Vraag - Staalbankiers

‘Double
outlook 2011
dip’ of
dubbel herstel
door rody van der pols en hans smits, fotografie getty images
economen krabben hun hoofd. nooit eerder
waren ze zo verdeeld over de richting
die het opgaat met de wereldeconomie. ligt
een nieuwe crisis in het verschiet of krijgen
we juist de tegenhanger van de ‘double dip’,
een dubbel herstel? We zetten de meest
gangbare scenario’s voor 2011 op een rijtje.
Sinds het uitbreken van de kredietcrisis lijkt het wel een traditie: ook dit
keer moeten we namelijk vaststellen dat het afgelopen jaar in economisch
opzicht veelbewogen was. Voor ons Europeanen sprong daarbij
vooral de schuldencrisis in het oog. Even werd er zelfs gespeculeerd over
versplintering van de eurozone. Maar uiteindelijk realiseerden de
Europese leiders dat ze daarmee meer zouden verliezen dan winnen en bereikten
ze alsnog overeenstemming over een noodpakket voor de landen die dreigden te
bezwijken onder hun schuldenlast, zoals Griekenland en Ierland. Het negatieve
eurosentiment was daarmee – in elk geval tijdelijk – bedwongen. Van een dieptepunt
van 1,195 dollar per euro klom de munt zelfs weer even naar 1,419 dollar per
euro, om vervolgens terug te vallen naar 1,304 dollar per euro.
Deze paniek rondom de euro is kenmerkend voor het huidige, economische
gesternte: dat van grote onzekerheid. De kredietcrisis blijkt langere tanden te hebben
dan verwacht. De schulden hebben zich de afgelopen decennia opgehoopt in
de Westerse wereld en moeten nu worden afgebouwd. En dat doet pijn. Overheden
hebben de afgelopen twee jaar uitgebreide stimuleringsmaatregelen genomen,
maar moeten nu de buikriem aanhalen en fors bezuinigen (zoals we in Nederland,
maar vooral ook in de rest van Europa zien); banken proberen de risico’s te
minimaliseren en zijn daardoor nog steeds terughoudend bij hun kredietverlening;
gdp 2011
eurO Vs JapaN ONtw. Opk. wereLd
zONe wereLd wereLd
profinance 1,3% 2,4% 1,2%
Capital economics 0,5% 2,0% 2,5%
roubini global economics 1,2% 1,5% 1,5% 1,5% 6,0% 3,4%
deutsche Bank 1,0% 3,1% 0,1% 2,1% 6,2% 3,8%
Jp morgan 1,5% 2,5% 0,9% 1,9% 5,8% 3,0%
imF 1,5% 2,3% 1,5% 2,2% 6,4% 4,2%
OeCd 2,0% 2,2% 1,3% 2,3%
consumenten houden hun hand op de knip vanwege onzekerheid over hun baan
en de economische vooruitzichten. En dan is er nog de vergrijzing en het pensioenprobleem
dat als een molensteen om de nek van menig regering hangt.
Wat voor consumenten geldt, geldt net zo zeer voor economen: ook zij verkeren
in dubio over hoe ze alle signalen moeten duiden. Waar ze het in elk geval over
eens zijn, is dat de wereldeconomie nog altijd uiterst kwetsbaar is. Kijk alleen maar
naar de grote economische onevenwichtigheid binnen Europa (noord versus zuid),
de nog altijd broze huizenmarkt in de Verenigde Staten, de enorme overschotten
op de Chinese handelsbalans en de Japanse exportmachine die kraakt en kreunt
onder de hoge yen. Maar hoe al deze variabelen precies op elkaar inwerken en met
welke gevolgen, daarover woedt momenteel een levendig debat. De economen van
de geraadpleegde bronnen, (zie kader) hebben allemaal een eigen kijk op het jaar
2011, wat tot nogal wat verschillen in de prognoses leidt, vooral voor de ontwikkelde
wereld en regio’s. We zetten de drie meest plausibele scenario’s op een rijtje.
sCeNariO 1: Stabiele, maar
onevenwichtige groei
Na een wereldwijde krimp van de economie met 0,6% in 2009 tekende zich dit
jaar herstel af. Deze groei werd vooral gevoed door de stimuleringspakketten van
overheden enerzijds en het op peil brengen van de uitgeputte handelsvoorraden
anderzijds. Vooral de eerste helft van het jaar liet de wereldeconomie een mooie
groei zien van 5,25% die daarna ietwat inzakte. Het IMF raamt in haar World
Economic Outlook (oktober 2010) het uiteindelijk groeicijfer op 4,8%, waarna
deze lijn van gematigd herstel zich in 2011 doorzet. Grofweg hebben we hiermee
het eerste scenario te pakken: stabiele, maar wel onevenwichtige groei, waarbij de
ontwikkelde wereld langzaam voortkrabbelt en vooral de opkomende landen het
voortouw blijven nemen.
Waar de afgelopen periode overheden met hun stimuleringspakketten de belangrijkste
motor vormden achter de economische opleving moeten nu consumenten
weer het stokje overpakken. Daarbij is de relatief hoge werkloosheid in de Westerse
wereld een potentiële spelbreker. In de Verenigde Staten is de structurele werkloosheid
opgelopen van 5% naar bijna 6,5%. Europa laat een verdeelder beeld zien:
van een schrikbarende jeugdwerkloosheid van 25% in Spanje tot een dalende
werkloosheid in Nederland tot ongeveer 5%. Maar door de bank genomen zit nog
altijd ruim 10% van de Europese beroepsbevolking zonder baan, waarbij het leger
langdurig werklozen groeit.
Bovendien neemt de speelruimte van Westerse overheden af voor belastingverlagingen
of stimuleringsmaatregelen. Eerder kunnen we het tegenovergestelde
verwachten. Zo loopt in de Verenigde Staten een onder Bush ingestelde, tijdelijke
belastingverlichting af. En in Europa is er de dwingende noodzaak om de begrotingstekorten
terug te dringen. Weliswaar is de eurocrisis in principe bedwongen
door de steunmaatregelen voor de economisch zwakke PIIGS-landen (Portugal,
Italië, Ierland, Griekenland en Spanje). Maar om een blijvend vertrouwen af te
dwingen, zal Europa moeten laten zien dat het haar menens is met het hervormen
van de overheidsfinanciën. >
bron: profinance
10 staalmagazine december 2010
staalmagazine december 2010 11