3.4 Sam<strong>en</strong>vall<strong>en</strong>de <strong>en</strong> overlapp<strong>en</strong>de regio’sHet eerste wat opvalt bij deze inv<strong>en</strong>tarisatie <strong>van</strong> de sam<strong>en</strong>werkingsverband<strong>en</strong> is dat Nederland 31keer in verschill<strong>en</strong>de regio’s wordt opgedeeld. Alle<strong>en</strong> bij de veiligheids- <strong>en</strong> politieregio’s zi<strong>en</strong> wee<strong>en</strong> overe<strong>en</strong>kom<strong>en</strong>de regio-indeling. In de toekomst zal ook de GGD hiermee congru<strong>en</strong>t zijn, depolitieregio’s daar<strong>en</strong>teg<strong>en</strong> word<strong>en</strong> vergroot. Volg<strong>en</strong>s het regeerakkoord <strong>van</strong> 2010 zal in 2012 d<strong>en</strong>ieuwe indeling bestaan uit 10 politieregio’s.Wanneer we de regio-indeling<strong>en</strong> nader met elkaar vergelijk<strong>en</strong>, zi<strong>en</strong> we wel degelijk dat er regelmatigoverlap is tuss<strong>en</strong> de regio’s waarbinn<strong>en</strong> wordt sam<strong>en</strong>gewerkt. In de eerste plaats valt op dat erregelmatig wordt sam<strong>en</strong>gewerkt op provincie niveau in de provincies Groning<strong>en</strong>, Friesland, Dr<strong>en</strong>the<strong>en</strong> Zeeland. In kleiner verband zi<strong>en</strong> we dat er binn<strong>en</strong> kleinere regionale verband<strong>en</strong> frequ<strong>en</strong>t wordtsam<strong>en</strong>gewerkt. Bijvoorbeeld de regio Rivier<strong>en</strong>land: 11 geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> rondom Tiel. Zij werk<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>bij de ontwikkeling <strong>en</strong> uitvoering <strong>van</strong> het CJG, de GGD, het veiligheidshuis <strong>en</strong> de Verwijsindex.Daarnaast werk<strong>en</strong> deze geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> vaker in grote regionale verband<strong>en</strong> als de zorg <strong>en</strong> welzijn regio’s.Naast de regio’s Parkstad Limburg, Gooi <strong>en</strong> Vechtstreek, Waterland, Hoeksche Waard zijn er veelregio’s te noem<strong>en</strong> die op e<strong>en</strong> aantal terrein<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> tev<strong>en</strong>s met dezelfde geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong>sam<strong>en</strong>werk<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> grotere regio’s.3.5 Opgelegde sam<strong>en</strong>werkingIeder sam<strong>en</strong>werkingsverband heeft natuurlijk zijn eig<strong>en</strong> aanleiding om te gaan sam<strong>en</strong>werk<strong>en</strong>. Vande acht sam<strong>en</strong>werkingsverband<strong>en</strong> die als doel hebb<strong>en</strong> om gezam<strong>en</strong>lijk uitvoering te gev<strong>en</strong> aanrijksbeleid zijn er vier waarbij zowel de sam<strong>en</strong>werking als de regio-indeling is opgelegd. Dit is hetgeval bij de regio’s Aanpak Huiselijk Geweld, de RAAK-regio’s, de regio’s Maatschappelijke op<strong>van</strong>g<strong>en</strong> verslavingsbeleid <strong>en</strong> de RMC-regio’s. Wanneer de sam<strong>en</strong>werking niet opgelegd is lijkt het toche<strong>en</strong> tr<strong>en</strong>d om bij opgelegd rijksbeleid te kiez<strong>en</strong> voor sam<strong>en</strong>werking met andere geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, dit zi<strong>en</strong>we bij de invoering <strong>van</strong> de Verwijsindex, het organiser<strong>en</strong> <strong>van</strong> de CJG’s <strong>en</strong> het veiligheidshuis.De zorg <strong>en</strong> welzijn regio’s is e<strong>en</strong> voorbeeld <strong>van</strong> sam<strong>en</strong>werking die is opgelegd, maar de regioindelingniet. Deze regio’s ontstond<strong>en</strong> deels tijd<strong>en</strong>s de invoering <strong>van</strong> de WMO. Bij de start <strong>van</strong> deWMO kond<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zich aanmeld<strong>en</strong> als pilotgeme<strong>en</strong>te. De geselecteerde geme<strong>en</strong>te werdge<strong>vraag</strong>d met welke geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> ze e<strong>en</strong> <strong>van</strong>zelfsprek<strong>en</strong>de sam<strong>en</strong>werking hadd<strong>en</strong>. Die zijn vervolg<strong>en</strong>sopg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in de pilot, waarbij de aangemelde geme<strong>en</strong>te de leiding kreeg om sam<strong>en</strong> met degeme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> uit de regio de WMO op onderdel<strong>en</strong> in te voer<strong>en</strong>. De regio’s die ontstond<strong>en</strong> blek<strong>en</strong>innovatief <strong>en</strong> krachtig in het ontwikkel<strong>en</strong> <strong>en</strong> invoer<strong>en</strong> <strong>van</strong> nieuw beleid.Naast de sam<strong>en</strong>werking die is opgelegd of is ontstaan naar aanleiding <strong>van</strong> door het rijk opgelegdbeleid zijn er ook geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die met elkaar sam<strong>en</strong>werk<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> bepaalde methodiek in tevoer<strong>en</strong>, zoals Triple P, Sam<strong>en</strong> Start<strong>en</strong>, Home-Start <strong>en</strong> 1Gezin1Plan. Deze vorm <strong>van</strong> sam<strong>en</strong>werking isontstaan <strong>van</strong> binn<strong>en</strong>uit, vaak wel gekoppeld aan het werkgebied <strong>van</strong> de uitvoeringsorganisatie diede nieuwe methodiek moet implem<strong>en</strong>ter<strong>en</strong>.Ook de grootte <strong>van</strong> geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> is <strong>van</strong> belang bij de keuze voor regionale sam<strong>en</strong>werking. Voor deinvoering <strong>van</strong> Triple P is het bijvoorbeeld gew<strong>en</strong>st dat e<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>te uit minimaal 50.000 m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>bestaat, <strong>van</strong>wege de financiën die gemoeid zijn bij de in- <strong>en</strong> uitvoering <strong>van</strong> het programma. Kleinegeme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kiez<strong>en</strong> er dan sneller voor om het programma met meerdere geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> in tevoer<strong>en</strong>. Wanneer organisaties w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> dat het programma deel wordt <strong>van</strong> de werkwijze <strong>van</strong> al hunprofessionals, will<strong>en</strong> zij al snel dat dit in alle geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>van</strong> hun voedingsgebied wordt ingevoerd.Volg<strong>en</strong>s Patrick K<strong>en</strong>is is <strong>van</strong> onderop ontstane sam<strong>en</strong>werking beter dan <strong>van</strong> bov<strong>en</strong> opgelegdesam<strong>en</strong>werking, omdat het meer draagvlak heeft bij de betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> omdat het beter aansluitbij de concrete vrag<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>te. Hij geeft ook aan dat bij <strong>van</strong> bov<strong>en</strong>op opgelegdesam<strong>en</strong>werking het gevaar bestaat dat de wethouder de controle verliest over het <strong>aanbod</strong> voorhaar burgers. Als de sam<strong>en</strong>werking gebaseerd is op behoeft<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> <strong>van</strong> de burgers bestaatdat gevaar veel minder.Invoering CJG, VNG | deJeugdZaak 25
3.6 Grote uitvoeringsorganisaties, grote regio’sIn de zorg rondom jeugd <strong>en</strong> gezin zijn veel uitvoeringsorganisaties actief. We hebb<strong>en</strong> dewerkgebied<strong>en</strong> <strong>van</strong> de meeste <strong>van</strong> deze uitvoeringsorganisaties in kaart gebracht. Het gaat dan omde werkgebied<strong>en</strong> <strong>van</strong> de GGD ’<strong>en</strong>, de organisaties voor jeugdgezondheidszorg (GGD, thuiszorg,nieuwe organisatie voor JGZ 0-19), organisaties voor maatschappelijke di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing, MEE,Bureaus Jeugdzorg, de Rad<strong>en</strong> voor de Kinderbescherming <strong>en</strong> de UWV werkbedrijv<strong>en</strong>. Daarnaasthebb<strong>en</strong> we ook de hoofdlocaties <strong>van</strong> de organisaties voor geïndiceerde jeugdzorg, jeugd-GGZ <strong>en</strong>onderwijsadviesdi<strong>en</strong>st<strong>en</strong> in kaart gebracht.uitvoeringsorganisatieAantal regio’s of organisatiesGGD 28Thuiszorg (JGZ 0-4) 28Maatschappelijk di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing 114MEE 26Bureau Jeugdzorg 15Raad voor de Kinderbescherming 13UWV Werkbedrijf115 in 6 district<strong>en</strong>Geïndiceerde jeugdzorg 65GGZ-Jeugd 71Onderwijsadviesbureaus 30Tabel 5: aantal regio’s of locaties per uitvoeringsorganisatieIn de eerste plaats valt op bij e<strong>en</strong> aantal organisaties zoals bij maatschappelijke di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong>thuiszorg dat er in de grotere geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> snel overlap is <strong>van</strong> werkgebied<strong>en</strong> <strong>van</strong> deze organisaties.Over het geheel is het zo dat iedere organisatie e<strong>en</strong> andere regionale indeling heeft <strong>en</strong> dat bij tal<strong>van</strong> organisaties regelmatig sprake is <strong>van</strong> wijziging<strong>en</strong> t<strong>en</strong> gevolge <strong>van</strong> fusies <strong>en</strong> overnames.E<strong>en</strong> veelgehoorde opmerking is dat deze organisaties het bijna onmogelijkvind<strong>en</strong> om voor iedere afzonderlijke geme<strong>en</strong>te maatwerk te lever<strong>en</strong>. De <strong>vraag</strong>is of dit werkelijk onmogelijk is. Vanuit het perspectief <strong>van</strong> zorg dichtbij huis,aansluit<strong>en</strong>d bij de <strong>vraag</strong> <strong>van</strong> de burger <strong>en</strong> bestuurbaar voor de geme<strong>en</strong>te is hetjuist w<strong>en</strong>selijk om maatwerk te bied<strong>en</strong> <strong>en</strong> lokaal rele<strong>van</strong>t te zijn.De grote uitvoeringsorganisaties bedi<strong>en</strong><strong>en</strong> soms wel meer dan 20 geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> veelgehoordeopmerking is dat deze organisaties het bijna onmogelijk vind<strong>en</strong> om voor iedere afzonderlijkegeme<strong>en</strong>te maatwerk te lever<strong>en</strong>. De <strong>vraag</strong> is of dit werkelijk onmogelijk is. Vanuit het perspectief<strong>van</strong> zorg dichtbij huis, aansluit<strong>en</strong>d bij de <strong>vraag</strong> <strong>van</strong> de burger <strong>en</strong> bestuurbaar voor de geme<strong>en</strong>teis het juist w<strong>en</strong>selijk om maatwerk te bied<strong>en</strong> <strong>en</strong> lokaal rele<strong>van</strong>t te zijn. Daarnaast hor<strong>en</strong> we ook<strong>van</strong> geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> dat snel g<strong>en</strong>eigd zijn om met andere geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> te werk<strong>en</strong> omdat devoedingsgebied<strong>en</strong> <strong>van</strong> kernpartners meerdere geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> omvat. De posities <strong>van</strong> deze organisatiesin de keuze <strong>van</strong> geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> om sam<strong>en</strong> te werk<strong>en</strong> zijn dus sterk.26<strong>Tuss<strong>en</strong></strong> <strong>institutioneel</strong> <strong>aanbod</strong> <strong>en</strong> <strong>organische</strong> <strong>vraag</strong>
Change language