cover-samengevoegd

INHOUD EDITIE 74 ZOMER 2018
>> BESTEL VORIGE EDITIES OP COLUMBUSTRAVEL.NL/SHOP
118 Schotland
095 Noorwegen
078 Oostenrijk
080 Bulgarije
092 Nederland
089 Zwitserland
084 Italië
MET COLUMBUS LIGT HET AVONTUUR OM DE HOEK
006 Bahama's
020 Ecuador
083 Spanje
090 Senegal
060 Gambia
044 Malta
137 India
VER WEG
020 ECUADOR 18 PAGINA’S
De Andes van binnenuit
Een roadtrip door de zuidelijke
hooglanden van Ecuador voert
naar de Saraguro, een volk met
wortels die teruggaan tot voor de
tijd van de Inca’s. Als reiziger kun je
overnachten bij families en helpen
bij hun dagelijkse bezigheden.
Daarmee is het een van de weinige
plekken waar je de doorgaans zo
gesloten inheemse Andescultuur
van binnenuit kunt leren kennen.
060 GAMBIA 16 PAGINA’S
Ladies first!
We durfden het bijna niet tegen
vrienden te zeggen, want we
hadden de schijn tegen toen we als
vrouwen van middelbare leeftijd
naar Gambia wilden. Het West-
Afrikaanse land staat bekend om
zijn mooie, gespierde jongemannen
die hun diensten graag aanbieden
aan blanke dames met exotische en
THE EARTH
HAS MUSIC
FOR THOSE WHO
LISTEN
erotische honger. Daar was het ons
juist níét om te doen. We werden
beloond met een heerlijke, vrolijke
vakantie die een onderbelichte kant
van Afrika liet zien.
EUROPA
118 SCHOTLAND 11 PAGINA’S
Schotse stiltemomentjes
Wat ons vooral opviel toen we aan
het eilandhoppen sloegen in het
zuidpuntje van de Schotse Hebriden
was the sound of silence. Aan deze
rafelrand van Europa kun je nog
echt even de natuur voor jezelf
hebben en he-le-maal zen worden.
Voor jou in kaart gebracht: vijf
topplekken om stil van te worden.
CITYTRIP
044 VALLETTA, MALTA 13 PAGINA’S
De grootste cultuurschok
van 2018
Valletta, de hoofdstad van Malta
en dit jaar Cultuurhoofdstad van
Europa, is klein van stuk. De pak
xxx
080
062
135 Argentinië
082 Brazilië
131 Namibië
’m beet zevenduizend inwoners
kennen elkaar bij voornaam. Maar
de Maltezen pakken gróóts uit — in
2018 zijn er elke dag diverse evenementen.
Onze tips voor een cultureel
verantwoorde citytrip.
ACHTERGROND: MUZIEK
040 Op muzikale roadtrip door
de States
Je zou kunnen zeggen dat adjuncthoofdredacteur
Mark zijn leven te
danken heeft aan de muziek.
Zijn Amerikaanse vader was dj in
de seventies en ontmoette zo zijn
moeder, een fervente disco bunny.
Vandaar dat de muziekcultuur van
de States hem altijd heeft geboeid.
Een kort geschiedenislesje en zijn
persoonlijke muziektips voor je
volgende roadtrip in de USA!
078 De mooiste openluchtconcertplekken
ter wereld
Van een Noorse grot tot een Sri
Lankaanse bruiloft.
086 Zuid-Afrika
093 Sri Lanka
008 Vanuatu
DE WERELD VAN COLUMBUS
019 Maak je citytrip compleet
met een privéconcert
Voor mínder geld dan een doorsnee
concertavond!
106 Pete Philly slikt vaak
zijn innerlijke Hulk in
Een slepende ziekte hield de
Arubaans-Nederlandse zanger
Pete Philly zeven jaar uit de
running. We spreken we hem
over zijn comeback, zijn geboorteeiland
en de kick van internationale
muziektournees.
SERVICE
010 Alle abonneevoordelen op een rij.
016 Win! 10 prijzen t.w.v. € 3799,
waaronder tickets naar Vietnam
en muziekfestivals
140 Nieuw Columbus Travel-fotoboek:
50 onvergetelijke roadtrips
REISWEBSHOP
144 Reisproducten en -inspiratie.
126 053
026 139 137
012
013

DOMWEG
23° 14’ NOORD, 105° 24’ OOST
GELUKKIG OP DE
happy road
In het uiterste noorden van Vietnam ligt een weg die het antwoord
vormt op de vraag waar je in dit populaire vakantieland
nog écht weg van de massa kunt komen. Door de majestueuze
karstbergen en authentieke inheemse dorpen van de provincie
Ha Giang slingert de Happy Road, die wij de mooiste roadtrip
van Zuidoost-Azië durven te noemen.
FOTOGRAAF TIM BILMAN SCHRIJVER MARK MACKINTOSH
052 053

VIETNAM - HA GIANG
De hemel voor
roadtrippers
Welke roadtripfan ziet
zich niet rijden op de
kronkelende Bac Sumpas?
De top op bijna
2000 meter hoogte wordt
ook wel Quan Ba,
de Hemelpoort, genoemd
en markeerde tot het
eind van de Tweede
Wereldoorlog de grens
van het rijk van de
Hmong, een van de 23
etnische minderheden in
dit deel van Vietnam.
Stap op een
motorfiets om je
hoofd te legen
en compleet te
ontspannen.
Hier geef je
gas om gas
terug te nemen
Vorige pagina’s
Sla een zijweg in
Zelfs buiten de gebaande
paden kun je buiten de
gebaande paden treden.
Vanuit de verharde Happy
Road QL4C lopen
onverharde weggetjes
kriskas door de bergen
naar afgelegen dorpen
waar geen toerist komt.
Neem tijdens je roadtrip
de tijd om een aantal van
deze zijwegen te
verkennen, zoals hier in
de omgeving van het
dorpje Pho Cao.
054 055

VIETNAM - HA GIANG
‘
E
Ontmoet
mevrouw Mai
Mrs. Mai toont met gepaste
trots een van haar creaties:
een van hennepstof gemaakt
kledingstuk waarvan de
patronen symbool staan voor
haar familie en voorouders.
In het dorpje Hop Tien runt
Mrs. Mai een weverij en
winkeltje dat de traditionele,
tweehonderd jaar oude
weefkunst van de etnische
Hmong in leven probeert te
houden. Wat veel bezoekers
aan de weverij niet weten is
dat het personeel bestaat uit
vrouwen die zijn gered uit de
klauwen van Chinese
mensensmokkelaars. Met de
weverij biedt Mrs. Mai hen
een kans om weer een leven
voor zichzelf op te bouwen.
r is geen weg naar geluk, geluk is de weg,’ zei de Boeddha ooit.
In sommige delen van de wereld ben ik geneigd die uitspraak letterlijk te
nemen. Ik sta op bijna tweeduizend meter hoogte in Ha Giang, de noordelijkste
provincie van Vietnam. Onder mij slingert een bergpas, haarspeldbocht na
haarspeldbocht, langzaam een vallei in. In de diepte, even voorbij een dorpje,
strekt zich een lappendeken van rijstvelden uit, met daarachter een zacht
deinende zee van groene heuvels. Aan de horizon, achter een gordijn van
wolken, weet ik dat Vietnam ophoudt en China begint. Alles is stilte.
Quan Ba, de top van de berg waar ik op sta, markeerde tot de Tweede
Wereldoorlog de grens van het rijk van het etnische Hmong volk. De locals
noemen hem de Hemelpoort. Hier begint een van de mooiste wegen van Zuidoost-Azië.
Op onze wegenkaart wordt hij aangeduid als de QL4C. Maar de
inwoners van Ha Giang bedachten er een betere naam voor: Hanh Phuc,
de Happy Road. Want ondanks dat de weg begin jaren zestig met bloed, zweet
en tranen door duizenden vrijwilligers uit de bergen werd gehakt, heeft ze het
leven van de mensen in deze uithoek van het land immens verbeterd.
‘Voordat de weg er lag moesten mijn opa en oma soms dagenlang op eten
of vervoer wachten,’ zegt onze vrolijke, 22-jarige tolk Sunny. ‘Alles gebeurde
te voet of te paard. Met de komst van de weg is letterlijk een wereld open-
gegaan.’
Veel auto’s of vrachtwagens ziet de Happy Road niet – de weg is smal en
Ha Giang blijft een van de armste, meest onherbergzame delen van Vietnam –
maar brommers en motorfietsen zijn er in overvloed. Voor de meeste locals
zijn dit de enige betaalbare voertuigen. De komende dagen gaan fotograaf
Tim, tolk Sunny en ik ons tussen die tweewielers mengen om ruim drie-
honderd kilometer aan asfalt en avontuur af te leggen.
‘Wat een waanzinnig landschap,’ zeg ik tegen Sunny, turend naar de in lage
bewolking hangende bergen. Hij lacht en start ook zijn motor.
‘Wacht maar, je hebt nog niets gezien!’
Bergen als familie-erfstuk
Het duurt niet lang of ik moet Sunny groot gelijk geven. Om ons heen ontvouwt
zich een landschap dat uit The Lord of the Rings lijkt te zijn gekopieerd.
Valleien met traag stromende, modderige rivieren worden afgewisseld met
nauwe ravijnen. Op trapsgewijs oplopende rijstterrassen zijn boeren, getooid
in rieten hoedjes, net begonnen zaadjes te planten voor de volgende oogst.
We rijden langs plukjes eenvoudige houten huisjes die vervaarlijk balanceren
op bergpassen en maken van tijd tot tijd plaats voor colonnes waterbuffels die
naar akkers sjokken. Elke bocht die we maken heeft een verrassing in petto,
maar qua schoonheid overtreft niets de schier eindeloze zee aan vlijmscherpe
kalkstenen bergen die voor onze neus de asgrauwe hemel in priemen. Ze zijn
het resultaat van tientallen miljoenen jaren erosie en tektonische activiteit.
Her en der wordt de groene wildgroei op de bergen opgebroken door een
lelijk litteken – een kale rotswand die door een aardverschuiving is bloot-
gelegd. Vorig jaar kwam daardoor nog een familie om het leven, zegt Sunny.
‘Met hun hele hebben en houden zijn ze weggevaagd, de diepte in. Het is de
prijs die we betalen voor het leven in de bergen.’
Het landschap is zo bijzonder dat de Unesco dit deel van Vietnam in 2011
uitriep tot beschermd gebied, het Dong Van Geopark. De Vietnamese overheid
056
057

Lord of the
Ringweg
De slingerweg nabij
het dorpje Sung Trai,
midden in het Dong
Van karstplateau, dat
een groot deel van de
provincie Ha Giang
beslaat. De kalkstenen
(karst) bergen in dit
gebied zijn bijzonder
spectaculair — je waant je
in deze zee van puntige
groene rotsen in een
Lord of the Rings-film.
De bergen zijn ontstaan
door een combinatie van
tektonische activiteit en
erosie over miljoenen
jaren.
VIETNAM - HA GIANG
058 059

VIETNAM - HA GIANG
looft subsidies uit aan locals om ze ervan te weerhouden bomen te kappen of
lukraak gewassen te planten, maar dat zet maar beperkt zoden aan de dijk.
In de toppen van sommige bergen zie ik vuurtjes branden, met rookwalmen
die opgaan in de heiige hemel. De as wordt gebruikt als een soort kunstmest
om de onvruchtbare grond een oppepper te geven.
‘Kijk om je heen,’ zegt Sunny. ‘We zitten hier tussen de 1000 en 1500 meter
hoogte en er wil maar bar weinig groeien tussen al het gesteente. Het leven
hier is hard, en je pakt wat je pakken kan.’
Bovendien zijn de bergen geen eigendom van de staat, maar van de locals
zelf. Elke ontzagwekkende piek die wij aan de horizon zien is het eigendom
van een familie.
‘Bergen zijn onze erfstukken – ze worden doorgegeven aan elke nieuwe
generatie,’ legt Sunny uit. ‘Mijn eigen familie heeft twee bergen. Eentje om
rijst te verbouwen en eentje is gereserveerd voor mijn toekomstige gezin.’
De schaduwkant van de Happy Road
Onze eerste pitstop is het slaperige dorpje Hop Tien, waar we een afspraak
hebben in de weverij van mevrouw Vang Thi Mai. Ik ben amper binnen of
krijg van haar een gehavend exemplaar van het tijdschrift Forbes in handen
gedrukt, een speciale editie over de invloedrijkste Vietnamezen. ‘Ik sta op
nummer vijf.’ Mais bolle gezichtje blaakt van de trots. Ze legt uit dat ze met
haar weverij de ruim tweehonderd jaar oude oude weeftechnieken van het
Hmong volk levende wil houden. Die bestaat uit het fijnstampen, vlechten,
spinnen en bleken van hennepvezels. Een kunst die Hmong vrouwen reeds als
kind is bijgebracht en die prachtige kleding, tassen en doeken oplevert, te
koop in het winkeltje dat bij de weverij hoort.
Maar de werkelijke reden waarom Mai in Forbes staat, is haar personeel.
Veel van de ruim honderd meisjes en jonge vrouwen die in de weverij werken
zijn het slachtoffer geweest van mensensmokkel. Het probleem begon in
2003. Meiden tussen de 16 en 22 jaar werden gekidnapt en over de grens met
China, amper zes kilometer verderop, gebracht. Met als doel ze door te
verkopen als echtgenotes, dwangarbeiders of prostituees. In sommige gevallen
werden de slachtoffers door hun eigen familie of partner ontvoerd. Als het
deze vrouwen lukte te ontsnappen – vaak met dank aan de Chinese en
Vietnamese politie – konden ze daardoor niet terug naar hun eigen, vertrouwde
omgeving. Bovendien werden ze na terugkomst in het het dorp
behandeld as outcasts, zonder enig inkomen, onderdak of hoop.
‘Ik wilde deze vrouwen een tweede kans bieden,’ zegt Mai. ‘Door mijn
werkplaats hebben ze een inkomen, een kans op een eigen leven. Sommige
zijn zelfs weer geaccepteerd door hun familie en konden trouwen. Maar ik zie
het als mijn belangrijkste taak deze vrouwen te doen beseffen dat wat ze is
overkomen niet hun fout is. Zíj zijn het slachtoffer.’
In het rijk van de opiumkoningen
Dat mensensmokkel niet het enige unhappy aspect van de Happy Road is,
ontdekken we in de buurt van het plaatsje Dong Van. Verscholen tussen de
dennenbomen en omringd door een dikke stenen muur, staat daar in een
afgelegen vallei een complex met terracotta daken in Chinese stijl. Het paleis
van de Hmong koningen Vuong Chinh Duc en Vuong Chi Thanh. Inmiddels is
hun monarchie opgeheven en het gebouw verlaten, maar de 64 kamers zijn
Elke berg die je
hier ziet is het
eigendom van
een familie.
Bergen
zijn onze
erfstukken
stille getuigen van een bladzijde uit de Vietnamese geschiedenis die maar
weinig wordt besproken: de opiumhandel. In de negentiende eeuw, toen Vietnam
door de Fransen werd gekoloniseerd, was opium een van de belangrijkste
inkomstenbronnen voor de staat. De zwaar verslavende hars van de plant
werd op Frans bevel op grote schaal verwerkt in fabrieken en doorverkocht
aan China, in ruil voor onder andere zijde en thee. De Fransen werkten daarvoor
samen met lokale drugsbaronnen, onder wie de Hmong koningen van Ha
Giang. Ook veel Vietnamezen raakten verslaafd aan opium – een maatschappelijk
probleem dat hardnekkig standhield nadat Vietnam onafhankelijk werd
van Frankrijk en in handen viel van de communisten.
Sunny rilt bij de gedachte. ‘Nog tot de jaren negentig, toen het Vietnamese
leger hard begon op te treden tegen de opiumboeren, hadden we hier in Ha
Giang een junkieprobleem.’
Ik verwonder me over de veerkrachtigheid van de Vietnamezen. Armoede,
mensensmokkel, opiumverslaving – stuk voor stuk grote problemen die de
geest van de bevolking niet hebben kunnen breken. En dan heb ik het niet
eens gehad over alle oorlogen die het land alleen al in de twintigste eeuw
heeft moeten verduren.
We klimmen weer in het zadel van onze motorfietsen en rijden naar onze
homestay, een pension dat door een lokale familie wordt gerund. In de voetbergen
even buiten het plaatsje Dong Van heeft de schemering ingezet en
kleurt de zon de kale kalkstenen rotswand die voor onze weg oprijst rozeoranje.
De gele huisjes van het stadje steken fel af tegen dichtbeboste bergen.
Ik word voor de zoveelste keer op deze roadtrip bevangen door een gevoel
van ontzag voor de weergaloze natuur van Ha Giang en de mensen die zich
erin staande weten te houden.
Als we het door groene akkers omzoomde erf van de homestay op rijden, is
Mua, de 27-jarige vrouw des huizes, voor het avondeten bezig kool te wassen
060
061

Het echte
dorpsleven
Du Gia is het dorpje waar
we tijdens onze roadtrip
het meest van onder
de indruk waren.
Het fotogenieke plaatsje
is omsloten door
magnifieke kalkstenen
bergen waar zandpaadjes
doorheen lopen. Deze
zijn bij uitstek geschikt
voor korte en lange
wandelingen. Boeren
zijn in de bergen en op
de akkers in het dorp
de hele dag in de weer.
Kenmerkend voor dit
deel van Ha Giang zijn de
paalwoningen. De begane
grond wordt doorgaans
voor opslag gebruikt en
op de verdieping erboven
wordt geleefd.
VIETNAM - HA GIANG
Elke bocht
die je tijdens
een roadtrip in
Ha Giang inslaat
heeft een
verrassing
in petto
062 063

VIETNAM - HA GIANG
Het diepste ravijn
van Zuidoost-Azië
De 192 kilometer lange
Nho Que, een van de
spectaculairste rivieren
van Ha Giang, ontspringt
in buurland China.
Hij perst zich op veel
plekken door kalkstenen
bergen, zoals hier, in de
Tu San Canyon. Je hebt
er perfect zicht op vanaf
de Ma Pi Leng-pas, het
onbetwiste hoogtepunt
van je roadtrip.
Links
Thuis bij de locals
De zestigjarige Nêo,
gefotografeerd in haar
huis in het dorpje Nam
Dam. Ze behoort tot de
Dao, een van de 23
etnische minderheden in
Ha Giang. De zilveren
halskettingen en
armbanden zijn
erfstukken die van
generatie op generatie
letterlijk worden
overgedragen.
064
065

VIETNAM - HA GIANG
in grote rode teilen. Haar twee kleine kindjes spelen buiten met een bal,
slaperig gadegeslagen door hun hond. Een vrediger tafereel is nauwelijks
denkbaar, maar toch wil ik het over oorlog hebben …
‘De oorlogen? Daar praten Vietnamezen niet meer over,’ zegt Mua. ‘Er is in
het recente verleden veel leed geweest. Eerst kwamen de Fransen. Daarna,
in de jaren zestig, de Amerikanen. En vervolgens de Chinezen, eind jaren
zeventig. Maar dat is geschiedenis. En Vietnamezen kijken niet terug, alleen
maar vooruit.’
Ik knik. De Chinezen waar Mua naar verwijst waren de laatste grote vijand
van Vietnam, tijdens een korte maar bloedige oorlog die in 1979 hier op de
grens met China woedde. De inzet: landjepik. Dit jaar organiseert de Vietnamese
overheid herdenkingen, maar volgens Mua en andere Vietnamezen die
we later op onze reis zullen spreken, moeten de locals daar niets van hebben.
‘Veel mensen stierven, veel gebouwen werden verwoest. Ook mijn familie
moest alles opnieuw opbouwen. Maar we zijn een sterk volk, we geven niet
op. En daar ben ik trots op.’
Goed geboerd
Aan het eind van de middag
komen boeren in de
idyllische Mien-riviervallei,
zoals hier bij het dorpje
Dong Ha, terug van hun
akkers met hun waterbuffels.
De meeste mensen
verbouwen mais en rijst.
Wil je voor 400 euro met me trouwen?
Even later kunnen we aan tafel, of beter, op de mat aanschuiven. Voor het
eten worden bij Vietnamese families traditiegetrouw matten op de grond uitgerold
en op bordjes allerlei lekkere gerechten geserveerd. Hier in het noorden
zijn onder andere gestoomde loempia’s en in tomaat gesauteerde tofu een
specialiteit. Kleine glaasjes happy water, rijst- of maiswijn, moeten de dorst
lessen. Na elke proost schudden alle drinkers elkaar de hand. Vietnamese
gastvrijheid ten top.
Na een paar glaasjes happy water willen onze gastvrouw en -heer
vanavond wel wat meer vertellen over de meer ongebruikelijke gebruiken van
de maar liefst 23 etnische minderheden in Ha Giang. Naast de Hmong kun je
hier kennismaken met onder andere de Dao, Tay, Man en Nung. Ze spreken
elk hun eigen taal en dragen elk hun eigen traditionele kleding, maar ze
hebben ook veel dingen gemeen. Hun oorsprong in het zuiden van China,
bijvoorbeeld, waar ze vanaf de zeventiende eeuw door repressieve dynastieën
uit werden verdreven. En dan is er de verering van de voorouders.
‘Elke dag bidden we tot onze voorouders en vragen ze om voorspoed en
gezondheid,’ bevestigt gastvrouw Mua, die bij de Hmong hoort. Sunny, lid van
de Dao-minderheid, valt haar bij. ‘En we geloven in kwade en goede geesten.
Goede geesten waken vanuit de hemel over hun familie en geliefden. Als ik
echt goed ziek ben, slacht ik een kip als offer.’
Dierenoffers zijn gemeengoed onder de locals. Iedereen, met uitzondering
van de allerarmsten, heeft dan ook klein vee zoals kippen en ganzen.
Voor grote gebeurtenissen als begrafenissen en bruiloften worden, als de overledene
rijk genoeg was, een waterbuffel of varken geslacht. Over bruiloften
gesproken, Sunny behoort met zijn 22 jaar tot de eerste generatie Dao die zijn
eigen partner kan kiezen. Voor eerdere generaties was er louter sprake van
gearrangeerde huwelijken. Sunny laat weten dat hij zijn vriendin op geheel
21ste-eeuwse wijze heeft ontmoet, via Facebook. Maar een huwelijk staat nog
niet in de planning. ‘Eerst nog effe sparen,’ zegt hij. ‘Want de bruidegom is
066
067

VIETNAM - HA GIANG
Wil je met me
trouwen?
dat is dan
400 euro!
verplicht een bruidsschat te betalen aan de familie van de bruid.’ Kosten-
plaatje: een slordige vierhonderd tot duizend euro. ‘Maar het is de allerbeste
investering die je maar kunt doen. Voor ons Dao is familie alles. We geloven
dat we ons leven lang voor elkaar moeten zorgen, tot de dag dat we sterven.
En als we dat niet doen, zullen we door bliksem worden getroffen.’
Happy end
Save the best for last, denk ik als ik de volgende dag op mijn motortje weer de
bergen in rijd voor het laatste stukje Happy Road: een twintig kilometer lange
pas die de naam Ma Pi Leng draagt. Terwijl ik via de ene na de andere haarspeldbocht
naar 1500 meter hoogte klim, stijgen de vlinders in mijn buik naar
mijn hoofd. Overal waar ik kijk zie ik met mos bedekte, kalkstenen pieken
waar flarden mist uit opstijgen. Locals, beladen met rieten manden, schoffels
en scheppen, klauteren op de steile bergwanden, om gewassen te planten of
vuurtjes te stoken. Met schijnbaar net zo veel gemak dalen ze ook weer de
flinterdunne bergpaadjes af, naar houten huisjes die lukraak op de rotsen
lijken te zijn geplakt. Op de pas trekt een oneindige stroom van brommers en
motors voorbij. Soms zijn er hele families op geïnstalleerd, compleet met
bossen bloemen of grote bundels gras. Ondertussen jagen bont geklede
Hmong meisjes langs de kant van de weg hun geitjes achterna en verkopen
jongetjes er kool, mais en rijst.
Als ineens een gigantisch ravijn met smaragdgroen water voor mijn neus
opdoemt, besluit ik een pitstop in te lassen en alles even rustig in me op te
nemen. Het gaat om de Tu San Canyon, waar de rivier Nho Que zich tussen
honderden meters hoge rotswanden perst. Een andere motorrijder heeft
dezelfde ingeving en gaat naast me staan. Hij stelt zich voor als Thuong, een
dertigjarige monteur die vaker de pas neemt. ‘De Ma Pi Leng is het mooiste
deel van Ha Giang,’ zegt hij. ‘Ik voel me altijd intens gelukkig en vredig als ik
hier kom, zelfs als het minder gaat in mijn leven. De weg heet niet voor niets
de Happy Road.’ Dan begint hij spontaan zachtjes te zingen. Een romantisch
liedje, zegt hij, over hoe mooi het leven is.
Met een grote glimlach op het gezicht laat ik het natuurschoon op me
inwerken en denk ik na over de woorden van Thuong. Om geluk te vinden
moeten we ongeluk niet uit de weg gaan. Want alleen door moeilijkheden te
hebben doorstaan, en erdoor te groeien als mens, weten we ook wat geluk is.
De Vietnamezen, en de inwoners van Ha Giang in het bijzonder, belichamen
deze wijsheid. Ik neem me voor om daar vaker bij stil te staan als ik in Nederland
weer het leven van alledag oppak. Maar voor nu ben ik domweg gelukkig
op de Happy Road.
068
069