Leidinggeven leert huisarts in de praktijk - Springer
Leidinggeven leert huisarts in de praktijk - Springer
Leidinggeven leert huisarts in de praktijk - Springer
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
27<br />
Volgens Ranzijn wordt het leid<strong>in</strong>ggeven ook<br />
moeilijker omdat <strong>de</strong> <strong>huisarts</strong> vaak erg close is<br />
met <strong>de</strong>gene aan wie hij leid<strong>in</strong>g moet geven.<br />
“Bei<strong>de</strong>n hechten ongetwijfeld aan een goe<strong>de</strong><br />
werksfeer. Wellicht doen ze er alles voor om <strong>de</strong><br />
sfeer maar niet te verpesten. Zo kunnen irritaties<br />
wor<strong>de</strong>n opgekropt. De <strong>huisarts</strong> stoort zich<br />
bijvoorbeeld aan <strong>de</strong> manier waarop <strong>de</strong> assistente<br />
<strong>de</strong> patiënten begroet. Hij heeft daar eens<br />
een keer iets van gezegd. De assistente reageer<strong>de</strong><br />
toen gepikeerd en heeft <strong>de</strong> rest van <strong>de</strong><br />
dag zwijgend achter haar balie gezeten. De volgen<strong>de</strong><br />
dag was ze nog steeds geen zonnetje <strong>in</strong><br />
huis. De <strong>huisarts</strong> besluit – als dat al bewust<br />
gebeurt – haar maar geen kritiek meer te<br />
geven, maar zijn irritatie blijft. Toch moet hij<br />
het met haar bespreken. Hij hoeft niet streng<br />
te zijn of over werkelijk álles te praten. Maar<br />
hij moet wel dui<strong>de</strong>lijk zijn.”<br />
FUSIEPROBLEMEN<br />
Dat laatste v<strong>in</strong>dt ook Petra Wopereis. Als<br />
docent tra<strong>in</strong>t ze al langer dan tw<strong>in</strong>tig jaar <strong>huisarts</strong>en,<br />
on<strong>de</strong>r meer <strong>in</strong> het leid<strong>in</strong>geven en het<br />
omgaan met conflicten. Conflicten die nogal<br />
eens optre<strong>de</strong>n wanneer <strong>praktijk</strong>en wor<strong>de</strong>n<br />
samengevoegd <strong>in</strong> een HOED, waarbij <strong>praktijk</strong>assistentes<br />
en <strong>praktijk</strong>on<strong>de</strong>rsteuners opeens<br />
met an<strong>de</strong>ren moeten samenwerken. Wopereis:<br />
“Ze komen allemaal uit kle<strong>in</strong>e <strong>praktijk</strong>en, vanuit<br />
een sfeer van ons kent ons en er zijn veel<br />
<strong>in</strong>formele regel<strong>in</strong>gen. Dan moeten ze <strong>in</strong>eens <strong>in</strong><br />
groter verband samenwerken met protocollen<br />
en werkafspraken. Vaak is <strong>de</strong> <strong>huisarts</strong> dan<br />
onbewust loyaal aan zijn eigen assistente en<br />
kiest hij partij voor haar. Soms moet er een<br />
mediator aan te pas komen als het niet botert.”<br />
De belangrijkste eigenschap van <strong>de</strong> <strong>huisarts</strong> is<br />
<strong>in</strong> dat geval luisteren, aldus Wopereis. “Luisteren<br />
en vragen stellen. Vraag aan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re assistente<br />
hoe zij bepaal<strong>de</strong> d<strong>in</strong>gen vroeger <strong>de</strong>ed.<br />
Toon oprecht <strong>in</strong>teresse voor hun vertrouw<strong>de</strong><br />
manier van werken. Daardoor voelen ze zich<br />
gekend en erkend. Vervolgens moet je wel dui<strong>de</strong>lijk<br />
zijn dat er <strong>in</strong> <strong>de</strong>ze <strong>praktijk</strong> an<strong>de</strong>rs<br />
gewerkt gaat wor<strong>de</strong>n. Dit zal <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g<br />
alleen maar ten goe<strong>de</strong> komen.”<br />
Dui<strong>de</strong>lijkheid creëren is ook het advies van<br />
Erik Ranzijn en op een effectieve manier communiceren.<br />
“Het heeft te maken met het<br />
moment, <strong>de</strong> <strong>in</strong>tonatie, <strong>de</strong> woordkeus, <strong>de</strong> z<strong>in</strong>sbouw.”<br />
Elementen die ook belangrijk zijn bij<br />
Erik Ranzijn schreef voor <strong>huisarts</strong>en een boek<br />
over goed leid<strong>in</strong>ggeven<br />
het geven van opdrachten en <strong>in</strong>structies. Ranzijn:<br />
“Dat is nauw verwant aan het <strong>de</strong>legeren<br />
van werkzaamhe<strong>de</strong>n. Opdrachten kunnen<br />
variëren van een commando tot een verzoek.<br />
Over het algemeen wekken commando’s <strong>de</strong><br />
nodige weerstand op; opdrachten <strong>in</strong> <strong>de</strong> vorm<br />
van een verzoek hebben <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> kracht, maar<br />
bie<strong>de</strong>n voor het gevoel meer han<strong>de</strong>l<strong>in</strong>gsvrijheid.<br />
De me<strong>de</strong>werkers van <strong>de</strong> <strong>huisarts</strong> zullen<br />
het accepteren dat ze van hun leid<strong>in</strong>ggeven<strong>de</strong><br />
opdrachten krijgen. Daarbij zullen <strong>de</strong> toon en<br />
woordkeus het effect bepalen. Wees bij het<br />
geven van een opdracht zo concreet en specifiek<br />
mogelijk. Geef aan wie, wat, waar, wanneer<br />
en met welk resultaat hij het moet doen,<br />
<strong>de</strong> vijf W’s. Wees voorzichtig met woor<strong>de</strong>n als<br />
goed, veel, snel, want die hebben voor <strong>de</strong> een<br />
soms een an<strong>de</strong>re betekenis dan voor <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r.”<br />
Ook is het van belang om te beg<strong>in</strong>nen met het<br />
probleem, legt Ranzijn uit. “Schets het achterliggen<strong>de</strong><br />
probleem en geef <strong>de</strong> gewenste oploss<strong>in</strong>g<br />
daarvan. Zo krijgt een me<strong>de</strong>werker ook<br />
zicht <strong>in</strong> <strong>de</strong> probleemsituatie.”<br />
PERSONEELSBELEID<br />
Personeelsbeleid is een apart on<strong>de</strong>rwerp bij het<br />
leid<strong>in</strong>ggeven <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>huisarts</strong>en<strong>praktijk</strong>. Volgens<br />
Petra Wopereis is het beter om daarvoor<br />
iemand verantwoor<strong>de</strong>lijk te maken. “Maak<br />
dui<strong>de</strong>lijk dat alle maten <strong>in</strong> <strong>de</strong> HOED loyaal<br />
zijn aan <strong>de</strong>gene die het personeelsbeleid doet.<br />
Als het een grote HOED is, doe het personeelsbeleid<br />
dan met twee personen.” Ook is<br />
het slim om iemand van buiten aan te trekken<br />
om <strong>de</strong> functie van hoofdassistent te vervullen.<br />
“Dan is <strong>de</strong> kans op conflicten op basis van oud<br />
zeer m<strong>in</strong>imaal.”<br />
Wopereis pleit tevens voor het hou<strong>de</strong>n van een<br />
jaarlijks functioner<strong>in</strong>gsgesprek. “Maak daarvan<br />
een verslag en kom er <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> keer weer<br />
op terug.” Ook Erik Ranzijn benadrukt het<br />
belang van een functioner<strong>in</strong>gsgesprek waarbij<br />
gebruik gemaakt wordt van het verslag van een<br />
vorig gesprek. “Arts en me<strong>de</strong>werker geven bei<strong>de</strong>n<br />
hun visie <strong>in</strong> hoeverre <strong>de</strong> daar geformuleer<strong>de</strong><br />
voornemens tot verbeter<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>de</strong> afgelopen<br />
perio<strong>de</strong> gehaald zijn of niet”, zegt hij.<br />
“Het functioner<strong>in</strong>gsgesprek is geen discipl<strong>in</strong>emaatregel:<br />
als een me<strong>de</strong>werker niet functioneert,<br />
komt er een functioner<strong>in</strong>gsgesprek. De<br />
<strong>huisarts</strong> achterhaalt <strong>de</strong> oorzaak van knelpunten<br />
<strong>in</strong> het functioneren en kan samen met <strong>de</strong><br />
werknemer kijken wat er moet gebeuren om<br />
<strong>de</strong>ze weg te nemen.”<br />
Overigens is het geven van complimenten een<br />
wezenlijk on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van het leid<strong>in</strong>ggeven. “Dat<br />
mag niet vergeten wor<strong>de</strong>n”, zegt Petra Wopereis.<br />
Erik Ranzijn daarover: “Gewoon als er iets<br />
goed gaat <strong>de</strong> assistente prijzen. Zeggen dat het<br />
écht top is wat ze gedaan heeft. Het werkt heel<br />
simpel: daarna zal <strong>de</strong> assistente <strong>de</strong>nken: hé, dat<br />
ga ik vaker doen.”<br />
Ook moet er altijd ruimte zijn voor ambities.<br />
Petra Wopereis: “Vraag regelmatig wat <strong>de</strong><br />
ambities zijn, zeker <strong>in</strong> een functioner<strong>in</strong>gsgesprek.”<br />
Volgens Erik Ranzijn gaan vooral <strong>de</strong><br />
aanhangers van <strong>de</strong> hiërarchische organisatiestructuur<br />
met veel toezicht en controle er vanuit<br />
dat <strong>de</strong> meeste mensen niet ambitieus zijn<br />
en geen behoefte hebben aan verantwoor<strong>de</strong>lijkheid.<br />
“Als <strong>de</strong> <strong>huisarts</strong> daaraan voorbij gaat,<br />
is hij niet effectief bezig.”<br />
Huisarts Bart Timmers geeft zijn mensen altijd<br />
<strong>in</strong>spraak bij belangrijke besliss<strong>in</strong>gen. “Geef<br />
me<strong>de</strong>werkers eerst on<strong>de</strong>rl<strong>in</strong>g <strong>de</strong> mogelijkheid<br />
om met suggesties te komen. Maar wees dui<strong>de</strong>lijk:<br />
jij bent <strong>de</strong> baas en zult uite<strong>in</strong><strong>de</strong>lijk knopen<br />
moeten doorhakken die niet ie<strong>de</strong>reen welgevallig<br />
zijn. Beloof dus niet iets dat je achteraf<br />
niet waar kunt maken. Liever iets pessimistischer<br />
van te voren dan achteraf <strong>de</strong> boodschap<br />
zuur<strong>de</strong>r moeten brengen dan dat die aanvankelijk<br />
leek.”