Eindevaluatie Kraaijenbergse Plassen - Provincie Noord-Brabant

Hoofdstuk 1InleidingDe Kraaijenbergse Plassen zijn op een haarna voltooid. In twee plassen wordt dekomende jaren nog gewonnen, de anderezes zijn klaar en ook de herinrichting vanhet gebied waarin de plassen liggen isgrotendeels afgerond.Daarmee komt een einde aan ruimveertig jaar zandwinning in het gebiedtussen Grave en Cuijk, in het noordoostenvan de provincie Noord-Brabant. Een goedmoment om de balans op te maken.Dat gebeurt in dit rapport.Hoofdstuk 2De zandwinningHet aanleggen van de KraaijenbergsePlassen heeft een maatschappelijk nutgediend. Op de plaatsen waar nu de achtplassen liggen, is de voorbije veertig jaar 70à 75 miljoen ton beton- en metselzandgewonnen, een even schaarse als noodzakelijkegrondstof voor de bouw.Daarnaast leverden de winningen substantiëlehoeveelheden grind, ophoogzand enklei op. Met dat alles hebben de KraaijenbergsePlassen een aanzienlijke bijdragegeleverd in de nationale behoefte aangrondstoffen voor de bouw.De zandwinning heeft het landschapop een ingrijpende en onomkeerbare wijzeveranderd. Met de komst van de plassen iseen karakteristiek oud rivierkleigebied meteen terrasvormige opbouw en enig bodemreliëfverloren gegaan, met een totaleoppervlakte van zo’n 475 hectare.Hoofdstuk 3De herinrichtingIn de jaren negentig is in de politiekebesluitvorming uitdrukkelijk gesteld dat detwee voorliggende, laatste uitbreidingen -eerst Plas 7, later Plas 8 en 9 - slechts ondervoorwaarden aanvaardbaar zouden zijn.Er moest ‘een evenwichtig stelsel aan maatregelen’worden genomen, maatregelendie onder meer de belangen van de natuuren de bewoners van het gebied zoudenbeschermen. Bovendien moest het projectgebied,met een omvang van ongeveer1.000 hectare, opnieuw worden ingericht,in lijn met de nieuwe functies die hetgebied moest gaan krijgen: natuur,recreatie en wonen.De gemeente Cuijk, zandwinnerSmals Bouwgrondstoffen BV en deProvincie hebben deze uitgangspunten inconcrete maatregelen omgezet. Ze zijnvervolgens opgenomen in de ontgrondingsvergunning,waarna de zandwinner zeheeft uitgevoerd of laten uitvoeren.Tijdens de zandwinning zijn in deplassen de noodzakelijke voorwaardenvoor natuurontwikkeling gecreëerd:eilandjes, landtongen, poelen, moerassen,grillige oeverlijnen, flauw aflopende taluds,glooiingen, een dam en het omleggen vansloten. Ook het gebied om de plassen heenis aangepast. De agrarische functieverdween er grotendeels; natuur, recreërenen wonen kwamen er voor in de plaats.130Eindevaluatie Kraaijenbergse Plassen Samenvatting