You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Plots<strong>2021</strong>doof<br />
Jaargang 32 — nummer 3 — Herfst<br />
Social<br />
Media<br />
Thema<br />
Muziek<br />
MUZIEK IS ALLES, INTERVIEW MET JOHN RETEL HELMRICH<br />
HOE BELEVEN PLOTSDOVEN MUZIEK<br />
THEMAWEEKEND <strong>2021</strong>
Hear Your Way<br />
“Het geluid en de helderheid van<br />
de Nucleus ® 7 hebben mij absoluut<br />
geholpen in mijn sociale leven.”<br />
Karl K. Cochlear Nucleus-gebruiker<br />
De Cochlear Nucleus ® 7-geluidsprocessor is de eerste en enige geluidsprocessor voor<br />
cochleaire implantaten ter wereld waarmee u telefoongesprekken, video’s, muziek en<br />
entertainment direct kunt streamen van elk compatibel Apple- of Android -apparaat.<br />
Voor meer informatie, neem contact op met uw hoorspecialist of ga naar<br />
www.cochlear.com/nl/nucleus7 volg ons op:<br />
Vraag uw medische professional om advies over behandelingen voor gehoorverlies. Resultaten kunnen variëren en uw medische professional zal u adviseren over de factoren die van invloed kunnen zijn op uw resultaat.<br />
Lees altijd de gebruiksaanwijzing. Niet alle producten zijn in alle landen verkrijgbaar. Neem contact op met uw lokale vertegenwoordiger van Cochlear voor productinformatie. De meningen die worden uitgedragen zijn<br />
meningen van individuele personen. Raadpleeg uw medische professional om te bepalen of de Cochlear-technologie voor u geschikt is. De Cochlear Nucleus Smart App is verkrijgbaar in de App Store en Google Play. De<br />
Cochlear Nucleus 7-geluidsprocessor is compatibel met Apple- en Android-apparaten. Ga voor meer informatie over compatibiliteit naar www.cochlear.com/compatibility. Apple, het Apple-logo, FaceTime, Made for<br />
iPad-logo, Made for iPhone-logo, Made for iPod-logo, iPhone, iPad Pro, iPad Air, iPad Mini, iPad en iPod Touch zijn handelsmerken van Apple Inc., geregistreerd in de V.S. en andere landen. App Store is een dienstmerk<br />
van Apple Inc., geregistreerd in de VS en andere landen. Android, Google Play en het Google Play-logo zijn handelsmerken van Google LLC. De Android robot is gemaakt van of aangepast aan werk gecreëerd en gedeeld<br />
door Google en gebruikt volgens voorwaarden beschreven in de Creative Commons 3.0 Attribution License.<br />
Cochlear, Hear now. And always, Nucleus en het elliptische logo zijn handelsmerken of geregistreerde handelsmerken van Cochlear Limited. © Cochlear Limited 2019. D1658605 V2 OCT19 Dutch translation
Inhoudsopgave<br />
04 Van de voorzitter<br />
07 Van het bestuur<br />
08 Themaweekend <strong>2021</strong><br />
08<br />
10 Gehoorschade bij muzikanten<br />
11 Column Peter Raggers<br />
12 Hoe beleven plotsdoven muziek<br />
15 Dit land heeft plaats voor jou en mij<br />
15<br />
18 Symposium Let’s Connect<br />
21 Column Ronald Kaijim<br />
22 WereldDovenDag <strong>2021</strong><br />
23 Column Margreet Joosen<br />
24 Een bijzondere ervaring<br />
18<br />
25 Column Agaath Arends<br />
26 Wat voel je bij dit liedje?<br />
29 Komende activiteiten<br />
24<br />
Colofon<br />
<strong>Plotsdoof</strong> is een uitgave van de<br />
Stichting Plotsdoven. Donateurs van<br />
de stichting ontvangen het blad gratis.<br />
<strong>Plotsdoof</strong> verschijnt vier keer per jaar: in<br />
maart, juni, september en december.<br />
Redactieadres:<br />
Randhoeve 221<br />
3995 GA Houten<br />
redactie@stichtingplotsdoven.nl<br />
Redactie:<br />
Agaath Arends<br />
Liesbeth Duits<br />
Margreet Joosen<br />
Ronald Kaijim<br />
Vormgeving en opmaak:<br />
Ewa Harmsen<br />
Aan dit nummer werkten mee:<br />
Sharon van der Borden-Wisse<br />
Ineke Dilling-Scheeringa<br />
Peter Raggers<br />
John Retel Helmrich<br />
Ineke Scheffel-Maurer<br />
Rob Struik<br />
Cor Toonen<br />
Let’s connect projectgroep<br />
Opzeggen donateurschap:<br />
kantoor@stichtingplotsdoven.nl<br />
ook voor adreswijzigingen.<br />
Neem voor overname artikelen contact<br />
op met de redactie:<br />
redactie@stichtingplotsdoven.nl<br />
Sluitingsdatum kopij volgend nummer:<br />
13 november <strong>2021</strong><br />
Drukwerk en verzending:<br />
MEO<br />
Coverfoto:<br />
Margreet Joosen<br />
Stockphoto’s:<br />
Pixabay<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 3
Van de<br />
voorzitter<br />
Ik hoop dat u allen een mooie zomer heeft gehad. En dat we<br />
ons allen kunnen opmaken voor een najaar waar de invloed<br />
van Corona steeds minder zal worden.<br />
Hopelijk kan er de komende tijd steeds vaker weer wat<br />
georganiseerd worden. En het ook kan met steeds grotere<br />
aantallen deelnemers. Want als er iets is wat we met zijn<br />
allen gemist hebben, is het wel het samenzijn met alle<br />
vrienden en bekenden binnen de Stichting Plotsdoven.<br />
Dus we hopen dat we gauw “weer kunnen”. Zolang<br />
er geen vaccinatieverplichting is, zijn natuurlijk<br />
ook niet-gevaccineerden welkom, mits ze<br />
uiteraard van tevoren een (negatieve) zelftest<br />
hebben ondergaan.<br />
In juli was ons minisymposium “Let’s Connect”<br />
nog echt een happening voor genodigden met<br />
het oog op de maximale bezetting vanwege de<br />
Corona-regels. Het symposium was de afsluiting<br />
van het 2 jaar durende project dat het startschot<br />
kreeg bij ons Internationale Congres in maart 2019.<br />
Het blijft toch bijzonder om te beseffen hoeveel er<br />
sindsdien is veranderd in ons aller levens.<br />
“Weer<br />
samen<br />
zijn”<br />
Let’s Connect is opgezet om de kloof tussen goedhorenden<br />
en slechthorenden en (plots- en laat)doven te verkleinen.<br />
Een verslag van het symposium en de uitreiking van de<br />
Koninklijke Onderscheidingen aan Ineke en Lex Scheffel leest<br />
u verderop in dit magazine.<br />
Als het goed is zat er in de verpakking van dit<br />
magazine ook de Let’s Connect- button<br />
bijgevoegd. We hopen dat deze button ook<br />
kan bijdragen in de bewustwording bij<br />
goedhorenden dat het niet “eng” is om met<br />
iemand die geen goed gehoor heeft te<br />
communiceren.<br />
Laat gerust in onze Facebookgroep<br />
weten hoe de reacties op de button<br />
zijn.<br />
4 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>
Van de<br />
redactie<br />
Het thema van deze editie van de <strong>Plotsdoof</strong> is<br />
muziek.<br />
Muziek is van alle tijden. Het maakt eigenlijk niet zo<br />
gek veel uit of je horend, slechthorend, (plots- of<br />
laat)doof bent. Je houdt er van, je haat het of het kan<br />
je niet veel schelen. En als je als horende van muziek<br />
houdt en later als plots- of laatdove minder of niet<br />
meer, kan dat best zuur zijn. We vroegen aan een<br />
aantal plots- en laatdoven hoe zij muziek nu ervaren.<br />
Ja, muziek wordt gemist, maar er is ook een zekere<br />
mate van berusting en acceptatie. Jezelf de tijd<br />
geven en blijven zoeken naar andere vormen van<br />
muziek genieten.<br />
Uit de interviews en columns blijkt dat visuele<br />
muziek belangrijk is. Songteksten blijken<br />
onontbeerlijk te zijn, weten waar het lied over gaat.<br />
Het zien van bandjes op tv zoals Toppop, MTV<br />
of het bijwonen van een concert maakt dat de<br />
beleving meer compleet is. Ook het inzetten van<br />
muziektolken zorgt voor een complete ervaring.<br />
Een muziektolk kan ook een feeder zijn of zelfs een<br />
dirigent. De verschillen en overeenkomsten worden<br />
in een gesprek met de dirigente van het Nederlands<br />
Gebaren Koor uiteengezet. Bij het Europees<br />
Songfestival zijn bijvoorbeeld feeders ingezet,<br />
hierover lees je verderop meer.<br />
Naast muziek lees je ook over hoe het<br />
themaweekend is geweest, het minisymposium<br />
van Let’s connect en een uitnodiging van SUDO<br />
(Stichting Samenwerkende Dovenorganisaties<br />
Utrecht) om naar Wereld Doven Dag (WDD) te<br />
komen op 25 september. WDD heeft als thema<br />
‘samen naar inclusie’ en heeft er voor gezorgd dat<br />
naast elke gebarentolk ook een schrijftolk aanwezig<br />
is.<br />
Het volgende thema is talent. Welk talent heb jij?<br />
En heeft jouw slechthorend, (plots- of laat)doof<br />
zijn invloed op jouw talent? Wil je een bijdrage<br />
leveren, mail naar redactie@stichtingplotsdoven.<br />
nl. De hoofdredacteur overlegt met jou over de<br />
voorwaarden voor plaatsing in het blad.<br />
Over bijdrage leveren gesproken, we zoeken nieuwe<br />
redactieleden of een gastschrijver dat vier keer per<br />
jaar wil schrijven voor <strong>Plotsdoof</strong>. Heb je ervaring,<br />
vind je het schrijven leuk en wil je ons gave en<br />
gezellige team versterken? Blader dan even naar de<br />
laatste pagina van dit blad. Daar lees je meer over<br />
wat een redactielid doet.<br />
Over de stichting<br />
De Stichting Plots- en Laatdoven is opgericht in 1989 en zet zich in voor de belangenbehartiging<br />
van plots- en laatdoven in de ruimste zin van het woord. Daarbij staat de stimulatie van<br />
zelfredzaamheid en reïntegratie van de plots- en laatdove in de horende maatschappij voorop<br />
Bestuur<br />
Robert ten Bloemendal, voorzitter<br />
Gerard de Vijlder, vicevoorzitter<br />
Mark Schiffmaier, secretaris<br />
Peter Helmhout, penningmeester<br />
Nirosha Boer, bestuurslid<br />
Annemieke Ceton, bestuurslid<br />
Raad van Advies<br />
drs P.P. B.M. Boermans<br />
dr J. Mulder<br />
Peter Raggers<br />
Donateurschap<br />
Vanaf € 25,— per kalenderjaar bent u al<br />
donateur, voor het hele gezin betaalt u<br />
slechts € 35,—<br />
Overmaken kan op IBAN NL54 INGB<br />
0000 082080 t.n.v. Stichting Plotsdoven<br />
te Houten<br />
Geregistreerd bij de Kamer van<br />
Koophandel Haaglanden te Den Haag nr<br />
41155666 ANBI-nummer 816107440<br />
Lex Scheffelfonds<br />
Het Lex Scheffelfonds is ingesteld om<br />
iedere plots- en laatdove, voor wie dit<br />
een financieel bezwaar is, in staat te<br />
stellen deel te nemen aan activiteiten<br />
die georganiseerd worden door de<br />
Stichting Plotsdoven. Voor verdere<br />
informatie zie de laatste bladzijde.<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 5
RONDO 3<br />
Ongelooflijk Simpel. Simpelweg Ongelooflijk.<br />
Met RONDO 3, de nieuwste processor voor het cochleaire implantaat van MED-EL,<br />
ben je in staat om telefoongesprekken te voeren, zelfs als je je handen vol hebt.<br />
Het werkt met AudioLink, het alles-in-één connectiviteitsapparaat, wat het streamen van<br />
geluid ongelooflijk simpel maakt. Het stuurt het geluid rechtstreeks naar je oor, zodat je<br />
met je vrienden kunt praten en tegelijkertijd verder kunt gaan waarmee je bezig was.<br />
Meer horen?<br />
medel.com/nl/RONDO3<br />
medel.com/nl<br />
6 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>
Van het Bestuur<br />
Het bestuur was blij dat het Themaweekend van 2020,<br />
na twee keer te zijn verschoven, nu eindelijk wél door<br />
kon gaan. Want het lotgenotencontact (de activiteiten)<br />
is uiteindelijk toch dé belangrijkste pijler onder het<br />
bestaan van de Stichting.<br />
Het zal waarschijnlijk een probleem zijn waar alle<br />
patiëntenorganisaties wel mee kampen gedurende<br />
deze pandemie. We hebben er vertrouwen in dat we<br />
weer steeds meer kunnen gaan doen.<br />
Ander nieuws is dat Ineke Dilling heeft aangegeven<br />
om haar plek als aspirant bestuurslid toch niet om te<br />
zetten in een vaste plek in het bestuur. Erg jammer,<br />
maar ook wel weer begrijpelijk. Wij danken haar dan<br />
ook voor haar inzet en inbreng van het afgelopen jaar.<br />
Gelukkig heeft Ineke aangegeven wél te willen blijven<br />
meehelpen met het organiseren van activiteiten.<br />
regelmatig nieuwe aanwas is want vernieuwing en<br />
verfrissing zorgen ervoor dat je vanuit een andere<br />
invalshoek de zaken bekijkt. We hopen op reacties!<br />
Vanwege het feit dat een flink aantal activiteiten en<br />
meetings het afgelopen jaar geen doorgang vonden<br />
is er dit jaar géén jaarvergadering gepland. Er valt<br />
eenvoudigweg niet zoveel bij te praten. Mocht je<br />
vragen hebben over het jaarverslag of de jaarrekening<br />
(beiden terug te vinden op onze website) mail ons of<br />
de penningmeester dan gerust even. We geven je graag<br />
antwoord op je vragen of hebben een luisterend oor<br />
voor je opmerkingen en/of suggesties.<br />
Dit vertrek maakt dat we weer een nieuwe plek voor<br />
een aspirant bestuurslid vacant hebben. Heb je zin en<br />
energie om je in te zetten voor de Stichting, met als<br />
doel om door te groeien naar een vaste plek in het<br />
bestuur, schroom dan niet om contact op te nemen.<br />
Je kunt ieder van de bestuursleden aanschieten als<br />
je meer informatie wilt. Het is sowieso goed dat er<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 7
Themaweekend <strong>2021</strong>!<br />
Na uitstel kwam er gelukkig geen afstel voor het<br />
Themaweekend!<br />
Door: Agaath Arends<br />
De laatste keer is immers al een tijd geleden: 2018 om<br />
precies te zijn! Dit keer kwamen we bijeen in Berg en Dal bij<br />
Nijmegen, een mooie bosrijke omgeving.<br />
Druppelsgewijs kwamen de gasten binnen op deze mooie<br />
locatie. Na een gezamenlijk diner was het tijd voor actie.<br />
Er was keus uit spelletjes met gebaren, knutselworkshop of<br />
gewoon niks doen. De creatieve activiteit was dit keer een<br />
vogelvoederplek maken van een bloempot en een garde. Een<br />
gezellig bijpraat avondje volgde tot in de late uurtjes. Er was<br />
veel in te halen!<br />
Zaterdag na een uitgebreid ontbijt was het tijd voor de<br />
workshop van Betty de Haan: ‘Geef je persoonlijk leiderschap<br />
een boost!’ Het was een interessante lezing over gevoelens,<br />
emotie en communicatie.<br />
De lunch was uitstekend net als het weer! In de middag was<br />
de keus uit meegaan met de bus naar Arnhem voor een<br />
bezoek bij het Open Lucht Museum, een wandeling in de<br />
mooie omgeving van Berg en Dal of genieten van de rust en<br />
zonnetje op het terras van de locatie. Allen kwamen in de<br />
loop van de middag gezellig babbelend terug op het terras.<br />
Daar werd chips en drank aangerukt in afwachting van de<br />
barbecue dat heerlijk en goed verzorgd was.<br />
Toen was het tijd voor de grote verassing voor Gerard!<br />
Vorig jaar maart zou het laatste Themaweekend zijn<br />
dat Gerard zou organiseren, maar tot twee keer toe was<br />
uitgesteld. Met ons allen hebben we het afscheidslied<br />
gezongen en gebaard, op melodie van zijn lievelingslied:<br />
8 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>
Het kleine cafe aan de haven. Georgia had haar lied<br />
voor hem, we’ll meet again van Vera Lynn. Gerard was<br />
ontroerd. Na wat toespraakjes en het uitreiken van de<br />
cadeaus’s gingen we door met ons programma.<br />
De pubquiz gemaakt en uitgevoerd door de twee<br />
studenttolken was een succes! Al grappend maakten<br />
paar deelnemers bezwaren tegen de terechte winnaars.<br />
Hapjes maken ging een beetje rommelig, de keuken<br />
was klein en de oven onwillig! Ondanks dat waren<br />
de hapjes lekker geworden. Ons vaste zaterdagavond<br />
onderdeel, de gebaren karaoke, ontbrak natuurlijk niet!<br />
Met een hapje en drankje is dat altijd gezellig. Ook dit<br />
keer was het een korte nacht voor een aantal mensen.<br />
Op zondagochtend stonden er drie verschillende<br />
activiteiten op het programma:<br />
Het Heilig Land museum in Berg en Dal, een workshop<br />
Oceandrum maken bij Krachtwuuf, Margreet Joosen<br />
en een workshop boogschieten door Steve Pasveer.<br />
Het boogschieten werd buiten op het terrein<br />
van de accommodatie gedaan. Er zat ook een<br />
wedstrijdelement in. Het zal niemand verbazen dat<br />
de eerste drie plaatsen door vrouwen werd behaald!<br />
Workshop Oceandrum maken was ook een succes,<br />
er werden mooie drums gemaakt met elk een eigen<br />
betekenis.<br />
De afsluiting na de lunch verliep helaas een beetje<br />
rommelig. Wij als organisatie hebben Gerard best wel<br />
gemist als stabiele factor dit weekend! Toch mogen wij,<br />
ondanks wat beginnersfoutjes, tevreden zijn over dit<br />
weekend! Door omstandigheden moesten wij helaas<br />
een persoon missen van de organisatie.<br />
In maart 2022 hopen wij als organisatie onder leiding<br />
van Nirosha (afhankelijk van de Corona maatregels)<br />
jullie een nieuw spetterend weekend aan te bieden!<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 9
Gehoorschade<br />
bij muzikanten<br />
Door: Ronald Kaijim<br />
Zonder muzikanten geen muziek. Geen wonder dat componisten, gitaarvirtuozen, rappers en<br />
mensen met geoliede stemmen wereldwijd bewonderd, geëerd en geïmiteerd worden. Hoe is het<br />
nu voor deze muzikanten zelf? Welk prijskaartje hangt er aan deze roem?<br />
Muzikanten staan bloot aan het geluid dat zij samen met hun collega’s<br />
produceren. Volgens metingen bij het balletorkest, ervaart een bespeler<br />
van slagwerk gemiddeld 85 dB. Bij iemand die een koperinstrument<br />
bespeelt, is dit 88 dB. Tijdens de hardste gedeelten van een<br />
muziekstuk slaat de meter zelfs uit tot boven de 100. Deze waarden<br />
liggen ruim boven de norm van 80 dB die voor een werkdag van 8<br />
uur geldt. Zonder gehoorbescherming lopen ze kans hun voor het<br />
werk onmisbare gehoor te beschadigen.<br />
Voor popmuzikanten zijn de risico’s nog groter omdat zij gemiddeld<br />
veel meer geluid maken. Dit is terug te zien in de cijfers: slechthorendheid<br />
komt onder popmuzikanten bijna 2 keer zo veel voor als onder hun klassieke<br />
collega’s (63,5% om 32,8%). Andere klachten die veel voorkomen zijn onder andere tinnitus en<br />
hyperacusis.<br />
Voor muzikanten kan dit grote gevolgen hebben. In het ergste geval kunnen zij hun werk niet<br />
meer doen. Dit komt ook voor bij klassieke muzikanten. Daarnaast ondervinden ze privé natuurlijk<br />
de voor ons zo bekende problemen zoals niet meer mee kunnen komen in groepen.<br />
Gelukkig bestaat er steeds meer aandacht voor gehoorproblemen onder muzikanten. De oren<br />
van leden van grote orkesten worden geregeld getest, de onderlinge afstanden tussen de<br />
muzikanten zijn groter geworden, er zijn schotten tussen de muzikanten geplaatst en oordoppen<br />
zijn beschikbaar. Niet alle muzikanten willen oordoppen dragen omdat ze de muziek liever<br />
ongedempt en ongefilterd ervaren. Belangrijk is ook dat er openlijk over gesproken kan worden.<br />
Veel muzikanten (19%) geven bijvoorbeeld aan zich te schamen voor hun gehoorproblemen.<br />
De brancheverenigingen van muziekevenementen en poppodia (VVEM en VNPF) hebben in<br />
2014 een convenant gesloten waarvan in 2018 de derde versie is gepubliceerd. Dit convenant<br />
bevat maatregelen, richtlijnen en<br />
beschermingsmiddelen voor het<br />
voorkomen van gehoorschade.<br />
Vooral voor veel ouwe rockers is het<br />
te laat. Jeugdhelden als Phil Collins,<br />
Eric Clapton en Neil Young hebben<br />
hun tol moeten betalen voor al hun<br />
optredens en repetities. Laten we de<br />
volgende keer daarom met extra veel<br />
dankbaarheid stil staan als we naar<br />
bijvoorbeeld Tears in heaven luisteren<br />
of naar het Concertgebouworkest.<br />
De geschenken die muzikanten ons<br />
gaven en nog steeds geven.<br />
“19% van<br />
muzikanten<br />
schamen<br />
zich”<br />
10 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>
Column<br />
Peter Raggers<br />
Muziek en beleven<br />
“Ik ben<br />
een<br />
bofkont!”<br />
Wellicht had ik hier gewoon de column over<br />
tinnitus en mijn hoofdorkest moeten herplaatsen.<br />
Was ik snel klaar geweest en ook nog eens to the<br />
point in goed Nederlands. Dus zou zeggen, pak<br />
het vorige nummer er nog even bij.<br />
Muziek voor een Laatdoof figuur als ik is een<br />
beetje een emotioneel onderwerp. Zeker<br />
als liefhebber van klassieke muziek. Wellicht<br />
een muziekkeuze die voortkomt uit reeds vrij<br />
vroeg hebben van een slecht gehoor waarbij<br />
snelle moderne muziek als lawaai over kwam.<br />
Overigens kan ik moderne muziek nu helemaal<br />
niet hebben met hoorapparaat en CI. Maar<br />
klassieke muziek, bleus en de Portugese fado daar<br />
kan ik weer van genieten met de hoor apparatuur.<br />
Bij de klassieke muziek: vooral rustig<br />
voortkabbelende rivieren zoals in de nocturne<br />
van Chopin.<br />
Bij de blues moet je je voorstellen dat ik aan het<br />
beeldhouwen ben en lavasteen bewerk en daarbij<br />
min of meer ronddans op het ritme van de<br />
blues en de steen bewerk met steenhamer. Een<br />
geweldige emotie en energie komt er dan los uit<br />
mijn lichaam.<br />
Bij de fado waarvan de taal Portugees is en ik<br />
dus dubbel niets versta, begrijp ik wel de vaak<br />
wat trieste verhalen die er gezongen worden en<br />
begeleid worden door gitaren. Wellicht komt dit<br />
doordat Erna en ik meerdere malen in de fado<br />
cafés hebben geluisterd en meegeleefd, hoe de<br />
omstanders de muziek beleefden.<br />
In onze camper staat fado vaak aan, overigens<br />
ook Ierse folksongs. Versta ik ook niets van maar<br />
het ritme spreekt me aan en doet me wat.<br />
Al deze rijkdom heb ik ongeveer 40 jaar<br />
gemist. Maar door het CI (hoge tonen) en<br />
het hoorapparaat (lage tonen) die bij mij<br />
harmoniëren kan ik er weer van genieten. Vooral<br />
via bluetooth.<br />
Doet me denken aan de aansluiting van mijn CI<br />
nu 8 jaar geleden. Dringend advies was vooral<br />
ook niet het hoorapparaat in te doen omdat je<br />
moest leren de CI geluiden te vertalen. Maar op<br />
de TV was net een uitzending van de beroemde<br />
dirigent/violist uit Maastricht, juist die ja, en ik<br />
deed stiekem mijn hoorapparaat in. Want met<br />
het CI alleen klonk het vreselijk en met alleen<br />
het hoorapparaat was het ook geen succes. Ach<br />
mens, de koude rillingen gaan weer door me<br />
heen als ik er aan terug denk. Het was zo mooi. Ik<br />
hoorde weer muziek zoals ik me dat herinnerde<br />
van vroeger. De tranen liepen over de wangen.<br />
Nu bijna weer trouwens. Ik kon dus weer muziek<br />
luisteren.<br />
Ik heb me daarna getraind via een<br />
computerprogramma om de individuele<br />
muziekinstrumenten in een orkest te<br />
onderscheiden. Dat bevorderde weer het CIgebruik<br />
in spraak verstaan. Weliswaar geheel<br />
tegen de adviezen van de horende deskundigen<br />
in maar zij waren stomverbaasd over de<br />
resultaten.<br />
Ik ben een bofkont, dat dit mij mocht overkomen.<br />
Zo jammer dat sommige deelgenoten van ons dit<br />
niet mee kunnen beleven. Laat ons dus beseffen<br />
dat horen niet alles is, er valt nog veel meer te<br />
beleven op andere fronten.<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 11
Hoe beleven<br />
plotsdoven muziek?<br />
Door: Agaath Arends<br />
Geen muziek meer kunnen horen terwijl je in je jeugd bent opgegroeid met geluid<br />
en zang. Een hoortoestel en of CI kan niks meer voor je doen. Hoe is dat? Deze en<br />
andere vragen heb ik aan Cor Toonen, Ineke Dilling en Ineke Scheffel voorgelegd en<br />
zij gaven hier graag antwoord op.<br />
Wat niet verbazingwekkend is, is dat muziek enorm wordt gemist! Het maakt niet uit<br />
hoe lang je plotsdoof bent. Wel lijkt er bij sommige na verloop van tijd een soort van<br />
berusting of acceptatie te komen.<br />
Ineke Dilling-Scheeringa<br />
Als je pas vijf jaar plotsdoof bent en daarvoor een<br />
paar jaar licht slechthorend, is de acceptatie nog<br />
even ver weg. Zeker als muziek altijd een grote<br />
hobby is geweest en misschien eigenlijk nog is.<br />
Zij heeft van kinds af aan accordeon en gitaar<br />
gespeeld en tot 2016 (het jaar dat zij plotsdoof<br />
werd) in een bandje gespeeld als slaggitarist. Dan<br />
is het wegvallen van het gehoor een enorm gemis.<br />
Toch maakt zij nog muziek! Zij is gitarist bij een<br />
afasiekoor. (note: Afasie is een taalstoornis die<br />
zich uitstrekt over de gebieden spreken, taalbegrip,<br />
lezen en schrijven. Afasie is het meestal het<br />
gevolg van niet-aangeboren hersenletsel. Het uit<br />
zich bij iedereen anders. De soort en ernst van<br />
de afasie hangt af van de plaats en ernst van de<br />
hersenbeschadiging.)<br />
In dat koor ondersteunt zij de muziekpedagoog.<br />
De liedjes die gespeeld worden zijn van voor<br />
2016 en zitten nog in haar hoofd. Doordat ze zelf<br />
speelt bepaalt zij het ritme die ze ook voelt. Door<br />
spraakafzien weet ze wat het koor zingt. Dit is een<br />
mooie en positieve beleving. Daar kun je alleen<br />
maar respect voor hebben.<br />
Hoe kun je “anders” muziek beleven?<br />
Ineke heeft de NMG-cursussen gedaan.<br />
Maandelijks wordt er geoefend waarbij er aan het<br />
eind een liedje wordt gezongen met Ineke als<br />
begeleider op de gitaar. Zo wordt er gezamenlijk<br />
genoten van muziek.<br />
Ineke Scheffel Maurer<br />
Ineke werd vlak voor haar 21ste verjaardag<br />
plotsdoof door verwijdering van een<br />
brughoektumor (beide kanten). Een groot gemis<br />
was toen psychische hulp! Het trof namelijk niet<br />
alleen Ineke maar ook haar partner, ouders en<br />
12 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong><br />
later hun kinderen.<br />
Behalve het communiceren was ook de muziek<br />
een van de grote struikelblokken!<br />
Ze was puber in de jaren 60 en een fan van<br />
vele soorten muziek, onder andere de Beatles<br />
en Aretha Franklin. Er werden veel dancings en<br />
concerten bezocht.<br />
De muziek bleef haar achtervolgen, veel oude<br />
liedjes kent ze nog steeds uit haar hoofd.<br />
Haar tinnitus heeft ze in haar hoofd om kunnen<br />
zetten in muziek, van klassiek tot jazz en alles wat<br />
ertussen zit.<br />
In het begin vond Ineke het moeilijk als er bij het<br />
Themaweekend harde muziek werd gedraaid<br />
via een geluidsinstallatie. Nu wordt muziek<br />
meestal door een van onze tolken vertaald,<br />
wat haar een gevoel van ritme geeft. Ook het<br />
Nederlands Gebarenkoor geeft haar een stukje<br />
muziekbeleving terug.<br />
Ze heeft samen met Lex een enorme band qua<br />
muziek. Lex weet precies welke hedendaagse<br />
muziek Ineke wel of niet mooi vindt. Als Ineke met<br />
het verkeerde been uit bed is gestapt, wordt er<br />
door Lex een liedje gezongen van Giel Beelen:<br />
Begin de dag met een dansje<br />
Begin de dag met een lach<br />
Want wie vrolijk is in de morgen<br />
Die lacht de hele dag.<br />
In Ineke’s hoofd klinkt dat als de melodie van “Het<br />
is uit het leven gegrepen......” (Farce Majeure jaren<br />
60-70)
Cor Toonen<br />
Bijna iedereen kent wel het gevoel van bassen in<br />
je lijf! Of een tafel die mee resoneert op geluid.<br />
Geluidsboxen die je kunt voelen.<br />
Geluiden voelen met een ballon is ook een<br />
effectieve methode. Cor zegt dat dit weinig<br />
wordt gebruikt, omdat je jezelf met een ballon,<br />
nota bene in een concertzaal, direct als een<br />
raar feestnummer presenteert. Een hardnekkig<br />
vooroordeel naar doven is immers dat er tussen de<br />
oren ook wel iets los zal zitten!<br />
Horen met je huid. In de loop van de tijd zijn<br />
er systemen bedacht waarbij geluidstrillingen<br />
worden aangeboden. Bijvoorbeeld via blokjes,<br />
plaatjes of pennetjes. Dit noemt men vibrotactiele<br />
toestellen. Soms gaat het om een soort<br />
horlogebandje met een trilblokje of een blokje<br />
om een vinger. Er zijn ook systemen die als een<br />
korset of vest worden vastgemaakt tegen de buik<br />
of borst. Dit systeem bevat een hele batterij van<br />
trilplaatjes van verschillende afmetingen die elk<br />
hun eigen trilbeweging hebben. Het ene blokje<br />
geeft vooral lage trillingen door, het volgende<br />
blokje een iets hogere trilling en de volgende een<br />
nog hogere.<br />
Zijn credo is: tel wat je hebt en niet wat je niet<br />
hebt. Dit stelde hij naar aanleiding van de musical<br />
Cyrano, een groot visueel spektakel waar ondanks<br />
de stilte veel te genieten valt. Ook musea, ballet<br />
en sommige vormen van theater zijn vormen van<br />
visuele voorstellingen.<br />
Geef je zelf de tijd en blijf altijd zoeken naar<br />
andere vormen van ‘genieten’. Zeg niet meteen<br />
dat het een surrogaat beleving is maar sta er voor<br />
open om te ontdekken wat de meerwaarde voor<br />
je leven kan zijn!<br />
Cor eindigt met een gedicht:<br />
Mijn ogen<br />
Al wat ik zie met mijn ogen<br />
Neem ik mee naar daarboven<br />
Daar kan ik luisteren’<br />
Naar de stemmen<br />
Naar de klanken<br />
Naar de melodieën<br />
Al wat ik zie met mijn ogen<br />
Neem ik mee naar daarboven<br />
Wat ik niet herinneren kan<br />
Daar maak ik zelf iets van<br />
Mijn ogen<br />
Met het daarboven<br />
Tussen mijn oren<br />
Daarmee<br />
Kan ik<br />
Horen<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 13
Voor mensen met een gehoorbeperking<br />
is het soms moeilijk om werk te vinden en<br />
te behouden.<br />
Werkpad kan u helpen bij het vinden van<br />
werk en biedt jobcoaching op de werkplek.<br />
T (030) 239 80 01 • E info@werkpad.nl<br />
www.werkpad.nl<br />
Werkpad. Aandacht voor horen, zien en communiceren<br />
14 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>
Dit land heeft<br />
plaats voor<br />
jou en mij,<br />
interview met<br />
John Retel Helmrich<br />
Door: Margreet Joosen<br />
Ik had met John RH, zoals hij zichzelf op Social Media noemt, in Den Haag<br />
afgesproken om over zijn muziekbeleving als slechthorende te praten. John RH heb<br />
ik voor het eerst live ontmoet in 2020 bij een optreden van Tim Akkerman, dat hij<br />
samen met Egon van Hulst heeft georganiseerd. Dit optreden werd getolkt door de<br />
muziektolken Hanneke de Raaff en Mirjam Stolk. Al voordat het concert plaatsvond<br />
raakten John en ik in gesprek via Messenger. We hebben dezelfde passie voor muziek<br />
en raken nooit uitgepraat. Deze <strong>Plotsdoof</strong> editie was een mooie aanleiding om nu<br />
echt eens goed met John hierover te bomen. Zijn (muziek)maat, Frans Goldman, ook<br />
slechthorend, sloot hierbij aan. Het werd een zeer gezellige middag en avond waarin<br />
muziek uiteraard de boventoon voerde.<br />
Echt aansporen hoefde<br />
ik John RH niet, toen<br />
ik aan hem vroeg wat<br />
muziek voor hem<br />
betekende. Hij begon<br />
te vertellen.<br />
‘Muziek is alles, het<br />
is een woord, maar<br />
in dat woord zit<br />
alles. Ik kan me niet<br />
voorstellen dat er<br />
geen muziek is. Mijn<br />
grootste angst is dat<br />
ik helemaal doof word<br />
en de muziek niet meer kan horen. Maar als het<br />
ooit zover zou zijn (wat ik niet hoop), dan kan ik<br />
muziek toch altijd op een andere manier ervaren.<br />
Zodra ik opsta, denk ik meteen aan muziek. In de<br />
auto luister ik via bluetooth naar muziek. Het is<br />
altijd afhankelijk van mijn stemming. Ik heb een<br />
hele brede interesse in muziek, van motown, soul<br />
naar bijvoorbeeld The Cats met Piet Veerman of<br />
Jan Rot maar ook The Avett Brothers, Bob Seger,<br />
Bob Dylan en Otis Redding.<br />
Mijn interesse voor muziek is al jong ontstaan.<br />
Toen ik 10 jaar oud was, zei mijn vader op een<br />
avond dat ik moest opblijven, want we zouden die<br />
avond iets unieks meemaken. Elvis Presley zou die<br />
avond een liveconcert geven dat wereldwijd via<br />
satelliet werd uitgezonden. Bij het liedje Burning<br />
Love was ik verliefd, verkocht. Je ziet de show, de<br />
uitstraling van de man, het was mijn eerste visuele<br />
ervaring met muziek. Je gaat af op het ritme, je<br />
hoort de tekst niet want je bent slechthorend,<br />
maar ik had gelijk een klik met Elvis en zijn<br />
muziek.’<br />
Frans zet Burning Love op via Spotify, er staat<br />
altijd een grote speaker op tafel. En met de app<br />
Shazam op zijn telefoon kunnen we keihard met<br />
de songtekst meezingen. De muziekstemming zit<br />
er gelijk in.<br />
John krijgt op zijn 12e de beschikking over een<br />
complete zolderkamer. Dat was zijn plek. Hij kreeg<br />
een platenspeler van zijn vader, inclusief alle LP’s<br />
en singles. 78- en 45 toerenplaten die zijn ouders<br />
niet meer speelden. Zijn ouders hadden ook een<br />
brede interesse in muziek, John heeft het niet<br />
van vreemden. Zijn moeder speelde ukelele en<br />
zong. Zijn vader kon niet zingen, maar was altijd<br />
met muziek bezig. Ze keken soms geen tv, maar<br />
luisterden op zulke avonden alleen naar muziek.<br />
John zat daar in zijn pyjama, de hoezen erbij<br />
pakkend om te kijken of daar songteksten op<br />
stonden. Door het meelezen van teksten kon hij<br />
op die manier muziek ervaren.<br />
Op mijn vraag of zijn slechthorendheid een<br />
belemmering is om van muziek te genieten, geeft<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 15
daarnaar toe, maar dan met muziektolken erbij,<br />
want dat zal toch weer een andere, een meer<br />
complete ervaring worden.<br />
Bruce Springsteen is niet de enige artiest waar<br />
John warm voor loopt en naar een concert gaat.<br />
Hij somt even op: ‘Eric Clapton, Joe Cocker,<br />
Van Morrison, Madonna en Michael Jackson in<br />
de Kuip, zo dichtbij alsof hij naast je stond. Zo’n<br />
intense ervaring om de uitstraling van Michael<br />
Jackson mee te maken. Dat heb ik nooit meer<br />
meegemaakt’. Ook ging hij naar heel veel festivals,<br />
zelfs in Canada.<br />
hij een ontkennend antwoord. Hij moet de muziek<br />
visueel zien, Toppop was toen zeer belangrijk.<br />
Op school hadden ze de hele week over Toppop.<br />
Ze verzonnen zelf de tekst als er geen tekst<br />
beschikbaar was. Belangrijk was om de beat te<br />
onthouden, het ritme. In combinatie met het zien<br />
op tv, werd het een totale visuele muziekbeleving.<br />
Als John 17 jaar is, heeft hij zijn Mavodiploma<br />
gehaald. Hij ziet bij een groothandel een hifiinstallatie<br />
AKAI pro 300 staan en was meteen<br />
verliefd. Het kostte 1000 gulden. Zijn vader gaf<br />
hem 500 gulden voor zijn diploma en de eigenaar<br />
van de groothandel bood hem vakantiewerk<br />
aan in ruil voor het resterend bedrag. John had<br />
hele grote speakers gekregen van zijn opa, die<br />
overigens op zijn diploma-uitreiking stierf. Die<br />
speakers en muziekinstallatie kregen daarom<br />
een bijzondere betekenis voor hem. Elke avond<br />
luisterde hij naar muziek met zijn koptelefoon op.<br />
Hij luisterde ook naar radioprogramma van<br />
Mart Smeets, de sportverslaggever. Op een<br />
avond hoorde hij een nummer en was meteen<br />
compleet van de wereld. Het was een heel rustig<br />
nummer, hoorde een klein stukje tekst, maar<br />
luisterde vooral naar de muziek. Maar hij wist<br />
niet van wie het nummer was. Drie weken lang<br />
luisterde hij elke avond opnieuw, hopende dat<br />
Mart Smeets opnieuw dat nummer zou draaien.<br />
Uiteindelijk lukte dat en kon hij het opnemen op<br />
zijn cassettedeck. Maar hij wist nog steeds niet wie<br />
het zong en hoe het nummer heette. Uiteindelijk<br />
kwam hij er achter via een platenzaak Capilux<br />
in Rotterdam, waar hij altijd met zijn vader naar<br />
toeging. Het was het nummer The River van Bruce<br />
Springsteen.<br />
In december 1980 kocht John het dubbelalbum<br />
van Bruce Springsteen, 4 maanden later kwam<br />
Bruce Springsteen in Rotterdam om een concert<br />
te geven. John kocht meteen 2 kaarten en is<br />
samen met zijn vader naar het concert gegaan in<br />
Ahoy Rotterdam. Dat was het enige concert met<br />
zijn vader samen geweest. Ze gingen helemaal uit<br />
het dak. Bruce zong bijna alle nummers van het<br />
dubbelalbum. John kon het volledig meezingen<br />
dankzij de tekst wat op de albumhoezen stond.<br />
Hij is meer dan 30 keer naar de concerten van<br />
Bruce Springsteen geweest, hij volgt hem al 40<br />
jaar. Tot aan Duitsland en Frankrijk toe!<br />
In 2022 zal Bruce Springsteen weer optreden.<br />
Hij wil met zijn vrienden, vriendin en kinderen<br />
16 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong><br />
Op mijn vraag wanneer hij voor het eerst<br />
muziektolken aan het werk zag, was het Concert<br />
At Sea (CAS). Anouk Bakkers en Mirjam Stolk<br />
waren de muziektolken. Hij was daar met een<br />
groep andere doven. Toen ervaarde hij echt voor<br />
het eerst het complete plaatje. ‘Ja’, vertelt hij, ‘je<br />
hebt de muziek, de zang, de sfeer en toch mis je<br />
wat. Vooral bij zangers die je niet goed kent. Maar<br />
die tolken erbij, wauw, wacht even. Nu ervaar ik<br />
muziek in zijn totaliteit.’<br />
Hij vertelt verder: ’De laatste 2 jaar ben ik me echt<br />
gaan verdiepen in de tekst. Als je dan de vertolking<br />
in gebaren ziet, dan komt het echt binnen. Het is<br />
niet uit te leggen. Muziektolken maken het plaatje<br />
compleet. Ze brengen emotie en boodschap over<br />
van de liedjes, de ritme en de essentie van de<br />
muziek en tekst. Daarom is het belangrijk dat er<br />
altijd tolken aanwezig zijn bij een concert, NmG of<br />
NGT, ze zijn allebei nodig zodat het voor iedereen<br />
toegankelijk is. Als bij elk concert een NGT- of<br />
NmG-muziektolk erbij zou zijn, dan kan ik ook<br />
gewoon spontaan naar een concert gaan zonder<br />
dat ik eerst een muziektolk moet regelen.’<br />
Geëmotioneerd zegt John dat muziek emotie is,<br />
het overbrengen van emotie. Waar je kracht uit<br />
put, voor hem is dat muziek. Good times en bad<br />
times, muziek helpt en trekt hem doorheen. Hij<br />
haalt John Miles aan: ‘music was my first love’.<br />
Ondertussen zat Frans al een tijdje rustig te<br />
luisteren naar wat John vertelde over zijn passie<br />
voor muziek. Ik vraag aan beiden wat hun band is.<br />
John vertelt, Frans vult aan.<br />
Ze kennen elkaar vanaf de MAVO, de PJ<br />
Evertseschool in Rotterdam. Op die MAVO werd<br />
regelmatig discoavonden georganiseerd. Het was<br />
de tijd van popmuziek (1976-1980). Ze gingen<br />
naar de bioscoopfilm<br />
Grease waar gedanst<br />
werd tijdens de film.<br />
Dat vonden ze zo<br />
gaaf!<br />
Ze halen<br />
herinneringen<br />
op uit die tijd. We<br />
zoeken diverse<br />
liedjes op uit jaren<br />
70. Onder andere<br />
Meatloaf, Paradise by<br />
dashboardlight wordt<br />
afgespeeld. Songtekst<br />
erbij op Shazam en<br />
luidkeels gaan we<br />
weer helemaal los.
Toen we even op adem kwamen, ging ik door met<br />
mijn vragen. John en Frans hebben samen twee<br />
liedjes gemaakt: ‘Dit land is jouw land’ en ‘Let’s<br />
Talk is on the zoom’. John op zijn gitaar en Frans<br />
zingend. Ik vroeg hoe ze daarop kwamen.<br />
John was de initiatiefnemer van deze liedjes.<br />
Het was net uit met zijn relatie, corona kwam in<br />
het land. Hij vertelt: ‘Je komt mensen tegen op<br />
Zoom. Het is een nieuwe manier van mensen<br />
ontmoeten. Ik ging naar de zoom-meetings<br />
van Let’s Talk, gebarencafé Leeuwarden en van<br />
Gelucsmomenten van Georgia van der Gen. Tsja,<br />
je bent vrijgezel. Je wilt eropuit, naar festivals toe,<br />
mensen ontmoeten. Maar dan gaat alles dicht, op<br />
slot. Je kunt elkaar niet ontmoeten.<br />
Er werd veel gedaan voor doven en<br />
slechthorenden door onder andere Let’s Talk<br />
en Gelucsmomenten. Het bleek dat doven<br />
en slechthorenden veel last hadden van<br />
de beperkingen door corona. Ik zat in een<br />
liefdesverdriet fase. Toen dacht ik, wat ga je als<br />
eerste doen als corona voorbij is. Ons mooie land<br />
bezoeken en naar zoveel mogelijk plaatsen en<br />
vrienden toe! Toen bedacht ik het eerste liedje:<br />
dit land is jouw land, dit land is mijn land. Het<br />
is gebaseerd op de Nederlandse versie van Jan<br />
Rot, maar het origineel is van Bruce Springsteen<br />
(uiteraard): ‘this land is your land’.<br />
Mijn versie is een mix van Jan Rot en van mezelf.<br />
Ik vond de vertaling van Jan te algemeen en heb<br />
ik persoonlijk gemaakt. Ik heb Frans uitgenodigd<br />
om het samen met mij te zingen, want Frans<br />
heeft een hele mooie stem. Dat zijn we gewoon<br />
gaan doen. Opgenomen op film en via Facebook<br />
en Zoom uitgezonden. Ik heb Hanneke de Raaff<br />
gevraagd om het lied te vertalen in gebarentaal<br />
zodat het voor iedereen toegankelijk was. Egon<br />
zorgde voor de ondertiteling. Voor mij was dat een<br />
ultieme manier om muziek te beleven en te delen.<br />
We wilden iedereen een hart onder de riem<br />
steken. We kregen ook heel veel respons.<br />
Let’s Talk ging op tournee ging tijdens de vakantie<br />
en zouden ook in Rockanje komen, waar ik woon.<br />
Daar hebben we toen spontaan opgetreden.<br />
Toen Let’s Talk 1 jaar bestond, bedacht ik: “Let’s<br />
Talk is on the zoom’. Dat lied is gebaseerd op<br />
melodie van ‘Achy breaking heart’ van Billy Ray<br />
Cyrus (en ook ooit gezongen door Elvis Presley),<br />
maar ik heb zelf de hele tekst bedacht. Samen<br />
met Frans heb ik het op details aangepast om het<br />
zingbaar te maken.<br />
We hebben opgetreden via zoom voor doven en<br />
slechthorenden via Let’s Talk.<br />
Het is een verbindingsmuziek. Ik vind het<br />
belangrijk om mensen met elkaar te verbinden.’<br />
Frans vult aan dat het voor hem een eerste<br />
kennismaking was met andere doven en<br />
slechthorenden. En hij heeft nu ook ervaren hoe<br />
fijn het is om muziektolken erbij te hebben, maar<br />
ook schrijftolken.<br />
Ik ging naar de afronding toe van het interview dat<br />
al de hele middag en avond duurde met muzikale<br />
intermezzo’s. ‘John’, vroeg ik, ‘jij maakt gebruik van<br />
muziektolken. Waarom en hoe belangrijk is dat<br />
voor jou? En vind je ondertiteling via schrijftolken<br />
erbij ook belangrijk of is dat ondergeschikt<br />
aan gebaren?’ John antwoordt dat hij het fijn<br />
vindt om ook ondertiteling erbij te hebben als<br />
ondersteuning van het visuele. Ook omdat NGT<br />
niet zijn moedertaal is. Hij heeft geen voorkeur<br />
voor NGT of NmG, het is vooral afhankelijk van<br />
soort muziek. Snelle liedjes lenen zich makkelijker<br />
voor NGT.<br />
Hij schakelt regelmatig ‘Muziektolk hoort erbij’<br />
in als hij naar een concert wil. Maar als een<br />
muziektolk al bekend is met betreffende zanger/<br />
muziek, dan benadert hij die persoon rechtstreeks.<br />
Hij heeft niet echt een voorkeur voor een<br />
bepaalde muziektolk, als die de muziek, ritme,<br />
sfeer en tekst maar goed vertolkt.<br />
Tot slot vraag ik hem wat zijn toekomstbeeld is<br />
qua muziek en toegankelijkheid.<br />
John: ’Ik wil spontaan naar het concert kunnen.<br />
Zijn er kaartjes? Ja, hop en gaan en een<br />
muziektolk is automatisch aanwezig’.<br />
Hij spreekt namelijk vanuit ervaring in Londen.<br />
John heeft ook een grote liefde voor musicals.<br />
In 1980 draaide in Engeland een musical ‘Rocky<br />
Horror Pictureshow’. Hij ging naar die musical in<br />
Londen. Als je daar aangaf dat je slechthorend<br />
of doof bent, werd je meteen vooraan in de<br />
zaal gezet. Je kreeg een betere plaats en een<br />
koptelefoon, de geluidskwaliteit was perfect. Maar<br />
ze zeiden ook dat als je eerder had aangegeven<br />
dat je kwam, dan hadden ze ook een muziektolk<br />
geregeld!<br />
John en Frans zongen samen een paar liedjes<br />
voor mij, waarvan de laatste wel toepasselijk was:<br />
John Denver met Take Me Home, Country Roads.<br />
‘Country roads, take me home<br />
To the place I belong<br />
West Virginia, mountain mama<br />
Take me home, country roads<br />
Take me home, (down) country roads<br />
Take me home, (down) country roads’<br />
Dank jongens voor jullie hartelijke welkom<br />
en John, voor je mooie, inspirerende en<br />
gepassioneerde verhaal over wat muziek voor je<br />
betekent in combinatie met je slechthorendheid.<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 17
Symposium<br />
Let’s Connect<br />
25 juni <strong>2021</strong><br />
Op 15 juli 2019 kwam de projectgroep Let’s Connect voor het eerst samen in<br />
Houten.<br />
De projectgroep bestaat uit Gerard de Vijlder, Arianne de Man, Annemieke Ceton<br />
en Sandra Benning. Het is een initiatief van de stichting plots- en laatdoven.<br />
Wij hebben met elkaar kennisgemaakt, besproken wat er al was ondernomen en<br />
gezamenlijk gebrainstormd over de doelen en acties. Wie kennen wij allemaal en<br />
wat kan er ingezet worden? Maar bovenal: wat is Let’s Connect? Vanaf die dag is<br />
de projectgroep op avontuur gegaan!<br />
Let’s Connect is in onze ogen het laten zien van hoe divers de doelgroep<br />
met een auditieve beperking is. Wat kan de horende omgeving doen om de<br />
doelgroep tegemoet te komen in plaats van altijd maar andersom? Informeren,<br />
aha-momenten creëren maar bovenal mensen met elkaar te laten ´connecten´.<br />
Al gauw kwamen wij uit op het maken van korte filmpjes voor bijvoorbeeld op<br />
YouTube. Dat leek ons het meest effectief en toegankelijk. Het streven was om in<br />
maart <strong>2021</strong> deze filmpjes tijdens een symposium te vertonen.<br />
Het zoeken naar een cineast begon, wat achteraf niet zo makkelijk bleek te zijn<br />
en waar wij veel van hebben geleerd. Uiteindelijk is de beste match gevonden in<br />
Job Hendriks.<br />
Zonder budget komen wij nergens, dus ook het aanschrijven van sponsoren<br />
werd opgestart. Rob Hendriks heeft zich hier enorm voor ingezet. Binnen de<br />
projectgroep zorgden de namen nog weleens voor verwarring: “Job.” “Nee,<br />
Rob.” “Neehee, Job ehm toch Rob”. Gelukkig zat er niet ook nog een Bob in de<br />
projectgroep.<br />
Corona kwam natuurlijk ook op ons pad waardoor de overleggen een tijdje stil<br />
hebben gelegen, maar later zijn deze digitaal opgepakt.<br />
Vervolgens moesten wij op zoek naar kandidaten voor de filmpjes. Wij deden een<br />
oproep via Facebook waar wij veel enthousiaste reacties op hebben gekregen.<br />
De projectgroep moest van alle inzendingen een top vijf maken; voor vijf filmpjes<br />
of zoveel als mogelijk was met het binnengehaalde budget.<br />
Wat was het maken van die top vijf moeilijk! Alle mogelijke kandidaten zijn<br />
stuk voor stuk toppers met hun eigen levensverhaal en ervaring. Maar het is de<br />
projectgroep toch gelukt en de gekozen kandidaten werden aangeschreven.<br />
Ondertussen werkte Rob keihard door voor het aanschrijven van sponsoren.<br />
Geld voor een film, “Yes, we kunnen écht beginnen”. Geld voor film nummer<br />
twee, “Woehoe dit gaat de goede kant op!” En film nummer drie werd uiteindelijk<br />
ook een feit, “Te gek!”.<br />
Maandag 7 december 2020 vonden de eerste opnames plaats in theater Branoul<br />
in Den Haag. Annet Verdoorn mocht het spits afbijten en spatte van het scherm<br />
af.<br />
Zij heeft verteld over haar proces van doof worden door de erfelijke ziekte<br />
18 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>
Neurofibromatose type 2 (NF2). Studie en het vinden van een geschikte baan<br />
brachten de nodige strubbelingen, maar ook mooie ervaringen en inzichten.<br />
Hoe staat zij in het leven? Hoe verloopt de communicatie? En waar is zij nu<br />
werkzaam? De projectgroep heeft voor dit filmpje gekozen voor het thema werk<br />
in combinatie met het persoonlijke verhaal van Annet.<br />
Niet veel later volgde ook de opnames met Eric Habets die ook op het scherm<br />
bleek te schitteren. Eric kijkt terug op zijn leven van de afgelopen 10/15 jaar<br />
en alhoewel dat best confronterend was, laat hij zien hoe hij nu in het leven<br />
staat. Met duidelijke uitleg geeft hij aan hoe hij kan communiceren. En hij laat<br />
zijn hobby/passie zien, welke hij na jaren weer heeft opgepakt; zingen. Het<br />
onmogelijke mogelijk maken! In dit filmpje heeft de projectgroep dus gekozen<br />
voor de levenservaring van Eric en zijn hobby.<br />
De datum van het symposium was inmiddels al een paar keer verschoven en<br />
uiteindelijk stond deze op 25 juni <strong>2021</strong>. Wegens corona moest het zowel online<br />
als op locatie te volgen zijn. Dat had wat voeten in de aarde, maar dankzij Remco<br />
Uri is dat gelukt. Wat een werk en zorg hebben Gerard, Robert, Remco en Alfred<br />
(beheerder van het Dorpshuis) gehad om deze dag rond te krijgen! En het werd<br />
voor de projectgroep natuurlijk steeds lastiger om de uitreiking van de lintjes stil<br />
te houden…<br />
De laatste puntjes werden op de i gezet om de eerste twee filmpjes zo goed<br />
als klaar te maken voor het Symposium. Helaas wegens tijdgebrek was het niet<br />
meer mogelijk om een NmG vertaling erbij te maken, maar dat komt er zeker!<br />
En op 25 juni was het dan eindelijk zover: het Symposium van Let’s Connect<br />
waar de eerste twee filmpjes werden vertoond!<br />
Wat zijn wij als projectgroep blij met het enthousiasme waarmee de filmpjes zijn<br />
ontvangen! En wij zijn trots op eenieder die hieraan heeft bijgedragen!<br />
Het Nederlands Gebarenkoor heeft, sinds corona, op deze dag weer voor het<br />
eerst opgetreden. Dat was voor velen een kippenvelmoment. En de uitreiking van<br />
de lintjes aan Ineke en Lex Scheffel was de ultieme kers op de spreekwoordelijke<br />
taart!!<br />
En nu?! De projectgroep gaat door met het maken van filmpjes. Er is budget voor<br />
totaal vijf filmpjes, dus wij kunnen nog even vooruit. De projectgroep heeft het<br />
streven om op de Contactdag op 9 oktober aanstaande, filmpje nummer drie in<br />
première te laten gaan!<br />
Ook zal de projectgroep aan de slag gaan met meer aandacht voor en<br />
verspreiding van de filmpjes. Dus ook al zijn we al 2,5 jaar onderweg, we gaan<br />
gewoon verder met dit avontuur met als doel dat iedereen: (Let’ s) Connect!<br />
Groetjes van de projectgroep,<br />
Gerard, Arianne, Annemieke en Sandra.<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 19
Kom jij werken in de Gelderhorst?<br />
De Gelderhorst is uniek. Nergens in Europa bestaat zo’n<br />
groot woon- en zorgcentrum voor oudere Doven. Niet alleen<br />
bewoners, maar ook veel medewerkers zijn doof of<br />
slechthorend.<br />
Werkzoekende Doven die gebarentaal beheersen,<br />
hebben bij ons een streepje voor. Maar ook zonder kennis<br />
van gebarentaal, ben je welkom. Want wat je nog niet beheerst,<br />
kun je leren. Je krijgt in werktijd cursussen<br />
gebarentaal en verdiept je in de dovencultuur.<br />
Werken in de Gelderhorst is bijzonder én leuk. Het is een<br />
unieke werkplek waar communicatie een belangrijke plaats<br />
inneemt en waar je veel ruimte krijgt om je verder te<br />
ontwikkelen.<br />
De Gelderhorst groeit en vanwege die groei zijn we op zoek<br />
naar collega’s. Wij zijn speciaal op zoek naar Verzorgenden<br />
IG en Verpleegkundigen.<br />
Kijk voor de actuele vacatures op onze website:<br />
www.gelderhorst.nl<br />
De Gelderhorst is het enige<br />
centrum voor oudere Doven in<br />
Nederland. We zijn een<br />
financieel gezonde en<br />
zelfstandige organisatie met 216<br />
medewerkers (ca. 135 fte).<br />
We hebben een unieke<br />
positie als cultuurdrager<br />
van de oudere Doven<br />
in Nederland en zijn hét<br />
kenniscentrum op het gebied van<br />
oudere Doven zowel nationaal als<br />
internationaal.<br />
33 plaatsen Zorghuis<br />
58 plaatsen Verpleeghuiszorg<br />
117 appartementen<br />
Zelfstandig wonen<br />
Dagbesteding<br />
De Gelderhorst<br />
Willy Brandtlaan 40<br />
6716 RK Ede<br />
Telefoon: 0318 – 69 81 00<br />
E-mail: info@gelderhorst.nl<br />
Website: www.gelderhorst.nl
Column<br />
Ronald Kaijim<br />
Het muziekpad gaat<br />
niet alleen over rozen<br />
“Een<br />
dappere<br />
keuze”<br />
`Music was my first love<br />
and it will be my last.<br />
Music of the future and music<br />
of the past, and music of the past and music<br />
of the past`. Mooie pianotonen er doorheen<br />
en daarna het ene muziekinstrument na<br />
het andere. Zo hoorde ik als klein kind deze<br />
klassieker van John Miles uit 1976. Zelfs bij de<br />
gedachte aan dit lied en die stem krijg ik nu<br />
nog kippenvel. Ik kon toen niet weten dat het<br />
genieten van muziek in de ´future´ die voor<br />
mij lag, helemaal niet zo vanzelfsprekend zou<br />
zijn.<br />
Met het geleidelijk aan verliezen van mijn<br />
gehoor raakte ik ook mijn belangstelling<br />
voor muziek kwijt. Mijn hoortoestellen<br />
liet ik instellen op optimaal mogelijk<br />
spraakverstaan en dat ging ten koste van de<br />
muziekbeleving. Rond mijn 40e was mijn<br />
gehoor zo slecht geworden dat voor mij<br />
onbekende muziek mij niets meer deed en ik<br />
zelfs de liedjes uit mijn jeugd nauwelijks nog<br />
herkende. Muziek speelde daardoor geen rol<br />
meer in mijn leven.<br />
door mijn vorderingen. Dat kwam eerder<br />
door zaken als niet jong genoeg meer zijn<br />
en te goed mijn best willen doen dan aan<br />
mijn gehoor. De piano doet nu dienst als<br />
meubelstuk. A souvenir of broken dreams.<br />
Terwijl de laag stof op mijn piano dikker<br />
werd, bracht het CI dat ik in 2016 kreeg een<br />
ommekeer. Het duurde even voordat het CI<br />
echt een verlengstuk van mij werd. Daarna<br />
begon het genieten van muziek weer. Eerst<br />
was het vooral die typische filmmuziek vol<br />
met violen die de haren op mijn armen<br />
weer ouderwets overeind deed staan. In de<br />
loop van de tijd kon ik steeds meer klanken<br />
waarderen. Tegenwoordig kan ik weer<br />
volledig ontroerd of vol verbazing luisteren<br />
naar een mooie stem.<br />
Muziek, het begon met liefde, mondde uit in<br />
een scheiding en we kwamen weer bij elkaar.<br />
Dankzij de techniek hebben we samen toch<br />
een ´future´.<br />
In diezelfde tijd maakte ik wel een dappere<br />
keuze. Ik dacht: ‘Laat ik voor ik echt doof<br />
word, kijken of ik mijn oude droom om piano<br />
te leren spelen nog kan waarmaken. Zou<br />
dat nog lukken?’ En zo werd in 2012 een<br />
mooie, zwarte, glanzende piano mijn huis<br />
in gereden. Ik hield van de muziek van Billy<br />
Joel en Elton John en hun evergreens wilde<br />
ik graag leren spelen. Music of the past. The<br />
longest time en Imagine lukten nog redelijk,<br />
op The piano man liep ik vast.<br />
Kortom, Wibi Soerjadi raakte niet in paniek<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 21
Werelddovendag 25<br />
september in Utrecht<br />
Werelddovendag wordt door de dovenwereld in Nederland en België gevierd op de<br />
laatste zaterdag van september. Deze dag werd in 1958 voor het eerst gelanceerd<br />
door de World Federation of the Deaf onder de naam International Day of the Deaf.<br />
Dovenschap overlegt jaarlijks met verschillende organisaties wie de organisatie van<br />
deze bijzondere dag op zich mag nemen.<br />
De eer viel in 2020 te beurt aan SUDO (Stichting Samenwerkende Dovenorganisaties<br />
Utrecht). Helaas werd in 2020 alles afgeblazen vanwege Corona. Dit jaar zijn de<br />
vooruitzichten stukken beter en organiseert SUDO Werelddovendag op 25 september<br />
<strong>2021</strong> in Utrecht, Het Beatrix Theater. Het thema is dit jaar ‘Samen naar inclusie’.<br />
De erkenning van de Nederlandse gebarentaal is een opmaat naar inclusie in<br />
de Nederlandse maatschappij. Daarom heeft SUDO voor dit thema gekozen. Ze<br />
willen WDD ook voor niet-gebarentaalvaardige -plots-doven en slechthorenden<br />
toegankelijk maken. “We zijn allemaal doof, hebben te maken met dezelfde obstakels.<br />
EN ieder heeft een eigen identiteit. Dat kan prima naast elkaar bestaan. Daarom<br />
hebben we dit jaar gezorgd dat voor iedere gebarentolk ook een schrijftolk aanwezig<br />
is. Dat is een primeur!”, vertelt Rob Struik, medeorganisator van WDD <strong>2021</strong>.<br />
Voorheen werden alleen schrijftolken<br />
ingezet bij plenaire bijeenkomsten en<br />
bij een enkele workshop. Nu wordt dus<br />
overal waar een gebarentolk is ook een<br />
schrijftolk ingezet. Dit draagt bij aan de<br />
toegankelijkheid en dus ‘samen naar<br />
inclusie’.<br />
Rob voegt toe dat het fijn zou zijn als we<br />
elkaars kennis kunnen inzetten om NGT<br />
en inclusie voor doven, slechthorenden<br />
en plots- en laatdoven in Nederland<br />
mogelijk te maken. Door te kijken naar de<br />
mogelijkheden en succeservaringen over<br />
en weer, kunnen we samen optrekken<br />
naar inclusie. Ieder vanuit zijn/haar<br />
eigen identiteit. Er bestaan verschillende<br />
behoeftes die goed naast elkaar kunnen<br />
bestaan, aldus Rob.<br />
Werelddovendag nodigt iedereen dan<br />
ook van harte uit zijn/haar steentje<br />
bij te dragen richting inclusie en<br />
toegankelijkheid. Ze heten iedereen van<br />
harte welkom in het Beatrix Theater. De<br />
wethouder van Utrecht, Linda Voortman,<br />
die diversiteit in haar portefeuille heeft,<br />
komt deze dag openen. ’s Avonds is er ook<br />
een Gebarencafé (de locatie hiervan wordt<br />
later bekend gemaakt). Meer informatie<br />
over WDD en het programma vind je op<br />
www.wdd<strong>2021</strong>.nl.<br />
Het belooft een boeiende dag te worden<br />
met interessante workshops, discussies,<br />
rondvaarten, en nog veel meer!<br />
22 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>
Column<br />
Margreet Joosen<br />
Music was my first<br />
love<br />
“Mijn<br />
eerste<br />
liefde”<br />
Ik ben gek van muziek.<br />
Zo doof als ik ben,<br />
muziek intrigeert me.<br />
Mijn twee oudere zussen<br />
waren ook gek van muziek. Ik<br />
denk dat ik het van hen meegekregen heb.<br />
Het was altijd dansen thuis, we gingen<br />
met zijn allen op ballet en souldansen. Met<br />
verjaardagen en andere feestjes traden we<br />
vaak met zijn drietjes op: The Three Degrees,<br />
‘when will I see you again’. Ik verstond de<br />
helft niet, maar ik deed gewoon mee. Ook<br />
met mijn vriendin, Anja, traden we op toen<br />
we 10 waren. Bij haar thuis hadden ze een<br />
kamer ‘en suite’, dus schuifdeuren. Ideaal om<br />
op te treden. Diverse liedjes brachten wij ten<br />
gehore. Anja was ook slechthorend, maar het<br />
ontbrak ons niet aan durf. Vol verve zongen<br />
en dansten wij. En we hadden altijd leuk<br />
publiek. Dat is gelukkig gewoon zo op die<br />
leeftijd .<br />
Op de bonte avond van ons laatste klas op<br />
de lagere school zongen en dansten wij. Ik<br />
mocht de hoofdrol van Yvonne Keely spelen<br />
in het lied ‘If I Had Words’. En nog meer<br />
liedjes die we deden. Hoe slechthorend we<br />
ook waren, muziek was belangrijk, ook voor<br />
mijn klasgenootjes. Als ik er nu op terugkijk,<br />
vind ik dat eigenlijk best wel bijzonder.<br />
Toch gek, je hoort amper iets en toch is<br />
muziek belangrijk. We kregen ook muziekles<br />
op de lagere school en op het voortgezet<br />
onderwijs. Daar ben ik heel dankbaar voor.<br />
Want ook al ben je doof, muziek kun je op<br />
verschillende manieren ervaren.<br />
Toppop, oh ja! Daar kon ik eindelijk zien hoe<br />
iets gezongen werd. En in de televisiegids<br />
stonden ook vaak songteksten in van de<br />
liedjes. Die knipte ik dan uit en plakte het op<br />
de hoes van de singles die ik kocht. Ik leerde<br />
liedjes door ze duizend keer af te spelen.<br />
Horende vriendjes leren muziek en tekst<br />
meteen na een paar keer luisteren, maar ik<br />
had meer tijd nodig. Het is wel zo dat ik ze<br />
nu nog steeds kan dromen .<br />
Ik heb een tijd lang ruzie gehad met muziek<br />
toen ik tinnitus kreeg. Ik verstond er geen<br />
klap meer van, gooide platen op de grond uit<br />
frustraties. Maar tinnitus hield zich uiteindelijk<br />
koest en ik kon weer genieten. Nooit vergeet<br />
ik het moment dat ik op een avond naar<br />
het concert keek van Art Garfunkel en Paul<br />
Simon in Central Park. Wow, zo mooi! En met<br />
Sinterklaas kreeg ik een cassettebandje van<br />
dat concert met alle teksten van dat concert<br />
uitgetypt, door mijn oudste zus. Die heb<br />
ik nog steeds. Het ontroerde me dat mijn<br />
zussen snapten dat songteksten belangrijk<br />
voor me waren om te verstaan waar een lied<br />
over ging.<br />
Nu heb ik Deezer, een app met muziek<br />
streaming. Maar wat ik bijzonder vind, is dat<br />
ze ook lyrics meeleveren als dat aanwezig<br />
is. Heerlijk vind ik dat. Een wereld gaat dan<br />
open als ik naar onbekende liedjes luister. Ik<br />
heb diverse afspeellijsten, op Deezer maar<br />
ook op Youtube. Er zijn avonden dat ik alleen<br />
maar naar muziek luister en kijk. Muziek van<br />
toen, maar ook van nu. Ik breid nog steeds<br />
mijn muziekkennis uit, mijn afspeellijst wordt<br />
langer. Muziek raakt mij, daar krijg ik nooit<br />
genoeg van. Ik ben ook blij dat ik muziek kan<br />
uitdragen op mijn manier, via Mafwuuf door<br />
zelf liedjes in Nederlands ondersteund met<br />
Gebaren uit te dragen, en in het Nederlands<br />
Gebaren Koor mee te mogen doen en op<br />
te treden. Want ja, ik geloof wel dat ik een<br />
podiumdier ben als ik terugkijk naar mijn<br />
verleden. En ja, muziek is mijn eerste liefde.<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 23
Een bijzondere<br />
ervaring<br />
Door: Ewa Harmsen en Margreet Joosen<br />
Ergens begin april werden we door AVRO Tros<br />
via Robin Frings gevraagd om in te vallen bij het<br />
songfestival in Rotterdam. Een paar signdancers waren<br />
uitgevallen. Dat was ongeveer twee weken voor de<br />
opnames. Wahaaaaa… was onze eerste reactie.<br />
Robin weet dat Ewa en Margreet bij het Nederlands<br />
Gebaren Koor zitten en dat we ook al wat langer de<br />
liedjes voor Mafwuuf vertalen. We konden dan ook<br />
geen nee zeggen! Wie is Mafwuuf? Margreet maakt<br />
sinds mei 2020 Mafwuufliedjes, vertalen van jaren<br />
70-80 muziek in NmG met een twist van NGT, ASL<br />
en wat her en der andere landen invloeden met een<br />
humoristische inslag. We noemen onszelf Gin-Tonic<br />
team. Margreet is van de gin en Ewa van de tonic.<br />
Margreet voert het uit, maar Ewa is haar partner in<br />
crime. Zij is een kei in het vertalen van emoties in<br />
passende gebaren en Margreet straalt terwijl zij het<br />
uitvoert.<br />
Ja, gaan we doen. We kregen de keuze uit vijf liedjes.<br />
We hadden al vrij snel besloten welke liedjes het beste<br />
bij ons paste. Ewa koos voor Denemarken en Albanië,<br />
in hun eigen taal. Margreet koos voor Noorwegen en<br />
Polen in het Engels. Het vijfde liedje gaven we terug,<br />
dat was echt niet te doen.<br />
Zoals al gezegd, hadden we iets minder dan twee<br />
weken de tijd om de liedjes te vertalen en te oefenen.<br />
Vrijdag 16 april gingen we naar AVRO Tros in Hilversum<br />
om onze liedjes op te nemen.<br />
Wat ging eraan vooraf? Stress, plezier en creativiteit.<br />
Hoe gaan we de liedjes vertalen. Sharon van der<br />
Borden en Emma de Esch waren onze feeders. Wel<br />
grappig, want we kennen ze vooral als dirigenten van<br />
ons Nederlands Gebaren Koor waarvan wij allebei<br />
zowel koorlid als bestuurslid zijn. Wij vonden het<br />
belangrijk dat zij onze vertalingen snapten en vroegen<br />
ook om feedback. Want zij hadden ervaring en wij nog<br />
niet zolang. We kozen ervoor om de liedjes in NmG te<br />
vertalen. Margreet met Engels mondbeeld en Ewa hield<br />
haar mond want Deens en Albanees in mondbeeld<br />
doen: nee, dat was niet te doen .<br />
Emma mocht dat rare Albanese taaltje leren. Gelukkig<br />
waren er Engelse vertalingen beschikbaar. En dan nog:<br />
waar gaaaaat het eigenlijk over. Samen vertaald en over<br />
nagedacht en steeds betere vertaling tot we tevreden<br />
waren. En dan oefenen! Naast dit werken wij ook alle<br />
vier, dus het werd veel avond werk en tussendoor, als er<br />
toevallig een stukje tijd over was.<br />
Dit avontuur deden we dus samen met Sharon en<br />
Emma. Avonden oefenen en afstemmen met elkaar. We<br />
vonden het wel bijzonder. We hadden ons geen betere<br />
feeders kunnen wensen. Zij weten precies hoe wij zijn,<br />
wie we zijn, hoe we gebaren en wat we belangrijk/fijn<br />
vinden tijdens het optreden.<br />
De dag van de opname kwam en we spraken extra<br />
vroeg af zodat we nog even samen in het echt konden<br />
oefenen, want daar hadden we geen tijd voor gehad.<br />
Toen werd Margreet gehaald om geschminkt te worden<br />
en oefenden Emma en Ewa nog even door en daarna<br />
werd Ewa mooi opgemaakt terwijl Margreet bij de<br />
opnames was.<br />
Het is heel leuk om dat mee te maken, in een ‘green<br />
room’ die is echt GROEN! Daar sta je dan, recht voor<br />
een camera en de feeder staat ervoor. We hebben elk<br />
een aantal takes gemaakt voordat we tevreden waren.<br />
En in de tussentijd tot de uitzending werden de<br />
filmpjes via YouTube vertoond. Wow, dat is toch wel<br />
bijzonder. Ook om te zien hoeveel likes je kreeg en de<br />
opmerkingen. Tijdens de uitzending zit je dan gewoon<br />
thuis op de bank naar jezelf te kijken. En dan al die<br />
appjes en berichtjes via Facebook met alle foto’s, dat<br />
komt dan toch wel even binnen. Oh.. daar sta je dan<br />
op tv.. oh.. al die leuke reacties. Ja, ook minder leuke<br />
reacties, maar die slaan we even lekker over.<br />
Het was een bijzondere ervaring die nog steeds<br />
voortduurt. Soms kijken we even naar de<br />
YouTubefilmpjes en zien we tot onze verbazing dat er<br />
nog steeds naar gekeken wordt. Dat is toch gaaf. Onze<br />
vertalingen van muziek blijven tot in de lengte van de<br />
dagen online. Dat vinden we best wel bijzonder.<br />
Ewa kon het Deens wel wat volgen maar Sharon niet<br />
en die heeft ook geen goed Deens lipbeeld En<br />
24 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>
Column<br />
Agaath Arends<br />
Muziekbeleving<br />
“Weten<br />
wat er<br />
gezongen<br />
wordt”<br />
Mijn eerste hoorervaring<br />
had ik rond mijn zesde<br />
jaar. Toen kreeg ik een<br />
kasttoestel, bij de ouderen onder<br />
ons wel bekend.<br />
Vanaf deze leeftijd begon ook het beleven<br />
van muziek. Op school (Mgr Hermusschool)<br />
werden er liedjes gezongen en thuis stond<br />
de radio vaak aan. We hadden toen nog<br />
een oude buizenradio welke een “stoffen”<br />
klankkast had. Als je daar je oren of handen<br />
tegenaan hield kon je de muziek horen en<br />
voelen. Zo zat ik als klein kind vaak bij de<br />
radio. Mijn moeder luisterde Nederlandstalige<br />
muziek maar de tekst heb ik nooit kunnen<br />
volgen. De liedjes herkende ik door de<br />
bassen en melodie.<br />
Nadat ik achter het oor toestellen had en<br />
de ringleiding zijn intrede deed kon ik de<br />
muziek beter volgen. Zo keek ik net als<br />
andere pubers ook naar Toppop en draaide<br />
ik plaatjes thuis en op de Middelbare<br />
school. Met alleen mijn hoortoestellen heb<br />
ik zelfs nog pianoles gehad en gespeeld.<br />
Waarschijnlijk is dit ook een goede<br />
gehoortraining geweest ondanks dat ik de<br />
laatste octaaf alleen maar als getik ervaarde.<br />
Het heeft mij ook leren luisteren naar<br />
klassieke muziek.<br />
Nadat ik mijn CI kreeg duurde het wel een<br />
poos eer ik weer een beetje van muziek kon<br />
genieten. Het mooist vind ik luisteren via de<br />
streamer, zowel CI als hoortoestel. Zonder<br />
streamer blijft het voor mij lastig te volgen.<br />
Sinds ik op het Nederlands Gebarenkoor<br />
zit kan ik de muziek nu ook op een andere<br />
manier beleven. Ik voel de muziek en tekst<br />
dan ook in mijn lijf door te gebaren. Voor<br />
mij is dit het echte ontspannen en genieten!<br />
En ook heel nieuw voor mij: ik weet wat er<br />
gezongen wordt!<br />
Ik had jullie ook iets willen vertellen over<br />
de workshop Good Vibrations, welke 12<br />
augustus had moeten plaatsvinden. Ervaren<br />
hoe muziek voelt met een speciale vest.<br />
Er zijn helaas problemen met het leveren<br />
van bepaalde onderdelen. Ik hoop in<br />
het volgende nummer hier meer over te<br />
vertellen.<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 25
‘Wat voel jij bij<br />
dit liedje’<br />
Een interview met<br />
Sharon van der Borden-Wisse<br />
Door: Margreet Joosen<br />
Door doven en slechthorenden worden er steeds vaker muziektolken ingezet<br />
als ze naar een concert gaan of een livestream op Facebook of YouTube willen<br />
volgen, zoals bijvoorbeeld The Streamers. The Streamers was een Nederlandse<br />
gelegenheidsformatie opgericht tijdens de coronapandemie om online gratis<br />
livestream-concerten te geven. Ik hoorde ook steeds vaker het begrip ‘feeder’ en<br />
ik vroeg me af wat de verschillen waren tussen een muziektolk en een feeder. In<br />
mijn zoektocht hiernaar kwam ik nog een fenomeen tegen, een dirigent zijn bij een<br />
gebarenkoor. Sharon van der Borden is het alle drie, net als Emma de Esch.<br />
Sharon is dirigent<br />
bij het Nederlands<br />
Gebaren Koor sinds<br />
juli 2011. Dit doet ze<br />
samen met Emma de<br />
Esch. Het Nederlands<br />
Gebaren Koor<br />
bestaat uit ongeveer<br />
40 leden die doof,<br />
doof-slechtziend,<br />
slechthorend en horend zijn. Het is een uniek<br />
koor in Nederland. Ik ben zelf ook koorlid.<br />
Ik vraag aan Sharon wat de verschillen zijn<br />
tussen een muziektolk, een feeder en een<br />
dirigent.<br />
Zij vond het best pittig om het te beantwoorden.<br />
Maar al pratende kwamen we wel tot bepaalde<br />
conclusies.<br />
We waren het over eens dat de overkoepelende<br />
overeenkomst tussen een dirigent, feeder en<br />
muziektolk vooral is dat er gekeken wordt<br />
naar wat het lied betekent, wat het inhoudt en<br />
hoe breng je het over. Wel is het zo dat de rol<br />
waarin je zit, bepaalt in hoeverre je inbreng hebt<br />
in het vertalen van het lied.<br />
Als dirigent bedenk je samen met de mededirigente<br />
de vertaling van het lied. Samen<br />
26 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong><br />
bespreek je de inhoud van het lied en deel je<br />
met elkaar de gevoelens, emoties, interpretaties<br />
van het lied. Dan kom je tot een vertaling. Dit<br />
wordt dan gepresenteerd aan het koor tijdens<br />
een repetitie. De koorleden mogen hierop<br />
aanvullen. Een zin vinden ze niet zo mooi<br />
vertaald, of een gebaar klopt niet helemaal. Of<br />
het is gewoon helemaal geweldig. Samen met<br />
het koor bepalen ze de uiteindelijke vertaling<br />
van het lied. Dit lied wordt dan opgenomen,<br />
dit is dan de definitieve versie. De dirigenten<br />
kunnen tijdens repetitie of optredens niet<br />
afwijken van deze afgesproken gebaren. De<br />
leden oefenen dit liedje via film en gebruiken<br />
alleen de gebaren die afgesproken zijn. Het is<br />
namelijk mooi om te zien tijdens een optreden<br />
dat de gebaren dezelfde zijn en gelijklopen voor<br />
zover mogelijk.<br />
Dirigenten van een gewoon koor dirigeren met<br />
hun stokje. De koorleden zingen op aangeven<br />
van de dirigenten: snel, langzaam, hard, zacht.<br />
De dirigenten van het Nederlands Gebaren Koor<br />
gebruiken geen stokje, maar hun hele lijf: met<br />
gebaren, mimiek, ogen (vooral Sharon kan haar<br />
ogen heel goed groot zetten, terwijl Emma heel<br />
sterk is in rust bewaren: maakt niet uit, komt<br />
goed, relaxxxxxx), het aftellen met vingers, het<br />
wijzen naar links of rechts.
Daarnaast moeten de dirigenten ook kijken<br />
naar de koorleden of zij de juiste handvormen<br />
gebruiken en lokalisaties. Bijvoorbeeld bij het<br />
lied ‘De Vlieger’ van Andre Hazes. Daar is een<br />
zin: ‘Naar z’n bal, z’n fiets, z’n treinen, nee daar<br />
keek hij niet naar om’. We gebaren bal, fiets, trein<br />
van links naar rechts en niet andersom. Iedereen<br />
doet dat hetzelfde. Het vergt ook inlevingsen<br />
aanpassingsvermogen van de dirigenten<br />
om een koor te leiden. Je moet rekening<br />
houden met de koorleden, elk heeft haar/zijn<br />
eigenaardigheden. En de kunst is om daarmee<br />
om te gaan en te komen tot een geweldige<br />
voorstelling. Ook moet je als dirigent iets eerder<br />
met gebaren beginnen dan het lied omdat de<br />
koorleden jou volgen en dus altijd iets later zijn.<br />
Maar de koorleden zijn dan precies op tijd voor<br />
het publiek. En de horende koorleden moeten<br />
dus meer rekening houden met de lengte van<br />
de gebaren. De dirigent bepaalt hoe lang een<br />
bepaald gebaar aanhoudt, je volgt de dirigent.<br />
En hoe is dat als je een feeder bent voor een<br />
signdancer, vraag ik aan Sharon. Sharon is<br />
onder andere feeder bij The Passion en het<br />
Songfestival waar zij mij en Ewa Harmsen<br />
bijgestaan heeft in het vertolken van onze<br />
liedjes. Een signdancer is iemand die niet<br />
alleen de gezongen tekst vertaalt in gebaren,<br />
maar ook de muziek visueel maakt. De sfeer<br />
wordt aangegeven door ritmisch en poëtisch te<br />
gebaren. En dit wordt versterkt door gebruik te<br />
maken van mimiek en lichaamsbeweging.<br />
Sharon vertelt: ’Als feeder spreek je af met<br />
degene die daar staat wat de wensen zijn. In<br />
geval van muziek kan het zijn dat ik alleen<br />
mondbeeld doe met aangeven van ritme tot<br />
aan volledig mee gebaren. Vaak is de signdancer<br />
degene die de vertaling doet van het liedje.<br />
Afhankelijk van de samenwerking kan het zijn<br />
dat ik meedenk over de vertaling. Want beide<br />
hebben we onze eigen moedertaal. De mijne<br />
is Nederlands, die van een signdancer is over<br />
het algemeen gebarentaal. Zo kan ik de juiste<br />
vertaling van het Nederlands geven en de<br />
signdancer kan daar een mooie inhoudelijk<br />
goede NGT vertaling van maken.’ Sharon werkt<br />
het liefst gelijkwaardig, maar ze conformeert<br />
zich aan de wens van de signdancer. Dat je<br />
samen kijkt naar het lied. Wat is het gevoel van<br />
de signdancer van het lied. Aan de signdancer<br />
vraagt hoe die de tekst interpreteert en ook hoe<br />
die geleid wil worden. Het is ook afhankelijk van<br />
hoeveel de signdancer hoort/niet hoort. Leid je<br />
de signdancer of ondersteun je die. Je richt je<br />
op de wensen van de signdancer. Maar wel met<br />
ieder zijn eigen expertise waarbij je elkaar kunt<br />
versterken. Je bent hier echter wel ten dienste<br />
van de signdancer.<br />
Sharon is ook een muziektolk. Vooral in kerken,<br />
christelijke concerten zoals Sela en klassieke<br />
concerten. Sharon is zelf klassiek geschoold.<br />
Op haar 4de begon zij met het volgen van<br />
muzieklessen. Op haar 7de startte zij met het<br />
volgen van lessen in dwarsfluit en piano. Ook<br />
heeft zij van kinds af aan in verschillende koren<br />
gezongen. Op dit moment is zij de vaste pianist<br />
bij een groot tiener- en kinderkoor. Ook leert zij<br />
de kinderen de gebaren die bij de liedteksten<br />
passen.<br />
Als muziektolk treedt zij op voor het publiek<br />
waarbij zij de vrijheid heeft om te improviseren.<br />
Wel stemt zij af op de wensen van het<br />
publiek, bijvoorbeeld ook laten zien welke<br />
muziekinstrumenten er gespeeld worden<br />
of welk verhaal er verteld wordt tijdens een<br />
klassiek concert. Maar het is altijd haar eigen<br />
interpretatie van muziek.<br />
Op mijn vraag wat zij het prettigste vindt om te<br />
doen, moet ze lachen. Voor haar is eigenlijk de<br />
belangrijkste vraag: wat voel jij bij dit liedje?<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 27
Beter door de dag<br />
met doofheid of hoorproblemen<br />
Nederlands Centrum voor<br />
Plots- en LaatDoofheid (NC PLD)<br />
Voor wie plotsdoof wordt, geleidelijk gehoorverlies<br />
heeft, een CI heeft of overweegt.<br />
Het NC PLD helpt met:<br />
• informatie en advies over hulpmiddelen en voorzieningen<br />
• de training ‘Leven met gehoorverlies’<br />
• communicatietrainingen zoals spraakafzien en NmG<br />
• loopbaanbegeleiding<br />
• individuele hulpverlening<br />
Het NC PLD maakt deel uit van GGMD voor Doven en<br />
Slechthorenden. Bij GGMD werken specialisten gehoorverlies.<br />
Vakmensen die de gevolgen van plots- en laatdoofheid<br />
kennen én met u kunnen communiceren.<br />
Heeft u hulp nodig? Aarzel niet en meld u aan bij GGMD. Na aanmelding bespreekt<br />
een specialist gehoorverlies uw hulpvraag met u.<br />
Samen beslist u welke hulpverlening daar voor u het beste bij past. Indien gewenst<br />
is bij de gesprekken een gebarentolk of schrijftolk aanwezig.<br />
specialisten gehoorverlies GGMD<br />
GGMD voor Doven en Slechthorenden heeft locaties door heel Nederland<br />
tel. 0800 - 337 46 67 (gratis) | contact@ggmd.nl | sms: 06 - 10 908 606<br />
voor chat en teletolk: zie www.ggmd.nl pagina Contact | www.ggmd.nl<br />
28 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>
KOMENDE ACTIVITEITEN<br />
Inloopcentrum Almere<br />
EveNaarHuis<br />
Sumatraweg 352<br />
1335 JM Almere<br />
De data voor <strong>2021</strong> zijn:<br />
-16 september<br />
-21 oktober<br />
-18 november<br />
Aanmelden op:<br />
plotsdoofinloopcentrum@gmail.com<br />
Inloopcentrum Zuid Nederland<br />
Buurthuis Bloemenoord<br />
Bloemenoordplein 3<br />
5143 TB Waalwijk<br />
De data voor <strong>2021</strong> zijn:<br />
-22 september<br />
-27 oktober<br />
-24 november<br />
Aanmelden op:<br />
Inloopcentrumzuid@stichtingplotsdoven.nl<br />
Een prachtige<br />
<strong>herfst</strong><br />
gewenst door<br />
de redactie!<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 29
Activiteiten<br />
<strong>2021</strong><br />
Alle genoemde activiteiten zijn onder voorbehoud gepland vanwege<br />
COVID-19. Via verschillende kanalen wordt aangegeven of je je kunt<br />
aanmelden en hoe. In de loop van het jaar komen er meer activiteiten bij.<br />
Kijk op Facebook en de website voor de laatste stand van zaken<br />
Activiteit<br />
Landelijke dag<br />
Bloesempark Amsterdamse Bos<br />
Bezoek aan Veenkolonie<br />
Minisymposium Let’s Connect<br />
Gebarenliedjesweekend<br />
Themaweekend<br />
Teambuilding/Vrijwilligersdag<br />
Contactdag<br />
NmG Weekend<br />
Wanneer<br />
13 maart<br />
3 april<br />
18 of 25 april<br />
25 juni<br />
25 tm 27 juni<br />
9 tm 11 juli<br />
12 september<br />
9 oktober<br />
26 tm 28 november<br />
30 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>
INFO<br />
CI-lotgenotencontact<br />
Wil van Essen-Verhoef<br />
ci@stichtingplotsdoven.nl<br />
Gebarencursussen<br />
GGMD voor Doven en Slechthorenden<br />
NmG Coördinatoren te bereiken via:<br />
gebarencursus.nmg@ggmd.nl<br />
Website<br />
Anton van der Horst<br />
webmaster@stichtingplotsdoven.nl<br />
Redactie Internet<br />
(inhoudelijke zaken website)<br />
Robert ten Bloemendal (Hoofd)<br />
Gerard de Vijlder<br />
webredactie@stichtingplotsdoven.nl<br />
Contactpersonen Individuele<br />
Begeleiding<br />
Wil van Essen<br />
wvanessen@stichtingplotsdoven.nl<br />
Robert ten Bloemendal<br />
oost@stichtingplotsdoven.nl<br />
Gerard de Vijlder<br />
gerarddevijlder@stichtingplotsdoven.nl<br />
Contactpersoon Jongeren<br />
Nirosha Boer<br />
jongeren@stichtingplotsdoven.nl<br />
Landelijke Activiteitencommissie<br />
Nirosha Boer<br />
Lex Scheffelfonds<br />
Ineke Scheffel<br />
SMS: 06 - 41 35 66 90<br />
ienscheffel@hotmail.com<br />
IBAN NL66 INGB 000 750 003 6<br />
t.n.v. I. Scheffel-Maurer<br />
WIJ ZOEKEN NIEUWE REDACTIELEDEN<br />
• Ben jij goed in Nederlandse taal?<br />
• Vind jij het leuk om te schrijven en andermans teksten te redigeren?<br />
• Vind je het leuk om mensen te interviewen of iets te onderzoeken en<br />
daarover te schrijven?<br />
• Wil je helpen <strong>Plotsdoof</strong> breder bekend maken?<br />
• Wil je ongeveer 10 uur per kwartaal investeren in schrijven en ken over de inhoud van het blad?<br />
meeden-<br />
Dan zoeken wij jou!<br />
Wat levert het jou op?<br />
• Ervaring in het werken met Microsoft Teams<br />
• Groeien in je schrijfstijl<br />
• Goede aanvulling op je CV<br />
• Leren samenwerken in een team<br />
• Samenwerken met een leuke redactie<br />
• Waardering<br />
Voel je je geroepen?<br />
Schrijf jouw motivatie in een column van maximaal 500 woorden naar<br />
Redactie@stichtingplotsdoven.nl met als titel:<br />
‘Hier ben ik, naam, jullie nieuwe redactielid.’<br />
Wil je alleen een vaste gastschrijver zijn zonder deelname in de redactie?<br />
Dat kan natuurlijk ook. Schrijf dan jouw motivatie in een column van maximaal<br />
500 woorden naar Redactie@stichtingplotsdoven.nl met als titel:<br />
‘Hier ben ik, naam, jullie nieuwe vaste gastschrijver.’<br />
<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 31
MAAK VERBINDING MET<br />
DE DIERBARE MOMENTEN<br />
Een krachtige hoorervaring dankzij een uitstekende<br />
geluidskwaliteit in verschillende luistersituaties<br />
Moeiteloos comfort en gemak dankzij het ergonomische<br />
design en de compatibele accessoires<br />
Ultiem gebruiksgemak om de hele dag verbonden te blijven<br />
met de wereld om je heen, mede dankzij de ingebouwde<br />
connectiviteitsoplossingen<br />
Bezoek AdvancedBionics.nl en begin uw hoorreis vandaag.<br />
BN_07_0191<br />
©<strong>2021</strong> Advanced Bionics AG en aangesloten bedrijven. Alle rechten voorbehouden.