DORPSKRANT BEESD - JAARGANG 2 - NR.1

“Uit de ouwe schoenendoos”
Marjo van Dun ging op bezoek bij Mevr. Sengers-Kroeze en haalde met haar
herinneringen op aan vroeger:
Slachter Stinus Kroeze
Mevrouw Marie Sengers-Kroeze (88 jaar) laat in haar woonkamer
trots de foto zien van haar ouders en vertelt:
Op deze foto van ca. 95 jaar geleden (1915) staat Constantinus
Johannes Kroeze (1888-1952) met zijn vrouw Diderika van Haaften
(1892-1971) met hun twee honden voor de hondenkar op zijn
erf in de Torenhoek (Middenstraat, waar nu taxibedrijf Bert Vroege
zit). Met deze hondenkar handelde Stinus in kleinvee als kippen,
geiten, konijnen en schapen. Tegenwoordig denkt men bij kleinvee
aan hamsters, cavia’s, vissen, muizen, honden en katten .
Toentertijd was kleinvee nuttig om met het huishouden rond te
komen. Dieren moesten kunnen werken of werden opgegeten.
Dieren voor de sier was een
luxe die de meeste mensen zich toen niet konden
veroorloven. Daarom werden honden ook ingezet om de
kar te trekken. Naast het handelen in dieren was Stinus ook
slachter. Hij slachtte koeien, varkens enz. bij de mensen
thuis, maar ook als de nood aan de man was. Als namelijk
een koe of varken een poot gebroken had, waren ze niet
meer nuttig voor de boer. Dan werd het dier op schragen
gelegd, geslacht, uitgebeend (de botten eruit gehaald), uitgepond
(in gelijkmatige stukken verdeeld), netjes in papier
verpakt en huis-aan-huis verkocht. Terwijl Stinus bezig was,
ging iemand met de bel rond om te melden dat Stinus er
aan kwam met pond- en kilovlees. Zijn kinderen moesten,
zoals dat vroeger gewoonte was, meehelpen. De jongens
plukten meestal de kippen kaal en dochter Marie zorgde
dat het water kookte om daarmee het dier van zijn veren/
haren te ontdoen. ‘Vaak gebeurde het’, vertelt mevrouw Sengers-Kroeze, ‘dat
mijn ouders in de kerk zaten of ze waren op pad. Dan kwam er een boer langs om te zeggen dat
er een noodslachting moest gebeuren. Ik zette het water alvast op in een fornuispot en als mijn
ouders dan thuis kwamen, kon mijn vader meteen aan de gang. In ons achterhuis was een balk
met haken waar de koeien, nadat ze dood waren, aan opgehangen werden om ze te kunnen
slachten, varkens gingen op houten ladders. Dan kwam de keurmeester langs om aan te geven
welk vlees goed was om op te eten en verhandeld mocht worden en daarna kon mijn vader verder
slachten.’ Nadat het vlees verkocht was, maakten de mensen daar o.a. balkenbrij, zult, leverworst
en metworst van. Haar vader, Stinus, gaf vaak onderhands vlees aan arme mensen, waar haar
moeder vlees gaf aan de dokter, pastoor en de notaris. Verschil was er wel binnen het gezin.
Marie Sengers-Kroeze heeft, toen ze getrouwd was, ook keujes vet gemest. ‘Weet je wat dat zijn?’
vraagt ze me. Dat antwoord moet ik schuldig blijven. Dat is dialect voor biggen, jonge varkens.
Weer wat geleerd.
Bronnen: ‘Beesd vanouds’ 2007 en ‘Rumpt en Gellicum in oude ansichten’ 1996 Paul van Mook
6