Het Jaar van de Patrijs: kennisupdate - SOVON Vogelonderzoek ...

Het Jaar van de Patrijs: KennisupdateAangezien in het rapport ook andere soorten wordenbesproken en het wenselijk is dat de te treffen maatregelenvoor Patrijzen ook voor andere akkervogelsgunstig zijn, is in tabel 2.4 een soortoverstijgendmaatregelenpakket weergegeven met bijbehorendekosten, zoals gegeven in tabel 8.6 van het rapport.De soortoverstijgende maatregelen (c. €90-175 miljoenbij landelijke implementatie en €10-20 miljoenbij implementatie in kerngebieden), zijn twee totnegen keer zo duur als de maatregelen die alleenvoor Patrijzen bestemd zijn (resp. €10-65 en €3-10 miljoen), maar bedienen ook de Geelgors en deVeldleeuwerik.Daarnaast is in figuur 2.4 het zoekgebied voor kerngebiedenvan de drie soorten Patrijs, Veldleeuweriken Geelgors te zien. De zoekgebieden voor Patrijzenoverlappen het meest met de andere soorten inLimburg en Zeeland, met een paar kleinere gebiedenin oost Groningen, oost Drenthe en oost Overijssel.Echter, in het rapport wordt de kanttekening geplaatstdat de kaarten met globale zoekgebieden niette gebruiken zijn voor beleidsmatige aanwijzing vangebieden waar maatregelen voor akkervogels zichtoe zouden moeten beperken. Bij de begrenzing vande zoekgebieden is immers geen rekening gehoudenmet landschapskenmerken en daarom valt niet uitte sluiten dat delen van het zoekgebied niet geschiktzijn voor de doelsoort, ook al is het onderliggendecentraal gelegen kerngebied dat wel (zie het verschiltussen figuur 2.2 en figuur 2.3).2.4. Recentere studiesDe review van Kuijper et al. (2009) en de studie vanBos et al. (2010) kunnen nog worden aangevuld metinformatie uit de studie van Ewald et al. (2010). Zijpleiten voor het ruimtelijk geconcentreerd inzettenvan maatregelen gericht op verschillende stadia vande levenscyclus, aangezien dit de effectiviteit lijkt tevergroten. Daarnaast is in 2012 een artikel verschenenover een studie naar de aantallen en biomassaaan arthropoden in verschillende gewassen op 40percelen in Engeland (Holland et al., 2012). Zijvonden dat de gemiddelde dichtheden arthropodenin akkers maximaal de helft waren van de minimaledichtheid nodig voor een overleving van patrijzenkuikensdie voldoende is om een stabiele populatiete waarborgen. De hoogste dichtheid en biomassaaan arthropoden werden aangetroffen op granen, delaagste op aardappelen. Dit wordt deels verklaarddoordat wortel- en knolgewassen veelvuldige enintensieve grondbewerking vereisen, de grond paslaat in het seizoen bedekken en relatief veel bespotenworden met insecticiden. Volgens de auteurs dienenbeheermaatregelen gericht te zijn op het verhogenvan de hoeveelheid arthropoden in de akker, dooreen open gewas met veel onkruiden na te streven.Grasranden herbergen veel arthropoden, maar hebbenvaak een te dichte vegetatie voor foeragerendevogels.2.5. Gesprek met Eckhard GottschalkNaast informatie uit de literatuur heeft er eengesprek plaatsgevonden met Eckhard Gottschalk(http://www.uni-goettingen.de/en/118592.html) uitGöttingen, waar in 2005 een project is gestart omPatrijzen te beschermen (http://www.rebhuhnschutzprojekt.de/index.html).In het kader van agrarischnatuurbeheer werden in het studiegebied bloemenstripsaangelegd (strips die worden ingezaaid meteen bodembedekkend mengsel en niet worden bespoten).Door middel van het zenderen van Patrijzenwerd geëvalueerd in hoeverre deze strips geschiktzijn voor broedende Patrijzen en hoe de strips voorPatrijzen kunnen worden geoptimaliseerd. Het doelvan het zenderen was om het terreingebruik en dedemografische parameters van de Patrijzen te bepalen,om zo de maatregelen te kunnen verbeteren. Ineerste instantie werd gedacht dat kuikenmortaliteitde belangrijkste factor was. Door het zenderonderzoekbleek dat de nestoverleving in combinatie metde henoverleving tijdens het broeden belangrijkerwaren (hen en nest werden meestal tegelijkertijdgepakt). De meeste nestpredatie vond plaats doorvossen, zoals vastgesteld aan de hand van de restenvan gezenderde vogels. De predatie was twee keerzo hoog in smalle strips (10m). Door gebruik te maken van de resultatenvan het onderzoek werden de strips aangepast: elkjaar wordt de helft van de strip opnieuw ingezaaid,wat resulteert in een strip die voor de ene helft éénenandere helft tweejarig is. Het nieuwe zaadmengselbestaat uit planten die een open vegetatie opleverenen wordt dun ingezaaid (max 7kg zaden/ha, minderbij vruchtbare bodems). De tweejarige helft bleekbelangrijk als nesthabitat. Er werden meer territoriain bloemenstrips aangetroffen dan in anderehabitattypen. Ook de dichtheid aan insecten en hetfoerageersucces van tamme kuikens waren hoger inde bloemenstrips. Naast nestgelegenheid en kuikenopgroeihabitatlevert de bloemenstrip in de winterdekking en voedsel, al lijkt de laatste functie minderbelangrijk aangezien er geen aanwijzingen warenvoor voedseltekorten. In een gebied van 5x5km met31