Jaarmagazine 2017

jaarmagazine 17
1

IN 2017
DEN HOUT Een inbreidingsproject in Beerse 4
NIEUWE TIJDEN 8
LAND VAN AA 14
FOSTERFIETS Op de fiets en aan het werk! 16
PETER VERLINDEN Vredesduif of oorlogsstoker?
21
DE SPREKERSBOX 27
LOUIS MICHIELSEN over het
Wetenschapscafé 26
HECTIEK EN HET LEVEN 32
MENSEN OP DE VLUCHT 37
BUS NAAR MOL Van het varken en de trog 38
PLATFORM VROUWENKACHT
Over tijgers, nieuwe meisjes en
bezige papa's 42
DIVERCITY 47
MIJN PAPA DOET HET! 48
CULTUURWERKERS Onder elkaar 50
LAAT JE LEDEN SPEEDDATEN 56
60- EN 80'ERS VAN HIER
Over ouder worden 58
ONZE PARTNERS 62
ONS TEAM 63
foto voorpagina: Frank Van Massenhove, Lisbeth Imbo, Luc Swinnen en Thomas
Decreus op onze netwerkavond 'Hectiek & het leven'. Een foto van Chris Stessens.
lees ons digitaal
https://goo.gl/7n1qKw,
of met deze qr-code:
2

MARTINE COPPIETERS
coördinator Vormingplus
dit is wat we doen
In dit Jaarmagazine ontdek je hoe het jaar 2017 voor
ons voorbij denderde. We lieten mensen praten, denken
en dromen. Over hun toekomst en hun verleden, over
hun wijk of woning, over hun busverbinding of over
duurzaamheid. Dag in dag uit brachten we mensen en
organisaties bij elkaar. Omdat samen praten samen leren
is, en dat doet beter samen leven.
Sociaal-cultureel werk is voor ons concreet. In de Kempen,
over gewone dingen, met de voeten op de grond.
Met een portie lef, maar evengoed met heel wat inlevingsvermogen.
Soms drentelend over eieren, maar altijd
met het hart op de tong. Denkend aan wat is en kan,
maar ook aan wat zou moeten kunnen. Met goesting en
vastberadenheid.
Laat de verhalen in dit boekje - zoals verhalen altijd deden
- beklijven en inspireren. Mensen warm maken,
is ons werk.
3

WAT? VORMINGPLUS KEMPEN
ZORGDE VOOR DE BEGELEIDING VAN
EEN PARTICIPATIETRAJECT ROND EEN
INBREIDINGSPROJECT IN DEN HOUT,
BEERSE
4

stes.be
Burgers geven mee vorm aan
inbreidingsproject in Beerse
“Één plus één moet
minstens drie zijn”
De politici van de toekomst moeten meer dan ooit tevoren
rekening houden met de stem van het volk. Een
bouwproject in Beerse bewijst dat een constructieve
dialoog geen utopie is. De gemeente zorgde er voor dat
de hoop en verwachtingen van de omwonenden door de
ontwerpers meegenomen werden.
TEKST WOUTER ADRIAENSEN |
FOTO’S CHRIS STESSENS
Stefan Poortmans, schepen van
Ruimtelijke Ordening en Wonen:
“Den Hout 2040 is een inbreidingsproject
in de buurt van Brug
6 over het kanaal Dessel-Schoten.
We hadden het geluk dat er op ongeveer
hetzelfde moment een bepaald
volume aan bouwcapaciteit
van drie verschillende eigenaars
vrij kwam. Als gemeente overwogen
wij de verkoop van de oude
pastorij, die nu fungeert als lokale
bibliotheek. Het bedrijf van bouwhandelaar
Paul Roefs zit langs het
kanaal niet langer op een functionele
locatie en gaat verhuizen.
STEFAN POORTMANS:“In zo'n participatietraject kan je de
mensen vroegtijdig geruststellen wat bepaalde gevoeligheden
betreft, anderzijds is het belangrijk om een draagvlak te
creëren in plaats van dingen van bovenaf op te leggen.”
En de kerkfabriek Onze-Lieve-
Vrouw-van-Altijddurende-Bijstand
wil haar gebouwen updaten.
Waarom dan niet allemaal samenzitten
en werken aan een integraal
project waarmee we het gebied
kunnen opwaarderen, rekening
houdend met de adviezen van de
Vlaamse bouwmeester?”
Jullie zaten al samen met de drie eigenaars
en het team van de Vlaamse
bouwmeester, waarom dan nog de
omwonenden betrekken?
Tinneke Claeys, gemeentesecretaris:
“Ik ben ervan overtuigd dat
we naar een nieuwe manier van
inspraak van de burgers gaan.
Inwoners willen meer en meer
rechtstreeks betrokken worden.
Ik heb heel wat inbreidingsprojecten
zien stuklopen op de zwarte
vlaggen die protesterende buren
in hun voortuin plantten. Door de
omwonenden te laten participeren,
stappen ze letterlijk mee in het
concept. Hun geloof in het project
wordt groter.”
Stefan: “Enerzijds kun je de mensen
vroegtijdig geruststellen wat
bepaalde gevoeligheden betreft,
anderzijds is het belangrijk om een
draagvlak te creëren in plaats van
dingen van bovenaf op te leggen.
Door de grotere betrokkenheid
krijg je ambassadeurs, die het
project actief mee vormgeven. Zo
werken we met in plaats van voor
de burgers. Het gebeurt tenslotte
ook met belastinggeld.”
Hoe begin je aan zo’n participatieproject?
Stefan: “Er zijn verschillende
methodieken voor burgerparticipatie,
afhankelijk van welk
thema centraal staat. Als gemeente
hebben we die enkel vanuit de
expertise van onze ambtenaren.
5

stes.be
GEMEENTESECRETARIS TINEKE CLAEYS:“Voor ons
werd het een dubbele denkoefening, zowel over een andere
manier van wonen als over burgerparticipatie.”
Met Vormingplus Kempen hebben
we de verschillende werkwijzen
grondig doorsproken. Zo hebben
we het niet gehad over participatiemomenten,
omdat we het breder
wilden trekken dan enkel een
rechtstreekse betrokkenheid.”
Tinneke: “Je voelt onmiddellijk dat
Vormingplus veel ervaring heeft
in dit soort zaken. Ik heb kennisgemaakt
met de organisatie
bij de voorstelling van de Mijn
2040-krant (waarin inwoners van
de stadsregio droomden over de
toekomst van hun woonplaats,
red). Zoals uit de naam Den Hout
2040 afgeleid kan worden, hebben
we ons met ons project daarop
stes.be
geïnspireerd. Voor ons werd het
een dubbele denkoefening, zowel
over een andere manier van wonen
als over burgerparticipatie.”
Stefan: “Onze ambitie is betaalbare,
kwalitatieve woningen in een
open, kwalitatieve ruimte, waar
mensen elkaar kunnen ontmoeten.
Het aantal inwoners van ons land
stijgt maar het gemiddeld aantal
gezinsleden daalt. Daarom zullen
we werken met verschillende
woontypologieën, van éénpersoonsstudio’s
over appartementen
tot geschakelde huizen. Om de
balans tussen voldoende publieke
ruimte en voldoende woongelegenheid
in evenwicht te houden,
gaan we ook in de hoogte, tot
maximum vijf, zes bouwlagen.
De Vlaamse bouwmeester stelde in
februari zijn pleidooi voor wonen
en leven in de dorpskern voor in de
kerk van Onze-Lieve-Vrouw-van-
Altijddurende-Bijstand. Ondertussen
is ook de documentaire over hem,
gemaakt door Nic Balthazar, in
avant-première vertoond in Beerse.
Hoe belangrijk was zijn inbreng?
Stefan: “Met Den Hout 2040
sluiten we ons aan bij zijn visie en
missie maar dan op maat van de
Kempen. We gaan compacter en
dus duurzamer wonen maar ook
geen wolkenkrabbers plaatsen.
Als we morgen nog lokaal groen
willen, moeten we stoppen met het
bouwen van vrijstaande woningen.
Bij de alternatieven mag er niet ingeboet
worden op de kwaliteit van
het wonen. De baksteen gaat niet
plots uit de magen van de Vlamingen
verdwijnen maar ze gaan hem
wel op een andere manier moeten
leggen. Zoals altijd bij vernieuwing
is het wennen aan deze woonvorm
maar nu is het al het moment om
beleidskeuzes in die richting te
maken. We willen wonen ook niet
eng bekijken, daarom werken we
actief samen binnen de stadsregio
met Turnhout, Oud-Turnhout en
Vosselaar. We moeten niet alles
opnieuw uitvinden maar kunnen
leren uit andere projecten, zowel
positieve zaken als dingen die misschien
minder goed werkten.”
Hoe hebben jullie de omwonenden
betrokken in de plannen?
Stefan: “Tijdens verschillende
droomdagen hebben we gevraagd
hun verwachtingen, voorzieningen
en diensten die ze missen of wensen
te visualiseren. Dat kan van
grootse dingen zoals mobiliteit tot
kleinere zaken zoals een bankautomaat
in de buurt gaan. Voor de
droomdagen werden de deelnemers
verdeeld in kleine groepen,
die telkens met een verschillende
insteek kwamen. We zijn veel te
weten gekomen, zowel mooie dromen
als wat de mensen zeker niet
wilden. Zo konden we een pakketje
verwachtingen meegeven aan de
ontwerpers.”
STEFAN POORTMANS:“Met Den Hout 2040 sluiten we
aan bij de visie en de missie van de Vlaamse Bouwmeester,
maar dan op maat van de Kempen. We gaan compacter
en dus duurzamer wonen maar ook geen wolkenkrabbers
plaatsen.”
6

Voor de middenweg
Tinneke: “Voor de deelnemers was
het een beetje raar. Ze konden geen
kritiek geven op de plannen want
er was nog niets. Maar ze hebben
er goed op gereageerd. Moderator
Jef Van Eyck van Vormingplus
Kempen voelde zich tijdens de sessies
duidelijk als een vis in het water.
Ook de tweede sessie was zeer
positief. We hebben de verwachtingen
van alle groepen en daarop
aansluitend een eerste oefening
van de ontwerpers gepresenteerd.
Tijdens de derde sessie kwam er
wat tegenkanting op de complete
voorstellen. Maar dat betekent niet
dat het project helemaal mislukt
is. In plaats van drie straten vol
zwarte vlaggen hadden we nu een
klein actiecomité met bezwaren,
wat in feite een groot succes is.
De architecten zijn achteraf ook
opnieuw aan de slag gegaan met
hun ontwerpen. Net zoals in een
huishouden moet er bij een bouwproject
gekozen worden waarin
het geld geïnvesteerd wordt.
Daarbij zoeken we nog de gulden
middenweg tussen het budget, de
adviezen van de Vlaamse bouwmeester
en de verzuchtingen van
de omwonenden.”
Extra troefkaart
Stefan: “Uiteraard moet er nagedacht
worden over leuke dingen
zoals een plaatsje buiten om in de
zomer met z’n allen te barbecueën.
Maar de ontwerpers moeten ook
rekening houden met verplichtingen.
In januari stellen we het definitieve
masterplan voor, waarvoor
we onder meer inspiratie haalden
uit de blauwdruk die het resultaat
was van de droomdagen.”
Was het met zoveel betrokkenen niet
moeilijk om de neuzen in dezelfde
richting te krijgen?
Stefan: “De drie eigenaars staan in
feite voor dezelfde uitdaging dus
daar zeker niet. Ik ben er zeker van
dat het geen van de drie individueel
gelukt zou zijn. En met de
inbreng van de bewoners hebben
we een extra troefkaart in handen.
Het is de bedoeling dat één plus
één minstens drie wordt in het
uiteindelijke project.” •
7

koenBroos.be
Nieuwe tijden
TEKST (o.a.) WOUTER ADRIAENSEN |
FOTO'S BART VAN DER MOEREN
De wereld verandert zienderogen. We zien meer en
meer mensen lokaal bezig om meer greep te krijgen.
Op hun leven, op hun voeding, op hun aankoopgedrag,
op het samenleven. Dat doen ze door samen dingen te
lenen, ruilen, delen, huren.
8
NIEUWE TIJDEN
Ook in de Kempen zijn er veel
plaatselijke initiatieven: samentuinen,
repair cafés, voedselteams,
buren die auto’s delen,
cohousing,…
Dat heet transitie: het draait niet
langer alleen om ‘hebben’, maar
meer om ‘delen’.
Van 1 april tot 30 juni 2017 lieten
we de Kempen kennis maken met
die duurzame burgerinitiatieven.
Met vijf grote evenementen, én
met financiële, inhoudelijke en
promotionele ondersteuning voor
activiteiten van lokale verenigingen.
Meer dan 105
activiteiten
Samen organiseerden we 105
activiteiten in onze regio: repair
café’s, werken in zelfoogsttuinen,
voorstellingen van Letsgroepen,
workshops energie sparen, infosessies
over cohousing, lezingen en
debatten, ecologische ruilbeurzen,
auto- en fietsdelers … 300 medewerkers
van plaatselijke transitieprojecten
bereikten daarmee ruim
1.100 geïnteresseerde Kempenaars.

Van veel naar deeleconomie
bartvandermoeren.be
Vijf evenementen
Samen met ‘t Pact organiseerden
we vijf transitie-evenementen in
het Geelse cc de Werft, ’t Schaliken
in Herentals, ’t Getouw in Mol,
Zwaneberg in Heist-op-den-Berg
en in het Turnhoutse cultuurhuis
de Warande. Telkens was er een
praatprogramma waarin een transitiethema
centraal stond: de deeleconomie,
mobiliteit, het klimaat,
de biodiversiteit en voedsel.
Tine Hens voerde in Geel een
gesprek met auteur Jeroen
Olyslaegers en journalist Karl
van den Broeck.
Olyslaegers beleefde zijn wakeup
call op 7 oktober 2012, toen
hij op de wereldverzetsdag tegen
armoede toevallig en voor het eerst
stadsgenoten hoorde getuigen
over hun dagelijks leven in Antwerpen.
Samen met zijn vrouw
besloot hij soepbedelingsacties
te organiseren. Hij vindt dat we
geplaagd worden met een bewustzijnsprobleem:
we zien de problemen
niet of we willen ze niet zien.
‘Het probleem is echter zo fundamenteel
dat het de hele samenleving
in vraag stelt. Dé vraag is dan
onvermijdelijk: moeten we heel
het systeem veranderen? Maar die
roept heel wat weerstand op.’
Boek als
empathiemachine
‘Mensen voelen zich machteloos,’
stelt Jeroen Olyslaegers, ‘en iedere
auteur is een soort bewustzijnsrevolutionair.
Literatuur is een grote
empathiemachine: als je leest, kan
je je verplaatsen in andere mensen.
Die machteloosheid probeer ik als
auteur aan te grijpen om te laten
zien dat er hoop is, dat er alternatieven
zijn: die moet je als auteur
visualiseren. Ongeduld kunnen we
daarbij niet gebruiken, dat leidt
enkel maar tot verbittering en cynisme.
Dat hebben we niet nodig.
Er is een positieve kracht nodig, en
op dat terrein ben ik actief.’
Commons maken
immuun
Karl van den Broeck bezong de
lof van Apache, het journalistieke
project waarvan hij hoofdredacteur
is. ‘De kracht van ons medium
is onlosmakelijk verbonden met de
ontwikkelingen van het internet.
En met de commons: de relatie
met onze lezers is rechtstreeks
en duidelijk. Soms geven we ook
artikels gratis weg. De daad van
iets te kunnen geven maakt je immuun,
zowel tegen de druk van de
overheid als die van de markt. Als
je je door commerciële activiteiten
of marketing laat leiden, word je
al snel overgeleverd aan de macht.
Dat verwijt ik de BBL’s van deze
wereld: ik vraag me af waarom
Wouter Deprez moet optornen
tegen Essers, terwijl dat net de
taak van de milieubeweging zou
moeten zijn.’
9

De kracht van de
deeleconomie
Jeroen Olyslaegers: ‘We zitten in
een golf waarbinnen we ons beginnen
te emanciperen ten opzichte
van structuren die ons teleurstellen.
Neem nu de intercommunales:
we steken als burger constant geld
in die structuren, we laten toe dat
mensen ons daarin representeren
en daar heel wat geld bijverdienen.
Terwijl net de materies die ze
moeten behartigen de samenleving
toebehoren: water, elektriciteit,
… Ik hoop dat het bewustzijn
zich verruimt en dat mensen zich
beginnen afvragen: ‘is dat eigenlijk
niet allemaal van ons?’
Karl van den Broeck duidt op de
kracht van de (lokale) politiek: ‘In
Turnhout groeide in de schoot
van burgerbeweging de Koep ook
Campina Energie. De stad Turnhout
keurde een reglement goed
waardoor windkrachtfirma’s een
deel van hun opbrengst moeten
laten terugvloeien naar burgers.
Zo zou de overheid ook regels kunnen
opleggen aan disrupterende
bedrijven als Uber of Google. De
politiek moet haar macht terugclaimen.’
Tine Hens polste nog even naar
de uitdagingen voor burgerinitiatieven.
Karl van den Broeck: ‘Een
dam opwerpen tegen het cynisme,
en netwerken maken. Dat kan je
als je win-wins kan laten zien. Een
stad is niet gebouwd om elk gezin
vier wagens voor hun huis te laten
parkeren. Ik maak deel uit van een
autodeelgroep en daar ervaar ik de
voordelen van.’
Voor Jeroen Olyslaegers ligt de
uitdaging in het verbinden van
burgers: ‘Dan word je een machtsfactor.
We moeten die gemeenschappelijke
dingen en ideeën
verbinden, en daarmee de politiek
besmetten. Als je je baseert op de
dagelijkse nieuwsberichten, lijkt er
niets aan de hand. Nochtans is de
bewustzijnsrevolutie vandaag en
hier bezig.’
Te laat voor het klimaat?
De organisatie klimaatneutraal
krijgen tegen 2020, dat is het
ambitieuze plan van Provincie
Antwerpen. De volgende stap is
een klimaatneutrale provincie.
Tijdens Nieuwe Tijden in Turnhout
vertelde gouverneur Cathy
Berx welke inspanningen daarvoor
ondernomen worden.
Provincie Antwerpen helpt gemeenten
een halt toe te roepen
aan de uitstoot van schadelijke
gassen. 64 van de 70 Antwerpse
gemeenten tekenden het burgemeestersconvenant.
Provincie en
gemeenten proberen alle inwoners
en bedrijven te overtuigen zich te
engageren om samen ambitieuze
klimaatdoelstellingen te halen. In
de eerste plaats geeft de provincie
ook zelf het goede voorbeeld.
“Een warmtemakelaar zal vraag
en aanbod van warmte op elkaar
afstemmen”, somt Cathy Berx op.
“Het nieuwe provinciehuis, dat
volgend jaar voltooid wordt, is
een volledig passiefgebouw. We
organiseren groepsaankopen voor
zonnepanelen en zetten sterk in
op ons fietsbeleid, niet alleen met
de aanleg van fietsostrades maar
ook binnen onze organisatie.”
Berx deed in tijden van klimaatopwarming
een opmerkelijke
oproep tijdens het debat: “Omarm
de warmte. We moeten verder
inzetten op wind en zon maar
daarnaast heeft onze provincie de
luxe om over nog twee duurzame
energiebronnen te beschikken. In
de haven van Antwerpen hebben
we de op één na grootste petrochemische
cluster ter wereld. Daar
gaat nu enorm en dus onaanvaardbaar
veel restwarmte verloren. En
via diepe geothermie kunnen we
gebruik maken van de aardwarmte
om gebouwen te verwarmen en te
koelen.”
Werk van lange adem
Regisseur Nic Balthazar is ambassadeur
van Klimaatzaak. Sinds
juni 2015 loopt er een rechtszaak
van de vzw en 11.000 mede-eisers
tegen de Belgische staat en de drie
gewesten.
Klimaatzaak vraagt de vier Belgische
overheden om hun verplichting
na te komen om de Belgische
uitstoot van broeikasgassen in
2020 met 40% te verminderen ten
opzichte van 1990. “Nu bevinden
we ons in juridisch drijfzand”,
aldus Nic Balthazar. “Maar we
10
NIEUWE TIJDEN

artvandermoeren.be
Mobielen met andere wielen
bartvandermoeren.be
v.l.n.r. Nic Balthazar, Steven Vromman, Cathy Berx en
moderator Katrien Lodewyckx
hebben de waarheid aan onze kant
dus dat mag ons niet tegenhouden.”
Naast de vraag aan de overheden
om hun verplichting na te komen,
heeft de rechtszaak nog andere
doelen. “Tijdens een proces kun je
niet zomaar wat vertellen, zoals
Joke Schauvlieghe en haar kabinet
al een hele legislatuur doen,
maar moet je zeggen wat je weet.
Bovendien kan het helpen om het
onderwerp hoger op de agenda te
plaatsen. Het huis staat in brand,
de zolder zijn we al kwijt. Maar
onze kinderen slapen op de tweede
verdieping en hen kunnen we
hopelijk nog wel redden. Als het
brandt, moet je niet gaan discussiëren
wie het moet oplossen en hoe.
Er moet gewoon geblust worden.
Blijf je dat vertragen, dan doe je
aan schuldig verzuim.”
En stel dat bewezen kan worden dat
er wel ernstig werk gemaakt wordt
van het klimaat?
“Dan willen we niets liever dan
onze aanklacht laten vallen. We
zouden niet liever hebben want
dat zou betekenen dat we het fout
hebben en dat de overheden wel
ongelooflijk goed bezig zijn. We
hopen op die dag.”
Dirk Lauwers is verkeersdeskundige
en professor aan de Universiteit
Gent en Universiteit Antwerpen.
Er moeten en er zullen Nieuwe
Tijden aanbreken voor mobiliteit,
vertelt hij ons.
“We zitten vast met de auto, letterlijk
en figuurlijk”, meent Lauwers.
“Het moet duurzamer, voor het
klimaat, voor de openbare ruimte,
voor de leefkwaliteit… Maar er is
ook goed nieuws: we zijn zelf de
file maar we zijn ook zelf de verandering.”
Lauwers meent dat de
oplossing ligt bij de vier
V’s van David Banister,
professor aan de
University of Oxford.
“Verminderen, verkorten,
veranderen en verschonen.
Verplaatsingen
verminderen wordt al gedaan door
telewerken. Niet voor elke communicatie
is een verplaatsing nodig.
Voor het verkorten is de ruimtelijke
ordening en de nabijheid van
voorzieningen belangrijk. Andere
manieren van vervoeren zijn al in
opmars. En auto’s moeten properder
en efficiënter worden.”
Dirk Lauwers in Herentals
Buurlanden liggen voor
Hoe doen we het vandaag op het
vlak van mobiliteit, bijvoorbeeld in
vergelijking met onze buurlanden?
“Niet zo heel goed, vrees ik. In Nederland
is de fiets veel populairder,
we gebruiken vrij weinig het openbaar
vervoer en het aandeel elektrische
wagens is nog erg klein. In
Duitsland is het ondenkbaar dat
in een stad zoals Herentals geen
autodeelfaciliteiten zijn.”
“WE HEBBEN VOORTREKKERS,
VOORBEELDEN, PIONIERS NO-
DIG DIE EEN VONK KUNNEN
GEVEN OM EEN RUIMERE VER-
ANDERING IN GANG TE STEKEN.”
Maar Lauwers ziet ook voordeel in
die achterstand. “Parkeren in de
Bulgaarse hoofdstad Sofia is jarenlang
synoniem geweest aan chaos.
Ze hebben vervolgens de stap van
de parkeermeters overgeslagen en
hebben onmiddellijk apps ingezet.
Zo hebben ze natuurlijk ook
bespaard. ‘Reculer pour mieux
sauter’, zeg maar (lacht).”
11

Tijd voor meer biodiversiteit
bartvandermoeren.be
Jill blijft optimistisch opgesteld. Het merendeel daarvan verschillende soorten vogels, 5.500
is al opgesoupeerd.”
soorten zoogdieren, 31.000 soorten
Al Gore, Leonardo DiCaprio en
“Zonder broeikasgassen zou het vissen, 350.000 soorten insecten…
Elon Musk staan nog hoger maar
hier overigens liefst 32 graden Het leven rondom ons toont zich
ook VTM-weervrouw Jill Peeters
warmer zijn. Het belangrijkste als een boeiende wisselwerking
behoort tot de honderd meest
broeikasgas is waterdamp, dat tussen dieren en planten.”
invloedrijke klimaatspecialisten
is verantwoordelijk voor twee Zowel bij dieren als planten neemt
ter wereld. In Heist-op-den-Berg
derde van de opwarming. Maar het aantal verschillende soorten
gaf ze meer achtergrond bij de
we kunnen moeilijk een zeil over vandaag echter af. “Bij Vlaamse
klimaatverstoring.
alle oceanen gaan leggen. Water is dagvlinders is één derde verdwenen
en één derde bedreigd. Zelfs
“Nu de Verenigde Staten hebben bovendien ook in deze context levensbelangrijk.
De oceanen nemen ‘gewone’ soorten zijn ondertussen
laten weten dat ze uit het verdrag
van Parijs willen stappen, moet het grootste gedeelte van de energie
op die wij er in pompen. Maar wetenschappers maken gewag van
niet meer zo gewoon. Sommige
de rest wat meer zijn best doen.
Overigens heeft onze regering het doordat er meer CO2 in de lucht een zesde uitsterfgolf. Het leven
verdrag van Parijs ook pas in april is, verzuren zij ook, wat vooral te herstelt daar wel van, maar de
geratificeerd terwijl het al eind merken is aan de afbraak van het vorige keren duurde dat telkens
2016 in werking trad.”
kalk van de koraalriffen.”
miljoenen jaren.
“Uit wetenschappelijke rapporten “We zijn met veel en we willen veel.
blijkt dat de mens de grootste
Minder biodiversiteit dus, maar is
Maar ik blijf optimistisch dankzij
de berichten over innovatieve
veroorzaker is van de klimaatverstoring.
Het Kyoto-protocol of initiatieven. Wie de oppervlakte “Tal van studies wijzen op belang-
dat nu zo erg?
het verdrag van Parijs gaan het aan zonnepanelen die nodig is om rijke gevolgen voor onze manier
klimaat niet redden; dat moeten u de hele wereld van elektriciteit te van leven. Je beseft pas ten volle
en ik doen. Maar ze schetsen wel voorzien op een wereldkaart ziet, de waarde van iets als het weg is.
een context.”
weet dat het alles behalve te laat is.” Recente studies tonen zelfs de
“Tijdens de ijstijd lagen de temperaturen
hier drie à vier graden Variatie van het leven teit op de gezondheid van de mens
belangrijke invloed van biodiversi-
lager dan nu. In het verdrag van Hans Van Dyck is professor gedragsecologie
en natuurbehoud Vroeger stopten we mensen, die-
aan, zowel fysiek als psychologisch.
Parijs wordt gestreefd naar een
maximum verhoging van twee aan de UCL in Louvain-la-Neuve. ren en de omgeving in aparte hokjes,
vandaag beseffen we dat het
graden, in het allerbeste geval “Biodiversiteit is een prachtig
anderhalve graad. Voor die twee woord dat letterlijk variatie van allemaal deel uitmaakt van één en
graden is een ‘carbon budget’, een leven betekent. Die variatie en het hetzelfde verhaal van leven in een
maximum hoeveelheid uitgestoten
broeikasgassen, per generatie pen. Op aarde leven zo’n 10.000 ook ver buiten
belang ervan probeer ik te begrij-
gezonde omgeving binnen maar
natuurgebieden.”
12
NIEUWE TIJDEN

artvandermoeren.be
Nieuwe Tijden in cijfers
(1 april - 30 juni 2017)
Activiteiten
• 105 activiteiten
• in 20 van de 27 Kempense
gemeenten
• 70 initiatieven namen deel
• 300 medewerkers zetten zich in
• 1.100 mensen bezochten ze
Minder, maar beter eten
Bavo Verwimp van Bioboerderij
De Kijfelaar en Tuur Vangeel van
Zelfoogsttuin Het Mosterdzaadje
hadden het in Mol over wat hete
hangijzers binnen de biolandbouw.
Oubollig imago?
Bavo: “Aan biolandbouw doen, is
in eerste instantie een milieutechnische
kwestie. Zo mogen we geen
chemische hulpmiddelen gebruiken
en moeten onze groenten in
volle aarde groeien. Een gezonde
bodem is dus essentieel.”
Tuur: “We mogen geen pesticiden
gebruiken dus bestrijden we onkruid
op de mechanische manier
– met het ouderwetse schoffelen,
zeg maar.”
Bavo: “Maar ik kom in opstand
tegen het idee dat biolandbouw
oubollig zou zijn. Wij maken voor
het schoffelen gebruik van gpssystemen,
onze computer waarschuwt
ons wanneer er ziektes
kunnen uitbreken…”
Over de prijs
Bavo: “Toen mijn ouders een
melkveebedrijf hadden, kwam er
drie keer per week een vrachtwagen
van de melkfabriek, die hen op
het einde van de maand liet weten
hoeveel ze kregen voor hun melk.
Ik steek momenteel een derde van
mijn tijd in de verkoop van onze
producten.”
Tuur: “Bij langere ketens is het
logisch dat er onderweg ook iets
blijft hangen. Bovendien is bio een
trendy label waar dus meer marge
op genomen wordt. Terwijl het
voor de overheid voordelig is wanneer
mensen gezond eten en dus
minder ziek worden.”
Bavo: “Eigenlijk is voedsel hier
belachelijk goedkoop. Als je ziet
hoe weinig van die prijs er naar
de producent gaat, besef je dat we
een verkeerd economisch model
hanteren. Ik droom van een
FairTrade-label dat niet alleen voor
ondernemers uit het zuiden van
toepassing is.”
Zelf aan de slag
Tuur: “Ik heb nu een boerderij van
twee hectare in Achterbos, een
gehucht van Mol. Het voordeel van
mijn zelfoogsttuin is dat mensen
groenten uit de moestuin kunnen
eten die ze enkel moeten oogsten;
voor de rest zorg ik. Dat begint
stilletjesaan te lopen. Wie mijn
groenten proeft, is onmiddellijk
verkocht.”
Bavo: “Mensen die een rondleiding
volgen op De Kijfelaar verontschuldigen
zich wel eens omdat ze zelf
een moestuin hebben. Maar zij
zijn net diegenen die beseffen dat
het niet altijd evident is, zeker niet
met zo’n droog voorjaar als nu, en
welke groentes in welke periode
beschikbaar zijn.”
Tuur: “Ik wil graag mijn oppervlakte
uitbreiden en werk daarvoor
samen met De Landgenoten,
een organisatie uit de sector die
gronden ter beschikking stelt. Zij
zijn een coöperatie, mensen kunnen
dus steunen door een fiscaal
aftrekbare gift of door het kopen
van aandelen.”
•
Events
• 5 events in cultuurcentra
• meer dan 1.000 bezoekers
• 84 transitieprojecten stelden
er zich voor
• meer dan 200 medewerkers
zetten zich in
13

stes.be
WAT? ‘LAND VAN AA’ TURNHOUT
EEN COHOUSINGPROJECT VAN O.A.
DE 14ARK MET ZO’N 20 NIEUWE KOOP-
EN HUURWONINGEN IN SCHORVOORT.
VORMINGPLUS BEGELEIDDE IN 2017
MEE HET TRAJECT.
OP DE FOTO: POTENTIËLE
COHOUSERS BRENGEN EEN BEZOEK
AAN HET BOUWTERREIN.

15

Kim Leyten:
Op de fiets en aa
WAT? HET FOSTERFIETSPROJECT
VERHUURT VOOR EEN PRIKJE ELEK-
TRISCHE FIETSEN AAN SOLLICITANTEN
EN BEGINNENDE WERKERS IN DE REGIO
GEEL-MEERHOUT-LAAKDAL.
VORMINGPLUS INITIËERDE (EN ZETELT
IN) DE WERKGROEP ALLEMAN MOBIEL
DIE HET PROJECT MEE AANSTUURT.
16
FOSTERFIETS

n het werk!
stes.be
TEKST DIRK KENNIS |
FOTO’S CHRIS STESSENS
In de regio Geel, Laakdal
en Meerhout heeft zowat
47% van de werkzoekenden
geen eigen vervoer.
Dat is een handicap bij het
solliciteren en bovendien:
als je eenmaal werk hebt
gevonden, probeer er dan
maar eens te geraken.
Sinds kort kan dat! Werkzoekenden
uit de drie
genoemde gemeenten
beschikken daar tegenwoordig
over Fosterfietsen:
volstrekt baanwaardige
e-bikes. Letterlijk een
extra duwtje in de rug,
dus. Vormingplus Kempen
maakt deel uit van
de werkgroep achter dit
innovatief en duurzaam
project. De vraag is: bolt
het ook?
17

“We zijn er in oktober jl. mee
gestart en hebben er ondertussen
(eind december, nvdr.) zes in
roulatie: in elke gemeente twee”,
zegt Kim Leyten. Zij combineert
de functie van diensthoofd Werk
van de stad Geel met die van
intergemeentelijk tewerkstellingscoördinator
voor Geel, Laakdal en
Meerhout, en was de centrale as
in de werkgroep rond de Fosterfietsen.
“En wees gerust: de eerste
verhuringen zijn een feit.”
De inbedding
Het idee werd geboren bij de door
Vormingplus Kempen en ACV
regio Geel gevormde werkgroep
Alleman Mobiel, die de problematische
bereikbaarheid van de
bedrijventerreinen in de regio
onder de loep en op de korrel nam.
De meest evidente piste was die
van het openbaar vervoer.
Kim: “We hebben met De Lijn
gepraat met de boodschap: stuur
bussen naar die bedrijven, want
de mensen geraken daar niet! Een
voorbeeld? Nike ligt in Ham, op
een boogscheut van Laakdal, maar
zonder auto kun je het vergeten.
Dat de meeste grote bedrijven in
vroege en late shifts werken, maakt
het extra moeilijk. De Lijn kon
echter geen soelaas bieden. Dan
hebben we andere opties afgecheckt.
In Mol heb je bijvoorbeeld
de Centrum-express, en het concept
van de Belbus kennen we ook.
Dat zijn echter projecten die heel
wat kapitaal vergen. Wij zochten
nadrukkelijk naar quick wins voor
de regio en kwamen zo bij het ter
beschikking stellen van e-bikes aan
werkzoekenden.”
De gemeentebesturen van Geel,
Laakdal en Meerhout zagen het
meteen zitten. Ook Vormingplus
Kempen en het ACV wilden ermee
aan de slag en de provincie kende
een subsidie toe.
Kim: “Het was wel wat zoeken,
maar eigenlijk viel de realisatie van
dit project goed mee. We vroegen
fondsen aan voor onze Fosterfietsen,
en hoewel we niet helemaal
kregen waar we op hoopten, was
dat toch voldoende om het project
van de grond te krijgen. We hebben
een interlokale vereniging
opgericht, die de fietsen heeft
aangekocht. De middelen kwamen
van de gemeenten Geel, Laakdal
en Meerhout, maar ook het ACV
en de PWA’s van Meerhout en
Geel financierden elk een e-bike.
Vormingplus Kempen levert zijn
bijdrage op materieel vlak en zorgt
voor de bredere communicatie.
C-Works sponsort met een stukje
werk, en de coördinatie en het
onderhoud gebeuren door vzw De
Sprong. Elke e-bike krijgt namelijk
een check-up na gebruik, maar
moet regelmatig wat diepgaander
nagezien worden. De Sprong zorgt
ook voor de logistiek, bijvoorbeeld
wanneer er in Geel meer vraag is
naar fietsen dan in Meerhout, en
er een fiets van Meerhout naar
Geel gebracht moet worden. Daar
heeft De Sprong een halve VTE-
18
FOSTERFIETS

stes.be
KIM LEYTEN: “Wij zochten nadrukkelijk naar quick wins voor de
regio en kwamen zo bij het ter beschikking stellen van e-bikes aan
werkzoekenden.”
doelgroepmedewerker voor in
dienst, en dat gat rijden we dicht
met onze provinciale subsidies.”
Drempelvrees
De zes Fosterfietsen zijn al een
aantal keren uitgereden, maar
Kim verheelt niet dat er wat haar
betreft gerust een – euh – tandje bij
gestoken mag worden.
Kim: “Het project is nu nog
onvoldoende bekend. Het zit dan
ook nog in zijn opstartfase. We
zijn met de VDAB, de interimkantoren
en de OCMW’s gaan
praten, en hoewel de reacties altijd
positief zijn, ervaren we soms
toch een zekere drempelvrees. Dat
geldt ook voor de doelgroep zelf:
we moeten actief op zoek gaan
naar kandidaat-fietsers. Niet alle
werkzoekenden begrijpen even
vlot waar die e-bikes nu precies
voor gebruikt mogen worden, en
waarvoor niet.”
Dat is nochtans simpel: je kunt ze
gebruiken om te gaan solliciteren,
opleiding te volgen en/of tijdens de
eerste drie maanden nadat je werk
hebt gevonden. Zit het waarborgsysteem
er dan voor iets tussen? Of
het feit dat een Fosterfiets huren niet
helemaal gratis is?
Kim: “We vragen 50 euro waarborg
om een fiets één dag te huren; wie
stes.be
hem voor meerdere dagen nodig
heeft, betaalt 100 euro. Maar als dat
om een of andere reden moeilijk
haalbaar is, proberen we altijd
naar een alternatief te zoeken. Op
zich zou die waarborg dus geen
probleem mogen zijn. Idem voor
de huurprijs: 2 Euro per dag. Dat
betaal je als werkzoekende ook
voor een trein- of busticket. Je bent
dan bovendien
afhankelijk van
de uurregeling
van het openbaar
vervoer.”
De werkgroep
heeft de
indruk dat de
huurprijs voor iedereen oké is. De
waarborgprocedure is niet voor
iedereen pasklaar. Daar zoeken we
nog een antwoord op.
Waar ligt het kalf dan gebonden?
Kim: “Wel, de fiets op zich is een
goed middel om iemands persoonlijke
mobiliteit te verbeteren, maar
e-bikes lijken sommige werkzoekenden
af te schrikken. Wij
werken veel met mensen met een
allochtone achtergrond, die niet of
nog maar pas hebben leren fietsen.
Voor hen is een e-bike niet evident:
ze zijn bang dat ze die stuk zullen
maken, bijvoorbeeld. En zo spelen
er allerlei mentale reflexen in het
nadeel van die e-bikes.”
“JE HOORT DE GROTE BEDRIJVEN VAAK
KLAGEN DAT ZE HUN VACATURES NIET
INGEVULD KRIJGEN. VOOR EEN STUK IS
DAT GEWOON EEN KWESTIE VAN MOBI-
LITEIT EN BEREIKBAARHEID.”
Des winters (als het
regent en zo)
Dat blijkt ook het geval te zijn bij
de ‘toeleiders’: de trajectbegeleiders
van de interimkantoren en
de VDAB. Voor die ene kandidaat
zien ze het niet lukken omdat hij
niet kan fietsen, en voor die andere
19

omdat hij net iets te dichtbij of
iets te veraf woont. Voor Kim en
de werkgroep is het wél duidelijk
dat de Fosterfietsen een oplossing
kunnen zijn voor de mobiliteit van
werkzoekenden, maar de drempel
ligt hoger dan ze hadden ingeschat.
Kim: “Er is veel interesse voor dit
project. Tot in Mechelen vindt men
het super wat wij hier doen. Daar
zijn we blij mee, maar ik wijs die
mensen toch ook op de hindernissen
die we ondervinden. In een
stedelijke context, waar ze met
fietskoeriers en dergelijke bezig
zijn, is het misschien makkelijker,
maar hier bij ons staan er meer
remmen op onze e-bikes dan we
hadden verwacht.”
Remmen op de e-bikes
Een deel van die remmen ligt
trouwens bij de bedrijven. Er zijn
er nogal wat met een laagdrempelig
jobaanbod - vacatures voor
laaggeschoolden, zeg maar -, maar
e-bikes voor sollicitanten zijn voorlopig
nog een brug te ver.
“Nike, Estée Lauder… ik zou
meerdere grote bedrijven kunnen
noemen die eigenlijk perfect in het
plaatje passen”, zegt Kim. “Als zij er
de meerwaarde van zouden inzien,
zou dat helpen. Eén e-bike in circulatie
brengen, is voor hen geen
grote kost. Het duurzame karakter
van de fiets appreciëren ze wel:
Nike stelt al fietsen ter beschikking
aan zijn medewerkers. Maar
kandidaat-werknemers hetzelfde
bieden, is nog een stap te ver. We
hebben alle grote bedrijven in de
buurt gecontacteerd. Ze vinden het
project op zich heel interessant,
maar het ook daadwerkelijk financieel
steunen, doen ze niet. Wij
hebben weliswaar geen probleem
om het project verder te zetten,
maar het zou fijn zijn als er enkele
Kempische bedrijven zouden meespelen.
Je hoort die grote bedrijven
vaak klagen dat ze hun vacatures
niet ingevuld krijgen. Wel, voor
een stuk is dat gewoon een kwestie
van mobiliteit en bereikbaarheid.
En om daar zélf iets aan te doen, is
het voor onze bedrijven kennelijk
nog wat vroeg.”
Waar blijft de lente
Maar wat niet is, dat kan nog
komen. Kim en de werkgroep Fosterfietsen
leven in hoop.
Kim: “Absoluut! Dit is een erg
zinvol project, en over de partners
niets dan lof. Ik zou het de volgende
keer misschien ietwat anders
aanpakken, maar ik heb zeker het
gevoel dat het nog kan groeien. Bovendien
zitten we nu midden in de
winter. Zelf zou ik nu ook liever de
trein of de bus nemen als ik moest
gaan solliciteren. Als er een station
of een bushalte bij het bedrijf is, is
dat geen probleem, maar…. Als het
lente wordt, zullen onze e-bikes
sowieso meer gebruikt worden, al
was het maar voor eenmalige ritten.
We laten in elk geval geen kans
onbenut om er propaganda voor te
maken. Ieder lid van de werkgroep
draagt daar zijn steentje toe bij. We
willen de mensen wel degelijk op
de fiets en aan het werk krijgen!”
•
KIM LEYTEN: “Als enkele grote bedrijven in de
regio de meerwaarde van de Fosterfiets zouden
zien, zou dat ons project een boost kunnen geven.”
stes.be
20
FOSTERFIETS

hansvangeel.com
Peter
Verlinden
Vredesduif of oorlogsstoker?
TEKST DIRK KENNIS |
FOTO’S HANS VANGEEL
Het is 21 november en in Dessel wachten ze op Peter
Verlinden. De Desselse bib en de plaatselijke Davidsfondsafdeling
hebben met Vormingplus Kempen de
handen in mekaar geslagen om de VRT-journalist en
auteur voor een lezing naar hartje Kempen te krijgen.
“Massamedia: vredesduiven of oorlogsstokers?” heet
die. Ook wij waren benieuwd naar het antwoord.
21

hansvangeel.com
PETER VERLINDEN:“1’45 is eigenlijk al lang voor een buitenlandstuk in het avondjournaal, en
voor wat achtergrond heb je minstens vier minuten nodig. Dat kan dus niet.”
Met zijn Sprekersbox verlaagt
Vormingplus Kempen de drempel
voor verenigingen om vormende
activiteiten op te zetten die anders
voor hen wat te duur uitvallen.
Dat werkte met de lezingen van
Peter Verlinden eerder al in Mol,
Kasterlee, Herenthout en Westerlo.
Ook in Dessel vullen op deze
doordeweekse dinsdagavond een
vijftigtal mensen de raadzaal van
het Administratief Centrum. Ze
worden door vriendelijk volk van
de bib en Davidsfonds Dessel op
een drankje onthaald.
“Hij komt hoor!”, zeggen ze tegen
iedereen die zich bij de inschrijvingstafel
meldt. “Maar het zal
wat later zijn.” In de loop van
de namiddag heeft het de Zimbabwaanse
president Mugabe namelijk
behaagd om dan toch maar
ontslag te nemen en nu rekent de
VRT op Peter Verlinden, een van
de Afrika-kenners van de Vlaamse
televisie. Hij zou dan ook met exact
49 minuten vertraging starten.
De zaal had hem toen alvast in
Terzake aan het werk gezien.
De journalist is niet
belangrijk
De rol van de massamedia in
internationale conflicten, daar
is het de spreker om te doen. Hij
doceert er ook over aan de KULeuven
en dat geeft deze lezing soms
de allure van een les aan de unief.
Een toegankelijke les, want aan de
hand van beeldfragmenten gunt
Peter zijn publiek een kijk achter
de schermen van de internationale
berichtgeving. Soms ontluisterend,
dan weer verhelderend.
Het functioneren van de massamedia
(radio, televisie en de populaire
kranten) is aan vele mechanismen
en krachten onderhevig, waarvan
de journalist de minst belangrijke
is. “De inbreng van de reporter
vertegenwoordigt hoogstens 5
procent van het gewicht van die
hele mediamachine”, zegt hij.
“Zo’n reporter-ter-plaatse speelt
trouwens een rol, zoals een acteur.
En waarom kom ik vaak in beeld
in Afrika, en Rudi Vranckx in het
Midden-Oosten? Omdat de media
graag hetzelfde gezicht gebruiken.
Een kwestie van marketing, dus.”
Hij toont een nieuwsfragment
van december vorig jaar met offscreencommentaar
van hemzelf.
Eén minuut en vijfenveertig seconden
over rellen in Kinshasa, omdat
er verkiezingen hadden moeten
plaatsvinden. Peter was toen in
Brussel, de beelden kwamen van
een internationaal persagentschap.
Je ziet soldaten, boze Congolezen,
oproer en geweld, maar je krijgt
geen achtergrondinfo. “Daar is in
een tv-journaal geen plaats voor”,
zegt Peter Verlinden. “1’45 is eigenlijk
al lang voor een buitenlandstuk,
en voor wat achtergrond heb
je minstens vier minuten nodig.
Dat kan dus niet.”
22
PETER VERLINDEN

De VRT maakt zowat 20 procent
van zijn buitenlandberichtgeving
zelf. Dan mag Peter naar de evenaar,
Stefan Blommaert naar Den
Haag of Rudi Vranckx naar Syrië.
Hij toont een tweede fragment,
van november 2011, toen er in
Congo pas verkiezingen waren
geweest. Inhoudelijk verschilt het
amper met het vorige, maar nu
komt Peter wel in beeld. “We doen
dat om ons publiek te tonen dat
we er zijn”, geeft hij toe. “Maar
waarom lijken het aangekochte en
dat eigen fragment zo sterk op mekaar?
Dat is de dwingelandij van
de massamedia, die een reportageploeg
verplicht te focussen op
flashy, sprekende beelden, op vuur
en rook, en als het kan op bloed.”
Oeps!
Beelden die velen zich nog herinneren,
dan. Het is 22 december
1989 en in Timisoara (Roemenië)
tonen rebellen een massagraf aan
de internationale pers. Allemaal
slachtoffers van Ceaucescu’s
Securitate, het zouden er 4.000
zijn. Het lijkje van een baby ligt op
het lichaam van een jonge vrouw.
Ook Johan De Poortere is erbij, het
fragment komt uit zijn Panoramareportage
over de opstand en de
wreedheden van het Roemeense
regime. Ook vandaag wordt een
mens daar nog stil van. En het
blijft stil als Peter met een pertinente
vraag uitpakt: “Wie van jullie
weet dat dit níet waar is?” Vijftig
monden vol tanden.
Drie dagen na het persbezoek aan
dat ‘massagraf’ kwam een Franse
journalist erachter dat alles in scène
was gezet. Die mensen waren
een natuurlijke dood gestorven,
hun lijken waren inderhaast opgedolven,
en die baby hoorde niet bij
die vrouw. Maar de internationale
pers trapte er met open ogen in,
de massamedia verspreidden het
nieuws wereldwijd. Die op domheid
lijkende blindheid heet sindsdien
‘het Timisoara-syndroom’.
“De massamedia worden soms op
hun zucht naar sensatie gepakt
en boudweg gemanipuleerd”, zegt
Peter. “Het gevolg was hier dat
er nauwelijks protest was toen
Ceaucescu en zijn vrouw na een
schijnproces werden geëxecuteerd.
In de aanloop naar de afrekening
met Khadafi gebeurde min of meer
hetzelfde.”
Uitschuivers zijn er wel vaker, al
willen de massamedia dat zelden
toegeven. Integendeel, ze houden
met nadruk hun eigen mythes in
stand. Dat de Amerikanen de oorlog
in Vietnam stopzetten onder
druk van de media, bijvoorbeeld.
(Dat was al besloten vóór de eerste
negatieve berichten verschenen.)
Of dat Richard Nixon ten val werd
gebracht door Woodward en
Bernstein van de Washington Post.
(Voor zover een krant een rol speelde
in Watergate, was het de New
York Times.) Of neem het geval van
Jessica Lynch (2003), die in Irak in
een hinderlaag viel, gevangen werd
genomen, maar na een heldhaftige
bevrijding een heldin werd op het
thuisfront. Fake news, dat veel
te laat werd gecheckt: er klopte
gewoon niets van dat verhaal. “De
media doen zichzelf als machtig
voor”, vertelt Peter, “maar ze zijn
dat helemaal niet. Ze doen ook
alsof ze alles weten, maar ook dat
valt lelijk tegen.”
De filters op ons
nieuws
Je hebt binnenlands (ca. 60%) en
buitenlands (ca. 30%) nieuws in
onze journaals, maar sinds 2010
duikt er alsmaar meer gemengd
nieuws op: Koerden die betogen
in Brussel, of een Vlaming die in
Portugal moet gaan lopen voor een
bosbrand. Alsmaar meer maken we
ons op die manier gebeurtenissen
in den vreemde eigen. Dat heeft
alles te maken met de mogelijkheden
van de actuele technologie.
Een gsm-filmpje is tegenwoordig
zó gepost en Skypen kan iedereen.
In de top-10 van de landen waarover
onze journaals berichten,
bezetten onze buurlanden (Frankrijk,
Nederland, Groot-Brittannië
en Duitsland, in die volgorde) de
plaatsen 2 t.e.m. 5. Maar zelfs in
het pre-Trumptijdperk stond de
VS met voorsprong op de eerste
plaats. Irak, het eerste ‘conflictland’
in de lijst, staat op 6 met slechts
1,99%.
PETER VERLINDEN:“Uitschuivers in oorlogsverslaggeving
zijn er wel vaker, al willen de massamedia
dat zelden toegeven. Integendeel, ze houden
met nadruk hun eigen mythes in stand. ”
23

media.defense.org us air force photo maj. jana nuerges
PETER VERLINDEN:“1’45 is eigenlijk al lang voor een buitenlandstuk in het avondjournaal, en
voor wat achtergrond heb je minstens vier minuten nodig. Dat kan dus niet.”
Dat die belangstelling zo curieus
verdeeld is, heeft te maken met
het feit dat de drie grote internationale
nieuwsagentschappen (AP,
Reuters en AFP) zich focussen op
wat zij ‘world events’ noemen. Wat
de wereld te zien krijgt en wat niet,
bepalen zij.
Meer beeld,
meer aandacht
Een zender betaalt hen per tv-toestel
in zijn uitzendgebied. VRT en
VTM betalen dus minder dan hun
Europese collega’s, maar krijgen
elke dag net zo goed 600 minuten
beeldmateriaal aangeleverd
(waarvan er 12 worden uitgezonden).
Bij de samenstelling van dat
pakket richten de agentschappen
zich echter op de klanten die het
meest betalen, en dat zijn allemaal
Angelsaksische zenders.
Onze journaals besteden meer
aandacht aan het Midden-Oosten
dan aan Afrika, omdat daar meer
beeld van is. En zo schetste Peter
Verlinden talloze omstandigheden,
eigen aan de massamedia, die ons
buitenlands nieuws bepalen.
Maar de hamvraag: zijn het nu vredesduiven
of oorlogsstokers? De
Noorse socioloog Johan Galtung
formuleerde in 1993 de definitie
van oorlogs- en vredesjournalistiek,
met de criteria om het
onderscheid te maken. Versterken
ze de schoten of doen ze de geweren
zwijgen? Focussen ze op de
fighters of op de vredeskrachten?
Demoniseren ze ‘de vijand’? Tonen
ze geweld? Laten ze de elite aan
het woord, en vertrouwen ze op officiële
bronnen? Is de winnaar van
een conflict voor hen sowieso de
goede partij, die vrede bracht? …
Vredesduif of oorlogsstoker?
Ook als je Peter Verlindens lezing
niet hebt gevolgd, dringt het
antwoord op die vragen zich op.
De massamedia zijn nu eenmaal
niet gemaakt om voor vredesduif
te spelen. Andere, kleinere media
proberen dat gelukkig wel.
Peter Verlinden is een man met
een boodschap. “Gebruik de massamedia
voor hun signaalfunctie”,
besluit hij. “Overal waar iets aan de
hand is, zijn ze erbij, en trekken ze
aan de bel. Maar om te weten wat
er écht gebeurt, heb je veel meer
informatie nodig. Mijn advies: lees
er een boek over.”
Toen de beamer uit ging, had de
zaal twee uur zonder pauze aan
zijn lippen gehangen. •
24
PETER VERLINDEN

Achter de
lezenaar of
op de buis?
“Het publiek is beperkt,
maar de impact véél groter!”
hansvangeel.com
Lezingen geven: Peter Verlinden doet het al
meer dan een kwarteeuw. Het is geen spin-off
van zijn televisiewerk, maar van zijn schrijverscarrière.
Die begon in 1991 bij het Davidsfonds met ‘Kamelen,
emirs en paleizen. Arabieren aan de Golf’, over de
rijke, maar weinig bekende Golfstaten. Omdat in
die periode de eerste Golfoorlog uitbrak, kreeg
dat boek heel wat belangstelling. Verlinden werd
dus ook als spreker opgenomen in het Davidsfondsprogramma
en ging de boer op.
Peter Verlinden: “Bijna twintig jaar lang
sprak ik alleen maar over onderwerpen waar
ik een boek over had geschreven”, zegt Peter.
“Over Congo schreef ik er heel wat, daar ben ik
dus járen over gaan spreken. Maar toen ik in 2008
les begon te geven aan de KULeuven (het vak ‘Media en
internationale conflicten’ aan de faculteit Sociale Wetenschappen,
nvdr.)
kreeg ik ook
vraag naar andere
onderwerpen.
Dat werden de
mediaproblematiek
en de situatie
van minderjarige
asielzoekers - daar
kun je mij dus ook voor boeken. Ondertussen is lezingen
geven zo’n beetje mijn tweede natuur geworden.”
“Als er een publiek op je
wacht dat de moeite doet
om een hele avond uit zijn
zetel te komen, moet je
proberen om die mensen
iets mee te geven.”
Je geeft je publiek op feiten en kennis gebaseerde duiding, wat
een journalistiek begrip is. Is een lezing een variant van de
journalistiek?
Peter Verlinden: “Die term heb ik zelf nog nooit gebruikt,
maar daar zit wel iets in. Via een lezing breng je verhalen
over naar het publiek, maar op een totaal andere manier
dan een journalist of een schrijver.
25

Het grote verschil zit in het rechtstreeks
contact. Ik durf zeggen dat
ik mijn publiek na al die jaren goed
aanvoel, ik kijk er ook voortdurend
naar als ik spreek. De lezing van
vanavond is voor hen een uitdaging:
ze is ietwat academisch van
ondertoon en inhoudelijk ook een
flinke boterham. Het is niet simpel
om de mensen daar twee uur mee
te boeien.”
Dat scheen hier in Dessel toch goed
te lukken!
Peter Verlinden: “Vond ik ook. Ik
heb ze nu een vijftal keer gegeven
in de Kempen, telkens voor
Vormingplus, en ze kwam elke
keer goed over. Af en toe spreek ik
nog samen met mijn vrouw over
ons boek “Marie: overleven met de
dood”, een persoonlijke getuigenis
van haar belevenissen als vluchtelinge
in Rwanda en Oost-Congo.
De mensen gaan daar persoonlijk
en emotioneel veel sterker in
mee, maar toch is dat niet helemaal
mijn ding. Ik ben en blijf
een journalist, en een beetje een
academicus. Een lezing mag meer
te bieden hebben dan een louter
persoonlijke observatie of getuigenis,
vind ik. Daarom probeer ik een
programma samen te stellen met
een fond van feiten en wetenschap.
Als er een publiek op je wacht dat
de moeite doet om een hele avond
uit zijn zetel te komen, moet je
proberen om die mensen iets mee
te geven.”
Is er nog een groot lezingenpubliek?
Peter Verlinden: “De mensen uit
hun huis krijgen, wordt alsmaar
moeilijker. Ik sta soms voor zalen
van 750 man, maar het overkomt
mij ook dat ik maar 15 tot 20
mensen tel. In het algemeen zie
ik echter geen probleem. Neem
vanavond: in deze kleine gemeente
zijn ze er in geslaagd om op een
dinsdagavond een kleine 50 man
samen te brengen voor een lezing
over een niet echt evident onderwerp.
Faut le faire! Ik merk dat
organisaties mekaar beginnen te
vinden om dit soort dingen sámen
te organiseren. Dat is een goede
evolutie, want zo krijg je een groter
en gemengder publiek. Precies
wat ik nodig heb voor de verhalen
die ik graag breng. Hier in Dessel
waren het de bib, het Davidsfonds
en Vormingplus Kempen die de
lezing organiseerden. Gevolg: een
héél goede opkomst én een divers
publiek.”
Verschilt het Kempische publiek op
lezingen van de rest van Vlaanderen?
Peter Verlinden: “Da’s een moeilijke
vraag. Limburgers, West-
Vlamingen en Antwerpenaars zijn
erg specifiek – de Antwerpenaars
zijn veruit het moeilijkst (lacht).
Ik heb het gevoel dat Kempenaars
sterk aanleunen bij Limburgers.
Die stralen ook een soort gemeenschapsgevoel
uit. Je komt er in een
community terecht die nadrukkelijk
naar een zekere gezelligheid
streeft.
Ik kom uit Bonheiden, nog net
randje Kempen dus. Als ik hier
door de bossen en over die kleine
baantjes rijd, ervaar ik altijd een
vorm van nostalgie. Ik heb het wel
voor de Kempen, maar het verschil
met Limburg is niet groot. Mol of
Lommel, da’s eigenlijk hetzelfde.”
Hoeveel geef je lezingen geven op je
persoonlijke graag-doen-schaal?
Peter Verlinden: “Een dikke 9,5!
Trouwens, als je dit niet met je
volle goesting doet, hou je het niet
vol. Ik heb een gezinsleven met
twee jonge kinderen naast een
druk professioneel leven… Eind
2018 of begin 2019 - dat hangt van
de verkiezingen in Congo af - ga ik
bij de VRT met pensioen. Ik wil me
dan meer toeleggen op het schrijven
van boeken, op mijn lesopdracht
aan de KULeuven en zéker
ook op mijn lezingen. Een lezing
heeft een groot multiplicatie-effect.
Als ik op Terzake kom, bereik
ik 150.000 mensen, maar wat doen
die met wat ik daar vertel? Wie
van hen is daar morgen nog mee
bezig? Wie vertelt er iets over aan
collega’s of vrienden? We moeten
ons televisiewerk zeer ernstig
nemen, maar ons bewust zijn van
die beperking. Een lezing heeft een
beperkt publiek, maar haar impact
is in verhouding veel groter. Met
een lezing kun je snaren raken die
veel langer blijven trillen. De interactie
met je publiek is zo sterk dat
je iemands kijk op een fenomeen
zoals de massamedia écht kunt
bijstellen. Daar doe ik het voor.” •
26

Elke maand 8 betaalbare activiteiten
voor groepen en verenigingen.
Van Peter Verlinden tot een hippe
grootmoeders keuken.
Ontdek ze op
www.sprekersbox.be
27

LOUIS MICHIELSEN
over het succes van het
Turnhouts Wetenschapscafé
TEKST WOUTER ADRIAENSEN |
FOTO’S CHRIS STESSENS
“Toen mijn zestigste verjaardag er aan kwam, hebben
mijn kinderen de hoofden bij elkaar gestoken. Wat geef
je aan iemand die eigenlijk niks tekort komt? Ik heb
een bedrijf dat chemische producten uithardt met UVtechnologie.
Ik heb me dus steeds geïnteresseerd voor de
wereld van straling en met uitbreiding voor kosmologie.
Ik las ook wel eens boeken over het onderwerp maar dan
begreep ik maar de helft. Maar als ik iemand hetzelfde
hoorde uitleggen, was ik helemaal mee.”
28

mieke jacobs
stes.be
Cadeau
“Wat is een duurzame stad, blijft
de gezondheidszorg betaalbaar
en wat is er nu zo leuk aan tellen?
Het antwoord wordt door onderzoekers
gegeven tijdens het vijfde
seizoen van het Turnhoutse Wetenschapscafé.
Voor initiatiefnemer
Louis Michielsen is elke lezing
letterlijk en figuurlijk een cadeau.
Mijn kinderen hadden het fantastische
idee om Thomas Hertog bij
ons thuis uit te nodigen. Hij werkt
rond de snaartheorie (die probeert
de vier fundamentele natuurkrachten
in één theorie onder te
brengen, red). Als er nog een Belg
de Nobelprijs zou winnen, is hij
dé kandidaat. Met een veertigtal
vrienden heb ik een zalige avond
beleefd. Dat was de aanzet voor het
Wetenschapscafé. In universiteitssteden
in de Verenigde Staten en
Engeland worden al langer science
bars georganiseerd. Een assistent
of professor komt daar aan de
studenten uitleggen waarmee hij
of zij bezig is.”
De eerste Wetenschapscafés waren
op een andere locatie. “In café
Sint-Pieter op de Grote Markt.
Bij de lezing over euthanasie en
dementie door professor De Deyn
zat het café vol. Sinds het tweede
seizoen zitten we hier in Barzoen,
de cafetaria van de Warande. We
zijn zeker van tussen de honderd
en de honderdvijftig man per
lezing. De helft zijn vaste klanten,
de andere helft komt uit interesse
voor het onderwerp.”
LOUIS MICHIELSEN: "Frank Vandenbroucke, momenteel hoogleraar aan Universiteit Amsterdam,
vertelde voor tweehonderddertig mensen over armoede en ongelijkheid."
Succes overdondert
Toen Frank Vandenbroucke dit
seizoen opende, stonden er mensen
tot buiten in de hal mee te luisteren.
Wordt het geen tijd om opnieuw te
verhuizen?
“Vandenbroucke is een voormalige
minister die vandaag werkt
als hoogleraar aan Universiteit
Amsterdam. Hij vertelde voor
tweehonderddertig mensen over
armoede en ongelijkheid in een
Europees en lokaal kader. Maar
het is de bedoeling dat het Wetenschapscafé
laagdrempelig blijft.
Barzoen is daarvoor de ideale locatie.
Sommige mensen komen er al
om half zeven eten, zo zijn ze zeker
van hun plaats. De lezing duurt
maximum een uur en een kwartier,
daarna is er vijftien minuten voor
vraag en antwoord en om half tien
gaan de lichten aan. Ik heb nog
nooit iemand weten buiten gaan
tijdens een lezing. Je komt aan,
bestelt een pint, luistert een uur en
babbelt daarna na. Die sfeer in de
zaal willen we niet kwijtraken door
onze formule te veranderen.”
En debatten in plaats van voordrachten?
“Tijdens het laatste Wetenschapscafé
van dit seizoen ontvangen we
professor agra-ecologie Marjolein
Visser. Zij heeft het onder andere
over genetisch gemodificeerde
organismes of ggo’s. Dat is, net als
bijvoorbeeld energie, een splijtzwam
in onze maatschappij. Het is
moeilijk om iemand te vinden die
geen mening over dit onderwerp
vertegenwoordigt.
Maar wij willen net iemand die
voor ons publiek de feiten op een
rijtje zet, die handvatten aanreikt
zodat zij zelf een oordeel kunnen
vormen. De thema’s die in het Wetenschapscafé
behandeld worden,
gaan van armoede over wiskunde
tot online privacy. Het zijn maatschappelijk
relevante onderwerpen
die wetenschappelijk benaderd
worden. In het beste geval gaat ons
publiek nadien naar huis met meer
kennis die hen toelaat genuanceerder
te denken.”
Hoe belangrijk is samenwerking
voor het Wetenschapscafé?
“Het is begonnen als een persoonlijk
initiatief maar ik ben heel blij
dat er ondertussen een groepje van
zeven mensen rondom mij is gevormd.
We doen het vrijwillig, het
is nog steeds heerlijk om mensen
te zoeken, met hen te bellen, op
voorhand eens af te spreken voor
wat extra uitleg.
29

Zo heb ik ze ook even voor mij
alleen (lacht). Ik krijg er dus nog
altijd heel veel van terug. De lezingen
zelf moeten georganiseerd
worden maar je moet ze ook bekend
maken met affiches, flyers en
een website. Daar posten we een
verslag en de presentatie zelf. Via
Facebook proberen we ons publiek
aan ons te binden door regelmatig
wetenschappelijke weetjes te
delen.
Tijdens de lezingen staan er professorenhoedjes
aan de ingangen
van Barzoen. De aanwezigen
mogen een vrije bijdrage van twee
euro doen. Daarnaast worden we
ondersteund door verschillende
partners: Barzoen natuurlijk, de
Turnhoutse bibliotheek, Vormingplus
Kempen, cultuurhuis
de Warande, Natuurpunt, fotografe
Mieke Jacobs en Westmalle
Trappist. De samenwerking met
Vormingplus is plezant omdat ze
wat buiten hun reguliere werking
valt. Maar ze geloven in deze
ietwat andere vorm van volwassenenvorming.
Ze ondersteunen ons
ook met een klein budget maar
dat heeft het Wetenschapscafé wel
mee gemaakt tot wat het nu is.”
Schaalgrootte
Staan wetenschappers te springen
om naar deze uithoek te komen voor
een lezing?
“Ik ben verbaasd hoe groot de
vijver is. Ze zijn het ook gewoon
om in zalen en aula’s te spreken
en hier belanden ze dan plots op
café. Die sfeer voelen ze ook goed
aan. Ze zijn vooral blij dat ze hun
verhaal kunnen doen. Het is wel
bijzonder spijtig dat de laatste
trein in het station van Turnhout
om half tien vertrekt.
In Nederland bestaat er een heus
sprekerscircuit. Daar moet je
onderhandelen met bureaus en
spreek je al snel over grote bedragen.
We kunnen daar wel eens
jaloers naar kijken maar eigenlijk
is dat niks voor wat wij willen bereiken
met het Wetenschapscafé.
11.11.11 had onlangs auteur Naomi
Klein, die beroemd werd met haar
boek No Logos over de dominantie
van grote merken, overgevlogen
voor een lezing. Op een zondagochtend
zat de Roma in Antwerpen
zo goed als vol. Ik kan daar van
genieten maar we beschikken niet
over de mogelijkheden om zoiets
te organiseren. Bovendien is het
nog maar de vraag of er nood is
aan zulke evenementen in Turnhout.”
30
WETENSCHAPSCAFÉ TURNHOUT

stes.be
Wat voor publiek trekken jullie aan?
“Grotendeels veertigplussers uit de
blanke middenklasse.
Misschien moeten we
eens nadenken hoe we
een breder publiek kunnen
bereiken. Eerder
dat dan dat we groter
zouden worden. Van jonge ouders,
die vaak met twee gaan werken,
hoor ik dat het moeilijk is om zich
vrij te maken op een weekavond.
Ze voegen er wel altijd aan toe dat
ze hopen dat het Wetenschapscafé
nog bestaat als ze wel tijd hebben
(lacht).”
Hoelang nog?
“Het is ook een vraag die we onszelf
stellen na vijf seizoenen. Gaan
we op dezelfde manier verder
of mikken we toch meer op een
jonger publiek? Het is ongelooflijk
hoe leergierig kinderen zijn en hoe
weinig daarop wordt ingespeeld.
Mijn eigen kleinkinderen zijn
altijd gefascineerd als ik hen uitleg
hoe iets werkt of als we een experiment
doen. Ik droom wel eens
van een soort wetenschapsfestivalletje
maar daarvoor heb je een hele
organisatie nodig.”
•
www.turnhoutswetenschapscafe.be
“We willen het publiek handvatten aanreiken
om genuanceerder te denken.”
31

Hectiek en het
“TIJD MAKEN VOOR JE D
DAT GEEFT ZIN AAN JE L
WAT? ZESDE NETWERKAVOND MAAN-
DAG 4 DECEMBER ORGANISEERDE
VORMINGPLUS KEMPEN VOOR DE
ZESDE KEER EEN NETWERKAVOND. IN
HET GLOEDNIEUWE ONTMOETINGS-
CENTRUM IN KASTERLEE WERD GE-
SPROKEN OVER DE HECTIEK VAN HET
LEVEN.
32
MOL KLIKT SAMEN

leven
IERBAREN,
EVEN”
TEKST WOUTER ADRIAENSEN |
FOTO’S CHRIS STESSENS
33

Ondanks - of juist dankzij -
de dagelijkse hectiek kende
deze zesde netwerkavond
een recordopkomst.
Drie gasten spraken over
de drukte van de tijd en
hoe daarmee om te gaan.
Arts en coach Luc Swinnen is gespecialiseerd
in stress en burn-out.
Overheidsmanager Frank Van Massenhove
installeerde een nieuwe
manier van werken op de FOD
Sociale Zekerheid. Historicus en
filosoof Thomas Decreus werkt als
journalist voor DeWereldMorgen.
be. Onder impuls van moderator
Lisbeth Imbo sneden ze verschillende
thema’s aan, van de dagelijkse
werkdruk tot de zingeving van
het leven. Een kleine bloemlezing.
Over stress in
hun eigen leven
Luc Swinnen: “Ik heb stress de
afgelopen jaren zien veranderen.
Stress heeft mij ook veranderd. Ik
ben een mens dus ik heb stress,
daar is niks mis mee. Darwin zei al
dat een mens zonder stress geen
vooruitgang boekt. Maar het aantal
burn-outs, eigenlijk chronische
stress, is wel toegenomen.”
Frank Van Massenhove: “Vroeger
was ik enorm gestresseerd door
mijn werk. Ik had weinig invloed
op de dingen die ik moest doen.
Vandaag kan ik veel meer genieten
van eten, slapen, goed gezelschap.”
Thomas Decreus: “Ik ben een
dertiger, pas vader geworden, aan
het verbouwen… Ik zit dus in de
risicogroep maar eigenlijk valt het
reuzegoed mee wat stress betreft
in mijn leven. Toen ik nog voor de
universiteit werkte, was dat wel
anders.
v.l.n.r. overheidsmanager Frank Van Massenhove, moderator Lisbeth Imbo, arts en coach Luc Swinnen en historicus en filosoof Thomas Decreus
34
HECTIEK & HET LEVEN

Daar heb ik veel uit geleerd.
Sindsdien werk ik op mijn eigen
tempo. Ik weiger nog meegesleurd
te worden in opgelegde stress. We
leven in een hectische samenleving
waarin de media ons bombarderen
met informatie. Af en toe moet je
dat uitzetten en iets anders doen.”
Luc Swinnen: “Ons reptielenbrein
ontvangt vijf keer sneller info dan
we het kunnen verwerken. Het is
een combinatie van wat er tussen
onze oren zit en wat er rond ons
gebeurt maar we doen het onszelf
wel gedeeltelijk aan.”
Over de invloed van
moderne hulpmiddelen
Thomas Decreus: “Ik heb bewust
geen smartphone omdat dat te
beklemmend is voor mij. Constant
bereikbaar zijn, lijkt me gruwelijk.
Ik werk nu ook als journalist en
het was niet evident om dat af te
dwingen. Het lukt wel omdat we
in een klein team werken en geen
commercieel product maken.”
Frank Van Massenhove: “De
smartphone was aanvankelijk
speelgoed voor het kleine jongetje
in mij. Nu ben ik er niet meer
constant mee bezig. Ik heb me
voorgenomen me te concentreren
op wat ik op dat moment aan het
doen ben.”
Over 24/7
beschikbaarheid
Luc Swinnen: “In Frankrijk is het
illegaal om van thuis uit in te loggen
op de server van het werk. In
bedrijven waar één dag per week,
bijvoorbeeld op vrijdag, de mailboxen
toe blijven, zijn de werknemers
efficiënter en gelukkiger. En
toch voelen veel mensen zich nog
verplicht om ook ’s avonds hun
mails te beantwoorden.”
Frank Van Massenhove: “Wanneer
er bij ons iets echt dringend is,
sturen wij een sms. Onze mensen
moeten dus niet constant hun mail
in de gaten houden. Het gaat ook
om de relatie tussen de leider en
de mensen en wat je van elkaar
mag vragen. Als je baas vindt dat
de dingen altijd onmiddellijk moeten
gebeuren…”
Thomas Decreus: “Het onderscheid
tussen werken en vrije
tijd is in verschillende sectoren
vervaagd. De uren van onderzoekers
aan een universiteit liggen
contractueel vast maar in feite zijn
ze continu bezig. Ze werken in een
competitieve omgeving, dat is een
verschil met vroeger. Eén op twee
doctoraatsstudenten kampt met
psychische problemen.”
Over anders werken
Frank Van Massenhove: “Sinds
2009 maakt het op onze dienst niet
meer uit waar en wanneer je werkt.
Onze werknemers worden gelukkig
van hun job omdat ze voelen
dat ze een verschil kunnen maken
maar de manier waarop er gewerkt
moest worden, maakte hen ongelukkig.
Belangrijke dingen in het
leven gebeuren ook tussen negen
en vijf en daar kun je niet bij zijn
als je in die gevangenis van het
kantoor zit. Een van onze mensen
vertelde me dat haar vriendin haar
had laten weten dat ze borstkanker
had. Twintig minuten later zat ze
naast haar op de sofa, de rest van
haar vriendinnen kon pas na zes
uur komen.
We betalen onze werknemers in
feite drie keer: met geld natuurlijk
maar ook met stilte en met
tijd. Onze kantoren hebben geen
interne muren maar lage wanden
waardoor de visuele verontreiniging
kleiner is. Er staan machines
opgesteld die antigolven produceren
om het stil te houden. Om
de twee jaar verhuizen de mensen
intern. Ze zijn weerbaarder en dus
minder ziek dan op andere FOD’s.
Ik ken mensen die drie jaar geleden
bij ons zijn binnen gekomen
en vandaag iets totaal anders doen
dan toen. We zijn afgestapt van het
idee dat een persoon één functie
moet bekleden maar geloven dat je
verschillende rollen kunt bekleden.
Als we die individuele talenten
ontplooien, is dat ook beter voor de
organisatie.
35

Het is heel duidelijk welke resultaten
we per team verwachten.
Iedereen weet het ook van elkaar
en je wilt je team niet in de steek
laten. De bazen worden ook geëvalueerd
door de medewerkers. Dat
betekent wel dat alle luierikken ondertussen
naar Financiën verhuisd
zijn (lacht).”
Over werken als
zingeving
Luc Swinnen: “Uit mijn vijftienduizend
metingen heb ik geleerd
dat ongeveer acht op tien mensen
graag werken. Ik vind het
bedreigend dat werk aan zoveel
mensen zin geeft aan hun leven.
Je partner en je kinderen zijn daar
de dupe van. Tijd maken voor je
dierbaren geeft zin aan je leven
maar dat is moeilijk te combineren
met werken. Toen de Dalai Lama
gevraagd werd wat hem het meest
verbaasde, antwoordde hij: ‘De
mens. Omdat hij zijn gezondheid
opoffert om geld te verdienen.
36 ZORGEN VOOR OUDEREN
Daarna offert hij zijn geld weer
op om zijn gezondheid terug te
krijgen’.”
Thomas Decreus: “Werk is heel
lang iets geweest dat je werd
opgelegd en dat je dus tegen je
zin deed. De laatste decennia is
het iets geworden waarin je jezelf
kunt ontplooien, je job als realisering
van je persoonlijke identiteit.
De burn-out is daar het compleet
tegenovergestelde van. We worden
aangemoedigd om levenslang te
leren en zo onze marktwaarde te
vergroten. Alsof we minifabriekjes
zijn die volledig in functie van de
arbeidsmarkt staan. Dat lijkt mij
de snelste weg richting een burnout.”
Luc Swinnen: “Ik raad mensen
altijd aan om hun zelfbeeld toch
maar niet te ontlenen aan hun
werk. Minstens 15% van de mensen
kampt vroeg of laat met een burnout.”
•

mensen
op De
Vlucht
een huiskamerspel
rond feiten
& meningen
Breng wat mensen (collega's, vrienden, leden van je vereniging, enz.) bij mekaar
en ontdek samen feiten en meningen over de wereld van de vluchteling.
amloos-2 1 1-6-2017 11:49:52
Zo'n sessie organseer je gratis.
Je zorgt enkel voor een drankje (en een hapje) voor de deelnemers. Wij zorgen voor de begeleiding.
• voor min. 6, max. 12 personen
• in het Turnhoutse arrondissement
• lees alle voorwaarden op www.mensenopdevlucht.be
Een realisatie van Vormingplus Kempen,
Expertisecentrum DoorElkaar en
Vormingscentrum Hivset.
37

38

wimbecker.be
Van het varken
en de trog
(nog) geen bus naar Mol voor Meerhout
TEKST DIRK KENNIS |
FOTO’S WIM BECKER
Rond de jaarwende was Vormingplus Kempen betrokken
bij een opgemerkte actie rond mobiliteit en openbaar
vervoer. In Meerhout wachten ze namelijk al jaren
op de bus naar Mol. Met de overduidelijke resultaten van
een frisse enquête onder de arm werden er onderhandelingen
met De Lijn opgestart. Maar helaas: van ‘busje
komt zo’ is nog altijd geen sprake. Toch blikken ze in
Meerhout met tevredenheid terug op die actie en geeft
Jan Melis, schepen van o.a. cultuur, toerisme en tewerkstelling,
de hoop niet op.
“De actie was knap, maar het
resultaat teleurstellend”, vat Jan
Melis de zaak samen. “We blijven
in de kou staan met onze vraag
naar een volwaardige verbinding
naar Mol via het openbaar vervoer.
Toch hebben we aangetoond dat
er meer dan voldoende redenen
zijn om die te organiseren. De
resultaten van de enquête die dat
hebben bevestigd, blijven overeind.
Ze motiveren ons ook om naar een
oplossing te blijven zoeken.”
De vooruitgang?
Tot in de helft van de vorige eeuw
reed er een tram door de Kempen.
De lijn Turnhout-Zichem deed ook
Mol en Meerhout aan. Mol lag dus
op de eerste deftige ontsluiting die
Meerhout via het openbaar vervoer
had. Maar de vooruitgang heeft dat
openbaar vervoer in de Kempen
weinig heil gebracht. Vandaag
sturen Google Maps en de app van
De Lijn de verdwaalde reiziger
in Meerhout eerst naar Geel, om
daar de bus of de trein naar Mol te
nemen. Mol en Meerhout liggen
op 8 km van mekaar, maar je bent
makkelijk een klein uur onderweg.
Jan: “Er zijn ook twee of drie rechtstreekse
bussen in de ochtend- en
de avondspits, maar voor wie niet
over een wagen beschikt, is dat
DE STEM VAN HET
VOLK EN DE BUS NAAR
MOL
• de enquête, die liep van 21
november 2016 t.e.m. 31 januari
2017, werd door 1240 mensen
ingevuld.
• allemaal Meerhoutenaars (op
een goeie 100 na).
• 67 procent zegt dat ze ‘soms’ of
‘wekelijks’ wel naar Mol willen,
maar daar niet geraken.
• 24% heeft dit zelfs meerdere
keren per week voor.
• de meest populaire bestemmingen
in Mol zijn de winkels (73%),
het ziekenhuis of een dokter
(65%), de wekelijkse markt (39%)
en het station (35%).
• 94% beweert dat ze de bus zeker
zullen gebruiken (als er een
komt)
• in slechts 30% van de gevallen is
dat omdat ze geen auto hebben
• wie wél een auto heeft (70%) zou
de bus kiezen omdat parkeren
zo lastig is en deelt de Kempische
aversie om daar nog eens
geld voor te moeten betalen ook
• de bus zou alle Meerhoutse
wijken moeten bedienen (naast
het centrum en Lil ook Gestel, de
Berg en Zittaart)
• in Mol zou ze op zijn minst
langs het ziekenhuis, het station
en de Markt moeten passeren,
en idealiter ook langs de scholen
en het Zilvermeer
39

JAN MELIS: “Dit is een project dat over de politieke
grenzen heen gedragen wordt: iedereen in Meerhout
staat hier achter. We blijven creatief nadenken.”
totaal ontoereikend. De frequentie
is ook niet te vergelijken met de
verbinding naar Geel. Die heeft
elk uur een bus af en aan, zoals het
hoort. Er gaan nochtans evenveel
mensen van Meerhout in Mol naar
school of naar het ziekenhuis dan
in Geel. Het gemeentebestuur
vindt dan ook dat het openbaarvervoeraanbod
creativiteit tot bij de doelgroep
gebracht. Ze stond centraal in een
ludieke actie tijdens de Meerhoutse
Wintermarkt, ze werd in het gemeentelijk
infoblad opgenomen en
nog eens extra via de verenigingen
verdeeld, en je kon ze ook online
invullen. De respons was dan ook
groot en de resultaten waren maar
de buitengebieden is sterk afgenomen,
en dat werd ons van bij het
begin duidelijk gemaakt. De Lijn
zei ons met zoveel woorden dat, als
wij willen dat Mol vanuit Meerhout
even goed ontsloten wordt als Geel,
wij daar zelf voor moeten zorgen.
Ze willen wel rijden, maar dan op
onze kosten.”
Die kosten werden door De Lijn
netjes voorgerekend en zijn niet
gering. Voor een verbinding met
4 extra bussen per dag zou het
jaarlijks al 70.000 à 80.000 euro
zijn. Voor Meerhout is dat teveel
geld voor te weinig bussen. Niet
dat het de gemeente niets mocht
kosten: een derde-betalersysteem
met - bijvoorbeeld – een tussenkomst
in de abonnementen van de
schoolgaande jeugd zag Meerhout
best zitten, op voorwaarde dat de
ontsluiting naar Mol gelijkwaardig
zou zijn aan die naar Geel. Dat
laatste kon De Lijn enkel garanderen
als Meerhout zelf álle kosten
zou dragen. De onderhandelingen
liepen dus vast.
naar beide bestem-
al te duidelijk (zie kaderstuk). In “De relatie met De Lijn was noch-
mingen gelijkwaardig moet zijn. maart 2017 startte het overleg met tans goed”, zegt Jan. “Ze wilden
Vandaar dat we ons eind 2016 De Lijn.
daar wel degelijk constructief
achter de actie hebben gezet om
meedenken. Daar ligt het probleem
niet, het is het beleid van het
die kloof aan de hogere overheid te Doe het zelf!
signaleren, en haar te vragen ze te
Vlaams Gewest dat ons in de kou
dichten.”
Jan: “Dat werd niks. De Lijn zet
laat staan. De Lijn krijgt te weinig
De kiem van die actie kwam van
momenteel in op de ontsluiting
middelen om het vervoersmodel te
Alleman Mobiel, de werkgroep gevormd
door Vormingplus Kempen
van de centrumsteden. En hoe verder
het varken van de trog zit, hoe
realiseren dat eigenlijk wenselijk
is. Dat is de keuze van een overheid,
die vindt dat de lokale bestu-
en ACV regio Geel. Ook Treinminder
voer er voor over blijft, zeggen
ze. Die boerenwijsheid speelt
TramBus, de belangengroep van
ren dan maar moeten bijspringen
gebruikers van het openbaar vervoer,
sprong op de kar. Allereerst
Meerhout parten. Het openbaarvervoerbeleid
van de Vlaamse
om plaatselijke behoeften in te vullen.
Want de bereikbaarheid van de
werd een enquête gelanceerd om
overheid is gewijzigd. Dat mikt nu
centrumsteden slorpt momenteel
de noden van de Meerhoutenaar
op ‘basisbereikbaarheid’, waarbij
alle middelen op. Voor Meerhout is
in kaart te brengen. Die vragenlijst
ook andere partners betrokken
dat simpelweg het verhaal van het
werd met veel enthousiasme en
worden. Kortom: de aandacht voor
varken en de trog.”
wimbecker.be

wimbecker.be
JAN MELIS: De Lijn krijgt te weinig middelen om het vervoersmodel te realiseren dat eigenlijk wenselijk is. Dat is de keuze van
een overheid, die vindt dat de lokale besturen dan maar moeten bijspringen om plaatselijke behoeften in te vullen.
De winstkansen
oplijsten
Maar is het ook einde verhaal voor
Meerhout? Nee, zo blijkt: de zaak
houdt Alleman Mobiel nog altijd
bezig en er is verder overleg gepland,
zij het dan zonder De Lijn.
Maar Jan Melis heeft de hoop nog
niet opgegeven.
“We zullen hier op een andere
manier mee om moeten gaan”,
zegt hij. “Er rijden nu al bussen
van Turnhout tot net aan de Molse
ring, waar ze draaien. Dat schept
perspectieven, zou je denken. Er
rijden er ook van het Zilvermeer en
de Molse recreatiegebieden naar
Mol-centrum. De mensen die daar
verblijven, hebben behoefte aan
interessante daguitstappen, en
Meerhout kan hen op dat vlak best
iets bieden. De ontwikkelingen op
onze watermolensite zijn veelbelovend
en de speeltuin Kinderweelde
is een beauty. Bushaltes zijn er al,
maar bussen die regelmatig rijden
nog niet.”
Volgens Jan loont het de moeite
om al die winstkansen eens goed
op te lijsten: zowel de behoeften
van de Meerhoutenaar als die van
de bijkomende markt voor recreatie.
Jan: “Ik geloof dat we op termijn
een aanbod kunnen doen. Dit is
een project dat over de politieke
grenzen heen gedragen wordt:
iedereen in Meerhout staat hier
achter. We blijven creatief nadenken.”
Jan Melis voelt zich bij dat denkwerk
goed omringd. Hij heeft veel
waardering voor Alleman Mobiel
en TreinTramBus, en ook van
Vormingplus Kempen heeft hij een
hoge pet op.
Jan: “De actie die we samen
voerden, stak goed in mekaar. Ze
had een positieve, ludieke inslag
en sprak de mensen aan. Ze heeft
in Meerhout voor heel wat animo
gezorgd én het gemeenschapsgevoel
aangewakkerd. Het is duidelijk
dat Vormingplus Kempen heel
wat in beweging krijgt. Je ziet vaak
dat er naast vrijwilligers nood is
aan een organisatie met de nodige
spankracht om iets écht in gang
te zetten. Dat is de verdienste
van Vormingplus Kempen: ze
positioneert zich zodanig tussen
haar partners, dat er iets gebeurt.
Vergelijk het met een flesje cola:
het ziet er heel lekker uit, daar wil
je van drinken, maar iemand moet
het stopje eraf doen. De behoefte
die ergens leeft, da’s de druk in het
flesje. Vormingplus Kempen haalt
voor heel wat behoeften het stopje
eraf!”
Hopelijk levert dat toch ooit iets op
voor Meerhout. Een bus naar Mol,
of zo.
•
41

stes.be
Over
tijgers, nieuwe me
PLATFORM VROUWENKRACHT KEMPEN BLIJF
WAT? PLATFORM VROUWENKRACHT
KEMPEN HET HOUDT ER MEE OP TE
BESTAAN, MAAR OOK WEER NIET.
WANT ER IS NOG ZOVEEL TE DOEN.
VIJF VROUWEN OVER VERLEDEN,
42 SUCCESSEN EN TOEKOMST.

isjes en bezige papa’s
T BRANDEND ACTUEEL
43

stes.be
VIVIANE SCHUER:“Hét hoogtepunt was voor mij de
organisatie van de internationale vrouwendag in 2009. Met
inhoudelijke debatten, optredens, een marktje, … hebben we
toen heel veel volk bereikt.”
Viviane, Thaïs, Cil, Jefke, Hilsande en Pamela. Zes vrouwen
die via hun organisaties het Platform Vrouwenkracht
Kempen de afgelopen 13 jaar mee vorm hebben
gegeven. Ze stralen als ze spreken over de memorabele
ervaringen die ze met het Platform hebben georganiseerd
en beleefd. En net zo zeer stralen ze als ze naar de
toekomst kijken. “Want”, vertelt Viviane, “Het Platform
stopt ermee, maar wij gaan gewoon door.”
TEKST LIESBET CORTHOUT |
FOTO’S CHRIS STESSENS
We schrijven september 2004.
Vormingplus Kempen is nog maar
net geboren en Viviane, medewerkster
van het eerste uur, kan
haar enthousiasme en creativiteit
botvieren. “Ik heb een achtergrond
in de vrouwenwerking. 2005 zou
wereldvrouwenmarsjaar worden,
dus het was voor mij logisch dat we
hieraan zouden meedoen, met een
Kempense insteek. We besloten
om te starten met een infopunt en
vroegen wie graag wou instappen.”
En het bleek om veel gegadigden te
gaan. Het zaaltje voor het infomoment
zat vol. De belangstelling was
enorm. Het Platform Vrouwenkracht
Kempen groeide uiteindelijk
tot 16 partners: 11.11.11-comité
Geel, ABVV Mechelen+Kempen,
ACV Kempen, vzw AIF+ (Actieve
Interculturele Federatie+), Beweging.net
Kempen, EVA Turnhout,
Femma Provincie Antwerpen,
Linx+, Mondiale Raad Turnhout,
OKRA Trefpunt 55+ Regio Kempen,
Strategische Projectenorganisatie
Kempen vzw, VIVA-SVV Provincie
Antwerpen, Vormingplus Kempen,
Vrouwenraad Herentals, Welzijnsschakels
Provincie Antwerpen en
Wereldraad Westerlo.
Verbondenheid
“2005 werd een jaar barstensvol
initiatieven: de mars natuurlijk,
maar ook een krantje, een succesvolle
slotmanifestatie, … Het zou
zonde geweest zijn om te stoppen.
2006 werd een sabbatjaar waarin
we ons beraadden over welke richting
we precies uit wilden.” En toen
trapten de vrouwen hun kar weer
in een hogere versnelling en kwamen
ze pas goed op dreef. In 2007
reden twee bussen vol enthousiaste
Kempense vrouwen naar Ieper.
“Je kon echt de verbondenheid
44
PLATFORM VROUWENKRACHT KEMPEN

van het platform voelen, dat gaf
kracht.” Maar het echte hoogtepunt
voor Viviane vond plaats in
2009. “We haalden internationale
vrouwendag op 8 maart vanuit de
provinciehoofdstad naar Turnhout.
Met inhoudelijke debatten, optredens,
een marktje, … hebben we
heel veel volk bereikt. De diversiteit
van de organisaties die deel uitmaken
van het platform, zorgde voor
veel verschillende invalshoeken.
Maar er is één gemene deler die
bij elk van de organisaties enorm
belangrijk is: de vrijwilligers.”
Vrouwenkracht
zichtbaar maken
Het platform besloot die vrijwilligende
vrouwen een podium te
geven en ging ze interviewen. De
reportages werden verzameld
in een publicatie, de bijhorende
fototentoonstelling trok rond in
de regio. “Niet alleen in bijvoorbeeld
bibliotheken, maar ook in
woonzorgcentra,winkels en bedrijven
zetten wij deze vrouwen in
de kijker. Waar de tentoonstelling
stond, werd ook telkens een actie
georganiseerd voor de vrijwilligers.”
Dit actuele thema leidde in
2011 tot een onderzoek naar vrouwen
in bestuursfuncties en een
uitgave met 10 tips om vrouwen
daar naartoe te leiden en daarin te
begeleiden.
Een jaar eerder, in 2010 was het
Platform bijzonder zichtbaar geweest
op de wereldvrouwenmars.
Maar misschien nog wel meer
zichtbaarheid behaalde het in 2012.
Onder de opvallende titel ‘Nieuwe
Meisjes’ werd de genderproblematiek
belicht. De voorstelling met
onder andere Viv van Dingenen
en Nele Goossens werd zo’n succes
stes.be
dat er een wachtlijst was van wel
100 geïnteresseerden die geen
kaartje konden bemachtigen.
Druk druk druk!
“Dat zijn allemaal succesverhalen,
en toch voelden we dat we
altijd een gelijkaardige doelgroep
bereikten. We wilden een extra
inspanning doen om vrouwen
tussen 20 en 40 te bereiken, net die
vrouwen die het altijd ‘druk druk
druk’ hebben en nauwelijks tijd
kunnen vrijmaken
om naar een
avondvoorstelling
te gaan.
Daarom wilden
we een monoloog maken waarmee
we naar die mensen thuis konden
trekken. Charlotte Van Hecke
schreef ‘Tijgers aan de haard’,
Inge Paulussen ging ermee op pad
doorheen Kempense huiskamers
waar jonge vrouwen stil stonden
bij de verschillen tussen mannen
en vrouwen. Het belangrijkste issue
bleek nog altijd de combinatie
“HET PLATFORM STOPT ERMEE,
MAAR WIJ GAAN GEWOON DOOR.”
van arbeid, gezin en vrije tijd te
zijn. Jonge vrouwen kampen met
een grote tijdsdruk en het is vaak
jongleren met te weinig armen om
alles rond te krijgen.”
Eén van die jonge vrouwen is Thaïs
Haerens. Haar organisatie AIF+ zit
al van bij het begin bij het Platform.
Thaïs maakte zelf kennis met
het Platform in 2015 en ondervindt
aan den lijve hoe belangrijk het
werk is dat het platform verricht.
“Gender heeft niet alleen te maken
met vrouwenrechten, ook de partner
speelt een belangrijke rol. ‘Mijn
papa doet het!’ is de naam van
de meest recente campagne, die
vaders aanspoort om het geboorteverlof
op te nemen waar ze recht
op hebben. Voor mij is deze campagne
het absolute hoogtepunt van
het Platform. Want wij zijn zoveel
meer dan enkel vrouw, gender gaat
verder dan ‘vrouwenproblemen’.”
Bewustwording
Ook Cil Van Ostaeyen van Femma
ziet hoe belangrijk het is om ons
bewust te zijn van het genderthema.
“Ikzelf ben minder gaan
werken toen ik moeder werd.
Mijn kinderen vonden dat erg fijn
en ik heb mezelf dankzij vrijwilligerswerk
kunnen blijven ontplooien,
maar ik zou er de volgende keer
misschien toch net wat langer over
nadenken.
THAÏS HAERENS:“Gender heeft niet alleen te maken
met vrouwenrechten: ook de partner speelt een belangrijke
rol. Met de 'Mijn papa doet het'-campagne
spoorden we kersverse vaders aan om geboorteverlof
te nemen.”
45

wim peeters
stes.be
JEFKE MALFAIT:“Net omdat wij een groepering van
diverse organisaties zijn en niet één politieke kleur of
zuil achter ons hebben, was het makkelijker om samen te
werken met bijv. Kind&Gezin.”
Nu besef ik hoeveel kwetsbaarder
ik daardoor ben geworden, bijvoorbeeld
naar pensioen toe. Dat is een
thematiek die belangrijk is voor
Femma en die ook mij als vrouw
nauw aan het hart ligt.”
“Net doordat we met zo’n diverse
groep organisaties samen zitten,
mogen onze ambities ver reiken”,
weet Hilsande Sels van Beweging.
net. “De thematieken die wij hier
bespreken, probeer ik mee te
nemen binnen onze groepen. Zo
zal het idee achter ‘Mijn papa doet
het!’ hopelijk een punt worden op
de politieke agenda bij de volgende
verkiezingen.”
“De campagne ‘Mijn papa doet
het!’ heeft ook bewezen dat een
organisatie als het Platform Vrouwenkracht
Kempen een meerwaarde
kan zijn”, vult Jefke Malfait van
VIVA-SVV aan. “Net omdat wij een
groepering van diverse organisaties
zijn en niet één politieke kleur
of zuil achter ons hebben, was het
makkelijker om samen te werken
met Kind&Gezin. Zo hebben we
meer mensen kunnen bereiken.”
Maar waarom stopt het Platform
Vrouwenkracht Kempen er dan
mee? De verkeerde vraag, zo blijkt,
“wij doen gewoon verder”, vertelt
Viviane. “Het Platform stopt, maar
wij gaan door in een ietwat andere
samenstelling.” Vormingplus,
VIVA-SVV, AIF+, Beweging.net,
Femma en ACV vormden feitelijk
al langer het groepje enthousiastelingen
dat de nieuwe acties
bedacht en begeleidde. En dat
gaan ze blijven doen. “We willen
zeker voortbouwen op ‘Mijn papa
doet het!’ en ondernemingen met
50 à 100 werknemers aansporen
om van geboorteverlof nog meer
de evidentie te maken die het zou
moeten zijn. Jammer genoeg is het
gender-thema nog lang niet uitgeput,
we kunnen hierrond blijven
werken.”
•
46
PLATFORM VROUWENKRACHT KEMPEN

Divercity
WAT? OP DE TWEEDE EDITIE VAN
HET TURNHOUTSE INTERCULTURELE
FESTIVAL LIET VORMINGPLUS DIVERSE
MENSEN MET ELKAAR BLIND
KENNISMAKEN. DAT ZORGDE VOOR
INNIG MOOIE ERVARINGEN.
47

stes.be
WAT? MIJNPAPADOETHET.BE EEN
SENSIBILISERINGSCAMPAGNE OP
VRAAG VAN HET PLATFORM
VROUWENKRACHT OM KERSVERSE
48
VADERS COHOUSING AAN TE SPOREN OM HUN
GEBOORTEVERLOF OP TE NEMEN.
WE VERDEELDEN EEN 1.000-TAL
SLABBETJES IN DE REGIO I.S.M.
KIND&GEZIN.

49

foto: 50 stes.be
KEMPENSE
CULTUURWERKERS
ONDER ELKAAR

Twintig cultuurwerkers uit vijftien Kempense
gemeenten waren in oktober present op de
Kempense cultuurwerkersdag van Vormingplus
Kempen in Kasterlee. Ze kregen er een
update over digitale innovatie en luisterden
naar elkaars praktijkverhalen. Maar evengoed
was er plaats om terug banden aan te halen.
Die jaarlijkse bijeenkomst geeft Kempense
cultuurwerkers de kans om collega's te ontmoeten
en mekaar te inspireren. An Vanlierde
van Cultuurconnect stak van wal.
51

stes.be
Cultuurconnect
Cultuurconnect, dat is het cultuurlabo
dat ontstond na de
samenvoeging van Bibnet (projectorganisatie
voor de digitale bibliotheek
Vlaanderen) en Locus (het
steunpunt voor lokaal cultuurbeleid).
Cultuurconnect probeert de
transformatie naar digitale werkvormen
in de cultuursector te versnellen
met inspiratiedagen (Dig it
up) en allerlei acties rond digitale
kunsten (Digital Arts Uncovered).
Dat het helemaal geen ver-vanmijn-bed-show
meer is, bewijst
een project om cultuurvoorstellingen
via livestream tot bij mensen
te brengen voor wie die voorstellingen
om een of andere reden
niet (meer) toegankelijk zijn. Op
21 april vond de eerste livestream
plaats vanuit de Warande naar het
woonzorgcentrum De Wending.
Het ging om ‘Gedeelde smart’, met
Jan De Smet, Lien Van de Kelder en
Pieter-Jan De Smet.
In de herfst werd een optreden van
Eddy et les Vedettes vanuit de Warande
naar liefst acht woonzorgcentra
gestreamd. Dat gebeurde
met ‘t Pact, het samenwerkingsverband
van de vijf Kempense cc’s. Er
komen nog initiatieven voor jonge
patiëntjes in het UZA en Cultuurconnect
voert gesprekken met de
Provincie om het systeem op een
nog bredere schaal te brengen. Al
waren er no further questions, de
cultuurwerkers zagen dat allemaal
wel zitten.
Verhalen
uit het veld
Van intra- naar intergemeentelijk
Ervaringen uit de lokale cultuurpraktijk
uitwisselen, ook dat is
een essentieel onderdeel van zo’n
cultuurwerkersdag. Elle Verwaest
(coördinator Ontspanning en Ontwikkeling,
Beerse) vormde daarvoor
een tandem met Roel Slegers
(diensthoofd Vrijetijd, Retie). Ze
bedienden zich even van een rollenspel,
waaruit moest blijken hoe
droevig werken het toch was met
een stroeve gemeentelijke cultuurraad.
Tot ze in Beerse op het idee
kwamen om die raad niet langer
als een praatbarak voor de plaatselijke
verenigingen te aanzien, maar
er een bredere adviesraad van te
maken.
In Retie gebruiken ze het Cultuurnetwerk
Kempen (een projectvereniging
met 7 gemeenten) om
verenigingen over de gemeentegrenzen
heen met mekaar in
contact te brengen. Zo zoeken ze
nu samen naar oplossingen voor
het schaarser worden van bestuursleden
en vrijwilligers, tasten
ze nieuwe manieren van werken
af en denken ze na over de rol die
verenigingen vandaag te spelen
hebben.
52
CULTUURWERKERS

stes.be
Kunst voor jong en oud
Stephanie Verluyten (cultuurbeleidscoördinator,
Laakdal) werd
gekoppeld aan Nico Verhoeven
(cultuurcoördinator, Turnhout).
Stephanie deed ‘Gluren bij de
buren’ uit de doeken, een succesvol
gemeenteoverschrijdend huiskamerfestival
dat liep in Arendonk,
Balen, Dessel, Geel, Laakdal, Mol
en Retie.
Nico had het dan weer over de
Kunstendag voor Kinderen, een
Vlaams (en Brussels) initiatief,
en vooral over de manier waarop
Turnhout er een volstrekt eigen
invulling aan wist te geven.
Van oud naar nieuw
Cindy Van den Heuvel (coördinator
cultuur, Kasterlee) en Daan
Aerts (idem, Hoogstraten) hadden
het over een oud en een nieuw
cultuurhuis.
In Kasterlee moest de oude brandweerkazerne
plaats maken voor
het nieuwe ontmoetingscentrum.
Van de afbraak werd gebruik gemaakt
om er nog één keer iets héél
strafs in te doen met mensen en
groepen uit het dorp. Barak Bizar
heette het project, en zowel God als
Klein Pierke stalen de show met
liefst 40 acts en evenementen op 4
maanden tijd.
In Hoogstraten moet het nieuwe
cultuurhuis nog gebouwd worden.
Daan Aerts schetste het studieproces
dat daaraan voorafging. Uiteindelijk
trok het schepencollege het
dossier naar zich toe. In Hoogstraten
mikt men in elk geval op iets
meer dan een zaal met een bib en
nu en dan een culturele activiteit.
Van oorlog naar vrede
Bob Van den Bosch (cultuurbeleidscoördinator,
Ravels) en Lies
Mermans (afdelingshoofd Info
& Vrijetijd, Dessel) vormden het
laatste koppel.
Bob vertelde over een erfgoedproject
in 2015, dat de geschiedenis
van de vele Belgische vluchtelingen
tijdens W.O.I koppelde aan het moderne
verhaal van de vluchtelingen
in het Rode Kruisopvangcentrum
in Ravels. Er was een lezing en
een theaterstuk met een discussie
achteraf. Dat stuk in het opvangcentrum
brengen, lag wat moeilijk.
Hoewel Bob beseft dat het met
zulke dingen altijd grotendeels
preken voor de eigen kerk is, kwamen
er in Ravels ook een aantal
‘outsiders’ op af.
Van Lies vernamen we hoe ze er in
Dessel in slaagden om de aloude
traditie van het Driekoningenzingen
nieuw leven in te blazen. De
kinderen maakten zelf alle gerief
in een creatief atelier en na het
zingen werden ze op het Campinaplein
op warme choco en een wafel
getrakteerd door de Cultuurraad.
Ze hebben de ‘Zing ze’-challenge
van k.ERF weliswaar niet gewonnen,
maar Lies kon toch melden
dat Dessel de prijs voor ‘de zotste
zangers’ wegkaapte. Respect!
53

stes.be
JEF VAN EYCK: “Na Mijn2040 brengen we
in 2018 vóór de verkiezingen nog een nieuwe
verzameling tips uit om burgers meer te laten
participeren bij het lokale beleid. Daarmee willen
we de nieuwe politici van straks inspireren.”
stes.be
En nog wat tips
van Vormingplus!
Viviane Schuer en Jef Van Eyck van
Vormingplus Kempen sloten af
met twee korte tussenkomsten en
evenveel tips voor de verzamelde
cultuurwerkers.
Viviane kwam terug op het Kolostraject,
dat gemeenten en verenigingen
met mekaar probeert te
verbinden. Mol klikt samen kaderde
daarin: een speeddate tussen verenigingen,
die in ultrakorte ontmoetingen
op zoek gingen naar
wederzijdse samenwerking. Een
makkelijk te organiseren, maar
zeer efficiënte methode om verenigingen
met mekaar in contact
te brengen, en het levert gegarandeerd
resultaten op, wist Viviane.
Ze kreeg spontaan bevestiging uit
het publiek, dus dat zal wel kloppen.
Nu nog navolging vinden…
Jef schoof Mijn 2040 naar voor,
een stadsregionaal project (naast
Turnhout doen ook Beerse, Oud-
Turnhout en Vosselaar mee) rond
burgerparticipatie. Een traject van
bijna twee jaar leverde heel wat
creatieve ideeën en aanbevelingen
rond participatie op. Die kwamen
kaartjesgewijs in een mooie box
terecht, waar de lokale besturen
inspiratie uit kunnen grabbelen.
Er komt naar aanleiding van de
verkiezingen trouwens een nieuwe
versie van die box, vooral gericht
op de nieuwe politici van straks.
Timekeeper Christa hield elke
spreker discreet doch melodisch
aan de afspraken. Dat was nodig,
want over die dingen is veel te
zeggen. Dat lang niet iedereen
geneigd was om meteen na afloop
van dit boeiende programma weer
naar zijn hoofdkwartier te ijlen,
bevestigde de algemene indruk
van een zeer geslaagde dag. Wordt
(volgend jaar) vervolgd! •
Leren en mekaa
Die voormiddag in Kasterlee, drie dames
samen aan tafel. Even iets vragen?
“Wij juichen het toe dat Vormingplus
Kempen zo’n cultuurwerkersdag organiseert”,
zegt Lut Willems, cultuurbeleidscoördinator
van Herselt. “We zijn
allemaal met hetzelfde bezig, maar we
ontmoeten mekaar zelden of nooit.”
“Da’s waar”, bevestigt Kristien Behets,
cultuurbeleidscoördinator in het
naburige Westerlo. “Lut en ik hebben
mekaar toevallig nog eens ontmoet bij
de uitreiking van een erfgoedprijs, maar
daar bleef het bij. Het sociale, collegiale
aspect van deze cultuurwerkersdag
is daarom erg belangrijk. Dat we hier
bovendien specifiek op ons werkveld
gerichte informatie aangereikt krijgen,
is dat niet minder. Ik kom naar hier voor
de combinatie van het sociale én het
informatieve.”
Lut en Kristien zijn allebei nog cultuurbeleidscoördinator,
Marlies Valgaeren
niet: zij is diensthoofd Vrijetijd in Olen.
“Vele gemeenten evolueren naar een
54
CULTUURWERKERS

Marlies Valgaeren
(tweede van links),
Kristien Behets (vierde)
en Lut Willems (rechts).
Foto ©Chris Stessens
De man / vrouwkwestie
Opvallende vaststelling: bij driekwart van de
deelnemers aan deze Kempense cultuurwerkersdag
kwam je niet ver als je ze met ‘mijnheer’
aansprak. Om maar te zeggen: de sector
is erg vervrouwelijkt.“Cultuur is bij ons
inderdaad een vrouwenzaak”, zegt Marlies
Valgaeren, die in Olen de dienst Vrijetijd
leidt. “Bij Sport is het omgekeerd: da’s een
mannenwereld.”
Bob van den Bosch (foto), cultuurbeleidscoördinator
in Ravels, heeft het ook in de gaten.
“En toch bestaat er nog zoiets als een glazen
plafond voor vrouwen”, zegt hij. “Of ken jij een
vrouwelijke directeur in een Kempens cultuurcentrum?”
Kennen we niet, Bob…
•
r inspireren
vrijetijdsdienst of iets dergelijks, met
Cultuur als onderdeel. Daardoor werken
de cultuurmedewerkers vandaag al
veel minder vanop een eilandje dan de
cultuurbeleidscoördinatoren van de
beginjaren. Maar overleg met soortgenoten
van andere gemeenten, dat
bestaat eigenlijk niet. Tenzij op deze
cultuurwerkersdag, dus. In onze sector
is inspiratie erg welkom, en hier krijgen
we die inspiratie van mekaar.”
stes.be
“Elkaar eens informeel ontmoeten in
een aangenaam kader, is zeker geen
overbodige luxe”, vindt ook Maarten
Meyers, cultuurfunctionaris in Beerse.
“Dat zou zelfs nuttig zijn voor de mensen
van de cultuurcentra en de bibliotheken,
volgens mij. Ook zij spelen een
rol in hetzelfde veld, dat alsmaar meer
geïntegreerd raakt. Misschien moeten
ook zij eens uit hun tent gelokt worden?
Ook voor hen is gemeenschapsvorming
trouwens een decretale verplichting
geworden. Voor mij is een dag als deze
in elk geval erg interessant. Ik kom
graag!
•
55

Laat je leden
speeddaten
EEN LEUKE METHODIEK
VOOR ADVIESRADEN
56

onze software zorgt vlekkeloos voor matches en overzichten | weinig
voorbereidend werk | geschikt voor > 30 organisaties | erg effectief
(elke organisatie ontmoet op één uur zeker 10 andere organisaties)
In 2016 bedachten we de speeddate voor verenigingen:
een methodiek om een groot aantal organisaties samen
te brengen, kennis met elkaar te laten maken en over bepaalde
onderwerpen van gedachten te laten +wisselen.
Ontdek ze op
www.laatjeledenspeeddaten.be
57

pexels.com
OVER OUDE
WAT? 60- EN 80’ERS VAN HIER WAS
EEN REEKS BABBELMOMENTEN VOOR
HERENTHOUTSE SENIOREN IN
SAMENWERKING MET LOKAAL
DIENSTENCENTRUM DRIANE.
VORMINGPLUS GAF ADVIES OVER DE
AANPAK EN STOND MEE IN VOOR DE
58 60- EN 80’ERS VAN HIER BEGELEIDING.

R WORDEN
De vergrijzing is één van de grootste uitdagingen
in onze samenleving.
Ze heeft een grote impact op de werkgelegenheid,
de sociale zekerheid, de gezondheidszorg
en het woonbeleid. Haast
dagelijks herinneren de media je aan die
‘harde’ kant van de vergrijzing.
Maar er is ook een ‘zachte’ kant: die van
de beleving van het ouder worden door
de ouderen zelf en de perceptie van de
samenleving op die ouderen.
59

Oud lijkt out
De beeldvorming op ouder worden
is eerder negatief. Oud is out.
Hoe kijken ouderen hier naar?
Wat hebben zij geleerd over ouder
worden en wat kunnen zij hierover
met de samenleving delen? Is er
een meer genuanceerd beeld van
‘ouder worden’ mogelijk?
jorendeweerdt.com
Het project
Het opzet in Herenthout was eenvoudig:
breng een groep ouderen
samen en laat hen vertellen over
hun eigen ouder worden. Geef
ze de ruimte om hun dromen,
wensen en bekommernissen te
verwoorden. Maak tijd om naar
elkaars verhaal te luisteren.
Babbelnamiddagen dus, maar het
praten moet wel op een heel specifieke
manier verlopen. Anders krijg
je onvoldoende diepgang en blijf je
steken in een koffieklets. Terwijl er
zoveel meer uit te halen valt.
We werkten met twee groepen: één
met 60-jarigen en één met 80-jarigen.
De groepen kwamen apart
samen en kregen allebei dezelfde
vragen voorgeschoteld. Nadien
werden ze samen gezet. Zo krijg je
een erg interessante uitwisseling.
HET PROJECT LIET ONS MEER
DAN OOIT ONTDEKKEN WAT
ER LEEFT BIJ HERENTHOUTSE
OUDEREN
Verrassende
ontmoetingen
Voor de zestigers waren vooral de
ontmoetingen met de tachtigers
ISABELLE BOGEMANS: “Door het project konden we onze werking vanop een afstand bekijken, en dat is
belangrijk. Zijn we nog altijd bezig met datgene dat er echt toe doet?.”
heel verrassend. “De ontmoetingen
met de zestigers en tachtigers
samen vond ik verbazingwekkend
omdat ik een totaal ander beeld
had van de 80’ers. Veel negatiever,
ik dacht dat het mensen waren
die stilletjes aan op het einde van
hun leven waren en berustten in
hun lot. Ik was verbaasd wat er
allemaal in de gesprekken naar
voren kwam, over de manier hoe
die tachtigers tegenover het leven
staan. Mijn beeld op mijn eigen
ouder worden is hierdoor in positieve
zin veranderd. Zelfs na 80
zijn er nog voldoende
redenen om het leven
door een roze bril te
zien.”
Voor de tachtigers
waren vooral de
ontmoetingen met
hun leeftijdsgenoten belangrijk.
Herkenbaarheid was een van de
redenen. “Blijkbaar kunnen we nog
allemaal genieten van samenzijn,
samen lachen, of samen ernstig
zijn.
Want als we al wat ouder worden
hebben we allemaal een stuk verdriet
te dragen. Het is vooral heel
belangrijk hoe mensen daar mee
om gaan.”
De babbelnamiddagen gaven ook
aan tachtigers een aanzet tot
verandering. “Ik ben eigenlijk een
zwartkijker en als ik alleen thuis
ben, kan ik wel down zijn. Door
de babbelnamiddagen ben ik me
positiever gaan opstellen. Voor mij
mogen ze zoiets nog meer organiseren.”
Ontdekken wat er leeft
Isabelle Bogemans, centrumleider
Lokaal Dienstencentrum Huis Driane:
“We zijn in dit project gestapt
omdat ik het belangrijk vind dat je
als Lokaal Dienstencentrum aansluiting
hebt bij de leefwereld van
je deelnemers. Nog al te vaak denken
we in hun plaats. We organiseren
activiteiten en infomomenten
over onderwerpen waarvan we
denken dat ze aanspreken.
60
60- EN 80'ERS VAN HIER

Maar wie kan er het beste zeggen
waar er behoefte aan is? Dat
zijn toch de mensen waar je voor
werkt? Zij ervaren dag in dag uit
hoe het voelt om ouder te worden
en om te leven met een beperking,
met een beperkt netwerk, met
verdriet, ...”
“Daarom was het project 60- en
80’ers van hier interessant: het heeft
ons de kans gegeven om meer dan
ooit te ontdekken wat er leeft bij
onze Herenthoutse ouderen. Waar
genieten 60’ers en 80’ers van?
Waar liggen ze ’s nachts van wakker?
Is dat voor iedereen zo? Zijn
er raakvlakken?”
Tijd om stil te staan
Isabelle: “Door deel te nemen
aan de samenkomsten werd je
gedwongen tijd te maken. De
sessies gaven me energie, je kreeg
een echte boost. Er kwamen frisse
ideeën voor de toekomst naar
boven. Je krijgt de kans om je eigen
werking vanop een afstand te bekijken
en dat is belangrijk. Zijn we
nog altijd bezig met datgene dat er
echt toe doet?”
Mooie momenten
“Ik heb heel veel mooie momenten
gezien. Elke deelnemer werd
gerespecteerd om wie hij/zij was.
Daar geniet ik nog van als ik er
aan terugdenk. Hoe vaak valt
iemand uit de boot? Ik zie vaak
hoe moeilijk mensen het hebben
om nieuwe mensen toe te laten in
‘hun groepje’. Maar vaak vergeet
men dat het groepje stilaan kleiner
begint te worden en dat het niet
slecht is om er nieuwe vrienden in
toe te laten.”
En nu verder ...
“We hebben dankzij het project
voor een stuk een nieuwe basis om
verder op te bouwen. Zo denken
we ondertussen al concreet na
over hoe we een aantal thema’s
die ik tijdens de babbelnamiddagen
veel aan bod zag komen,
in het programma van het Lokaal
Dienstencentrum kunnen opnemen:
levenseinde, (mantel)zorg en
seksualiteit bij ouderen.” •
Bekijk onze clip
https://goo.gl/oNg9zn
EEN ZESTIGER: “Ik was verbaasd over de manier waarop tachtigers tegenover het leven staan. Zelfs op
die leeftijd zijn er nog voldoende redenen om het leven door een roze bril te zien.”
jorendeweerdt.com
61

ACADEMIE VOOR SCHONE KUNSTEN ARENDONK | VIVA-SVV HERENTALS | ERFGOEDCEL KEMPENS KARAKTER | AUTODELEN
HERENTALS | DAVIDSFONDS BEERSE | KIND & GEZIN PROVINCIE ANTWERPEN | SVG ARCHITECTUUR | SABLO | WAKKERDAL |
KON-TACT | BURGERGROEP SUPERDIVERSITEIT | VTBKULTUUR - TURNHOUT/VOSSELAAR | DE MERODE | MILIEURAAD TURN-
HOUT | SENIORENRAAD DESSEL | SENIORENRAAD ARENDONK | LANDELIJKE GILDEN POEDERLEE | GEMEENTE OUD-TURNHOUT
| GEZONDHEIDSRAAD WESTERLO | FEMMA OEVEL | BIBLIOTHEEK BAARLE | GEMEENTE RAVELS - ALGEMEEN, COLLEGE | ISOM
| OVERLEGORGAAN COÖRDINATOREN LDC'S KEMPEN | DAVIDSFONDS MOL | NEOS TURNHOUT | CULTUREEL CENTRUM 'T SCH-
ALIKEN | VROUWENRAAD HERENTALS | GEMEENTE MEERHOUT - ALGEMEEN, SCHEPENEN | SPK - ALGEMEEN, DIGIDAK, PLATTE-
LAND EN BELEVINGSECONOMIE | WERKGROEP ALLEMAN MOBIEL | CULTUREEL CENTRUM DE WARANDE | GEMEENTE LAAKDAL
VELT REGIO TURNHOUT | WILLEMSFONDS MOL | LANDELIJKE GILDEN HERENTHOUT | GEMEENTE VORSELAAR - ALGEMEEN,
URGEMEESTER, SCHEPEN | OKRA SINT-JOZEF-OLEN | SAMANA/ZIEKENZORG WECHELDERZANDE | OCMW HULSHOUT | GC
DE WOUWER | SAMENHUIZEN | LDC DE ONTMOETING | PEYMEN-JELLEMA | CURIEUS LAAKDAL | GRIJZE PANTERS TURNHOUT |
L-ARM | OUDERCOMITÉ GEMEENTELIJKE BASISSCHOOL BEERSE | KWB EINDHOUT | IMKERVERENIGING | CULTUURRAAD BALEN
| STAD HERENTALS | DOMEIN MEERLAER | TALANDER | TRANSITIE MOL EN BALEN | KRINGWINKEL ZUIDERKEMPEN | SOCIAAL
FORUM KEMPEN | DINAMO | TREINTRAMBUS | ACV REGIO GEEL | GRIJZE PANTERS HERENTALS | ERFGOEDCEL K.ERF | SOCIALE
HOGESCHOOL HEVERLEE | WERKGROEP NIEUWE TIJDEN | CULTUREEL CENTRUM DE WERFT | BUURTCOMITÉ DOMEIN KASTEEL
EERLAER | OCMW BALEN | LDC HET CONVENT | TREKKERSGROEP FAIRTRADEGEMEENTE RETIE | DEN DORPEL | VLAAMSE
OVERHEID | VELT MOL | STAD TURNHOUT | PROVINCIE ANTWERPEN | STREEKPLATFORM KEMPEN (VROEGER: RESOC KEMPEN) |
ANDELIJKE GILDEN LICHTAART | VIM | OCMW HERENTALS | FEMMA PROV. A'PEN | SAMEN BUURTEN HERENTALS | BIBLIOTHEEK
HERENTALS | LOGO KEMPEN | FEMMA HERENTALS | DE SPRONG | MOBIEL 21 | BIBLIOTHEEK HERSELT | LDC TERHARTE | DE
GROENE WATERMAN | PRAATPUNT TURNHOUT | LDC GROBBENDONK | SENIORENRAAD LILLE | AIF | MARJOLEIN VZW | ZELF-
OOGSTTUIN BUITEN MATEN | CENTRUM BASISEDUCATIE KEMPEN | VVSG | FEMMA KASTERLEE | NEOS | VLUCHTELINGENWERK
VLAANDEREN | ETION | ARMENTEKORT | LDC LUYSTERBOS | VELT MIDDENKEMPEN | GEZINSBOND WESTERLO | VORMINGPLUS
ANTWERPEN | KELVIN SOLUTIONS | DAVIDSFONDS LILLE-POEDERLEE-WECHELDERZANDE | GROS GROBBENDONK | OKRA
BEERSE DEN HOUT | SCHOOL OF EMPOWERMENT | FEMMA OLV MIDDELARES TURNHOUT | OCMW GEEL | ACV | HUIS VAN HET
IND ARENDONK | NEOS MOL | BIBLIOTHEEK DESSEL | VOEDSELTEAM HERENTALS | VIVA-SVV MEERHOUT | SPEELSTRATEN
HERENTALS | OKRA LICHTAART | VTBKULTUUR - GEEL | LDC SPRANKEL | REGIONAAL LANDSCHAP KLEINE EN GROTE NETE |
CMW LAAKDAL | ORBIT | GECORO TURNHOUT | OKRA VOSSELAAR SINT JOZEF | OCMW DESSEL | DAVIDSFONDS DESSEL |
VLV REGIO MOL | GEMEENTE RETIE | HUIS VAN HET KIND MIDDENKEMPEN | OCMW HOOGSTRATEN | GROEP LEADER KEMPEN
OST | STAD HOOGSTRATEN | RAK | GEMEENTE HEIST -OP-DEN-BERG | BIBLIOTHEEK LAAKDAL | VORMINGSCENTRUM HIVSET
STILTEPLATFORM DE MERODE | GEZINSBOND GEEL | FEMMA BLIJDE BOODSCHAP | NATUURVERENIGING DE GAGEL | BAKSODA
| MONDIALE ADVIESRAAD BALEN (MARBOL) | VIVA-SVV | DE VERSWINKEL MOL | KVG | CULTUREEL CENTRUM BAARLE | 'T PASST
| OKRA OUD-TURNHOUT-ZWANEVEN | FEMMA OUD-TURNHOUT CENTRUM | GEMEENTE KASTERLEE | ATELIER MIDI | MARKANT
BEERSE | OCMW MOL | CULTUREEL CENTRUM ZWANEBERG | UPV | WETENSCHAPSCAFÉ TURNHOUT | OCMW ARENDONK |
ORMINGPLUS OOST-BRABANT | NATUURPUNT GEEL-MEERHOUT | OCMW MERKSPLAS | GEMEENTE RAVELS | NATUURPUNT/
CVN | LOKALE WERKGROEP NIEUWE TIJDEN MOL | OKRA WECHELDERZANDE | KWB | LABORATORIA MOBIELE ALTERNATIEVEN
| HUISVESTINGSMAATSCHAPPIJ DE ARK | DAVIDSFONDS RIJKEVORSEL | NATUURPUNT NETE EN AA - KERN VORSELAAR | KOOR
& STEM ANTWERPEN | DE LIJN | ACV PROVINCIE ANTWERPEN (ALGEM/WGMOBILITEIT) | CURIEUS MEERHOUT | STAD GEEL |
UURZAAMHEIDSADVIESRAAD OUD-TURNHOUT | WERKGROEP NIEUWE TIJDEN HERENTALS | OKRA HERSELT CENTRUM | VRIJE-
TIJDSCENTRUM DE KRUIERIE | DE KOEP | OPZ GEEL | VIVA-SVV TURNHOUT | TANDEM | TROEVEN | REPAIRCAFÉ ZUIDERKEMPEN
| LDC HUIS DRIANE | VTBKULTUUR - WESTERLO | PULSE | OKRA VLIMMEREN | FVV MOL | JEUGDRAAD WESTERLO | ONS HUIS
| IOK | D-CLUB | PROEF HEIST | BIBLIOTHEEK VORSELAAR | VELT | TUINHIER HERSELT | VORMINGPLUS MZW | RURANT | BE-
WONERSGROEP ERNEST CLAESSTRAAT | COHOUSING KEMPEN | OCMW TURNHOUT | DAVIDSFONDS KASTERLEE-LICHTAART |
ULTUREEL CENTRUM 'T GETOUW | HIVA | OKRA | GEZINSBOND MOL | FEMMA LARUM | BEWEGING.NET | FEMMA LICHTAART
WELZIJNSZORG KEMPEN | DE ZONNIGE KEMPEN | CSA DE PLANTENTREKKER | AGENTSCHAP INTEGRATIE EN INBURGERING
| KWB MEERLAAR | DE FAKKEL | SENIORENRAAD BALEN | OKRA SINT DIMPHNA GEEL | PLEEGZORG PROVINCIE ANTWERPEN |
FEMMA VLIMMEREN | HOFKE VAN CHANTRAINE | SPAAK | KWB GEEL PUNT | MOOOV | WELZIJNSSCHAKELS | OKRA GEWEST
OOGSTRATEN-RIJKEVORSEL | SAMENTUIN EIGENAARD | WILLEMSFONDS TURNHOUT/OUD-TURNHOUT | NOORD-ZUIDRAAD
OLEN | BIBLIOTHEEK HERENTHOUT | DAVIDSFONDS LAAKDAL | PONTIFAX | NATUURPUNT DE WULP | OCMW GROBBENDONK |
DC STEDE AKKERS | OUDERCOMITÉ 'T LOCOMOTIEFJE | TIMOTHEUS | KULTUURKONTAKT BEERSE | GEMEENTE BEERSE | GLS
DE WEGWIJZER | SOCIUS | TEAM VLAAMSE BOUWMEESTER | BIBLIOTHEEK HULSHOUT | STADSREGIO TURNHOUT | BEWEGING.
NET HERENTALS | DAM ARCHITECTEN | BC DE LIEREMAN | CULTUURFORUM TURNHOUT | GEZONDHEIDSRAAD MERKSPLAS |
ARZOEN | BIBLIOTHEEK TURNHOUT | GEMEENTE KORTRIJK | KWB VEERLE | OCMW WESTERLO | OOST WEST CENTRUM | LDC
ALBERT VAN DYCK | WERKGROEP STILTE DE MERODE | THOMAS MORE | REPAIRCAFÉ OLEN | MOS MEERHOUT | STADSBOERDERIJ
TURNHOUT | GEMEENTE MOL | CAW DE KEMPEN | NEOS HERSELT | EPO | GEMEENTE KASTERLEE | GEMEENTE ARENDONK |
OKRA GODDELIJK KIND | CSATUIN 'T MOSTERDZAADJE | WELZIJNS- EN GEZONDHEIDSOVERLEG REGIO MOL | LBC | WAERBEKE |
GEMEENTE BALEN | KWB LAAKDAL | SENIORENRAAD MOL | FRIS GEMIXT | BIBLIOTHEEK GEEL | KWB VORST | MONDIALE RAAD
URNHOUT | FEMMA OLMEN | BIBLIOTHEEK ARENDONK | GEMEENTE HULSHOUT | OKRA MEER | ORAKEL | GEZONDHEIDSRAAD
BEERSE | VORMINGPLUS REGIO MECHELEN | BIBLIOTHEEK BALEN |
Partners
99% van onze activiteiten in 2017 gebeurde in samenwerking met deze partners.
62

DE MENSEN
Het team
martine coppieters
coördinator
martine@vormingpluskempen.be
JAN VAN HOUT
adjunct-coördinator
jan@vormingpluskempen.be
jef VAN eyck
sociaal-cultureel werker
jef@vormingpluskempen.be
christa Truyen
sociaal-cultureel werker
christa@vormingpluskempen.be
katrien loots
sociaal-cultureel werker
katrien@vormingpluskempen.be
sarah deckx
sociaal-cultureel werker
sarah@vormingpluskempen.be
viviane schuer
sociaal-cultureel werker
viviane@vormingpluskempen.be
dirk raeymaekers
communicatiewerker
dirk@vormingpluskempen.be
De Raad van Bestuur
De Raad van Bestuur bestaat uit
Myriam Bergmans, Stefaan De
Wit, Leen Dries, Assunta Geens,
Igor Geubbelmans, Paul Goossens,
Mieke Hens, Wendy Mercelis, Lut
Mertens, Tinne Peeters en Gust van
Dongen.
De Algemene
Vergadering
De Algemene Vergadering van
Vormingplus Kempen bestaat uit
mensen uit diverse maatschappelijke
sectoren van de Kempen. Ze
telt momenteel 39 leden.
Contact
Vormingplus Kempen vzw
Prins Boudewijnlaan 9 bus 2
2300 Turnhout
Open elke werkdag van 9 tot 17 uur
T 014 41 15 65
E info@vormingpluskempen.be
W www.vormingpluskempen.be
facebook https://www.facebook.com/vormingpluskempen
ontwerp: Vormingplus Kempen
druk: www.maes-natuurlijk.be, op Cyclus-100% gerecycleerd papier
verantw. uitg. Martine Coppieters, p/a Prins Boudewijnlaan 9 bus 2, 2300 Turnhout
63

64
met steun van