<strong>Kwaliteitsborging</strong> <strong>grondwaterstands</strong>- <strong>en</strong> stijghoogtegegev<strong>en</strong>s© <strong>KWR</strong>, TNO - 13 - April 2013
3 Toetsing: consist<strong>en</strong>tie, plausibiliteit<strong>en</strong> normaalperiode3.1 InleidingTechnische gegev<strong>en</strong>s zoals coördinat<strong>en</strong> <strong>en</strong> de meetpuntshoogte kunn<strong>en</strong> via e<strong>en</strong> veldbezoek word<strong>en</strong>gecontroleerd. Wij beperk<strong>en</strong> ons hier echter tot controles die uitgevoerd kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> met behulp vande stijghoogtemeting<strong>en</strong> zoals die aan de database word<strong>en</strong> aangebod<strong>en</strong>, <strong>en</strong> historische stijghoogtereeks<strong>en</strong>die al in de database zijn opgeslag<strong>en</strong>. De tekst<strong>en</strong> uit dit hoofdstuk zijn grot<strong>en</strong>deels gebaseerd op (VanGeer, 2012).E<strong>en</strong> stijghoogtemeting kan getoetst word<strong>en</strong> op twee niveaus. Het eerste niveau is de toets of de waardeconsist<strong>en</strong>t is met of mogelijk is gezi<strong>en</strong> de gegev<strong>en</strong>s over de meetopstelling. De stijghoogte kanbijvoorbeeld niet word<strong>en</strong> gemet<strong>en</strong> wanneer die onder de onderkant van het meetfilter uitkomt, <strong>en</strong> bijautomatische drukopnemers di<strong>en</strong>t de meting niet buit<strong>en</strong> het meetbereik te vall<strong>en</strong>. De uitkomst van e<strong>en</strong>consist<strong>en</strong>tietoets laat ge<strong>en</strong> ruimte voor interpretatie. Meting<strong>en</strong> zijn onderling consist<strong>en</strong>t <strong>en</strong> dus mogelijk,of ze zijn het niet. Indi<strong>en</strong> de meting<strong>en</strong> niet consist<strong>en</strong>t zijn, kunn<strong>en</strong> ze word<strong>en</strong> gecorrigeerd. Als deoorzaak van de fout niet meer is te achterhal<strong>en</strong>, di<strong>en</strong>t de waarneming niet te word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in deoperationele data bank (maar wel bewaard te word<strong>en</strong>).Op het tweede niveau wordt de plausibiliteit of waarschijnlijkheid getoetst. Of e<strong>en</strong> metingwaarschijnlijk, onwaarschijnlijk of zeer onwaarschijnlijk is, berust gedeeltelijk op e<strong>en</strong> (subjectieve) keuze.De actie die volgt op het toetsresultaat ‘(zeer) onwaarschijnlijk’ is dan ook nooit het verwijder<strong>en</strong> van demeting. Als kan word<strong>en</strong> aangetoond dat de waarde inderdaad fout is, kan word<strong>en</strong> beslot<strong>en</strong> om demeting te corriger<strong>en</strong>. Indi<strong>en</strong> dat niet kan, is het aan te bevel<strong>en</strong> om de meting wel van e<strong>en</strong> duidelijk labelte voorzi<strong>en</strong>, zodat dit voor de gebruikers zichtbaar is. Ook in het geval dat e<strong>en</strong> meting is gecorrigeerddi<strong>en</strong>t dit zichtbaar te blijv<strong>en</strong>. Het is belangrijk hier op te merk<strong>en</strong> dat deze toets<strong>en</strong> e<strong>en</strong> hulpmiddel zijnvoor de meetnetbeheerder, bij wie de (eind)verantwoordelijkheid voor de kwaliteit <strong>en</strong> beoordeling vande gegev<strong>en</strong>s berust.3.2 Consist<strong>en</strong>tie3.2.1 Interne consist<strong>en</strong>tie <strong>en</strong> beperking<strong>en</strong> meetopstellingToetsing of gegev<strong>en</strong>s intern consist<strong>en</strong>t <strong>en</strong> binn<strong>en</strong> de (fysische) beperking<strong>en</strong> van de meetopstelling vall<strong>en</strong>is in principe e<strong>en</strong> verplichting vanuit de KRW (zie paragraaf 5.1.2, WFD CIS Guidance Docum<strong>en</strong>t No.15). Dergelijke toets<strong>en</strong> zijn daarbij ook relatief recht-toe-recht-aan, <strong>en</strong> zull<strong>en</strong> in veel databasesystem<strong>en</strong> alzijn geïmplem<strong>en</strong>teerd. E<strong>en</strong> aantal wordt hier g<strong>en</strong>oemd, maar de lijst is niet volledig <strong>en</strong> zal in devervolgfase verder word<strong>en</strong> uitgewerkt:• Volledigheid: Zijn alle voor de stijghoogtereeks relevante (meta)gegev<strong>en</strong>s aangeleverd, zoalsid<strong>en</strong>tificatie, datum, tijd, waarneming, waarnemer/waarnem<strong>en</strong>de instantie, <strong>en</strong>z.?• Id<strong>en</strong>tificatie: Bestaat de meetlocatie / id<strong>en</strong>tificatie al in de database, <strong>en</strong> is die gekoppeld aan e<strong>en</strong>bek<strong>en</strong>de waarnemer of waarnem<strong>en</strong>de instantie?• Datum of tijd in de toekomst: Spreekt voor zichzelf.• Waarneming niet consist<strong>en</strong>t met metadata: Dit betreft bijvoorbeeld waarneming<strong>en</strong> onder deonderkant van het filter. Ook bij s<strong>en</strong>sor<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> dit soort fout<strong>en</strong> optred<strong>en</strong>, bijvoorbeeld bijwaarneming<strong>en</strong> onder of gelijk aan het niveau van de druks<strong>en</strong>sor. Als de stijghoogte onder de s<strong>en</strong>sordaalt, is de waarneming gelijk aan de luchtdruk. Dit is niet altijd goed te zi<strong>en</strong>, <strong>en</strong> dergelijkewaarneming<strong>en</strong> staan in databases dikwijls abusievelijk te boek als stijghoogtemeting<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> test ofe<strong>en</strong> waarneming bov<strong>en</strong> of gelijk is aan de bov<strong>en</strong>kant buis, hoort eig<strong>en</strong>lijk tot de plausibiliteitstest<strong>en</strong>.(Ook) in Nederland zijn peilbuiz<strong>en</strong> te vind<strong>en</strong> met artesisch water ofwel e<strong>en</strong> stijghoogte bov<strong>en</strong> hetmeetpunt. Indi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> peilbuis niet afgeslot<strong>en</strong> is <strong>en</strong> overloopt, is de stijghoogtemeting echter nietbetrouwbaar.<strong>Kwaliteitsborging</strong> <strong>grondwaterstands</strong>- <strong>en</strong> stijghoogtegegev<strong>en</strong>s© <strong>KWR</strong>, TNO - 14 - April 2013