Helperbel 4-2019_LR

Tekst: Sharon Smit
Foto: www.oorlogsgravenstichting.nl
Andere tijden
Ter nagedachtenis aan de
moord op Gerrit Spaans in
Helpman
Op 18 november 1944 werd aan de Helper Brink bij het
toenmalige HBS gebouw Gerrit Spaans door de Duitse
bezetter op straat gefusilleerd. Het is dit jaar
75 jaar geleden dat dit in onze buurt plaatsvond.
Stadspark
In oktober 1944 waren honderden Groningers verplicht
tewerkgesteld in het Stadspark in het zuidwesten van
de stad Groningen. De op 4 juni 1917 in Westwoud
geboren Gerrit Spaans was een van hen. Het Stadspark
werd door de zogenoemde ´Organisation Todt´ volledig omgevormd tot tankterrein. Een
antitankgracht werd dwars door het park aangelegd, dwars door de sportvelden, de
Noorderlaan en de renbaan heen. Veel bomen waren in die tijd al gekapt voor brandhout.
HBS
Wanneer twee mede-tewerkgestelden in het Stadspark er tussenuit knijpen en even later
door de Landwachters worden aangehouden, gaat het mis. Gerrit probeerde nog te
voorkomen dat de twee gemist zouden worden op appèl. Hij besluit hun arbeidskaarten,
die elke dag geteld werden, mee naar huis te nemen. Maar een dag later wordt hij
gearresteerd en ondergebracht in de kelder van het HBS-gebouw waar nu het Zernike
college inzit.
Afschrikwekkend
Deze school was in de Tweede Wereldoorlog gevorderd door de Organisation Todt. In de
kelder werd Gerrit eerst enige tijd mishandeld door een bewapende Duitse militair. En ‘s
avonds wordt hij dan bij de ingang van de school gefusilleerd. De Duitsers legden zijn
lichaam vervolgens als afschrikwekkend voorbeeld op de hoek van de Helper Brink - Coendersweg.
Op zijn lichaam werd een bord gelegd met de tekst “ik heb geweigerd graafwerk
te verrichten”. Pas een dag later mocht zijn lichaam worden weggehaald.
Ter nagedachtenis aan deze gebeurtenis werd op 18 november een plaquette onthuld in de
school.
40