2021 10 23 Monsieur Sweelinck - Doulce Mémoire

Za 23 okt 2021
Grote Zaal
20.15 uur
Sweelinck
Festival
Monsieur Sweelinck
Doulce Mémoire
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale
programmaboekje is een extra service
ter voorbereiding op het concert. Het is
uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie
tijdens het concert te raadplegen via uw mobiele
telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de
andere concertbezoekers.
Bij voorbaat dank.

Programma
Monsieur Sweelinck
Doulce Mémoire
Doulce Mémoire:
Cécile Achille, Capucine Keller sopraan
Brice Claviez-Homberg alt
Hugues Primard tenor
Marc Busnel bas
Sweelinck
Festival
Serie Oude
Muziek
Za 23 okt 2021
Grote Zaal
20.15 - 21.30 uur
ca. 75 minuten zonder pauze
Pascale Boquet luit, renaissancegitaar
Denis Raisin Dadre fluiten en muzikale leiding
i.s.m. Organisatie Oude Muziek
Dit concert wordt opgenomen
door de NTR voor een latere
uitzending op NPO Radio 4
Doulce Mémoire ontvangt financiële steun van Région Centre-Val
de Loire, Ministerie van Cultuur / DRAC Centre-Val de Loire, Conseil
Département d’Indre-et-Loire, Institut Français / Ministerie van
Buitenlandse Zaken, de stad Tours, CNM, SPEDIDAM, ADAMI, FCM
en Mécénat Musical Société Générale
Bent u niet vergeten uw mobiele
telefoon uit te zetten?
Dank u wel.
2

Programma
Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621)
Vostre amour est vagabonde
Je sens l’ardeur d’amour nouvelle
Jacob van Eyck (1589/90-1657)
Doen Daphne d’overschoone maeght
(instrumentaal)
Jan Pieterszoon Sweelinck
Face donques qui voudra
Joachim van den Hove (1567-1620)
Prélude de luth (instrumentaal)
Jan Pieterszoon Sweelinck
La belle que je sers
Pierre Guédron (na 1564-1619/20)
Belle je maudirois le jour (instrumentaal)
Jan Pieterszoon Sweelinck
Depuis le jour que je vous vei
John Dowland (1563-1626)
Pavane Lachrimae (instrumentaal)
Cornelius Verdonck (1563-1625)
Thyrcis vouloit mourir
Jan Pieterszoon Sweelinck
Yeux, qui guidez mon âme
Paulus Matthysz (1613/14-1684)
Petite brande (instrumentaal)
Jan Pieterszoon Sweelinck
L’aubespin chasse tout malheur
Jacob van Eyck
De France courant (instrumentaal)
Jan Pieterszoon Sweelinck
Elle est à vous, douce maistresse
Rozette, pour un peu d’absence
Paulus Matthysz
Allemande (instrumentaal)
Jan Pieterszoon Sweelinck
Je sens en moy une flamme nouvelle
Jacob van Eyck
Boffons (instrumentaal)
Jan Pieterszoon Sweelinck
Au mois de May
Pieter de Vois (ca. 1580-1654)
Pavane de Spanje (instrumentaal)
Jan Pieterszoon Sweelinck
Quand je voy ma maistresse
Emanuel Adriaenssen (ca. 1554 -1604)
Prélude (instrumentaal)
3

Toelichting
Jan Pieterszoon Sweelinck vergaarde in de eerste plaats roem als organist,
improvisator en pedagoog. Naast een aanzienlijk aantal orgelwerken liet hij ook Franse
psalmen, Latijnse motetten en Italiaanse madrigalen na. Binnen zijn levenswerk nemen
zijn chansons een bijzondere en opvallende plek in.
De bundel Chansons à cinq parties,
accommodées tant aux instruments qu’à la
voix (1594), uitgegeven bij Petrus Phalesius
en Johannes Bellerus in Antwerpen,
vertegenwoordigt samen met Rimes
françaises et italiennes (1621) zijn volledige
chansonoeuvre. Phalesius prees de
‘uitzonderlijke zachtheid en harmonische
taal’ van deze chansons en gaf aan dat een
persoonlijke aanbeveling door een heer van
stand hem bemoedigde om de werken op
de markt te brengen.
Franse poëzie
Sweelinck was niet de enige componist
uit de Lage Landen die zich waagde
aan Franse poëzie. In 1576 verscheen in
Antwerpen een uitgave met sonnetten
van Pierre de Ronsard op muziek
van Jean de Castro. In diezelfde stad
werden in 1590 door Christoffel Plantijn
ook verzamelbundels uitgebracht met
composities van Andries Pevernage op
teksten van Ronsard, Clément Marot
en Joachim Du Bellay. En bij Phalesius
verschenen chansons van de hand van
Hubert Waelrant. Hekkensluiter van dit
(onvolledige) lijstje is Cornelis Verdonck,
die in 1599 een Franse liedbundel
voorstelde. Verdonck, een exacte
tijdgenoot van Sweelinck, duikt overigens
ook op in de eerder vermelde collectie
Chansons à cinq parties.
Sweelincks tekstkeuze is vaak verrassend
en origineel. Hij beperkte zich namelijk
niet tot auteurs op wie componisten zich
wel vaker beriepen. Denk aan Clément
Marot en zijn puntdichten Quand je voy
ma maistresse, Au mois de May en Je
sens en moi une flamme nouvelle. In ons
concertprogramma komen ook schrijvers
aan bod die toentertijd weliswaar hoog
stonden aangeschreven maar vandaag
nauwelijks nog bekend zijn. Neem
bijvoorbeeld Jacques Grévin, een dichterdokter
uit de kringen van Ronsard en
auteur van Depuis le jour que je vous vei.
Nog verbazingwekkender is het chanson
Face donques qui voudra: een tekst uit
een verzameling verhalen (Parijs 1572),
opgetekend door de illustere onbekende
Jacques Yver, heer van Poitou. Olivier de
Magny, ook een Ronsardien, voerde de
pen in Elle est à vous, douce maistresse
(uit de bundel Les Amours, 1553). La belle
que je sers stamt dan weer uit Le recueil
des chansons, tant musicales que rurales,
anciennes et modernes, gedrukt in 1572 bij
Bonfons in Parijs.
Cornelis Verdonck laafde zich aan de
beroemde verzen van Guarini’s Il pastor
fido in een Franse vertaling door Roland
Brisset. Uit de tekst, gepubliceerd in Tours
als Le berger fidèle (1592), koos hij de
beroemde passage Tirsi morir volea, die
4

Toelichting
ook al door Luca Marenzio, Carlo Gesualdo
en Giaches de Wert tot schitterende
madrigalen werd gekneed.
Organist
Sweelinck onderscheidt zich niet alleen
door zijn originele tekstkeuze van
andere zestiende-eeuwse componisten,
maar ook door zijn compositiestijl. Waar
zijn vakgenoten meestal zelf zangers
waren, was Sweelinck boven alles
organist. Dat klinkt door in zijn liederen,
met opeenvolgingen van gestapelde
sexten (samenklanken waartussen zes
toontrappen liggen), twee bovenstemmen
die boven een baspedaal in dialoog gaan,
en virtuoos contrapunt dat herinnert aan
de slotpassages van zijn orgelfantasieën.
Deze geleerde schrijftrant gaat gepaard
met een tekstgevoeligheid die met name
voor een Nederlandstalige componist
indrukwekkend kan worden genoemd – een
kwaliteit waarvan Sweelinck al blijk had
gegeven in zijn psalmzettingen.
En zo vinden we ergens tussen de
ravissante bloei van het madrigaal in Italië
en het chanson in Frankrijk Sweelinck
in hartje Amsterdam aan de toetsen van
het orgel. Laten we niet vergeten dat de
‘Orpheus van Amsterdam’, die bovenal
wordt herinnerd als ‘Organistenmacher’,
ons ook pareltjes van vocale muziek heeft
geschonken.
Tekst toelichting: Denis Raisin Dadre
5

Liedteksten
Jan Pieterszoon Sweelinck
Vostre amour est vagabonde
Vostre amour est vagabonde
Vous donnez à tout le monde
Des propos tous pleins d’appâts
Berger toutes vos nouvelles
N’entrent point en mes oreilles
Non non je ne le feray pas.
Si je m’estois oubliée
Que je me fusse liée
Moy même dedans vos lacs
Puis après comme infidèle
Vous feriez amour nouvelle
Non non je ne le feray pas.
Je sens l’ardeur d’amour nouvelle
Je sens l’ardeur d’amour nouvelle
Je sens au cœur un feu récent
De la plus gente damoiselle
Qu’on pourroit trouver entre cent
Et quelque chose que je face
Tant peux sur moy sa bonne grâce
Que mon feu va tousjours croissant.
Uw liefde is wankel,
u praat met iedereen,
zacht en verleidelijk.
Herder, al uw berichten
gaan er bij mij niet in.
Nee, nee, ik doe niet mee.
Als ik niet opgepast had,
was ik zelf vastgelopen
in uw valse strikken.
Vervolgens zou u, trouweloze,
weer nieuwe liefdesbanden knopen!
Nee, nee, ik doe niet mee.
[HK]
Ik voel de gloed van een jonge liefde.
Ik voel in mijn hart sinds kort een vuur
voor de meest edele jonge vrouw
die je kunt treffen bij honderd vrouwen
en wat ik ook doe,
haar goedheid heeft zoveel invloed op mij
dat mijn hartstocht steeds toeneemt.
[ML]
6

Liedteksten
Face donques qui voudra
Face donques qui voudra
Amour un petit ange
Jamais il ne m’adviendra
D’en dire une louange
Tous ceux qui feront ainsi
Vivront gaillard sans soucy.
Amour est une fureur
De l’enfer échappée
Pour martirer de langeur
La povre âme attrapée
Ceux là bien sage feront
Qui d’aymer se passeront.
La belle que je sers
La belle que je sers
Loué en l’univers
Par son heure et sa valeur
Se fait tant admirer et désirer
Que chacun veut l’aymer.
Depuis le jour que je vous vei
Depuis le jour que je vous vei
Maistresse vostre grande beauté
Contraignit mon cœur asservi
Au joug de vostre cruauté
Si bien qu’un autre amour vainqueur
N’a fait playe dedans mon cœur.
Laat wie dat wenst
Amor tot een engeltje maken,
mij zal het nooit overkomen
dat ik Amor zal prijzen
en allen die doen zoals ik
leven vrolijk en vrij van zorgen.
Amor is een furie
die ontsnapt is uit de hel
om de arme gevangen ziel
te pijnigen met smachtend verlangen;
zij die afzien van de liefde
doen daar zeer verstandig aan.
[ML]
De schone die ik dien
en die alom geprezen wordt
om haar succes en om haar sterke geest
wekt zoveel bewondering en verlangens op
dat eenieder haar wil beminnen.
[ML]
Vanaf de dag dat ik u zag,
geliefde, onderwierp uw grote schoonheid
mijn geknechte hart
aan het juk van uw hardvochtigheid,
en wel zoals geen andere zegevierende
liefde ooit mijn hart heeft verwond.
[ML]
7

Liedteksten
Cornelius Verdonck
Thyrcis vouloit mourir
Première partie
Thyrcis vouloit mourir
Et pasmé de douceur languissoit
sur les yeux de celle qu’il adore
Quand elle qui brusloit
d’une pareille ardeur luy dit:
Mon cher désir, las ne meurt point encore
Atens encore un peu mon désir, je te prie,
Car avec toi je veux finir ma vie.
Deuxième partie
Le berger arresta son âme qui brusloit
Du désir d’échapper de sa prison mortelle
Et lui pour avoir pu mourir quand il vouloit
Enduroit cependant une mort plus cruelle
Et buvoit a long traits pour apaiser son âme
Le nectar amoureux des beaux yeux de sa
dame.
Troisième partie
La belle qui sentoit, les yeux clos a demy
Les signes approcher du terme de sa vie
A ses lèvres collant celle de son amy
D’un revivant trespas éperdument ravie
Doucement s’écria: mon désir je me pasme.
Et moy dit le berger je sens partir mon âme.
Eerste deel
Thyrsis wilde sterven
en smachtte, buiten zinnen van liefde,
de vrouw die hij aanbad in de ogen kijkend,
toen zij, die eenzelfde brandend
verlangen voelde, tot hem zei:
Lief naar wie ik verlang, ach, sterf toch
nog niet, wacht nog even, mijn begeerde,
alsjeblieft,
want ik wil samen met jou mijn leven eindigen.
Tweede deel
De herder hield zijn begeerte die brandde
van verlangen om te ontsnappen uit zijn
sterfelijke gevang in.
En hij die had kunnen sterven toen hij dat
wilde,
onderging een nog wredere dood
en dronk met lange teugen de liefdesnectar
uit de mooie ogen van zijn dame om zijn
begeerte in te tomen.
Derde deel
De schone, haar ogen half gesloten,
voelde de tekenen van het naderende einde
van haar leven,
drukte haar lippen op die van haar geliefde,
en verrukt over een hernieuwd sterven
riep zij vol liefde uit: ik bezwijm, mijn
begeerde.
En ik, sprak de herder, voel mijn kracht
ontsnappen.
8

Liedteksten
Quatrième partie
A ces derniers propos une lente sueur
Qui du front leur couloit une ardeur du
visage,
Un poulmon halletant,
un battement de cœur
Estoient de leur travail évident tesmoignage
Et que de telle mort leur reprit telle envie
Que pour mourir encore retournèrent en vie.
Vierde deel
Bij die laatste woorden waren trage
zweetdruppels
die van hun voorhoofd stroomden, een vurig
gezicht,
hijgende ademhaling en
heftig kloppen van het hart
de duidelijke blijken van hun inspanning,
en zij kregen zoveel zin in een dergelijke
dood dat ze, om opnieuw te kunnen sterven,
weer tot leven kwamen.
[ML]
9

Liedteksten
Jan Pieterszoon Sweelinck
Quand je voy ma maistresse
Quand je voy ma maistresse
Le clair Soleil me luit
D’ailleurs mon œil s’adresse
Ce m’est obscure nuit
Et croy que sans chandelle
A son lict à minuit
Je verrois avec elle.
Yeux, qui guidez mon ame
Yeux qui guidez mon âme
En l’amoureux voyage
Mes célestes flambeaux
Bénins et gracieux
C’est vous qui fournissez
De traict victorieux
Amour le juste archer
Seul Dieu de mon courage
C’est vous qui me rendez
Content en mon courage
C’est vous qui m’enseignez
Le beau chemin des cieux
Vous purgez mon esprit
De pensers vicieux
Et retenez mon cœur
Autrefois si volage.
Vous pouvez d’un clin d’œil
Faire vivre et mourir
Faire au mois de janvier
Un doux printemps fleurir
Et au fort de la nuit
La lumière nous rendre
Vous estes le soleil
Als ik mijn geliefde zie,
straalt de heldere zon me tegemoet.
Als mijn oog zich op iets anders richt,
zie ik donkere duisternis.
En ik geloof dat ik, zonder kaars,
bij haar bed, midden in de nacht,
in haar nabijheid gewoon zou kunnen zien.
[ML]
Ogen die gidsen zijn
op mijn verliefde tochten,
hemelse vuurbakens,
welgezind en charmant:
gij zijt het die hem van zijn
winnende pijlen voorziet,
die Amor, die rechtvaardige schutter,
enig goddelijk heerser van mijn gemoed.
Gij zijt het die me vrede doet hebben
met mijn gedraaf.
Gij zijt het die mij
de stralende hemelweg wijst.
Gij zuivert mijn geest
van kwade gedachten,
en houdt mijn hart in bedwang,
dat anders zo op hol slaat.
Gij kunt met één oogopslag
doen leven en sterven,
in de maand januari
een zachte lente doen opbloeien,
en midden in de nacht
ons het licht doen zien.
Gij zijt de zon
10

Liedteksten
Qui me donnez le jour
Et je suis le Phenix
Qui se brule alentour
Puis quand je suis brulé
Je renais de ma cendre.
L’aubespin chasse tout malheur
L’aubespin chasse tout malheur
Vous avez le même avantage
Il picque et vous picquez mon cœur
des beautés de vostre visage.
Elle est à vous, douce maistresse
Elle est à vous, douce maistresse
Ceste belle et dorée tresse
Qui feroit honte même à l’or
Et ce front qui d’ivoire me semble
Et ces yeux deux astres ensemble
Maistresse sont à vous encor.
A vous est ce beau teint de roses
Et ces deux belles lèvres closes
Qui semblent deux broings de corail
Et ces dents par où se repousse
Le musc de vostre haleine douce
Qui semblent perles ou cristal.
Bref à vous est la belle face
Le bon esprit la bonne grâce
Qu’on voit en vous et l’entretien
Seul est à moy la peine dure
Et tous les travaux que j’endure
Pour vous aymer et vouloir bien.
die me het daglicht schenkt,
en ik ben de feniks
die zich daaraan geheel verbrandt
en eenmaal verkoold
weer opstaat uit zijn as.
[HK]
De meidoorn verdrijft ieder ongeluk,
u bezit diezelfde kwaliteit:
hij steekt en u prikt mijn hart
met de schoonheid van uw gezicht
[ML]
Die is van u, mevrouw,
die mooie vergulde haarvlecht,
die echt goud te schande maakt.
En dat ivoorhoofd,
en die twee sterrenogen samen,
mevrouw, zijn ook de uwe.
U hebt zo’n schoon gelaat, zo rozig,
en twee van die prachtlippen op elkaar,
als twee bloedkoralen.
En dan die tanden waardoor
uw milde zoetgeurende adem stroomt,
als parels zo wit, als kristal zo helder.
Kortom, u hebt een wonderschoon gezicht,
een opgewekt gemoed, charmant
vindt men u, en onderhoudend.
Alleen voor mij blijft slechts de zware pijn,
het overspannen lijden dat ik doorsta,
vanwege mijn verliefde begeerte naar u.
[HK]
11

Liedteksten
Rozette, pour un peu d’absence
Rozette, pour un peu d’absence,
Vostre cœur vous avez changé,
Et moi, sachant cette inconstance,
Le mien d’autre part j’ay rangé:
Jamais plus, beauté si légère
Sur moi tant de pouvoir n’aura
Nous verrons, volage bergère,
Qui premier s’en repentira.
Tandis qu’en pleurs je me consume,
Maudissant cet éloignement,
Vous qui n’aimez que par coustume,
Caressiez un nouvel amant.
Jamais légère girouette
Au vent si tôt ne servira:
Nous verrons, bergère Rozette.
Qui premier s’en repentira.
Où sont tant de promesses sainctes,
Tant de pleurs versés en partant?
Est-il vray que ces tristes plaintes
Sortissent d’un cœur inconstant?
Dieux! Que vous êtes mensongère!
Maudit soit qui plus vous croira.
Nous verrons, volage bergère,
Qui premier s’en repentira.
Celui qui a gaigné ma place
Ne vous peut aimer tant que moy;
Et celle que j’aime vous passe
De beauté, d’amour et de foy.
Gardez bien vostre amitié neuve,
La mienne plus ne variera,
Et puis, nous verrons à l’espreuve
Qui premier s’en repentira.
Roosje, even ben je weg
en je hart zit ergens anders.
En omdat ik dat vlinderige van je ken,
heb ik mijn hart ook veranderd.
Nooit meer zal zo’n lichthartige schoonheid
zo’n invloed op mij hebben:
we zullen zien, ontrouw herderinnetje,
wie er het eerst spijt van krijgt.
Terwijl ik werd verteerd van verdriet,
en vervloekte dat je zo ver weg was,
was jij, die alleen uit gewoonte vrijt,
een nieuwe minnaar aan het versieren.
Nooit draaide de weerhaan
sneller door de wind:
we zullen zien, herderinnetje Roosje,
wie er het eerst spijt van krijgt.
Waar zijn al die heilige beloftes,
al die tranen bij je vertrek?
Kwam al dat verdriet en geween
uit een wankel hart voort?
Mijn God, wat kan jij liegen!
Wie jou gelooft zal het slecht vergaan.
We zullen zien, ontrouw herderinnetje,
wie er het eerst spijt van krijgt.
Degene die nu mijn plaats inneemt,
kan niet zoveel van je houden als ik;
en mijn nieuwe liefde is veruit jouw meerdere
in schoonheid, liefde en trouw.
Pas goed op je nieuwe vriendje;
míjn vriendin zal er voor altijd zijn.
En dan zullen we wel merken
wie er het eerst spijt van krijgt.
[HK]
12

Liedteksten
Je sens en moy une flamme nouvelle
Je sens en moy une flamme nouvelle
Laquelle vient d’une cause excellente
Qui tous les jours me dit et me réveille
Que demourez doit personne dolente
O amour plein d’une force violente
Pourquoi as-tu mon tourment entrepris?
Approchez-vous belle qui m’avez pris
Amour cruel vostre amy veut occire
Et gaignera la bataille et le prix
Si ne m’armez du bien que je désire.
Au mois de may
Au mois de May que l’on saignoit la belle
Je vins ainsi son médecin reprendre:
‘Luy tire tu sa chaleur naturelle?
Trop froid elle est bien me l’a fait apprendre.’
‘Tay toi,’ dit-il, ‘content je te vois rendre:
J’ôte le sang qui la fait rigoureuse
Pour prendre humeur en amour vigoureuse
Selon ce mois qui chasse tout esmoy.’
Ce qui fut fait et devint amoureuse
Mais le pis est que ce n’est pas de moy.
Ik voel een nieuw vuur in mij
dat door een uitnemend gevoel wordt gevoed
en dat me voortdurend vertelt
dat niemand verdrietig moet blijven.
O liefde vol energieke kracht,
waarom ben je erop uit om mij te kwellen?
Kom dichterbij, innemende schoonheid.
Die wrede Amor wil je vriend doden
en zal het gevecht zeker winnen
als jij me niet wapent met datgene wat ik
verlang.
[HK]
In de maand mei, toen mijn geliefde ter
aderlating ging,
sprak ik verwijtend tot haar arts:
‘Neemt u haar natuurlijke warmte weg?
Ze is te koud, heeft ze me duidelijk laten
merken.’
‘Zwijg,’ zei hij, ‘ik zal het goed met u maken.
Ik neem het bloed weg dat haar zo frigide
maakt,
zodat ze weer lust heeft in de liefde,
zoals het hoort in deze maand die alle zorgen
verdrijft.’
Zo gezegd, zo gedaan. En ze werd verliefd,
maar helaas niet op mij.
[HK]
Vertalingen: Harry van der Kamp, Marianne
Lambregts
13

Biografieën
Componisten
Jan Pieterszoon Sweelinck
(1562 - 1621) is in de stad
Deventer geboren. Hij
ontwikkelde zich tot een van
de grootste orgelvirtuozen
van zijn tijd en werd de
belangrijkste Nederlandse
componist aan het begin van
de zeventiende eeuw.
Omstreeks 1566 verhuisde
Sweelinck met zijn ouders
naar Amsterdam, waar zijn
vader inmiddels organist
van de Oude of Sint-
Nicolaaskerk was geworden.
In 1590 trouwde hij met
Claesgen Dirckxdochter
Puyner, afkomstig uit een
welgestelde familie in
Medemblik. Het echtpaar
betrok een woning in de
Koestraat. Uit hun huwelijk
werden zes kinderen
geboren. Al op jonge
leeftijd moet Sweelinck
door het stadsbestuur van
Amsterdam tot stadsorganist
zijn benoemd, een functie die
hij tot zijn dood in 1621 zou
blijven vervullen. Daarnaast
was Sweelinck een heel
productief componist: van
zijn hand zijn maar liefst
ruim 250 vocale werken
14
in de vorm van chansons,
madrigalen, motetten en
psalmen verschenen. Hiertoe
behoorden vier boeken
met psalmen, waarin hij
composities op basis van
berijmingen in het Frans
door Clément Marot en
Théodore de Bèze opnam.
Pas later verschenen er
zeventig werken voor
klavecimbel en orgel. Het
orgel werd het instrument
waarop hij excelleerde.
Jacob van Eyck (1589/90-
1657) was een Nederlands
musicus en componist. Hij
was al bij zijn geboorte
blind. Hij ontwikkelde zich in
Heusden als campanoloog
(klokkendeskundige) en
beiaardier. In 1625 werd
hij benoemd tot beiaardier
van de Dom van Utrecht.
In zijn vrije tijd was hij ook
een begenadigd blokfluitist.
Zijn bekende verzameling
Der Fluyten Lust-hof
omvat zo’n honderdvijftig
composities voor blokfluit,
vooral variatiereeksen over
populaire melodieën en
psalmen.
Joachim van den Hove
(1567-1620) groeide als zoon
van een speelman op in
Antwerpen. Waarschijnlijk
heeft hij les gehad van de
Antwerpse luitspeler Emanuel
Andriessen. Aan het eind van
de zestiende eeuw vestigde
hij zich in Leiden waar hij als
luitspeler werkte en in 1594
trouwde met Anna Rodius
(de Roy) uit Utrecht. Zijn
bekendste leerlingen waren
de jonge Maurits van Oranje
en Frederik Hendrik van
Oranje.
Pierre Guédron (na 1564-
1619/20) was een Franse
componist afkomstig uit
Normandië. Hij begon in 1585
als koorzanger in dienst van
Lodewijk II van Lotharingen
en kreeg daarna een
betrekking bij de koninklijke
kapel, waar hij in 1601 de
functie compositeur de la
chambre du Roi kreeg en
vanaf 1603 maître des enfants
de la musique was. Hij was
een van de belangrijkste
componisten van airs de cour
en ballets de cour van zijn tijd,
waarvan sommige een plek
kregen in de vele balletten die
hij voor het hof schreef.
John Dowland (1563-1626)
was een Engelse zanger,
luitist en componist. Na
in 1594 reisde hij door

Biografieën
Duitsland en Italië op zoek
naar werk. Na een korte
terugkeer in Engeland
vertrok hij naar Denemarken,
en werd muzikant aan het
hof van Christiaan IV. Van
1612 tot 1618 vervulde hij
verscheidene posities aan het
Engelse hof. Zijn bekendste
werk is het lied Flow my
tears en zijn muziek had
een belangrijke invloed op
de ontwikkeling van het
kunstzinnige lied.
Cornelius Verdonck (1563-
1625) werd geboren in
Turnhout. Als negenjarige
zong hij al in het koor van
Filips II in Madrid. Na zijn
stembreuk verhuisde hij weer
terug naar de Nederlanden
om te studeren in de
Antwerpen. Daarna had hij
in 1598 en 1599 weer een
betrekking bij Filips II als
zanger om daarna definitief
terug te keren. Hij schreef
madrigalen, waarin hij zowel
Italiaanse als Nederlandse
kenmerken verenigde, Franse
chansons en geestelijke
muziek.
Pieter de Vois (ca. 1580-
1654) was een leerling van
Jan Pieterszoon Sweelinck
en de muziekleraar van
Constantijn Huygens. De Vois
was blind. In 1604 werd hij
benoemd tot organist van de
St Jacobskerk in Den Haag.
Toen Sweelinck stierf, werd hij
gevraagd om zijn voormalige
leraar aan de Oude Kerk van
Amsterdam op te volgen. De
Vois werd overgehaald om in
Den Haag te blijven, waar hij
in 1654 stierf.
Emanuel Adriaenssen
(ca. 1554 -1604) was een
Zuid-Nederlandse luitspeler,
leraar en componist. Hij
studeerde in Rome en richtte
met zijn broer Gysbrecht een
luitschool op in Antwerpen.
Adriaenssen begaf zich in
de hoogste kringen van
Antwerpen en belangrijke
families waren onder de
indruk van zijn virtuoze
luitspel. Zijn publicaties
zijn te vinden in bibliotheek
van menig prominent, zoals
Filips van Marnix van Sint-
Aldegonde, Constantijn
Huygens, koning Joao IV
van Portugal en kardinaal
Mazarin.
Paulus Matthysz (1613/14-
1684) was uitgever, drukker
en boekhandelaar. De
meest bekende publicatie
van Paulus Matthysz is
Der Fluyten Lust-hof van
Jacob van Eyck, verschenen
in 1648 en daarna vele malen
herdrukt. Andere belangrijke
uitgaven zijn Der gooden fluyt
hemel (1644) en ‘t Uitnement
Kabinet (1646-1649). Het zijn
verzamelingen met werken
van verschillende (vaak
anonieme) componisten:
overwegend korte
stukjes voor één tot drie
instrumenten, waaronder een
aantal van Matthysz zelf.
15

Biografieën
Uitvoerenden
Doulce Mémoire
Doulce Mémoire werd
in 1989 opgericht door
musicoloog, hoboïst en
fluitist Denis Raisin Dadre.
Het is een moderne versie
van wat in de zeventiende
eeuw een concert des voix
et des instruments werd
genoemd.
De formatie veroverde
dankzij originele
en spraakmakende
programma’s al snel een
plaats in de wereld van
de renaissancemuziek.
Het gezelschap werkte
onder andere samen met
het muziekensemble Hang
Tang Yuefu uit Taiwan,
de fadozanger Antonio
Zambujo en de Turkse
neyspeler Kudsi Erguner.
Doulce Mémoire treedt op
tijdens de belangrijkste
oude-muziekfestivals ter
wereld. Platen brachten zij
uit op de labels Outhere,
Zig Zag Territiores Naïve en
Ricercar en hun discografie
werd onderscheiden met
onder meer een Diapason
d’Or, Choc du Monde de la
Musique en Télérama ffff.
Voor Arte namen ze deel aan
verschillende documentaires.
16

Verwacht
Bethlehem vóór Bach
Vox Luminis
Serie Oude
Muziek
Wo 15 dec 2021
Grote Zaal
20.15 uur
Omdat er naast het Weihnachtsoratorium van Johann
Sebastian Bach nog zoveel briljante barokmuziek is om de
donkere decemberdagen te verlichten, dook Vox Luminis
voor dit kerstprogramma in het liedrepertoire voor dit
meesterwerk. Twee neven van Bachs vader, behorend
tot de toenmalige muziekelite, klinken naast vroege
barokmeesters als Praetorius, Schein, Scheidt en Schütz.
Duitse componisten die muzikale overtuigingskracht en de
kunst van het contrapunt bijna honderd jaar voor Bach al
op een briljante manier samenbrachten.
Het Belgische Vox Luminis is een solistenensemble met een
internationale bezetting, dat zich richt op vocale muziek
uit de 16e tot en met de 18e eeuw. De meeste leden van
het ensemble leerden elkaar kennen tijdens hun studie
aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Het
ensemble opereert zelfstandig maar werkt ook samen met
instrumentale groepen zoals Les Muffatti. Bij het platenlabel
Ricercar verschenen meerdere cd’s, steevast enthousiast
ontvangen, waaronder een opname van Schütz’ Musikalische
Exequien en het album English Royal Funeral Music met
onder meer muziek van Purcell. Vox Luminis was artist in
residence tijdens het Festival Oude Muziek Utrecht 2015.
Programma: kerstliederen van Samuel Scheidt, Johann
Michael Bach, Heinrich Schütz, Johann Christoph Bach,
Johann Hermann Schein, Michael Praetorius, Andreas
Hammerschmidt, Johann Pachelbel en Hieronymus
Praetorius
Heinrich Schütz
i.s.m. Organisatie Oude Muziek
17

Verwacht
Oktober
Sweelinck Festival
zo 24 okt
zie voor volledige programmering
muziekgebouw.nl/sweelinck
12.30 uur
Sweelinck speelt Sweelinck
UvA-Orkest J.Pzn Sweelinck
20.15 uur
Sweelincks psalmen
Gesualdo Consort
Amsterdam
wo 27 okt / 20.15 uur
1984
New European Ensemble +
Boris van der Ham + Edward
Snowden
do 28 okt / 12.30 uur
Jelmer de Moed
Lunchconcert Dutch
Classical Talent
do 28 okt / 20.15 uur
Parallax
Het Collectief
vr 29 okt / 20.15 uur
Gouden monden
Lets Radiokoor
za 30 okt / 20.15 uur
Allerzielen
Nederlandse Bachvereniging
Kijk Muziek!
Flamenco Biënnale
zo 31 okt
13.30 uur
TAKATÁ TAKATÁ (5+)
Alles is ritme en ritme is
alles
13.30 + 15.30 uur / Kleine
Zaal
Flamenco Fluisterstad (2+)
Een muzikaal
flamencosprookje
November
wo 3 nov / 20.15 uur
alBahr – Mare Nostrum
Cappella Amsterdam –
Cappella LAB
do 4 nov / 20.15 uur
Bosch Requiem 2021 van
Hawar Tawfiq
philharmonie zuidnederland
+ Thomas Oliemans
vr 5 nov / 20.15 uur
Rossini’s Petite messe
solennelle
Coro Ghislieri
vr 5 nov / 21.00 uur /
Bimhuis
Jaimie Branch
SoundLAB Workshop
Maak je eigen muziek met de
wonderlijkste instrumenten.
Voor kinderen (7+) met
volwassenen. Elke zondag,
13.00 uur in de Atriumzaal.
Kaartjes via muziekgebouw.nl.
WannaSwing
Op de kade voor het
Muziekgebouw staat de
interactieve muziekinstallatie
WannaSwing van theatermaakster
Caecilia Thunissen
en scenograaf Jan Boiten. Acht
schommels sturen composities
aan van hedendaagse
componisten als Joey Roukens,
Mayke Nas en Rob Zuidam.
Zie voor meer informatie
muziekgebouw.nl/wannaswing
Huil van de Wolff
Elke 22e van de maand klinkt om
20.00 uur het geluidsmonument
Huil van de Wolff van Martijn
Padding ter herinnering aan
oprichter van het Muziekgebouw
Jan Wolff (1941 - 2012).
Zie voor meer informatie
muziekgebouw. nl/huilvandewolff
18

Foto: Erik van Gurp
4’33 grand café
Kom voor of na het concert eten
in 4’33 Grand café. Reserveren:
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Bij de prijs inbegrepen
Reserveringskosten zijn bij de
kaartprijs inbegrepen.
Ook een drankje, tenzij anders
vermeld op uw concertkaartje.
Het drankje serveren wij in de
pauze óf na afloop van het concert.
Rondom het concert
- Na aanvang van het concert heeft
u geen toegang meer tot de zaal.
- Zet uw mobiele telefoon uit voor
aanvang van het concert.
- Het maken van beeld- of
geluidsopnamen in de zaal alleen
met schriftelijke toestemming.
- Algemene Bezoekersvoorwaarden
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Steun het Muziekgebouw
Inkomsten uit kaartverkoop dekken
ten dele onze kosten. Word vriend
of doneer: met uw extra steun
kunnen we concerten op het
hoogste niveau blijven organiseren.
Meer informatie:
muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven?
Blijf op de hoogte van nieuw
geboekte concerten of ander
nieuws. Volg ons via onze
e-nieuwsbrief (aanmelden op
muziekgebouw.nl), Facebook,
Twitter of Instagram.
Dank!
Wij kunnen niet zonder de steun van
onze vaste subsidiënten en Vrienden
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen
daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
19