ZC - Thermiekfotowedstrijd.nl

01-40_719642 29-04-2005 11:03 Pagina 27
aldosteron). Daardoor lijkt het alsof
het lichaam te veel bloed heeft en zal
de bloeddruk stijgen (denk daarbij aan
de EHBO-regel dat je mensen met te
lage bloeddruk met de benen hoog
moet leggen). De hersenen regelen via
hormonen dat het bloedvolume afneemt
door via de nieren water af te
drijven en: het dorstmechanisme wordt
geremd! Dat alles heeft tot gevolg dat
het bloed indikt. Resultaat: men kan
ondervuld raken zonder dorst te hebben.’
Een bijkomend fenomeen is dat
zich in het dikkere bloed bloedproppen
vormen die kunnen leiden tot een
infarct van het hart, herseninfarct of
trombosebenen (men waarschuwt niet
voor niets in de verkeersvliegtuigen
voor ‘toeristenklassetrombose’).
Effect hoogte en koude
Voor ons is het grootste gevaar dat
we eerst lekker hoog (en koud) zitten.
Het lichaam reageert daarop door de
aderen aan de buitenkant van het
lichaam te vernauwen. De ledematen
koelen dan af om onze kern warm te
kunnen houden. Er is dus minder
ruimte in ons circulatiesysteem, dus
ineens hebben we daar teveel bloed
voor. Onze nieren gaan het betreffende
water verwijderen – we gaan derhalve
plassen. Of niet, maar in de blaas heb
je er later ook niks meer aan (en het
daar langere tijd te laten zitten is ook
al niet zo gezond). Bovendien wordt
het trombose gevaar zo nog versterkt.
Maar dan gaan we wat lager vliegen.
Het wordt warmer en ja, het water dat
we in ons systeem nodig hebben zit
nu in onze blaas, of hangt misschien
nog als een druppelwolk achter de
kist. Dus: een tekort aan circulerend
volume. Gevolg: lage bloeddruk (=
kans op sufheid). Omdat aan te vullen
gaat er vocht vanuit de weefsels naar
de bloedbaan (= tweede reden voor
sufheid). Bovendien raakt de temperatuursregulatie
gestoord, omdat het
zweten wordt geremd. Resultaat:
oververhitting (= zonnesteek).
Voorbeeld vochtbalans zweefvlieger
Zetten we verschillende activiteiten op een dag(deel) in een tabel uit,
dan zien we een tamelijk dramatisch verloop:
Drink tijdig en zonodig veel
Een en ander kan vervelende gevolgen
hebben. Kijk maar weer eens naar de
grafiek. Zorg er dus voor dat het je
niet overkomt. Drink tijdig, want je
geestelijk functioneren o.a. in het
circuit en bij de landing zou wel eens
beneden het gewenste peil kunnen
zijn! Bij 5 tot 8% uitdroging kun je
waarschijnlijk nog wel lopen, maar je
krijgt moeite met de richting. Je zou
geen draad meer door een naald
kunnen steken. Erger, een koers uitrekenen
lukt ook niet meer! En:
gevoeligheid voor dorst neemt af met
de leeftijd. Maar omdat dorst begint
als we matig uitgedroogd zijn, moeten
we met bijtanken niet wachten tot het
zover is. Mentale scherpte, concentratie,
g-tolerantie en reactiesnelheid
nemen al af bij 1%! Als je dorst krijgt
is dat niet alleen een waarschuwing
dat je moet drinken, maar dus ook
dat je al minder scherp bent. En bij
2% dehydratie vermindert ook nog de
afgifte van zuurstof aan de weefsels,
doordat de viscositeit van het bloed
verhoogd is. In de lucht is de boodschap
dat je onmiddellijk veel water
moet drinken. En anders is het tijd om
te landen! Ben je ook nog een beetje
luchtziek, dan neem je geen water
meer op (al heel gauw stopt je maag
met transport naar je dunne darm,
waar water beter geabsorbeerd wordt).
Als je dan drinkt vergroot je daarmee
de kans dat je gaat spugen.
Hoeveel precies drinken
Hoeveel je moet drinken tijdens de
vlucht hangt natuurlijk ook van de
cockpittemperatuur af. Maar als je
dorst krijgt ben je dus al te laat. Doe
je voor de start behoorlijk wat werk
(zoals de kist een 200 m duwen), dan
ben je als je instapt al uitgedroogd!
Vervolg op pagina 30
Tijd Activiteit Kost/levert in ml Gestaffeld
verloop in ml
07:45 Ontwaken - 800
08:00 Ontbijt (kopje thee + glas melk) + 375 - 425
10:00 Koffie in clubhuis + 200 - 2 x 100 - 425
10:15 – 11:00 Kist monteren, paar slokken water 100 – 100 + 150 - 475
12:00 – 13:00 Kisten uit veld halen -100 -200 - 775
13:00 – 16:00 Vliegen -3 x 100 -3 x 150 - 1.525
Gaan we er vanuit dat de vochtbehoefte per 24 uur in rust 2.400 ml is (= 100 ml/uur) en
de vlieger in deze nog conservatief gehouden tabel ook niet transpireert (wat hij hoogstwaarschijnlijk
wél doet), dan is het duidelijk dat hij start met een tekort van 775 ml en,
als hij onderweg niet drinkt, op het einde van zijn vlucht minstens 1.525 ml (ruim 1,5
liter!) water tekort komt. Als je 70 kg weegt en de dorst wordt pas merkbaar bij 2%, dan
heb je dus al 1,4 l te weinig! Bij een lichaamsgewicht van 90 kg is dat 1,8 liter, enz.
thermiek • MEI 2005
27