Fraude en het ontslag van de liegende werknemer

ArbeidsrechtFraude en het ontslagvan de liegende werknemerOnlangs heeft de Kantonrechter inBreda bepaald dat een werknemerdie tijdens een ingesteld fraudeonderzoekaantoonbaar loog, opstaande voet mocht worden ontslagen.Dit, terwijl de Rechtbank devraag of de fraude was gepleegdonbeantwoord liet. In dit artikelwordt stilgestaan bij de gevolgenvan deze uitspraak voor de praktijk.Eerst wordt ingegaan opfraude in het algemeen.FraudeJaarlijks wordt naar schatting voor velemiljoenen gefraudeerd. Dit betreft nietalleen multinationals, zoals uit demedia blijkt, maar ook het mkb. Uitonderzoeken komt naar voren dat dejaarlijkse schade door fraude van werknemersgemiddeld genomen circa 5%van de jaaromzet van bedrijvenbedraagt. Veel van deze fraudegevallenkomen in het geheel niet in de publiciteit.Enerzijds willen bedrijven de vuilewas niet buiten hangen. Anderzijdsworden politie en justitie in veel gevallenniet ingeschakeld en laten werkgevershet er vervolgens – bij gebrek aanhard bewijs – bij zitten. Dit laatste terwijlwerkgevers in het algemeen derotte appels wel direct buiten hetbedrijf willen zetten (lees: willenontslaan).Ontslag op staande voetIn het algemeen rechtvaardigt fraudede zwaarste arbeidsrechtelijke sanctie:ontslag op staande voet. “In het algemeen”omdat de feiten en omstandighedenvan geval tot geval kunneneen ontslag op staande voet rechtvaardigt.Legt een werkgever aan het ont-hebben te houden met de belangenbeginsel is dat werknemers rekeningslag op staande voet bijvoorbeeld verduisteringten grondslag, dan dient belang om een fraudezaak op te lossen.van hun werkgever, waaronder hetdeze beschuldiging vanzelfsprekendwel vast komen te staan. Mocht dat Kantonrechterniet lukken, dan ontvalt de grondslag Bij de zaak die speelde bij de RechtbankBreda was een omvangrijkevan dit ontslag op staande voet, tenzijer andere redenen zijn aangevoerd die fraude geconstateerd. In het kader vanwél vast komen te staan. Het verdient het fraudeonderzoek vonden verhorendaarom aanbeveling de reden van het van een medewerker plaats die vanontslag op staande voet zeer feitelijk deze fraude werd verdacht. De fraudeen zorgvuldig (maar in ieder geval zou zijn gepleegd samen met eenschriftelijk) te formuleren.derde. De medewerker had een dusdanigefunctie dat hij regelmatig groteVerhoorgeldbedragen in ontvangst nam. Tijdensde verhoren ontkende de mede-In het strafrecht geldt het uitgangspuntdat niemand aan zijn eigen veroordelingbehoeft mee te werken. In werkgever ontdekte echter kort daarnawerker deze derde te kennen. Dehet arbeidsrecht ligt dit anders. Als de dat de twee elkaar wél kenden. Ze blekenzelfs bevriend te zijn. Op basis vanwerkgever een fraude vermoedt enhier onderzoek naar instelt, zijn werknemersgehouden om hieraan mee te de werkgever vervolgens op staandedeze leugen werd de werknemer doorwerken. Oók als dit negatieve gevolgenvoor de werknemer zelf kan heb-In de procedure die volgde stondvoet ontslagen.devariëren. Bij een ontslag op staande ben. De grondslag van deze verplichtingom aan dergelijke onderzoeken envoet gelden zeer specifieke juridischespelregels. Door de fraude (of diefstal, verhoren mee te werken, is gelegen inof verduistering) wordt de werknemer het wettelijk verankerde “goed werknemerschap”Een uitvloeisel van het vertrouwen onwaardig, hetgeendit“Legt een werkgever aan het ontslagop staande voet bijvoorbeeldverduistering ten grondslag,dan dient deze beschuldiging vanzelfsprekendwel vast komen te staan.”j u r i d i s c h e a c t u a l i t e i t e n b e l i c h t d o o r C M S D e r k s S t a r B u s m a n n4

vraag centraal of dit ontslag opstaande voet gerechtvaardigd was. DeRechtbank oordeelde dat de werkgevereen gerechtvaardigd belang had omeen onderzoek naar fraude in te stellenen dat de werknemer gehouden was“Door tijdens dit onderzoek te liegenwas de werknemer het vertrouwenonwaardig geworden en dit rechtvaardigdeeen ontslag op staande voet.”hieraan mee te werken. Door tijdensdit onderzoek te liegen was de werknemerhet vertrouwen onwaardiggeworden en dit rechtvaardigde eenontslag op staande voet. De Rechtbankliet hierbij de vraag onbeantwoord offraude wel of niet was gepleegd.ConclusieUit de uitspraak van de RechtbankBreda blijkt dat de gevolgen ingrijpendzijn als een werknemer liegt in hetkader van een onderzoek naar fraude.Werknemers die van fraude wordenverdacht moeten meewerken en als opbasis van het onderzoek de fraudekomt vast te staan rechtvaardigt dateen ontslag. Als de fraude (nog) nietvast staat – er is bijvoorbeeld alleeneen vermoeden en er ontbreekt hardbewijs – dan kan de werknemer óókworden ontslagen, als hij op een leugenwordt betrapt. Frauderende werknemersen collega’s die hier meebekend zijn moeten derhalve oppassen!Voor werkgevers is het door dezeuitspraak een stuk eenvoudiger omdeze werknemers eveneens te ontslaan.Of hiermee een belangrijke stapis gezet om fraude de kop in te drukken,zal de toekomst leren.Michiel van DijkSectie ArbeidsrechtT +31 (0)30 2121 320E michiel.vandijk@cms-dsb.comd e c e m b e r 2 0 0 85