KNGF-richtlijn Beroerte (V-12/2004) - Kennisnetwerk CVA NL

KNGF-richtlijn BeroerteOpbouw van de richtlijn [Map A]Indeling in tijdIn de opbouw van de KNGF richtlijn ‘Beroerte’ iszoveel mogelijk rekening gehouden met de wetmatighedendie binnen het natuurlijk herstel van patiëntenmet een CVA te onderscheiden zijn. Omdat elke fasetijdens deze aandoening een ander zorgbeleid vraagt,met andere prioriteiten, wordt in de KNGF-richtlijnBeroerte, conform prospectief observationeel cohortonderzoek,onderscheid gemaakt tussen patiënten diezich in verschillende (tijds)fasen na ontstaan van hetCVA bevinden. Deze indeling in de tijd kent de volgendefasen: acute fase (1e week na het ontstaan van het CVA); subacute fase (2e tot en met de 4e week na hetontstaan van het CVA); postacute fase (2e tot en met de 6e maand na hetontstaan van het CVA); chronische fase (vanaf een half jaar na het ontstaanvan het CVA).Binnen de fysiotherapeutische zorgverlening wordternaar gestreefd om patiënten zo snel mogelijk(binnen 72 uur na het ontstaan van het CVA) te mobiliseren,en om zo snel mogelijk te starten met eenreac-tiveringsprogramma. Wanneer patiënten noggebonden zijn aan bed (fase van immobilisatie)kent de fysiotherapie andere prioriteiten, en daarmeeeen ander zorgbeleid, dan wanneer patiëntengemobiliseerd kunnen en mogen worden (fase vanmobilisatie).Indeling naar functionele mijlpalenHerstel van loopvaardigheid en ADL in de tijd is geenwillekeurig proces, maar een proces dat min of meervolgens een vast patroon verloopt. Wanneer patiëntenherstellen, blijkt bijvoorbeeld eerst het vermogentot zelfstandig zitten terug te keren, vervolgens hetopstaan en gaan zitten, het veilig leren staan en daarnapas het lopen. Bovendien is aangetoond dat desnelheid waarmee patiënten zogeheten functionelemijlpalen (mobility milestones) bereiken, door de tijdwordt bepaald en afhankelijk is van lokalisatie en uitgebreidheidvan het CVA. Belangrijk is dat fysiotherapeutenbij het stellen van functionele doelen (functioneleprognose) rekening proberen te houden metdeze mobility milestones.Ook ten aanzien van herstel van persoonlijkeverzorging kent het functionele herstel na een CVAeen min of meer vaste volgorde. Onderzoek naar dehiërarchische schaalconstructie van de items van deBarthel Index laat zien dat de vaardigheid ‘uiterlijkeverzorging’ het eerst terugkomt, gevolgd door eten,trans-fers, toiletgebruik, mobiliteit, uit- en aankledenen baden (of douchen). Veilig traplopen blijkt in demeeste gevallen pas het laatst te herstellen.Kennis van deze min of meer vaste natuurlijkesequenties in het beloop van loopvaardigheid envaardigheden van ADL hebben een belangrijke betekenisvoor het inschatten van de functionele prognoseop de korte en lange termijn en daarmee voor dehaalbaarheid van gestelde fysiotherapeutisch doelen.Epidemiologie van het CVAEpidemiologisch onderzoek in Nederland toont aandat jaarlijks ongeveer 30.000 patiënten in een ziekenhuisworden opgenomen met een CVA, van wie ongeveer20 tot 25 procent binnen 4 weken overlijdt.Patiënten die het CVA overleven, ervaren in verrewegde meeste gevallen een verminderde kwaliteit vanleven op basis van aanwezige stoornissen en beperkingen.Momenteel leven ruim 120.000 patiënten inNederland met de gevolgen van een CVA en dit aantalzal in 2015 met 30 tot 45 procent zijn toegenomentot ongeveer 165.000 patiënten. De kosten van zorgverleningvoor de samenleving van deze patiëntengroepwordt momenteel geschat op ongeveer 1 miljardeuro per jaar.De risicofactoren voor het krijgen van een (recidief-)CVA zijn doorgaans identiek aan die voor hartziektenen omvatten onder andere hypertensie, cardiaal lijden,diabetes, hyperlipidemie, roken en overgewicht.Tegenwoordig wordt weinig lichaamsbeweging ookals een op zich zelf staande risicofactor beschouwd.Zo laat een recente meta-analyse zien dat regelmatigbewegen bij ouderen de kans op het krijgen van eenprimair of recidief-CVA met gemiddeld 27 procent verlaagd.Werkwijze van de werkgroep [Map B]Samenstelling van de werkgroepen [B.1]In de periode maart 2002 tot en met maart 2004 is opbasis van een subsidie van het KNGF aan het VrijeUniversiteit medisch centrum (VUmc) de richtlijnBeroerte ontwikkeld. De projectgroep werd hierbij4 V-12/2004