Download PDF - randkrant

peendenJe zou ze dus genenvervuilers kunnen noemenen dat levert hen die negatieve bijklankop bij menig natuurliefhebber. Het is kenmerkenddat bastaardeenden minstens evenvruchtbaar zijn als wilde eenden. Bij ondermeer muilezels (kruising tussen een paard eneen ezel) is dat niet het geval. Zoals bij veleexoten moeten we met de bastaardeend lerenleven, want ze is een cultuur- en dus mensenvolger.Overal waar de mens zijn huisdierenlaat rondlopen en -vliegen bestaat de kansdat ze kweken met wilde soorten. Hetzelfdedoet zich voor bij ganzen. Ook zij krijgen hetweinig vleiende soeppredikaat opgeplakt.Zo’n soepgans mag van de vogelkijkers in dezelfdeketel verdwijnen als de soepeend.Met dank aan maïsVoor de Tweede Wereldoorlog was maïs zogoed als onbekend in Vlaanderen. Vanaf dejaren 60 werd het geïntroduceerd in sommigeveeteeltbedrijven. Vanaf de jaren 70is de maïsteelt in onze contreien explosiefgegroeid. Vandaag beslaat ze niet minderdan een kwart van het totale Vlaamse landbouwareaalof meer dan 155.000 ha, een verhoudingdie ook in de Rand geldt. Dit graanis van oorsprong een (Zuid-)Amerikaansesoort die massaal werd uitgevoerd naar Europa.Samen met de grote korrels kwamenook de plaatselijke onkruidzaden mee waarvanvele hier een nieuwe thuishaven vondenwaar ze zich (heel) goed voelen.Eén daarvan is het papegaaienkruid, dattot de uitgebreide familie van de amarantenbehoort. Daarvan groeien er nu al een tientalsoorten bij ons. Je vindt het vooral in eenverstedelijkt milieu, zodat het niet zal verbazendat het ook in de Rand een algemeneverschijning is. Langs spoor- en autowegbermen,tussen straatstenen, op storthopen enop (maïs)akkers kun je het tegenkomen. Ingraslanden groeit het enkel op kale plekken,want het is een eenjarige plant. Dat betekentdat elk jaar zaad moet kiemen om een nieuwegeneratie op de been te brengen. Het iseen late soort die zich pas vanaf juni begint teroeren omdat de zaden slechts kiemen als denachten gemiddeld warmer zijn dan 12 °C.Eens het groeiproces zich heeft ingezet, gaathet heel snel, want tegen het einde van dezomer kan de soort al uitbundig bloeien omin volle herfst vrucht te zetten. Het aantalnakomelingen per plant is enorm, maar hetzaad kiemt in principe slechts op een kalebodem. Vanaf het moment dat gras of andereplanten (zoals brandnetels of bramen)het terrein hebben ingenomen, is het liedjevan het papegaaienkruid uit. Als de initiëlegroeiplaats opnieuw kaler wordt, bijvoorbeeldbij wegenwerken of door de omzettingvan grasland naar akker, ziet de amarant zijnkans schoon om opnieuw te voorschijn tekomen. Het zaad blijft echter maar een paarjaar kiemkrachtig zodat de kans op terugkeerbeperkt is.Koeien, paarden en schapen lusten dezeexoot niet zodat hij helemaal ongemoeidwordt gelaten en rustig verder kan groeien.In weiden vind je hem meestal in de buurtvan de door het vee opengetrapte zones rondIn de (zand)leemstreek van de Rand gedijtde Amerikaanse eik prima. Hij heeft de neiginghet terrein snel te bezetten zodat de andere vegetatieweinig kans krijgt zich te ontwikkelen.drinkplaatsen of langs de looppaden dieworden vrijgehouden van begroeiing. Papegaaienkruidvormt geen bedreiging voor delandbouw en is in feite redelijk onschuldigvoor onze natuur omdat de standplaatsenniet worden omgevormd tot een monotone,verstikkende massavegetatie. Dat het eenblijver is, staat als een paal boven water.Mooi verkleurende vreemdelingIn heel wat loofbossen van de Rand is deAmerikaanse eik een regelmatig aangeplanteboomsoort. Met zijn scherpe, diep ingesnedenbladlobben is hij meteen van anderebomen te onderscheiden. Deze struise boomwas al op het einde van de 18e eeuw in Vlaanderenaanwezig. Oorspronkelijk groeide hijniet bij ons. Hij komt uit Noord-Amerika,maar voelt zich bij ons meer dan op zijn gemak.Omdat hij overal is aangeplant, is het nueen algemene boomsoort. Dat komt omdathij zich goed voelt op verschillende bodemsen omdat hij de neiging heeft het terrein snelPapegaaienkruidte bezetten zodat de andere vegetatie weinigkans krijgt zich te ontwikkelen. In de (zand)leemstreek van de Rand gedijt hij prima. Integenstelling tot de inheemse eiken produceertde Amerikaanse eik slechts om de tweejaar vruchten.De voornaamste reden waarom deze soortin parken werd aangeplant, is zijn snelle groei(tot twee meter per jaar), de brede waaieraan geschikte bodems en de mooi verkleurendebladeren die je momenteel kunt zien.Oorspronkelijk diende de boom om drevenen parklanen te stofferen, maar gaandewegwerd hij ook een bosplant. Door zijn bredekruin laat hij weinig licht door, terwijl zijnbladeren moeilijk verteren. Dat maakt dat jeonder deze boomsoort weinig planten zietgroeien. De jonge eikels schieten makkelijkop en zorgen eveneens voor een blokkeringvan de inheemse soorten. Door het massaleopgroeien van jonge scheuten krijgen andereplanten geen kans en houdt de eik het terreinvoor zich alleen.Onze inheemse eiken planten zich ondermeer voort door de gaai die de eikels verstopten soms vergeet. De Amerikaanse eikwordt vooral verspreid door muizen die deeikels meeslepen naar hun nest, maar ze nietallemaal opeten omdat ze zo bitter zijn. Dieoverblijvers krijgen de kans om te groeien,wat ze ook doen, want de vruchten kiemenkrachtig. Omdat hij inheemse boomsoortenen de bijhorende vegetatie verdringt, wordtde Amerikaanse eik nu regelmatig verwijderduit bosbestanden en vervangen doorzomereik, es, linde en dergelijke. Toch blijfthij zonder probleem in het landschap aanwezigomdat hij op vele plaatsen een zorgeloosbestaan leidt. Vooral in parken en traditioneelbeheerde bossen is zijn overleving gegarandeerd.27