AUGUSTINUS het innerlijke leven = uitgangspunt ... - Klassieke Kring

AUGUSTINUShet innerlijke leven = uitgangspunt van het denken over de wereld(= Augustinus’ verwezenlijking in de filosofie)de augustinische fruitio Dei (genieting van God)leer over genade en predestinatie universele geschiedenisfilosofienl. de menselijke geschiedenis is een strijd tussen twee tegengestelde krachtendie uitloopt op de realisatie van het EschatonAugustinus als “lens”: trekt alle lichtstralen van één kant samen tot één bundel, maar zendthen aan de andere zijde weer in alle richtingen uitsubjectiviteitLEVEN EN WERK-> manicheïsme: extreem dualisme = werkelijkheid is een mengsel van twee oerbeginselennl. het Goede (het Licht) en het Kwade (de Duisternis)in deze kosmische strijd moet de geestelijke ziel zich bevrijden uit de lichamelijke ziel.1. de innerlijkheidsmethode• inleidingleven = het bereiken van zelfkennisde zoektocht naar het zelf = de zoektocht naar God‘noverim me, noverim te’filosofie = twee soorten kennis : de ene over de ziel, de andere over godovergenomen uit Plotinos:- de innerlijkheidsweg: introspectie- het hiërarchisatieprincipe: zoektocht naar zelfkennis = opklimming (ascensio)drie belangrijke elementen in Augustinus innerlijkheidsmethode:• schepping en genadePlotinos’ emanatie:menselijke vervreemding = neerdaling en terugkeer van en naar het Enede ziel is goddelijk: ze is de god in ons= relatie tussen mens en god: van belang voor innerlijkheidsmethode:God zoeken via introspectie, kennis van de werkelijkheid via kennis van het zelfNIET via empiristische methodes, zintuigenChristelijk scheppingsbeeld:creatio ex nihil

dus: tussen mens en God ligt de kloof van de transcendentieom tot ware kennis te komen moet de mens niet alleen opklimmen, maar God ook neerdalenAugustinus: zonder goddelijke genade kan de mens niet tot zelf- en godskennis komen• de wil“de wil is een beweging van de ziel om iets niet op te geven of om iets te verwerven”-> er wordt dus enkel door de wil gezondigd• de tijddoel: rust, immutabilitas, het ontsnappen aan de tijdde christelijke visie op tijd:schepping van de wereld en van de mens is lineair:- beginpunt: schepping- eindpunt: het eschaton of eindgericht- daartussen: de geschiedenis als uitvoering van gods plan en strijd tss goed en kwaadAugustinus beargumenteert de eenmaligheiditt het stoïcisme: kosmisch determinisme, in alle werelden moet alles elke keer weerhetzelfde zijn, vanwege de goddelijke voorzienigheiddus: de ziel wordt niet wedergeboren en kan zich dus ahw niet ‘herpakken’gevolg: elke individuele, particuliere handeling of beslissing krijgt een zware impactopm.: Jezus die op aarde kwam is dus een binnenbreken van de eeuwigheid in de tijd2. Kennis en Waarheidkennis over de waarheid is volgens Augustinus niet empirisch te vinden,maar via introspectie en zelfreflectieimmers: si fallor, sum (als ik me vergis, ben ik)de wereld is dus ‘wat als zodanig verschijnt aan mijn bewustzijn’de visio intellectualis:‘voor de geest is denken dat wat het zien is voor het zintuig’morele en esthetische waardeoordelen kunnen door de visio intellectualis gezien worden.= inwendige waarheidsnormen: apriorische denkvormen die ten grondslag liggen aan deobjectiviteit van de verschijningswereld.Hoe de geschapen en veranderlijke mens in bezit is gekomen van die a priori, eeuwige enonveranderlijke visio intellectualis wordt door Augustinus uitgelegd via zijnilluminatietheorie (die in de cursus verder niet wordt uitgelegd wegens plaatsebrek).

3. de Twee Stedende geschiedenis als een strijd tussen goed en kwaadgoed en kwaad als twee tegengestelde maatschappijen/stedenhandelingen en gebeurtenissen krijgen dus een morele en spirituele betekenishet saeculum:de zes dagen in Genesis = zes perioden waarin de menselijke geschiedenis wordt ingedeeldde twee steden:- heiligheid- zondigheid= eschatologische fenomenen: predestinatienl. mensen worden in één van de twee steden ingedeeld op basis van goddelijke voorbestemming-> de steden zijn niet zichtbaar tot op het EindgerichtEén ecclesia mettwee zijnsgraden:- de aardse institutie- de civitas Dei‘gebruiken’ en ‘genieten’:- de vromen gebruiken de aarde ten einde van God te genieten (fruitio Dei)- de profanen gebruiken God om van de aarde te genietenopm. over politiek: politiek is een zonde, is des duivels:politiek is ontstaan door het verlies van de orde in de menselijke verlangens (na de Val)om macht over elkaar te zoeken, nadat we de macht over onszelf zijn kwijtgeraakt.