65 jaar: einde van rechtswege? - Hekkelman Advocaten & Notarissen

65 jaar: einde van rechtswege?Meer dan eens rijst de vraag of een voor onbepaalde tijd aangegane arbeidsovereenkomst van eenwerknemer die 65 jaar wordt van rechtswege eindigt – dus zonder dat een handeling vereist is – ofbeëindigd kan worden. Hoewel het antwoord op deze vraag niet met zekerheid gegeven kan worden,kunnen uit de rechtspraak wel een aantal handvatten afgeleid worden.Einde van rechtswege?Wanneer tussen partijen niet is overeengekomen dat de arbeidsovereenkomst eindigt bij het bereikenvan de leeftijd van 65 jaar, zou betoogd kunnen worden dat de arbeidsovereenkomst van rechtswegeeindigt vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. De kantonrechter te Utrecht 1 heeftonlangs korte metten gemaakt met dit standpunt. Hij heeft overwogen dat het Nederlandsearbeidsrecht niet de rechtsfiguur kent van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd die vanrechtswege op enig moment eindigt. Een arbeidsovereenkomst is ofwel aangegaan voor onbepaaldetijd – en kan dus niet van rechtswege eindigen – ofwel voor bepaalde tijd. In het laatste geval eindigtde arbeidsovereenkomst op de overeengekomen datum. Voor de beëindiging van een vooronbepaalde tijd aangegane arbeidsovereenkomst is voorafgaande opzegging of ontbinding nodig. Vaneen “gebruik” om te komen tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst bij het bereiken van depensioengerechtigde leeftijd is volgens de kantonrechter ook geen sprake: de maatschappelijketendens is gericht op het doorwerken nadat de 65-jarige leeftijd is bereikt.Een zelfde oordeel als door de kantonrechter te Utrecht is gegeven, is in 2009 door de kantonrechterte Delft 2 en in 2008 door de kantonrechter te Amsterdam 3 gegeven. Hoewel het slechts lagererechtspraak betreft, moet er zeker ook gezien de huidige discussie over het verhogen van de AOWleeftijdrekening mee worden gehouden dat dit standpunt navolging krijgt en arbeidsovereenkomstendus niet van rechtswege eindigen wanneer een werknemer 65 jaar wordt. De vraag die dan rijst, ishoe desgewenst wel beëindiging gerealiseerd kan worden. Kan dit via ontbinding door dekantonrechter of kan toestemming van het UWV WERKbedrijf worden verkregen om dearbeidsovereenkomst op te zeggen?Verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomstIeder der partijen kan te allen tijde de kantonrechter verzoeken de arbeidsovereenkomst te ontbindenwegens – onder meer – veranderingen in de omstandigheden, aldus artikel 7:685 BW. Kan hiermeeontbinding van de arbeidsovereenkomst worden gerealiseerd wegens het bereiken van depensioengerechtigde leeftijd? Zoals het zich nu laat aanzien, is dit niet het geval. Indachtig de hiervoorgenoemde uitspraken van een drietal kantonrechters moet aangenomen worden dat wanneer niet isovereengekomen dat de arbeidsovereenkomst zal eindigen bij het bereiken van de 65-jarige leeftijd,een ontbindingsverzoek dat enkel daarop is gebaseerd, niet zal worden toegewezen. Er zal sprakemoeten zijn van bijkomende omstandigheden die maken dat ontbinding van de arbeidsovereenkomstgerechtvaardigd is.1 19 oktober 2011, JAR 2011/3082 JAR 2009/1163 JAR 2008/228

UWV WERKbedrijfEen andere route om te komen tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst is gelegen in opzeggingvan de arbeidsovereenkomst na daartoe verkregen toestemming van het UWV WERKbedrijf. Waarhet lastig is om de arbeidsovereenkomst wegens het enkele bereiken van de pensioengerechtigdeleeftijd ontbonden te krijgen, lijkt de toestemmingprocedure bij het UWV WERKbedrijf wel soelaas tekunnen bieden. Uit de Beleidsregels van het UWV WERKbedrijf blijkt dat verzoeken om toestemmingvoor opzegging van de arbeidsovereenkomst vanwege het bereiken van de pensioengerechtigdeleeftijd worden toegestaan. De AOW-gerechtigde leeftijd geldt als een algemenerechtvaardigingsgrond voor ontslag op grond van leeftijd. Dit geldt overigens alleen als omtoestemming wordt verzocht voordat de werknemer 65 jaar wordt en niet daarna.Overeengekomen pensioenontslagEen nog andere situatie doet zich voor wanneer een pensioen“ontslag” is overeengekomen. Eenpensioenontslag kan zowel in een CAO als in een individuele arbeidsovereenkomst zijn vastgelegd.Naar algemeen aangenomen wordt 4 , is een zodanige afspraak rechtsgeldig en leidt daarmee tot heteindigen van de arbeidsovereenkomst bij het bereiken van de leeftijd van 65 jaar. Enigeopzeggingshandeling is niet vereist. Wat wel van belang is, is dat de werknemer zijn werkzaamhedenook daadwerkelijk neerlegt.Samengevat|Vooralsnog moet er van uit gegaan worden dat een voor onbepaalde tijd aangeganearbeidsovereenkomst niet, zonder een daartoe strekkende bepaling, van rechtswege eindigt bij hetbereiken van de leeftijd van 65 jaar. Mocht het toch wenselijk zijn dat de arbeidsovereenkomst eindigtbij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, kan dit gerealiseerd worden door hetzij het UWVWERKbedrijf te verzoeken om toestemming om de arbeidsovereenkomst op te zeggen hetzij eenpensioenontslagbeding overeen te komen. Het automatisch pensioenontslag is nog altijd rechtsgeldig.Gezien de discussie die leeft omtrent de verhoging van de AOW-leeftijd, is het raadzaam hetpensioenontslagbeding niet te baseren op het bereiken van de leeftijd van 65 jaar maar op hetbereiken van de AOW-leeftijd. Op die manier houdt het beding, naar aangenomen mag worden, ook inde toekomst gelding.Imke Staps-GeenenHekkelman Advocaten & Notarissen4 JAR 2009/172 en JAR 2007/4