You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
medium<br />
TIJDSCHRIFT VOOR COMMUNICATIEWETENSCHAP (UvA) / JAARGANG <strong>27</strong> / <strong>#03</strong> / JUNI <strong>2014</strong><br />
Statusupdate:<br />
Sociale media in<br />
andere landen<br />
Ik postduif je nog!<br />
Een vergeten<br />
boodschapper<br />
Het dak eraf!<br />
Bestaat het glazen<br />
plafond nog wel?<br />
koffie<br />
met<br />
paul<br />
pagina 04<br />
medium #3 versie 2.indd 1<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:22 PM
de<br />
redactie<br />
vertelt<br />
Tegen de tijd dat je dit leest staat het WK voetbal alweer<br />
voor de deur. In mijn vorige commentaar schreef ik al iets<br />
over Valentijnsdag, wat in mijn ogen een enorm gehypete<br />
marketingfuif<br />
marketingfuif<br />
is.<br />
is.<br />
Met<br />
Met<br />
het<br />
het<br />
WK<br />
WK<br />
op<br />
op<br />
komst<br />
komst<br />
kan<br />
kan<br />
menig<br />
menig<br />
marketeer wederom zijn vingers aflikken. Bierhoeden,<br />
de<br />
marketeer<br />
welbekende<br />
wederom<br />
Bavariajurkjes<br />
zijn vingers<br />
en<br />
aflikken.<br />
Sambashirts<br />
Bierhoeden,<br />
vliegen<br />
de komende welbekende tijd Bavariajurkjes als zoete broodjes en Sambashirts over de toonbank. vliegen<br />
En de komende gelukkig maar tijd als het zoete er is, broodjes want afgezien over de van toonbank. dit<br />
verbroederende En gelukkig maar bierfeest het is, zal want er de afgezien komende van maanden dit<br />
weinig verbroederende nieuwswaardigs bierfeest te zal melden er zijn. komende maanden<br />
weinig nieuwswaardigs te melden zijn.<br />
Net als elk jaar zal binnen de traditionele journalistiek<br />
de<br />
Net<br />
komkommertijd<br />
als elk jaar zal binnen<br />
aantreden.<br />
de traditionele<br />
Den Haag<br />
journalistiek<br />
is met<br />
de<br />
recessie, de Volkskrant en het NRC debatteren ijverig<br />
over<br />
komkommertijd<br />
de presentator<br />
aantreden.<br />
van Zomergasten,<br />
Den Haag is<br />
de<br />
met<br />
inhoud<br />
recessie<br />
van<br />
Zomergasten. en de Volkskrant En en ook het of NRC er bij debatteren Zomergasten ijverig wel over of niet de aan<br />
tafel presentator mag worden van Zomergasten, gerookt. Wat de een inhoud discussie van ditzelfde dat wel niet<br />
zou programma moeten en opleveren. of er daar aan tafel mag worden gerookt.<br />
Dan is de NOS eigenlijk misschien nog wel het eerlijkst<br />
in<br />
in<br />
het<br />
het<br />
erkennen<br />
erkennen<br />
van<br />
van<br />
de<br />
de<br />
komkommertijd.<br />
komkommertijd.<br />
Daar<br />
Daar<br />
durven<br />
durven<br />
ze<br />
ze<br />
tenminste toe te geven dat er in de zomermaanden niets<br />
te<br />
tenminste<br />
melden<br />
toe<br />
is en<br />
te<br />
hebben<br />
geven dat<br />
ze het<br />
er in<br />
volgende<br />
de zomermaanden<br />
fenomeen in<br />
niets<br />
het<br />
leven te melden geroepen: is en hebben de zomercolumn. ze het volgende Ieder jaar fenomeen is ‘ie er in weer, het<br />
in leven al z’n geroepen: tenenkrommende zomercolumn. eenvoud. Ieder Keer jaar op is keer ‘ie er zit weer, ik<br />
iedere in al z’n ochtend tenenkrommende weer gruwelen eenvoud. voor Keer de buis op keer als Herman zit ik<br />
van iedere der ochtend Zandt aankondigt weer te gruwelen dat de zomercolumn voor de buis als dit Herman keer<br />
weer van der uit Zandt Oost-Duitsland aankondigt komt dat (waarna de zomercolumn je vervolgens dit keer<br />
een weer iets uit te Oost-Duitsland gezette verbrande komt man - waarna in Hawaiiblouse je vervolgens ziet<br />
ploeteren<br />
een iets te<br />
om<br />
gezette<br />
z’n verplichte<br />
verbrande<br />
nummertje<br />
man in Hawaiiblouse<br />
te maken). Want<br />
ziet<br />
dat de gemiddelde NOS-correspondent er net zo weinig<br />
zin<br />
ploeteren<br />
in heeft<br />
om<br />
als<br />
z’n<br />
de<br />
verplichte<br />
kijker, dat<br />
nummertje<br />
moge duidelijk<br />
te maken.<br />
zijn. Als<br />
Want<br />
we ons<br />
<strong>Medium</strong> dat de gemiddelde mogen geloven NOS-correspondent komt hier binnenkort er net gelukkig zo weinig een<br />
einde zin heeft aan (zie als pagina de kijker, 37). dat moge duidelijk zijn. Als we ons<br />
kom<br />
kommer<br />
tijd<br />
<strong>Medium</strong> Goed, het mogen WK, Zomergasten geloven komt en hier zomercolumns binnenkort gelukkig dus.<br />
Welke een einde nieuwsberichten aan (zie pagina kunnen 37). we de komende tijd<br />
nog meer verwachten? Erik Faneker maakte voor alvast<br />
een<br />
Goed,<br />
lijstje<br />
het<br />
met<br />
WK,<br />
speciale<br />
Zomergasten<br />
dagen<br />
en<br />
die<br />
zomercolumns<br />
in ieder geval het<br />
dus.<br />
nieuws gaan halen. Verder dook adjunct-hoofdredacteur<br />
Welke nieuwsberichten kunnen we de komende tijd<br />
Menno Woudt in de wereld van de postduif - een perfect<br />
alternatief nog meer verwachten? voor je smartphone. Erik Faneker Tevens maakte interviewde voor alvast hij<br />
samen een lijstje met met Daan speciale Jongen dagen niemand die in minder ieder geval dan Paul het de<br />
Leeuw nieuws himself gaan halen. over zijn Verder carriere, dook zijn adjunct-hoofdredacteur<br />
toekomstplannen en<br />
zijn Menno telefoon Woudt in de in de fruitbak. wereld Zelf van interviewde postduif ik - voormalig een perfect<br />
communicatiewetenschapper alternatief voor je smartphone. Huub Tevens Schuijn interviewde over zijn hij<br />
nieuwe samen met initiatief Daan Yournalism Jongen niemand en delen minder vaste columnisten<br />
dan Paul de<br />
CW-tijger<br />
Leeuw himself<br />
Bregje<br />
over<br />
van<br />
zijn<br />
Groningen<br />
carriere,<br />
en<br />
zijn<br />
Jeroen<br />
toekomstplannen<br />
Lemmens hun<br />
en<br />
ervaringen. Genoeg leesvoer dus om je studie ontwijkend<br />
gedrag<br />
zijn telefoon<br />
mee<br />
in<br />
te<br />
de<br />
stimuleren<br />
fruitbak.<br />
terwijl<br />
Zelf interviewde<br />
je eigenlijk<br />
ik<br />
voor<br />
voormalig<br />
dat ene<br />
tentamen communicatiewetenschapper moet leren. Namens Huub de redactie Schuijn van over <strong>Medium</strong> zijn<br />
wens nieuwe ik initiatief jou als lezer Yournalism veel leesplezier en delen en vaste een columnisten onwijs mooie<br />
zomer CW-tijger toe. Bregje Vanaf van de intreeweek Groningen vind en Jeroen je de nieuwste Lemmens hun<br />
<strong>Medium</strong> ervaringen. weer Genoeg als vanouds leesvoer in het dus Bushuis, om je studie BG-5, ontwijkend Crea Het gedrag Spinhuis. mee te Tot stimuleren volgend terwijl studiejaar! je eigenlijk voor dat ene<br />
tentamen moet leren. Namens de redactie van <strong>Medium</strong><br />
wens ik jou als lezer veel leesplezier en een onwijs mooie<br />
Ferdinand zomer toe. Vanaf Vroon de intreeweek vind je de nieuwste<br />
<strong>Medium</strong> weer als vanouds in het Bushuis, BG-5, CREA en<br />
Hoofdredacteur Het Spinhuis. Tot volgend <strong>Medium</strong> studiejaar! Magazine<br />
Ferdinand Vroon<br />
Hoofdredacteur <strong>Medium</strong> Magazine<br />
2 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 2<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:24 PM
inhoud<br />
01<br />
02<br />
04<br />
35<br />
Cover<br />
Paul de Leeuw<br />
De redactie vertelt<br />
Ferdinand Vroon over komkommertijd<br />
INTERVIEWS<br />
Op de koffie bij Paul de Leeuw<br />
De telefoons in de fruitbak<br />
Yournalism - the cure against news<br />
obesity<br />
Interview met Huub Schuijn<br />
COLUMNS<br />
14<br />
08<br />
17<br />
28<br />
31<br />
24<br />
Bregje van Groningen<br />
Lente<br />
Lotte Huijgh<br />
The S-word<br />
Jeroen Lemmens<br />
Doodleuk entertainment<br />
Wieteke Jongbloed<br />
Mediawijsheid<br />
RECENSIE<br />
Adam zoekt alles behalve Eva<br />
19<br />
31<br />
11<br />
14<br />
19<br />
25<br />
28<br />
32<br />
38<br />
20<br />
12<br />
22<br />
37<br />
41<br />
42<br />
43<br />
ARTIKELEN<br />
Hoe fake is reality tv?<br />
Het dak eraf!<br />
Bestaat het glazen plafond voor<br />
vrouwen wel?<br />
*bliep<br />
Young, wild and free<br />
Statusupdate: sociale media in<br />
andere landen<br />
“Ik postduif je nog!”<br />
Waarom we anno <strong>2014</strong> juist de postduif<br />
moeten gebruiken<br />
Inbound marketing<br />
Hoe achterhaald is de ‘oude’ manier?<br />
De dagen van weleer<br />
en verder<br />
Favorieten<br />
Oud & nieuws<br />
In beeld<br />
Phonestacking<br />
Vragen aan het medium<br />
Tijd over?<br />
Woord vanuit Mercurius<br />
Colofon<br />
28<br />
35 22<br />
medium #3 versie 2.indd 3<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:26 PM
op de koffie<br />
bij paul de<br />
leeuw<br />
De telefoons in de fruitbak<br />
Je mag hem of je mag hem niet. Maar dat Paul<br />
de Leeuw één van de meest spraakmakende<br />
programmamakers van de Nederlandse televisie<br />
is staat vast. De 52-jarige entertainer was<br />
jarenlang de vaste troef op de zaterdagavond,<br />
maar is nu ook te vinden in het theater. En bij<br />
RTL4. <strong>Medium</strong> Magazine sprak met Paul de<br />
Leeuw, over televisie, theater en Twitter.<br />
“We hebben allemaal een grote muil.”<br />
Tekst: Daan Jongen en menno woudt<br />
Je zou het niet zeggen, maar het is pas een jaar geleden dat de<br />
laatste uitzending van Langs de Leeuw werd uitgezonden. Het<br />
amusement van de zaterdagavond bij de publieke omroep lag<br />
vanzelfsprekend in de handen van Paul de Leeuw - en met groot<br />
succes. Inmiddels heeft Paul zijn handen vrijer en grijpt hij nieuwe<br />
kansen aan. Zoals zijn eigen theaterprogramma Ik ben rustig!<br />
Mist Nederland een Paul op de zaterdagavond?<br />
“Nee, want ze krijgen er De Kwis voor terug. Maar ikzelf in ieder<br />
geval niet en dat is het belangrijkste. Ik mis het maken van meer<br />
televisieprogramma’s af en toe wel, maar wat ik nu doe vind ik heel<br />
erg leuk om te doen. Het is een erg leuk en zeer scherp programma<br />
en ik ben blij dat ik daar onderdeel van uitmaak.”<br />
Je bent nu ook bezig met een theatershow. Dat is heel wat<br />
anders dan een zaterdagavondshow. Hoe gaat dat?<br />
“Als je denkt in financiële termen: we hebben een begroting gemaakt<br />
op 75 procent zaalbezetting. We gaan nu naar de 85 toe. Dat gaat<br />
dus erg goed. Artistiek gezien is dit echt een van de leukste dingen<br />
die ik ooit heb gedaan op theatergebied. Ik heb vroeger al veel<br />
theater gedaan maar ben er toen mee gestopt. Twee jaar geleden<br />
ben ik weer begonnen en heb ik weer een nieuw soloprogramma<br />
gemaakt: dat was de tweede na een lange stop van vijftien jaar. En<br />
het bevalt me uitstekend, het smaakt ook naar meer.”<br />
Het is ook best een persoonlijke show, misschien met een<br />
andere Paul dan we gewend zijn. Het is alsof je een kop koffie<br />
komt drinken bij Paul de Leeuw thuis.<br />
“Vroeger had ik ook van die persoonlijke shows. Het concept<br />
04 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 4<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:26 PM
van deze show speelt zich ook af in de huiskamer. Twee uur lang<br />
speel je eigenlijk alsof het publiek op bezoek is en dus moet je<br />
daar ook zo mee omgaan. Kijk, als er visite komt, kun je niet<br />
zomaar midden in de kamer op tafel gaan staan en gaan zingen<br />
en dansen. Je moet een soort mengeling vinden: je schenkt water<br />
in, je ruimt de afwasmachine uit, je bakt een appeltaart. Je bent<br />
met huiselijke dingen bezig en ondertussen vertel je het verhaal.<br />
Het is redelijk intiem allemaal, maar ik moet wel zeggen dat ik<br />
met al mijn theatertours veel intimiteit heb gehad. Behalve als we<br />
met een orkest het land door gingen. Kijk, op televisie maak je er<br />
natuurlijk veel meer show van. In het theater is het een veel intiemere<br />
aangelegenheid, maar ik vind zelf ook dat er op televisie best wat<br />
emotionele momenten naar voren komen. Daar zie je dat ik eigenlijk<br />
niet anders ben dan in het echt.”<br />
In 2013 liep het vaste contract van Paul de Leeuw bij de VARA af,<br />
waardoor de deur open kwam te staan voor andere uitstapjes. In<br />
Vlaanderen bracht hij Manneke Paul op de buis, dat ondanks goede<br />
kritieken geen vervolg kreeg. Bij RTL4 is de presentator sindsdien<br />
te zien als panellid bij Wie Ben Ik? en als presentator van de nieuwe<br />
dierenkennisquiz Het Zijn Net Mensen.<br />
Je hebt een lange tijd exclusief bij de VARA gezeten en bent<br />
pas sinds kort ook bij de commerciële omroep te zien. Wat<br />
hield je daarbij tegen?<br />
“Op een gegeven moment houdt het op. Met het primetime<br />
programma bij de VARA moest ik te lang doorgaan. De publieke<br />
omroep had niet echt een alternatief rond dat tijdstip. Eerst wilden<br />
ze dat het langer werd, naar 75 minuten. Dat is heel lang voor zo’n<br />
programma dus godzijdank kwam daar De Kwis bij - een onderdeel<br />
dat nu zijn eigen programma heeft. Toen werden het opeens<br />
kortere programma’s en toen dacht ik: nu ben ik er klaar mee, met<br />
dat primetime op zaterdag. Ik moet gewoon maar eens even mijn<br />
wonden gaan likken en kijken wat de volgende stap wordt. En dan<br />
krijg je ook reacties van: “We betalen hem te veel.” Toen dacht ik: ik<br />
stop ook met het hele contractgedoe en ik zie het wel eventjes. Doe<br />
alles maar los van een vast contract omdat ik even niet weet wat ik<br />
wil.”<br />
”<br />
Soms ga ik de<br />
dialoog aan op<br />
Twitter. Mensen zijn<br />
dan ook verbaasd als<br />
ze een antwoord van<br />
me krijgen.<br />
Je moest dus eigenlijk programma’s op verzoek maken?<br />
“Dat ging in overleg en ik was hier goed in. Kijk, dat het trucje<br />
bekend werd, konden we allemaal aan zien komen. Er was gewoon<br />
geen goede vervanging. Er was een dansprogramma, maar dat<br />
had een veel oudere doelgroep dan wij. Dat was niet echt voor de<br />
zaterdagavond van de publieke omroep. Nu kun je ook de vraag<br />
stellen of Bananasplit wel ‘publieke omroep’ is, maar als je kijkt naar<br />
de hele avond, dan is bijvoorbeeld De Kwis daar nu heel belangrijk<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 05<br />
medium #3 versie 2.indd 5<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:<strong>27</strong> PM
in. Ik zou dat zelf niet hebben gered. Ik denk dat de mensen mij op<br />
zaterdagavond wel een beetje gezien hebben. Althans, op het tijdstip<br />
half negen.”<br />
Maar dat men je trucje kent, hoeft toch geen probleem te<br />
zijn? Iedereen kent ook het trucje van De Wereld Draait Door.<br />
“Dat is zo. Ik kan dat niet zo goed uitleggen. Het heeft ook met mijn<br />
eigen onrust te maken hoor. Je kan je natuurlijk afvragen: waarom<br />
ben ik eigenlijk gestopt met Mooi! Weer De Leeuw, maar ik wil dat<br />
gewoon niet. Met alle respect naar mijn collega’s die al dertig jaar<br />
hetzelfde trucje doen. Ik kan en wil het ook niet.”<br />
“Ik zag toevallig op Nostalgie TV een uitzending van Laat De Leeuw.<br />
Ik zat toen naar mezelf te kijken alsof ik voor het eerst naar iemand<br />
keek. Ik dacht: wat een energie! Dat is wel echt goede televisie, zeg!<br />
Dit gaan we weer eens maken binnenkort.”<br />
Dus een kleine sabbatical heeft wel goed gedaan?<br />
“Gewoon even niets moeten, dat is wel echt belangrijk geweest.<br />
Ik merk dat ik het nu heel erg naar mijn zin heb. Daarnaast ben ik<br />
iets minder druk. Vanmorgen had ik bijvoorbeeld niks tot aan dit<br />
interview en dan kan ik gewoon even rustig thuis koffie drinken.”<br />
Toen zei ik op Twitter:<br />
Ga jij lekker in de<br />
tuin in je broek<br />
pissen.<br />
”<br />
Je zit tegenwoordig ook steeds vaker als onderdeel van een<br />
programma aan tafel. Als tafelheer bij De Wereld Draait Door<br />
bijvoorbeeld. Vind je dat niet lastig aangezien je er niet je<br />
eigen draai aan kan geven?<br />
“Nee, helemaal niet! Ik heb geleerd om af en toe mijn mond te<br />
houden. Simpelweg omdat het niet mijn verantwoordelijkheid is.<br />
Er bestaat een idee dat ik vrij dominant ben. Ik ben ook dominant,<br />
maar ik kan me heel goed schikken naar een secundaire rol. Er zijn<br />
zat programma’s waar ik zit in dienst van het programma, maar<br />
schijnbaar vergeten mensen dat. Wie Ben Ik? bijvoorbeeld is een<br />
programma met een hoop karakters, maar ook daar merk ik dat ik<br />
wat rustiger aan het worden ben. DWDD is ook gewoon een goed<br />
programma om bij aan te schuiven. Om daar aan tafel te zitten en<br />
proberen een aandeel te hebben in het programma, iets dat een<br />
beetje hout zaagt.”<br />
Maar sommige mensen zien je daar aan tafel zitten en<br />
denken: ‘Paul hoort aan het hoofd te zitten en niet naast<br />
Matthijs.’<br />
“Ik hoop dat mensen dat blijven denken maar ik weet dat het niet<br />
is wat van mij wordt gevraagd. Het zou heel vervelend zijn als ik te<br />
pas en te onpas op alles zou reageren. Ik had vorige week zelf een<br />
onderwerp bedacht. Toen is dat helemaal uitgedacht en uitgewerkt<br />
en vervolgens roept Matthijs: ‘Ja, dat wilde jij graag!’ Dan moet ik<br />
dat vervolgens in de lead aankondigen. Dat vind ik heel leuk, maar<br />
ik heb bij mezelf niet zoiets van: ik ga hier morgen weer zitten. Het is<br />
heel erg fijn om je rust te nemen en toe te slaan wanneer je toe kan<br />
slaan. Dat bevalt uitstekend.”<br />
Eigenlijk ben je in je eigen shows de Bob en aan tafel bij<br />
iemand anders de Annie.<br />
“Haha, ja, zo kun je dat wel omschrijven denk ik.”<br />
De interactie met mensen in jouw shows is heel belangrijk.<br />
Komt dat in elk programma van jou terug?<br />
“Het is iets wat er altijd in zit en ook altijd wel zal blijven. Het is ook<br />
een groot onderdeel van wie ik ben en hoe ik met de mensen omga.<br />
Ik heb het eerste seizoen van PaPaul zonder publiek gedaan, maar<br />
dat werkte niet: daar is bij het tweede seizoen direct weer publiek<br />
bij gehaald. Aan het einde van mijn theatershow doe ik ook iets met<br />
het publiek. Je merkt dat ze twee uur lang hebben geluisterd en zelf<br />
meteen los willen gaan. Ze willen zelf ook praten over hun leven en<br />
wat ze voelen. Dat zijn altijd hele mooie verhalen. Ik weet niet wat<br />
het is, ik maak dat schijnbaar los bij mensen. Het is ook interesse.<br />
Zeker bij mensen met een handicap: ik wil weten wat het precies is<br />
en dan ga ik direct op het doel af.”<br />
“Toch is er altijd een bepaalde tendens, al vanaf dat ik in 1983<br />
begon: mensen mogen me of ze mogen me absoluut niet. Dat<br />
is nu nog steeds zo. Maar als ik nu in de zaal kijk, dan zie ik een<br />
hoop jonge mensen en dan denk ik: waar komen die vandaan?<br />
Waarschijnlijk zijn dat kinderen van de mensen die mij vroeger wel<br />
mochten. Ik ben niet altijd lief, hoor. Soms interesseert het me geen<br />
ene fuck. Maar dat hoort ook bij mijn karakter.”<br />
Hoe belangrijk vind je wat andere mensen van jou vinden?<br />
“Dat is heel belangrijk. Je moet er geen slapeloze nachten van<br />
hebben, maar je bent er wel veel mee bezig. Als je kijkt naar social<br />
media, dan zie je dingen die totaal niet kloppen. Die kun je niet<br />
allemaal gaan aanvechten. Het zijn vaak dingen die snel uit hun<br />
06 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 6<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:<strong>27</strong> PM
verband zijn gerukt. Het lijkt een beetje op dat doorfluisterspelletje<br />
waarbij je met zes man een zin moet doorfluisteren en dat die aan<br />
het einde als een compleet ander verhaal eruit komt. Dat is een<br />
beetje wat Twitter en Facebook ook hebben.”<br />
Ik ben niet altijd<br />
”<br />
lief, hoor. Soms<br />
interesseert het me<br />
geen ene fuck.<br />
Vind je het lastig om dat soort dingen te lezen op Twitter of<br />
Facebook?<br />
“Ja, ik ben weer sinds kort aan het twitteren en ik blokkeer iedereen<br />
die iets naars zegt. Als je denkt dat daar niet meer mee valt te<br />
lullen, dan is het klaar. Soms ga ik de dialoog aan, over de Zwarte<br />
Pietendiscussie bijvoorbeeld. Op Twitter zijn mensen dan ook<br />
verbaasd als ze een antwoord van me krijgen. Wij zijn geloof ik het<br />
land dat het meeste twittert. Dat begrijp ik ook wel, we hebben<br />
allemaal een grote muil. Maar als er een antwoord komt, bindt<br />
tachtig procent van de mensen in. Een naar karaktertrekje dat wij<br />
Nederlanders hebben.”<br />
“Er was een vrouw die iets vervelends gezegd had en toen<br />
antwoordde ik op Twitter: “Ga jij lekker in de tuin in je broek pissen.”<br />
Dan blokkeer ik ze ook gelijk. Het idee dat zij ‘s ochtends wakker<br />
wordt en dan dat bericht leest van Paul de Leeuw: “In de tuin in je<br />
broek pissen?!” Dat is wel heel leuk, heel direct.”<br />
omdat de leiding een spelletje aan het doen was. Daar gaan we<br />
wel naartoe met deze wereld. Dat vind ik best heftig. Je moet echt<br />
blijven oppassen dat je normaal communiceert. Dat je niet ineens<br />
alleen met iPad of iPhone met elkaar praat, maar dat zie je nu al in<br />
de woonkamers.”<br />
“Mijn zoon heeft sinds een week een mobiele telefoon, omdat hij<br />
naar de middelbare school gaat. Die stuurde opeens terwijl hij in de<br />
woonkamer stond: “Pap, hoe gaat het?” Doe even lekker normaal.<br />
Dus ik heb teruggetwitterd: “Doe maar wat koffie.” Gewoon om<br />
duidelijk te maken dat je zo niet met elkaar omgaat. Bij ons thuis<br />
wordt bij binnenkomst de telefoon gewoon in de fruitbak gedonderd.<br />
Geen telefoon in huis, behalve als ze het vragen. Maar ook als<br />
mensen romantisch gaan eten, hoor! Als de man naar het toilet gaat,<br />
pakt de vrouw direct haar telefoon om van alles te checken. Dan is<br />
toch meteen de romantiek weg? Dat deed je vroeger toch ook niet?<br />
Stel je voor: je zet bij een etentje de huistelefoon midden op tafel.<br />
Best bedreigend, vind ik.”<br />
Wat kunnen we de komende jaren nog van Paul verwachten?<br />
“Er komt nu een project aan dat wij niet konden maken, omdat<br />
we daar als productiebedrijf te klein voor zijn. Daarom is ons<br />
productiebedrijf nu overgenomen door Medialane van Iris van den<br />
Ende (de dochter van, red.). Ik blijf nu wel nog vijf jaar creatief aan<br />
het bedrijf verbonden.”<br />
En daarna is het klaar?<br />
“Daarna is het klaar, ja! Ik heb nog vier jaar en acht maanden te<br />
gaan. En het is misschien ook wel goed om te denken dat als je<br />
57 bent je even niets meer hoeft te doen. Maar tot die tijd gaan we<br />
denk ik nog een hoop zien!”<br />
Krijg je veel negatieve reacties via social media?<br />
“Jazeker. Ik ben een paar jaar geleden ook gestopt met het<br />
twitteren. Ik had toen zo’n tweehonderdduizend volgers, maar<br />
dat ging helemaal mis: mensen die je ziektes toewensen. Kanker<br />
op plekken waarvan je niet eens wist dat ze bestonden. Op een<br />
gegeven moment was ik daar klaar mee.”<br />
Waarom ben je dan toch weer begonnen?<br />
“Omdat het voor je community heel belangrijk is. Stel, je staat<br />
in Emmen en je kunt nog veertig kaarten verkopen en je zet het<br />
op Twitter, dan verkoop je er alsnog tien. Dat werkt gewoon zo.<br />
Maar als ze dan vragen of iemand anders mijn account moet<br />
onderhouden, dan zeg ik: dat wil ik niet. Ik wil het wel zelf doen.”<br />
Die interactie die voor je programma zo belangrijk is, vinden<br />
we die terug op Twitter?<br />
“Wel minder. Ik heb laatst guacamole gemaakt bij DWDD en dan zie<br />
je ineens foto’s voorbij komen van mensen die ook guacamole aan<br />
het maken zijn. Ik krijg altijd veel reacties als ik eten maak. Het is<br />
leuk om te zien dat mensen hun varianten via Twitter terugsturen.”<br />
Dus je gebruikt Twitter ook om mensen iets te leren of mee<br />
te geven?<br />
“Jazeker. Ik zag laatst een reclame van Beckers waarin ze zeiden:<br />
“Als je wilt snacken, dan moet je van de eettafel weg en op de<br />
bank gaan zitten.” Dat vind ik echt verfoeilijk! Aan tafel wordt er<br />
nog met elkaar gepraat. Dat zie je bij de mobiele telefoons ook.<br />
Die crèchekinderen die buitengesloten waren in Amsterdam-Noord<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 07<br />
medium #3 versie 2.indd 7<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:<strong>27</strong> PM
column<br />
bregje van<br />
groningen<br />
LENTE<br />
Soms hebben studenten niet door dat ik docent ben. Denk ik.<br />
Of ze zien me over het hoofd. Of het interesseert ze gewoon<br />
niet dat ik zie en hoor wat ze doen en wat ze zeggen.<br />
Het is lente. Het zonnetje schijnt en in de pauze sta ik ook<br />
een keer buiten. Gewoon in het zicht. Ook docenten mogen<br />
dat wel eens. Ik heb net een werkgroep gegeven en hoor de<br />
student die naast mij staat zeggen: “Nou, die chick is best<br />
oké, maar dat vak is echt heel stom.” Verschrikte gezichten<br />
van andere studenten eromheen. Ok, dus ik ben in ieder<br />
geval voor sommigen in het zicht (of heb ik in ieder geval de<br />
status van docent). Er gaan ontzettend veel gedachten door<br />
me heen. De eerste is: ‘chick???’ De tweede is: ‘stom vak?’<br />
(en denk daarna meteen: ach ja, als iets in eerste instantie<br />
moeilijk is, kan het ook wel zijn dat het stom overkomt). De<br />
derde is: ‘chick???’ De vierde is: ‘shit zeg, sta ik daar zo mijn<br />
best te doen, vinden ze het alsnog een stom vak.’ De laatste<br />
gedachte is: ‘cool, ik ben in ieder geval wel oké.’ Overigens<br />
duurt het ‘denken’ van deze gedachten een seconde of twee,<br />
want voor ik het weet draait de student zich om, kijkt me<br />
aan, wordt rood, probeert een arm om me heen te slaan om<br />
het goed te maken (HALLO! IK BEN DE DOCENT!), en ik zeg<br />
alleen: “Ach, het is lente.”<br />
Het is lente. Ik sta voor de verandering eens achterin een<br />
collegezaal. Ik overdenk mijn lenterige weekend en staar<br />
wat voor me uit en zie in mijn gestaar wat er allemaal<br />
op de computers van de studenten die voor me zitten<br />
gebeurt. Meer dan de helft Facebook. Jurkjesuitverkoop<br />
bij de H&M. Voordelige reisjes naar zonnige(re) oorden in<br />
de meivakantie (vakantie? In mei? Bestaat dat?). Ik denk<br />
nog ‘tjonge, dat doen ze dus ook als ík daar vooraan sta<br />
op het podium en ze van alles probeer te vertellen over<br />
interessante communicatiewetenschappelijke theorieën en<br />
wetenschapsfilosofische kwesties.’ Ik raak bijna gefrustreerd,<br />
denk aan hoe ijverig ik als student naar de docenten luisterde<br />
en álles opschreef wat hij of zij zei, dat ik aan zijn of haar<br />
lippen hing om nieuwe informatie tot me te nemen (oke, dit<br />
is niet waar, maar in mijn rol als docent moet ik dat natuurlijk<br />
wel prediken). Maar ach, het is lente. En er zijn jurkjes in de<br />
uitverkoop bij de H&M.<br />
Studenten merken niet op dat ik achter ze sta. Denk ik. Of<br />
ze zien me over het hoofd. Of het interesseert ze gewoon<br />
niet dat ik achter ze sta en over hun schouders meekijk naar<br />
wat ze doen. Mijn oog valt op een rij met vier jongens die<br />
met hun telefoon in de weer zijn. Kan. Misschien moeten<br />
ze tijdens het college wel belangrijke notities maken op hun<br />
telefoon, omdat ze geen pen en papier bij zich hebben (want<br />
pen en papier is zoooo 2012). Maar wat doen die foto’s van<br />
die meisjes dan op hun telefoon? ‘Afstand tot meisje op de<br />
foto: 15 meter.’ Vier hoofden gaan omhoog om het meisje<br />
in kwestie te spotten in de collegezaal. Blikken worden<br />
uitgewisseld. En zonder pardon wordt het meisje met één<br />
vingerbeweging weggeswiped. Volgende foto. ‘Afstand tot<br />
meisje op de foto: 16 meter’ (vast haar vriendin). Vier hoofden<br />
gaan weer omhoog. Er wordt gegiecheld. Vast niet om het<br />
college, dat gaat over regressievergelijkingen, daar giechel<br />
je niet om. Opeens word ik opgemerkt. Alle telefoons met<br />
Tinder verdwijnen in tassen. Facebookpagina’s worden<br />
Blackboardpagina’s. Er blijven nog wel uitverkoopjurkjes<br />
zichtbaar. Is ook belangrijk. Het is lente.<br />
08 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
Bregje van Groningen is CW docent en houdt zich vooral bezig<br />
met statistiek en onderzoeksmethoden.<br />
medium #3 versie 2.indd 8<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:31 PM
hoe fake is<br />
reality tv?<br />
Iedereen weet wat reality tv is, iedereen heeft er<br />
een mening over, het wordt massaal bekeken<br />
en toch lijkt er altijd een luchtje aan te zitten.<br />
Het wordt dan beschimpt als trash tv en de<br />
conclusie lijkt dat geen zichzelf respecterend<br />
persoon het zou moeten kijken. Toch zijn enkele<br />
van de meest succesvolle programma’s uit de<br />
geschiedenis realityprogramma’s en behoren<br />
realityformats tot de meest spraakmakende<br />
programma’s die wij kennen.<br />
Tekst: CHRISTIAAN BURGGRAAFF<br />
Zo werd Utopia, het programma waarin veertien mensen een<br />
jaar lang met slechts enkele hulpmiddelen mogen proberen de<br />
‘perfecte samenleving’ op te bouwen, vorig jaar geïntroduceerd als<br />
‘de redding van SBS’. Met circa 800.000 kijkers per dag stellen<br />
de Utopianen bedenker John de Mol tot nu toe niet teleur. Ook de<br />
veelbesproken datingshow Adam zkt. Eva lijkt een succes: de show<br />
waarin mensen in adamskostuum met elkaar op date gaan zal ook<br />
in Duitsland op tv komen.<br />
Is er een script?<br />
Mensen vragen zich bij het kijken naar zulke programma’s snel af<br />
of zij eigenlijk wel naar echte scènes zitten te kijken: soms lijkt de<br />
dramatiek en de handeling te mooi om waar te zijn. Zou er sprake<br />
zijn van manipulatie? Zou er een script zijn? Reality tv leeft voor een<br />
belangrijk deel bij de pretentie dat de kijkers echte mensen in echte<br />
situaties zien: de deelnemers worden op elkaar losgelaten en de<br />
camera registreert enkel wat er gebeurt om dit vervolgens ongefilterd<br />
aan de kijker te laten zien.<br />
Tegelijkertijd hangt om elk min of meer succesvol realityprogramma<br />
ook een zweem van achterdocht. In het geval van programma’s als,<br />
in de huidige situatie, Utopia blijft het bij vermoedens, maar soms<br />
blijken de kijkers inderdaad voor het lapje gehouden te worden.<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 09<br />
medium #3 versie 2.indd 9<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:31 PM
Waar gaat het over?<br />
Een van de meest recente voorbeelden betreft het programma<br />
Scam City van National Geographic. De presentator van dat<br />
programma gaat op bezoek in belangrijke toeristische trekpleisters<br />
om te kijken welke trucs de plaatselijke oplichters en straatbendes<br />
gebruiken om de kijker te waarschuwen voor verdachte situaties. Op<br />
bezoek in Amsterdam leek het bijna alsof hij vogelvrij was verklaard:<br />
op elke straathoek stonden ogenschijnlijk zakenrollers en de<br />
presentator had het over ‘de meest duistere stad waar hij ooit was<br />
geweest’. Geen herkenbaar beeld, en inderdaad: het bleek allemaal<br />
in scène gezet.<br />
Is dit een incident of gebeurt dit vaker bij reality tv? Om dit te kunnen<br />
onderzoeken is het om te beginnen goed vast te stellen wat reality<br />
tv nou eigenlijk onderscheidt. In beginsel gaat het bij reality tv om<br />
opnames van gewone mensen (dus geen acteurs) in ongebruikelijke<br />
situaties.<br />
Maar in de setting van een realityprogramma blijft er vrij weinig over<br />
van die ‘normale’ deelnemers. Zo zullen slechts weinig mensen<br />
naakt naar hun eerste date met een wildvreemde gaan en het is<br />
ook niet normaal om huis en haard achter te laten om slechts met<br />
een doos vol ingeblikt eten en een slaapzak een tochtige loods te<br />
betrekken.<br />
Sterren zijn graag gezien<br />
Nu zijn er echter ook realityprogramma’s waarin ongebruikelijke<br />
mensen in alledaagse situaties worden getoond. Vaak gaat het<br />
hierbij om docusoaps. Denk bijvoorbeeld aan de soap over het leven<br />
van Andy van der Meyde en zijn vrouw Melissa of Keeping up with<br />
the Kardashian’s. De aantrekkingskracht ligt hier niet bij de situaties<br />
op zich, maar de manier waarop de mensen ermee omgaan.<br />
Doordat gekozen wordt voor mensen met een duidelijk nietrepresentatieve<br />
levensstijl, ontstaan alsnog voor een deel absurde<br />
situaties die het bekijken (kennelijk) waard zijn.<br />
Op deze twee soorten formats zijn bovendien eindeloze<br />
variaties mogelijk: het toevoegen van een spelelement (Wie is<br />
de Mol?), competitie (MasterChef), datingshows in alle soorten<br />
en maten (De Bachelor) maken van een vrij alledaagse situatie<br />
(bijvoorbeeld koken) een tv-waardige exercitie. Hetzelfde geldt voor<br />
makeoverprogramma’s (Plain Jane) en docusoaps (Jersey Shore).<br />
Really cheap<br />
Het is overduidelijk dat er een enorme hoeveelheid<br />
realityprogramma’s is en dat productiebedrijven graag<br />
realityprogramma’s maken. De oorzaak is duidelijk: wanneer een<br />
goed idee voor een realityprogramma is gevonden, kan dit helemaal<br />
worden uitgemolken. Met een goed format is een zender jarenlang<br />
verzekerd van goede kijkcijfers. Het is dan wel geen reality tv,<br />
maar GTST is hier een goed voorbeeld van: dit van oorsprong<br />
Australische format (The Restless Years) staat al 24 seizoenen lang<br />
garant voor veel kijkers.<br />
De lage prijs was ooit zelfs de reden om überhaupt reality tv te gaan<br />
maken. Waar kijkers in de begintijd van de televisie de keuze hadden<br />
uit slechts enkele kanalen en zelfs televisiereclames zowat nog tot<br />
entertainment werden gerekend, was de strijd om de kijker eind<br />
jaren negentig losgebarsten: men kon kiezen uit tal van programma’s<br />
op tal van zenders en er moest worden geconcurreerd.<br />
De zegetocht van realityprogramma’s<br />
Tv-zenders in onder meer Amerika waren daarom op zoek naar zo<br />
TWEE KEER NEP<br />
Bij het montageproces wordt urenlang beeldmateriaal<br />
teruggebracht tot een uitzending van bijvoorbeeld<br />
een half uur of drie kwartier. Saaie stukken worden<br />
weggelaten, maar daarmee verwdeint uiteraard ook<br />
een deel van de authenticiteit van de deelnemers.<br />
Ook het format is een belangrijke beperkende factor.<br />
Om verzekerd te zijn van spektakel worden mensen in<br />
de meest absurde, ongebruikelijke situaties gebracht<br />
met de hoop dat dit leidt tot spectaculaire reacties en<br />
leuke televisie.<br />
10 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 10<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:31 PM
goedkoop mogelijke formats die toch veel kijkers zouden trekken.<br />
Het antwoord: reality tv. Dit nieuwe genre bleek een goudmijn:<br />
de programma’s waren niet alleen goedkoop, maar bleken ook<br />
nog eens zeer succesvol. Door de hoge kijkcijfers stegen de<br />
advertentieinkomsten natuurlijk aanzienlijk.<br />
Verhalen vertellen<br />
Er is redelijk wat onderzoek gedaan naar wat reality tv eigenlijk<br />
zo aantrekkelijk maakt voor kijkers. Een belangrijk punt is dat de<br />
programma’s altijd zo worden gemaakt dat er verhalen worden<br />
verteld en dat de kijker bij dat verhaal wordt betrokken. De kijker<br />
leeft mee met de gebeurtenissen en gaat een emotionele band<br />
aan met de mensen op tv. Zo heeft elke kijker van ‘Wie is de Mol’<br />
wel een verdachte, iemand die hij of zij totaal niet verdenkt en een<br />
deelnemer die je liever snel ziet vertrekken.<br />
Door de narratieve structuur voorziet reality tv in de behoefte van<br />
mensen om echte emoties te zien en mee te beleven. Mensen<br />
vinden het fijn om mee te gaan in de wereld van andere mensen en<br />
zich in hun persoonlijkheid in te leven. Mensen zullen zich bovendien<br />
afvragen hoe zij zelf zouden reageren in dergelijke situaties.<br />
Lekker met z’n tweeën<br />
Wie wel eens naar realityprogramma’s kijkt zal zien dat er veel<br />
ruimte is voor het tonen van emoties en om inzicht te krijgen in<br />
de gedachtes van deelnemers. Bij programma’s als Jersey Shore<br />
komen deelnemers regelmatig voor de camera om commentaar te<br />
geven op een scène. Dit zijn de scènes waar deze programma’s<br />
om draaien: zich onbespied wanend storten de deelnemers hun<br />
gevoelens en emoties uit over de kijker die deze gretig in zich<br />
opneemt.<br />
Ruzie is goed<br />
Er is natuurlijk een tweede manier om mensen uit het diepst van<br />
hun hart te laten spreken en ook hiervoor bieden realityprogramma’s<br />
meer dan genoeg mogelijkheden: ruzies. Mensen hebben tijdens de<br />
opnames meestal een vrij innig contact, bijvoorbeeld doordat zij op<br />
een beperkte ruimte wonen (Utopia) of omdat zij in een onderling<br />
competitie zijn verwikkeld (Echte Meisjes in de Jungle, Adam zkt.<br />
Eva). Dit leidt er voorzichtig gezegd toe dat mensen het niet altijd<br />
eens zijn met elkaar.<br />
Als zij vervolgens ruzie krijgen lopen de emoties hoog op en de kijker<br />
wordt vanaf zijn veilige positie getuige van een bijzonder emotioneel<br />
tafereel waarbij mensen uit hun rol vallen. Kijkers kunnen onder het<br />
genot van een zak chips bekijken hoe mensen elkaar uitschelden en<br />
te lijf gaan of hoe de ene persoon de andere van zijn of haar troon<br />
stoot om de leiding te nemen. Hierbij is absoluut ook sprake van<br />
leedvermaak.<br />
Echt leuk<br />
De emoties van de deelnemers zijn extra interessant, omdat zij<br />
naar verluid echt zouden zijn. Wanneer zou blijken dat, zoals in<br />
mijn eerdere voorbeeld van Scam City, de getoonde beelden in<br />
scène gezet zijn, zou dat veel aan de aantrekkingskracht van de<br />
programma’s afdoen. Makers verzetten zich dan ook hardnekkig<br />
tegen geruchten dat programma’s als Jersey Shore, Utopia, of<br />
Extreme Home Makeover gebruik zouden maken van acteurs en<br />
gescript zouden zijn.<br />
Het is moeilijk na te gaan of programma’s al dan niet gebaseerd zijn<br />
op een uitgeschreven script en of de verschillende handelingen nou<br />
écht allemaal zo gebeurd zijn zonder dat een regisseur erom heeft<br />
gevraagd. Het is zinvoller om op een fundamenteler niveau te kijken<br />
of de programma’s al dan niet echt zijn. En dan moet de conclusie<br />
zijn: alles is echt gebeurd, maar het is niet écht. Het begint al bij de<br />
casting voor de programma’s. De mensen die zich vrijwillig opgeven<br />
voor een realityprogramma zijn op zich al een speciaal slag mensen,<br />
de meesten zien het niet zitten om zich bijvoorbeeld bloot te geven<br />
voor de camera.<br />
Onnatuurlijke situaties, rare mensen<br />
Vaak zijn de deelnemers gelukszoekers die door deelname aan<br />
een tv-programma hopen op geld, roem en succes. Daarnaast<br />
worden de mensen bij het casten geselecteerd op basis van<br />
bepaalde kenmerken; als het even kan moet er geruzied worden en<br />
dat gebeurt nou eenmaal het snelst wanneer totaal verschillende<br />
mensen bij elkaar worden gezet.<br />
Naast de casting zijn er grofweg twee factoren die de echtheid<br />
van reality tv enorm beperken: het format en de montage. Zo is<br />
bij makeoverprogramma’s de spontaniteit ver te zoeken. Mensen<br />
komen, nadat zij zich hebben opgegeven, in een proces waarin<br />
zij klaargestoomd worden om voor de camera te komen. Als het<br />
even kan proberen de makers in één dag acteurs te maken van de<br />
deelnemers. Die krijgen vervolgens nauwkeurige instructies over wat<br />
er moet gebeuren; alles is ondergeschikt aan het format.<br />
Wat niet klopt wordt gemonteerd<br />
Naast de beperkende factoren van het format zorgt het<br />
montageproces er definitief voor dat de kijker naar een<br />
gemanipuleerd programma zit te kijken. Tijdens de montage wordt<br />
(uiteraard) gefocust op de meest dramatische momenten en er<br />
wordt gezorgd voor een narratieve structuur binnen het programma.<br />
Om de karakters begrijpelijk te maken en binnen de verhaallijnen te<br />
laten passen, worden bewust tegenstrijdige stukken weggelaten.<br />
Op die manier zijn tientallen uren beeldmateriaal nodig om een paar<br />
uitzendingen te kunnen maken.<br />
De conclusie moet dan ook zijn dat reality tv misschien echt is,<br />
maar praktisch niets met de werkelijkheid te maken heeft. Door de<br />
casting, het format en de montage liggen zo veel variabelen in de<br />
handen van de producent dat deze feitelijk bepaalt wat wij te zien<br />
krijgen en wat ‘echt’ is.<br />
Ook realityprogramma’s hebben bestaansrecht<br />
Realityprogramma’s bestaan al erg lang en zullen ook nog erg lang<br />
blijven bestaan. Moderne technologieën als social media en internet<br />
geven kijkers de mogelijkheid tot nog meer interactie dan voorheen:<br />
zo kunnen de sterren gevolgd worden via Twitter en bieden<br />
programma’s soms livestreams aan om de gebeurtenissen dag en<br />
nacht te volgen. Zolang de kijkcijfers goed blijven zal er een markt<br />
zijn voor realityprogramma’s. Vaak zitten deze programma’s in de<br />
hoek waar de klappen vallen omdat het plat entertainment zou zijn<br />
en wellicht tot normvervaging zou leiden, omdat het ordinair is. Of dit<br />
nou terecht is of niet, het is duidelijk dat er een behoefte is aan deze<br />
programma’s en dat veel mensen ze graag willen kijken. Daarom is<br />
het niet aan buitenstaanders om te beoordelen of deze programma’s<br />
al dan niet moreel verwerpelijk zijn, er is belangstelling voor. Het<br />
heeft weinig zin om de programma’s vanuit een superieur moreel<br />
standpunt te veroordelen, zolang er mensen met plezier naar kijken<br />
hebben realityprogramma’s een bestaansrecht.<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 11<br />
medium #3 versie 2.indd 11<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:31 PM
oud &<br />
nieuws<br />
De Zwarte Pietendiscussie<br />
tekst: Roos Beune<br />
illustraties: Kinyi Tsui<br />
Spuugzat waren we het: de discussie rondom het voortbestaan van ons aller Zwarte Piet afgelopen<br />
jaar was van ongekende grootte. Een lang onderdrukte gevoelige snaar was hard geraakt. Toch<br />
ging de discussie haast net zo snel als dat zij gekomen was. Uit de jaarlijkse scholierenpeiling van<br />
Nieuws bleek het dé belangrijke nieuwsgebeurtenis van 2013. <strong>Medium</strong> zocht uit waar de Zwarte<br />
Pietendiscussie vandaan kwam, wie de belangrijkste spelers waren en wat de voorspellingen zijn voor<br />
de toekomst.<br />
Eerdere jaren<br />
Het is niet voor het eerst dat de Zwarte Pietendiscussie haar<br />
intrede doet in de Nederlandse samenleving. In de jaren zestig<br />
ontstonden voor het eerst bezwaren tegen Zwarte Piet en<br />
daarna is er geen jaar voorbij gegaan waarin er niet over de<br />
betekenis is gediscussieerd. Er werden verwoede pogingen<br />
gedaan te schaven aan het kinderfeest.<br />
1981<br />
Vanuit de Surinaams-Nederlandse gemeenschap kwam<br />
de eerste actie ‘Sinterklaas vieren zonder Zwarte Piet’.<br />
1986<br />
Beweging Surinaams Links pleitte ervoor het feest<br />
zonder zowel Zwarte Piet als Sinterklaas te vieren.<br />
1996<br />
Actiegroep ‘Zwarte Piet = Zwart Verdriet’ wilde de<br />
Pieten een andere kleur geven. Hoewel dit niet lukte<br />
werden wel de gouden oorringen weggelaten en werd<br />
het kroeshaar vervangen door zwarte krullen.<br />
1997<br />
In Bijlmermeer werd een poging gedaan alleen Bonte<br />
Pieten te laten meelopen. Dit leidde echter tot veel<br />
negatieve reacties en daarmee tot meer steun voor het<br />
behouden van het feest zoals het was.<br />
2011<br />
Vier mensen worden in Dordrecht gearresteerd,<br />
vanwege protest door een T-shirt met daarop de tekst<br />
‘Zwarte Piet is racisme’.<br />
2012<br />
Op de bijeenkomst van het Sint Nicolaas Genootschap<br />
in Montfoort werd geopperd om Zwarte Piet af te<br />
schaffen.<br />
2013<br />
Een opvallende felle discussie die leidt tot een<br />
bezwaarprocedure tegen de intocht in Amsterdam.<br />
Deze werd door de rechter afgewezen. Ook komen<br />
er bezwaren tegen het feest vanuit Verene Shepherd,<br />
onderderzoekster bij de Verenigde Naties.<br />
Oorsprong<br />
Voor 1850 had Sinterklaas helemaal geen helper, maar in dat jaar<br />
deed Zwarte Piet – zonder die naam - zijn intrede in een boekje van<br />
onderwijzer Jan Schenkman. In 1859 wordt hij in een artikel ‘Pieter’<br />
genoemd en in 1895 is deze naam veranderd in ‘Zwarte Piet’. Het<br />
aantal Pieten, dat de Sint vergezelde, werd steeds hoger. Zijn rol als<br />
kindervriend is nog redelijk jong: voor de tweede helft van de 20e eeuw<br />
hield Piet de kinderen het hele jaar door in de gaten en sloeg hij stoute<br />
kinderen met zijn roe of nam ze in de zak mee naar Spanje. De meningen<br />
over de herkomst van piet zijn verdeeld.<br />
Zwarte Piet is...<br />
1. … gebaseerd<br />
op zwarte<br />
kindslaven uit de<br />
17e eeuw.<br />
3. … afkomstig uit<br />
de Oudheid: het<br />
zwartmaken van<br />
gezichten gebeurt<br />
ook in andere<br />
tradities. Zwarte Piet<br />
en Sinterklaas zijn<br />
archetypen, ze spelen<br />
een rol.<br />
Zwarte Piet is zwart, daar<br />
kunnen we weinig aan<br />
veranderen<br />
- Mark Rutte -<br />
”<br />
2. … een islamitisch<br />
handelaar, die de<br />
aartsbisschop van<br />
de Griekse Myra<br />
hielp bij onder andere<br />
het verspreiden<br />
van voedingswaren<br />
onder arme kinderen.<br />
Pas in de 19e eeuw<br />
veranderde hij in een<br />
stereotype.<br />
4. … afstammeling van de Moren, een<br />
historisch Islamitisch volk uit Noord-Afrika dat<br />
ongeveer vijf eeuwen lang de bezetter van<br />
Spanje en grote delen van Noord-Afrika was.<br />
12 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 12<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:32 PM
Nog maar een dag in de lucht en de facebookpetitie<br />
Pietitie vestigde, met toen meer dan 1 miljoen<br />
likes, een record als snelst groeiende Nederlandse<br />
facebookpagina. De pagina werd opgericht door Bas<br />
Vreugde en Kevin van Boeckholtz uit Roosendaal als<br />
reactie op de uitspraak van<br />
VN-onderzoekster Verene<br />
Shepherd. Hierdoor werd<br />
een stem gegeven aan<br />
de Nederlanders die het<br />
sinterklaasfeest wilden<br />
behouden.<br />
VS<br />
VN: Verene Shepherd<br />
Deze onderzoekster deed een flinke duit in de zak tijdens<br />
de Zwarte Pietendiscussie. Shepherd is een onafhankelijke<br />
deskundige die onderzoek doet naar mensenrechtenschendingen<br />
namens de VN. Met de nadruk op namens, omdat zij niet<br />
rechtstreek vanuit de VN spreekt. Onderzoekers zoals Shepherd<br />
werken vanuit hun eigen land: haar bezwaren tegen Zwarte Piet<br />
zijn dus van Afrikaanse afkomst.<br />
quinsy gario<br />
Gario is activist in de beweging<br />
tegen Zwarte Piet. Hij is de<br />
oprichter van het project<br />
Zwarte Piet is Racisme. In<br />
2011 werd hij gearresteerd<br />
voor het verstoren van de<br />
openbare orde tijdens het<br />
Sinterklaasfeest.<br />
de intocht<br />
Aan de vooravond van de intocht werd<br />
er in gemeenten druk gediscussieerd<br />
over de kleur van Piet. De meeste<br />
gemeenten kozen voor de traditioneel<br />
zwart geschminkte Pieten. Er moest in<br />
Amsterdam zelfs een kortgedingrechter<br />
aan te pas komen om te besluiten of de<br />
vergunning voor de intocht al dan niet<br />
moest worden ingetrokken. Daaruit volgde<br />
dat Zwarte Piet blijft, maar lippenstift,<br />
haardracht en oorbellen aangepast<br />
werden. Zowel winst als verlies voor beide<br />
partijen dus.<br />
demonstraties<br />
Op 26 oktober 2013 werd er, op<br />
initiatief van de 16-jarige Mandy<br />
Roos, op het Malieveld in Den<br />
Haag gedemonstreerd voor het<br />
behoud van Zwarte Piet. Op<br />
16 november werd er op het<br />
Beursplein in Amsterdam juist<br />
gedemonstreerd tegen de komst<br />
van Zwarte Piet, georganiseerd<br />
door het comité Zwarte Piet Niet.<br />
anouk<br />
Ook Groene of<br />
Blauwe piet, daar<br />
zouden kinderen niet<br />
minder plezier om<br />
hebben.<br />
- Ronald Plasterk -<br />
”<br />
Nasleep<br />
Toen de Sint op 6 december vertrok, waaide de wind van de<br />
Pietendiscussie gestaag over. Kerst en Nieuwjaar leidden ons af van de<br />
gevoelige kwestie, wetende dat deze eind <strong>2014</strong> wel weer terug zal keren.<br />
Deze wetenschap werd pijnlijk duidelijk toen premier Mark Rutte zich<br />
tijdens de Nucleair Security Summit liet betrappen op zijn mening over<br />
Zwarte Piet: “Zwarte Piet is nu eenmaal zwart, daar verander ik niets aan.”<br />
Daar voegde hij aan toe: “Mijn vrienden op de Nederlandse Antillen zijn<br />
heel blij met het feest van Sinterklaas, omdat zij hun gezichten niet hoeven<br />
te schminken. Terwijl ik als ik Zwarte Piet speel, dagen bezig ben om dat<br />
spul van mijn gezicht af te krijgen.” Deze opvatting viel bij Ruttes ‘vrienden’<br />
niet in goede aarde. Later bood hij hiervoor excuses aan.<br />
Geheim overleg<br />
Sinds oktober 2013 wordt een geheim vredesoverleg<br />
gehouden, met als doel het voorkomen van het<br />
escaleren van de discussie in de toekomst. Quinsy Gario,<br />
gemeentebestuurders en het Sint Nicolaasgenootschap zijn<br />
aangeschoven.<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 13<br />
medium #3 versie 2.indd 13<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:34 PM
het dak eraf!<br />
Bestaat het glazen<br />
plafond voor<br />
vrouwen wel?<br />
Het lijkt een uitgekauwd onderwerp: de<br />
discussie over het al dan niet bestaan van een<br />
glazen plafond, over vrouwenquota en over de<br />
cultureel ingebedde rolverdeling tussen man<br />
en vrouw. Waar dat glazen plafond eigenlijk<br />
vandaan komt, hoe vrouwen in de top dit zelf<br />
ervaren en welke rol beeldvorming hierbij speelt,<br />
zijn vragen die in die discussie vaak achterwege<br />
blijven. De media berichten regelmatig over een<br />
onbreekbaar plafond, maar de feiten lijken iets<br />
anders te zeggen.<br />
Tekst: roos beune<br />
Terug in de tijd<br />
Dat emancipatie al lang geen vies woord meer is en vrouwen<br />
steeds vaker kostwinner zijn of op topfuncties terecht komen is<br />
niets nieuws. Het verkrijgen van hoge functies voor vrouwen was<br />
een van de doelen van de tweede feministische golf in de jaren<br />
zestig en zeventig van de 20ste eeuw. We kennen allemaal Aletta<br />
Jacobs, die als eerste vrouw in 1871 aan de universiteit mocht<br />
studeren. Nog geen zestig jaar geleden was de gehuwde vrouw niet<br />
handelingsbekwaam: zij mocht niet zelfstandig een overeenkomst<br />
afsluiten. In 1968 werd het platform Man Vrouw Maatschappij<br />
(MVM) opgericht, die weer de bekende Dolle Mina’s voortbrachten.<br />
De derde feministische golf kwam op in de jaren negentig en werd<br />
gedreven door vele nieuwe culturen die in Nederland samenkomen.<br />
De focus ligt voor deze stroming op zelfontplooiing.<br />
Topvrouw<br />
Eveline Ruinaard is sinds januari vorig jaar directeur Bestuursrechtspraak<br />
bij de Raad van State in Den Haag. Zij begon na haar<br />
studie Rechten als Rechterlijk Ambtenaar in Opleiding (RAIO)<br />
en kwam terecht bij verschillende rechtbanken in allerlei leidinggevende<br />
functies. In de twintig jaar dat Eveline werkzaam is geweest<br />
bij de Rechterlijke Macht heeft ze duidelijk de veranderingen in de<br />
bedrijfscultuur meegemaakt. “Natuurlijk is er sprake van een old<br />
boys network, ook bij de Rechterlijke Macht. Vooral de generatie<br />
vrouwen voor mij heeft moeite gehad om daar verandering in aan te<br />
14 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 14<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:34 PM
engen. Toch is dat wel gebeurd en hebben veel vrouwen zich<br />
daartussen weten te vestigen.” Van een glazen plafond is volgens<br />
haar geen sprake, in elk geval niet in de rechtspraak.<br />
Kunst<br />
Wel ziet ook Eveline een verschil in hoe mannen en vrouwen<br />
omgaan met hun carrière. “Wellicht heeft het te maken met een<br />
cultureel ingebedde rolverdeling tussen man en vrouw. Zelf merk<br />
ik daar niets van: ik vind dat als je samen kinderen krijgt, je ook<br />
samen verantwoordelijk bent voor de opvoeding en het huishouden.<br />
Wel heb ik in mijn omgeving gezien dat andere vrouwen zich toch<br />
meer verantwoordelijk voelen voor hun gezin. Zo gingen vrouwen<br />
bijvoorbeeld na het werk eerder naar huis om de kinderen te halen,<br />
terwijl mannen nog even bleven borrelen. Dat zijn de momenten<br />
waarop je netwerkt en jezelf zichtbaar maakt.”<br />
Jezelf zichtbaar maken is iets wat Eveline als een van de<br />
belangrijkste verklaringen ziet voor een succesvolle carrière. Dat<br />
heeft verder niet zoveel met geslacht te maken. “Het is de kunst<br />
om zowel te doen waar je goed in bent, als jezelf te onderscheiden<br />
door je vinger op te steken.” Op de vraag of die assertieve houding<br />
wellicht meer in de mannelijke aard zit, zegt ze: “Ja, vrouwen zijn<br />
over het algemeen wellicht iets bescheidener en hebben eerder een<br />
afwachtende houding.”<br />
Gendermix<br />
Rond november vorig jaar ontstond er een discussie rondom het<br />
invoeren van een vrouwenquotum bij grote bedrijven. Dit initiatief<br />
werd door verschillende media flink onder een vergrootglas gelegd<br />
en bracht oud zeer over emancipatie, rolverdeling, feminisme en<br />
discriminatie met zich mee. Eveline ziet geen heil in de positieve<br />
discriminatie aan de hand van een dergelijk quotum. “Ik ben<br />
voorstander van een gemengde bedrijfscultuur, omdat ik in mijn<br />
eigen loopbaan heb gemerkt dat dat zijn vruchten afwerpt. Volgens<br />
mij is een quotum geen goede manier om dat te bereiken. Je kunt<br />
mensen het beste aannemen op hun kwaliteiten.”<br />
Dat laatste is ook wat nu steeds vaker gebeurt. Door het<br />
afbrokkelende mannennetwerk wordt steeds vaker gekeken<br />
naar competenties en kwaliteiten van de sollicitant, ongeacht het<br />
geslacht. Toch heeft volgens Eveline de discussie rondom het glazen<br />
plafond en invoeren van quota die mannen wel aan het denken<br />
gezet. “Waarschijnlijk vroegen ze zich eerst af wat ze nou met al die<br />
vrouwen moesten, maar zagen ze later ook juist in wat ze ermee<br />
konden! Er is nu duidelijk sprake van een verandering, en dat is<br />
goed.”<br />
Familyplanning<br />
Vrouwenbladen, kranten en televisie laten maar wat graag het<br />
stereotype topvrouw zien. De vraag hoe ze hun baan combineren<br />
met hun gezinsleven, of ze wel een goede moeder en partner<br />
kunnen zijn en hoe het ze gelukt is zich door het glazen plafond<br />
heen te werken, dragen bij aan de beeldvorming rondom deze<br />
vrouwen. “Ik las laatst twee keer een interview met dezelfde vrouw<br />
over haar carrière. Beide keren was de aanleiding het feit dat ze een<br />
nieuwe functie had aanvaard. In het ene blad was ze een vrouw met<br />
een hoge functie en goede kwaliteiten en in het andere blad was<br />
ze moeder van een kind met een stoornis. Op die manier houden<br />
de media het ongelijke beeld over de kansen voor vrouwen wel in<br />
stand. Terwijl ik denk dat dat erg onterecht is in deze tijd.”<br />
Toch kunnen we er weinig aan doen dat vrouwen nu eenmaal<br />
zwanger kunnen worden en mannen niet. Dit heeft hoe dan ook<br />
invloed op je loopbaan. “Je kunt dat maar beter accepteren en<br />
gewoon je eigen moment kiezen”, zegt Eveline. Toen ze zelf zwanger<br />
werd tijdens haar periode als RAIO keek haar omgeving raar op:<br />
zwanger worden deed je toch pas als je die opleiding afgerond<br />
had? “Maar als rechtbanken zochten naar afgestudeerde RAIO’s,<br />
dan waren veel van de vrouwen daarvan ineens zwanger. Het is<br />
dus eigenlijk nooit goed.” Nu Eveline als leidinggevende zelf met<br />
dit soort situaties in aanraking komt probeert ze een voorbeeld te<br />
zijn voor haar collega’s. “Ik feliciteer ze en vraag of alles goed gaat.<br />
Hoe het op de werkvloer geregeld wordt is dan van latere zorg.<br />
Een werkgever heeft nu eenmaal helemaal niets te vinden van of te<br />
zeggen over familyplanning.”<br />
Geldzaken<br />
Onderzoek wijst uit dat mannen nog altijd gemiddeld achttien<br />
% meer verdienen dan vrouwen in dezelfde functie. Dit zegt in<br />
principe niets over de doorgroeimogelijkheden van vrouwen, maar<br />
wel degelijk iets over de ongelijkheid die er nog steeds bestaat<br />
tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt. Eveline plaatst<br />
kanttekeningen bij het onderzoek: “Dit is hoe het vervolgens in<br />
de krant verschijnt, maar er is geen rekening gehouden met het<br />
feit dat vrouwen vaker een parttime baan hebben. Dan werk<br />
je gemiddeld minder uur per maand, en in het onderzoek zijn<br />
maandlonen vergeleken, niet uurlonen.” Toch denkt ze wel dat<br />
vrouwen inderdaad minder verdienen dan mannen, maar geeft hier<br />
een andere verklaring voor. “Het komt niet doordat vrouwen minder<br />
waard zijn, maar doordat zij minder goed zijn in het onderhandelen!<br />
Het gaat erom dat je duidelijk bent over wat je waard bent.”<br />
”<br />
Mannen blijven<br />
vaker hangen bij<br />
de borrel. Dat zijn<br />
momenten waarop<br />
je netwerkt en jezelf<br />
zichtbaar maakt.<br />
Het belangrijkste is je startsalaris, omdat werkgevers zich daar altijd<br />
op baseren. Nu Eveline zelf mensen aanneemt vraagt ze ook altijd<br />
wat het laatst verdiende salaris is, om daar vervolgens op door te<br />
onderhandelen. Op de werkvloer is het een onderwerp waar niet<br />
openlijk over wordt gesproken. “Wij hebben het er niet aan de<br />
vergadertafel over, zo van: hoeveel verdien jij? Maar ik probeer wel<br />
altijd duidelijk te zijn over wat ik te bieden heb en hoeveel dat waard<br />
is.” Als je eenmaal in hogere functies belandt krijg je te maken met<br />
loonschalen en speelt die ongelijkheid volgens Eveline minder.<br />
Medialogica<br />
Vaak zien we interviews voorbijkomen met topvrouwen en altijd met<br />
de insteek hoe zij op hun functie terecht zijn gekomen. Met daarbij<br />
als standaardvraag: “Hoe deed je dat met je kinderen?” Er is een<br />
groot verschil met de insteek van de interviews met topmannen.<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 15<br />
medium #3 versie 2.indd 15<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:34 PM
De vrouwen die om deze redenen in de media verschijnen dragen<br />
bij aan de beeldvorming rondom de emancipatie van vrouwen op<br />
de arbeidsmarkt. De vraag is of ze het beeld van een ogenschijnlijk<br />
glazen plafond ermee in stand houden of dat zij juist werken aan<br />
een ander beeld over dit onderwerp. “Ik denk dat de media zeker<br />
een rol kunnen spelen in de beeldvorming rondom vrouwen met<br />
topposities. Zo kunnen ze bijvoorbeeld meer in beeld brengen, zoals<br />
jij nu doet. Ik lees altijd de top 100 van Opzij: de lijst met vrouwen<br />
die allerlei hoge posities hebben bereikt. Dan denk ik bij mezelf: goh,<br />
dat hebben ze toch heel goed gedaan!” De stereotype beeldvorming<br />
mag er van Eveline wel af. Volgens haar is de taak van de media dat<br />
zij de vrouwen in kwestie beschrijven, maar niet dat beeld neerzetten<br />
van een glazen plafond. “Ik vind het leuk om te zien waar vrouwen<br />
terechtkomen, de taak van de media is om dat aan iedereen te laten<br />
zien. Maar dat glazen plafond daar geloof ik echt niet in! Daar ligt<br />
nog wel een verbeterpunt voor de media.”<br />
Emancipeer (niet) meer<br />
De emancipatie binnen het gezin vertaalt zich naar het bedrijfsleven.<br />
Eveline herkent het emancipatieproces in beide gevallen. “Dit proces<br />
is nog steeds gaande: de automatische voorkeur voor een man op<br />
een bepaalde positie is er nu wel echt uit. Dat old boys network is<br />
een gemengd netwerk geworden en daar ben ik heel erg voor. Ik<br />
ben daar bij de Rechterlijke Macht ook heel positief over. Je ziet<br />
wel een verschil met bijvoorbeeld de Raad van State waar ik nu<br />
werk: daar ben ik de eerste vrouwelijke directeur. Maar zo ben je<br />
ook een voorbeeld voor andere vrouwen en je merkt dat het steeds<br />
makkelijker gaat.” Het gaat er volgens Eveline dus niet zozeer<br />
om dat mannen of vrouwen meer op elkaar gaan lijken of elkaars<br />
taken overnemen, maar dat iedereen gelijke kansen krijgt. “Je zou<br />
voor een bepaalde functie aangenomen moeten worden wegens<br />
je kwaliteiten en je ziet dat het steeds vaker zo werkt: dat is een<br />
positieve ontwikkeling.”<br />
Aard van het beestje<br />
Het glazen plafond voor vrouwen bestaat volgens Eveline niet<br />
zoals het in de media naar voren komt. In elk geval niet meer. Zelf<br />
heeft ze er sowieso weinig last van gehad, maar ze heeft om zich<br />
heen toch meerdere vrouwen zien worstelen met verschillende<br />
zaken. Zo blijft familyplanning een issue voor veel vrouwen, zijn<br />
ze minder goed in onderhandelen en hebben ze van oudsher een<br />
”<br />
De taak van<br />
de media is het<br />
laten zien wat<br />
vrouwen doen,<br />
zonder het beeld<br />
van een glazen<br />
plafond.<br />
verantwoordelijkheidsgevoel voor het gezin. Eveline heeft onderzoek<br />
gedaan naar de carrièrestappen die mannen en vrouwen maken. Ze<br />
doorzocht een hele lichting RAIO’s en bekeek de verschillen. Uit haar<br />
analyse bleek dat vrouwen er gemiddeld langer over doen om een<br />
carrièresprong te maken dan mannen. “Vrouwen kiezen eerder voor<br />
de rest van hun leven: kinderen, vrienden, partner. Mannen hechten<br />
meer belang aan een promotie op werk.”<br />
Zelf heeft Eveline altijd goede afspraken gemaakt met haar man.<br />
Hij heeft ook een drukke baan en samen proberen ze zoveel<br />
mogelijk die momenten te pakken die belangrijk zijn voor je carrière.<br />
“Natuurlijk moet je een keer de kinderen ophalen, maar als de<br />
ander dat doet, kun je toch mooi nog even op die ene borrel blijven<br />
hangen. Hoe beter je samen je thuisfront organiseert, hoe beter het<br />
te combineren is. Als je actief bent in iets, je werk of je gezin, zul je<br />
toch altijd keuzes moeten maken. Dat geldt voor zowel mannen als<br />
vrouwen.”<br />
Dat het verschil dus in de aard van mannen en vrouwen zit mag<br />
een gegeven zijn, maar dat hun loopbaan er anders uitziet is iets<br />
wat de afgelopen jaren flink is veranderd. Het old boys network<br />
maakt plaats voor een nieuwe generatie en laat daar nou juist veel<br />
ambitieuze vrouwen tussen zitten. Met deze verandering verdwijnt<br />
ook het glazen plafond. “Vrouwen steken tegenwoordig gewoon veel<br />
vaker hun vinger op voor bepaalde taken en die taken worden hen<br />
nu ook toevertrouwd.”<br />
BIOGRAFIE Eveline Ruinaard<br />
Geboren:<br />
11 oktober 1963, te Maarssen<br />
Huidige functie:<br />
Directeur Bestuursrechtspraak<br />
Opleiding:<br />
Studie Rechtsgeleerdheid aan de<br />
Universiteit van Amsterdam<br />
Loopbaan:<br />
Rechterlijk Ambtenaar In Opleiding<br />
bij de rechtbank Amsterdam (RAIO)<br />
Rechter sector bestuursrecht van<br />
de rechtbank Amsterdam<br />
Vicepresident/teamleider sector<br />
strafrecht van de rechtbank Utrecht<br />
Vicepresident/voorzitter sector<br />
bestuursrecht van de rechtbank Arnhem<br />
Directeur Bestuursrechtspraak, sinds<br />
1 januari 2013<br />
Huidige nevenfuncties:<br />
Rechter-plaatsvervanger in de rechtbanken<br />
Gelderland en Midden-Nederland<br />
Lid van het curatorium van het<br />
onderzoekscentrum voor Staat en<br />
Recht van de faculteit der Rechtsgeleerdheid<br />
van de Radboud Universiteit Nijmegen.<br />
16 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 16<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:34 PM
column<br />
lotte huijg<br />
no stress,<br />
no success<br />
columnheb. Ik open mijn mail – 35 nieuwe mails – scroll er doorheen<br />
lotte<br />
Eén van de meest stressvolle banen. Tenminste, dat zeggen<br />
ze… Sinds 2010 werk ik als PR-consultant. Ik heb dezelfde<br />
studie gedaan als jullie en eigenlijk was PR al die jaren een<br />
onderbelicht vakgebied. Erg jammer, weet ik nu. Of misschien<br />
wel beter, want als ik toen had geweten dat het stressniveau<br />
(blijkbaar) dusdanig hoog ligt had ik er nooit voor gekozen me<br />
in deze wereld te storten. Doodzonde was dat geweest, weet ik<br />
nu.<br />
Uit onderzoek is gebleken dat het werk als PR-professional<br />
je hart sneller laat kloppen; niet van enthousiasme maar<br />
van stress. Voornaamste oorzaken: publieke druk, snelheid,<br />
deadlines en continu presteren. Slechts zes andere functies<br />
staan hoger in de ranking, waaronder militair, brandweerman en<br />
piloot. Ik was stomverbaasd. Is dit wat ik vijf dagen in de week<br />
doe? Moet ik mij nu zorgen gaan maken?<br />
Om je een idee te geven doe ik verslag van een doorsnee<br />
werkdag. ’s Ochtends bij binnenkomst begin ik met een to<br />
do list. Tegen beter weten in, want terwijl ik het opstel, weet<br />
ik al dat de dag niet zal lopen zoals ik van tevoren gepland<br />
en selecteer wat prioriteit heeft en wat niet. Ik scan de krant<br />
en lees een interessant artikel waar ik voor een van mijn<br />
opdrachtgevers op in zou kunnen haken, maar… dan gaat de<br />
telefoon. Opdrachtgever belt dat er met spoed een persbericht<br />
verstuurd moet worden. Ik verzamel alle informatie, maak een<br />
persselectie en stel een tekst op. Telefoon gaat weer; een<br />
journalist vraagt om informatie over een product. Ze heeft een<br />
strakke deadline. Nu meteen oppakken of eerst het persbericht?<br />
Er komt een stylist binnenlopen die mij even gedag wil<br />
zeggen. Ook belangrijk, moet kunnen. Terug naar mijn bureau.<br />
Leidinggevende komt naar mij toe, want we kunnen pitchen<br />
voor een nieuwe klant. Oftewel, presentatie voorbereiden voor<br />
morgen. Maar dat persbericht, dat hijgt nog steeds in mijn nek.<br />
Is de klant al akkoord? Bellen. Tikken. Checken. Luisteren.<br />
Adviseren. Oh ja, ook nog puntjes op de i. En blijven lachen.<br />
Altijd blijven lachen.<br />
Dit was slechts een kwartier. Nu ik in mijn hoofd een dag<br />
evalueer, vind ik het ineens niet zo vreemd meer dat PR hoog<br />
scoort op de ladder naar een nervous breakdown. Desondanks<br />
vind ik, en vinden mijn collega’s met mij, the S-word de charme<br />
van het vak. Ik noem het ‘lekker druk,’ ‘toch niks te doen’ en<br />
‘kom maar door.’ En het allerbelangrijkste: nooit saai! Geen dag<br />
is hetzelfde. Never a dull moment roepen wij om de haverklap<br />
op kantoor. Dat is precies wat het PR-vak zo spannend maakt<br />
en waardoor onze harten sneller gaan kloppen. Niet van stress,<br />
maar van enthousiasme. En mocht ik er ooit eens op uitgekeken<br />
zijn, dan kan ik altijd nog militair worden.<br />
Lotte Huig is sinds 2010 PR-consultant bij Coebergh<br />
Communicatie & PR en is werkzaam voor o.a. Sofitel Legend<br />
The Grand Amsterdam, John Frieda en Sandwich<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 17<br />
medium #3 versie 2.indd 17<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:34 PM
favorieten<br />
FAVORIETE PLEK VOOR KOFFIE<br />
Is thee ook goed? Bij L’Opera op het Rembrandtplein.<br />
Je zit er goed en je kan er ook nog altijd bekende<br />
Nederlanders spotten.<br />
FAVORIETE PLEK OM TE ETEN<br />
Café De Roeter, vlakbij Roeterseiland. Het eten is daar<br />
altijd goed. De tortillaschotel is absoluut een aanrader.<br />
FAVORIETE WINKELSTRAAT<br />
Het internet.<br />
FAVORIETE boek<br />
Niet dat ik veel lees, en al helemaal geen literatuur,<br />
maar het werk van Adriaan van Dis vormt een<br />
uitzondering. Een barbaar in China: een mooi (dun) boek.<br />
FAVORIETE KRANT<br />
De Volkskrant – met name de V – blader ik<br />
’s ochtends altijd even door. Het Parool lees ik zo<br />
nu en dan online.<br />
FAVORIETE FILM<br />
Hij draait vanaf juni pas in de bioscoop, maar de film<br />
Jersey Boys is nu al favoriet. Een film over het<br />
levensverhaal van Frankie Valli en de Four Seasons.<br />
Ja, met liedjes!<br />
FAVORIETE STUDIERUIMTE<br />
Het Kohnstammhuis, aan de Wibautstraat. Ik kom hier voor<br />
m’n andere studie maar ga hier ook naar toe als ik voor<br />
Communicatiewetenschap aan de slag moet. Een mooi<br />
ruim gebouw met veel studieplekken (en nog meer toiletten.<br />
Echt, niet normaal, het aantal toiletten daar).<br />
FAVORIETE DOCENT<br />
Ik heb een zwak voor onze zuiderburen, dus als een docent<br />
met een Vlaams accent spreekt is het al snel goed. Knut de<br />
Swert bijvoorbeeld, zeer plezant.<br />
FAVORIETE WERKGROEPRUIMTE<br />
Het lokaal in het Oost-Indisch Huis dat grenst aan de<br />
Oude Hoogstraat. Zeker wanneer de luxaflex open is en<br />
dagjesmensen minutenlang naar binnen staren. Of als een<br />
groep Britse jongeren enthousiast in hun korte broek op het<br />
raam begint te kloppen.<br />
FAVORIETE STUDIEGENOOT<br />
Anne van Uden. Al vanaf de allereerste werkgroep Inleiding<br />
Communicatiewetenschap!<br />
MENNO<br />
WOUDT<br />
Zit in het derde jaar van de bachelor<br />
Communicatiewetenschap en gaat<br />
momenteel de strijd aan met zijn<br />
scriptie in politieke communicatie.<br />
Doet daarnaast de lerarenopleiding<br />
geschiedenis aan de Hogeschool van<br />
Amsterdam (deeltijd, dus omringd<br />
met studiegenoten die zelf bijna<br />
geschiedenis zijn). In 2012 is hij<br />
begonnen als redacteur bij <strong>Medium</strong> en<br />
is sinds 2013 adjunct-hoofdredacteur.<br />
Speelt bij improvisatietheatergezelschap<br />
Placebo in CREA en publiceert elke<br />
woensdag op zijn eigen blog Woens.nl.<br />
@mennowoudt<br />
18 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
FAVORIETE GRACHT<br />
Ik ben nog altijd bezig om alle grachten uit elkaar te kunnen<br />
houden.<br />
medium #3 versie 2.indd 18<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:35 PM
*bliep<br />
Young, wild and free<br />
*bliep is een telecom startup, met relatief<br />
simpele Sim Only abonnementen speciaal<br />
afgestemd op de jeugd. Het bedrijf onderscheidt<br />
zich naar eigen zeggen van de rest van de<br />
telecomwereld doordat het geen gebruik maakt<br />
van ‘kleine lettertjes’ en doordat het er letterlijk<br />
voor en door de jeugd is. Op *bliep HQ vertellen<br />
ex-<strong>Medium</strong>redacteur en voormalig student<br />
Persuasieve Communicatie Kieran Kirchgaesser<br />
en Pam Boschma, student Media, Kunst,<br />
Design en Architectuur, over hun werk.<br />
TEkst: jorit hajema<br />
Fotografie: remona van der Zon<br />
Jongeren moeten<br />
beseffen dat ze<br />
heel erg geschikt<br />
zijn om bijzondere<br />
dingen te maken<br />
”<br />
Tussen de hunkerende ogen op de Reguliersdwarsstraat is het<br />
zoeken naar het kantoor van *bliep, dat onopvallend boven feestclub<br />
Jantjes Verjaardag is gevestigd. Het redelijk anonieme pand van het<br />
telecombedrijf staat in contrast met *blieps doorgaans opvallende<br />
marketingstrategie, een onbenutte kans voor een traditioneel,<br />
goedkoop uithangbord. Het bedrijf is bekend van de knalgele<br />
canta’s waarmee door Amsterdam werd gescheurd en het kleurde<br />
ook jongerencamping De Appelhof op Terschelling geel. Kieran: “We<br />
denken nog over iets ludieks met het pand. We hebben voor<br />
verschillende evenementen grote spandoeken gebruikt, misschien<br />
dat we daar iets mee gaan doen. Dat is wel afhankelijk van wat mag,<br />
wellicht toch een uithangbord. Het bordje naast de deurbel heb je<br />
wel gezien?”<br />
*bliep is een aanbieder van mobiele telefonie, maar naar eigen<br />
zeggen is het veel meer dan dat. Pam: “Wij zijn volledig open<br />
en je hebt bij *bliep ook maar drie dagabonnementen waar je<br />
als consument tussen kan kiezen, daarmee houden we het<br />
overzichtelijk. Ook willen wij niet zozeer een product verkopen, maar<br />
juist onze filosofie overbrengen.”<br />
Het duo spreekt in wij-vorm. Voor een interviewer is hun fanatisme<br />
heerlijk; zelden spreekt iemand zo enthousiast over zijn of haar<br />
werk. “Wij geloven in de jeugd en samen met verschillende startups<br />
stimuleren we de jeugd ook in zichzelf te geloven. Wij willen jongeren<br />
inspireren. Je bent jong, maar je kan al hele toffe dingen bedenken<br />
en doen. Jongeren moeten beseffen dat ze heel erg geschikt zijn<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 19<br />
medium #3 versie 2.indd 19<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:37 PM
om bijzondere dingen te maken, juist omdat ze jong zijn, omdat ze<br />
een frisse blik op de wereld hebben. Dat is wat we bij *bliep willen<br />
overbrengen. Niet per se met de telecomwereld, maar ook met het<br />
ondernemende aan *bliep. Zo werken we bijvoorbeeld samen met<br />
Nachtcollege. Dat heeft niets te maken met telecom, maar achter<br />
Nachtcollege zitten jongeren met een passie om het vetste feest<br />
van Nederland te organiseren. Die gasten gaan echt heel hard: hun<br />
vorige feest was in een paar dagen uitverkocht en het volgende<br />
feest wordt weer een stuk groter. Het is gaaf om met zulke bedrijven<br />
samen te werken, daar haal je ook heel veel energie uit.”<br />
Merk je dat dat inspireren lukt?<br />
Kieran: “Zeker. *bliep-gebruikers zijn echt fans en niet alleen omdat<br />
wij ze fans willen noemen. Op Facebook merk je dat mensen ons<br />
echt waarderen. Laatst postten wij een oproepje waar mensen<br />
*bliep-pennen konden winnen. Daarmee kregen we een paar<br />
honderd likes en ruim zevenhonderd reacties en bovendien hadden<br />
meer dan 50.000 mensen het bericht gezien. Als een andere<br />
providers zoiets plaatsen, hell no dat zij zoveel reacties krijgen en<br />
daarbij is bij hen een grote meerderheid ook nog eens negatief. Bij<br />
ons zie je nauwelijks negativiteit en mocht dat toch voorkomen, dan<br />
zitten wij er bovenop om diegene te helpen.” Pam, instemmend:<br />
“Het is bij ons een spelletje om de concurrenten te overtreffen. Een<br />
provider had een like & share-actie waar mensen een reis naar<br />
Amerika konden winnen en daar werd heel weinig op gereageerd.<br />
Terwijl wij zo een enorme reactie kregen op iets simpels als een<br />
pen.”<br />
*bliep heeft in feite een heel simpel product: een prepaid<br />
abonnementsdienst die dagelijks aan- en uit te zetten is. De klant<br />
heeft daarbij keuze uit drie dagabonnementen: voor nul euro ben<br />
je de hele dag bereikbaar, voor vijftig cent kun je een hele dag<br />
onbeperkt internet en sms’en en voor één euro kun je onbeperkt<br />
internetten, sms’en en bellen. Het geheim zit hem volgens Kieran in<br />
de eenvoud: “Iedereen haat de telecomwereld, want bijna iedereen<br />
heeft wel eens een belachelijk hoge telefoonrekening gekregen,<br />
doordat ze buiten hun bundel waren gekomen. Die uitschieters zijn<br />
de melkkoe van de providers. Bij ons kies je per dag voor één tarief<br />
en daar kun je niet buiten komen. Bij ons word je niet genaaid. Ook<br />
dat zie je weer terug bij ons op de helpdesk, aangezien we weinig<br />
klachten krijgen. Het is echter alsnog een uitdaging om alles in<br />
goede banen te leiden. Fans creëren is best wel moeilijk.”<br />
Joost van der Plas en Jochem Wieringa, de oprichters van<br />
*bliep, leerden elkaar kennen bij Hyves. Daar was destijds ook<br />
een provider voor jongeren, maar deze flopte. Later bedachten<br />
zij een nieuwe mobiele dienst voor jongeren, maar de jongeren<br />
waren ook erg tegen dit product. Pam: “Dat product werd<br />
gepitcht voor een groep waar ik onderdeel van was. Hyves<br />
Mobiel was keihard geflopt, maar ze wilden wel doorwerken<br />
vanuit dit product. Eigenlijk hadden ze toen nog niets, maar<br />
we waren er al wel op tegen. Toen kwam vrij snel het idee dat<br />
een telecombedrijf voor jongeren ook door jongeren moest<br />
worden verzonnen. Wij kregen toen de opdracht om het bedrijf<br />
vanaf de grond op te bouwen en mochten daarbij vrijwel alles<br />
invullen: hoe de doelgroep moest worden benaderd, hoe duur<br />
het product moest zijn en we hebben toen zelfs de naam<br />
*bliep bedacht. Ook werd vrij snel duidelijk dat *bliep los moest<br />
komen te staan van Hyves en de Telegraaf Media Groep, een<br />
drastische ingreep voor Joost en Jochem.”<br />
Wij hebben geen<br />
concurrenten,<br />
want wij<br />
zijn anders<br />
dan de rest<br />
”<br />
En *bliep moest helemaal anders dan de andere<br />
telecommaatschappijen.<br />
Pam: “Precies. Dat was voor ons ook heel gaaf om te doen.<br />
Ik was destijds zestien jaar en ik wist helemaal niets van de<br />
telecomwereld. Veel verder dan mijn Blackberry kwam ik<br />
niet, maar juist dan kun je met een frisse kijk goede dingen<br />
20 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> MEDIUM FEBRUARI <strong>2014</strong> / 20<br />
medium #3 versie 2.indd 20<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:39 PM
edenken. Alles moest anders. We zeggen hier weleens dat wij geen<br />
concurrenten hebben, omdat wij anders dan de rest zijn.”<br />
Vanuit tabula rasa werd *bliep vanaf 2012 uitgebouwd, vechtend<br />
tegen de status quo. Dat de strategie werkt, blijkt wel uit de<br />
groeicijfers van *bliep. Onlangs waren zij ‘s lands hardst groeiende<br />
telecommaatschappij en de grens van honderdduizend klanten<br />
komt in rap tempo dichterbij. Daarmee zou *bliep in Nederland<br />
in de top tien van zogenoemde mobile virtual network operators<br />
komen, bedrijven die mobiele telefonie verkopen op het netwerk<br />
van een provider. Dat de startup serieus wordt genomen door<br />
bedrijven als Vodafone blijkt wel uit de vermeende aanval van de<br />
telecomgigant op *bliep, waarop laatstgenoemde Vodafone in<br />
december 2013 voor de rechter daagde. Het Britse bedrijf zou<br />
inbreuk op hun merkenrecht hebben gemaakt door in hun nieuwste<br />
reclamecampagne gebruik te maken van een asterisk. De rechter<br />
verwierp de claim, omdat het asteriskteken door Vodafone als<br />
verwijzingsteken wordt gebruikt en omdat de beeldmerken van<br />
*bliep een te zwak onderscheidend vermogen zouden hebben.<br />
Daarmee is er, volgens de rechter, onvoldoende verwarringsgevaar<br />
tussen de twee bedrijven. *bliep draaide op voor de proceskosten<br />
en Vodafone mocht doorgaan met haar campagne.<br />
Hoe leefde de rechtszaak hier op de werkvloer?<br />
Pam: “Natuurlijk was het op zijn zachtst gezegd vervelend om de<br />
rechtszaak te verliezen. Wij lazen ook berichten van mensen die voor<br />
ons opkwamen, die vonden dat Vodafone ons dit niet kon flikken.<br />
We waren het er ook niet mee eens. Prima dat zij zich – eindelijk –<br />
willen verbeteren, maar doe dat dan niet ten koste van ons. Aan de<br />
andere kant is het een compliment dat Vodafone ons duidelijk heeft<br />
opgezocht en ons dus ziet als een bedreiging.” Kieran, aanvullend:<br />
“Maar uiteindelijk zijn zij dan te groot en te machtig om tegenop te<br />
boksen. We hebben het gevoel dat we in hoger beroep een goede<br />
kans zouden maken, maar we hebben besloten om onze tijd,<br />
energie en geld ergens anders in te steken.”<br />
Vodafone was een maatje te groot, maar oprichter Joost van<br />
der Plas stelt dat het ook een voordeel kan zijn om het kleinere,<br />
wendbare bedrijf te zijn. “Ons beperkte budget dwingt je om buiten<br />
traditionele kaders te denken, zoals David tegen Goliath. Als we<br />
bijvoorbeeld abri’s zouden gebruiken, zou *bliep helemaal wegvallen<br />
tussen alle andere reclames van providers en televisie is al helemaal<br />
onbetaalbaar. Bovendien lijken we anders te veel op de anderen,<br />
terwijl wij ons daar juist tegen afzetten. *bliep probeert mensen met<br />
mond-tot-mondreclame te bereiken. In Amsterdam en Utrecht en<br />
in sommige andere delen van de Randstad gaat dat inmiddels heel<br />
aardig en we doen nu ons best om de rest van het land te bereiken.”<br />
sparringpartner. Sommige ‘werknemers’ hier zijn zo jong of wonen<br />
zo ver weg dat ze nauwelijks op kantoor komen en ik ze doorgaans<br />
alleen via Skype spreek. Op de helpdesk zit iemand van veertien<br />
en die weet zo thuis precies wat ‘ie moet doen. Naast spread the<br />
*bliep spreken we tegenwoordig ook op scholen en universiteiten,<br />
waar wij vertellen over *bliep en de jeugd aansporen om creatief te<br />
ondernemen en de regels los te laten.”<br />
“Een ander project waar wij nu mee bezig zijn”, aldus Pam, “is<br />
office on tour. Daarmee willen we vanaf mei een periode met ons<br />
kantoor letterlijk door het land toeren. Hiervoor werken we onder<br />
samen met Top Notch, het platenlabel van praktisch elke hiphopartiest<br />
in Nederland, en organiseren we modeworkshops. Je merkt<br />
dat onze fans direct enthousiast reageren en we hopen daarmee<br />
een verschillend publiek aan te trekken.” Kieran: “Misschien is de<br />
hackathon wel het mooiste idee waar we nu aan werken. Het is de<br />
bedoeling dat we een hackathon organiseren waar mensen door<br />
heel Nederland live bij inschakelen. Zo kan iemand uit Groningen of<br />
Maastricht rechtstreeks meewerken aan een app, een site, design,<br />
iets met marketing, whatever. Die hackathon wordt dan samen<br />
opgezet met een event in Tel Aviv, waar wij een ambassadeur en een<br />
groep fans hebben. Daar lopen mensen zelfs met *bliep-bandjes, in<br />
Israël! Kun je nagaan.”<br />
Wat zijn jullie toekomstplannen?<br />
Pam: “We dromen over *bliep international, als merk. Op de<br />
middellange termijn zijn Joost en Jochem bezig om *bliep in de<br />
landen om ons heen te lanceren en voor de lange termijn hebben<br />
we plannen om naar opkomende industrieën te gaan. We hebben<br />
ook contacten in Spanje. Daar merk je dat de jongeren door de<br />
hoge werkloosheid weinig vertrouwen in hun toekomst hebben.<br />
Zeker daar is het heel bijzonder om te werken, want ook daar is<br />
heel veel talent, maar de motivatie en het zelfvertrouwen is zoek.<br />
Op de korte termijn willen we eerst *bliep in heel Nederland groot<br />
maken.” Kieran: “We hopen dat de telecombedrijven inzien dat ze<br />
slecht bezig zijn, alleen maar gefocust op sales en trucs en zoveel<br />
mogelijk geld binnenslepen. Verder willen we de jeugd blijven<br />
pushen om grote dingen te doen. We zijn een tijdje geleden de<br />
goede weg ingeslagen en die weg bevalt goed. Uiteraard zullen we<br />
de telecomwereld blijven verrassen.”<br />
Het project om de rest van Nederland te bereiken heet spread<br />
the *bliep. Hoe werkt zo’n project?<br />
Kieran: “Er wordt steeds met verschillende teams aan projecten<br />
gewerkt. Iemand, soms zelfs van buiten *bliep, komt met een idee<br />
en pitcht dit. De executives [naast de twee oprichters de enige<br />
fulltimers, red.] bepalen in principe of een plan daadwerkelijk wordt<br />
doorgezet en als dat gebeurt, vormen zij een projectteam. Zo een<br />
team bestaat doorgaans uit een handje vol mensen, voornamelijk<br />
tussen de veertien en de negentien jaar. Omdat de werknemers de<br />
jeugd zijn, weten wij redelijk wat werkt en wat niet. Daarbij doen wij<br />
alleen wat wij zelf leuk vinden.”<br />
Kieran: “Afhankelijk van het type project houdt één van de drie<br />
executives toezicht, maar verder wordt het team volledig vrij gelaten<br />
om te doen wat zij denken dat goed is. Een van de die projecten is<br />
spread the *bliep [met onder andere communicatiewetenschapper<br />
Jesse Verdellen, red.], waarmee wij *bliep door heel Nederland<br />
willen promoten. Het team bedenkt de plannen en maakt de opzet,<br />
op het einde komt een executive helpen om het daadwerkelijk uit<br />
te voeren. Zij schakelen ook constant met het team en dienen als<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 21<br />
medium #3 versie 2.indd 21<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:41 PM
uitgelicht<br />
Voor degenen die de traditionele waarden van gezelligheid in stand willen<br />
houden, is er nu phonestacking: een spel dat het antisociale gedrag van<br />
smartphoneverslaafden moet tegengaan. Het idee is eenvoudig: stel je voor<br />
dat je met je vrienden in een kroeg zit. Samen maken jullie een stapel van<br />
jullie smartphones, die vervolgens de rest van de avond niet aangeraakt mag<br />
worden. Degene die dan toch als eerste naar zijn of haar telefoon grijpt, moet<br />
de rekening op zich nemen.<br />
fotografie: remona van der zon<br />
22 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 22<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:42 PM
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 23<br />
medium #3 versie 2.indd 23<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:44 PM
ecensie Adam zoekt alles behalve Eva<br />
tekst: Roos Beune<br />
“Goed, met jou? En je eh… geval?”, antwoordt een Amsterdamse<br />
Eva. Een ongegeneerd schuin oog is gericht op het onderlichaam<br />
van haar poedelnaakte date. Haar lange rastavlechten bedekken<br />
haar blote borsten. Haar Adam beweerde eerder in de aflevering:<br />
“Zou toch leuk zijn als je aan je kinderen kunt vertellen dat papa<br />
en mama elkaar naakt op een eiland hebben ontmoet?” Dat het<br />
de deelnemers eigenlijk gewoon heel erg leuk lijkt om hun naakte<br />
lichaam te delen met de rest van Nederland, ligt er in de nieuwe<br />
datingshow Adam zkt. Eva wel heel dik bovenop.<br />
De eerste beelden van Adam zkt. Eva intrigeren me. Het naakt<br />
maakt nieuwsgierig. Het tropisch eiland wekt verlangen. In de verte<br />
drijft een houten vlot, waarop een Eva zich ontkleedt en het water<br />
induikt. Adam hurkt gevaarlijk als Eva zich voor komt stellen. Terwijl<br />
haar bovenarmen hun uiterste best doen haar borsten te bedekken,<br />
grapt Adam iets ongemakkelijks. De charme hiervan is geveinsd, zo<br />
blijkt later.<br />
Sinds maart dit jaar kan televisiekijkend Nederland de naakte<br />
dates bewonderen van af de eerste rang. Eerder zagen we al<br />
heftige naaktscènes in programma’s als De Gouden Kooi of Oh<br />
Oh Cherso. Ook werd daten op vreemde manieren al meerdere<br />
keren geprobeerd. Zo bestaan er programma’s waarin je date wordt<br />
uitgezocht door je ouders (ja, echt) of waarin je in het pikdonker gaat<br />
daten. Deze nieuwe en naakte manier van het zoeken en vinden van<br />
een nieuwe grote liefde zagen we nog niet eerder. De vraag is of het<br />
werkt en daarmee of het programma geloofwaardig is. Adam zkt.<br />
Eva wordt elke dinsdagavond uitzonden op RTL 5. Om half negen:<br />
wat een optimistisch vroeg tijdstip is, in verband met de bedtijd van<br />
jonge kinderen en hitsige tieners met eigen televisie op hun kamer.<br />
De deelnemers zijn even verlegen als dat ze op zoek zijn naar ware<br />
liefde. Gedwongen door het format leggen de deelnemers - niet<br />
geheel onterecht - in de eerste minuten uit waarom ze meedoen.<br />
Vervolgens varen ze op een vlot richting het onbewoonde eiland<br />
‘Mogo Mogo’, alwaar zij zich van al hun kleding ontdoen en de<br />
ontmoeting met hun door RTL uitgekozen wederhelft plaatsvindt.<br />
Regisseur Reinout Oerlemans heeft nog een aantal leuke extraatjes<br />
voor de bloterds in petto. Zo laat hij een tweede Adam of Eva naar<br />
het eiland komen om de benodigde jaloezie of ruzie op te wekken.<br />
Ook seksuele escapades worden ongegeneerd vastgelegd. Leuk<br />
voor later. Vervolgens moeten de deelnemers Expeditie Robinsonachtige<br />
spelletjes spelen, waarna de winnaar iemand van het<br />
eiland mag sturen. De Adam en Eva die overblijven zijn voor elkaar<br />
geschapen. Gelooft u het nog?<br />
Adam zoekt Eva<br />
Gevangen door de gedachte dat dit programma televisietaboes<br />
zou gaan doorbreken, kiest Oerlemans voor Nicolette Kluijver als<br />
presentatrice. Die keuze is begrijpelijk. Kluijver wordt geassocieerd<br />
met Spuiten en Slikken, het taboedoorbrekende programma van<br />
BNN over seks en drugs. Ook heeft ze een vrolijke, onbevangen<br />
uitstraling die de makers allicht bij het naakt-zijn vonden passen.<br />
Maar dit ‘Nederland 3’-meisje past helemaal niet binnen het<br />
strakke regime van een RTL-programma. De som die Kluijver heeft<br />
ontvangen voor deze minimale en onoprechte taak moet groot<br />
geweest zijn. In haar stem klinkt het onbegrip voor de deelnemers<br />
schaamteloos door en ze komt in deze gescripte datingshow<br />
nauwelijks tot haar recht.<br />
Veel redenen om mee te doen aan de nieuwe datingshow zijn<br />
er niet. De kans op ware liefde lijkt klein, de spelletjes suf en het<br />
verblijf op het eiland kort. Dan rest nog een andere reden: naakt op<br />
televisie komen. Een datingshow is geen genre om aan dit verlangen<br />
gehoor te geven en dat maakt Adam zkt. Eva ongeloofwaardig. Een<br />
zoektocht naar de liefde is hiervoor een te doorzichtig alibi.<br />
24 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 24<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:45 PM
doodleuk<br />
entertainment<br />
column<br />
jeroen lemmens<br />
Afgelopen week ben ik voor het eerst sinds jaren naar<br />
een sneak preview geweest. Ik had er zelfs kaartjes voor<br />
gereserveerd. Dat bleek verstandig, want de zaal zat<br />
propvol. De film was Pompei: een rampenfilm inspired by<br />
true events vol ongeloofwaardige 3D-effecten, misplaatste<br />
televisiesterren (Jon Snow als gladiator en Jack Bauer<br />
als corrupte senator) en honderden dode figuranten. Het<br />
sneakpubliek leek zich goed te vermaken terwijl de inwoners<br />
van Pompei bij bosjes stierven door asregens, aardbevingen,<br />
vloedgolven of zwaarden. Ze begonnen zelfs te juichen<br />
toen (spoiler!) Jack Bauer explodeerde onder een brok lava.<br />
Mensen werden verraden, anderen offerden zich op, maar het<br />
maakte weinig uit wat ze deden, want op het einde van de<br />
film was iedereen dood.<br />
Er zijn verschillende websites die nauwkeurig bijhouden<br />
hoeveel mensen je op het scherm ziet sterven tijdens een<br />
film. Deze bodycount-criteria worden doorgaans helder<br />
beschreven. Een menselijk lichaam moet op beeld dood<br />
zijn of sterven, anders telt het niet. Een rampenfilm als<br />
Armageddon (1998) heeft bijvoorbeeld slechts een bodycount<br />
van 16, ondanks dat Parijs volledig wordt weggevaagd door<br />
een meteoriet. De oorlogsfilm Saving Private Ryan (1998)<br />
scoort daarentegen met 255 doden net geen plekje in de<br />
bodycount top tien.<br />
Bovenaan de bodycountlijst staat het derde deel van Lord of<br />
the Rings (2003) met 836 gedode mensen, elfen of orks. Deze<br />
film staat overigens ook op de zevende plaats bij de films met<br />
de hoogste omzet in de bioscoop (1,1 miljard). De twee films<br />
met de hoogste bioscoopomzet aller tijden hebben beiden<br />
ook een aanzienlijke bodycount: Avatar (2009) 2,8 miljard<br />
omzet en 147 doden, Titanic (1997) 2,2 miljard omzet en 317<br />
doden. Zelfs het laatste deel van Harry Potter (2011), dat<br />
met een omzet van 1,3 miljard op de vierde plek staat, wordt<br />
geschat op 168 doden. Massasterfte in films lijkt goed voor<br />
de bioscoopomzet.<br />
Ondanks het aanzienlijke aantal mensen dat sterft in deze<br />
films (omgerekend meer dan twee doden per minuut) zijn ze<br />
volgens Kijkwijzer allemaal geschikt voor jongeren vanaf 12<br />
jaar (in de VS: PG-13). Moeten we ons niet eens afvragen of<br />
het wel gezond is dat pubers massaal worden blootgesteld<br />
aan entertainment waarin honderden mensen gedood<br />
worden? Het verschil tussen een film geschikt voor 12-jarigen<br />
en een film geschikt voor 16-jarigen schuilt in het subtiele<br />
onderscheid tussen een lichaam dat explodeert en een<br />
lichaam dat uit elkaar spat. Bloederigheid wordt bij Kijkwijzer<br />
niet getolereerd, maar ondertussen is er geen limiet aan het<br />
aantal doden dat twaalfjarigen in films voorgeschoteld krijgen.<br />
Eventuele zorgen over de invloed hiervan op de jeugd zijn<br />
uiteraard ondergeschikt aan het commercieel belang van<br />
deze doelgroep. Dankzij het tienerpubliek leveren deze films<br />
miljarden op, dus over de doden in entertainment niets dan<br />
goeds.<br />
Dr. Jeroen Lemmens is docent Jeugd en Media Entertainment<br />
en gameonderzoeker<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 25<br />
medium #3 versie 2.indd 25<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:48 PM
Statusupdate:<br />
sociale media<br />
in andere<br />
landen<br />
Brazilië<br />
Sociale media zijn alomtegenwoordig: geen<br />
dag vergaat meer zonder dat wij gebruik maken<br />
van Facebook, Twitter, WhatsApp, Google+,<br />
YouTube, of allemaal tegelijk. Een leven zonder<br />
deze websites zouden wij ons niet meer voor<br />
kunnen stellen. Hoewel deze websites enorm<br />
zijn qua bereik en actieve gebruikers zijn zij toch<br />
geen van allen wereldwijd marktleider. Maar<br />
welke sites zijn dan serieuze concurrenten,<br />
en vooral: waar en waarom? Reden genoeg<br />
om te kijken in welke landen andere sociale<br />
netwerksites worden gebruikt en om de vraag te<br />
stellen waarom deze sites hier zo populair zijn.<br />
Tekst: CHRISTIAAN BURGGRAAFF<br />
1. Badoo<br />
Badoo heeft wereldwijd ruim 200 miljoen leden en is vooral populair<br />
in Zuid-Amerika, Zuid-Europa en delen van Afrika. Het doel van de<br />
site is naar eigen zeggen het ontmoeten van nieuwe mensen, maar<br />
dit moet heel wat explicieter worden opgevat dan bijvoorbeeld in het<br />
geval van Facebook. Gebruikers van Badoo maken als het even kan<br />
niet alleen kennis met elkaar, maar gaan vervolgens ook op date.<br />
Er wordt dan ook vaak gezegd dat Badoo eigenlijk geen sociaal<br />
netwerk is, maar veel meer op een datingsite lijkt. Mensen maken<br />
een profiel aan en kunnen vervolgens chatten met wildvreemde<br />
mensen. Anders dan bij Facebook is het dus uitdrukkelijk de<br />
bedoeling om kennis te maken met nieuwe mensen in plaats van<br />
contact te zoeken met mensen die men al buiten internet kent.<br />
Bijzonder bij Badoo is dat mensen foto’s van anderen kunnen<br />
beoordelen. Onder een foto staan sterren en elk lid kan op die<br />
manier punten geven aan andermans foto’s. Er is trouwens<br />
behoorlijk wat controverse over de bescherming van de gegevens<br />
van de gebruikers op de site. In 2009 kwam de site in een<br />
onderzoek van de Universiteit Cambridge als slechtste van 45<br />
social media sites uit de bus op het gebied van privacy. Ook zijn de<br />
beoordelingen van Badoo op vele sites erg laag.<br />
2. Orkut<br />
Orkut is een<br />
sociale netwerksite<br />
van Google. De site<br />
is ervoor bedoeld<br />
om in contact te komen<br />
met vrienden of mensen<br />
met dezelfde interesses. In beginsel lijkt de site dus erg op<br />
bijvoorbeeld Facebook en Google+. Orkut is vooral populair in<br />
Brazilië en India, maar verliest veel gebruikers aan het opstomende<br />
Facebook. Meer dan de helft van de ongeveer 45 miljoen<br />
maandelijkse gebruikers komt uit Brazilië (50,6%), ruim twintig<br />
procent komt uit India en volgens de cijfers van Orkut komt zo’n<br />
zeventien procent van de gebruikers uit Amerika.<br />
De strategie van Google is niet helemaal duidelijk. In principe lijkt het<br />
bedrijf vol ingezet te hebben op Google+, maar kennelijk durft men<br />
geen afscheid te nemen van Orkut. Zo kwam er in 2012 nog een<br />
geheel nieuwe app uit voor smartphones, en er zijn nog altijd geen<br />
aanwijzingen voor een gedwongen ‘verhuizing’.<br />
Orkut was tot enkele jaren geleden erg populair in Iran en de<br />
Verenigde Arabische Emiraten, maar werd daar geblokkeerd<br />
omdat het in strijd zou zijn met het islamitisch gedachtegoed over<br />
onder meer het contact tussen mannen en vrouwen. In het begin<br />
probeerden gebruikers, vergelijkbaar met de Pirate Bay Proxys in<br />
Nederland, de website te bereiken. Inmiddels gaat de censuur zo<br />
ver dat de site bijna onbereikbaar is voor de Iraniërs.<br />
26 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 26<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:48 PM
Iran<br />
gebruikers: er zijn zo’n 800 miljoen actieve accounts en QQ is naar<br />
eigen zeggen de grootste chatdienst ter wereld. QQ is in meerdere<br />
landen beschikbaar, maar is vooral populair in China.<br />
Apart is dat gebruikers van QQ een VIP-abonnement kunnen nemen<br />
om extra functies te krijgen en zo deel te kunnen nemen aan acties.<br />
3. Cloob<br />
Cloob is een sociale netwerksite waar<br />
vooral mensen uit Iran gebruik van maken. De site heeft<br />
weliswaar ‘slechts’ één miljoen leden, maar omdat de meeste<br />
sociale netwerken in Iran vanwege censuur niet of nauwelijks<br />
bereikbaar zijn, hebben Iraniërs weinig alternatieven voor Cloob. De<br />
site lijkt een beetje op een combinatie van Facebook en LinkedIn:<br />
mensen kunnen onder andere berichten naar elkaar sturen, maar<br />
bijvoorbeeld ook hun CV uploaden.<br />
Ook Cloob is niet altijd zeker voor de kuren van de Iraanse censuur.<br />
In 2008 en 2009 was de site vanwege zogenaamd controversieel<br />
materiaal uit de lucht, maar inmiddels kunnen Iraniërs er weer<br />
gewoon gebruik van maken.<br />
4. VK (vKontakte)<br />
VK is een sociale netwerksite met zo’n honderd miljoen actieve<br />
gebruikers en is vooral bekend in Oost-Europa. Het totale aantal<br />
accounts ligt rond de 239 miljoen. De site was een tijd geleden al in<br />
het nieuws omdat de app Telegram uitgebracht is door één van de<br />
oprichters van VK. De site lijkt qua mogelijkheden erg op Facebook:<br />
mensen kunnen onder meer berichten plaatsen op de profielen van<br />
andere gebruikers, berichten naar elkaar sturen en dingen ‘liken’.<br />
Opvallend genoeg is de website in Italië niet toegankelijk. De site<br />
werd geblokkeerd na een aanklacht van Medusa Film, een bedrijf<br />
van Silvio Berlusconi. De aanklacht luidde dat op VK een film van<br />
Medusa Film zou worden aangeboden. De site is nog steeds<br />
geblokkeerd in Italië, maar gebruikers hebben alternatieve manieren<br />
gevonden om de site te bezoeken.<br />
5. Zing<br />
Tot kort geleden was Zing de grootste sociale netwerksite van<br />
Vietnam. Dit heeft vermoedelijk veel te maken met de inofficiële<br />
blokkade van Facebook. Anders dan in China is Facebook in<br />
Vietnam niet officieel verboden, maar de site is vaak moeilijk<br />
bereikbaar. Toch zitten veel Vietnamezen op Facebook, en inmiddels<br />
is Facebook de grootste sociale netwerksite. Zing heeft rond de acht<br />
miljoen gebruikers, maar heeft de strijd waarschijnlijk verloren van<br />
Facebook: wereldwijd groeit Facebook in Vietnam het hardst.<br />
7. LINE<br />
De messengerdienst Line is een Japanse service voor smartphones<br />
en computers om berichten, maar ook plaatjes en filmpjes uit te<br />
wisselen. Gebruikers kunnen Line bovendien gebruiken om te bellen.<br />
De groei van Line is indrukwekkend: het werd gelanceerd in 2011<br />
en heeft inmiddels driehonderd miljoen geregistreerde gebruikers,<br />
waarvan vijftig miljoen in Japan.<br />
Line heeft een bijzondere geschiedenis: de app werd namelijk<br />
gelanceerd in de nasleep van de kernramp van Fukushima.<br />
Duizenden mensen werden vermist en het was bijna onmogelijk om<br />
contact op te nemen met vrienden en familie. Line was een welkom<br />
middel om de communicatie met dierbaren te vereenvoudigen.<br />
8. Mixi<br />
Mixi is een Japanse sociale netwerksite. Tot 2012 was het de<br />
grootste van zijn soort in Japan, maar inmiddels is ook die<br />
site ingehaald door Facebook. Toch zijn er enkele duidelijke<br />
karakteristieken van Mixi die het onderscheiden van Facebook.<br />
Waar mensen op Facebook verplicht zijn om een account onder hun<br />
echte naam aan te maken is het op Mixi mogelijk anoniem te blijven.<br />
Bovendien kunnen gebruikers zien wie hun profiel heeft<br />
bekeken, iets wat op Facebook nadrukkelijk<br />
niet kan.<br />
In zijn hoogtijdagen had Mixi rond de twintig miljoen<br />
gebruikers, dat is de laatste jaren weer wat minder<br />
geworden. De meest voor de hand liggende reden<br />
is natuurlijk dat dit aan het succes van Facebook<br />
ligt. Na aanvankelijke haperingen is Facebook<br />
uiteindelijk dus toch succesvol op de Japanse<br />
markt. De problemen van Facebook lagen<br />
vermoedelijk bij de verlegenheid van Japanse<br />
internetgebruikers: Mixi met de mogelijkheid<br />
van anonieme profielen was dan ook een<br />
goed alternatief voor Facebook, waar<br />
privacy juist niet hoog in het vaandel lijkt<br />
te staan. Ook Twitter, toch wat minder<br />
persoonlijk dan Facebook, doet het in<br />
Japan behoorlijk goed.<br />
Japan<br />
6. Tencent QQ<br />
Tencent QQ (of gewoon QQ) is strikt genomen geen sociale<br />
netwerksite, maar een instant messaging dienst. De dienst kan<br />
zowel op de computer als op een mobiel gebruikt worden en is<br />
niet beschikbaar in het Nederlands. QQ heeft een enorm aantal<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / <strong>27</strong><br />
MEDIUM FEBRUARI <strong>2014</strong> / <strong>27</strong><br />
medium #3 versie 2.indd <strong>27</strong><br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:48 PM
“Ik postduif<br />
je nog!”<br />
Waarom we anno <strong>2014</strong> juist de postduif<br />
moeten gebruiken<br />
Met de huidige afluisterpraktijken en al het technologisch geblunder (ligt<br />
WhatsApp er alweer uit?) rijst de vraag: hoe kunnen we nog op een veilige en<br />
betrouwbare manier communiceren? Gelukkig is hier de postduif, die niet alleen<br />
historisch gezien al een belangrijke rol als communicatiemiddel heeft vervuld,<br />
maar ook zeker de toekomst heeft.<br />
TEkst: Menno Woudt<br />
zender<br />
ontvanger<br />
28 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 28<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:50 PM
Franse duivenloft tijdens de Eerste Wereldoorlog<br />
Het gaat de laatste tijd niet goed met de NPO. Nee, nu eens niet die<br />
publieke omroep, maar de Nederlandse Postduiven Organisatie. Het<br />
aantal leden van de verschillende postduivenverenigingen daalt in<br />
heel Nederland. En dat is natuurlijk intens jammer, want de postduif<br />
is juist zo een uniek beest: een snelle vlieger met een fenomenaal<br />
oriëntatievermogen, dat over honderden kilometers de weg naar<br />
huis kan terugvinden.<br />
Anne van Meerkerk kan dat alleen maar beamen. Hij is al sinds jaar<br />
en dag een bevlogen duivenmelker en zit tevens in het bestuur van<br />
de afdeling Noord-Holland van de NPO. Bij zijn woning in Beets<br />
heeft hij zo een driehonderd postduiven op hok zitten, waarmee hij<br />
regelmatig aan duivensportwedstrijden in heel Europa deelneemt.<br />
Vanuit Frankrijk of België worden dan honderden, zo niet duizenden<br />
duiven tegelijkertijd losgelaten, met als doel: zo snel mogelijk terug<br />
naar het hok.<br />
De duif van Noach<br />
Het zijn enkel wedstrijden nu, maar vroeger was de rol van de<br />
postduif veel groter. Al vroeg in de geschiedenis werden de<br />
voordelen van de duif ontdekt: het feilloze oriëntatievermogen en de<br />
eigenschap om altijd het eigen territorium terug te vinden. De oude<br />
Egyptenaren hielden al duiven, en ook het Bijbelse figuur Noach<br />
stuurde, bij gebrek aan Twitter, een duif op pad om te kijken of de<br />
zondvloed er al aankwam. Koningen, sultans: ze maakten allemaal<br />
gebruik van de postduif als berichtendienst.<br />
Meer recent waren de postduiven onmisbaar in grote oorlogen,<br />
met de Eerste en Tweede Wereldoorlog als hoogtepunt. Vanaf<br />
1887 beschikte het Nederlandse leger zodoende ruim veertig jaar<br />
lang over een ‘Rijkspostduivendienst’, de gevleugelde variant van<br />
PostNL. In de Eerste Wereldoorlog werden ruim honderdduizend<br />
duiven ingezet om, vanaf het slagveld of vanuit de loopgraven,<br />
berichten over aanvallen of hinderlagen naar het thuisfront te sturen.<br />
Of nog vernuftiger: spionageduiven met kleine camera’s die beelden<br />
konden schieten van het landschap.<br />
Onderduikers<br />
De oorlogsduiven hadden zich in de Grote Oorlog bewezen<br />
als betrouwbare en snelle nieuwsbrengers. Het is dan ook niet<br />
verrassend dat de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog de<br />
postduiven wantrouwden - waar de telefoon en de telex in de oorlog<br />
wel onderschept worden, waren de postduiven vogelvrij. Het gevolg:<br />
de duiven werden bij bosjes uit de lucht geschoten.<br />
Anne van Meerkerk denkt dat ongeveer negentig procent van de<br />
duiven in de Tweede Wereldoorlog is doodgemaakt, puur uit angst<br />
voor communicatie van de vijandelijke troepen. De duiven moesten<br />
onderduiken. ‘‘Pas na de oorlog, vooral in België en Frankrijk, kwam<br />
het gebruik van postduiven weer op gang’’.<br />
Nieuwe communicatiemiddelen<br />
Met de opkomst van nieuwe media na de Tweede Wereldoorlog en<br />
het uitblijven van grote oorlogen werd de postduif minder ingezet.<br />
Tegenwoordig legt de postduif het, hoe snel dan ook, toch af tegen<br />
draadloos internet. Volgens Van Meerkerk worden de postduiven<br />
nu eigenlijk vooral gebruikt voor andere zaken. ‘‘Drugs. Je kan er<br />
geweldig drugs mee versturen: ze kunnen eenvoudig veertig gram<br />
coke meenemen.’’<br />
Naast het dealen nemen de postduiven tegenwoordig vooral deel<br />
aan de duivensportwedstrijden, waar Anne van Meerkerk grote<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 29<br />
MEDIUM FEBRUARI <strong>2014</strong> / 29<br />
medium #3 versie 2.indd 29<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:50 PM
successen mee behaalde. En een goede duif legt je ook geen<br />
windeieren: Van Meerkerk verkocht eens zijn duif ‘Super G’ voor<br />
vijftienduizend euro aan een Zuid-Afrikaan. De duivensport is voor<br />
sommigen hobby en voor anderen serieuze business.<br />
De comeback van de postduif<br />
Een gangbaar communicatiemiddel is de duif al lang niet meer.<br />
Zonde, want de postduif heeft zoveel voordelen. Een postduif kan<br />
met een kokertje aan zijn poot vrij eenvoudig berichten versturen.<br />
Zelfs een MMS-bericht met een foto of plaatje is voor een duif geen<br />
enkel probleem. En in tegenstelling tot het versturen van sms’jes<br />
komen ze altijd aan. ‘‘Behalve als ze verdwalen, dan kan het nog wel<br />
eens een paar maanden duren voordat ze terugkeren’’, aldus Van<br />
Meerkerk.<br />
Je kan er<br />
geweldig drugs<br />
mee versturen:<br />
ze kunnen<br />
eenvoudig veertig<br />
gram coke<br />
meenemen<br />
”<br />
De postduif gaat daarna ook wel een tijd mee, zo’n drie tot vier<br />
jaar - langer dan menig smartphone. Na die paar jaar is het beste<br />
er wel vanaf, stelt Van Meerkerk. ‘‘Ze hebben het spelletje dan door<br />
en gaan vervolgens op hun gemakkie naar huis toe. Ze hebben<br />
dus de intelligentie om dat na verloop van tijd in te zien.’’ En nog<br />
een voordeel: een oude postduif hoef je niet in te leveren in een<br />
kartonnen doos voor een derdewereldland. Die kun je gewoon<br />
opeten (en ze smaken volgens Anne van Meerkerk best goed!).<br />
Anne van Meerkerk<br />
Een veilige, snelle en privacygevoelige manier van communiceren.<br />
De postduif heeft het allemaal in zich. Want wanneer wij Facebook,<br />
Twitter en WhatsApp over een tijd zat zijn, kan de postduif nog wel<br />
eens een grote vlucht nemen.<br />
de specificaties - hoe werkt de<br />
postduif?<br />
Een gemiddelde postbode heeft nog wel eens moeite<br />
om de juiste post in de juiste brievenbus te gooien. Een<br />
postduif daarentegen weet feilloos de weg naar zijn<br />
eigen hok te vinden. Anne van Meerkerk: ‘‘De postduiven<br />
hebben een zonnekompas, waarmee ze aan de stand van<br />
de zon de weg kunnen vinden. Ze kunnen waarschijnlijk<br />
ook het aardmagnetisme voelen, waardoor ze ook<br />
met bewolkte hemel thuiskomen. Ook de reuk is goed<br />
ontwikkeld en ze hebben een goed zicht. Alhoewel ze<br />
daar soms weinig mee doen: soms vliegt een duif zo over<br />
zijn hok heen als hij thuiskomt. Dan moet ik ‘m alsnog uit<br />
de lucht grijpen..’’<br />
30 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 30<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:51 PM
MEDIA-<br />
column<br />
wieteke jongbloed<br />
WIJSHEID<br />
Daar stond ik dan... In een grote aula, klaar om vol enthousiasme<br />
te gaan presenteren over Mediasmarties. Het was wel even een<br />
rit naar Franeker, maar gezien mijn Friese roots leek het minder<br />
het einde van de wereld dan Obbicht en Oost-Souburg. De<br />
ouderavond in Franeker zou om 20.00 uur beginnen, maar met<br />
nog geen vijf minuten te gaan zaten er nog maar tien ouders in<br />
de zaal...<br />
Mediasmarties startte in 2009 als een pilotproject in opdracht<br />
van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.<br />
Omdat Kijkwijzer zich alleen richt op de mogelijke schadelijkheid<br />
van audiovisuele media, was het doel van Mediasmarties<br />
het ontwikkelen van een systeem dat advies geeft over de<br />
geschiktheid van media voor kinderen. Na twee jaar kreeg<br />
Mediasmarties steeds meer vorm en hadden we echt iets om te<br />
presenteren. Tijd dus om de boer op te gaan met ouderavonden<br />
op scholen, kinderdagverblijven en presentaties op PABO’s.<br />
Omdat we gesubsidieerd waren, konden we gratis ouderavonden<br />
organiseren. Scholen en kinderdagverblijven met beperkte<br />
budgetten gingen hier gretig op in. Het bijzondere was dat de<br />
meeste aanvragen voor presentaties uit de verre uithoeken<br />
kwamen, met als gevolg dat ik samen met mijn collega of alleen<br />
door heel Nederland toerde.<br />
Media-opvoeding, zoals de aanpak van Mediasmarties, stond<br />
niet bovenaan het opvoedingslijstje bij ouders. Ouders waren<br />
wel heel erg bezorgd over de gevaren van media: banga-lijsten,<br />
social media en de privacy van kinderen op internet. In Franeker<br />
stond ik dus uiteindelijk voor vijftien mensen mijn presentatie<br />
te houden (op een school van ongeveer 300 leerlingen). Dit<br />
was helaas geen uitzondering. Na afloop waren mensen echter<br />
altijd enthousiast: “Hier hadden meer mensen bij moeten zijn”<br />
of “Ik wist helemaal niet dat Mediasmarties bestond, wat een<br />
onzettend goed initiatief. Kunnen jullie niet meer adverteren op<br />
televisie?” Ja, dat had ik ook wel gewild en dan stond ik ook<br />
niet op een woensdagavond in Franeker voor anderhalve man<br />
en een paardenkop een presentatie te houden. Maar goed, het<br />
was zoals altijd weer erg leuk om te doen en door de positieve<br />
reacties ging ik om 22.30 uur ’s avonds toch tevreden naar huis.<br />
De volgende dag voelde het alsof mijn werk van de vorige<br />
avond in Franeker compleet zinloos was geweest. Mijn eigen<br />
schoonmoeder kocht namelijk Call of Duty Black Ops (PEGI<br />
rating 18) voor haar kleinzoon van 10 jaar. Toen ik haar vroeg<br />
hoe ze die 18, die met koeienletters op de voorkant van de hoes<br />
staat, had kunnen missen, was haar antwoord: “Ja maar hij wilde<br />
dat spel zo graag.” Qua mediawijsheid is er dus nog een lange<br />
weg te gaan.<br />
Wieteke Jongbloed studeerde in 2006 af in de<br />
afstudeerrichting Media Entertainment binnen de opleiding<br />
Communicatiewetenschap op de UvA. Daarna werkte ze<br />
achtereenvolgens als studieadviseur, beleidsonderzoeker voor<br />
het Commissariaat voor de Media en als Content Manager<br />
voor Mediasmarties. Tegenwoordig werkt ze voor één dag in<br />
de week als projectmedewerker voor Kijkwijzer, daarnaast is ze<br />
werkzoekende. Mediasmarties is sinds 2013 geen subsidieproject<br />
meer maar is overgenomen door productiebedrijf JVtv.<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 31<br />
medium #3 versie 2.indd 31<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:51 PM
inbound<br />
marketing<br />
Hoe achterhaald is<br />
de ‘oude’ manier<br />
van marketing?<br />
TEkst: lisa rutten<br />
illustraties: kinyi tsui<br />
“Ik begrijp niets meer van die nieuwe vormen van reclame maken”,<br />
zegt Berry Rutten, oud-marketingmanager bij Unilever. “Ik snap<br />
nu niet meer waar een reclame over gaat. Vroeger was het veel<br />
duidelijker: bij een tv-advertentie moest het merk bijvoorbeeld<br />
áltijd zichtbaar zijn en de voordelen van een product werden<br />
duidelijk genoemd.” Wat was de belangrijkste vorm van reclame<br />
maken? “TV-spotjes, advertenties in tijdschriften en kranten”, zegt<br />
Berry. “De enige manier van effecten meten was aan de hand van<br />
verkoopcijfers en contact met de klanten werd onderhouden door<br />
een aparte consumentenafdeling. Daar konden klanten contact met<br />
ons opnemen. Nu is dat allemaal veranderd, onder andere door<br />
internet.”<br />
Deze marketingmanager van de vorige generatie verwijst naar<br />
de nieuwe manier van marketing die is opgekomen door de<br />
veranderende klant in een veranderend landschap, vooral<br />
aangestuurd door de opkomst van nieuwe technologieën. De meest<br />
recente daarvan is het zogenaamde inbound marketing. Wat is dat?<br />
De klant is<br />
nu veel beter<br />
geïnformeerd en<br />
mondiger<br />
”<br />
Tijdens een internetsurfsessie stuitte ik op een artikel op de website<br />
Marketingfacts over de kracht van inbound marketing. In dit artikel<br />
werd verwezen naar Marlene Dekkers, nieuwe marketing marketeer,<br />
adviseur en preacher van inbound(content) marketing. Ik zocht<br />
haar op via LinkedIn en ik stuurde haar een mailtje. Een week later<br />
zat ik met haar te praten. “Jij bent bewijs dat inbound marketing<br />
werkt”, vertelt Marlene: het zo goed mogelijk vindbaar zijn voor je<br />
doelgroep, op het juiste moment met relevante informatie, maar het<br />
aan de klant overlaten om contact op te nemen. Je onderbreekt dus<br />
niet meer, maar staat klaar zodra de klant dat wil. En zo ging het<br />
32 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 32<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:51 PM
ook in mijn geval. Ik nam contact op, Marlene stond klaar om mij<br />
wat meer te vertellen over deze - naar haar idee voor B2B en high<br />
involvement producten en diensten meer dan ooit - belangrijke vorm<br />
van marketing.<br />
Wat is inbound marketing?<br />
Even terug. Inbound marketing is een (nieuwe) marketingfilosofie.<br />
Kort gezegd: mensen niet meer onderbreken bij wat ze leuk vinden,<br />
maar zijn wat ze leuk vinden. Het gaat erom dat je wordt gevonden<br />
door potentiële klanten vanuit de doelgroep, zonder deze te<br />
storen met traditionele marketinginstrumenten zoals advertenties,<br />
direct mailing, cold calling en cold canvassing. Gehanteerde<br />
marketingstrategieën zijn onder andere het creëren van relevante<br />
content voor de beoogde doelgroep, het optimaliseren van de<br />
vindbaarheid van deze content, het online promoten van deze<br />
content en het doorlopend meten en analyseren van het gehele<br />
proces. Een bedrijf dat bijvoorbeeld gebruik maakt van inbound<br />
marketing is IBM, één van de grootste IT bedrijven ter wereld.<br />
Dit bedrijf promoot zichzelf online door middel van hun Tumblr<br />
account: IBMblr. Via dit account is het in staat zijn corporate identity<br />
uit te dragen en daarmee klanten naar zich toe te lokken. Tumblr<br />
is een sociaal medium waar mensen beelden en artikelen met<br />
elkaar kunnen delen. Zelf noemen ze zich een blog gericht op de<br />
‘innovatieve cultuur’. Op deze blog worden verschillende innovatieve<br />
ideeën op een entertainende wijze duidelijk gemaakt aan een groter<br />
publiek.<br />
Marlene Dekkers<br />
Marlene Dekkers heeft meer dan tien jaar ervaring in de B2Bindustrie<br />
als marketingmanager en helpt nu met haar bedrijf<br />
Marketing Accent ondernemers en marketeers meer rendement te<br />
verkrijgen door het verleggen van het accent naar nieuwe en online<br />
marketing. Als marketingmanager heeft ze veel ervaring opgedaan<br />
met de traditionele manier van marketing. Door de studies die ze<br />
naast haar werk deed, is ze in aanraking gekomen met inbound<br />
marketing. Marlene geeft aan dat uit onderzoek blijkt dat in de<br />
afgelopen twee jaar marketing onder invloed van technologische<br />
ontwikkelingen meer is veranderd dan in de afgelopen vijfitg jaar bij<br />
elkaar. Marketeers kunnen dus niet achterblijven.<br />
beter geïnformeerd en mondiger.”<br />
“Daarnaast geloof ik er heilig in dat in de toekomst, en die is niet zo<br />
ver weg, je unieke verkooppunten niet meer je kwaliteit of levertijd<br />
of dat soort dingen zijn. Klanten gaan er gewoon vanuit dat je basis<br />
goed is. Hoe ga je je dan nog onderscheiden? Met de mensen in<br />
je bedrijf. Met je personality. Je moet als bedrijf teruggaan naar je<br />
roots en jezelf afvragen waarom je ooit bent begonnen. Dit moeten<br />
jij en je werknemers uitstralen en zo krijg je fans. Neem Apple stores.<br />
Medewerkers worden daar niet afgerekend op hoeveel ze verkopen<br />
(verkopen mag daar zelfs niet!), maar op het aantal tevreden<br />
klanten dat de winkel verlaat. De hele filosofie is anders en een<br />
schoolvoorbeeld van hoe het zou moeten.”<br />
Authentiek zijn blijft lastig<br />
Hoe moeilijk is het voor bedrijven om zo authentiek te zijn? Marlene:<br />
“Ja, dat is zeker moeilijk, zoals verandering altijd lastig is, want ze<br />
zijn dat niet gewend en zeker in de technisch georiënteerde B2Bbranches<br />
waarin ik zit. Inbound marketing en de voorwaarden zijn<br />
nog betrekkelijk nieuw en vergen geduld. Er is veel scepsis. Alles<br />
rondom online marketing wordt op één grote hoop van ‘social<br />
media’ gegooid en men denkt: wat heb je aan Facebook, wat<br />
moeten we er mee?! Jammer dat deze hardnekkige associatie<br />
bestaat en men vaak nog niet verder durft te kijken. Je ziet in de<br />
B2B in bouw, industrie en techniek wel steeds meer voorlopers die<br />
bewijzen dat het anders kan door bijvoorbeeld te gaan bloggen en<br />
hiermee meer leads, potentiële klanten, binnenkrijgen.”<br />
Is het dan vooral de scepsis? Marlene: “Ja, en heel veel bedrijven<br />
zijn ook heel bang om open en transparant te zijn. Ze willen geen<br />
reputatieschade. Maar ja, bedrijven moeten ervoor openstaan en<br />
ermee gaan experimenteren. Dan komen ze er ook wel achter dat<br />
de negatieve verhalen en reputatieschade maar een klein deel van<br />
het hele verhaal zijn. Tegelijkertijd betekent het wel dat je de zaakjes<br />
op orde moet hebben en moet bewijzen en doen in plaats van<br />
Out with the old, in with the new?!<br />
Wat vindt Marlene de grootste voordelen van inbound marketing?<br />
“Ten eerste vind ik dat je laat blijken dat je de klant veel meer<br />
respecteert. De klant heeft tegenwoordig steeds meer de behoefte<br />
om niet onderbroken te worden in zijn activiteiten, niet gepusht te<br />
worden. We gaan echt van push naar pull. Je klant voorop stellen,<br />
dat moet altijd het uitgangspunt zijn. Stoppen met schreeuwen en<br />
aantrekkelijk worden, stoppen met agressief verkopen en zorgen<br />
dat je wordt gevonden. Op die manier ga je business genereren.<br />
Je moet als bedrijf onweerstaanbaar worden door je kennis en<br />
personality. Egoloze marketing noem ik het ook wel.”<br />
Inbound marketing lijkt zich vooral online af te spelen, maar<br />
volgens Marlene moet je de online gedane beloftes juist ook offline<br />
waarmaken: “Inbound marketing werkt alleen als je authentiek bent,<br />
transparant, open en betrouwbaar. Dan moet je dus niet online<br />
van alles roepen en vervolgens offline de dingen anders doen.<br />
Onderzoek heeft uitgewezen dat negentig procent van de mensen<br />
zich online oriënteert voordat ze een aankoop doen. Het is dus<br />
van belang om tijdens deze online oriëntatie de aandacht van je<br />
doelgroep of potentiële klant te trekken.”<br />
Inbound marketing nu belangrijker dan ooit<br />
Waarom is inbound marketing nu belangrijker dan ooit? Marlene:<br />
“Omdat de klant dat van je verlangt. De klant eist respect en<br />
eerlijkheid. Kijk bijvoorbeeld naar goede doelen waar achteraf blijkt<br />
dat de intenties niet waren zoals ze hadden verkondigd. Ja, dan<br />
val je direct door de mand, omdat wij allemaal overal snel toegang<br />
hebben tot een grote hoeveelheid informatie. De klant is nu veel<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 33<br />
medium #3 versie 2.indd 33<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:52 PM
oepen. En ja, het kost ook tijd, je moet geduld hebben. Door alle<br />
technologische ontwikkelingen kunnen we veel preciezer meten<br />
wat de effecten zijn. Onderzoek heeft uitgewezen dat je bij inbound<br />
marketing 62% minder aan kosten kwijt bent voor een lead dan<br />
bij outbound. Ik kan me niet voorstellen dat een bedrijf daar niet<br />
enthousiast van wordt.”<br />
Bedrijven<br />
laten zich<br />
weerhouden<br />
door angst<br />
voor het<br />
onbekende<br />
”<br />
‘Half the money I spend on advertising is wasted; the trouble is I<br />
don’t know which half’ is wat marketing guru Jon Wanamaker zei.<br />
Is hier nu een oplossing voor gevonden? Marlene: “Dat klopt: je<br />
ziet nu steeds vaker dat bedrijven grote inspanningen leveren die<br />
niets opleveren. Vroeg of laat gaan mensen overstag, maar het<br />
duurt even. Bedrijven laten zich weerhouden door angst voor het<br />
onbekende en de online interactie met de klant.”<br />
elke medewerker van een bedrijf merkambassadeur is. “Ik zie het<br />
niet gebeuren dat er geen marketingafdeling meer nodig is. De<br />
gehele bedrijfsfilosofie zal je nooit helemaal kunnen overbrengen op<br />
de onderste werknemers. Te grote investering en onrealistisch. Wat<br />
boeit het de vrachtwagenchauffeur nou dat het pakketje zo leuk<br />
mogelijk wordt afgeleverd? De bedrijfsfilosofie is niet belangrijk voor<br />
hem.” Ook denkt hij dat outbound marketing nog altijd nodig zal zijn:<br />
“Outbound marketing gaat nooit helemaal weg; je moet toch ergens<br />
de naamsbekendheid vandaan halen. Als ik op google zoek naar<br />
een bepaald product of een bepaalde dienst, dan klik ik eerst door<br />
op het merk dat mij bekend voorkomt. En hoe is dat merk mij zo<br />
bekend? Juist, door outbound marketing.”<br />
Volgens Marlene zal als alles en iedereen straks digitaal gaat (h)<br />
erkenning ook vanzelf ontstaan, maar dan vooral via online en is<br />
in bovenstaande redenering het uitgangspunt nog steeds oude<br />
marketing. Het lijkt een haat-liefde verhouding. Online zal nooit<br />
zonder offline kunnen maar tijden zijn zeker veranderd door de<br />
technologische ontwikkelingen en daarmee ook de verlangens van<br />
de klant.<br />
“Bij inbound marketing is iedere werknemer een ambassadeur van<br />
je bedrijf; iedereen moet de bedrijfsfilosofie begrijpen, bezitten en<br />
uitstralen en zou goed moeten kunnen reageren op vragen. Het<br />
is een grote stap die nog moet worden gezet. Misschien heb je<br />
uiteindelijk niet eens meer een marketingafdeling nodig. Iedereen<br />
binnen je bedrijf wordt een soort marketeer! Practice what you<br />
preach! Zorg dat alles aan de achterkant goed is geregeld, dan hoef<br />
je straks niet meer te bellen.”<br />
Terug naar vroeger<br />
Werd er vroeger dan geen rekening gehouden met de ‘eigenheid’<br />
van een bedrijf? Hoe niet-authentiek waren bedrijven, simpelweg<br />
omdat ze dat konden maken? Kortom: heeft de digitale revolutie<br />
ervoor gezorgd dat bedrijven hierover gingen nadenken? We gaan<br />
terug naar Berry Rutten, onder anderen oud-marketingmanager<br />
bij Unilever. Ook bij Unilever werd aandacht besteed aan de<br />
persoonlijkheid van de verschillende merken, vertelt Berry. Hij<br />
was marketingmanager bij Iglo en ook hier was het belangrijk om<br />
authentiek te zijn naar de klant toe. Dan wel meer in de zin van:<br />
beloften waarmaken. Dus handelen naar wat er naar de klant wordt<br />
gecommuniceerd. Zo mocht er geen enkel graatje te vinden zijn in<br />
de vissticks, omdat aan klanten beloofd werd dat het graatloos is.<br />
Hierbij gaat het meer om de kwaliteit van het product dan echt om<br />
authentiek te zijn in de manier van bedrijfsvoering. Berry geeft ook<br />
aan dat er toen bijvoorbeeld nog weinig aan MVO (maatschappelijk<br />
verantwoord ondernemen) werd gedaan. Wel geeft hij aan dat een<br />
oud-collega bij elke vergadering riep dat dit een belangrijk aspect<br />
zou worden in de toekomst, maar dit werd vaak weggewimpeld<br />
omdat alles zo goedkoop mogelijk moest. Dit kan nu (bijna) niet<br />
meer, omdat door technologie de klant veel beter geïnformeerd is en<br />
hier belang aan hecht.<br />
Marlene Dekkers Berry Rutten (1979)<br />
Andere manier van onderbreken<br />
Vonden klanten het vroeger niet ook irritant om gestoord te<br />
worden? Berry: “De manier van onderbreken was anders. Zo<br />
werden de reclameblokken tussen hele programma’s gedaan in<br />
plaats van tussen gedeeltes van programma’s. Er werd dus niet<br />
echt ‘onderbroken’. Dit was leuk; reclame werd toen ook meer<br />
interessant gevonden en niet echt irritant.”<br />
Berry gelooft niet in het aspect van de nieuwe marketing waarbij<br />
34 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 34<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:52 PM
yournalism<br />
- the cure<br />
against news<br />
obesity<br />
Een interview met Huub Schuijn<br />
De consument lijdt aan nieuwsobesitas. We<br />
consumeren te veel journalistiek junkfood<br />
in de vorm van snelle nieuwsbites en<br />
negeren wat daadwerkelijk goed voor ons is:<br />
onderzoeksjournalistiek rijk aan intellectuele<br />
vitamines. Dat zegt althans Huub Schuijn. Hij<br />
stelt dat het zo niet langer kan en vindt dat echt<br />
hoog tijd is dit probleem een halt toe te roepen.<br />
<strong>Medium</strong> interviewde hem over Yournalism, het<br />
eerste journalistieke platform voor dat volledig<br />
vraaggestuurd werkt: de consument bepaalt het<br />
nieuws.<br />
Tekst: FERDINAND VROON<br />
”<br />
De vraag ligt<br />
volledig bij de<br />
gerbuiker en dat<br />
is wat Yournalism<br />
uniek maakt.<br />
Het is nog rustig in het café in de Jordaan wanneer ik Huub<br />
Schuijn ontmoet. Schuijn (24) is onlangs afgestudeerd als<br />
communicatiewetenschapper en is in janari dit jaar begonnen als<br />
(zeer gedreven) ondernemer. Wanneer ik hem vraag hoe het met<br />
hem gaat, laat hij er geen gras over groeien en steekt meteen van<br />
wal. Stilzitten is iets wat hij de laatste weken dan ook zelden heeft<br />
gedaan. Niet vreemd ook, gezien het feit dat hij met Yournalism niet<br />
alleen een tegel voor meest innovatieve journalistieke startup in de<br />
wacht heeft gesleept, maar bovendien ook de persinnovatieprijs<br />
heeft gewonnen en daarmee twintigduizend euro startsubsidie in<br />
de wacht heeft gesleept. Terwijl zijn compagnons nog in spanning<br />
in Den Haag achterbleven om te kijken of ze de prijs hadden<br />
gewonnen, was Schuijn al weer onderweg naar Utrecht voor een talk<br />
bij TedxUtrecht Talentstage. En dat allemaal voor een bedrijfje dat<br />
officieel pas enkele maanden bestaat en in principe nog niet meer is<br />
dan alleen een concept.<br />
Er was eens...<br />
Het begon allemaal enkele maanden maanden geleden, begin<br />
<strong>2014</strong>. Als journalist op de onderzoeksredactie van de Volkskrant<br />
zag Sybren Kooistra al enige tijd lang hoe (kwaliteits)kranten het<br />
mes zetten in de hun onderzoeksredactie. De weinige freelance<br />
journalisten die nog bereid waren om zich echt vast te bijten in een<br />
diepgaand onderzoek, konden met hun pennenvruchten amper<br />
brood op de plank krijgen. Volkskrantjournalist Sybren Kooistra zag<br />
deze ontwikkeling enige tijd met ledige ogen aan en besloot dat<br />
dit niet langer zo door kon gaan. Het móést anders. Samen met<br />
beleidsmedewerker voor het Europees Parlement Erik Hormes en<br />
Huub Schuijn richtte hij Yournalism.<br />
Journalistieke trends: paywalls of snackwalls?<br />
De laatste tijd schieten de journalistieke initiatieven als<br />
paddenstoelen uit de grond. Daardoor heeft de hedendaagse<br />
nieuwsconsument een scala aan mogelijkheden om zijn honger<br />
naar nieuws te stillen. Van gratis nieuwssites zoals NU.nl tot<br />
aan journalistieke paywalls zoals Blendle, waar je je dagelijkse<br />
portie nieuws voor een appel en een ei uit de muur trekt.<br />
Keuzemogelijkheden te over dus, althans, zo lijkt het. Volgens<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 35<br />
medium #3 versie 2.indd 35<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:52 PM
duidelijk was komt Schuijn later nog met een aanvulling. Yournalism<br />
wil vooral gaan samenwerken met NGO’s en belangenorganisaties.<br />
“Zij geven aan binnen welk thema de consument vragen kan stellen.<br />
Dit wordt vervolgens weer gecommuniceerd naar de achterban van<br />
de NGO’s en belangenorganisaties.” Volgens Schuijn bestaat vooral<br />
deze groep uit kritische consumenten met enige know-how over het<br />
onderwerp en een kritische blik richting het onderwerp.<br />
”<br />
Je koopt niet<br />
alleen een artikel,<br />
je financiert een<br />
onderzoek<br />
Volgens Schuijn zal in de eerste maanden dat Yournalism online is<br />
duidelijk worden over wat de richting precies wordt. “In september<br />
of oktober willen we in principe live gaan met ons concept. De<br />
komende maanden is dus vooral een experiment. De kern bestaat<br />
uit vraag gestuurde journalistiek, maar de exacte vorm is nog niet<br />
helemaal duidelijk, die zal na de zomer duidelijk worden.”<br />
Schuijn leveren nieuwssites als NU.nl echter geen daadwerkelijke<br />
voldoening. Ze stillen geen journalistieke honger, maar bieden<br />
slechts junkfood. “De waakhond van de democratie is ingedut<br />
en juist dit willen we aanpakken. We willen de consument en de<br />
zogenaamde ‘waakhond van de democratie’ wakker schudden,<br />
want beide zijn ingedut,” aldus Schuijn over het concept.<br />
Verdienmodel<br />
Maar er is toch ook al zoiets als De Correspondent om<br />
de consument te voorzien in de behoefte naar gedegen<br />
onderzoeksjournalistiek? De proeftuin van ex-NRC Next<br />
hoofdredacteur Rob Wijnberg lijkt het vooralsnog goed te doen<br />
door een combinatie van een relatief laag abonneegeld (vijf euro per<br />
maand) en grote namen als Femke Halsema en Arnon Grunberg.<br />
Is er dan nog wel markt voor een initiatief als Yournalism? “Bij De<br />
Correspondent kun je niet kiezen over welk onderwerp er wordt<br />
geschreven en bij ons wel,” verweert Schuijn zich. “De vraag ligt<br />
volledig bij de gebruiker en dit is precies wat Yournalism uniek<br />
maakt. Je koopt niet alleen een artikel, je financiert een onderzoek.<br />
Zo kunnen vijfhonderd mensen samen iets tot op de bodem laten<br />
uitzoeken.” Zelf denkt hij dat de consument bereid is om te betalen,<br />
als het maar interessant genoeg is. “Op dit moment krijgen we al<br />
ontzettend veel onderwerpen aangedragen van mensen.”<br />
Waar het verdienmodel ten tijde van het interview nog niet helemaal<br />
De toekomst<br />
Er wordt momenteel nog hard gezocht naar webdevelopers om dat<br />
concept ook te gaan realiseren. Dit is een keuze waar goed over<br />
is nagedacht, want “een goed concept valt of staat met de juiste<br />
mensen om je heen.” Ten tijde van het interview zijn Schuijn en zijn<br />
twee compagnons hard op zoek naar een geschikte kantoorruimte,<br />
maar enkele weken later is de kogel door de kerk en is Yournalism<br />
officieel gevestigd in het Nieuwsatelier. “Afspreken in bijvoorbeeld<br />
een café werkt vooralsnog prima, maar we willen ook mensen op<br />
ons eigen kantoor kunnen uitnodigen.”<br />
Losse eindjes<br />
Schuijn vertelt dat het feit dat zijn compagnons zelf werkzaam zijn<br />
in de journalistiek en bij de Europese overheid het trio ook zeker<br />
geen windeieren lijkt te leggen. “Op deze manier hebben we zicht<br />
op relevante ontwikkelingen in de markt en een heldere kijk op<br />
interessante onderwerpen.”<br />
Toch moet het succes van Yournalism als innovatief concept<br />
zichzelf de komende maanden pas echt gaan bewijzen. “Veel<br />
dingen moeten nog worden uitgekristalliseerd,” zo geeft ook<br />
Schuijn zelf toe. De grote vraag is of het verdienmodel aanslaat<br />
bij de gemiddelde nieuwsconsument. Wil de burger eigenlijk wel<br />
zijn journalistieke vitaminen binnenkrijgen of blijven we onszelf<br />
volproppen met journalistiek junkfood dat NU.nl ons brengt? Volgens<br />
Schuijn moeten grote namen als Joris Luijendijk en Femke Halsema<br />
mogelijk bij gaan dragen aan het succes van Yournalism. Op de<br />
vraag of hij deze mensen weg gaat kapen bij De Correspondent<br />
heeft hij nog geen duidelijk antwoord. “We willen in eerste instantie<br />
met zoveel mogelijk mensen om de tafel zitten en kijken wat de<br />
mogelijkheden zijn.” Vooralsnog lijken de drie jonge ondernemers<br />
dus goed op weg, maar er zijn nog veel losse eindjes.<br />
To be continued dus…<br />
36 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 36<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:54 PM
Vragen aan<br />
het medium<br />
<strong>Medium</strong> presenteert: hét <strong>Medium</strong>. Wij communicatiewetenschappers proberen altijd<br />
wel de ontwikkelingen op het gebied van communicatie te verklaren, maar het zijn<br />
uiteindelijk altijd de sterren die de koers bepalen. Het <strong>Medium</strong> legt contact met andere<br />
tijden.<br />
TEkst: Menno Woudt & Daan Jongen<br />
illustraties: kinyi tsui<br />
Tweede Kamer roept NOS zomercolumns halt toe<br />
De NOS moet per direct stoppen met het uitzenden van de<br />
zomercolumns. Dat heeft een meerderheid in de Tweede Kamer<br />
van PvdA, VVD, CDA en D66 besloten. De zomercolumns, waarin<br />
verschillende correspondenten van de NOS de vrije hand krijgen<br />
in het maken van een item, stuit op grote kritiek in Den Haag.<br />
Directe aanleiding was de bijdrage van verslaggeefster Pauline<br />
Broekema, die in haar laatste zomercolumn in ‘gepaste stijl’ een<br />
nudistencamping in Nieuw-Vennep had bezocht. Staatssecretaris<br />
van Cultuur, Sander Dekker (VVD), laat in een verklaring weten<br />
dat ‘‘de zomercolumns indruisen tegen de kwaliteit die de<br />
publieke omroep probeert te waarborgen.’’ Rop Zoutberg, NOScorrespondent<br />
in Italië, reageert teleurgesteld. “Ik had net de<br />
plaatselijke feestwinkel weer bezocht om een item te draaien over<br />
vrouwen met snorren. Zonde dat deze zomercolumn nu nooit het<br />
publiek zal bereiken.”<br />
WK <strong>2014</strong> blijkt marketingstunt<br />
De openingsceremonie van het wereldkampioenschap voetbal<br />
in Rio de Janeiro heeft voor flink wat opschudding gezorgd. De<br />
organisatoren maakten daar na afloop bekend dat het WK eigenlijk<br />
een publiciteitsstunt is van Coca Cola, McDonalds en Ola. De drie<br />
bedrijven, die zich verenigd hebben in de campagne ‘Don’t Play<br />
Just Eat’, laten in een reactie weten: “Sporten is onzin! Je moet<br />
gewoon lekker snacken en doen wat je wilt.” Het geld dat voor de<br />
voetbalrechten is betaald, wordt nu besteed aan onderzoek hoe<br />
ongezond voedsel eventueel verslavend gemaakt kan worden.<br />
De campagne zal ook tijdens het WK 2018 in Rusland worden<br />
doorgezet.<br />
Marianne Thieme op lijst beschermde politici<br />
Het partijcongres van de Partij van de Dieren wil dat lijsttrekker<br />
Marianne Thieme op de lijst van beschermde politici wordt geplaatst.<br />
De leden van de PvdD pleiten daarom voor een aanpassing van<br />
de Flora- en faunawet. Initiatiefnemer Anja Hazekamp laat in een<br />
verklaring weten: “Marianne Thieme is ons veel waard. Het zou<br />
enorm zonde zijn als zij ooit uit de Tweede Kamer verdwijnt.” Ook is<br />
Hazekamp bang voor de groeiende vraag van Aziatische handelaren<br />
naar Marianne Thieme. Eerder werden al andere politici op de lijst<br />
van beschermde politici gezet. Onder andere Wouter Koolmees<br />
(D66) en Mei Li Vos (PvdA) zijn al op de lijst geplaatst.<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 37<br />
medium #3 versie 2.indd 37<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:58 PM
de<br />
dagen<br />
van weleer<br />
De jaarlijks terugkerende gedenkdagen op 4 en 5 mei deden ons allen weer collectief<br />
nadenken over de oorlog en de barre tijden waar onze soldaten toentertijd in verkeerden.<br />
Een week later vieren we Moederdag om onze dankbaarheid aan moeder de vrouw te tonen.<br />
Maar weet dat er naast het bekende rijtje feest- en themadagen nog een heel scala aan<br />
internationaal erkende dagen bestaat. Bij dezen een overzicht van elke dag die u gaat leven.<br />
TEkst: erik faneker<br />
illustraties: kinyi tsui<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
[CENSORED] [CENSORED]<br />
Naar verluidt zal eenieder deze dag<br />
thematisch toepasselijk met elkaar<br />
whatsappen en andere vormen van<br />
telecommunicatie bedrijven. Pak uw<br />
touw en blik en geniet met volle teugen<br />
van deze werelddag.<br />
3 mei<br />
Internationale Dag van de<br />
Persvrijheid<br />
Laatste zondag in mei<br />
Dag van het Park<br />
17 mei<br />
Werelddag van de<br />
Telecommunicatie<br />
Een dag voor Dodenherdenking is het<br />
de officieuze dag voor de omgekomen<br />
journalistenherdenking. Op deze dag<br />
wordt er aandacht gecreëerd voor<br />
persvrijheid en transparante media.<br />
Met name in landen zoals Turkije waar<br />
journalisten onder druk staan om hun<br />
opinie te uiten zou deze dag groots<br />
moeten worden gevierd.<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
[CENSORED]<br />
Ga lekker parkhangen. Doe eens lekker<br />
milieubewust en ga met de fiets. Drink<br />
wat groene grasthee.<br />
38 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 38<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:58 PM
Herhaal dit kunstje op<br />
wereldmilieudag, dat dit jaar in<br />
het kader staat van verdrinkende<br />
eilanden veroorzaakt door de<br />
stijgende zeespiegel. Of neem nog<br />
snel de kans om de Malediven te<br />
bezoeken, voordat deze letterlijk<br />
van de kaart verdwijnen.<br />
Bloed is goed, pijn is fijn en een<br />
breuk is leuk. Of u nou positief ofwel<br />
negatief tegenover deze jaarlijks<br />
terugkerende donordag staat,<br />
een beetje bloed doet ieder goed.<br />
Massaal bloed tappen dus.<br />
12 juni<br />
het wk voetbal<br />
Z.O.Z<br />
>>><br />
5 juni<br />
Wereldmilieudag<br />
Brazilië wordt wereldkampioen. Dat<br />
weet iedereen.<br />
14 juni<br />
bloeddonordag<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 39<br />
medium #3 versie 2.indd 39<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:01:59 PM
Op vrijdag 20 juni wordt er<br />
de Internationale Dag van de<br />
Vluchteling gevierd. Deze dag staat<br />
inzicht in de levens van talloze<br />
vluchtelingen en hun bijdragen aan<br />
de mondiale vrede centraal. In 2013<br />
was het thema: One refugee family<br />
without shelter is too many.<br />
18 juli<br />
mandela day<br />
Een gigantisch spektakel in de<br />
ICT-wereld. Als blijk van dank<br />
wordt de systeembeheerder in<br />
het zonnetje gezet om al zijn<br />
harde werken eens met liefde<br />
en erkenning te belonen.<br />
Zwarte Zaterdag<br />
20 juni<br />
wereldvluchtelingendag<br />
Laatste vrijdag van juli<br />
Dag van de<br />
Systeembeheerder<br />
De eerste Nelson Mandeladag die<br />
zonder de legendarische Zuid-<br />
Afrikaan gaat worden gevierd. De<br />
campagneslogan van deze dag<br />
luidt: “Nelson Mandela has fought<br />
for social justice for 67 years.<br />
We’re asking you to start with 67<br />
minutes.” Op deze dag worden<br />
mensen wereldwijd opgeroepen<br />
om 67 minuten van hun dag<br />
eigenhandig en belangeloos hulp te<br />
verlenen aan anderen.<br />
Een dezer dagen is het<br />
wederom zo ver. Een epische<br />
drukte van auto’s, caravans<br />
en vrachtwagens op de<br />
weg. Een file van hier tot<br />
Tokio. Niks gaat boven het<br />
saamhorigheidsgevoel dat<br />
men krijgt van het gezamenlijk<br />
verdikken van de ozonlaag. Al<br />
het werk van Wereldmilieudag<br />
was voor niets.<br />
40 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
medium #3 versie 2.indd 40<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:02:01 PM
tijd<br />
over<br />
things to do<br />
events / books / films<br />
tekst: Lisa Rutten<br />
Het Weekend<br />
van de Rollende<br />
Keukens<br />
Elk voorjaar kunnen wij mobiel genieten<br />
van alle lekkernijen die de wereld ons te<br />
bieden heeft tijdens het weekend van de<br />
Rollende Keukens. Meer dan honderd<br />
rollende campers, busjes en brommers<br />
die tot eetgelegenheden zijn verbouwd<br />
komen een aantal dagen parkeren in de<br />
Amsterdamse Westergasfabriek. Niet alleen<br />
het eten is mobiel, er is ook mobiele muziek,<br />
mobiele televisie en jawel, zelfs een mobiele<br />
danspaal.<br />
Het Weekend van de De Rollende Keukens<br />
is van 28 mei tot en met 1 juni. Toegang is<br />
gratis, voor meer informatie ga naar<br />
www.rollendekeukens.nl<br />
Stop met<br />
communiceren!<br />
Dit boek klinkt als het einde van onze studie<br />
Communicatiewetenschap. No worries,<br />
het is slechts een praktisch handboek<br />
voor mensen die weleens iets gedaan<br />
willen krijgen van anderen. En laten wij<br />
persuasieve communicatiewetenschappers<br />
dat nou net willen. Je maakt in dit boek<br />
kennis met vier karikaturale menstypen<br />
en leert hoe met deze om te gaan. Een<br />
aanvulling op onze lesjes persuasieve<br />
communicatie en een hulpmiddel voor<br />
een ieder die ervan houdt anderen te<br />
beïnvloeden.<br />
Het boek is verkrijgbaar bij o.a. bol.com<br />
voor 22,95 euro.<br />
Transcendence<br />
´Stelt u zich eens voor, een machine met<br />
alle menselijke emoties. Het analytisch<br />
vermogen zal groter zijn dan het collectieve<br />
brein van ieder mens die de wereld ooit<br />
gekend heeft’, zegt onderzoeker op het<br />
gebied van kunstmatige intelligentie Dr. Will<br />
Caster (Johnny Depp). Niet iedereen is het<br />
eens met het maken van een machine met<br />
een brein: een groep anti-technologische<br />
extremisten doen er alles aan om dit plan<br />
te stoppen, maar zorgen er uiteindelijk voor<br />
dat Caster zijn bewustzijn wordt geüpload<br />
in een computersysteem. Wat gebeurt er<br />
dan met deze kennismachine? De behoefte<br />
aan kennis zet zich om in de behoefte aan<br />
macht en hiermee stelt Transcendence de<br />
rol van technologie in ons leven aan de<br />
kaak. Hoe ver kunnen we gaan voordat<br />
onze zelfgecreëerde robots ons zullen<br />
overnemen?<br />
Een verhaal over de risico’s van het digitale<br />
tijdperk en hoe hiermee om te gaan.<br />
Transcendence is vanaf 19 juni te zien in<br />
Pathébioscopen.<br />
”<br />
Mobiel genieten<br />
van alle lekkernijen<br />
die de wereld ons<br />
te bieden heeft<br />
- HET WEEKEND VAN DE<br />
ROLLENDE KEUKENS<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 41<br />
medium #3 versie 2.indd 41<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:02:01 PM
ec de verhuizing<br />
1 september <strong>2014</strong>, ik stap op de fiets en zet koers richting het Roeterseiland. De snelste route moet ik nog uitzoeken, maar ik ben erg<br />
benieuwd naar de locatie waar ik de rest van mijn studententijd zal studeren. Na een halfuurtje fietsen met het zonnetje in mijn gezicht ben ik<br />
dan eindelijk bij de campus aangekomen. Ik zie een grote bouwput, waar veel lawaai vandaan komt, maar daarachter is de beloofde locatie.<br />
Een groot nieuw glanzend gebouw staat voor me, dit zal mijn nieuwe thuishaven worden.<br />
Ik ben iets te laat, dus ik ga snel op zoek naar een fietsstalling, maar ik kom er al vrij snel achter dat deze nergens te vinden is. Bij gebrek aan<br />
beter gooi ik mijn fiets tegen de eerste de beste boom aan. Ik zet een snelle pas in, gelukkig had ik al gehoord dat de centrale hal nog niet af is,<br />
dus neem ik de tijdelijke brug om het gebouw binnen te treden. Lichtelijk verdwaald loop ik naar de grote collegezaal, waar het eerste college<br />
van het jaar zal plaatsvinden. Eenmaal binnen blijkt dat het helemaal vol is. Ik besluit om dan maar op de trap te gaan zitten, zo erg is dat nou<br />
ook weer niet. Het college begint en al snel word ik weggestuurd, we mogen niet op de trap zitten wegens de brandveiligheid.<br />
Om de tijd te overbruggen tot mijn werkgroep, besluit ik maar even wat te gaan eten en mijn werkgroep voor te bereiden. Er blijkt maar één<br />
cateringplek te zijn voor alle studenten en ook zijn er amper studieplekken. Na een paar rondjes lopen lijkt nog steeds niemand weg te gaan<br />
en schiet me te binnen dat ik eerst mijn bestelde boeken nog bij de studievereniging moet ophalen. Opnieuw loop ik zoekend door het grote<br />
gebouw, ik wil aan de grote onderwijsbalie vragen waar ik moet zijn, maar deze blijkt ook nog niet af. Dan hoor ik dat de studieverenigingen niet<br />
in dit gebouw zitten. Lekker onhandig, die boeken haal ik dan wel later op.<br />
Ik ga buiten een beetje internetten op mijn laptop en als het bijna tijd is wandel ik naar de nieuwe onderwijszaal. Deze blijkt aan de kleine kant,<br />
dus ik zit ongeveer op schoot bij mijn buurman. Daarnaast is mijn laptop ook nog leeg, maar deze kan ik niet opladen, omdat er te weinig<br />
stopcontacten zijn. Ik spreek maar met het meisje naast me af om samen te doen met één laptop. Na twee uurtjes in de werkgroep met een<br />
constante ruis van de bouw op de achtergrond ben ik er wel weer klaar mee. Ik ben blij als ik buiten sta en mijn fiets tegen de boom zie staan.<br />
Een dagje studie blijkt op deze manier weinig productief te zijn. Het leek zo mooi, een nieuw gebouw en een nieuwe plek waar de hele faculteit<br />
samen is. Het zal ooit wel goedkomen, maar op dit moment een grote deceptie.<br />
Lieve studenten,<br />
Zoals jullie wellicht hebben meegekregen gaan we vanaf volgend jaar verhuizen naar het Roeterseilandcomplex. Het belooft een mooie<br />
campus te worden, waar onze gehele faculteit bij elkaar zal zijn. Echter zijn er nog veel gebreken die gepaard gaan met de verhuizing. Op dit<br />
moment zijn er in onze ogen te weinig goede voorzieningen voor jullie, waardoor geen goed onderwijs kan worden gegarandeerd. Op deze<br />
manier willen we aan jullie laten weten dat wij, als bestuur van Mercurius, er alles aan doen om het College van Bestuur wakker te schudden<br />
en te laten weten dat dit niet kan. Wij vertegenwoordigen de student, maar jij kan ons helpen door de verschillende acties die vanuit de FMG<br />
worden georganiseerd te steunen. Ik hoop dat we samen, met alle studenten en verenigingen van de FMG, kunnen zorgen dat we volgend jaar<br />
goed onderwijs krijgen. De geschetste situatie mag geen realiteit worden! We wensen jullie allen een fijne vakantie toe en hopelijk zien we jullie<br />
volgend jaar op een nader te bepalen locatie terug!<br />
Groetjes,<br />
Het Mercuriusbestuur 2013-<strong>2014</strong><br />
Tessa Hofte Koesveld<br />
Fenno van der Velden<br />
Roos Spitteler<br />
Alyt de Jong<br />
Anne de Lange<br />
42 / MEDIUM JUNI <strong>2014</strong><br />
Voorzitter<br />
Secretaris<br />
Penningmeester<br />
Algemeen bestuurslid<br />
Algemeen bestuurslid<br />
medium #3 versie 2.indd 42<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:02:01 PM
colofon<br />
<strong>Medium</strong> is het tijdschrift voor<br />
communicatiewetenschap<br />
aan de Universiteit<br />
van Amsterdam en<br />
wordt uitgegeven door<br />
Studievereniging Mercurius.<br />
<strong>Medium</strong> verschijnt vier keer<br />
per jaar en heeft een oplage<br />
van 1500 stuks.<br />
Abonnementskosten zijn<br />
€20 per jaar.<br />
Zie voor meer informatie<br />
www.mediumonline.eu of<br />
www.mercurius-uva.nl.<br />
Voor meer informatie<br />
over <strong>Medium</strong> en andere<br />
activiteiten van Mercurius<br />
zijn wij bereikbaar via<br />
onderstaande gegevens.<br />
Heeft u interesse in<br />
adverentieruimte of wilt u<br />
op een andere wijze een<br />
bijdrage leveren aan het<br />
magazine, dan horen wij het<br />
graag.<br />
Studievereniging Mercurius<br />
t.a.v. <strong>Medium</strong><br />
Kloveniersburgwal 48<br />
1012 CX Amsterdam<br />
Telefoon:<br />
(020)5255302<br />
E-mail:<br />
medium@mercurius-uva.nl<br />
Website:<br />
www.mediumonline.eu<br />
www.mercurius-uva.nl<br />
Drukker: Flyeralarm, Maastricht<br />
De meningen in de<br />
opgenomen artikelen zijn niet<br />
noodzakelijk gelijk aan die van<br />
de redactie. <strong>Medium</strong> behoudt<br />
het recht ingezonden brieven<br />
in te korten of niet te plaatsen.<br />
Hoofdredacteur<br />
Ferdinand Vroon<br />
Adjunct-hoofdredacteur<br />
Menno Woudt<br />
Algemeen coordinator<br />
Alma van den Berg<br />
Chef online<br />
Daan Jongen<br />
Coordinator<br />
Tessa Hofte Koesveld<br />
Eindredactie<br />
Alma van den Berg<br />
Jorit Hajema<br />
Henk Buutkamp<br />
Tess Roelofsen<br />
Redactie<br />
Menno Woudt<br />
Daan Jongen<br />
Henk Buutkamp<br />
Roos Beune<br />
Caroline Recter<br />
Erik Faneker<br />
Christiaan Burggraaf<br />
Lisa Rutten<br />
Vormgeving<br />
Frank August Martens<br />
Melissa Lehman de Lehnsfeld<br />
Kinyi Tsui<br />
fotografie<br />
Remona van der Zon<br />
Bronnen afbeeldingen<br />
cover: Paul de Leeuw<br />
p. 02: Ferdinand Vroon door Remona<br />
van der Zon<br />
p. 04/07: Paul de Leeuw<br />
p. 08: Bregje van Groningen<br />
p. 10: flickr.com - faceme<br />
p. 13: commons.wikimedia.org -<br />
russavia<br />
p. 13: excellence.bg<br />
p. 13: flickr.com - alper<br />
p. 14: flickr.com - daniellekiemel<br />
p. 16: Eveline Ruinaard<br />
p. 17: Lotte Huijg<br />
p. 18/23: Remona van der Zon<br />
p. 24: bigbrothertv.me<br />
p. 25: Jeroen Lemmens<br />
p. 26/<strong>27</strong>: Christiaan Burggraaff<br />
p. 28: commons.wikimedia.org -<br />
p. 29: commons.wikimedia.org<br />
p. 30: Anne van Meerkerk<br />
p. 31: Wieteke Jongbloed<br />
p. 32/33: Kinyi Tsui<br />
p. 34: Marlene Dekkers en Berry Rutten<br />
p. 36: Huub Schuijn door Remona van<br />
der Zon<br />
p. 37/40: Kinyi Tsui<br />
p. 41: commons.wikimedia.org -<br />
Kaldari<br />
p. 42: Mercurius<br />
achterpagina: commons.wikimedia.<br />
org<br />
MEDIUM JUNI <strong>2014</strong> / 43<br />
medium #3 versie 2.indd 43<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:02:01 PM
<strong>Medium</strong> zkt.<br />
redacteur<br />
<strong>Medium</strong> Magazine is op zoek naar nieuwe redacteuren! Het tijdschrift van<br />
Communicatiewetenschap verschijnt vier keer per jaar en publiceert daarnaast<br />
dagelijks op haar blog, <strong>Medium</strong> Online. Met een frisse kijk op nieuws, reclame,<br />
media, marketing en politiek komen de redacteuren van <strong>Medium</strong> met nieuwe inzichten,<br />
andere invalshoeken en een aangenaam tegengeluid. Heb jij een vlotte pen,<br />
journalistieke ambities of gewoon een snoeiharde mening? Schrijf ons!<br />
website: http://www.medium.mercurius-uva.nl/<br />
email: medium@mercurius-uva.nl<br />
medium #3 versie 2.indd 44<br />
5/14/<strong>2014</strong> 4:02:04 PM
Change language