Op weg naar duurzame ontwikkeling? - Bureau fédéral du Plan

Kader van het Rapport
In de opties waarin de nadruk op de endogene mechanismen wordt gelegd (de modellen
A en C), wil het model bijvoorbeeld de wisselwerking tussen de in het model
aanwezige sociale en ecologische ontwikkelingen aan het licht brengen. In de opties met
een sterke exogene inslag (modellen B en D), zal het model bijvoorbeeld de sociale ontwikkelingen
weergeven, zonder rekening te houden met hun wisselwerking met de
ontwikkeling van ecologische systemen, maar rekening houdend met de toestand van
het milieu als exogene variabele.
Het type-A-model dat gekozen werd in dit rapport, kan bijzonder geschikt zijn voor de
definitie van duurzame ontwikkeling zoals die in het vorige gedeelte werd voorgesteld
(zie "Wat is een duurzame ontwikkelingswijze?" op blz. 29.). De benaderingen van een
duurzame ontwikkeling veronderstellen immers een ineenvloeiing van sociologische,
ecologische, economische en politieke fenomenen. Ze gaan het ene niet langer als exogeen
tegenover het andere behandelen maar houden er bijvoorbeeld rekening mee dat:
- Armoedeproblemen en zelfs hongersnoden, vaak net zo goed hun oorsprong vinden
in de algemene economische toestand van het land als in de tekortkomingen
van het beleid (werkgelegenheidsbeleid, onderwijsbeleid, enzovoort) en van de
sociale stelsels 1 .
- De "fataliteit" dat de zogeheten "natuurlijke" milieurampen dikwijls hun oorsprong
vinden in het gebrek aan voorzorg van mensen of politieke overheden tegenover
nochtans gekende risico’s of in uitsluitend op de belangen van een of andere economische
sector gerichte beleidsmaatregelen.
Alleen al het feit dat de ganse internationale gemeenschap te Rio gemeend heeft, collectief
en op grote schaal verdragen te moeten maken om het hoofd te kunnen bieden aan
zulke wereldwijde problemen 2 , waarbij de invoering van een duurzame ontwikkeling
tot doel gesteld werd, toont dat de endogene aard ervan het voorwerp heeft kunnen uitmaken
van een overeenkomst. Om die problemen op te lossen legt model A de nadruk
op het belang van endogene factoren zoals de toestand van de menselijke en natuurlijke
rijkdommen, van de kennis, van infrastructuren en instellingen, die de ontwikkelingsdynamiek
kunnen versterken of afremmen 3 . Het werkt op basis van de veronderstelling
dat de verbetering van de kwaliteit van de collectieve besluitvorming gebeurt via een
collectief leerproces, namelijk binnen de opvolging van de akkoorden van Rio. Juist om
het belang van dit proces te onderstrepen wordt in het volgende hoofdstuk een overzicht
gegeven van de beslissings-, consultatie- en overleginstellingen, die de billijkheid
en de doeltreffendheid van die beslissingen kunnen verbeteren. Om dezelfde reden
wordt in het omvangrijke deel 3 van dit rapport een overzicht gegeven van het sinds de
Conferentie van Rio gevoerde overheidsbeleid en worden in deel 5 de acties en adviezen
van de grote maatschappelijke groepen onderzocht.
1. Dit is ook één van de stellingen van de Indische filosoof en economist Amartya Sen, die in 1998 de
Nobelprijs economie kreeg van de Zweedse Koninklijke Academie voor Wetenschappen.
2. Gouzée N. e.a. (1999).
3. In eenzelfde optiek als die van de theorie van de endogene groei. Zie ook de werkzaamheden van de
Commission 1 van het 12de Congrès des Economistes belges de Langue Française (1996).
42