Helperbel 2017, nummer 1

helperbel
• De victorie begon in Helpman
• Vrijwilligers & Dementie
• Sint Valentijn in de San Salvator kerk
2017
1

ESTHER DE BOS 050-5266641 of 06 20762784
Kijk voor de AANBIEDING van de WEEK op:
Bremenweg 10, 9723 TD Groningen
tel. 050 313 51 51, fax 050 318 88 47
www.uwinstallateur.nl, info@uwinstallateur.nl
FRANS DATEMA
GORDIJNEN, ZONWERINGEN,
MENNES REPARATIEBEDRIJF
KUNSTSCHILDERSARTIKELEN,
deco Verlengde Hereweg 48 - 54 REPRODUKTIES, INLIJSTEN
reparatie en verkoop 9722 AE van: Groningen (Helpman)
HOME
radio’s, tv’s, wasmachines,
Tel.: 050-5252829, Fax -5267614 Wat je SCHILDERS- ook doet. EN BEHANGWERK
koelkasten, drogers enz.
SCHILDERS- EN STOFFEERDERSBEDRIJF
Waarheen GLAS EN TAPIJTEN je ook gaat...
Bij Oudman Schoenen staan
Wij zorgen voor kleurrijk vakwerk, OOK VOOR de U. voeten van klanten
MENNES REPARATIEBEDRIJF
050 - 577 79 19 / 06 - 508 529 63
Verl. Hereweg 34, Groningen-Zuid
www.oudman.nl
Stadjerspas
centraal. Uw beide voeten
worden gemeten in lengte
en breedte! 12 Daarna zoeken
wij samen met u een
passende schoen.
Het grootste deel van het
assortiment is geschikt voor eigen
inlegzolen.
Dat loopt geweldig
Inhoudsopgave
Wijk in beeld
Start Helperzoomtunnel 4
Nieuws van het wijkcomité
Fietsplan Plus, het Helperzoomfietspad 6
Brief B&W over verkeersproblemen invoering 30 km 6
Werkzaamheden voor de aanleg Helperzoomtunnel 7
Parkeren Helpman-Oost 37
Activiteiten in de wijk
Stolpersteine in Helpman gelegd 9
Wat gaat er gebeuren in De Helpen en de speeltuin? 14
Forensisch Pschychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 16
Nieuwbouw in Helpman 22
Operatie Steenbreek in Groningen 29
Laatste koningsmarkt in Helpman? 33
Andere tijden
De victorie begon in Helpman … 10
Rabenhaupt 30
Werken in de wijk
Care 4Motion 27
Mensen in de wijk
Column: Intact straatbeeld 20
Vrijwilligers & dementie 25
Sint Valentijn in de San Salvator Kerk 35
9 23 27
Colofon
De Helperbel is een uitgave van het Wijkcomité Helpman in Groningen. Het blad verschijnt vier keer per
jaar en wordt huis-aan-huis verspreid in de wijken Helpman, Coendersborg, Villabuurt, Klein Martijn en
Rabenhauptterrein. Oplage: 5500.
Redactie: Sjoukje Kooistra, Marjan van den Bosch, Harm Draaijer, Ina Timmer. Fotografie: Rietje Beeren,
Roelof van der Wal. Eindredactie: Ina Timmer. Acquisitie advertenties: Herman Marsman.
Ontwerp omslag: Rietje Beeren. Vormgeving: Douwe Oppewal. Druk: NetzoDruk Groningen.
Redactieadres: redactie@wijkhelpman.nl.
De redactie behoudt zich het recht voor kopij niet te plaatsen of in te korten.
Helperbel nr. 1, maart 2017 3

Foto: Roelof van der Wal
Wijk in beeld
Aan de Duinkerkenstraat is begonnen met
het maken van de Helperzoomtunnel.
De nieuwe Helperzoomtunnel komt tussen
de Helperzoom en de Duinkerkenstraat,
onder het spoor door. De tunnel vervangt de
spoorwegkruising bij de Esperantostraat en
is bedoeld voor auto’s, fietsers, voetgangers,
hulpdiensten en bussen. Vrachtverkeer mag
er niet doorheen.
4
Helperbel nr. 1, maart 2017 5

Tekst: Matty Fransen, Ada de Jager
Nieuws van het wijkcomité
Fietsplan Plus, het
Helperzoomfietspad
Brief B&W over
verkeersproblemen
invoering 30 km regiem
Sinds het verschijnen van de laatste
Helper bel in 2016 zijn er vorderingen
gemaakt in de politieke besluitvorming over
het fietsplan.
Besluit gemeente
De gemeenteraad heeft een besluit
genomen over de voortgang rondom het
fietspad aan de Helperzoom:
1. het voorkeurstracé voor de Fietsroute
Plus Helperzoom, via de Esserhaag en de
oostzijde Helperzoom is vastgesteld;
2. de tracévarianten – Variant Oostzijde
(fietspad voor de bomen) en Variant
Oostzijde (fietspad achter de bomen op
grondgebied van het waterschap) wordt
verder uitgewerkt tot een definitief
ontwerp.
Om een goede variant te kunnen kiezen is
rekening gehouden met verschillende
aspecten:
- belangen van verkeersveiligheid
- parkeren voor bewoners
- toegankelijkheid van de wijk
- de groene uitstraling van de Helperzoom
- ecologie
- doorstroming van het fietsverkeer
Voor het fietspad Helperzoom heeft de
oostelijke variant die voor een deel op het
grondgebied van het waterschap ligt het
meeste draagvlak in de participatiegroep.
Voor de uitwerkingen van de voorgestelde
varianten doorloopt de gemeente verschillende
stappen in februari en maart. Daarna
volgt een definitief raadsvoorstel, en de
uitvoering zal nog in 2017 plaatsvinden.
Zowel de brief van het wijkcomité als het
antwoord van B&W zijn te lezen op de
website: www.wijkhelpman.nl. Hieronder
vindt u een korte samenvatting.
Brief aan B&W
In onze Algemene Ledenvergadering van
het wijkcomité Helpman van afgelopen 9
november is door de leden een dringend
beroep op het bestuur gedaan u op de
hoogte te stellen van het volgende:
de gevaarlijke verkeerssituaties die zijn
ontstaan zijn door de in- en uitvoering van
het 30km regiem in de wijk Helpman en die
met spoed door u op te laten lossen zoals:
- het stelselmatig te hard rijden op de
Savornin Lohmanlaan;
- de inefficiënte afstelling van de verkeerslichten
op de kruising Verlengde Hereweg-
van Iddekingeweg;
- geplaatst obstakel op de kruising
Helperoostsingel/Wagnersingel/
Coendersweg;
- op de Goeman Borgesiuslaan mag 50km
gereden worden. Er zijn obstakels,
zogenaamde oortjes, geplaatst die vooral
door fietsers als gevaarlijk ervaren
worden;
- de afslag vanaf de Verlengde Hereweg
naar de Savornin Lohmanlaan leidt tot
filevorming;
- de fietsopstelstroken bij de Helperbrink
en de Van Iddekingeweg zijn te klein.
De reactie van B&W van 19-12-2016 gaat
uitgebreid in op onze opmerkingen. Dat heeft
echter niet geleid tot directe oplossingen.
Werkzaamheden voor de aanleg van de nieuwe
Helperzoomtunnel
De aanleg van de Helperzoomtunnel is in
volle gang. Deze tunnel komt tussen de
Helperzoom en de Duinkerkenstraat, op de
plek waar nu het Helperpad doodloopt.
Struiken en bomen zijn inmiddels gekapt om
plaats te bieden aan de nieuwe toegang van
de tunnel.
Om de vleermuisroutes in stand te houden
worden er, voordat de vleermuizen uit de
winterslaap komen, op een aantal plekken
bomen geplant en komt er een scherm om
wind en licht tegen te houden. De bomen en
struiken die nu worden gekapt worden
overigens weer vervangen als de tunnel klaar
is, met grote exemplaren links en rechts van
het huidige Helperpad.
6 Helperbel nr. 1, maart 2017
7

Tekst en foto: Herman Marsman
Activiteiten in de wijk
Verlengde hereweg 119 | 050 526 36 28 | info@hopma.nl
LEER ITALIAANS IN HELPMAN
Leer Italiaans
Kleine en knusse cursussen voor iedereen.
• Cursussen op maat
• Privéles of bijna
In Helpman
www.italicon.nl
050-3138005/06-30357675
www.hopma.nl
De cursussen worden gegeven aan de Dr. D. Bossstraat
(zijstraatje van De Savornin Lohmanlaan)
www.italicon.nl / 050 - 313 80 05 / 06 - 303 576 75
Kleine en knusse cursussen voor
Persoonlijk interieuradvies op maat
iedereen.
Cursussen Thuis op maat
Privéles Alsof je een of plek bijna. bereikt.
Om je heen kijkt en weet
Blokken van 10 lessen.
dat je thuis bent.
ViaVief Interieuradvies
☆ inspiratie is overal ☆
viavief.nl | Vivi Bolhuis | 06-10 30 53 11 | De Savornin Lohmanlaan 4 Groningen
www.italicon.nl
> Helperplein
Groningen De cursussen Zuid worden gegeven
> Canadalaan
aan
de
> Damsterdiep
050-2807280
Dr. D. Bossstraat
www.logopediegroningen.nl
(zijstraatje van
De Savornin Lohmanlaan)
Stolpersteine in
Helpman gelegd
Op donderdag 8 december
2016 werden in Groningen
verschillende ‘Stolpersteine’
gelegd voor een aantal
huizen waar slachtoffers
van Nazi Duitsland uit de
tweede wereldoorlog hebben
gewoond. Het initiatief
voor deze actie kwam
vanuit een werkgroep uit de
Wassenbergstraat, waar in de Tweede wereldoorlog veel Joden woonden.
Levenswerk
De kunstenaar Günter Demnig, die het idee van de Stolpersteine bedacht en tot ontwikkeling
bracht, heeft inmiddels ongeveer 60.000 van deze gedenksteentjes in meer dan 20
landen in Europa gelegd. Je kunt met recht spreken van zijn levenswerk. Ook bij het leggen
van deze Stolpersteine in Groningen heeft hij ze persoonlijk voor de huizen ingemetseld. In
Helpman werden bij twee woningen deze steentjes gelegd, ter herinnering aan het feit dat
er twee mensen hebben gewoond die in een verzetsgroep actief waren.
Anda Kerkhoven
Aan De Ranitzstraat 3a woonde in 1944 de 26-jarige studente medicijnen Anda Kerkhoven.
Zij is verraden en door de SD uit het huis gehaald, waar ze op kamer woonde bij familie
Hendriks. Haar neef Vincent Kerkhoven was speciaal voor deze steenlegging uit zijn huidige
woonplaats in Zuid-Frankrijk overgekomen.
Anda Kerkhoven werd voor verhoor en marteling meegenomen naar het Scholtenshuis aan
de Grote Markt. Het is de ondervragers niet gelukt om informatie van haar los te krijgen
over haar verzetsgroep, ondanks het feit dat ze gruwelijk mishandeld en gemarteld is.
Uiteindelijk is ze geëxecuteerd in het Quintusbos in Haren. Op die plek herinnert een kleine
gedenksteen aan de executie op 19 maart 1945.
Otto Cornelius Tichelaar
Het tweede Stolpersteentje is in Helpman neergelegd bij het pand Helperbrink 15a, ter
herinnering aan het feit, dat op het betreffende adres, Otto Cornelius Tichelaar heeft
gewoond. Hij werd op 18 november gearresteerd en geïnterneerd in het Scholtenshuis en
uiteindelijk in februari 1945 in Neuengamme vermoord.
Kijk voor meer informatie op www.stolpersteine.eu en op www.andakerkhoven.nl
8 Helperbel nr. 1, maart 2017
9

Tekst en foto: Jan Rasterhoff
Andere tijden
DE VICTORIE BEGON IN HELPMAN… (deel 1)
Vroeger maakten schilders vaak zelf hun verf en lak. Dat deden ze ’s winters zodat ze
’s zomers konden schilderen. Zo ook Wiert Willemszoon Sikkens (1755-1817). Hij was
glazenmaker en schilder en had zijn werkplaats in de stad Groningen.
Verf maken
Verf was een eenvoudig te maken product,
het bestond uit een drager (plantaardige
oliën) en een pigment. De drager had als
nadeel dat het zeer langzaam droogde, dit
kon, afhankelijk van de buitentemperatuur,
vaak weken duren
In de 15e eeuw ging men gekookte lijnolie
gebruiken om verf te maken; deze olie
droogde sneller dan de tot dan toe gebruikte,
rauwe, plantaardige oliën. Volgens deze
methode werd een pot voor driekwart
gevuld met lijnolie en op een regelmatig
brandend vuur gezet. Dit gebeurde bij een
temperatuur van 250 graden. Tijdens het
verwarmingsproces van 6 tot 7 uur werden
kleine hoeveelheden metaalverbindingen
toegevoegd (lood, mangaan en cobalt).
Deze verbindingen zorgden ervoor dat de
verf sneller droogde en beter bestand was
tegen weer en vocht. Om de temperatuur
te bepalen werd vaak een vogelveer als
thermometer gebruikt: als zo’n veer
verschrompelde, was de juiste temperatuur
bereikt. Zodra de uit de olie opstijgende
damp blauwachtig van kleur werd, haalde
men de pot van het vuur weg en liet men
de olie rustig afkoelen. Na afkoeling werd
de bovenste, heldere, olie voorzichtig
afgegoten. Van de onderste olie werd
stopverf gemaakt.
Het spreekt vanzelf, dat verf maken buiten
de werkplaats gebeurde, want de dampen
van de olie zijn zeer brandbaar en de vlam
kon gemakkelijk in de pot slaan.
Heerestraat
Gemeentebesturen waren er dan ook niet
erg blij mee als verf maken binnen de
stadsmuren gebeurde. In 1792 wees het
gemeentebestuur van Groningen een
poortje in de verdedigingswallen ten
noorden van de stad aan waar Sikkens zijn
werkplaats kon vestigen. In het Noorder
Plantsoen zijn nog soortgelijke poortjes te
zien.
Op 1 december 1792 verscheen de ondernemende
Wiert Willemszoon Sikkens bij de
notaris om ‘eene behuizing staende ten
oosten in de Heerestraat op de hoek van het
Hoogstraatje met een vrijen uitgank in
genoemd straatje op vrijen eigen grond’ te
kopen voor 2.100 gulden. In dit pand begon
Wiert, naast zijn woonhuis een winkel in
verf, lak, vernis, spiegelglas, allerlei soorten
glas waaronder Italiaans kroonspiegelglas
en schildersbenodigdheden. Hij werd
behalve schilder ook winkelier en importeur.
Na de dood van Wiert zetten drie van zijn
zoons de zaak voort.
In 1826, een rampjaar voor de familie
Sikkens, overleden twee van de drie
firmanten waardoor zoon Wiert Willem het
alleen moest zien te klaren. De zaak was
dermate gegroeid dat hij het onmogelijk
alleen aan kon. Broer Geert Willem bracht
uitkomst, zegde zijn baan als commies bij
de provincie Groningen op en werd
medefirmant. In 1837 werd de firmanaam
G.W. Sikkens & Co. Toen ook Wiert in 1840
overleed, werd Geert Willem de enige
firmant en zijn zwager Willem Penaat werd
zijn compagnon. Na het overlijden van
Geert Willem werd het bedrijf volledig
eigendom van Penaat en kwamen ook de
twee zonen van Penaat in de zaak.
Lak stoken, een vak apart
Verf maken was geen ingewikkeld ambacht,
maar lak stoken was een vak apart, dat vaak
van vader op zoon werd doorgegeven.
Omdat bij het stoken van lak ook gomter-
pentijn werd gebruikt, was het een nog
brandgevaarlijker proces dan lijnolie koken.
Het gebeurde in open ketels en het was
geen zeldzaamheid dat er brand in de ketel
ontstond. De lakstoker schoof dan een
ijzeren plaat over de ketel, gooide er natte
lappen op en ging er op staan totdat hij
dacht dat het vuur uit was.
Aan de Zwarteweg in de stad, een dunbevolkt
gebied, werd in 1869 in een kleine
lakstokerij gestart.
Helpman
De vraag naar de Sikkens-verven naam
gestaag toe. In 1903 werd een grotere
fabriek aan de Helper Westsingel 31 in
gebruik genomen om aan de vraag te
kunnen voldoen. Hierover in de volgende
Helperbel meer.
Sikkens-verf is verkrijgbaar bij deco-
HOME Datema. De lezers van de
Helperbel ontvangen 20% korting op
Sikkens-verven, een gratis kwast en
natuurlijk het alom bekende roerhoutje.
Actie geldig van 1 april tot 1 juli 2017.
10 Helperbel nr. 1, maart 2017
11

Service
Raak je geïrriteerd als iemand
in herhaling valt, lees dan
maar niet verder.
Mensen met wat geduld, een gaatje in hun agenda en
ruimte in hun hart worden gevraagd zich te melden
bij Humanitas Vrijwilligers & Dementie. Er is in
Helpman, net als in de rest van de stad een groeiend
overschot aan hulpvragenden met dementie, ofwel
een tekort aan vrijwilligers. Humanitas regelt respijtzorg,
waarbij een vrijwilliger de zorg van een mantelzorger
een paar uur in de week overneemt. De
mantelzorger heeft dan even tijd voor zichzelf. Geef je
op bij mip.groningen@humanitas.nl of bel 050 312 60 00.
Zie ook pagina 25 voor een verhaal van een vrijwilliger.
INDIVIDUELE BEGELEIDING BIJ VERLIES EN ROUW.
Vergoeding via aanvullende zorgverzekering mogelijk.
Cursussen in MFC de Wijert: Mandala tekenen in alle culturen,
zelfcompassie, leven vanuit je bron. Intuïtief tekenen met
verschillende materialen. Heb je een eigen groep die wel een
workshop wil neem dan contact op.
www.ykeradema.nl
050 - 526 40 09 of spreek in en dan bel ik terug.
Juridisch Spreekuur
Het Juridisch Spreekuur wordt gerund door rechtenstudenten van de Rijksuniversiteit
Groningen die gratis juridisch advies verlenen aan mensen die met een juridische vraag
langskomen. Een ieder die met een ingewikkelde kwestie zit, kan een afspraak maken of
tijdens onze spreekuren binnenlopen.
Laatst kwam er bijvoorbeeld een mevrouw bij ons met een wel heel vervelend probleem:
muizen. Ondanks dat ze er alles aan had gedaan om dit ongedierte weg te houden,
kwamen de beesten structureel terug. Ze vroeg zich af wat er aan gedaan kon worden en
wie hiervoor verantwoordelijk is. Na wat speurwerk hebben onze collega’s mevrouw van
een advies voorzien dat binnen twee weken op haar deurmat belandde. In dit advies kwam
naar voren dat de kosten voor ongedierte in eerste instantie voor rekening van de huurder
komen. In dit geval was de verhuurder echter aansprakelijk vanwege de bouwkundige
situatie van het verhuurde. Het huis had namelijk veel gaten en kieren, waarvoor de
verhuurder aansprakelijk is. Al met al kan het dus zijn dat u als huurder meer rechten heeft
dan u denkt!
Een dergelijke juridische vraag goed laten uitzoeken kan dus zeker (financieel) lonen. Heeft
u een huurrecht gerelateerde vraag of een vraag over een ander rechtsgebied (zoals
erfrecht, arbeidsrecht, bestuursrecht etc.)? Kom dan langs op ons spreekuur: elke dinsdag
van 17:00 tot 18:00 uur bij Mamamini aan de Helper Oostsingel 17.
TIP tandartsenImplantologie
Friesestraatweg 175
9743 AB Groningen
Tel. 050-5711200
info@tiptandartsen.nl
NIEUWE TANDARTSPRAKTIJK VOOR:
Alle tandheelkundige behandelingen en mondhygiëne
Team van 4 tandartsen met veel ervaring en expertise
op het gebied van:
Esthetische tandheelkunde
Implantologie
Uitgebreide constructies (kronen, bruggen)
Ruime parkeergelegenheid op eigen terrein.
Kijk voor meer informatie op onze website: www.tiptandartsen.nl
12 Helperbel nr. 1, maart 2017
13

Tekst: Johan Havinga,
bestuurslid BSV Helpman-Oost
Activiteiten in de wijk
BSV Helpman Oost
Gezocht:
Enthousiast Bestuurslid B.S.V. Helpman-Oost
WAT GAAT ER GEBEUREN IN DE HELPEN
EN DE SPEELTUIN IN 2017?
De meeste Helpenaren kennen buurtgebouw De Helpen en de speeltuin aan de
Groenesteinlaan, maar misschien weet niet iedereen wat de bijbehorende buurt- en
speeltuin vereniging doet.
Opknapbeurt
In onze mooie houten speeltuin kan naar
hartenlust geklommen, geschommeld ,
gegleden en geroetsjt worden. Op dagen
met een beetje goed weer ontmoeten
kinderen en ouders elkaar daar graag, en als
onze beheerder er is gaat vaak het snoepwinkeltje
open en is er koffie of thee. In het
komende jaar gaan we opknappen en
uitbreiden. Er komt een grote familieschommel,
een kleine trampoline, een peuterwip
en nog enkele verrassingen, die de speeltuin
nóg een beetje spannender zullen maken.
Beheer
De speeltuin en het buurtgebouw De
Helpen worden beheerd door buurt- en
speeltuinvereniging (BSV) Helpman-Oost .
Bestuur
Het bestuur van BSV Helpman-Oost
organiseert elk jaar een sinterklaasfeest,
een kerstmarkt n paaseieren zoeken. De
motor achter het verenigingsbestuur is
sinds ruim 30 jaar Bert Jobing, die echter dit
jaar wegens gevorderde leeftijd afscheid zal
nemen als voorzitter van het bestuur. Zijn
taken worden overgenomen door de overige
bestuursleden, maar we zoeken actief naar
nieuwe bestuursleden om ook op langere
termijn het werk van de buurt- en speeltuinvereniging
mogelijk te blijven maken
(zie oproep op de pagina hiernaast).
Wie het werk van buurt- en speeltuinvereniging
Helpman-Oost wil steunen kan voor
slechts 10 euro per jaar lid worden. Meld je
aan via de website van BSV Helpman-Oost;
daar is ook aanvullende informatie te
vinden.
Vanwege het vertrek van één van de bestuursleden komend jaar zijn we op zoek naar een
bestuurslid. Het bestuur bestaat op dit moment uit vijf personen. Om als vereniging een
belangrijke bijdrage te kunnen blijven leveren aan de wijk Helpman wordt gezocht naar
een enthousiast bestuurslid dat op vrijwillige basis breed inzetbaar is voor de organisatie
en activiteiten van Buurt- en speeltuinvereniging Helpman-Oost.
Het bestuur komt één keer per maand bijeen. Daarnaast zijn er ad hoc vergaderingen of
bijeenkomsten met andere partijen (gemeente, andere buurtverenigingen, huurders,
activiteitencommissies). Belangrijkste doel van het verenigingsbestuur is een bijdrage
leveren aan de wijk door het organiseren van diverse activiteiten voor jong en oud.
Taken en profiel
• Affiniteit met de wijk Helpman
• Tijd (inschatting 1-4 uur per week)
• (bij voorkeur) Ervaring met het werken met vrijwilligers en/of enige ervaring met
bestuurswerk
• Goede communicatieve vaardigheden.
Algemene verantwoordelijkheden:
• Voorbereiding op, deelname aan en een actieve bijdrage leveren aan de bestuursvergaderingen
(12 keer per jaar, maximaal 2 uur per vergadering).
Deze vinden plaats in de avonduren in buurtgebouw De Helpen
• Betrokken zijn bij de voorbereiding, het meedenken en actieve bijdragen leveren aan de
activiteiten die de vereniging organiseert. Betrokkenheid tonen bij en als klankbord
fungeren voor de wijk.
Spreekt het u aan of kent u iemand die graag de buurtvereniging Helpman-Oost wil
ondersteunen op bestuurlijk niveau? Voor meer informatie over deze interessante vrijwilligersfunctie
kunt u contact opnemen met de voorzitter, Bert Jobing, b.jobing@home.nl. ,
tel. 050-5261150.
Voor meer informatie: www.helpmanoost.nl
14 Helperbel nr. 1, maart 2017 15

Activiteiten in de wijk
Service
Poort Mesdag Hereweg weer dicht
Vanaf woensdag 18 januari 2017 is de grote poort van Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr.
S. van Mesdag aan de Hereweg weer gesloten. In maart 2014 was een wijziging van de
doelgroep in dat deel van de Mesdag de reden om de poort te openen. Een nieuwe wijziging
van de groep patiënten aan de Hereweg is aanleiding om de poort nu weer te sluiten.
Bestemming afgelopen drie jaar
De afgelopen drie jaren werd het oude voorgebouw, het gebouw dat zich direct achter de
toegangspoort aan de Hereweg bevindt, bewoond door patiënten in de laatste fase van
hun behandeling en die al veel vrijheden hebben.
Andere groep
Op dit moment is er echter meer behoefte aan plekken voor patiënten die langdurige zorg
en een hogere mate van beveiliging nodig hebben. Ook hiervoor leent de locatie aan de
Hereweg zich uitstekend. De consequentie is wel dat de hoofdpoort weer dicht gaat en dat
een deel van de daar verblijvende patiënten minder vrijheden heeft, dan de patiënten die er
de afgelopen drie jaar woonden.
Meer informatie over FPC Dr. S. van Mesdag vindt u op: www.vanmesdag.nl
Forensisch Psychiatrisch Centrum
Dr. S. van Mesdag bezoeken?
Op zaterdag 13 mei 2017 is het voor buurtbewoners mogelijk Forensisch Psychiatrisch
Groningen, 17 januari 2017
Centrum Dr. S. van Mesdag te bezoeken.
Tijdens het bezoek krijgt u informatie over het reilen en zeilen binnen de Mesdag, een
Poort Mesdag Hereweg weer dicht
rondleiding en wordt u in de gelegenheid gesteld om vragen te stellen. Kortom: u krijgt een
beter beeld van de gang van zaken aan de andere kant van de muren.
Vanaf woensdag 18 januari 2017 is de grote poort van Forensisch Psychiatrisch Centrum
Het bezoek is gepland van 9.00u tot 12.00u.
Dr. S. van Mesdag
De minimumleeftijd
aan de Hereweg weer gesloten.
is
In maart
18 jaar
2014 was
en
een
er
wijziging
kunnen
van
de doelgroep in dat deel van de Mesdag de reden om de poort te openen. Een nieuwe
maximaal 50 mensen deelnemen aan wijziging het bezoek. van de groep patiënten Let op: aan de Hereweg rondleiding is aanleiding om is de helaas poort nu weer niet te
sluiten.
toegankelijk voor mensen die slecht ter been zijn.
Geïnteresseerd?
Bestemming afgelopen drie jaar
De afgelopen drie jaren werd het oude voorgebouw van FPC Dr. S. van Mesdag, het
gebouw dat zich direct achter de toegangspoort aan de Hereweg bevindt, bewoond door
patiënten in de laatste fase van hun behandeling. Oftewel patiënten die buiten de muren
van de Mesdag mogen wonen en die al veel vrijheden hebben. Dit deel van het gebouw is
Dan kunt u zich t/m zondag 30 april 2017 dan ook aanmelden niet toegankelijk vanuit via de de hoofdlocatie mail: van info@fpcvanmesdag.nl
de Mesdag (ingang Helperlinie).
Van tevoren laten wij u weten of u al dan niet kunt deelnemen aan het bezoek. Mocht u
meer mensen tegelijkertijd aanmelden, dan ook graag deze namen vermelden.
Andere groep
Op dit moment is er echter meer behoefte aan plekken voor patiënten die langdurige zorg
en een hogere mate van beveiliging nodig hebben. Ook hiervoor leent de locatie aan de
Hereweg zich uitstekend. De consequentie is wel dat de hoofdpoort weer dicht gaat en
dat een deel van de daar verblijvende patiënten minder vrijheden heeft, dan de patiënten
die er de afgelopen drie jaar woonden.
De landelijke
collecteweek van het
Nationaal MS Fonds
De collecte vond in november plaats en was
een groot succes! In de gemeente Groningen
is een mooi bedrag van € 5080,97 opgehaald.
Het Nationaal MS Fonds bedankt alle gevers
voor hun bijdrage en alle collectanten en
collecte-coördinatoren voor hun inzet.
Collectant gemist? Ga naar
www.mscollecte.nl en doneer online. Het is
ook mogelijk om een donatie over te maken
op giro 5057 (NL 92 INGB 000000 5057) of
sms STOPMS naar 4333 en doneer eenmalig
€ 2,-.
Het Nationaal MS Fonds ontvangt geen
subsidies en is volkomen afhankelijk van
donaties en giften.
Wilt u zich ook sterk maken tegen MS?
Collecteren kost maar drie uurtjes van uw
tijd. Meld u aan als collectant via de website
www.mscollecte.nl of telefonisch op (010)
591 98 39.
Samen staan we nog sterker tegen MS!
Wij De Wijert
Ontmoeting & Ondersteuning
Het huishouden doen, opvoeden, met geld
omgaan, relaties onderhouden, een baan
zoeken en houden. Allemaal zaken die de
meeste mensen zelf doen. Maar soms loop
je hierin vast en lukt het je niet om er zelf
uit te komen. Dan is wellicht ondersteuning
nodig. In de gemeente Groningen vindt u
die steun heel dichtbij.
WIJ De Wijert is er voor bewoners van De
Wijert, Helpman, Coendersborg, Klein
Martijn, De Linie en Europark die vragen
hebben op het gebied van zorg en ondersteuning.
Het team bestaat uit beroepskrachten
en vrijwilligers met verschillende
achtergronden, zoals jeugdwerk, buurtwerk,
financiën, hulpverlening en gezinsondersteuning.
Zij kunnen u helpen, of u kunt
deelnemen aan een groep waarin wijkbewoners
elkaar ondersteunen.
Samen bouwen aan de wijk
WIJ is een plek voor ontmoeting en activiteiten,
of een kop koffie en een praatje.
Dus heeft u misschien een goed idee voor
de wijk? Denkt u dat uw ervaringen
misschien een ander kunnen helpen?
Vertel het ons! Wilt u vrijwilliger worden?
WIJ heeft tips en suggesties voor u.
CONTACT
WIJ De Wijert
P.C Hooftlaan 1 (in het multifunctioneel
centrum)
9721 JM Groningen
050 3679120
wijdewijert@wij.groningen.nl
www.wij.groningen.nl
www.facebook.com/wijdewijert
Open
Werkdagen van 9:00 – 17:00
16 Helperbel nr. 1, maart 2017
17

Het Coendersnest
kinderdagverblijf
Praktijk Souldrops
Lichaamsgerichte Psychotherapie & Coaching
Bremenweg 10, 9723 TD Groningen
tel. 050 313 51 51, fax 050 318 88 47
www.uwinstallateur.nl, info@uwinstallateur.nl
deco
HOME
verbouw
onderhoud
nieuwbouw
restauratie
kozijnen
FRANS DATEMA
Bouwen, dat doen we al generaties lang.
Het zit ons in de genen. Onze lange ervaring
Verlengde Hereweg 48 - 54
zorgt voor het waarborgen van kwaliteit.
9722 AE Groningen (Helpman)
Tel.: 050-5252829,
Kijk
Fax
op www.zetstra.nl
-5267614
voor informatie over
onze diensten en gerealiseerde GLAS EN TAPIJTEN projecten.
Of bel ons voor een vrijblijvende offerte.
SCHILDERS- EN STOFFEERDERSBEDRIJF
woningbeveiliging
Wij zorgen voor kleurrijk vakwerk, OOK VOOR U.
Op zoek naar meer kwaliteit van leven?
Mindfulness
Stresscoaching
Innerlijk Kindwerk
Traumatherapie
Familie Opstellingen
Begeleiding aan kinderen & jongeren
Je bent van harte welkom.
Hereweg 100 Groningen
info@praktijksouldrops.nl • 06-50655197
www.praktijksouldrops.nl
INTAKE
GRATIS
Ruim 100 jaar ervaring
en vakmanschap
GORDIJNEN, ZONWERINGEN,
KUNSTSCHILDERSARTIKELEN,
REPRODUKTIES, INLIJSTEN
SCHILDERS- EN BEHANGWERK
Stadjerspas
Kinderdagverblijf Het Coendersnest
Van Houtenlaan 33(hoek Sav. Lohmanlaan)
9722 GR Groningen
050-5271088
www.hetcoendersnest.nl
info@hetcoendersnest.nl
facebook.com/kinderdagverblijf.coendersnest
Zetstra Bouwbedrijf
Westerdijk 15-1
9811 TB, Enumatil (GR)
0594 - 50 35 90
www.zetstra.nl
info@zetstra.nl
18 Helperbel nr. 1, maart 2017
19

Tekst en foto: Hero Helpman
Column
“Een paar jaar geleden tijdens ons
straatfeest vatten een paar straatgenoten
het plan op om een historische
straatwebsite te maken. Geen ingewikkelde
site met een forum en ruilfunctie en
zo, maar gewoon een elektronisch en
dynamisch geschiedenisboek met daarin
het verleden van elke woning in woord
en beeld. Een geschiedenisboek dat in de
loop der jaren alleen maar zou groeien. De
tijd schrijdt immers altijd voort, bewoners
gaan en komen en ook openbaart het
verleden steeds nieuwe zaken. Ook hele
dramatische. Dat zou blijken.
Al gauw ging een enthousiaste kernredactie
aan de slag, raadpleegde het eigen geheugen,
dook in archieven, boeken en internet en sprak met oud bewoners en andere leveranciers
van nuttige informatie. Want het was de bedoeling dat de kernredactie eerst zelf de
doopceel van het eigen huis zou lichten, zodat vervolgens de andere straatbewoners deze
voorbeelden zouden volgen. Ik fröbelde een website in elkaar, zette die op het net en
reconstrueerde de geschiedenis van ons uit twee samengevoegde woningen ontstane huis.
Op het daaropvolgende straatfeest presenteerden we de site, met de geschiedenis van onze
huizen aanklikbaar op een interactieve straatkaart, en nodigden de andere bewoners uit
om ons stichtende voorbeeld te volgen. Natuurlijk zou iedereen ons voorbeeld volgen.
Dachten we. Nee dus. Een jaar later was het project ter ziele. Erg? Nee, want je kunt niet
verwachten dat iedereen je enthousiasme en belangstelling deelt. Jammer? Zeker. Zinloos?
Voor mij beslist niet. Want door dit project leerde ik in ieder geval de geschiedenis van ons
huis beter kennen.
De geschiedenis van een huis hangt uiteraard altijd samen en ademt - soms in mindere en
dan weer in meerdere mate - mee met de historie van de straat, de buurt, de stad, het land
en de wereld. Neem de sociaaleconomische geschiedenis. In de jaren vijftig van de vorige
eeuw werd ons huis bewoont door elf mensen: een bejaard echtpaar in het benedenhuis en
een gezin met zeven kinderen in het bovenhuis. Het gezin had geen badkamer. Leed de
hygiëne daaronder? Niet echt, de kinderen kregen op hun verjaardag een abonnement op
het Helperbad dat ook daadwerkelijk badhuis was. Bovendien werden de zolderverdieping
INTACT STRAATBEELD
niet en de voorkamer, die als pronkkamer
dienstdeed, alleen op zondag en voor visite
gebruikt. Anno 2017 bewonen we ons huis
meestal met z’n tweeën en gebruiken we
het hele huis. Dit noemen we ‘vooruitgang’.
Vrij snel kon ik bij mijn historische onderzoekje
de volledige tijdlijn van ons huis
invullen met dit soort feitjes. Alleen bleef de
bezettingsperiode 1940 -1945 voor het
bovenhuis een tijd lang een bijna blanco
bladzijde. Gelukkig bood toeval de helpende
hand. Iemand die ik verslag deed van het
geschiedenisproject, vertelde mij dat van
1942 tot bijna aan Bevrijdingsdag 1945
administratieve medewerkers van de Duitse
Wehrmacht het bovenhuis hadden bewoond.
Maar van wie had de Wehrmacht het huis overgenomen in 1942, vroeg ik. Ze wist
het niet, zei ze. Eigenlijk was het vragen naar de bekende weg. Het antwoord dacht ik al te
weten.
Na ons gesprek, bezocht ik op internet www.joodsmonument.nl, de site ter nagedachtenis
van de 104.000 uit Nederland afgevoerde en vernietigde joodse burgers. Op de site kun je
onder andere per straat opzoeken welke mensen zijn gedeporteerd en wat er van hen is
geworden. Mijn voorgevoel werd bevestigd. In ons bovenhuis had tot 1942 Max Salomon
geleefd. Salomon, een winkelier, was geboren in Elberfeld op 23 april 1891 en stierf op 31
januari 1944 in Auschwitz op 52-jarige leeftijd. Meer dan deze beknopte informatie bood de
site niet over Max.
Zijn geboorteplaats in het Duitse Elberfeld deed van alles vermoeden: ‘Kristallnacht’,
‘vluchten’, etc. Maar ik realiseerde me ook dat het niet meer dan vermoedens waren.
Daarom nam ik mij voor om de persoonlijke geschiedenis van Max Salomon, voor zover
mogelijk te reconstrueren en de gegevens over hem op www.joodsmonument.nl aan te
vullen. Dat heb ik tot op de dag van vandaag nog niet gedaan. Maar zijn naam ben ik niet
vergeten. Regelmatig als ik vanuit onze woonkamer naar ons intacte jarendertigstraatbeeld
kijk, denk ik dan ook aan zijn lotgevallen. Dat straatbeeld zou natuurlijk intacter zijn
wanneer ik erin zou slagen zijn levensverhaal te achterhalen.”
20 Helperbel nr. 1, maart 2017
21

Tekst: Harm Draaijer
Activiteiten in de wijk
Nieuwbouw in Helpman
Hereweg, voormalige locatie Pino; artist impression Van Ringen Architecten
Verlengde Hereweg
Een ander project van architectenbureau Van Ringen aan de Verlengde Hereweg op de
Pino-locatie is in uitvoering. Na de grotendeelse sloop van het Pino-pand volgde nog
archeologisch onderzoek en natuursparende maatregelen.
Hoek Van Ketwich Verschuurlaan en Hora Siccamasingel; artist impression Van Ringen Architecten
Van Ketwich Verschuurlaan & Hora Siccamasingel
Voor de locatie van het voormalige directiekantoor van het Alfa-college, op de hoek van de
Van Ketwich Verschuurlaan en de Hora Siccamasingel, heeft architectenbureau Van Ringen
woningen en een appartementencomplex ontworpen. Het gaat om zes stadsvilla’s aan de
Van Ketwich Verschuurlaan en om appartementen aan de Hora Siccamasingel. Opvallend:
het meest karakteristieke deel van het oude pand werd in dit project gehandhaafd en
wordt ook omgebouwd tot appartementen. Status van het project: de grond is bouwrijp
gemaakt.
Kempkensberg & Engelse Park
Ook op het Duo-terrein staan de ontwikkelingen
niet stil. Behalve twee appartementengebouwen
op de Kempkensberg
zijn er binnen het project Engelse Park
circa 95 woningen met een stedelijk
karakter gepland. De woningen zijn
eengezinswoningen, variërend van circa
110 m2 tot 175 m2 met ieder een royale
tuin. De appartementen gaan waarschijnlijk
dit voorjaar in de verkoop en de huizen
van Engelse Park op zijn vroegst na de
zomer.
22 Helperbel nr. 1, maart 2017
23

jf
Tekst: Wim Lommerts
Mensen in de wijk
Mennes Reparatiebedrijf
050 577 79 19 / 06 508 52 963
jf
Pianoles Groningen-Zuid
Voor jong en oud
Lesruimte met twee piano’s
Diverse stijlen
Gediplomeerde en ervaren docent
Carla van der Burg
U itvaartverzorgi n g
Samen.
Zorgvuldig.
Passend.
06 42969632 jj.eekhof@home.nl
www.carlavanderburg.nl
Telefoon 050 318 66 36
Vrijwilligers & dementie
Eind 2011, zo rond kerst, is mijn eigen moeder opgenomen in een gesloten instelling voor
psychogeriatrische zorg vanwege voortschrijdende Alzheimer. Op dat moment kwam er
een einde aan een zware tijd voor mijn familie, vooral voor mijn vader die het als mantelzorger
niet meer kon bolwerken. Een van mijn beide zusters of ik waren op het laatst dag en
nacht in het huis van mijn ouders om bij te springen.
Zinvolle invulling
In die tijd ontdekte ik bij mezelf een tot dan toe onvermoede zorgzaamheid en talent in de
omgang met een persoon met dementie. Pas later bij de opleiding de ik van Humanitas
kreeg, zou blijken hoeveel fouten ik met mijn ‘zorgzaamheid’ en ‘talent’ nog had gemaakt.
Na de opname van mijn moeder dacht ik over een zee van tijd te beschikken waar ik een
zinvolle invulling voor zocht. Dat met die zee van tijd bleek tegen te vallen, maar de zinvolle
invulling was gauw gevonden.
Schitterend
Inmiddels bezoek ik nu een paar maand mijn vierde mevrouw in Groningen-Zuid met
dementie. Elsa is 83 en op veel vlakken beginnend dement, maar op sommige vlakken al
vergevorderd. Elsa heeft een goed ziektebesef en draagt haar lot met opmerkelijk laconieke
opgewektheid. Haar stopwoord is: schitterend. Ze is niet erg mobiel, maar verlangt ook niet
naar beweging of frisse lucht. Ze kan thuis wonen door de Buurtzorg die driemaal daags
komt, de catering die bezorgd wordt en niet in de laatste plaats door haar vriend Wim die
vlakbij woont. Als ik een dag per week bij Elsa lunch, vervang ik Wim zodat hij even weg kan.
Ze heeft een zoon die buiten de provincie woont en die probeert ook minstens eens per
week te komen. Ik eet niet mee van de catering; ik heb een andere dieet en smaak. Terwijl ik
mijn meegebracht brood eet, neemt Elsa muizenhapjes uit de opwarmmaaltijd. Ze kampt
met zwaarlijvigheid en verminderde eetlust. Verder praten we een paar uurtjes. Zij mag
graag over haar familie en werkverleden praten en ik luister graag. We kunnen figuurlijk
goed met elkaar door een deur. Na tien minuten drong ze al aan op een tutoyement en
sinds het tweede bezoek noemt ze mij laiverd. Na haar ex-man Wim en haar huidige vriend
ben ik Willem de derde, een titel die ik met trots draag.
Elsa heet eigenlijk anders.
24 Helperbel nr. 1, maart 2017
25

Tekst en foto’s: Marlies Bijman
Werken in de wijk
Even voorstellen
Kleermakerij
Esther de Bos
Voor al uw maatkleding
en kledingreparatie en ook
naailes voor volwassenen,
jongeren en kinderen, ieder
in hun eigen leeftijdsgroep.
06-20762784
estherdebos1@gmail.com
www.kleermakerijestherdebos.nl
Unieke kinderopvang in huiselijke sfeer
- Grote buitenspeelruimte
- VVE programma Uk en Puk
- Openingstijden 07.00 - 18.30
Verlengde Hereweg 107, Groningen
(hoek van Royenlaan)
Tel. 050-5261690
www.helpernest.nl
Mijn naam is Marlies Bijman (28) en ik ben kortgeleden in
uw buurt, mijn praktijk voor fysiotherapie gestart. Deze is te
vinden in de flat aan de Goeman Borgesiuslaan 131.
Naast fysiotherapie heb ik Bewegingswetenschappen
gestudeerd. Ik ben gedreven, enthousiast en georganiseerd.
Daarbij ben ik mama van een zoontje van 1. Mijn interesse
voor bewegen is erg breed. Ik vind het volgen van de
ontwikkeling van mijn zoontje tot aan het ouder worden van
de opa’s en oma’s erg leuk. Evenals het in mijn vrije tijd
voetballen, hardlopen en zwemmen. Bewegen is echter meer
dan alleen sport, we zijn er alle dagen (onbewust) mee bezig. Daarom is het helpen van
mensen met herstel van bewegen leuk en uitdagend. Dit is van toepassing in zowel het
dagelijks leven, werk en/ of sport. Het is bijdragen aan een stukje kwaliteit van leven.
Momenteel help ik het verzorgingsbeleid bij v.v. Winsum te professionaliseren. Mijn eerste
werkervaring deed ik op bij de Damesmarathon Schaatsploeg van BTN de Haas. Ik ben 7 jaar
werkzaam geweest in verschillende werkomgevingen en nu heb ik gekozen voor mijn eigen
bedrijf Fysiotherapie Care4Motion.
De praktijk
Binnen fysiotherapie Care4Motion draag ik mijn eigen visie uit ‘Zorg voor Beweging’ en zal
ik met u werken aan uw herstel. In de praktijk is een behandelkamer en een oefenzaal
ingericht. Hierdoor is een ruime variatie aan zorg mogelijk. Ik bied u o.a. revalidatie mogelijkheden/
medische trainingstherapie, dry needling, triggerpointtherapie, (vormen van)
manuele therapie, ontspannings- en sportmassage aan. De praktijk heeft met alle zorgverzekeraars
een zorgovereenkomst, dus bent u verzekerd voor fysiotherapie dan krijgt u deze
zorg vergoed.
Contactgegevens
Mocht u meer informatie willen over de praktijk, tarieven en behandelingen kijk dan op
www.care4motion.nl of bel 06 12405317. U bent ook van harte welkom om eens binnen te
lopen en vrijblijvend kennis te maken.
26 Helperbel nr. 1, maart 2017
27

Service
Operatie Steenbreek in Groningen
Operatie Steenbreek is een samenwerking van verschillende Nederlandse gemeentes om
verdere verstening van de Nederlandse tuinen tegen te gaan. De gemeente Groningen
ondersteunt dit onttegelingsproject.
Het is weer zover...
DE 2 E HANDS (MERK)KINDERKLEDINGBEURS
IN HELPMAN!
Datum: 1 april 2017
Tijd: 9.30 - 12.00 uur
Locatie: De Helpen
Na het succes van de vorige kinderkledingbeurs in Helpman, wordt er nu weer een voorjaarseditie
georganiseerd.
Op zoek naar leuke goed uitziende 2e hands (merk) kinderkleding?
Kom naar de 2e hands kinderkledingbeurs in Helpman! Gratis entree.
Zelf kleding verkopen?
Huur een tafel voor 10,- / 12,50 euro.
Voor informatie en opgave: kinderkledingbeursgroningen@gmail.com
Steeds vaker ontstaan in de stad namelijk problemen met de afwatering, waardoor
bijvoorbeeld kelders onderlopen. Een groene tuin zorgt ervoor dat niet al die regenbuien
door het riool hoeven worden opgevangen. Van half maart tot en met 13 mei is in Helpman,
De Wijert en Corpus den Hoorn het eerste Buurt & Tuinfestival Steenbreek. Met onder
andere voorlichting over verstening, workshops ‘natuurrijk tuinieren’, en buurtacties om
tegels op te halen in ruil voor een plant; elke tegel is welkom. Op 13 mei wordt er afgesloten
met een groenmarkt op het Overwinningsplein.
Het belang van groen
In sommige wijken is inmiddels zo weinig groen meer dat ware ‘hitte-eilanden’ ontstaan:
plekken waar de warmte ’s zomers niet weg kan en de temperatuur flink oploopt. Redenen
om wat tegels te laten plaatsmaken voor planten! Met tips, regelingen, een tv-serie,
kortingsbonnen, lezingen en brochures probeert Operatie Steenbreek Groninger Stadjers te
enthousiasmeren voor een groene tuin. Groen in je tuin heeft allerlei voordelen: het is
bewezen gezond, biedt voeding voor insecten en dieren, en zorgt voor een beter klimaat in
de stad.
Bewoners gezocht
Het festival kan alleen een succes worden als een aantal bewoners meehelpt. Mensen die
buurt en buren kennen, en die het leuk vinden wat in de wijk te doen. Operatie Steenbreek
is op zoek naar bewoners in Helpman, De Wijert & Corpus den Hoorn die een steentje
willen bijdragen. Het gaat vooral om doén: buren en bekenden informeren en vragen om
een of meer tegels in te leveren, flyers uitdelen, maar eventueel ook te willen helpen bij
tegelophaalacties, organisatie van lezingen, bouwen van plantenbakken etc. Samen maken
we de tuinen groener!
Wil je heel graag helpen of meer informatie mail dan naar info@marliesmolema.nl.
28 Helperbel nr. 1, maart 2017 29

Tekst: Ilona Sporrel
Andere tijden
Aanval
In 1672 werd de Republiek der Nederlanden
aangevallen uit drie verschillende hoeken.
Frankrijk en Engeland bundelden hun
krachten om de Republiek aan te vallen. De
bisschoppen van zowel Munster als Keulen
sloten zich hierbij aan en vielen met 25.000
man Overijssel binnen. Eerder genoemde
Carl von Rabenhaupt werd naar Groningen
gestuurd om Von Galen een halt toe te
roepen. Dit gebeurde tot tweemaal toe, in
1672 en 1673 waarna de troepen uit Munster
zich terug moesten trekken. De verdediging
van de stad Groningen werd in 1695
verstevigd met de Helperlinie ten zuiden
van het Sterrenbos en ten noorden van
Helpman.
Andere bestemming
In de twee eeuwen hierna werd de verdediging
van Groningen steeds minder noodzakelijk.
Daarom kreeg het terrein uiteindelijk
Rabenhaupt
De voormalige Rabenhauptkazerne aan
de Hereweg, tegenover de huidige van
Mesdagkliniek, was vernoemd naar de
tegenwoordig ondergeschoven held van de
Groningse geschiedenis, Carl von Rabenhaupt.
In 1672, beter bekend als het rampjaar, werd
deze krijgsheer aangesteld om de vestingstad
Groningen te verdedigen tegen de man wiens
naam wel alom beroemd en vooral berucht
is, Bernhard von Galen of beter bekend als:
Bommen Berend.
in de 19e eeuw een andere bestemming.
Aan de oostkant van de Hereweg kwamen
justitiële doeleinden met de in 1884
gebouwde strafgevangenis terwijl de
westkant van de Hereweg wel haar militaire
functie behield.
Ter ere van de verdediger van Groningen
werd in 1895 daarom een opleidingskazerne
voor Nederlandse infanteristen gebouwd in
neorenaissance stijl met de naam Rabenhauptkazerne.
In 1934 werd aan de voorzijde
van de kazerne een woning bijgebouwd
voor de garnizoenscommandant.
Centraal ontmoetingspunt
De kazerne was naast opleidingscentrum
ook een centraal ontmoetingspunt bij
bijzondere gebeurtenissen. Zo ook tijdens
de mobilisatie van het Nederlandse leger in
1939 tegen het dreigende gevaar uit
nazi-Duitsland. Groningers werden via radio,
krant en aanplakbiljetten bij de kazerne op
de hoogte gesteld van de politieke ontwikkelingen.
Vooral tijdens de oorlog was de
kazerne het toneel van interessante
gebeurtenissen. De kazerne werd snel door
de bezetter ingenomen en gebruikt om een
militaire opleiding af te ronden omdat in
Duitsland een tekort bestond aan opleidingskazernes.
Groningers werden ingehuurd
om de dagelijkse gang van zaken
goed te laten verlopen binnen de kazerne.
Aardappelschillers, timmermannen en
andere werklui werden hiervoor ingehuurd.
Snel werd duidelijk dat je ook in het bezette
Groningen je buurman niet op zijn blauwe
ogen kon vertrouwen. Het resultaat van
politieke roddel, achterklap en verraad was
dan ook regelmatig in de kranten te vinden.
Zo werd al in december van 1940 de 20
jarige timmerman J.T uit de stad Groningen
veroordeeld voor het beledigen van de
Führer. Hij had zich negatief uitgelaten over
de Duitse leider tegenover een elektricien
terwijl beiden werkzaam waren in de
Rabenhauptkazerne. De elektricien was
echter NSB sympathisant en schroomde
niet om dit gesprek bij de SD te melden
waarop J.T gearresteerd werd. Na een zeer
korte rechtszaak werd na alleen het horen
van de elektricien de conclusie getrokken
dat “de belediging van den Führer is
bewezen.” J.T werd veroordeeld tot zes
maanden gevangenisstraf.
Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog
speelde de Rabenhauptkazerne nog een
belangrijke rol in de bevrijding van de stad
Groningen. Althans, dat was de bedoeling.
In 1960 ontdekten journalisten oude
legerkaarten van een Duitse onderofficier
Hereweg 111, Voormalig garnizoenscommandant
woning, vrijstaand gesitueerd aan de westzijde van
de Hereweg op de voormalige vesting terreinen van
de Helperlinie (1698) met bijbehorende gemetselde
erfafscheidingen en bloembakken, gebouwd in 1934
in opdracht van het Ministerie van Defensie naar
ontwerp van rijksbouwmeester H. Hoekstra in een
expressionistisch-zakelijke Interbellumstijl.
waarop te zien was hoe de Duitsers de
aankomende bevrijding van de Canadezen
trachten te stoppen. De Canadezen waren
echter heel snel bij de Parkweg en in het
centrum van de stad waardoor de Duitsers
hun originele plan niet konden uitvoeren. In
1960 bleek dat “de gehele opzet schijnt
geweest te zijn, de stad Groningen in eerste
instantie te behouden, mocht dit niet gelukken,
zich terug te trekken op het kleine
gebied bij de Rabenhauptkazerne en daar
tot het einde te strijden. Dat het zo niet
gegaan is, is te danken aan het slechte
materiaal en de oorlogsmoeheid van de
Duitse soldaat. Waren de plannen echter
wel verwezenlijkt, dan zou de binnenstad er
vermoedelijk zonder schade afgekomen
zijn.”
30 Helperbel nr. 1, maart 2017
31

Laatste kindervrijmarkt
in Helpman?
Geachte bewoners van Helpman,
Dit jaar organiseren wij als groep voor de vijfde keer de kindervrijmarkt op de Helperbrink.
We gaan op 27 april vast, net als voorgaande jaren, volop genieten van een feestelijk
versierde straat met vrolijke kinderen die samen met hun ouders spulletjes in allerlei
soorten en maten aanbieden. Of het weer een beetje mee wil werken is elk jaar weer
spannend. We hebben heerlijk zonnige dagen gehad, een paar keer koud, maar wel droog,
en de laatste keer maakte een hoosbui rond 13.00 uur voortijdig een eind aan de pret.
Maar weer of geen weer, het is op Koningsdag altijd gezellig op en rondom de Helperbrink.
Al ’s ochtends heel vroeg melden zich de eerste ouders en kinderen met hun spulletjes. En
als de handel begint te vervelen, is er natuurlijk vertier in de vorm van pony-rijden in het
Groenesteinpark, lekker spelen in de speeltuin, een patatje eten bij de snackkraam, meezingen
met het kinderkoor of naar muziek luisteren van de Zernike XL Band.
Wij hebben de vrijmarkt de afgelopen tijd met veel plezier georganiseerd. Na vijf jaar
vinden we het echter tijd om het stokje door te geven. Sommigen van ons wonen niet meer
in Helpman, onze kinderen zijn de basisschoolleeftijd zo’n beetje ontgroeid en/of we willen
tijd hebben voor andere leuke (neven)activiteiten. We houden er daarom als groep mee op
en zijn nu op zoek naar opvolgers!
Eerdere oproepen in de Helperbel en via de nieuwsbrief van de Haydnschool hebben helaas
geen effect gehad. Vandaar hierbij onze laatste poging. We weten natuurlijk dat er genoeg
sociale en actieve mensen in Helpman zijn die hun steentje willen bijdragen aan een
gezellig en ontspannen evenement als de kindervrijmarkt. We willen die mensen graag op
het hart drukken om zich als vrijwilliger aan te melden via kirstenbos@ziggo.nl. Praktisch
gezien bestaan de voorbereidingen uit 3 á 4 keer ’s avonds vergaderen in de periode
februari – april en op Koningsdag zijn we tot ongeveer 15.00 uur druk bezig. Heel handig is
dat er een compleet draaiboek met alle benodigde informatie beschikbaar is.
Het is echt van groot belang dat zich nieuwe vrijwilligers melden. Het klinkt namelijk
misschien cru, maar als niemand zich meldt, zult u op 27 april 2018 gewoon auto’s en
bussen op de Helperbrink zien in plaats van feestelijke (kinder)activiteiten. Wij hopen dat
het zover niet hoeft te komen!
Het Koningsdagcomité 2012 -2017,
Winny Bakker, Kirsten Bos, Marjan van den Bosch, Rob Dorgelo, Reina Jager, Bert Jobing,
Gerard Koerts en Mibeth Lyklema
32 Helperbel nr. 1, maart 2017
33

Tekst en foto: Harm Draaijer
Mensen in de wijk
Pedicure
Voetreflexmassage
Sportpedicure
Groenendaal 49
9722 CP Groningen
+ 31 (0)648063003
info@esthersimmeren.nl
www.esthersimmeren.nl
SKSG biedt u de zekerheid
van de beste zorg.
Uw kind in vertrouwde handen
Heresingel 10, 9711 ES Groningen
t 050 313 77 27 e klantenservice@sksg.nl i www.sksg.nl
www.sksg.nl
Opvang nodig voor uw kind?
SKSG is de grootste kinderopvangorganisatie
in het Noorden en verzorgt
professionele opvang op maat voor
kinderen van 0 tot 12 jaar. We bieden
alle vormen van opvang direct bij u in
de buurt. Veilig en verantwoord.
Al meer dan 100 jaar.
Kijk op www.sksg.nl voor al onze
locaties of bel direct voor een
vrijblijvende afspraak: 050 317 13 90
Geloof het of niet in Helpman
Sint Valentijn in de San Salvator Kerk
Ook al is de hemel onbewolkt en schijnt de zon, de schrale wind doet de
gevoelstemperatuur flink onder nul dalen. Dat weerhoudt me er echter niet van om, tegen
de wind in, stevig door te stappen richting de San Salvator kerk. Het is een paar minuten
voor elf, de dienst gaat zo beginnen en die wil ik helemaal meemaken. Aangekomen
aan de Hora Siccamasingel zie ik van diverse kanten nog enkele andere kerkgangers
naderen. Net op tijd stap ik als atheïst het godshuis binnen en ontvang van een vriendelijk
groetende dame het programma van de mis met daarin ook de liederen. Ik neem plaats
achter in de kerk op een van de achterste houten banken en kijk ingetogen nieuwsgierig
om me heen. Ingetogen, want ik ben gast en zal me als zodanig gedragen.
Bouwfantasie
De architectuur van de San Salvator kerk heeft me als Groninger altijd geïntrigeerd. Wat
deed die neo-romaanse bouwfantasie in dat lint van no-nonsense wederopbouwarchitectuur
langs de Hora Siccamasingel? De website www.staatingroningen.nl biedt weer eens
uitkomst:
34 Helperbel nr. 1, maart 2017
35

Mensen in de wijk
Service
‘Het verhaal gaat dat katholiek Groningen tijdens de Tweede Wereldoorlog een belofte
heeft gedaan om een kerk in Helpman te bouwen als de stad gespaard zou blijven. Blijkbaar
hebben de katholieken zich - ondanks het feit dat de stad niet geheel gespaard bleef - aan
die belofte gehouden. De nieuwe kerk kreeg de naam San Salvator; redder van mensen.
Het gebouw werd gerealiseerd in de periode 1951-1962, nadat de aartsbisschop van Utrecht
in 1947 officieel zijn toestemming had verleend voor de aanleg van een nieuwe parochie.
Voor de bouw moest het uitbreidingsplan van Helpman worden herzien, omdat het terrein
eigenlijk was bedoeld voor woningbouw. Het ontwerp kwam van de hand van de architecten
Ir. J.G. Deur en Ir. C. Pouderoyen uit Nijmegen, die beide een voorliefde kenden voor
traditionele architectuur. De San Salvatorkerk herinnert dan ook aan architectuur uit het
verleden en is duidelijk gebaseerd op vroegchristelijke en vroeg romaanse basilieken.
In Nederland wordt deze traditionele bouwstijl ook wel aangeduid met Bossche School.
Deze stroming wordt gekenmerkt door eerlijke constructies en eenvoudig materiaalgebruik.
De San Salvatorkerk bestaat, net als zijn vroegchristelijke voorgangers, uit een
gesloten, robuuste bouwmassa met een verhoogd middenschip dat geflankeerd wordt
door lagere zijbeuken en een apsis (ronde koorafsluiting) aan de oostzijde. De geplande
toren tussen de apsis en de sacristie is nooit uitgevoerd.’
Valentijnsviering
Als de mis begint, zitten er zo’n zeventig mensen verspreid over alle kerkbanken. De
gemiddelde leeftijd schat ik op tussen de zestig en vijfenzestig. Er zitten opvallend weinig
jongeren op de banken. In het koor rond het altaar des te meer. Links van het altaar op het
koor staat het zangkoor Gaudete van tien zangers onder leiding van Rick Nijssen dat
begeleid wordt door een pianiste Swetlana Cazemier. Rechts van het altaar zitten zeven
jongeren waaronder twee misdienaressen. De dienst wordt geleid door pastor Arjen
Jellema. Met vriendelijke stem vertelt hij waarom de mis vandaag anders is dan anders. Dat
heeft te maken met Valentijnsdag, die een paar dagen na deze zondag is. De pastor vertelt
dat Valentijnsdag is afgeleid van Sint Valentijn, de katholieke heilige en martelaar, en dat de
jongerengroep van de parochie met dat gegeven wel iets wou doen. Dat heeft hij gehonoreerd.
Tijdens de mis - die de klassieke opbouw volgt van gebeden, voorbeden, lezingen,
bespiegeling, communie, liederen met muziek en mededelingen - geeft pastor Jellema
compact weer wat er in de jongerengroep naar aanleiding van Sint Valentijn besproken en
geconcludeerd is. Na het slotlied, maak ik - door tijdgebrek - geen gebruik van de gastvrijheid
van de parochie om onder het genot van een kop koffie nog even na te praten over de
dienst en keer ik lichtvoetig, met de schrale wind nu in de rug, huiswaarts.
Verkeersinformatie
Er zijn verschillende websites waar
informatie over het verkeer is te vinden:
Infrastructurele projecten
http://www.groningenbereikbaar.nl/
projecten
Actuele werkzaamheden
http://www.groningenbereikbaar.nl/
werkzaamhedenkaart
E-mail voor klachten/vragen verkeerswijzigingen
Helpman: verkeer@groningen.nl
Ringweg Zuid:
www.aanpakringzuid.nl/helpman
Kledinginzameling voor
voedselbank
Wekelijks op vrijdag (niet in juli/augustus
en kerstvakantie) van 16:00 tot 18:00 uur in
MFC De Wijert
Nieuws over
dierenkliniek Helpman
Per 1 april stopt dierenarts R. Hoekstra met
zijn praktijk. De client- en patiëntgegevens
zijn overgenomen door Dierenziekenhuis
Groningen. Op zaterdag 6 mei is er van
14:00 tot 16:00 uur een afscheidsreceptie ij
het Dierenziekenhuis Groningen aan de
Vechtstraat 74. Tijdens de receptie kunt
afscheid nemen van de heer Hoekstra en
kennis maken met het team van het
Dierenziekenhuis. U bent van harte welkom!
Parkeren Helpman- Oost
De participatie/ werkgroep parkeren
Helpman – Oost is in januari weer bij elkaar
geweest. De aanwezige leden van de
werkgroep hebben de gemeente gevraagd
besluitvorming voor te bereiden, vanwege:
- de hoge parkeerdruk in dit deel van de
wijk;
- de grote aantallen wijkvreemde parkeerders,
zoals forenzen en andere bezoekers;
- het intensieve gebruik van de Engelse
Kamp / Kemkensberg als parkeerplaats,
binnenkort gaat de bouw van woningen
hier van start waardoor men hier niet
langer kan parkeren. Deze auto’s komen
dan naar verwachting weer in het
omliggende woongebied terecht.
- grote ontwikkelingen in en rond de wijk,
zoals Aanpak Ring Zuid, aanleg Helperzoomtunnel,
bebouwing Engelse Kamp,
verdere invulling van het Europapark.
De gemeente gaat op korte termijn een
parkeerplan maken. De werkgroepleden
kunnen hier dan nog een reactie op geven,
daarna gaat het voorstel naar het college
van B&W. Na vaststelling door het college is
er nog de mogelijkheid voor formele
inspraak. Bewoners krijgen te zijner tijd
meer informatie over het voorstel.
Over parkeren en vooral de overlast van
parkeren is in veel wijken momenteel een
discussie gaande.
36 Helperbel nr. 1, maart 2017
37

Service
Handige telefoonnummers
24-uurs service apotheken 0900-115020
Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld 3180011
Alarmnummer 112
Buurtzorg/wijkverpleging 06-12689980
Centraal Meldpunt Zorg 3764200
Dierenambulance 5791909
Doktersdienst 0900-9229
Geestelijke Gezondheidszorg 5223223
Gemeentelijk informatiecentrum 3677000
Hulpmiddelen Centrum 4098200
Klachtenlijn stankoverlast 3180000
Maatschappelijke Juridische Dienstverlening 5269710
Martini Ziekenhuis 5245245
Mamamini 3132200
Meldpunt Misdaad Anoniem 0800-7000
Meldpunt Overlast 5875885
Meldpunt Stadsbeheer 14050
MFC De Wijert/Helpman 5275407
Ombudsman gemeente 3186568
Openbare Bibliotheek Zuid 5255055
Politie (geen spoed) 0900-8844
Slachtofferhulp 0900 - 0101
SOS telefonische hulpdienst 5250000
Speeltuin Helpman-Oost 5290189
Stadsbeheer 3671000
STIP De Wijert 5291713
Storingsdienst gas en elektra Essent 0880-3366112
Storingsdienst Waterbedrijf Groningen 0800-0202013
Storingsdienst kabel 0800-0760
UMCG 3616161
Verslavingszorg Noord-Nederland 088 234 34 34
Weekenddienst tandartsen 5350370
Het Wijkcomité maakt zich sterk voor
een goed leefklimaat in uw wijk. We
onderhandelen met de gemeente over
uw belangen. Lid worden is daarom
belangrijk, want hoe meer leden, hoe
sterker we staan. Zo houden we ons
bezig met het drukke verkeer, de
parkeerproblemen maar ook met
speelplekken voor de jeugd. Op de
jaarlijkse ledenvergadering kunt u uw
zegje doen. Lid wordt u via de acceptgirokaart
in het juni-nummer van de
Helperbel. Is uw belangstelling groter
en wilt u meebesturen? Heel fijn! Bel
voor meer informatie met de voorzitter
Sjoukje Kooistra.
Contactpersonen Wijkcomité Helpman
Sjoukje Kooistra 5270546
Herman Marsman 5251120
Ada de Jager
Michel van den Heuvel
Liesbeth Fransen
Matty Fransen
Hein Meijer
Hermie Monster-Hooijer
Jan Rasterhoff
38 Helperbel nr. 1, maart 2017
39

Vooruitblik nummer 2:
• Interview dierenarts
• Oud papier
• Bijzonder diergedrag in Helpman
Kijk voor het laatste nieuws op de geheel
vernieuwde website: www.wijkhelpman.nl
Tips, kopij en foto’s voor de volgende Helperbel kunt u tot
19 mei 2017 sturen naar: redactie@wijkhelpman.nl