Hoe een taalbeleid het beleidsvoerend vermogen van je school kan ...

Hoe een taalbeleid het beleidsvoerend vermogen van je school kan verhogen
92
sie over hoe de ambitie bereikt zal worden.
Die visie moet niet alleen gebaseerd zijn op
de recentste inzichten wat taaldidactiek betreft,
maar moet ook via een echt participatief
proces tot stand worden gebracht.
De groep met gewicht moet ernaar streven
om van de visieontwikkeling een proces van
samen leren te maken. Als leerkrachten immers
een stem krijgen in de ontwikkeling
van een visie die zij later ook zelf zullen
moeten concretiseren, verhoogt hun betrokkenheid
en daardoor verhogen ook de slaagkansen
van het taalbeleid. Concreet kan de
groep met gewicht een proces van samen
leren begeleiden door erover te waken dat
ze enerzijds zelf verrijkende inhouden en inzichten
inbrengt (via artikels die recente inzichten
verwoorden, uitnodigen van experts
ter zake, ...) en anderzijds de aanwezige expertise
bij leerkrachten aanspreekt. Vandaar
dat het voor de groep met gewicht belangrijk
is om de visieontwikkeling vorm te geven
vanuit overleg en opdrachten die interactie
binnen het team tot stand brengen. Door op
deze manier te werken ontstaat er tussen de
teamleden een samenwerkingsrelatie die gebaseerd
is op waardering voor elkaars input
en vermijdt de groep met gewicht zelf de visie
te ‘verkondigen’. Vanzelfsprekend roept
dit laatste in heel veel gevallen weerstand op.
Het startpunt van de visieontwikkeling is de
focus op leerlingniveau. De groep met gewicht
neemt die focus als uitgangspunt om
samen met het team een schooleigen collectieve
ambitie te formuleren. Vanuit de focus
op spreekvaardigheid kan de ambitie van de
basisschool er als volgt uitzien:
Binnen twee jaar willen we met alle kinderen
bereiken:
••
dat ze betrokken en actief deelnemen aan gesprekken
over uiteenlopende onderwerpen en
dat ze in staat zijn om op een vlotte manier hun
mening te vertellen en te reageren op meningen
van anderen.
••
dat ze betrokken kunnen vertellen over topics
die in de klas aan bod komen en dat ze dit op
een samenhangende en vlotte manier doen.
Voor de secundaire school kan de ambitie er
zo uitzien:
Binnen twee jaar willen we met alle leerlingen
bereiken:
••
dat ze vriendelijk en beleefd hun mening zeggen
in een gesprek en vriendelijk en beleefd reageren
op de mening van een klant, patiënt of
andere externe.
••
dat ze op een heldere en vlotte manier klanten,
patiënten, stagebegeleiders en andere externen
mondeling kunnen informeren over een onderwerp
dat gerelateerd is met de studiegebieden
lichaamsverzorging/personenzorg.
Vervolgens formuleert een team onder begeleiding
van de groep met gewicht vanuit welke
visie op spreekvaardigheid ze de ambitie
waar wil maken. Die visieontwikkeling moet
zowel voor het basisonderwijs als het secundair
onderwijs gevoed worden vanuit de
(vakgebonden) ontwikkelingsdoelen, eindtermen
en/of leerplannen voor Nederlands.
In die documenten verwoorden immers de
overheid en de onderwijskoepels hun gemeenschappelijke
visie op taalvaardigheid,
namelijk het feit dat wat leerlingen in natuurlijke
situaties met taal kunnen doen, belangrijker
is dan wat ze theoretisch over taal
weten. Het belang van kennis over de taal
neemt, afhankelijk van welke studierichting
een leerling volgt (aso, tso, kso, bso), wel toe
naargelang de schoolloopbaan van een leerling
vordert. Het is dus in eerste instantie
belangrijk dat de groep met gewicht ervoor
zorgt dat de teamleden vertrouwd zijn met
de uitgangspunten bij en filosofie achter de
doelen Nederlands. Dat kan door interactieve
oefeningen op te zetten waarbij leerkrachten
bijvoorbeeld samen reflecteren over
concrete lesvoorbeelden en zich de vraag
stellen of er in de voorbeelden al dan niet aan
spreekvaardigheid wordt gewerkt. In tweede
instantie kan een team dan nadenken over
de vraag welke didactische principes ze moeten
toepassen om de spreekvaardigheid van
leerlingen te stimuleren (in het eigen vak).
De groep met gewicht kan hiervoor opnieuw
interactieve oefeningen organiseren met het
team. Vanuit de focus op spreekvaardigheid
kan de groep met gewicht in een basisschool
bijvoorbeeld een reflectie opzetten rond een
aantal gesprekstaken (zie ET 2.9) om van
daaruit samen met het team te komen tot
kenmerken van krachtige gesprekstaken.
In een secundaire school kan de groep met