiepatronen. In het Paddegat
(buiten het studiegebied) bv. vindt men de merkwaardige combinatie van dottergrasland
naast zilte vegetaties met zeekraal.
In de graslanden rond het Sint-Jacobsgeleed zijn naast typische polderplanten en zilte
vegetatie-elementen (Melkkruid, Ruwe bies, Moeraszoutgras) ook soorten van arme
zandgronden (bv. Tormentil) te vinden.
Het poldercomplex Kwetshage werd in juni 2000 op perceelsniveau gekarteerd door
Zwaenepoel (2001). Van de percelen werden soortenlijsten aangelegd. Uit deze
gedetailleerde vegetatiekundige analyse blijken in het homogene polderlandschap van de
Kwetshage 145 soorten hogere planten voor te komen.
Tegen de Oostendse Vaart aan, rond het Sint-Jacobsgeleed, komt een biologisch zeer
waardevol graslandcomplex voor met een gradiëntrijke vegetatie. Zilte indicatoren als
Melkkruid, Ruwe bies, Zilte rus, Moeraszoutgras en Zilte schijnspurrie komen er voor naast
zeldzame polderplanten als Waterpunge, gedegradeerde dottergraslandvegetaties en
soorten van zandgronden als Tormentil. De verspreid voorkomende rietlandfragmenten
vormen een geschikt leefgebied voor broedvogels als Rietzanger.
Delen van het gebied zijn ingekleurd als onderdeel van het vogelrichtlijngebied
“Poldercomplex” (zie 1.2.2). Dit graslandcomplex is in zijn geheel van groot belang als
pleisterplaats voor doortrekkende steltlopers en watervogels, voor overwinterende ganzen
(vooral Kwetshage, het Paddegat - buiten het studiegebied - is een secundaire
pleisterplaats) en als broedgebied voor weidevogels.
Tabel 5 : Samenvattend overzicht van waardevolle fauna en flora, belang van en types
natuur in het deelgebied overgang van polders naar zandstreek.
Flora
Fauna
Belang
Types
natuur
Waterkruiskruid, Dotterbloem, Trosdravik, Pijptorkruid, Grote ratelaar, Lidsteng,
Waterpunge, Zwanebloem, Melkkruid, Ruwe bies, Zilte rus, Moeraszoutgras, Zilte
schijnspurrie, Zeebies, Aardbeiklaver, Tormentil, Borstelbies, Tongvaren
IJsvogel Rietzanger, Blauwborst, Kleine rietgans, Kolgans, Roerdomp, Kleine
zwaan, Brandgans, Blauwe kiekendief, Goudplevier, Kemphaan, Velduil
Icarusblauwtje, Hooibeestje
Zilte vegetatie-elementen
Zeldzame polderplanten
Mozaïek met planten uit de zandstreek
Broedgebied voor weidevogels
Pleisterplaats voor doortrekkende steltlopers en watervogels
Pleisterplaats voor overwinterende ganzen
Graslanden met microreliëf
Hooilanden (dottergrasland)
Rietlandfragmenten
Natte ruigtes
Poldersloten met interessante vegetatie
F.1.
Natuurstreefbeeld
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
69

Versterking en instandhouding van de aanwezige ecologische gradiënten. Behoud en
ontwikkeling van deze gebieden in de open graslandsfeer met halfnatuurlijke vegetaties en
hiermee geassocieerde levensgemeenschappen. Dit kan door het waterbeheer (a-priori
kunstmatig) in functie van natuur te voeren : algemeen hogere peilniveaus, natuurlijke
peilschommelingen en een verhoging van de grondwatertafel.
Nader hydrologisch onderzoek moet uitwijzen hoe kwelwater, aangevoerd uit de zandstreek,
in deze gebieden kan gevrijwaard worden en kwelgebonden vegetaties ontwikkeld kunnen
worden in een mozaïek met de zilte vegetaties gebonden aan het brakke grondwater. Herstel
van winterse overstromingen moet onderzocht worden. De polderwaterlopen kunnen, waar
nodig, specifiek natuurtechnisch ingericht worden.
De huidige intensieve landbouw is niet verenigbaar met de natuurdoelstellingen en wordt op
termijn afgebouwd. Wel is agrarisch medegebruik mogelijk binnen de randvoorwaarden
gesteld door het natuurbeheer. Recreatieve voorzieningen in dit landschappelijk attractieve
gebied worden geleid vanuit de woonkernen (in de eerste plaats Brugge) en dienen dusdanig
ingepast dat de verstoring (onder andere weidevogels, ganzen) minimaal is.
Het gebied is zeer arm aan poelen (geen) en hagen (slechts één haagrelict). Dit haagrelict
(perceel 85) zou kunnen heraangevuld worden met autochtoon materiaal van dezelfde
soorten : Eénstijlige meidoorn, Tweestijlige meidoorn, Veldiep, Vlier en Dauwbraam. Ook de
vier rozensoorten (Viltroos, Heggenroos, Egelantier, Hondsroos) die in het gebied
voorkomen zijn geschikt oogstmateriaal voor de aanvulling van de haag (Zwaenepoel, 2000).
Vanuit ecologisch zowel als cultuurhistorisch oogpunt is het verantwoord aan de rand van
het gebied, bij voorkeur rond boerderijen, een “kwetshaag” (doornhaag met onder andere
sleedoorns) aan te planten (Zwaenepoel, 2001). Heraanvulling van de rijen knotpopulieren
en –wilgen met poten van ter plaatse is aangewezen aangezien deze lineaire
landschapselementen op veel plaatsen in het gebied zijn verdwenen.
Ook in het zandgebied rond Jabbeke zijn bijzonder weinig kleine landschapselementen
aanwezig. Van het traditionele bocagelandschap rest nog weinig. Meer aandacht voor de
uitbouw en ontwikkeling van een netwerk met kleine landschapselementen in deze zone is
wenselijk.
Herintroductie van de verdwenen Grote ratelaar in de Kwetshage met materiaal uit de
nabijgelegen Gemene weiden te Ettelgem valt te overwegen.
Recreatie : Hoewel hier verschillende landschappelijk en ecologisch zeer interessante
gebieden liggen (Kwetshage, Gemene weiden, Roksemput) zijn deze maar matig ontsloten
voor recreanten. De aanwezigheid van de spookbruggen, waarrond zich moerassige natuur
heeft ontwikkeld biedt mogelijkheden voor recreatieve uitbouw.
G.1.
Knelpunten en aandachtspunten
De Kwetshage, met als bestemming landschappelijk waardevol agrarisch gebied, en het
Paddegat, zuiver agrarisch gebied, hebben geen planologische bescherming of bestemming
die een duurzame natuurfunctie mogelijk maakt. De intensieve landbouw in het algemeen
vormt het belangrijkste knelpunt voor een duurzame natuurfunctie (Defoort, 2001).
Bijzondere problemen zijn de volgende :
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
70

Het waterbeheer is vrijwel alleen op de landbouw afgestemd. Overbemaling
van de grondwatertafel veroorzaakt een “omgekeerd” peilregime : (te) laag in
winter en voorjaar, hoog in de zomer.
Lage grondwater- en slootpeilen door diepe detailontwatering.
Mogelijke kwel vanuit de zandstreek die te snel wordt afgevoerd.
De inrichting van veel waterlopen met harde oeververdedigingsmaterialen
maakt vegetatieontwikkeling op de oevers onmogelijk.
Intensief herbicidengebruik en mestinjectie op percelen , perceelsranden en
slootvegetaties (oa op de percelen 13,17,32,33,39,40,42,57,75,82,83,84,) is in
het gebied een wijd verspreid fenomeen. Op een aantal plaatsen lijdt de
kwaliteit van slootvegetaties ook onder opgeworpen slootbagger (Zwaenepoel,
2001).
Tussen 1980 en 2000 nam het areaal historisch permanent grasland in de
Kwetshage af met ongeveer 45%. De uitbreiding van akkers vanuit de
Pleistocene zandgronden en vanaf de wegen naar onbereikbare stukken toe
is goed gedocumenteerd (Zwaenepoel, 2001).
Rond de Gemene Weiden te Ettelgem zijn waardevolle dottergraslanden verloren gegaan
door de omzetting naar akker.
De overgangsgronden in dit deelgebied worden gekenmerkt door de historische
aanwezigheid van glastuinbouw. Grote serrecomplexen op deze overgangszone van polders
naar zandstreek vergen een intensief ruimtegebruik en werken storend in op het landschap.
In het gebied zijn relatief veel biologisch (zeer) waardevolle gebieden aanwezig binnen
agrarisch gebied. Het betreft weilandcomplexen in gebruik door varkensveehouderijen.
De graad van versnippering is hoog door de aanwezigheid van de autosnelweg E40 (met
splitsing te Jabbeke) en de spoorlijn Brugge-Oostende.
Bossen, heiden en beekvalleien van het Houtland – noordelijk gedeelte
Rijkevelde, Doolhof en Schobbejakshoogte, Sijseleveld, Maleveld
H.1.
Structuurbepalende elementen en processen
Het gebied situeert zich op de dekzandrug Gistel-Maldegem-Stekene-Verrebroek. Samen
met het aanpalende bosgebied Ryckevelde vormt het stuifzandgebied Schobbejakshoogte
vermoedelijk een infiltratiegebied voor de kwelzones in de noordelijk aansluitende vochtige
kom van de Doolhof.
In de Doolhof vormt de Maleleie een belangrijke hydrografische actor.
De Schobbejakshoogte is een gefixeerd landduin met open, stuivend zand, schrale pioniersen
heidevegetatie en bos op dit voedselarm terrestrisch milieu. Dit gebied is te
karakteriseren als een vochtig graslandgebied met een microreliëf van sloten en depressies.
Bodemkundig en in het reliëf is er een mooie, geleidelijke overgang van quartair (stuif)zand
op de Schobbejakshoogte naar tertiair lemig zand met een venig gedeelte in de Doolhof. In
de Doolhof zijn er duidelijke indicaties voor kwel.
I.1.
Ecologische waarden
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
71

De natuurwaarden in het gebied zijn zeer hoog. Het natuurreservaat Schobbejakshoogte,
een stuifduingebied vlakbij het Ryckeveldebos. Stuifzandgebieden zijn in Oost- en West-
Vlaanderen zeldzaam geworden. De oorsprong van het landschap van de
Schobbejakshoogte gaat terug tot de eolische zandafzettingen vanuit de Noordzee
gedurende de laatste ijstijden.
Wellicht maakte de Schobbejakshoogte in de middeleeuwen deel uit van de noordvlaamse
veldzone waartoe grote heidegebieden zoals Bulskampveld behoorden. Van dit halfnatuurlijk
landschap blijft nog weinig over.
Dit unieke milieu herbergt een enorme verscheidenheid aan planten (173), zwammen (161)
en diersoorten (300). Botanisch valt in dit gebied de zeer waardevolle mozaïek van droog
heischraal grasland, stuifduin en droge heide op met Tandjesgras, Struikheide, Buntgras,
Trekrus, Liggende vleugeltjesbloem, Dwergviltkruid, Klein tasjeskruid, Tormentil, Zilverhaver,
Paashaver, bremstruweel, Pijpestrootje, Grote bremraap, Bleekgele droogbloem,
Vogelpootje, Zandblauwtje,… Het gebied is voor een deel in beheersovereenkomst met het
Ministerie van Landsverdediging. Op het nabijgelegen shietterrein komen nog Tandjesgras,
Pilzegge, Struikhei en Liggende vleugeltjesbloem voor.
Een aantal zeer belangrijke populaties van zeldzame rodelijst ongewervelden komen er nog
voor : Bruine eikepage, Schavertje, Snortikker, Eikepage, Behaarde rode bosmier, Kale rode
bosmier, Schitterend lieveheersbeestje, de nachtvlinders Lycophotia porphyrea en Calamia
tridens, … Bruin blauwtje, Levendbarende hagedis, Hazelworm en de zeldzame
Veldspitsmuis zijn er waar te nemen.
Ryckeveldebos is zeer vogelrijk. Het vormt het broedgebied van Boomvalk, Bosuil, Ransuil,
Boomklever en vele kleine zangvogels. ’s Winters komen er grote aantallen Ransuil roesten
en kan met makkelijk Houtsnip waarnemen. De mycoflora is er zeer rijk, met onder andere
Grote sponszwam en Kleine stinkzwam. In een perceel tussen het kasteel en de Meersbeek
komt een grote populatie Grote bremraap voor. Langs de Meersbeek zelf groeit nog
Bosanemoon en Stengelloze sleutelbloem.
In en rond het Paalbos zijn eveneens nog een aantal natuurwaarden. Hengel komt er nog in
de bermen rond het voetbalveld voor, een uitgesproken schraal milieu. Nog op dit
voetbalveld groeit een bremstruweel met Grote Bremraap in de kruidlaag.
De oude spoorwegzate Steenbrugge-Maldegem (“Abdijenroute”) loopt als een groen lint
door de bosgebieden van het Houtland-Noord naar het meersengebied te Assebroek. Te
Sijsele en Oedelem/Sint-Kruis komen zeer waardevolle vegetaties langs deze
spoorwegbedding voor, gebonden aan schrale bermen en spoorwegsintels (zie
gebiedsbeschrijving). Het betreft zeer insectenrijke bermtypes met een uitbundig bloeiaspect.
Zo komen ter hoogte van de Molenstraat en de Stationsstraat te Sijsele bermtypes voor met
Schermhavikskruid en Vlasbekje. Op de schraalste plaaten, zoals stukken van het
bermgedeelte tussen de Zwaanstraat en de Bollewallekes, zijn types met Zandblauwtje,
Schapezuring, Hazepootje en Vogelpootje neigend naar het zeldzame zilverhavertype aan te
treffen (typologie naar Zwaenepoel 1998a). De kale spoorwegsintels vormen een geknipt
pioniersmilieu voor Vroegeling, Muurpeper en voor de niet algemene Kleine leeuwebek (bv.
ter hoogte van het oude station van Sijsele en de Zwaanstraat).
Het thermofiel karakter van de spoorwegsintels trekt zeer veel vlinders aan. Niet minder dan
24 soorten dagvlinders werden hier al opgemerkt, waaronder het complete
schraalgraslandgamma Kleine vuurvlinder, Hooibeestje, Icarusblauwtje en
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
72

Geelsprietdikkopje. De laatste soorten werden de laatste jaren niet meer teruggevonden, wat
vermoedelijk het gevolg is van verruiging van de bermvegetatie.
Langs de spoorweg, ter hoogte van het Elisabethziekenhuis hield tot voor enkele jaren een
koppel Boompieper stand. Op dit gedeelte van de spoorweg kwam na graafwerken ten
behoeve van de aanleg van een gasleiding massaal bremstruweel voor tussen de
dennenbossen.
De zure naaldbossen aan weerszijden van dit bermgedeelte (Bollewallekes Sijele) zijn een
toonbeeld van de voor de streek algemeen geldende problematiek van overmatige aanrijking
door stikstofneerslag. Door de hoge stikstofdepositie onstaat in de bossen een marginale
ondergroei. Rankende helmbloem, nochtans helemaal geen algemene verschijning in de
regio, duidt op stikstofaanrijking en de invloed van zure regen (Zwaenepoel 1998 ; Roos et
al. 2000). Grote delen van deze bossen hebben een monotone ondergroei van
Adelaarsvaren.
In de bermrand slaat struweel op met dominantie van Amerikaanse vogelkers, waardoor
geen licht meer tot de kruidlaag en de bosrand doordringt, de sintelige berm niet meer
opwarmt en warmteminnende insectensoorten verdwijnen. Toch komt de Hazelworm nog
voor in deze omgeving (mededeling G. De Laender). Hazelwormen blijken het minst
verspreid voor te komen in West-Vlaanderen. Door de verruiging van de ondergroei in de
bossen en en de opslag van exoten aan de bosrand, is de beschermde Rode bosmier recent
verdwenen!
Grasklokje kwam tot voor enkele jaren nog op vele plaatsen langs de berm voor maar is
eveneens verdwenen, vermoedelijk door lokale eutrofiëring. Deze plant beschikt echter over
een zaadvoorraad en kan bij herstelbeheer gerecupereerd worden (Zwaenepoel 1998). Het
stuk spoorweg ter hoogte van de Zwaanstraat heeft te lijden onder uitspoeling van herbiciden
vanuit de hier gevestigde laurierkwekerij, die ook landschappelijk beter kan geïntegreerd
worden. Een schitterende akkertje met dominantie van Gewoon biggekruid, dat hier acht jaar
geleden nog voorkwam, is verdwenen. Hier lijken goede potenties voor de ontwikkeling van
een botanisch interessante akkervegetatie. Gewone vogelmelk, een akkerplant, is
verdrongen naar de spoorwegberm maar nog steeds aanwezig.
Korenbloemen en klaprozen waren tot vijf jaar terug nog massaal aan te treffen in de
graanakker tussen de Molenstraat en de Nieuwe Weg. Na een veranderd grondgebruik (de
omzetting tot maïsakker) hield de soort nog even stand in de berm zelf maar moest
uiteindelijk het loodje leggen. De inplanting van knotwilgen is op dit bermgedeelte minder
wenselijk, gezien de potenties voor schrale, uitbundig bloeiende bermvegetaties.
Andere plaatsen, zoals de belendende akkers en weilanden tussen de Zwaanstraat en de
Bollewallekes, zijn uitgesproken rijk aan kleine landschapselementen. Grasmus komt er
algemeen voor, Roodborsttapuit kwam er tot zeven jaar geleden nog tot broeden in een
rietkraag temidden de maïsakkers. De Braamsluiper wordt elk jaar opgemerkt. Op de
akkertjes troepen in de winter grote wintergroepen vinken (Vink, Keep) samen.
Het Maleveld heeft - op een laatste polletje Struikhei onder een prikkeldraad en enkele
bremstruiken na - zowat alle veldkarakter verloren. Het gebied vormt momenteel een
grasland- en akkergebied. Ecologisch interessant zijn de graslanden tussen het verkavelde
Sijseleveld en het Maleveld. Deze graslanden komen in het winterhalfjaar regelmatig onder
water. Mogelijks betreft het stuwwatergronden. Stormmeeuw, Bergeend, Slobeend en grote
groepen Kievit komen er pleisteren en foerageren. Op de terreinen aan de stortput Dekeyser
herinnert de vondst van een overwinteringsgroep Levendbarende hagedis (tot 10 ex. samen
onder een houten balk) aan de verdwenen heidevegetatie. Of deze populatie nog
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
73

levensvatbaar is valt te betwijfelen, de dichtstbijzijnde komt voor in de Schobbejakshoogte,
op slechts enkele kilometer in vogelvlucht maar aan de overkant van de drukke Maalse
steenweg.
Op de stortput zelf worden veel pleisterende doortrekkers en watervogels gezien, onder
andere Zwarte stern en Kwak. ’s Winters zijn er grote aantallen Kuifeend en occasioneel ook
Smient waar te nemen. De libellenfauna is er marginaal, met Grote keizerlibel, Gewone
oeverlibel en Kleine roodoogjuffer als belangrijkste vertegenwoordigers. De ruigere akkertjes
in de directe omgeving waar nog akkerdistel groeit en de struweelrijke opgeworpen zandige
dijk aan de steenweg op Vijvenkapelle vormen een aantrekkingspool voor groepen Putter,
Groenling, Keep en Vink.
De natuurwaarde van de bossen rond de abdij van Male is hoog. Zure eiken- en
beukenbossen wisselen er af met banalere partijen naaldbomen, waaronder Lork. In de
bosrand komt één van de weinige groeiplaatsen in Vlaanderen van de zeer zeldzame
schermbloemige Franse aardkastanje (foto 4) voor. Watervleermuizen hebben op de
slotgracht van de abdij hun jachtgebied en overwinteren in de nabijgelegen vleermuiskelder.
Tabel 6 : Samenvattend overzicht van waardevolle fauna en flora, belang van en types
natuur in het deelgebied bossen, heiden en beekvalleien van het Houtland noordelijk
gedeelte.
Flora
Fauna
Belang
Types
natuur
Tandjesgras, Struikheide, Buntgras, Trekrus, Liggende vleugeltjesbloem,
Dwergviltkruid, Klein tasjeskruid, Tormentil, Zilverhaver, bremstruweel, Grote
bremraap, Bleekgele droogbloem, Vogelpootje, Zandblauwtje, Grote bremraap,
Hengel, Kraakloof, Franse aardkastanje, rijke mycoflora
Bruine eikepage, Eikepage, Schavertje, Snortikker, Zanddoorntje, Behaarde rode
bosmier, Kale rode bosmier, Schitterend lieveheersbeestje, nachtvlinders
Lycophotia porphyrea, Calamia tridens, IJsvogel Dodaars, Kwak, Slobeend,
Bergeend, Geelgors, Roodborsttapuit, Grasmus, Braamsluiper, Boompieper
(historisch)
Zeldzame heischrale vegetaties
Zeldzame pioniersvegetaties op stuifduin
Schrale bermvegetaties
Thermofiel sintelmilieu voor insecten
Bossen op droge zandgrond
Gefixeerd landduin
Heischrale graslanden
Zure struisgrasgraslanden
Droge heide
Graslanden met microreliëf van sloten en depressies
Waterpartijen met hoge faunistische waarde
J.1.
Natuurstreefbeeld
De algemene doelstelling voor het deelgebied Schobbejakshoogte is het behoud en de
verdere ontwikkeling van de genoemde open milieus en het tegengaan van de verbossing.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
74

In de Doolhof vormt het herstel van vochtige, halfnatuurlijke graslanden de doelstelling. Het
herstel van de natuurlijke hydrologie en het stimuleren van de kwelinvloed, staan daarbij
voorop, samen met een gericht terreinbeheer. Extra aandacht gaat daarbij naar de venige
bodems.
Op die manier wordt een aaneengesloten en samenhangende natuurkern gecreëerd, die
direct aansluit op de natuurgebieden in de omgeving (gewenste natuurverwevingsgebieden,
zoals het aanpalende multifunctionele bos van Ryckevelde). Bovendien vormt dit een
belangrijk open ruimtegebied dat samen met het Meersengebied de oostelijke grens van de
agglomeratie Brugge markeert en tevens aansluit op de smalle open ruimteverbinding tussen
Sint-Kruis en Sijsele naar het noorden, ter hoogte van het Maleveld.
Door de ligging aan de rand van de stad en langs de wandel- en fietsroute van de oude
spoorwegbedding Steenbrugge-Maldegem kan natuurontwikkeling in de Doolhof een
belangrijke meerwaarde bieden voor recreatie.
De spoorwegbedding “Abdijenroute” heeft een hoge graad aan onverwezenlijkte
natuurpotentie en dient dringend ecologisch geherwaardeerd, vooral het gedeelte Sijsele-
Donk. Ook in de directe omgeving van de spoorweg zijn er mogelijkheden voor natuurherstel
en -ontwikkeling. Herstel en ontwikkeling van de schrale bermgemeenschappen en zure
bossen zijn hier prioritair. Daarnaast zijn goede potenties voor de ontwikkeling van botanisch
interessante akkervegetaties (verdwenen akkertjes met Klaproos en Korenbloem,
aanwezigheid Vogelmelk in de bermen enz.).
In het Maleveld zijn mogelijkheden voor graslanden met overstromingen, bloemrijke
graslandtypes en wastine-achtige natuur (bv. aan de achterkant van het Malebos).
K.1.
Knelpunten en aandachtspunten
De huidige intensieve landbouw is slecht verenigbaar met de natuurdoelstellingen, zowel
omwille van het grondgebruik als om de eisen aan het waterbeheer. De sterke verdroging
van het gebied in de laatste decennia is hier een direct gevolg van. Een proefproject met
beheersovereenkomsten in het kader van het GNOP van Brugge verloopt bijzonder
moeizaam; de ecologische doelstellingen worden hoegenaamd niet gehaald. Gebiedsgericht
moet onderzocht worden op welke manier deze kunnen bereikt worden en hoe dit afgestemd
wordt met landbouwactiviteiten. Agrarisch medegebruik kan daarbij een belangrijke plaats
innemen.
De Doolhof heeft op het Gewestplan integraal de bestemming landschappelijk waardevol
agrarisch gebied, wat een duurzame natuurfunctie in de weg staat.
De problemen met recreatie in de Schobbejakshoogte lijken min of meer onder controle,
maar dit kleine terrein blijft erg kwetsbaar voor verstoring van de bodem door motorcrossers,
mountainbikes en terreinwagens.
De Abdijenroute heeft door de recreatieve inrichting aan belang ingeboet, maar vormt een
potentiële verbinding tussen de boscomplexen rond Maldegem, Sijsele en Assebroek
enerzijds en de meersengebieden anderzijds (Steenbrugse bosjes, Assebroekse meersen,
Doolhof). Vroeger was de vegetatie op vele plaatsen erg schraal, nu worden de bermen
meer en meer ingenomen door braamstruwelen en struikopslag. Heel wat belangrijke
faunasoorten (Rode bosmier, Geelsprietdikkopje, Icarusblauwtje) zijn hierdoor recent
verdwenen, de ondergroei van de hier aanwezige naaldbossen verruigt (Adelaarsvaren,
Braam). Een beter beheer van het spoorwegcomplex is een dringende noodzaak voor het
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
75

ehoud van de ecologische diversiteit. Voor suggesties dienaangaande zij verwezen naar
het hoofdstuk “ecologische waarden”. Het opwerpen van artificiële verharding ten behoeve
van recreanten vernietigt het bijzondere, thermofiele karakter van de spoorwegsintels en
dient zoveel mogelijk vermeden. Het maaibeheer kan beter afgestemd worden op de
ecologische behoefte van de bermvegetatie. Eventueel kan gedacht worden aan een
nabegrazing van interessante bermgedeeltes in samenwerking met lokale schapenhouders
(bv.. Zwaanstraat-Bollewallekes).
De natuurwaarde van de bossen rond de abdij van Male is hoog. De inplanting van
luxueuze villa’s in dit bosgebied valt te betreuren. De verbindingsweg (verlengde Veldstraat
Sijsele) Sijseleveld-Male parallel aan de Maalse Steenweg komt in aanmerking voor
ontharding en aflsluiting voor gemotoriseerd verkeer waardoor de natuurwaarde kan stijgen.
L.1.
Algemene omschrijving
Samenhangend geheel van meersen en de valleien van twee toestromende beken
(Bergbeek in het westen, Hoofdsloot-Zuiddambeek in het zuiden). Uitgestrekt
graslandencomplex met talrijke knotwilgen -en populierenrijen (Gemene Weiden,
Chartreuzemeersen en Assebroekse Meersen) en met een zuidelijke uitloper naar het
Beverhoutsveld (laatst ontgonnen veldgebied van de streek). Het meersengebied is door zijn
overstroombaar karakter steeds onbebouwd gebleven (Barbery & Van de Sande, 2001). In
het oosten is het cuestalandschap rond Oedelem aspectbepalend.
De Bergbeekvallei is één van de waardevolle beekvalleien van het Houtland. Het geheel van
het laaggelegen meersengebied met de valleien vormt een belangrijk open ruimtegebied dat
de (zuid)oostelijke grens van de Brugse agglomeratie markeert.
In een ruimere context geschetst verzorgt de perimeter van de Bergbeekvallei de verbinding
tussen de Assebroekse meersen (in het westen geschurkt tot onder de torens van Brugge)
met de Meetjeslandse bossengordel die loopt tot Lembeke-Assenede en op Oostvlaams
grondgebied onder meer het grootste bos van de provincie (Drongengoed, ligt net over de
grens) omvat (Slabbaert 2002).
In het cuestagebied van Oedelem (Oedelemberg) is de aanwezigheid van zure bartoonklei
aspectbepalend voor de voorkomende plantengemeenschappen. Door de ondoorlatendheid
van dit bodemtype komen erg veel vochtige met opwellend grondwater of een stuwwatertafel
voor.
M.1.
Structuurbepalende elementen en processen
De Meersgebieden bestaan uit een brede depressie van tertiaire oorsprong die voor het
overgrote deel beneden de 5-meter hoogtelijn ligt. De Assebroekse meersen behoren
geologisch tot het zwakhellende deel van Noord-België waar zich zuidwaarts van de oostwest
lopende dekzandrug (van Stekene tot oudenburg) opgevulde valleisystemen bevinden.
De Assebroekse meersen behoren daarbij tot de Waardammevallei en niet tot de Vlaamse
vallei (Slabbaert & Godderis, 2001). Deze laagte vormt het overstromingsgebied voor een
aantal waterlopen met oorsprong in de hoger gelegen gronden richting Ryckevelde,
Oedelem en Beernem.
Tot enkele tientallen jaren geleden overstroomde een groot deel van dit gebied regelmatig en
voor langere periodes tijdens de winter. Nu gebeurt dit veeleer uitzonderlijk en kortstondig,
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
76

ij hoge afvoeren (bv. winter 1999-2000). De afwatering gebeurt enerzijds via het Sint-
Trudoledeken en het Zuidervaartje in het Leopoldskanaal, anderzijds via de Hoofdsloot, die
via een pompgemaal loost in het kanaal Gent-Brugge tussen Steenbrugge en Moerbrugge.
Zowel in de Bergbeekvallei als in de meersen zijn er duidelijke indicaties voor kwel.
Belangrijke infiltratiegebieden van het meersengebied liggen ter hoogte van de dekzandrug
van het domein Bergskens, een relict van een stuifduinengebied gelegen op de dekzandrug
Stekene-Oudenburg en ter hoogte van de transversale Pleistocene dekzandrug tussen
Chartreuzemeersen en Assebroekse meersen (waarop de Koedreef is aangelegd). Het
grondgebruik en het landschappelijk aspect van deze zandrug wijkt ingevolge de
bodemgesteldheid en de hogere ligging, van oudsher sterk af van de aanpalende
meersgronden. Op historische kaarten komt deze rug voor als een vrij gesloten
landbouwlandschap met veel houtkanten en hagen.
In de Assebroekse Meersen is een grote oppervlakte veenbodems te vinden naast enkele
kleinere vlekken, met als bijzonderheid dat het veen er rust op een ondiep voorkomende laag
moeraskalk van 20-40cm dikte. In de rest van het gebied is zandleem en alluviale klei te
vinden. Ook in de Bergbeekvallei komen lokaal veen en venige bodems voor.
De meersen worden voorts gekenmerkt door een microreliëf met onder andere talrijke sloten.
De vallei van de Bergbeek sluit aan op de noordrand van Oedelemberg, het westelijke
uiteinde van de cuesta Oedelem-Zomergem, waar de tertiaire Bartoonklei plaatselijk
dagzoomt. Hier bevindt zich dus een ecologisch interessante reliëf- en bodemkundige
gradiënt.
N.1.
Ecologische waarden
Het ganse meersengebied staat op de Ferrariskaart aangeduid als “ondoordringbaar
moeras” en moet de eerste fasen van landbouwkundig gebruik zeer rijk aan bloemrijke
hooilandjes geweest zijn. Grote ratelaar, Koekoeksbloem, Pinksterbloem en Veldzuring
waren door hun uitbundige bloei aspectbepalende soorten.
Het aspect gedomineerd door Grote Ratelaar verdween vrijwel volledig in de jaren ’80 door
bemesting van het laatste perceel waar de soort abundant voorkwam (onder andere
Zwaenepoel, 1998). Deze soort is dan ook vermoedelijk uitgestorven in het gebied en terug
geherintroduceerd. Eén perceeltje met Brede orchis in de Gemene Weiden ligt reeds sinds
1980 onder regelmatig hooibeheer. Er is sindsdien een duidelijke evolutie naar “betere”
soorten op te merken. Gestreepte witbol werd vervangen door Gewoon reukgras, wat
verdichting van de grasmat tegengaat en kiemingsmogelijkheden biedt aan delicatere
soorten. Een aantal nieuwe soorten werden vastgesteld : Grote ratelaar, Klein bronkruid,
Ruw walstro, Watertorkruid, Boswilg x Grauwe wilg… Voor een gedetailleerde beschrijving
van de huidige voorkomende vegetaties en de kennis rond fauna in de Assebroekse
Meersen zij verwezen naar het aanwijzingsdossier (Slabbaert & Godderis 2001).
Uit een onderzoek naar enkele secundaire beken in de regio (Dochy et al., 2002) blijkt dat
ondergedoken waterplanten zoals fonteinkruiden zeldzaam zijn en alleen voorkomen in de
diepere waterlopen. Het beek/grachtenstelsel nabij de Assebroekse meersen wordt hier
vermeld als uitschieter.
Langs de Meersbeek komen verspreid relictpopulaties Stengelloze sleutelbloem voor.
Geïsoleerd komt een alluviaal bosje voor.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
77

Langs de Vallei van de Bergbeek komen zeer waardevolle graslanden met knotwilgenrijen
voor, naast verspreide bossen met een zeer waardevol voorjaarsaspect. Deze laatste zijn
vooral op het cuestafront van de cuesta van Oedelem aan te treffen. Hoewel de boomlaag
veelal door een populierenkweek gevormd wordt, bieden ze een gevarieerde ondergroei met
visueel zeer aantrekkelijke tapijten van Bosanemoon en Muskuskruid (foto 5). In de
omgeving van de steenweg op Oedelem komt langs de Bergbeek een waardevol moerassig
broekbos met populieren voor dat dat zowel faunistisch als floristisch een hoge waarde heeft.
Bosrietzangers en Nachtegalen vinden er beschutting, aan de overkant van de beek tieren
welig Stengelloze sleutelbloem, Bosanemoon, Muskuskruid en Grote keverorchis. In een
door Afdeling Natuur verworven hooilandje aan de overkant van de steenweg bepalen Echte
koekoeksbloem en Scherpe boterbloem het aspect. De ganse omgeving van dit cuestafront
heeft grote potenties voor natte natuur in de hooiland- en moerassfeer. De weilanden
vertonen mooie natte depressies, er komen plantensoorten als Kruipend zenegroen (een
plant die hoofdzakelijk in bossen voorkomt maar in vochtige graslanden een indicator is van
“oud-grasland” dat zelden werd gescheurd/bemest), Scherpe boterbloem en Dotterbloem
voor. De Steenuil is er algemeen. Het cuestagebied van Oedelem is van groot belang
omwille van de populaties Stengelloze sleutelbloem en Zaagblad die er voorkomen.
In het Maandagsche komt een verruigd dottergrasland (Dotterbloem, Tweerijige zegge)
voor, met elementen van grote zeggenvegetaties (Magnocaricion), rietmoeras en natte ruigte
met Moerasspirea en Poelruit. Voor vlinders, sprinkhanen, muizen en insectenetende vogels
vormt het Maandagsche een uitgelezen biotoop. Uit oude excursieverslagen (Declercq 1984)
blijkt dat ook de zeldzame Blaaszegge, Schildereprijs, Stijve zegge en Zeegroene muur (foto
6) er algemeen voorkwamen, hoewel niet met stellige zekerheid te zeggen is of het
gepresenteerde plantenlijstje betrekking heeft op het Maandagsche of enkele belendende
percelen (Slabbaert 2002). Dit plantenlijstje bewijst dat in deze omgeving reeds lange tijd
dottergrasland van een voedselrijk type voorkomt.
De ganse omgeving is uitgesproken rijk aan waardevolle knotwilgenrijen. Verspreid komen
nog overhoekjes voor met sleedoornstruweel. Het Maandagsche wordt uitstekend beheerd
door Natuurpunt, maar heeft vooralsnog niet de status van natuurreservaat hoewel het die
zeker verdient.
De verspreid voorkomende zure eikenbosjes in dezelfde omgeving (ten noorden van de
Bergbeek, kasteel Ten Torre) zijn zeer waardevol. In de bermen zijn overal schrale
elementen terug te vinden : Sint-Janskruid, Valse salie enz.
O.1.
Natuurstreefbeeld
De ecologische doelstellingen voor het gebied liggen in grote lijnen bij het herstel van
vochtige tot natte, halfnatuurlijke graslanden, met overgangen tot drogere graslanden in de
randen (o.m. op de flank van Oedelemberg). Naast een natuurgericht terreinbeheer is hiertoe
vooral een natuurgericht waterbeheer vereist, met algemeen hogere oppervlakte- en
grondwaterstanden en op langere termijn (nl. na het bereiken van een voldoende goede
oppervlaktewaterkwaliteit) het weer toelaten van winterse overstromingen. Het hele gebied
kan op die manier functioneren als een grote waterbuffer. De aanwezige bossen worden
ecologisch geherwaardeerd.
Op termijn kan worden gedacht aan een herstel van de oorspronkelijke gravitaire afwatering
naar het kanaal of een sterk gereduceerd gebruik van het pompgemaal. Bij volledige
gravitaire afwatering zal het gebied evolueren naar een uitermate waardevol moerasgebied
te vergelijken met het Vinne-project in Vlaams-Brabant.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
78

Binnen de natuurdoelstellingen voor het Meersengebied en de Bergbeek horen (naar
Slabbaert 2002) :
- Behoud -in situ- van de talrijke archeologische waarden binnen het gebied.
- Behoud en (her)ontwikkelen van de bijzondere landschappelijke kwaliteiten
van het cuestagebied. Dit behelst ook het behoud van nagenoeg alle
cultuurpatronen (percelering bv.), behalve wanneer deze van recente aard zijn
en algemeen als storend worden aanzien (bv. illegale buitenverblijven,
vertuinde situaties,…).
- In samenhang met het vorige doel het herstellen van de vegetaties die
behoren in een dergelijk halfnatuurlijk landschap met belangrijke culturele
component. Meer dynamische beheersvormen (bv. spontane bosontwikkeling)
worden enkel daar ingezet waar dit niet in conflict komt met de hoger
genoemde doelstellingen. Het verwijderen van exoten, doch enkel in zoverre
ze een wezenlijke component van een bepaalde lokale vegetatie uitmaken
en/of ze neiging tot spontane uitbreiding vertonen.
- Het verwijderen van storende bouwkundige elementen.
- Het complete herstel van een functioneel beekdalsysteem van bron tot
monding binnen een dergelijk leesbaar cultuurlandschap.
- Het - zonder afbreuk te doen aan bovenstaande doelstellingen - zo veel
mogelijk voor de recreant toegankelijk maken van het gebied.
Een verbinding van het Koningsbos met de wastine-natuur rond de oude kanaalarm van het
kanaal Brugge-Gent (Miseriebocht, Kijkuit, Sint-Joris) is ecologisch zinvol. Het gebied tussen
deze beide natuurkernzones omvat een oud veldgebied, het Oudenaardeveld, waar nog
dreven, enkele houtkanten en veldwegels zijn aan te treffen en mogelijkheden zijn voor
doelsoorten als Levendbarende hagedis en Zaagblad (beide voorkomend in het
Koningsbos).
In het gebied komt een tuinbouwschool voor en komen naast varkensbedrijven in bosrijke
omgeving ook enkele biologische landbouwbedrijven voor. Deze situatie biedt
opportuniteiten voor het stimuleren van extensievere, minder milieubelastende
landbouwvormen.
Recreatief medegebruik : de ligging aan de rand van de stad, langs verscheidene wandel- en
fietsroutes (o.m. het Meersenpad, de oude spoorwegbedding Steenbrugge-Maldegem, de
oude trambedding) biedt een belangrijke recreatieve meerwaarde.
P.1.
Knelpunten en aandachtspunten
Op het Gewestplan heeft het gebied voor het overgrote deel de bestemming landschappelijk
waardevol agrarisch gebied. In de rand komen kleinere zones gebied voor
gemeenschapsvoorzieningen, woongebied en woonuitbreidingsgebied voor. Verspreid liggen
enkele zones natuurgebied met beperkte oppervlakte. Lintbebouwing vormt een bedreiging
op het landelijk karakter van dit gebied met wijdse zichten. Bundeling van de nieuwbouw in
de bestaande kernen is aangewezen, zeker voor de zones langs de grote verkeersassen.
Kleinschalige architectuur is wenselijk, behoud en herstel van lineaire
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
79

perceelsrandbegroeiing is aangewezen, verbeteren van de connectiviteit van het lineair
groen is hierbij richtinggevend. Nieuwe bioindustriële vestingen dienen geweerd.
Landbouw vormt een knelpunt in het gehele gebied, zowel door het intensieve grondgebruik
als door de eisen die gesteld worden aan het waterbeheer. De sterke verdroging van het
gebied in de laatste decennia wordt in hoofdzaak hierdoor veroorzaakt. Het gebied is bij
uitstek geschikt als graslandgebied, terwijl in de Assebroekse Meersen toch een
akkerbouwcomplex aanwezig is. Het waterpeilbeheer wordt geregeld via een pompgemaal
op de Hoofdsloot die het water overpompt naar het kanaal Gent-Brugge. Momenteel zijn er
plannen om een grotere boezem te creëren voor het pompgemaal, waardoor efficiënter
water kan afgepompt worden en het risico op verdere verdroging toeneemt.
Herstel van de natuurlijke waterhuishouding is een eerste vereiste om herstel van
ecologische waarden en landschappelijke relaties op termijn te verzekeren. Overstromingen
zijn er nu alleen nog bij piekdebieten (bv. winter 1999-2000). De vroegere langdurige
winterse overstromingen komen nu niet meer voor door de snelle ontwatering via twee
pompgemalen. De lage voorjaarswaterstanden, eveneens in functie van de landbouw,
vormen eveneens een belangrijk knelpunt voor natuur. Gebiedsgericht moet onderzocht
worden op welke manier de natuurdoelstellingen kunnen bereikt worden en hoe dit
afgestemd wordt met landbouwactiviteiten. Agrarisch medegebruik kan daarbij een
belangrijke plaats innemen.
Overstromingen in de Assebroekse meersen zijn onregelmatig en beïnvloed door de
waterhuishouding van de polder Sint-Trudoledeken. Deze moet vaak de overlast van het
kanaal Gent-Brugge verwerken. Gebeurt dit geleidelijk, dan is het zelfreinigend vermogen
van de slootjes groot genoeg. Massale overstromingen met niet gereinigd water, zoals in
1995, hebben een nefast effect op delicate vegetaties.
Door de lage waterstanden in het meersengebied is kwelwater uit de hogergelegen
dekzandrug van het domein De Bergskens (zowel kalkhoudend als kalkarm) niet meer in
staat de wortelzone te bereiken, met verruiging en floristische verarming tot gevolg
(Slabbaert, 2001). Dit probleem stelt zich vooral op de overgang dekzandrug-meersen maar
ook lokale kwel komt voor (bv. aantal slootjes met Waterviolier).
De basismilieukwaliteit wordt in de waterlopen van de Assebroekse meersen met moeite
gehaald. De kwaliteit van het Sint-Trudoledeken en de Groenstraatbeek zijn slecht. De
kwaliteit van Hoofdsloot en Marelbeek zijn beter. Op de Hoofdsloot kwam tot begin de jaren
1990 Zwanebloem voor. Een recente studie met meetpunten op Hoofdsloot, Marelbeek en
Sint-Trudoledeken (Dochy et al., 2002) toont een hoge nutriëntenlast voor deze waterlopen
aan (tot 3,3x overschrijding van de norm). De CUWVO-ecologische doelstellingen (CUWVO,
1998) voor nitraat en fosfaat worden nergens gehaald, wat een direct gevolg is van de hoge
agrarische en huishoudelijke belasting van deze beken. Ondanks recente verbetering (med.
P. Bogaert), hypothekeert de afwezigheid van een goede waterkwaliteit de duurzaamheid
van verdere initiatieven inzake natuurinrichting en –ontwikkeling.
Dochy et al. (2002) geven aan dat in hun monsternamepunten ten zuiden van Oedelemberg
ongebonden orthosfaat wordt aangetroffen. De kwelinvloed is hier onvoldoende om het
orthofosfaat, in belangrijke mate afkomstig van de lozing van huishoudelijk afvalwater (en
niet exclusief van nutriëntenverliezen in de landbouw), te binden. In het door hen gevoerde
onderzoek met als doel enig inzicht te verwerven in de kwaliteit van het water van de
kleinere beekjes in het Houtland (waarop de VMM geen monsterpunten heeft), kwamen ze
tot de conclusie dat de slechtste kwaliteit werd vastgesteld in de diepere waterlopen in de
omgeving van de Assebroekse meersen en het Beverhoutsveld inclusief de Poulagiebeek
beneden aan de Oedelemberg (waarnaar de beken uit het gebied hun water afvoeren). Een
goed beheer van de aanpalende gronden kan dus alleen maar aanleiding geven tot het
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
80

verbeteren van de kwaliteit van deze waterlopen (Slabbaert 2002). Gezien benedenstrooms
het Vlaams reservaat Assebroekse Meersen is gelegen, waarvan de natuurwaarden in
belangrijke mate gekoppeld zijn aan natte ('s winters overstroombare) graslanden, zullen alle
initiatieven die in dit gebied worden genomen en een verbetering van de waterkwaliteit met
zich meebrengen, direct ook een positief gevolg resulteren op de Vallei van de Bergbeek. De
verdere uitbouw van dit Vlaams Reservaat geeft op die wijze concreet uitvoering aan één
van de prioritaire acties die in het rapport van Dochy et al. (2002) worden genoemd als
beleidsaanbevelingen. Het staat ook toe dat op termijn ingrepen in de beek zelf kunnen
gebeuren, zonder negatieve invloeden op de nog in landbouwexploitatie verkerende
gronden, zodat ook de structuurkwaliteit van de beek zich laat verbeteren en meer retentie
van water in het gebied bij piekmomenten mogelijk wordt (wat de druk op Brugge verlicht)
(Slabbaert 2002).
De bebouwingskern bij het Vliegend Paard neemt een deel van de vallei van de Bergbeek in
en vormt een ecologische barrière. In de noordoostelijke rand van het gebied loopt de
bebouwing van de Brugse agglomeratie soms uit tot in het eigenlijke meersengebied (bv. het
Sint-Lucasziekenhuis).
Voor het Koningsbos zijn problemen ten gevolge van de jachtactiviteiten (herbicidengebruik,
fazantenkooien) gemeld.
Beverhoutsveld
Q.1.
Algemene omschrijving
Laatst ontgonnen en verkaveld (ca. 1850) veldgebied in de regio met bomenrijen en vrij gave
resten van de traditionele perceelsranden. Het gebied wordt gekenmerkt door regelmatige
percelering, de afwezigheid van verspreide bebouwing (bebouwing is geconcentreerd in
kernen en lintbebouwing) en een recht wegenpatroon. Gelegen in een gebied dat volgens de
bodemkaart behoort tot de Vlaamse Vallei. De bodem bestaat uit alluviale afzettingen met
veen op geringe diepte (Hofkens & Roossens, 2001).
R.1.
Ecologische waarden
Zwaenepoel (2002) stelde bij zijn onderzoek van de bermen in het Beverhoutsveld de
aanwezigheid van slechts één rodelijst soort vast : Brede orchis. Mogelijks is het zaad van
deze soort afkomstig uit de nabijgelegen Leiemeersen (Zwaenpoel 2002). Twee andere
rodelijst soorten, Akkerandoorn en Koningsvaren, zijn uit het gebied verdwenen, evenals de
historische groeiplaats van Kleine Valeriaan. Ondanks dit gebrek aan rodelijst soorten
herbergt het Beverhoutsveld nog een aantal ecologisch zeer waardevolle planten en
levensgemeenschappen.
In de natte sfeer betreft het natte hooilanden met onder andere Echte koekoeksbloem,
Egelboterbloem, Gevleugeld hertshooi, Pijptorkruid, Beemdlangbloem, Wilde bertram,
Tweerijige zegge en Lidrus. In voedselrijkere situaties komen moerasachtige
omstandigheden voor met onder andere Poelruit, Moerasspirea, Grote wederik, Geoord
helmkruid, Echte valeriaan, Moeraszegge, Kale jonker en Moeraswalstro.
In de drogere sfeer zijn, vrijwel uitluitend in de bermen, heischrale elementen terug te vinden
: Boskruiskruid, Gewone veldbies, Gewoon struisgras, Muizenoor, Schapezuring,
Schermhavikskruid, Sint-Janskruid, Tormentil, Veelbloemige veldbies enz. Ook
oorspronkelijke akkeronkruiden (bv. Gewone vogelmelk, Ingesneden dovenetel) zijn door de
hoge bemestingsgraad verdrongen naar de bermen.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
81

Zwaenepoel (2002) gaat ook in op het soortenspektrum en het belang van kleine
landschapselementen in het Beverhoutsveld. In totaal werden in het Beverhoutsveld zeven
verschillende populierenvariëteiten aangetroffen. De populierenaanplanten zijn er
grotendeels voorafgegaan door eikendreven, die vermoedelijk de oorspronkelijke bomen
waren van na de veldontginning. Op Oostkamps grondgebied is dat patroon bewaard
gebleven, op Oedelems en Beernems grondgebied zijn de Eikendreven quasi integraal
vervangen door populier. De lokale benamingen van de dreven herinneren hier en daar nog
aan de voormalige beplanting, cf. het ‘Eikendrevetje’ dat momenteel een populierendreef is.
Na de generaties oude populieren (Marilandica, Regenerata), is één of meerdere generaties
Robusta aspect bepalend geweest. Dat aspect is momenteel aan het wijzigen in dat van
diverse Unal-of gelijkaardige recente klonen (Ghoy, Hunnegem, Hoogvorst) (Zwaenepoel,
2002).
In de omgeving van de Zuiddambeek komt nog Geelgors voor (bron :
broedvogelinventarisatieproject Glenn Vermeersch). Geelgorzen zijn niet enkel sterk
gebonden aan gebieden met hoge concentraties aan kleine landschapselementen, maar
hebben daarnaast ook nood aan bloemrijke, ’s winters braakliggende akkertjes waarop ze in
grote wintergroepen voedsel komen zoeken.
S.1.
Natuurstreefbeeld
De natuurwaarden van het Beverhoutsveld moeten hoog geweest zijn, zoals blijkt uit
“historische” bronnen (bv. historische groeiplaatsen van Koningsvaren, Kleine valeriaan). Op
Ferraris (1780) staat in het Beverhoutsveld moeras aangeduid. Daarvan zijn mogelijks nog
restanten in het landschap terug te vinden onder de vorm van venige depressies
(“veenputten”). Het gebied is vrijwel integraal eigendom van de gemeentelijke overheid en
wordt verpacht. Een grondige hydrologische studie van het gebied is wenselijk om lokaal
ecologische potenties in te schatten.
Het Beverhoutsveld is grotendeels sterk ontwaterd en akkerbouw neemt er steeds meer de
plaats in van weiden. De aanplant van populier is niet te verkiezen omwille van
bodemkundige gegevens. De heraanplant van Zomereik benadrukt sterker het
karakteristieke traditionele aspect van het in cultuur gebrachte Beverhoutsveld dan populier
en de kruidachtige ondergroei is karakteristieker onder de nog bestaande eikendreven dan
onder de populierendreven. Een vervanging van kaprijpe populieren door Zomereik is dan
ook aangewezen. Er kan een uitzondering gemaakt worden voor de dreven met de oudste
variëteiten populier. Enerzijds blijft het mogelijk dat bepaalde dreven van bij het begin met
populier beplant waren en dan zijn de oude variëteiten Marilandica en Regenerata
representatief, anderzijds zijn ze inmiddels zo zeldzaam aan het worden dat ook vanuit deze
overweging hun behoud kan geargumenteerd worden. In de Rokersdreef (Ravenbosje) zijn
enkele exemplaren trouwens helemaal met klimop begroeid, waardoor ze blijkbaar geschikte
nestelgelegenheid bieden aan een koppel ransuil. Bovendien betekent de huidige maximale
omtrek van 250 cm nog helemaal niet het eindpunt van deze bomen. Ze kunnen in principe
nog vele tientallen jaren als gezonde bomen verder, zij het dat snoei noodzakelijk blijft
(Zwaenepoel, 2002).
Tabel 7 : Samenvattend overzicht van waardevolle fauna en flora, belang van en types
natuur in het deelgebied meersengebied, bergbeekvallei en cuesta van Oedelem.
Flora
Grote ratelaar, Echte koekoeksbloem, Pinksterbloem, Klein bronkruid, Ruw
walstro, Watertorkruid, Stengelloze sleutelbloem, Grote keverorchis, Bosanemoon,
Muskuskruid, Pijptorkruid, Beemdlangbloem, Poelruit, Wilde bertram, Tweerijige
zegge, Brede orchis, Zwanebloem, Zaagblad, Kleine Valeriaan (historisch),
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
82

Fauna
Belang
Types
natuur
Koningsvaren (historisch)
Roodborsttapuit, Steenuil, Zomertaling, Watersnip, Kleine zilverreiger, Kleine
karrekiet, Moerassprinkhaan, Greppelsprinkhaan, Geelgors (historisch),
Boomkikker (historisch)
Zeldzame voorjaarsflora
Zeldzame hooilandvegetaties
Broedgebied voor vogels
Pleisterplaats voor watervogels en steltlopers
Bloemrijke hooilanden
Dottergrasland
Valleibossen met voorjaarsflora
Natte ruigte
Rietmoeras
Relicten van schrale vegetaties
Bossen, heiden en beekvalleien van het Houtland –westelijk gedeelte
Tillegem bossen
T.1.
Algemene omschrijving
Sint-Andriesveld, Tillegem bossen, heiderelicten en beekvalleivegetaties van het
noordwestelijk deel van het Houtland. Het Vloethemveld, Sint-Andriesveld en Tillegem
bevatten alle een combinatie van bossen, heide(relicten) en brongebieden en
bovenstroomse delen van kleine beken. Het deelgebied Tillegem sluit aan op een deel van
de vallei van de Kerkebeek.
U.1.
Structuurbepalende elementen en processen
Deze voormalige veld- of heidegebieden worden gekenmerkt door een voedselarm
terrestrisch milieu (met in Tillegem aansluitend het voedselrijke alluvium van de Kerkebeek).
In het deelgebied Tillegem ligt een kleine, gegraven, voorheen mesotrofe plas. In Tillegem
en het Sint-Andriesveld zijn er duidelijke indicaties voor kwel, nl. in de brongebieden van een
zijbeek van de Kerkebeek en de Veldbeek. Het gaat in beide gevallen om venige depressies
in een licht golvend gebied. Het oorspronkelijk mesotroof laagveen in het Sint-Andriesveld is
in de jaren ’60 vernietigd door waterwinning en ontwikkelde zich na inklinking en veraarding
van het veen en stopzetting van de waterwinning tot een eutrofe laagveenplas. In Tillegem
komen wel nog laagveenrelicten voor. De Veldbeek heeft een zeer goede waterkwaliteit en
over belangrijke delen van haar loop zeer goede structuurkenmerken.
V.1.
Ecologische waarden
Het Tillegembos ligt tussen de vallei van de Kerkebeek en de zandrug van Sint-Andries. De
bodem is gevarieerd : natte, alluviale kleigronden aan de Kerkebeek, matig natte
zandleemgronden, venige gronden en droge zandgronden met podzolprofiel. Apothekerbotanist
Vandevijvere beschrijft de enorme na-oorlogse floristische rijkdom van het gebied
(Vandevijvere 1959) : “In het dal van de Kerkebeek prijkt in de lente in het onderhout de
Stengelloze sleutelbloem en niet ver daarvan bekoorden ons vroeger gehele tapijten
bosanemonen terwijl op arme zure vochtige heide, ook nog de Gagel ons rond Pasen
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
83

verheugde met zijn geurige katjes en wij in de nabijheid later ook het lieve Moerasviooltje en
de Moerasvaren vonden. In het zuidelijk gedeelte in de nabijheid van de ster zaten
exemplaren van de Melkeppe en Kleine en Ronde zonnedauw.” De meeste van deze
soorten komen nog altijd in het gebied voor. Hier zijn goede mogelijkheden voor natuur,
gaande van alluviaal elzenbos tot zure loofbossen afgewisseld met open heidegebiedjes met
veenmossen, Gagel, Struikhei, bremstruweel, slootjes met ijzerrijke kwel met Waterviolier
enz. Het hele gebied is rijk aan broedvogels en roofvogels.
W.1.
Natuurstreefbeeld
Deze gebieden vormen op zich aaneengesloten gehelen, als natuurkernen binnen een groot
bosrijk gebied tussen de Brugse agglomeratie (Sint-Michiels en Sint-Andries).
De algemene doelstelling ligt bij het herstel van heide en heischraal grasland, zowel droog
als nat, de herwaardering en waar mogelijk het herstel van de veenrelicten, de ecologische
herwaardering van de bestaande bossen, terwijl bosuitbreiding voorzien wordt op ecologisch
(met name voor heideontwikkeling) minder kansrijke zones binnen het GEN maar ook in de
omgevende (gewenste) natuurverwevingsgebieden (zoekzone voor bosuitbreiding).
Speciale aandacht gaat naar het stimuleren van kwel en/of de invloed van grondwater. In de
vallei van de Kerkebeek moet, naast het streven naar een goede waterkwaliteit, vooral
gezocht worden naar mogelijkheden voor het herstel van de beekdynamiek en van het
overstroombaar karakter binnen de randvoorwaarden gesteld door de ligging van woningen
in de vallei (de begrenzing gebeurde ook in functie daarvan).
Ook al zijn ze relatief beperkt, toch staan de landbouwactiviteiten in de deelgebieden Sint-
Andriesveld en Tillegem een duurzame natuurfunctie in de weg, niet alleen door het actuele
intensieve grondgebruik, maar met name in Sint-Andries ook omwille van de eisen gesteld
aan het waterbeheer.
Deze natuurgebieden liggen in de directe omgeving van de Brugse agglomeratie.
Natuurgerichte, zachte recreatie is perfect mogelijk binnen de randvoorwaarden gesteld door
de natuurfunctie.
X.1.
Knelpunten en aandachtspunten
Kleine delen van de deelgebieden Sint-Andries en Tillegem worden ingenomen door
(landschappelijk waardevol) agrarisch gebied. In de rand van het deelgebied ligt een
beperkte oppervlakte woonpark. Delen van de deelgebieden Sint-Andries en Tillegem
hebben de bestemming gemeenschapsvoorzieningen, gekoppeld aan het
waterwinningsgebied.
Het is niet duidelijk in hoeverre de actuele waterwinning een knelpunt vormt voor de
aanwezige natuurwaarden. In het verleden werd het zeer waardevolle laagveengebied in het
Sint-Andriesveld vernietigd door de waterwinning. De grondwaterwinning van Jabbeke-
Snellegem heeft een debiet van 2.190.000 m 3 per jaar, in werkelijkheid gaat het ongeveer om
de helft. Deze grondwaterwinning zou geen effect hebben op de Kerkebeek (med. Afdeling
Water). Verder zouden de droge heidevegetaties met Rode dophei (Beisbroek, Zevenkerke)
grondwateronafhankelijk zijn (mededeling P. De Becker).
Het oostelijk gedeelte van het deelgebied Tillegem is versnipperd door wegeninfrastructuur.
Tussen de deelgebieden Sint-Andries en Tillegem vormt de E40 een evidente ecologische
barrière.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
84

Een belangrijk deel van de vallei van de Kerkebeek wordt ingenomen door een villawijk
(woonpark). De beek is ter plaatse (maar ook daarbuiten) rechtgetrokken, terwijl de oevers
uitgerust zijn met een harde oeververdediging. Beide factoren samen vormen belangrijke
randvoorwaarden en/of knelpunten voor een meer natuurgericht beheer van de beek en zijn
vallei. Een deel van de woonkern Loppem is gelegen in het natuurlijk overstromingsgebied
van de Kerkebeek.
De Veldbeek werd in het verleden sterk uitgediept en vergraven om tegemoet te komen aan
de eisen van de landbouw.
Rond de vallei van de Kerkebeek, eveneens aangeduid als natuurverbindingsgebied in het
Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan, werd een pilootproject natuurverbinding uitgewerkt
(Bogaert, 2002). Daarbij is een natte natuurverbinding voorgesteld tussen Merkemveld en
het vijverkasteel van Loppem, met onder andere de bouw van een natuurvriendelijk en
landschappelijk geïntegreerd wachtbekken (3,5 ha groot). Verder stroomop- en
stroomafwaarts bevinden zich nog mogelijkheden voor natuurinrichting, zoals ter hoogte van
het scoutsterrein (Merkemveld, met groeiplaats van Stengelloze sleutelbloem) en de hoeve
ter Pierlapont. Aldus zou een natte verbinding tussen het Merkemveld en de Tillegem
ontstaan met het vijverkasteel als stapsteen, wat de migratie van fauna en flora (Bermpje –
populaties in Wijnendaele en de Leiemeersen -, Stengelloze sleutelbloem -relictpopulatie
langs de oevers van de Kerkebeek -, Vinpootsalamander, IJsvogel, Steenuil, Hazelworm,
Levendbarende hagedis) ten goede moet komen.
Sint-Andriesveld, Zevenkerke
Y.1.
Ecologische waarden
Aan de “Vuile Moere” (een groengebied zonder planologische bescherming, net buiten VEN
1 ste fase gelegen) komt centraal in een Zwarte denaanplant een erg belangrijk en fraai relict
van Atlantische heide met Rode dopheide, Veelstengelige waterbies, Tweenervige zegge,
Dophei, Struikhei, Pijpestrootje, veenmossen, Blauwe zegge, Pilzegge, Sterzegge, Trekrus
enz. In dit centrale gedeelte zijn indicaties voor een soort licht kalkrijke kwel (med. P.
Bogaert). Prioritaire ontwikkeling van natuur in de open (heide)sfeer (kaalkap, begrazing) is
hier aangewezen, aangezien dit relict botanisch hoger scoort dan de andere gekende
heiderelicten in de buurt. In deze zone komen ook zeer waardevolle historische dreven voor
met oa Rode dopheide, Tandjesgras, Borstelgras, Fijn schapegras, Zwarte zegge,
Paashaver, Reukgras, Pilzegge, Vogelpootje, Muizenoortje, Struikheide. In dezelfde
omgeving Verder langs de abdijstraat (achterkant abdij, in aanplant achter voetbalveldje met
veel Tamme kastanje) komt ook veel Dophei, Struikhei en Rode dophei voor.
Op een aantal percelen toebehorend aan de Abdij van Zevenkerke komen heidevegetaties
voor en vegetaties die een grote potentie hebben om tot heide te evolueren mits een
aangepast beheer. Het valt te betreuren dat enkele zeer interessante percelen rond de abdij
zelf, waar alle heidesoorten nog samen voorkomen, werden bebost. De soortenlijst van de
geïnventariseerde percelen telt 106 plantensoorten, waarvan ongeveer 60% typisch is voor
heiden en heischrale graslanden (T. Defoort, A. Zwaenepoel). De meest kritische soorten die
werden aangetroffen zijn Liggende vleugeltjesbloem, Tweenervige zegge en vooral Rode
dopheide. De eerste twee staan respectievelijk als kwetsbaar en bedreigd op de Rode Lijst
(Biesbrouck et al. 2001, 2000), de laatste als zeldzaam. Tweenervige zegge en Rode
dopheide hebben een beperkt verspreidingspatroon, met twee disjuncte areaaltjes in de
Kempen en ten zuidoosten van Brugge. De grootste populatie van beide soorten staat in het
nabijgelegen Vloethemveld. Met de onzekere toekomst van dit gebied voor ogen worden de
overige relictpopulaties des te belangrijker. Ook in een aantal dicht rond Brugge gelegen
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
85

eservaten ( Schobbejakshoogte, Gulke Putten) ontbreekt Rode dopheide. De populatie rode
dopheide in Zevenkerken is ook groter dan deze in het nabijgelegen Rode
Dopheidereservaat.
Het is opvallend dat Zevenkerken vooral hoog scoort wat de drogere heiden en heischrale
graslanden betreft. Slechts op enkele plaatsen, zoals het vennetje, komen enkele natte heiindicatoren
voor zoals Trekrus, Knolrus en Gewone dopheide. Het vennetje is met 22
soorten zeer rijk aan libellen en waterjuffers. Zo werden de laatste jaren reeds
Metaalglanslibel, Venwitsnuitlibel en Zwervende Pantserjuffer waargenomen (naar Defoort,
2001). Vooral de waarneming van Venwitsnuitlibel is opmerkelijk. De omgeving van het
reservaatsgedeelte heeft potenties voor heideachtige vegetaties. Na kapping van naaldbos
en berken en oppervlakkig verwijderen van de strooisellaag werd spontane kieming van
Veelbloemige veldbies en Pilzegge, eveneens typische soorten voor heide en heischraal
grasland, vastgesteld.
In Beisbroek en op de terreinen van de waterwinning (Ter Heide) komen grote oppervlakten
droge heide van het Atlantische type voor (Rode dopheide, Liggende vleugeltjesbloem,
Liggend walstro, Tandjesgras) voor. Deze gebiedjes zijn stuk voor stuk botanische
hoogstandjes en herbergen tevens een rijke invertebratenfauna. In Beisbroek ligt een
heideven met spectaculaire libellenpopulatie (onder andere Venwitsnuitlibel, Zwarte
heidelibel,…). Kleinere fragmenten met Rode dophei zijn aan te treffen langs de autosnelweg
E40.
Z.1.
Knelpunten en aandachtspunten
Het heideterreintje aan de Vuile Moere verdient planologische bescherming en een
aangepast beheer.
Rond de vallei van de Kerkebeek, eveneens aangeduid als natuurverbindingsgebied in het
Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan, werd een pilootproject natuurverbinding uitgewerkt
(Bogaert, 2002). Daarbij wordt een natte natuurverbinding voorgesteld tussen Merkemveld
en het vijverkasteel van Loppem, met onder andere de bouw van een natuurvriendelijk en
landschappelijk geïntegreerd wachtbekken (3,5 ha groot). Verder stroomop- en
stroomafwaarts bevinden zich nog mogelijkheden voor natuurinrichting, zoals ter hoogte van
het scoutsterrein (Merkemveld, met groeiplaats van Stengelloze sleutelbloem) en de hoeve
ter Pierlapont. Aldus zou een natte verbinding tussen het Merkemveld en de Tillegem
ontstaan met het vijverkasteel als stapsteen, wat de migratie van fauna en
flora (Bermpje – populaties in Wijnendaele en de Leiemeersen -, Stengelloze sleutelbloem -
relictpopulatie langs de oevers van de Kerkebeek -, Vinpootsalamander, IJsvogel, Steenuil,
Hazelworm, Levendbarende hagedis) ten goede moet komen.
Tabel 8 : Samenvattend overzicht van waardevolle fauna en flora, belang van en types
natuur in het deelgebied bossen, heiden en beekvalleien van het Houtland, westelijk
gedeelte.
Flora
Rode dopheide, Tweenervige zegge, Stekelbrem, Gagel, Blauwe zegge,
Kruipbrem, Ronde zonnedauw, Liggende vleugeltjesbloem, Dophei, Struikheide,
Tweenervige zegge, Bleke zegge, Klein glidkruid, Geelgroene zegge, Tandjesgras,
Heidekartelblad, Gevlekte orchis, Draadgentiaan, Dwergbloem, Dwergvlas,
Bleekgele droogbloem, Grondster, Veelstengelige waterbies, Teer vederkruid,
Pilvaren, fonteinkruiden, Vlottende bies, Blauwe knoop, Moeraswespenorchis,
Stijve ogentroost, Borstelbies, Geelgroene zegge, Veldrus, Trekrus, Bleke zegge,
Klein glidkruid, Koningsvaren, Waterviolier, Stengelloze sleutelbloem
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
86

Fauna
Belang
Types
natuur
Aardbeivlinder, Groentje, Heidesabelsprinkhaan, Gouden sprinkhaan,
Smaragdlibel, Venwitsnuitlibel, Metaalglanslibel, Kanaaljuffer, Nachtzwaluw,
Levendbarende hagedis
Zeer waardevolle heischrale vegetaties onder andere dwergbiezenverbond
Nanocyperion Zeldzaam Atlantisch heidetype
Zeer hoge faunistische waarde (rodelijst libellen, -sprinkhanen, -vlinders)
Atlantische heide en heischrale graslanden
Relicten van droge heide
Bloemrijke hooilanden
Beekvalleien met beekbegeleidend bos
Voedselarme vennen
Prioritaire gebieden voor acties in het kader van de landinrichting
Bij de bespreking van de verschillende deelgebieden is reeds een niet limitatieve opsomming
gegeven van knelpunten en aandachtspunten. Deze kunnen vertaald worden in concrete
acties die op het lokale niveau een hoge prioriteit verdienen. In het volgende overzicht
worden deze acties op hun belang geëvalueerd op het niveau van het hele studiegebied.
Belangrijke criteria voor deze evaluatie zijn onder andere :
- Actuele of potentiële natuurwaarde, tevens rekening gehouden met de aanwezigheid
van gradiënten en overgangen tussen verschillende natuurtypen. Hoe groter de
oppervlakte, hoe belangrijker het gebied, tenzij het om kleinere gebieden gaat met
uitzonderlijk belang.
- Beleidsmatige context : statuut habitatrichtlijngebied (deze gebieden zijn sowieso reeds
op Vlaams niveau van belang) waarbij de overheid zich er toe verbindt om de
natuurwaarden in stand te houden (beheer) of te ontwikkelen (inrichting).
- Maatschappelijk draagvlak. De mogelijkheden voor meekoppeling met andere functies
(in het bijzonder landbouw en recreatie) leveren een potentiële meerwaarde. De
aanwezigheid van bestaande natuurreservaten of gebieden met natuurgericht beheer zijn
eveneens een element dat positief bijdraagt aan de slaagkansen van allerlei acties, dit
met het oog op het verbeteren van de milieukwaliteit of het vergroten van de oppervlakte
kwaliteitsvolle natuur.
In de volgende opsomming wordt voor streefbeelden/gebiedsgerichte acties een opsomming
gegeven van de prioritaire gebieden waar acties rond dit type natuur wenselijk zijn, rekening
gehouden met de hoger vermelde criteria. Voor meer details wordt verwezen naar de
bespreking van de deelgebieden hierboven.
A. Soortenrijke natte graslanden
o Kwetshage-Paddegat : zeer belangrijk omwille van uniek karakter op Vlaams
niveau (overgang polders-zandstreek)
o Meersengebied Brugge-Oostkamp
B. Moerasontwikkeling
o Meersengebied Brugge-Oostkamp
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
87

C. Wastines
Hoogste prioriteit :
o Complex Tillegem-Beisbroek-St.Andriesveld
Prioritair in tweede orde :
o Omgeving Rijkevelde
D. Waardevolle oude bossen
o Bossen en bosjes in stelsel van Rivierbeek, Hertsbergebeek, Kerkebeek, …
o Verspreide, oude, zure eikenbossen en fragmentarisch voorkomende, meestal
jonge eikenberkenbossen in de voormalige wastinegebieden
E. Bosuitbreiding
o Meersengebied Brugge-Oostkamp (potenties grote oppervlakte moerasbos)
o Beveiliging groene gordel rond Brugge (Chartreuse, Warande, Steenbrugse
bosjes)
o Ontsnippering in de overige boscomplexen
F. Beken
Hoogste prioriteit :
o Jabbeekse beek
o waterloopstelsel Kerkebeek
Prioritair in tweede orde :
o Bergbeek
o Waterloopstelsel Geuzebeek-Zuiddambeek-Hoofdsloot-Marelbeek
o Veldbeek-Watermolenbeek
o Kasteelbeek
o Rollewegbeek
o Lijsterbeek (Oostkamp en Beernem)
o Listebeek-Dalevijverbeek
o Meersbeek
o Dorpsbeek
o Biezemoerbeek
o Slabbaartsbeek
o Plaatsebeek
o Zoutebeek
o Galgeveldbeek
o Marsbeek
o Zuidervaartje
G. Natuurverweving met landbouw
o Beverhoutsveld (tevens grote delen in gemeente-eigendom)
o Wulgenbroeken
o Cuesta van Oedelem
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
88

H. Natuurverweving met recreatie
o Complex Tillegem-Beisbroek-St.Andriesveld
o Complex Beverhoutsveld-Meersengebied
o Overgangsgebied zandstreek-poldergebieden rond Jabbeke
Bos
Beschrijving Bosgebied Sint-Andries – Zedelgem
oppervlakte: 2.876 ha
Boshistoriek en bebossingsindex
De bossen in de omgeving van Brugge zijn grotendeels permanent (34% van alle bossen),
maar door de hoge druk vanwege de stad zijn ze weinig natuurlijk. Centraal in het
deelgebied situeert zich het voormalig Sint-Andriesveld, dat vooral na 1780 bebost is
geworden en daarna steeds bos is geweest. Door aanleg van wegen, bebouwing en
landbouw zijn de stadsbossen relatief versnipperd. De actuele bebossingsindex bedraagt
30%.
Bosstructuur
Drie grote boscomplexen kunnen duidelijk afgebakend worden, nl. “Bossen in de omgeving
van Vloethemveld”, “Stadsbossen Brugge – Noorden E40” en “Stadsbossen Brugge –
Zuiden van E40”. Verder komen er enkele kleinere bosfragmenten voor in het uiterste
westen.
Globale boomsoortensamenstelling – actueel bostype
De meerderheid van de bossen bestaat voor een groot deel nog steeds uit naaldhout,
hoewel voornamelijk in de openbare domeinen geopteerd wordt voor omvorming tot loofhout
of gemengd bos. Goed ontwikkelde arme eiken(berken)bossen komen slechts sporadisch
voor, terwijl het aandeel van de typische Eiken - Beukenbossen groter is. Zelfs rijkere
beukenbostypes komen in geringe mate voor, maar deze zijn niet goed ontwikkeld. Enkele
bossen die gelegen zijn in beekalluvium zijn van het Elzen-Vogelkerstype of ook
Elzenbroekbostype.
Potentiële natuurlijke bosvegetatie
In de onmiddellijke omgeving van Brugge zijn er mogelijkheden voor de arme Eiken -
beukenbostypes. Verder naar het westen is er een zone met mogelijkheden voor rijkere
Eiken - Beukenbossen. De beekvalleien in de onmiddellijke omgeving van Brugge hebben
een relatief rijk alluvium, dat kansen biedt op ontwikkeling van Elzen-Vogelkersbos of
Elzenbroekbos, maar om wateroverlast te vermijden werden deze beken grotendeels
gekanaliseerd en kunnen niet meer buiten hun oevers treden.
Identificatie
• Oppervlakte bos: circa 335 ha
• Bossen van het complex: Tudor, Beisbroek, Tillegembos, Peereboom – Peereboomveld,
Holmstuck, Chartreusinnegoed, Van ’t Veld, Nieuwbos, Hertebos, Omgeving Foreest,
Omgeving Hoeve Godts
• Gemeenten: Brugge
• Deelgebied: Bosgebied van Sint-Andries – Zedelgem
• Eigendomsstatuut: Tudor en Beisbroek zijn eigendom van de stad Brugge, Tillegembos
en Nieuwbos zijn eigendom van de provincie, Hertebos van het OCMW Brugge en de
rest is privaat.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
89

Juridisch kader
• Gewestplan
De grootste oppervlakte wordt ingenomen door parkgebied. Verder bevinden er zich een
woonzone (Sint-Andries) en twee woonparken (o.a. Tillegem) en een landschappelijk
waardevol agrarisch gebied ten zuiden van Tillegembos.
• Beschermd landschap
Kasteel Tudor en kasteelpark
• Bosreservaten
geen
• Vlaams Ecologisch Netwerk (eerste fase juli 2002)
De zuidoostkant van het Tillegembos, waarvan de vallei van de Kerkebeek deel uitmaakt is
opgenomen als GEN (GEN 119 “Vloethemveld, Sint-Andriesveld en Tillegem”).
• Goedgekeurd bosbeheersplan: Van ’t Veld, Chartreusinnegoed, Peereboom –
Peereboomveld, Holmstuck.
Historiek
Een groot gedeelte van de bossen zijn permanent bebost geweest sinds het einde van de
18 de eeuw. De omgeving van Tillegembos is echter relatief sterk aangetast door woonparken
en agrarische activiteit.
Bostypologie
Grove dennenbestanden en andere naaldhoutbestanden maken meer dan 40 % van de
beboste oppervlakte uit. Daarnaast ook (zuur) Beukenbos (± 8 %) en zuur eikenbos of
Eikenberkenbos (± 20%). Enkele fragmenten van vochtige bosbiotopen komen ook voor
(Mesotroof elzenbos met zeggen, alluviaal essen - olmenbos en oligotroof elzenbos met
veenmossen). Hier en daar bevinden zich terreinen waar zich een heidevegetatie ontwikkeld
heeft (Calluno-genistetum), al of niet met boomopslag. Tenslotte bestaat een groot deel
(10%) van de beboste oppervlakte uit op de BWK als kasteelpark gekarteerd bos.
Actuele bosfuncties
• Economische functie
Houtproductie en jacht spelen in deze bossen een ondergeschikte rol, daar ze door de
naburigheid van Brugge eerder een indirecte economische functie hebben als recreatiebos.
Nochtans wordt in Tillegembos jaarlijks bomen gekapt en verkocht.
• Sociaal-educatieve functie
De provinciale en gemeentelijke bosdomeinen worden beheerd als recreatiebos, waarbij een
goed uitgebouwde recreatieve infrastructuur is uitgebouwd met ligweiden, wandel- en
fietspaden. De fietsroute “Kastelenroute” gaat door of langs praktisch alle bossen van dit
boscomplex. In het Tillegembos is een speelzone afgebakend van ongeveer 7 ha met
centraal een speelweide.
• Milieubeschermende functie
Ten zuidwesten van het Tillegembos heeft de Kerkebeek een zeer zwakke structuur en
sterke mate van verontreiniging. In Tillegembos zijn er aanwijzingen voor kwel, met name in
de brongebieden van een zijbeek van de Kerkebeek. De Kerkebeek is voor een groot stuk
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
90

gebetonneerd, maar vroeger overstroomde deze beek geregeld. De zuidoostelijke kant van
Tillegem en daarbuiten is gelegen in het vroegere overstromingsgebied. Momenteel kan de
Kerkebeek nergens buiten haar oevers treden zonder overstroming van woningen te
veroorzaken, zodat er geen mogelijkheden zijn voor de ontwikkeling van een
waterbergingskom. Meer westelijk, dichter bij de stad, is langs de expressweg wel een zone
voorzien waar overstromingen kunnen plaatsvinden.
Tillegembos ondervindt hinder vanwege het woonpark te Tillegem, vermits dit niet
aangesloten is op het rioleringsnetwerk, zodat afvalwater op sommige plaatsen rechtstreeks
het bos instroomt.
Het grootste gedeelte van de bossen van het boscomplex liggen in de beschermingszone III
van de waterwinning te Snellegem.
Vermits de bossen in de onmiddellijke omgeving van Brugge liggen en een zekere omvang
hebben, functioneren zij zeker als klimaatbos.
• Ecologische functie
Niet alle bossen zijn ecologisch waardevol. Er zijn relatief veel soortenarme
naaldhoutbossen en de recreatie heeft ook zijn impact op de biodiversiteit in het gebied.
Nochtans zijn er langs de Kerkebeek enkele restanten van alluviaal Essen - Olmenbos
gelegen. In Tillegem komen ook enkele laagveenrelicten voor.
• Landschappelijke functie
De stadsbossen zijn een belangrijke buffer tegen stadsuitbreiding, dewelke zeker tussen de
dorpskernen van Varsenare en Sint-Andries zou moeten versterkt worden. De bossen zijn
gesitueerd in voormalige kasteelparken, waarvan de parkstructuur hier en daar aanwezig is.
Dit boscomplex is een onderdeel van de relictzone “Kasteelparken en bosgebieden van Sint-
Andries – Varsenare”. Het gebied is esthetisch waardevol omwille van het
compartimentlandschap met landbouwgebied, kasteelparken en bossen, onderling
verbonden met bomenrijen. Er zijn talrijke puntrelicten aanwezig, vermits het hier een
voormalig kasteelparkgebied betreft, met talrijke kastelen en hoeves (Kastelen Tudor,
Beisbroek, Tillegem, Peereboom, Karmel en Valkenburg, hoeves Sint-Anna-Ter-Woestijne
en Beisbroek en het Groot Magdalenagoed).
Beheersopties
Geplande bosuitbreidingen
Gewenste Bosstructuur:
- zoekzone voor bosuitbreiding van 175 ha
interne structuur: interne verdichting van de bosstructuur
maatschappelijke functie: sociaal, milieubeschermend
Bosuitbreidingskaart
- onderdeel van zoekzone voor bosuitbreiding Sint-Andries – Sint-Michiels
aard: gewone zoekzone
bestemmingswijziging naar bos: 0 ha
effectief te bebossen: 30 ha
Knelpunten
K1-K4 : landbouwenclave in parkgebied Beisbroek
K5 : aanwezigheid van woonpark Tillegembos
K7 : geluidshinder door E40 in Beisbroek - Tudor
K28 : verdroging beekdalgebied van de Kerkebeek
K32 : risico voor eigendomsversnippering van bossen tussen Varsenare en Sint-Andries
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
91

Visies
[Doelstelling GEN: herstel van heide en heischraal grasland, herwaardering en waar mogelijk
herstel van veenrelicten, ecologische waardering van bossen, bosuitbreiding in ecologisch
(met name voor heideontwikkeling) minder kansrijke zones binnen het GEN maar ook in de
omgevende (gewenste) verwevingsgebieden. Herstel van beekdynamiek in de Kerkebeek
(zie ook V28)]
V1-V4 : streven naar extensief weilandbeheer in plaats van akkerbeheer in
landbouwenclaves
V25-V32: aankoopstrategie voor uitbreiding grote domeinen
V26 : zonering van toegankelijkheid voor kwetsbare zones
V28 : herstel vochtig beekdalecosysteem
V33 : verhoging bebossingsgraad door vorming bosgordel langs E40
Actiepunten
Stadsbossen Brugge – Zuid
Identificatie
• Oppervlakte bos: circa 225 ha
• Bossen van het complex: Domein Ter Heyde, waterwinning Ter Heide, Zevenkerken, Van
’t Veld, Vuile Moere
• Gemeente: Brugge, Zedelgem, Oostkamp
• Deelgebied: bosgebied van Sint-Andries - Zedelgem
• Eigendomsstatuut: Ter Heide is in eigendom van de Vlaamse Maatschappij voor
Watervoorziening en bestaat uit het centraal gelegen stuk van de voormalige
waterwinning en enkele stroken langs de E40. Westelijk hiervan situeren zich twee
grotere privé-domeinen, nl. het eigendom van de abdij van Zevenkerken en Domein Ter
Heyde. Vuile Moere is in eigendom van afdeling Bos en Groen. De overige domeinen die
zowel ten oosten als en westen van de voormalige waterwinning liggen noemen alle Van
’t Veld en zijn privé-bos.
• beheerder: een stuk van het eigendom van de VMW wordt beheerd door Natuurpunt
(Rode Dopheide reservaat)
Juridisch kader
• Gewestplan
Het betreft een complex van natuurgebied, bosgebied, parkgebied, zone voor
gemeenschapsvoorzieningen, woonpark, recreatiegebied, ingebed in een landschappelijk
waardevolle agrarische zone.
• Bosreservaten
geen
• Habitatrichtlijngebied
De westkant van het boscomplex, met onder andere de voormalige grondwaterwinning,
maakt deel uit van het habitatrichtlijngebied “Bossen en Heiden van Zandig Vlaanderen,
westelijk deel”, met als habitats:
Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix
Open grasland met Corynephorus en Agrostissoorten op landduinen
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
92

Beukenbossen van het type met Ilex en Taxussoorten, rijk aan epifyten (Ilici - Fagetum)
(Atlantische zure beukenbossen)
• Vlaams Ecologisch Netwerk (eerste fase juli 2002)
De westelijke helft van de bossen (Sint-Andriesveld) is opgenomen als GEN (GEN 119
“Vloethemveld, Sint-Andriesveld en Tillegem”).
• Goedgekeurd bosbeheersplan: Van ‘t Veld (1), Van ‘t Veld (2), Van ‘t Veld +18 de beloop,
ter Heide(VMW), Zevenkerken
Historiek
Op de Ferrariskaart is hoofdzakelijk de zone rond de Veldbeek bebost. Latere kaarten tonen
aan dat hier veel bebossingen gebeurden. De structuur van deze bebossingen is behouden
gebleven, maar binnen deze bebossingen vonden later ontbossingen ten voordele van de
landbouw plaats.
Bostypologie
Zuidelijk van de E40 situeert zich het voormalig waterwingebied Ter Heide, waar een
onderliggende veenlaag is ingeklonken en zo een depressie veroorzaakt heeft die vernat.
Hierop heeft zich een plas ontwikkeld die door watervogels gefrequenteerd wordt.
Mogelijkheden voor vochtige bostypes zijn hier aanwezig (Elzenbroekbos).
De terreinen van de VMW zijn maar deels bebost. De centrale voormalige waterwinning
bestaat voor een gedeelte uit gemengd loofhout met Populier, Zomereik, Beuk, Es en Berk.
De stroken langs de E40 zijn met uitzondering van het Rode Dopheidereservaat wel bebost,
met allerlei soorten loofhout. Langs de autosnelweg werd een bomenrij aangeplant van
hoofdzakelijk Douglasspar.
Actuele bosfuncties
• Economische functie
Op de terreinen van de VMW gebeurt op dit moment nauwelijks houtoogst. De meeste
aanplantingen zijn nog zeer jong, en bovendien is het hoofddoel van de bossen hier de
bescherming van de waterwinning. Het grootste bosbestand stond op de voormalige
waterwinning die ingeklonken is, waarna de bomen zijn afgestorven. De jacht is er verpacht.
In de privé-domeinen is de houtproducerende functie ondergeschikt aan de jacht. In de privéstukken
van “Van ‘t Veld” zijn enkele kerstboomplantages gelegen.
• Sociaal-educatieve functie
De terreinen van de VMW zijn niet toegankelijk, om de drinkwaterkwaliteit niet in het gedrang
te brengen door mogelijk storten van afval of beschadigen van winningsputten. De andere
stukken zijn alle privaat en niet toegankelijk. Hoewel dit een zeer natuurlijk en rustig gebied
is nabij Brugge, heeft het dus nauwelijks recreatieve waarde.
• Milieubeschermende functie
De noordelijke helft van dit boscomplex is gelegen in de beschermingszone type III van de
waterwinningen langs de autosnelweg. Landbouw is niet sterk vertegenwoordigd in het
gebied. Nochtans bevinden zich enkele landbouwpercelen met maïs in de
beschermingszones van de waterwinningen.
De Veldbeek, met brongebied ten zuiden van de E40 in de omgeving van de waterwinning
van Ter Heide en het domein van Zevenkerken, heeft een zeer zuivere waterkwaliteit en ten
dele waardevolle structuurkenmerken. In het Sint-Andriesveld (Ter Heide, Zevenkerken) zijn
er aanwijzingen voor kwel, met name in de brongebieden van de Veldbeek.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
93

• Ecologische functie
Het meest westelijk gelegen gedeelte van het eigendom van de VMW is overgedragen aan
Natuurpunt vzw, vanwege de aanwezigheid van de zeldzame Rode dopheide op het terrein
(het Rode Dopheide-reservaat). Er bevindt zich zowel droge heide als vochtige heide.
Op de voormalige waterwinning heeft zich door inklinking van het veen een plas ontwikkeld.
Algemeen wordt het gebied gekenmerkt door een relatief hoge graad van natuurlijkheid, te
meer daar het in de omgeving van de Stad Brugge gelegen is.
• Landschappelijke functie
Dit boscomplex is gelegen in de Relictzone “Kasteelparken en bosgebieden Sint-Andries –
Varsenare”. Het gebied is esthetisch waardevol omwille van het compartimentlandschap met
landbouwgebied, kasteelparken en bossen, onderling verbonden met bomenrijen. Er zijn
talrijke puntrelicten aanwezig, vermits het hier een voormalig kasteelparkgebied betreft, met
enkele kastelen en kerkelijke gebouwen (kasteel Lisbona, kasteel Emmaüs, Abdij van
Zevenkerken en klooster Bethanie).
Beheersopties
Het beheer van de terreinen van de VMW beperkt zich tot het instandhouden van de bossen
voor de bescherming van de waterwinning. Hierbij wordt een zo natuurlijk mogelijke
ontwikkeling van de aanwezige bestanden nagestreefd. Distels en Amerikaanse vogelkers
wordt bestreden, zonder het gebruik van herbiciden. In de privé-domeinen worden
voornamelijk beheersmaatregelen genomen in functie van de jacht.
Geplande bosuitbreidingen
Gewenste Bosstructuur:
- zoekzone voor bosuitbreiding van 260 ha
interne structuur: interne verdichting van de bosstructuur
maatschappelijke functie: sociaal, milieubeschermend, landschappelijk
Bosuitbreidingskaart
- onderdeel van zoekzone voor bosuitbreiding Zedelgem - Loppem
aard: gewone zoekzone
bestemmingswijziging naar bos: 50 ha
effectief te bebossen: 30 ha
Knelpunten
K31 : kerstboomplantages en naaldhout in natuurgebied – zowel ecologisch als recreatief
niet gewenst
K30 : bossen aangetast door tuinhuisjes, weekendhuisjes in omgeving Duivelsnest
K34 : intensief agrarisch gebruik in voormalig waterwingebied
Visies
[Doelstelling GEN: herstel van heide en heischraal grasland, herwaardering en waar
mogelijk herstel van veenrelicten, ecologische waardering van bossen, bosuitbreiding in
ecologisch (met name voor heideontwikkeling) minder kansrijke zones binnen het GEN maar
ook in de omgevende (gewenste verwevingsgebieden). Herstel van beekdynamiek in de
Kerkebeek (zie ook V28)]
Cuesta van Oedelem
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
94

oppervlakte: 1.333 ha
Beschrijving van de bossen
Boshistoriek en bebossingsindex
Op de Ferrariskaart was het grootste gedeelte van de oppervlakte bebost en had het
deelgebied de hoogste bebossingsindex van alle deelgebieden (>50%). De rijkere gronden
met een licht zandlemige textuur werden echter snel ingenomen door de landbouw. Ook de
andere gronden werden naderhand ingenomen door de landbouw, omdat door het ondiepe
kleisubstraat de vochtvoorziening goed was. Hierdoor is bos slechts marginaal
vertegenwoordigd op de armste zandgronden en op de moeilijkst bewerkbare en meest
vochtige kleigronden. De actuele bebossingsindex bedraagt 4%. Het aandeel permanent bos
van de beboste oppervlakte bedraagt ongeveer 25%.
Bosstructuur
Het betreft hier twee kleine stukken, nl. het Koningsbos in het zuiden (15 ha) en de
Wapenaar in het oosten (29 ha). Hoewel dit relatief kleine bossen zijn, zijn ze toch belangrijk
voor het gebied omdat het de enige groene stukken zijn. Landschapsecologisch zijn deze
bossen relatief sterk geïsoleerd, maar via enkele stapstenen buiten het projectgebied zijn ze
toch verbonden met het grote bosgebied Drongengoed op het grondgebied van Oost-
Vlaanderen.
Globale boomsoortensamenstelling – actueel bostype
Beide bossen bestaan uit een combinatie van naaldhoutaanplanten en loofhoutbossen. Beuk
(5,8%) en Eik (29,4%) zijn de voornaamste loofhoutsoorten, Lork (21%), al dan niet
gemengd met loofhout, en Grove den (21%) zijn de belangrijkste naaldhoutsoorten. De
loofhoutbestanden behoren tot het typische Eiken-Beukenbos.
Potentiële natuurlijke bosvegetatie
Indien gekeken wordt naar het bostype bij spontane evolutie, is de oppervlakte die zou
evolueren tot Elzen-Vogelkersbos zeer opmerkelijk (32% van de totale oppervlakte van het
deelgebied). Alhoewel dit bostype hoofdzakelijk beekbegeleidend is, kan het dus ook
voorkomen waar een ondiepe kleilaag voor een stuwwatertafel zorgt en waar de lemigere
textuur voor iets rijkere, minder zure omstandigheden zorgt. Op de iets drogere gronden kan
zich eerder het typisch Eiken-Berkenbos ontwikkelen, zowel de nattere als de droge vorm;
Dekzandrug van Sijsele
oppervlakte: 1.231 ha
Beschrijving van de bossen
Boshistoriek en bebossingsindex
De bebossingsindex is in dit deelgebied in het verleden nooit zeer hoog geweest. Het bos
kwam op de Ferrariskaart in meerdere kleinere kernen voor. Vanaf de Vandermaelenkaart
bleef van de meeste van deze bossen niet meer dan enkele snippers over, met uitzondering
van Ryckevelde. Op latere kaarten ging deze achteruitgang verder, maar werd
gecompenseerd door de aanplant van de bossen langs de N9 in de omgeving van het
huidige Elisabethziekenhuis. Circa 20% van de bossen is permanent bos sinds de
Ferrariskaart. Deze bossen bevinden zich in het boscomplex van Ryckevelde. De
bebossingsindex bedraagt momenteel 15%. Dit is relatief hoog, te verklaren door het grote
boscomplex Ryckevelde in het kleine deelgebied.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
95

Bosstructuur
Binnen het deelgebied situeert zich één boscomplex (Ryckevelde) met een uitloper richting
Brugge (Paalbos), een grotere beboste zone in het westen ter hoogte van het
Elisabethziekenhuis (Sint-Jansbos) en meerdere kleinere snippers. Landschapsecologisch
heeft vooral Ryckevelde waarde als grotere boskern. De bossen bij het Elisabethziekenhuis
hebben een landschapsecologische functie als langgerekte corridor langs de grote baan. De
bedreiging voor dit bos door verstoring vanwege de grote baan, de landbouw en de
bebouwing in de omgeving is echter zeer groot.
Globale boomsoortensamenstelling – actueel bostype
Het aandeel loofhout is zeer gering. Minder dan 8% van de beboste oppervlakte bestaat uit
Eik of Amerikaanse eik, voornamelijk in het militair domein van Ryckevelde. Deze
eikenbossen zijn van het arme Eiken - Beukenbostype. De rest bestaat voornamelijk uit
Grove den, Zwarte den, en verder een breed scala aan naaldbomen, al dan niet gemengd
met loofhout.
Potentiële natuurlijke bosvegetatie
Door het grote aandeel zandgronden, is het potentiële bosvegetatietype hier op meer dan 50
procent van de oppervlakte het arme Eiken – Beukenbos. Enkel in de vallei van het Sint-
Trudoledeken is de ontwikkeling van Elzenbroekbos mogelijk, naast de natte variant van het
typische Eiken – Beukenbos.
Houtland van Zedelgem – Loppem
oppervlakte: 4.142 ha
Boshistoriek en bebossingsindex
Bos is in het verleden steeds voornamelijk gesitueerd geweest in het zuidoosten van het
deelgebied. De gronden in het westen waren immers reeds vroeg ingenomen voor
landbouwpraktijk. De bossen waren sterk verbonden met de beeklopen. Op de
Vandermaelenkaart waren de meeste beekbegeleidende bossen reeds sterk versnipperd, en
met uitzondering van de kastelensite Zedelgem – Oostkamp zijn nu praktisch alle bossen
verdwenen. Het aandeel permanente bossen bedraagt slechts 30% en de beboste
oppervlakte is 7,8% van de totale oppervlakte.
Bosstructuur
Binnen het deelgebied is één groot boscomplex gelegen, nl. de kastelensite van Zedelgem –
Oostkamp (zie beschrijving boscomplexen). Verder zijn er enkele snippers gelegen in het
noorden van het deelgebied, nl. het kasteelpark van Loppem en het Wulgenbroekbos tussen
Oostkamp en Sint-Michiels. Deze kleinere bossen liggen zeer geïsoleerd tussen
autosnelwegen en andere verkeersinfrastructuren, zodat ze noch bij de stadsbossen van
Brugge, noch bij de bossen van de Rivierbeek aansluiting vinden. De kastelensite vormt
echter wel één geheel met de bossen van de Rivierbeek, hoewel de autosnelweg de
samenhang ernstig hypothekeert.
Globale boomsoortensamenstelling – actueel bostype
Ongeveer 30% van de beboste oppervlakte bestaat uit Eik of Amerikaanse eik. Circa 20%
bestaat uit mengingen van loofhoutsoorten. Naaldhout is slechts in geringe mate aanwezig.
Dit deelgebied heeft het hoogste aandeel inheemse loofboomsoorten, te danken aan de
aanwezigheid van de kasteelparken met hun specifieke boomsoortenkeuze. Naar
bostypologie vallen de bossen in de kastelensite onder het typische Eiken – Beukenbos,
terwijl de kleine bossnippers in het noorden onder het alluviale Elzen-Vogelkerstype vallen.
Potentiële natuurlijke bosvegetatie
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
96

De potentiële natuurlijke vegetatie is hoofdzakelijk van het typische Eiken – Beukenbostype.
De beken die het deelgebied doorsnijden zorgen met hun alluvium voor een potentieel Elzen
- Vogelkersbostype.
Meersengebied van Brugge
oppervlakte: 1.488 ha
Boshistoriek en bebossingsindex
Het belang van dit deelgebied is steeds eerder extensief landbouwkundig geweest. De
overstromingsgebieden van het Sint-Trudoledeken werden beheerd als hooiland en
weidegronden. Ten tijde van Ferraris waren er enkele grotere boskernen. In het westen
lagen de bossen van de Sint-Pietersabdij, in het zuidwesten lag er in het meersengebied een
bos dat kenmerken van moerasbos had en centraal tussen Sijsele en Assebroek lag een bos
lag dat aansloot bij Ryckevelde. Het enige bos dat min of meer is blijven bestaan, is een
restant van het bos van de Sint-Pietersabdij, ter hoogte van de Sint-Lucaskliniek. Het
moerasbos is op enkele fragmenten na volledig verdwenen, en van het bos aansluitend bij
Ryckevelde blijven enkele fragmenten over, aan elkaar gelinkt met drevenrijen. De huidige
bebossingsindex is in vergelijking met andere eerder natuurlijke deelgebieden laag en
bedraagt circa 5,6%. Het aandeel permanente bossen is dan weer relatief hoog. Ongeveer
24% van de bossen is permanent bebost gebleven sinds Ferraris. In absolute oppervlakte
valt dit natuurlijk laag uit, en bovendien zijn het versnipperde stukken.
Bosstructuur
Van een echte bosstructuur is in dit deelgebied geen sprake. Er zijn enkele bossen in het
uiterste westen die oorspronkelijk tot de beboste corridor van de Rivierbeek en het Sint-
Trudoledeken in de onmiddellijke omgeving van Brugge behoorden, maar door wegen en
kanalen is dit bos nu volledig geïsoleerd. De bosfragmenten in het meersengebied zijn wel
onderling gelinkt met een vrij intact drevenpatroon. De bossen tussen Assebroek en Sijsele
zijn een uitloper van het grote boscomplex van Ryckevelde en vormen in combinatie met het
meer zuidelijk gelegen drevenpatroon een natuurlijke stapsteen tussen Ryckevelde en het
Beverhoutsveld in het zuiden.
Globale boomsoortensamenstelling – actueel bostype
Zoals verwacht mag worden in eerder vochtige bodemsystemen, bestaat ongeveer 20% van
de bossen uit Populier. De andere bossen zijn ook voornamelijk loofhout, terwijl ten zuiden
van Ryckevelde door de drogere en armere omstandigheden het aandeel naaldhout, met
voornamelijk Lork (13,7%) groot is.
Potentiële natuurlijke bosvegetatie
Indien het westelijk gelegen meersengebied spontaan verbost, zou dit in de richting van een
Elzen - Vogelkersbos kunnen gaan. De Assebroekse Meersen zelf bestaan uit venige lagen,
waardoor er mogelijkheden zijn voor Elzenbroekbosontwikkeling. Meer oostelijk loopt het
gebied op tegen de helling van de dekzandrug, waar door de drogere omstandigheden
eerder een typische Eiken – Beukenbos tot zelfs een arm Eiken – Beukenbos zou kunnen
ontwikkelen.
Oudlandpolder
oppervlakte: 1.007 ha
Boshistoriek en bebossingsindex
Met uitzondering van enkele beboste bermen rond het afrittencomplex van de E40 en enkele
bossnippers meer centraal in het gebied is er geen bos. In het verleden waren er wel meer
bossen die zich op de overgang bevonden tussen de polders en de zandstreek, maar deze
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
97

waren op de Vandermaelenkaart reeds grotendeels verdwenen. De huidige bebossingsindex
bedraagt 1,7%, wat opmerkelijk genoeg zelfs hoger is dan de bebossingsindex van het
Houtland van Beernem. Permanente bossen komen niet voor.
Stadsbossen Brugge – Noord
Ryckevelde
Identificatie
• Oppervlakte bos: circa 130 ha
• Bossen van het complex: Ryckevelde
• Gemeenten: Brugge, Damme
• Deelgebied: Dekzandrug van Sijsele
• Eigenaars: Het westelijke deel is militair domein, het oostelijke deel (Ryckevelde) en een
klein stukje in het westelijk deel (Wit Zand) is eigendom van Bos en Groen. Tussen het
domeinbos en het militair domein ligt een kasteel met park waarin de stad Brugge een
congrescentrum uitbaat.
• Beheerder: Bos en Groen beheert het grootste deel van het militair domein van
Ryckevelde. Het meest noordelijke deel van het militair domein wordt echter beheerd door
Natuurpunt (Schobbejakshoogte).
Juridisch kader
• Gewestplan
het oostelijk deel is natuurgebied, het westelijke deel is bosgebied, en centraal ligt een zone
parkgebied en een zone voor gemeenschapsvoorzieningen.
• Beschermd landschap
geen
• Bosreservaten
Geen
• Habitatrichtlijngebied
Het westelijk deel (militair oefenterrein) maakt deel uit van het habitatrichtlijngebied ‘Bossen,
heiden en valleigebieden van Zandig Vlaanderen, Westelijk deel). De voorkomende habitats
zijn:
Oude zuurminnende bossen met Quercus robur op zandvlakten
Beukenbossen van het type met Ilex en Taxussoorten, rijk aan epifyten (Ilici-Fagetum)
• Vlaams Ecologisch Netwerk (eerste fase juli 2002)
De Schobbejakshoogte maakt deel uit van het GEN (GEN 117 Schobbejakshoogte)
• Goedgekeurd beheersplan: ligt voor ter goedkeuring.
Historiek
Ten tijde van Ferraris was het gebied grotendeels bebost. In de daaropvolgende eeuw
verdween geleidelijk een aanzienlijk deel van het bos, maar dit werd later teruggeplant.
Bostypologie
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
98

In het militair domein liggen enkele biologisch waardevolle Eiken-Berkenbestanden, maar het
aandeel naaldhout (Grove den en Lork) is vrij hoog. Het domeinbos bestaat praktisch
volledig uit naaldhout.
Actuele bosfuncties
• Economische functie
Deze functie is zowel in het domeinbos als het militair domein relatief belangrijk. De jacht is
in geen enkel van de bossen van het complex verpacht.
• Sociaal-educatieve functie
Zowel het domeinbos, het militair domein en het eigendom van Stad Brugge zijn
toegankelijk. Officieel is het militair domein enkel in het weekeinde toegankelijk, maar in de
praktijk wordt daarop niet gecontroleerd. In het militair domein zijn er geen recreatieve
voorzieningen en is er totaal niets geregeld. De recreatie in het domeinbos is iets beter
georganiseerd, met een bewegwijzerd wandelpad (provinciaal Ryckeveldepad) en de
Beverhoutsfietsroute. In het domeinbos is een permanente speelzone van circa 2 ha
voorzien.
Alhoewel de recreatie relatief intens is, gebeurt deze nogal ongecontroleerd. In het militair
domein is de controle praktisch onbestaande en lopen recreanten ook naast de bestaande
paden. Omdat de grens tussen militair domein en domeinbos niet echt zichtbaar is,
ondervindt het domeinbos ook hinder van deze ongecontroleerde recreatie.
• Milieubeschermende functie
Het betreft hier een droog gebied, zodat van een waterregulerende functie van het bos geen
sprake is. Enkel langs de zuidkant van het gebied zijn er langs het Sint-Trudoledeken enkele
vochtigere terreinen waarop populieren staan. Het Sint-Trudoledeken zelf heeft een zwakke
structuur is licht verontreinigd.
Vanuit de landbouw is er wat hinder, omdat er met zware landbouwmachines in bosdreven
gereden wordt, die zo stuk gereden worden. Het noordelijke gedeelte van het eigendom van
Bos en Groen is momenteel niet bebost en in pacht bij een landbouwer. Hoewel Bos en
Groen deze gronden wel zou willen bebossen, is dit momenteel niet mogelijk vanwege de
strenge pachtwetgeving.
Verontreiniging vanuit de buurt is gering, uitgenomen de installatie voor brandoefeningen op
het militair domein, waar het blusschuim rechtstreeks in de grachten stroomt.
• Ecologische functie
De ecologische waarde van het gebied is niet zo groot, vermits er relatief veel soortenarme
naaldbossen zijn. Nochtans komen er enkele waardevolle plantensoorten voor, zoals
Vogelpootje, Gevlekte dovenetel (potentieel bedreigd volgens de Rode Lijst) en Gewone
agrimonie. In het militair domein zijn er enkele hakhoutbestanden van kastanje, die echter al
jaren niet meer als dusdanig beheerd zijn. Er bevinden zich ook enkele heiderelicten in het
bos. Het noordelijke gedeelte van het militair domein (Schobbejakshoogte) is gelegen op een
landduinencomplex, waarop schrale pioniersvegetatie en heide voorkomen.
• Landschappelijke functie
Landschappelijk is het gebied van belang, omdat het een buffer vormt tegen stadsuitbreiding
van Assebroek en Sijsele. Het bos ondervindt echter wel hinder vanwege bewoning tot tegen
de bosrand en vertuining, voornamelijk langs de kant van Sijsele.
Ryckevelde maakt deel uit van de relictzone “Ryckevelde en ruimere omgeving van
Sijseleveld”. Vanuit historisch standpunt is Ryckevelde belangrijk, vermits het in het verleden
bestond uit een complex van bos en heide, dat zich verder uitstrekte naar het noorden
richting Male. Het bosgebied vormt samen met zijn eerder agrarische
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
99

omgevingslandschappen een zeer gediversifieerd en gradiëntrijk geheel. Binnen het
boscomplex ligt er een puntrelict, nl. het kasteel van Ryckevelde.
Beheersopties
Het streven naar een meer inheemse boomsoortensamenstelling staat ook hier bovenaan. In
het domeinbos wordt Amerikaanse eik systematisch benadeeld en wordt een struiklaag van
Spork en Lijsterbes aangeplant. Op het militair domein moet de Amerikaanse vogelkers
aangepakt worden en zullen de oude hakhoutbestanden opnieuw deels beheerd worden.
Geplande bosuitbreidingen
Gewenste Bosstructuur:
- onderdeel van zoekzone voor bosuitbreiding van 100 ha
interne structuur: interne verdichting van de bosstructuur
maatschappelijke functie: sociaal, landschappelijk
Bosuitbreidingskaart
- onderdeel van zoekzone van Sint-Kruis - Sijsele
aard: gewone zoekzone
bestemmingswijziging naar bos: 0 ha
effectief te bebossen: 40 ha
Knelpunten
K80 : Militair domein: vervuiling water door brandblusoefeningen en mogelijk hieraan
gelinkte boomsterfte
Visie
V63 : richtlijnen natuurgericht bosbeheer, verwerving bosrandpercelen en evt. gericht
beheer, behoud natuurgebied conform gewestplan
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
100

3 Projectbeschrijving
3.1 Doelstellingen
De hoofddoelstelling van het Landinrichtingsproject Brugse Veldzone-Veldgebied Brugge
voor het inrichtingsproject landinrichting ‘Randstedelijk Gebied Brugge’ is het kwalitatief
inrichten van de open ruimte gordel rond Brugge. Dit is beschreven in het planprogramma.
De doelstellingen van het inrichtingsproject landinrichting ‘Randstedelijk Gebied Brugge’
zijn:
● Verhogen van de leefkwaliteit in de rand door o.a.:
● De economische troeven verder uit te bouwen;
● Een aantal unieke mogelijkheden inzake bosontwikkeling, natuur en landschapsbouw
te realiseren;
● De reeds geschikte voorzieningen van zachte recreatie verder te onwikkelen.
Binnen de groene gordel rond de stad zijn opties uit elk voorgesteld inrichtingsplan van het
planprogramma van belang voor dit inrichtingsplan.
Dit inrichtingsplan heeft als hoofddoel de een groene fietsgordel rond Brugge te vormen, die
verbonden is met de binnenstad en dus met het functioneel netwerk en met de omliggende
dorpen en het recreatief fietsnetwerk in het Brugs ommeland. Tegelijk worden in dit
inrichtingsplan bepaalde fietsassen beter in het landschap geïntegreerd en worden de eerste
aanzetten gegeven tot het inrichten van de groendomeinen in de Brugse gordel.
Deze doelstellingen volgen uit de uitgevoerde studies en uit het overleg met verschillende
administraties en het Europees project ‘Value’.
3.2 Inrichtingsconcept
In deze paragraaf wordt het inrichtingsconcept beschreven welke invulling geeft aan de
projectdoelstellingen. De grote lijnen van de geplande ingrepen worden geschetst en hoe als
gevolg hiervan het projectgebied er na afloop van het project uitziet en functioneert.
3.2.1 Algemeen inrichtingsconcept
De cultuurhistorische topper Brugge is omsloten door een gordel van aantrekkelijke open
ruimten en groengebieden. De bosrijke veldlandschappen staan in contrast met de
aangrenzende open polders.
De gave landschappen liggen gegroepeerd in een groene gordel vlakbij Brugge, in een
eerste “veldas” van Vloethemveld over Merkemveld naar Bulskampveld, en in een tweede,
zuidelijke veldas van Wijnendalebos over Groenhovebos naar Bulskampveld. Dwars op deze
twee veldassen ligt een kastelenas vanuit Brugge langs de prachtige valleien van Rivierbeek
en Ringbeek naar de Lake- en Munkebossen.
De overkoepelende recreatievisie voor het gehele veldgebied Brugge vormt een eerste
insteek tot dit inrichtingsplan. Onderstaande visie is ruimer beschreven in de recreatieve
studie, die uitgevoerd werd naar aanleiding van de opmaak van het planprogramma.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
101

A. Overkoepelende visie
Binnen deze groene gordel kon worden vastgesteld dat een groot knelpunt van het
toeristisch-recreatief kader zich manifesteert in het gebrek aan samenhang: versnippering
door grote lijninfrastructuren, versnippering in kleine gebiedjes, gebrekkige samenhang met
Brugge, weinig onderlinge samenhang. Bijvoorbeeld kan er duidelijk onderscheid worden
gemaakt tussen twee toeristisch-recreatieve deelgebieden: (1) Brugge-centrum, (2) Brugse
groene gordel.
In dit kader worden volgende visie-elementen worden nagestreefd:
1. twee toeristisch-recreatieve trekkers: (a) Brugge met groene gordel, (b) Bulskampveld
als centrum van het plattelandstoerisme in het Houtland;
2. plattelandstoerisme en recreatief medegebruik per gebied op maat gesneden;
3. toeristisch-recreatieve knooppunten in een netwerk over barrières heen;
4. dorpen en Torhout: leefbaar en aantrekkelijk;
5. gerichte versterking van kleinschalige voorzieningen in de gehele Veldgebied Brugge;
6. verblijfsrecreatie gericht gestimuleerd, nadruk op kleinschalige voorzieningen;
7. Veldgebied Brugge inbedden in een groter geheel;
8. versterken identiteit.
Dit vertaalt zich in volgend beeld van de regionale toeristisch-recreatieve structuur:
B. Brugse wiel met dubbele veldas:
De visie is vertaald in een regionale structuur, samengevat als “Brugse wiel met dubbele
veldas”:
1. de twee toeristisch-recreatieve trekkers zijn Brugge en Bulskampveld;
2. rond Brugge ligt een groene gordel van open ruimte gebieden en groendomeinen,
onderling verbonden, en verbonden met Brugge-station of het Brugse ei via
“wielspaken”;
3. vanuit de trekker Brugge is er een vlotte verbinding, grotendeels langs het kanaal,
naar de andere trekker Bulskampveld;
4. voorts is het plattelandstoerisme verspreid in een toeristisch netwerk met dorpen en
recreatiedomeinen als doelen;
5. daarnaast zijn er drie assen van gave veldlandschappen. Ten zuiden van Brugge ligt
een dubbele veldas van groen- en open ruimte gebieden, met Lippensgoed als
scharnier: de noordelijke as loopt van Vloethemveld tot Bulskampveld, de zuidelijke
as gaat van Torhout naar Bulskampveld. Tenslotte ligt een rustige noord-zuid as
langs kastelen en Rivierbeekvallei.
Om de visie en gewenste structuren te bereiken wordt volgend inrichtingsplan voorgesteld:
inrichtingsplan ‘Groene fietsgordel Brugge’;
C. Visie Inrichtingsplan ‘Groene fietsgordel Brugge’
De visie voor het inrichtingsplan fietslinken kadert binnen een ruimere recreatieve visie voor
het Veldgebied Brugge: cultuur en natuur in Brugge en de groene gordel. Verschillende
elementen uit de overige opgemaakte visies, nl. de visie op de landbouw, de natuur en het
bos, het water, worden mee opgenomen in dit inrichtingsplan voor zover er actueel nood is
aan ingrepen.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
102

In het kader van het Inrichtingsplan Fietslinken Brugge wordt voorgesteld volgende
elementen na te streven:
1. Het creëren van een aaneengesloten fietsverbinding (recreatief wiel Brugge) in de
groene gordel rond Brugge;
2. Het toegankelijk maken van de groene gebieden (bossen, landbouwgebieden, … )
vanuit de kernen (Varsenare, Loppem, Oostkamp, Oedelem, Sijsele, Damme, … );
3. Een aansluiting voorzien vanuit de kernen op de aaneengesloten fietsverbinding;
4. De fietsvoorzieningen in Stad Brugge en in de omliggende gemeenten beter op
elkaar af stemmen en waar nodig groene en veilige fietslinken voorzien.
5. Het landschappelijk inpassen van de verschillende fietslinken en waar nodig
landschapsherstel aan te moedigen.
6. Het voorzien van veilige oversteekplaatsen en vrijliggende fietspaden waar mogelijk.
7. Het kenbaar/zichtbaar maken van de mogelijkheden inzake fietsen, zowel vanuit de
binnenstad als in de randgemeenten. En dit zowel ten behoeve van het recreatief als
het functioneel fietsverkeer.
8. Het inrichten van aantrekkelijke landschappen in de nabijheid van de fietslinken
9. Het voorzien van een aantal rustpunten.
Figuur 5
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
103

D. Inrichtingsmaatregelen
Voor de keuze van inrichtingsmaatregelen zijn volgende thema’s geselecteerd:
- stimuleren en beheersen van het recreatief medegebruik door:
o de uitbouw van een fietsroutenetwerk;
o het uitbouwen van recreatieve voorzieningen in en nabij grote groendomeinen,
kasteelparken en agrarische veldlandschappen;
o het opwaarderen en ontsluiten van cultureel erfgoed zoals archeologische sites;
o het opwaarderen en ontsluiten van natuurlijke gebieden;
- opwaarderen van het dorpskader;
- ondersteunen verbreding landbouw naar plattelandstoerisme;
- ondersteunen uitbouw van recreatiemogelijkheden voor de lokale bevolking.
Het inrichtingsplan Groene fietsgordel Brugge kadert tevens in het Europees project Value.
Dit project poogt de economische meerwaarde van groene investeringen te onderzoeken en
richtlijnen te geven voor de toepassing hiervan in de randstedelijke context.
De visie is voorgesteld op kaart 7.
3.2.2 Inrichtingsconcept deelgebied Ver – Assebroek – Steenbrugge
In dit deelgebied bevinden zich reeds heel wat voorzieningen voor de recreant, zoals de
voormalige spoorwegbedding (Abdijenroute) die als fietsas is ingericht en de recent als
fietsas ingerichte voormalige trambedding. Deze assen doorsnijden een indrukwekkend en
waardevol meersenlandschap en verbinden het enerzijds met Oostkamp, Oedelem-Beernem
en Sijsele en het domein Ryckevelde, anderszijds met Steenbrugge.
Het doel is de beide fietsassen beter met elkaar te verbinden en de assen zelf als groene as
beter tot hun recht laten komen.
Vanuit het gezondheidscentrum AZ Sint-Lucas zal men vlotter de spoorwegbedding opraken.
Tegelijk wordt een gezondheidspad aangelegd voor de bezoeker, de patiënt of het personeel
van het ziekenhuis. Door een kort traject voor de wandelaar komt de prachtige omgeving van
het ziekenhuis nog beter tot zijn recht, zonder te raken aan de waardevolle natuurelementen.
De verbinding tussen de trambedding en de spoorwegbedding te Ver-Assebroek verloopt
momenteel door de woonwijk en is niet erg eenduidig. Er wordt gezocht naar een vlotte en
aantrekkelijke verbinding. Het meersengebied herbergt een rijk verleden en een waardevolle
natuur, middenin een landbouwlandschap. Door middel van het inrichten van het kerngebied
van de meersen en enkele ingrepen aan de Hoofdsloot en de Meersbeek kunnen de
natuurelementen in de meersen sterk opgewaardeerd worden. Informatie of een uitkijktoren
bij de zeer waardevolle, maar nog niet volledig gekende archeologische site (Stone henge of
site met walgracht) zal het bedevaartsoord Ver-Assebroek een extra dimensie geven.
Door ANB wordt verder gewerkt aan de inkleding en de bescherming tegen overstroming van
de Groene wijk.
De spoorwegbedding (Abdijenroute) wordt heringericht door de provincie als groene
recreatieve as. Er wordt extra aandacht besteed aan de kruisingen met wegen vanwege het
veiligheidsaspect en de inkleding van de bedding in het geheel. De herinrichting van de
kruispunten wordt meegnomen in dit inrichtingsplan.
De voormalige trambedding wordt ingericht als aanlooproute vanuit Oedelem-Beernem.
Deze as wordt ingebed in zijn omgeving als groen-recreatieve as en wordt waar nodig
verworven om een continue toegankelijkheid te kunnen garanderen.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
104

Landschapsherstel en de aanleg van fietspaden langs enkele hoofdwegen (bv.
Beverhoutsveldstraat & Van Cailliedreef ) voor het functioneel fietsverkeer zijn van essentieel
belang voor het goed functioneren van dit deel van de groene fietsgordel.
Een aantal archeologische elementen of historische bouwwerken worden als puntelementen
hersteld. Ze geven een toegevoegde (historische) waarde aan het groene landschap.
Een aantal elementen passen wel binnen deze gebiedsvisie maar worden in een later
planvormingsproces terug opgenomen of worden autonoom door een van de partners
uitgevoerd:
Landschapsherstel Beverhoutsveld
Uit historisch kaartmateriaal en bronnen kan worden opgemaakt dat het
Beverhoutsveld vroeger een gelijkaardig eigendomssysteem kende als dat
die nog bestaat in de Gemene- en Loweiden. Opmerkelijk aan het
Beverhoutsveld was dat het volledig omringd was door een haagstructuur
die het volledige veldgebied behelsde. Op die manier wensten de
eigenaars kenbaar te maken dat het hun eigendom was. In de loop der tijd
is de haagstructuur verdwenen. In een eerste aanzet naar het herstel van
het Beverhoutsveld wordt geopteerd om die historische haagstructuur
terug te plaatsen.
Het landbouwgebruik in dit deelgebied zal zich door deze maatregelen in
geringe mate dienen aan te passen. Waar dit eventueel nodig is
(bijvoorbeeld afstaan van de strook grond voor de aanleg van een pad) zal
dit gebeuren mits een billijke vergoeding. Het herstel van het landschap en
het verder beheer van de gronden gebeurt in samenwerking met de
aanwezige landbouwers.
Ruiterverbinding Ryckevelde – Beverhoutsveld
Het Ryckevelde ruiterpad laat toe dat ruiters een groot gedeelte van de
omgeving van de Assebroekse Meersen kunnen doorkruisen. Deze route
volgt ook een gedeelte de oude Spoorwegbedding. Dit ruiterpad wordt
veelvuldig gebruikt en kan hier en daar wat optimalisatie gebruiken
enerzijds naar veiligheid en anderzijds naar de inrichting van het pad zelf.
Om het ruitercircuit te vergroten en een aantal paardenliefhebbers in de
omgeving van het Beverhoutsveld de mogelijkheid te bieden om op het
ruiterpad aan te sluiten wordt voorgesteld om het circuit uit te breiden en
te verbeteren waar nodig. Voornamelijk het dubbel gebruik van de
Zeggemansdreef als fietspad, ruiterpad en wandelpad vormt op dit
moment een knelpunt.
Optimalisatie Oedelemberg wandelroute
De Oedelemberg wandelroute laat de wandelaar kennismaken met
Oedelemberg en omgeving. Deze wandeling loopt over het algemeen over
landelijke wegen, verhard, half- verhard of onverhard, met uitzondering
van het gedeelte langs de Sijselestraat. Hier dient de wandelaar het traject
verder te volgen langs de eerder drukke Sijselestraat tussen Oedelem en
Sijsele . Om dit gedeelte van het wandelcircuit te optimaliseren dient een
alternatief te worden gezocht.
Een dubbelrichtingsfietspad langs de Bruggestraat wordt aangelegd in
kader van het fietsfonds.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
105

3.2.3 Inrichtingsconcept deelgebied Steenbrugge - Tillegem
In dit deelgebied bevindt zich een grote ontbrekende schakel in de groene gordel. Het open
landschap en de aantrekkelijke natuurelementen zijn aanwezig, maar worden doorsneden
door grote infrastructuren en bedreigd door ruimteclaims. Er is geen goede ontsluiting per
fiets mogelijk vanuit Steenbrugge naar Tillegem. In deze zone bevindt zich de aanlooproute
naar Oostkamp en Loppem.
Los van de ruimtelijke keuzen die hier nog dienen gemaakt te worden, dient dit deelgebied
als ontbrekende schakel in het geheel ingericht als groene open ruimte schakel.
In dit inrichtingsplan wordt aangegeven welke ontbrekende schakels er in het groen
fietstraject zijn en hoe die kunnen worden opgelost. Tegelijk wordt aangegeven dat het
landschap van de Wulgenbroeken en de Chatreusemeersen een gepaste inrichting vereisen.
De aanlooproutes vanuit Oostkamp en Loppem kunnen functioneren als groene assen
doorheen dit veeleer open landschap. Tenslotte dienen enkele serieuze knelpunten voor de
functionele fietser (bijvoorbeeld ter hoogte van Steenbrugge en de E40) aangehaald, zodat
zij verder opgenomen worden in de inrichtingsplannen van het Randstedelijk Gebied, dan
wel de Mobiliteitsas. Het gebied overlapt immers grotendeels met de Mobiliteitsas Gent-
Brugge-Zeebrugge.
Een aantal elementen passen wel binnen deze gebiedsvisie maar worden in een later
planvormingsproces terug opgenomen of worden autonoom door een van de partners
uitgevoerd:
Onderdoorsteek spoorweg ter hoogte van Steenbrugge
De onderdoorgang langs de Heidelbergstraat onder de spoorweg is smal
en wordt druk gebruikt. Dit brengt een onveilige situatie voor de fietsers
met zich mee. Om de verkeersveiligheid te verhogen zou hier een
alternatieve doorgang worden vooropgesteld. Hiervoor dient een nieuwe
onderdoorgang te worden gezocht. Deze maatregel zal verder onderzocht
worden in het kader van mobiliteitsas.
Fietslink Heidelbergstraat – Tillegem Kasteel.
Deze missinglink vormt een belangrijk onderdeel voor de uitbouw van de
groene fietsas rond Brugge. Aangezien het grootste gedeelte eigendom is
van de Provincie en zij daar een aantal nieuwe activiteiten wenst te
ontwikkelen, dient de verdere uitwekring door de Provincie Westvlaanderen
te gebeuren.
Fietslink Magdalenagoed – Kasteel van Loppem
Deze fietslink vormt een belangrijk aansluitingssegment tussen de
circulaire fietsverbinding en de aanlooproute vanuit Zedelgem. Dit pad kan
parallel lopen met de Heidelbergstraat en kan doorheen het Smisjesbos
lopen.
Uitbouw bezinningspad Betanie
In de omgeving van de Vijvers liggen de piorij Bethanie en de Sint –
Andriesabdij Zevenkerken. Er kan in deze omgeving reeds een
gedeeltelijke wandeling worden gemaakt tussen de priorij en de abdij.
Echter vormt dit op vandaag nog geen circuit.
Een optimaal circuit die zowel kunnen gebruikt worden door patiënten van
het psychiatrisch centrum, de leerlingen en bezoekers van de Abdij
Zevenkerken, omwonenden en door passanten, kan worden uitgewerkt in
het kader van een volgend inrichtingplan voor het zuidelijk stadsrandbos.
Natuurlijke inrichting klaverblad E 40
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
106

De maatregel wordt verder uitgewerkt door AWV, in het kader van het plan
‘Ontsnippering E40’.
3.2.4 Inrichtingsconcept deelgebied Tillegem-Bloemendale
Het deelgebied wordt gekenmerkt door een aantrekkelijke , maar licht verstedelijkt open
ruimte met heel wat bos en een aantal kasteelparken. Vanuit het bosgebied Tillegem kan
een groene fietsas naar Bloemendale de kwartcirkel tot aan de Oostendse Vaart rond
maken. Op heel wat plaatsen zijn reeds delen van deze fietsverbinding ingericht. Het
inrichtingsplan wil de missing links inrichten en tegelijk de omgeving van de gehele as
opwaarderen. Dit kan door aankoop van bospercelen of afspraken met de landeigenaren.
Een aantal elementen passen wel binnen deze gebiedsvisie maar worden in een later
planvormingsproces terug opgenomen of worden autonoom door een van de partners
uitgevoerd:
Verbinding Domein Tillegem –Foryst Noord
Om van het kasteel van Tillegem richting Foryst noord te fietsen dient een
bepaald stuk van het traject gevolgd te worden dat niet is uitgerust om als
fietser te gebruiken. Dit gedeelte van het traject bestaat nu uit aangereden
aarde met veel putten, steenpuin en plassen. Er wordt voorgesteld om het
pad te verharden ten einde het fietscomfort te verhogen. Deze fietslink kan
terug worden opgenomen bij een volgend planningsproces rond het
zuidelijk stadsrandbos.
Verbeteringswerken Vaartdijk zuid.
W&Z plant in 2009 verbeteringswerken aan de Vaartdijk zuid.
3.2.5 Inrichtingsconcept deelgebied Bloemendale – Sint-Pietersplas
Dit deelgebied wordt gekenmerkt door een grote versnippering en verstedelijking en een
abrupte scheiding met de open polder. Het doel is een aantal groene fietsassen in de
verstedelijkte omgeving te integreren, het Sint-Janshospitaal beter met de wijk Bloemendale
te verbinden en een goede verbinding met de open polder (Meetkerkse moeren en dorp
Zuienkerke) te verzorgen. De Blankenbergse dijk speelt als aloud cultuurhistorisch element
een centrale rol in dit gebeuren, evenals een aantal verlaten spoorwegbeddingen. Deze
ingrepen zijn sterk afhankelijk van de grote dynamiek in dit deelgebied. Het overlapt dan ook
met de mobiliteitsas.
Een aantal elementen passen wel binnen deze gebiedsvisie maar worden in een later
planvormingsproces terug opgenomen of worden autonoom door een van de partners
uitgevoerd:
Uitbouw rustpunt Blauwe Toren Hoeve (Westtoer)
Opmaak van een integraal inrichtingplan omgeving Sint – Pieters
Doorsteek onder spoorwegbedding Blankenbergse Dijk richting Sint-
Pieters
Voor het verder optimaliseren van de link tussen Sint-Pieters Op den Dijk
en de Sint Pietersplas wordt ervoor gekozen om het gegeven van de
Blankenbergse dijk door te trekken tot in de kern van Sint-Pieters.
Hiervoor dient een doorsteek te worden voorzien onder de spoorweg. Dit
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
107

zou kunnen gerealiseerd worden samenlopend met het construeren van
een extra spoor. Deze doorgang vormt een belangrijke schakel in het
geheel van de beoogde fietsverbinding rond Brugge. Deze doorsteek zal
verder bestudeerd worden in kader van het inrichtingproject mobiliteitsas.
Herinrichting verlaten spoorwegbedding tot Duivekeetbos
Een gedeelte van de huidige spoorwegbedding is verlaten. Interessant lijkt
om dit gegeven aan te snijden in het kader van de opwaardering en de
ontwikkeling van de wijk Sint-Pieters. Voorgesteld wordt om voor dit plan
een streefbeeld uit te werken en te realiseren, waarbij gestreefd wordt om
de oude spoorwegbeddingen te gaan inrichten als speelzone.
Fietslink Duivekeetbos Sint-Pietersplas
Om de mogelijkheid te geven aan de bewoners van de Duivekeet de Sint-
Pietersplas op een vlotten en veilige manier te bereiken, wordt een
fietslink voorzien tussen de Duivekeet en Sint Pietersplas. Bij gevolg wordt
ook de verbinding gemaakt met de Blankenbergse dijk. De fietslink dient
tot slot nog landschappelijk ingepast te worden.
Aanleg dubbelrichtingsfietspad Oostendse Steenweg (AWV)
3.2.6 Inrichtingsconcept deelgebied Damme – Ryckevelde
Vanuit het bos Ryckevelde met de fiets Damme opzoeken is nogal omslachtig, omdat de
fietser terug richting Brugge of Sijsele wordt geleid. Met de Maleleie als
hoofdas wordt gezocht naar een goede fietsverbinding tussen Ryckevelde en de Stadswallen
van Damme. Tegelijk wordt getracht het landschap langs deze as te herstellen en enkele
knelpunten voor de fietsrecreant op te lossen. De aanleg van een fietsbrug over de Damse
vaart kan het Fort van Beieren veel directer met Ryckevelde verbinden.
Rond Damme bevinden zich enkele historische forten en dijken, die als aanknopingspunt
voor historisch herstel, landschapsherstel en natuurherstel kunnen dienen.
Naar aanleiding van het Europees project “Staatsspaanse linies” wordt in het gebied rondom
Brugge inrichtingsmaatregelen gepland op de archeologische sites Fort van Beieren, Fort
van Damme, de Redoute van Michem en de Redoute Verbrand. Deze verdedigingswerken
zijn alle opgericht in het kader van de Staats-Spaanse oorlogen (De Tachtigjarige Oorlog,
1568 – 1648, en de Spaanse Successieoorlog, 1702 – 1713).
Natuurpunt Damme heeft in de omgeving van de stadswallen van Damme enkele percelen
waar via natuurtechnische inrichting een grotere natuurwaarde kan worden bekomen. De
natuurwaarden worden ontsloten via een wandelpad en een bestaande kijkhut en een door
de Provincie nieuw aan te leggen kijkhut die verbinding geeft met de Damse vaart. Dit zorgt
voor een belangrijke meerwaarde voor de natuurgerichte recreant.
Een aantal elementen passen wel binnen deze gebiedsvisie maar worden in een later
planvormingsproces terug opgenomen of worden autonoom door een van de partners
uitgevoerd:
Aanleg recreatieve doorsteek over Damse vaart t.h.v. ’t Apertje
Inrichting perceel Fort ten Damme
Het fort is eigenlijk een schans. De site is goed geconserveerd gezien zijn
ligging onder weiland. Door de functie als huisweide zijn
bemestingsbeperkingen, om de botanische kwaliteiten te verbeteren, niet
mogelijk. Avifaunistisch zijn de mogelijkheden beperkt door de nabijheid
van de boerderij. Het in stand houden van de omgevende sloot en
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
108

omenrijen zijn de belangrijkste aandachtspunten, die nauw aansluiten bij
de cultuurhistorische waarde. Het geheel is perfect ontsloten, gezien zijn
ligging langs de recreatieve as van de Damse Vaart en zijn aansluiting op
het wandel- en fietstraject tussen Fort van Beieren en de Stadswallen van
Damme. Bovendien biedt het uitzicht vanop de dijk van dezelfde vaart een
zeldzaam panoramisch zicht.
Aanleg tweerichtingsfietspad Bruggestraat (AWV)
3.3 Maatregelen
In deze paragraaf worden de mogelijke maatregelen toegelicht. De beschrijving gaat in op
het type maatregelen en geeft hierover verdere informatie. De maatregelen worden ook op
kaart voorgesteld zodat de locatie duidelijk kan worden geïllustreerd. Bij elke maatregel op
de kaart kan het overeenkomstige nummer van de maatregel worden teruggevonden. Op die
manier werd getracht de leesbaarheid van het document te verhogen.
3.3.1 Deelgebied Ver – Assebroek – Steenbrugge (kaart 8)
Deze fietslink bestaat uit het aan elkaar linken en opwaarderen van de spoorwegbedding en
de oude trambedding als prioritaire fietsassen, samen met het beter inrichten van een aantal
wegen in functie van functioneel en recreatief fietsverkeer. De omgeving van deze fietsassen
en in het bijzonder het meersengebied worden heringericht als aantrekkelijk en
cultuurhistorisch belangrijk landschap. Hiervoor zijn 13 uitvoeringseenheden voorzien. De
meeste maatregelen kaderen in andere overheidsinitiatieven, vanuit de gemeenten, de
provincie of de Vlaamse overheid. In dit inrichtingsplan wordt aangegeven wie wat zal
uitvoeren en via welke financiering dit zal gebeuren.
1 Inrichting kruispunten Abdijenroute
De Abdijenroute is het West-Vlaamse deel van de vroegere spoorweg Brugge (Baron
Rusettelaan) en Damme-Sijsele (Maalse Steenweg). Tussen het begin in Steenbrugge en
het einde te Maldegem-Donk ligt 13 km fiets- en wandelpad. Als groene as ontsluit de oude
spoorwegbedding het natuurgebied de Assebroekse Meersen, het bosgebied van
Ryckevelde en het landschap tussen Sijsele en Donk. In de nabijheid van de route liggen
twee historische kloosterhoeven nl. St- Trudo en Engelendale. Steenbrugge en het kasteel
van Male herbergen een actieve abdij.
Dit pad wordt zowel gebruikt door fietsers, wandelaars en ruiters. Door het provinciebestuur
worden voor deze as verbeteringswerken gepland. De route kent een aantal
oversteekplaatsen met drukke toegangswegen tot Brugge. Op dit moment zijn de
oversteekpunten onveilig. In het kader van dit inrichtingsplan wordt het heraanleggen van
kruispunten vooropgesteld waardoor de oversteekplaatsen veiliger worden.
De Provincie West-Vlaanderen is partner in dit maatregelenpakket voor de financiering van
de aan te leggen kruisingen met wegen.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
109

Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
1.1. Heraanleg kruispunten Abdijenroute 50.000 Stad Brugge Provincie
West-
Vlaanderen
2 Fietslink Trambedding – Spoorwegbedding
Twee recreatieve assen met een historische waarde doorkruisen de Assebroekse Meersen
en haar omgeving: (1) de oude spoorwegbedding (Abdijenroute) en (2) de oude
trambedding. Tussen beide lijnvormige structuren kon op vandaag een missing link worden
vastgesteld. Een aantakking van de oude trambedding op de oude spoorwegbedding
ontbreekt. Wanneer men van op de trambedding richting de oude spoorwegbedding wenst te
rijden dient men een gedeelte het tracé verder te zetten via de aangrenzende woonwijk te
Ver Assebroek nl. Het leitje. Hierdoor verliest men de band met het omgevende
Meersenlandschap en dient een kleine omweg te worden gemaakt.
Op basis van kostenefficiëntie en de verwervingsmogelijkheden en overleg met het bestuur
van de Gemene en Looweiden is geopteerd om het pad te voorzien op het tracé van het
Meersenpad en achter de huizen van de groene wijk. Een tweerichtingsfietspad zou worden
aangelegd, waardoor de mogelijkheid tot beheer door landbouwers wordt opengelaten.
Om de veiligheid van het nieuwe trajectonderdeel te verhogen wordt een herinrichting van de
overgang met de Michel Van Hammestraat voorzien.
Specifiek aan dit traject is dat het door de Gemene en Loweiden loopt. Voor de
voorbijganger is dit op dit ogenblik niet zichtbaar dat dit gebied eigenlijk wel bijzonder is. Aan
de hand van het plaatsen van een infopanelen wenst men aan de voorbijgangers de unieke
eigendomssituatie en andere informatie m.b.t. de Gemene en Loweiden kenbaar te maken.
Naast deze informatie wordt vooropgesteld om ook informatie m.b.t. de polder Sint-
Trudoledeke aan de voorbijgangers mee te geven. Verder kan ook informatie worden
opgenomen m.b.t. landbouwbedrijven of over waardevolle bossen zoals Schotelaersbos.
De Vlaamse Landmaatschappij staat in voor de verwerving van de gronden en het
aanleggen van het fietspad. De Stad Brugge staat in voor de herinrichting van het kruispunt
met de Michel Van Hammestraat wat past binnen maatregel 1.4 om de Michel Van
Hammestraat op een fietsvriendelijke manier her in te richten. De informatiepanelen m.b.t.
Gemene en Lo-weiden en de Polder Sint-Trudoledeke worden opgemaakt door de VLM
i.s.m. de Gemene en Lo-Weiden en de polder.
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
Grondverwerving
2.1.
0 VLM
Aanleg fietspad + eventueel brugje
2.2.
100.000 VLM
2.3. Inrichten kruispunt Michel van
100.000 Stad Brugge,
Hammestraat
Technische
dienst
Partner
Financiering
Stad
Brugge
Stad
Brugge
Stad
Brugge
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
110

2.4. Informatiepanelen m.b.t. Gemene en
Loweiden, de Polder Sint-Trudoledeke,
enz.
5.000 VLM Stad
Brugge
3 Fietslink Ver-Assebroek – Oedelem ( incl. oude tramwegbedding)
Deze fietslink is een onderdeel van het recreatief fietsroutenetwerk.
De aanlooproute naar de oude spoorwegbedding vanuit Oedelem wordt gevormd door een
gedeelte van het bestaande fietsroutenetwerk en de oude trambedding. Onderstaand
worden beide facetten van dit tracé besproken.
De trambedding vormt in zijn geheel op heden geen landschappelijke eenheid. Het is een
landelijke weg zonder enig continu verhardingstype. Ook met de omliggende
landschappelijke waardevolle elementen vertoont de trambedding weinig tot geen verband.
Binnen deze maatregel wordt voorgesteld om voor dit lijnelement een streefbeeld op te
maken in overleg met de verschillende betrokkenen en dit streefbeeld vervolgens uit te
voeren. Bij de opmaak van dit streefbeeld wordt enerzijds aandacht besteed aan de
trambedding zelf en anderzijds wordt het omliggende landschap aangepakt.
Een gedeelte van de Oude trambedding is nog steeds privé – eigendom. Dit gedeelte is
voornamelijk gelegen op het grondgebied van de Gemeente Beernem. Hierdoor kan niet met
zekerheid worden aangenomen dat het traject continu zijn toegankelijkheid blijft behouden.
Dit inrichtingplan wenst te streven naar een volledig verwerving van de privé-gedeelten
waardoor de toegankelijkheid van dit tracé kan verzekerd blijven.
Met deze maatregelen wordt het optimaliseren van een veilige groene fietslink beoogd vanuit
Oedelem naar Brugge.
De aansluiting van Oedelem op de gehele groene fietslink kan gebeuren via het bestaande
fietsroutenetwerk. Dit traject loopt verder via de Pinstraat over de Zandgrachtstraat en
vervolgt haar weg richting Oedelem centrum op de parochieweg. Een aantal verbeteringen
worden hier vooropgesteld.
Het kruispunt van de Zandgrachtstraat en de Parochieweg wordt aangepakt. Op dit
knooppunt van het fietsroutenetwerk hebben de fietsers die van op Oedelemberg komen een
hoge snelheid. De bebouwing op de hoek van de Parochieweg en de Zandgrachtstraat zorgt
ervoor dat het zicht van de fietsers die vanuit de Zandgrachtstraat wordt beperkt, waardoor
de kans op een botsing reëel is. Om een veilige passage te garanderen wordt hier een
asverschuiving van de Zandgrachtstraat voorgesteld. De picknickplaats kan ingericht worden
op de plaats waar de Polder een ruimere buffer voorziet voor de sanering, wateropslag en
beveiliging van de huizen langs de Zandgrachtstraat.
Momenteel loopt het traject door een open landschap. Vanuit landschappelijk oogpunt kan
de aanplanting langsheen dit tracé worden geoptimaliseerd zodat het traject beter in het
landschap wordt ingebed en geaccentueerd.
De VLM staat in voor de grondverwerving van de privégedeelten van de trambedding, de
opmaak van een streefbeeld voor de trambedding en de uitvoering van de werken aan de
bedding en de landschappelijke inkleding.
De gemeente Beernem staat in voor de herinrichting van het kruispunt Zandgrachtstraat-
Parochieweg. Het Regionaal Landschap Houtland staat in voor de inrichting van de
picknickruimte.
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
3.1. Opmaak streefbeeld
VLM i.s.m.
betrokken
5.000 partners
Partner
Financiering
Stad
Brugge
Gemeente
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
111

3.2.
Grondverwerving Privé gedeelten
Trambedding
Verbeteren oude trambedding
Beernem
ANB, Stad
Brugge,
Gemeente
75.000 VLM Beernem
ANB
Stad
Brugge
Gemeente
Beernem
Gemeente
Beernem
20.000 VLM ANB
Stad
Brugge
Gemeente
Beernem
3.3.
10.000 VLM
Herinrichting Kruispunt Zandgrachtstraat –
Gemeente
3.4. Parochieweg 100.000 Beernem
3.5. Landschappelijke aanleg trambedding en
omgeving
3.6 Inrichting picknickplaats 1.441 RLH Gemeente
Beernem
4 Herinrichting Michel Van Hammestraat – Beverhoutstraat tot verkeersveilige
fietsweg
De Beverhoutsstraat en de Michel Van Hammestraat worden veel gebruikt als sluipweg
vanuit Moerbrugge naar Assebroek/Oedelem en omgekeerd. Gezien het rechte tracé van
deze wegen nemen de auto’s er hoge snelheden aan. Tegelijkertijd worden deze wegen ook
vaak gebruikt als functionele en recreatieve fietsweg. Het multifunctioneel gebruik van deze
wegen zorgt hier voor knelpunten inzake veiligheid voor het fietsverkeer.
Voorgesteld wordt om een tweerichtingsfietspad aan te leggen langs de Beverhoutsstraat.
De Michel Van Hammestraat dient op een fietsvriendelijke manier heringericht te worden.
Hierbij wordt ook een herinrichting van de verschillende kruispunten beoogd. Het gaat
bijvoorbeeld om de kruising van de Oude spoorwegbedding met de Michel Van
Hammestraat. Deze maatregel werd reeds beschreven onder maatregel 2.
Deze maatregel heeft tot doel een veilige functionele fietsas te creëren tussen Moerbrugge
en Assebroek/Oedelem.
De VLM staat in voor de grondverwerving en de opmaak van een streefbeeld voor de
fietsveilige weg. De gemeente Oostkamp staat in voor de aanleg van het fietspad en het
herinrichten van de kruispunten op haar grondgebied.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
4.2. Opmaak streefbeeld landelijke weg met fietspad 5.000 VLM Gemeente
Oostkamp
4.3. Grondverwerving 70.800 VLM Gemeente
Oostkamp
4.4. Aanleg fietspad langs Beverhoutstraat 330.000 Gemeente
Oostkamp
Stad
Brugge
Gemeente
Oostkamp
Stad
Brugge
4.5. Herinrichting Michel Van Hammestraat (Mispelaar
tot Sint-Trudoledeke)
10.000 Stad
Brugge
Stad
Brugge
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
112

5 Aanleg Fietspad Van Cailliedreef
Ook op de Van Cailliedreef kan veel sluipverkeer worden waargenomen. Dagelijks passeren
een 1110 auto’s en vrachtwagens. Deze dreef kent een gelijkaardig knelpunt als de
Beverhoutstraat: sluipverkeer met een hoge snelheid. Ook dit traject is voor fietsers niet
geheel veilig te noemen. Om de verkeersveiligheid te verhogen wordt deze landelijke weg
heringericht waarbij het aanleggen van een vrijliggend fietspad prioritair is. In het verleden
werden reeds een aantal eerste werken uitgevoerd om deze weg fietsveiliger te maken.
Echter volstaan deze voorlopige ingrepen niet en dient de inrichting verder geoptimaliseerd
te worden.
De VLM staat in voor de grondverwerving en de opmaak van een streefbeeld. De gemeente
Oostkamp staat in voor de uitvoering van de werken aan het fietspad.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
5.1. Opmaken streefbeeld Van Cailliedreef 5.000 VLM Gemeente
Oostkamp
5.2. Grondverwerving 68.000 VLM Gemeente
Oostkamp
5.3. Aanleg fietspad 300.000 Gemeente
Oostkamp
Gemeente
Oostkamp
6 Herstel historische brug over Meersbeek
In de Assebroekse Meersen over de Meersbeek, ter hoogte van de Oude trambedding kan
een historisch brugje worden teruggevonden. De constructie is reeds wat verouderd en
dreigt zijn stevigheid te verliezen. Oorspronkelijk vormde de brug de verbinding met de
Prinsen – en Zeggemansmeersen. Een aantal bomen groeien door de fundering van de
brug. Op dit moment wordt deze brug vooral gebruik door landbouwers die van op de oude
spoorwegbedding toegang tot hun percelen zoeken.
Gezien het historisch karakter van deze brug wordt conservatie en herstel vooropgesteld. De
restauratie zal een blijvend functionele gebruik met zich meebrengen. Ter voorbereiding van
de restauratiewerken dienen de oude plannen te worden geraadpleegd uit het archief van de
Polder uit de tijd van de Watering Sint-Trudoledeke.
Bij de geplande natuurinrichtingswerken in de Assebroekse meersen is het belangrijk dat
wordt rekening gehouden met draagkracht van de brug zodat deze niet geheel instort.
Eventueel dient gebruik gemaakt te worden van een werfbrug die na afloop van de werken
terug verwijderd kan worden. De VLM staat in voor de werken aan de oude Romeinse brug.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
6.1. Restauratie historische brug 100.000 VLM ANB
7 Inrichting Assebroekse Meersen
Het meersengebied rond Assebroek maakt deel uit van een langgerekte reeks van gavers
(komvormige laagten) in de zuid- en oostrand van Brugge. De Chartreuzen, de Assebroekse
Meersen en de Gemene weiden vormen een complex van laaggelegen vochtige weiden en
hooilanden die omzoomd zijn door rijen populieren en knotwilgen. Verschillende waterlopen
dooraderen het gebied en dragen bij tot de bijzondere charme van dit “relictlandschap”.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
113

De belangrijkste waterlopen in de Assebroekse Meersen zijn het Sint-Trudoledeken en de
Hoofdsloot. De grootste oppervlakte binnen het stroomgebied van deze waterlopen heeft de
planologische bestemming “agrarisch gebied” en wordt als dusdanig ook gebruikt. Een
kleiner deel van het gebied is afgebakend als natuurgebied, eigendom van het Agentschap
Natuur en Bos.
Volgende knelpunten verhinderen een goede ontwikkeling van het natuurgebied:
- de sloten en laantjes zijn sterk verland en hebben hun functie van aan- en afvoer van
water gedeeltelijk verloren;
- de waterpeilen die gehanteerd worden zijn te laag;
- overstortwerking hypothekeert de waterkwaliteit in het natuurgebied;
- de Groene wijk kampt met overstromingsproblemen.
Teneinde het natuurgebied optimaal in te richten zullen in het kader van de landinrichting
volgende werken uitgevoerd worden:
- opnieuw op diepte brengen van de bestaande sloten;
- opnieuw aanleggen van de verdwenen sloten;
- opnieuw op diepte brengen of heraanleggen van de historische laantjes;
- plaatsen van stuwen voor een optimaal peilbeheer in het natuurgebied;
- reduceren van de impact van het overstort van de Groene wijk op de waterkwaliteit in
het natuurgebied;
vervolledigen van de dijk rond de Groene wijk.
De werken worden uitgevoerd door de VLM op eigendom van ANB. ANB zal tevens instaan
voor de aankoop van de gronden ten westen van de “Groene Wijk”.
Een basisvereiste voor het herstel van de natuurwaarden in de Assebroekse Meersen is de
bevloeiing met nutriëntarm water. De Polder Sint-Trudoledeke en ANB plannen hiervoor de
Meersbeek te verbinden met de Assebroekse meersen door middel van een ondergrondse
leiding met diameter 1 meter. Het water van de Meersbeek is immers van betere kwaliteit
dan dat van het Sint Trudoledeken. Op die manier zullen de Assebroekse Meersen kunnen
bevloeid worden met minder nutriëntrijk water.
Daarnaast plant de polder werken die ze zal uitvoeren met medefinanciering van de
provincie en het Vlaams Gewest, in het kader van het subsidiebesluit voor polders en
wateringen. De werken beogen een betere werking van het pompgemaal op de Hoofdsloot.
Dit pompgemaal verpompt het water van de Hoofdsloot naar het kanaal Gent-Brugge. Door
het ontbreken van een wachtkom net voor het pompstation kan de aanvoersloot
onvoldoende water naar het pompstation vervoeren. Het gevolg is dat een continue werking
van de pomp onmogelijk is.
De aanvoersectie van de Hoofdsloot net voor het pompstation zal verbreed worden. Op die
manier zal de berging net voor de pomp vergroten. Dit zal gebeuren met een oeverinrichting
die landschappelijk inpasbaar is en voldoende ecologische mogelijkheden biedt. Hierbij
kunnen de mogelijkheden voor het paaien van de vissen verbeterd worden.
Met deze ingreep zal de huidige pompcapaciteit beter kunnen benut worden, zonder te raken
aan de geldende peilen.
Deze werken gebeuren buiten het kader van de landinrichting. Ze worden medegefinancierd
door de VMM.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner Financiering
Uitvoering
7.1. Reduceren van de impact van 5.000 ANB ANB
de overstort Groene Wijk op
de waterkwaliteit in het
natuurgebied
7.2. Natuurherstel Assebroekse 595.454,61 VLM ANB
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
114

Meersen
7.4 Aanleg ontbrekend dijktraject
Groene Wijk
7.5. Verbinding meersbeek –
Assebroekse Meersen
0 VLM ANB
100.000 ANB ANB
8 Herstel dreefkarakter Kerkdreef
De Kerkdreef heeft op vandaag geen dreefkarakter meer. Praktisch alle beplantingen zijn
verdwenen. Om de dreef een geheel te laten vormen met de kern van Ver-Assebroek wordt
hier het herstel van het dreefkarakter beoogd, door het heraanplanten van bomenrijen aan
beide zijden van de dreef.
De werken worden uitgevoerd door de stad Brugge.
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
8.1. Aanplanten groenelementen 10.000 Stad Brugge,
Groendienst
Partner
Financiering
Stad Brugge
9 Verkeersvrij maken Koeiedreef
Heel wat wagens gebruiken de Koeiedreef als sluipweg tussen de Beverhoutstraat en de
Astridlaan. Op dit moment is deze weg een halfverharde weg die gebruikt wordt door fietsers
die het knooppuntennetwerk volgen en voetgangers die het provinciaal wandelpad volgen
‘Het meersenpad’. Dit zorgt voor conflicten.
Met deze maatregel wenst men in de Koeiedreef een barrière aan te brengen ten einde het
sluipverkeer te verwijderen. Na het aanbrengen van de barrière is de Koeiendreef enkel nog
toegankelijk voor landbouwverkeer, fietsers, wandelaars en ruiters.
De stad Brugge staat in voor het ontwerp en de uitvoering van de werken
Code Maatregel Kostprijs Partner Uitvoering Partner
Financiering
9.1. Aanleg Barrière 5.000 Stad Brugge,
Groendienst
Stad Brugge
10 Consolidatie archeologische site
In de Ver-Assebroekse Meersen liggen 4 concentrische en perfect ronde cirkels. De
oorsprong, de bedoeling en het waarom van deze cirkels is onbekend en wordt druk
bediscussieerd door archeologen. Een uitgebreid wetenschappelijk onderzoek wordt begin
2009 uitgevoerd. Deze site is uniek voor Vlaanderen maar bij het publiek onbekend. De site
is enkel goed zichtbaar vanuit de lucht tijdens natte omstandigheden. Informatiepanelen
dienen aangebracht te worden. De meersen zijn een beschermd landschap.
De VLM staat in voor het ontwerp en de uitvoering van de werken. Voor het platform wordt
Europese cofinanciering voorzien.
Code Maatregel Kostprijs Partner Uitvoering Partner
Financiering
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
115

10.2 Oprichten uitkijkplatform 2.620 VLM Stad Brugge
10.3 Informatiepanelen 2.620 VLM Stad Brugge
11 Fietslink Odegemstraat – Oude Spoorwegbedding
In de nabijheid van de Oude spoorwegbedding is het AZ Sint-Lucas gelegen en het nieuwe
rusthuis in opbouw. Een groot aantal mensen komen hier werken. Voor wat het AZ Sint-
Lucas betreft komen gemiddeld 300 personeelsleden per dag met de fiets werken. De site is
per fiets vandaag vanuit twee richtingen toegankelijk namelijk vanaf Oude Spoorwegbedding
en via de Sint-Lucaslaan.
Om de bereikbaarheid voor fietsers te verhogen wordt door de stad Brugge voorgesteld om
een nieuwe weg tota het ziekenhuis, met een fietspad tussen de Odegemstraat en de oude
Spoorwegbedding uit te bouwen. Het tracé van deze link staat ter discussie en zal door de
Brugse stadsdiensten verder uitgewerkt te worden.
In het inrichtingsplan wordt ingegaan op het uitbouwen van een fietslink tussen de
Odegemestraat en de spoorwegbedding. Hierbij gaat het concreet over:
• Het verbeteren van de doorsteek Oude Spoorwegbedding AZ – Sint-Lucas.
• Het realiseren van een veilige fietsverbinding tussen de Odegemstraat en het AZ
Sint-Lucas. Mogelijks kan deze fietsverbinding in combinatie met het voorzien van
een nieuwe diensttoegang worden gerealiseerd.
De stad Brugge staat in voor de aanleg van de weg en de fietslink van de geplande brug ter
hoogte van de site AZ – Sint Lucas tot de Oude spoorwegbedding naar het Sint-
Lucasziekenhuis.
Om de link met het landschap van de meersen uit te bouwen wordt voorgesteld om een
gezondheidspad aan te leggen. Dit bestaat uit twee onderdelen:
• Een wandelcircuit, het gezondheidspad. Dit pad geeft de mogelijkheid aan
werknemers om in de pauze even de benen te strekken, aan bezoekers om even met
hun naasten een korte wandeling te maken, bepaalde patiëntengroepen de kans te
geven een korte rondgang te maken al dan niet ingepast in hun therapie. Het pad
dient toegankelijk te zijn voor wandelaars en rolstoelgebruikers.
• Op het circuit kan een rustpunt worden uitgebouw ‘een groen hoekje’. Op deze
plaats, in de nabijheid van het ziekenhuis en het rusthuis hebben de werknemers,
patiënten en bezoekers de mogelijkheid om een rustmoment in te bouwen, de
mogelijkheid om er te picknicken, een boek te lezen, … mogelijks kan deze
picknickvoorziening worden ingebouwd op de plaats waar de Polder een ruimere
buffer voorziet voor de sanering, wateropslag en beveiliging van bewoning langs de
Zandgrachtstraat.
De VLM staat in voor het ontwerp en de uitvoering van het gezondheidspad, ondersteund
door de Groendienst Brugge en het Sint-Lucasziekenhuis. Voor deze ingrepen wordt
Europese cofinanciering voorzien.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
11.1 Grondverwerving VLM Stad Brugge
11.3. Realisatie gezondheidspad 10.000 VLM ANB
AZ – Sint-
Lucas
11.4. Groenhoekje 4.650 VLM Stad Brugge,
AZ Sint-
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
116

Lucas
ANB
12 Landschapsherstel
De verschillende fietsverbindingen lopen door aantrekkelijke open ruimte gebieden. In deze
gebieden zijn een groot aantal landbouwbedrijven en andere particulieren bewoning gelegen.
Deze landbouwbedrijven brengen in bepaalde gevallen in meer of mindere mate een zekere
zichtverstoring met zich mee. Om de landschappelijke eenheid te verhogen wordt
voorgesteld om in samenwerking met het Regionaal Landschap Houtland en de provincie
landschapsbedrijfsplannen op te maken en te gaan realiseren. Bij deze maatregel worden
zowel de landbouwers als particulieren beoogd.
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
12.1. Opmaak landschapsbedrijfsplannen 20.000 Regionaal Regionaal
Landschap Landschap
Houtland Houtland
13 Aanleg picknickvoorziening
In de omgeving van de Assebroekse Meersen kon worden vastgesteld dat er weinig
rustpunten voorzien zijn. In het kader van deze maatregel wordt gezocht naar een geschikte
locatie om een rustpunt uit te bouwen. Dit rustpunt bestaat uit een fietsrek, picknicktafel en
vuilbakje. De locatie is goed bereikbaar voor fietsers en wandelaars en is gelegen in de
omgeving van een bestaande weg zodat het onderhoud op een efficiënte manier kan
gebeuren. Hier kunnen ondermeer volgende potentiële locaties worden onderzocht: de
koeiendreef, oude spoorwegbedding, … Indien een locatie langs de oude spoorwegbedding
zou worden gekozen kan dit eventueel samengaan met de uitbouw van het groene hoekje
(cfr 11.4.).
De Groendienst van de Stad Brugge staat in voor het ontwerp van de rustpunten en de
uitvoering. De VLM staat in voor de grondverwerving.
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
13.1. Grondverwerving 200 VLM
13.2. Aanleg picknickplaats 1.441 Stad
Brugge
Partner
Financiering
Stad Brugge
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
117

3.3.2 Deelgebied Steenbrugge - Tillegem (kaart 9)
In dit gebied worden 5 uitvoeringseenheden voorgesteld met als doel de ontbrekende
fietslinken in de groene gordel aan te leggen en de aanlooproutes van en naar Oostkamp en
Zedelgem (Loppem en Zuidwege) te verbeteren. Het landschappelijk waardevol
meersengebied, de Wulgenbroeken en de Chartreuzemeersen worden hierbij in
samenwerking met de aanwezige landbouwers geherwaardeerd door de aanleg van kleine
landschapselementen en poelen.
14 Fietslink Wulgenbroeken – Heidelbergstraat
Deze fietslink vormt een belangrijk facet om een verbinding te maken tussen de
Assebroekse Meersen en het Tillegembos. Het vormt een belangrijk onderdeel van de
fietsverbinding doorheen de groene gordel.
Op heden dient men een groot gedeelte langs de Heidelbergstraat te fietsen indien men van
Steenbrugge richting het Tillegem wenst te gaan.
Het alternatief circuit zou langs de Wulgenbroeken lopen. Concreet volgt de fietslink de
insteekweg langs de spoorweg om vervolgens ter hoogte van het Magdalenagoed uit te
komen. Plaatselijk dient een afsluiting van het spoorwegdomein voorzien om ongevallen te
voorkomen.
De oversteek met de Heidelbergstraat wordt heraangelegd zodat de fietser op een veilige
manier kunnen oversteken.
Het aantrekkelijk landschap van de Wulgenbroeken wordt in overleg met de landbouw
geherwaardeerd door de aanleg van kleine landschapselementen en poelen.
De VLM staat in voor de nodige grondverwerving, het plaatsen van de afsluiting, de aanleg
van het fietspad langs de spoorlijn en het plaatsen van een brugje over de beek. AWV staat
in voor de inrichting van het kruispunt aan de Heidelbergstraat.
Het Regionaal Landschap staat in voor de inrichting van de kleine landschapselementen en
de opmaak van landschapsbedrijfsplannen in de Wulgenbroeken.
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
14.1. Grondverwerving 7.800 VLM Gemeente
Oostkamp,
Brugge
14.2. Aanleg fietspad + brugje 30.425 VLM Gemeente
Oostkamp
Stad Brugge
Infrabel
14.3. Herinrichting kruispunt met Heidelbergstraat 150.000 AWV AWV
14.4. Aanleg kle’s en poelen in Wulgenbroeken 20.000 Regionaal
Landschap
Houtland
Regionaal
Landschap
Houtland
15 Fietslink Zuidwege/Merkemveld – Kasteel van Loppem
Een belangrijke aanlooproute naar de fietslink in de Groene gordel is de fietslink
Zuidwege/Merkemveld – kasteel van Loppem. Op vandaag dient men om vanuit Loppem
naar Merkemveld te fietsen voornamelijk drukke wegen te gebruiken. Om het tracé
fietsvriendelijker te maken en om een pad te creëren waarbij men meer in aanraking komt
met het landbouwlandschap wordt hier de realisatie van deze fietslink voorgesteld. Dit
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
118

fietstracé kan ook het functioneel verkeer vanuit Zuidwege naar Brugge veiliger laten
verlopen.
Het tracé start in het Merkemveld en laat aansluiting vanuit de Pierlapontwijk te Zuidwege
open. Vervolgens loopt het tracé langs de Pierlapont richting de Klokhostede. De
Klokhofstede fungeert als keerpunt binnen het fietsnetwerk in deze omgeving. Het traject
vervolgt haar weg over voornamelijk landelijke wegen richting het Kasteel van Loppem.
Concreet behelst deze maatregelen volgende onderdelen:
Aanleg fiets- en wandelpad op het domein – scoutscentrum - Toerisme Vlaanderen – om de
verbinding tussen het scoutsdomein en het spaarbekken te realiseren.
• De aanleg van een landschappelijk ingepast fiets- en wandelpad op het provinciaal
domein spaarbekken.
• Verbinding Zeedijkweg en de Rijselstraat realiseren.
• Verbinding molendreef naar het Park van Loppem realiseren waardoor de
aanlooproute uitkomt aan de achterzijde van het Park van Loppem.
• Realiseren verbinding Diepstraat, Oude Ieperweg en Zeedijkweg.
De resterende grondverwerving zal gebeuren door de VLM. De gemeente Zedelgem staat in
voor de aanleg van het fietspad en het wandelpad.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
15.1. Grondverwerving 50.000 VLM Gemeente
Zedelgem
15.2. Aanleg fietspad 350.000 Gemeente Gemeente
Zedelgem Zedelgem
16 Toegankelijkheid de Vijvers
De Vijvers is enkel toegankelijk vanuit aangrenzende wijk, vanuit de richting van de
autobaan. Vanaf de Torhoutse steenweg dient een grote omweg te worden gemaakt
vooraleer men de wijk ‘De vijvers’ kan bereiken. Concreet gaat het hierbij over het realiseren
van de verbinding tussen Torhoutse steenweg en de Vijvers. Deze fietslink zorgt voor een
bijkomende verbinding in het recreatief fietsroutenetwerk tussen de Lac van Loppem en het
bos Tillegem.
De grondverwerving zal gebeuren door de VLM. De gemeente Zedelgem staat in voor de
aanleg van het fietspad.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
16.1. Grondverwerving 56.000 VLM Gemeente
Zedelgem
16.2. Aanleg pad 256.615 Gemeente Gemeente
Zedelgem Zedelgem
17 Fietslink Steenbrugge – Waardamme
Indien men vandaag wenst te fietsen vanuit Steenbrugge naar Waardamme dan kan dit niet
zonder enige omweg en is het traject niet altijd even veilig. Dit inrichtingsplan wenst een
groene fietsas uit te bouwen die een veilige verbinding kan vormen tussen Steenbrugge en
Doeveren (Waardamme).
Concreet gaat het hier om volgende elementen:
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
119

17.1 Verkeersluw maken Wilgenbroekstraat
Deze straat wordt op heden gekenmerkt door veel sluipverkeer die vanaf Steenbrugge
richting Oostkamp wensen te gaan. Gezien het landelijk karakter van deze weg is deze niet
aangepast aan een dergelijk intensief gebruikt. Ten einde het traject fietsvriendelijk te maken
wordt ervoor gekozen om de toegang voor doorgaand verkeer af te snijden en zo de
Wilgenbroekstraat verkeersvrij te maken.
Dit wordt gerealiseerd door de Gemeente Oostkamp in samenwerking met de Provincie
West-Vlaanderen en het Vlaams Gewest in het kader van het fietsfonds. Deze maatregel
komt dus niet verder voor in het financieringsplan.
17.2 Doorsteek E40
Om de continuïteit van de fietslink te optimaliseren dient een doorgang te worden voorzien
met de E40, verbinding tussen de Fabiolalaan en de Vliegweg. Dit vermijdt dat er een
omweg moet worden gefietst die voor een gedeelte loopt op de eerder drukke
Kortrijksestraat. Er kan zo onmiddellijk worden aangesloten op de Vliegweg om van daaruit
Waardamme te bereiken langs een nieuwe verbinding parallel met de E403. Deze
onderdoorgang wordt in dit inrichtingsplan opgenomen als te onderzoeken suggestie, maar
hoort eveneens thuis binnen de Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge. Er dient nog verder
uitgemaakt of dit een tunnel dan wel een brug betreft.
AWV staat in voor het ontwerp en de uitvoering van deze doorsteek. De financiering wordt
gedragen door de gemeente Oostkamp met subsidies van landinrichting en door AWV.
17.3 Verbinding Kuipenstraat-Sijslostraat
Het traject kan worden vervolledigd door een fietsverbinding uit te bouwen tussen de
Kuipenstraat en de Sijslostraat. Via deze langweg kan Waardamme en het centrum van
Ruddervoorde zonder omweg bereikt worden. Ondanks de afstand van 15 km zijn er een
aantal scholieren en werknemers die vanuit deze dorpen naar Brugge rijden per fiets. Het
aanleggen van deze verbinding biedt ook de recreant een betere verbinding naar Doeveren
langsheen de prachtige roodgekleurde hoeven, waaronder het Roodhof, een kleinschalige
verblijfcentrum.
Deze verbinding verbindt bovendien het Kampveld aan Doeveren, wat een deel vormt van de
verder te ontwikkelen fietslink tussen het Bulskampveld en het Vloethemveld (tweede
recreatieve groene gordel rond Brugge).
De VLM staat in voor de grondverwerving. Deze bestaat uit een afspraak met AWV
(reservatiestrook snelweg) of met Natuurpunt, eigenaar van Doeveren. De gemeente
Oostkamp voert de werken uit.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
17.1. Verkeersbarrière Wilgenbroekstraat 0 Gemeente Fietsfonds
Oostkamp (100%)
17.1. Doorsteek E40 1.500.000 AWV Oostkamp
17.2.1. Grondverwerving 0 VLM AWV/Natuurpunt
17.2.2. Aanleg fietspad Kuipenstraat –
Sijslostraat
120.000 Gemeente Gemeente
Oostkamp Oostkamp
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
120

18 Landschapsherstel omgeving fietslink
Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
18.1 Opmaak van landschapsbeheerplannen 20.000 RLH
Het Regionaal Landschap Houtland staat in voor de opmaak van landschapsbedrijfplannen.
Hierbij worden zowel landbouwers als particulieren beoogd.
3.3.3 Deelgebied Tillegem – Bloemendale (kaart 9)
Deze fietslink bevindt zich in het bosrijke, maar verstedelijkte gebied ten westen van Brugge.
Heel wat functionele fietsassen vanuit Jabbeke en Varsenare doorkruisen deze link, die als
doel heeft het zuidelijk stadsrandbos Tillegem-Beisbroek te verbinden met de polder in de
wijk Bloemendale. Er zijn 4 uitvoeringseenheden voorzien om deze ontbrekende fietslink aan
te leggen en het bosrijke landschap in overleg met de eigenaren te behouden en te
ontsluiten.
19 Fietslink Kasteel Tillegem – Tudor
Een volgend onderdeel van de circulaire fietsas wordt gevormd door de fietslink Kasteel
Tillegem – Tudor. Op heden zijn een aantal stukken om dit traject te kunnen doen niet
toegankelijk.
Het effectieve tracé zal worden bepaald op basis van kostenefficiëntie en de mogelijkheden
inzake grondverwerving.
Naast het tracé wordt ook aandacht besteed aan de kruising met de Torhoutse Steenweg.
Dit punt is vandaag gevaarlijk door de hoge snelheid van de wagens de nabijheid van de
brug, waardoor de fietsers het verkeer van over de brug niet kan zien aankomen. Op deze
specifieke plaats wordt gezocht naar een goede, snelle en veilige doorgang. Mogelijks kan
een goede en veilige onderdoorgang onder de Torhoutse steenweg worden voorzien, vlak
langs de E40.
De VLM staat in voor de grondverwerving en de uitvoering van de werken.
In het geval het niet mogelijk is om de onderdoorsteek te maken, staat AWV in voor de
aanleg van een veilige oversteek/onderdoorsteek over de Torhoutsesteeweg.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
19.1.1. Grondverwerving 40.000 VLM Stad Brugge
19.1.2. Aanleg pad 136.750 VLM Stad Brugge
19.2. Landschappelijke inkleding 5.000 VLM Stad Brugge
19.3. Heraanleg oversteek Torhoutse steenweg 100.000 AWV AWV
20 Fietslink Tudor – Oostendse Vaart
Een belangrijk onderdeel van de circulaire fietsas is de verbinding tussen de Oostendse
Vaart en het Beisbroek. Een groot gedeelte van deze verbinding loop door privé domein
waardoor het op heden niet mogelijk is deze doorsteek te maken.
Binnen dit inrichtingplan wordt een groene fietsas uitgebouwd die de Oostendse Vaart
verbind met het Beisbroek.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
121

Deze fietslink kan worden onderverdeel in volgende stukken:
20.1 Tudor - Doornstraat
Dit deeltracé is voornamelijk een bestaand pad op openbaar domein. Hier gaat het dan ook
voornamelijk over herinrichting van de bestaande weg. Specifiek voor de Zeeweg wordt
vooropgesteld om een pad aan te leggen langs de Zeeweg. Dit werd ook voorzien in het nog
goed te keuren bosbeheersplan. Hierbij dient een kleine verbindingsweg aangekocht en
ingericht te worden en wordt langs de Zeeweg zelf een fietspad aangelegd op gronden van
de Stad Brugge.
De VLM staat in voor de grondverwerving en de uitvoering van de werken.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
20.1.1 Grondverwerving 30.600 VLM Stad Brugge
20.1.2 Aanleg pad 200.000 VLM Stad Brugge
20.2 Doornstraat - Oostendse Vaart
De verschillende mogelijkheden waar het tracé zou kunnen ingericht worden zijn voor een
groot gedeelte in privé bezit. Afweging van de mogelijkheden tot grondverwerving en
kostenefficiëntie moeten na onderzoek duidelijk maken welke optie de voorkeur krijgt. Bij dit
tracé gaat het voornamelijk om grondverwerving, aanleg van het pad en landschappelijk
inkleding. De aankoop en de inrichting van bospercelen begeleidt deze landschappelijke
aankleding.
De VLM staat hier in voor de grondverwering en de uitvoering van de werken.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
20.2.1 Grondverwerving 83.280 VLM Stad Brugge
20.2.2 Aanleg pad 200.000 VLM Stad Brugge
20.3 Landschapsinkleding
Ook bij deze link wordt aandacht besteedt aan landschapsinkleding, waarbij beplantingen
langs de fietslink worden beoogd. Verder wordt vooropgesteld om langs de fietslink een stuk
bos aan te kopen. De VLM staat in voor de grodnverwerving en de inrichting.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
20.3. Landschappelijke inkleding en aankoop
bos
500.000 VLM Stad Brugge
21 Snelheidsremmende maatregelen Diksmuidse Heirweg
De Diksmuidse Heirweg wordt veel gebruikt door sluipverkeer. Het is op dit moment een
belangrijke sluipweg tussen Zedelgem en Sint- Andries, Brugge. Gezien deze weg ook
frequent wordt gebruikt als veel gebruikte fietsas kan dit voor onveilige situaties zorgen. Ten
einde beter zicht te krijgen op wat de meest efficiënte oplossing hiervoor is wordt voorgesteld
om een streefbeeld op te maken en snelheisremmende maatregelen te voorzien.
De VLM staat in voor de opmaak van het streefbeeld.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
122

Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
21.1. Opmaak streefbeeld Diksmuidse Heirweg 10.000 Gemeenten
Zedelgem
Stad
Brugge
Partner
Financiering
Gemeente
Zedelgem
Stad Brugge
22 Aanleg Picknickvoorziening
In deze omgeving kon worden vastgesteld dat er weinig rustpunten voorzien zijn. In de
omgeving van de fietsassen wordt gezocht naar een geschikte locatie om een rustpunt uit te
bouwen. Dit rustpunt bestaat uit een fietsrek, picknicktafel en vuilbakje. De locatie is goed
bereikbaar voor fietsers en wandelaars en is gelegen in de omgeving van een bestaande
weg zodat het onderhoud op een efficiënte manier kan gebeuren.
Hier worden twee picknickvoorzieningen beoogd. Een van beide zou op de kanaalberm
kunnen worden ingericht van de Oostendse Vaart. Mogelijk kan de inrichting van een
dergelijk picknickvoorziening meeliften op de heraanleg van het jaagpad. De tweede locatie
dient nog verder onderzocht te worden.
De VLM en W&Z staat in voor de grondverwerving en de uitvoering van de werken.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
Grondverwerving 200 VLM Gemeente
22.1.
Zedelgem
22.2. Aanleg picknickplaats 1.441 VLM
W&Z
Gemeente
Zedelgem
Stad Brugge
W&Z
3.3.4 Deelgebied Bloemendale – Sint-Pietersplas (kaart 10)
23 Fietslink Bloemendale Wijk – AZ-Sint Jan
Op site van AZ – Sint-Jan, Spermalie en het OCMW is er een grote werkgelegenheid. De
Fietslink tussen Bloemendale en de site speelt een belangrijke rol in het optimaliseren van
het functioneel woon-werkverkeer met de fiets, maar draagt in tweede instantie ook bij tot het
optimaliseren van het fietserroutenetwerk. De fietslink voorziet een alternatief tracé ten
Noorden van de Gevangenis tot aan de Oostendse Vaart. Hier zijn verschillende opties om
de verbinding te gaan optimaliseren. Kostenefficiëntie en mogelijkheden tot grondverwerving
of gebruiksovereenkomsten zullen uitsluitsel geven over de te gebruiken weg.
Om het tracé te kunnen vervolledigen is een veilige fietsovergang nodig over de Oostendse
vaart. Hiervoor wordt vooropgesteld om over de Oostendse Vaart aan de Expressweg een
fietsersbrug te voorzien.
AWV staat in voor de grondverwerving.
AWV staat in voor de aanleg van het fietspad en de aanleg van de fietsbrug.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
123

Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
23.1. Grondverwerving deel expressweg
Grondverwerving weg gevangenis
AWV
Stad Brugge
AWV
Stad Brugge
23.2. Aanleg fietspad deel expressweg AWV AWV
23.3. Fietsersbrug AWV AWV,
Stad Brugge
AZ Sint Jan
– Spermalie
24 Fietslink Oostendse Vaart – Sint-Pietersplas
In dit tracé kunnen twee delen worden onderscheiden namelijk:
24.1 Oostendse Vaart – Oostendse Steenweg
Om de verbinding te maken zijn twee mogelijkheden namelijk:
(1) functionele fietsverbinding medische site-wijk Bloemendaele
Langs de dienstweg parrallel met de Expressweg en langs de site van het AZ Sint Jan. Deze
verbinding meer gezien worden voor het functioneel verkeer. Fietsers gebruiken deze weg
als doorsteek om van de Oostendse vaart naar de Oostendse Steenweg te geraken.
Tegelijkertijd wordt deze weg gebruikt als dienstweg voor leveringen voor het ziekenhuis en
de doortocht van de ziekenwagen voor het spoed. Beide gebruiksvormen kunnen voor
conflicten zorgen. Voorgesteld wordt om de eerder smalle weg te gaan verbeteren zodat een
veilige doortocht voor fietsers kan gegarandeerd worden. Op het einde van de doorsteek
dient de Oostendse Steenweg te worden overgestoken. Gezien de hoge snelheden van de
voertuigen op dit punt is dit oversteekpunt op heden niet veilig. Beoogd wordt op het
kruispunt te herinrichten ten einde een veilige oversteek voor de fietsers te kunnen
garanderen.
(2) recreatieve verbinding kanaal-sint-Pietersplas
Langs het bestaande tracé dat aan de andere zijde van de Expressweg is gelegen wordt de
recreatieve doorsteek voorzien. Op dit tracé worden de meer recreatieve gebruikers beoogd.
Vanaf deze weg krijgt men voeling van het omliggende landschap van de Meetkerkse
Moeren. Ook voor deze doorsteek dient de oversteek van de Oostendse steenweg veiliger
gemaakt te worden.
AWV staat in voor de heraanleg van de weg voor het fietsverkeer (evt weg aan de overzijde
van de snelweg voor recreatief verkeer) en de heraanleg van het kruispunt Oostendse
steenweg (kaderend in de geplande werken om daar een fietspad te voorzien).
AWV staat in voor het verhogen van de fietsveiligheid van het kruispunt met de Oostendse
Steenweg. AWV staat in voor het herinrichten van de langswegen tussen de Steenkaai en de
Oostendse steenweg parallel met de Expressweg.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
24.1.1. Verbeteren functionele en recreatieve 10.000 AWV AWV
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
124

24.1.1..
fietslink kanaal-Oostendse steenweg
Herinrichting Kruispunt Oostendse
Steenweg
100.000 AWV AWV
24.2 Oostendse Steenweg – Sint-Pietersmolenstraat
Het tracé vervolgt haar weg langs een insteekweg richting de Sint-Pietersplas zelf en loopt
verder langs de gracht tot aan het dubbelrichtingsfietspad naar de Sint-Pietersmolenstraat.
Stad Brugge staat in voor de uitvoering van de werken.
Code Maatregel Hoeveelheid Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
Aanleg pad Oostendse Steenweg tot 100.000 Stad Brugge Stad Brugge
24.2.1 dubbelrichtingsfietspad.
25 Fietslink en landschapsherstel Blankenbergse Dijk
25.1 Realiseren streefbeeld Blankenbergse dijk
De Blankenbergse Dijk in zijn huidige vorm en configuratie is een gaaf bewaard restant van
een middeleeuwse dijk en vormt samen met de structuur van het afwateringsnet een relict
van de waterbeheersinginfrastructuur in de Vlaams Kustpolder. Deze dijk was beplant met
populier, knotwilg en meidoornhagen. De ambitie is om de dijk zichtbaar en leesbaar te
maken in het landschap en de beeldkwaliteit te verhogen, het creëren van een herkenbaar
historisch, landschappelijk en ecologisch lint in het polderlandschap. In het kader van dit
inrichtingsplan wordt de uitvoering van het landschapplan. Hier worden de maatregelen
opgenomen die specifiek werden toegekend aan de gemeente Zuienkerke en de Stad
Brugge.
25.1.1 Maatregelen Gedeelte Grondgebied Brugge 3
(1) Een deel van dit dijksegment heeft halverwege een prachtige hoogstamfruiboomgaard
(zone tussen spoorweg en Sint-Pietersmolenstraat). De rest van de dijk is ‘verrommeld’ met
een kleine weide, storende afsluitingen, en streekvreemde beplantingen. Een deel van de
dijk wordt gebruikt als volkstuin en iemand heeft er zijn garage. De bedoeling is de dijk te
herwaarderen tot een structurerend landschapelement in de wijk.
De dijk kan ook een sociale functie hebben in de wijk. Zo kunnen bewoners de dijk
’adopteren’ en kunnen ze mogelijks samen met één of meerdere gebruikers/pachters de dijk
en de ook de vruchten plukken van dit beheer.
(2) Vanaf de Sint-Pietersmolenstraat tot aan de ingang naar de cafetaria is enkel de
buitenkant van de Blankenbergse dijk beplant. In dit gedeelte bevindt zich de
bezoekersparking van de Sint-Pietersplas. De bedoeling is om in de bestaande plantvakken
enkele bomen aan te planten zodat ook in het midden van de dijk een bomenrij kan
ontwikkelen.
(3) De omgeving van Sint-Pieters krijgt een multifunctionele invulling (recreatie, groen,
bedrijvigheid, wonen, … ). De dijk heeft een ‘centrale rol’ in de gebiedsontwikkeling.
3 Streefbeeld Blankenbergse dijk
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
125

Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
25.1.1.1. Grondverwerving deel oude boomgaard 275.750 Provincie
West-
Gemeente
Brugge
Vlaanderen
25.1.1.2. Herwaardering hoogstamfruitboomgaard 43.000 Stad
Brugge –
Provincie
West-
Groendienst Vlaanderen
Stad Brugge
25.1.2 Maatregelen Gedeelte Grondgebied Zuienkerke
(1)De noordkant van het dorp kan grotendeels model staan voor het terreinprofiel van de
dijk. Het dijkelement is gelegen in een beschermd dorpsgezicht.
Het dorp van Zuienkerke biedt tal van mogelijkheden voor rust en ontspanning. Bovendien is
het dorp ook een knooppunt voor het fietsnetwerk en een startpunt voor fietsers. Momenteel
is de verbinding tussen het dorp en de Blankenbergse dijk voor de recreant niet optimaal.
De Dijk doorkruist de Nieuwe Steenweg. Toch doet eigenlijk niets vermoeden dat de dijk een
historische weg doorheen het dorp is. Een herwaardering en visualisering van het
dijkelement kan een meerwaarden zijn voor het dorp zelf.
(2) Aan de Blankenbergse dijk Zuid staan enkele oude knotbomen aan de oostelijke
wegberm. De gemeente staat Zuienkerke staat in voor het onderhoud. De bedoeling is om
selectief op enkele plaatsen nieuwe knotbomen te planten
(3) Ter hoogte van de kruising met de Blauwe Torenstraat en de Blankenbergse Dijk kan
mogelijk een rustpunt ingericht worden.
De Gemeente Zuienkerke staat in voor de uitvoering.
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
25.1.2.1. Opwaardering dijkelement en omgeving in 50.000 Gemeente
Zuienkerke Dorp
Zuienkerke
25.1.2.2. Beheer en heraanplant aanplant 10.000 Gemeente
Zuienkerke
Partner
Financiering
Gemeente
Zuienkerke
Gemeente
Zuienkerke
25.2 Fietslink Blankenbergse Dijk
Het is reeds voor een groot gedeelte mogelijk om op het grondgebied van de Stad Brugge de
Blankenbergse Dijk te volgen met de fiets. Echter ontbreekt nog een gedeelte waardoor het
mogelijk wordt vanaf de kern van Sint-Pieters de Blankenbergse Dijk op te fietsen. .
Hiervoor is enerzijds de realisatie van een fietsverbinding nodig en anderzijds een
onderdoorsteek onder de spoorweg. De onderdoorsteek zou kunnen gerealiseerd worden
samenlopend met het construeren van een extra spoor.
Hier dient opgemerkt te worden dat in het kader van dit inrichtingplan enkel de realisatie van
het fietspad wordt opgenomen. De realisatie van de onderdoorsteek wordt voorzien in een
ander inrichtingproject: ‘ Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge’.
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
25.2.1. Aanleg fietspad 331.250 Stad Brugge Stad Brugge
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
126

26 Fietslink Warandebrug – Dampoort
Ook deze fietslink vormt een belangrijke schakel in de gehele fietsgordel rond Brugge. Op dit
moment is hier reeds mogelijk om een gedeelte te fietsen langs de vesten als alternatief voor
de Sint Pieterskaai, met uitzondering van het gedeelte tussen de Warandeburg en de
Dampoort. Dit inrichtingsplan stelt tot doel deze missing link te gaan realiseren. Dit vergt het
verder dempen van het water ter hoogte van de loskaai of de aanleg van een fietsbrug over
het water van de loskaai. Er dient rekening gehouden met het werfverkeer van het
aangrenzend bedrijf Danisco. Deze fietsverbinding is opgenomen in het BPA Gistfabriek dat
werd goedgekeurd in 1997.
VLM staat in voor de opmaak van het streefbeeld. W&Z staat in voor de uitvoering van het
fietspad.
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
26.1. Opmaak streefbeeld 10.000 VLM i.s.m.
W& Z en
W&Z
Stad Brugge
Stad Brugge
26.2. Aanleg fietspad 500.000 W&Z W&Z
Stad Brugge
Europa
3.3.5 Deelgebied Damme – Ryckevelde (kaart 11)
27 Fietslink Koolkerke – Damse Vaart
Veel scholieren en werknemers leggen dagelijks de weg af tussen Koolkerke en Stad
Brugge. Vandaag dienen zij een groot gedeelte af te leggen langs de Brugse Steenweg, wat
voor onveilige situaties zorgt.
Er wordt voorgesteld om een veilige groene fietsverbinding uit te werken en te realiseren
tussen de Brugse Steenweg en de Damse Vaart. Specifiek gaat het om een verbinding
tussen de Hoveniersstraat en de Gemene Weidestraat .
De provincie West-Vlaanderen staat in voor aanleg van het pad.
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
27.1. Aanleg pad Provincie
West-
Vlaanderen
Provincie
28 Consolidatie Fortengordel
De Provincie West-Vlaanderen nam het initiatief mee te werken aan een Europees project
‘Staats-Spaanse Linies’ ter behoud en verdere ontwikkeling van de fortengordel langs de
Damse vaart. Om de resterende acties van dit project uit te voeren worden in dit
inrichtingsplan enklel maatregelen opgenomen.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
127

Een redoute of schans is een kleine vierzijdige versterking beschermd door een wal en een
gracht, maar zonder bastions. Hun afmetingen kunnen niettemin respectabel zijn met
buitenzijden van het forteiland tot 80 m. De constructiewijze van de redoutes wijzigt
nauwelijks. Omtrent hun constructie en uitrusting is echter bitter weinig geweten 4 .
Waarschijnlijk stond een uitkijktoren op een verhoogde binnenzijde. Ze werden gebruikt om
bijvoorbeeld wegen af te sluiten. Archeologisch onderzoek van deze verdedigingswerken is
vooralsnog zeldzaam 5 . Tot dit type versterking horen de Redoutes van Michem en de
Redoute Verbrand.
Het type van de forten wordt sterk bepaald door het tijdstip van oprichten en de nationaliteit
van de ontwerper. Met de toenemende reikwijdte van het geschut neemt de grootte van het
fort toe. De grootte van de buitenzijde varieert tussen 60 tot 80 m bij de kleinere exemplaren
tot een zijde van ruim 160 tot 170 m.
De drie voorgestelde sites zijn alle aangelegd tijdens de Successieoorlog (1702-1703) en zijn
een voorbeeld van het toenmalige verdedigingssysteem. Een dergelijk verdedigingssysteem
heeft het bijkomende voordeel van grote waterpartijen, wat de natuurwaarden ten goede
komen.
28.1 Herinrichting Fort van Beieren 6
De herinrichting van het Domein Fort van Beieren is in detail beschreven in het inrichtingplan
provinciedomein “Fort van Beieren” te Koolkerke, opgemaakt in opdracht van de Provincie
West-Vlaanderen, binnen het Interreg IIa-project Staats-spaanse linies 1.
Het plan houdt een herwaardering in van het noordelijk deel van het fort, zodat de
vestingbouwkundige onderdelen opnieuw zichtbaar worden voor het brede publiek. Tegelijk
wordt het fort beter ontsloten voor de fietser en de voetganger
Volgende elementen worden beoogd:
• Reconstructie Bastion: De volledige noordelijke punt wordt gereconstrueerd. Hierbij
gaat het om het bastion zelf, de binnengracht, de glacis en buitengracht.
• Zichtbaar maken aanwezigheid binnengracht. Hiervoor wordt een gedeelte volledig
geruimd en geherprofileerd. Een lager bodempeil wordt gerealiseerd zodat deze
gracht in de zomer niet langer droog valt.
• De Rijen Marilandicapopulieren en knotwilgen op het noordelijke te restaureren
bastion en naast de binnengracht verwijderen.
• Te restaureren profiel
In dit inrichtingsplan wordt beoogd in samenwerking met het aanwezige landbouwbedrijf te
trachten het tweede gedeelte van de herinrichting te realiseren en een oplossing te zoeken
voor het voortbestaan van het bedrijf.
De VLM staat in voor de grondverwerving en de afspraken met de landbouwer, het
Regionaal landschap voor de inpassing van de bedrijfsgebouwen en de Provincie West-
Vlaanderen voor de uitvoering van de werken.
4 Definitie: Termote en Zwanepoel, 2004, p. 23. Archeologisch vooronderzoek van een dergelijke
schans werd uitgevoerd in Veurne door Termote en Dewilde, 1985.
5 . Archeologisch vooronderzoek van een dergelijke schans werd uitgevoerd in Veurne door Termote
en Dewilde, 1985.
6 Inrichtingsplan Fort van Beieren, .. .
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
128

Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
28.1.1. Flankerende maatregelen Landbouw 0 VLM Provincie
West-
Vlaanderen
28.1.2.1. Grondverwerving 50.000 VLM Provincie
West-
Vlaanderen
28.1.2.2. Landschappelijke inpassing nieuwe
bedrijfsgebouwen
10.000 Provincie
West-
Vlaanderen
28.1.3. Reconstructie Bastion 110.000 Provincie
West-
Vlaanderen
28.1.4. Kapwerken 10.000 Provincie
West-
Vlaanderen
28.1.5. Restauratie profiel 110.000 Provincie
West-
Vlaanderen
28.1.6. Zichtbaar maken aanwezigheid
binnengracht
120.000 Provincie
West-
Vlaanderen
28.1.7. Recreatieve ontsluiting Fort Van Beieren 25.500 Provincie
West-
Vlaanderen
28.2 Uitvoering Inrichtingsplan Fort Verbrand
Provincie
West-
Vlaanderen
Provincie
West-
Vlaanderen
Provincie
West-
Vlaanderen
Provincie
West-
Vlaanderen
Provincie
West-
Vlaanderen
Provincie
West-
Vlaanderen
Het Verbrandt Fort is een kleine vooruitgeschoven redoute van het grotere Fort van Beieren.
Het is eigendom van Natuurpunt en ligt aan de Rombautswervedijk. De maatregelen die hier
uitgevoerd moeten worden stellen bescherming en beter zichtbaar maken van de
archeologische restanten van het fort, inrichten van de grachten in functie van het verbeteren
van de ecologische waarde van het perceel en het bouwen van een brug en een uitkijktoren
of infokiosk voorop. Het project wordt medegefinancierd via Europa.
De Provincie West-Vlaanderen staat in voor het vooronderzoek, het ontwerp en de werken
aan het perceel en het oprichten van de kiosk.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
28.2.1 Archeologisch vooronderzoek 0 Provincie Provincie
28.2.2 Inrichten perceel Fort Verbrand 130.000 Provincie Provincie
28.2.3 Aanleggen infokiosk/uitkijktoren 50.000 Provincie Provincie
28.3 Inrichting perceel Fort Mikkem
Het fort is aangelegd tijdens de Successieoorlog (1703) door de Spanjaarden, op een
zandrug tussen twee inundeerbare akkers. De ligging op de kam van de zandrug, biedt een
mooi uitzicht over het gebied en maakt meteen de doeltreffende inplanting van de redoute
duidelijk.
Een beter behoud en beheer is slechts mogelijk mits verwerving of een aangepast beheer.
Het onder weiland brengen van de site kan verder erosie voorkomen en de natuurwaarde op
lange termijn versterken. De sloot zal uitgegraven worden ter accentuering van de
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
129

voormalige redoutesite. Voorafgaand een inrichting dient het perceel microtopografisch en
bijkomend archeologisch onderzocht te worden. Een bescherming als monument wordt
vooropgesteld.
Een goede recreatieve ontsluiting is mogelijk via de landweg, die verbinding geeft met het
Fort van Damme
De grondverwerving zal gebeuren in het kader van de grondenbank ‘compensatie
Zeebrugge’. .
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
28.3. Inrichten perceel Fort Mikkem 100.000 VLM Dienst
Maritieme
Toegang
29 Recreatief pad stadswallen van Damme
De Provincie West-Vlaanderen maakt in samenwerking met de stad Damme twee
herwaarderingsplannen op, omdat er nood is aan een totaalvisie op het cultuurhistorisch
beheer en patrimonium voor de stad. De aanleg van een wandelpad vanaf de Kerkstraat
langs de Hoofdwal richting Rabattestraat of Haringmarkt wordt opgenomen in dit
inrichtingsplan. Dit zorgt voor een wandellus rondom de volledige stadswallen en kan het
toeristisch potentieel nog verhogen.
De VLM staat in voor de grondverwerving en de uitvoering van de werken.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Uitvoering Financiering
29.1. Grondverwerving 25.000 VLM Damme
29.2. Inrichten wandelpad 50.000 VLM Damme
30 Kleinschalige natuuringrepen in de omgeving van Damme
Natuurpunt Damme beheert een belangrijke oppervlakte natuurgebieden op het grondgebied
van Damme. De stadswallen van Damme en de Romboutswerve zijn twee deelgebieden
waaraan in dit inrichtingsplan aandacht besteed wordt.
30.1 Stadswallen van Damme
Aan de stadswallen van Damme ligt een vogelkijkhut. Natuurpunt heeft reeds een aantal
inrichtingsmaatregelen uitgevoerd om dit perceel optimaal in te richten in functie van vogels.
Een aantal van deze inrichtingsmaatregelen heeft een tijdelijk karakter.
Volgende maatregelen zullen uitgevoerd worden om dit perceel optimaal in te richten:
• plaatsen van een stuw en mogelijke maatregelen voor vismigratie en een gronddam
voor een optimale waterhuishouding;
• oeverinrichting op het perceel voor de kijkhut.
30.2 Romboutswerve
De Romboutswerve is een gebied waar mits een aantal kleine ingrepen een afzonderlijk
peilbeheer kan ingesteld worden. Op die manier kan in dat gebied een peil ingesteld worden
dat gericht is op de aanwezige avifauna. Hiertoe moet water in het gebied gepompt worden
om ook in de zomer een minimum aan water op de percelen te houden. Door het plaatsen
van een kijkhut wordt dit gebied ontsloten.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
130

De kijkhut wordt geplaatst door de Provincie. De VLM zal via overeenkomst effectief instaan
voor de opmaak van het ontwerp voor de plaatsing van het pompje voor de peilaanpassing
en de uitvoering van de werken. Voor deze ingreep wordt Europese medefinanciering
gevraagd (project Staatsspaanse linies)
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
30.1. Inrichting percelen Natuurpunt 105.812,63 Natuurpunt Natuurpunt
30.2. Kijkhut 50.000 Provincie
West-
Vlaanderen
PROVINCIE
31 Uitvoeren dijkbeplantingsplan
In het kader van het europees project werd tevens een voorstel tot landschappelijke
beplanting van de dijken opgesteld. De beplanting gebeurt door de Provincie West-
Vlaanderen in samenwerking met de gemeenten.
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
31.1. Beplanting Zuiddijk 5.000 Provincie
West-
Vlaanderen
31.2. Beplanting Oude Sluisdijk 5.000 Provincie
West-
Vlaanderen
32 Fietslink Damme – Abdij van Male
Partner
Financiering
Stad Damme
Stad Damme
Om het fietsroutenetwerk te optimaliseren, en bijgevolg ook de verbinding tussen wordt
voorgesteld om een fietsverbinding uit te bouwen langs de Maleleie, waardoor men vanuit
Damme rechtstreeks naar de Abdij van Male kan fietsen. Op basis van kostenefficiëntie en
mogelijkheden naar grondverwerving zal het traject verder verfijnd worden. Ook bij deze
uitwerking dient ruim aandacht besteed te worden aan de inpassingen in het omliggende
landschap, hier het Maleveld. Dit pad dient zowel gebruikt te kunnen worden door
voetgangers, fietsers als ruiters. De aanleg van het pad dient rekening te houden met de
bereikbaarheid voor het ruimen van de Maleleie. Twee delen kunnen onderscheiden worden:
(1) Gedeelte op het grondgebied Damme
Voor dit gedeelte wordt voornamelijk beoogd om de bestaande doorgang te verbeteren
en om waar nodig de grond te verwerven of gebruiksrecht te onderzoeken.
VLM verwerft de grond en vooruit de verbeteringswerken uit en richt waarnodig een
nieuw pad in.
(2) Gedeelte op het grondgebied Brugge
Het grootste gedeelte van dit tracé dient gerealiseerd te worden. VLM staat in voor de
grondverwerving en voor de uitvoering van de werken.
Voor de gehele Maleleie wordt een streefbeeld opgemaakt waarbij ook aandacht wordt
besteed aan mogelijke oeverherinrichting. VLM maakt het streefbeeld op in samenwerking
met de betrokken partners.
Het regionaal Landschap staat in voor het opstellen van landschapsbeheerplannen.
Code Maatregel Kostprijs Partner Partner
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
131

32.1. Opmaak streefbeeld Maleleie 10.000 VLM
i.s.m.
betrokken
partners
Uitvoering Financiering
Gemeente
Damme en
Brugge
32.2 Grondverwerving 68.520 VLM Gemeente
Damme en
Brugge
32.3. Verbeteren verbinding grondgebied
Damme
130.000 VLM Gemeente
Damme
32.4. Aanleg verbinding grondgebied Brugge 215.250 VLM Stad Brugge
32.5. Beplanting 5.000 VLM Stad Brugge-
Polder
32.6. Oeverherinrichting Maleleie 25.000 VLM Stad Brugge
32.7. Landschapsherstel Maleveld 20.000 Particulier Particulier
33 Fietslink Abdij van Male tot Vliegend paard
Vanaf de Maalse Steenweg loopt het traject verder langs de Margaretha Van
Vlaanderenstraat, door het bos, langs de Weg naar Sint-Kruis, kruist de Bruggestraat en
loopt verder door naar de oude trambedding. Volgende maatregelen dienen genomen te
worden om het geheel te optimaliseren:
- verbeteren Margaretha Van Vlaanderenstraat
- heraanleg bospad door Ryckevelde met aandacht voor een bosgerichte herinrichting
- aanleg verbinding van het Land- en tuinbouw instituut (LTI) richting de Oude Trambedding.
De VLM staat in voor de eventuele grondverwerving en uitvoering van de werken.
Code Maatregel Kostprijs Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
33.1. Grondverwerving 10.000 VLM Gemeente
Beernem
33.2. Verbeteren Margaretha Van
100.000 VLM ANB
Vlaanderenstraat
33.3. Heraanleg bospad Ryckevelde 150.000 VLM ANB
33.4. Aanleg fietsverbinding tussen LTI en oude
spoorwegbedding.
100.000 VLM Gemeente
Beernem
34 Aanleg Picknick voorziening
In deze omgeving kon worden vastgesteld dat er weinig rustpunten voorzien zijn. In de
omgeving van de fietsassen wordt gezocht naar een geschikte locatie om een rustpunt uit te
bouwen. Dit rustpunt bestaat uit een fietsrek, picknicktafel en vuilbakje. De locatie is goed
bereikbaar voor fietsers en wandelaars en is gelegen in de omgeving van een bestaande
weg zodat het onderhoud op een efficiënte manier kan gebeuren. De VLM staat in voor de
uitvoering.
Code Maatregel Hoeveelheid Partner
Uitvoering
Partner
Financiering
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
132

35.1. Grond verwerving 200 VLM Gemeente
Damme
35.2. Inrichten picknickplaats Gemeente Damme 1.441 VLM Gemeente
Damme
3.4 Kostenraming en benodigde grondverwerving
Tabel 9: Grondverwervingstabel
nr maatregel lengte breedte
1
2
3
4
5
6
7
oppervlakte
(m²)
prijs/m²
totale
prijs
raming in
ip
herinrichten kruising
Abdijenroute 0 0 0 4 0 0
Fietslink Trambedding –
Spoorwegbedding 0 0 0 4 0 0
fietslink Assebroek-Oedelem-
Brugge 250 10 2500 4 10000 10000
fietslink Assebroek-Oedelem-
Beernem 1780 10 17800 4 71200 75000
aanleg fietspad
Beverhoutstraat 1770 10 17700 4 70800 0
aanleg fietspad Van
Cailliedreef 1700 10 17000 4 68000 0
herstel historische brug
Meersbeek 0 0 0 4 0 0
inrichting Assebroekse
meersen 0 0 0 4 0 0
8 herstel dreefkarakter Kerkdreef 0 0 0 4 0 0
9 aanleg barrière Koeiendreef 0 0 0 4 0 0
inrichting archeologische site
10 Assebroek 0 0 0 4 0 0
fietspad Odegemestraatspoorwegbedding
11
680 10 6800 4 27200 30000
landschappelijke inkleding
omgeving fietslinken
12 Assebroek 0 0 0 4 0 0
inrichten picknickplaats
13 Assebroekse meersen 5 10 50 4 200 200
fietspad Wulgenbroekstraat-
14 Heidelbergstraat Infrabel 840 15 12600 4 50400 0
fietspad Wulgenbroekstraat-
Heidelbergstraat Oostkamp 195 10 1950 4 7800 7800
fietspad Wulgenbroekstraat-
Heidelbergstraat Brugge 825 10 8250 4 33000 33000
fietslink Merkemveld-
15 Pierlapont (800m²) 100 8 800 10 8000 10000
Pierlapont-Loppem (via
Kerkebeek of Kuipen) 1000 10 10000 4 40000 40000
fietspad Vijvers-Torhoutse
16 steenweg 1400 10 14000 4 56000 56000
17 fietslink Brugge-Waardamme 750 10 7500 4 30000 30000
18 landschapsherstel fietslinken 0 0 0 4 0 0
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
133

nr maatregel lengte breedte
Wulgenbroeken
oppervlakte
(m²)
prijs/m²
totale
prijs
raming in
ip
19 fietslink Tillegem-Tudor 1000 10 10000 4 40000 40000
fietslink Oostendse vaart-
20 Tudor 0 4 0 0
20.1 Doornstraat-Tudor 765 10 7650 4 30600 30600
20.2 Oostendse vaart-Doornstraat 2082 10 20820 4 83280 83280
snelheidsremmers Diksmuidse
21 heirweg 0 0 0 4 0 0
picknickplaats Oostendse
22 vaart/Beisbroek 10 5 50 4 200 200
23
24
24
25
fietslink gevangenis-
Oostendse vaart deel
gevangenis
deel expressweg
750
500
10
10
7500
5000
4
4
30.000
20.000
30.000
20.000
fietslink Bloemendale wijk-AZ
sint-Jan 755 10 7550 4 30200 30200
fietslink Oostendse vaart-Sint-
Pietersplas 0 0 0 4 0 0
fietslink en landschapsherstel
Blankenbergse dijk 0 4 0
deel Brugge 1653 20 33060 4 132240 132240
deel Zuienkerke 1328 25 33200 4 132800 0
fietslink Warandebrug-
26 Dampoort 0 0 0 4 0 0
fietslink Koolkerke-Damse
27 vaart 0 0 0 4 0 0
28 consolidatie fortengordel 0 4 0
herinrichten fort van Beieren 35000 87500 87500
wandelpad stadswallen
29 Damme 0 0 0 4 0 0
natuurinrichting percelen
30 Damme 0 0 0 4 0 0
31 dijkbeplantingsplan 0 0 0 4 0 0
fietslink Damme-Abdij van
32 Male 0 4 0
grondgebied Brugge 1142 15 17130 4 68520 68250
grondgebied Damme 1101 15 16515 4 66060 66060
fietslink Abdij van Male tot
33 Vliegend Paard (Beernem) 250 10 2500 4 10000 10000
landschapsherstel fietslink
34 Damme-Male 0 0 0 4 0 0
inrichten picknickplaats
35 Damme 10 5 50 4 200 200
totale oppervlakte nodige
grondverwerving 312.975 120.4200 890.530
31,3 ha
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
134

Tabel 10: Totale kostenraming per financierende partner
Partner
Totale
kostprijs
Aandeel partner Subsidie
landinrichting
ANB 1.053.074,6 350.227,31 702.847,31
AWV 2.520.000 2.270.000 250.000
AZ Sint-Jan 100.000 100.000 0
Dienst Maritieme toegang 120.000 0 120.000
Interreg IV B Value 500.000 250.000 0
Interreg Staatsspaanse 715.500 254.200 0
linies 2
Gemeente Beernem 331.441 116.432,30 215.008,7
Gemeente Oostkamp 958.150 316.765 641.385
Gemeente Zedelgem 720.256 237.316,8 482.939,2
Gemeente Zuienkerke 60.000 18.000 42.000
Stad Brugge 3.108.527 1.357.828,10 1.750.698,90
Stad Damme 282.701 103.062,30 179.638,70
Natuurpunt 155.812,63 31.162,53 124.650,10
Regionaal Landschap 100.000 20.000 80.000
Houtland
Provincie West-
461.300 224.650 236.650
Vlaanderen
Infrabel 30.425 30.425 0
Particulieren 20.000 6.000 14.000
WenZ 251.441 251.441 0
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
135

4 Beschrijving en beoordeling van effecten
Dit hoofdstuk bevat de eigenlijke planeffectevaluatie, waarin de effecten van de maatregelen
op de verschillende disciplines (functies en kwaliteiten) worden geëvalueerd. De
effectenevaluatie richt zich zowel op milieukundige, economische als sociale aspecten.
Het hoofdstuk wordt afgewerkt in het eindvoorstel van inrichtingsplan.
5 Monitoring
In dit hoofdstuk wordt (indien van toepassing) beschreven welke maatregelen gemonitord
zullen worden. De planeffectevaluatie kan een goede basis bieden voor de te monitoren
maatregelen . Het hoofdstuk wordt afgewerkt in het eindvoorstel van inrichtingsplan.
6 Besluit
6.1 Uitvoeringsprogramma
“Het inrichtingsplan voorziet dat de Vlaamse Minister bevoegd voor de landinrichting met de
goedkeuring van dit inrichtingsplan:
1. Het Agentschap Waterwegen en Zeekanaal belast met …
- Het aanleggen van een fietspad tussen de Warandebrug en de Dampoort op een
te dempen deel van het Handelsdok (maatregel 26.2)
Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering van de werken aan het fietspad gebeurt
door de Stad Brugge.
De uitvoering is voorzien in 2011-2012
- Het aanleggen van een picknickplaats ter hoogte van de Oostendse vaart
(maatregel 22.2)
De uitvoering is voorzien in 2009-2010
2. Het Agentschap Wegen en Verkeer belast met …
- Het herinrichten van het kruispunt met de Heidelbergstraat voor fietsers
(maatregel 14.3)
- Het herinrichten van de langswegen langs de expressweg voor de fietsers vanaf
de Steenkaai tot de Oostendse steenweg en het aanleggen vaan veilige kruising
voor fietsers over de Oostendse steenweg ter hoogte van de Sint-
Pietersplas(maatregel 24.1.1)
- Het aanleggen van een fietsverbinding over of onder de E40 tussen de
Fabiolalaan en de Vliegweg te Oostkamp (maatregel 17.1)
- De grondverwerving en de aanleg van het fietspad Bloemendaele-jaagpad kanaal
Gent-Oostende met inbegrip van het bouwen van een brug over het kanaal,
hangende aan de bestaande brug over de expressweg(maatregel 23.1, 23.2 en
23.3)
- De heraanleg van de kruising van de Torhoutse steenweg voor fietsers ter hoogte
van de snelwegbrug (indien geen onderdoorgang mogelijk blijkt) (maatregel 19.3)
Waarbij het beheer vanaf de definitieve oplevering van de werken aan het fietspad langs de
expressweg gebeurt door de Stad Brugge.
De uitvoering is voorzien in 2010-2014.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
136

3. de Vlaamse Landmaatschappij, overeenkomstig art.13§4 van het decreet van 21
december 1988, belast met
Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan de het Agentschap Dienst Maritieme
Toegang
• het inrichten van het perceel Fort Mikkem (maatregel 28.3)
Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering gebeurt door Natuurpunt.
De uitvoering is voorzien in 2010-2011.
Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan het Agentschap Waterwegen en
Zeekanaal
• het opmaken van een streefbeeld voor de aanleg van een fietsverbinding ter hoogte van
het Handelsdok (maatregel 26.1)
De uitvoering is voorzien in 2009-2010.
Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan Agentschap Natuur en Bos
• natuurherstel Assebroekse meersen (7.2)
• restauratie historische brug Meersbeek (maatregel 6.1)
• afleiden water overstort Groene wijk naar polderwaterloop (maatregel 7.1)
• oprichten uitkijkplatform Assebroekse meersen (maatregel 10.2)
• aanleg van een gezondheidspad ter hoogte van het ziekenhuis AZ-Sint-Lucas (maatregel
11.3)
• aanleg van een waterdoorlatend fietspad in Ryckevelde en aanpassen Margaretha Van
Vlaanderenstraat (maatregel 33.2 en 33.3)
waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering van de werken gebeurt door ANB
De uitvoering is voorzien in 2010-2011
Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan de Provincie West-Vlaanderen
• grondverwerving en flankerende maatregelen landbouw voor het Fort van Beieren
(maatregel 28.1.1 en 28.1.2)
Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering gebeurt door de Provincie West-
Vlaanderen.
De uitvoering is voorzien in 2009-2010.
Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan gemeente Beernem
• opmaak van een streefbeeld, grondverwerving en plaatselijke verbetering tracé oude
trambedding (maatregelen 3.1, 3.2 en 3.3)
• grondverwerving en aanleg van een fietspad tussen de landbouwschool Oedelem en de
trambedding (maatregelen 33.1 en 33.4)
Waarbij het beheer vanaf de overdracht van de gronden gebeurt door de gemeente
Beernem.
De uitvoering is voorzien in 2009-2014.
Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan gemeente Oostkamp
• Grondverwerving van een fietspad langs de snelweg E403 vanaf de Kuipenstraat tot de
Sijslostraat (maatregel 17.2.1)
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
137

• Grondverwerving en aanleg van een fietspad langsheen het tracé van de spoorweg
Brugge-Zedelgem met inbegrip van een brug over de beek(Wulgenbroekstraat-
Heidelbergstraat) (maatregel 14.1 en 14.2)
• Grodnverwerving en opmaak streefbeeld van herinrichten Beverhoutstraat en Van
Cailliedreef als fietsvriendelijke weg (maatregelen 4.2, 4.3, 4.4 en 5.1, 5.2 en 5.3)
Waarbij het beheer vanaf de overdracht van de gronden gebeurt door de gemeente
Oostkamp.
De uitvoering is voorzien in 2009-2014.
Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan gemeente Zedelgem
• Grondverwerving van delen van het fietspad Merkemveld-kasteel van Loppem en
Torhoutse steenweg-Lac van Loppem (maatregelen 15.1 en 16.1)
• Grondverwerving en aanleg van een picknickplaats (maatregel 22.1 en 22.2)
Waarbij het beheer vanaf de overdracht van de werken gebeurt door de gemeente
Zedelgem.
De uitvoering is voorzien in 2009-2014.
Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan gemeente Zuienkerke
• Inrichten van de Blankenbergse dijk (maatregel 25.1.2)
Waarbij het beheer vanaf de overdracht van de werken gebeurt door de gemeente
Zuienkerke.
De uitvoering is voorzien in 2011-2014.
Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan stad Brugge
• Opmaak streefbeeld, grondverwerving en verbeteren wegdek voor fietsers van privégedeelten
trambedding (maatregel 3.1 en 3.2)
• Grondverwerving en aanleg fietspad langs spoorweg Brugge-Zedelgem
(Wulgenbroekstraat tot Heidelbergstraat )(maatregelen 14.1 en 14.2)
• Grondverwerving, landschappelijke aankleding en aanleg fietslink Tillegem-Tudor
(maatregel 19.1 en 19.2)
• Grondverwerving en aanleg fietslink Tudor-Doornstraat (maatregel 20.1.1 en 20.1.2)
• Grondverwerving en aanleg fietslink Doornstraat-Oostendse vaart (maatregel 20.2.1 en
20.2.2)
• Aankoop bos en landschappelijk inkleding (maatregel 20.3)
• Grondverwerving en herinrichten Blankenbergse dijk (maatregel 25.1.1 en 25.2.1)
• Opmaak streefbeeld, grondverwerving en aanleg ecologische oever en fietspad langs
Maleleie (maatregelen 32.1, 32.2 32.4, 32.5 en 32.6)
• Aanbrengen informatiepanelen site Assebroek (maatregel 10.3)
• Grondverwerving picknickplaats Assebroek en stadsrandbos (maatregel 13.1 en 22.2)
• Grondverwerving en aanleg groen hoekje langs spoorwegbedding (maatregel 11.4)
Waarbij het beheer van de werken vanaf de voorlopige oplevering gebeurt door de Stad
Brugge.
De uitvoering is voorzien in 2009-2015
Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan gemeente Damme
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
138

• Grondverwerving en inrichten van een picknickplaats en beplanting langs de dijken(
maatregel 31.1, 31.2, 34.1 en 34.2)
• Grondverwerving en aanleg fietsverbinding Damme-Abdij van Male (maatregel 32.2 en
32.3
• Grondverwerving en inrichten wandelpad stadswallen van Damme (maatregel 29.1 en
29.5)
Waarbij het beheer van de werken vanaf de grondoverdracht gebeurt door de Stad Damme.
De uitvoering is voorzien in 2010-2012
Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan provincie West-Vlaanderen
• Flankerende maatregelen landbouw Fort van Beieren (maatregel 28.1.1)
• Grondverwerving Fort van Beieren (maatregel 28.1.2)
Op het domein beheerd door de Stad Brugge
• Aanleg van een fietsverbinding tussen de trambedding en de spoorwegbedding
(maatregel 2.1 en 2.2)
• Aanbrengen van informatiepanelen (maatregel 2.4)
Waarbij de werken, inclusief de verworven gronden, na de definitieve oplevering worden
overgedragen 7 aan ANB/ Provincie West-Vlaanderen/ gemeente Beernem, Brugge, Damme,
Oostkamp, Zedelgem en Zuienkerke
4. de gemeente Oostkamp, overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21
december 1988, mits haar instemming belast met
• herinrichten van Beverhoutstraat en Van Cailliedreef als fietsvriendelijke weg (maatregel
4.4 en 5.3)
• de heraanleg van de Wulgenbroekstraat als fietsvriendelijke weg in het kader van het
Fietsfonds(maatregel 17.1)
• grondverwerving doorsteek langs E40 (maatregel 17.1)
• aanleg fietspad Kuipenstraat-Sijslostraat (maatregel 17.2.2)
• het openbaar maken van de gronden voor de fietslinken op haar grondgebied
De uitvoering is voorzien in 2011-2015
5. de gemeente Beernem, overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21
december 1988, mits haar instemming belast met
• herinrichting kruispunt Zandgrachtstraat-Parochieweg (maatregel 3.4)
• het openbaar maken van de gronden voor de fietslinken op haar grondgebied
De uitvoering is voorzien in 2010-2011
6. de gemeente Zedelgem, overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21
december 1988, mits haar instemming belast met
7 Overdracht moet enkel vermeld worden voor werken die worden uitgevoerd op gronden die nog
geen eigendom zijn van de partner maw op gronden te verwerven door de VLM
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
139

• aanleg fietspad Torhoutse steenweg-Vijvers (maatregel 16.2)
• aanleg fietspad Merkemveld-kasteel van Loppem (maatregel 15.2)
• de opmaak van een streefbeeld voor de herinrichting van de Diksmuidse heirweg als
recreatieve as (maatregel 21.1)
• het openbaar maken van de gronden voor de fietslinken op haar grondgebied
De uitvoering is voorzien in 2010-2012
7. de Stad Brugge, overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21 december
1988, mits haar instemming belast met
• de aanplanting van bomen langs de Kerkdreef (maatregel 8.1)
• de aanleg van een barrière ter hoogte van de Koeiendreef (maatregel 9.1)
• de aanleg van het fietspad Sint-Pietersplas-Sint-Pietersmolenstraat (maatregel 24.2.1)
• het inrichten van het kruispunt Mispelaar met de Michel Van Hammestraat (maatregel
2.3)
• de inrichting van een fietspad vanaf Mispelaar tot het sint-Trudoledeke (Michel van
Hammestraat (maatregel 4.5)
• het herinrichten van een kruispunt met de spoorwegbedding (maatregel 1.1)
• de herwaardering van de hoogstamfruitboomgaard (maatregel 25.1.1)
• de aanleg van een picknickplaats in Ver-Assebroek (maatregel 13.2)
• de aanleg van het fietspad Odegemestraat-spoorwegbedding
• de opmaak van een streefbeeld voor en het inrichten van de verlaten spoorwegbedding
Sint-Pieters en voor de Diksmuidse heirweg als recreatieve assen (maatregel 21.1)
• het openbaar maken van de gronden voor de fietslinken op haar grondgebied
De uitvoering is voorzien in 2010-2015
8. de provincie West-Vlaanderen, overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21
december 1988, mits haar instemming belast met
• de aanleg van een pad tussen Koolkerke en het Fort van Beieren (maatregel 27.1)
• het archeologisch vooronderzoek op de verschillende fortsites (Fort van Beieren, Fort
Verbrand, fort Mikkem) (maatregel 28.2.1)
• de inrichting inclusief aanleg uitkijktoren op het fort Verbrand (maatregel 28.2.2 en
28.2.3)
• de reconstructie van het bastion, de kapwerken, het restaureren van het profiel, het
zichtbaar maken van de binnengracht en de recreatieve ontsluiting van het fort van
Beieren (maatregel 28.1)
• de aanplant van de dijken (maatregel 31.1 en 31.2)
•
De uitvoering is voorzien in 2009-2011
9. Het Regionaal Landschap Houtland, overeenkomstig art.13§6 van het decreet
van 21 december 1988, mits haar instemming belast met
• Aanleg kle’s en poelen in de Wulgenbroeken (maatregel 14.4)
• Opmaak landschapsbedrijfplannen in omgeving fietslinken (maatregelen 33.1, 12.1, 3.5,
3.6 en 18.1)
• Landschappelijke inpassing bedrijfsgebouwen fort van Beieren (maatregel 28.1.2.3
• Inrichting picknickplaats site Pinstraat (maatregel 3.6)
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
140

De uitvoering is voorzien in 2010-2015
10. Natuurpunt, overeenkomstig art.13§6 van het decreet van 21 december 1988,
mits haar instemming belast8 met
• Inrichting van percelen te Damme…(maatregel 30.1)
• Inrichting perceel kijkhut Romboutswerve (maatregel 30.2)
In voorkomend geval dienen zowel de eigenaars als de vruchtgebruikers als de houders van
zakelijke rechten hun instemming te betuigen met de uitvoering van de werken. Deze
instemming wordt vastgelegd in een overeenkomst die ter goedkeuring wordt voorgelegd
aan de Vlaamse minister.
De uitvoering is voorzien in 2010.
11. Infrabel, overeenkomstig art.13§6 van het decreet van 21 december 1988, mits
haar instemming belast9 met
• de herinrichting van de langsweg langs de spoorweg (Wulgenbroekstraat-
Heidelbergstraat als fietspad met landbouwgebruik (tweesporenbetonweg) (maatregel
14.2)
Waarbij de Vlaamse Landmaatschappij instaat voor de coördinatie van het ontwerp en de
uitvoering van de werken.
In voorkomend geval dienen zowel de eigenaars als de vruchtgebruikers als de houders van
zakelijke rechten hun instemming te betuigen met de uitvoering van de werken. Deze
instemming wordt vastgelegd in een overeenkomst die ter goedkeuring wordt voorgelegd
aan de Vlaamse minister.
De uitvoering is voorzien in 2012.
12. De betrokken privaatrechterlijke en natuurlijke personen, overeenkomstig
art.13§6 van het decreet van 21 december 1988, mits haar instemming belast10
met
• het uitvoeren van beplantingswerken
Waarbij de Vlaamse Landmaatschappij instaat voor de coördinatie van het ontwerp en de
uitvoering van de werken.
In voorkomend geval dienen zowel de eigenaars als de vruchtgebruikers als de houders van
zakelijke rechten hun instemming te betuigen met de uitvoering van de werken. Deze
instemming wordt vastgelegd in een overeenkomst die ter goedkeuring wordt voorgelegd
aan de Vlaamse minister.
8 wanneer de minister een publiekrechtelijke rechtspersoon belast met uitvoering van werken is deze
automatisch aangewezen door de Vlaamse Regering
9 wanneer de minister een publiekrechtelijke rechtspersoon belast met uitvoering van werken is deze
automatisch aangewezen door de Vlaamse Regering
10 wanneer de minister een publiekrechtelijke rechtspersoon belast met uitvoering van werken is deze
automatisch aangewezen door de Vlaamse Regering
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
141

De uitvoering is voorzien vanaf 2010.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
142

6.2 Financieringsplan
1. AWV
Maatregelen 14.3, 19.3, 23.1, 23.2 en 24.1.1
Raming 366.412,21€
Algemene kosten (10%) 36.641,22€
BTW (21%) 76.946,56€
Grondverwerving 20.000,00 €
Totaal 500.000,00€
Aandeel van de afdeling Wegen en Verkeer West-Vlaanderen(100%) 500.000,00€
Maatregelen 17.1, 23.3
Raming 2.290.076,34€
Algemene kosten (10%) 229.007,63€
BTW (21%) 480.916,03€
Grondverwerving 0,00€
Totaal 3.000.000,00€
Aandeel van de afdeling Wegen en Verkeer West-Vlaanderen 2.000.000,00€
Aandeel van het AZ Sint-Jan 100.000,00€
Aandeel van de Stad Brugge 300.000,00€
Aandeel van de gemeente Oostkamp 200.000,00€
Aandeel subsidie landinrichting 250.000,00€
Aandeel Europa 150.000,00€
2. WenZ
Raming 382.779,39€
Algemene kosten (10%) 38.277,94€
BTW (21%) 80.383,67€
Grondverwerving 0,00€
Totaal 501.441,00€
Aandeel van het Agentschap Waterwegen en Zeekanaal, afdeling Bovenschelde 251.441,00€
Aandeel stad Brugge 150.000,00€
Aandeel Europa 100.000,00€
3. Vlaamse Landmaatschappij
Op gronden van het departement Mobiliteit en Openbare Werken, Afdeling Maritieme
Toegang
Raming 91.603,05€
Algemene kosten (10%) 9.160,305€
BTW (21%) 19.236,64
Grondverwerving 0,00€
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
143

Totaal 120.000,00€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.3 van het
subsidiebesluit (100%) 120.000,00€
Op gronden van ANB
Maatregelen 6.1, 33.2 en 33.3
Raming 338.091,70€
Algemene kosten (10%) 33.809,17,€
BTW (21%) 78.099,17€
Grondverwerving 0 €
Totaal 450.000€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.3 van het
subsidiebesluit (100% ) 450.000€
Maatregelen 7.1, 7.2 en 7.5
Raming 526.261,90€
Algemene kosten (10%) 52.626,19€
BTW (21%) 121.566,50€
Grondverwerving 0 €
Totaal 700.454,62€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.3 van het
subsidiebesluit (50% ) 350.227,31€
Aandeel van het Agentschap voor natuur en bos (50 %) 350.227,31€
Op gronden van provincie West-Vlaanderen
Raming 0,00€
Algemene kosten (10%) 0,00€
BTW (21%) 0,00€
Grondverwerving 50.000,00€
Totaal 50.000,00€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.4 van het
subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat
25.000,00€
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
144

niet ten laste wordt genomen door de
provincie (50% voor verwerving van
onroerende goederen)*
Aandeel van de provincie West-Vlaanderen
(50% van de totale kostprijs van de
verwerving van onroerende goederen) 25.000,00€
* Indien Europese cofinanciering wordt gevonden, daalt dit aandeel tot 30 % (15.000€)
Op gronden van gemeente Beernem
Raming 110.687,02€
Algemene kosten (10%) 11.068,70€
BTW (21%) 23.244,27€
Grondverwerving 185.000,00€
Totaal 330.000,00€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.4 van het
subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat
niet ten laste wordt genomen door de
gemeente (70% voor landinrichtingswerken) 43.500,00€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.4 van het
subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat
niet ten laste wordt genomen door de
gemeente (50% voor verwerving van
onroerende goederen) 72.500,00€
Aandeel van de gemeente Beernem (30%
van de totale kostprijs van de
landinrichtingswerken) 101.500,00€
Aandeel van de gemeente Beernem (50%
van de totale kostprijs van de verwerving van
onroerende goederen) 72.500,00€
Op gronden van gemeente Zuienkerke
Raming 45.801,53€
Algemene kosten (10%) 4.580,15€
BTW (21%) 9.618,32€
Grondverwerving 0,00€
Totaal 60.000,00€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als 42.000€
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
145

subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.4 van het
subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat
niet ten laste wordt genomen door de
gemeente (70% voor landinrichtingswerken)
Aandeel van de gemeente Zuienkerke (30%
van de totale kostprijs van de
landinrichtingswerken) 18.000€
Op gronden van Stad Brugge
Raming 694.294,5€
Algemene kosten (10%) 69.429,45€
BTW (21%) 160.382,00€
Grondverwerving 1.071.350,00€
Totaal 1.995.456,00€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.4 van het
subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat
niet ten laste wordt genomen door de
gemeente (70% voor landinrichtingswerken) 644.874,20€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.4 van het
subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat
niet ten laste wordt genomen door de
gemeente (50% voor verwerving van
onroerende goederen) 533.675,00€
Aandeel van de Stad Brugge (30% van de
totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
279.231,8,00€
Aandeel van de Stad Brugge (50% van de
totale kostprijs van de verwerving van
onroerende goederen) 533.675,00€
Op gronden van Stad Damme
Raming 138.504,58€
Algemene kosten (10%) 13.850,46€
BTW (21%) 29.085,96€
Grondverwerving 91.260,00€
Totaal 272.701,00€
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
146

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.4 van het
subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat
niet ten laste wordt genomen door de
gemeente (70% voor landinrichtingswerken) 127.008,70€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.4 van het
subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat
niet ten laste wordt genomen door de
gemeente (50% voor verwerving van
onroerende goederen) 45.630,00€
Aandeel van de Stad Damme (30% van de
totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
54.432,30€
Aandeel van de Stad Damme (50% van de
totale kostprijs van de verwerving van
onroerende goederen) 45.630,00€
5. Provincie West-Vlaanderen
Raming 462.434,30 €
Algemene kosten (10%) 46.243,43 €
BTW (21%) 106.822,30 €
Grondverwerving 50.000 €
Totaal 665.500 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan provincie West-Vlaanderen in
toepassing van art.5 van het subsidiebesluit
(70% voor landinrichtingwerken)* 465.850,00€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.4 van het
subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat
niet ten laste wordt genomen door de
provincie (50% voor verwerving van
onroerende goederen)* 25.000,00€
Aandeel van de provincie West-Vlaanderen
(30% van de totale kostprijs van de
landinrichtingswerken) 199.650,00€
Aandeel van de provincie West-Vlaanderen
(50% van de totale kostprijs van de
verwerving van onroerende goederen)
25.000,00€
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
147

* dit aandeel kan dalen tot 30 % indien er Europese cofinanciering kan worden bekomen
4. Gemeente Beernem
Raming 76.335,88€
Algemene kosten (10%) 7.633,59€
BTW (21%) 16.030,53€
Grondverwerving 0,00€
Totaal 100.000,00€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan gemeente Beernem in
toepassing van art.5 van het subsidiebesluit
(70% voor landinrichtingwerken) 70.000,00€
Aandeel van de gemeente Beernem (30%
van de totale kostprijs voor
landinrichtingswerken) 30.000,00€
5. Gemeente Oostkamp
Maatregelen
Raming 563.486,10€
Algemene kosten (10%) 56.348,61€
BTW (21%) 130.165,30€
Grondverwerving 164.600,00 €
Totaal 914.600,00 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan gemeente Oostkamp in
toepassing van art.5 van het subsidiebesluit
(70% voor landinrichtingwerken) 525.000,00€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.4 van het
subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat
niet ten laste wordt genomen door de
gemeente (50% voor verwerving van
onroerende goederen) 82.300,00€
Aandeel van de gemeente Oostkamp (30%
van de totale kostprijs van de
landinrichtingswerken) 225.000,00€
Aandeel van de gemeente Oostkamp (50%
van de totale kostprijs van de verwerving van
onroerende goederen) 82.300,00€
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
148

6. Gemeente Zedelgem
Raming 468.745,04 €
Algemene kosten (10%) 46.874,50 €
BTW (21%) 98.436,46 €
Grondverwerving 106.200,00 €
Totaal 720.256,00€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan gemeente Zedelgem in
toepassing van art.5 van het subsidiebesluit
(70% voor landinrichtingwerken) 429.839,20€
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij
in toepassing van art.4 van het
subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat
niet ten laste wordt genomen door de
gemeente (50% voor verwerving van
onroerende goederen) 53.100,00€
Aandeel van de gemeente Zedelgem (30%
van de totale kostprijs van de
landinrichtingswerken) 184.216,80,00€
Aandeel van de gemeente Zedelgem (50%
van de totale kostprijs van de verwerving van
onroerende goederen) 53.100,00€
7. Stad Brugge
Raming 500.527,48 €
Algemene kosten (10%) 50.052,75 €
BTW (21%) 105.110,77 €
Grondverwerving 0 €
Totaal 655.691,00 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan Stad Brugge in toepassing van
art.5 van het subsidiebesluit (70% voor
landinrichtingwerken) 458.983,70€
Aandeel van de Stad Brugge (30% van de
totale kostprijs van de landinrichtingswerken)
196.707,30 €
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
149

8. publiekrechtelijke rechtspersoon Infrabel
Raming 104.280,69 €
Algemene kosten (10%) 10.428,07 €
BTW (21%) 21.898,94 €
Grondverwerving 0,00 €
Totaal 136.607,70 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan Infrabel in toepassing van art.6
van het subsidiebesluit (70%) 95.625,39€
Aandeel van Infrabel (30%) 40.928,31 €
9. privaatrechtelijke rechtspersoon Natuurpunt
Raming 118.940,93 €
Algemene kosten (10%) 11.894,09 €
BTW (21%) 24.977,60 €
Grondverwerving 0 €
Totaal 155.812,63 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan Natuurpunt in toepassing van
art.9 van het subsidiebesluit (70%) 109.068,84€
Aandeel van Natuurpunt (30%) 46.743,79 €
Het betreft werken van natuurontwikkeling met een duidelijk karakter van algemeen en regionaal belang. Onder
voorbehoud van het sluiten van een overeenkomst waaruit blijkt dat de aanvragers het via subsidies ingerichte
goed gedurende 20 jaren in stand zullen houden en beheren in functie van de doelstellingen van openbaar nut,
dan zal, overeenkomstig art. 9,§1, 2° van het subsidiebesluit, de subsidie van het Vlaamse Gewest 70 %
bedragen en het aandeel ten laste van Natuurpunt 30 %. Indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, dan
zal de subsidie van het Vlaamse Gewest 30 % bedragen en het aandeel ten laste van natuurpunt 70%
10. privaatrechtelijke rechtspersoon Regionaal Landschap Houtland
Totaal 100.000 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan het Regionaal Landschap
Houtland in toepassing van art.9 van het
subsidiebesluit (70%) 70.000€
Aandeel van Regionaal Landschap (30%) 30.000€
Het betreft werken van landschapszorg (inclusief erfbeplantingswerken), natuurontwikkeling en kleinschalige
milieuverbeteringen met een duidelijk karakter van algemeen en regionaal belang. Onder voorbehoud van het
sluiten van een overeenkomst waaruit blijkt dat de aanvragers het via subsidies ingerichte goed gedurende 20
jaren in stand zullen houden en beheren in functie van de doelstellingen van openbaar nut, dan zal,
overeenkomstig art. 9,§1, 2° van het subsidiebesluit, de subsidie van het Vlaamse Gewest 70 % bedragen en het
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
150

aandeel ten laste van het Regionaal Landschap Houtland 30 %. Indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan,
dan zal de subsidie van het Vlaamse Gewest 30 % bedragen en het aandeel ten laste van het Regionaal
Landschap Houtland 70%
11. Particulieren
Totaal 20.000 €
Ten laste van het Vlaamse Gewest, als
subsidie aan de privaatrechtelijke
rechtspersonen en natuurlijke personen in
toepassing van art.9 van het subsidiebesluit
(70%) 14. 000 €
Aandeel van de privaatrechtelijke
rechtspersonen en natuurlijke personen
(30%) 6.000 €
Het betreft werken van landschapszorg (inclusief erfbeplantingswerken), natuurontwikkeling en kleinschalige
milieuverbeteringen met een duidelijk karakter van algemeen en regionaal belang. Onder voorbehoud van het
sluiten van een overeenkomst waaruit blijkt dat de aanvragers het via subsidies ingerichte goed gedurende 20
jaren in stand zullen houden en beheren in functie van de doelstellingen van openbaar nut, dan zal,
overeenkomstig art. 9,§1, 2° van het subsidiebesluit, de subsidie van het Vlaamse Gewest 70 % bedragen en het
aandeel ten laste van de particulieren 30 %. Indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, dan zal de
subsidie van het Vlaamse Gewest 30 % bedragen en het aandeel ten laste van de particulieren 70%
Tabel 11. Totale kostenraming per uitvoerende partner
Uitvoerende partner
Kostenraming
werken incl.
kosten en
BTW (EUR)
Grondverwerving
(EUR)
Totaal (EUR)
ANB 100.000 100.000
AWV 3.500.000,00 20.000 3.500.000,00
Gemeente Beernem 100.000 100.000
Gemeente Oostkamp 750.000 750.000
Gemeente Zedelgem 612.615 612.615
Gemeente Zuienkerke 60.000 60.000
Infrabel 273.215,20 273.215,20
Natuurpunt* 155.812,63 155.812,63
particulieren 20.000 20.000
Provincie West-Vlaanderen 665.500 665.500
Regionaal Landschap Houtland 101.441 101.441
Stad Brugge 55.0691 55.0691
Stad Damme 10.000 10.000
Vlaams Gewest 2.357.442,61 1.550.410,00 3.907.077,61
W&Z 501.441,00 501.441,00
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
151

Tabel 12. Totale kostenraming per financierende partner
Uitvoerende partner
Kostenramin
g werken
incl. kosten
en BTW
(EUR)
Grondverwerving
(EUR)
Totaal (EUR)
Afdeling Maritieme Toegang 120.000,00 120.000,00
ANB 1.050.454,61 1.050.454,61
AWV 2.500.000,00 2.500.000,00
AZ Sint Jan – Spermalie 100.000,00 100.000,00
Europa 650.000,00 650.000,00
Fietsfonds (100%) 0,00 0,00
Gemeente Beernem 245.000,00 85.000,00 € 330.000
Gemeente Oostkamp 1.011.550,00 146.600,00 € 1.158.150
Gemeente Zedelgem 614.056,00 106.200,00 € 720.256
Gemeente Zuienkerke 60.000,00 60.000,00
Infrabel 136.607,70 136.607,70
Natuurpunt 155.812,63 155.812,63
Particulieren 20.000,00 20.000,00
Provincie West-Vlaanderen 665.500,00 50.000,00 € 715.500,00
Regionaal Landschap Houtland 101.441,00 101.441,00
Stad Brugge 746.723,85 535.675 1.282.398,85
Stad Damme 57.432,3 45.630 103.062,3
WenZ 251.441,00 251.441,00
Vlaams Gewest
4.737.508 775.205
5.128.546,481
Tabel 13. overzicht financieringsplan
partner
Raming subsidie
Vlaams Gewest (EUR)
Raming aandeel partner
(EUR)
Afdeling Maritieme Toegang 0 120.000,00
ANB 1.050.454,61 1.050.454,61
AWV 2.500.000,00 250.000,00
AZ Sint Jan – Spermalie 0 100.000,00
Europa 0 650.000,00
Fietsfonds (100%) 0,00 0,00
Gemeente Beernem 214.000 116.000
Gemeente Oostkamp 781.385 376.765
Gemeente Zedelgem 482.939,2 237.316,8
Gemeente Zuienkerke 42.000 18.000
Infrabel 95.625,39 40.982,31
Natuurpunt 109.068,841 46.743,79
Particulieren 14.000 6.000
Provincie West-Vlaanderen 490.850 224.650
Regionaal Landschap Houtland 101.441,00 101.441,00
Stad Brugge 2.278.030,65 1.282.398,85
Stad Damme 179.638,7 103.062,3
WenZ 0 251.441
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
152

7 Referentielijst
• Antrop M. & Van Eetvelde V.. 2001. Landschapsatlas – CD – ROM.
• Arcadis Belgium. 2008. Inrichtingsplan provinciedomein “Fort Beieren” te Koolkerke
(Brugge), Provincie West-Vlaanderen, 20 p.
• Beernem. 2009. Ontwerp Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Beernem: Richtinggevend
gedeelte, 79 p.
• Beernem. 2004. Gemeentelijk milieubeleidsplan Beernem 2005 -2007, 99 p.
• Beernem. 2002. Mobiliteitsplan Beernem: derde deel beleidsplan, 61 p.
• Belgroma. 2001. Oppervlaktewaterkwantiteitsmodelleringen. Perceel 20: stroomgebied
van de Kerkebeek. Studie in opdracht van AMINAL Afdeling Water.
• Damme. 2008. Ontwerp Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Damme: Deel 2
Richtinggevend gedeelte, 144 p.
• Damme. 2004. Gemeentelijk milieubeleidsplan Damme 2005 – 2009, 120 p.
• Damme. 2009. Mobiliteitsplan Damme, 41 p.
• Econnection. 2003. Dijkenplan voor de Zwinstreek, Provincie West-Vlaanderen, 212 p.
• Fris in het Landschap i.s.m. Grondmij. 2006. De Blankenbergse dijk tussen blanenberge
en Sint-Pieters – Op – De – Dijk: concept en schetsen, Provincie West-Vlaanderen.
• Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. 1997. Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen:
integrale versie, Brussel, 594 p.
• Oostkamp. 2006. Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Oostkamp: Richtinggevend
gedeelte, 111 p.
• Oostkamp. 2001. Mobiliteitsplan Oostkamp, 79 p.
• Provincie West-Vlaanderen. 2004. Provinciaal ruimtelijk: gecoördineerde versie, 339 p.
• Provincie West-Vlaanderen. 2008. Ontwerp provinciaal milieubeleidsplan 2009 -2013, 36
p.
• Provincie West-Vlaanderen. 2008. Actieplan Blankenbergse Dijk: Blankenberge –
Zuienkerke – Brugge, 9 p.
• Stad Brugge. 2006. Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Brugge: Richtinggevend
gedeelte, 120 p.
• Stad Brugge. 2004. Gemeentelijk milieubeleidsplan Brugge 2005 -2009, 212 p.
• Stad Brugge. 2001. Mobiliteitsplan Stad Brugge, 92 p.
• Stad Brugge. 2008. Wijziging mobiliteitsplan ‘Brugge ademt’, 16 p.
• Vlaamse Landmaatschappij. 2002. Landinrichtingproject brugseveldzone – richtplan –
deelstudie recreatie, 147 p.
• Westtoer. 2004. Strategisch beleidsplan toerisme en recreatie in het Brugs Ommeland
2004 – 2008, 204 p.
• Westtoer. 2004. Forten en verdedigingswerken in het Oost- en West-Vlaamse
Krekengebied: deel I studie, Provincie Oost- en West- Vlaanderen, 54 p.
• Zedelgem. 2005. Gemeentelijk milieubeleidsplan Zedelgem 2006 – 2010,
• Zedelgem. 2002. Mobiliteitsplan Zedelgem, 81 p.
• Zuienkerke. 2005. Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Zuienkerke, 249 p.
Groene fietsgordel Brugge
inrichtingsplan
153