Onderwijs2032

zijn waar we tegenkomen wat we uit onszelf wellicht
nooit hadden gezocht. 18 Ook Aleid Truijens zegt in
de Volkskrant dat de school leerlingen moet bijbrengen
wat zij niet vanzelf leren: Niet kneden, maar
4.2 In de praktijk
4.2.1 Filosofie
In de hoofdlijnen van het advies noemt het Platform
filosofie een manier waarop persoonsvorming vorm
kan krijgen op school. Uit een enquête van EDventure
blijkt dat een deel van de ouders, onderwijsorganisaties
en mensen uit het bedrijfsleven zich hierin
kan vinden. Sommige respondenten geven aan dat
het belangrijk is filosofie te verweven in het primair
onderwijs, net als bijvoorbeeld culturele vorming en
debatteren. Gepleit wordt, ook voor het voortgezet
onderwijs, voor een hoofd-hart-handbenadering. 20
Op de dialoogsite trekt Johan ter Beek filosofie en
persoonsvorming juist uit elkaar. Hij beschouwt
kritisch leren denken (filosofie) als kern van het onderwijs,
net als (op gelijke hoogte) persoonsvorming,
levensbeschouwing en ethiek. Volgens Ter Beek kan
dit onderdeel van het onderwijs het beste worden
ingevuld met behulp van de ‘gildestructuur’: elke
leerling wordt dan aan een mentor/meester gekoppeld
binnen en buiten de school. Laat leerlingen weer
de diepte van menselijk bestaan leren en dit toepassen
helpen vormen. […] Veel zaken die de wereld vooruit
hebben geholpen zijn bedacht door eenzelvige,
onbuigzame eenlingen. 19
De Vereniging Filosofiedocenten in het Voortgezet
Onderwijs (VFVO) waardeert in een reactie de aandacht
voor kritisch denken in de hoofdlijnen van het
advies - een van de belangrijkste doelstellingen van
filosofieonderwijs - maar beschouwt filosofie als
meer dan louter persoonsvorming: eerder zou het
gaan om het ontwikkelen van een (kritische, flexibele,
betrokken) houding die op alle fronten inzetbaar
is. Die ontwikkeling vindt plaats door het gelijktijdig
aanleren van kennis en vaardigheden.
Kennisinhouden en vaardigheden worden bij filosofie
tegelijkertijd aangeleerd en zijn onlosmakelijk met
elkaar verbonden. Disciplines van de filosofie zoals
kennistheorie, wetenschapsfilosofie, sociale filosofie,
ethiek en logica krijgen betekenis doordat leerlingen
actief met de kennisinhouden van deze gebieden aan
het denken worden gezet. 22
Innovatiespecialisten geven in totaal twee sessies op
iedere school, een start- en een eindsessie, de opdracht
wordt daarna verder online begeleid, online begeleiden
is makkelijk, kwestie van vragen beantwoorden en
adviseren zodat ideeën innovatiever en haalbaar
worden, je kunt bepaalde ideeën ook snel afwijzen
omdat ze niet haalbaar of innovatief zijn, de
jongeren gaan na de startsessie thuis en/of op school
aan de slag om hun ideeën innovatiever te maken, of
om te controleren of het al bestaat, zij doen dus het
meeste werk, dat proces zal verslavend werken, hun
enthousiasme zal overheden/scholen overtuigen dat
jongeren door innovatief denken interesse krijgen in
het ondernemen, dat ze hun eigen banen gaan creëren,
dat kan een bedrijf zijn of het simpelweg bedenken en
verhandelen van een produkt of dienst.
4.2.3 Beweging en gezondheid
Over het belang van beweging en gezondheid is veel
geschreven naar aanleiding van de hoofdlijnen van
het advies van het Platform Onderwijs2032. Een
groot deel van de reacties komt terug in hoofdstuk
9: De hoofdlijnen van het advies: wat verdient
meer aandacht? In de voorliggende deelparagraaf
bespreken we bijdragen waarin bewegingsonderwijs
en gezondheid expliciet gekoppeld worden aan
persoonlijke ontwikkeling. Ook het Platform schaart
beweging en sport in de hoofdlijnen van het advies
overigens onder deze noemer.
Jongeren zijn volgens Raktoe namelijk zeer creatief,
zijn goed in staat om out of the box te denken en
moeten niet wachten tot politici/volwassenen voldoende
banen creëren - dat zal volgens hem nooit
gebeuren. Innovatie leidt altijd tot werkgelegenheid
en zou volgens Raktoe eigenlijk een verplicht vak
moeten zijn op alle scholen. 23
Ook in een gesprek met de Onderwijscoöperatie en
het Platform Leraar2032 gaat het over innovatie.
Deelnemers spreken van een ‘mismatch’ tussen de
wereld binnen en buiten school, bijvoorbeeld als
het gaat om informatica. Innovatie moet je te vaak
erbuiten doen. 24
hun reactie aan het Platform Onderwijs2032 dat zij
verheugd zijn dat binnen het perspectief van persoonsvorming
aandacht is voor het leren bewegen.
Ook spreken ze hun waardering uit voor het feit dat
het Platform sportverenigingen als een belangrijke
omgeving beschouwt waar de meeste kinderen zich
na schooltijd kunnen ontplooien. De partijen vragen
in hun bijdrage om een samenhangende aanpak ten
aanzien van een gezonde leefstijl voor leerlingen,
met specifieke aandacht voor een gezond gewicht. 26
op alle andere deelgebieden. 21
4.2.2 Innovatie
Door op school meer aandacht te schenken aan
innovatie, leren leerlingen het heft in eigen handen
te nemen en zelf hun toekomst vorm te geven. Ook
worden er uiteindelijk meer banen gecreëerd.
Dat zegt Peter Raktoe in een mail aan het Platform.
Zijn idee:
Volgens de Stichting Educatieve Dans verdient de
educatieve dans een plaats in de persoonlijke ontwikkeling
van leerlingen, naast bijvoorbeeld kunst
en cultuur, filosofie en kritisch denken. 25 Jongeren
op Gezond Gewicht, het Nederlands Instituut voor
Sport en Bewegen, Sportontwikkeling NOC*NSF
en de Vereniging Sport en Gemeenten schrijven in
Ook de Koninklijke Vereniging voor Lichamelijke Opvoeding
(KVLO) noemt het belang van een gezonde
leefstijl. Het ontwikkelen van een individuele actieve
en (sportieve) gezonde leefstijl is volgens de vereniging
een van de ontwikkelpunten van persoonsvorming
in het onderwijs. Twee andere punten
van waaruit persoonsvorming gestalte kan krijgen,
18
Gert Biesta in Trouw (6 oktober 2015): ‘Onderwijs moet de leerling meer vormen’.
19
Aleid Truijens in de Volkskrant (10 oktober 2015): ‘Kennis zit niet meer in je hersenen’.
20
EDventure vereniging van onderwijsadviesbureaus (10 november 2015): Rapportage Enquête Finetuning Onderwijs 2032.
21
Johan ter Beek op de dialoogsite onsonderwijs2032.nl.
22
Vereniging Filosofiedocenten in het Voortgezet Onderwijs (18 oktober 2015): Reactie VFVO op advies 2032.
23
Peter Raktoe (mail, 17 oktober 2015): Beoordeling concept.
24
Gesprek met Onderwijscoöperatie en Platform Leraar2032, 12 oktober 2015.
25
Gerard Knoef namens Stichting Educatieve Dans (11 november 2015): Dans in het onderwijs 2032?
26
Jongeren op Gezond Gewicht, Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen, Sportontwikkeling NOC*NSF en Vereniging Sport en
Gemeenten (29 oktober 2015): Brief commissie Platform Onderwijs 2032.
20 21