Doe maar gewoon ...

Niveau van de leerlingen
Op de speciale scholen voor blinde en slechtziende leerlingen wordt vooral onderwijs op
vmbo niveau aangeboden en sinds kort ook heel incidenteel op havo niveau.
In het reguliere voortgezet onderwijs worden dit schooljaar ongeveer tweeenveertig brailleleerlingen
begeleid, waarvan ongeveer tien op havo en zeventien op vwo-niveau.
Een brailleleerling zit vaak op een lager niveau dan hij of zij intellectueel zou aankunnen.
Vooral op het exacte vlak krijgt de brailleleerling vaak (veel) te weinig aangeboden. De
keuze tussen het volgen van onderwijs op een speciale school en een reguliere school is
niet altijd eenvoudig. De docenten op de speciale school hebben de expertise wat betreft
het werken met de brailleleerlingen, maar zijn vaak geen vakdocenten. Bovendien is
het gemiddelde niveau van de leerlingen op een speciale school vaak laag, waardoor de
kans erg groot is dat een potentiële havo of vwo-leerling niet uitgedaagd wordt en onder
zijn of haar niveau gaat presteren. In het reguliere onderwijs heb je te kampen met de
onervarenheid van de docent met het lesgeven aan een brailleleerling. Ook de houding van
de docent naar een leerling met een beperking kan soms wat onhandig zijn. Denk dan aan
leerlingen die gematst worden bij de beoordeling of bijvoorbeeld nooit straf krijgen.
Soms slaat de (reguliere) docent de plank ook volledig mis. Zo gaf A een voorbeeld van een
braille-leerling die een slechte Engelse uitspraak had en daarvoor vrijstelling kreeg. Alsof er
een relatie is tussen het spreken van Engels en blind-zijn.
Tijd
In het regulier primair onderwijs hebben de (braille)leerlingen meestal les van één
docent. Daarnaast krijgt de school, vanuit het ministerie, 8 uur per week voor de specifieke
begeleiding van deze leerling. Er is dus relatief veel tijd voor docenten om de leerling en zijn
beperking te leren kennen en de aandacht te geven die nodig is. De scholen voor voortgezet
onderwijs krijgen slechts anderhalf uur per week voor de brailleleerling. Deze tijd moet
verdeeld worden over een flink aantal docenten/vakken. Er blijft per saldo dus erg weinig
tijd over voor bijvoorbeeld de extra ondersteuning in het vak wiskunde. Terwijl een uur
extra ondersteuning per week toch zeker wenselijk is.
Aanpassingen in inhoud en uitwerking
Enkele, door veel docenten als onoverkomelijk geziene, obstakels in de wiskunde zijn: de
grafische rekenmachine, de tekeningen van driedimensionale figuren, het werken met
tabellen, de notatie van wiskundetekens en het tempo van werken van de brailleleerling.
Er is voor brailleleerlingen wel een grafische rekenmachine op geluid ontwikkeld, maar
deze moet in Nederland nog goed uitgetest worden. Tekeningen zijn sowieso vaak lastig te
‘lezen’. Een goede beschrijving bij een tekening kan wel helpen.
De brailleerlingen werken met een laptop met brailleleesregel. Zij maken gebruik van
digitale boeken en schriften. De boeken worden omgezet door Dedicon.
126
doe maar gewoon ...