Rapport 'Belangenbehartiging van gehandicapten kan beter'.

WERKBEZOEK ULOBA NOORWEGEN
In dit hoofdstuk wordt verslag gedaan van de studiereis naar ULOBA in Noorwegen
“WE ARE THE EXPERTS ON OUR LIVES”
ULOBA is de Noorse organisatie van mensen met een persoonlijk assistent. ULOBA
heeft de vorm van een coöperatieve vereniging waar gehandicapten, hun
vertegenwoordigers en chronisch zieken aandeelhouder zijn. ULOBA heeft ongeveer
900 aandeelhouders. Zij zijn de zogenaamde “workleaders” en sturen hun
persoonlijke assistenten aan. ULOBA zorgt voor de formele werkgeverstaken en
schoolt de aandeelhouders en de persoonlijk assistenten. ULOBA heb ik bezocht
samen met Aline Saers, directeur Per Saldo.
In Noorwegen hebben wij gesproken met Bente Skansgaard; oprichter en voorzitter
ULOBA en voorzitter ENIL (European Network of Independent Living), Leif Sylling;
oprichter en bestuurslid ULOBA en Helga Bruun; ouder en medewerker ULOBA.
INDEPENDENT LIVING MOVEMENT
ULOBA is geworteld in de ideeën over Independent Living. De Independent Living
Movement kwam op in de slipstream van de burgerrechtenbeweging in de zuidelijke
staten van Amerika met grote leiders als Martin Luther King. Er was in Amerika vaak
sprake van belabberde leefomstandigheden in instellingen. Mensen met een handicap
werden gegrepen door de geest van onafhankelijkheid, non-discriminatie en
zelfstandig burgerschap van burgerrechtenbeweging. Deze beweging voor
Independent Living versterkte zich in de jaren ’70 met Vietnam-veteranen, die
gehandicapt terug kwamen uit de oorlog. Hun positie bij thuiskomst was slecht, zij
hadden lage invaliditeitsuitkeringen, belabberde woonomstandigheden en een slechte
maatschappelijke positie. Voor veel gewone Amerikanen waren zij echter de ‘helden’
uit de Vietnamoorlog. Deze militante groep sloot zich aan bij de Independent Living
Movement en gaf de beweging daarmee een enorme stoot voorwaarts. Zo kon de
Independent Living Movement uitgroeien tot een wereldwijde beweging van mensen
met een handicap.
Het idee van Independent Living gaat uit van keuzes als vrije burger, waarbij je
zoveel mogelijk onafhankelijk van anderen je eigen keuzes kunt maken. Burgerschap
betekent deelname aan de samenleving, het uitvoeren van je sociale rollen, keuzes
maken die leiden tot zelfbeschikking en het minimaliseren van psychologische en
fysieke afhankelijkheid van andere mensen en/of organisaties. Hiervoor is het
noodzakelijk om je los te maken van het medische model dat mensen met een
handicap of chronische ziekte alleen maar als mensen met beperking, probleem of
minder mogelijkheden beschouwd. Daarin zijn instellingen, professionals en
medicalisatie zaken die met argusogen worden bekeken omdat ze heel snel kunnen
leiden tot afhankelijkheid, discriminatie en beperkt burgerschap.
Independent Living Movement staat voor zelfstandig burgerschap
Independent Living Movement staat voor zelfhulp
Independent Living Movement staat voor anti-discriminatie en anti-segregatie
Independent Living Movement staat voor de-medicalisatie
Independent Living Movement staat voor de-institutionalisatie
Independent Living Movement staat voor de-professionalisatie
27