Carnavalskrant 2015

Me steke van
wal…
45
Het Beleg van Bergen op Zoom (1622) en de
nasleep daarvan
Kort na het aflopen van het Twaalfjarig Bestand
(1609-1621) beraamde de Spaanse veldheer Spinola
plannen om Bergen op Zoom in te nemen. Hij
rekende op de medewerking van de minderheid van
katholieke inwoners van die stad. Inderdaad openden
die op 18 juli 1622 de poorten van de stad, maar even
later werden ze door de protestantse inwoners weer
gesloten. Enkele afleidingsmanoeuvres leverden
geen resultaat op, Bergen op Zoom hield stand,
voornamelijk omdat de stad vanuit de zee bevoorraad
kon worden en schepen vanuit Zee de Spaanse
troepen konden beschieten. Spinola’s veldheer Don
Luis de Velasco y Velasco hield het beleg bijna
negentig dagen vol en verloor daarbij ongeveer 5.000
soldaten. Op 2 oktober van dat jaar slaagde Prins
Maurits erin om de stad te ontzetten en vluchtten de
Spaanse troepen naar het zuiden.
De herinnering aan het beleg is bewaard gebleven in
het lied Bergen op Zoom, houdt u vroom. De tekst
ervan is ontstaan uit de briefwisseling van Adriaen
Valerius uit Veere met een van de bestuurders van
Bergen op Zoom. Het staat ook bekend onder de titel
,,Merck toch hoe sterck” en werd onder die naam een
van de meest bekende Nederlandse geuzenliederen.
Maurits van Nassau, Prins van Oranje
(1567 - 1625)
door Michiel Jansz. van Mierevelt.
De overgave van Breda aan Ambrosio de Spinola
(1569-1630) door Justinus van Nassau (1559-
1631).Door: Diego Velázquez - Museo del Prado,
Madrid.
Prins Frederik Hendrik
van Oranje-Nassau. (1584-1647).
door Michiel Jansz Mierevelt (1567-1641).
Ook Fort Henricus bij Steenbergen hoort hierbij. Een
ingenieus inundatiesysteem doet de rest. Bij opmars
van de vijand kan het gebied onder water worden
gezet, terwijl tegelijkertijd het grootste deel van de
polders gespaard blijft.
De oorlog met Spanje komt in 1648 eindelijk ten
einde. Maar dit betekent niet het einde voor de
linie. Menno van Coehoorn, vestingbouwkundige
van de Republiek der Nederlanden, ontwerpt het
Zuiderfrontier; die loopt in Brabant van Bergen
op Zoom naar Grave. De oude linie wordt hier
onderdeel van en tussen 1698 en 1727 in fases
opnieuw verbeterd en versterkt.
In de Oostenrijkse Successieoorlog zijn het de
Fransen die in 1747 Bergen op Zoom belegeren. Zij
krijgen het voor elkaar om de stad wel te bezetten.
Steenbergen blijft dan in Staatse handen. Maar ten
tijde van de Bataafse Republiek en wat later het
Franse Keizerrijk van Napoleon wordt het grootste
deel van Nederland alsnog Frans grondgebied.
Die maakt slim gebruik van de West-Brabantse
Waterlinie als achterhoede van de kustverdediging.
Maar tussen 1812 en 1876, Nederland is intussen een
koninkrijk, verliezen de vestingsteden en de forten
Ambrosio de Spinola (1569 - 1630)
door Michiel Jansz van Mierevelt.
In juli 1625 viel Breda in Spaanse handen. Daardoor
bezat de ’Republiek van de Zeven Verenigde
Provinciën’ in Noord-Brabant niets meer dan een
kleine reeks vestingen aan de West- en Noordwestrand:
Bergen op Zoom, Steenbergen, Willemstad en
Geertruidenberg. Een serie egelstellingen gelegen
aan de Schelde, het Volkerak en de Biesbosch, die
‘de vijand’ moeilijk kon innemen, omdat ze via hun
havens van het nodige konden worden voorzien.
Prins Frederik Hendrik en de Staten-Generaal
wilden deze laatste vestingen op ‘Brabantse’ grond
moderniseren en uitbreiden. Daar werd in de jaren
1627 -1628 hard aan gewerkt.
Blaeuw 1645 - Tabula Bergarum ad Zomam Stenbergæ et novorum ibi operum.
vanaf links Steenbergen met de diverse forten naar rechts liggende Bergen op Zoom.…
Uit: “Theatrum Orbis Terrarum, sive Atlas Novus in quo Tabulæ et Descriptiones Omnium Regionum, Editæ
a Guiljel et Ioanne Blaeuw” (Theater van de Wereld, of een Nieuwe Atlas van kaarten en Beschrijvingen
van alle Streken, Geredigeerd door Willem en Jan Blaeuw), 1645.