Belgische Herder nr 3

Wormen en ontwormen
Auteur: Thea van Niekerk
Wormbesmettingen bij honden zijn vrij normaal. Bijna alle
honden hebben wel een paar wormen. Zolang het aantal beperkt
blijft, hebben ze e r geen last van. Bij grotere aantallen kunnen
gezondheidsproblemen ontstaan.
Jong en oud
Vooral spoelwormen komen vaak voor bij honden. Pups worden al
via de moedermelk besmet. Ook al zijn pups ontwormd, ze worden
snel weer opnieuw besmet. Of een hond problemen gaat krijgen
ligt enerzijds aan de leeftijd en conditie van de hond en anderzijds
aan het type worm. Jonge dieren zijn vatbaar, maar ook volwassen
honden kunnen gemakkelijk een nieuwe infectie oplopen. Gezonde
volwassen dieren zullen doorgaans een bepaalde immuniteit
opbouwen, waardoor worminfecties weinig kans krijgen. Bij dieren
met een wat mindere weerstand kunnen wormen wel tot problemen
gaan leiden. Vaak zijn dit maagdarmproblemen en bij grote aantallen
wormen kunnen verstoppingen van de darmen optreden. Anderzijds
kan een flinke worminfectie er ook voor zorgen dat de gezondheid
en weerstand van de hond aangetast wordt. De wormen verhinderen
de opname van voedingsstoffen uit de darmen, waardoor de hond
onvoldoende binnen krijgt. Niet alleen vermageren de dieren dan, maar
ook kunnen gebreksverschijnselen ontstaan.
Soorten wormen
Er komen verschillende soorten wormen voor bij honden. In de kades
worden ze nader toegelicht. Niet alle wormen zijn even schadelijk voor
de hond en ze komen ook niet allemaal even frequent voor. Een aantal
soorten wormen, zoals de spoelworm, kan ook besmettelijk zijn voor de
mens. Spoelwormen zijn ook meteen de meest voorkomende soort.
Bestrijden van worminfecties
De standaard methode om wormen te bestrijden is met behulp van
chemische middelen. Deze ontwormingsmiddelen doden de wormen
af, maar werken niet lang door. Er kan dus bijna direct weer een herinfectie
optreden. Het heeft daarom ook weinig zin om ‘preventief’ te
ontwormen. Het vaak gegeven advies om 4 maal per jaar te ontwormen
is gebaseerd op risico-inperking: honden die zo vaak behandeld
worden, zullen geen grote besmetting hebben. Bij ander diersoorten
heeft dit echter tot grote problemen geleid met wormresistentie;
wormmiddelen werken op termijn niet meer.
Het gebruik van wormmiddelen kan daarbij ook nadelen hebben,
omdat ze bijwerkingen kunnen hebben. Bekende bijwerkingen zijn:
overgeven, diarree, kwijlen, gebrek aan eetlust, onrust, sloomheid,
spiertrillingen, (tijdelijk) verlies van coördinatie, jeuk en huidirritatie.
Niet alle middelen geven al deze bijwerkingen en de reactie van de
hond kan per middel verschillen. Rassen met de MDR1-mutatie kunnen
overgevoelig zijn voor bepaalde ontwormmiddelen. Deze mutatie komt
Spoelwormen
Spoelwormen zijn de meest voorkomende worm bij honden.
De larven migreren door het lichaam en ontwikkelen zich in de
darmen verder, van waaruit ze eitjes uitscheiden. Overmatige
spoelworminfecties uiten zich in diarree, braken en kuchen. Pups
zijn gevoeliger voor spoelwormen dan volwassen honden. Ze
kunnen dan een typisch bol buikje krijgen door gasvorming. Bij
langdurige ernstige besmetting kunnen de honden hun voedsel
slechter verteren en vermageren daardoor sterk.
Spoelwormen zorgen voor een enorme eiproductie die met de
ontlasting naar buiten komt. Een volwassen vrouwtje produceert
al gauw 200.000 eitjes per dag. Deze eitjes komen terecht in onze
leefomgeving, zijn daar zeer resistent tegen omgevingsinvloeden
en kunnen tot waarschijnlijk enkele jaren infectieus blijven.
Lintwormen
Lintwormen komen ook redelijk vaak voor, maar zijn schadelijker
dan spoelwormen. Ze kunnen flinke schade aan de darmwand
veroorzaken, wat de opname van voedingsstoffen vermindert.
Lintwormen zijn vooral schadelijk voor de hond zelf. Je kunt zien
dat je hond lintwormen heeft, doordat er rijstkorrel-achtige
witte stukjes in de ontlasting of rondom de anus van de hond
zitten. Dit kan irritatie aan de anus geven, waardoor de hond
kan gaan sleetje rijden. Lintwormen worden ook door vlooien
overgebracht. Behandel je je hond tegen lintwormen, dan
moet je dus ook altijd een vlooienbehandeling toepassen om
herbesmetting te voorkomen.
Een geval apart is de vossenlintworm. In een klein deel van
Nederland (en een groot deel van de rest van Europa) komt een
aparte lintworm voor: de vossenlintworm. Deze lintworm is niet
schadelijk voor honden, maar kan gevaarlijk zijn voor mensen.
Via vossenuitwerpselen, besmette aarde of door het eten van
zelf geplukte bosvruchten of paddenstoelen kunnen de eitjes
worden ingeslikt. Ook via ontlasting van een besmette hond
kunnen de eitjes in mensen terecht komen. De infectie begint
bijna altijd in de lever, waarna het larvale stadium doorgroeit
in andere organen en bloedvaten. Symptomen zijn pijn in de
leverstreek, misselijkheid, braken en geelzucht, of bij aantasting
van de longen hoesten en benauwdheid. Niet elke besmetting
veroorzaakt ziekte. Bij een infectie kan het, ondanks alle schade
die aangericht wordt, toch wel 5-15 jaar duren voordat klachten
duidelijk naar voren komen. Een ernstige aantasting van de lever
zonder behandeling kan tot de dood leiden.
NVBH | Oktober 2019 11