15.04.2024 Views

Roots 5 2024 - Inkijkexemplaar

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

+ MAAI MEI NIET: : ZO CREËER JE EEN BIJENBUFFET<br />

MEI <strong>2024</strong><br />

• BELEEF DE NATUUR •<br />

13 wilde<br />

melodieën<br />

Luister naar de roep<br />

van de natuur<br />

Lachen met<br />

de groene<br />

specht<br />

5<br />

hotspots<br />

Lelietje-van-dalen<br />

Gewone<br />

kameleonspin op<br />

Italiaanse orchis<br />

wandelen<br />

Dwingelderveld &<br />

wereldbomen in De Lutte<br />

Maak kennis met<br />

de zeldzame<br />

kieuwpootkreeftjes<br />

GRIEKSE LENTE<br />

PLANTENPRACHT OP EILAND CORFU


Kwestie<br />

Al zo lang ik bij <strong>Roots</strong> werk, keert de discussie<br />

over het wel of niet laten zien van nestfoto’s<br />

regelmatig terug. Reden om er De Kwestie aan<br />

te wijden, te lezen op pagina 78. De teneur:<br />

doe het niet. Daar wil ik graag meer nuance in<br />

aanbrengen, aan de hand van voorbeelden die<br />

in <strong>Roots</strong> hebben gestaan. Zo publiceerden we in<br />

2017 een reportage over lepelaars die broeden<br />

in de bomen langs een fietspad in Haarlem.<br />

De lepelaars hebben daar de nesten gekraakt<br />

van blauwe reigers en je hoeft slechts te stoppen<br />

op het fietspad om te kunnen fotograferen.<br />

Vorig jaar plaatsten we in de reportage over<br />

kluten aan de rand van Arnhem een foto van<br />

een kluut op een nest. Vooraf vroegen we de<br />

fotograaf hoe hij deze foto had gemaakt: “Met<br />

een 600 mm-lens op een crop-camera, dus<br />

effectief 900 mm. En gefotografeerd vanuit<br />

de auto - als schuilhut - aan de kant van de weg<br />

bij Waterrijk Oost.” Tele lenzen zijn niet voor<br />

niets uitgevonden.<br />

Foto’s van spechtennesten zijn ook voer voor<br />

discussie, maar zoals een van mijn collega’s zei:<br />

“Vanaf ons terras kan ik met een verrekijker of<br />

tele lens zo in het nest van een specht kijken. Als<br />

ik de teneur van het artikel volg, zou ik buiten<br />

geen koffie meer mogen drinken.” Hij zei dit<br />

met een knipoog, maar het geeft wel aan dat<br />

de discussie niet zo zwart-wit is.<br />

“Leg de grootst mogelijke zorgvuldigheid aan<br />

de dag”, zegt de Vogelbescherming op haar<br />

website. En dat geldt niet alleen voor nestfotografie.<br />

Reden waarom we richtlijnen hebben<br />

opgesteld over verantwoord fotograferen, zie<br />

rootsmagazine.nl/ethiek. Wat je ook doet, doe<br />

het met hart voor de natuur!<br />

24 Wandelen in het Dwingelderveld<br />

66 De roep van de natuur<br />

Caroline Vogel,<br />

hoofdredacteur<br />

caroline.vogel@roularta.nl<br />

facebook.com/rootsmag<br />

twitter.com/rootsnl<br />

instagram.com/rootsnl<br />

nl.pinterest.com/rootsmagazinenl<br />

rootsmagazine.nl/podcast<br />

Kijk voor het laatste<br />

natuurnieuws, nog meer<br />

lezersfoto’s en wandelen<br />

fotografietips op<br />

rootsmagazine.nl.<br />

4 MEI <strong>2024</strong><br />

60 Wereldbomen in De Lutte


HELP DE BIJEN<br />

Maai mei niet<br />

pag. 72<br />

Oertijdkreeftjes 34<br />

Plantenpracht op Corfu 80<br />

BELEVEN & ONTDEKKEN<br />

07 Nu in de natuur<br />

18 Leren van de natuur<br />

20 Podcastvogel van de<br />

maand: groene specht<br />

43 <strong>Roots</strong> vogelreizen <strong>2024</strong><br />

44 Het lelietje-van-dalen<br />

in 5 hotspots<br />

66 13 wilde melodieën<br />

96 Sterren kijken met<br />

Govert Schilling<br />

FLORA & FAUNA<br />

34 Kieuwpootkreeften<br />

40 Wat een vraag!<br />

72 Maai mei niet<br />

74 In de ban van varens<br />

78 De kwestie:<br />

nestfotografie<br />

80 Groene parel Corfu<br />

FOTOGRAFIE<br />

52 Lezersfoto’s: thema<br />

lentemacro’s<br />

inhoud<br />

- Mei -<br />

WANDELEN<br />

24 Lenteroute in nationaal<br />

park Dwingelderveld<br />

(+ routekaart)<br />

60 Natuurommetje in het<br />

arboretum Poort Bulten<br />

71 Nieuwe wandelgids:<br />

De mooiste stilteroutes<br />

van Nederland<br />

COLUMNS<br />

06 Saskia struint<br />

50 Beestenboel<br />

58 De kleintjes van Krekels<br />

95 Groener leven<br />

ELKE MAAND<br />

33 Cadeau bij een<br />

abonnement <strong>Roots</strong><br />

65 Post<br />

90 <strong>Roots</strong> recenseert<br />

98 Colofon & lezersservice<br />

99 Volgende maand<br />

Podcastvogel<br />

de groene specht<br />

PAG. 20<br />

Hotspots lelietje-van-dalen 44<br />

COVERONDERWERPEN - COVERFOTO EDWIN GIESBERS<br />

MAGAZINE.NL 5


BRUNO MATHIEU/BIOSPHOTO/NIS<br />

GROENE<br />

GEHEIMZINNIGE<br />

LACHEBEK<br />

SPECHT<br />

De laatste jaren doet de groene specht<br />

het opvallend goed: het aantal broedparen<br />

is sinds de jaren 90 zelfs ver-<br />

dubbeld. Je hoort dus steeds vaker<br />

zijn aparte, lachende geluid. Nu nog<br />

proberen er eentje te zien...<br />

TEKST PAUL BÖHRE<br />

20 MEI <strong>2024</strong>


GETTY IMAGES<br />

De groene specht is een beetje een<br />

rare eend in de bijt, want in tegenstelling<br />

tot veel van zijn soortgenoten<br />

zoekt hij zijn voedsel niet tegen de stam<br />

van een boom, maar op de grond. Het is<br />

een echte mieren specialist. En om die<br />

mieren te verschalken, heeft deze vogel<br />

een extreem lange en elastische tong<br />

van meer dan 10 centimeter, waarmee<br />

met speels gemak mieren uit hun ondergrondse<br />

tunnels worden gepriegeld.<br />

Het uit einde van de tong vormt een plat<br />

en verbreed orgaan met haakvormige<br />

uitstekels, dat ook nog eens<br />

onafhankelijk kan worden<br />

bewogen. Bovendien produceert<br />

een grote, uit twee delen<br />

bestaande speeksel klier een stof<br />

die de tong kleverig houdt, zodat de<br />

spechten zelfs de diepliggende larven<br />

en cocons van mieren uit hun nest<br />

kunnen oplikken, net als een echte<br />

miereneter.<br />

Vloeibare brij<br />

Een van de redenen waarom je groene<br />

spechten niet makkelijk te zien krijgt,<br />

is hun voedselvoorkeur: mieren nesten<br />

liggen meestal goed verscholen tussen<br />

de bomen. Een andere reden is dat de<br />

groene specht niet vaak roffelt, en als-ie<br />

dat toch doet, dan zacht. Dit doen ze<br />

alleen om zelf hun nestholte te maken,<br />

en zo’n nest wordt vervolgens jarenlang<br />

achtereen gebruikt. In 15 tot 30 dagen<br />

hakken het mannetje en het vrouwtje<br />

afwisselend het nest uit. De 6 tot 8 eieren<br />

worden op de bodem van het nest<br />

gelegd, zonder behaaglijk laagje mos<br />

of veren. Zowel het mannetje als het<br />

vrouwtje broedt. De twee wisselen elkaar<br />

om de 90 tot 150 minuten af. Na<br />

3 weken broeden komen de eieren uit<br />

en worden de jongen gevoerd met een<br />

vloeibare brij op basis van insecten, die<br />

de ouders in de krop bewaren.<br />

Heldergele stuit<br />

Groene spechten broeden vooral in<br />

de duinen en het kleinschalige cultuurlandschap<br />

met oude bomen, maar<br />

de laatste jaren ook steeds vaker in<br />

recreatiebossen, stadsparken en sportparken.<br />

In grote bosgebieden broeden<br />

ze vaak alleen langs de randen of rond<br />

kale stukken. Ze ontbreken in grootschalige<br />

open landschappen.<br />

Hoor je een groene specht roepen, wat<br />

klinkt als een melodieus lachen, speur<br />

dan de bosranden af of kijk uit naar uitstekende<br />

dode takken, want daar wil<br />

de specht graag zitten om goed zicht te<br />

hebben op de omgeving. Meestal zul je<br />

de specht alleen zien wegvliegen.<br />

Opvallend zijn dan de diep golvende<br />

vlucht, het forse lichaam en de heldergele<br />

stuit. Wie de vogel toch wat beter in<br />

Enkele dialectnamen<br />

van de<br />

groene specht<br />

zijn houtspecht,<br />

lachspecht en<br />

maarts veulen.<br />

de verrekijker krijgt, zal zien dat de kop<br />

opvallend getekend is met een rode<br />

kruin en een zwarte vlek rondom het<br />

oog. De mannetjes hebben daarnaast<br />

nog een rode (baard)streep onder de<br />

snavel, bij de vrouwtjes is deze zwart.<br />

In de zomer vliegen de onvolwassen<br />

vogels uit. Je herkent ze aan de aparte,<br />

zwarte vlekken over het hele lichaam.<br />

Zij zijn nog wat minder schuw, waardoor<br />

je meer kans maakt om er eentje<br />

goed te bekijken. Zeker het proberen<br />

waard, want het zijn prachtige vogels.<br />

><br />

MAGAZINE.NL 21


<strong>Roots</strong>wandeling<br />

met routekaart<br />

Nationaal park<br />

Dwingelderveld<br />

Afrika in Drenthe<br />

Addergebroed<br />

Wanneer doemt er een giraf op? De Dwingeloose Heide van het nationale park<br />

Dwingelderveld heeft dankzij wuivend gras op het eerste gezicht wel wat weg van de<br />

Okavangodelta in het klein. Maar als je beter kijkt tijdens deze wandeling, zie je maar liefst<br />

vier heidesoorten tussen het gras. En met wat geluk ‘scoor’ je kraanvogels en draaihalzen.<br />

Koeien, schapen en reeën zijn de grootste<br />

dieren op de Dwingeloose Heide en in het<br />

eraan grenzende bos, de Anserdennen. Giraffen<br />

of olifanten moet je er maar bij denken tijdens<br />

de wandeling. Maar dat is niet moeilijk, want<br />

dankzij de uitgestrektheid, het wuivende gras<br />

en een paar kromgebogen dennen die de vlakte<br />

onderbreken, kom je vanzelf in ‘savanne sferen’.<br />

Bij de vennen (in totaal liggen er wel zestig in<br />

het nationale park Dwingelderveld) verwacht je<br />

elk moment een paar antilopen die komen drinken.<br />

In werkelijkheid ontdek ik bij een van mijn<br />

verkenningen een paar dorstige reetjes aan de<br />

rand van de Davidsplassen. Een paar dodaarzen<br />

dobberen op het water. Ik zie ze vanuit de kijkhut.<br />

En hoera, er vliegen op dat moment ook<br />

nog twee kraanvogels in de verte.<br />

Op zonnige dagen in het<br />

voorjaar liggen zwarte<br />

mannetjesadders op<br />

het zand. Ze warmen hun Kans op kraanvogels<br />

spermacellen op voor de<br />

“Die kraanvogels zijn echt een aanwinst. Sinds<br />

grotere, bruine vrouwtjes.<br />

een paar jaar broeden jaarlijks twee paren<br />

Na de paring verdwijnen<br />

achter de Davidsplassen”, vertelt boswachter<br />

de mannetjes, waarschijn<br />

lijk onder de grond. Hans Krol van Natuurmonumenten. In totaal<br />

Tip: blijf op afstand, want<br />

ze kunnen bijten en ze<br />

zijn giftig.<br />

zitten er zeven broedparen in het Dwingelderveld.<br />

Ze hebben bijna elk jaar een paar jongen.<br />

“Je zou dus verwachten dat het aantal kraande<br />

boswachter de bedoeling dat voor 2027 de<br />

provincies deze snippers weer zoveel mogelijk ><br />

vogels snel kan toenemen. Maar ik moet een<br />

‘winstwaarschuwing’ geven: jaarlijks overleeft<br />

meestal slechts één tot drie jongen. Dat komt<br />

doordat de kraanvogels in het voorjaar nestelen<br />

TEKST MONIQUE VAN KLAVEREN FOTO’S ERNST KREMERS E.A. MET DANK AAN RIET ELSHOF<br />

op een eilandje. Dat wordt bij het bouwen van<br />

het nest nog omringd door water, wel zo veilig.<br />

Echter, zodra het warmer wordt – zoals de<br />

afgelopen jaren – verdroogt het ven snel en dan<br />

kunnen predatoren bij het nest komen. Zoals<br />

de vos. Toch is dit minder dramatisch dan het<br />

lijkt. Kraanvogels kunnen namelijk zo’n 20 tot<br />

25 jaar oud worden. Ze hoeven dus niet elk jaar<br />

een jong groot te brengen, want ze hebben<br />

genoeg tijd om zich voort te planten.”<br />

Grootste van Europa<br />

Natuurmonu menten is samen met Staatsbosbeheer<br />

eigenaar van het nationale park<br />

Dwingelderveld. Het 47 km 2 grote natuurgebied<br />

bestaat uit bos, natte en droge heide en nog<br />

wat andere zaken, zoals de sterrenwacht. Krol:<br />

“De natte heide is een van de meest bijzondere<br />

onderdelen van het Dwingelderveld. Het<br />

Dwingelderveld is met zo’n 30 km 2 het grootste<br />

natte aaneengesloten heidegebied van West-<br />

Europa. Maar verkijk je daar niet op: rond 1850<br />

was het vele malen groter. Er zijn alleen wat<br />

postzegeltjes van overgebleven.” Het is volgens<br />

1 Het gouden uurtje bij het Drostenveen.<br />

2 Bosbeekje nabij Witteveen.<br />

24 MEI <strong>2024</strong>


1<br />

2<br />

FILMTIP<br />

Kijk voor een filmpje van<br />

deze wandelroute op<br />

rootsmagazine.nl/video.<br />

MAGAZINE.NL<br />

25


Hé, heide!<br />

Tijdens het wandelen zie je behalve de<br />

zeer bekende struikheide ook dopheide<br />

als het wat natter is, zoals bij het<br />

Drostenveen. Dat herken je aan de roze<br />

dopjes. Dopheide bloeit vanaf juni tot<br />

oktober. Kraaiheide staat rechts van het<br />

pad tussen wandelknooppunt 72 en 50.<br />

Dit struikje heeft zwarte besjes, die een<br />

lekkernij vormen voor kraaien. Vandaar<br />

de naam. Dieper in het gebied komt ook<br />

lavendelheide voor, maar het is verboden<br />

om van de paden af te gaan, want dan<br />

beschadig je de zeer kwetsbare natuur.<br />

Het Drostenveen op de Dwingeloose Heide.<br />

26 MEI <strong>2024</strong>


Het nationale park Dwingelderveld telt<br />

maar liefst 60 vennen, waarvan 40 stuks zich<br />

op de Dwingeloose Heide bevinden<br />

MAGAZINE.NL<br />

27


kieuwpootkreeften in Nederland en België<br />

Levende<br />

fossielen<br />

In het vroege voorjaar verschijnen de kieuwpootkreeftjes uit<br />

het niets. Gracieus op hun rug zwemmend, glijden ze stilletjes voorbij in<br />

het ondiepe water. Je krijgt ze maar zelden te zien, want er zijn slechts<br />

vijf soorten in Nederland en België en elke soort is zeldzaam. <strong>Roots</strong>columnist<br />

René Krekels vertelt over deze oertijdkreeften die al miljoenen<br />

jaren overleven dankzij een bijzondere strategie.<br />

TEKST EN FOTO’S RENÉ KREKELS<br />

34 MEI <strong>2024</strong>


ORANJE-BLAUW<br />

ZWEMMEND GERAAMTE<br />

HUMUSKIEUWPOOTKREEFT<br />

MAGAZINE.NL 35


GETTY IMAGES<br />

4<br />

2<br />

3<br />

1<br />

5<br />

5<br />

1 Landgoed Eerde<br />

2 Buitenplaats Leyduin<br />

3 Landgoed Staverden<br />

4 Klooster Ter Apel<br />

5 Ulvenhoutse Bos<br />

hotspots<br />

LELIETJE-VAN-DALEN<br />

In mei duikt het lelietje-van-dalen op in de bossen. Vaak<br />

zie je een grote groep witte klokjes in het groen onder<br />

een paar oude eiken of beuken. Ze vermeerderen zichzelf<br />

vrij makkelijk met hun wortelstokken, vandaar dat ze zo’n<br />

mooi tapijt vormen. <strong>Roots</strong> geeft je de beste 5 hotspots.<br />

TEKST MONIQUE VAN KLAVEREN<br />

44 MEI <strong>2024</strong>


MAGAZINE.NL<br />

45


GETTY IMAGES<br />

Lekkerrrr! Bijen, hommels en kevers vinden<br />

de nectar van het lelietje-van-dalen heerlijk.<br />

Zij laten zich lokken door de zoete geur die de bloemetjes<br />

verspreiden en zorgen zo voor de bevruchting.<br />

46 MEI <strong>2024</strong>


5<br />

hotspots lelietje-van-dalen<br />

GETTY IMAGES<br />

GETTY IMAGES<br />

ECHT<br />

DUIZENDGULDENKRUID.<br />

REE<br />

1<br />

Landgoed<br />

Eerde<br />

- Overijssel -<br />

In de buurt van Kasteel Eerde (bij<br />

Ommen) stuit je op het gelijknamige<br />

landgoed op een groepje oude beukenbomen<br />

waar bijna elk jaar het lelietjevan-dalen<br />

uitbundig bloeit. Alleen<br />

afgelopen jaar was er nauwelijks een wit<br />

bloemetje te zien en hingen de bladeren<br />

in mei slap, volgens <strong>Roots</strong>-journalist<br />

Monique van Klaveren. “Ze begonnen<br />

zelfs eind mei al bruin te kleuren, iets<br />

wat normaal gesproken pas in augustus<br />

of september gebeurt. Het was te warm<br />

en te droog. Terwijl het op die plek nog<br />

weleens vrij drassig kan zijn. Dit jaar is<br />

de grondwaterstand flink verhoogd door<br />

de hevige regenval in de winter. Dus ik<br />

heb goede hoop dat je de trosjes er weer<br />

volop kunt bewonderen. Als dat zo is,<br />

ruikt het daar ook altijd erg lekker.”<br />

Waar: kasteel Eerde, Kasteellaan 1 in<br />

Ommen. Tip: <strong>Roots</strong>-wandeling Kasteel<br />

Eerde (rootsmagazine.nl/wandelen/<br />

wandelroute-landgoed-eerde).<br />

Ook te zien: vleermuizen (er<br />

hangen ruim 100 kasten), kleine bonte<br />

spechten, ringslangen, reeën, libellen en<br />

waterjuffers (vooral de weidebeekjuffer)<br />

bij de meanderende Regge.<br />

Horeca: restaurant De Nieuwe Brug<br />

(denieuwebrugommen.nl).<br />

2<br />

buitenplaats<br />

Leyduin<br />

- Noord-Holland -<br />

Buitenplaats Leyduin is beroemd om<br />

zijn stinsenplanten. Ook het lelietjevan-dalen<br />

is daar op meerdere plekken<br />

te zien, want Landschap Noord-Holland<br />

graaft de vermeerderde planten uit<br />

en herplaatst ze elders. Zo breiden<br />

de stinsenplanten zich uit. Het lelietjevan-dalen<br />

is overigens officieel geen<br />

stinsenplant, maar wordt het er wel<br />

vaak toe gerekend omdat het een voorjaarsbloeier<br />

is. In februari zie je eerst het<br />

speenkruid en het sneeuwklokje. Later<br />

volgen de bosanemoon, krokus, narcis,<br />

vogelmelk, holwortel, ooievaarsbek en<br />

tot slot het lelietje-van-dalen.<br />

Waar: buitenplaats Leyduin,<br />

Woestduinweg 4 in Vogelenzang.<br />

Er zijn diverse wandelroutes<br />

( landschapnoordholland.nl).<br />

Ook te zien: echt duizendguldenkruid,<br />

genadekruid, geelhartje<br />

en reukgras (met name in de zomer).<br />

Horeca: Gasterij Leyduin<br />

(gasterijleyduin.nl).<br />

Paspoort<br />

• Naam: lelietje-van-dalen of<br />

meiklokje (Convallaria majalis).<br />

De Nederlandse naam is afgeleid<br />

van de Latijnse naam, want convallis<br />

betekent ‘dal’. Majalis is het Latijnse<br />

woord voor mei.<br />

• Uiterlijk: in de bloeitijd vallen<br />

de vele witte klokjes op. Ze hangen in<br />

trosjes aan de stelen. Voor de bloeitijd<br />

(in april) groeien de bladeren van elk<br />

individueel plantje om elkaar heen en<br />

beschermen ze zo de trosjes tegen<br />

vorst, regen en wind. De plant wordt<br />

meestal maximaal 30 cm hoog.<br />

• Vruchten: de bevruchte bloemetjes<br />

vormen een bes, die in het najaar<br />

rood verkleurt. In de bes zitten twee<br />

blauwe zaden, maar deze zijn niet<br />

noodzakelijk om ervoor te zorgen dat<br />

er steeds meer lelietjes-van-dalen<br />

komen. De wortelstokken doen het<br />

meeste werk. Zij vermeerderen zich<br />

ondergronds.<br />

• groeiplaats: meestal onder<br />

loofbomen, in de halfschaduw. Behalve<br />

in bossen van natuurorganisaties is het<br />

lelietje-van-dalen vaak ook te vinden<br />

op landgoederen, in parken, tuinen en<br />

begroeide duinvalleien. Belangrijk is<br />

dat de grond vochtig en slechts licht<br />

tot matig verrijkt is met voedingsstoffen.<br />

Als het heel droog en warm is<br />

in mei, heeft het lelietje-van-dalen het<br />

erg moeilijk.<br />

• Verspreiding: in bijna heel<br />

Nederland kun je het lelietje-vandalen<br />

vinden, behalve in volledig kale<br />

polders. Ook in Vlaanderen zie je<br />

het lelietje-van-dalen, vooral in het<br />

midden van het gewest.<br />

MAGAZINE.NL<br />

47


ADOBE STOCK<br />

Wilde<br />

melodieën<br />

Ook in Nederland vind je nog<br />

natuurgebieden waar het stil is.<br />

Hier kun je volop genieten van<br />

de geluiden van de wildernis. Sluit<br />

je ogen en luister naar de roep<br />

van de raaf, wolf of een ander<br />

fascinerend dier.<br />

TEKST DANIËL MULDER<br />

66 MEI <strong>2024</strong>


NATUURSYMFONIE<br />

1<br />

RAAF<br />

Op steeds meer plekken in Nederlandse<br />

natuurgebieden hoor je de raaf. Sterker<br />

nog: tegenwoordig maak je in alle<br />

provincies kans op deze grootste zangvogel<br />

van Europa. Meestal hoor je raven<br />

eerder dan dat je ze ziet. Ze hebben een<br />

rijk repertoire aan geluiden, maar de<br />

rauwe en diepe keelklank ‘kroaK-kroaK’<br />

is het vaakst te horen. In het voorjaar<br />

halen ze bovendien tijdens de baltsvlucht<br />

de gekste capriolen uit waarbij ze ook<br />

luid ‘krokken’.<br />

XXXXXXXXXXXXX<br />

2<br />

PAUL BÖHRE<br />

GROTE GROENE<br />

SABELSPRINKHAAN<br />

De zingende mannetjes van de grote<br />

groene sabelsprinkhaan vormen vaak<br />

het achtergrondkoor op een zwoele<br />

zomeravond in de buitenlucht. Tot<br />

in oktober is hun luide ratelroep te<br />

horen. De mannetjes produceren het<br />

karakteristieke geluid door met hun<br />

voorvleugels over elkaar te wrijven.<br />

Dat levert een luide, schelle en langgerekte<br />

ratel op die soms wel een paar<br />

minuten kan duren. De sprinkhaan<br />

is egaal groen gekleurd en heeft een<br />

bruine streep over de bovenkant van<br />

de kop en het halsschild.<br />

ZWARTE SPECHT<br />

Van alle spechten roffelt de zwarte<br />

specht verreweg het hardst. Deze<br />

metalhead met z’n zwarte outfit<br />

headbangt als de beste. Zijn roffelende<br />

drum solo’s zijn kilometers ver te<br />

horen. Het kenmerkende rode hoedje<br />

maakt de zwarte specht helemaal<br />

uniek. Je moet wel geluk hebben deze<br />

specht te spotten: de grootste specht<br />

van Europa is erg schuw en weet zich<br />

altijd nét aan de achterkant van een<br />

boom te positioneren. Maar in het<br />

voorjaar kun je genieten van zijn<br />

lachende roep.<br />

4<br />

3<br />

ANOUK VAN DER ZEE<br />

EDELHERT<br />

De lokroep van het edelhert is misschien<br />

wel het bekendste dierengeluid van<br />

Nederland. Dit unieke geluid – burlen<br />

genoemd – kun je in het najaar beluisteren<br />

op de Veluwe, in het Weerterbos en<br />

in de Oostvaardersplassen. In het najaar<br />

proberen de mannetjes om de hindes<br />

voor zich te winnen. Dit gaat gepaard<br />

met luide burlgeluiden en wapen -<br />

gekletter van de geweien als het tot<br />

vechten komt. Niet zelden vallen er<br />

gewonden bij dit spectaculaire natuurfenomeen<br />

in september.<br />

5<br />

GETTY IMAGES<br />

ISTOCK<br />

JUNIKEVER<br />

De junikever is iets kleiner dan de overbekende<br />

meikever, maar lijkt er wel op.<br />

De junikever is wat warmer bruin van<br />

kleur en hariger. Junikevers vind je<br />

vooral op weiden en braakliggende<br />

terreinen. ’s Avonds vliegen ze rond<br />

boomkruinen en huizen. De larven<br />

leven eerst ondergronds van plantenwortels.<br />

Na twee jaar zijn de larven<br />

ontwikkeld, vindt de verpopping plaats<br />

en vliegen ze als volwassen kevers uit.<br />

Tijdens het vliegen maken ze een<br />

opvallend brommend geluid, net<br />

als de meikevers trouwens.<br />

MAGAZINE.NL<br />

67


BUFFET<br />

VOOR<br />

BIJEN<br />

HELP DE<br />

NATUUR<br />

DOOR NIET<br />

TE MAAIEN<br />

Er is een eenvoudige manier om bijen en andere<br />

insecten te helpen. Laat het grasveld in je tuin een<br />

maand met rust en omarm de wildernis. Doe mee<br />

aan Maai Mei Niet en geef zo de natuur een duwtje<br />

in de rug. De actie uitgelegd in 5 vragen.<br />

1<br />

TEKST DANIËL MULDER FOTO GETTY IMAGES<br />

Wat is Maai Mei Niet?<br />

Het idee is even simpel als doeltreffend.<br />

Heb je een grasveldje in<br />

je tuin, laat dit dan in de maand<br />

mei met rust door niet te maaien.<br />

Die oproep tot luiheid heeft een<br />

reden. Je gazon bestaat namelijk<br />

uit meer dan gras. Door het gras<br />

niet – of gedeeltelijk – te maaien<br />

en je gazon een beetje te laten<br />

verwilderen, kunnen planten als<br />

paardenbloem, witte klaver en<br />

madeliefje tot bloei komen. Daar<br />

profiteren bijen, vlinders en andere<br />

insecten van die in de lente een<br />

grote behoefte hebben aan nectar<br />

en stuifmeel als voedsel.<br />

Maai Mei Niet is overgewaaid uit<br />

België, waar de actie al enkele jaren<br />

loopt. Maar de wortels van de nietmaaiactie<br />

liggen in het Verenigd<br />

Koninkrijk, waar de actie No Mow<br />

May heet. Daar leerden ze al snel<br />

dat je door niet te maaien tot wel<br />

tien keer meer bijen en andere<br />

insecten kunt aantrekken. In<br />

Nederland is de actie een initiatief<br />

van Stichting Steenbreek, Flora van<br />

Nederland, Bijenstichting en Velt.<br />

4<br />

2<br />

Hoe werkt<br />

het en hoe<br />

doe je mee?<br />

Meedoen is eenvoudig: laat je<br />

grasveld in mei met rust. Wil<br />

je weten wat het niet maaien<br />

precies oplevert, meld je dan aan<br />

via maaimeinietnederland.nl.<br />

Dan ontvang je informatie over<br />

welke bloemen er in je grasveld<br />

groeien en welke insecten erop<br />

afkomen. Door in juni de bloemen<br />

te tellen in één vierkante<br />

meter van je niet-gemaaide<br />

gras, kun je de nectar score van<br />

je grasveld bepalen.<br />

3<br />

Wat is<br />

de nectarscore?<br />

De nectarscore drukt uit<br />

hoeveel nectarsuiker je gazon<br />

per dag produceert. Door de<br />

nectarscores van elke plant die<br />

je telt in die ene vierkante meter<br />

op te tellen en te vermenigvuldigen<br />

met het aantal vierkante<br />

meters dat je hebt laten groeien,<br />

kun je de nectarscore bepalen.<br />

Zo weet je hoeveel nectar jouw<br />

niet-gemaaide gazon per dag<br />

produceert voor bijen, vlinders<br />

en andere bestuivers.<br />

Welke planten profiteren<br />

vooral door niet te maaien?<br />

De paardenbloem is de absolute nectarkampioen. Kruipend zenegroen<br />

staat op de tweede plaats wat nectarproductie betreft, hondsdraf op<br />

drie, witte klaver op vier en gewone margriet op vijf.<br />

72 MEI <strong>2024</strong>


5<br />

Hoeveel bijen<br />

profiteren ervan?<br />

In België werd in 2023 de hoogste<br />

Nationale Nectarscore behaald sinds de<br />

start van Maai Mei Niet in 2021. In 2023<br />

konden dagelijks 21 miljoen bijen eten van<br />

de Maai Mei Niet-gazons. In 2021 lag dat<br />

aantal op 14 miljoen en 2022 op 17 miljoen.<br />

In Nederland deed in 2023 in totaal<br />

840.000 m 2 aan gazons mee. In totaal<br />

zijn meer dan 11.000 bloemen geteld in<br />

de telvakken van één vierkante meter.<br />

Dat leverde een nectarproductie op van<br />

30 milligram per vierkante meter, al met<br />

al voedsel voor ruim 2,5 miljoen bijen.<br />

- LOKROEP VAN NECTAR -<br />

Bloemen maken nectar om bestuivers<br />

zoals bijen en vlinders aan te trekken.<br />

Nectar dient als een beloning voor deze<br />

dieren. Wanneer ze de nectar uit een<br />

bloem halen, komen ze in contact met<br />

het stuifmeel van de bloem. Dit stuif-<br />

meel blijft aan hun lichaam plakken en<br />

wordt vervolgens overgebracht naar<br />

andere bloemen waar het bijdraagt aan<br />

bestuiving. Bestuiving is essentieel voor<br />

de voortplanting van veel planten,<br />

omdat het helpt bij de vorming van<br />

zaden en vruchten.<br />

MAGAZINE.NL 73


PLANTENPRACHT<br />

OP CORFU<br />

GROENE<br />

PAREL<br />

IN DE<br />

IONISCHE ZEE<br />

Vuurwants op gewone tongorchis.<br />

Corfu is het noordelijkste van<br />

de Ionische Eilanden. Het is ook<br />

het groenste Griekse eiland,<br />

vooral dankzij de rijke variatie<br />

in de plantenwereld, met<br />

onder meer bijna 40 soorten<br />

orchideeën. Vooral in de lente is<br />

het er prachtig als veel planten<br />

in bloei staan. Een prima manier<br />

om het eiland te verkennen is<br />

te voet, door de weelderige<br />

vegetatie, langs de goudgele<br />

zandstranden en over steile<br />

kusten, zoals natuurfotograaf<br />

Edwin Giesbers deed.<br />

TEKST EN FOTO’S EDWIN GIESBERS<br />

80 MEI <strong>2024</strong>


De Mediterranean crane’s bill is een geraniumsoort en algemeen op Corfu.<br />

Straalscherm wordt ongeveer 75 cm hoog en heeft witte, kantachtige bloemen.<br />

MAGAZINE.NL 81

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!