Op weg naar duurzame ontwikkeling? - Bureau fédéral du Plan

Zoals het in een benadering van duurzame ontwikkeling hoort, wordt elk onderwerp
telkens in een internationale context behandeld. Dit neemt echter niet weg dat dit rapport
alleen het binnenlandse beleid analyseert. Dit methodologische en conceptuele
kader (dat in het eerste hoofdstuk van elk deel toegelicht wordt) is hoofdzakelijk gebaseerd
op internationale documenten over duurzame ontwikkeling, zoals het
Brundtland-rapport, Agenda 21 en de Verklaring van Rio. Het steunt ook op onderzoek
van de EU en de OESO over milieu en ontwikkeling.
Dit rapport werd in 18 maanden geschreven door de Task Force Duurzame Ontwikkeling
van het Federaal Planbureau, in overeenstemming met de bepalingen van de wet
van 5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het federale beleid inzake duurzame ontwikkeling.
Omdat die pluridiciplinaire werkgroep pas begin 1998 opgestart kon worden, werd
deze termijn volooid begin juli 1999.
Dit rapport is ook tot stand gekomen dankzij de bijdragen en het advies van medewerkers
en collega’s van het Federaal Planbureau en daarbuiten. Hun naam is vermeld aan
het einde van de betrokken hoofdstukken. Ze werden gekozen uit de wetenschappelijke
kringen of uit de Belgische administratie om hun expertise in de behandelde thema’s.
De equipe van auteurs van bedankt hen voor hun technische ondersteuning en hun aandacht.
Het dankt ook alle ambtenaren die inlichtingen hebben gegeven en het
Adviesbureau voor Leesbaarheid van het Opleidingsinstituut van de Federale Overheid
voor haar nuttige tips. Ondanks de vele externe herlezingen neemt de equipe de
volledige verantwoordelijkheid voor eventuele fouten die gemaakt kunnen zijn bij deze,
door haar nieuwe en transdisciplinaire karakter, buitengewoon delicate
onderneming.
In het algemeen kan worden gesteld dat de in dit rapport voorgestelde methodologie
inzake duurzame ontwikkeling eerder toekomstgericht en aanmoedigend is dan op het
verleden gericht of reactief. Het team hoopt dat het zich in de toekomst zal kunnen baseren
op meer origineel onderzoekswerk van het maatschappelijk middenveld, waartoe
ook het Belgische wetenschappelijke milieu behoort. Dit rapport stelt immers een samenhangende
visie over duurzame ontwikkeling voor, die alleen maar rijker wordt
door een dialoog met andere visies van het maatschappelijk middenveld en van de politieke
verantwoordelijken. Duurzame ontwikkeling ontstaat niet wanneer "van
bovenaf" een a priori vastgesteld politiek of wetenschappelijk model wordt toegepast.
Duurzame ontwikkeling ontstaat maar wanneer mechanismen worden ingesteld die
verhelderen en een collectief leerproces doen ontstaan. Deze mechanismen kunnen
slechts werken dankzij wetenschappelijke kennis en concrete ervaringen, die naargelang
van de groep fundamenteel verschillen. Daarnaast zijn ook verbeelding en een
gemeenschappelijke visie op de toekomst nodig. Bedoeling is dus niet zozeer te polemiseren
of te sanctioneren, maar wel te informeren en vragen te stellen over de zwakke
punten van het huidige beleid inzake ontwikkeling. Dit rapport wil ook een aanzet geven
om, met een betere kennis van de huidige situatie en mechanismen, andere wegen
te bewandelen.
IX