KNGF-richtlijn Beroerte (V-12/2004) - Kennisnetwerk CVA NL

KNGF-richtlijn BeroerteOm dit effect bij patiënten met een CVA te bereiken, ishet noodzakelijk tijdens het reiken met de niet-paretischearm buiten het steunvlak te komen (dat wil zeggenvoorbij de eigen armlengte). Bij het oefenen dienende patiënten zich tijdens het reiken bewust tezijn van de positie van hun lichaam. De werkgroepadviseert om tijdens het oefenen te variëren met dezithoogte, de plaatsing van de voeten, de snelheid, deafstand en de richtingen van het reiken. Onduidelijkblijft echter hoe de evenwichtstraining het beste aangebodenkan worden. De patiënt kan tijdens het reiken‘gestuurd’ worden door het aanbieden van visuelefeedback, bewegingsroutes die gevolgd moetenworden (bijvoorbeeld lijnen op een tafel) of doormiddel van verbale en/of manuele facilitaties.Eveneens is onduidelijk of de effecten van een beterezitbalans blijvend van aard zijn en zich ook vertalennaar een verbetering in het (op)staan, het gaan zittenen/of het lopen.trainingsvormen van houdingscontrole. Dit geldtvooral voor patiënten in de postacute fase, die instaat zijn om minimaal één minuut met of zonderhulpmiddel te staan. De werkgroep adviseert om houdingscontrolemet behulp van visuele feedback tijdensstaan op een krachtenplatform of weegschalente trainen als een geïntegreerd onderdeel van de regulieretherapie voor het verbeteren van de balans tijdenshet staan. Op basis van de huidige kennisbeveelt de werkgroep aan om deze training één ofmeerdere malen per dag te geven, gedurende enkeleweken. In hoeverre deze verbeterde links-rechtssymmetriezich ook vertaalt naar een betere loopvaardigheidis nog onduidelijk. Bovendien is binnen de fysiotherapiede betekenis van symmetrie voor hetevenwicht tijdens het staan in termen van veiligheiden efficiëntie nog onduidelijk. Wel zijn er aanwijzingendat de verbetering in symmetrie tijdens (op)staanen lopen ten koste gaat van de voorkeurssnelheid.Oefenen van opstaan en gaan zitten (niveau 1)[E.4]Het is aangetoond dat het specifiek trainen van hetopstaan en gaan zitten een positief effect heeft op delinks-rechtssymmetrie van verdeling van het gewichtover beide voeten en op de snelheid van opstaan.Deze effecten worden zowel in de postacute als dechronische fase na een CVA gevonden. De werkgroepadviseert zit-sta-oefeningen verdeeld over meerderebehandelsessies per dag te oefenen, gedurende enkeleweken. De grotere stabiliteit en hogere snelheden vanverplaatsing van het lichaamszwaartepunt tijdensopstaan en gaan zitten lijken bovendien te resulterenin een verminderde kans op vallen tijdens deze houdingsveranderingen.Onduidelijk is of deze effectenna het beëindigen van de therapie blijvend van aardzijn en resulteren in verbeteringen van ADL-zelfstandigheiddie gerelateerd is aan opstaan en zitten, zoalstoiletgang en hoge en lage transfers.Oefenen van het staan (niveau 1) [E.5]Het is aangetoond dat het trainen van houdingscontroletijdens het staan op een balansplatform (‘forceplates’)of vormen van visuele feedback (bijvoorbeeldweegschalen) een positief effect heeft op stabalans.Deze trainingsvorm bereikt een meer symmetrischeverdeling van het lichaamsgewicht over het paretischeen niet-paretische been dan de conventioneleTrainen van spierkracht en uithoudingsvermogen(niveau 1) [E.6]Krachttraining kan worden gedefinieerd als het versterkenvan spieren door middel van statische of repeterendeexcentrische en/of concentrische weerstandsoefeningen,al dan niet met specifiekefitness-apparatuur (bijvoorbeeld een leg-press).Positieve effecten van spierversterken (krachttraining)zijn aangetoond voor spierkracht van het paretischebeen en comfortabele snelheid van het lopen.Duurtraining is een trainingsvorm waarbij primairhet uithoudingsvermogen wordt getraind. Doorgaanswordt deze trainingsvorm gegeven met behulp vaneen loopband, roei- of fietsergometer. Vaak wordt ditaangevuld met ADL-gerichte oefenvormen, waarbij deherhalingsfrequentie centraal staat, zoals opstaan engaan zitten, ‘steps’ en/of traplopen. Na analyse van deinterventies die duurtraining hebben bestudeerd, iseen trend zichtbaar die wijst op een verbetering vanzowel het uithoudingsvermogen, gemeten met de 6-minuten looptest of met een VO 2 max-meting, als vande comfortabele snelheid van lopen.Volgens de huidige inzichten zijn er aanwijzingen datjuist de combinatie van kracht- en duurtraining, doorgebruik te maken van zogenaamde ‘work-stations’(aerobics/fitness), een functionele meerwaarde heeft.Dit geldt voor patiënten in zowel de (sub)acute, postacuteals de chronische fase na een CVA. De werk-18 V-12/2004