Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
VIEREN -<br />
AAN HET<br />
VANZELFSPREKENDE<br />
VOORBIJ
INHOUDSOPGAVE<br />
03. VOORWOORD - FIEF BLEESER & PETER ADRIAANSEN<br />
04. FEESTEN - FRITS LITMAATH<br />
06. VANUIT SPIRITUALITEIT GEZIEN - LIA VAN AALSUM<br />
10. VIEREN DOE JE MET KINDERBOEKEN - MARIJKE BOUWHUIS<br />
13. ‘VIEREN’ IN HET DIGITAAL PORTFOLIO - DIANA GIBBELS<br />
14. ONTMOETING AAN TAFEL - BEA BISSELING & MARCELLE HILGERS<br />
15. MENUKAART<br />
16. IETS TE VIEREN - MARIËTTE WOLBERS<br />
19. PROJECT KIND EN KUNST - MIRJAM JAKUBOWSKI<br />
20. VOOR VIEREN - PETER VAN HASSELT<br />
22. METAMORFOSE TOT SINTERKLAAS<br />
25. FOTO’S: FEEST VIEREN<br />
27. COLOFON
VIEREN IN BREDER PERSPECTIEF<br />
Met gepaste trots biedt het bestuur van de<br />
alumnicommissie u het tweede nummer aan van<br />
ons blad Chronos. Nadat vorige keer het thema<br />
“Tijd” is gekozen, is het deze keer “<strong>Vieren</strong>” geworden.<br />
Zoals u vermoedelijk al weet, neemt vieren een<br />
belangrijke plaats in op onze opleiding. We komen<br />
er ieder jaar op terug in ons curriculum. We hebben het opgenomen<br />
in onze opleidingsprofielen. Daarin staat onder andere voor<br />
een eerstejaars student:<br />
“De student is opleidingsbekwaam in ‘<strong>Vieren</strong>’ op school wanneer<br />
hij zichtbaar en bespreekbaar maakt dat hij kleine momenten in<br />
zijn stagegroep kan herkennen waarop sprake is van samen geraakt<br />
en ontroerd worden, zowel bij verlies als bij succesjes. Hij creëert<br />
een ontspannen en veilige omgeving in zijn groep door een positieve<br />
benadering te hanteren. Hierdoor kan hij speciale momenten<br />
op een natuurlijke manier met de kinderen ‘vieren’. Waar mogelijk<br />
participeert hij en helpt hij mee bij georganiseerde vieringen in de<br />
schoolorganisatie. Hij reflecteert regelmatig op de waarde van ‘vieren’<br />
voor hemzelf.”<br />
In het artikel van Lia van Aalsum worden waarden van reflecteren op<br />
vieren duidelijk verwoord en zij bekijkt het thema vanuit de spiritualiteit<br />
waardoor het thema een diepere dimensie krijgt.<br />
Marijke Bouwhuis legt de relatie tussen vieren en kinderboeken en<br />
onderstreept de ondersteuning van boeken en mogelijkheden die<br />
dat heeft als men voor kinderen in het basisonderwijs vieringen organiseert.<br />
Zij geeft tevens aan hoe in PABO-1 de studenten hiervoor<br />
worden opgeleid.<br />
Mariette Wolbers geeft fantastische voorbeelden van concrete<br />
kinderuitspraken op school.<br />
Mirjam Jakubowski geeft een beschrijving van een projekt ‘kind en<br />
kunst’ en legt hierbij de relatie tussen kunst en feesten.<br />
Frits Litmaath heeft ons weer verrast met een toepasselijk gedicht.<br />
Bij deze wil ik iedereen die een bijdrage aan het totstandkomen van<br />
dit nummer heeft geleverd hartelijk bedanken.<br />
Fief Bleeser,<br />
Voorzitter<br />
IDEEËN VOOR DE ONTWIKKELING VAN DE<br />
ALUMNIVERENIGING CHRONOS<br />
Het is al weer twee jaar geleden dat we<br />
aan de Groenewoudseweg een grandioze<br />
reünie hadden. We vierden toen<br />
het 100-jarig bestaan van katholiek<br />
opleidingsonderwijs in de regio Arnhem-Nijmegen.<br />
Toen hebben we reünisten<br />
van Insula Dei, Paulus, Rosa,<br />
de OK, Petrus Canis, de KPA en Groenewoud<br />
mogen ontvangen. Al snel is toen de vraag opgekomen<br />
of we de gegevens die we hadden verzameld moesten<br />
gebruiken alleen voor deze ene gelegenheid of dat we<br />
er een vervolg aan moesten geven. Dat heeft geresulteerd<br />
in de oprichting van de alumnivereniging op 05.05.2005.<br />
Er is een bestuur, er worden nieuwsbrieven verzonden en<br />
er is al een boekje verschenen en een terugkomdag georganiseerd<br />
in mei <strong>2006</strong>. Het bestuur heeft zich sinds de<br />
start steeds beziggehouden met de vraag wat we nu eigenlijk<br />
willen met die alumnivereniging. In het eerste boekje<br />
hebben we onze doelstellingen duidelijk gemaakt. We willen<br />
contact houden met onze oud-studenten en oud-personeelsleden.<br />
We willen dat omdat in ieder geval een deel<br />
van die oud-studenten en oud-personeelsleden hebben laten<br />
merken het prettig te vinden om elkaar te ontmoeten.<br />
Hierbij speelt contact en gezelligheid een grote rol. Daarnaast<br />
willen we deze contacten ook om op deze manier de<br />
relaties met het werkveld waarvoor we opleiden te blijven<br />
onderhouden. We willen op de hoogte blijven van de ontwikkelingen<br />
die oud-studenten doormaken omdat we hier<br />
van kunnen leren. Van de andere kant willen we oud-studenten<br />
op de hoogte laten blijven van de ontwikkelingen<br />
binnen de opleiding omdat daar ook interessante zaken,<br />
bijvoorbeeld voor de verdere professionalisering, uit te<br />
halen zijn.<br />
In Nederland begint het de gewoonte te worden om die<br />
contacten voor deze doeleinden structureel te onderhouden.<br />
In het buitenland kom je daar op veel plaatsen voorbeelden<br />
van tegen. Wij willen in ieder geval onderzoeken<br />
of vormen van wederzijdse kennisdistributie, naast het<br />
gezelligheidsaspect, een belangrijk onderdeel is van onze<br />
alumnivereniging.<br />
We blijven u over ontwikkelingen op dit vlak op de hoogte<br />
houden.<br />
Peter Adriaansen<br />
Pabo Groenewoud Nijmegen<br />
(03
FEESTEN<br />
Temidden van het daagse doen,<br />
als afwisseling van eentonigheid<br />
viert een mens bij tijden het leven.<br />
Alledaagse sleur wordt doorbroken:<br />
bij geboorte, verjaardag en huwelijk<br />
wordt leven genoten met rituelen.<br />
04)<br />
Elke religie heeft haar hoogtijdagen,<br />
in iedere cultuur is feest een gegeven<br />
of het nu carnaval heet of Sinterklaas.<br />
Je kunt vakantie –dolce far nientevieren,<br />
van een examenuitslag of<br />
promotie genieten, een feest geven.<br />
Het grootste feest moet wel zijn, dat<br />
je jezelf aanvaardt en je medemensen.<br />
Dan vier je het leven kwetsbaar echt.<br />
Frits Litmaath, 28 juni <strong>2006</strong>
VANUIT SPIRITUALITEIT GEZIEN<br />
VIEREN – AAN HET VANZELFSPREKENDE VOORBIJ<br />
06)<br />
Een pas op de plaats<br />
Wanneer wij iets vieren, maken wij als het ware een pas<br />
op de plaats. De dagelijkse gang van zaken wordt doorbroken<br />
voor een moment of afgebakende tijd van feestelijkheid<br />
of plechtigheid. De definitieve koop van het huis,<br />
een vijfentwintigjarig jubileum op het werk, het behalen<br />
van het einddiploma of het eerste “mama!” dat jouw<br />
kindje laat horen; het zijn aanleidingen voor een passend<br />
moment van aandacht, met een slinger of een slokje, een<br />
woordje of een kus. Ook als samenleving vieren wij. Vijf<br />
mei en Koninginnedag bijvoorbeeld zijn typisch Nederlands.<br />
Het leven vieren<br />
<strong>Vieren</strong> doen we ook rond de levensloop. Met geboorte en<br />
verjaardag wiebelen ballonnen, bij een bijzonder tijdstip<br />
binnen de relatie of het huwelijk heffen we het glas. In<br />
ons land heeft de christelijke godsdienst daarin eeuwenlang<br />
een belangrijke rol gespeeld. Mede middels de sacramenten<br />
– zeven in de rooms-katholieke kerk en twee<br />
in de protestants-christelijke kerk – wordt dan de heiligheid<br />
van het leven bevestigd bij de aanvang (doop), in<br />
de unieke relatie (huwelijkssluiting) en bij sterven (ziekenzalving<br />
en uitvaart). Minder sterk verbonden aan de<br />
levensloop, maar wel van betekenis voor het leven als<br />
zodanig, zijn de feesten en herdenkingsdagen van de<br />
godsdiensten door het jaar heen. Zij plaatsen individu<br />
en gemeenschap in het licht van de goddelijke oorsprong<br />
en leiding van ieders leven. De belangrijkste feesten die<br />
we in Nederland kennen, zijn het Hindoestaanse Divalifeest,<br />
het joodse Jom Kippoer, het christelijke Kerstmis<br />
en Pasen en het islamitische offerfeest. Op deze feesten<br />
worden cruciale gebeurtenissen en ervaringen van de<br />
traditie gevierd. Deze feesten worden echter gedragen<br />
door de religieuze praktijk van alledag en het ritme van<br />
de week: de hindoeïstische offerdiensten van elke dag,<br />
de wekelijkse joodse sabbatviering, de christelijke eredienst<br />
op zondag en de dagelijkse islamitische gebedspraktijk<br />
(de salat). In Nederland heeft de christelijke<br />
godsdienst – of moeten we zeggen, ‘het instituut kerk’?<br />
– sterk aan betekenis verloren. Toch is er ook sprake van<br />
een hernieuwde of voortgaande religieuze belangstelling<br />
in brede zin en is er zelfs een maatschappelijk middenkader,<br />
waar ook het onderwijs deel van uitmaakt, dat zich<br />
opnieuw bezint op de waarde van de christelijke traditie.<br />
Het besef leeft dat het leven niet vanzelfsprekend is en<br />
een grond heeft die zich aan onze grip onttrekt. Godsdienstige<br />
tradities kunnen helpen daarin een weg te<br />
gaan, mits ze openen en niet verstikken, mits ze aanreiken<br />
en niet indoctrineren. Of de godsdienstige instituties<br />
die kracht hebben, is een vraag. Van groot belang is in<br />
ieder geval dat we leren in religieus opzicht volwassen te<br />
worden en de verantwoordelijkheid voor onze levenszin<br />
niet aan instituties overlaten, maar zelf ter hand nemen.<br />
Spiritualiteit is dan een sleutel. Het opent het veld van de<br />
persoonlijke gevoeligheid voor het mysterie en verbindt<br />
met tradities die door de eeuwen heen, zowel binnen als<br />
buiten de godsdiensten, deze gevoeligheid gevoed hebben.<br />
Stilstaan bij de betekenis van vieren is daarbij een<br />
mooie insteek.
08)<br />
Aan het vanzelfsprekende voorbij<br />
Wanneer we werkelijk iets vieren – en dan gaat het niet<br />
over een oppervlakkig feestje – geven we daarmee te<br />
kennen dat we het leven naar waarde schatten. De liefde<br />
van een partner, de zorg voor een kind, het feit dat we leven;<br />
op onze beste momenten ondergaan we het als iets<br />
dat ons is toevertrouwd. Hoewel we ons samen inspannen<br />
om de kwaliteit van bijvoorbeeld de relatie, het werk<br />
of het gezinsleven op peil te houden, voelen we soms ook<br />
aan dat hier iets gaande is dat we niet zelf in de hand<br />
hebben. In ons samen leven en werken licht er soms iets<br />
op van kostbaarheid, meer klassiek gezegd, van genade.<br />
Wanneer we in onze agenda’s en persoonlijke ritme tijd<br />
uitsparen om te vieren, erkennen we dat. De een zal<br />
daar bewuster mee omgaan dan de ander. Maar de onderstroom<br />
van vieren is dat het ons aan het vanzelfsprekende<br />
voorbij brengt.<br />
Vanuit het heden naar verleden en toekomst<br />
Wanneer we vieren, verbinden we ons, vanuit het heden<br />
met het verleden en de toekomst. We kijken terug: ‘weer<br />
een jaar voorbij’ of ‘hoe was het, hoe begon het destijds<br />
met mij, met ons?’ Wat waren daarin belangrijke momenten,<br />
moeilijke tijden? Nu sta ik hier, verlegen met mijn<br />
verjaardag, of samen ontroerd met deze dag, met sporen<br />
van verwondering of dankbaarheid. Dat ik op dit punt ben<br />
aangekomen, dat wij als gemeenschap dit moment hebben<br />
bereikt, is niet vanzelfsprekend. We hebben er zelf<br />
aan gewerkt, maar er waren ook krachten – vaak onbenoembaar<br />
– die ons droegen en leidden. Vanuit dat besef<br />
willen we vooruit kijken en verder gaan. We doen dat in<br />
het vertrouwen dat er, wanneer we oprecht uit zijn op het<br />
goede, er momenten zullen komen waarop dat goede ons<br />
aangereikt wordt.<br />
Valt er wel iets te vieren?<br />
Soms zijn er perioden, binnen de gemeenschap waarin<br />
je werkt of leeft, of in je innerlijk, dat er naar jouw idee<br />
weinig te vieren valt. Er is sprake van overdruk, er wordt<br />
teveel gevraagd, de zaak raakt overspannen. Dit kan veel<br />
oorzaken hebben. Vaak is het een samenspel van factoren<br />
die zowel extern als intern spelen, of het nu om jou<br />
persoonlijk gaat, om een relatie of de groep als geheel<br />
(bijvoorbeeld een gezin, een werkgemeenschap). Anders<br />
is het als een ernstige ziekte zich aandient, of wanneer<br />
we geconfronteerd worden met het onbegrijpelijke<br />
sterven van een dierbare. Vaak staan we dan met lege<br />
handen, zoeken we naar zin die niet te vinden is. Hoe<br />
moeilijk ook, juist in deze perioden van overspanning<br />
of intens verdriet is het van groot belang dat we contact<br />
zoeken met de kostbaarheid van het leven die, wanneer<br />
we in blijdschap vieren, zo dichtbij kan zijn. Niet als een<br />
doekje voor het bloeden, maar als de draad die houvast<br />
geeft om vanuit donkerte ons zicht op het licht niet te<br />
verliezen. Het besef van onze beste momenten, namelijk<br />
dat het leven niet vanzelfsprekend is, kan ons helpen<br />
om angst of woede niet het laatste woord te geven.<br />
De aantasting door overdruk, overspanning of verdriet<br />
kan enorm zijn. Maar wanneer we – heel aarzelend misschien,<br />
maar oprecht – het genadevolle van het leven<br />
zoeken, kan dit de opening zijn waardoor het vertrouwen<br />
in ons leven terugkomt en we onze weg hervinden.<br />
Een levenswijze om in te groeien<br />
In het licht van bovenstaande zal duidelijk zijn dat het
vieren van bijzondere momenten in ons leven niet overbodig<br />
is, maar onmisbaar. Wanneer wij regelmatig stilstaan<br />
bij de kostbaarheid van ons leven en de wijze waarop dat<br />
zich vormt, oefenen we ons in een houding van eerbied.<br />
We ontwikkelen onze spiritualiteit. We groeien in een levenswijze<br />
die vol vertrouwen is: in onszelf, in de ander,<br />
in het leven als zodanig en in de dragende grond van ons<br />
bestaan. Precies dit laatste wordt door de godsdiensten<br />
uitvergroot. Met liturgie, rituelen en richtlijnen voor het<br />
gedrag hopen zij deze levenshouding te voeden. Onder<br />
invloed van allerlei factoren is in Nederland dit christelijke<br />
aanbod voor velen een wereld zonder betekenis geworden.<br />
Dit is spijtig, want een rijkdom aan voeding en<br />
vorm blijft dan verborgen. Het is naïef te denken dat we<br />
deze gevoeligheid voor het mysterie helemaal op eigen<br />
kracht kunnen doen groeien en vormgeven. We hebben<br />
elkaar nodig en kunnen van elkaar leren, mensen en levensbeschouwelijke<br />
tradities van allerlei aard. Essentieel<br />
voor spiritualiteit is wel dat we er zelf bij blijven.<br />
<strong>Vieren</strong> van het leven kan je niet aangepraat worden. Het<br />
kan zich in ons ontvouwen, wanneer we leren contact te<br />
maken met de kostbaarheid van het leven, alleen en in<br />
gemeenschap, vanuit onze levensweg en lerend met anderen.<br />
Dan komt het echt op gang: vieren, aan het vanzelfsprekende<br />
voorbij.<br />
(09<br />
Lia van Aalsum,<br />
projectontwikkelaar ‘Onderwijs & spiritualiteit’,<br />
Pabo Groenewoud Nijmegen
VIEREN DOE JE MET KINDERBOEKEN!<br />
10)<br />
Sinterklaas, Kerst, dierendag, Pasen, Moederdag, Carnaval,<br />
het Suikerfeest... bij iedere feestelijke gelegenheid<br />
zijn passende kinderboeken te vinden. Maar ook zijn er<br />
stapels kinderboeken rondom kleine, meer individuele<br />
viermomenten die samen gedeeld kunnen worden. Bijvoorbeeld:<br />
Het schoolreisje, mijn eerste schooldag, mijn<br />
zwemdiploma, naar de brugklas, ik kan strikken!...<br />
<strong>Vieren</strong> en kinderboeken op de Pabo. Met deze bijdrage<br />
schetsen we een beeld van wat er zoal op de Pabo gebeurt<br />
rondom vieren en kinderboeken.<br />
Eigenlijk is het heel eenvoudig. Een verhaal voorlezen<br />
kan al een viering zijn. Samen beleef je de meest spannende<br />
avonturen, je deelt bijzondere ervaringen en<br />
ontroerende momenten. Op Pabo Groenewoud willen we<br />
dat studenten steeds meer oog krijgen voor dergelijke<br />
mooie, kleine viermomenten. Sinds afgelopen jaar zijn<br />
we daarom gericht gaan kijken hoe studenten het werken<br />
met boeken en verhalen binnen de beroepstaak ‘vieren’<br />
vorm kunnen geven. We zijn begonnen in Pabo 1 en 2.<br />
<strong>Vieren</strong> en kinderboeken in Pabo 1<br />
In het eerste opleidingsjaar, maar ook in de jaren daarna,<br />
stimuleren we studenten om kinderboeken te lezen en<br />
daar iets mee te doen in de stageklas. We merken dat het<br />
beginniveau van studenten behoorlijk uiteenlopend is.<br />
Sommige studenten hebben nauwelijks boeken gelezen<br />
en andere studenten zijn juist gek op lezen. Helaas is de<br />
eerste groep het grootste. Terwijl aandacht aan kinderboeken<br />
in de klas juist erg afhankelijk is van het enthousiasme<br />
van de leerkracht. Als docenten proberen we óns<br />
enthousiasme over te brengen. We laten studenten zien<br />
hoe ze op verschillende manieren met kinderboeken in<br />
de stage kunnen werken. Bijvoorbeeld door het uitwisselen<br />
van leeservaringen met werkvormen als binnen- en<br />
buitenkring, wandel en wissel uit, placemat, het lezen<br />
en schrijven van gedichten, de taalronde en interactief<br />
voorlezen. Als studenten eenmaal de smaak te pakken<br />
krijgen, ervaren ze dat het werken met boeken kleine<br />
viermomenten oplevert.<br />
Door de voorleeswedstrijd proberen we vieren en kinderboeken<br />
een vaste plaats te geven op pabo Groenewoud.<br />
De voorleeswedstrijd in Pabo 1<br />
‘..... en ze leefden nog lang en gelukkig...’ Ina, studente<br />
Pabo 1, slaat het sprookjesboek dicht. Verwachtingsvol<br />
kijkt ze haar medestudenten aan. ‘En...?’ vraagt ze. ‘Hoe<br />
klonk het? Las ik niet te snel?’<br />
Wat is er leuker dan een juf of meester die goed kan voorlezen<br />
of vertellen? Voorlezen is een belangrijke vaardigheid<br />
en gelukkig een vaardigheid die goed te leren is.<br />
Een boek in de hand biedt steun en veiligheid aan beginnende<br />
voorlezers. Daarom besteden we in het begin van<br />
de opleiding veel aandacht aan voorlezen.
Dit jaar staat het ‘voorlezen’ mede in het teken van de<br />
Voorleeswedstrijd. In een van de eerste lesweken oefenen<br />
de studenten in het voorlezen. Ze zoeken een (prenten-)<br />
boek dat ze geschikt lijkt voor kinderen, kiezen een<br />
passende passage om voor te lezen en oefenen thuis in<br />
het voorlezen. Op de opleiding maken ze een ‘kijkwijzer’<br />
voor hun medeklasgenoten. Hierin geven ze één punt<br />
aan waar ze willen dat de luisteraars vooral op letten. Als<br />
studenten eenmaal - in groepjes van ongeveer vier studenten<br />
- hebben voorgelezen geven de luisteraars feedback.<br />
Eerst gaan ze in op de leervraag van de voorlezer<br />
en vervolgens bedenken ze een top (wat ging goed) en<br />
eventueel een tip (werkpunt).<br />
Student na de allereerste stagedag:<br />
‘Ik vond het voorlezen in de stageklas veel lastiger dan<br />
toen we hier oefenden op de opleiding: alle kinderen wilden<br />
tijdens het verhaal iets erdoorheen vertellen! Ik wist<br />
niet wat ik moest doen op dat moment.’<br />
Andere student:<br />
‘Ik vond het juist veel makkelijker: ik durfde veel meer<br />
mijn stem op allerlei manieren te gebruiken. Ik was lang<br />
niet zo zenuwachtig!’<br />
Naast het ontwikkelen van de voorleesvaardigheid en het<br />
ervaren van het intieme moment tijdens het voorlezen<br />
krijgen studenten op deze manier oog voor allerhande<br />
vaardigheden die met ‘lesgeven’ te maken hebben. Bijvoorbeeld:<br />
het afstemmen van een (boek-) keuze op kinderen,<br />
het kiezen van een geschikt voorleesfragment, het<br />
bedenken van een leervraag, het maken van een kijkwijzer<br />
en het feedback ontvangen en geven. Ook stimuleren<br />
we studenten om meer kinderboeken te gaan lezen.<br />
Uit iedere klas worden enkele ‘beste voorlezers van dat<br />
moment’ gekozen. De winnaars uit verschillende klassen<br />
gaan door naar de volgende rondes. Uiteindelijk mogen<br />
de beste voorlezers tijdens de viering in december een<br />
verhaal voorlezen dat past bij het thema van de viering.<br />
De Voorleeswedstrijd op de Pabo heeft veel gelijkenissen<br />
met de Voorleeswedstrijd zoals die jaarlijks in het basisonderwijs<br />
georganiseerd wordt. Zo krijgen de studenten<br />
het eerste gereedschap in handen om later zelf dergelijke<br />
festiviteiten te kunnen organiseren.<br />
<strong>Vieren</strong> en kinderboeken in Pabo 2<br />
Ook de tweedejaars studenten ‘vieren met kinderboeken’.<br />
Dit gebeurt op meerdere momenten in het jaar. Zoals afgelopen<br />
oktober in de Kinderboekenweek. In de loop van<br />
dit jaar vindt er een grotere Viering plaats waarin allerlei<br />
aspecten van vieren en onderwijs aan bod zullen komen.<br />
Daarbij zullen boeken, verhalen en gedichten natuurlijk<br />
een grote rol spelen.<br />
De Kinderboekenweek in Pabo 2<br />
De tweedejaars studenten hebben de Kinderboekenweek<br />
gevierd op de Pabo en lieten hun medestudenten en opleiders<br />
ervan meegenieten.<br />
Het gebouw werd door enkele groepen studenten versierd<br />
rondom het thema van de kinderboekenweek: ‘De leeuw<br />
is los’. Ook bedachten ze activiteiten rondom dit thema.<br />
(11
Daarnaast is er een themadag rondom de Kinderboekenweek<br />
georganiseerd. Jules Looman opende de dag met<br />
de presentatie van zijn eerste jeugdroman ‘Willie en Puff<br />
van Noordeiland’. Zo kregen de studenten een kijkje in<br />
de keuken van een kinderboekenauteur. Daarna volgden<br />
de studenten diverse workshops waarin ze te zien kregen<br />
hoe je kinderen bij het voorlezen echt kunt meenemen<br />
in de sfeer van een boek, hoe je kunt werken met<br />
beeldmateriaal en hoe je dansen en drama-activiteiten<br />
kunt koppelen aan jeugdboeken. Het tweede deel van de<br />
themadag zijn de studenten zelf hard aan de slag gegaan<br />
met het ontwerpen van diverse activiteiten rondom een<br />
kinderboek. Vol van lesideeën en met goede lesvoorbereidingen<br />
in hun tas konden ze aan de eerste stagedagen<br />
van het schooljaar beginnen.<br />
Er zijn natuurlijk nog veel meer manieren om <strong>Vieren</strong> en<br />
boeken vorm te geven op de Pabo. De komende jaren zullen<br />
we de activiteiten verdiepen en uitbreiden, want bij<br />
vieren horen boeken!<br />
Marijke Bouwhuis<br />
Docent Taal en Taaldidactiek<br />
[ ADVERTENTIES ]<br />
12)<br />
GRAFISCHE VORMGEVING<br />
& WEBDESIGN<br />
Gespecialiseerd in creative<br />
grafische ontwerpen voor<br />
bedrijven en particulieren.<br />
www.dotspotgraphics.com<br />
Schuttersstraat 12<br />
5835 BV Beugen<br />
Tel.: 06 214 26 391<br />
info@dotspotgraphics.com
EEN TEKSTFRAGMENT OVER VIEREN UIT HET<br />
DIGITAAL PORTFOLIO VAN EEN STUDENT<br />
VIEREN: “feestelijk herdenken of doorbrengen”, staat in<br />
mijn woordenboek. Toch is dat voor mij niet compleet.<br />
Het is meer dan dat. Ik vind het woord ook zo mooi te<br />
verbinden met “laten vieren”: het langzaam loslaten. Je<br />
viert een feest omdat iemand jarig is maar tegelijkertijd<br />
laat je weer een jaar “los”. Je herdenkt een persoon die<br />
is gestorven, die je ook hebt moeten loslaten.<br />
Een kind wisselt de tanden. De tanden laten los. Het<br />
kind laat ook een soort onbevangen jeugd los: het krijgt<br />
“grote-mensen-tanden”.<br />
<strong>Vieren</strong> is niet alleen maar feest. Het is meer stilstaan bij<br />
belangrijke momenten in het leven. Tijd voor overdenkingen.<br />
Bewust en onbewust.<br />
Voor mij is het nieuwjaarsfeest zo’n feest waarbij je een<br />
jaar laat vieren en het nieuwe jaar inluidt met een feest.<br />
Voor mij dagen van bezinning (onbewust) en ik ben altijd<br />
weer blij als het nieuwe jaar weer begonnen is.<br />
<strong>Vieren</strong> voor kinderen<br />
<strong>Vieren</strong> is iets wat je samen doet met kinderen. Ieder op<br />
zijn/ haar eigen manier maar wel samen met anderen.<br />
Ik heb in Nepal, waar ik 10 maanden op een school heb<br />
gewerkt, gezien hoe vieringen worden aangegrepen om<br />
het dagelijks leven te vergeten. Rituelen worden gebruikt<br />
om er een waardige gebeurtenis van te maken;<br />
om stil te staan bij belangrijke facetten van het leven.<br />
De goden spelen hierbij een belangrijke rol en vertegenwoordigen<br />
belangrijke waarden van het leven. Zowel de<br />
doden als de levenden worden vereerd.<br />
Hier in Nederland worden met name de vieringen rond<br />
het Christendom gevierd. Het merendeel van de scholen<br />
viert nog deze traditionele feesten. Alhoewel ik vieringen<br />
belangrijk vind vraag ik me af of het Christendom<br />
nog als maatstaf genomen moet worden. Veel mensen,<br />
misschien wel de meeste mensen weten niet eens meer<br />
wat er met Pinksteren of Hemelvaart gebeurt met Jezus.<br />
Er gaan nog maar weinig (jonge) mensen naar de<br />
kerk en er komen steeds meer andere geloven de school<br />
binnen.<br />
Ik vind het belangrijk om naar de verschillende geloven<br />
te kijken met de kinderen en er mogelijk gemeenschappelijke<br />
waarden uit te halen. Deze vind je in elk geloof<br />
terug. Ik heb op mijn stagescholen gezien hoe belangrijk<br />
vieringen voor kinderen zijn. De verjaardagen, sinterklaas,<br />
eindeschooljaarsfeest, etc. Ik leerde kinderen<br />
op een andere manier kennen. Emoties lijken meer<br />
ruimte te krijgen en worden meer uitgedaagd. Ook zie<br />
je meer saamhorigheid binnen de klas en zelfs binnen<br />
de school. Door het samen delen en beleven zie je veel<br />
kinderen zich meer open opstellen naar elkaar en naar<br />
de leerkracht(en). In de volgende hoofdstukken zal ik<br />
hier verder op in gaan.<br />
Diana Gibbels,<br />
student deeltijd verkort Pabo Groenewoud<br />
(13
ONTMOETING AAN TAFEL<br />
Ieder jaar staat Pabo Groenewoud een aantal dagen in het teken van ‘<strong>Vieren</strong>’. We vinden het als opleiding erg belangrijk<br />
dat studenten en docenten stilstaan bij zowel grote als kleine momenten van vieren. We willen het begrip<br />
vieren verruimen en vinden het elementair in de ontwikkeling van studenten. Door te vieren creëren we een diepere<br />
band tussen studenten onderling, studenten en kinderen, studenten en docenten en docenten onderling.<br />
<strong>Thema</strong>’s als ‘Ontmoeting aan tafel’, ‘Klinkende Kleuren’ en ‘Vreemd Geluk’ werken we samen uit om betekenis te<br />
geven aan vieren.<br />
Hieronder een momentopname.<br />
Studenten en docenten beelden Het Laatste Avondmaal uit.<br />
14)<br />
Dat eten en drinken de meeste vieringen gezelliger maakt, daar raken de studenten het over eens. Terwijl in het eerste<br />
uur nog domweg ‘drank’ als eerste associatie wordt genoemd vragen de studenten zich nu ook af of vieren altijd een<br />
vrolijke boel is. ‘Eigenlijk vier je met een begrafenis of een herdenking ook iets’, zegt een student voorzichtig.<br />
Bea Bisseling en Marcelle Hilgers
MENUKAART <br />
AMUSE<br />
Hoe smaakt vieren voor jou?<br />
*<br />
Hoe smaakt vieren voor kinderen?<br />
*<br />
Wat neem je mee van de uitwisseling rond datgene wat vieren voor je betekent voor jezelf en de onderwijspraktijk?<br />
VOORGERECHT<br />
Wat valt er allemaal te vieren?<br />
*<br />
Aan welk feest heb jijzelf bijzondere herinneringen en waarom?<br />
*<br />
Wat zouden viermomenten met kinderen in de basisschool kunnen zijn?<br />
*<br />
Hoe geef je vieren een plek in de school en in het rooster?<br />
HOOFDGERECHT<br />
Hoe zou je graag je verjaardag vieren en hoe absoluut niet?<br />
*<br />
Kan een viermoment bezielend zijn? Wat is dat dan?<br />
*<br />
Een feest heeft vaak een plechtig of ernstig moment waardoor het moment waarop de ernst losgelaten wordt nog sterker wordt.<br />
Ken jij zulke feesten? Vertel er eens meer over? Wat doet dat met je?<br />
*<br />
Ga je je altijd beter voelen door te vieren?<br />
*<br />
Kunnen verdrietige gebeurtenissen aanleiding vormen tot vieren? Hoe is dat?<br />
*<br />
Kun je je inleven in feesten van andere culturen? Hoe kan dat dan? Zou je daarin ook grenzen kunnen ervaren? Welke?<br />
(15<br />
NAGERECHT<br />
Kan vieren je losmaken van de dagelijkse sleur of het dagelijkse leven?<br />
*<br />
Kan vieren voor vuurwerk zorgen?<br />
*<br />
Is vieren altijd zoet?<br />
THEE/KOFFIE<br />
Wat doe je na een teleurstellend feest en een heel goed feest?
IETS TE VIEREN?<br />
UIT HET (KLEUTER)LEVEN GEGREPEN!<br />
“Juf, papa is morgen jarig. Mag ik iets voor hem maken?”<br />
- Natuurlijk.<br />
En zo worden alle jarige vaders en moeders in de loop van het schooljaar door hun kind(eren) verrast met<br />
een zelfgemaakt cadeau.<br />
16)<br />
“Juf, waarom staat dat tafeltje met die foto en die kaars in de gang?”<br />
- Weet iemand waarom dat is?<br />
“Dat is een foto van de mama van Peter en die is dood.”<br />
Er volgt een gesprekje over de moeder van Peter die heel ziek was en dat de dokters in het ziekenhuis haar niet<br />
meer beter konden maken. “Ja, en toen ging ze dood, hè juf?” “En dan word je een sterretje en ga je naar de<br />
hemel, want dat zei mama toen opa ook ’ns een keer doodging.” “Mijn konijn is ook doodgegaan en nu krijgen<br />
we een nieuwe.” “Hé, kan Peter dan ook een nieuwe mama krijgen?” “Nee joh, want die is echt dood.”<br />
“Juf, als ik naar groep 3 ga, krijg ik een broertje of een zusje.”<br />
- En wat zou je dan het liefste willen?<br />
Na enige overpeinzing volgt het antwoord gedecideerd: “Een zusje, want ik heb al twee broertjes en anders<br />
wordt het wel heel erg druk in huis.” Haar vriendinnetje Liza vraagt: “Maar waar is dat kindje nu dan?” Met een<br />
zucht vertelt Tara dat het baby’tje nog in mama’s buik zit en dat het eerst nog groter moet groeien. Daar neemt<br />
Liza geen genoegen mee: “Maar hoe weet dat baby’tje dan wanneer jij naar groep 3 gaat?” Tja…<br />
“Juf, kijk eens, m’n zwemdiploma!”<br />
- Gefeliciteerd! Was het moeilijk?<br />
“Nee hoor, want ik kan al met m’n ogen open onder water door het duikscherm. Da’s echt vet cool, joh!”
“Juf, over 12 nachtjes komt Sinterklaas!”<br />
- Waar is Sinterklaas nu dan?<br />
“Hij komt uit Spanje met de boot.” “Sint moet heel lang met de boot en dat duurt wel honderd nachtjes.”<br />
-Wat komt Sinterklaas dan in Nederland doen?<br />
“Cadeautjes brengen, want hij is jarig.”<br />
- Maar als je jarig bent dan krijg je toch juist cadeautjes?<br />
“Neeeee, Sint geeft altijd cadeautjes.” “Maar wij kunnen toch ook wel een cadeautje maken voor Sinterklaas?”<br />
- Wat zou Sint graag willen hebben, denken jullie?<br />
Allerlei ideeën worden aangedragen en uiteindelijk wordt besloten om voor Sinterklaas een grote gouden<br />
spiegel te maken voor op zijn slaapkamer.<br />
Enthousiast gaan ze aan de slag…<br />
18)<br />
“Juf, m’n tand is eruit!”<br />
- Oh jee, hoe moet dat nu met zo’n groot gat in je mond?<br />
“Daar komt een grote-mensen-tand.”<br />
- We zullen jouw tand in een mooi doosje doen, zodat je ‘m straks mee naar huis kunt nemen. Zoek maar<br />
een mooi stickertje uit om erop te plakken.<br />
“Juf, opa en oma komen vier nachtjes logeren!”<br />
- Wat gezellig, dan is het wel feest bij jullie!<br />
“Ja, want papa en mama gaan een paar dagen op vakantie omdat ze tien jaar vertrouwd zijn.”<br />
- Dus papa en mama gaan een paar dagen samen weg om te vieren dat ze tien jaar zijn getrouwd en<br />
daarom komen opa en oma bij jullie oppassen?<br />
“Ja, leuk hè, juf, kom je ook?”<br />
Mariëtte Wolbers<br />
Leerkracht groep 1/2
PROJECT KIND EN KUNST<br />
BASISSCHOOL DE ABACUS<br />
Een feestje voor de hele school.<br />
Een beetje misleidend is deze aanhef<br />
misschien wel, maar ik hoop dat u na<br />
het lezen van dit artikel het met me<br />
eens bent: Zo kan een feestje ook gevierd<br />
worden!<br />
Eind vorig schooljaar hebben alle<br />
groepen van onze basisschool zich<br />
gestort op het schoolproject: Kind<br />
en Kunst. Een omvangrijk en prestigieus<br />
project.<br />
Betrokkenheid, betekenis, verdieping<br />
en verrijking voor alle leerjaren<br />
waren hierbij de belangrijkste sleutelwoorden.<br />
In geen geval een ver<br />
van je bed show en plezier voorop!<br />
Een werkgroep is ruim vier maanden<br />
bezig geweest dit project voor<br />
te bereiden en het draaiboek zoveel<br />
mogelijk waterdicht te krijgen. Een<br />
fikse klus, maar meer dan de moeite<br />
waard. Ons uitgangspunt was kinderen<br />
kennis te laten maken met<br />
verschillende kunststromingen en<br />
bijbehorende kunstenaars. Door de<br />
stromingen aan de verschillende<br />
leeftijdsgroepen binnen de school te<br />
koppelen ontstond er een grof raamwerk<br />
met een duidelijke structuur.<br />
Het begin was er…op naar de verfijning.<br />
Impressionisme, Kubisme en<br />
Pop- Art vonden hun weg naar onze<br />
kinderen. Drie weken lang stoeien<br />
met een kunststroming bracht leerkrachten,<br />
kinderen en ouders in verrukking.<br />
Er werd gezocht, geluisterd,<br />
gedaan, ervaren en talent opgezocht.<br />
Onderwijs ten voeten uit! Ook<br />
ouders en leerkrachten mochten hun<br />
“kunnen” laten zien in school met als<br />
resultaat een prachtige expositie.<br />
Oud meubilair werd getransformeerd<br />
tot soms wel heel unieke kunstobjecten,<br />
Beeldhouwen in gasbetonblokken,<br />
schilderen op linnen met<br />
soms echt verbluffend resultaat, er<br />
werden ansichtkaarten gedrukt met<br />
werk van de kinderen…het kon niet<br />
op. In welke ruimte je ook kwam,<br />
overal waren kinderen vol overgave<br />
aan het werk.<br />
De schrijvende pers en de regionale<br />
televisie die zelf een kijkje kwamen<br />
nemen, waren lovend over de sfeer,<br />
de motivatie en de geweldige inzet<br />
van de kinderen. Het project werd<br />
een feest met als klapper op de vuurpijl:<br />
een heuse veiling. Compleet met<br />
een echte veilingmeester, kijkdagen<br />
en nummering van de kunstwerken.<br />
Kinderen, ouders en leerkrachten<br />
konden bieden op Abacusiaanse<br />
meubelstukken, beschilderde keukenschorten,<br />
schilderijen en nog<br />
veel meer. De opkomst was bijzonder<br />
groot, er werd flink geboden en de<br />
regionale tv was wederom aanwezig.<br />
In menig huis en / of kantoor hangt<br />
of staat nu een bijzonder kunstwerk.<br />
We hebben gedeeld, plezier gehad,<br />
we zijn naar buiten getreden, we<br />
hebben het project betekenis en betrokkenheid<br />
meegegeven en bovenal:<br />
we hebben het met het hele team<br />
en alle kinderen gedragen! Dit doen<br />
we zeker nog eens over.<br />
Mirjam Jakubowski<br />
Basisschool De Abacus<br />
Huissen<br />
(19
VOOR VIEREN<br />
20)<br />
Wie ben ik?<br />
Ik heb een heleboel<br />
te zeggen maar –<br />
niemand luistert.<br />
Ik zou veel<br />
willen doen maar –<br />
het mag niet.<br />
Ik zou overal<br />
heen willen maar –<br />
niemand neemt me mee.<br />
En wat ik opschrijf<br />
wordt verbeterd maar –<br />
niet gelezen.<br />
Wie ben ik?<br />
Cirkelen om het antwoord<br />
‘Wie ben ik?’ Een vraag van een achtjarig<br />
kind, zoals we die ooit lazen in<br />
een gedicht in het tijdschrift Aldoende.<br />
Iedereen heeft wel eens een situatie<br />
meegemaakt, waarin een kind<br />
een vraag stelt, waar je als opvoeder<br />
eigenlijk geen raad mee weet. Natuurlijk<br />
geven we wel een antwoord,<br />
maar het is een zoekend antwoord.<br />
Het is geen definitief weten, dat wil<br />
zeggen geen natuurkundig verklarende<br />
definitie. Het is meer een verhalend<br />
antwoord. Het cirkelt rondom<br />
de kern, rondom het onzegbare. Het<br />
is een antwoord dat gegeven wordt<br />
in de taal van symbolen, de taal van<br />
dichters, schrijvers en profeten.<br />
Daarom beginnen we met dit gedicht<br />
van een kind wanneer we het belang<br />
van vieringen in het onderwijs willen<br />
aantonen. Op de vraag ‘Waarom<br />
vieren?’ zijn geen vanzelfsprekende,<br />
definitieve antwoorden te geven.<br />
Je hoeft ook geen toets kerstfeestkunde<br />
te kunnen maken en geen tien<br />
te halen voor het suikerfeest. We<br />
willen in het vervolg van dit artikel<br />
dan ook proberen te cirkelen rondom<br />
de gedachten die een achtjarig kind<br />
verwoordt. We hopen daarmede een<br />
verantwoording te geven op de vraag<br />
wat het belang is van het vieren in de<br />
school.<br />
De school<br />
Ik heb een heleboel<br />
te zeggen maarniemand<br />
luistert.<br />
Het bestaan van het kind op school<br />
gaat voor veel kinderen blijkbaar<br />
niet over een pad van rozen. We hebben<br />
onze maatschappij zo ingericht<br />
dat we een gedeelte van de opvoeding<br />
van onze kinderen uit handen<br />
hebben gegeven aan het instituut<br />
school. We hebben er jaarlijks met<br />
elkaar miljarden voor over. Gedurende<br />
een flink aantal jaren bevindt<br />
de jonge mens zich op school. Deze<br />
school is in eerste instantie bedoeld<br />
om hem in staat te stellen zich een<br />
plaats te verwerven in deze maatschappij.<br />
De school ontleent haar<br />
bestaan niet direct aan het nu, maar<br />
is voornamelijk gericht op de toekomst,<br />
op later. De mate van het succes<br />
op school bepaalt voor een groot<br />
gedeelte dat later. De school leidt op<br />
voor de toekomst. Het anticiperen<br />
op die toekomst richt in sterke mate<br />
het denken van de onderwijsgevenden.<br />
Het wordt daardoor een rechtlijnig<br />
denken, dat wil zeggen dit<br />
moet ik als leerkracht onderwijzen<br />
omdat het kind straks dat moet kennen<br />
en kunnen. Voor deze kennis en<br />
vaardigheden zijn doelen, leerlijnen<br />
en tijdsperiodes aan te geven. De<br />
school is georganiseerd, iedere handeling<br />
heeft zijn doel. Er wordt geleerd<br />
opdat het kind zich straks als<br />
volwassene staande weet te houden.<br />
School en beroep hebben een sterke<br />
samenhang. Je leert dingen die je
later nodig hebt. In deze rechtlijnigheid<br />
is het uitzicht gekaderd.<br />
Toch is dit een manier van onderwijzen<br />
die maar één kant van de<br />
werkelijkheidsmedaille belicht. Dit<br />
bedoelt ons inziens het kind wanneer<br />
het zegt: ‘Niemand luistert’. We<br />
luisteren niet naar het kind, maar we<br />
horen of het kind de stof wel of niet<br />
kent. De school is vooral gericht op<br />
het lerende kind en heeft meestal<br />
te weinig oog, oor en hart voor het<br />
eigen leven van het kind. Dat is het<br />
gevolg kunnen geven aan een ingeving.<br />
Dit leven is de wereld van het<br />
avontuur, de verbeelding, het spel.<br />
‘Ik heb een heleboel te zeggen’. Een<br />
kringgesprek is er niet alleen om jezelf<br />
te leren uiten, te durven uiten,<br />
de taalvormen te leren beheersen,<br />
maar het geeft ook de mogelijkheid<br />
en ruimte om jezelf te kunnen zijn.<br />
Er is aandacht voor jouw persoon: je<br />
kunt er zijn in het nu. Het gesprek<br />
is dan als een viering, een feest. Je<br />
mag cirkelen rondom je eigen kern.<br />
Ritmeren<br />
Ik zou veel<br />
willen doen maar –<br />
het mag niet.<br />
Het is inherent aan de school dat<br />
er regelmaat en orde heerst. Het is<br />
zelfs noodzakelijk voor een goede<br />
pedagogisch klimaat. Als een leraar/<br />
lerares zegt: ‘Bij mij is het iedere dag<br />
feest’, bedoelt hij/zij waarschijnlijk<br />
het tegenovergestelde van orde. Het<br />
kan niet alle dagen feest zijn, maar<br />
dat wil niet zeggen dat de school<br />
beheerst mag worden door de regelmaat<br />
van de klok of het stramien van<br />
het rooster en de vakken. De waarde<br />
van het feest ligt juist in het ritme.<br />
Het is even ‘uit de band’ springen,<br />
het overstijgen van het alledaagse,<br />
het gewone, de monotonie. Maar<br />
dan niet vanuit het idee dat de boog<br />
niet altijd gespannen kan staan of<br />
om het saaie schoolbestaan te versieren<br />
of leuk te maken. Neen, het<br />
is wezenlijker: vanuit de viering herneem<br />
je jezelf.<br />
Het is als de leerkracht die om twaalf<br />
uur zegt: ‘Ruimen jullie je schriften<br />
maar op, jullie hebben zo fijn gewerkt,<br />
dat ik jullie nu een verhaal<br />
ga vertellen.’ Het alledaagse wordt<br />
opgeruimd en in je fantasie ga je<br />
mee met de held in het verhaal. Niet<br />
om weg te dromen uit de grauwheid,<br />
maar juist om er straks met nieuwe<br />
energie tegenaan te gaan. Bij een<br />
goed verhaal staat de tijd even stil.<br />
Je voelt je echt verbonden met elkaar<br />
in het nu. Er is ruimte voor je<br />
lachen en ontroerd-zijn, voor je<br />
verleden en toekomst. Het kind mist<br />
ons inziens deze ruimte wanneer het<br />
zegt: ‘Het mag niet’. In het verhaal,<br />
in het feest, in het spel, in de viering<br />
mag het wel. De werkelijkheid<br />
wordt niet gegrepen vanuit een nuttigheids-<br />
of technocratisch denken,<br />
maar benaderd vanuit een mythisch<br />
verstaan. Niet de grijpende, maar de<br />
begrijpende mens krijgt een kans. In<br />
de viering mag je cirkelen rondom je<br />
eigen levensvragen.<br />
Opvoeden tot hoop<br />
Ik zou overal<br />
heen willen maar -<br />
niemand neemt me mee.<br />
Je hoort tegenwoordig nogal eens<br />
uitroepen, ook in het onderwijs, als<br />
‘ik zie het niet meer zitten’, ‘ik baal’,<br />
‘voor mij hoeft het niet meer’. Het<br />
zijn gevaarlijke geluiden. In een opvoedingssituatie<br />
is het wezenlijk dat<br />
kinderen opgevoed worden vanuit<br />
een hoopvol perspectief. Juist in tijden<br />
waarin die hoop nogal eens de<br />
bodem wordt ingeslagen.<br />
Augustinus schreef rond het jaar 390:<br />
De mensen zeggen:<br />
de tijden zijn slecht,<br />
wij leven in een moeilijke tijd.<br />
Leef goed, en de tijd is goed:<br />
wij zijn de tijden;<br />
de tijden zijn wat wij ervan maken.<br />
(Sermo 80)<br />
Eeuwen later zijn er gelukkig ook<br />
nog visionairs die een hoopvolle<br />
verwachting hebben ten aanzien van<br />
de toekomst. Lea Dasberg, historica<br />
en pedagoge, zei ooit in haar inaugurale<br />
rede bij de aanvaarding van<br />
het ambt als hoogleraar in de historische<br />
pedagogiek, dat de pedagogie<br />
op dit moment alleen maar waarde<br />
heeft als het een pedagogie van de<br />
(21
1. 2. 3.<br />
4.<br />
6.<br />
5.<br />
7. 8. 9.
hoop is. Een doemdenken kan kinderen<br />
nooit opvoeden tot gelukkige<br />
mensen. Vraagt het kind dit als het<br />
zegt ‘Niemand neemt me mee?’<br />
Dit kind gelooft nog dat er een toekomst<br />
is, het gelooft nog in utopieën.<br />
Dit kind vraagt ons opvoeders mee<br />
te gaan naar die nieuwe toekomst.<br />
Juist het kind nodigt ons uit niet bij<br />
leed en onrecht stil te staan, maar te<br />
werken aan mogelijkheden om onze<br />
wereld te verbeteren (Dasberg).<br />
Het kind gelooft er nog in. Dit bedoelen<br />
we als we spreken over het<br />
belang van vieren op school. In de<br />
viering, in het feest loop je vooruit<br />
op een bevrijdende toekomst. Het is<br />
het opstaan uit een rechtlijnig denken<br />
dat tot de dood voert. Alles kan,<br />
alles is mogelijk. Het is geloven dat<br />
het bestaande zin heeft, dat de toekomst<br />
mogelijkheden biedt. Het is<br />
geloven in jezelf als een scheppend<br />
en creatief wezen. Het is je eigen<br />
wereld mee helpen vormen, concreet<br />
gestalte geven aan je eigen kleine<br />
kosmos.<br />
In de viering mag je cirkelen rondom<br />
dit onvermoede.<br />
Identiteit<br />
En wat ik opschrijf<br />
wordt verbeterd maar –<br />
niet gelezen.<br />
In deze tijd wordt veel gesproken<br />
over de identiteit van de school. Bij<br />
identiteit wordt dan gedacht aan<br />
een religieuze signatuur: wat wordt<br />
er op de school gedaan aan de levensbeschouwelijke<br />
opvoeding? De<br />
identiteit van de school hangt niet af<br />
van het religieuze etiket dat erop geplakt<br />
wordt, evenmin is de identiteit<br />
gewaarborgd in een schoolwerkplan.<br />
Identiteit heeft voor ons vooral te<br />
maken met de manier waarop wij als<br />
opvoeders de wereld presenteren en<br />
bespreekbaar maken, dat wil zeggen<br />
welke waarden en normen hanteren<br />
wij als we de werkelijkheid doorlichten?<br />
Deze waarden en normen zien<br />
we niet alleen als een theoretische<br />
aangelegenheid, maar meer nog als<br />
een praxis: hoe gaan we met elkaar<br />
als collega’s en met de kinderen in<br />
de dagelijkse praktijk om, hoe brengen<br />
we de leerstof ter sprake? Is er<br />
in onze school, naast de noodzakelijke<br />
aandacht voor kennis en kunde,<br />
ook aandacht voor het kind zelf? Is<br />
de school een plaats waar het kind<br />
alleen maar getoetst en gevolgd<br />
wordt of waar warmte heerst en waar<br />
ruimte gegeven wordt om bij de dingen<br />
te zijn?<br />
Mag het kind in onze school op zoek<br />
gaan naar zichzelf, zijn eigen vragen<br />
en naar de ander, de wereld om hem<br />
heen of is er alleen maar aandacht<br />
voor prestatie en nut?<br />
Is er in onze school een plaats voor<br />
liefde, verbondenheid en genegenheid<br />
of is er competitie en ik-ontplooiing?<br />
Is er in onze school een<br />
sfeer, waarin ruimte is voor emoties,<br />
voor een eigen inbreng, een eigen<br />
mening? Is de school een herberg<br />
waar je op adem kan komen, waar je<br />
je geborgen weet?<br />
Is dat het wat het kind schrijft als<br />
het zegt: ‘En wat ik opschrijf wordt<br />
verbeterd maar niet gelezen’?<br />
Bekijken we het kind op wat het moet<br />
leren, op zijn taalvormbeheersing of<br />
luisteren we naar wat het ons te zeggen<br />
heeft als mensenkind? Een kind<br />
dat het gevoel heeft alleen gelezen<br />
en beluisterd te worden op zijn taalvorderingen<br />
voelt zich niet geborgen.<br />
Het voelt zich gegrepen en niet<br />
begrepen.<br />
Het is het klimaat waarin je wordt<br />
vastgeprikt en geëtiketteerd op je<br />
onmogelijkheden, op dat wat je niet<br />
kunt. De viering wil het kind uitnodigen<br />
zichzelf te ontdekken. Het<br />
schept de ruimte om na het mislukken<br />
opnieuw te beginnen. Het is de<br />
plaats voor het altijd nieuwe, het<br />
mogelijke. In de viering mag je cirkelen<br />
rondom die nieuwe kansen.<br />
Wie ben ik?<br />
Wanneer je als opvoeder gelooft in<br />
altijd nieuwe kansen, dan weet je<br />
dat je kinderen opvoedt vanuit een<br />
hoopvol, waardevol en bevrijdend<br />
perspectief. Wanneer het kind in<br />
onze school mag cirkelen rondom<br />
de vraag ‘Wie ben ik?’ dan is het antwoord<br />
op de vraag ‘Is er een plaats<br />
voor vieren op school?’ gegeven.<br />
De smidses<br />
Sinds enkele decennia verbindt Pabo<br />
(23
Groenewoud het beeld van de smidse<br />
met vieren. De smidse heeft alles te<br />
maken met een vuurtje stoken, vurig<br />
maken, opwarmen. Daardoor kun je<br />
het ijzer buigen. Wil je het ijzer buigen<br />
dan zul je moeten meebewegen.<br />
Volgende maand – de decembermaand<br />
– wordt er op alle scholen<br />
weer aandacht besteed aan Sinterklaas<br />
en kerstmis. De smidses willen<br />
een bijdrage leveren om onze<br />
studenten toe te rusten in hun beroepsbekwaamheid<br />
om met kinderen<br />
te vieren, want alleen een ‘vierende’<br />
school heeft hart voor kinderen.<br />
Peter van Hasselt<br />
Docent drama Pabo Groenewoud<br />
Nijmegen<br />
Literatuur<br />
Uit de bovengenoemde smidses zijn o.a. de volgende publicaties ontstaan:<br />
24)<br />
“Voor vieren” / Jos Beke, Peter van Hasselt en Wil van den Manacker<br />
Zwijsen / Tilburg, 1982 (O.B.R. 294)<br />
“De Weeksluiting”/ Peter van Hasselt<br />
Zwijsen / Tilburg, 1993 (O.B.R. 336)<br />
“Sinterklaas op school” / Jos Beke en Peter van Hasselt<br />
Zwijsen / Tilburg, 1998 (JSW-boek nr.20)<br />
Verder willen wij u wijzen op hoofdstuk 9 “<strong>Vieren</strong> in de school”, geschreven door Peter van Hasselt<br />
uit het boek “Leraar worden, een competentiegericht aanpak” / Yvonne Visser e.a.<br />
Esstede / Heeswijk-Dinther, 2005<br />
Nog meer literatuur:<br />
“Schooltijd vieren” , handboek voor vieren op de basisschool / Theo Kersten<br />
Damon / Best, 1998<br />
“Lichtjes, slingers en verhalen”, praktijkboek voor vieringen in de basisschool<br />
NZV / Hilversum, 2001<br />
“Met feest naar school” / W.Westerman<br />
Zwijsen / Tilburg, 1994 (JSW-boek, nr.4)
(25
(25
LIDMAATSCHAP ALUMNIVERENIGING CHRONOS<br />
Alumnivereniging van Pabo Groenewoud Nijmegen en haar rechtsvoorgangers.<br />
Iedereen die zich heeft aangemeld voor de reünie van juni<br />
2004 en daarbij geen bezwaar heeft gemaakt tegen opname<br />
in het bestand is automatisch lid van de Alumnivereniging<br />
Chronos. Dat geldt ook voor alle afgestudeerden van 2004<br />
t/m <strong>2006</strong>. Het lidmaatschap is gratis.<br />
graag horen waaraan behoefte is bij de leden. Meld ze ons en<br />
dan kunnen we kijken wat we ermee kunnen doen.<br />
Ook roepen we leden die graag zitting willen nemen in het<br />
bestuur op zich te melden bij het huidige bestuur.<br />
Chronos heeft een eigen website. Je kunt die vinden onder<br />
www.pabogroenewoud.nl en dan doorklikken naar ‘wie zijn<br />
we’ en ‘alumni Chronos’. Op de website staat een link waar<br />
je je persoonlijke gegevens kunt inzien. Daarvoor hoef je alleen<br />
je eigen e-mailadres in te voeren en dan op wijzigen te<br />
klikken. Je ontvangt dan een e-mail met daarin een link naar<br />
‘update alumnus’.<br />
Vervolgens kun je daar je gegevens controleren en eventueel<br />
aanpassen. Om redenen van privacy is voor deze procedure<br />
gekozen. We willen eenieder verzoeken om in ieder<br />
geval even na te gaan of de ingevoerde gegevens nog kloppen.<br />
Voor de meeste mensen die ingeschreven staan is gebruik<br />
gemaakt van de gegevens die aangeleverd zijn bij de<br />
aanmelding voor de reünie van juni 2004.<br />
We roepen eenieder die mooie ideeën heeft op zich te melden<br />
bij het bestuur. We zijn een vereniging in ontwikkeling, vol<br />
met sprankelende ideeën maar dat neemt niet weg dat we<br />
Als je contact met het bestuur van Chronos wilt, stuur dan<br />
een e-mail naar alumni.pabogroenewoud@han.nl.<br />
We zien uit naar reacties...<br />
Bestuur van Chronos:<br />
Voorzitter: Fief Bleeser<br />
Vice-voorzitter: Peter Adriaansen<br />
Penningmeester: Kees Bosman<br />
Leden:<br />
Bea Bisseling<br />
Bert Claessens<br />
Hans Cornelissen<br />
Laura Fransen<br />
Erny Holla<br />
Jos Marell<br />
(27