download nummer 14 hier - Accountancy Nieuws

Accountancynieuws2-wekelijks onafhankelijk vakblad voor accountants17 juli 2009 / nr 14Geharrewar rond assurancerapportpag. 12Aansprakelijkheid adviseurna 4e tranche pag. 14Het accountantskantoorin 2020 pag. 26111.000 werkendenin de accountancybrancheBegin juli – beetje laat – kwam het CBSmet de omzetcijfers van de accountancybranche2007. In dat jaar behaalde debranche een omzet van € 8.988 miljoen.Het bedrijfsresultaat bedroeg € 3.110miljoen, het resultaat voor belastingen€ 1.875 miljoen. In 2007 werkten erruim 111.000 mensen in deze branche.Daarmee hoort de accountancy - RA-,AA-kantoren, administratiekantoren,belastingconsulenten - tot de grotewerkgevers in de zakelijke dienstverlening.Architecten en ingenieurs biedenwerk aan 126.000 mensen (omzet 2007ruim € 13 miljard), juridische dienstverlening49.000 mensen (omzet ruim€ 5 miljard). Gemiddelde omzet per fte:accountancy € 80.500, architecten/ingenieurs€ 103.600, juristen € 104.200.SPA09003_IM_AN_56x56 kopie 31-03-2009 1AnVoorsprongdoor onlinesalarisverwerkingKom studeren bij hèt opleidingsinstituut voor Accountancy -Vraag nu onze studiegids aanwww.mvp.nlinfo@mvp.nl HBO Accountancy Vakopleiding Bedrijfsadministratie &Accountancy MC Accountant-Administratieconsulent34 RA’s voor Accountantskamerom PE-verplichting34 RA’s moeten zich dit najaar voor deAccountantskamer te Zwolle verantwoordenomdat zij hun PE-verplichtingniet nakomen. Het NIVRA dient tegendeze leden een tuchtklacht in.NIVRA-voorzitter Jan Helderman steltdat het NIVRA niet ‘over één nachtijs gaat.’ De beroepsorganisatie hanteert‘een strikt beleid rondom permanenteeducatie.’ De betreffende RA’s hebbengeen gehoor gegeven aan herhaaldeoproepen van het NIVRA om hun PEplichtna te leven. HBO SPD Bedrijfsadministratie MC Compliance Offi cer MC Bedrijfsovername & Fusiespecialist PE-sessies voor accountantsEerste vijfDe eerste vijf tuchtklachten van hetNIVRA zijn inmiddels ingediend bij deAccountantskamer in Zwolle. De overigetuchtklachten worden in de komendemaanden ingediend. De klachten zijnmerendeels gericht tegen accountantsdie werkzaam zijn in de openbare praktijk.De 34 aangesproken RA’s werken bijdiverse kantoren, o.a. de Big Four, maarhet betreft ook medewerkers en vennotenvan kleine(re) kantoren met een WTAvergunning.Een datum voor de eerstezittingen is nog niet bekend. AnBestuursrechter: WTA-vergunningaanvragen = betalenAA-kantoren die een WTA-vergunninghebben aangevraagd, maar die hebben ingetrokkenvoordat de AFM werkzaamhedenin het kader van de WTA-vergunninguitvoerde, moeten toch de aan de vergunningaanvraagverbonden kosten betalen.Een aantal kantoren moet daarom rekeningenvan resp. rond de € 1.800 en€ 7.700 betalen aan de AFM. Dit beslistede bestuursrechter in Rotterdam eind juni.Twaalf pagina’s heeft de bestuursrechternodig om het vonnis tebeschrijven in de beroepsprocedure van19 accountants tegen de AFM. De 19 kantorengingen in beroep tegen het besluitvan de AFM om de individuele kantoreneen rekening te sturen, omdat zij eenWTA-vergunning (niet-OOB) hebbenaangevraagd. Al deze kantoren trokkenhun aanvraag voor een WTA-vergunningin, nog voordat de AFM werkzaamhedenverrichtte in het kader van deze vergunningaanvraag.Dus geen schriftelijke behandeling,onderzoek ter plaatse, integriteitsonderzoekene.d.Kosten vooraf bekendDe bestuursrechter wees het beroep vande accountants in alle gevallen af. Het argumentvan de rechter is dat betrokkenenop het moment dat zij een WTA-verguningaanvroegen, hadden kunnen wetenwelke kosten daarmee gemoeid zijn.Volgens onafhankelijk onderzoek werd Markus Verbeek Praehep door studenten gekozenals beste hogeschool voor accountancyonderwijs van Nederland.Lees verder op pagina 2118x42Accountancy IM2009.indd 1 6-7-2009 10:29:08www.accountancynieuws.nlvoor een GRATIS abonnement001_AN14_CVR 1 15-07-2009 09:07:29

An nieuwsInhoudAccountancynieuws17 juli 2009assuranceVaktechnisch geharrewar rondhet assurance-raport: wanneerwel, wanneer niet?Dick van OnzenoortO.a. naar aanleiding van de commotierond Schadegarant – verzekeraars vragenverklaring van accountant over integriteitautoschadeherstellers, zet Van Onzenoortde belangrijkste regels t.a.v. assurancenog eens op een rij. 12beroepsaansprakelijkheidJeroen Starreveld en Lisa van der WalAansprakelijkheid adviseurna invoering 4e trancheOnder voorwaarden kan de Belastingdiensteen bestuurlijke boete opleggenaan de accountant en de belastingadviseur.De adviseur kan dus evengoedverantwoordelijk worden gesteld alsde belastingplichtige. 14pensioenenPensioentoezegging aan de DGA:meer dan een fiscale aftrekpostCorey DekkersDe meeste DGA’s bouwen pensioen op,in eigen beheer. Box I of box III is daarbijniet de belangrijkste vraag. 16strategieHet accountantskantoor in 2020Fou-Khan TsangVooruitblik op 2020. Sleutel: informatieverzamelen is straks een autonoom proces.‘Accountant, wat kun je daarmee?’is de vraag die daarbij hoort. 26Column Joost Groeneveld 11, FrankJonker, SBR: de opvolger van XBRL18, Nancy Kamp-Roelands over MVO21, Column Jan Joling 23, Andor Valkenburg,belastingen 24, Subsidies25, Fou-Khan Tsang, Het Accountantskantoorin 2020 26, Tuchtrecht28, Vakinformatie 28, Agenda 30Vervolg van voorpag. Bestuursrechter: WTA-vergunning aanvragen = betalenDe rechter constateert in zijn vonnisbovendien dat de AFM wettelijk geenruimte heeft om van regelingen af tewijken. Daarmee wordt het gegeven datde AFM in het kader van de vergunningtoewijzingsprocedure(nog) geen werkzaamhedenhad uitgevoerd, irrelevant.De betrokken accountants zijn uiteraardteleurgesteld. John Weerdenburg,die een aantal van hen bijstond, gaf aandat betrokken kantoren deze maand besluitenof zij tegen de beslissing in beroepgaan. Hij liet daarbij doorschemerendat de kantoren die rond de € 1.800moeten betalen, waarschijnlijk hunverlies nemen.Geen hardheidsclausuleDe hele procedure sleept al een lange tijden kwam met de door diverse kantorenaangespannen procedure voor de Rotterdamsebestuursrechter in een stroomversnellingen in de publiciteit. VVD-kamerlidFred Teeven stelde hierover vragenaan minister Bos van Financiën. Daaropkreeg hij als antwoord dat de AFM volgensde minister wel degelijk kostenmaakt zo gauw een WTA-vergunningwordt aangevraagd, ook al zijn die kostenniet meteen zichtbaar (gebruik van systemen,controle van gegevens, enz.).Bos stelde vervolgens dat in de te volgenprocedures de AFM ‘risico-georiënteerdte werk gaat’ en dat bij het vaststellen vande te betalen bedragen uitgegaan wordtvan de gemiddelde kosten per handeling.Dat alles rechtvaardigt volgens hem hetsturen van de rekening. De NOvAA erkentde problematiek van de betrokkenkantoren en heeft die ook bij de AFM tersprake gebracht. De beroepsverenigingziet voor zichzelf echter geen taak in hetkader van de belangenbehartiging vanindividuele kantoren. AnDe accounting standard voor SME’s is er!De langverwachte accounting standardvoor kleine en middelgrote ondernemingen(SME’s) is gepubliceerd. Na vijf jaarlijkt de International AccountingStandards Board er in geslaagd een wereldwijdestandaard te hebben ontwikkeld.Het is nu aan de verschillende landenof ze de volgens IASB beduidendsimpelere regels willen implementerenin hun land. En waar de VS al hebbenaangekondigd er zeker mee te gaanwerken, lijkt vooral in Europa nogal watscepsis tegenover de nieuwe standaardte bestaan.Langdurig procesSinds 2004 vonden er consultatierondenplaats en 100 kleine bedrijven in 20 landenmochten de regels al testen, waarnade door hen voorgestelde vereenvoudigingendoor de IASB zijn verwerkt.IASB-voorzitter Sir David Tweediespreekt over een megadoorbraak: ‘Voorhet eerst zullen kleine en middelgroteondernemingen een standaard ter handkunnen nemen die niet alleen kwalitatiefgoed in elkaar zit, maar wereldwijd ookaanzien geniet. Ongetwijfeld zullen allelanden daar profijt van hebben, ontwikkeldeen ontwikkelingslanden.’ AnBelastingdienst publiceert toelichtingexcessieve vertrekvergoedingDe Belastingdienst heeft een toelichtinggepubliceerd over belasting bijexcessieve vertrekvergoedingen. Hierinstaat hoe het toetsloon wordt bepaald enhoe het excessieve deel van de vertrekvergoedingmoet worden berekend. Metingang van 1 januari 2009 geldt een tariefvan 30% over het excessieve deel van vertrekvergoedingen.Deze pseudo-eindheffinggeldt alleen als het toetsloon meer isdan € 508.500 en voor zover de vertrekvergoedinghoger is dan het toetsloon. An2 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17002-007_AN14_NWS 2 14-07-2009 14:41:09

nieuws AnGewijzigde Garantieregeling BMKB:Tijdelijk maximaal 2 jaar aflossingsuitstelUit EIM-onderzoek blijkt dat de behoefteaan krediet van december 2008 tot mei2009 met drie procentpunt is gestegen.In de garantieregeling BMKB komt tijdelijkde mogelijkheid om aflossingen metmaximaal twee jaar extra uit te stellen.Dit schrijft minister Van der Hoeven ineen brief aan de Tweede Kamer, die samenmet de update FinancieringsmonitorMKB van het EIM naar de Tweede Kameris gestuurd.De vraag naar krediet steeg het meestin de industrie, de horeca, de transportsectoren de financiële sector. Van debedrijven die tussen september 2008 enmei 2009 krediet vroegen, kreeg 54 procentdat ook daadwerkelijk toegekend.In de voorafgaande periode was dat nog81 procent. Volgens het ministerie van EZis het opvallend dat hoe groter het bedrijfis, hoe groter de kans op krediet is. Hetblijkt voor banken lastig te zijn om te beoordelenof een klein bedrijf (minder dan10 werknemers) kredietwaardig is. DeBTW-vrijstellingCAM- dienstenvoorlopig gehandhaafdDe Belastingdienst meldt dat de herijkingsmaatregelBTW-vrijstelling voorcomplementaire en alternatieve medischediensten nogmaals met 6 maandenwordt uitgesteld tot 1 januari 2010.Tot dat tijdstip blijft de bestaandeBTW-behandeling van deze dienstengehandhaafd. Dit heeft staatssecretarisDe Jager van Financiën onlangs in eenbrief laten weten aan de Tweede Kamer.De herijkingsmaatregel wordt opgeschort,omdat onderzoek naar de BTWbehandelingvan CAM-diensten in anderelidstaten nog niet is afgerond. Anmeeste afwijzingen van kredietaanvragenwaren in de sectoren bouw, handel en definanciële dienstverlening.UitstelBedrijven in de binnenvaart zitten in eenlastige periode en hebben soms problemenmet de aflossing van hun krediet.Het onverwachteGoed weer maakt altijd vrolijker. Datdenk ik tenminste. Met slecht weerben je altijd blij dat je nog geen vakantiehebt. Goed weer en een groot (inter)nationaalsportevenement dragen bij aande feel good factor en de BBQ-index.Daarvoor moeten we het dit jaar alleenmet de Tour de France doen. We ontberenOlympische Spelen, of een EK- ofWK-voetbal. Dat is een beetje jammervoor de detailhandel. Oranjeprullaria enbreedbeeld flat screen-tv’s verkopen beterwanneer onze helden een arena betreden.Wat dat betreft wordt 2010 eenleuker jaar. Het weer wordt weer ietsjewarmer en er is een WK-voetbal waarvoor‘we’ ons gekwalificeerd hebben. Dusin 2010 wordt het beter.Voor die tijd moeten we nog wel eenherfst door met een voorspelde forsewerkeloosheidsstijging, o.a. in de bouwen onder jongeren. Maar misschien datgoed en slecht nieuws elkaar in evenwichtgaan houden en dat beter nieuwsweer iets meer de boventoon gaat voeren.Toekomst voorspellen gaat altijdgewoon door. Ook in deze afleveringvan Accountancynieuws.Fou-Khan Tsang trekt de lijn even verdernaar 2020. Nog maar nauwelijks 10 jaarvan ons weg. Hij doet een aantal voorspellingen:papierloos, niet omdat we datnu per se willen, maar omdat papier teDaarom hebben banken en de binnenvaartgevraagd om de aflossingstermijnmet twee jaar extra te kunnen uitstellen.Minister Van der Hoeven heeft beslotenhieraan tegemoet te komen en deze regelingvoor alle andere bedrijven mogelijkte maken die via de banken gebruik makenvan de garantieregeling BMKB. Ancommentaarduur wordt en erdigitale alternatievenzijn. Informatiestromenzijn zo goed alsautonome processen.Daar is straks niemand meervoor nodig. Hij doet nog meer voorspellingen.Ik vermoed dat die allemaal gaanuitkomen. Sommige ervan zullen we absoluuteerder gaan zien dan over tienjaar. Welke voorspellingen? Dat weet ikdan weer niet.Ik wil er nog wel een voorspelling bijdoen. Een onverwachte, iets waarvanwe het bestaan nu nog niet vermoeden,en waarvan we het nut en de impact ookniet kunnen overzien. Welke voorspelling?Dat weet ik dus ook niet. Misschieniets wat nu buiten uw en mijn horizonligt, wat we nu nog net niet kunnen zien!Was er iemand die tien jaar geleden You­Tube voorspelde? Of ongeveer net zolang geleden: een telefoon waarmee jefoto’s kan maken? Of recenter – zakelijkemarkt – LinkedIn als ieders digitaleadresboek?Er komen dus nog ongetwijfeld enkeleonaangekondigde verrassingen! Demeeste digitaal, alhoewel? Dat wetenwe natuurlijk ook nooit zeker. Anfheitling@kluwer.nl4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14www.accountancynieuws.nl3002-007_AN14_NWS 3 14-07-2009 14:41:15

An nieuwsKritiek op regeling deeltijd-WWDe werkgeversorganisaties MKB-Nederlanden VNO-NCW zetten vraagtekensbij de beperking in de deeltijd-WW. MKB-Nederland stelt dat denieuwe regeling slecht uitpakt voor hetMKB. VNO-NCW vindt de beperkingenvan de regeling onjuist. In de werkeloosheidskassenis meer dan voldoendegeld aanwezig.MKB-Nederland heeft kritiek op dewijze waarop minister Donner vanSociale Zaken de regeling voor deeltijd-WW in aangescherpte vorm voortzet.Onder het nieuwe regime heeft eenbedrijf dat de regeling aanvraagt nogmaar drie keuzes:• vraagt een bedrijf voor 60-100% van dewerknemers de deeltijd-WW aan, danis er recht op 9 maanden deeltijd-WW;• wanneer voor 30-60% van de werknemersdeeltijd-WW wordt aangevraagd,is er recht op 1 jaar;• wanneer voor minder dan 30% van dewerknemers deeltijd-WW wordt aangevraagd,kan er één jaar en drie maandenvan de regeling gebruik wordengemaakt.MKB de dupeDeze beperking dupeert vooral de kleinerebedrijven, stelt MKB-Nederland. Ineen klein bedrijf betekent een aanvraagvan de deeltijd-WW voor twee werknemersal snel een percentage tussen de60 en 100%. Een groot bedrijf dat de regelingvoor 100 werknemers aanvraagt,kan in de laagste categorie vallen en danlanger van de regeling gebruik maken.Belastingdienst sluit convenantHorizontaal toezicht met OverijsselGeert Jansen, Commissaris van deKoningin in Overijssel en FredSchippers, voorzitter managementteamvan de Belastingdienst Oost, ondertekendenbegin juli jl. het convenant Horizontaaltoezicht tussen de Belastingdiensten de Provincie Overijssel. Hetconvenant bevat afspraken over de wijzeen intensiteit van toezicht door de Belastingdienstbij de provincie. Overijsselis de tweede provincie waarbij HorizontaalToezicht wordt toegepast. De Belastingdiensttekende eerder convenantenmet een aantal gemeentes, grote ondernemingen,middelgrote bedrijven enbranches. AnGeld genoegVNO-NCW is wel blij met de verlengingvan de regeling voor deeltijd-WW, maarvindt de aangebrachte beperkingen ‘onjuist’.Eerder had Donner laten weten dathij het budget van € 375 miljoen voor deregeling aanvult met € 175 miljoen. VolgensVNO-NCW is de deeltijd-WW eenregeling die bedrijven direct helpt enmoet de minister zich ruimhartiger opstellen.‘In de WW-fondsen zitten nogmiljarden aan euro’s,’ aldus de werkgeversorganisatie.AnAFM: ‘Pensioenadvisering aan MKB moet veel beter’De advisering over bedrijfspensioenregelingenen -verzekeringen ten behoevevan werknemers in het MKB moet veelbeter. Dat stelt de AFM naar aanleidingvan een steekproef die zij heeft gehoudennaar advisering bij rechtstreeks verzekerderegelingen. De financieel dienstverlenersdie de MKB-ondernemers overdit complexe product adviseren, hebbenvolgens de AFM te weinig ervaring meten kennis van dit soort producten.De AFM heeft bij 10 adviseurs, groteen kleine, zo’n 40 dossiers nauwkeurigonderzocht. Daarbij bleek geenenkel dossier te voldoen aan alle daaraante stellen eisen. Een veel voorkomendefout was dat het ondernemingsprofielniet goed was opgesteld en dathet uit eindelijk advies weer niet pastebij het ondernemingsprofiel. Een andereveel voorkomende fout was dat niet gecontroleerdwas of een ondernemingonder een bedrijfstakpensioenfondsvalt. Slechte advisering kan betekenendat werknemers in het MKB pensioenregelingenkrijgen die niet voldoen aande gewekte verwachtingen. Het gaathierbij om advisering over de rechtstreeksverzekerde pensioenregelingen,die bij verzekeraars worden afgesloten.Deze adviezen vallen onder de adviesregelsuit de Wet op het financieel toezicht(Wft). Bij de steekproef is geen onderzoekgedaan naar de bedrijfstakpensioenfondsen.De AFM pleit voor eenverhoging van het kennisniveau van adviseurs.De steekproef in het onderzoekging vooral over het advies dat aan dewerkgever wordt gegeven:• krijgt de werkgever een passend advies;• welke informatie wordt gedurende hetadviesproces aan de werkgever verstrekt?Denk aan de premie(s), de kosten, depensioenopbouw en de risico’s die dewerknemers en de werkgever lopen.Er is niet gekeken naar de hoogte van dekosten die in rekening werden gebracht.VervolgtrajectDe AFM komt daarom met richtlijnenvoor een kwalitatief goed pensioenadviestraject.Ook gaat de AFM vervolgonderzoekuitvoeren naar aanleidingvan misstanden die zij constateerde.Waar nodig zal de AFM ook handhavendoptreden. Naast het opstellen van richtlijnenvoor een kwalitatief goede pensioenadviespraktijkpleit de AFM voor hetverhogen van de deskundigheidseisenvoor pensioenadvisering. De AFM verwachtdit najaar met uitgebreide uitkomstenvan het onderzoek te komen.Jack Borremans van LNBB, Actuarissenen Pensioenconsultants, herkent de kri-4 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17002-007_AN14_NWS 4 14-07-2009 14:41:16

nieuws Antiek van de AFM. Deze kritiek betreftvooral de adviseurs die incidenteel pensioenadviestrajectenuitvoeren. Borremansvindt de kritiek echter wel een beetjelaat. Hij pleitte een aantal jaren geledenal voor het instellen van een register voordeze adviseurs. Juist omdat het bij ditsoort advisering niet gaat om een relatiefeenvoudige lijfrentepolis, maar om complexeadvisering en complexe productenis hij daar een voorstander van. ‘Om bedrijfspensioenregelingengoed te kunnenadviseren moet je daar 40 uur in de weekmee bezig zijn,’ stelt hij. De AFM wil dedeskundigheid van de pensioenadviseursverbeteren door deze groep een aparteplek te geven, door de – volgens eenAFM-woordvoerder – 3.000 adviseurs diezich met deze advisering bezig houdenonder te brengen in een aparte productdienst groep, waaraan specifieke eisengesteld kunnen worden. Een productdienst groep bestaat uit tussenpersonendie zich richten op een specifieke productgroep,zoals leven, kredieten en sparen.Pensioenverzekeringen vallen nu onderde groep leven. De AFM pleit er voorom voor pensioenverzekeringen eenaparte groep in het leven te roepen.AdviesleidraadVanwege de urgentie is de AFM begonnenmet het opstellen van een adviesleidraadvoor bedrijfspensioenregelingen.Deze wordt door de AFM rechtstreeksnaar de adviseurs van verzekerde pensioenregelingengestuurd. De adviesleidraadbestaat uit richtlijnen over tienonderwerpen uit het adviestraject. Ongeveerelke drie weken komt een nieuwerichtlijn beschikbaar. Met behulp van deleidraad wil de AFM de financieeldienstverleners informatie verstrekkendie zij kunnen gebruiken bij de verbeteringvan de kwaliteit van hun pensioenadviseringen eventueel het doorvoerenvan aanpassingen die op grond van dewet nood zakelijk zijn. AnScherpere concurrentie tussen grote kantorenDe concurrentiestrijd tussen groteaccountants- en adviesorganisaties wordtscherper. Zo stelde Pricewaterhouse-Coopers recent in het Financieele Dagbladdat zijn klanten momenteel worden benaderddoor Ernst & Young. Het kantoorzou klanten van PwC controle van de jaarrekeningaanbieden tegen een lager tarief.Pieter Jongstra, bestuursvoorzitterErnst & Young, ontkent dat zijnkantoor klanten probeert weg te trekkenbij de concurrent. Hij herkent zich ‘totaalniet’ in het verwijt. ‘Prijsdumpen isgeen strategie van ons’, aldus Jongstra.Volgens PwC zou de benadering vanklanten gestart zijn nadat beursfondsenbegin dit jaar verplicht werden om voorhet eerst het honorarium van hunaccountant openbaar te maken in hunjaarverslag.Lagere accountantsrekeningDoor de kredietcrisis vragen klanten omeen lager tarief bij hun accountant. Ernst& Young-voorzitter Jongstra geeft aan‘dat veel klanten dit voorjaar al hebbengevraagd om forse verlaging van de accountantsrekening.De klant schrijft onsbijvoorbeeld dat hij de relatie graag wilvoortzetten, maar dat ons tarief wel met30% omlaag moet, anders is hij genoodzaaktom nieuwe offertes te vragen.’ Ookde andere Big Four-kantoren ontvangendergelijke signalen.4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14Minder controle-omzetMet het vertrek van een aantal grote beursfondsencontroleren PwC, Ernst & Young,KPMG, Deloitte en de kleinere firma’s nuruim € 23 miljard minder dan voorheen.Prijsniveau accountancy eerste kwartaal2009 licht omhoogPrijsindex Accountancy *2008/2009 1e kw 2008 2e kw 2008 3e kw 2008 4e kw 2008 1e kw 2009TotaalaccountancyFinanciëleadministratie108,9 111,8 109 107,8 111,1108,8 111,2 108,2 105,4 113Advisering 105,6 103,7 103,1 107,8 106,8(ex. Fiscaal)Accountantscontrole107,8 112,5 108,5 105,6 107,3belastingadvies 112,6 110,2 107,6 107,8 113,7Overig 110,2 119,9 120,1 119,8 117,9* 2006 = 100De prijsindex accountancy van het CBSstond het eerste kwartaal op 111,1 en datis 2,1% hoger dan een jaar geleden. Daarmeeis het prijspeil net niet terug op hettopniveau van het 2e kwartaal 2008. Deindex stond toen op 111,8 (2006=100). Deprijzen voor auditdiensten daalden iets.De onderliggende indices geven eendivers beeld. Zo lijkt er sprake vanKPMG verloor € 15 miljard aan gecontroleerdeomzet als gevolg van ‘delistings’ enstagnerende omzetcijfers van haar klanten.Ook bij de kleinere kantoren is er eendalende trend waarneembaar. Anprijsherstel van administratieve dienstverlening;vergeleken met een jaar geledensteeg hier het prijsniveau met 3,9%.Accountantscontrole is echter in heteerste kwartaal van dit jaar goedkopergeworden: -0,4% t.o.v. het eerste kwartaalvan vorig jaar. Belastingadvies stijgtlicht t.o.v. het eerste kwartaal van 2008(1%). Zie ook de grafiek hierboven. Anwww.accountancynieuws.nl5002-007_AN14_NWS 5 14-07-2009 14:41:18

An nieuwsIAASB werkt voor het MKB aanalternatieven voor de ‘audit’Als het aan de IAASB ligt, wordt er indecember 2011 een definitieve standaardvan kracht waarin het verschaffen vaneen bepaalde vorm van assurance bijsamenstel- en beoordelingsopdrachtenwordt geregeld. Op de IAASB-bijeenkomstvan 15 juni jl. in Lissabon werdenhiertoe de nodige nadere stappen gezet.De nieuwe standaard moet goed bruikbarealternatieven opleveren voor deaccountantscontrole.De belangrijkste focus ligt vooralsnogop de herziening van de volgendetwee standaarden: ISRE 2400, Engagementsto Review Financial Statements, en ISRS4410, Engagements to Compile FinancialStatements. Het doel van de herziening vandeze beide standaarden is om robuusterestandaarden voor beoordelen en samenstellente creëren, die een meer volwaardigbestaansrecht krijgen naast de huidigecontrolestandaarden.Behoefte aan alternatieveassurance servicesVanuit de markt, met name vanuit dehoek van het MKB, ontstaat er steedsmeer behoefte om toch assurance te verkrijgenbij werkzaamheden die niet vallenonder de accountantscontrole. Hierbijspeelt ook het kostenaspect een niette onderschatten rol. Bij de verdere doorontwikkelingvan deze alternatieve ‘assurance-diensten’moet daarom steedsgoed worden gekeken naar:• behoeften en bewegingen van de markt;• behoud van betekenis en integriteit vanhet auditconcept;• de noodzaak van gemeenschappelijkeinternationale standaarden;• de noodzaak om begrip voor het rapportmet beperkte assurance voorbeoordelings-/samenstellingsopdrachtenbij gebruikers te vergroten;• het begrip onafhankelijkheid, dat ookin deze context een grote rol zal spelen.Bij de doorontwikkeling van ISRE 2400en ISRS 4410 zijn er een paar onbetwistbareuitgangspunten; een audit is een audit.Alternatieven naast de audit moeten betekenisvolzijn, in de zin dat ze helder afgebakendzijn ten opzichte van een auditmaar ook ten opzichte van elkaar. Daarhoort ook een gunstig kostenplaatje bij.ScopeDe Task Force van de IAASB gaat naastde bovenstaande algemene algemeneoverwegingen (uitgangspunten) in haarprojectplan in op technische items, rapporteringskwesties,onafhankelijkheidsissuesen communicatieoverwegingen.Aangezien het in dit stadium nog ‘maar’gaat om een ‘Task Force Proposal’, wordendetails uiteraard nog niet ingevuld.Het onderhavige project is gericht op‘small and medium sized entities (SMEs)and small and medium practices(SMPs)’. Binnen het kader van dit Proposalwordt niet gesproken over de nadereinvulling van ‘small’, wat sterk bepalendzal zijn voor de invulling, uitvoering ennuancering van gewenste alternatievenvoor ‘audit’. Vroegtijdige aandacht hiervooris daarom van groot belang. Wellichtin combinatie met de verwachteoprekking van de groottecriteria van‘kleine’ rechtspersonen.Definitieve standaardVerloopt het verdere herzieningstrajectvan beide standaarden gunstig, dan is erop zijn vroegst een definitieve standaardin december 2011. De IAASB overweegtAlfa-kantoor Naaldwijk nu AdviescentrumBedrijfskunde Tuinbouwechter de initiële consultatie onder belanghebbendenuit te breiden. Dit projectmaakt namelijk heel duidelijk dat naderonderzoek, verdere consultatie en wereldwijdevergelijkingen moeten worden uitgevoerdom tegemoet te komen aan debehoefte van de markt en van de huidigepraktijk (SMPs). Opmerkelijk is dat deprojectgroep reeds in deze fase aangeeftvoorstander te zijn van een ‘stand-alonepackage of standards for review engagements[…] without making reference tothe ISAs.’ Het is de vraag of dit de klooftussen de grote kantoren en de SMPs nietongewenst groter maakt. Dit terwijl menjuist op zoek is naar een minimaliseringvan de verwachtingskloof bij gebruikers.De voorziene uitgebreidere consultatiezou kunnen leiden tot een definitieve standaardin december 2012. In september a.s.verschijnt hierover een Issues Paper.Het hierboven beschreven IAASB-project,aangeduid als ‘Reviews, Compilations andOther Alternatives to the Audit’ kan een groteimpact krijgen op de praktijk van deMKB-accountant, op de accountantsopleiding,het onderscheid tussen groteen kleine kantoren, de verwachtingskloofbij cliënten, gebruikers en de rest van hetmaatschappelijk verkeer. Laten we alertblijven en tijdig de kans aangrijpen omonze stem te laten horen tijdens de aangekondigdeconsultatierondes. AnEric Mantelaers RA, A&D accountants enbelastingadviseursOm de zwaar getroffen glastuinbouwbij te staan, heeft Alfa Accountantsen Adviseurs haar kantoor Naaldwijk officieelbenoemd tot Adviescentrum BedrijfskundeTuinbouw. De meerwaardehiervan is dat de diverse Alfa-kantoren deadviseurs van het ABT kunnen inschakelenwanneer vanuit vaktechnisch oogpuntspecifieke branchekennis noodzakelijkis. Het adviescentrum ontwikkeltspecifieke tools en producten en zalbranchekennis op verschillende gebiedenactief uitdragen. Via de combinatie vanaccountancy, fiscale advisering en tuinbouwadviseringkan een totaaladvies aantuinbouwbedrijven worden geleverd. An6 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17002-007_AN14_NWS 6 14-07-2009 14:41:20

nieuws AnOmzet ABAB Groep in 2008 stijgt ruim 7%De omzet van ABAB Groep steeg in hetboekjaar 2008 met ruim 7% van € 53,8miljoen in 2007 naar € 57,8 miljoen in2008. Nagenoeg de gehele groei van deomzet is autonoom. ABAB Groep nam in2008 een kleine klantenportefeuille over,die € 0,3 miljoen bijdroeg aan de omzetin 2008.ABAB verwacht dat de economischecrisis in 2009 en 2010 haar klantenniet onberoerd zal laten. ABAB wil daaromhaar dienstverlening verbeteren. Hetkantoor wil extra investeren in kennis enkwaliteit van de medewerkers, in de elektronischedienstverlening naar klanten(Mijn ABAB) en in de verschillende klantformules.In 2008 zijn ongeveer 6.000klanten aangesloten op Mijn ABAB. Dedienstverlening van dit klantspecifiekeportaal wordt in 2009 verder uitgebreid,waardoor het kantoor verwacht hier dit2008 2007 groeiNetto-omzet (in miljoenen euro’s) 57,8 53,8 7,40%Aantal partnersNetto-omzet per fte* ( x € 1.000) 93,4 87,8 6,40%Aantal fte’s 619 613 1%Omzetten (in miljoenen euro’s)Accountancy 38,5 35 10%Belastingadvies en juristen 10,3 10 3%Salarisverwerking 5,3 4,9 8,20%Consultancy 3,7 3,9 -5,10%jaar nog ongeveer 2.000 extra klanten opaan te kunnen sluiten.Marktpositie zuid-Nederlandverder uitbouwenOok in 2009 zal het personeelsbestandvan ABAB groeien. Het kantoor wilhaar, wat zij zelf noemt ‘dominanteMKB-accountantspositie’ in het zuidenvan Nederland verder uitbouwen doorautonome groei en versterking van debestaande kantorenstructuur. Haar positieals marktleider in de agrarischesector moet worden verstevigd. ABABGroep werkt vanuit 19 vestigingen inhet zuiden van Nederland voor ongeveer14.000 klanten, variërend vanMKB-ondernemers, not-for-profitorganisatiesen de agrarische sectortot particulieren. AnUitbreiding Westerveld en VossersAccountants en belastingadviseursDankzij een verbouwing zitten de medewerkersvan Westerveld en VossersAccountants en Belastingadviseursin Doetinchem weer wat ruimer in hunjasje. Na het samengaan van de vestigingenDoetinchem en Silvolde van Westervelden Vossers drie jaar geleden, deintegratie van het administratie- en belastingadvieskantoorvan Bert Kempersvorig jaar en een behoorlijke klantengroeideed zich onverwacht de gewenstemogelijkheid tot uitbreiding voor.Westerveld en Vossers heeft op dit momentcirca 80 medewerkers in drie vestigingen(Varsseveld, Aalten en Doetinchem)en twee servicepunten (HengeloGld. en Zeist). Het kantoor bestaat alsinds 1926. AnErnst & Young weg uit Hengelo en EmmenDe Jong & Laannaar nieuwelocatie in RaalteDe vestigingen van de Jong & Laanaccountants belastingadviseurs inRaalte en Deventer zijn verhuisd. Op vrijdag26 juni jl. betrokken de medewerkershet nieuwe kantoorpand aan de Vrieswijk2 in Raalte. De vestiging biedt niet alleenmeer ruimte, maar ligt ook op een mooiezichtlocatie. Naast de Jong & Laan biedthet kantoorpand aan de Vrieswijk ookonderdak aan twee andere bedrijven. AnBDO CampsObers Accountants & Adviseursheeft per 1 juli jl. de Ernst & Youngvestigingenin Hengelo en Emmen overgenomen.De 2 vestigingen hebbensamen een personeelsbestand van ongeveer40 fte’s en een omzet van € 5 miljoen.De vestigingen van Ernst & Young bedienenhet midden- en kleinbedrijf,maar ook het grootbedrijf in de profit- ennon-profitsector. BDO verstevigt zo haarpositie in het oosten van het land en Ernst& Young licht de verkoop van de twee vestigingenals volgt toe: ‘Deze beslissingpast in het beleid van Ernst & Young omte streven naar kantoren die een zekereomvang hebben, dan wel uitzicht hebbenom binnen afzienbare termijn naar degewenste grootte te groeien.’Samenvoegen vestigingenDe vestiging van Ernst & Young in Hengelogaat samen met de BDO-vestiging indie plaats, terwijl de Ernst & Young-vestigingin Emmen nauw samen gaat werkenmet de BDO-vestiging in Hoogeveen.BDO Hengelo zal vanaf 1 juli onder leidingstaan van de partners Roland vanHecke RA, Jan Nijendijk RA, Henk EgginkRA en Wilco Jacobs RA (afkomstigvan Ernst & Young). BDO Emmen komtonder leiding te staan van partner mevrouwRoelie Lubbers-Hilbrands RA (afkomstigvan Ernst & Young), terwijl partnerAlbert Prins RA de leiding houdt overBDO Hoogeveen. An4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14www.accountancynieuws.nl7002-007_AN14_NWS 7 14-07-2009 14:41:21

An interviewWinfried JonkPaul van RoemburgFoto’s: Wilco van Dijen8 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17008-010_AN14_INT_Volendm 8 14-07-2009 14:43:11

interview AnAccountants in Volendam: Paul van Roemburg en Winfried Jonk van NBCvan Roemburg & PartnersHet duurde vier jaar voordatde eerste Volendammer alsklant binnenkwam Frans HeitlingVolendam is een relatief kleine en hechte gemeenschap met ruim 22.000 inwoners.Volendam levert een relatief hoog aantal Bekende Nederlanders, maar er wordt ookgewoon hard gewerkt en er zijn ook gewoon accountantskantoren gevestigd. Hoe isdat om als accountant in zo’n gemeenschap een kantoor te runnen?4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14NBC van Roemburg & Partners is ophet eerste gezicht gewoon eenaccountantskantoor. Met rond de 50 manpersoneel en nog wel de wens om tegroeien. Nog zo’n 10 man erbij moetkunnen, zonder dat de structuur van hetkantoor wezenlijk hoeft te worden aangepasten je ICT een breder – dus goedkoper– draagvlak krijgt. Groeit het kantoornog groter, dan wordt de huisvestingte krap, moet je misschien gaan splitsenen dan ben je als partner te veel bezig metmanagement, ‘terwijl je eigenlijk ook gewoonje vak wilt uitoefenen.’ Die laatsteopmerking is van Winfried Jonk, Volendammerin hart en nieren en een van devier partners van NBC van Roemburg &Partners.Het bijzondere van dit kantoor is de vestigingsplaats.Volendam, een van oudsherkatholieke enclave in een protestantenland.Volendam is nog steeds een hechtegemeenschap. Van oudsher een vissersdorpen bekend door de betaald voetbalclubFC Volendam en de creativiteit vano.a. The Cats, Nick en Simon en JanSmit. Kortom, veel divers talent in eendorp van rond de 22.000 inwoners. In diesetting is het kantoor van Paul van RoemburgRA en NMI mediator, Marco KoningAA FB, Winfried Jonk RA MA en mr.drs. Kees de Boer RA, in 13 jaar uitgegroeidvan 10 naar 50 man. We sprekenmet Paul van Roemburg, de naamgevervan het kantoor en Winfried Jonk, overhoe het is om als accountant in zo’n kleinegemeenschap te functioneren. Beidenkunnen bogen op een lange ervaring inde accountancy. Van Roemburg begonzijn carrière bij een van de rechtsvoorgangersvan KPMG, werd vervolgensintern accountant bij BF Goodrich enbegon uiteindelijk voor zichzelf. Jonkstartte bij Ernst & Young en maakte zo’ntien jaar geleden de overstap naar VanRoemburg, een kantoor dichter bij huis‘Nu zitten er hierbijvoorbeeld veel accountantsen actuarissen, maarook veel stukadoors.Het percentage eigenonder nemers is enorm.’en hij heeft nu meer tijd voor zijn gezin.Van Roemburg is trouwens niet alleenmaar een lokaal werkzaam kantoor. Deklantenkring is deels ook landelijk. Hetkantoor heeft een flink aantal franchisenemersin zijn portefeuille, en is zo goedingewijd in de franchisewereld en de optiek-,slijterij- en uitzendbranche in hetbijzonder.Geen familieWinfried Jonk begint met te stellen dathij geen familie is van de voetballer WillemJonk. Het kantoor ligt aan de randvan het dorp en aan de noordkant vanAmsterdam is het voor geheel Noord-Holland goed bereikbaar. Paul vanRoemburg vertelt de geschiedenis vanzijn kantoor. Hij begon in Amsterdam,verhuisde daarna naar Monnikendam enstreek uiteindelijk in 2001 neer in Volendam.Lokale trekjes zie je onmiddellijk.De helft van het personeel komt uit Volendamen eet tussen de middag thuis.De meesten komen dan ook op de fiets;overigens is dit een fiets van de zaak. Inde 8 jaar in Volendam heeft het kantooreen behoorlijke portefeuille opgebouwd:MKB-ondernemingen, bouw- en installatiebedrijven,ZZP’ers en muzikanten. InVolendam zijn ook een paar grote ondernemingen,maar die zitten nog bij degrote kantoren.Winfried Jonk: ‘Volendam is een kleinekatholieke enclave en van oudsher opzichzelf aangewezen geweest. In de visserijmoesten mensen hard werken. Nuzitten hier bijvoorbeeld veel accountantsen actuarissen, maar ook veel stukadoors.Het percentage eigen ondernemersis enorm. Dat geeft voor ons bedrijvigheid.Zo groot is deze gemeenschapniet. We zijn lid van verenigingen, sport.Daar weten ze van je kantoor.’Heeft Volendam een dialect?Winfried: ‘Ja, dat krijg je mee. We proberendat een beetje te ontwennen en onzekinderen ook in het Nederlands op te voeden.Maar het hoort er wel bij. Op hetkantoor spreken we Nederlands. Voor delokale Volendammer is dat soms lastig.Die vindt het lastig wanneer hij tegenoveriemand zit tegen wie hij normaal dialectspreekt, maar waartegen hij dan ineensABN moet praten. Zo’n ondernemer vindtwww.accountancynieuws.nl9008-010_AN14_INT_Volendm 9 14-07-2009 14:43:16

An interviewhet ook wel weer prettig wanneer het gesprekin het dialect gaat. We zijn dat ookgewend; de mix zit erin. De helft van dedames aan de balie komt uit Volendam.’WTA-vergunningHet kantoor is ook gewoon een accountantskantoor,lid van de SRA, in het bezitvan een WTA-vergunning en met de huidigeomvang groot genoeg voor controlecliënten.De kwaliteitseisen ervaren zij alsredelijk. ‘Van ons mag het,’ zegt Paul vanRoemburg. Winfried Jonk plaatst echterwel een kanttekening. ‘Wij zijn ook AAkantooren moeten soms ook concurrerenmet lokale administratiekantoren.Qua kwaliteit lukt dat zeker en qua efficiencyook. Op prijs wordt het lastiger.Zaken als verplichtingen uit hoofde vande WWFT en dergelijke slaan zij gewoonin de wind. Terwijl zij daar ook aan moetenvoldoen. ‘Hoezo WWFT? Kopietjepaspoort en dan is het klaar. Er komt tochniemand kijken.’ Bij ons is het BFT allangs geweest. We hebben er zelf voorgekozen. We hadden er ook voor kunnenkiezen om onze accountantstak af tesplitsen, dat hebben we niet gedaan.’Hoe onderscheiden jullie je ten opzichtevan administratiekantoren?Jullie zijn duurder en dat weet dieklant ook.Van Roemburg: ‘We hebben hoogopgeleidemensen, dat stimuleren we ook. Bijadministratiekantoren zie je dat minder.Heeft iemand SPD gehaald, dan is hetprima. Dat vinden wij niet. Dat zijn geenzware eisen. Die stellen wij wel: ontwikkeling,accountancyopleiding, PE-verplichtingen,enz.’ Of de klant daar onmiddellijkwat voor terugkrijgt, is eenmoeilijker punt. Winfried Jonk is daareerlijk over. ‘Ik weet niet of de klant datonmiddellijk ervaart. We horen wel vanklanten die van een administratiekantoorhier naartoe komen, dat de dingen hieranders gebeuren. Het niveau van de besprekingenis hoger. De manier waaropaangiftes worden voorbereid. Op een administratiekantoorwordt dat door eenassistent gedaan, hier door mensen meteen FB-opleiding. Onze advisering is vaneen ander niveau. We kunnen mensenovertuigen van die meerwaarde. Cliëntendie hier starten, zien dat verschil niet.’Het kantoor loopt mee in de pilot verkortewinstaangifte van de Belastingdienst.De eerste aangiften van het kantoor zijninmiddels ook succesvol verzonden. Beidenzien Horizontaal toezicht als eenkans, het is een manier om te laten ziendat je als accountantskantoor aan de wegtimmert.Uiteindelijk moet het Horizontaal toezichtefficiencyvoordelen opleveren. Datis nu nog niet het geval. ‘In eerste instantiekost het je extra tijd,’ stelt Paul vanRoemburg. ‘De fiscus komt langs om tecontroleren of wij onze procedures welvolgen en om te kijken waar zij dan weerop moeten letten. Daarna moet het tijdopleveren en een voorsprong op je concurrenten.’Moet je in zo’n kleine gemeenschapals kantoor op eieren lopen?‘Het heeft vier jaar geduurd voordat deeerste Volendammer als klant binnenkwam,’vertelt Paul van Roemburg. In hetbegin heeft het kantoor wel geadverteerd,echter Van Roemburg is geen Volendam-se naam. Pas toen het kantoor liet merkendat er ook Volendammers in de directiezaten, werden ze wat directerbenaderd. De sfeer binnen het kantoor isinformeel, dat mag echter volgens VanRoemburg niet geïnterpreteerd wordenals dat mensen hun zaken niet formeelafgehandeld willen hebben. De WTA-vergunningdwingt dat trouwens ook af.Winfried Jonk: ‘We gaan op een informelemanier met elkaar om. Maar met zakenzijn we formeel. Daar is iedereen vandoordrongen. De gemiddelde Volendammerheeft een beetje moeite met gezag.Daardoor kun je beter wat informeel opereren.Op een strenge manier de hiërarchieerin brengen. Dat werkt hier echtniet. Vandaar dat er hier ook veel mensenzijn die voor zichzelf beginnen. Die kunnende druk van een baas niet aan.’Last van de crisisOp zich zien zij in Volendam nog niet zoheel veel van de economische crisis. In deeerste twee kwartalen van dit jaar draaidende meeste ondernemers nog steedsgoed. Wel constateren zij onder ondernemerseen wat grotere bezorgdheid overhet derde kwartaal. Winfried Jonk zietdat ondernemers het moeilijker krijgenmet de financiering van hun bedrijf.Bij de franchiseondernemers onder huncliënten worden de touwtjes nu welstrakker aangetrokken. ‘De contractenworden scherper, wat harder,’ stelt Paulvan Roemburg. AnBENIEUWD NAAR DE 1 E 100 DAGENVAN DE ACCOUNTANTSKAMER?Noteer dinsdag 6 oktober in uw agenda.www.accountancynieuws.nl10 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17008-010_AN14_INT_Volendm 10 14-07-2009 14:43:18

column AnJoost GroeneveldBerispelijkEen paar jaar geleden moesten we het eigen vermogenin een onderneming waarderen, omdat van de tweeDGA’s (twee schoonbroers) de ene (onze cliënt) zich uitde onderneming wilde terugtrekken. Wij waardeerden zijnaandelenpakket op ongeveer € 7,5 miljoen. Toen we onsrapport binnen de directie bespraken, was de externeaccountant ook aanwezig. Hij vertelde dat hij al heel erglang de accountant van de onderneming was. Volgens hemwas de waarde € 2,5 miljoen. ‘Meer kon de ondernemingtrouwens niet betalen’. Ik heb toen gezegd dat ik niet begreepdat hij een waarde had berekend. Hij was immers deaccountant van de vennootschap, en dit was een probleemop het niveau van de aandeelhouders. Ik legde uit dat de ondernemingzelfs € 5 miljoen zou kunnen betalen, maar datde aanbiedingsplicht en blokkeringsregeling de mede-aandeelhouderbetrof en niet de vennootschap. Dus de koopkrachtvan de onderneming was volstrekt niet relevant.In het afgelopen jaar voerde ik in opdracht van een jeugdigecliënt een gesprek met zijn beide mede-firmanten inde vennootschap onder firma: een ouder echtpaar. Het gesprekbetrof de voorgenomen overname van het resterendedeel van de onderneming door mijn cliënt. Ook hier wasde externe accountant aanwezig. Al voorafgaand aan debespreking had hij een uur lang gesproken met het echtpaar,dus ik vroeg om een verslag hiervan. Dat bleek toeneen privé-gesprek te zijn geweest. Mijn vraag of hij deaccountant van de V.O.F. was, werd door hem bevestigendbeantwoord. Ik stelde daarbij vast dat hij dus ook deaccountant was van mijn cliënt, en ook dit werd door hembevestigd. Ook nadat we onze bespreking hadden beëindigd,bleef de accountant bij het echtpaar achter, kennelijkvoor weer een privé-gesprek.Tijdens de bespreking legde ik uit dat ik in het kader van devoorgenomen overname de onderneming moest waarderenen dat ik daarvoor informatie nodig had, waaronder voorafgaandejaarrekeningen, inzicht in de samenstelling en verdelingvan de winst, inzicht in de afzonderlijke kostendeclaratiesvan de beide mede-firmanten, en inzicht in deV.O.F.-overeenkomst. Die informatie kreeg ik niet. Ik gaf aandat mijn cliënt als firmant in de V.O.F. recht had op die informatie.Ten slotte zegde de accountant toe dat ik die gegevenszou ontvangen. Wie schetst mijn verbazing dat mijncliënt in het bijzijn van de accountant, na diens privégesprekmet het echtpaar, nog diezelfde middag uit de V.O.F. werdontslagen. De accountant zag, zoals hij mailde, in de nieuwesituatie geen reden om mij de toegezegde informatie te sturen.Natuurlijk heeft de advocaat van cliënt vastgesteld datontslag uit een V.O.F. niet tot de mogelijkheden behoort. Opdit moment loopt een juridische procedure.Het zijn niet de twee enige keren dat ik me heb moetenverbazen over de positionering van de accountant in eengeval waarbij aandeelhouders (of scheidende echtgenotenin gemeenschap van goederen) een tegengesteld belanghebben. En nu lees ik dat de Raad van Tucht een klacht tegenregisteraccountant W. Bakker werkzaam te Utrechtgedeeltelijk gegrond heeft verklaard. De uitspraak is inAccountancynieuws van 26 juni 2009 kort samengevat.‘De RvT vindt dat een accountant die met vragen overuittreding wordt benaderd door een aantal leden van eensamenwerkingsverband waarmee hij een doorlopenderelatie heeft, zich bewust dient te zijn van het precaire karaktervan deze situatie.’ ‘Dat dient zich hierin te uiten datde accountant in een dergelijk geval in beginsel de uittredendeleden dient door te verwijzen naar een andereaccountant’. Met andere woorden, de Raad van Tucht legitimeerthiermee een praktijk dat de huisaccountant van deonderneming de achterblijvende aandeelhouders blijftbijstaan. En kennelijk moet van de RvT de aan te wijzenandere deskundige een accountant zijn. Maar dat zal eenverschrijving zijn vanuit een accountantsperspectief.De huisaccountant kan geen van de aandeelhouders bijstaan.Hij is accountant van de onderneming, respectievelijkvan de vennootschap. Strijdige belangen op aandeelhoudersniveaukunnen niet door hem met al zijn kennisvan de onderneming eenzijdig worden behartigd. Het feitdat hij de huisaccountant is van de onderneming, betekentdat hij een opdracht op aandeelhoudersniveau moet weigeren.Het is niet de situatie waarin hij moeilijk functioneert(RvT), maar zijn eigen positionering die hem partenspeelt. Hij moet zich niet in die positie begeven. AnDrs. Joost Groeneveld RA RV, directeur Wingman Business Valuators, Breda4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14www.accountancynieuws.nl 11011_AN14_CLM_Groeneveld 11 14-07-2009 14:43:57

AnassuranceWanneer is iets een assurance-opdracht volgens NV COS 3000?Geharrewar rondom hetassurance-rapport Dick van OnzenoortAan accountants wordt steeds vaker gevraagd om een bepaalde mate van assurance teverstrekken bij niet-historische of niet-financiële informatie. Zo verscheen onlangs opde site van AN bericht over de Stichting Schadegarant. 1 Deze stichting wil van de aangeslotenschadebedrijven een ‘officiële accountantsverklaring dat ze zich aan de gedragsregelshouden’. Deze vraag van Schadegarant leidde tot wat vaktechnisch geharrewar.Want ging het nu om een accountantsverklaring, een assurance-rapport of omeen rapport van feitelijke bevindingen?Hierbij is allereerst bepalend wat deklant en gebruiker wil en wat er mogelijkis. Is het object van onderzoek voldoendeduidelijk en afgebakend, zijn eradequate (toetsings)criteria en is er voldoendeinformatie? Zo ja, dan kan assuranceworden verstrekt. Zo niet, dan zaler een alternatief geboden moeten worden.In dit artikel zet ik om die reden hetStramien uiteen voor assurance-opdrachtenen NV COS 3000.Het StramienHet Stramien voor assurance-opdrachtenis als het ware de kapstok voor (alle) assurance-werkzaamheden.Het Stramiendefinieert een assurance-opdracht alsvolgt: een opdracht waarbij een accountanteen conclusie formuleert die is bedoeldom het vertrouwen van de beoogdegebruikers, niet zijnde de verantwoordelijkepartij, in de uitkomst van de evaluatievan of de toetsing van het object vanonderzoek ten opzichte van de criteria,te versterken.Nadere analyse van deze definitie leertdat deze uit een aantal, samenhangende,onderdelen bestaat:• er is sprake van drie partijen:- de verantwoordelijke partij /opdrachtgever;- de (beoogd) gebruiker;- de accountant.De beoogd gebruiker kan vooraf bekendzijn (zoals een bank of de StichtingSchadegarant). In die gevallen zalhet assurance-rapport specifiek gerichtzijn aan die gebruikers en kan met henzelfs afstemming plaatsvinden omtrentde aard en reikwijdte van de opdracht.Het kan echter ook voorkomen dat hetgaat om een bredere kring van mogelijkegebruikers, die op het momentvan uitbrengen van het rapport nog nietbekend is;• er is een (geschikt) object van onderzoek.Dit is het verantwoordingsstuk waar deaccountant de gevraagde assurance bijmoet verstrekken. Daarbij is het van belangdat het object van onderzoek voldoendeidentificeerbaar is;• de accountant evalueert of toetst. Er zaldus sprake moeten zijn van voldoendegeschikte (assurance-)informatie om dit mogelijkte maken. Dus zowel in kwalitatieveals in kwantitatieve zin zal er voldoendeinformatie beschikbaar moetenzijn aan de hand waarvan de accountantzijn toetsingswerkzaamheden kan uitvoeren;• er zijn adequate criteria (normen), die gebruiktkunnen worden voor het evaluerenof toetsen. Bij controle van de jaarrekeningis dat dus bijvoorbeeld Titel 9Boek 2BW of IFRS. Bij niet-financiëleinformatie zijn deze criteria soms lastigerte bepalen;• de accountant formuleert een conclusie.Dit is dus de (schriftelijke) rapportagewaarin de accountant een bepaalde matevan zekerheid toevoegt. Bij een controle-of beoordelingsopdracht van historischefinanciële informatie is dat deaccountants- respectievelijk de beoordelingsverklaring.Overige assurance-opdrachten(niet financiële informatie)monden uit in assurance-rapporten, dieeen redelijke (positief geformuleerd)danwel een beperkte mate van zekerheid(negatief geformuleerd) tot uitdrukkingkunnen brengen. Overigens kan een assurance-rapportuiteraard ook een beperking,afkeuring of oordeelonthoudingbevatten.Aan de bovengenoemde elementen zaldus moeten zijn voldaan, wil er sprakezijn van een assurance-opdracht. Is datniet het geval, dan vallen dergelijke opdrachtenniet onder het Stramien voorAssurance-opdrachten. Er zou danbijvoorbeeld sprake kunnen zijn van:• een opdracht tot overeengekomenspecifieke werkzaamheden (NV COS4400);• een samenstellingsopdracht (NV COS4410);• transactiegerelateerde dienstverlening(NV COS 5500N); of• een zogeheten overige opdracht, zoalseen consultancy- of adviesopdracht.NV COS 3000NV COS 3000 bevat de grondslagen, essentiëlewerkzaamheden en aanwijzingenten behoeve van Assurance-opdrachtendie anders zijn dan opdrachten tot controleof beoordeling van historische financiëleinformatie. Zonder compleet te willenzijn, volgt hier een overzicht van zaken dievan belang zijn bij de uitvoering van eenNV COS 3000 assurance-opdracht.VGC, NVO en KwaliteitHet zal duidelijk zijn dat de accountantmoet voldoen aan de beginselen uit deVGC en de Onafhankelijkheidsregels.Het gaat immers om een assurance-opdracht.Daarnaast is het voor de accoun-12 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17012-013_AN14_ART_Onzenoort 12 14-07-2009 14:44:43

assuranceAntantsorganisatie of accountantskantoorgeldende stelsel van kwaliteitsbeheersingvan toepassing.Opdrachtaanvaarding en -continuatieVoordat de accountant overgaat tot opdrachtaanvaardingof -continuatie, moethij overwegen of er sprake is van een‘haalbare opdracht’. Dat wil zeggen, of erkan worden voldaan aan de VGC-normen– inclusief de beschikbaarheid van voldoendekennis en kunde voor de specifiekeopdracht. Ook moet hij nagaan ofwordt voldaan aan de kenmerken van eenassurance-opdracht (zie hetgeen hiervooris beschreven). Dit betekent dus ookdat er voldoende duidelijkheid moet bestaanomtrent het object van onderzoek,de criteria en de beschikbare informatie.De opdrachtvoorwaarden worden bijvoorkeur schriftelijk overeengekomen.Planning en uitvoeringDit onderdeel van NV COS 3000 bevateen groot aantal zaken die in grote mateovereenkomen met de bekend verondersteldegang van zaken bij reguliere controle-of beoordelingsopdrachten. Ik gahier dus ook niet verder op in, met uitzonderingvan het begrip ‘materieel belang’.Ook bij niet-historische of niet-financiëleinformatie kunnen fouten ofonjuistheden in de verantwoording, hetanders presenteren of weglaten van bepaaldeinformatie, de beslissingen van debeoogde gebruikers beïnvloeden. Daarbijgaat het dus niet alleen om geldbedragen,maar kan het ook gaan om diversekwantitatieve en kwalitatieve aspecten.Het zal duidelijk zijn dat de accountantzijn werkzaamheden zodanig zal moetenplannen en uitvoeren, en ook zodanigtoereikende assurance-informatie moetverkrijgen, dat het risico op materiële onjuisthedentot een aanvaardbaar niveauwordt teruggebracht. Daarop kan de accountantzijn conclusie baseren.Werkzaamheden andere deskundige(n)Het kan nodig zijn dat de accountanteen andere deskundige inschakelt. Denkdaarbij bijvoorbeeld alleen al maar aanmilieuverslagen of aan de beoordelingvan IT-systemen. Van de accountantwordt uiteraard niet verwacht dat hij dezelfdespecialistische kennis heeft, maar4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14wel dat hij (conform NV COS 620) dewerkwijze en rapportage van de specialistin redelijkheid kan beoordelen.RapportageDe uitkomsten van de assurance-opdrachtvan niet-historische of niet-financiëleinformatie worden tot uitdrukkinggebracht in een zogeheten assurancerapport.Het rapport wordt geadresseerden het object van onderzoek wordt duidelijkaangeduid, evenals de gehanteerde(toetsings)criteria. Afhankelijk van deaard en ‘moeilijkheidsgraad’ van de opdrachtkunnen deze paragrafen variërenin omvang. Datzelfde geldt voor de samenvattingdie in het assurance-rapportis opgenomen van de uitgevoerde werkzaamheden.Indien van toepassing,wordt melding gemaakt van de beperkteverspreidingskring.Terug naar de casusIn de inleiding is kort het door de StichtingSchadegarant gevraagde assurancerapportgemeld. Als bijlage bij de briefvan Schadegarant aan de aangeslotenschadebedrijven was een voorbeeld vanhet af te geven assurance-rapport gevoegd(1 A4). Bij het voorgestelde rapport kunnenin algemene zin een aantal opmerkingenworden gemaakt. Deze kunnenook als aandachtspunt dienen bij in hetvervolg gevraagde assurance-rapporten:• aanduiding van de periode van onderzoek;• heldere aanduiding van het object vanonderzoek: wat is nu eigenlijk de verantwoordingwaarbij assurance wordtgevraagd en is deze voldoende identificeer-en toetsbaar?• aandacht voor de woordkeuze; let ophet woordje ‘worden’ (= toekomstgericht)indien er assurance wordt gevraagdbij historische informatie. Ditdus niet door elkaar te gebruiken;• wat betreft woordkeuze: ook aandachtvoor inhoudelijke consistentie. Dus aande accountant kan niet worden gevraagdbepaalde zaken ‘onvoorwaardelijkte bevestigen’, indien hij wordt verzochtassurance-werkzaamheden uit tevoeren die leiden tot een redelijke matevan zekerheid;• heldere uiteenzetting van de gebruiktenormen/toetsingscriteria;• uiteenzetting van de door de accountantuitgevoerde werkzaamheden, zonodigmet verwijzing naar het gebruikte controleprotocol.Tot slotHet Stramien voor Assurance-opdrachtenis in deze bijdrage geschetst naast NVCOS 3000. Daarbij blijkt dat aan een aantalvoorwaarden moet worden voldaanom te kunnen spreken van een assurance-opdracht.In de praktijk blijkenvooral de (exacte) bepaling van het objectvan onderzoek en de beschikbaarheidvan adequate toetsingscriteria niet altijdeenvoudig. Is er een beperkte gebruikersgroep,dan kan hierover overleg plaatsvindenmet deze gebruiker(s). Alduskunnen ‘vraag’ en ‘aanbod’ optimaal opelkaar worden afgestemd, zodat de assurance-opdrachtook uitvoerbaar is. In eenaantal gevallen kan of zal de vraag echtermoeten worden geherformuleerd, zodateen specifieke vraagstelling resteert.In dat geval kan de opdracht ook wordenuitgevoerd conform NV COS 4400 (Overeengekomenspecifieke werkzaamheden).Dit leidt dan niet tot een assurancerapport(dus geen zekerheid), maar vaakwel tot een exacte beantwoording van devraag, namelijk een feitenrapportage. An1. Zie de berichten op de website www.accountancynieuws.nld.d. 12 mei 2009 alsmede 15 en18 juni 2009.D.W.S. (Dick) van Onzenoort RA is verbonden aanhet Bureau Vaktechniek van BDO CampsObersAccountants en Adviseurs en Associate Lector aanFontys Hogeschool voor Financieel Managementte Eindhoven. Het artikel is geschreven oppersoonlijke titel.www.accountancynieuws.nl 13012-013_AN14_ART_Onzenoort 13 14-07-2009 14:44:46

AnbelastingrechtBestuurlijke boete vooraccountant en belastingadviseurJeroen Starreveld en Lisa van der WalSinds 1 juli 2009 kan de Belastingdienst ook een bestuurlijke boete opleggen aan deaccountant en de belastingadviseur. Een belangrijke uitbreiding ten opzichte van dehuidige regelgeving dus, op grond waarvan alleen aan de belastingplichtige een boetekan worden opgelegd. Deze wijziging vloeit voort uit de inwerkingtreding van deVierde tranche Awb op 1 juli jl., waarbij onder andere de bepalingen over de bestuurlijkeboete (hoofdstuk 5 Awb) zijn aangevuld en gewijzigd. 1Hierna komt aan de orde in welke gevallenen tot welke hoogte de Belastingdiensteen bestuurlijke boete aan deadviseur kan opleggen. Ook wordt aandachtbesteed aan de verhouding tussende adviseur en belastingplichtige, de vrijwilligeterugtred voor de adviseur en deinvloed van Horizontaal toezicht bij hetopleggen van de bestuurlijke boete aaneen adviseur.Bestuurlijke boete voorde adviseurOok aan de zogenaamde medeplegerkan een bestuurlijke boete worden opgelegd(artikel 5:1 lid 2 Awb). Medeplegenis een strafrechtelijk begrip en houdt indat twee of meer personen samen eenstrafbaar feit plegen, waarbij het zo kanzijn dat een medepleger niet het gehelestrafbare feit pleegt, maar slechts eendeel. Concreet: de belastingplichtigedient aangifte IB te doen, de adviseurkan het doen van onjuiste/onvolledigeaangifte niet plegen (omdat de norm dateen belastingaangifte juist en volledigmoet worden gedaan zich niet tot hemricht). De adviseur kan wel medeplegerzijn indien hij, bijvoorbeeld, bewust adviezenheeft gegeven waarmee een onjuiststandpunt in de aangifte wordtonderbouwd. Medeplegen vereist eenbewuste samenwerking en een gezamenlijkeuitvoering.Het strafrecht kent nog meer deelnemingsvormen,waaronder medeplichtigheid,maar deze zijn niet overgenomen inhet bestuursrecht. 2 Dat betekent dat hetenkele behulpzaam zijn bij het doen vanonjuiste aangifte niet tot boeteopleggingkan leiden, maar dat dit wel tot een strafrechtelijkevervolging zou kunnen leiden.Het is aan de Belastingdienst om te bepalenaan wie de boete wordt opgelegd: alleenaan de belastingplichtige of ook aande adviseur. Het Besluit Bestuurlijke BoetenBelastingdienst (BBBB) 3 bevat eenprocedurevoorschrift voor het geval deBelastingdienst van plan is om een boeteop te leggen aan de medepleger (en feitelijkleidinggever of opdrachtgever 4 ). Indat geval kan de boete slechts wordenopgelegd met toestemming van de‘Voor het opleggen vaneen bestuurlijke boeteaan een adviseur istoestemming vereist.’voorzitter van het managementteam vande betreffende belastingregio en van hetteam Particulieren/Formeel recht van hetMvF. Een wildgroei aan bestuurlijke boetesdie opgelegd kunnen worden aan adviseurslijkt hiermee te worden ingeperkt.Echter, het BBBB vermeldt niet welke criteriagelden voor het wel of niet verlenenvan toestemming. Of dit voorschrift inderdaadals een extra waarborg dient, zalde praktijk dan ook moeten uitwijzen.Het BBBB bevat onder andere voorschriftenvoor de hoogte van de op te leggenboete (paragraaf 6-8). Bij recidive kan devergrijpboete in het geval van groveschuld maximaal 150% bedragen en bijopzet zelfs 300%. Of de aan de adviseurop te leggen boete gelijk zal zijn aan deopgelegde boete aan de belastingplichtige,blijkt niet uit het BBBB. De Inspecteurzal echter rekening moeten houden metstrafverhogende en strafverlagende omstandigheden,zodat de precieze rol vande adviseur in aanmerking moet wordengenomen.Voorbeelden uit de praktijkNormaliter zal een adviseur als gevolmachtigdevan een belastingplichtige devragen beantwoorden die een Inspecteurstelt naar aanleiding van een ingediendeaangifte. De belastingplichtige is in beginselook verplicht te antwoorden opgrond van de AWR.Stel nu dat een adviseur namens de belastingplichtigeeen aangifte vennootschapsbelastingheeft ingediend. Naaraanleiding van deze aangifte ontvangt deadviseur een vragenbrief van de Inspecteurin verband met geclaimde aftrekposten.Nadat informatie is ingewonnen bijde cliënt, beantwoordt de adviseur devragen en verstrekt hij eventueel naderegegevens. De hierop volgende brief vande Inspecteur is minder vriendelijk; deInspecteur geeft aan dat hij in verbandmet voorwaardelijke opzet die hij aanwezigacht, van plan is om een vergrijpboeteop te leggen. De Inspecteur vindt namelijkdat de geclaimde aftrekposten geheelniet tot een aftrek hadden mogen leiden.Wel verzoekt de Inspecteur nogmaals omnadere informatie te verstrekken. De belastingplichtigekan op dat moment nogverplicht zijn te antwoorden.Echter, op dat moment krijgt de adviseurmogelijk een direct eigen belang. Immers,het gevolg kan zijn dat ook aan de adviseureen boete wordt opgelegd. Aangeziende bestuurlijke boete die opgelegd kan14 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17014-015_AN14_ART_Spigthoff 14 14-07-2009 14:46:32

elastingrechtAnworden aan de adviseur een percentageis van de alsnog verschuldigde belasting,heeft de adviseur er direct een (financieel)belang bij om de vragen van de Inspecteurte beantwoorden of wellicht om geen naderegegevens te verstrekken. In het laatstegeval doet de adviseur een beroep ophet aan hem toekomende zwijgrecht.De adviseur moet op dat moment zowelde positie van de belastingplichtige alszijn of haar eigen positie goed bepalen.Wellicht doet de adviseur er om die redengoed aan om de belangen van de belastingplichtigevanaf dat moment door eenander (kantoor) te laten behartigen ombelangenverstrengeling te voorkomen.Zeker indien bij de belastingplichtigekwader trouw aanwezig is geweest, lopende belangen van de adviseur en de belastingplichtigever uit elkaar.Wanneer een adviseur tijdig – voordat hetvermoeden bestaat dat de Belastingdiensthiervan op de hoogte is – merkt dat geclaimdeaftrekposten onjuist zijn, bestaatvoor de belastingplichtige de mogelijkheidom in te keren ter voorkoming vaneen vergrijpboete. De adviseur neemt directna ontdekking van de fout contact opmet de belastingplichtige. Nadat de adviseurde fout en de financiële gevolgenvan de fout heeft besproken met de belastingplichtige,besluit de belastingplichtigehet er maar bij te laten, hopende opeen aanslag conform de ingediende aangifte.Uiteraard kan de adviseur hier nietin meegaan, mede omdat de adviseur danin een later stadium alsnog geconfronteerdkan worden met een vergrijpboete.Dit is wellicht nog de laatste zorg voor deadviseur; immers, een werkgever zal naarwij aannemen ook zijn conclusies trekkenindien de adviseur besluit te handelenconform de suggestie van de belastingplichtige.Aanpak adviseurWat kan de adviseur dan wel doen? Voorde adviseur bestaat er geen aparte inkeermogelijkheid.Deze mogelijkheidbestaat alleen voor de belastingplichtige.De adviseur zal dan ook de belastingplichtigeduidelijk moeten maken datstilzwijgen geen optie is en dat alsnogopenheid van zaken gegeven moet worden.De adviseur zal genoodzaakt zijn4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14om zich bij de vrijwillige verbeteringactief op te stellen en dit ook aan de Belastingdienstkenbaar maken.Handelen onder HorizontaaltoezichtHet kantoor van de adviseur kan tevenseen convenant hebben gesloten voor Horizontaaltoezicht. Onder de werking vaneen dergelijk convenant hebben de Belastingdiensten het kantoor van de adviseurzich verbonden om elkaar juist te informerenover de posities van belastingplichtigendie worden vertegenwoordigddoor het kantoor. Wat heeft dit nu voorgevolgen voor de bestuurlijke boete dieopgelegd kan worden aan de adviseur?Immers, een dergelijk convenant is ookgesloten op basis van vertrouwen.Een eenduidig antwoord valt niet te gevenop deze vraag. Wij zijn geneigd om tegeloven dat wanneer een adviseur niethandelt conform de uitgangspunten vanHorizontaal toezicht, er juist eerder sprakekan zijn van een bestuurlijke boete diewordt opgelegd aan de adviseur.Meer bestuurlijke boetes vooradviseurs?De praktijk zal moeten uitwijzen of denieuwe regeling zal leiden tot een aanzienlijkeuitbreiding van het aantal gevallenwaarin bestuurlijke boeten zullenworden opgelegd aan adviseurs.De minister heeft daarover opgemerkt datdaarvoor niet gevreesd hoeft te worden,omdat vereist is dat bewust wordt samengewerkt.5 Met die opmerking miskent deMinister echter de strafrechtelijke jurisprudentieover medeplegen; zo streng zijn devereisten voor medeplegen namelijk niet.Daarnaast zou het heel goed kunnen zijndat deze regeling wordt gebruikt als extramogelijkheid om tot bestuursrechtelijkebestraffing van adviseurs over te gaan. Zekernu de capaciteit van het (strafrechtelijke)opsporingsapparaat beperkt is.ConstateringDat aan een adviseur een boete kan wordenopgelegd, is eigenlijk alleen gunstigin het geval de zaak anders strafrechtelijkzou zijn afgedaan. De bestuursrechtelijkeafdoening voorkomt dan immerseen langdurig strafrechtelijk onderzoekwaarvan de uitkomst ongewis is, er eenrisico bestaat dat een (voorwaardelijke)gevangenisstraf wordt opgelegd en deeventueel daarmee gepaard gaandepubliciteit. An1. Stb. 2009, 264.2. Kamerstukken II 2003/2004, 29 702, nr. 3,pagina 79.3. Besluit van 25 juni 2009, Stcrt. 2009, 120,in werking getreden op 1 juli 2009.4. Deze twee hoedanigheden komen in dit artikelverder niet aan de orde. Verwezen wordtnaar artikel 5:1 Awb juncto artikel 51 lid 2en 3 Sr.5. Kamerstukken II 2003/2004, 29 702, nr. 3,pagina 80.Jeroen Starreveld, advocaat en fiscalist,Lisa van der Wal, advocaat strafrecht enbeiden werkzaam bij Spigthoff N.V.www.accountancynieuws.nl 15014-015_AN14_ART_Spigthoff 15 14-07-2009 14:46:37

AnpensioenenPensioentoezegging aande DGA: meer dan eenfiscale aftrekpost Corey DekkersDe DGA die een voorziening voor zijn of haar oude dag wil vormen, heeft daartoemeerdere mogelijkheden. Zo kan de DGA er voor kiezen om de oudedagsvoorzieninggeheel in box 3 op te bouwen. Maar door de fiscale gelijkstelling met de gewone werknemerheeft een DGA ook de mogelijkheid te kiezen voor pensioenopbouw. De meesteDGA’s die pensioen opbouwen, doen dit in eigen beheer. Daarbij doen zij er goed aanzich niet hoofdzakelijk te fixeren op fiscaal voordeel.DGA’s die pensioen opbouwen in eigenbeheer, behalen naast de liquiditeitsbesparingook een fiscaal voordeel.Gedreven door het behalen van het hoogstefiscaal voordeel kiezen zij in de meestegevallen voor een eindloonregeling. Daarmeewordt voorbij gegaan aan een echtpensioenadvies. Een goed advies zorgtvoor die pensioenregeling die aansluit bijde persoonlijke doelstelling van de DGA;dat hoeft niet altijd een eindloonregelingte zijn. Er is een aantal aandachtspuntenbij het opstellen van een pensioenregeling.Deze bespreek ik hierna.‘Is de DGA op huwelijksevoorwaarden getrouwd,dan kan het zinvol zijnom geen partnerpensioentoe te zeggen.’De arbeidsovereenkomstDoor het ontbreken van een echte gezagsverhoudingtussen de DGA en zijnBV (werkgever) ziet men soms niet datde DGA formeel gezien een arbeidsovereenkomstheeft met de BV. Daarmee zijnde arbeidsrechtelijke bepalingen uitBoek 7 van het Burgerlijk Wetboek (BW)van toepassing. Zo heeft de DGA rechtop een salaris voor de door hem geleverdewerkzaamheden. Naast het salariskan de BV met de DGA secundaire arbeidsvoorwaardenovereenkomen. Denkdaarbij aan de auto van de zaak, een onkostenvergoedingen een pensioenregeling.Komt de BV met de DGA een secundairearbeidsvoorwaarde overeen,dan is de BV verplicht om de DGA opgrond van artikel 7: 655 BW de DGAhierover schriftelijk te informeren.Dat geldt dus ook voor pensioen.Voordat een pensioenregeling tot standkomt, is het in het kader van het pensioendossierbelangrijk om een juiste inventarisatiete maken. Daarbij is het vanbelang om niet alleen schriftelijk vast teleggen wat de doelstellingen zijn vande DGA, maar ook om de de huidige eneventuele toekomstige privé-situatie teinventariseren. Denk bijvoorbeeld aankinderen. Ook is het van belang de solvabiliteitvan de onderneming in kaart tebrengen. Een DGA die werkelijk op pensioendatumhet pensioen wenst te genieten,heeft er weinig aan als van tevorenvaststaat dat de BV nooit de verplichtingna kan komen. Het is daarom belangrijkdat de pensioenregeling van de DGA pastbij zijn persoonlijke wensen en situatie.Aanpassen pensioenregeling:opletten!Een reeds overeengekomen regeling metterugwerkende kracht versoberen lijkteenvoudig, aangezien de DGA zowelwerkgever als werknemer is, en zelf dearbeidsvoorwaarden bepaalt. Arbeidsrechtelijkmag dat ook, maar fiscaal magdat weer niet. Een pensioenregeling metterugwerkende kracht versoberen betekentnamelijk afzien van pensioen. Defiscale sanctie van artikel 19b Wet Loonbelasting1964 (WLB) is dan namelijk vantoepassing. De waarde van de pensioenaanspraakwordt progressief belast metdaarnaast nog 20% revisierente. Ook verruimenvan de pensioenregeling kan totfiscale problemen leiden. Er kan immerssprake zijn van onzakelijk handelen.Kortom, om problemen in de toekomstte voorkomen, is het goed het pensioenvooraf goed af te stemmen op de wensenvan de DGA. Zo kunnen onnodige wijzigingenworden voorkomen. Hierna volgende belangrijkste zaken waar van tevorennaar moet worden gekeken.De PensioenwetMet de komst van de Pensioenwet (PW)in 2007 wordt de DGA niet langer aangemerktals werknemer. Daardoor zijn debepalingen uit die wet niet van toepassing.Zo is artikel 7 PW niet van toepassing,waarin bepaald is dat pensioenafsprakentussen werkgever en werknemerworden vastgelegd in een pensioenovereenkomst.Ook hoeft de BV het pensioenniet onder te brengen bij een erkendepensioenuitvoerder. Daarmee is het aangaanvan een uitvoeringsovereenkomstmet de pensioenuitvoerder niet aan deorde. Ook indien de BV niet het pensioenin eigen beheer houdt, maar toch kiestvoor een erkende verzekeraar, is deze nietverplicht een uitvoeringsovereenkomstop te stellen. Een pensioenbrief volstaat.Eigen beheer en UPOOmdat de DGA voor de PW geen werknemeris, is de onderbrengplicht niet vantoepassing. De keuze van een pensioenuitvoerderhoeft zich daardoor niet te beperkentot de kring van pensioenfondsenen verzekeraars, maar kan ook vallen opde werkgever-BV (intern eigen beheer) ofeen aparte pensioen-BV (extern eigen be­16 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17016-017_AN14_ART_Dekkers 16 14-07-2009 14:48:31

pensioenenAnheer). Doordat de PW niet van toepassingis, blijft een belangrijke bepaling buitenspel: artikel 38 PW, het jaarlijks verstrekkenvan relevante pensioeninformatieaan de werknemer (het uniform pensioenoverzicht (UPO)). De DGA is ook gebaatbij een jaarlijks pensioenoverzicht. Hoeweleigen beheer voordelen biedt, zijn erook nadelen, waarvan de DGA vaak nietop de hoogte is. Denk aan de waarderingvan de pensioenverplichting. De fiscalewaarderingsregels zorgen ervoor dat nietde werkelijke prijs van het pensioen isgereserveerd.Zijn er dan helemaal geen overeenkomstentussen de gewone werknemer en deDGA? Zeker: ook de BV moet bij het aangaanvan de pensioenverplichting voldoenaan een aantal vereisten. De BVkomt met de DGA pensioen overeen, watschriftelijk wordt vastgelegd in de pensioenbrief.Vervolgens moet de BV voorde pensioenregeling een uitvoerder zoeken.De keuze van een pensioenuitvoerderbeperkt zich niet tot de kring vanpensioenfondsen en verzekeraars; hetpensioen kan worden ondergebracht bijde werkgever-BV of een aparte pensioen-BV (extern eigen beheer).Bij extern eigen beheer moeten de afsprakentussen partijen worden vastgelegd ineen financieringsovereenkomst, vergelijkbaarmet de uitvoeringsovereenkomst.Er zijn dus overeenkomsten tussenDGA’s en werknemers, en één belangrijkverschil: de DGA heeft meer keuzemogelijkhedenbij zijn pensioenconstructie.De pensioenbriefVeel adviseurs maken gebruik van demodelovereenkomst pensioenen die isontworpen door de kennisgroep en gepubliceerddoor de het Centraal AanspreekpuntPensioenen van de Belastingdienst.11Als de BV en de DGA besluitenom één van de modellen ongewijzigd tehanteren, is inzending aan de Belastingdienstvoor een beschikking in de zin vanartikel 19c van de WLB niet nodig. In demodelovereenkomst zijn alle pensioenmogelijkhedenopgenomen, zoals ouderdomspensioen,partnerpensioen, Anwhiaatpensioen, premievrijstelling bijarbeidsongeschiktheid en een arbeidsongeschiktheidspensioen.Deze opzet lijktin eerste instantie geen problemen op te4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14leveren, maar toch is enige zorgvuldigheidhier op zijn plaats. Zie de aandachtspuntenhierna.Het pensioengevend loonPensioen is uitgesteld loon. Als voldaanwordt aan de fiscale eisen, is de omkeerregelvan toepassing. De aanspraak is onbelast.Daartegenover staat dat de uitkeringte zijner tijd belast is. Bij een te hoogsalaris loopt de DGA het risico op fiscaalnadeel. Het gecumuleerde Vpb- en AB-tariefis namelijk lager dan de verschuldigdeloonbelasting op het moment van depensioenuitkering. Dit kan worden voorkomendoor in de pensioenbrief het pensioengevendloon te maximeren.‘Een reeds overeengekomenregeling metterugwerkende krachtversoberen lijkt alleenmaar eenvoudig.’De pensioenregelingDe DGA kan net als een gewone werknemereen van de bekende pensioensystemenhanteren: eindloon, middelloon ofbeschikbare premie. Vaak wordt gekozenvoor een eindloonregeling met open indexatie.Helaas wijkt de commerciële reserveaf van de fiscale reserve. Om ditprobleem te voorkomen is het alternatiefeen pensioenregelingop kapitaalbasis ofeen beschikbare premie overeen te komen.Bij deze regelingen zijn er geen verschillentussen fiscale en commerciëlewaardering.PartnerpensioenEen DGA die een partner bij overlijdengoed verzorgd wil nalaten, kan kiezenvoor een partnerpensioen. De modelpensioenbriefgaat uit van een opbouwpartnerpensioendirect ingaand bijoverlijden. Een alternatief is het partnerpensioenbij vooroverlijden op risicobasiste verzekeren. Is de DGA op huwelijksevoorwaarden getrouwd, dan kanhet zinvol zijn om geen partnerpensioentoe te zeggen. Het is dan beter in privéeen risicoverzekering te sluiten, waarbijde partner verzekeringnemer en verzekerdeis. Bij overlijden van de DGA kande partner de uitkering onbelast ontvangenen bij scheiding heeft de partnergeen recht op bijzonder partnerpensioen.ArbeidsongeschiktheidspensioenIn de modelpensioenovereenkomst wordteen arbeidsongeschiktheidspensioen toegezegd.Fiscaal mag hiervoor geen voorzieningworden gevormd. Om de BV geenonnodige risico’s te laten lopen, is het belangrijkte weten of de DGA zich kan verzekerenvoor arbeidsongeschiktheid.Mocht dit om gezondheidsredenen nietmogelijk zijn, dan is het verstandig hetarbeidsongeschiktheidspensioen niet toete zeggen. Ook als de gezondheid van deDGA goed is, verdient het overweginggeen arbeidsongeschiktheidspensioentoe te zeggen. Vaak sluit de door de DGAin privé gesloten arbeidsongeschiktheidsverzekeringniet aan bij de toezegging enloopt de BV alsnog onnodig risico.Dit geldt ook voor de toezegging dat bijarbeidsongeschiktheid de pensioenopbouwwordt voortgezet. Als het risico nietverzekerd is, ligt het voor de hand dat deDGA besluit verdere pensioenopbouw testoppen. Hij loopt dan het risico af te zienvan pensioen, zodat de sanctiebepalingvan artikel 19b WLB van toepassing is.Meer dan een fiscale aftrekpostHet opstellen van een pensioenregelinggaat verder dan het creëren van een fiscaleaftrekpost. Pensioen is een arbeidsvoorwaardeen dient als zodanig geadviseerdte worden. Goede communicatiemet de DGA zorgt voor een op zijn wensenafgestemde oudedagsvoorziening.Het fiscale voordeel is dan een welkomebijkomstigheid. AnCorey Dekkers MFP FFP is werkzaam alspen sioenspecialist op de afdeling fiscale enjuridische zaken bij Pensioendesk Nederland.www.accountancynieuws.nl 17016-017_AN14_ART_Dekkers 17 14-07-2009 14:48:33

AnictSBR: wat komt er bij kijken?Frank JonkerInformatie wordt binnen enkele jaren grotendeels elektronisch uitgewisseld en zalook geautomatiseerd worden verwerkt. Als de overheid het al niet voorschrijft, zijn hetwel commerciële partijen die het gaan vragen en soms eisen. Ten aanzien van verantwoordingsinformatieis Standard Business Reporting (SBR) de standaard geworden.Accountants kunnen zich hier niet aan onttrekken. Wat komt er allemaal bij kijken?Een groot verschil met de traditionelepapierstroom is natuurlijk dat eenaantal (handmatige) activiteiten doorsoftware zijn overgenomen. Er zijn ooknieuwe softwarecomponenten en applicatiesbij gekomen. Tevens zijn er nieuweinstituten/dienstverleners in de ketenverschenen. In de afbeelding hieronderis de nieuwe keten opgenomen. 1Een jaarrekening als eenvoudigetoelichtingEen accountant stelt aan de hand van deinrichtingsjaarrekening de publicatiestukkensamen. De jaarstukken wordenondertekend door de directie van de onderneming.De directie verstrekt eenmachtiging (dat de accountant namensde directie mag optreden) aan deze accountant.De accountant laat de machtigingopnemen in het autorisatieregister.Vervolgens stuurt de accountant de digitalejaarrekening op elektonische wijzenaar de Overheidstransactiepoort (OTP).De OTP controleert in het autorisatieregisterof de machtiging aanwezig is enstuurt de jaarrekening daarna naar de Kamervan Koophandel. Snel daarna komtvia de OTP de bevestiging van de KvK datKeten geautomatiseerde gegevensuitwisselingOndernemingIntermediairDienstverlening en gegevensuitwisselingMachtigingXBRL bestandRetourinformatieAutorisatie controlede jaarrekening is gedeponeerd. Klaar!Dit voorbeeld is echter een zeer eenvoudigeweergave van de technische werkelijkheid.Om een SBR-bericht (de xbrl-instance)succesvol te kunnen afleveren (enhet ontvangen van retourmededelingen),moet aan verschillende eisen worden voldaan.Daarbij moet de hele keten technischworden ondersteund, met inzetvan de volgende middelen:• bezit van een OTP-certificaat;• een webserviceverbinding met OTP;• een OTP-communicatiemodule;• kunnen maken van een valide SBRbericht;en• het (laten) opnemen van digitale machtigingenin het elektronische autorisatieregistervan een AuSP.AuSPOTP?BelastingdienstCBSKvKUWVBankenZelf doen of uitbesteden?Alle accountantskantoren staan voor investeringsbeslissingenop het gebied vanSBR. Welke software moet worden aangeschaft,of kan deze software ook alsservice via het internet worden afgenomen?Ieder accountantskantoor staat ookvoor de beslissing om één of meer stappenin het proces uit te besteden of juistzelf te doen. In principe kan een accountantalle benodigde software kopen,maar wat te doen met de dienstverleninger omheen? Het is zelfs mogelijk om debenodigde software ‘dedicated’ in eigenbeheer te laten maken. Een belangrijkevraag is daarbij: zijn dit nog wel kernactiviteitenvan de accountant? Softwareleveranciershebben een soortgelijk vraagstuk:make or buy? Een ontwikkelaar vantraditionele software (zoals bijvoorbeeldeen fiscaal aangiftepakket) kan zelf denieuwe software bouwen (zoals het kunnenimporteren en exporteren van SBRberichten,het maken van een communicatiemodule).Maar hij kan ook besluitengebruik te maken van componenten vananderen. Of is goed samenwerken metandere partijen nog veel slimmer? Hetexporteren van een verkorte winstaangiftein het formaat SBR kan bijvoorbeelddoor een fiscaal pakket worden gebouwd,maar gespecialiseerde portalenkunnen het xml-aangiftebericht ook converterenen doen dat waarschijnlijk beteren efficiënter.OTP-communicatiemoduleWil een accountant alles zelf regelen, danmoet hij voor het verzenden en ontvangenvan berichten een OTP-communicatiemodulebezitten. Er zijn dan vier mogelijkheden:zelf bouwen van deOTP-communicatiemodule, kopen vande OTP-communicatiemodule als softwarepakket,de OTP-communicatiemodulewordt een nieuw onderdeel van eenbestaand pakket of de OTP-communicatiemodulekan als service via het internetworden afgenomen (meestal via portals).Let er op dat periodiek onderhoud nodigis, dat de uitwisselspecificaties kunnenveranderen en dat het juist gaat om het oplossenvan de (hopelijk incidentele) communicatieproblemen.De praktijk leert datook geautomatiseerde uitwisseling somste maken heeft met storingen die doormensen moeten worden opgelost.Een communicatiemodule kan nietszonder een OTP x509-certificaat. Dit betekentdat de accountant zo’n OTP-certi­18 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17018-019_AN14_ART_Jonker 18 14-07-2009 14:49:58

ictAnficaat moet aanvragen en installeren. Hetcertificaat identificeert de organisatievan de accountant en het wordt gebruiktvoor het ondertekenen van de berichten.Deze certificaten zijn nodig voor hetkunnen versturen van berichten naar deOTP en zij kunnen worden geïmporteerdin bestaande softwarepakketten (zoalsbij BAPI-certificaten). In tegenstellingtot BAPI-certificaten is het mogelijk omeen OTP-certificaat aan te vragen bijmeerdere (toegelaten) leveranciers. Deleveranciers van de certificaten moetenwel geregistreerd zijn als certificate serviceprovider.Maken van valide SBR-berichtenDe afgelopen jaren was het speelveld zeeroverzichtelijk voor een accountant. Ineen boekhoudpakket wordt de administratieverzorgd, met een rapportgeneratorwordt de jaarrekening opgesteld enmet een fiscaal pakket wordt de (winst)aangifte opgesteld en verzonden. Ditoverzichtelijke speelveld zal de komendejaren flink door elkaar worden geschud.SBR (maar ook ontwikkelingen als hetgewend raken aan internet en elektronischerapportages) maakt het makkelijkerte realiseren dat de (winst)aangifte wordtopgesteld vanuit het boekhoudpakket ofde rapportgenerator. De jaarrekening kanbijvoorbeeld ook worden opgesteld vanuithet boekhoudpakket, het aangiftepakketof een portaal. Tenslotte zalsteeds vaker met ‘halffabrikaten’ wordengewerkt, immers: het uitwisselen van gegevenstussen verschillende applicatieszal automatisch geschieden.4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14Analogie met een faxHiervoor is – bij het voorbeeld van de jaarrekening – aangegeven dat de technischewerkelijkheid ingewikkeld is. Door deze nieuwe werkwijze te vergelijkenmet het gebruik van een fax wordt het wellicht ook voor minder technisch onderlegdeaccountants begrijpelijk. Bij deze analogie staat tussen haakjes de benamingin de nieuwe situatie aangegeven.Een secretaresse (de intermediair) stelt een brief op (de verantwoording). De directeur(de klant) keurt de brief goed (autorisatie) en geeft zijn secretaresse de instructie(machtiging) om deze brief als een fax (SBR-bericht) te versturen. De secretaresseloopt vervolgens (intern netwerk) naar de speciaal hiervoor bedoelde faxmachine(OTP-communicatiemodule) toe. De faxmachine scant de brief (het maken van de xbrlinstance)en hoeft slechts te faxen met één andere faxmachine (de webservice), namelijkdie van een speciaal overheidsloket (OTP SOAP 2008). De verzendende faxmachineverzendt derhalve alles naar een voorgeprogrammeerd faxnummer (URL vande webservice). Een medewerker van het loket controleert de binnengekomen fax opspelfouten, leestekens, nummers, etc. (validatie) en op een juiste afzender (een bekendOTP-certificaat). Ten slotte belt de medewerker van het loket naar de directeur.Na te hebben vastgesteld dat de directeur een machtiging heeft gegeven voor dezebrief, stuurt de medewerker van het loket de fax door naar de uiteindelijke geadresseerde(de betreffende uitvragende partij, bijvoorbeeld de Belastingdienst). Zodra hetdoorzenden is gelukt, stuurt de medewerker van het loket per fax een verzendrapportmet een nummer (het PI-kenmerk) terug naar de fax van de secretaresse. Dezelaatste fax print het rapport van goede verzending en bergt het rapport op in de archiefkast(digitale opslag van het PI-kenmerk). Vervolgens belt (het ‘pollen’ van decommunicatiemodule) de secretaresse om de paar minuten met het overheidsloketmet de vraag of de uitvragende partij de brief inmiddels al goed heeft verwerkt (hetopvragen van de mededeling). De secretaresse moet bij haar vraag altijd refererenaan het verzendrapport met het betreffende nummer (PI-kenmerk). Het overheidsloketvraagt aan de directeur of deze informatie mag worden gegeven. Meestal binnenenkele minuten (maar dat kan soms ook langer duren) stuurt de Belastingdiensteen verwerkingsverslag naar het overheidsloket. Pas dan geeft het loket een antwoordaan de secretaresse en ook pas tijdens dit gesprek ontvangt de faxmachinevan de secretaresse een bericht (de mededeling). De inhoud van dit (per fax binnengekomen)bericht kan negatief of positief zijn. Een positieve mededeling betekentdat de brief is geaccepteerd door de uitvragende partij (verwerkt in het systeemvan de Belastingdienst). Bij een negatieve mededeling staat in de inhoud waaromde brief niet is geaccepteerd. Soms is deze tekst erg technisch van aard. Het foutberichtkan betrekking hebben op vele gegevens (taxonomie-elementen) in de brief.Bij eventuele geschillen over het al dan niet tijdig hebben verstuurd van de brief, isde datum van het rapport (timestamp) en de bijbehorende brief bewijsmateriaal(loggegevens). Na 10 jaar worden de brief en het rapport vernietigd in een papierversnipperaar(de server, database en bestand worden geschoond).Autorisatieregister en machtigingEen accountant zal met het OTP-certificaatmet name gegevens van klantenaanleveren. De nieuwe regels vereisendan dat een machtiging van een bevoegdefunctionaris van de klant nodig is.Deze machtiging is ‘de verklaring van debetreffende derde dat de aanleveraar(lees: de accountant) bevoegd is bepaaldegegevens namens hem aan te leveren’.Deze machtiging wordt vervolgens vastgelegdin het autorisatieregister van eenmarktpartij, de autorisation service provider(AuSP). De AuSP controleert deidentiteit van de indiener en de bevoegdheidom te handelen. Het autorisatieregisterkan zowel handmatig als automatischworden gevuld.De OTP controleert in het autorisatieregistervan de AuSP of het gebruiktecertificaat geregistreerd staat bij de organisatiedie gegevens aanlevert en ofer een machtiging aanwezig is. Voorelk bericht dat bij de OTP binnenkomt,wordt automatisch een autorisatierequestgestuurd naar het betreffendeautorisatieregister. De naam van debetreffende AuSP moet hierbij wordenmeegegeven in het SBR-bericht. An1 ?= bij Banken staat een vraagteken, omdatpas in september 2009 duidelijk is hoe dezestroom gaat lopen.Drs. Frank J. Jonker RA (1962) is directeur vanCreAim B.V, gespecialiseerd in standard businessreporting (XBRL). Sinds 1999 is Jonker actiefbetrokken bij ontwikkelingen inzake SBR.www.accountancynieuws.nl 19018-019_AN14_ART_Jonker 19 14-07-2009 14:50:00

Donderdag 1 oktober 2009Hotel Mercure Utrecht-BunnikEindelijk alle fiscale knelpunten vande DGA en IB-ondernemers opgelost!Geen droge kost...Symposium...maar hands-on kennis voor de MKB-adviespraktijkEnkele reacties van deelnemers vorig jaar:‘ ‘Ga zo door, het beste vind ik de interactie en depraktijkvoorbeelden’‘ ‘Mag ik wat meer van deze heldere BTW-sessieaub?’‘ ‘De masterclasses lossen eindelijk mijn praktijkproblemenop’‘ ‘De IB-ondernemer krijgt de tijd die hij verdient’Dit jaar onder meer aandacht voor:‘ BV ja/BV nee: ienemienemutte of toch lievereen berekening?‘ Het zou toch eenvoudiger worden?Stand van zaken rond de vereenvoudiging vande loonaangifte voor DGA‘ Stel belastingbetaling uit met fiscale reservesen voorzieningen‘ In elke post van de jaarrekening schuilt eenbtw-vraagstukwww.pleinplus.nl/symposiumplus23849-1_advertentie A4 Symposium+2.indd 1 06-07-2009 09:27:59020-032_AN14_ADV 20 14-07-2009 14:50:29

MVOAnMaatschappelijk verantwoordondernemen, juist nu! Nancy Kamp-RoelandsNu de financiële resultaten sterk onder druk staan, is het de vraag of bedrijven nog welwillen investeren in maatschappelijk verantwoord ondernemen. Hebben zij voldoendeaandacht voor vraagstukken als de eindigheid van traditionele energiebronnen engrondstoffen? Kijken zij wel genoeg naar de invloed van klimaatverandering op de bedrijfsvoeringen de verantwoordelijkheid voor milieu en sociale aspecten in de keten?Er liggen voldoende kansen om deze vraagstukken op een innovatieve manier om tebuigen naar marktkansen. Ondanks terughoudend gedrag van banken bij de financiering,zouden bedrijven hier juist nu werk van moeten maken.Het lijkt erop dat de kredietcrisis eenramp is voor maatschappelijk verantwoordondernemen (verder MVO) doorondernemingen die dit vooral bekijkenvanuit de zijlijn en vanuit het oogpunt vanreputatiemanagement. Ondernemingendie MVO zien als onderdeel van hun business,pakken de kredietcrisis juist aan alseen kans om de gehele bedrijfsstrategieeens grondig onder de loep te nemen.MVO gaat over het leveren van toegevoegdewaarde aan de stakeholders van de onderneming.Het gaat om een bedrijfsvoeringgericht op langetermijnresultaten.Het gaat populair gezegd over de bekende3P’s: People, Planet en Profit en inmiddelsook over de wellicht iets minder bekendeP’s: Pneuma en Pleasure.Eye-openerDe kredietcrisis blijkt een eye-opener tezijn voor ondernemingen die lang methun traditionele bedrijfsvoering zijndoorgegaan, zonder oog te hebben voorde veranderingen om hen heen. Terwijlinnovatieve merken als Toyota sterk inzettenop een hybride auto, bleef Fordonverminderd doorgaan met het uitmelkenvan het traditionele autoconcept.Hiermee nam Toyota een flinke concurrentievoorsprong,doordat het al inspeeldeop de investeringen die nodig warenom de milieubelasting sterk te verminderen.Steeds meer bedrijven keken immersal vanuit hun maatschappelijke verantwoordelijkheidkritisch naar hun wagenpark.Zij kwamen erachter dat zij nietalleen milieuwinst haalden met mindermilieubelastende auto’s, maar dat zij ook4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14financiële besparingen bereikten doorminder brandstofverbruik. In tijden vankredietcrisis neemt het zoeken naar winwinsituatiesalleen maar toe. Terwijl detraditionele auto-industrie de omzetsterk ziet dalen, groeit de omzet vanhybride en elektrische auto’s.De kredietcrisis laat ook zien dat ondernemingendie voor een duidelijke strategieop dit gebied hebben gekozen, zoalsTriodosbank en Max Havelaar, vanuiteen nichemarkt steeds meer mainstreamworden. Maar ook ondernemingen alsPhilips, Ahold, Akzo Nobel, DSM en Rabobankzetten sterk in op duurzame producten.Deze benadering loont voor zowelde aandeelhouder als de stakeholders.Last van de crisisHetzelfde verhaal zou op kunnen gaanvoor wat betreft de energiesector; maarjuist deze sector lijkt wel te kampen tehebben met de kredietcrisis. E-concern,bekend geworden door zijn windmolenparken,is een kapitaalintensief bedrijf.Toen Dexia zich als belangrijke investeerderterugtrok, leidde dat tot een financieringsprobleembij E-concern. Door deeconomische crisis is er bovendien mindervraag naar energie, is de olieprijs lageren daardoor is er minder druk om teinnoveren in vernieuwbare energie. Totde economische crisis groeide deze bedrijfstakexplosief. E-concern had daardoorniet alleen te maken met financieringsproblemen,maar ook metproblemen in haar organisatiemanagement.Dit leidde uiteindelijk tot haarfaillissement. Overigens heeft de kredietcrisisook een sociale component: hetbehoud van goede werknemers. Het lijktalsof de P van People op korte termijn hetsterkst wordt geraakt.P van pneumaTot voor kort was het vooral het strevennaar beter risico- en reputatiemanagementof efficiencyverbetering dat motiveerdetot MVO. De laatste tijd wordtMVO echter steeds meer onderdeel vande missie van de onderneming. Vanuitverschillende hoeken wordt daarom eenvierde P toegevoegd aan het rijtje People,Planet, Profit, namelijk: de P van Pneuma.Pneuma staat daarbij voor de adem, dekern van een organisatie.P van PleasureMaar maatschappelijk verantwoord ondernemenmoet ook leuk zijn. In dat verbandwordt er zelfs weleens gesprokenover een vijfde P, de P van Pleasure. Wat tedenken van een wasmachine die binnenkortop de markt komt en waarbij hetspoelwater gebruikt wordt gebruikt omhet toilet door te spoelen? Of dakpannendie koolstofdioxide en stikstofoxide vanuitlaatgassen door verkeer en industriezuiveren en deze omzetten in niet-schadelijkestoffen, zoals nitraatmoleculen?Of bijvoorbeeld kleding van (bewerkte)brandnetels? AnDr. Nancy Kamp-Roelands RA is directeur van hetCSR Knowledge Center van Ernst & Young enprogrammadirecteur CSR bij ESAA/Erasmus UniversiteitRotterdam.www.accountancynieuws.nl 21021_AN14_ART_Kamp 21 14-07-2009 14:51:58

ACCOUNTANCYNIEUWSDAG 2009Pure brandstof voor accountancyprofessionals!Dinsdag 6 oktober - Congrescentrum Papendal ArnhemPROGRAMMA09.15 Ontvangst10.00 Opening door Frans Heitling10.05 De eerste 100 dagen van de Accountantskamer10.35 Column Joost Groeneveld10.40 De bank & de accountant in de komende 5 jaar11.10 PauzeStart ronde 1 parallelsessies11.40 Continuous audit: elke dag een verse jaarrekening11.40 Advieskans: AOV voor ondernemers11.40 Accountantsorganisatie 2.012.15 Digitaal factureren12.15 DGA pensioen: update12.15 Meet & greet externe redactie Accountancynieuws12.15 Omgaan met integriteit12.15 Wat voor type bent u?Actualiteiten op het gebied van vaktechniek (accountancyen fiscaal), het beroep en ontwikkelingen in de markt enICT. Allemaal vertaald naar de MKB adviespraktijk.Presentaties, workshops, kennistesten en netwerken.In de pauze kan de informatiemarkt bezocht worden.Accountancynieuwsdag 2009: vernieuwde opzet op eennieuwe lokatie.SPREKERS ZIJN O.A.:ß prof. dr. L.G.M. Stevensß mr. M.B. Werkhovenß drs. J.G. Groeneveld RA RVß E.J.H.J. Mantelaers RAVoor een uitgebreide beschrijving van het programmaen inschrijven gaat u naar www.accountancynieuws.nl.12.45-14.15 LunchStart ronde 2 parallelsessies14.00 IT & MKB jaarrekening14.00 Belangrijkste wijzigingen RJ-bundels jaareditie 200914.35 Schrijven van een leesbare management letter14.35 Familiebedrijf: een klant met bijzondere kenmerken14.35 Kredietverlening door banken incl. rating15.10 Horizontaal toezicht15.10 Internet en de WWFTSchrijf u nu in met vroegboekkorting!€ 145,-* p.p. (excl. btw.)* Bij inschrijving voor 6 augustus 2009.Reguliere toegangsprijs deelnemers € 175,- p.p. (excl. btw).Leden van deelnemende beroeps- en brancheorganisaties € 120,- p.p. (excl. btw).Meld u online aan via www.accountancynieuws.nl15.40 Pauze16.15 Prinsjesdag 200916.50 Column Tjako Streefland16.55 Een kijkje in de keuken bij...17.30 BorrelPE-punten:maximaal 4 puntenmaximaal 3 punten(verdeling afhankelijk(verdeling afhankelijk4 punten van keuze sessies)van keuze sessies)4 puntenNOvAA: volgens reglementklu09044_ANdag09_A4program_GEWIJ1 020-032_AN14_ADV 22 1 14-07-2009 15-07-2009 11:31:23 09:08:18

column AnJan JolingHet gelijk van wijsheid achterafEind december 2008 riepen NIVRA en NOvAA ondernemingsbesturenen accountants op om extra alertte zijn bij het controleren van de jaarrekening. Door hetslechtere economische klimaat werden ondernemingengeconfronteerd met meer onzekerheden. Waar nodig moetdaarvan in de jaarrekening melding worden gemaakt.De jaarrekening moet nu eenmaal een goed beeld gevenvan de omstandigheden, inclusief eventuele risico’s en onzekerhedenten aanzien van de continuïteit. Onveranderdblijft dat de eerste verantwoordelijkheid voor het opstellenvan een goede jaarrekening ligt bij het bestuur van de onderneming.De accountant moet die jaarrekening daarnauiterst zorgvuldig bezien. Het maatschappelijk verkeermoet er immers op kunnen vertrouwen. Het negatieve effectvan gebrekkige toelichtingen in de jaarrekening is hierook van belang. Als ondernemingen de risico’s die samenhangenmet hun continuïteit niet goed tot uitdrukkingbrengen in de jaarrekening, moet dat leiden tot een afkeurendeof beperkende accountantsverklaring. Aan artikel2:393 lid 5 BW, dat gaat over de inhoud van de accountantsverklaring,is bovendien een nieuw onderdeel toegevoegd.Dit vereist dat gebleken tekortkomingen in het jaarverslag,voor zover de accountant dat kan beoordelen,expliciet in de accountantsverklaring moeten worden vermeld.Tot zover de (gewenste) situatie, zoals gemeld aanhet beroep. Maar hoe ging het verder? In de media heeftde publicatie van de jaarrekening 2008 door grote ondernemingende afgelopen maanden niet tot opvallende berichtengeleid. Kennelijk is de wet- en regelgeving voor deaccountant robuust genoeg om mee uit de voeten te kunnen,ook in deze bijzondere tijden. Toch is de vraag hoe isomgegaan met de inschatting van risico’s in het kader vande waardering van posten in de jaarrekening en met debeoordeling van de risicoparagraaf in het jaarverslag?Risico’s inschatten is moeilijk; een jaar vooruit kijken luktnormaliter nog wel, maar met een wereldeconomie die ineen dip zit en markten die zich wat labiel gedragen, neembijvoorbeeld de onroerendgoedmarkt, wordt het lastig. Endingen die echt van grote invloed zijn, zoals terreuraanslagen,financiële schandalen en een grieppandemie, wordennooit voorspeld. Het Centraal Planbureau komt opvallendgenoeg elk kwartaal met tot op een kwart procent geraamdeeconomische prognoses. Naar ik begrijp liggen daar geavanceerdeeconometrische modellen aan ten grondslag,4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14maar de inschatting van groei en koopkrachteffecten kantoch geen rekening houden met onvoorziene calamiteiten,het verloop van het herstel van bedrijfswinsten en majeuretrendbreuken? Schattingen bieden geen garantie tegeneconomische schokken. Nee, wijsheid achteraf is makkelijker.De claims die tegen de overheid, banken en accountantszullen worden ingediend als uitvloeisel van de crisisleiden tot rechtszaken en het instellen van onderzoeks- enevaluatiecommissies. De feitelijke gang van zaken dientdaarbij te worden gereconstrueerd aan de hand van drie basisvragen:wat is er mis gegaan, wie is ervoor verantwoordelijken (in het kader van ‘adaptief leren’) hoe kunnen weherhaling voorkomen? Anders dan bij rechtszaken, waarproces- en bewijsregels zorgen voor een strak kader, komenonderzoekscommissies nogal eens terecht in een retrospectiefritueel. De teneur van de rapportages is veelal:het klopt niet en achteraf waren de fouten eigenlijk te voorkomengeweest. De waarom-vraag komt veelal niet aan deorde en die speelt nu juist een rol bij de beoordeling van hetwerk van de accountant: waarom – op grond van welke bewijsstukkenen controlewerkzaamheden – kwam hij toen totzijn verklaring? Dus op basis van de beoordeling van welketoen beschikbare informatie?Giard en Merkelbach wijzen er in het Nederlands Juristenbladvan 24 april 2009 (‘Nietzsches gelijk: waarom wijsheidachteraf onbillijk is’) op dat onderzoekscommissies vaak inde valkuil van de perfect hindsight vallen: de beoordelaardie beschikt over ex post informatie kan zich veelal nietverplaatsen in de positie van iemand die enkel ex ante informatieheeft. De voorspelbaarheid van de fout (de fouterisico-inschatting) wordt dan overdreven. Toedrachtsonderzoekerskunnen wat dat betreft nog leren van de wijzewaarop aansprakelijkheid voor medische fouten wordt onderzocht.Daar wordt het onderzoek naar gemiste diagnosesgedaan door personen die de afloop van het dossier nietkennen (‘geblindeerd zijn’). In de luchtvaart vormt de blackbox daarom ook zo’n belangrijke rol als startpunt; het benadruktde strenge scheiding tussen beslissing van een pilooten/of het technische manco enerzijds en de afloop van degebeurtenis anderzijds. Want zoals Nietsche zei: ‘Vóór hetgevolg gelooft men aan andere oorzaken dan erná’. AnJan Joling, adviseur van Nauta Dutilh, hoogleraar aan Nyenrode BusinessUniversiteit.www.accountancynieuws.nl 23023_AN14_CLM_Joling 23 14-07-2009 14:52:40

AnbelastingenEU-commissaris NeelieKroes keurt groepsrenteboxgoed! Andor ValkenburgVolgens een persbericht van de Europese Commissie van 8 juli 2009 heeft de EU-commissarisvoor Concurrentie (Neelie Kroes) haar verzet tegen de groepsrentebox opgegevenen is zij van mening dat de nieuwe regeling geen staatssteun meer is. Dit nadatNederland de maatregel iets heeft aangepast.EU-commissaris Kroes sluit hiermeeeen onderzoek uit 2007, dat moestuitwijzen of de maatregel bepaalde ondernemingenzou bevoordelen. Volgensde Europese Commissie is de verplichterentebox geen vorm van verboden staatssteun(zie de consultatiebrief ). De verplichtegroepsrentebox houdt in dat zowelontvangen als betaalde groepsrentenog slechts tegen een gematigd tarief(5%) in aanmerking wordt genomen.Groepsrente is rente die groepsonderdelenvan een concern aan elkaar betalenop onderlinge leningen en schulden. Eenverplichte groepsrentebox zorgt voor eenmeer gelijke behandeling van het eigenen het vreemd vermogen.Nederlandse toezeggingenDe Europese Commissie heeft de goedkeuringafgegeven nadat Nederland enkeletoezeggingen had gedaan betreffendede werkingssfeer van de maatregel ende definitie van ‘groepen’. De uiteindelijktot stand gekomen maatregel komt daardoorgelijkelijk ten goede aan alle ondernemingendie van verbonden ondernemingenrente ontvangen. Dit ongeachthun omvang, de bedrijfstak waarin zij actiefzijn of hun rechtsvorm.Na besprekingen met de Europese Commissiezegde Nederland toe de maatregelverplicht te zullen maken voor alle entiteitendie in Nederland aan vennootschapsbelastingzijn onderworpen. Ditblijkt inmiddels ook uit het door destaatssecretaris op 15 juni 2009 uitgebrachte‘consultatiedocument’, met daarinverscheidene voorstellen tot wijzigingvan de vennootschapsbelasting.Niet meer facultatiefDe oorspronkelijk groepsrenteboxregelingstamt uit het Wetsvoorstel ‘Werkenaan winst’ en deze regeling is in juli 2006aangemeld bij de Europese Commissie.In dit voorstel was de rentebox nog eenfacultatieve box. In februari 2007 had deEuropese Commissie een onderzoek gestart,omdat zij vermoedde dat de maatregelmogelijk aan bepaalde ondernemingeneen selectief voordeel zou verlenen envoor deze ondernemingen een staatssteunachtigkarakter zou hebben. Aanvankelijkwas de aangemelde maatregelgedurende een periode van minimaal driejaar facultatief. Na besprekingen met deEuropese Commissie zegde Nederlandtoe de maatregel verplicht te zullen makenvoor alle entiteiten die in Nederlandaan vennootschapsbelasting zijn onderworpen(zie de consultatiebrief ).Verruiming definitie groepOok zegde Nederland toe dat de definitievan ‘groep’ voor de toepassing van demaatregel zou worden verruimd om rekeningte houden met situaties waarinéén entiteit direct of indirect de feitelijkezeggenschap over de financiering van deandere entiteit heeft, of waarbij een derdede feitelijke zeggenschap heeft over definanciering van de twee bij de leenovereenkomstbetrokken entiteiten.Afschaffing wettelijkkapitaalvereisteVerder kwam nog de toezegging dat hetwettelijk kapitaalvereiste van € 18.000voor de oprichting van een besloten vennootschapzal worden afgeschaft. Eendaartoe strekkend wetsvoorstel is al geruimetijd in behandeling bij de TweedeKamer. Na de afschaffing van het kapitaalvereistezullen er geen juridische ofeconomische belemmeringen voor deoprichting van een groep zijn. Er geldengeen beperkingen ten aanzien van deomzet van de onderneming, de omvang,het aantal werknemers, het behoren toteen multinationale groep of de aard vande werkzaamheden die door de begunstigdenzouden mogen worden verricht.MotiveringNa deze toegezegde wijzigingen in deoorspronkelijke groepsrenteboxregelingis de Europese Commissie tot de conclusiegekomen dat de regeling geen staatssteuninhoudt, omdat zij gelijkelijk vantoepassing zal zijn op alle ondernemingendie van verbonden ondernemingenrente ontvangen. De maatregel is niet beperkttot bepaalde sectoren of tot bepaaldesoorten ondernemingen, noch totsommige delen van het grondgebied vanNederland. Aldus het persbericht.Nu nog de consultatiebrief in een wetsvoorstelgieten, dit wetsvoorstel aannemenen de groepsrentebox is een feit.Dit alles per 1 januari 2010? AnDrs A.T. Valkenburg, PKF Wallast Amsterdam.andorvalkenburg@accountancynieuws.nl24 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17024_AN14_ART_Valkenburg 24 14-07-2009 14:53:26

subsidiesAnBevordering aantrekkelijke arbeidsmarkt:Beroepsonderwijs in BedrijfJan-Hendrik SchretlenDe subsidieregeling Beroepsonderwijs in Bedrijf (BiB) maakt een betere aansluitingtussen bedrijven en het praktijkleren in het (voorbereidend) middelbaar beroepsonderwijsmogelijk, aldus SenterNovem.Met deze subsidieregeling die valtonder de module ‘Starten, Groeienen Overdragen’ van het EZ subsidie-instrumentarium,worden MKB-ondernemingengestimuleerd om samen metonderwijsinstellingen het praktijklerente vernieuwen. Het beoogde resultaat isaantrekkelijker en arbeidsmarktrelevantberoepsonderwijs. Het ministerie van EZziet de beperkte aansluiting tussen onderwijsen beroepspraktijk hiervoor alsaanleiding. Veelal hebben afgestudeerdeleerlingen bijscholing nodig om in hetMKB aan de slag te kunnen. Deze regelingmoet dit gaan veranderen.▲4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14RuimteDe regeling biedt ruimte voor het ondernemenvan originele, experimentele enzelfs onorthodoxe activiteiten. Er wordtniet voorgeschreven wat het samenwerkingsverbandmoet veranderen of verbeterenin het praktijkleren. Wel moet devernieuwing van het praktijkleren betrekkinghebben op vier aspecten, te weten:vorm, inhoud, proces en taakverdeling.Drie eisenEen project dat in aanmerking voorsubsidie wil komen, moet bestaan uit eensamenhangend geheel van activiteiten,gericht op:• het leggen van de basis voor een samenwerkingtussen een ondernemer en eenberoepsonderwijsinstelling voor eenvernieuwingstraject;• het door ondernemers en beroepsonderwijsinstellingengezamenlijk ontwerpenen uitvoeren van een vernieuwingstraject;• duurzame verankering van het, doorondernemers en beroepsonderwijsinstellingen,gezamenlijk ontwikkeldevernieuwingstraject.Subsidie NieuwsfeitenHet Ei van Columbus 2010. De ministeries van VROM, BZ/OS, EZ en LNVschrijven opnieuw het Ei van Columbus (Prijzen voor Innovatie en Duurzaamheid)uit. Alle organisaties die zich inspannen voor een duurzame bedrijfsvoeringen voor producten en projecten die innovatief en duurzaam zijn, kunnenzich aanmelden voor de prijs. Er zijn in vijf categorieën prijzen van € 12.500 teverdienen. Aanvragen kunnen tot en met 31 oktober worden ingediend. Zie ookwww.ez.nl.Geld voor innovatie in veiligheid. De Minister van Binnenlandse Zaken enKoninkrijkrelaties heeft bekendgemaakt dat de komende drie jaar een budgetvan € 50 miljoen wordt vrijgemaakt voor ondernemers die met technologischevernieuwingen komen om de veiligheid in Nederland te vergroten. De ministeriesvan Binnenlandse Zaken, EZ, Defensie en Justitie hebben hiervoor gezamenlijkde subsidieregeling Maatschappelijke Innovatie Regeling Veiligheid inhet leven geroepen. De subsidie is bestemd voor projecten op het gebied vansamenwerken in netwerken, opleiden en trainen met behulp van simulatorenen fysieke bescherming van hulpverleners. Ook nieuwe toepassingen van bestaandetechnologie komen voor subsidie in aanmerking. Hoe het programmaprecies vorm zal krijgen, is nog onbekend.▲AgendaRegelingDeadlinePrivate SectorInvesteringsprogramma 24-aug-09Polymeren – MKB-innovatieprojectenen polymereninnovatieprojecten 1-okt-09Point One-MKB-Projecten 16-okt-09Tog@there30-dec-09Borgstelling MKBkredieten31-dec-09Groeifaciliteit31-dec-09Beroepsonderwijs inBedrijf31-dec-09Innovatiekredieten 31-dec-09Innovatieprestatiecontracten31-dec-09Project Kansenzones 31-dec-10Een project kan bestaan uit één van dezeactiviteiten of uit een combinatie ervan.BekostigingKosten die voor subsidie in aanmerkingkomen, zijn onder meer: de loonkostenvan direct bij het project betrokken personeelvan de deelnemende ondernemer(s)en beroepsonderwijsinstellingen,alsook aan derden verschuldigde kostenen materiaalkosten. De subsidie bedraagt50% van de subsidiabele kosten. Het samenwerkingsverband– bestaand uit minimaaléén MKB’er en één beroepsonderwijsinstelling– moet de andere helft vande subsidiabele projectkosten zelf financieren.De verhouding in de bekostigingvoor het project is subsidie-ondernemers-onderwijsinstellingen= 2-1-1; eenevenredige verdeling. De projectaanvragenkunnen doorlopend ingediendworden, tot het budget is uitgeput. AnDrs. J.H.R.H.M. Schretlen, partner PricewaterhouseCoopersAdvisory, Subsidie Innovatie& Beleid.www.accountancynieuws.nl 25025_AN14_ART_Subsidies 25 14-07-2009 14:54:33

AnstrategieHet accountantskantoorin 2020 Fou-Khan TsangHoe ziet het accountantskantoor er in 2020 uit? Die vraag stelde de commissie vaktechniekvan de SRA mij niet zo lang geleden. Een vraag die mij nu een klein beetjeachtervolgt, omdat het antwoord dat je hierop moet geven, niet even op papier staat.Hoewel, vorig jaar waagde het NIVRA al eens een poging door middel van het uitbrengenvan de jaarrekening van het accountantskantoor van de toekomst: Zilch. Toch vindik persoonlijk dat er aan dit ‘experiment’ veel te weinig aandacht is besteed. Met nameomdat het idee blijft lokken hoe het accountantskantoor er in 2020 uitziet.De eerste vraag die we ons moetenstellen, is of het accountantskantoorin 2020 nog wel bestaat? Laat ik u maargelijk geruststellen: ik denk dat er in2020 nog steeds accountantskantorenzullen bestaan. Er zal ook in 2020 behoeftebestaan aan het verstrekken vanzekerheid bij financiële informatie. Letwel, ik spreek duidelijk over informatieen niet over verantwoordingen. Omdatde accountant in 2020 zekerheid zalmoeten geven bij veel meer verschijningsvormenvan financiële informatiedan vandaag de dag. Ik hoop dat we in2020 inmiddels uit de discussie zijn ofwe nu wel of niet een verklaring kunnengeven bij een XBRL-bericht. Dat is welessentieel, want in 2020 zal de wereldnog verder gedigitaliseerd zijn en zullenalle administratieve processen binnen entussen organisaties inmiddels vollediggedigitaliseerd zijn. Voor de criticastersdie zullen zeggen dat papier nooit zalverdwijnen: ik denk dat papier in 2020digitaal zal zijn. Alleen maar omdat papierin 2020 niet meer te betalen is.Ik besef dat ik hiermee wel gelijk iets anderszeg: als het hele administratieveproces gedigitaliseerd wordt, zal de administratievedienstverlening verdwijnen.Immers, facturen en bankafschriften komenautomatisch de administratie binnenen de systemen zijn intelligent genoegom ze direct te boeken. Inlogistieke processen bestaan zaken alspakbonnen inmiddels al 20 jaar niet meeren lopen ook alle logistieke processenbinnen en tussen organisaties vollediggedigitaliseerd. Ook is het de vraag of hetsamenstellen voor een groot deel geautomatiseerdzal plaatsvinden. Dus wat datbetreft zal er in het accountantskantoorhet nodige veranderd zijn.Digitale processenDe accountant die in 2020 zekerheid wiltoevoegen aan financiële informatie zalbekend moeten zijn met de digitale processenop basis waarvan die financiëleinformatie wordt opgesteld. Dat is weleen probleem, want die informatie is gewoonmet Google Financial Monitor ofFikki (your Financial Wikki) op te vragen.En niet in de traditionele vorm vaneen jaarrekening, maar men kan met de‘De accountant staat in2020 ook onder toezichtvan de Autoriteit DigitaleFinanciële Markten.’informatie spelen. Maar als eindgebruikervan de informatie wil je wel de zekerheiddat die informatie klopt en daaromkan je altijd door dubbel klikkenzien of de informatie door een accountantskantoorgoedgekeurd is. Dat kanalleen maar door de digitale stromencontinu te auditen en dat doen accountantsdus ook door middel van zeer geavanceerdgereedschap dat continu dedigitale stromen analyseert. De accountantis dus meer de financiële procesoperatorgeworden die boven op de digitalesnelweg zit en daar continu destromen monitort. Daarnaast is het ookde accountant die jaarlijks de bedrijvencontroleert die actief zijn op de digitalesnelweg, op integriteit van de leiding enop de interne controlemechanismenbinnen de organisatie. Die rapporteertde accountant aan de RvC, waarbij hijtevens kijkt naar de continuïteit van deorganisatie.De accountant staat in 2020 ook ondertoezicht van de Autoriteit Digitale FinanciëleMarkten.MensenWerken er dan in 2020 heel andere mensenop het accountantskantoor? In deeerste plaats zullen we behoefte blijvenhouden aan mensen die op onafhankelijkwijze in staat zullen zijn om financiële informatiete controleren. Tegelijkertijdzullen zij wel verstand moeten hebbenvan de digitale snelweg waar de bron vande financiële informatie zich bevindt.Daarmee worden niet alle accountantsEDP-auditors, maar zij zullen wel – veelmeer dan voorheen –ICT in hun bagagemee moeten nemen. De accountantwordt de procesoperator van de financiëleinformatiestromen en dan moet je welweten hoe het proces in elkaar steekt.Daarbij maakt de accountant ook steedsmeer gebruik van elektronische hulpmiddelen,die hem helpen om de complexedigitale wereld te analyseren, te ontwarren,risico’s te herkennen en controlesuit te voeren. Die lijken niet meer op dehulpmiddelen die de accountant in 2009had, maar toen was de wereld eigenlijknog heel eenvoudig, vergeleken met decomplexiteit in 2020.Dit zeggende moet er ook wat in de opleidingveranderen en de vraag is of wedan moeten schrikken van een uitspraakvan de voorzitter van de NOvAAdat de accountantsorganisatie de gripop de opleiding heeft verloren? Immers,er zijn genoeg wijze mannen geweestdie in de afgelopen jaren hebben geroependat er in het accountancyonderwijsmeer ruimte moet zijn voor ICT en tot26 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17026-027_AN14_ART_Tsang 26 14-07-2009 14:56:22

strategieAnop heden is daar nog steeds te weinigmee gedaan.AdviesIk heb nog niet de vraag beantwoord water zal gebeuren met de adviesdienstenvan accountantskantoren. Immers, nuwordt vaak aangegeven dat advies devervanging gaat worden voor de samenstelpraktijk.Ik denk dat accountants,zeker in het kleinere MKB, meer een rolvan adviseur zullen krijgen. De adviseurdie voor de onderneming uit de brij vanfinanciële gegevens de relevante informatiedestilleert en analyseert. Daarbijgebruikt hij ook hulpmiddelen alsbenchmarking en simulatie en tevenszal hij de klant periodiek raten ten behoevevan externe financiers (lees: banken,maar ik weet niet of we die in 2020nog steeds zo noemen). Ook daarvoorgebruikt de accountant ander gereedschapen werkt hij natuurlijk samen meteen fiscaal analist die binnen de grenzenvan het Horizontaal toezicht de klantfiscaal adviseert.OrganisatieEn hoe de samenwerkingsvorm in 2020zal zijn, dat is nog een beetje onzeker. Zetde ZZP-gedachte zich voort en wordenwe allemaal ZZP’er of gaan we binnen organisatiesmeer als ZZP’er werken? Duidelijkis wel dat de wereld in 2020 zocomplex is, dat we waarschijnlijk in multidisciplinaireteams moeten werken,omdat niemand meer alle specialismenkan bevatten. En of er dan nog sprake isvan een maatschap van professionals ofandere samenwerkingsvormen? Ik denkdat er meer netwerkorganisaties gaanontstaan waarin de eigendom over eenbredere groep binnen de organisatie verdeeldzal zijn.NutWat is nu het nut om naar het accountantskantoorin 2020 te kijken? We makentoch geen reuzensprong naar hetkantoor in 2020, maar slecht hele kleinestapjes.Natuurlijk moet je niet het kind met hetbadwater weggooien, maar je moet welvooruit blijven kijken en dat is accountantsvan nature niet eigen. Als je kleinestapjes zet, zal je wel moeten weten wat4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14de koers is. Anders verdwaal je, of komje op een doodlopend stuk terecht. Visualiserenvan de verre toekomst helpt endan moet je ook eens buiten de gebaandepaden willen treden.Ik las recent dat de Rabobank voor zijntoekomst meer kijkt naar een ondernemingals Google dan naar andere banken.En misschien moeten wij er ookmaar eens zo over denken. Wat zouGoogle doen als het een accountantskantoorwas? Mooie titel voor een toekomstigblog. AnFou-Khan Tsang is lidvan de hoofddirectievan Alfa Accountants enadviseurs. Hij schrijftzijn bijdragen op persoonlijketitel. In februarijl. gaf Fou-Khanaan dat hij tijdelijk een sabbatical inlast in zijnbijdrages voor AN, maar blijkbaar volgt hij dediscussies nog op de voet vanaf zijn vakantieadres.Dit artikel verscheen eerder als blog.www.accountancynieuws.nl 27026-027_AN14_ART_Tsang 27 14-07-2009 14:56:33

An tuchtrecht/vakinformatieGeen eindverantwoordelijkeDe klacht van C. Gerritseen B.V. Het Rode Anker(klagers) tegen registeraccountantVan H. is ongegrondverklaard. Volgensde Raad is betrokkene niet teverwijten dat hij een onjuistheidin de jaarrekening heeftlaten passeren die erin bestonddat de effectenportefeuillevan Gerritse pas laterin economische eigendom isovergegaan op B.V. Het RodeAnker. Verder wijst de Raaderop dat betrokkene een samenstellingsopdrachthad.‘Klagers lijken dit onvoldoendeonder ogen te zien waarzij in de klacht stellen dat betrokkeneeindverantwoordelijkewas voor het opstellenvan de betreffende jaarrekening.Zoals naar betrokkeneter zitting heeft verklaard,berust de verantwoordelijkheidvoor de juistheid en devolledigheid van de aangeleverdegegevens bij deopdrachtgever.’ An[Uitspraak Raad van Tucht RA,12 mei 2009; verslag van de zittingin AN, afl. 21 van 7 november2008]Overschrijding redelijketermijnA.J. van der Stelt (klager)uit Auckland in Nieuw-Zeeland heeft een klacht ingediendtegen registeraccountantS. (betrokkene), omdatdeze de aan hem verstrekteopdrachten niet juist zou hebbenuitgevoerd. Volgens klageris hij bij de overname vanzijn kwekerij in Portugal opgelichtdoor de koper, watbetrokkene had moeten voorkomen.‘Door het handelenvan betrokkene is mijn oomhet slachtoffer geworden vandiens manager in Portugal.Die heeft het bedrijf van mijnoom overgenomen en daarbijfraude gepleegd,’ aldus degemachtigde van klager. Volgensklager was betrokkenein zijn opdracht naar Portugalgegaan om een nieuwe administratievan de kwekerij op testellen. Hij zou dat slechthebben uitgevoerd en ondermeer niet hebben opgemerktdat er veel ontvangsten naarde particuliere rekening vande manager waren gegaan.De advocaat van betrokkenestelde dat de klacht veel telaat is ingediend en dat klagerdaarom niet-ontvankelijkdient te worden verklaard.‘Gesteld noch gebleken is dater gronden zijn die het aanvaardbaarmaken dat klagerna een ‘aangifte’ in 2004 vanvermeende misleiding doorbetrokkene, waarna de politieZuid-Holland Zuid hemop 6 juli 2004 adviseerde eenciviele zaak aan te spannen,nadien nog ruim vier jaarheeft gewacht met het indienenvan de klacht. Laat staandat hij in totaal ruim zes jaarheeft gewacht met de indieningdaarvan. Het betreft hiereen overschrijding van de redelijketermijn tussen het gesteldeklachtwaardig handelenen de indiening van hetklaagschrift.’ Voor het gevalde Raad van oordeel mochtzijn dat geen sprake is vanoverschrijding van de redelijketermijn, dient volgens deraadsvrouwe van betrokkeneAccountantskantoren onderscheidenzich te weinigUpdate MINOX-UrenadministratieSoftwareproducent MI-NOX heeft onlangs denieuwe versie van haar urenadministratieop de marktgebracht. Hierin controleerthet programma tijdens vastleggingvan de uren de volledigheidper werkdag enook een inhoudelijke beoordelingtot ongegrondverklaringvan de klacht te leiden.‘Met name voor de door klagergestelde verwijtbare gedragingenvan betrokkene isgeen basis in de stukken tevinden. Aan betrokkene isgeen opdracht verstrekt tothet inspecteren van de administratievan de kwekerij. Betrokkeneis niet verantwoordelijkgeweest voor detotstandkoming van de overeenkomsttussen klager endiens manager in Portugal,laat staan dat hij opdracht hadtoe te zien op een juiste uitvoeringvan de overeenkomst.Duidelijk is immers dat de onderleiding van betrokkeneopgestelde concept-intentieovereenkomstnooit door partijenis ondertekend en dat betrokkenevanaf maart 2002niet meer bij de onderhandelingenbetreffende de aandelenverkoopdoor klager aandiens manager is betrokken.’Het enige dat volgens deraadsvrouwe uit de overlegdestukken valt af te leiden is datop enig moment na het ondertekenenvan de overeenkomstbij klager kennelijk onvredeis ontstaan over de doorhem met zijn manager in Portugalaangegane transactie.‘Die onvrede lijkt klager nu opbetrokkene te willen afwentelen.Dit, terwijl klager in augustus2002 nog schreef uitermatetevreden te zijn overde handelwijze van betrokkene.Een gegronde reden voordeze plotselinge koerswijzigingheeft betrokkene niet inde door klager overlegde stukkenaangetroffen.’ An[Zitting Raad van Tucht RA,12 mei 2009]Het artikel ‘Accountantskantorenonderscheidenzich te weinig met hun eigenkennis’ in de vorige editievan AN schetst enkele conclusiesuit het dit voorjaaruit gevoerde praktijkonderzoekom als accountantskantoorsterker en meer onderscheidendte concurreren.Het complete onderzoeksrapport(€ 45, excl.verzendkosten en BTW) is tebestellen via ton@tonwillems.nlof www.ondernemingssucces.com. An-week. Wanneer het aantalverantwoorde uren niet aansluitmet de normuren, toonthet dit direct. MINOX biedtnu ook een faciliteit om voorschottente declareren en automatischte verrekenen metde bestede uren. An28 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17028-029_AN14_TUC-VAK 28 14-07-2009 14:59:03

vakinformatie AnVersie 2.0 gebruikershandleidingjaarrekening opfiscale grondslagDe werkgroep Fiscaal Jaarrapport,ingesteld doorhet SBR, heeft versie 2.0 gepubliceerdvan de gebruikershandleidingvoor de jaarrekeningen publicatiestukken opfiscale grondslag, enkelvoudigen geconsolideerd, als onderdeelvan het Fiscaal Jaarrapport.Ten opzichte van versie1.0 van de gebruikershandleidingis een aantal wijzigingendoorgevoerd. Hoofdstuk 4 istoegevoegd, waar wordt ingegaanop consolidatie bij kleinerechtspersonen. De gebruikershandleidingis in lijn gebrachtmet het Besluit Fiscalewaarderingsgrondslagen (september2008), dat ten tijde vanversie 1.0 nog niet beschikbaarwas. Dit besluit is toegevoegdals bijlage 2 van de gebruikershandleiding.Bijlage 3 is toegevoegdwaarin een overzichtwordt gegeven van de postenin een publicatiestuk op fiscalegrondslag in relatie tot degegevenselementen in de Nederlandsetaxonomie. Ookzijn enkele tekstuele verbeteringendoorgevoerd. De doorhet SBR opgerichte werkgroepFiscaal Jaarrapport (werkgroepFJR) bestaat uit een bredevertegenwoordiging vanaccountants, fiscalisten ensoftwareleveranciers. Binnende werkgroep FJR staan derapportageverplichtingen vankleine ondernemers centraal.De werkgroep streeft er naarzodanig inhoud te geven aande gebruikershandleiding, datdaarin een antwoord kan wordengevonden op de vragendie zich in de praktijk hetmeeste voordoen. De werkgroephoudt zich voortdurendaanbevolen voor reacties encommentaren. Jaarlijks verschijnteen volledig geactualiseerdeversie. Reacties encommentaren ingediend toten met september van iederjaar worden meegenomen bijhet vaststellen van de jaarlijksgeactualiseerde versie.U kunt hiervoor mailen naarinfo@sbr-nl.nl. AnBèta-versie verklaringengeneratorNOvAA en NIVRANIVRA en NOvAA hebbensamen de verklaringengeneratorontwikkeld waarmeeleden de juiste verklaringtekstgemakkelijkerkunnen selecteren. Met deverklaringengenerator is hetmogelijk om aan de hand vaneen aantal vragen een voorbeeldverklaringte genereren.De versie die nu gereed is,betreft nog een testversie.Wanneer u deze verklaringengeneratorwilt uitproberen,ontvangt het NIVRA uwopmerkingen graag viaj.th.drupsteen@nivra.nl.De definitieve versie verschijntin augustus. Deze zaldan ook als stand alone versiebeschikbaar komen voor accountantskantoren.Binnenkort wordt hiervooreen prijsstaffel vastgesteld,alsmede bestelinformatie. An(Advertorial) 4 Accountancynieuws 17 juli 2009 nr 14www.accountancynieuws.nl 29028-029_AN14_TUC-VAK 29 14-07-2009 14:59:07

An agendaAGENDA1 augustus 2009Cursus: Coachingwww.nivra.nl/vera20 augustus 2009Cursus: De beloning vande DGAwww.vedaa.nl26 augustus 2009Cursus: Vpb 2009/2010www.kluwershop.nl/opleidingen31 augustus 2009Cursus: Vrije beroepersen de fiscuswww.vedaa.nl2 september 2009Cursus: Wat de crisis onsleertwww.nivra.nl/vera7 september 2009Cursus: Actualiteitenvennootschapsbelastingwww.cb.nl8 september 2009Cursus: Bewustwording opde digitale snelwegwww.com-connect.nl8 september 2009Cursus: De bijzondere fiscalepositie van de DGAwww.cb.nlUitgelichtStart: 17 september 2009PersonaliaRobin Linschoten wordt commissaris bij DSB Bank,waar hij het risicobeleid voor zijn rekening neemt.ABAB heeft Patrick Bunskoek benoemd tot directeurRelatiemanagement.PwC heeft 12 nieuwe partners en 23 directors benoemd; bijde Advisorypraktijk zijn dat 4 nieuwe partners en 4 directors,bij de Assurancepraktijk 3 partners en 15 directorsen bij de Tax- en HRS-praktijk 5 partners en 4 directors.Sunny Bantvawala RA AA MBA is aangetrokken bij Fiscountals nieuwe adviseur voor de regio Noord- en Zuid Hollanden Utrecht /Flevoland.HLB Van Daal & Partners heeft per 1 juli jl. twee nieuwepartners: Eddy van Hugten RA en Pascal Kosters RA.Ron van Eijk (50) RA trad per 1 juli jl. toe tot de Raad vanBestuur van BDO CampsObers Accountants & Adviseurs.8 september 2009SRA-actualiteiten driedaagsevoor accountantswww.sra.nl/cursussen14 september 2009BTW-academie IIwww.cb.nl18 september 2009NIVRA Young ProfessionalsDay 2009www.nivra.nl/youngprofs21 september 2009NIVRA-debatsessie: Struikelenin het regelwoudwww.nivra.nl24 september 2009Pensioendesk AccountantSeminarwww.pd.nl6 oktober 2009Accountancynieuwsdagwww.accountancynieuws.nlMasterclass Bedrijfsovername en FusiespecialistDe meningen over de accountant als overnameadviseur lopen uiteen, maar een gedegen kennisop dit gebied is nooit een overbodige luxe. Om die reden introduceert Markus VerbeekPraehep een volwaardig opleidingsprogramma Masterclass Bedrijfsovername en Fusiespecialist.Na deze 10-maandse masterclass komt de accountant beter beslagen ten ijs als het gaatom begeleiding van aankoop-, verkoop-, fusie- of overnametrajecten in het MKB. Geleerdwordt valkuilen, zoals het te laat inschakelen van specifieke expertise, te vermijden. De masterclassis bestemd voor afgestudeerden aan een AA-, RA-, FB- of CB-opleiding, functionerendop het niveau van AA of RA, en met enige jaren relevante werkervaring. Zie ook www.mvp.nl.Accountancynieuws2-wekelijks vakbladvoor accountantswww.accountancynieuws.nlUitgeverijKluwer bv. Postbus 23,7400 GA DeventerRedactieF.J.M. Heitling, hoofdredacteurTel. (0570) 64 89 31Mw. drs. J.M. Oord,eindredacteurTel. (0570) 64 88 90redactie@accountancynieuws.nlFax (0570) 64 78 15RedactiesecretariaatMw. E. GravendeelTel. (0570) 64 77 30E-mail: egravendeel@kluwer.nlRedactieMr. C.J.A. van Geffen (Deloitte)Drs. J.G. Groeneveld RA RV(Wingman Business Valuators)Prof. dr. G.C.M. Majoor RAE.J.H.J. Mantelaers RA (A&Daccountants), Drs. J.H.R.H.M.Schretlen (PwC Subsidie, Innovatie& Beleid), F.K.D. Tsang RAAlfa Accountants en Adviseurs,Drs. A.T. Valkenburg (PKF Wallast),Prof. dr. R.G.A. Vergoossen RA(BDO CampsObers),J. Wietsma AA (Full FinanceConsultants), Mr. D.J. Willemars(Holland Van Gijzen Advocaten)MedewerkersR. de Ruiter, C. NubberUitgeverDrs. E.J. WillemsenAdvertentiesF. Eijkelkamp, tel (0570) 64 88 97E-mail: feijkelkamp@kluwer.nlG. Ruitenbeek, tel (0570) 64 74 52E-mail: gruitenbeek@kluwer.nlM. Pattynama, tel (0570) 64 89 96E-mail: mpattynama@kluwer.nlMedia Order ServicesDini Oudbier, tel (0570) 64 87 24AbonnementenU komt voor een gratis abonnementop Accountancynieuwsin aanmerking indien u binnende doelgroep valt.U betaalt dan eenmalige inschrijfkostenvan € 37,50. Een aanvraagformuliervindt u opwww.accountancynieuws.nl.Indien u niet voor een gratisabonnement in aanmerking komt,kunt u een betaald abonnementnemen voor € 89,- per jaar.Bel onze klantenservice:0570-673 444.Via www.accountancynieuws.nlkunt u uw abonnement opzeggenof uw adressering wijzigen.BasisvormgevingFrederik Helfrich ontwerper BNOVormgevingco lo rs ca n b v, Voorhout - AmsterdamDrukkerijSenefelder Misset, DoetinchemOp al onze aanbiedingen en overeenkomstenzijn van toepassing de Algemene Voorwaardenvan Kluwer BV, gedeponeerd ter griffie van deRechtbank te Amsterdam op 8 augustus 2007onder depotnummer 127/2007. Deze vindt uop www.kluwer.nl of kunt op opvragen bij onsCustomer Care Center.30 www.accountancynieuws.nl 17 juli 2009 nr 14 Accountancynieuws17030_AN14_RUB_AGD-PER-UIT 30 14-07-2009 15:00:16

020-032_AN14_ADV 31 14-07-2009 14:50:32

020-032_AN14_ADV 32 14-07-2009 14:50:44