Maatschappelijke Relevantie van Medische Hulpmiddelen

4Hart- en vaatziektenHet aantal ziekenhuisopnamen vanwege hartfalen bedroeg in 2002 voormannen 23.000 en voor vrouwen 22.500. In ongeveer de helft van dezeopnamen was hartfalen de hoofddiagnose. Van de patiënten die voorhet eerst opgenomen werden vanwege hartfalen, was 14% binnen zesmaanden heropgenomen (Reitsma et al., 1996a).Door het RIVM wordt geschat dat het aantal mensen met een coronairehartaandoening tussen 2000 en 2020 alleen al op grond van dedemografische veranderingen, zoals beschreven in hoofdstuk 2, zaltoenemen met 45%. De laatste jaren zien we vooral een toename bijvrouwen van hartvaatziekten, leidend tot een verhoogde sterfte eneen stagnatie in de levensverwachting. Voor hartfalen lijkt het erop dat de leeftijdsspecifieke incidentie (het aantal nieuwe gevallenper 1000 personen per jaar) aan het dalen is. Maar vanwege debevolkingsontwikkeling zal het totaal aantal personen met hartfalenvooralsnog blijven toenemen.Ontwikkelingen hulpmiddelen laatste 15 jaarDe belangrijkste ontwikkeling ten aanzien van de behandeling/preventievan hart-vaatziekten van de afgelopen jaren is de bewustwordingvan de effecten van roken, niet alleen bij de patiënten, maar ook bijzorgaanbieders. Huisartsen brengen vage klachten rond het hart nueerder in verband met aan roken gerelateerde hartklachten en sturensneller door naar een cardioloog.De belangrijkste ontwikkelingen van de afgelopen vijftien jaar in de(hulpmiddelgerelateerde) behandeling van hartvaatziekten zijn:Wat betreft de operatietechnieken bij bypasses enkunsthartkleppen: de ontwikkeling van minimaal invasievechirurgie. Vijf jaar geleden was een langdurige operatie nodig voorbijvoorbeeld de plaatsing van kunstkleppen, waarbij de patiëntlangdurig aan een hart-longmachine werd gelegd. Dit was nietbevorderlijk voor de kwaliteit van het bloed.Nadat in 1977 de eerste balloncatheterisatie is toegepast wordtin 1986 de eerste stent geplaatst. De laatste vijftien jaar wordenwat de ontwikkeling van stents betreft gekenmerkt door dealgemene introductie van vasculaire en intracoronaire stents bijPTCA (Percutane Transluminale Coronair Angioplastiek, beterbekend als dotteren). In Nederland wordt in ongeveer 98% van dePTCA procedures een stent gebruikt. Het aantal PTCA ingrepen inNederland is tussen 2000 en 2004 gestegen van circa 17.500 tot28.000 (bronnen: Brancherapport VWS Medisch specialistischezorg, Hartstichting, 2005). Stents vormen een alternatief voorbypasses, zeker voor die personen waar een bypass-operatieom welke reden niet mogelijk is, maar er zijn geen bewijzen datstents (al dan niet drug-eluting stents) een betere werking hebbendan een bypass (Guyton, 2006). De laatste jaren zijn gekenmerktdoor de introductie van zogenaamde drug eluting stents (DES).Deze stents geven in de kritieke fase van het intravasculairegenezingsproces na een interventie een medicijn af welkeopnieuw dichtslibben van het vat (restenose) voorkomt. Voordeelvan toepassing van de stent is dat deze via minimaal invasievecatheterisatie geplaatst kan worden, in plaats van via een operatie.De kans op infecties wordt daarmee kleiner en de verblijfsduur inhet ziekenhuis korter.Wat betreft hartkleppen heeft er zich de afgelopen 15 jaar eenontwikkeling voorgedaan van mechanische (metalen) kleppennaar biologische kleppen, gemaakt van varkenskleppen of runderpericard.De leeftijd voor toepassing van biologische hartkleppenis de afgelopen 15 jaren gedaald van gemiddeld 70 jaar naargemiddeld 60-65 jaar, mede door de langere levensduur van dekleppen. Hoewel de mechanische kleppen als voordeel een zeerlange bedrijfszekerheid vertonen, is voor deze toepassing hetgebruik van antistollingsmiddelen noodzakelijk. Bij biologischekleppen is dit niet het geval (uitgezonderd direct na deimplantatie). Bij biologische kleppen is echter de duurzaamheidnog een probleem. Uit onderzoek blijkt dat bij patiënten van 65-75jaar er geen verschil is in kwaliteit van leven of de overlevingsduurtussen personen met een mechanische klep en personen met eenbiologische klep (bron: Kurlansky et al 2006). De laatste 5 jaarzijn gekenmerkt door onderzoek naar tissue-engineering, waarbijgebruik gemaakt wordt van het eigen weefsel voor een kunstklep.Nadat in 1958 de eerste pacemaker (met een vaste frequentie)werd geïmplanteerd, verschenen in de jaren tachtig de eerste‘twee kamer’ pacemakers, waarmee boezems en kamers in dejuiste volgorde konden worden gestimuleerd. Tevens dedeninspanningssensoren hun intrede, waarmee de stimulatiefrequentiebij inspanning automatisch werd verhoogd. In de jaren negentigzijn de pacemakers in staat om verschillende boezem-aritmieënte herkennen en zich automatisch aan te passen. In 2003 is de44 45