en kleuters - hjk

zenden aan anderen. Communiceren isdus niet alleen leuk, het dient ook ergensvoor. Kinderen ontwikkelen zich doorcommunicatie tot sociale wezens die metanderen kunnen omgaan, én communicatiezorgt ervoor dat kinderen hun taalontwikkelen.Leren of stimulerenCommunicatie begint al heel vroeg. Opallerlei manieren proberen baby's al dingenduidelijk te maken aan hun ouders.Kinderen hebben dus kennelijk van natureeen sterke behoefte om te communiceren.Welke rol is er dan weggelegd voorvolwassenen bij het leren communiceren?Het zal iedereen duidelijk zijn dat jebij hele jonge kinderen niet moet aankomenmet een apart lesprogramma enallerlei schoolse bezigheden. Jonge kinderenleren anders dan oudere kinderenen de verschillende WE-programma's oppeuterspeelzalen en in de groepen 1 en 2van het basisonderwijs gaan daar inmeer of mindere mate vanuit. Toch is hetgoed mogelijk om jonge kinderen iets bijte brengen, ze spelenderwijs dingen telaten ontdekken, als je aan bepaaldevoorwaarden voldoet. Vanuit aandacht,geborgenheid en aandacht voor debehoeftes van een kind kun je het in zijnontwikkeling stimuleren. Peuters en kleuterskun je stimuleren in interactievespeelleersituaties, zoals spelmomentenof met een voorleesritueel. Inzoomen opkinderen is daarbij erg belangrijk. Datkun je doen door op twee dingen te letten:hoever is het kind in zijn ontwikkeling?En hoe kun je het kind motiveren enstimuleren?De Russische psycholoog Vygotsky (1896-1934) noemde het kind een afhankelijkindividu, dat niet geïsoleerd kan leven.Het kind leert van de sociale omgeving enleert taal op de eerste plaats om metanderen te kunnen spreken. Taal leer je insociale interactie en de rol van degesprekspartner (of het nu een volwasseneis of een ander kind) is daarbij belangrijk.Volwassenen kunnen een actieve rolspelen bij de taalontwikkeling van kinderen.Elk kind bevindt zich op een gegevenmoment van zijn leven op een bepaaldontwikkelingsniveau. Het is aan opvoedersaan te voelen of te ontdekken wat datniveau is en vervolgens het kind te stimulerenen zo een stapje verder te brengen.Vygotsky noemde dat het zoeken naar de'zone van naaste ontwikkeling'.Intrinsieke motivatieWe gaan ervan uit dat de meeste kinderende capaciteiten, het vermogen in zichhebben om zich voortdurend te ontwikkelen.De rol van volwassenen is daarbijonontbeerlijk. Dat een kind als 'afhankelijk'individu bijvoorbeeld taal leert insociale interactie, betekent niet automatischdat elk kind even gemotiveerd is omtaal te leren. En daar zit precies de winstdie je als opvoeder kunt halen: hoe motiveerje kinderen tot communicatie?Hoe krij9 je kinderenaan de praat?Een theorie die iets zegt over motivatie isde Cognitieve Evaluatieve Theorie (CED.Deze theorie over intrinsieke motivatieheeft het volgende uitgangspunt: als kinderenhet gevoel hebben controle te kunnenuitoefenen over hun activiteiten, enals ze zich op een of andere manier bij deactiviteit betrokken voelen en zich daarook goed bij voelen, dan willen ze min ofmeer uit eigen beweging meedoen aande activiteit (Deci en Ryan, 1985). Devraag is dan hoe je dat voor elkaar krijgt.De CET gaat ervan uit dat kinderen vannature een spontane drang hebben om teleren hoe de wereld om hen heen inelkaar zit. Die spontane drang tot lerenhangt samen met de drie basisbehoeftendie elk kind en elke volwassene heeft:behoefte aan autonomie, competentie enrelatie.1 Autonomie. Als volwassene kun jeinspelen op de behoefte aan autonomievan kinderen door hen zelf beslissingente laten nemen, zelf te latenkiezen en verantwoordelijkheid telaten dragen voor wat ze doen, en henbij activiteiten persoonlijk te betrekken.2 Competentie. Wanneer je als opvoedereen kind laat merken dat het iets kan,dat je je vooral richt op de dingen dieze kunnen, sluit dat aan bij hunbehoefte aan competentie. Ze ontwikkelengevoelens van competentie doorte merken dat ze iets kunnen, gaanzich zekerder voelen door de waarderingdie ze van anderen krijgen.3 Relatie. Opvoeders kunnen inspelenop de behoefte aan relatie van kinderendoor hen het gevoel te geven er bijte horen, mee te mogen doen. Laatkinderen samen spelen en werken.De Amerikaanse onderzoekers hebbenmet hun CET een theorie neergezet, maardaarmee nog niet gezorgd voor een praktischevertaling. Gelukkig worden ersteeds meer pogingen gedaan om debasisbehoeften te vertalen in praktischeactiviteiten die je met jonge kinderenkunt ondernemen. Aarssen en Van derBolt (2004) geven leidsters, leerkrachtenen ouders een bruikbaar kader waarmeeze activiteiten vorm kunnen geven, diekinderen op een ongedwongen en vanzelfsprekendemanier iets bijbrengen.Autonomie -7 Passende en betekenisvolleactiviteiten: Zorg ervoor dat de activiteitendie je met kinderen onderneemtbetekenisvol zijn, dat ze aansluiten bij deinteresses en ervaringen in het dagelijkseleven. Let erop dat kinderen het ideehebben waarom ze iets doen, dat ze zelfinbreng hebben, dat ze een bepaaldenoodzaak zien. Op een dergelijke manierafstemmen, voorziet in de basisbehoefteaan autonomie.Competentie -7 Activerende activiteiten:Moedig kinderen aan in hun spel en zetze aan tot praten, laat ze benoemen waarze mee bezig zijn, wat hen bezighoudt.Laat kinderen op onderzoek uitgaan, ontdekkenwaar ze goed in zijn. Prikkelendeen uitdagende activiteiten die kinderenactief laten zijn, voorzien in de basisbehoefteaan competentie.Relatie -7 Sociale activiteiten: Bij dezeactiviteiten ligt de nadruk op het socialeproces. De volwassene begeleidt encoacht, ondersteunt kinderen door complimentente geven en aan te moedigen.Laat kinderen ook met elkaar samenwerken,zodat ze gezamenlijk interactievevaardigheden kunnen trainen. Wie inactiviteiten aandacht besteedt aan dezesociale processen, voorziet daarmee inde basisbehoefte aan relatie.284 mei 2006",w"", ... ~