Historicar-18_NL

Honderd jaar Ford T
Een tiental model T’s klaar voor de
herdenkingsrit.
Een mooie Roadster uit Nederland.
De oudste deelnemende T was een
“Runabout” uit 1912 met aan het stuur
Francine Keys-Luyckx.
Het dashbord van een model T heeft niet
veel om het lijf en de pedalen hebben een
geheel eigen functie!
Op 1 oktober 1908 werd de eerste
Ford T afgewerkt. Neen, hij liep nog
niet van de band. De eerste assemblagelijn
uit de automobielgeschiedenis
(en uit de industriële geschiedenis)
werd door Ford pas in 1913 in gebruik
genomen: de productietijd voor een
model T werd plots gereduceerd van
gemiddeld 12u30 naar anderhalf uur!
Henry Ford zette met zijn T de wereld
op wielen. Bekend is zijn uitspraak
dat de T in alle kleuren te krijgen
was, zolang het maar zwart was. Maar
achter het concept van de T schuilde
wel degelijk een weldoordachte visie:
“een auto voor het volk, groot genoeg
voor de familie, maar klein genoeg
voor het ongeschoolde individu,
gemakkelijk de rijden en te onderhouden,
licht in gewicht en economisch
in het gebruik. Gebouwd met goede
materialen door de beste werklui,
volgens het eenvoudigste ontwerp dat
moderne ingenieurs kunnen ontwikkelen.
Maar hij zal zo goedkoop zijn
dat ook de mensen met beperkte
middelen er een kunnen kopen en
met hun gezin gelukkige momenten
kunnen beleven in Gods’ grote open
ruimten…” aldus Henry Ford.
De Ford T groeide al snel uit tot een
icoon in de automobielgeschiedenis.
Hij werd in 1999 niet voor niets
verkozen tot “Auto van de eeuw”
door een internationaal panel van 130
automobielprofessionals.
Het eerste model werd gelanceerd
voor een prijs van 850$, zonder
opties. Het ging om een auto met
een 2,9 l viercilinder met 20 pk,
gekoppeld aan een versnellingsbak
met twee versnellingen vooruit en
een achteruit. Rijklaar woog de torpedo-versie
540 kg. Het eerste jaar
werden er 10.660 exemplaren van
geproduceerd, toen een record in de
automobielindustrie. Reeds in 1911
werd een eerste fabriek buiten de
VS geopend, in Manchester (GB). In
1919 volgde de eerste fabriek op het
Europese continent, in Kopenhagen.
48
HISTORICAR N°XVIII - 2008
Intussen groeide het aantal modellen
gestaag, en daalde de verkooprijs tot
345$ in 1917 voor het basismodel. In
1922 werd Ford Motor Company in
België opgericht, datzelfde jaar startte
ook de assemblage in Antwerpen.
De laatste model T wereldwijd liep
op 27 mei 1927 van de band. In
totaal werden er ruim 15 miljoen
exemplaren gebouwd, daarmee bleef
hij tot ver in de jaren ’70 het meest
geproduceerde model uit de automobielgeschiedenis
(de Kever nam de
fakkel over).
De verjaardag werd in België gevierd
met een samenkomst van een tiental
T’s op een zonnige septemberzondag.
Zelf mochten we mee met het oudste
exemplaar uit het gezelschap, een
“Runabout” van 1912, van Engelse
origine. De auto werd met meesterlijke
hand bestuurd door dame Francine
Keys-Luyckx. We leerden ondermeer
dat de T beschikt over een zeer gewillige
motor die vanuit de laagste toeren
kan hernemen in tweede versnelling,
dat de benzinetank van 38 liter eigenlijk
wel klein is voor een auto die
rond de 17 liter/100 km verbruikt, dat
de hellingen niet te steil mogen zijn
wil men de benzinetoevoer, die enkel
werkt volgens de zwaartekracht, niet
in gevaar brengen (steile hellingen
neemt men best in achteruit, aldus
onze chauffeur). Maar wat we vooral
onthielden is, dat de chauffeur van
een T eigenlijk een speciaal rijbewijs
verdient: het linkse pedaal dient
om te schakelen (eerste versnelling:
ingedrukt; tweede: los) het middelste
dient voor de achteruit, het rechtse is
de rem. Ontkoppelen doet men met
de hendel rechts die ook de handrem
bedient. Een gaspedaal is er niet. Gas
geven doet men via een hendel links
op het stuur, rechts zit een hendel
die de ontsteking regelt. Eenvoudig?
Misschien voor Henry Ford (en voor
Francine), maar niet volgens onze normen,
en zeker niet in het hectische
verkeer van vandaag!