06.09.2021 Views

Plotsdoof herfst 2021 HR WEB

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Plots<strong>2021</strong>doof<br />

Jaargang 32 — nummer 3 — Herfst<br />

Social<br />

Media<br />

Thema<br />

Muziek<br />

MUZIEK IS ALLES, INTERVIEW MET JOHN RETEL HELMRICH<br />

HOE BELEVEN PLOTSDOVEN MUZIEK<br />

THEMAWEEKEND <strong>2021</strong>


Hear Your Way<br />

“Het geluid en de helderheid van<br />

de Nucleus ® 7 hebben mij absoluut<br />

geholpen in mijn sociale leven.”<br />

Karl K. Cochlear Nucleus-gebruiker<br />

De Cochlear Nucleus ® 7-geluidsprocessor is de eerste en enige geluidsprocessor voor<br />

cochleaire implantaten ter wereld waarmee u telefoongesprekken, video’s, muziek en<br />

entertainment direct kunt streamen van elk compatibel Apple- of Android -apparaat.<br />

Voor meer informatie, neem contact op met uw hoorspecialist of ga naar<br />

www.cochlear.com/nl/nucleus7 volg ons op:<br />

Vraag uw medische professional om advies over behandelingen voor gehoorverlies. Resultaten kunnen variëren en uw medische professional zal u adviseren over de factoren die van invloed kunnen zijn op uw resultaat.<br />

Lees altijd de gebruiksaanwijzing. Niet alle producten zijn in alle landen verkrijgbaar. Neem contact op met uw lokale vertegenwoordiger van Cochlear voor productinformatie. De meningen die worden uitgedragen zijn<br />

meningen van individuele personen. Raadpleeg uw medische professional om te bepalen of de Cochlear-technologie voor u geschikt is. De Cochlear Nucleus Smart App is verkrijgbaar in de App Store en Google Play. De<br />

Cochlear Nucleus 7-geluidsprocessor is compatibel met Apple- en Android-apparaten. Ga voor meer informatie over compatibiliteit naar www.cochlear.com/compatibility. Apple, het Apple-logo, FaceTime, Made for<br />

iPad-logo, Made for iPhone-logo, Made for iPod-logo, iPhone, iPad Pro, iPad Air, iPad Mini, iPad en iPod Touch zijn handelsmerken van Apple Inc., geregistreerd in de V.S. en andere landen. App Store is een dienstmerk<br />

van Apple Inc., geregistreerd in de VS en andere landen. Android, Google Play en het Google Play-logo zijn handelsmerken van Google LLC. De Android robot is gemaakt van of aangepast aan werk gecreëerd en gedeeld<br />

door Google en gebruikt volgens voorwaarden beschreven in de Creative Commons 3.0 Attribution License.<br />

Cochlear, Hear now. And always, Nucleus en het elliptische logo zijn handelsmerken of geregistreerde handelsmerken van Cochlear Limited. © Cochlear Limited 2019. D1658605 V2 OCT19 Dutch translation


Inhoudsopgave<br />

04 Van de voorzitter<br />

07 Van het bestuur<br />

08 Themaweekend <strong>2021</strong><br />

08<br />

10 Gehoorschade bij muzikanten<br />

11 Column Peter Raggers<br />

12 Hoe beleven plotsdoven muziek<br />

15 Dit land heeft plaats voor jou en mij<br />

15<br />

18 Symposium Let’s Connect<br />

21 Column Ronald Kaijim<br />

22 WereldDovenDag <strong>2021</strong><br />

23 Column Margreet Joosen<br />

24 Een bijzondere ervaring<br />

18<br />

25 Column Agaath Arends<br />

26 Wat voel je bij dit liedje?<br />

29 Komende activiteiten<br />

24<br />

Colofon<br />

<strong>Plotsdoof</strong> is een uitgave van de<br />

Stichting Plotsdoven. Donateurs van<br />

de stichting ontvangen het blad gratis.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> verschijnt vier keer per jaar: in<br />

maart, juni, september en december.<br />

Redactieadres:<br />

Randhoeve 221<br />

3995 GA Houten<br />

redactie@stichtingplotsdoven.nl<br />

Redactie:<br />

Agaath Arends<br />

Liesbeth Duits<br />

Margreet Joosen<br />

Ronald Kaijim<br />

Vormgeving en opmaak:<br />

Ewa Harmsen<br />

Aan dit nummer werkten mee:<br />

Sharon van der Borden-Wisse<br />

Ineke Dilling-Scheeringa<br />

Peter Raggers<br />

John Retel Helmrich<br />

Ineke Scheffel-Maurer<br />

Rob Struik<br />

Cor Toonen<br />

Let’s connect projectgroep<br />

Opzeggen donateurschap:<br />

kantoor@stichtingplotsdoven.nl<br />

ook voor adreswijzigingen.<br />

Neem voor overname artikelen contact<br />

op met de redactie:<br />

redactie@stichtingplotsdoven.nl<br />

Sluitingsdatum kopij volgend nummer:<br />

13 november <strong>2021</strong><br />

Drukwerk en verzending:<br />

MEO<br />

Coverfoto:<br />

Margreet Joosen<br />

Stockphoto’s:<br />

Pixabay<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 3


Van de<br />

voorzitter<br />

Ik hoop dat u allen een mooie zomer heeft gehad. En dat we<br />

ons allen kunnen opmaken voor een najaar waar de invloed<br />

van Corona steeds minder zal worden.<br />

Hopelijk kan er de komende tijd steeds vaker weer wat<br />

georganiseerd worden. En het ook kan met steeds grotere<br />

aantallen deelnemers. Want als er iets is wat we met zijn<br />

allen gemist hebben, is het wel het samenzijn met alle<br />

vrienden en bekenden binnen de Stichting Plotsdoven.<br />

Dus we hopen dat we gauw “weer kunnen”. Zolang<br />

er geen vaccinatieverplichting is, zijn natuurlijk<br />

ook niet-gevaccineerden welkom, mits ze<br />

uiteraard van tevoren een (negatieve) zelftest<br />

hebben ondergaan.<br />

In juli was ons minisymposium “Let’s Connect”<br />

nog echt een happening voor genodigden met<br />

het oog op de maximale bezetting vanwege de<br />

Corona-regels. Het symposium was de afsluiting<br />

van het 2 jaar durende project dat het startschot<br />

kreeg bij ons Internationale Congres in maart 2019.<br />

Het blijft toch bijzonder om te beseffen hoeveel er<br />

sindsdien is veranderd in ons aller levens.<br />

“Weer<br />

samen<br />

zijn”<br />

Let’s Connect is opgezet om de kloof tussen goedhorenden<br />

en slechthorenden en (plots- en laat)doven te verkleinen.<br />

Een verslag van het symposium en de uitreiking van de<br />

Koninklijke Onderscheidingen aan Ineke en Lex Scheffel leest<br />

u verderop in dit magazine.<br />

Als het goed is zat er in de verpakking van dit<br />

magazine ook de Let’s Connect- button<br />

bijgevoegd. We hopen dat deze button ook<br />

kan bijdragen in de bewustwording bij<br />

goedhorenden dat het niet “eng” is om met<br />

iemand die geen goed gehoor heeft te<br />

communiceren.<br />

Laat gerust in onze Facebookgroep<br />

weten hoe de reacties op de button<br />

zijn.<br />

4 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Van de<br />

redactie<br />

Het thema van deze editie van de <strong>Plotsdoof</strong> is<br />

muziek.<br />

Muziek is van alle tijden. Het maakt eigenlijk niet zo<br />

gek veel uit of je horend, slechthorend, (plots- of<br />

laat)doof bent. Je houdt er van, je haat het of het kan<br />

je niet veel schelen. En als je als horende van muziek<br />

houdt en later als plots- of laatdove minder of niet<br />

meer, kan dat best zuur zijn. We vroegen aan een<br />

aantal plots- en laatdoven hoe zij muziek nu ervaren.<br />

Ja, muziek wordt gemist, maar er is ook een zekere<br />

mate van berusting en acceptatie. Jezelf de tijd<br />

geven en blijven zoeken naar andere vormen van<br />

muziek genieten.<br />

Uit de interviews en columns blijkt dat visuele<br />

muziek belangrijk is. Songteksten blijken<br />

onontbeerlijk te zijn, weten waar het lied over gaat.<br />

Het zien van bandjes op tv zoals Toppop, MTV<br />

of het bijwonen van een concert maakt dat de<br />

beleving meer compleet is. Ook het inzetten van<br />

muziektolken zorgt voor een complete ervaring.<br />

Een muziektolk kan ook een feeder zijn of zelfs een<br />

dirigent. De verschillen en overeenkomsten worden<br />

in een gesprek met de dirigente van het Nederlands<br />

Gebaren Koor uiteengezet. Bij het Europees<br />

Songfestival zijn bijvoorbeeld feeders ingezet,<br />

hierover lees je verderop meer.<br />

Naast muziek lees je ook over hoe het<br />

themaweekend is geweest, het minisymposium<br />

van Let’s connect en een uitnodiging van SUDO<br />

(Stichting Samenwerkende Dovenorganisaties<br />

Utrecht) om naar Wereld Doven Dag (WDD) te<br />

komen op 25 september. WDD heeft als thema<br />

‘samen naar inclusie’ en heeft er voor gezorgd dat<br />

naast elke gebarentolk ook een schrijftolk aanwezig<br />

is.<br />

Het volgende thema is talent. Welk talent heb jij?<br />

En heeft jouw slechthorend, (plots- of laat)doof<br />

zijn invloed op jouw talent? Wil je een bijdrage<br />

leveren, mail naar redactie@stichtingplotsdoven.<br />

nl. De hoofdredacteur overlegt met jou over de<br />

voorwaarden voor plaatsing in het blad.<br />

Over bijdrage leveren gesproken, we zoeken nieuwe<br />

redactieleden of een gastschrijver dat vier keer per<br />

jaar wil schrijven voor <strong>Plotsdoof</strong>. Heb je ervaring,<br />

vind je het schrijven leuk en wil je ons gave en<br />

gezellige team versterken? Blader dan even naar de<br />

laatste pagina van dit blad. Daar lees je meer over<br />

wat een redactielid doet.<br />

Over de stichting<br />

De Stichting Plots- en Laatdoven is opgericht in 1989 en zet zich in voor de belangenbehartiging<br />

van plots- en laatdoven in de ruimste zin van het woord. Daarbij staat de stimulatie van<br />

zelfredzaamheid en reïntegratie van de plots- en laatdove in de horende maatschappij voorop<br />

Bestuur<br />

Robert ten Bloemendal, voorzitter<br />

Gerard de Vijlder, vicevoorzitter<br />

Mark Schiffmaier, secretaris<br />

Peter Helmhout, penningmeester<br />

Nirosha Boer, bestuurslid<br />

Annemieke Ceton, bestuurslid<br />

Raad van Advies<br />

drs P.P. B.M. Boermans<br />

dr J. Mulder<br />

Peter Raggers<br />

Donateurschap<br />

Vanaf € 25,— per kalenderjaar bent u al<br />

donateur, voor het hele gezin betaalt u<br />

slechts € 35,—<br />

Overmaken kan op IBAN NL54 INGB<br />

0000 082080 t.n.v. Stichting Plotsdoven<br />

te Houten<br />

Geregistreerd bij de Kamer van<br />

Koophandel Haaglanden te Den Haag nr<br />

41155666 ANBI-nummer 816107440<br />

Lex Scheffelfonds<br />

Het Lex Scheffelfonds is ingesteld om<br />

iedere plots- en laatdove, voor wie dit<br />

een financieel bezwaar is, in staat te<br />

stellen deel te nemen aan activiteiten<br />

die georganiseerd worden door de<br />

Stichting Plotsdoven. Voor verdere<br />

informatie zie de laatste bladzijde.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 5


RONDO 3<br />

Ongelooflijk Simpel. Simpelweg Ongelooflijk.<br />

Met RONDO 3, de nieuwste processor voor het cochleaire implantaat van MED-EL,<br />

ben je in staat om telefoongesprekken te voeren, zelfs als je je handen vol hebt.<br />

Het werkt met AudioLink, het alles-in-één connectiviteitsapparaat, wat het streamen van<br />

geluid ongelooflijk simpel maakt. Het stuurt het geluid rechtstreeks naar je oor, zodat je<br />

met je vrienden kunt praten en tegelijkertijd verder kunt gaan waarmee je bezig was.<br />

Meer horen?<br />

medel.com/nl/RONDO3<br />

medel.com/nl<br />

6 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Van het Bestuur<br />

Het bestuur was blij dat het Themaweekend van 2020,<br />

na twee keer te zijn verschoven, nu eindelijk wél door<br />

kon gaan. Want het lotgenotencontact (de activiteiten)<br />

is uiteindelijk toch dé belangrijkste pijler onder het<br />

bestaan van de Stichting.<br />

Het zal waarschijnlijk een probleem zijn waar alle<br />

patiëntenorganisaties wel mee kampen gedurende<br />

deze pandemie. We hebben er vertrouwen in dat we<br />

weer steeds meer kunnen gaan doen.<br />

Ander nieuws is dat Ineke Dilling heeft aangegeven<br />

om haar plek als aspirant bestuurslid toch niet om te<br />

zetten in een vaste plek in het bestuur. Erg jammer,<br />

maar ook wel weer begrijpelijk. Wij danken haar dan<br />

ook voor haar inzet en inbreng van het afgelopen jaar.<br />

Gelukkig heeft Ineke aangegeven wél te willen blijven<br />

meehelpen met het organiseren van activiteiten.<br />

regelmatig nieuwe aanwas is want vernieuwing en<br />

verfrissing zorgen ervoor dat je vanuit een andere<br />

invalshoek de zaken bekijkt. We hopen op reacties!<br />

Vanwege het feit dat een flink aantal activiteiten en<br />

meetings het afgelopen jaar geen doorgang vonden<br />

is er dit jaar géén jaarvergadering gepland. Er valt<br />

eenvoudigweg niet zoveel bij te praten. Mocht je<br />

vragen hebben over het jaarverslag of de jaarrekening<br />

(beiden terug te vinden op onze website) mail ons of<br />

de penningmeester dan gerust even. We geven je graag<br />

antwoord op je vragen of hebben een luisterend oor<br />

voor je opmerkingen en/of suggesties.<br />

Dit vertrek maakt dat we weer een nieuwe plek voor<br />

een aspirant bestuurslid vacant hebben. Heb je zin en<br />

energie om je in te zetten voor de Stichting, met als<br />

doel om door te groeien naar een vaste plek in het<br />

bestuur, schroom dan niet om contact op te nemen.<br />

Je kunt ieder van de bestuursleden aanschieten als<br />

je meer informatie wilt. Het is sowieso goed dat er<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 7


Themaweekend <strong>2021</strong>!<br />

Na uitstel kwam er gelukkig geen afstel voor het<br />

Themaweekend!<br />

Door: Agaath Arends<br />

De laatste keer is immers al een tijd geleden: 2018 om<br />

precies te zijn! Dit keer kwamen we bijeen in Berg en Dal bij<br />

Nijmegen, een mooie bosrijke omgeving.<br />

Druppelsgewijs kwamen de gasten binnen op deze mooie<br />

locatie. Na een gezamenlijk diner was het tijd voor actie.<br />

Er was keus uit spelletjes met gebaren, knutselworkshop of<br />

gewoon niks doen. De creatieve activiteit was dit keer een<br />

vogelvoederplek maken van een bloempot en een garde. Een<br />

gezellig bijpraat avondje volgde tot in de late uurtjes. Er was<br />

veel in te halen!<br />

Zaterdag na een uitgebreid ontbijt was het tijd voor de<br />

workshop van Betty de Haan: ‘Geef je persoonlijk leiderschap<br />

een boost!’ Het was een interessante lezing over gevoelens,<br />

emotie en communicatie.<br />

De lunch was uitstekend net als het weer! In de middag was<br />

de keus uit meegaan met de bus naar Arnhem voor een<br />

bezoek bij het Open Lucht Museum, een wandeling in de<br />

mooie omgeving van Berg en Dal of genieten van de rust en<br />

zonnetje op het terras van de locatie. Allen kwamen in de<br />

loop van de middag gezellig babbelend terug op het terras.<br />

Daar werd chips en drank aangerukt in afwachting van de<br />

barbecue dat heerlijk en goed verzorgd was.<br />

Toen was het tijd voor de grote verassing voor Gerard!<br />

Vorig jaar maart zou het laatste Themaweekend zijn<br />

dat Gerard zou organiseren, maar tot twee keer toe was<br />

uitgesteld. Met ons allen hebben we het afscheidslied<br />

gezongen en gebaard, op melodie van zijn lievelingslied:<br />

8 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Het kleine cafe aan de haven. Georgia had haar lied<br />

voor hem, we’ll meet again van Vera Lynn. Gerard was<br />

ontroerd. Na wat toespraakjes en het uitreiken van de<br />

cadeaus’s gingen we door met ons programma.<br />

De pubquiz gemaakt en uitgevoerd door de twee<br />

studenttolken was een succes! Al grappend maakten<br />

paar deelnemers bezwaren tegen de terechte winnaars.<br />

Hapjes maken ging een beetje rommelig, de keuken<br />

was klein en de oven onwillig! Ondanks dat waren<br />

de hapjes lekker geworden. Ons vaste zaterdagavond<br />

onderdeel, de gebaren karaoke, ontbrak natuurlijk niet!<br />

Met een hapje en drankje is dat altijd gezellig. Ook dit<br />

keer was het een korte nacht voor een aantal mensen.<br />

Op zondagochtend stonden er drie verschillende<br />

activiteiten op het programma:<br />

Het Heilig Land museum in Berg en Dal, een workshop<br />

Oceandrum maken bij Krachtwuuf, Margreet Joosen<br />

en een workshop boogschieten door Steve Pasveer.<br />

Het boogschieten werd buiten op het terrein<br />

van de accommodatie gedaan. Er zat ook een<br />

wedstrijdelement in. Het zal niemand verbazen dat<br />

de eerste drie plaatsen door vrouwen werd behaald!<br />

Workshop Oceandrum maken was ook een succes,<br />

er werden mooie drums gemaakt met elk een eigen<br />

betekenis.<br />

De afsluiting na de lunch verliep helaas een beetje<br />

rommelig. Wij als organisatie hebben Gerard best wel<br />

gemist als stabiele factor dit weekend! Toch mogen wij,<br />

ondanks wat beginnersfoutjes, tevreden zijn over dit<br />

weekend! Door omstandigheden moesten wij helaas<br />

een persoon missen van de organisatie.<br />

In maart 2022 hopen wij als organisatie onder leiding<br />

van Nirosha (afhankelijk van de Corona maatregels)<br />

jullie een nieuw spetterend weekend aan te bieden!<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 9


Gehoorschade<br />

bij muzikanten<br />

Door: Ronald Kaijim<br />

Zonder muzikanten geen muziek. Geen wonder dat componisten, gitaarvirtuozen, rappers en<br />

mensen met geoliede stemmen wereldwijd bewonderd, geëerd en geïmiteerd worden. Hoe is het<br />

nu voor deze muzikanten zelf? Welk prijskaartje hangt er aan deze roem?<br />

Muzikanten staan bloot aan het geluid dat zij samen met hun collega’s<br />

produceren. Volgens metingen bij het balletorkest, ervaart een bespeler<br />

van slagwerk gemiddeld 85 dB. Bij iemand die een koperinstrument<br />

bespeelt, is dit 88 dB. Tijdens de hardste gedeelten van een<br />

muziekstuk slaat de meter zelfs uit tot boven de 100. Deze waarden<br />

liggen ruim boven de norm van 80 dB die voor een werkdag van 8<br />

uur geldt. Zonder gehoorbescherming lopen ze kans hun voor het<br />

werk onmisbare gehoor te beschadigen.<br />

Voor popmuzikanten zijn de risico’s nog groter omdat zij gemiddeld<br />

veel meer geluid maken. Dit is terug te zien in de cijfers: slechthorendheid<br />

komt onder popmuzikanten bijna 2 keer zo veel voor als onder hun klassieke<br />

collega’s (63,5% om 32,8%). Andere klachten die veel voorkomen zijn onder andere tinnitus en<br />

hyperacusis.<br />

Voor muzikanten kan dit grote gevolgen hebben. In het ergste geval kunnen zij hun werk niet<br />

meer doen. Dit komt ook voor bij klassieke muzikanten. Daarnaast ondervinden ze privé natuurlijk<br />

de voor ons zo bekende problemen zoals niet meer mee kunnen komen in groepen.<br />

Gelukkig bestaat er steeds meer aandacht voor gehoorproblemen onder muzikanten. De oren<br />

van leden van grote orkesten worden geregeld getest, de onderlinge afstanden tussen de<br />

muzikanten zijn groter geworden, er zijn schotten tussen de muzikanten geplaatst en oordoppen<br />

zijn beschikbaar. Niet alle muzikanten willen oordoppen dragen omdat ze de muziek liever<br />

ongedempt en ongefilterd ervaren. Belangrijk is ook dat er openlijk over gesproken kan worden.<br />

Veel muzikanten (19%) geven bijvoorbeeld aan zich te schamen voor hun gehoorproblemen.<br />

De brancheverenigingen van muziekevenementen en poppodia (VVEM en VNPF) hebben in<br />

2014 een convenant gesloten waarvan in 2018 de derde versie is gepubliceerd. Dit convenant<br />

bevat maatregelen, richtlijnen en<br />

beschermingsmiddelen voor het<br />

voorkomen van gehoorschade.<br />

Vooral voor veel ouwe rockers is het<br />

te laat. Jeugdhelden als Phil Collins,<br />

Eric Clapton en Neil Young hebben<br />

hun tol moeten betalen voor al hun<br />

optredens en repetities. Laten we de<br />

volgende keer daarom met extra veel<br />

dankbaarheid stil staan als we naar<br />

bijvoorbeeld Tears in heaven luisteren<br />

of naar het Concertgebouworkest.<br />

De geschenken die muzikanten ons<br />

gaven en nog steeds geven.<br />

“19% van<br />

muzikanten<br />

schamen<br />

zich”<br />

10 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Column<br />

Peter Raggers<br />

Muziek en beleven<br />

“Ik ben<br />

een<br />

bofkont!”<br />

Wellicht had ik hier gewoon de column over<br />

tinnitus en mijn hoofdorkest moeten herplaatsen.<br />

Was ik snel klaar geweest en ook nog eens to the<br />

point in goed Nederlands. Dus zou zeggen, pak<br />

het vorige nummer er nog even bij.<br />

Muziek voor een Laatdoof figuur als ik is een<br />

beetje een emotioneel onderwerp. Zeker<br />

als liefhebber van klassieke muziek. Wellicht<br />

een muziekkeuze die voortkomt uit reeds vrij<br />

vroeg hebben van een slecht gehoor waarbij<br />

snelle moderne muziek als lawaai over kwam.<br />

Overigens kan ik moderne muziek nu helemaal<br />

niet hebben met hoorapparaat en CI. Maar<br />

klassieke muziek, bleus en de Portugese fado daar<br />

kan ik weer van genieten met de hoor apparatuur.<br />

Bij de klassieke muziek: vooral rustig<br />

voortkabbelende rivieren zoals in de nocturne<br />

van Chopin.<br />

Bij de blues moet je je voorstellen dat ik aan het<br />

beeldhouwen ben en lavasteen bewerk en daarbij<br />

min of meer ronddans op het ritme van de<br />

blues en de steen bewerk met steenhamer. Een<br />

geweldige emotie en energie komt er dan los uit<br />

mijn lichaam.<br />

Bij de fado waarvan de taal Portugees is en ik<br />

dus dubbel niets versta, begrijp ik wel de vaak<br />

wat trieste verhalen die er gezongen worden en<br />

begeleid worden door gitaren. Wellicht komt dit<br />

doordat Erna en ik meerdere malen in de fado<br />

cafés hebben geluisterd en meegeleefd, hoe de<br />

omstanders de muziek beleefden.<br />

In onze camper staat fado vaak aan, overigens<br />

ook Ierse folksongs. Versta ik ook niets van maar<br />

het ritme spreekt me aan en doet me wat.<br />

Al deze rijkdom heb ik ongeveer 40 jaar<br />

gemist. Maar door het CI (hoge tonen) en<br />

het hoorapparaat (lage tonen) die bij mij<br />

harmoniëren kan ik er weer van genieten. Vooral<br />

via bluetooth.<br />

Doet me denken aan de aansluiting van mijn CI<br />

nu 8 jaar geleden. Dringend advies was vooral<br />

ook niet het hoorapparaat in te doen omdat je<br />

moest leren de CI geluiden te vertalen. Maar op<br />

de TV was net een uitzending van de beroemde<br />

dirigent/violist uit Maastricht, juist die ja, en ik<br />

deed stiekem mijn hoorapparaat in. Want met<br />

het CI alleen klonk het vreselijk en met alleen<br />

het hoorapparaat was het ook geen succes. Ach<br />

mens, de koude rillingen gaan weer door me<br />

heen als ik er aan terug denk. Het was zo mooi. Ik<br />

hoorde weer muziek zoals ik me dat herinnerde<br />

van vroeger. De tranen liepen over de wangen.<br />

Nu bijna weer trouwens. Ik kon dus weer muziek<br />

luisteren.<br />

Ik heb me daarna getraind via een<br />

computerprogramma om de individuele<br />

muziekinstrumenten in een orkest te<br />

onderscheiden. Dat bevorderde weer het CIgebruik<br />

in spraak verstaan. Weliswaar geheel<br />

tegen de adviezen van de horende deskundigen<br />

in maar zij waren stomverbaasd over de<br />

resultaten.<br />

Ik ben een bofkont, dat dit mij mocht overkomen.<br />

Zo jammer dat sommige deelgenoten van ons dit<br />

niet mee kunnen beleven. Laat ons dus beseffen<br />

dat horen niet alles is, er valt nog veel meer te<br />

beleven op andere fronten.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 11


Hoe beleven<br />

plotsdoven muziek?<br />

Door: Agaath Arends<br />

Geen muziek meer kunnen horen terwijl je in je jeugd bent opgegroeid met geluid<br />

en zang. Een hoortoestel en of CI kan niks meer voor je doen. Hoe is dat? Deze en<br />

andere vragen heb ik aan Cor Toonen, Ineke Dilling en Ineke Scheffel voorgelegd en<br />

zij gaven hier graag antwoord op.<br />

Wat niet verbazingwekkend is, is dat muziek enorm wordt gemist! Het maakt niet uit<br />

hoe lang je plotsdoof bent. Wel lijkt er bij sommige na verloop van tijd een soort van<br />

berusting of acceptatie te komen.<br />

Ineke Dilling-Scheeringa<br />

Als je pas vijf jaar plotsdoof bent en daarvoor een<br />

paar jaar licht slechthorend, is de acceptatie nog<br />

even ver weg. Zeker als muziek altijd een grote<br />

hobby is geweest en misschien eigenlijk nog is.<br />

Zij heeft van kinds af aan accordeon en gitaar<br />

gespeeld en tot 2016 (het jaar dat zij plotsdoof<br />

werd) in een bandje gespeeld als slaggitarist. Dan<br />

is het wegvallen van het gehoor een enorm gemis.<br />

Toch maakt zij nog muziek! Zij is gitarist bij een<br />

afasiekoor. (note: Afasie is een taalstoornis die<br />

zich uitstrekt over de gebieden spreken, taalbegrip,<br />

lezen en schrijven. Afasie is het meestal het<br />

gevolg van niet-aangeboren hersenletsel. Het uit<br />

zich bij iedereen anders. De soort en ernst van<br />

de afasie hangt af van de plaats en ernst van de<br />

hersenbeschadiging.)<br />

In dat koor ondersteunt zij de muziekpedagoog.<br />

De liedjes die gespeeld worden zijn van voor<br />

2016 en zitten nog in haar hoofd. Doordat ze zelf<br />

speelt bepaalt zij het ritme die ze ook voelt. Door<br />

spraakafzien weet ze wat het koor zingt. Dit is een<br />

mooie en positieve beleving. Daar kun je alleen<br />

maar respect voor hebben.<br />

Hoe kun je “anders” muziek beleven?<br />

Ineke heeft de NMG-cursussen gedaan.<br />

Maandelijks wordt er geoefend waarbij er aan het<br />

eind een liedje wordt gezongen met Ineke als<br />

begeleider op de gitaar. Zo wordt er gezamenlijk<br />

genoten van muziek.<br />

Ineke Scheffel Maurer<br />

Ineke werd vlak voor haar 21ste verjaardag<br />

plotsdoof door verwijdering van een<br />

brughoektumor (beide kanten). Een groot gemis<br />

was toen psychische hulp! Het trof namelijk niet<br />

alleen Ineke maar ook haar partner, ouders en<br />

12 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong><br />

later hun kinderen.<br />

Behalve het communiceren was ook de muziek<br />

een van de grote struikelblokken!<br />

Ze was puber in de jaren 60 en een fan van<br />

vele soorten muziek, onder andere de Beatles<br />

en Aretha Franklin. Er werden veel dancings en<br />

concerten bezocht.<br />

De muziek bleef haar achtervolgen, veel oude<br />

liedjes kent ze nog steeds uit haar hoofd.<br />

Haar tinnitus heeft ze in haar hoofd om kunnen<br />

zetten in muziek, van klassiek tot jazz en alles wat<br />

ertussen zit.<br />

In het begin vond Ineke het moeilijk als er bij het<br />

Themaweekend harde muziek werd gedraaid<br />

via een geluidsinstallatie. Nu wordt muziek<br />

meestal door een van onze tolken vertaald,<br />

wat haar een gevoel van ritme geeft. Ook het<br />

Nederlands Gebarenkoor geeft haar een stukje<br />

muziekbeleving terug.<br />

Ze heeft samen met Lex een enorme band qua<br />

muziek. Lex weet precies welke hedendaagse<br />

muziek Ineke wel of niet mooi vindt. Als Ineke met<br />

het verkeerde been uit bed is gestapt, wordt er<br />

door Lex een liedje gezongen van Giel Beelen:<br />

Begin de dag met een dansje<br />

Begin de dag met een lach<br />

Want wie vrolijk is in de morgen<br />

Die lacht de hele dag.<br />

In Ineke’s hoofd klinkt dat als de melodie van “Het<br />

is uit het leven gegrepen......” (Farce Majeure jaren<br />

60-70)


Cor Toonen<br />

Bijna iedereen kent wel het gevoel van bassen in<br />

je lijf! Of een tafel die mee resoneert op geluid.<br />

Geluidsboxen die je kunt voelen.<br />

Geluiden voelen met een ballon is ook een<br />

effectieve methode. Cor zegt dat dit weinig<br />

wordt gebruikt, omdat je jezelf met een ballon,<br />

nota bene in een concertzaal, direct als een<br />

raar feestnummer presenteert. Een hardnekkig<br />

vooroordeel naar doven is immers dat er tussen de<br />

oren ook wel iets los zal zitten!<br />

Horen met je huid. In de loop van de tijd zijn<br />

er systemen bedacht waarbij geluidstrillingen<br />

worden aangeboden. Bijvoorbeeld via blokjes,<br />

plaatjes of pennetjes. Dit noemt men vibrotactiele<br />

toestellen. Soms gaat het om een soort<br />

horlogebandje met een trilblokje of een blokje<br />

om een vinger. Er zijn ook systemen die als een<br />

korset of vest worden vastgemaakt tegen de buik<br />

of borst. Dit systeem bevat een hele batterij van<br />

trilplaatjes van verschillende afmetingen die elk<br />

hun eigen trilbeweging hebben. Het ene blokje<br />

geeft vooral lage trillingen door, het volgende<br />

blokje een iets hogere trilling en de volgende een<br />

nog hogere.<br />

Zijn credo is: tel wat je hebt en niet wat je niet<br />

hebt. Dit stelde hij naar aanleiding van de musical<br />

Cyrano, een groot visueel spektakel waar ondanks<br />

de stilte veel te genieten valt. Ook musea, ballet<br />

en sommige vormen van theater zijn vormen van<br />

visuele voorstellingen.<br />

Geef je zelf de tijd en blijf altijd zoeken naar<br />

andere vormen van ‘genieten’. Zeg niet meteen<br />

dat het een surrogaat beleving is maar sta er voor<br />

open om te ontdekken wat de meerwaarde voor<br />

je leven kan zijn!<br />

Cor eindigt met een gedicht:<br />

Mijn ogen<br />

Al wat ik zie met mijn ogen<br />

Neem ik mee naar daarboven<br />

Daar kan ik luisteren’<br />

Naar de stemmen<br />

Naar de klanken<br />

Naar de melodieën<br />

Al wat ik zie met mijn ogen<br />

Neem ik mee naar daarboven<br />

Wat ik niet herinneren kan<br />

Daar maak ik zelf iets van<br />

Mijn ogen<br />

Met het daarboven<br />

Tussen mijn oren<br />

Daarmee<br />

Kan ik<br />

Horen<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 13


Voor mensen met een gehoorbeperking<br />

is het soms moeilijk om werk te vinden en<br />

te behouden.<br />

Werkpad kan u helpen bij het vinden van<br />

werk en biedt jobcoaching op de werkplek.<br />

T (030) 239 80 01 • E info@werkpad.nl<br />

www.werkpad.nl<br />

Werkpad. Aandacht voor horen, zien en communiceren<br />

14 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Dit land heeft<br />

plaats voor<br />

jou en mij,<br />

interview met<br />

John Retel Helmrich<br />

Door: Margreet Joosen<br />

Ik had met John RH, zoals hij zichzelf op Social Media noemt, in Den Haag<br />

afgesproken om over zijn muziekbeleving als slechthorende te praten. John RH heb<br />

ik voor het eerst live ontmoet in 2020 bij een optreden van Tim Akkerman, dat hij<br />

samen met Egon van Hulst heeft georganiseerd. Dit optreden werd getolkt door de<br />

muziektolken Hanneke de Raaff en Mirjam Stolk. Al voordat het concert plaatsvond<br />

raakten John en ik in gesprek via Messenger. We hebben dezelfde passie voor muziek<br />

en raken nooit uitgepraat. Deze <strong>Plotsdoof</strong> editie was een mooie aanleiding om nu<br />

echt eens goed met John hierover te bomen. Zijn (muziek)maat, Frans Goldman, ook<br />

slechthorend, sloot hierbij aan. Het werd een zeer gezellige middag en avond waarin<br />

muziek uiteraard de boventoon voerde.<br />

Echt aansporen hoefde<br />

ik John RH niet, toen<br />

ik aan hem vroeg wat<br />

muziek voor hem<br />

betekende. Hij begon<br />

te vertellen.<br />

‘Muziek is alles, het<br />

is een woord, maar<br />

in dat woord zit<br />

alles. Ik kan me niet<br />

voorstellen dat er<br />

geen muziek is. Mijn<br />

grootste angst is dat<br />

ik helemaal doof word<br />

en de muziek niet meer kan horen. Maar als het<br />

ooit zover zou zijn (wat ik niet hoop), dan kan ik<br />

muziek toch altijd op een andere manier ervaren.<br />

Zodra ik opsta, denk ik meteen aan muziek. In de<br />

auto luister ik via bluetooth naar muziek. Het is<br />

altijd afhankelijk van mijn stemming. Ik heb een<br />

hele brede interesse in muziek, van motown, soul<br />

naar bijvoorbeeld The Cats met Piet Veerman of<br />

Jan Rot maar ook The Avett Brothers, Bob Seger,<br />

Bob Dylan en Otis Redding.<br />

Mijn interesse voor muziek is al jong ontstaan.<br />

Toen ik 10 jaar oud was, zei mijn vader op een<br />

avond dat ik moest opblijven, want we zouden die<br />

avond iets unieks meemaken. Elvis Presley zou die<br />

avond een liveconcert geven dat wereldwijd via<br />

satelliet werd uitgezonden. Bij het liedje Burning<br />

Love was ik verliefd, verkocht. Je ziet de show, de<br />

uitstraling van de man, het was mijn eerste visuele<br />

ervaring met muziek. Je gaat af op het ritme, je<br />

hoort de tekst niet want je bent slechthorend,<br />

maar ik had gelijk een klik met Elvis en zijn<br />

muziek.’<br />

Frans zet Burning Love op via Spotify, er staat<br />

altijd een grote speaker op tafel. En met de app<br />

Shazam op zijn telefoon kunnen we keihard met<br />

de songtekst meezingen. De muziekstemming zit<br />

er gelijk in.<br />

John krijgt op zijn 12e de beschikking over een<br />

complete zolderkamer. Dat was zijn plek. Hij kreeg<br />

een platenspeler van zijn vader, inclusief alle LP’s<br />

en singles. 78- en 45 toerenplaten die zijn ouders<br />

niet meer speelden. Zijn ouders hadden ook een<br />

brede interesse in muziek, John heeft het niet<br />

van vreemden. Zijn moeder speelde ukelele en<br />

zong. Zijn vader kon niet zingen, maar was altijd<br />

met muziek bezig. Ze keken soms geen tv, maar<br />

luisterden op zulke avonden alleen naar muziek.<br />

John zat daar in zijn pyjama, de hoezen erbij<br />

pakkend om te kijken of daar songteksten op<br />

stonden. Door het meelezen van teksten kon hij<br />

op die manier muziek ervaren.<br />

Op mijn vraag of zijn slechthorendheid een<br />

belemmering is om van muziek te genieten, geeft<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 15


daarnaar toe, maar dan met muziektolken erbij,<br />

want dat zal toch weer een andere, een meer<br />

complete ervaring worden.<br />

Bruce Springsteen is niet de enige artiest waar<br />

John warm voor loopt en naar een concert gaat.<br />

Hij somt even op: ‘Eric Clapton, Joe Cocker,<br />

Van Morrison, Madonna en Michael Jackson in<br />

de Kuip, zo dichtbij alsof hij naast je stond. Zo’n<br />

intense ervaring om de uitstraling van Michael<br />

Jackson mee te maken. Dat heb ik nooit meer<br />

meegemaakt’. Ook ging hij naar heel veel festivals,<br />

zelfs in Canada.<br />

hij een ontkennend antwoord. Hij moet de muziek<br />

visueel zien, Toppop was toen zeer belangrijk.<br />

Op school hadden ze de hele week over Toppop.<br />

Ze verzonnen zelf de tekst als er geen tekst<br />

beschikbaar was. Belangrijk was om de beat te<br />

onthouden, het ritme. In combinatie met het zien<br />

op tv, werd het een totale visuele muziekbeleving.<br />

Als John 17 jaar is, heeft hij zijn Mavodiploma<br />

gehaald. Hij ziet bij een groothandel een hifiinstallatie<br />

AKAI pro 300 staan en was meteen<br />

verliefd. Het kostte 1000 gulden. Zijn vader gaf<br />

hem 500 gulden voor zijn diploma en de eigenaar<br />

van de groothandel bood hem vakantiewerk<br />

aan in ruil voor het resterend bedrag. John had<br />

hele grote speakers gekregen van zijn opa, die<br />

overigens op zijn diploma-uitreiking stierf. Die<br />

speakers en muziekinstallatie kregen daarom<br />

een bijzondere betekenis voor hem. Elke avond<br />

luisterde hij naar muziek met zijn koptelefoon op.<br />

Hij luisterde ook naar radioprogramma van<br />

Mart Smeets, de sportverslaggever. Op een<br />

avond hoorde hij een nummer en was meteen<br />

compleet van de wereld. Het was een heel rustig<br />

nummer, hoorde een klein stukje tekst, maar<br />

luisterde vooral naar de muziek. Maar hij wist<br />

niet van wie het nummer was. Drie weken lang<br />

luisterde hij elke avond opnieuw, hopende dat<br />

Mart Smeets opnieuw dat nummer zou draaien.<br />

Uiteindelijk lukte dat en kon hij het opnemen op<br />

zijn cassettedeck. Maar hij wist nog steeds niet wie<br />

het zong en hoe het nummer heette. Uiteindelijk<br />

kwam hij er achter via een platenzaak Capilux<br />

in Rotterdam, waar hij altijd met zijn vader naar<br />

toeging. Het was het nummer The River van Bruce<br />

Springsteen.<br />

In december 1980 kocht John het dubbelalbum<br />

van Bruce Springsteen, 4 maanden later kwam<br />

Bruce Springsteen in Rotterdam om een concert<br />

te geven. John kocht meteen 2 kaarten en is<br />

samen met zijn vader naar het concert gegaan in<br />

Ahoy Rotterdam. Dat was het enige concert met<br />

zijn vader samen geweest. Ze gingen helemaal uit<br />

het dak. Bruce zong bijna alle nummers van het<br />

dubbelalbum. John kon het volledig meezingen<br />

dankzij de tekst wat op de albumhoezen stond.<br />

Hij is meer dan 30 keer naar de concerten van<br />

Bruce Springsteen geweest, hij volgt hem al 40<br />

jaar. Tot aan Duitsland en Frankrijk toe!<br />

In 2022 zal Bruce Springsteen weer optreden.<br />

Hij wil met zijn vrienden, vriendin en kinderen<br />

16 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong><br />

Op mijn vraag wanneer hij voor het eerst<br />

muziektolken aan het werk zag, was het Concert<br />

At Sea (CAS). Anouk Bakkers en Mirjam Stolk<br />

waren de muziektolken. Hij was daar met een<br />

groep andere doven. Toen ervaarde hij echt voor<br />

het eerst het complete plaatje. ‘Ja’, vertelt hij, ‘je<br />

hebt de muziek, de zang, de sfeer en toch mis je<br />

wat. Vooral bij zangers die je niet goed kent. Maar<br />

die tolken erbij, wauw, wacht even. Nu ervaar ik<br />

muziek in zijn totaliteit.’<br />

Hij vertelt verder: ’De laatste 2 jaar ben ik me echt<br />

gaan verdiepen in de tekst. Als je dan de vertolking<br />

in gebaren ziet, dan komt het echt binnen. Het is<br />

niet uit te leggen. Muziektolken maken het plaatje<br />

compleet. Ze brengen emotie en boodschap over<br />

van de liedjes, de ritme en de essentie van de<br />

muziek en tekst. Daarom is het belangrijk dat er<br />

altijd tolken aanwezig zijn bij een concert, NmG of<br />

NGT, ze zijn allebei nodig zodat het voor iedereen<br />

toegankelijk is. Als bij elk concert een NGT- of<br />

NmG-muziektolk erbij zou zijn, dan kan ik ook<br />

gewoon spontaan naar een concert gaan zonder<br />

dat ik eerst een muziektolk moet regelen.’<br />

Geëmotioneerd zegt John dat muziek emotie is,<br />

het overbrengen van emotie. Waar je kracht uit<br />

put, voor hem is dat muziek. Good times en bad<br />

times, muziek helpt en trekt hem doorheen. Hij<br />

haalt John Miles aan: ‘music was my first love’.<br />

Ondertussen zat Frans al een tijdje rustig te<br />

luisteren naar wat John vertelde over zijn passie<br />

voor muziek. Ik vraag aan beiden wat hun band is.<br />

John vertelt, Frans vult aan.<br />

Ze kennen elkaar vanaf de MAVO, de PJ<br />

Evertseschool in Rotterdam. Op die MAVO werd<br />

regelmatig discoavonden georganiseerd. Het was<br />

de tijd van popmuziek (1976-1980). Ze gingen<br />

naar de bioscoopfilm<br />

Grease waar gedanst<br />

werd tijdens de film.<br />

Dat vonden ze zo<br />

gaaf!<br />

Ze halen<br />

herinneringen<br />

op uit die tijd. We<br />

zoeken diverse<br />

liedjes op uit jaren<br />

70. Onder andere<br />

Meatloaf, Paradise by<br />

dashboardlight wordt<br />

afgespeeld. Songtekst<br />

erbij op Shazam en<br />

luidkeels gaan we<br />

weer helemaal los.


Toen we even op adem kwamen, ging ik door met<br />

mijn vragen. John en Frans hebben samen twee<br />

liedjes gemaakt: ‘Dit land is jouw land’ en ‘Let’s<br />

Talk is on the zoom’. John op zijn gitaar en Frans<br />

zingend. Ik vroeg hoe ze daarop kwamen.<br />

John was de initiatiefnemer van deze liedjes.<br />

Het was net uit met zijn relatie, corona kwam in<br />

het land. Hij vertelt: ‘Je komt mensen tegen op<br />

Zoom. Het is een nieuwe manier van mensen<br />

ontmoeten. Ik ging naar de zoom-meetings<br />

van Let’s Talk, gebarencafé Leeuwarden en van<br />

Gelucsmomenten van Georgia van der Gen. Tsja,<br />

je bent vrijgezel. Je wilt eropuit, naar festivals toe,<br />

mensen ontmoeten. Maar dan gaat alles dicht, op<br />

slot. Je kunt elkaar niet ontmoeten.<br />

Er werd veel gedaan voor doven en<br />

slechthorenden door onder andere Let’s Talk<br />

en Gelucsmomenten. Het bleek dat doven<br />

en slechthorenden veel last hadden van<br />

de beperkingen door corona. Ik zat in een<br />

liefdesverdriet fase. Toen dacht ik, wat ga je als<br />

eerste doen als corona voorbij is. Ons mooie land<br />

bezoeken en naar zoveel mogelijk plaatsen en<br />

vrienden toe! Toen bedacht ik het eerste liedje:<br />

dit land is jouw land, dit land is mijn land. Het<br />

is gebaseerd op de Nederlandse versie van Jan<br />

Rot, maar het origineel is van Bruce Springsteen<br />

(uiteraard): ‘this land is your land’.<br />

Mijn versie is een mix van Jan Rot en van mezelf.<br />

Ik vond de vertaling van Jan te algemeen en heb<br />

ik persoonlijk gemaakt. Ik heb Frans uitgenodigd<br />

om het samen met mij te zingen, want Frans<br />

heeft een hele mooie stem. Dat zijn we gewoon<br />

gaan doen. Opgenomen op film en via Facebook<br />

en Zoom uitgezonden. Ik heb Hanneke de Raaff<br />

gevraagd om het lied te vertalen in gebarentaal<br />

zodat het voor iedereen toegankelijk was. Egon<br />

zorgde voor de ondertiteling. Voor mij was dat een<br />

ultieme manier om muziek te beleven en te delen.<br />

We wilden iedereen een hart onder de riem<br />

steken. We kregen ook heel veel respons.<br />

Let’s Talk ging op tournee ging tijdens de vakantie<br />

en zouden ook in Rockanje komen, waar ik woon.<br />

Daar hebben we toen spontaan opgetreden.<br />

Toen Let’s Talk 1 jaar bestond, bedacht ik: “Let’s<br />

Talk is on the zoom’. Dat lied is gebaseerd op<br />

melodie van ‘Achy breaking heart’ van Billy Ray<br />

Cyrus (en ook ooit gezongen door Elvis Presley),<br />

maar ik heb zelf de hele tekst bedacht. Samen<br />

met Frans heb ik het op details aangepast om het<br />

zingbaar te maken.<br />

We hebben opgetreden via zoom voor doven en<br />

slechthorenden via Let’s Talk.<br />

Het is een verbindingsmuziek. Ik vind het<br />

belangrijk om mensen met elkaar te verbinden.’<br />

Frans vult aan dat het voor hem een eerste<br />

kennismaking was met andere doven en<br />

slechthorenden. En hij heeft nu ook ervaren hoe<br />

fijn het is om muziektolken erbij te hebben, maar<br />

ook schrijftolken.<br />

Ik ging naar de afronding toe van het interview dat<br />

al de hele middag en avond duurde met muzikale<br />

intermezzo’s. ‘John’, vroeg ik, ‘jij maakt gebruik van<br />

muziektolken. Waarom en hoe belangrijk is dat<br />

voor jou? En vind je ondertiteling via schrijftolken<br />

erbij ook belangrijk of is dat ondergeschikt<br />

aan gebaren?’ John antwoordt dat hij het fijn<br />

vindt om ook ondertiteling erbij te hebben als<br />

ondersteuning van het visuele. Ook omdat NGT<br />

niet zijn moedertaal is. Hij heeft geen voorkeur<br />

voor NGT of NmG, het is vooral afhankelijk van<br />

soort muziek. Snelle liedjes lenen zich makkelijker<br />

voor NGT.<br />

Hij schakelt regelmatig ‘Muziektolk hoort erbij’<br />

in als hij naar een concert wil. Maar als een<br />

muziektolk al bekend is met betreffende zanger/<br />

muziek, dan benadert hij die persoon rechtstreeks.<br />

Hij heeft niet echt een voorkeur voor een<br />

bepaalde muziektolk, als die de muziek, ritme,<br />

sfeer en tekst maar goed vertolkt.<br />

Tot slot vraag ik hem wat zijn toekomstbeeld is<br />

qua muziek en toegankelijkheid.<br />

John: ’Ik wil spontaan naar het concert kunnen.<br />

Zijn er kaartjes? Ja, hop en gaan en een<br />

muziektolk is automatisch aanwezig’.<br />

Hij spreekt namelijk vanuit ervaring in Londen.<br />

John heeft ook een grote liefde voor musicals.<br />

In 1980 draaide in Engeland een musical ‘Rocky<br />

Horror Pictureshow’. Hij ging naar die musical in<br />

Londen. Als je daar aangaf dat je slechthorend<br />

of doof bent, werd je meteen vooraan in de<br />

zaal gezet. Je kreeg een betere plaats en een<br />

koptelefoon, de geluidskwaliteit was perfect. Maar<br />

ze zeiden ook dat als je eerder had aangegeven<br />

dat je kwam, dan hadden ze ook een muziektolk<br />

geregeld!<br />

John en Frans zongen samen een paar liedjes<br />

voor mij, waarvan de laatste wel toepasselijk was:<br />

John Denver met Take Me Home, Country Roads.<br />

‘Country roads, take me home<br />

To the place I belong<br />

West Virginia, mountain mama<br />

Take me home, country roads<br />

Take me home, (down) country roads<br />

Take me home, (down) country roads’<br />

Dank jongens voor jullie hartelijke welkom<br />

en John, voor je mooie, inspirerende en<br />

gepassioneerde verhaal over wat muziek voor je<br />

betekent in combinatie met je slechthorendheid.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 17


Symposium<br />

Let’s Connect<br />

25 juni <strong>2021</strong><br />

Op 15 juli 2019 kwam de projectgroep Let’s Connect voor het eerst samen in<br />

Houten.<br />

De projectgroep bestaat uit Gerard de Vijlder, Arianne de Man, Annemieke Ceton<br />

en Sandra Benning. Het is een initiatief van de stichting plots- en laatdoven.<br />

Wij hebben met elkaar kennisgemaakt, besproken wat er al was ondernomen en<br />

gezamenlijk gebrainstormd over de doelen en acties. Wie kennen wij allemaal en<br />

wat kan er ingezet worden? Maar bovenal: wat is Let’s Connect? Vanaf die dag is<br />

de projectgroep op avontuur gegaan!<br />

Let’s Connect is in onze ogen het laten zien van hoe divers de doelgroep<br />

met een auditieve beperking is. Wat kan de horende omgeving doen om de<br />

doelgroep tegemoet te komen in plaats van altijd maar andersom? Informeren,<br />

aha-momenten creëren maar bovenal mensen met elkaar te laten ´connecten´.<br />

Al gauw kwamen wij uit op het maken van korte filmpjes voor bijvoorbeeld op<br />

YouTube. Dat leek ons het meest effectief en toegankelijk. Het streven was om in<br />

maart <strong>2021</strong> deze filmpjes tijdens een symposium te vertonen.<br />

Het zoeken naar een cineast begon, wat achteraf niet zo makkelijk bleek te zijn<br />

en waar wij veel van hebben geleerd. Uiteindelijk is de beste match gevonden in<br />

Job Hendriks.<br />

Zonder budget komen wij nergens, dus ook het aanschrijven van sponsoren<br />

werd opgestart. Rob Hendriks heeft zich hier enorm voor ingezet. Binnen de<br />

projectgroep zorgden de namen nog weleens voor verwarring: “Job.” “Nee,<br />

Rob.” “Neehee, Job ehm toch Rob”. Gelukkig zat er niet ook nog een Bob in de<br />

projectgroep.<br />

Corona kwam natuurlijk ook op ons pad waardoor de overleggen een tijdje stil<br />

hebben gelegen, maar later zijn deze digitaal opgepakt.<br />

Vervolgens moesten wij op zoek naar kandidaten voor de filmpjes. Wij deden een<br />

oproep via Facebook waar wij veel enthousiaste reacties op hebben gekregen.<br />

De projectgroep moest van alle inzendingen een top vijf maken; voor vijf filmpjes<br />

of zoveel als mogelijk was met het binnengehaalde budget.<br />

Wat was het maken van die top vijf moeilijk! Alle mogelijke kandidaten zijn<br />

stuk voor stuk toppers met hun eigen levensverhaal en ervaring. Maar het is de<br />

projectgroep toch gelukt en de gekozen kandidaten werden aangeschreven.<br />

Ondertussen werkte Rob keihard door voor het aanschrijven van sponsoren.<br />

Geld voor een film, “Yes, we kunnen écht beginnen”. Geld voor film nummer<br />

twee, “Woehoe dit gaat de goede kant op!” En film nummer drie werd uiteindelijk<br />

ook een feit, “Te gek!”.<br />

Maandag 7 december 2020 vonden de eerste opnames plaats in theater Branoul<br />

in Den Haag. Annet Verdoorn mocht het spits afbijten en spatte van het scherm<br />

af.<br />

Zij heeft verteld over haar proces van doof worden door de erfelijke ziekte<br />

18 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Neurofibromatose type 2 (NF2). Studie en het vinden van een geschikte baan<br />

brachten de nodige strubbelingen, maar ook mooie ervaringen en inzichten.<br />

Hoe staat zij in het leven? Hoe verloopt de communicatie? En waar is zij nu<br />

werkzaam? De projectgroep heeft voor dit filmpje gekozen voor het thema werk<br />

in combinatie met het persoonlijke verhaal van Annet.<br />

Niet veel later volgde ook de opnames met Eric Habets die ook op het scherm<br />

bleek te schitteren. Eric kijkt terug op zijn leven van de afgelopen 10/15 jaar<br />

en alhoewel dat best confronterend was, laat hij zien hoe hij nu in het leven<br />

staat. Met duidelijke uitleg geeft hij aan hoe hij kan communiceren. En hij laat<br />

zijn hobby/passie zien, welke hij na jaren weer heeft opgepakt; zingen. Het<br />

onmogelijke mogelijk maken! In dit filmpje heeft de projectgroep dus gekozen<br />

voor de levenservaring van Eric en zijn hobby.<br />

De datum van het symposium was inmiddels al een paar keer verschoven en<br />

uiteindelijk stond deze op 25 juni <strong>2021</strong>. Wegens corona moest het zowel online<br />

als op locatie te volgen zijn. Dat had wat voeten in de aarde, maar dankzij Remco<br />

Uri is dat gelukt. Wat een werk en zorg hebben Gerard, Robert, Remco en Alfred<br />

(beheerder van het Dorpshuis) gehad om deze dag rond te krijgen! En het werd<br />

voor de projectgroep natuurlijk steeds lastiger om de uitreiking van de lintjes stil<br />

te houden…<br />

De laatste puntjes werden op de i gezet om de eerste twee filmpjes zo goed<br />

als klaar te maken voor het Symposium. Helaas wegens tijdgebrek was het niet<br />

meer mogelijk om een NmG vertaling erbij te maken, maar dat komt er zeker!<br />

En op 25 juni was het dan eindelijk zover: het Symposium van Let’s Connect<br />

waar de eerste twee filmpjes werden vertoond!<br />

Wat zijn wij als projectgroep blij met het enthousiasme waarmee de filmpjes zijn<br />

ontvangen! En wij zijn trots op eenieder die hieraan heeft bijgedragen!<br />

Het Nederlands Gebarenkoor heeft, sinds corona, op deze dag weer voor het<br />

eerst opgetreden. Dat was voor velen een kippenvelmoment. En de uitreiking van<br />

de lintjes aan Ineke en Lex Scheffel was de ultieme kers op de spreekwoordelijke<br />

taart!!<br />

En nu?! De projectgroep gaat door met het maken van filmpjes. Er is budget voor<br />

totaal vijf filmpjes, dus wij kunnen nog even vooruit. De projectgroep heeft het<br />

streven om op de Contactdag op 9 oktober aanstaande, filmpje nummer drie in<br />

première te laten gaan!<br />

Ook zal de projectgroep aan de slag gaan met meer aandacht voor en<br />

verspreiding van de filmpjes. Dus ook al zijn we al 2,5 jaar onderweg, we gaan<br />

gewoon verder met dit avontuur met als doel dat iedereen: (Let’ s) Connect!<br />

Groetjes van de projectgroep,<br />

Gerard, Arianne, Annemieke en Sandra.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 19


Kom jij werken in de Gelderhorst?<br />

De Gelderhorst is uniek. Nergens in Europa bestaat zo’n<br />

groot woon- en zorgcentrum voor oudere Doven. Niet alleen<br />

bewoners, maar ook veel medewerkers zijn doof of<br />

slechthorend.<br />

Werkzoekende Doven die gebarentaal beheersen,<br />

hebben bij ons een streepje voor. Maar ook zonder kennis<br />

van gebarentaal, ben je welkom. Want wat je nog niet beheerst,<br />

kun je leren. Je krijgt in werktijd cursussen<br />

gebarentaal en verdiept je in de dovencultuur.<br />

Werken in de Gelderhorst is bijzonder én leuk. Het is een<br />

unieke werkplek waar communicatie een belangrijke plaats<br />

inneemt en waar je veel ruimte krijgt om je verder te<br />

ontwikkelen.<br />

De Gelderhorst groeit en vanwege die groei zijn we op zoek<br />

naar collega’s. Wij zijn speciaal op zoek naar Verzorgenden<br />

IG en Verpleegkundigen.<br />

Kijk voor de actuele vacatures op onze website:<br />

www.gelderhorst.nl<br />

De Gelderhorst is het enige<br />

centrum voor oudere Doven in<br />

Nederland. We zijn een<br />

financieel gezonde en<br />

zelfstandige organisatie met 216<br />

medewerkers (ca. 135 fte).<br />

We hebben een unieke<br />

positie als cultuurdrager<br />

van de oudere Doven<br />

in Nederland en zijn hét<br />

kenniscentrum op het gebied van<br />

oudere Doven zowel nationaal als<br />

internationaal.<br />

33 plaatsen Zorghuis<br />

58 plaatsen Verpleeghuiszorg<br />

117 appartementen<br />

Zelfstandig wonen<br />

Dagbesteding<br />

De Gelderhorst<br />

Willy Brandtlaan 40<br />

6716 RK Ede<br />

Telefoon: 0318 – 69 81 00<br />

E-mail: info@gelderhorst.nl<br />

Website: www.gelderhorst.nl


Column<br />

Ronald Kaijim<br />

Het muziekpad gaat<br />

niet alleen over rozen<br />

“Een<br />

dappere<br />

keuze”<br />

`Music was my first love<br />

and it will be my last.<br />

Music of the future and music<br />

of the past, and music of the past and music<br />

of the past`. Mooie pianotonen er doorheen<br />

en daarna het ene muziekinstrument na<br />

het andere. Zo hoorde ik als klein kind deze<br />

klassieker van John Miles uit 1976. Zelfs bij de<br />

gedachte aan dit lied en die stem krijg ik nu<br />

nog kippenvel. Ik kon toen niet weten dat het<br />

genieten van muziek in de ´future´ die voor<br />

mij lag, helemaal niet zo vanzelfsprekend zou<br />

zijn.<br />

Met het geleidelijk aan verliezen van mijn<br />

gehoor raakte ik ook mijn belangstelling<br />

voor muziek kwijt. Mijn hoortoestellen<br />

liet ik instellen op optimaal mogelijk<br />

spraakverstaan en dat ging ten koste van de<br />

muziekbeleving. Rond mijn 40e was mijn<br />

gehoor zo slecht geworden dat voor mij<br />

onbekende muziek mij niets meer deed en ik<br />

zelfs de liedjes uit mijn jeugd nauwelijks nog<br />

herkende. Muziek speelde daardoor geen rol<br />

meer in mijn leven.<br />

door mijn vorderingen. Dat kwam eerder<br />

door zaken als niet jong genoeg meer zijn<br />

en te goed mijn best willen doen dan aan<br />

mijn gehoor. De piano doet nu dienst als<br />

meubelstuk. A souvenir of broken dreams.<br />

Terwijl de laag stof op mijn piano dikker<br />

werd, bracht het CI dat ik in 2016 kreeg een<br />

ommekeer. Het duurde even voordat het CI<br />

echt een verlengstuk van mij werd. Daarna<br />

begon het genieten van muziek weer. Eerst<br />

was het vooral die typische filmmuziek vol<br />

met violen die de haren op mijn armen<br />

weer ouderwets overeind deed staan. In de<br />

loop van de tijd kon ik steeds meer klanken<br />

waarderen. Tegenwoordig kan ik weer<br />

volledig ontroerd of vol verbazing luisteren<br />

naar een mooie stem.<br />

Muziek, het begon met liefde, mondde uit in<br />

een scheiding en we kwamen weer bij elkaar.<br />

Dankzij de techniek hebben we samen toch<br />

een ´future´.<br />

In diezelfde tijd maakte ik wel een dappere<br />

keuze. Ik dacht: ‘Laat ik voor ik echt doof<br />

word, kijken of ik mijn oude droom om piano<br />

te leren spelen nog kan waarmaken. Zou<br />

dat nog lukken?’ En zo werd in 2012 een<br />

mooie, zwarte, glanzende piano mijn huis<br />

in gereden. Ik hield van de muziek van Billy<br />

Joel en Elton John en hun evergreens wilde<br />

ik graag leren spelen. Music of the past. The<br />

longest time en Imagine lukten nog redelijk,<br />

op The piano man liep ik vast.<br />

Kortom, Wibi Soerjadi raakte niet in paniek<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 21


Werelddovendag 25<br />

september in Utrecht<br />

Werelddovendag wordt door de dovenwereld in Nederland en België gevierd op de<br />

laatste zaterdag van september. Deze dag werd in 1958 voor het eerst gelanceerd<br />

door de World Federation of the Deaf onder de naam International Day of the Deaf.<br />

Dovenschap overlegt jaarlijks met verschillende organisaties wie de organisatie van<br />

deze bijzondere dag op zich mag nemen.<br />

De eer viel in 2020 te beurt aan SUDO (Stichting Samenwerkende Dovenorganisaties<br />

Utrecht). Helaas werd in 2020 alles afgeblazen vanwege Corona. Dit jaar zijn de<br />

vooruitzichten stukken beter en organiseert SUDO Werelddovendag op 25 september<br />

<strong>2021</strong> in Utrecht, Het Beatrix Theater. Het thema is dit jaar ‘Samen naar inclusie’.<br />

De erkenning van de Nederlandse gebarentaal is een opmaat naar inclusie in<br />

de Nederlandse maatschappij. Daarom heeft SUDO voor dit thema gekozen. Ze<br />

willen WDD ook voor niet-gebarentaalvaardige -plots-doven en slechthorenden<br />

toegankelijk maken. “We zijn allemaal doof, hebben te maken met dezelfde obstakels.<br />

EN ieder heeft een eigen identiteit. Dat kan prima naast elkaar bestaan. Daarom<br />

hebben we dit jaar gezorgd dat voor iedere gebarentolk ook een schrijftolk aanwezig<br />

is. Dat is een primeur!”, vertelt Rob Struik, medeorganisator van WDD <strong>2021</strong>.<br />

Voorheen werden alleen schrijftolken<br />

ingezet bij plenaire bijeenkomsten en<br />

bij een enkele workshop. Nu wordt dus<br />

overal waar een gebarentolk is ook een<br />

schrijftolk ingezet. Dit draagt bij aan de<br />

toegankelijkheid en dus ‘samen naar<br />

inclusie’.<br />

Rob voegt toe dat het fijn zou zijn als we<br />

elkaars kennis kunnen inzetten om NGT<br />

en inclusie voor doven, slechthorenden<br />

en plots- en laatdoven in Nederland<br />

mogelijk te maken. Door te kijken naar de<br />

mogelijkheden en succeservaringen over<br />

en weer, kunnen we samen optrekken<br />

naar inclusie. Ieder vanuit zijn/haar<br />

eigen identiteit. Er bestaan verschillende<br />

behoeftes die goed naast elkaar kunnen<br />

bestaan, aldus Rob.<br />

Werelddovendag nodigt iedereen dan<br />

ook van harte uit zijn/haar steentje<br />

bij te dragen richting inclusie en<br />

toegankelijkheid. Ze heten iedereen van<br />

harte welkom in het Beatrix Theater. De<br />

wethouder van Utrecht, Linda Voortman,<br />

die diversiteit in haar portefeuille heeft,<br />

komt deze dag openen. ’s Avonds is er ook<br />

een Gebarencafé (de locatie hiervan wordt<br />

later bekend gemaakt). Meer informatie<br />

over WDD en het programma vind je op<br />

www.wdd<strong>2021</strong>.nl.<br />

Het belooft een boeiende dag te worden<br />

met interessante workshops, discussies,<br />

rondvaarten, en nog veel meer!<br />

22 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Column<br />

Margreet Joosen<br />

Music was my first<br />

love<br />

“Mijn<br />

eerste<br />

liefde”<br />

Ik ben gek van muziek.<br />

Zo doof als ik ben,<br />

muziek intrigeert me.<br />

Mijn twee oudere zussen<br />

waren ook gek van muziek. Ik<br />

denk dat ik het van hen meegekregen heb.<br />

Het was altijd dansen thuis, we gingen<br />

met zijn allen op ballet en souldansen. Met<br />

verjaardagen en andere feestjes traden we<br />

vaak met zijn drietjes op: The Three Degrees,<br />

‘when will I see you again’. Ik verstond de<br />

helft niet, maar ik deed gewoon mee. Ook<br />

met mijn vriendin, Anja, traden we op toen<br />

we 10 waren. Bij haar thuis hadden ze een<br />

kamer ‘en suite’, dus schuifdeuren. Ideaal om<br />

op te treden. Diverse liedjes brachten wij ten<br />

gehore. Anja was ook slechthorend, maar het<br />

ontbrak ons niet aan durf. Vol verve zongen<br />

en dansten wij. En we hadden altijd leuk<br />

publiek. Dat is gelukkig gewoon zo op die<br />

leeftijd .<br />

Op de bonte avond van ons laatste klas op<br />

de lagere school zongen en dansten wij. Ik<br />

mocht de hoofdrol van Yvonne Keely spelen<br />

in het lied ‘If I Had Words’. En nog meer<br />

liedjes die we deden. Hoe slechthorend we<br />

ook waren, muziek was belangrijk, ook voor<br />

mijn klasgenootjes. Als ik er nu op terugkijk,<br />

vind ik dat eigenlijk best wel bijzonder.<br />

Toch gek, je hoort amper iets en toch is<br />

muziek belangrijk. We kregen ook muziekles<br />

op de lagere school en op het voortgezet<br />

onderwijs. Daar ben ik heel dankbaar voor.<br />

Want ook al ben je doof, muziek kun je op<br />

verschillende manieren ervaren.<br />

Toppop, oh ja! Daar kon ik eindelijk zien hoe<br />

iets gezongen werd. En in de televisiegids<br />

stonden ook vaak songteksten in van de<br />

liedjes. Die knipte ik dan uit en plakte het op<br />

de hoes van de singles die ik kocht. Ik leerde<br />

liedjes door ze duizend keer af te spelen.<br />

Horende vriendjes leren muziek en tekst<br />

meteen na een paar keer luisteren, maar ik<br />

had meer tijd nodig. Het is wel zo dat ik ze<br />

nu nog steeds kan dromen .<br />

Ik heb een tijd lang ruzie gehad met muziek<br />

toen ik tinnitus kreeg. Ik verstond er geen<br />

klap meer van, gooide platen op de grond uit<br />

frustraties. Maar tinnitus hield zich uiteindelijk<br />

koest en ik kon weer genieten. Nooit vergeet<br />

ik het moment dat ik op een avond naar<br />

het concert keek van Art Garfunkel en Paul<br />

Simon in Central Park. Wow, zo mooi! En met<br />

Sinterklaas kreeg ik een cassettebandje van<br />

dat concert met alle teksten van dat concert<br />

uitgetypt, door mijn oudste zus. Die heb<br />

ik nog steeds. Het ontroerde me dat mijn<br />

zussen snapten dat songteksten belangrijk<br />

voor me waren om te verstaan waar een lied<br />

over ging.<br />

Nu heb ik Deezer, een app met muziek<br />

streaming. Maar wat ik bijzonder vind, is dat<br />

ze ook lyrics meeleveren als dat aanwezig<br />

is. Heerlijk vind ik dat. Een wereld gaat dan<br />

open als ik naar onbekende liedjes luister. Ik<br />

heb diverse afspeellijsten, op Deezer maar<br />

ook op Youtube. Er zijn avonden dat ik alleen<br />

maar naar muziek luister en kijk. Muziek van<br />

toen, maar ook van nu. Ik breid nog steeds<br />

mijn muziekkennis uit, mijn afspeellijst wordt<br />

langer. Muziek raakt mij, daar krijg ik nooit<br />

genoeg van. Ik ben ook blij dat ik muziek kan<br />

uitdragen op mijn manier, via Mafwuuf door<br />

zelf liedjes in Nederlands ondersteund met<br />

Gebaren uit te dragen, en in het Nederlands<br />

Gebaren Koor mee te mogen doen en op<br />

te treden. Want ja, ik geloof wel dat ik een<br />

podiumdier ben als ik terugkijk naar mijn<br />

verleden. En ja, muziek is mijn eerste liefde.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 23


Een bijzondere<br />

ervaring<br />

Door: Ewa Harmsen en Margreet Joosen<br />

Ergens begin april werden we door AVRO Tros<br />

via Robin Frings gevraagd om in te vallen bij het<br />

songfestival in Rotterdam. Een paar signdancers waren<br />

uitgevallen. Dat was ongeveer twee weken voor de<br />

opnames. Wahaaaaa… was onze eerste reactie.<br />

Robin weet dat Ewa en Margreet bij het Nederlands<br />

Gebaren Koor zitten en dat we ook al wat langer de<br />

liedjes voor Mafwuuf vertalen. We konden dan ook<br />

geen nee zeggen! Wie is Mafwuuf? Margreet maakt<br />

sinds mei 2020 Mafwuufliedjes, vertalen van jaren<br />

70-80 muziek in NmG met een twist van NGT, ASL<br />

en wat her en der andere landen invloeden met een<br />

humoristische inslag. We noemen onszelf Gin-Tonic<br />

team. Margreet is van de gin en Ewa van de tonic.<br />

Margreet voert het uit, maar Ewa is haar partner in<br />

crime. Zij is een kei in het vertalen van emoties in<br />

passende gebaren en Margreet straalt terwijl zij het<br />

uitvoert.<br />

Ja, gaan we doen. We kregen de keuze uit vijf liedjes.<br />

We hadden al vrij snel besloten welke liedjes het beste<br />

bij ons paste. Ewa koos voor Denemarken en Albanië,<br />

in hun eigen taal. Margreet koos voor Noorwegen en<br />

Polen in het Engels. Het vijfde liedje gaven we terug,<br />

dat was echt niet te doen.<br />

Zoals al gezegd, hadden we iets minder dan twee<br />

weken de tijd om de liedjes te vertalen en te oefenen.<br />

Vrijdag 16 april gingen we naar AVRO Tros in Hilversum<br />

om onze liedjes op te nemen.<br />

Wat ging eraan vooraf? Stress, plezier en creativiteit.<br />

Hoe gaan we de liedjes vertalen. Sharon van der<br />

Borden en Emma de Esch waren onze feeders. Wel<br />

grappig, want we kennen ze vooral als dirigenten van<br />

ons Nederlands Gebaren Koor waarvan wij allebei<br />

zowel koorlid als bestuurslid zijn. Wij vonden het<br />

belangrijk dat zij onze vertalingen snapten en vroegen<br />

ook om feedback. Want zij hadden ervaring en wij nog<br />

niet zolang. We kozen ervoor om de liedjes in NmG te<br />

vertalen. Margreet met Engels mondbeeld en Ewa hield<br />

haar mond want Deens en Albanees in mondbeeld<br />

doen: nee, dat was niet te doen .<br />

Emma mocht dat rare Albanese taaltje leren. Gelukkig<br />

waren er Engelse vertalingen beschikbaar. En dan nog:<br />

waar gaaaaat het eigenlijk over. Samen vertaald en over<br />

nagedacht en steeds betere vertaling tot we tevreden<br />

waren. En dan oefenen! Naast dit werken wij ook alle<br />

vier, dus het werd veel avond werk en tussendoor, als er<br />

toevallig een stukje tijd over was.<br />

Dit avontuur deden we dus samen met Sharon en<br />

Emma. Avonden oefenen en afstemmen met elkaar. We<br />

vonden het wel bijzonder. We hadden ons geen betere<br />

feeders kunnen wensen. Zij weten precies hoe wij zijn,<br />

wie we zijn, hoe we gebaren en wat we belangrijk/fijn<br />

vinden tijdens het optreden.<br />

De dag van de opname kwam en we spraken extra<br />

vroeg af zodat we nog even samen in het echt konden<br />

oefenen, want daar hadden we geen tijd voor gehad.<br />

Toen werd Margreet gehaald om geschminkt te worden<br />

en oefenden Emma en Ewa nog even door en daarna<br />

werd Ewa mooi opgemaakt terwijl Margreet bij de<br />

opnames was.<br />

Het is heel leuk om dat mee te maken, in een ‘green<br />

room’ die is echt GROEN! Daar sta je dan, recht voor<br />

een camera en de feeder staat ervoor. We hebben elk<br />

een aantal takes gemaakt voordat we tevreden waren.<br />

En in de tussentijd tot de uitzending werden de<br />

filmpjes via YouTube vertoond. Wow, dat is toch wel<br />

bijzonder. Ook om te zien hoeveel likes je kreeg en de<br />

opmerkingen. Tijdens de uitzending zit je dan gewoon<br />

thuis op de bank naar jezelf te kijken. En dan al die<br />

appjes en berichtjes via Facebook met alle foto’s, dat<br />

komt dan toch wel even binnen. Oh.. daar sta je dan<br />

op tv.. oh.. al die leuke reacties. Ja, ook minder leuke<br />

reacties, maar die slaan we even lekker over.<br />

Het was een bijzondere ervaring die nog steeds<br />

voortduurt. Soms kijken we even naar de<br />

YouTubefilmpjes en zien we tot onze verbazing dat er<br />

nog steeds naar gekeken wordt. Dat is toch gaaf. Onze<br />

vertalingen van muziek blijven tot in de lengte van de<br />

dagen online. Dat vinden we best wel bijzonder.<br />

Ewa kon het Deens wel wat volgen maar Sharon niet<br />

en die heeft ook geen goed Deens lipbeeld En<br />

24 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Column<br />

Agaath Arends<br />

Muziekbeleving<br />

“Weten<br />

wat er<br />

gezongen<br />

wordt”<br />

Mijn eerste hoorervaring<br />

had ik rond mijn zesde<br />

jaar. Toen kreeg ik een<br />

kasttoestel, bij de ouderen onder<br />

ons wel bekend.<br />

Vanaf deze leeftijd begon ook het beleven<br />

van muziek. Op school (Mgr Hermusschool)<br />

werden er liedjes gezongen en thuis stond<br />

de radio vaak aan. We hadden toen nog<br />

een oude buizenradio welke een “stoffen”<br />

klankkast had. Als je daar je oren of handen<br />

tegenaan hield kon je de muziek horen en<br />

voelen. Zo zat ik als klein kind vaak bij de<br />

radio. Mijn moeder luisterde Nederlandstalige<br />

muziek maar de tekst heb ik nooit kunnen<br />

volgen. De liedjes herkende ik door de<br />

bassen en melodie.<br />

Nadat ik achter het oor toestellen had en<br />

de ringleiding zijn intrede deed kon ik de<br />

muziek beter volgen. Zo keek ik net als<br />

andere pubers ook naar Toppop en draaide<br />

ik plaatjes thuis en op de Middelbare<br />

school. Met alleen mijn hoortoestellen heb<br />

ik zelfs nog pianoles gehad en gespeeld.<br />

Waarschijnlijk is dit ook een goede<br />

gehoortraining geweest ondanks dat ik de<br />

laatste octaaf alleen maar als getik ervaarde.<br />

Het heeft mij ook leren luisteren naar<br />

klassieke muziek.<br />

Nadat ik mijn CI kreeg duurde het wel een<br />

poos eer ik weer een beetje van muziek kon<br />

genieten. Het mooist vind ik luisteren via de<br />

streamer, zowel CI als hoortoestel. Zonder<br />

streamer blijft het voor mij lastig te volgen.<br />

Sinds ik op het Nederlands Gebarenkoor<br />

zit kan ik de muziek nu ook op een andere<br />

manier beleven. Ik voel de muziek en tekst<br />

dan ook in mijn lijf door te gebaren. Voor<br />

mij is dit het echte ontspannen en genieten!<br />

En ook heel nieuw voor mij: ik weet wat er<br />

gezongen wordt!<br />

Ik had jullie ook iets willen vertellen over<br />

de workshop Good Vibrations, welke 12<br />

augustus had moeten plaatsvinden. Ervaren<br />

hoe muziek voelt met een speciale vest.<br />

Er zijn helaas problemen met het leveren<br />

van bepaalde onderdelen. Ik hoop in<br />

het volgende nummer hier meer over te<br />

vertellen.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 25


‘Wat voel jij bij<br />

dit liedje’<br />

Een interview met<br />

Sharon van der Borden-Wisse<br />

Door: Margreet Joosen<br />

Door doven en slechthorenden worden er steeds vaker muziektolken ingezet<br />

als ze naar een concert gaan of een livestream op Facebook of YouTube willen<br />

volgen, zoals bijvoorbeeld The Streamers. The Streamers was een Nederlandse<br />

gelegenheidsformatie opgericht tijdens de coronapandemie om online gratis<br />

livestream-concerten te geven. Ik hoorde ook steeds vaker het begrip ‘feeder’ en<br />

ik vroeg me af wat de verschillen waren tussen een muziektolk en een feeder. In<br />

mijn zoektocht hiernaar kwam ik nog een fenomeen tegen, een dirigent zijn bij een<br />

gebarenkoor. Sharon van der Borden is het alle drie, net als Emma de Esch.<br />

Sharon is dirigent<br />

bij het Nederlands<br />

Gebaren Koor sinds<br />

juli 2011. Dit doet ze<br />

samen met Emma de<br />

Esch. Het Nederlands<br />

Gebaren Koor<br />

bestaat uit ongeveer<br />

40 leden die doof,<br />

doof-slechtziend,<br />

slechthorend en horend zijn. Het is een uniek<br />

koor in Nederland. Ik ben zelf ook koorlid.<br />

Ik vraag aan Sharon wat de verschillen zijn<br />

tussen een muziektolk, een feeder en een<br />

dirigent.<br />

Zij vond het best pittig om het te beantwoorden.<br />

Maar al pratende kwamen we wel tot bepaalde<br />

conclusies.<br />

We waren het over eens dat de overkoepelende<br />

overeenkomst tussen een dirigent, feeder en<br />

muziektolk vooral is dat er gekeken wordt<br />

naar wat het lied betekent, wat het inhoudt en<br />

hoe breng je het over. Wel is het zo dat de rol<br />

waarin je zit, bepaalt in hoeverre je inbreng hebt<br />

in het vertalen van het lied.<br />

Als dirigent bedenk je samen met de mededirigente<br />

de vertaling van het lied. Samen<br />

26 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong><br />

bespreek je de inhoud van het lied en deel je<br />

met elkaar de gevoelens, emoties, interpretaties<br />

van het lied. Dan kom je tot een vertaling. Dit<br />

wordt dan gepresenteerd aan het koor tijdens<br />

een repetitie. De koorleden mogen hierop<br />

aanvullen. Een zin vinden ze niet zo mooi<br />

vertaald, of een gebaar klopt niet helemaal. Of<br />

het is gewoon helemaal geweldig. Samen met<br />

het koor bepalen ze de uiteindelijke vertaling<br />

van het lied. Dit lied wordt dan opgenomen,<br />

dit is dan de definitieve versie. De dirigenten<br />

kunnen tijdens repetitie of optredens niet<br />

afwijken van deze afgesproken gebaren. De<br />

leden oefenen dit liedje via film en gebruiken<br />

alleen de gebaren die afgesproken zijn. Het is<br />

namelijk mooi om te zien tijdens een optreden<br />

dat de gebaren dezelfde zijn en gelijklopen voor<br />

zover mogelijk.<br />

Dirigenten van een gewoon koor dirigeren met<br />

hun stokje. De koorleden zingen op aangeven<br />

van de dirigenten: snel, langzaam, hard, zacht.<br />

De dirigenten van het Nederlands Gebaren Koor<br />

gebruiken geen stokje, maar hun hele lijf: met<br />

gebaren, mimiek, ogen (vooral Sharon kan haar<br />

ogen heel goed groot zetten, terwijl Emma heel<br />

sterk is in rust bewaren: maakt niet uit, komt<br />

goed, relaxxxxxx), het aftellen met vingers, het<br />

wijzen naar links of rechts.


Daarnaast moeten de dirigenten ook kijken<br />

naar de koorleden of zij de juiste handvormen<br />

gebruiken en lokalisaties. Bijvoorbeeld bij het<br />

lied ‘De Vlieger’ van Andre Hazes. Daar is een<br />

zin: ‘Naar z’n bal, z’n fiets, z’n treinen, nee daar<br />

keek hij niet naar om’. We gebaren bal, fiets, trein<br />

van links naar rechts en niet andersom. Iedereen<br />

doet dat hetzelfde. Het vergt ook inlevingsen<br />

aanpassingsvermogen van de dirigenten<br />

om een koor te leiden. Je moet rekening<br />

houden met de koorleden, elk heeft haar/zijn<br />

eigenaardigheden. En de kunst is om daarmee<br />

om te gaan en te komen tot een geweldige<br />

voorstelling. Ook moet je als dirigent iets eerder<br />

met gebaren beginnen dan het lied omdat de<br />

koorleden jou volgen en dus altijd iets later zijn.<br />

Maar de koorleden zijn dan precies op tijd voor<br />

het publiek. En de horende koorleden moeten<br />

dus meer rekening houden met de lengte van<br />

de gebaren. De dirigent bepaalt hoe lang een<br />

bepaald gebaar aanhoudt, je volgt de dirigent.<br />

En hoe is dat als je een feeder bent voor een<br />

signdancer, vraag ik aan Sharon. Sharon is<br />

onder andere feeder bij The Passion en het<br />

Songfestival waar zij mij en Ewa Harmsen<br />

bijgestaan heeft in het vertolken van onze<br />

liedjes. Een signdancer is iemand die niet<br />

alleen de gezongen tekst vertaalt in gebaren,<br />

maar ook de muziek visueel maakt. De sfeer<br />

wordt aangegeven door ritmisch en poëtisch te<br />

gebaren. En dit wordt versterkt door gebruik te<br />

maken van mimiek en lichaamsbeweging.<br />

Sharon vertelt: ’Als feeder spreek je af met<br />

degene die daar staat wat de wensen zijn. In<br />

geval van muziek kan het zijn dat ik alleen<br />

mondbeeld doe met aangeven van ritme tot<br />

aan volledig mee gebaren. Vaak is de signdancer<br />

degene die de vertaling doet van het liedje.<br />

Afhankelijk van de samenwerking kan het zijn<br />

dat ik meedenk over de vertaling. Want beide<br />

hebben we onze eigen moedertaal. De mijne<br />

is Nederlands, die van een signdancer is over<br />

het algemeen gebarentaal. Zo kan ik de juiste<br />

vertaling van het Nederlands geven en de<br />

signdancer kan daar een mooie inhoudelijk<br />

goede NGT vertaling van maken.’ Sharon werkt<br />

het liefst gelijkwaardig, maar ze conformeert<br />

zich aan de wens van de signdancer. Dat je<br />

samen kijkt naar het lied. Wat is het gevoel van<br />

de signdancer van het lied. Aan de signdancer<br />

vraagt hoe die de tekst interpreteert en ook hoe<br />

die geleid wil worden. Het is ook afhankelijk van<br />

hoeveel de signdancer hoort/niet hoort. Leid je<br />

de signdancer of ondersteun je die. Je richt je<br />

op de wensen van de signdancer. Maar wel met<br />

ieder zijn eigen expertise waarbij je elkaar kunt<br />

versterken. Je bent hier echter wel ten dienste<br />

van de signdancer.<br />

Sharon is ook een muziektolk. Vooral in kerken,<br />

christelijke concerten zoals Sela en klassieke<br />

concerten. Sharon is zelf klassiek geschoold.<br />

Op haar 4de begon zij met het volgen van<br />

muzieklessen. Op haar 7de startte zij met het<br />

volgen van lessen in dwarsfluit en piano. Ook<br />

heeft zij van kinds af aan in verschillende koren<br />

gezongen. Op dit moment is zij de vaste pianist<br />

bij een groot tiener- en kinderkoor. Ook leert zij<br />

de kinderen de gebaren die bij de liedteksten<br />

passen.<br />

Als muziektolk treedt zij op voor het publiek<br />

waarbij zij de vrijheid heeft om te improviseren.<br />

Wel stemt zij af op de wensen van het<br />

publiek, bijvoorbeeld ook laten zien welke<br />

muziekinstrumenten er gespeeld worden<br />

of welk verhaal er verteld wordt tijdens een<br />

klassiek concert. Maar het is altijd haar eigen<br />

interpretatie van muziek.<br />

Op mijn vraag wat zij het prettigste vindt om te<br />

doen, moet ze lachen. Voor haar is eigenlijk de<br />

belangrijkste vraag: wat voel jij bij dit liedje?<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 27


Beter door de dag<br />

met doofheid of hoorproblemen<br />

Nederlands Centrum voor<br />

Plots- en LaatDoofheid (NC PLD)<br />

Voor wie plotsdoof wordt, geleidelijk gehoorverlies<br />

heeft, een CI heeft of overweegt.<br />

Het NC PLD helpt met:<br />

• informatie en advies over hulpmiddelen en voorzieningen<br />

• de training ‘Leven met gehoorverlies’<br />

• communicatietrainingen zoals spraakafzien en NmG<br />

• loopbaanbegeleiding<br />

• individuele hulpverlening<br />

Het NC PLD maakt deel uit van GGMD voor Doven en<br />

Slechthorenden. Bij GGMD werken specialisten gehoorverlies.<br />

Vakmensen die de gevolgen van plots- en laatdoofheid<br />

kennen én met u kunnen communiceren.<br />

Heeft u hulp nodig? Aarzel niet en meld u aan bij GGMD. Na aanmelding bespreekt<br />

een specialist gehoorverlies uw hulpvraag met u.<br />

Samen beslist u welke hulpverlening daar voor u het beste bij past. Indien gewenst<br />

is bij de gesprekken een gebarentolk of schrijftolk aanwezig.<br />

specialisten gehoorverlies GGMD<br />

GGMD voor Doven en Slechthorenden heeft locaties door heel Nederland<br />

tel. 0800 - 337 46 67 (gratis) | contact@ggmd.nl | sms: 06 - 10 908 606<br />

voor chat en teletolk: zie www.ggmd.nl pagina Contact | www.ggmd.nl<br />

28 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


KOMENDE ACTIVITEITEN<br />

Inloopcentrum Almere<br />

EveNaarHuis<br />

Sumatraweg 352<br />

1335 JM Almere<br />

De data voor <strong>2021</strong> zijn:<br />

-16 september<br />

-21 oktober<br />

-18 november<br />

Aanmelden op:<br />

plotsdoofinloopcentrum@gmail.com<br />

Inloopcentrum Zuid Nederland<br />

Buurthuis Bloemenoord<br />

Bloemenoordplein 3<br />

5143 TB Waalwijk<br />

De data voor <strong>2021</strong> zijn:<br />

-22 september<br />

-27 oktober<br />

-24 november<br />

Aanmelden op:<br />

Inloopcentrumzuid@stichtingplotsdoven.nl<br />

Een prachtige<br />

<strong>herfst</strong><br />

gewenst door<br />

de redactie!<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 29


Activiteiten<br />

<strong>2021</strong><br />

Alle genoemde activiteiten zijn onder voorbehoud gepland vanwege<br />

COVID-19. Via verschillende kanalen wordt aangegeven of je je kunt<br />

aanmelden en hoe. In de loop van het jaar komen er meer activiteiten bij.<br />

Kijk op Facebook en de website voor de laatste stand van zaken<br />

Activiteit<br />

Landelijke dag<br />

Bloesempark Amsterdamse Bos<br />

Bezoek aan Veenkolonie<br />

Minisymposium Let’s Connect<br />

Gebarenliedjesweekend<br />

Themaweekend<br />

Teambuilding/Vrijwilligersdag<br />

Contactdag<br />

NmG Weekend<br />

Wanneer<br />

13 maart<br />

3 april<br />

18 of 25 april<br />

25 juni<br />

25 tm 27 juni<br />

9 tm 11 juli<br />

12 september<br />

9 oktober<br />

26 tm 28 november<br />

30 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


INFO<br />

CI-lotgenotencontact<br />

Wil van Essen-Verhoef<br />

ci@stichtingplotsdoven.nl<br />

Gebarencursussen<br />

GGMD voor Doven en Slechthorenden<br />

NmG Coördinatoren te bereiken via:<br />

gebarencursus.nmg@ggmd.nl<br />

Website<br />

Anton van der Horst<br />

webmaster@stichtingplotsdoven.nl<br />

Redactie Internet<br />

(inhoudelijke zaken website)<br />

Robert ten Bloemendal (Hoofd)<br />

Gerard de Vijlder<br />

webredactie@stichtingplotsdoven.nl<br />

Contactpersonen Individuele<br />

Begeleiding<br />

Wil van Essen<br />

wvanessen@stichtingplotsdoven.nl<br />

Robert ten Bloemendal<br />

oost@stichtingplotsdoven.nl<br />

Gerard de Vijlder<br />

gerarddevijlder@stichtingplotsdoven.nl<br />

Contactpersoon Jongeren<br />

Nirosha Boer<br />

jongeren@stichtingplotsdoven.nl<br />

Landelijke Activiteitencommissie<br />

Nirosha Boer<br />

Lex Scheffelfonds<br />

Ineke Scheffel<br />

SMS: 06 - 41 35 66 90<br />

ienscheffel@hotmail.com<br />

IBAN NL66 INGB 000 750 003 6<br />

t.n.v. I. Scheffel-Maurer<br />

WIJ ZOEKEN NIEUWE REDACTIELEDEN<br />

• Ben jij goed in Nederlandse taal?<br />

• Vind jij het leuk om te schrijven en andermans teksten te redigeren?<br />

• Vind je het leuk om mensen te interviewen of iets te onderzoeken en<br />

daarover te schrijven?<br />

• Wil je helpen <strong>Plotsdoof</strong> breder bekend maken?<br />

• Wil je ongeveer 10 uur per kwartaal investeren in schrijven en ken over de inhoud van het blad?<br />

meeden-<br />

Dan zoeken wij jou!<br />

Wat levert het jou op?<br />

• Ervaring in het werken met Microsoft Teams<br />

• Groeien in je schrijfstijl<br />

• Goede aanvulling op je CV<br />

• Leren samenwerken in een team<br />

• Samenwerken met een leuke redactie<br />

• Waardering<br />

Voel je je geroepen?<br />

Schrijf jouw motivatie in een column van maximaal 500 woorden naar<br />

Redactie@stichtingplotsdoven.nl met als titel:<br />

‘Hier ben ik, naam, jullie nieuwe redactielid.’<br />

Wil je alleen een vaste gastschrijver zijn zonder deelname in de redactie?<br />

Dat kan natuurlijk ook. Schrijf dan jouw motivatie in een column van maximaal<br />

500 woorden naar Redactie@stichtingplotsdoven.nl met als titel:<br />

‘Hier ben ik, naam, jullie nieuwe vaste gastschrijver.’<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 31


MAAK VERBINDING MET<br />

DE DIERBARE MOMENTEN<br />

Een krachtige hoorervaring dankzij een uitstekende<br />

geluidskwaliteit in verschillende luistersituaties<br />

Moeiteloos comfort en gemak dankzij het ergonomische<br />

design en de compatibele accessoires<br />

Ultiem gebruiksgemak om de hele dag verbonden te blijven<br />

met de wereld om je heen, mede dankzij de ingebouwde<br />

connectiviteitsoplossingen<br />

Bezoek AdvancedBionics.nl en begin uw hoorreis vandaag.<br />

BN_07_0191<br />

©<strong>2021</strong> Advanced Bionics AG en aangesloten bedrijven. Alle rechten voorbehouden.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!