Seasons Garden XXL tuinboek - 2021 - Inkijkexemplaar

XXL
Tuinboek
204
pagina’s
garden
4 seizoenen
tuinieren
• Inspirerende buitenkijkers in elk
seizoen • Mini-vijvers • Praktische
stap-voor-stap info • Vlinder- en
bijenlokkers • Plantportretten +
verzorgingstips • Koken uit de tuin
• De mooiste seizoensborders
+ plattegrond • Sprookjesachtige
winterbloeiers • Bloeiende
bodembedekkers
& 24x Tuinklusjes voor elke maand
2021 € 14,95 AP

4 seizoenen tuinieren
lente
zomer
MAART
10 Buitenkijker:
stadstuin in bloei
15 Aan de slag: een
hanging basket
maken
16 Plantportret:
mini-cyclaampjes
21 Aan de slag:
zomerbollen, nu
planten straks
genieten
22 Het geheim van
de lenteborder
24 24x
maart-tuinklusjes
APRIL
26 Buitenkijker:
schilderen met
lentebollen
31 Aan de slag:
een plantensteun
maken
32 12x bloeiende
bodembedekkers
34 Tuininspiratie:
voorjaarsbloeiers
in potten
40 24x
april-tuinklusjes
MEI
42 Buitenkijker:
paars paradijs
47 Aan de slag:
bladgroente kweken
48 Oogstkoken:
radijzen kweken +
recept
50 Plantportret:
pioenrozen
55 Aan de slag:
waterlelie planten
56 24x
mei-tuinklusjes
JUNI
60 Buitenkijker: elk
jaar een andere tuin
64 12x mooi én
eetbaar in de border
66 Tuininspiratie:
de (mini)vijver
71 Aan de slag: tips
voor waterplanten
72 Het geheim van
de zomerborder
74 24x
juni-tuinklusjes
JULI
76 Buitenkijker:
tuinieren aan de kust
81 Aan de slag:
rozen planten en
verzorgen
82 Plantportret:
schermbloemen
87 Aan de slag: een
boeket uit eigen tuin
88 12x vlinder- en
bijenlokkers in je tuin
90 24x
juli-tuinklusjes
AUGUSTUS
92 Buitenkijker:
biologische pluk- en
proeftuin
97 Aan de slag:
druiven houden en
snoeien
98 Oogstkoken:
tuinbonen kweken
+ recept
100 Plantportret:
Tagetes
105 Aan de slag:
Tagetes planten en
verzorgen
106 24x
augustus-tuinklusjes
6 SEASONS

INHOUD | SEASONS TUINBOEK
herfst
winter
SEPTEMBER
110 Buitenkijker: een
vleugje symmetrie in
de tuin
115 Aan de slag:
pelargonium
planten en
verzorgen
116 Het geheim van
de herfstborder
118 Tuininspiratie:
grassen in potten,
van laag naar hoog
124 24x septembertuinklusjes
OKTOBER
126 Buitenkijker: een
tuin in herfstlicht
131 Aan de slag:
de mooiste haag
132 12x voor elke tuin
een herfstboom
134 Tuininspiratie:
de pompoen
136 Oogstkoken:
pompoen kweken
+ recept
138 Aan de slag:
lentebollen voor
later, wintergroen
voor nu
140 24x
oktober-tuinklusjes
NOVEMBER
142 Buitenkijker:
serene tuinkamers
147 Aan de slag: zo
maak je de vijver
winterklaar
148 Oogstkoken:
uien kweken + recept
150 Plantportret:
bessen, pluizenbollen
en bijzondere
zaden
155 Aan de slag:
sfeerverlichting voor
een sprookjestuin
156 24x novembertuinklusjes
DECEMBER
160 Buitenkijker:
verstilling in de
wintertuin
165 Aan de slag:
planten beschermen
tegen de kou
166 Coulissedecor in
de vier jaargetijden
168 Plantportret:
helleborus
172 24x decembertuinklusjes
JANUARI
174 Buitenkijker: het
werk op de kwekerij
gaat in de winter
gewoon door
178 8x groenblijvende
heesters
en struiken
179 Aan de slag:
de kunst van het
vormsnoeien
180 12x sprookjesachtige
winterbloeiers
182 Plantportret:
hamamelis
186 24x
januari-tuinklusjes
FEBRUARI
188 Plantportret:
sneeuwklokjes
192 Oogstkoken:
boerenkool kweken
+ recept
194 Buitenkijker:
alvast een blik op
de lente
199 Aan de slag:
binnen voorzaaien
200 24x
februari-tuinklusjes
&
4 Lezersactie: boek
‘De Groene Tuin’ cadeau
voor nieuwe abonnees
202 Colofon
SEASONS 7

8 SEASONS

Lente
Een nieuw begin,
een start van een
heerlijk zonovergoten
tuinseizoen.
De tuin gaat weer
stralen
SEASONS 9

lente
BUITENKIJKER | MAART
Stadstuin in bloei
Het is bepaald geen gangbare tuin die tuin- en landschapsontwerper Carien van Boxtel
aanlegde. Tussen de historische muren van haar stadstuin in hartje Zaltbommel creëerde ze
haar eigen ‘hortus conclusus’. Het werd een heerlijke proeftuin vol geslaagde experimenten.
Hoe bijzonder is deze tuin?
“De achtermuur in de tuin maakt deel uit van de middeleeuwse
Zaltbommelse stadsmuur. Doordat de tuin grenst
aan het negentiende-eeuwse Stadswallenpark kijken we
uit op mooie, oude bomen. De achtergevel van ons huis is
eigenlijk de voorgevel: ooit had de stadsmuur openingen
en van daaruit liep je dan naar de woning. Vanuit onze
tuin kijk je mooi op de Sint-Maartenskerk.”
Wat heb jij er zelf aan veranderd?
“Zeventien jaar geleden troffen we hier een heel formele
tuin met veel buxushaagjes en perkjes. Hij was tot in de
puntjes ontworpen door een van de vorige eigenaren,
maar helemaal niet mijn smaak. We kwamen met drie
kinderen en een hond van een boerderij met veel ruimte,
een boomgaard en veel natuurlijke borders. Het mocht
allemaal een stuk informeler en tegelijkertijd wel passend
bij de stad. Tuinarchitect Arend Jan van der Horst heeft
het masterplan gemaakt. Hij ontwierp lange vormen
met paden en gazons. Er zijn kleine niveauverschillen
gemaakt, waarmee je een soort oneindigheid creëert. De
versmalling in het midden met de berceau zorgt voor een
vals perspectief en interessante doorkijkjes. Hierdoor lijkt
de tuin veel ruimtelijker dan vijfhonderd vierkante meter.”
Welke elementen zorgen voor structuur?
“De paden, terrassen, muren en het gazon zorgen voor
een rustige basis. Net als de oude esdoorns, de honingboom
bij het kasje en de fruitbomen in de boomgaard.
Op de hoeken van de boomgaard staan steeds twee
hagen, evenwijdig aan elkaar. Een idee van Arend Jan.
Ze geven begrenzing, maar toch ook openheid. Ik heb
achteraf spijt dat ik voor een beukenhaag, Fagus sylvatica,
heb gekozen en niet voor een haagbeuk, Carpinus
betulus, met z’n mooie open winterstructuur. Beukenhaag
blijft veel te lang bruin in de lente en dat past niet bij
mijn voorjaarsstemming. Belangrijk in deze tuin zijn ook
de voorjaarsbloeiende heesters. Er staan bijvoorbeeld
prachtige toverhazelaars en magnolia’s. Een favoriet is
de Stachyurus praecox, de staartaar. De honderden
bungelende aartjes trekken massa’s vlinders aan. Vorig
voorjaar zat er een hele groep gehakkelde aurelia’s op.”
Je favoriete vaste planten?
“Voor het gemak zijn de borders allemaal ingeplant met
betrouwbare groene vaste planten. Ze geven ook structuur
en vormen een mooie basis. Zo staan hier Acanthus
mollis ‘Rue Ledan’, Lunaria rediviva, veel varens, nog veel
meer helleborus, Brunnera, Persicaria amplexicaulis,
10 SEASONS

Aan
de
slag
maart
Viooltjes, maagdenpalm (Vinca major)
en Narcissus ‘Lemon Drops’
Maak een hanging basket voor instant voorjaar
1. Haal de benodigde spullen in huis:
de gewenste hangmand, balkon- of
muurhaken, veenmos (Spaghnum) -
deze moet goed vochtig aanvoelen - ,
hangingbasketgrond (droogt minder
snel uit), kleikorrels, Osmocote-meststoftabletten
en natuurlijk de gewenste
planten. Gebruik als basis een mooie
bladplant als Helichrysum petiolare,
klimop (Hedera helix), Dichondra,
penningkruid (Lysimachia nummularia),
bonenkruid (Satureja hortensia) of
hondsdraf (Glechoma). In kleurige
eenjarigen is een enorme keus. Je kunt
ook aardbeien, trostomaatjes of kruiden
kiezen voor een minimoestuin.
2. Hangmanden hebben elke dag
water nodig. Op warme of winderige
dagen soms zelfs tweemaal per dag.
Meng eerst de kleikorrels door de
hangingbasketgrond om het water
langer vast te houden.
3. Wanneer er sprake is van een ronde
speciale hangingbasketmand, zet deze
dan op een grote bloempot of emmer.
Bij een lange rieten bloembak deze
controleren op goede afwatering door in
de plastic binnenlaag gaatjes te knippen.
4. Breng langs de binnenkant van de
mand het veenmos, circa 3 tot 5 cm
dik, aan. Druk deze stevig aan en leg
daarop een dikke laag met hangingbasketgrond.
5. Dompel de kluiten van de platen in
een emmer met water tot er geen luchtbellen
meer omhoog komen. Haal de
kluiten voorzichtig een beetje uit elkaar.
6. Plant de eerste laag planten, schuin
naar beneden en met de wortels in de
grond, goed verdeeld over de hele mand.
Bij de traditionele hangingbasketmand
van buiten naar binnen door de spijlen.
7. Leg een laag veenmos over de
kluiten en langs de rand en druk deze
stevig aan. Hierover weer een laag
hangingbasketgrond.
8. Plant de tweede laag plantjes op
dezelfde wijze en druk daarna de
Osmocote-meststoftabletten in
de potgrond. Kijk op de gebruiksaanwijzing
voor de hoeveelheid per
oppervlak. Daaroverheen weer een
laag veenmos, over de kluiten en langs
de rand, en druk deze stevig aan.
9. Eventueel een derde laag planten
aanbrengen op de zelfde manier als
bij stap 6. Werk de bovenkant mooi
af met planten en veenmos. Vul de
hanging basket niet helemaal tot aan
de rand. Blijf hier circa 5 cm onder,
anders stroomt deze elke keer over
bij het water geven of bij een stevige
regenbui.
SEASONS 15

58 SEASONS

De tuin staat in
volle bloei
en we genieten van
de warme dagen
buiten
de warme dagen
Zomer
SEASONS 59

zomer
12x
Mooi & lekker
Joyce maakte deze mooie én eetbare bordercombinatie van
eenjarigen en enkele vaste planten. Achter de naam staan de
delen van de plant die eetbaar zijn.
1. Leeuwenbek (Antirrhinum)
– bloemen
2. Zoete aardappel (Ipomoea batatas
‘Bronze’) – knol
3. Komkommerkruid (Borago officinalis)
– bloemen en bladeren
4. Oost-Indische kers (Tropaeolum
majus) – blad en bloemen
5. Citroenverbena (Lippia
citriodora) – blad
6. Begonia (Begonia) – bloemen
7. Tijm (Thymus vulgaris) – blad
en steel
8. Snijbiet (Beta vulgaris) – blad en steel
9. Venkel (Foeniculum vulgare) – knol
en jong topgroen
10. Cosmea (Cosmos bipinnatus)
– bloemblaadjes
11. Kardoen (Cynara cardunculus) –
verdikte stengelknop
12. Rode basilicum (Ocimum basilicum
‘Magic Blue’) – blad, stengels en
bloemen
1
2
3
64 SEASONS

Aan
de
slag
juni
Waterdrieblad (Menyanthes trifoliata)
Waterlelie (Nymphaea
‘Pygmaea Rubra’)
Snoekkruid (Pontederia cordata)
Diep, dieper, diepst
Waterplanten die wortelen overleven alleen bij de gewenste waterdiepte. Daarom een lijstje
met dieptes, die overigens ook op het plantenetiket staan.
Waterlelies op hun tenen
De waterdiepte voor waterlelies luistert
heel nauw. Een waterlelie die te diep
in het water staat, zal met zijn bladeren
en bloemen het wateroppervlak niet
bereiken. Til de plant dan wat op door
hem op stenen te zetten. Dwergwaterlelies
zijn geschikt voor ondiepe
schalen en bakken. Deze kleintjes,
zoals de Nymphaea ‘Pygmaea Alba’
(wit), Nymphaea ‘Pygmaea Helvola’
(zachtgeel) en Nymphaea ‘Pygmaea
Rubra’ (rood) hebben al genoeg aan
een waterdiepte van 10 tot 30 cm.
Kleine waterlelies (zoals ze vaak
worden aangeduid) zijn heel geschikt
voor tonnen, kuipen en terrasvijvers
met een waterdiepte tussen de
20 en 50 cm. Mooie kleine waterlelies
zijn Nymphaea ‘Albatros’ (wit),
Nymphaea ‘Ellisiana’ (rood) en
Nymphaea ‘Laydekeri Fulgens’ (rood).
Nederlandse naam Latijnse naam Waterdiepte Hoogte Bloeimaand*
Holpijp Equisetum fluviatile 0-20 cm 100-125 cm *
Moerasvergeet-me-niet Myosotis scorpioides 0-10 cm 0-25 cm 5-7
Naaldgras/naaldwaterbies Eleocharis acicularis 10-40 cm 10-20 cm *
Snoekkruid Pontederia cordata 20-40 cm 30-60 cm 7-8
Vederkruid Myriophyllum propium 20-40 cm 0-10 cm *
Waterweegbree Alisma plantago-aquatica 0-30 cm 60-100 cm 6-8
Waterdrieblad Menyanthes trifoliata 0-5 cm 10-30 cm 4-6
Drijfplanten hebben geen voorkeur qua diepte, ze doen het al goed in een ondiepe schaal.
Nederlandse naam Latijnse naam Hoogte Bloeimaand*
Waterhyacint Eichhornia crassipes 10-20 cm 5-8
Kleine kroosvaren Azolla caroliniana 0-5 cm *
Kleine vlotvaren Salvinia natans 0-5 cm *
Mosselplant Pistia stratiotes 10-20 cm *
*In dit lijstje ontbreekt de bloeitijd bij planten die niet bloeien of die zo bescheiden bloeien dat het nauwelijks zichtbaar is.
SEASONS 71

zomer
PLANTPORTRET | JULI
Schermbloemen,
delicaat als kant
Met hun piepkleine bloempjes aan ragfijne steeltjes zijn
schermbloemen zo mooi en verfijnd als kant. Zet ze samen in een
vaas voor een uitbundig veldboeket of juist solo in een vaasje, zodat
je elk detail kunt bewonderen.
Baltische peterselie
(Cenolophium denudatum)
82 SEASONS

juli
Wilde peen
De bloemschermen van de wilde peen
of wortel (Daucus carota) maken ‘slaapbewegingen’:
’s avonds sluit de bloem
zich bolvormig en gaat wat hangen, de
volgende dag ontvouwt ze zich weer. De
plant staat van oudsher bekend onder de
naam vogelnestje, omdat de bloem na
de bevruchting in kluwen zaden verandert
die samen de vorm hebben van een
nestje. In Engeland wordt de wilde peen
ook wel Queen Anne’s Lace genoemd.
De naam vindt zijn oorsprong in het verhaal
dat koningin Anne haar vinger prikte
tijdens het maken van kantwerk (lace).
Het fijne, scharlakenrode bloempje dat je
bijna altijd in het midden van het witte
scherm van de Daucus carota vindt, staat
symbool voor het druppeltje bloed.
Wilde peen of wortel (Daucus
carota) in diverse stadia.
SEASONS 83

108 SEASONS

Herfst
De natuur komt
langzaam tot rust,
maar niet zonder
eerst haar
betoverende kleuren
te tonen
SEASONS 109

oktober
Te mooi om op te eten
Lekker hoor, pompoen. Maar je kunt ze natuurlijk ook kweken voor de sier,
want naar de bijzondere vormen en kleuren blíjf je kijken.
Cucurbita ‘Futsu Black & ‘Rinded’
SEASONS 135

herfst
Oogst
koken
9
1
8
4
2
5
3
6
7
10
Cucurbita ‘Blue Hungarian’
1. Pompoen Marble 2. Fleskalebas
Birdhouse Bottle 3. Pompoen
Triamble 4. Pompoen Marble
5. Mini-pompoen Mini Bottle
6. Pompoen Pears & Eggs
7. Pompoen Maxi Prince
8. Pompoen Baby Boo 9. Pompoen
Casperita 10. Pompoen Patisson
Custard White
Cucurbita ‘Jarrahdale’
Pompoenen uit eigen tuin
De pompoen is een dankbare groente in de moestuin. Met een
beetje aandacht kun je de hele zomer oogsten.
• Zaai de pompoenen vanaf half april
in huis voor. Zodra het flinke plantjes
zijn, zet je ze over in een pot. Half
mei, wanneer er geen vorst meer te
verwachten is, zet je ze buiten. Plant
ze in de vollegrond waar flink veel
compost doorheen is gemengd, op
een composthoop doen ze het ook
heel goed.
• De plant heeft minimaal 1 tot 1,5 m²
nodig om uit te groeien. Bedenk dat
één plant al een behoorlijk grote
opbrengst geeft.
• Pompoenen staan het liefst op een
warme en zonnige plek.
• Geef ze in het begin geregeld water.
Daarna bij warm weer en langdurige
droogte goed water geven.
• De plant bloeit met mooie, gele bloemen.
De mannelijke bloem bestaat uit
een steeltje en een bloem, deze zijn
eetbaar. De vrouwelijke bloem herken
je aan een mini-pompoentje met
daaraan een bloem. De bijen doen
het werk voor je, maar als er geen
vruchten komen kun je zelf bestuiven
door het stuifmeel van de mannelijke
bloemen over de stamper van de
vrouwelijke te wrijven.
• De pompoen is rijp als deze stopt met
groeien, de schil zo hard is dat je erop
kunt kloppen en het blad naast de
steel droog is.
Bewaren
Een vrij kleine beschadiging kan de
bewaartijd al verkorten. Leg ze daarom
niet op een ruwe ondergrond. Bewaar
ze boven een temperatuur van 15 °C.
Pompoenen kunnen niet tegen vorst,
één graad onder nul is al funest: dan
gaan ze rotten.
Pompoen en kalebas
Afgezien van de fleskalebas behoren
ze allemaal tot dezelfde Cucurbitafamilie
en ze zijn allemaal eetbaar.
Kalebassen worden vaak alleen voor
de sier geteeld, de smaak is meestal
niet erg bijzonder.
Kleiner behuisd
Heb je niet al te veel plaats, dan zijn
er ook niet-rankende soorten geschikt
voor een pot of bak. Patissons, de kleine
acornpompoen ‘Thelma Sanders’ en het
kleine rode pompoentje ‘Gold Nugget’
zijn ook nog eens heel smakelijk.
136 SEASONS

158 SEASONS

Winter
De natuur
De natuur
gaat in
winterslaap,
maar in de tuin
valt nog genoeg
te genieten
SEASONS 159

4
5
januari
6
7
8
9
10
11
12

winter
Hamamelis ‘Sunburst’
182 SEASONS

winter
PLANTPORTRET | FEBRUARI
Sneeuwklokje
fragiel, maar o zo sterk
Of er nu een dikke laag sneeuw ligt of niet,
sneeuwklokjes laten zich nergens door weerhouden.
Met hun ranke steeltjes en tere bloemen geven ze de
winter zijn eerste kleur. De Vlaamse kweker Cathy
Portier verzamelde meer dan driehonderd soorten.
Het liefst ziet sneeuwklokjeskweker
Cathy Portier ze als volle, witte
wolken verspreid door de tuin. Zo
heeft ze zelf ook haar voorbeeldtuin
ingericht. “Maar de allermooiste
verzameling sneeuwklokjes vind je
bij landgoederen en kerkhoven. Rond
1900 was het de gewoonte om ze te
planten bij het graf van een geliefde.
Op die stille plekken konden ze
ongestoord verwilderen tot dikke
tapijten. Dat is zo leuk aan sneeuwklokjes:
ze spreiden zich vanzelf uit.”
Wie met Cathy over sneeuwklokjes
praat, raakt onder de indruk van
haar bevlogenheid. De Vlaamse
kweker en sneeuwklokjesexpert is
zo’n beetje groot geworden tussen de
sneeuwklokjes. Ze heeft er zelfs haar
man door leren kennen, die al eerder
dan zij een verwoed verzamelaar
was. De kwekerij die ze nu met haar
echtgenoot bestiert, is echter ooit
door haar vader opgezet. Als
schoolmeisje hielp Cathy zo vaak
mogelijk mee. Ze raakte verliefd
op het sneeuwklokje en vond al die
verschillende soorten fascinerend.
Haar vader ging vanaf begin jaren
negentig vaak naar Engeland en nam
steeds nieuwe soorten mee. Later
vergezelde ze hem op zijn reizen
en speurde naar nieuwe, bijzondere
soorten. In de loop der jaren
heeft Cathy naam opgebouwd als
gespecialiseerde kweker. Het lijkt
onvoorstelbaar, maar ze heeft
inmiddels ruim driehonderd soorten
verzameld. Deels aangekocht, deels
zelf gekweekt en deels spontaan
ontstaan. Aan de rand van haar
kwekerij staan ze mooi en sierlijk te
wezen. Het klassieke sneeuwklokje
met het smalle, ranke klokje, maar
ook dubbelbloemige, klokjes die
lijken op een pagode, klokjes met
een groen randje en bijzonder grote
klokjes. Geurig zijn ze allemaal, zeker
binnen in een vaasje.
Gevoelig voor droogte
De officiële benaming van een
sneeuwklokje is Galanthus, dat komt
uit het Grieks en betekent melkwitte
bloem. Er zijn ook groenige en gele
cultivars als de zeldzame Northumberland.
Die Engelse naam is geen
toeval. De bekendste Galanthuskwekers
en -verzamelaars komen
uit Groot-Brittannië. “We kennen
elkaar en volgen elkaar op de voet.
Een galanthofiel herken je meteen,
die heeft altijd een besmeurde knie,
omdat je moet knielen om het klokje
van binnen te bestuderen. Elke keer
als een nieuwe soort is gekweekt of
188 SEASONS

februari
Bloeitijd: langer dan je denkt
Het is een misverstand dat sneeuwklokjes
altijd eind januari bloeien.
Er zijn vroege en late soorten. Daar
kun je leuk mee spelen. De meeste
herfstsneeuwklokjes bloeien al in
november. Begin december zijn er
verschillende bloeiende wintersoorten
zoals de elwesii ‘Hiemalis’ en rond
kerst heb je de plicatus ‘Colossus’. Als
je wilt kun je vanaf de late herfst tot
begin april bloeiende sneeuwklokjes
in de tuin hebben. De late varianten
zijn bijvoorbeeld ‘April Fool’, ‘Polar
Bear’ en ‘Pride o’ the Mill’.
SEASONS 189