03.11.2021 Views

Installatie & bouw NL 05 2021

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

5<br />

INSTALLATIE&BOUW<br />

NUMMER 5 - <strong>2021</strong><br />

oktober - november<br />

installatieen<strong>bouw</strong>.nl<br />

PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />

INSTALLATIE&BOUW PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong><br />

FRISSE SCHOLEN | VOS LOGISTICS OSS | VLOERVERWARMING | SCHALKSTAD HAARLEM


Projectoplossingen<br />

Succes<br />

maak je<br />

samen.<br />

Elke dag sta je voor nieuwe uitdagingen. Reken op ons als jouw professionele<br />

partner voor de complete elektrische ge<strong>bouw</strong>infrastructuur. Vertrouw<br />

op onze expertise op het gebied van hoogwaardige oplossingen voor<br />

energiedistributie, kabelmanagement en automatisering. In elke fase van<br />

je project staan we je bij. We luisteren goed naar je, geven gedegen advies<br />

en zorgen voor een soepele projectuitvoering en succesvolle oplevering.<br />

Teamwork voor succes. #ForYouWithYou<br />

Bekijk projectverhalen op hg.news/nl/projectoplossingen-ib


UITGAVE<br />

5<br />

VOORWOORD<br />

CO 2<br />

-meters voor een betere binnenluchtkwaliteit<br />

Wanneer je je bedenkt dat we gemiddeld zeventig tot tachtig procent van onze tijd binnen doorbrengen, dan is aandacht voor een gezond<br />

binnenklimaat geen overbodige luxe. Binnenklimaat Nederland is een actieve branchevereniging die samen met haar leden werkt aan een<br />

gezond binnenklimaat voor iedereen. Om deze reden ook pleit de vereniging, samen met kennisorganisatie TVVL, nu voor verplichte CO 2<br />

-meters<br />

in scholen, horeca, kantoren, sportscholen en andere ge<strong>bouw</strong>en waar veel mensen samenkomen.<br />

De organisaties zien verplichte CO 2<br />

-metingen als een eerste stap in het tegengaan van door aerosolen overgebrachte coronabesmettingen.<br />

Dit staat in de petitie ‘Meten is weten’ die Binnenklimaat Nederland en TVVL recent hebben aangeboden aan leden van de vaste Tweede<br />

Kamercommissie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Volgens hen kan alleen hiermee een objectieve beoordeling van de luchtkwaliteit<br />

worden geborgd. Daarnaast willen de organisaties de eisen voor luchtkwaliteit verankeren in onze wetgeving, bijvoorbeeld door een maximale<br />

CO 2<br />

-waarde op te nemen.<br />

In deze editie van <strong>Installatie</strong> & Bouw ook maximale aandacht voor een gezond binnenklimaat. Zo presenteren we opnieuw een themakatern<br />

over Frisse Scholen, waarin verschillende instanties, producenten en leveranciers in de markt hun licht laten schijnen op de SUVIS-regeling, het<br />

nieuwe Programma van Eisen Frisse Scholen, het belang van een goede luchtbehandeling en luchtreiniging én de uitdagingen waarmee scholen<br />

nog altijd te maken hebben. Vanzelfsprekend is er ook aandacht voor verlichting en akoestiek; twee thema’s die ook uitermate belangrijk<br />

zijn als het gaat om een gezond én comfortabel binnenklimaat. Zowel in scholen als daarbuiten.<br />

Een tweede thema dat in deze <strong>Installatie</strong> & Bouw aan bod komt, is vloerverwarming. Daarnaast kunt u in deze uitgave alles lezen over stekerbaar<br />

installeren, ge<strong>bouw</strong>automatisering, deurcommunicatie en waterbehandeling. Projecten die deze maand aan bod komen, zijn bijvoorbeeld<br />

het nieuwe distributiecentrum voor Vos Logistics in Oss, het nieuwe regiokantoor voor Stedin Netbeheer B.V. in Goes, gebiedsontwikkeling<br />

Schalkstad in Haarlem, de nieuw<strong>bouw</strong> van kantoortoren Central Park in Utrecht, het nieuwe warehouse met kantoor voor Nestlé in Nunspeet<br />

en de nieuwe productiehal voor Quooker in Ridderkerk. Kortom: we hebben weer een zeer interessante én bomvolle uitgave voor u. Ik wens u<br />

weer veel leesplezier.<br />

Lieke van Zuilekom


INSTALLATIE&BOUW<br />

PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK,<br />

KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />

COLOFON<br />

Jaargang 8 • nummer 5 • <strong>2021</strong><br />

Verschijnt 6 x per jaar<br />

ISSN 2214-4196<br />

UITGEVER<br />

Schatbeurderlaan 6<br />

Postbus 249, 6000 AE Weert<br />

+31 495 45 00 95<br />

info@louwersmediagroep.nl<br />

louwersmediagroep.nl<br />

EINDREDACTIE<br />

Lieke van Zuilekom<br />

8<br />

REDACTIETEAM<br />

Michiel Charlier, Tim van Dorsten, Tjerk van Duinen,<br />

Chris Elbers, Roel van Gils, Desiree Pennings, Liliane<br />

Verwoolde en Lieke van Zuilekom<br />

PROJECTMANAGEMENT<br />

Ayyoub Henjaly<br />

a.henjaly@louwersmediagroep.nl<br />

Yakup Yalcin<br />

y.yalcin@louwersmediagroep.nl<br />

SECRETARIAAT<br />

Manuela Depenbrock,<br />

Sandra Reijnders<br />

ADVERTENTIES<br />

Een hoge resolutie PDF moet worden aangeleverd via<br />

de AdPortal. Mocht u nog geen uploadlink hebben<br />

ontvangen, stuur een email naar traffic@louwersmediagroep.nl<br />

ABONNEMENTPRIJS<br />

Nederland: € 63,00 per jaar excl. BTW<br />

Buiten Nederland: € 99,00 per jaar excl. BTW<br />

ABN AMRO<br />

IBAN <strong>NL</strong>78 ABNA 0490 2820 67<br />

BIC ABNA<strong>NL</strong>2A<br />

t.n.v. Louwers Mediagroep<br />

o.v.v. <strong>Installatie</strong> & Bouw magazine<br />

Informatie over abonnementen:<br />

+31 495 45 00 95<br />

ADRESWIJZIGINGEN<br />

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing<br />

naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland<br />

OPZEGGINGEN<br />

Indien twee maanden voor het verstrijken van de<br />

abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van<br />

op zegging is ontvangen, wordt het abonnement<br />

auto matisch met een jaar verlengd.<br />

DOELGROEP<br />

Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via<br />

gerichte distributie in controlled circulation aan<br />

adviesbureaus architecten, aannemers, installateurs,<br />

gemeenten, grote industriële organisaties, opdrachtgevers,<br />

projectontwikkelaars, zorginstellingen, woning<strong>bouw</strong>verenigingen<br />

(semi-)overheidsinstellingen,<br />

brancheorganisaties en toeleveranciers.<br />

VORMGEVING/ART DIRECTION<br />

studio@louwersmediagroep.nl<br />

DRUKWERK<br />

Drukkerij Hendrix, Peer<br />

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd<br />

zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder<br />

bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar<br />

beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen<br />

enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie.<br />

Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor<br />

schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen<br />

en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.<br />

Vos Logistics, Oss: Bewust <strong>bouw</strong>en aan een nieuw distributiecentrum 8<br />

Energiezuinige pompen voor koeling en verwarming 11<br />

Eén groothandel, meerdere specialisaties 12<br />

Verlengstuk van de installateur, bedieningsgemak voor de eindgebruiker 14<br />

THEMA FRISSE SCHOLEN<br />

16 46<br />

Maatschappelijk vraagstuk vraagt brede aanpak 16<br />

Gezond naar school voor een paar euro per dag 20<br />

Luchtbehandelingskast volgens de hoogste normeringen 24<br />

Verse én frisse lucht met één luchtbehandelingskast 25<br />

Oplossingen voor verlichting en luchtzuivering 27<br />

Unieke ventilatieoplossingen voor iedere school 28<br />

Geluidsabsorberende oplossingen voor wanden en plafonds 32<br />

‘Iedereen scherp houden voor frisse scholen’ 36<br />

De sleutel tot beter (venti)leren 38<br />

De Pen: Gezonde en vitale mensen in het klaslokaal, op het werk en thuis 40<br />

‘Wij maken binnenklimaat begrijpelijk’ 43<br />

Stekerbare verlichtingsinstallatie voor regiokantoor Stedin in Goes 44<br />

Puur hout. Puur leven. 46<br />

Een fantastisch binnenklimaat en een lager energieverbruik 48<br />

‘De installateur had nog nooit zoveel ontluchting gezien’ 52<br />

Een slimme stad: zo doen wij dat! 54<br />

Meer werk verrichten in minder tijd? 56<br />

Schalkstad, Haarlem: Voorbereiden en vooruitdenken 59


INHOUD<br />

68<br />

74 98<br />

102<br />

Een deurcommunicatiesysteem dat veiligheid én comfort biedt 60<br />

Eindhovense studenten werken aan het duurzaamste huis 62<br />

Geluidsoverlast buitenunits indammen met modulaire geluidsschermen 64<br />

Central Park, Utrecht: Een zeer bijzondere werkplek 68<br />

BREEAM ‘Excellent’ mede dankzij duurzame W-installatie 70<br />

THEMA VLOERVERWARMING<br />

Jong bedrijf met een bak ervaring 72<br />

Expertise Centrum voor vloerverwarming 74<br />

Nestlé, Nunspeet: De toekomst is virtueel 76<br />

Wilt u hygiënisch perfecte drinkwaterinstallaties? 79<br />

‘Wij geven gebruikers inzicht, overzicht en controle’ 81<br />

Quooker breidt steeds verder uit met duurzame installaties 84<br />

‘De nadruk ligt op comfort’ 86<br />

Stap voor stap naar een goede en veilige stroomvoorziening 90<br />

Op weg naar energielabel C 92<br />

Stekerbaar installeren: Slim en tijdbesparend 94<br />

Victorium Sports & Health, Zwolle: Energiezuinige luchtverdeling op basis van jet-nozzles 96<br />

Balansventilatie met zonering voor woontorens Kop Duin in Almere 98<br />

Vernieuwd filter brengt waterkwaliteit naar het allerhoogste niveau 100<br />

Intelligent ge<strong>bouw</strong>beheer en eenvoudige toegangscontrole via simkaart 102<br />

<strong>Installatie</strong>partners 109<br />

5<br />

INSTALLATIE&BOUW PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong><br />

INSTALLATIE&BOUW<br />

NUMMER 5 - <strong>2021</strong><br />

november<br />

installatieen<strong>bouw</strong>.nl<br />

PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />

THEMA FRISSE SCHOLEN | VOS LOGISTICS OSS | THEMA VLOERVERWARMING | SCHALKSTAD HAARLEM<br />

Cover: Goed ventileren,<br />

gezond werken<br />

Beeld: Panflex<br />

Blijf gratis en eenvoudig op de<br />

hoogte van het laatste nieuws.<br />

Volg ons op social media en meld<br />

je aan voor onze nieuwsbrief!<br />

installatieen<strong>bouw</strong>.nl


OSS VOS LOGISTICS<br />

BREEAM-<strong>NL</strong> ‘EXCELLENT’ VOOR VOS LOGISTICS IN OSS<br />

BEWUST BOUWEN AAN EEN<br />

NIEUW DISTRIBUTIECENTRUM<br />

Vos Logistics heeft een nieuw distributiecentrum in gebruik genomen op bedrijventerrein De Geer in Oss. Het is ge<strong>bouw</strong>d volgens de BREEAM-<br />

<strong>NL</strong> ‘Outstanding’ eisen. Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek leverde de totale E- en W-installatie in september op, waarna de logistiek dienstverlener<br />

het ge<strong>bouw</strong> in gebruik kon nemen.<br />

Tekst Desiree Pennings | Beeld Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek<br />

Een rooftopunit met nozzleplenums verwarmt de distributiehallen.<br />

Het nieuwe distributiecentrum ligt direct naast de<br />

bestaande vestiging van Vos Logistics. Als specialist<br />

op het gebied van transport en klantspecifieke logistieke<br />

diensten heeft Vos Logistics te maken met een<br />

groeiende vraag van klanten. Om daaraan te kunnen<br />

voldoen, is deze uitbreiding nodig. Hiermee wil het<br />

bedrijf zijn marktpositie in de Benelux verstevigen.<br />

Het gaat om een extra magazijn en kantoren.<br />

Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek was in een vroeg<br />

stadium betrokken bij het ontwerp, de verdere uitwerking<br />

en de uitvoering van de totaalinstallatie.<br />

“Het ontwerp van D-install advies hebben we ver-<br />

8 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


VOS LOGISTICS OSS<br />

Naast de bestaande vestiging in Oss kwam een splinternieuw distributiecentrum te liggen voor Vos Logistics.<br />

der uitgewerkt”, vertelt Dirk-Jan Koster, werkvoorbereider<br />

bij Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek. “We zijn<br />

vorig jaar november gestart met de voorbereidingen<br />

op het terrein. In maart konden we de installaties<br />

gaan aanleggen en in september is het opgeleverd.<br />

Het was een groot en intensief project,<br />

maar qua planning is het goed verlopen. Het was<br />

een mooi project om te maken. Er zit een hoop<br />

techniek in, mede door de BREEAM-<strong>NL</strong>-eisen.”<br />

Innovatie en duurzaamheid<br />

Vos Logistics is volop bezig met innovatie en duurzaamheid.<br />

Daarom werd gekozen voor een warmtepomp,<br />

waterinfiltratie en uiteraard werd het<br />

ge<strong>bouw</strong> gasloos ge<strong>bouw</strong>d. Het kantoorgedeelte<br />

wordt geventileerd, verwarmd en gekoeld met<br />

inductie-units. Hiervoor werd een vierpijps luchtwarmtepomp<br />

geïnstalleerd. De hallen worden<br />

verwarmd en gekoeld met een rooftopunit met<br />

nozzleplenums. Voor waterbesparing wordt er ge-<br />

bruik gemaakt van lekdetectie en een vroegtijdige<br />

afschakeling van de watertoevoer. Ook voldoet het<br />

ge<strong>bouw</strong> aan de hoogste lichteisen, omdat overal<br />

is gewerkt met hoogwaardige LED-verlichting.<br />

“Er komen nog zonnepanelen op het dak. Daarvoor<br />

hebben we de voorbereidingen getroffen”,<br />

aldus Koster.<br />

Webeasy regeltechniek<br />

Behalve aan duurzaamheid werd ook veel aandacht<br />

besteed aan veiligheid. Platvoet Beveiligingssystemen<br />

heeft in opdracht van Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek<br />

de inbraakinstallatie aangelegd. Ook<br />

moest het bedrijf voorzien in verdelers voor de grote<br />

vermogens waarmee wordt gewerkt. Dit alles wordt<br />

aangestuurd en gemonitord met de Webeasy regeltechniek.<br />

Dit ge<strong>bouw</strong>beheersysteem stuurt de verlichting,<br />

zonwering, ventilatie, verwarming en koeling<br />

per ruimte aan. In de vergaderruimtes wordt<br />

ook de CO 2<br />

geregeld en gemonitord.<br />

‘Er zit een hoop<br />

techniek in,<br />

mede door de<br />

BREEAM-<strong>NL</strong>-eisen’<br />

Korte lijntjes<br />

“We werken vaak samen met Burgland Bouw. Het<br />

is een vaste relatie waarmee we deze opdracht<br />

goed konden aangaan”, zegt Koster. “De afstemming<br />

met Vos Logistics was ook erg goed. Zij hanteert<br />

korte lijntjes, dus we konden ook rechtstreeks<br />

prima overleggen. Het is belangrijk dat dit goed<br />

verloopt, om de gewenste snelheid van een project<br />

te kunnen behalen.” ❚<br />

Het nieuwe distributiecentrum van Vos Logistics op bedrijventerrein De Geer in Oss.<br />

BOUWINFO<br />

Hoofdaannemer<br />

Burgland Bouw<br />

Totaalinstallateur<br />

Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek B.V.<br />

Kabeldraagsystemen<br />

en laadoplossingen<br />

Etepro<br />

Pompoplossingen<br />

Biral<br />

Levering Webeasy apparatuur<br />

Bettink Regeltechniek<br />

BVO<br />

26.250 m 2<br />

Bouwperiode<br />

november 2020 – september <strong>2021</strong><br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 9


Frisse<br />

luft 3<br />

Decentrale ventilatietechniek van SIEGENIA:<br />

Creëer een gezonder binnenklimaat met gecontroleerde ventilatie in iedere ruimte.<br />

Met de AEROTUBE WRG smart, AEROPAC of AEROMAT VT wordt iedere ruimte geventileerd.<br />

Tevens beschermen deze ook tegen hinderlijke invloeden van buiten af.<br />

➊ Gecontroleerde ventilatie met mogelijke warmteterugwinning<br />

➋ Effectieve en snelle montage door het ontbreken van hinderlijke en vervuilde<br />

ventilatiekanalen<br />

➌ Decentrale-ventilatie-units zijn beschikbaar voor gevel- en raamventilatie


Naamloos-3 1 26-10-<strong>2021</strong> 14:33<br />

VOS LOGISTICS OSS<br />

POMPEN ZONDER CONDENSATIE<br />

ENERGIEZUINIGE POMPEN<br />

VOOR KOELING EN VERWARMING<br />

Bij de nieuw<strong>bouw</strong> voor Vos Logistics in Oss werden de pompen van Biral toegepast voor de koeling en verwarming. Biral biedt innovatieve<br />

en efficiënte pompoplossingen. Eén ding is het allerbelangrijkst voor de medewerkers: het <strong>bouw</strong>en van de beste pompen die er zijn voor<br />

ge<strong>bouw</strong>en. Hoewel het bedrijf al meer dan honderd jaar bestaat, produceert het de modernste pompen, die betrouwbaar en duurzaam zijn.<br />

Tekst Desiree Pennings | Beeld Biral<br />

“Samen met Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek hebben we een aantal pompen<br />

geselecteerd. Bovendien hebben we geadviseerd over de juiste toepassing<br />

ervan. Brandsen schafte vervolgens tien ModulA circulatiepompen aan, die<br />

we in mei hebben geleverd”, vertelt Wim Julsing, technisch commercieel adviseur<br />

bij Biral. De installaties bij Vos Logistics moesten bijzonder duurzaam<br />

worden. Daarom was de keuze voor vloerverwarming met cv- en koelpompen<br />

logischer dan radiatoren. “Deze pompen zijn de beste op het gebied van<br />

energiebesparing en efficiëntie. Sommige pompen moesten communiceren<br />

via bus-communicatie. Voor ons is dat geen enkel probleem, omdat we veel<br />

kennis en kunde in huis hebben.”<br />

‘De elektronica en de<br />

frequentieomvormer zijn<br />

gescheiden gemonteerd,<br />

waardoor er geen condens kan<br />

ontstaan bij de elektronica’<br />

Uniek in de markt<br />

Brandsen en Biral werken al een tiental jaar samen, mede doordat Biral<br />

service en producten levert die uniek zijn in de markt. Zo zijn de ModulA<br />

pompen modulair opge<strong>bouw</strong>d. De elektronica en frequentieomvormer zijn<br />

gescheiden gemonteerd, waardoor er geen condens kan ontstaan bij de elektronica.<br />

“Hiermee zijn we uniek in Europa. De elektronica zit op een console<br />

die kan worden opge<strong>bouw</strong>d aan de muur. Je kunt de frequentieomvormer bij<br />

alle ModulA pompen losmaken, waardoor de service ook veel makkelijker is”,<br />

aldus Julsing.<br />

Hij is erg te spreken over de samenwerking met Brandsen. Die verliep ook bij<br />

dit project weer soepel. “Het is een prettige en kundige partij om mee samen<br />

te werken. De totaalinstallateur steekt al jarenlang haar nek uit voor warmtepompen<br />

en kent inmiddels alle ins and outs. Bovendien heeft Brandsen veel<br />

mensen in de technische dienst die kennis van zaken hebben op het gebied<br />

van pompen. Dat is voor ons erg prettig.” ❚<br />

ModulA<br />

De kampioen van de energie-efficiëntie<br />

Ontdek onze showroom<br />

showroom.biral.nl/modula<br />

+15 °C tot 110 °C –10 °C tot 110 °C<br />

Biral toonaangevende fabrikant van de modernste pompen<br />

De verwarmingscirculatiepomp ModulA GREEN.<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 11


OSS VOS LOGISTICS<br />

SOEPELE SAMENWERKING DANKZIJ VASTE SAMENWERKINGSPARTNERS<br />

ÉÉN GROOTHANDEL, MEERDERE SPECIALISATIES<br />

Voor de nieuw<strong>bouw</strong> van Vos Logistics in Oss werden de kabeldraagsystemen en de laadoplossingen gerealiseerd in samenwerking met Etepro<br />

en Trayco. Deze bedrijven zijn al jarenlang een vaste samenwerkingspartner van Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek.<br />

Tekst Desiree Pennings | Beeld Etepro<br />

Technische handelsfirma Etepro hielp de installateur met vraagstukken op<br />

het gebied van de laadoplossingen. Zij leverde deze inclusief de Smappee<br />

laadpalen en stelde ze vervolgens in bedrijf. Vooraf werd precies gekeken<br />

hoeveel auto’s er opgeladen moeten worden, hoeveel vermogen er nodig is<br />

en of er een verdeler of aansluiting moest worden aangepast. Etepro is een<br />

groothandel, maar helpt installateurs ook met advies, assemblage en montage.<br />

“Er waren al voorbereidingen getroffen voor een aantal laadpunten,<br />

wat bij nieuw<strong>bouw</strong> mogelijk is. Er is gekozen voor acht laadpalen waarbij<br />

het vermogen op individueel laadpaalniveau aangepast kan worden. Mocht<br />

er een laadpaal voor bezoekers geregistreerd worden, dan kan die binnen<br />

één of twee uur de volle lading krijgen. Auto’s van werknemers, die toch<br />

acht uur aanwezig zijn, kunnen dan binnen die tijd geladen worden. Dat<br />

wordt allemaal via software en een app bediend en gemonitord.”<br />

Aan het woord is Ferry van Herwijnen, mede-eigenaar van Etepro en commercieel<br />

directeur bij Trayco. Etepro monteerde bij Vos Logistics ook het<br />

Trayco kabeldraagsysteem. Van Herwijnen: “Dit systeem biedt een stuk installatie-<br />

en montagesnelheid. We kunnen hiermee de verantwoordelijkheid<br />

op ons nemen dat er geen stilstand komt en dat het systeem binnen de<br />

gestelde tijd wordt opgeleverd.”<br />

Extra draagkracht<br />

Een ander voordeel van de Trayco kabeldraagsystemen is dat ze erg sterk<br />

zijn dankzij de speciale vorm. Dit zorgt voor een extra draagkracht tot wel<br />

50% in vergelijking met andere merken. “Daardoor kun je de ondersteuning<br />

verder uit elkaar plaatsen of je kunt ze belasten met zwaardere kabels.<br />

In combinatie met een zeer scherpe prijs, zorgt dit ervoor dat Trayco enorm<br />

hard groeit”, aldus Van Herwijnen.<br />

De kabeldraagsystemen zijn inschuifbaar, licht van gewicht en, zoals gezegd,<br />

eenvoudig te monteren. Ondanks die snelle montagetijd blijft de<br />

korte <strong>bouw</strong>tijd een uitdaging bij ieder project, gaat Van Herwijnen verder.<br />

Etepro leverde en plaatste de laadpalen en stelde ze vervolgens in bedrijf.<br />

12 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


VOS LOGISTICS OSS<br />

Het vermogen van de acht laadpalen kan op individueel niveau aangepast worden.<br />

‘De kabeldraagsystemen zijn<br />

inschuifbaar, licht van gewicht<br />

en eenvoudig te monteren’<br />

“Ook bij dit project zag je dat het <strong>bouw</strong>proces steeds sneller moet. Als<br />

onderaannemer moet je mee in de planning om het bij te kunnen houden<br />

en de werkzaamheden binnen de gestelde tijd te realiseren. Dit hangt of<br />

staat met een goede voorbereiding van zowel ons als onze opdrachtgever.<br />

Gelukkig is Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek een bekende partner van ons waarmee<br />

we goed kunnen samenwerken. De voorbereidingen waren goed en<br />

daardoor hebben we alles binnen de gestelde tijd kunnen realiseren.” ❚<br />

ETEPRO, GESPECIALISEERD<br />

IN LAADOPLOSSINGEN<br />

Om alle zorgen bij u weg te nemen bieden we een complete installatie!<br />

Wij doen de engineering, levering en plaatsing. Verder bieden wij het beheer van de<br />

oplaadinfrastructuur voor elektrische voertuigen aan. Wij leveren deze oplossingen<br />

via de elektrotechnisch installateur. Dankzij onze ervaring en gedrevenheid zijn<br />

wij de ideale partner voor laadpalen thuis, op het werk en in de openbare ruimte.<br />

Wij sluiten aan op elk netwerk van publiek toegankelijke laadstations, aangevuld<br />

met interoperabele stations van nagenoeg alle marktspelers. Dit staat garant voor<br />

zorgeloos elektrisch rijden.<br />

Voor meer informatie bel: 078 681 15 10<br />

of mail naar: info@etepro.nl, wij helpen u graag!<br />

Van Coulsterweg 2A<br />

2952 CB Alblasserdam<br />

078 681 15 10<br />

info@etepro.nl<br />

www.etepro.nl<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 13<br />

Naamloos-4 1 <strong>05</strong>-10-<strong>2021</strong> 09:27


OSS VOS LOGISTICS<br />

VERLENGSTUK VAN DE INSTALLATEUR,<br />

BEDIENINGSGEMAK VOOR DE EINDGEBRUIKER<br />

Alle installaties slim en betrouwbaar met elkaar laten samenwerken. Dát is al bijna 10 jaar het specialisme van Bettink Regeltechniek uit<br />

Terschuur, dat recent de nieuwe locatie van Vos Logistics in Oss heeft voorzien van moderne regeltechniek.<br />

Tekst en beeld Bettink Regeltechniek<br />

Regeltechniek. Op het eerste oog onzichtbaar, maar achter de schermen<br />

het kloppende hart van elk bedrijfspand. Oftewel, door middel van de juiste<br />

aansturing zorgt Bettink Regeltechniek ervoor dat elke installatie binnen het<br />

ge<strong>bouw</strong> doet wat het moet doen. Denk aan ventilatie, verwarmen en koelen,<br />

bediening van zonwering en verlichting. Het is daarom van essentieel belang<br />

dat een dergelijk systeem betrouwbaar functioneert. Het resultaat is een feilloos<br />

functionerend ge<strong>bouw</strong> als veilige en comfortabele werkomgeving.<br />

Vos Logistics Oss<br />

Op industrieterrein ‘Op De Geer’ in Oss is inmiddels het nieuwe, 23.000 m 2<br />

grote distributiecentrum van Vos Logistics gerealiseerd. In samenwerking met<br />

de installateur worden verlichting, klimaat, zonwering en ventilatie aangestuurd<br />

door middel van de slimme software van Bettink Regeltechniek. Op<br />

deze manier werkt elke collega binnen Vos Logistics in een bedrijfsomgeving<br />

met een hoog werkcomfort. Van magazijn tot kantoor. De regeltechniek<br />

maakt eenvoudige, al dan niet online bediening mogelijk voor de facilitair<br />

manager en de technische dienst.<br />

‘Regeltechniek. Op het eerste<br />

oog onzichtbaar, maar achter de<br />

schermen het kloppende hart<br />

van elk bedrijfspand’<br />

Altijd goed ingeregeld<br />

“Bettink Regeltechniek maakt bewuste keuzes. Wij baseren deze op bewezen<br />

feiten als het gaat om betrouwbaarheid, bedieningsgemak en servicemogelijkheden.<br />

Daarom maken wij bijvoorbeeld gebruik van de hardware en<br />

software van Webeasy. Het biedt ons, de installateur en de eindgebruiker een<br />

heldere weergave van de installaties binnen het ge<strong>bouw</strong>. En dat in één overzicht”,<br />

aldus Mees Bettink. Omdat deze beheerapplicatie via elke browser te<br />

benaderen is, werkt het voor iedere gebruiker op elk gewenst moment. Een der-<br />

In samenwerking met de installateur worden verlichting, klimaat, zonwering en ventilatie aangestuurd door middel van de slimme software van Bettink Regeltechniek.<br />

14 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


VOS LOGISTICS OSS<br />

Op industrieterrein ‘Op De Geer’ in Oss is het nieuwe, 23.000 m 2 grote distributiecentrum van Vos Logistics gerealiseerd.<br />

de voordeel is de eenvoudige manier van koppelen met systemen van derden,<br />

doordat de software ge<strong>bouw</strong>d is op het wereldwijd bekende Niagara platform.<br />

Persoonlijke specialist voor elke installateur<br />

“Met een ervaren team van 5 specialisten in regeltechniek weten we elk<br />

project van offerte tot nazorg, service en onderhoud professioneel aan<br />

te vliegen. Zo zijn we onder andere gespecialiseerd in het ‘Frisse Scholen<br />

concept’, een zelfsturend ventilatiesysteem”, aldus Bettink. “Ook hebben we<br />

diverse congrescentra, waaronder bijvoorbeeld Amsterdome en de Midden Nederland<br />

Hallen, voorzien van onze regeltechniek. Wij voeren ook dit formaat opdrachten<br />

volledig in eigen beheer uit en ondersteunen installateurs met parate<br />

kennis. Als het gaat om de installatie bevinden we ons vaak aan het eind van<br />

het project. Flexibiliteit in het meebewegen met de <strong>bouw</strong>planning is voor ons<br />

daarom vanzelfsprekend.” ❚<br />

bel (0342) - 701 064<br />

voor een vrijblijvende kennismaking<br />

ook installaties slim<br />

laten samenwerken?<br />

bettinkregeltechniek.nl<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 15


THEMA FRISSE SCHOLEN<br />

VENTILATIE OP SCHOLEN EN DE OVERHEID<br />

MAATSCHAPPELIJK VRAAGSTUK<br />

VRAAGT BREDE AANPAK<br />

Ventilatie in publieke ge<strong>bouw</strong>en, waaronder scholen, krijgt steeds meer aandacht. Ook vanuit de Rijksoverheid. Zo is al twee keer honderd<br />

miljoen euro beschikbaar gesteld in het kader van de SUVIS regeling en verscheen op 11 oktober vanuit het Ministerie van VWS de handreiking<br />

basistips voor ventileren. Ventileren staat op de kaart.<br />

Tekst Tjerk van Duinen i.s.m. RVO | Beeld RVO<br />

De coronapandemie heeft extra duidelijk gemaakt<br />

hoe belangrijk het is om goed te ventileren<br />

op scholen. Helaas bestaan er nog veel<br />

onduidelijkheden en misvattingen over het begrip<br />

ventileren. Op dit gebied kunnen nog veel<br />

stappen gezet worden, zonder dat daarvoor al<br />

direct grote en kostbare ingrepen nodig zijn. De<br />

PO-raad, de VO-raad, de Vereniging Nederlandse<br />

gemeenten (VNG) en kenniscentra als Ruimte-OK<br />

ondersteunen scholen op dit vlak met gerichte<br />

adviezen, kennisdocumenten, vraag- en antwoordenbladen<br />

en ventilatiechecks. Binnenkort<br />

verschijnt er een verdiepend onderzoek naar ventilatiesystemen<br />

en ge<strong>bouw</strong>types in onderwijsge<strong>bouw</strong>en,<br />

dat in opdracht van het Ministerie van<br />

OCW is uitgevoerd.<br />

Instrumenten<br />

Wat betreft het gebruik van landelijke instrumenten:<br />

uit de evaluatie van de Green Deal Scholen<br />

bleek dat er drie instrumenten zijn die vaak<br />

worden gebruikt in de huisvestingsopgave van<br />

schoolge<strong>bouw</strong>en: het PvE Frisse Scholen, het<br />

Kwaliteitskader Huisvesting en GPR ge<strong>bouw</strong>. Het<br />

PvE en Kwaliteitskader zijn dit voorjaar geactua-<br />

16 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


FRISSE SCHOLEN THEMA<br />

‘Gemeenten en schoolbesturen kiezen<br />

welke maatregelen prioriteit hebben ten<br />

opzichte van andere opties’<br />

Deze school in Delden heeft de publieksprijs gewonnen bij de verkiezing van de Nederlandse Duurzaam Bouwen Award. Het ge<strong>bouw</strong> is biobased ge<strong>bouw</strong>d en behoort<br />

tot de gezondste en duurzaamste scholen van Europa (klimaatneutraal, gasloos en verwarmd en gekoeld met geluidsgolven).<br />

liseerd op basis van input en geleerde lessen uit<br />

de praktijk. De PvE Frisse Scholen had zes jaar<br />

eerder haar laatste update gehad. Met het van<br />

kracht worden van de NTA 8800 en BENG-eisen<br />

was een nieuwe update noodzakelijk. Verder is<br />

fijnstof opgenomen, sluiten de eisen voor temperaturen<br />

beter aan bij de comfortbeleving in<br />

scholen en is er meer aandacht voor kwaliteitsborging.<br />

Binnenkort wordt de Frisse Scholen Ambitiewijzer<br />

gelanceerd, waarmee opdrachtgevers<br />

van nieuw- en ver<strong>bouw</strong> van scholen (schoolbesturen<br />

en gemeenten) beter worden ondersteund bij<br />

het vaststellen van een PvE. Ook het Kwaliteitskader<br />

Huisvesting is geactualiseerd, waarbij de<br />

versies voor PO en VO zijn samengevoegd.<br />

Niet wettelijk, wel nuttig<br />

Deze kwaliteitsinstrumenten geven houvast<br />

maar vormen formeel geen wettelijk kader. Het<br />

<strong>bouw</strong>en van een gezonde, duurzame en toekomstbestendige<br />

school is geen vanzelfsprekendheid.<br />

Zo zijn de eisen die het Bouwbesluit aan<br />

luchtkwaliteit voor bestaande <strong>bouw</strong> stelt een<br />

stuk lager dan dat is vastgelegd in de gezondheidsrichtlijnen.<br />

Het PvE Frisse Scholen maakt<br />

gebruik van bestaande wetgeving. Het is geen<br />

wetgeving, maar het helpt bij het maken van<br />

keuzes voor goede schoolge<strong>bouw</strong>en. PvE dient<br />

als leidraad voor opdrachtgevers van nieuw- en<br />

ver<strong>bouw</strong> van scholen (schoolbesturen en gemeenten)<br />

bij het realiseren van energiezuinige<br />

en gezonde scholen.<br />

Routekaart<br />

Momenteel kampt het overgrote deel van de<br />

scholen nog met een slecht binnenklimaat. ›<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 17


THEMA FRISSE SCHOLEN<br />

Dit systeem maakt gebruik van zonnewarmte uit de panelen op het dak van de school en zet deze met behulp van thermo-akoestiek om in koeling.<br />

In welk tempo hierin verbetering kan worden<br />

gebracht, valt niet eenduidig te beantwoorden<br />

omdat het van veel factoren afhangt. In 2020 is<br />

een sectorale routekaart voor PO- en VO-scholen<br />

opgesteld waarin een beeld wordt geschetst van<br />

wat nodig is om de verduurzaming van scholen<br />

te realiseren. De Routekaart Maatschappelijk<br />

vastgoed is overigens één van de eerste onderdelen<br />

uit het Klimaatakkoord dat verder is uitgewerkt<br />

en beslaat een traject van 30 jaar.<br />

Ventilatie, energiegebruik<br />

De SUVIS-regeling is een eerste goede aanzet<br />

voor het verbeteren van de luchtkwaliteit op<br />

scholen. Voor de Rijksoverheid is de Rijksdienst<br />

voor Ondernemend Nederland (RVO) de uitvoeringsorganisatie<br />

als het gaat om landelijke<br />

regelingen zoals SUVIS. Uit de markt komt het<br />

bezwaar dat SUVIS, een maatregel om ventilatie<br />

te verbeteren, ook gebruikt wordt om bredere verduurzaming<br />

van scholen mee te financieren. Dat<br />

is complexer, duurt langer, is kostbaarder en zorgt<br />

voor nog tragere besluitvorming bij schoolbesturen.<br />

Volgens RVO voorziet de SUVIS in eerste<br />

instantie in ondersteuning voor de verbetering<br />

van het binnenklimaat. Daarvoor kan gelden dat<br />

er ook ander <strong>bouw</strong>technische aanpassingen gedaan<br />

moeten worden. In de SUVIS is daarmee rekening<br />

gehouden. Ventilatiemaatregelen kunnen<br />

het gebruik van energie toe laten nemen. Om na<br />

realisatie niet direct geconfronteerd te worden<br />

met hogere energierekeningen, kan het verstandig<br />

zijn om de energievraag van het schoolge<strong>bouw</strong><br />

mee te nemen in de keuze van maatregelen.<br />

Het is aan de gemeenten en schoolbesturen<br />

of men daarvan gebruik wil maken. Men kan zelf<br />

kiezen welke maatregelen prioriteit hebben ten<br />

opzichte van andere opties. ❚<br />

Voor informatie en advies is een groot<br />

aantal bronnen beschikbaar, waaronder:<br />

PO-raad<br />

www.po-raad.nl<br />

VO-raad<br />

www.vo-raad.nl<br />

Vereniging Nederlandse gemeenten<br />

www.vng.nl<br />

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland<br />

www.rvo.nl<br />

SUVIS<br />

rvo.nl/subsidie-en-financieringswijzer/suvis<br />

Ruimte-OK<br />

www.ruimte-ok.nl/ventilatie<br />

Handreiking basistips voor ventileren<br />

www.ventilerenzogedaan.nl<br />

Verduurzaming scholen<br />

www.scholenopkoersnaar2030.nl<br />

18 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


AIRCONDITIONING<br />

Duurzaam, gasloos en energie-efficiënt.<br />

LUCHTKANALEN<br />

Complete klimaatinstallaties op maat.<br />

LUCHTTECHNIEK<br />

TROX voorraadhouder: voor 14.00 uur<br />

besteld, morgen in huis.<br />

De Schilt bedrijven zijn totaalspecialisten in binnenklimaat en zorgen voor een comfortabel klimaat in de meest<br />

uiteenlopende situaties. De drie bedrijven Schilt Airconditioning, Schilt Luchtkanalen en Schilt Luchttechniek<br />

vullen elkaar perfect aan om voor u de totale klimaatinstallatie te verzorgen. Wij geloven in een gezond en prettig<br />

leef- en werkklimaat voor iedereen!<br />

ONZE MERKEN<br />

CERTIFICERINGEN<br />

ENERGIEWEG 29 | MEERKERK | (0183) 35 25 44 | |


THEMA FRISSE SCHOLEN<br />

LUCHTREINIGER HOUDT IEDEREEN SCHERP<br />

GEZOND NAAR SCHOOL VOOR<br />

EEN PAAR EURO PER DAG<br />

Schoolbesturen van menig onderwijsinstelling, groot en klein, bevinden zich in een spagaat. Ze hebben een inventarisatie gedaan naar de staat<br />

van de ge<strong>bouw</strong>installaties en de luchtkwaliteit in de klaslokalen. Vervolgens krijgen ze een overzicht van de benodigde maatregelen om dit op<br />

orde te krijgen en de enorme kosten die daarmee gepaard gaan. “Veel besturen haken dan af”, vertelt Annelies de Jong, marketingmanager<br />

van Euromate. “Ik heb met meerdere partijen gesproken die, vooral met corona erbij, wel de grote druk ervaren om iets aan de problematiek<br />

te doen, maar de financiële consequenties te ingrijpend vinden. Daarvoor hebben wij een goede oplossing met een simpele boodschap: ‘schone<br />

lucht voor elke leerling vanaf €2 per leerling per maand’.”<br />

Tekst Tjerk van Duinen | Beeld Euromate<br />

Betaalbare oplossing voor schone lucht.<br />

Luchtkwaliteit op scholen ligt volop in de aandacht.<br />

Organisaties die daar verantwoordelijk<br />

voor zijn, in de regel schoolbesturen, krijgen<br />

vanuit ouders en vanuit de eigen medewerkers<br />

de vraag: hoe zit het met mijn school, is<br />

de luchtkwaliteit voldoende, zijn aanpassingen<br />

noodzakelijk? De Jong: “Als ze dan een inventarisatie<br />

van het vastgoed doen, is in 80% van<br />

de gevallen de conclusie dat het niet goed geregeld<br />

is. Vooral de coronapandemie en het<br />

net begonnen griepseizoen indachtig, hebben<br />

de probleemge<strong>bouw</strong>en gewoon veel te weinig<br />

luchtwissels en daardoor geen schone lucht voor<br />

leerlingen en docenten. Om een gezond luchtklimaat<br />

te krijgen, zijn aanpassingen nodig<br />

die tot wel 20.000 euro per lokaal kunnen<br />

kosten, afhankelijk van de staat van het ge<strong>bouw</strong><br />

en de installaties en de mogelijkheden<br />

tot verbetering. Ook een SUVIS-regeling helpt<br />

dan meestal niet om de financiële horde<br />

te nemen.”<br />

20 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


FRISSE SCHOLEN THEMA<br />

Euromate Pure Air Shield 3300 (PAS) in een lokaal van een basisschool in Breda. (Foto: Marjan Sins)<br />

‘Heeft er één griep, zit een week later een<br />

veelvoud ziek thuis. Niet nodig’<br />

Krachtig en betaalbaar<br />

Met een Pure Air Shield 3300 (PAS) van Euromate<br />

worden al deze problemen ondervangen, stelt De<br />

Jong. “Deze plug-and-play luchtreiniger filtert<br />

effectief vervuiling en aerosolen uit de lucht.<br />

Het apparaat is compact maar krachtig genoeg<br />

om een lokaal schoon te krijgen en te houden<br />

en zorgt voor een betere luchtstroming. Een ge<strong>bouw</strong><br />

met natuurlijke of mechanische ventilatie<br />

kun je met een vijfde van de kosten veilig maken.<br />

Wij stellen dat onze luchtreiniger voor twee euro<br />

per leerling per maand schone en veilige lucht<br />

kan bieden. Dat klinkt al beter behapbaar dan<br />

20.000 euro per lokaal bij het aanpassen van<br />

mechanische ventilatie. Ik kan me voorstellen<br />

dat er ouders zijn die zeggen: dat wil ik ook voor<br />

mijn kind, we starten een actie om zo’n apparaat<br />

in de klas mede te bekostigen. Ouders doen<br />

dit in Duitsland bijvoorbeeld, waardoor scholen<br />

deze stap makkelijker kunnen nemen.”<br />

Luchtwissels<br />

De Pure Air Shield 3300 (PAS) kan per uur 600<br />

tot 2.800 m 3 lucht reinigen. “Daarmee kun je<br />

bijvoorbeeld in een ge<strong>bouw</strong> dat volgens het<br />

Bouwbesluit 2012 is uitgevoerd met mechanische<br />

ventilatie de bestaande tweevoudige capaciteit<br />

in luchtwissels in stand 3 opvoeren naar<br />

een vijfvoudig in luchtwissels. Een oud ge<strong>bouw</strong><br />

zal vooral in de koude maanden meer nodig hebben<br />

doordat de ramen minder snel geopend kunnen<br />

worden. Je kunt dat eenvoudig moduleren<br />

door tijdens de les te verversen op een lagere<br />

stand van 1.300 m 3 /h met 34 dB(A) en vooraf<br />

en in de pauzes op een hogere stand de lucht<br />

te spoelen. In een bezet klaslokaal hoor je<br />

hem nauwelijks.”<br />

De hele dag fris<br />

De luchtreiniger haalt 99,9997% van de zwevende<br />

deeltjes en aerosolen uit de lucht en is gecertificeerd<br />

door de SGS. De Jong: “De Pure Air Shield is ook<br />

heel geschikt voor scholen in de buurt van industrie<br />

en wegen. Daar haal je met natuurlijk ventileren<br />

vaak meer ellende in huis. ‘s Avonds aanzetten, ’s<br />

ochtends weer allemaal fris van start. We geven vijf<br />

jaar garantie en werken enkel met Europese kwaliteitsonderdelen.<br />

En na vijf jaar gaat zo’n apparaat<br />

nog heel wat jaren mee. Maar het grote voordeel ligt<br />

natuurlijk bij de leerlingen en docenten. De scholen<br />

draaien weer op volle capaciteit dus zitten ze weer<br />

met tientallen bij elkaar in een ruimte. Heeft er één<br />

griep, zit een week later een veelvoud ziek thuis. Niet<br />

nodig met een Pure Air Shield 3300. Iedereen is langer<br />

geconcentreerd en de docent kan aan het eind<br />

van de dag zonder hoofdpijn naar huis.” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 21


Schone lucht voor élke leerling!<br />

VANAF €2 PER LEERLING PER MAAND<br />

Euromate stelt leerlingen en<br />

leraren in staat om pure lucht in<br />

te ademen. Onze hoogwaardige<br />

professionele luchtreinigers<br />

verbeteren de kwaliteit van de<br />

binnenlucht aanzienlijk. De<br />

apparaten filteren continu een<br />

breed scala aan verontreinigende<br />

stoffen, waaronder virussen zoals<br />

de griep of corona, uit de lucht. De<br />

Pure Air Shield 3300 is vanwege<br />

de hoge capaciteit en het lage<br />

geluidsniveau uitermate geschikt<br />

voor scholen. Ook post-corona<br />

blijft deze luchtreiniger voor een<br />

gezonde en frisse leeromgeving<br />

zorgen, zonder hinderlijke<br />

geuren en overlast van (fijn)stof.<br />

wij kunnen opgelucht<br />

ademhalen en weer veilig<br />

naar school toe<br />

www.euromate.com | request@euromate.com


L1<br />

D1<br />

TB1<br />

T2<br />

Met de EUROVENT TB1, L1, D1 en T2 certificering conform NEN EN-1886 kiest u met<br />

de nieuwe KOMFOVENT VERSO-PRO-2 luchtbehandelingskasten voor de allerhoogste<br />

kwaliteit. Sinds 2004 zijn wij importeur van Komfovent en kunt u dus vertrouwen op een<br />

vakkundige ondersteuning. Kijk voor meer details op onze website www.vortvent.nl.<br />

KOMFOVENT VERSO-PRO-2….beter kan het bijna niet.<br />

Buitendijks 63, 3356 LX Papendrecht<br />

Tel: (+31) 085-782 64 00<br />

Email: info@vortvent.nl<br />

aamloos-3 1 22-04-20 14:37<br />

Met de KOMFOVENT VERSO-RHP serie luchtbehandelingskasten kiest u voor installatiegemak. Deze units zijn voorzien van een<br />

geïntegreerde warmtepomp voor koelen en verwarmen. U heeft dus geen aanvullende koeltechnisch aansluitwerk. Daarmee is de<br />

VERSO-RHP uitermate geschikt voor binnen opstelling zonder dat u voor DX koelers ruimte nodig hebt. Met de C5 plug & play<br />

regeling kunt u kiezen uit zelfstandig bedrijf via display of interne webserver of voor aansluiting op een ge<strong>bouw</strong>beheersysteem via<br />

Modbus (RS-485/TCP IP of BACNet / IP). Sinds 2004 zijn wij importeur van Komfovent en kunt u dus vertrouwen op een vakkundige<br />

ondersteuning. Kijk voor meer details op www.vortvent.nl<br />

KOMFOVENT-VERSO-RHP…koelen en verwarmen met veel installatiegemak.


THEMA FRISSE SCHOLEN<br />

TB1, D1, L1 EN T2:<br />

LUCHTBEHANDELINGSKAST VOLGENS<br />

DE HOOGSTE NORMERINGEN<br />

“De Verso Pro 2 is het nieuwste programma van Komfovent en beter is er bijna niet te vinden op de markt voor luchtbehandelingssystemen”,<br />

aldus Ton Kistemaker, eigenaar van Vortvent uit Papendrecht. “De compacte behuizing is dermate verbeterd, dat het systeem topprestaties<br />

levert en nog meer gebruiksgemak met zich meebrengt.”<br />

Tekst Tjerk van Duinen | Beeld Vortvent/Komfovent<br />

Vortvent is sinds 2004 importeur van Komfovent.<br />

Kistemaker: “De Verso Pro-serie is een modulair<br />

systeem van fabrikant Komfovent waarmee we<br />

voor elke vraag in de utiliteits<strong>bouw</strong> een oplossing<br />

bieden. Er zijn meer dan een miljoen verschillende<br />

configuraties mogelijk, dat zegt al heel wat. Wij leveren<br />

meestal in het segment tussen de 3.000 tot<br />

22.000 m 3 /h luchtbehandelingscapaciteit.” De<br />

nieuwste variant, de Verso Pro 2, doet daar nog<br />

een schepje bovenop: “We weten dat deze fabrikant<br />

zeer hoge kwaliteit producten maakt. Maar<br />

met de verbeteringen die nu zijn aangebracht,<br />

kan het bijna niet beter. Volgens de normering<br />

van Eurovent NEN EN 1886 voldoet de Verso Pro<br />

2 aan de classificaties TB1, D1, L1 en T2.”<br />

Geen condens<br />

Kistemaker legt uit: “De belangrijkste stap is dat<br />

de thermische koudebrugfactor twee klassen is<br />

‘Het veelzijdige en geluidsarme systeem<br />

biedt een oplossing voor elke vraag, ook in<br />

scholen en bibliotheken’<br />

verbeterd van TB3 naar TB1. Dat is erg belangrijk<br />

om condensvorming in alle omstandigheden<br />

tegen te gaan, of de machine nu buiten of binnen<br />

staat, en in alle jaargetijden. Condens leidt<br />

tot schimmel, bacterievorming, corrosie en lekkages<br />

en moet te allen tijde worden vermeden.<br />

De verbeteringen zitten in heel veel details, van<br />

profielaanpassingen en slim afdoppen tot afdichtingen<br />

en de vorm van de hoeken. Dit sluit nauw<br />

aan bij de luchtdichtheidsklasse, die met L1 op<br />

het hoogste niveau ligt. Luchtdicht betekent minder<br />

luchtverlies, een energiezuinigere installatie<br />

en een lagere akoestische belasting. De constructieve<br />

sterkte van de kasten is met D1 ook op het<br />

hoogste niveau.”<br />

Niet te zwaar<br />

De thermische transmissie is op T2 uitgekomen.<br />

Kistemaker: “Niet het hoogste niveau T1 inderdaad,<br />

maar dan zou je enerzijds in plaats van<br />

75 millimeter dikke wanden naar 100 millimeter<br />

moeten en ten tweede wordt je kast dan een stuk<br />

zwaarder. Dat heeft weer consequenties voor de<br />

draagconstructie van het ge<strong>bouw</strong> en de trend<br />

daarin is juist dat men steeds lichter wil <strong>bouw</strong>en.<br />

Het zijn overigens erg stille machines die prima<br />

toepasbaar zijn als binnenopstelling in bijvoorbeeld<br />

scholen of bibliotheken. Wat dat betreft zijn<br />

ze uitstekend akoestisch geïsoleerd.”<br />

De 75 mm dikke wanden met minerale wol zorgen<br />

voor de thermische en akoestische isolatie.<br />

Verso Pro 2-configuratie.<br />

De Verso Pro 2 wordt geleverd met een C5.1 plugand-playbesturing.<br />

Deze regeling is onder meer<br />

voorzien van Modbus, BACnet en alle benodigde<br />

functionaliteiten voor zelfstandig opereren. De<br />

geïntegreerde webserver maakt aanvullende software<br />

overbodig. Een aftandse laptop en netwerkkabel<br />

voldoen. Vortvent maakt dit compleet met<br />

een uitmuntende service. ❚<br />

24 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


FRISSE SCHOLEN THEMA<br />

VERSE ÉN FRISSE LUCHT MET<br />

ÉÉN LUCHTBEHANDELINGSKAST<br />

Scholen voorzien van voldoende verse lucht kan op verschillende manieren. Zo bieden nogal wat leveranciers centrale en decentrale ventilatiesystemen<br />

met warmteterugwinning aan; oplossingen die voldoen aan het Programma van Eisen Frisse Scholen 2015, het GPR Ge<strong>bouw</strong> 4<br />

concept en het Bouwbesluit. “Een aangenaam en gezond binnenklimaat valt en staat echter niet met verse lucht alléén”, meent Ton Kistemaker,<br />

eigenaar/directeur van Vortvent, specialist in luchtbehandeling, ventilatie en klimaatbeheersing. “Fris is pas écht fris als de lucht ook gekoeld<br />

wordt toegevoerd. Precies daarvoor hebben wij met de nieuwe luchtbehandelingskast Komfovent Verso-RHP met interne DX-warmtepomp de<br />

oplossing in huis.”<br />

Tekst Chris Elbers | Beeld Vortvent<br />

‘De units zorgen voor de gewenste koeling,<br />

verwarming en verse lucht’<br />

Om in de zomermaanden binnen schoolmuren<br />

de gewenste operatieve temperatuur te halen,<br />

is gekoelde lucht onontbeerlijk. Met airconditioning<br />

kan in deze behoefte worden voorzien.<br />

Maar inmiddels is daarvan bekend dat de lucht<br />

in veel gevallen (grotendeels) gecirculeerd<br />

wordt. En dat is, zeker gezien de huidige coronaproblematiek,<br />

een ongewenste situatie.<br />

Met de Komfovent Verso-RHP, uitgerust met<br />

een geïntegreerde DX-warmtepomp biedt het<br />

vanuit Papendrecht actieve Vortvent een oplossing<br />

die vers én fris op een slimme manier<br />

combineert. “Met de juiste regeling maken ook<br />

deze units maximaal gebruik van de buitentemperaturen”,<br />

aldus Kistemaker. “Daardoor realiseren<br />

ze de gewenste koeling en verwarming en<br />

wordt meer dan de vereiste hoeveelheid verse<br />

ventilatielucht geleverd.”<br />

Koellast is bepalend<br />

Kiezen voor deze totaaloplossing van Vortvent,<br />

beschikbaar vanaf 400 tot meer dan 30.000<br />

m³/h, leverbaar in zowel een standard- als prouitvoering<br />

en geschikt voor binnenopstelling,<br />

heeft de nodige consequenties voor de gehele<br />

installatie. “Als je voor deze oplossing gaat, is<br />

niet het ventilatiedebiet bepalend, maar juist<br />

de koellast”, legt Kistemaker uit. “Wanneer de<br />

koellast als uitgangspunt wordt genomen, is de<br />

hoeveelheid lucht in het algemeen behoorlijk<br />

groter dan bij ventilatie alléén. Dit betekent<br />

dus dat bijvoorbeeld kanaalsystemen groter<br />

worden uitgevoerd. En ook op andere vlakken<br />

heeft het de nodige installatietechnische<br />

uitdagingen tot gevolg.” ❚<br />

Vortvent Komfovent Verso PRO RHP: ruim voorzien van functionaliteit.<br />

Vortvent Komfovent Verso STANDARD RHP: compact en veelzijdig.<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 25


LEDVANCE<br />

BIOLUX<br />

HUMAN CENTRIC<br />

LIGHTING:<br />

DE MENS STAAT<br />

CENTRAAL<br />

HET LEDVANCE BIOLUX HCL SYSTEEM<br />

Zo gemakkelijk te installeren, zo gemakkelijk te gebruiken.<br />

Het innovatieve, bekroonde LEDVANCE BIOLUX HCL systeem<br />

zorgt voor natuurlijk licht, wat de taak ook is. Het past het<br />

kunstlicht automatisch aan veranderingen in het daglicht<br />

aan, dankzij een intelligent, gepatenteerd algoritme waardoor<br />

gebruikers altijd het juiste licht op het juiste moment van de<br />

dag krijgen.<br />

HCL.LEDVANCE.COM


FRISSE SCHOLEN THEMA<br />

WERELDMARKTLEIDER IN LICHT VERBREEDT AANBOD VOOR SCHOLEN<br />

OPLOSSINGEN VOOR<br />

VERLICHTING EN LUCHTZUIVERING<br />

Via een samenwerking met de Duitse producent Dr. Hönle is lichtspecialist en wereldmarktleider LEDVANCE ook actief geworden in de luchtzuivering.<br />

Dat heeft geleid tot slimme, eenvoudig te installeren en bedienen apparaten die met behulp van ozonvrije UVC-technologie de lucht<br />

in kleine en grote ruimten kunnen zuiveren. Deze productgroep vormt een mooie aanvulling op de al bekende Human Centric Lichting (Biolux)<br />

systemen en de verblindingsvrije Indiviled LED-verlichting, die een flinke bijdrage kunnen leveren aan comfort, gezondheid en leerprestaties<br />

op scholen.<br />

Tekst Tjerk van Duinen | Beeld LEDVANCE<br />

Dat UV-C-licht lucht kan ontsmetten, is al decennia bekend. “Door de coronapandemie<br />

is ons Duitse hoofdkantoor sinds maart 2020 zelfstandig en<br />

via samenwerking met Dr Hönle AG gestart met UV-C-technologie”, vertelt<br />

Ronald Moeskops, bij LEDVANCE verantwoordelijk voor de marketing van de<br />

professionele markt in de Benelux. “Dat heeft geleid tot tal van producten,<br />

zoals voor in de auto of om een mobiel te ontsmetten. Voor het ontsmetten<br />

van ruimten is door Dr. Hönle de SteriWhite-serie ontwikkeld, een reeks luchtzuiveringsunits<br />

met een capaciteit van maximaal 115 tot 900 m 3 /h. Deze<br />

stand-alone-apparaten zuigen vuile lucht aan en blazen gezuiverde lucht uit.<br />

Ideaal voor klaslokalen, want ze zijn met maximaal 39 dB(A) heel stil. De<br />

inge<strong>bouw</strong>de UV-C-lampen gaan 16.000 uur mee, dus voor een gewoon lokaal<br />

is een unit vier tot vijf jaar onderhoudsvrij.”<br />

Aerosolen<br />

In Duitsland zijn al meerdere scholen uitgerust met SteriWhite-units. Jan Pieter<br />

Heimgarter, verantwoordelijk voor technical support en trainingen: “Met<br />

De SteriWhite-unit kan los op wieltjes staan maar ook aan de wand hangen.<br />

‘De inge<strong>bouw</strong>de UV-C-lampen<br />

gaan 16.000 uur mee, dus voor<br />

een gewoon lokaal is een unit<br />

vier tot vijf jaar onderhoudsvrij’<br />

de Air Purifier Calculator kun je heel eenvoudig berekenen welke versie je<br />

nodig hebt en welk effect dat oplevert. Je hoeft enkel de afmetingen van de<br />

ruimte, hoe intensief de ruimte gebruikt wordt en de gewenste verversingsratio<br />

in te vullen. Heel actueel en interessant aan het begin van het griepseizoen:<br />

aerosolen worden vrijwel volledig uit de lucht gezuiverd en zo wordt de<br />

virusoverdracht tot een minimum beperkt.” De plug and play units kunnen<br />

op wieltjes staan of aan de muur worden gehangen. “Meestal werken twee<br />

kleine beter dan één grote unit; wij kunnen de gebruiker daarin uiteraard<br />

adviseren”, vult Moeskops aan.<br />

Perfecte lichtoplossingen<br />

De luchtzuivering is een passende aanvulling op het assortiment voor frisse<br />

en gezonde scholen. Moeskops: “Gezond licht en gezonde lucht gaan vaak<br />

samen, ze maken beide deel uit van het Programma van Eisen Frisse Scholen.<br />

Onze Biolux systemen op basis van Human Centric Lighting leveren bijvoorbeeld<br />

ook aantoonbaar een bijdrage aan de gezondheid, het welbevinden en<br />

de prestaties op scholen. Dat geldt evengoed voor ons nieuwste verlichtingssysteem,<br />

dat onlangs is toegepast in de Bredase school Visio. Dit is een onderwijsinstelling<br />

voor kinderen met een visuele en verstandelijke beperking. De<br />

eisen ten aanzien van verblinding, juiste kleuren en lichtmanagement waren<br />

zeer streng en daartoe is ons LEDVANCE Linear Indiviled Direct Dali-systeem<br />

toegepast met een UGR < 16. In totaal zijn er 400 armaturen geplaatst, met<br />

voor elke plek de juiste oplossing. Dat mag je van ons wel verwachten.” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 27


THEMA FRISSE SCHOLEN<br />

LEKVRIJE WARMTETERUGWINNING<br />

UNIEKE VENTILATIEOPLOSSINGEN<br />

VOOR IEDERE SCHOOL<br />

Dé oplossing voor frisse scholen bestaat niet. Dat weet elk schoolbestuur, elke adviseur en elke installateur. Klimaatinstallaties verbeteren in<br />

scholen is altijd maatwerk. Voor Inatherm uit Waalwijk is dat geen probleem. Het bedrijf is gespecialiseerd in ventilatie en luchtbehandeling en<br />

maakt deel uit van HC Groep, een groep bedrijven die allemaal actief zijn in de binnenklimaattechniek. Inatherm heeft een dermate groot bereik<br />

in het assortiment, dat elke oplossing wel op de menukaart staat. Sinds kort levert ze kort ook 100% lekvrije systemen met warmtewielen.<br />

Tekst Tjerk van Duinen | Beeld Inatherm<br />

“Dat brede assortiment is niet overdreven”, stelt<br />

Niels Vugts, Techniek & Innovatie Manager bij Inatherm.<br />

“We hebben alles in huis op het gebied<br />

van ventilatie, luchtbehandeling, temperatuur- en<br />

vochtbeheersing en luchtverdeling. Voor decentrale<br />

oplossingen in scholen hebben we recentelijk<br />

de NEX-T School Generation ventilatie-unit<br />

geïntroduceerd met warmteterugwinning. Deze<br />

compacte unit produceert slechts 33 dB(A) bij<br />

950 m 3 /uur. De NEX-T SG is in verschillende configuraties<br />

beschikbaar zodat voor elke ruimte een<br />

oplossing te verzinnen is.”<br />

Meer dan 500 scholen in 60 jaar<br />

Valt de keuze op een centraal ventilatiesysteem,<br />

dan heeft Inatherm het breedste pakket van Nederland,<br />

beweert Vugts. “Wij voeren hierin meer<br />

dan zestig verschillende soorten en typen luchtbehandelingskasten<br />

en WTW-units. Voor of tegen het<br />

Vele oplossingen voor schoolventilatie.<br />

28 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


FRISSE SCHOLEN THEMA<br />

Automatic Leakage Control.<br />

plafond, staand of plat op het dak, met platenwisselaar<br />

of warmtewiel in elke capaciteit en met elke<br />

gewenste techniek en luchtverdelingswijze. Totaaloplossingen<br />

voor scholen zijn ons sterkste punt. Wij<br />

zijn al zestig jaar actief in deze sector en hebben<br />

ruim vijfhonderd scholen op de referentielijst staan.<br />

Dat gaat van kleine kinderdagverblijven, lagere en<br />

middelbare scholen tot hogescholen en universiteiten,<br />

zowel nieuw<strong>bouw</strong> als renovatie. Deze ruime<br />

ervaring koppelen wij aan het gebruik van louter A-<br />

merken, de samenwerking met hooggekwalificeerde<br />

partners en een productenprogramma waarin<br />

wij continu innoveren.”<br />

Overdracht van verontreinigde lucht<br />

De meest recente in een lange reeks innovaties<br />

is vanaf nu beschikbaar in nieuwe en bestaande<br />

ventilatiesystemen met warmtewiel: Automatic<br />

Leakage Control (ALC). Vugts: “ALC zorgt bij<br />

warmtewielen voor 0% overdracht tussen retourlucht<br />

en toevoerlucht. Bij een juist geadviseerd<br />

ventilatiesysteem met voldoende luchtverversing<br />

wordt de ruimtelucht continu ververst. Hiermee<br />

worden onder andere geuren verdreven, maar ook<br />

verontreinigingen zoals CO 2<br />

, VOC’s, stof, fijnstof<br />

en virussen. Echter, bij een luchtbehandelingssys-<br />

‘We hebben alles in huis op het gebied van<br />

ventilatie, luchtbehandeling, temperatuur- en<br />

vochtbeheersing en luchtverdeling’<br />

teem uitgevoerd met een warmtewiel bestaat er de<br />

mogelijkheid dat een klein deel van die verontreinigde<br />

afvoerlucht weglekt en weer wordt meegevoerd<br />

met de verse toevoerlucht. Dat wil je natuurlijk<br />

voorkomen. ALC is daar het antwoord op.”<br />

Gepatenteerde oplossing<br />

Automatic Leakage Control zorgt dus voor een<br />

lekvrije warmteterugwinning en is een unieke<br />

toevoeging op de welbekende VEX WTW-units<br />

van Inatherm. Vugts legt uit: “Het is een gepatenteerd<br />

systeem dat onafhankelijk is getest door de<br />

Danish Technical University. Het werkt met druksensoren<br />

die continu de luchtdruk meten voor het<br />

warmtewiel in de afvoerlucht, alsook de luchtdruk<br />

aan de ge<strong>bouw</strong>zijde van de toevoerlucht. Met<br />

behulp van een volledig automatisch gestuurde<br />

regelklep wordt er gezorgd dat druk in het toevoerdeel<br />

altijd hoger is dan in het retourdeel. Zo<br />

wordt automatisch de overdracht van retourlucht<br />

gereduceerd tot 0%, ook wanneer een systeem<br />

behoefteafhankelijk ventileert en dus geen vast<br />

debiet heeft. Met deze oplossing kunnen wij nu<br />

ventilatiesystemen leveren met warmtewiel met<br />

de garantie dat er geen (vervuilde) retourlucht<br />

wordt overgedragen aan de verse toevoerlucht.<br />

De gebruiker kan op deze manier toch profiteren<br />

van het voordeel dat warmtewielen hebben<br />

tegenover kruisstroom- of tegenstroomwisselaars,<br />

namelijk dat er naast warmteoverdracht ook<br />

vochtoverdracht plaatsvindt. Als je in de winter<br />

heel veel ventileert met platenwisselaars, kan<br />

de luchtvochtigheid sterk dalen, en ook dat kan<br />

weer allerlei klachten veroorzaken. Uiteraard is<br />

dit slimme systeem ook erg geschikt voor andere<br />

toepassingen zoals kantoren, zorginstellingen en<br />

horeca. Wij zijn trots dat we deze innovatie kunnen<br />

aanbieden in de markt.” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 29


School Generation<br />

WIE NIET GROOT IS,<br />

MOET SLIM ZIJN!<br />

Het lichtste en meest compacte decentrale ventilatiesysteem<br />

voor scHolen<br />

ONAFHANKELIJK<br />

GETEST DOOR<br />

Decentraal ventilatiesysteem met hoogrendement warmteterugwinning<br />

Voldoet aan Frisse Scholen Klasse B<br />

Zeer compact met een hoogte van slechts 35cm<br />

<strong>Installatie</strong>geluid < 33 dB(A) bij 950 m³/h<br />

Licht gewicht en eenvoudig te monteren<br />

Continue CO 2<br />

-meting en registratie<br />

ook een perfect binnenklimaat in de klas?<br />

www.schoolventilatie.nl


Part of the ROCKWOOL Group<br />

Ahh.<br />

(Het geluid van de leerling die zelfs<br />

achterin de klas de leerkracht goed<br />

kan horen dankzij de akoestische<br />

oplossingen van Rockfon)<br />

Sounds Beautiful<br />

Scan voor meer info:<br />

rockfon.nl/onderwijs


THEMA FRISSE SCHOLEN<br />

AANDACHT VOOR DE AKOESTIEK IN SCHOLEN<br />

GELUIDSABSORBERENDE OPLOSSINGEN<br />

VOOR WANDEN EN PLAFONDS<br />

Nu door de pandemie het belang van goede ventilatie in schoolge<strong>bouw</strong>en duidelijker is aangetoond dan ooit heeft de Rijksdienst voor Ondernemend<br />

Nederland in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken het Programma van Eisen Frisse Scholen aangepast. Verbijsterd is<br />

Pascal van Dort dat hierin uitsluitend de richtlijnen voor luchtkwaliteit, temperatuur en licht zijn aangepast en niet die voor akoestiek.<br />

Tekst Liliane Verwoolde | Beeld Rockfon<br />

Pascal van Dort is nu ruim twintig jaar werkzaam<br />

bij Rockfon. Hij begon hier in de sales en ontwikkelde<br />

zich via de functie van Sales Manager tot<br />

Global Acoustics Ambassador. Vanuit deze functie<br />

adviseert hij architecten, aannemers en ge<strong>bouw</strong>eneigenaren<br />

over geluid, lawaai en akoestiek – met<br />

name in schoolge<strong>bouw</strong>en – en vertelt hij welke problemen<br />

kunnen ontstaan als deze zaken niet goed<br />

geregeld zijn. “In een klaslokaal waar het achtergrondgeluid<br />

te hoog is, het geluid rondgalmt en<br />

de leerkracht slecht verstaanbaar is, lopen zowel de<br />

leerprestaties als het welbevinden terug.”<br />

Norm voor akoestiek ontbreekt<br />

Nederland kent geen verplichte wettelijke normen<br />

voor akoestiek in scholen. Een goed alternatief is<br />

het PvE Frisse Scholen. “Hierin is voor klaslokalen<br />

een goede classificatie vastgelegd”, vertelt Van<br />

Dort, “maar voor gymzalen, leerpleinen en gangen<br />

ontbreekt deze, terwijl deze ruimtes steeds vaker<br />

worden ingezet voor leerdoeleinden. In dit kader<br />

Rockfon levert de akoestische plafond- en wandoplossingen die de akoestiek verbeteren.<br />

32 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


FRISSE SCHOLEN THEMA<br />

Een verantwoord achtergrondgeluid verhoogt de leerprestaties.<br />

‘Een goede akoestiek verbetert de<br />

verstaanbaarheid en het welbevinden’<br />

word ik steeds ongelukkiger van de term ‘Frisse<br />

Scholen’. Deze wekt de indruk dat het vooral om<br />

frisse lucht gaat, terwijl achter het begrip ‘Frisse<br />

School’ de ambitie schuilt om een binnenklimaat<br />

te creëren dat geluk, gezondheid en welbevinden<br />

ondersteunt. Akoestiek is hierbij een essentieel<br />

onderdeel. Misschien is de tijd rijp voor de term<br />

‘Super Scholen’ in plaats van ‘Frisse Scholen’.<br />

Ontwikkelingen<br />

Rockfon is al jaren expert in met name akoestische<br />

plafonds en volgt daarom de ontwikkelingen<br />

op de voet. “In verband met hygiëne worden<br />

in schoolge<strong>bouw</strong>en steeds meer harde materia-<br />

Download de brochure ‘Ontwerpen voor<br />

scholen’ op www.rockfon.nl/onderwijs<br />

len toegepast. Deze bevorderen de galm en nagalmtijd<br />

en het is bekend hoe hoog deze mogen<br />

zijn. Een andere parameter is achtergrondgeluid.<br />

Om het leerproces te bevorderen, mag deze volgens<br />

de World Health Organisation maximaal<br />

35 dB zijn. Als ik in mijn stille thuiskantoor het<br />

achtergrondgeluid meet, is deze 33 dB. Dat betekent<br />

dat het in een klaslokaal volkomen stil moet<br />

zijn. Uit onderzoek blijkt echter dat niveaus van<br />

65-70 dB heel normaal zijn.”<br />

Direct advies<br />

Leerkrachten, facilitaire medewerkers en schoolhoofden<br />

kunnen bij akoestische problemen rechtstreeks<br />

informatie inwinnen bij Rockfon. In veel<br />

gevallen kan een goed advies direct online of<br />

telefonisch worden gegeven. In andere gevallen<br />

beoordeelt Rockfon de akoestische situatie ter<br />

Gangen worden vaker ingezet voor leerdoeleinden.<br />

plekke. “We produceren en leveren de akoestische<br />

plafond- en wandoplossingen die deze problemen<br />

onmiddellijk verhelpen. Bij een goede<br />

ruimte-akoestiek verhoogt de verstaanbaarheid,<br />

gaan de prestaties van de leerlingen omhoog,<br />

neemt het welbevinden toe en verbetert<br />

het gedrag.” ❚<br />

Bronnen:<br />

- Klatte M et al, Effects of noise and<br />

reverberation on speech perception and<br />

listening comprehension of children and<br />

adults in a classroom-like setting, 2010.<br />

- Shield B, Dockrell J, The effects of<br />

environmental and classroom noise<br />

on the academic attainments of primary<br />

school children, 2008.<br />

- Sala E, Rantala L, Acoustics and activity<br />

noise in school classrooms in Finland, 2016.<br />

- Mealings K, Children struggle to hear and<br />

teachers struggle to teach in new openplan<br />

learning environments, 2017.<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 33


HET LUMIKO<br />

LED DIMMER PAKKET<br />

AANZIE<strong>NL</strong>IJK UITGEBREID<br />

UNIVERSELE LUMIKO DIMMERS<br />

BEDRADE DIMMERS<br />

ARTIKELNUMMER<br />

Fase aan- of afsnijding dimmer: 891082<br />

Duo dimmer: 891200<br />

Klein vermogen (1 tot 100W): 891038<br />

Groot vermogen (5 tot 600W): 891028<br />

Fase aan- of afsnijding dimmer: 891082<br />

DRAADLOOS GESTUURDE DIMMERS<br />

Zigbee dimmer: 8911<strong>05</strong><br />

Z-Wave dimmer: 891110<br />

Voor elke toepassing een geschikte LED dimmer<br />

Het dimmen van verschillende soorten ledverlichting kan een uitdaging<br />

vormen. Voor elke type ledlamp heeft Lumiko nu een geschikte dimmer.<br />

Vrijwel alle dimmers zijn 2 draads aan te sluiten wat een snelle montage<br />

garandeert. Alle druk/draai dimmers zijn voorzien van een 4mm as, inclusief<br />

6mm as-adapter, zodat vrijwel alle merken afdekplaten op deze<br />

dimmers te monteren zijn.<br />

Meer weten: klemko.nl/


De nieuwe EduComfort 1000<br />

Een verademing in schoolventilatie<br />

Deze nieuwe schoolventilatie-unit is<br />

het resultaat van ruim 5 jaar ervaring<br />

in het toepassen van decentrale<br />

schoolventilatie. De EduComfort 1000<br />

is de eerste decentrale unit ‘in het zicht’<br />

die voorzien kan worden van koeling<br />

én verwarming. Zo creëert u het gehele<br />

jaar een gezond binnenklimaat.<br />

Voldoet aan Programma van Eisen Frisse Scholen klasse B<br />

<strong>Installatie</strong>geluid maximaal 33 dB(A)<br />

Verwarmen en koelen in één compacte decentrale unit<br />

Optimale luchtstroom middels hoog inducerende JET-nozzles<br />

www.nedair.nl/schoolventilatie


THEMA FRISSE SCHOLEN<br />

SUBSIDIE VOOR VENTILATIE AANWENDEN WAARVOOR HET BEDOELD IS<br />

‘IEDEREEN SCHERP HOUDEN<br />

VOOR FRISSE SCHOLEN’<br />

Het budget van de SUVIS-regeling is opgehoogd. Van 1 oktober <strong>2021</strong> tot en met 31 januari 2022 is het weer mogelijk om subsidieaanvragen te<br />

doen voor het verbeteren van de ventilatie op scholen. Ook Wouter Wijma, directeur van klimaatspecialist Ned Air en voorzitter van Binnenklimaat<br />

Nederland, is daar blij mee. “Het extra geld is een goed teken dat het demissionaire kabinet zich bewust is van het belang van goede<br />

ventilatie in klaslokalen. Bij Ned Air staan we klaar met onze mooie units om scholen aan te pakken. Ik ben alleen bang dat het geld niet alleen<br />

voor ventilatie zal worden ingezet, en dat was toch wel de bedoeling.”<br />

Tekst Tjerk van Duinen | Beeld Ned Air<br />

Wouter Wijma is erg blij met de updates van het Programma van Eisen Frisse Scholen. “Vooral de aandacht die wordt geschonken aan kwaliteitsborging is een goede stap.”<br />

Om de luchtkwaliteit in scholen te verbeteren moet<br />

nog veel, heel veel gebeuren. Voor het ledigen van<br />

de hoogste nood is de inmiddels bekende Specifieke<br />

uitkering ventilatie in scholen (SUVIS) in het<br />

leven geroepen. Na een eerste tranche van ongeveer<br />

€ 100 miljoen, die flink overtekend werd, is besloten<br />

versneld €100 miljoen extra beschikbaar te stellen.<br />

Prachtig, vindt Wouter Wijma, die met zijn bedrijf alles<br />

in huis heeft om de luchtkwaliteit van scholen<br />

naar minstens het niveau Frisse Scholen klasse B te tillen.<br />

“De subsidie is specifiek voor ventilatie bedoeld,<br />

maar als je de voorwaarden leest, mag een school<br />

die de ventilatie aanpakt ook zonnepanelen uit die<br />

pot subsidiëren.”<br />

Meer dan alleen ventilatie<br />

Met de pet op van Binnenklimaat Nederland is<br />

hij daar minder blij mee. “Wij pushen al lang op<br />

ventilatie en die boodschap heeft eindelijk in de<br />

landelijke politiek tot resultaten geleid. We zien<br />

nu dat de specifieke subsidie breder, dus oneigenlijk<br />

wordt aangewend. Ik begrijp dat wel. De<br />

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland RVO,<br />

de PO-raad en de VO-raad hebben een klimaatakkoord<br />

uit te voeren en zien het liefst volledige<br />

verduurzaming van het scholenbestand. En daar<br />

zijn inderdaad miljarden voor nodig. Maar het ge-<br />

36 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


FRISSE SCHOLEN THEMA<br />

Je stuurt je kinderen liever naar een gezonde, frisse school.<br />

volg is dat schoolbesturen voor nog complexere<br />

en vooral duurdere operaties staan en dat betekent<br />

langere trajecten die zelfs worden uitgesteld.<br />

De oneigenlijke aanwending betekent ook dat<br />

er aanvragen voor puur ventilatieverbetering die<br />

later binnenkwamen, in de eerste tranche buiten<br />

de boot zijn gevallen. Als het ook voor zonnepanelen<br />

en isolatie gebruikt kan worden, noem het<br />

dan geen SUVIS. Wij vinden dat je strenger moet<br />

selecteren en daar lobbyen we ook voor.”<br />

Van leidraad naar wet<br />

Buiten deze wrevel is Wijma erg blij met de updates<br />

van het Programma van Eisen Frisse Scholen.<br />

“Vooral de aandacht die wordt geschonken<br />

aan kwaliteitsborging is een goede stap. Het<br />

grote manco blijft dat Frisse Scholen geen verplichtend<br />

karakter heeft. Ik ben het helemaal<br />

eens met de RVO die wil dat het PvE Frisse Scho-<br />

‘Testrapporten<br />

lijken soms erg<br />

op de werkwijze<br />

van Volkswagen in<br />

dieselgate’<br />

len als keiharde leidraad moet dienen. Wat mij<br />

betreft mag het een wet worden die ook goed<br />

gehandhaafd wordt.”<br />

Ventilatiekeur<br />

Waar ook handhaving op zijn plaats is, zijn spelers<br />

in de markt die onterecht roepen dat ze per<br />

uur 950 m 3 ventileren met 33 dB(A) geluidsproductie.<br />

Wijma: “Als ik in de testrapporten lees dat de<br />

aanvoerfan aanstaat maar de retourfan uit, lijkt dat<br />

erg op de werkwijze van Volkswagen in dieselgate.<br />

Daar dient streng op gehandhaafd te worden. Wij<br />

als brancheorganisatie pakken dit wel op met het<br />

Ventilatiekeur dat we momenteel voor kantoren uitrollen<br />

en daarna voor scholen. De idee is simpel: je<br />

wilt daar werken waar het gezond is; scholen idem<br />

dito: je stuurt je kinderen liever naar een gezonde,<br />

frisse school.”<br />

Ondertussen vinden de stille, compacte EduComfort<br />

ventilatie-units van Ned Air nog steeds hun<br />

weg naar klaslokalen en schoolge<strong>bouw</strong>en. “De<br />

orderportefeuille bij installateurs is groot, door het<br />

tekort aan personeel en materialen staat de uitvoering<br />

vaak op de handrem. Intussen produceren we<br />

ook voor ons Duitse zusterbedrijf Wolf de CFL Edu<br />

decentrale units voor de Duitse en Franse markt.” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 37


THEMA FRISSE SCHOLEN<br />

DIVERSITEIT VAN SCHOOLGEBOUWEN VRAAGT OM VENTILATIE-OPLOSSINGEN OP MAAT<br />

DE SLEUTEL TOT BETER (VENTI)LEREN<br />

Geen enkel schoolge<strong>bouw</strong> is hetzelfde. Naast locatie, <strong>bouw</strong>jaar, omvang, leerlingaantallen en type onderwijs verschillen bijvoorbeeld de<br />

wensen én het budget van de ge<strong>bouw</strong>eigenaar. Dit maakt maatwerk schoolventilatie-oplossingen noodzakelijk, weet CIAT, één van de Europese<br />

leiders in gezonde binnenlucht. Met het ontwerp en de verkoop van een uitgekiend assortiment schone, veilige én energiezuinige ventilatieoplossingen<br />

biedt CIAT voor iedere situatie een passende oplossing. Van luchtbehandelingskasten en (de)centrale luchtdistributiesystemen<br />

met of zonder WTW tot en met standalone luchtreinigers, die exact op maat en conform de actuele eisen en voorschriften worden geleverd.<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld CIAT<br />

De afgelopen jaren zijn vele scholen ge<strong>bouw</strong>d<br />

en gerenoveerd conform het PvE Frisse Scholen.<br />

“Toch zijn er ook tal van scholen die (nog) niet aan<br />

de eisen voldoen”, benadrukt Mojet. “Dat werd<br />

pijnlijk duidelijk tijdens de coronapandemie. Ook<br />

bij COVID-19 is de strategie om middels ventilatie<br />

verontreinigingen uit het lokaal te verwijderen.<br />

Een goed en passend ventilatiesysteem is hiervoor<br />

onontbeerlijk, maar ontbreekt nog (te) vaak. Uit<br />

een recente inventarisatie van het Landelijke Coördinatieteam<br />

Ventilatie bijvoorbeeld bleek dat<br />

slechts 38% van de onderzochte schoolge<strong>bouw</strong>en<br />

aan de huidige normen voldoet. Op 11% van de<br />

scholen (bijna 800 ge<strong>bouw</strong>en) bleek de luchtkwaliteit<br />

ondermaats. Om hier versneld verandering in<br />

te brengen, heeft het kabinet 360 miljoen euro<br />

vrijgemaakt.”<br />

Diverse (inter)nationale onderzoeken tonen aan<br />

dat reductie van de CO 2<br />

- en fijnstofconcentraties<br />

in scholen een zeer positief effect heeft op de<br />

gezondheid, cognitieve functies en leerprestaties<br />

van leerlingen. “Onder andere deze inzichten hebben<br />

jaren geleden geleid tot het Programma van<br />

Eisen (PvE) Frisse Scholen, waarin specifieke prestatie-eisen<br />

worden geformuleerd ten aanzien van<br />

luchtkwaliteit, energiezuinigheid en thermisch,<br />

akoestisch en visueel comfort”, vertelt Gerard<br />

Mojet, business developer Gezonde Ge<strong>bouw</strong>en bij<br />

CIAT. “Door voldoende verse lucht naar binnen te<br />

halen en vervuilde binnenlucht efficiënt te verdunnen<br />

en af te voeren of te filteren, verdwijnen hoge<br />

concentraties CO 2<br />

, aerosolen en andere vervuilingen<br />

naar een achtergrondniveau. Het resultaat is<br />

een frisse en gezonde leeromgeving, vol gezonde,<br />

geconcentreerde en blije kinderen.”<br />

Erik Tielenburg, expert in lucht en<br />

accountmanager bij CIAT.<br />

38 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


FRISSE SCHOLEN THEMA<br />

Uitgekiende selectie producten<br />

CIAT verwacht dat het aantal aanvragen voor<br />

schoolventilatie door de zogenaamde SUVIS-regeling<br />

zal stijgen. Zeker nu schoolventilatie ook onder<br />

de aandacht is van beleidsmakers én ouders.<br />

“Om problemen snel te ondervangen, kunnen<br />

scholen natuurlijk kiezen voor een standaard ventilatie-oplossing”,<br />

benadrukt Erik Tielenburg, expert<br />

in lucht en accountmanager bij CIAT. “Willen<br />

zij echter doeltreffend met hun ventilatie aan de<br />

slag, dan is een ‘one size fits all’ systeem minder<br />

interessant. Net zoals er niet één broek is voor de<br />

Gerard Mojet, business developer<br />

Gezonde Ge<strong>bouw</strong>en bij CIAT.<br />

‘Net zoals er niet één broek is voor de<br />

Nederlandse man of vrouw, moeten ook<br />

ventilatiesystemen aan een bepaalde<br />

pasvorm voldoen’<br />

Nederlandse man of vrouw, moeten ook ventilatiesystemen<br />

aan een bepaalde pasvorm voldoen. Wij<br />

ondersteunen hierin met een uitgekiende selectie<br />

Eurovent-gecertificeerde producten die exact op<br />

maat worden uitgeëngineerd en geoptimaliseerd.<br />

Ongeacht of het gaat om centrale of decentrale<br />

oplossingen, voor nieuw<strong>bouw</strong> of renovatie.”<br />

Fijnstof en ventilatie<br />

Een belangrijk onderdeel van de ventilatie-oplossingen<br />

zijn de diverse filtratieniveaus, vertelt<br />

Tielenburg. “Met onze eindfilters en HEPA-luchtreinigers<br />

kunnen we ook kleine fijnstofdeeltjes<br />

efficiënt afvangen. Daarmee spelen wij in op het<br />

nieuwe PvE Frisse Scholen <strong>2021</strong>, waarin fijnstof een<br />

nieuw thema is. Bovendien sluiten wij aan bij de<br />

nieuwe adviezen van de wereldgezondheidsorganisatie.”<br />

De WHO heeft recent de waarden voor stikstof<br />

en fijnstof aangescherpt, omdat luchtvervuiling<br />

ook in kleinere hoeveelheden op lage termijn<br />

schadelijk blijkt voor de volksgezondheid.<br />

Volgens de nieuwe eisen mag een kubieke meter<br />

lucht nog maar 10 microgram stikstofdioxide, 15<br />

microgram fijnstof en 5 microgram superfijnstof<br />

bevatten om als gezond te worden aangemerkt.<br />

Het belang van een efficiënte fijnstoffiltering wordt<br />

tevens onderstreept door de Harvard University, die<br />

in een recent onderzoek aantoont dat CO 2<br />

én fijnstof<br />

onze cognitieve functies negatief beïnvloeden.<br />

“Ook hier is ventilatie op maat het devies.”<br />

Duurzame school van de toekomst<br />

Uniek is dat CIAT naast het efficiënt inblazen en<br />

filteren van (verse) lucht en afvoeren van verontreinigingen<br />

ook duurzame thermische oplossingen<br />

kan aanbieden. “Met onze oplossingen gaan<br />

gezondheid, behaaglijkheid en energiezuinigheid<br />

hand in hand”, besluiten Mojet en Tielenburg.<br />

“Bovendien bieden we uitgebreide oplossingen<br />

voor monitoring en kwaliteitsborging. Zo geven<br />

we maximaal invulling aan de ‘duurzame school<br />

van de toekomst.” ❚<br />

Als er geen ruimte op de vloer beschikbaar is,<br />

dan is Floway Ceiling een perfecte oplossing.<br />

CIAT Floway: voor geavanceerde luchtbehandeling en een maximale tevredenheid.<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 39


De Pen<br />

‘Aan de weg timmeren<br />

voor een betere<br />

luchtkwaliteit in<br />

alle ge<strong>bouw</strong>en’<br />

40 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


De Pen<br />

Wouter Wijma<br />

voorzitter Binnenklimaat Nederland<br />

GEZONDE EN VITALE MENSEN IN HET<br />

KLASLOKAAL, OP HET WERK EN THUIS<br />

De luchtkwaliteit in scholen krijgt zo langzamerhand de aandacht die het verdient, al was er wel een coronapandemie voor<br />

nodig om de problematiek op de kaart te zetten. Binnenklimaat Nederland ijvert in tal van podia en in vele samenwerkingsverbanden<br />

voor het belang van ventilatie. Niet alleen in schoollokalen, maar ook in kantoren en woningen.<br />

We zijn blij dat politiek Den Haag wakker is geschud en daar met subsidies (SUVIS) de daad bij het woord heeft gevoegd.<br />

Tegelijk is het Programma van Eisen Frisse Scholen flink verbeterd. De vraag is nu: hoe verder? Elders in dit blad betoog ik<br />

dat je met geld alleen een eind komt, maar dat je pas echte stappen maakt als de vrijblijvendheid verdwijnt en een stuk<br />

wetgeving en handhaving hier op zijn plaats zou zijn. Met de overheid, marktpartijen, koepelorganisaties, brancheorganisaties<br />

en kennisinstellingen wordt in elk geval hard aan de weg getimmerd voor een betere luchtkwaliteit in alle ge<strong>bouw</strong>en.<br />

Zo hebben Binnenklimaat Nederland, Platform Duurzame Huisvesting, RVO en TVVL in 2018 het Programma van Eisen<br />

Gezonde Kantoren opgesteld, dat dit jaar ook een update kreeg. Samen met de Rijksoverheid, TVVL en TNO hebben we dit<br />

initiatief versterkt met een groot en compleet kennisplatform voor professionals in de vorm van de website www.binnenklimaattechniek.nl.<br />

Daarop kun je ook alles vinden over het Binnenklimaat Label, een praktisch instrument waarmee aan de<br />

hand van vier onderdelen uit het Programma van Eisen Gezonde Kantoren – lucht, licht, klimaat en geluid – wordt getoetst<br />

of een kantoor voldoet aan de normen. Vergelijkbaar dus aan het PvE Frisse Scholen.<br />

Ook de woningsector wordt niet vergeten. Er moeten honderdduizend woningen per jaar ge<strong>bouw</strong>d worden, liefst ook met<br />

een gezond binnenklimaat. Om dat te realiseren, zal er ook actieve of passieve koeling nodig zijn, want het buitenklimaat<br />

verandert ook. Met een reeks partners, waaronder Philips, Heijmans, Nationale Nederlanden en het Longfonds, heeft Binnenklimaat<br />

Nederland www.gezondbinnen.nl opgezet, een platform waar consumenten informatie kunnen vinden en kunnen<br />

ontdekken hoe ze aan een gezond binnenklimaat kunnen werken. Het is de bedoeling om ook hier een kwaliteitslabel<br />

aan te koppelen. Want het uiteindelijke doel is gezonde en vitale mensen, op school, thuis en op het werk. ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 41


NAAMPLAATJE<br />

AANPASSEN?<br />

DIGITAAL,<br />

O<strong>NL</strong>INE &<br />

DRAADLOOS<br />

DRAADLOZE VIDEO<br />

INTERCOMS VOOR<br />

APPARTEMENTEN<br />

www.intratone.nl


Naamloos-5 1 <strong>05</strong>-10-<strong>2021</strong> 09:46<br />

‘WIJ MAKEN BINNENKLIMAAT BEGRIJPELIJK’<br />

Stop met raden en start met meten, want: meten = weten! Om het binnenklimaat in scholen, kinderdagverblijven, kantoorge<strong>bouw</strong>en, verzorgingshuizen<br />

en woningen naar het allerhoogste niveau te kunnen tillen, is online monitoring onmisbaar. Airteq kan hier uitstekend in voorzien.<br />

“Met onze monitoringssoftware kunnen gebruikers met één simpele muisklik hun binnenklimaat in de gaten te houden”, vertelt algemeen<br />

directeur Arie den Hartog. “Met twee muisklikken wordt bovendien het energieverbruik inzichtelijk gemaakt, op basis waarvan direct de juiste<br />

acties genomen kunnen worden.”<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Airteq<br />

In de zomer van 2020 is een nieuw hoofdstuk toegevoegd in de aanpak<br />

van het coronavirus: ventileren. “De pandemie heeft de bewustwording van<br />

gezonde binnenlucht en onze invloed hierop verhoogd”, merkt Den Hartog.<br />

“Scholen die gebruikmaken van de Specifieke uitkering ventilatie in scholen<br />

(SUVIS) zijn al verplicht om hun binnenluchtkwaliteit te monitoren. Andere<br />

ge<strong>bouw</strong>en zullen mijn inziens snel volgen. Op dit moment schrijft de wetgeving<br />

nog een capaciteitsnorm voor ventilatie voor, maar dit is lastig te<br />

controleren. Daarom verwacht ik dat, net zoals in de landen om ons heen,<br />

CO 2<br />

-concentraties de norm zullen worden. Sensoren en een laagdrempelig<br />

monitoringssysteem zijn essentieel om deze waarden voor iedereen beschikbaar<br />

én begrijpelijk te maken.”<br />

Airteq levert een uitgebreid programma losse en gecombineerde sensoren<br />

die o.a. CO 2<br />

, temperatuur, luchtvochtigheid, fijnstof, VOC’s, ozon en NOx<br />

meten. Een online monitoringsplatform maakt de data realtime inzichtelijk,<br />

‘Met onze monitoringssoftware<br />

kunnen gebruikers met één<br />

simpele muisklik hun binnenklimaat<br />

in de gaten te houden’<br />

door te werken met percentages en een simpele stoplichtcodering. Hoeveel<br />

procent van de tijd vallen waarden binnen de norm? En wanneer vallen zij<br />

daarbuiten? Hoeveel energie wordt overdag, ’s avonds en in de weekenden<br />

verbruikt? En hoeveel m 3 gas is hiermee gemoeid? Waar zijn besparingen<br />

mogelijk? “Uniek hierbij is onze virusindex, die in één getal weergeeft of het<br />

binnenklimaat voldoet of dat actie nodig is”, aldus Den Hartog. “Zo werken<br />

we laagdrempelig samen aan een gezonde woon- en werkomgeving.” ❚<br />

De sensor beschikt over een alarmering die werkt<br />

met verschillende kleuren.<br />

De Airteq Touch sensor meet eenvoudig uw binnenklimaat en is zeer nauwkeurig<br />

en eenvoudig te bedienen dankzij de display met touchscreen.<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 43


GOES STEDIN NETBEHEER B.V.<br />

STEKERBARE VERLICHTINGSINSTALLATIE<br />

VOOR REGIOKANTOOR STEDIN IN GOES<br />

Aan de Anthony Fokkerstraat in Goes wordt de laatste hand gelegd aan de omvangrijke renovatie en transformatie van twee kantoorpanden,<br />

die het nieuwe regiokantoor van Stedin Netbeheer B.V. zullen vormen. Tijdens de werkzaamheden staan duurzaamheid, energiereductie en<br />

een flexibel ruimtegebruik in de toekomst centraal. Om de korte doorlooptijd van circa 10 maanden te kunnen halen, wordt bijvoorbeeld de<br />

verlichtingsinstallatie stekerbaar uitgevoerd.<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Isolectra<br />

In opdracht van aannemer Winters <strong>bouw</strong> & ontwikkeling<br />

vervangt TES <strong>Installatie</strong>techniek Tilburg<br />

B.V. alle elektrotechnische installaties in het<br />

kantoor. Van de krachtinstallatie, kabelgoten en<br />

wandcontactdozen t/m de LED-verlichting, brandmeld-,<br />

toegangscontrole-, inbraak- en CCTV-camera-installatie,<br />

zonnepanelen en blikseminstallatie<br />

en inclusief een nieuwe hoofdverdeelkast voor het<br />

EV-laadplein, vertelt Christiaan van der Pluijm, Engineer<br />

Ontwerp & Techniek bij TES <strong>Installatie</strong>techniek<br />

Tilburg B.V. “Om een snelle en eenvoudige<br />

montage mogelijk te maken, is de complete verlichtingsinstallatie<br />

stekerbaar uitgevoerd. De traditionele<br />

structuur van het pand, met verlaagde<br />

systeemplafonds, leent zich hier bij uitstek voor.”<br />

Intensieve samenwerking<br />

“Waar we voor de lichtmanagementsystemen<br />

voorheen met verschillende leveranciers werkten<br />

voor de levering van de sensoren, Wieland-snoeren<br />

en KNX-componenten, is de realisatie van<br />

het lichtmanagementsysteem voor dit project<br />

in nauwe samenwerking met Isolectra, B.E.G. en<br />

Alle B.E.G.-componenten en actoren zijn verwerkt in stekerbaar uitgevoerde ‘slimme lasdozen’, waaraan de<br />

Wieland-snoeren eenvoudig gekoppeld konden worden.<br />

Technische Unie tot stand gekomen”, aldus Van<br />

der Pluijm. “In de voorbereidende fase hebben<br />

we nauw contact gehad met Isolectra, dat het totale<br />

lichtmanagementsysteem heeft uitgedacht.<br />

Isolectra is al jarenlang een vertrouwde partner<br />

van TES <strong>Installatie</strong>techniek voor de engineering<br />

en levering van stekerbare verlichting. En ook in<br />

dit project zijn we uitstekend begeleid. Zo zijn<br />

44 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


STEDIN NETBEHEER B.V. GOES<br />

De traditionele structuur van het pand, met verlaagde systeemplafonds, leent<br />

zich bij uitstek voor stekerbaar installeren.<br />

alle componenten voor het lichtmanagementsysteem<br />

gebundeld in één overzichtelijke offerte.”<br />

Na akkoord zijn alle componenten volledig gekit<br />

en netjes gesorteerd per kantoorvleugel en per<br />

verdieping aangeleverd door groothandel Technische<br />

Unie, vertelt hij. “Dankzij het gebruik van<br />

speciale rolboxen werd bovendien een optimale<br />

logistiek óp de <strong>bouw</strong> geborgd. Heel prettig waren<br />

ook de schetstekeningen van Isolectra, met<br />

welke componenten en kabellengtes waar moesten<br />

komen. Hierdoor konden onze monteurs direct<br />

aan de slag.”<br />

DALI-LINK lichtmanagementsysteem<br />

“Speciaal voor dit project is een nieuw en multifunctioneel<br />

lichtmanagementsysteem ontwikkeld”,<br />

vertelt Jordi Blanker, Accountmanager Building Installation<br />

Technologies bij Isolectra. “Het systeem<br />

omvat een DALI-LINK lichtmanagementsysteem<br />

van B.E.G., in combinatie met het complete DALIportfolio<br />

van Wieland. Van koppelsnoeren t/m<br />

verdelers, vergrendelingen en montageplaten. Alle<br />

B.E.G.-componenten en actoren zijn verwerkt in<br />

stekerbaar uitgevoerde ‘slimme lasdozen’, waaraan<br />

de Wieland-snoeren eenvoudig gekoppeld konden<br />

worden. Per stramien is bovendien een kleine en<br />

onopvallende stekerbare SB11 sensor geïnstalleerd,<br />

die over een groot oppervlak de aanwezigheid,<br />

kleine bewegingen en daglichthoeveelheden<br />

registreert. Op basis hiervan wordt de verlichting<br />

dynamisch aangestuurd.” Het DALI-LINK systeem is<br />

zodanig geprogrammeerd, dat heel eenvoudig het<br />

schakelregime aangepast kan worden, aldus Blan-<br />

Zodra het plafondraster weer was aangebracht, hebben de monteurs de gereinigde<br />

armaturen plug-and-play aangesloten.<br />

‘Speciaal voor dit project is een<br />

nieuw en multifunctioneel<br />

lichtmanagementsysteem ontwikkeld’<br />

ker. “Dit biedt bijvoorbeeld uitkomst wanneer ruimte-indelingen<br />

wijzigen. Met DALI-LINK zijn master/<br />

slave configuraties niet langer aan de orde.”<br />

Stekerbare LED-armaturen<br />

Omdat de kantoorge<strong>bouw</strong>en op de Anthony Fokkerstraat<br />

enkele jaren geleden al voorzien zijn<br />

van nieuwe Zumtobel LED-armaturen, is ervoor<br />

gekozen om de bestaande verlichtingsarmaturen<br />

te hergebruiken. “Wij hebben de armaturen voorzichtig<br />

uit de plafonds gehaald en in containers<br />

naar onze werkplaats in Prinsenbeek vervoerd”,<br />

vertelt Van der Pluijm. “Hier zijn alle armaturen<br />

zorgvuldig gereinigd. Omdat de armaturen toch<br />

al open waren, hebben we direct ook 5-polige<br />

Wieland-stekkers gemonteerd. Hierdoor hoefden<br />

de armaturen op de <strong>bouw</strong> niet nog eens geopend<br />

te worden. Zodra het plafondraster weer was aangebracht,<br />

hebben onze monteurs de gereinigde<br />

armaturen plug-and-play aangesloten.”<br />

Na de montage van alle stekerbare technieken<br />

hebben TES <strong>Installatie</strong>techniek en B.E.G. samen<br />

met de klant gekeken naar hoe alle armaturen<br />

geprogrammeerd moesten worden. Vervolgens<br />

heeft B.E.G. deze programmering ook gerealiseerd.<br />

“Dankzij de intensieve samenwerking in dit<br />

project konden onderdelen nog beter worden afgestemd”,<br />

benadrukt Van der Pluijm. “Bovendien<br />

is onze klant op deze manier van engineering t/m<br />

oplevering volledig ontzorgd.”<br />

In navolging van de verlichtingsinstallatie is ook<br />

een aantal vloerzuilen in het hoofdkantoor stekerbaar<br />

uitgevoerd, zodat eenvoudig de wandcontactdozen<br />

aangesloten konden worden. Hiervoor<br />

hebben Isolectra en Technische Unie tevens de<br />

Wieland-componenten geleverd. Op 1 december<br />

wordt het project opgeleverd. ❚<br />

BOUWINFO<br />

Opdrachtgever<br />

Stedin Netbeheer B.V.<br />

Architect<br />

COARE Architectuur & Realisatie B.V.<br />

Aannemer<br />

Winters <strong>bouw</strong> & ontwikkeling<br />

Elektrotechnische installaties<br />

TES <strong>Installatie</strong>techniek Tilburg B.V.<br />

Stekerbare technieken<br />

Isolectra<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 45


BLARICUM HOUTEN HUIS<br />

GEÏNTEGREERDE VENTILATIE ZORGT VOOR EEN PERFECT BINNENKLIMAAT IN HOUTEN HUIS<br />

PUUR HOUT. PUUR LEVEN.<br />

Een huis dat naadloos opgaat in de bosrijke omgeving van Blaricum. Díe wens, in combinatie met een liefde voor de Alpen én alle voordelen van<br />

hout<strong>bouw</strong> vormde de aanleiding voor de <strong>bouw</strong> van een volledig houten huis.<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld SIEGENIA Benelux<br />

De bewoners van het Blaricumse houten huis<br />

werden op slag verliefd op het Oostenrijks <strong>bouw</strong>systeem,<br />

dat ontwikkeld is door ingenieur Dhr.<br />

Thoma. Zijn Holz100-concept bestaat voor 100%<br />

uit massief hout, zonder toevoeging van lijm of andere<br />

materialen en won in 2000 de innovatieprijs<br />

van Salzburg. Het ontwerp bewijst dat je met pure<br />

grondstoffen een prachtig resultaat kunt bereiken,<br />

dat tal van voordelen biedt. Een Holz100 huis<br />

is allergievrij. Opvallend zijn bovendien de hoge<br />

akoestische, milieu- en duurzaamheidsprestaties.<br />

Het huis gaat met gemak 200 jaar mee en is volledig<br />

dampopen. “Dat sprak ons enorm aan”, aldus<br />

de eigenaar. “Dampopen <strong>bouw</strong>en is een beproefde<br />

methode, die toegepast wordt om een lange<br />

levensduur van vochtgevoelige constructies te<br />

waarborgen. De gedachte is dat de hele constructie<br />

ademt, met als resultaat een gezondere manier<br />

van leven dan in een betonnen woning. Hoewel<br />

dit niet wetenschappelijk is onder<strong>bouw</strong>d, voelt het<br />

voor ons goed. Geen lijm, noch kunststof- of houtskelet<strong>bouw</strong><br />

dat van binnen volledig geïsoleerd en<br />

afgedicht wordt. We denken tegenwoordig als<br />

mensen dat we alles kunnen beïnvloeden. Maar<br />

misschien was de eenvoud van vroeger wel beter.”<br />

Alle houten <strong>bouw</strong>materialen die in het huis zijn<br />

toegepast, hebben een hoge traagheid. Hierdoor<br />

duurt het, bij warm weer, langer voordat de warmte<br />

in het huis trekt. Daarnaast wordt in de winter<br />

de warmte beter binnen gehouden.<br />

Ventilatievraagstuk<br />

Ondanks dat de houten constructie volgens Dhr.<br />

Thoma ‘zelf de ventilatie regelt’ en de toevoer<br />

van frisse lucht niet nodig zou zijn, kozen de huiseigenaren<br />

het zekere voor het onzekere. Na overleg<br />

met het <strong>bouw</strong>team, gingen zij zelf op zoek<br />

naar een ventilatiesysteem dat zonder opzichtige<br />

roosters geïntegreerd kon worden. “De bewoners<br />

zochten een alternatief voor de traditionele systemen”,<br />

vertelt Jeroen Wolters, Area Sales Manager<br />

AERO bij SIEGENIA Benelux. “Niet alleen<br />

omdat het kanaalwerk hiervoor lastig in te passen<br />

was in de houten woning, maar ook omdat<br />

vervuilde kanalen en warmteverlies hierbij op de<br />

loer liggen. Ook centrale warmteterugwinning<br />

was geen optie, omdat dit nóg meer kanaalwerk<br />

zou betekenen. Het assortiment van SIEGENIA<br />

bood een oplossing, omdat de ventilatie in de gevel<br />

of langs de ramen gerealiseerd kan worden.”<br />

De AEROMAT VT werd volledig op maat opgeleverd,<br />

met de openingen links of rechts van het raam.<br />

46 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


HOUTEN HUIS BLARICUM<br />

De naar klantwens zwartgekleurde roosters van het systeem zijn in samenwerking met de architect subtiel en<br />

uit het zicht weggewerkt achter de binnenwandbekleding.<br />

‘Dankzij verschillende mogelijkheden<br />

konden we de decentrale units<br />

optimaal integreren’<br />

Slechts een strakke, zwarte streep is minimaal<br />

zichtbaar.<br />

zwarte streep is minimaal zichtbaar, vertelt Wolters.<br />

“In de slaapkamer is het systeem onzichtbaar<br />

achter de gordijnen weggewerkt. Het AEROMAT<br />

VT-systeem wordt door middel van een schuifsysteem<br />

handmatig bediend.”<br />

Compacte alles-in-één unit<br />

Op basis van de bewonerswensen, zoals een geïntegreerde<br />

ventilatie, CO 2<br />

-meting en verse luchttoevoer<br />

in elke ruimte, werd het decentrale AERO-<br />

MAT VT systeem van SIEGENIA geselecteerd. Met<br />

deze raamventilator worden warmteterugwinning,<br />

optimale luchtprestaties en een uitstekende geluidswering<br />

in één compacte unit gecombineerd.<br />

“In totaal hebben wij 19 vergelijkbare units gele-<br />

verd, waarmee alle ruimtes in het huis volledig<br />

vraaggestuurd en kostenefficiënt van een perfect<br />

binnenklimaat worden voorzien”, aldus Wolters.<br />

Subtiel geïntegreerd<br />

De naar klantwens zwartgekleurde roosters van<br />

het systeem zijn in samenwerking met de architect<br />

subtiel en uit het zicht weggewerkt achter<br />

de binnenwandbekleding. Slechts een strakke,<br />

De bewoners zijn heel trots op hun houten huis<br />

en zeer tevreden over de samenwerking in teamverband,<br />

met de familie in een centrale rol. “Het<br />

overleg met architect, aannemer en SIEGENIA<br />

was heel prettig. De communicatie was zeer soepel.<br />

Bovendien werd de AEROMAT VT volledig<br />

op maat opgeleverd, met de openingen links<br />

of rechts van het raam. Dankzij verschillende<br />

mogelijkheden konden we de decentrale units<br />

optimaal integreren.” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 47


Een frisse, nieuwe look zorgt ervoor dat de units naadloos in elke omgeving passen, terwijl CO 2<br />

- en vochtsensoren een vraaggestuurde regeling mogelijk maken.<br />

EEN FANTASTISCH BINNENKLIMAAT<br />

EN EEN LAGER ENERGIEVERBRUIK<br />

Een gezond binnenklimaat levert een belangrijke bijdrage aan ons welbevinden. Tegelijkertijd is dit één van de grootste uitdagingen bij energieneutraal<br />

<strong>bouw</strong>en. Want hoe combineer je voldoende ventilatie en een minimaal energieverbruik? Systemair geeft het antwoord met SAVE: een<br />

complete serie efficiënte ventilatie-units met warmteterugwinning, die speciaal is ontwikkeld voor woningen, kleinere kantoren en vergelijkbare<br />

panden. Alle SAVE ventilatie-units garanderen een laag energieverbruik en lage geluidsniveaus. Niet voor niets beschikken de units over<br />

een passiefhuis- en Eurovent-certificaat.<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Systemair<br />

Zuivere frisse lucht biedt kwaliteit<br />

van leven<br />

Ademen is leven. Daar kunnen we niet omheen.<br />

En aangezien we 90 procent van onze tijd binnen<br />

doorbrengen, ademen we ook voor 90 procent binnenlucht<br />

in. Voor de beste binnenlucht en een optimaal<br />

binnenklimaat is een optimale ventilatie hard<br />

nodig. En dat is precies wat SAVE van Systemair<br />

kan bieden, aldus accountmanager Derrick Echteld.<br />

“Gebruikers hebben met SAVE keuze uit units met<br />

een bovenaansluiting, zijaansluiting of een plafondmodel.<br />

Maar ook uit een vermogensrange van<br />

100 tot 900 m 3 /h en uitgebreide regelmogelijkheden.<br />

Daarmee biedt SAVE voor ieder ge<strong>bouw</strong> en iedere<br />

behoefte een passende ventilatie-oplossing.”<br />

Hoog rendement, laag<br />

energieverbruik en SFP<br />

De ventilatormotoren van SAVE maken gebruik<br />

van de modernste EC-technologie en gaan zuinig<br />

om met energie, vertelt Echteld. “Onze EC-motoren<br />

beperken het energieverbruik voor het transport<br />

van ventilatielucht met zo’n 50% ten opzichte<br />

van traditionele AC-motoren. Bovendien draagt de<br />

EC-technologie bij aan lage SFP-waarden (Specific<br />

Fan Power, oftewel: specifiek ventilatorvermogen)<br />

en zijn de ventilatormotoren van SAVE stil, flexibel<br />

én betrouwbaar. Alle units zijn perfect geschikt<br />

voor nieuw<strong>bouw</strong>- en renovatieprojecten. Een frisse,<br />

nieuwe look zorgt ervoor dat de units naadloos<br />

in elke omgeving passen, terwijl CO 2<br />

- en vochtsensoren<br />

een vraaggestuurde regeling mogelijk maken.<br />

Hierdoor wordt te allen tijde een optimaal<br />

binnenklimaat gegarandeerd.”<br />

Optimale warmte- en<br />

koudeterugwinning<br />

Dankzij de opstart-wizard van SAVE wordt het instellen<br />

van een optimale toevoer- en afvoerluchtstroom<br />

heel eenvoudig, vertelt Echteld. “Dankzij<br />

een Modbus-protocol kan de unit bovendien direct<br />

uitgelezen en aangestuurd worden vanuit het centrale<br />

ge<strong>bouw</strong>beheersysteem. Daarnaast hebben<br />

gebruikers keuze uit drie regelingen: SAVE Light<br />

(3-standenregeling), SAVE Access (volledige regeling)<br />

en SAVE Connect (voor bediening op afstand<br />

48 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


d.m.v. een mobiele app). Uniek is de automatische<br />

overschakeling op zomerstand. Wanneer de buitentemperaturen<br />

’s zomers oplopen en de lucht<br />

buiten is warmer dan binnen, dan verandert de<br />

warmteterugwinning automatisch in koudeterugwinning.<br />

In dat geval wordt de aangevoerde buitenlucht<br />

via de wisselaar afgekoeld door de uitgaande<br />

binnenlucht. Zo wordt opwarming van de<br />

ruimte voorkomen.” Voor de nachtsituatie, als de<br />

buitentemperatuur lager is dan de ruimtetemperatuur,<br />

kan via de bypass koele buitenlucht worden<br />

ingebracht om warme ruimtes af te koelen.<br />

‘Voor ieder ge<strong>bouw</strong><br />

en iedere behoefte<br />

een passende<br />

ventilatie-oplossing’<br />

Gebruikes hebben keuze uit verschillende regelingen.<br />

Naar wens kunnen ook externe waterkoelbatterijen<br />

of waterverwarmingsbatterijen vanuit de<br />

SAVE regeling worden aangestuurd, vertelt Echteld.<br />

“Bovendien kunnen eindgebruikers eenvoudig<br />

weekprogramma’s instellen.” De SAVE units<br />

met warmtewiel worden standaard geleverd met<br />

een inge<strong>bouw</strong>de elektrische naverwarmer, die<br />

via een dipswitch gedeactiveerd kan worden. In<br />

de units met tegenstroomwisselaar is deze naverwarmer<br />

optioneel. Tot slot zijn alle units voorzien<br />

van toevoerluchtfilters tot en met filterklasse<br />

F8/ePM1 (70%).<br />

Plug-and-play<br />

Alle SAVE units worden vooraf geprogrammeerd,<br />

getest en gereed gemaakt voor installatie,<br />

vertelt Echteld tot besluit. “Hierdoor kunnen<br />

gebruikers direct profiteren van frisse lucht<br />

en een fantastisch binnenklimaat, tegen zeer<br />

lage energiekosten.” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 49


DELTRI+ powered by Systemair<br />

Virucidaal filter voor nieuwe en bestaande luchtbehandelingsunits<br />

Als eerste HVAC-fabrikant wereldwijd, lanceert Systemair een virucidaal filter<br />

geschikt voor nieuwe en bestaande luchtbehandelingsunits, ongeacht het<br />

formaat of merk.<br />

De DELTRI+ filters bevatten geavanceerde plasmatechnologie die 99% van alle<br />

virussen kan neutraliseren of vernietigen, inclusief COVID-19, zoals getest door<br />

het Luxembourg Institute of Science and Technology.<br />

De hygiënische oplossing voldoet aan de Eurovent Certified Performance<br />

A+ energieklasse waarmee wordt voldaan aan de best mogelijke energieefficiëntie<br />

die verkrijgbaar is op de markt.<br />

Met de bewezen prestaties van het filter bent u verzekerd van de best<br />

mogelijke binnenluchtkwaliteit zonder uitgebreide, dure upgrades van<br />

het ventilatiesysteem.<br />

Voor uitgebreide informatie en veelgestelde vragen<br />

scant u de QR-code of kijk op www.systemair.nl<br />

www.systemair.nl


DE BEURS VOOR DE TOTALE<br />

INSTALLATIEBRANCHE<br />

ONZE<br />

TOEKOMST<br />

JOUW<br />

WERELD<br />

VSK ZET JE OP VOORSPRONG<br />

8-11<br />

FEBRUARI<br />

MELD JE AAN VIA<br />

WWW.VSK.<strong>NL</strong><br />

DOE MEE ALS EXPOSANT<br />

EN ZET JE ORGANISATIE<br />

OP DE KAART.


‘DE INSTALLATEUR HAD NOG NOOIT ZOVEEL<br />

ONTLUCHTING GEZIEN’<br />

Marieke van Nood en Sander Rutten waren op zoek naar een nieuwe woning in Amsterdam en kochten een schip, de Mado uit 1932, op een<br />

ligplaats aan de hoofdstedelijke Levantkade. Ze <strong>bouw</strong>den het in een paar jaar om tot een uiterst comfortabele woning voor hun gezin. Bovendien<br />

werd geïnvesteerd in een duurzame installatie, waarin de ontluchters en vuilscheiders van Spirotech niet mochten ontbreken.<br />

Tekst en beeld Spirotech<br />

“Van begin af aan stond vast dat we dit schip<br />

zo duurzaam mogelijk wilden maken”, zegt Van<br />

Nood. “Het streven is zelfs om het op den duur helemaal<br />

gasloos te krijgen.” Op dit moment koken<br />

Van Nood en Rutten echter nog op gas en ook<br />

hangt er een bescheiden gasketeltje klaar voor<br />

als alle berekeningen tóch niet zouden kloppen.<br />

“Eigenlijk had dat niet gehoeven”, vertelt Rutten.<br />

“Alles wijst er op dat we die bijverwarming nooit<br />

nodig zullen hebben.”<br />

Het stalen schip werd voor zijn nieuwe bestemming<br />

volledig gestript. Vervolgens werden de<br />

wanden bekleed met ten minste 10 centimeter<br />

PUR-schuim en zorgvuldig afgetimmerd, waarbij<br />

koudebruggen extra aandacht kregen. Alle<br />

ruimten in het schip werden voorzien van vloerverwarming,<br />

wat de installatie van een laagtemperatuursysteem<br />

mogelijk maakte. Een Vaillant<br />

zonneboiler met zes collectoren (auroTHERM)<br />

en een Vaillant lucht/water-warmtepomp (aro-<br />

THERM) leveren warm water aan een buffervat<br />

SpiroTrap MB3 vuilafscheider.<br />

(allSTOR), dat het water op zo’n 55°C bewaart en<br />

afgeeft aan het verwarmingssysteem en de tapwaterpunten.<br />

Voor het gastenverblijf, in de punt van<br />

het schip, werd een aparte ringleiding aangelegd<br />

die aanslaat zodra iemand het licht in die ruimten<br />

inschakelt.<br />

52 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


Marieke van Nood en Sander Rutten <strong>bouw</strong>den hun schip in een paar jaar om tot een uiterst comfortabele woning voor hun gezin.<br />

‘Het blijkt wel dat je deze ontluchters en<br />

vuilscheiders gewoon nodig hebt’<br />

Lange levensduur, hoog rendement<br />

De installatie, aangelegd door Bijdevaate <strong>Installatie</strong>s<br />

uit Zierikzee, ziet er super strak en overzichtelijk<br />

uit. Op de juiste plekken zijn SpiroVent<br />

ontluchters en SpiroTrap vuilscheiders inge<strong>bouw</strong>d.<br />

Zowel in verticaal als horizontaal leidingwerk. Rutten:<br />

“We hebben ons daar goed over laten voorlichten.<br />

Op de complete kosten van een duurzame<br />

installatie is het natuurlijk geen grote kostenpost,<br />

maar als opdrachtgever kijk je naar alle posten. Het<br />

blijkt wel dat je deze ontluchters en vuilscheiders<br />

gewoon nodig hebt. Ze zorgen voor het behoud van<br />

je installatie. Bovendien zouden ze het rendement<br />

van de warmtepomp tot wel 7,4 procent kunnen<br />

verbeteren (volgens onderzoek van de KIWA, red.).<br />

Dan verdien je het dus in wezen terug.” De vergelijking<br />

valt voor Rutten natuurlijk lastig te maken,<br />

want hij kan de uiteindelijke efficiëntie van zijn<br />

installatie niet vergelijken met dezelfde installatie<br />

zónder Spirotech-producten. “Maar het is wel te<br />

beredeneren. Een laagtemperatuursysteem als<br />

dit is nu eenmaal gevoeliger voor corrosie. En<br />

omdat het werkt met compressie, ontstaat er op<br />

kleine schaal ook magnetiet. Op zich is dat niet<br />

erg, maar als die kleine deeltjes door het systeem<br />

gaan zwerven kunnen ze op onverwachte plaatsen<br />

voor problemen met de doorstroming zorgen, het<br />

rendement verlagen of zelfs storingen opleveren.”<br />

Ontluchters en vuilafscheiders<br />

De SpiroTrap MB3 vuilafscheiders in het woonschip<br />

hebben een magneetveldversterkende technologie.<br />

De messing delen worden op de juiste<br />

plekken in de leiding aangebracht en halen daar<br />

de metalen deeltjes en het vuil uit het water. Met<br />

enige regelmaat moeten ze even worden nagelopen:<br />

magneet verwijderen, spuikraan openzetten<br />

en het vuile water spoelt het systeem uit. Rutten:<br />

“De warmtevoorziening is een gesloten systeem,<br />

maar toch kan er lucht in de installatie komen.<br />

Dat gebeurt altijd, ook bij een kunststof buis en<br />

juist bij een laagtemperatuursysteem. Zeker wanneer<br />

de installatie niet continu aan staat, wat<br />

door de goede isolatie van het schip een groot<br />

gedeelte van het jaar het geval zal zijn.”<br />

Juist om die reden is een SpiroVent RV2 automatische<br />

ontluchter op strategische plekken<br />

zeer aan te raden. Deze eveneens messing apparaatjes<br />

worden in de hoofdstroom gemonteerd,<br />

op de plaats waar het water het heetst is. De<br />

SpiroVent heeft een draaibaar ontluchtingsdeel,<br />

waardoor hij zowel verticaal als horizontaal gemonteerd<br />

kan worden. Lucht, in de vorm van<br />

microbellen, is een bekend probleem in installaties,<br />

met name laagtemperatuurinstallaties. Het<br />

buffervat en de warmtepomp hebben dan ook<br />

zelf ontluchters, maar die ontluchten alleen<br />

plaatselijk en niet het hele leidingsysteem. De<br />

SpiroVent ontlucht continu: de microbellen worden<br />

via onderdruk in een speciale luchtkamer<br />

opgevangen. Degelijke vlotters en afscheiders<br />

zorgen ervoor dat de lucht wel maar het water<br />

niet naar buiten kan. Rutten: “Bijdevaate <strong>Installatie</strong>s<br />

had nog niet eerder met het materiaal<br />

van Spirotech gewerkt, wel met warmtepompinstallaties.<br />

Ik stond erbij toen de installatie in<br />

werking werd gesteld. De installateur was zeer<br />

verbaasd over hoeveel de ontluchters onmiddellijk<br />

uit het systeem wisten te halen. Zo veel,<br />

meteen al bij de eerste doorstroom, had hij nog<br />

nooit meegemaakt.” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 53


EEN SLIMME STAD: ZO DOEN WIJ DAT!<br />

Nederlandse gemeenten <strong>bouw</strong>en met slimme techniek aan een digitale en driedimensionale kopie van hun stad. Niet alleen om informatie over<br />

de stad inzichtelijk en toegankelijk te maken, maar ook om technische systemen te meten en te sturen en om voorspellingen te kunnen doen<br />

die de veiligheid, bereikbaarheid, leefbaarheid en het milieu in de stad verbeteren. Het analyseren van knooppunten of stromen mensen kan<br />

helpen om de veiligheid en doorstroom op evenementen en bij werkwerkzaamheden te bevorderen. Een slimme en dynamisch in te stellen<br />

straatverlichting speelt hierbij een belangrijke rol. Ook kunnen de drukte op de weg, parkeerbezetting op openbare parkeerplaatsen en de<br />

vulgraad van afvalbakken in een digitale stad inzichtelijk worden gemaakt. Hiervoor dienen deze digitaal te worden gemeten en geanalyseerd.<br />

De 'slimme stad’ oplossing van Elspec levert hier een belangrijke bijdrage aan.<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Elspec<br />

​Zhaga/DALI (D4i) Smart Lighting Node.<br />

Tijdens de vakbeurs Openbare Ruimte heeft<br />

Elspec een nieuwe oplossing geïntroduceerd<br />

voor een toekomstgericht én schaalbaar beheerplatform<br />

om lichtmasten, parkeerfaciliteiten en<br />

andere stedelijke diensten te kunnen bedienen<br />

én digitaliseren: eenvoudig, functioneel, flexibel,<br />

sensorgestuurd en met een Open City-perspectief.<br />

De oplossing is volledig gebaseerd op open standaarden.<br />

Dit stelt overheden in staat om de systemen<br />

en componenten van meerdere leveranciers<br />

naadloos te verbinden in één infrastructuur en<br />

één digitale beheeromgeving.<br />

Overtreffende trap<br />

Elspec is een businessunit van de Cable Connectivity<br />

Group, waar ook Jobarco (speciaalkabels)<br />

en Pantaflex (kabelbeschermingen) deel van uitmaken.<br />

De elektrotechnisch leverancier op het gebied<br />

van energietechniek, industrie en openbare<br />

54 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


De ‘slimme stad’ is een variant van Internet of Things (IoT) en begint bij het aansturen van de openbare verlichting (Smart Lighting).<br />

infrastructuur focust met name op industriële oplossingen<br />

voor elektrotechniek, energietechniek,<br />

telematica en telecommunicatie. “Ooit gestart<br />

met connectiviteitsoplossingen en montagematerialen<br />

voor de energie-infra, is Elspec inmiddels<br />

een gevestigde naam in de markt van openbare<br />

verlichting”, vertelt Ed Jans, Business Development<br />

Manager SMART Technologie bij Elspec.<br />

“Voor deze markt leveren wij onder andere lichtmast-aansluitsets<br />

met een groot aantal aansluit-,<br />

beveiliging- en uitbreidingsmogelijkheden. Om<br />

de verlichting eenvoudig te kunnen inregelen,<br />

schakelen en dimmen, hebben wij bovendien<br />

een lichtmanagementsysteem ontwikkeld die een<br />

optimale zichtbaarheid én veiligheid combineert<br />

met aanzienlijke energiebesparingen. Voor onze<br />

‘slimme stad’ oplossing hebben we de handen ineen<br />

geslagen met het Zwitserse Paradox PE Smart<br />

Urban network, dat een echte Game Changer en<br />

voorloper is op dit gebied.”<br />

Uniforme aansluiting, optimale<br />

uitwisselbaarheid<br />

De ‘slimme stad’ is een variant van Internet of<br />

Things (IoT) en begint bij het aansturen van de<br />

openbare verlichting (Smart Lighting), vertelt<br />

Jans. “Maar er is zoveel meer mogelijk! Omdat<br />

lichtmasten op strategische plekken staan, zijn<br />

zij dé ideale plek om gegevens te verzamelen.<br />

Niet voor niets worden op lichtmasten steeds<br />

meer bewegingssensoren, temperatuursensoren,<br />

luchtkwaliteitssensoren en andere technische<br />

componenten aangebracht. Om een snelle en<br />

uniforme aansluiting, optimale uitwisselbaarheid<br />

van gegevens via een dedicated datanetwerk<br />

én versnelde innovaties mogelijk te maken,<br />

zijn open standaarden noodzakelijk. De Elspec<br />

‘slimme stad’ oplossing voorziet hierin. De gebruikersinterface<br />

wordt gerealiseerd door het<br />

‘Omdat lichtmasten op strategische<br />

plekken staan, zijn zij dé ideale plek om<br />

gegevens te verzamelen’<br />

NEPTUNE telemanagementsysteem (CMS); een<br />

open en eenvoudig uit te breiden beheerplatform<br />

waarop de openbare verlichting en alle<br />

verbonden IoT-apparatuur volledig en intuïtief<br />

gemonitord, beheerd en bestuurd kan worden.<br />

Voor de datacommunicatie-infrastructuur bieden<br />

wij bijbehorende communicatiemodules<br />

en gateways.”<br />

Voor de communicatiemodules hebben klanten<br />

keuze uit NEMA Smart Lighting Nodes en<br />

Zhaga/DALI (D4i) Smart Lighting Nodes, afhankelijk<br />

van de connector die ondersteund moet<br />

worden. Waar NEMA met name populair is in Engeland<br />

en de Verenigde Staten, is Zhaga/D4i de<br />

norm voor openbare verlichting in Europa. “D4i<br />

lichtarmaturen hebben één of twee gestandaardiseerde<br />

Zhaga stekkeraansluitingen. De eerste<br />

is voor de Zhaga communicatiemodule (node),<br />

waardoor de lichtmast eenvoudig op afstand te<br />

monitoren, bedienen en programmeren is. Op de<br />

tweede stekker kan een sensor naar keuze worden<br />

aangesloten. De data die door deze sensor<br />

wordt verzameld, wordt via onze communicatiemodule<br />

doorgestuurd naar de open CMS.”<br />

Smart-City datanetwerk<br />

infrastructuur<br />

Alle communicatiemodules op de lichtmasten vormen<br />

samen één draadloos datanetwerk, vertelt<br />

Jans. “In de lichtmast en armatuur zorgt de tweedraads<br />

DALI-gestandaardiseerd databus voor de<br />

benodigde dataverbinding met de elektronica. De<br />

Zhaga communicatiemodule die wij gebruiken, kan<br />

acht onderliggende DALI-adressen ondersteunen.<br />

Dit betekent dat in principe acht stuurunits/sensoren<br />

uitgelezen en bestuurd kunnen worden. Een<br />

Smart Gateway slaat de brug tussen het draadloze<br />

Smart-City datanetwerk en de vaste data-aansluiting,<br />

voor een betrouwbare data-uitwisseling met<br />

het CMS. Ook bestaat de mogelijkheid om via WiFi<br />

of een Mobiel netwerk te ontsluiten.”<br />

Aangenaam, leefbaar en veilig<br />

De ‘slimme stad’ oplossing van Elspec wordt zeer<br />

goed door de markt ontvangen. “Het feit dat dit<br />

een state-of-the-art open systeem betreft, is echt<br />

nieuw in de markt”, benadrukt Jans. “Dit maakt<br />

het mogelijk voor overheden om één beheeroplossing<br />

te <strong>bouw</strong>en, zonder afhankelijk te zijn van<br />

één of enkele fabrikanten. Moderne databaseen<br />

internetprotocollen zorgen ervoor dat onze<br />

applicatie makkelijk data kan uitwisselen met<br />

andere systemen en applicaties. Zo bieden wij<br />

een toekomstgericht pad voor verdere invulling<br />

van de slimme en digitaal gedreven stad. Door<br />

data-analyse en sturing kunnen stadsmanagers<br />

onder andere het stroomverbruik en de broeikasgasemissies<br />

van openbare verlichting tot 80%<br />

verminderen, verkeersbewegingen tot 30% reduceren<br />

en veiligheid en stadsdiensten als afvalverwerking<br />

beter en efficiënter realiseren. Hierdoor<br />

worden steden steeds aangenamer, leefbaarder<br />

én veiliger en wordt het milieu gespaard.” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 55


MEER WERK VERRICHTEN IN MINDER TIJD?<br />

Hoe kunnen elektrotechnisch installateurs sneller, efficiënter en slimmer werken, met een minimale kans op fouten? Volgens deze gedachte<br />

ontwikkelt producent van innovatieve LED-verlichting, lichtbesturingen en aansluittechnieken Klemko Techniek haar producten continu. “Door<br />

de drukte in de markt hebben installateurs steeds minder tijd om projecten uit te voeren”, weet Wouter Verhoef, accountmanager aansluittechniek<br />

bij Klemko Techniek. “Professioneel gereedschap, waarbij meerdere functies slim gebundeld worden in één ergonomische tang, kan<br />

in dit geval helpen. Bijvoorbeeld om sneller te werken, zonder concessies te doen aan kwaliteit en veiligheid. Maar ook om kosten te drukken,<br />

want tijd is geld. Met onze slimme BlueGrip gereedschappen spelen wij hier optimaal op in.”<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Klemko Techniek<br />

Strippen, knippen en<br />

krimpen in één<br />

Wanneer je tientallen of zelfs honderden kabels<br />

moet aanbrengen of onderhouden, op lengte<br />

moet knippen, moet strippen van hun omhulsel,<br />

moet klemmen én moet voorzien van adereindhulzen,<br />

dan gaat daar hoe dan ook tijd in zitten,<br />

aldus Verhoef. Bovendien zijn heel veel verschillende<br />

tangen nodig. BlueGrip biedt hiervoor een<br />

oplossing. “Bijvoorbeeld met onze universele Blue-<br />

Grip 900447 en 900446 wordt het strippen, knippen<br />

en krimpen van bijna alle kabeltypes in één<br />

complete tool gecombineerd. Hierdoor kunnen<br />

grote aantallen tangen en scharen in de gereedschapskoffer<br />

worden vervangen. Dankzij het speciale<br />

ontwerp van het stripgedeelte is het mogelijk<br />

‘Uniek is ook de ergonomische grip.<br />

Hierdoor liggen de tangen nog prettiger in de<br />

hand en wordt doorslippen voorkomen’<br />

om aanzienlijk sneller te werken, omdat meerdere<br />

buitenmantels of binnenaders in één handeling<br />

gestript kunnen worden. In de handgreep van<br />

de BlueGrip 900447 en 900446 zijn meerdere<br />

krimpfuncties voorzien, om een breed assortiment<br />

aan kabelschoenen of adereindhulzen direct te<br />

kunnen aankrimpen. Waar de 900447 geschikt<br />

is voor het aankrimpen van adereindhulzen, is de<br />

900446 ontwikkeld voor het aankrimpen van diverse<br />

soorten kabelschoenen.” Omdat de gereedschappen<br />

van Klemko Techniek zijn gekalibreerd,<br />

wordt te allen tijde een goede krimp geborgd.<br />

“Dankzij een gehard metalen knipmes is het knippen<br />

van kabels tot 9 mm geen enkel probleem.”<br />

Voor het eenvoudig en snel verwerken van geïsoleerde<br />

kabelschoenen (0,25 t/m 2,5 mm²) in<br />

een ovale persing met perscodering en adereindhulzen<br />

van 0,5 t/m 6,0 mm² in een trapezium<br />

persing ontwikkelde Klemko Techniek de BlueGrip<br />

903195 sperkrimptang.<br />

56 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


BlueGrip 900446 is ontwikkeld voor het aankrimpen<br />

van diverse soorten kabelschoenen.<br />

BlueGrip 900447 is zeer geschikt voor het aankrimpen van adereindhulzen.<br />

BlueGrip 904068 aluminium krimptang<br />

voor EZ-RJ connectoren en UTP/FTP-kabels.<br />

Ergonomische grip<br />

Behalve een aanzienlijke tijdswinst zijn elektrotechnisch<br />

installateurs met de BlueGrip tangen<br />

verzekerd van een hoge kwaliteit én veiligheid.<br />

Uniek is ook de ergonomische grip, vertelt Verhoef.<br />

“Installateurs die veel moeten strippen,<br />

knippen en krimpen hebben aan het eind van<br />

de dag vaak kramp in hun hand. En ook blaren<br />

zijn meer regel dan uitzondering. Om hier definitief<br />

de strijd mee aan te gaan, zijn de BlueGrip<br />

900447 en 900446 recent voorzien van een rubberen<br />

in plaats van kunststof grip. Hierdoor liggen<br />

de tangen nog prettiger in de hand en wordt<br />

doorslippen voorkomen. Zo blijven we, op basis<br />

van de feedback uit de markt, onze producten<br />

continu verbeteren.”<br />

Ook voor de aanleg van<br />

internetverbindingen<br />

Een noviteit in het BlueGrip assortiment is ook de<br />

EZ-oplossing, die speciaal ontwikkeld is voor het<br />

krimpen en op lengte knippen van EZ-RJ45, RJ11 en<br />

RJ12 connectoren en modulaire dataconnectoren.<br />

Daarnaast kan de aluminium krimptang uitstekend<br />

worden ingezet voor het knippen en strippen van<br />

UTP/FTP-kabels. “Dankzij de open voorkant van de<br />

BlueGrip 904068 kunnen aders eenvoudig door de<br />

speciale connectoren heen geleid worden, waarna<br />

deze met de tang en in één beweging strak kunnen<br />

worden afgeknipt en aangekrompen”, aldus Verhoef.<br />

“Naast elektrotechnisch installateurs vinden<br />

deze tangen gretig aftrek onder kabelmonteurs en<br />

doe-het-zelvers.” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 57


#CIAT4life<br />

FLOWAY CLASSIC RHE Z AIR<br />

DE PERFECTE OPLOSSING VOOR HOGE HYGIENE EISEN<br />

#CIAT4life biedt u totaaloplossingen die zorgen voor een optimale kwaliteit van binnenlucht zodat u altijd verzekerd<br />

bent van een gezonde leeromgeving. Neem bijvoorbeeld de vernieuwde Floway Classic RHE Z, een onmisbaar<br />

onderdeel van uw HVAC installatie die voldoet aan hoge eisen voor hygiene én energie-efficiëntie.<br />

Uitbreiding tot<br />

24.000 m 3 /H<br />

www.ciat.nl<br />

A Carrier Company


SCHALKSTAD HAARLEM<br />

TOTALE E-INSTALLATIE VOOR WONINGEN EN WINKELS<br />

VOORBEREIDEN EN VOORUITDENKEN<br />

Winkelcentrum Schalkwijk in Haarlem wordt in fases vernieuwd tot een modern stadsdeelcentrum. Binnen gebiedsontwikkeling Schalkstad<br />

werden onlangs 120 woningen, 36 zorgappartementen, een parkeergarage, twee supermarkten en winkels opgeleverd. Stam Elektrotechniek<br />

verzorgde de complete E-installatie.<br />

Tekst Desiree Pennings | Beeld Stam Elektrotechniek<br />

Stam Elektrotechniek verzorgde hier de complete E-installatie.<br />

Stam Elektrotechniek is een ervaren partij die<br />

complete laagspanningsinstallaties installeert<br />

voor woonhuizen, nieuw<strong>bouw</strong>- en renovatieprojecten<br />

en bedrijfspanden. Behalve in elektrotechniek<br />

is het bedrijf ook gespecialiseerd in<br />

beveiligingsinstallaties en toegangscontrole. Het<br />

gaat hierbij om inbraak-, brand- en camerabeveiliging<br />

voor zowel grote als kleine toegangscontrolesystemen.<br />

Voor Schalkstad verzorgde Stam<br />

Elektrotechniek de totaalinstallatie inclusief<br />

de oproepinstallaties voor de zorgwoningen,<br />

de voorzieningen voor de supermarkten en<br />

de laadpalen.<br />

‘Het gaat hier om<br />

slimme installaties’<br />

Slimme installaties<br />

Als vanzelfsprekend moesten de E-installaties<br />

duurzaam en energiezuinig zijn. Zowel voor de<br />

zorgwoningen als de appartementen werden PVpanelen<br />

op het dak gemonteerd, vertelt Willem<br />

Veldhoven, bedrijfsleider installatietechniek bij<br />

Stam Elektrotechniek. “Het gaat hier om slimme<br />

installaties die volledig zijn voorzien van een<br />

KNX-systeem. Sensoren zorgen ervoor dat de energiebelasting<br />

minder hoog is. Het is een centraal<br />

systeem dat voor het hele complex alles inregelt.”<br />

Behalve leverancier en installateur is Stam Elektrotechniek<br />

een adviespartner voor haar opdrachtgevers.<br />

Ook binnen dit project kon opdrachtgever<br />

BAM Wonen vertrouwen op hoogwaardig advies,<br />

bijvoorbeeld op het gebied van de verlichting en<br />

het ontwerp van de parkeergarage.<br />

Flexibel inspringen<br />

op veranderingen<br />

Een gebiedsontwikkeling als Schalkstad is geen<br />

kleine klus. Een dergelijk project brengt heel wat<br />

uitdagingen met zich mee en een goede voorbereiding<br />

is dan ook van het grootste belang,<br />

weet Veldhoven. “Stam Elektrotechniek weet de<br />

coördinatie op de vloer streng te bewaken. We<br />

weten dat we niet één, maar drie straten vooruit<br />

moeten denken.”<br />

Hij kijkt terug op een mooi project binnen een<br />

prettige samenwerking. “Je hebt te maken met<br />

veel partijen: de aannemer, kopers, architect, installateurs:<br />

iedereen heeft wensen waaraan wij willen<br />

voldoen. Op veranderingen springen wij dan ook<br />

flexibel in. Uiteindelijk hebben we alles mooi op<br />

tijd en binnen budget weten te realiseren.” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 59


HAARLEM SCHALKSTAD<br />

FULL-IP SYSTEEM MET EEN TRADITIONELE BUS INFRASTRUCTUUR<br />

EEN DEURCOMMUNICATIESYSTEEM<br />

DAT VEILIGHEID ÉN COMFORT BIEDT<br />

Vercoma biedt innovatieve deurcommunicatie, toegangscontrole en CCTV-oplossingen. Het is een adviserende en begeleidende partner die<br />

niet terugdeinst voor grote en complexe projecten. De medewerkers denken mee om tot de best geschikte oplossingen te komen. Ze zijn een<br />

gesprekspartner voor onder andere installateurs en architecten. Een mooi project waaraan het bedrijf meewerkte, is Schalkstad in Haarlem.<br />

Tekst Desiree Pennings | Beeld Vercoma<br />

Op de plaats van het Floriadeplein in Haarlem<br />

verschijnen 156 woningen, waarvan 120 huurappartementen<br />

en 36 zorgwoningen. De bewoners<br />

genieten een goede veiligheid dankzij het deurcommunicatiesysteem<br />

dat Vercoma leverde. Dit<br />

deed zij in opdracht van Stam Elektrotechniek, die<br />

de producten installeerde. Al vanaf de oprichting<br />

van Vercoma in 1978 is dit een vaste partner.<br />

‘We begeleiden de installateur bij het project<br />

en stellen vooraf installatieschema’s op. We<br />

nemen de programmering uit handen en<br />

leveren een plug-and-play product’<br />

Uniek in Nederland<br />

Als deurcommunicatiesysteem werd de serie<br />

iPlusBUS van BEOVIEW geleverd. Dit is een Full-<br />

IP systeem, maar met een traditionele bus infrastructuur.<br />

De bewoners ervaren veiligheid én<br />

comfort. Ze zien op het 7” touchscreen wie er bij<br />

de hoofdentree staat en kunnen zelf beslissen wie<br />

ze wel of niet binnenlaten. Vercoma is de enige<br />

leverancier in Nederland die een Full-IP deurcommunicatiesysteem<br />

levert met een simpele Cat5E<br />

bus-infrastructuur. Arjan Schouten, manager sales<br />

& service, legt uit: “Een IP-systeem was voorheen<br />

altijd sterbekabeld, wat heel veel invloed heeft op<br />

de aanleg. Nu heb je geen extra bekabeling meer<br />

nodig en het systeem is bovendien 100% stekerbaar.<br />

Het is dus juist enorm snel te installeren.<br />

Deze oplossing is uniek in de markt.”<br />

Toekomstproof<br />

Wanneer het systeem uitgebreid of aangepast<br />

moet worden, dan is dat geen probleem. Door<br />

middel van kosteloze firmware updates is het<br />

systeem flexibel aan te passen en dus ook geschikt<br />

voor in de toekomst. Bovendien is er een<br />

onbeperkt aantal aansluitingen mogelijk met onbeperkte<br />

afstanden. Ook het aantal gelijktijdige<br />

gesprekskanalen is praktisch onbeperkt. Wanneer<br />

daarvoor gekozen wordt, kan het systeem op afstand<br />

gemonitord en geüpdatet worden. Een andere<br />

optie is de gratis BCall-app, waarmee bewoners<br />

overal ter wereld op hun smartphone kunnen<br />

zien wie er aan de deur staat, een gesprek kunnen<br />

voeren en desgewenst de deur kunnen openen.<br />

Het Nexa Inox code-scroll camera-spreek-luisterpaneel.<br />

60 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


SCHALKSTAD HAARLEM<br />

Bewoners zien direct wie er aan de hoofdentree staat.<br />

Adviseur en samenwerkingspartner<br />

Vercoma leverde het systeem aan Stam, maar is<br />

tegelijkertijd een adviseur en samenwerkingspartner,<br />

vertelt Schouten. “We begeleiden de installateur<br />

bij het project en stellen vooraf installatieschema’s<br />

op. We nemen de programmering<br />

uit handen en leveren een plug-and-play product<br />

aan de installateur. Wij gaan geen uitdaging uit<br />

de weg. Nee is geen antwoord voor ons. Stam en<br />

Vercoma kennen elkaar al heel lang en we hebben<br />

aan enkele woorden genoeg om er samen een succesvol<br />

project van te maken.” ❚<br />

Niet iedereen wordt blij<br />

van Beoview deurcommunicatie!<br />

U hoeft niet in sprookjes te geloven om te zien hoe geweldig<br />

iPlusBUS van Beoview is: als enige full-IP deurcommunicatiesysteem<br />

met een simpele bus-architectuur, lukt het iPlusBUS<br />

om zowel installateurs, adviseurs én ge<strong>bouw</strong>beheerders blij<br />

te maken. Hoe? Vraag het onze verkoopconsultants:<br />

Bel 075 - 62 17 628 of kijk op vercoma.nl/beoview<br />

Vercoma. Kom verder<br />

Volledig stekerbaar<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 61


EINDHOVENSE STUDENTEN WERKEN<br />

AAN HET DUURZAAMSTE HUIS<br />

Op het complex van de Technische Universiteit Campus in Eindhoven werken studenten aan het duurzaamste huis. Attema, Van Hees en O-Nexus<br />

helpen de studenten in de vorm van een innovatieve installatie met een maatwerk groepenkast, inclusief een geïntegreerd energiemanagementsysteem.<br />

Tekst Tim van Dorsten | Beeld Attema en VIRTUe<br />

Volgend jaar juni vindt in het Duitse Wuppertal de Solar Decathlon 2022<br />

plaats. Daar strijden 18 teams uit 11 verschillende landen om wie de duurzaamste<br />

woning kan <strong>bouw</strong>en. Namens Nederland doet onder meer het team<br />

VIRTU/e mee: studenten van de Technische Universiteit Eindhoven en Fontys<br />

Hogeschool zorgen voor een duurzame, modulaire woning die begin volgend<br />

jaar al naar Duitsland wordt verscheept.<br />

Bij de totstandkoming van deze woning krijgt team VIRTU/e hulp van diverse<br />

bedrijven. Zo kreeg Robert Woudenberg, salesmanager <strong>Installatie</strong> en<br />

Bouw bij Attema, van de studenten de vraag of Attema wilde meedenken<br />

over de elektrotechnische installatie. “Wij werken graag samen, en zeker met<br />

studenten, want we zien hen als de toekomst”, vertelt hij. “Daarnaast krijgen<br />

we inspiratie van ze. Daarom hebben we direct deze samenwerking omarmd.”<br />

‘De woning is energieneutraal,<br />

dankzij de groepenkast met<br />

energiemanagementsysteem’<br />

Energiemanagementsysteem<br />

Om te zorgen voor een goed, slim en uitgewerkt installatieplan voor deze<br />

duurzame woning betrok Woudenberg het Tilburgse installatiebedrijf Van<br />

Hees. Daarnaast <strong>bouw</strong>de Attema, in samenwerking met O-Nexus, een groepenkast<br />

voor dit project met een uitgekiend energiemanagementsysteem.<br />

“Dit systeem is veilig, flexibel en geschikt voor alle huidige en toekomstige<br />

prestatienormen”, geeft Woudenberg aan.<br />

De meetpunten van dit monitoringssysteem zijn volledig afgestemd op het<br />

ontwerp van deze woning, die voorzien is van zonnepanelen en -boilers, een<br />

warmtepomp en een ventilatiesysteem. “Alle data komen samen in de module<br />

van O-Nexus en worden opgeslagen in de O-Nexus Cloud. Zo worden energieverbruik<br />

en -prestaties gemonitord, gerapporteerd en geoptimaliseerd. Dit<br />

geeft het systeem de mogelijkheid om ervoor te zorgen dat het energieverbruik<br />

met 20 procent daalt”, vertelt Woudenberg. “Op dit moment wordt de<br />

meeste energie ’s avonds verbruikt, met het opladen van een elektrische auto,<br />

televisie kijken, gamen en het gebruik van de vaatwasser. Dit systeem maakt<br />

inzichtelijk wanneer de meeste duurzaam opgewerkte energie beschikbaar is,<br />

namelijk overdag. De bewoner kan hier automatisch of zelstandig via een app<br />

gebruik van maken en bijvoorbeeld overdag de wasmachine of de vaatwasser<br />

aanzetten.”<br />

Behalve zonnepanelen, een zonneboiler en een warmtepomp beschikt de luchtdichte<br />

woning ook over een kleine vijver bovenop het dak. Deze vijver is in<br />

eerste instantie bedoeld om de planten, die ook op het dak staan, te irrigeren.<br />

Daarnaast kan dit water worden gebruikt om de wc door te spoelen, geeft Woudenberg<br />

aan. “Een koppeling met Weeronline maakt dit mogelijk. Dit gebeurt<br />

als er regen op komst is, want dan wordt de vijver ook weer gevuld.”<br />

Stekerbaar<br />

Vrijdag 8 oktober vond de officiële presentatie plaats van deze duurzame<br />

woning. Inmiddels werken de studenten aan optimalisaties. Eén hiervan heeft<br />

betrekking op de ‘slimme’ groepenkast, vertelt Woudenberg. “Nu is de groepenkast<br />

nog aangesloten met standaard kabels, maar dit moet stekerbaar<br />

worden. Hierbij hebben we de hulp gevraagd van het bedrijf Isolectra, dat een<br />

uitgebreid assortiment Wieland-producten voert. Dit zijn materialen die zijn<br />

ontwikkeld voor ‘plug & play’-installaties voor de woning- en utiliteits<strong>bouw</strong>.<br />

Ook de groepenkast moet namelijk demontabel zijn.”<br />

De duurzame woning heeft een ‘plug & play’-groepenkast voorzien van een<br />

uitgekiend energiemanagementsysteem. (Beeld: VIRTUe)<br />

Voor Attema is dit project enorm leerzaam geweest, vindt hij. “Dit huis heeft<br />

nu een toekomstbestendige installatie, die eenvoudig demontabel en uit te<br />

62 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


De duurzame woning van team VIRTUe. (Beeld: VIRTUe)<br />

breiden is. Daarnaast is deze duurzame woning voorzien van een ‘plug &<br />

play’-groepenkast met een energiemanagementsysteem, waardoor de woning<br />

ook energieneutraal is. Dit is een belangrijke stap, want we zijn op weg<br />

naar een complete energietransitie. Ik verwacht dan ook in Wuppertal meer<br />

nieuwe ontwikkelingen te gaan zien, waarvan wij kunnen leren.” Solar Decathlon<br />

2022 bestaat uit tien wedstrijden, waaronder architectuur, energie,<br />

betaalbaarheid, comfort en innovatie. Voor de winnaar staat met name de<br />

eer op het spel. ❚<br />

INSTALLATIE VOLGENS ATTEMA<br />

BENG installeren: eenvoudig én aantoonbaar<br />

De praktische alles-in-één oplossing van Attema en O-Nexus<br />

De BENG-totaaloplossing<br />

• Maatwerk groepenkast met geïntegreerd<br />

energiemanagementsysteem<br />

• Geschikt voor nieuw<strong>bouw</strong>- en<br />

renovatiewoningen<br />

• Plug & play<br />

• Overzichtelijke dashboards;<br />

meten is weten!<br />

• Inzicht in preventief onderhoud<br />

• Veilig, flexibel en geschikt voor alle<br />

huidige en toekomstige prestatienormen<br />

Scan de QR-code<br />

om de animatie<br />

‘BENG’ te bekijken<br />

Plug & Play<br />

Onafhankelijk en open platform<br />

Lage Total Cost of Ownership<br />

Meer info? Kijk op www.attema.com<br />

Vernieuwende ideeën voor ’n veranderende wereld.<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 63


GELUIDSOVERLAST BUITENUNITS INDAMMEN<br />

MET MODULAIRE GELUIDSSCHERMEN<br />

De eisen voor het geluidsniveau van buitenunits van onder meer warmtepompen, airco’s en luchtbehandelingskasten op de erfgrens zijn<br />

eerder dit jaar weer aangescherpt tot maximaal 40 dB. In veel situaties is het onmogelijk om met een standaard buitenunit aan deze eisen te<br />

voldoen. ModuBar heeft de oplossing met zijn modulaire geluidsschermen. Prettige bijkomstigheid is bovendien dat het zicht wordt ontnomen<br />

op deze vaak minder fraaie buitenunits.<br />

Tekst Roel van Gils | Beeld ModuBar<br />

De warmtepompmarkt vertoont een blijvend<br />

sterke groei in aantallen en in warmteproductie.<br />

“Nederland verduurzaamt in snel tempo”, merkt<br />

ook Arjan Kick, projectmanager bij ModuBar. “De<br />

opmars van de warmtepomp heeft namelijk een<br />

negatief bijeffect: geluidsoverlast door de buitenunit.<br />

Reden voor de overheid om paal en perk te<br />

stellen. Sinds de laatste wijziging van het Bouwbesluit<br />

is bepaald dat de buitenunit in vollast<br />

maximaal 40 dB mag produceren op de erfgrens.<br />

Zeker in dichtbevolkte gebieden is dat niet haalbaar,<br />

omdat de units zelf flink meer geluid produceren.<br />

Dat betekent dat de installatie moeten<br />

worden afgeschermd zodat de 40dB niet worden<br />

overschreden, zo stelt de overheid.”<br />

‘De geluidsschermen zijn modulair van<br />

opzet, oneindig recyclebaar en bieden<br />

standaard een hoge geluidsabsorptie en<br />

hoge geluidsisolatie’<br />

Modulair<br />

Als producent van hoogwaardige geluidsschermen<br />

is ModuBar hierop ingesprongen en is een<br />

tweetal esthetische fraaie, maar zeer betaalbare<br />

oplossingen ontwikkeld. Het gaat om de Noise-Reducer<br />

en het Kokowall HA-Minwol geluidsscherm.<br />

Kick: “Beide oplossingen zijn zeer effectief in het<br />

dempen van het geluid en worden bijvoorbeeld<br />

ook toegepast langs spoor- en snelwegen. Het<br />

unieke aan de Kokowall is de additionele kokosafwerking<br />

die je kunt laten begroeien met klimop.”<br />

De geluidsschermen zijn modulair van opzet, on-<br />

Noise-Reducer.<br />

64 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


Kokowall HA-Minwol geluidsscherm.<br />

eindig recyclebaar en bieden standaard een hoge<br />

geluidsabsorptie (Dla = 11/17dBA) en hoge geluidsisolatie<br />

(Rw = 30dBA) dankzij een kern van<br />

steenwol aan de binnenzijde en een plastisolplaat<br />

aan de buitenzijde. “Indien nodig kunnen we variëren<br />

met de dikte van de panelen om tot hogere<br />

isolatie- en absorptiewaardes te komen. De panelen<br />

zijn getest door Peutz en TNO en bieden een<br />

gegarandeerde geluidsdemping.”<br />

De plastisol gecoate staalplaat is in 21 verschillende<br />

kleuren leverbaar, maar een afwerking met<br />

zinken fels- of gecoate golfplaten behoort ook<br />

tot de mogelijkheden, vervolgt Kick. “Voor elk<br />

ge<strong>bouw</strong>ontwerp kunnen we dus een passende<br />

geluidswerende oplossing realiseren. Datzelfde<br />

geldt voor de montagemethodes. De geluidsschermen<br />

kunnen verankerd worden aan een betonnen<br />

dakconstructie, een eventueel aanwezige<br />

staalconstructie op het dak, op een betonvoet of<br />

gefundeerd in de grond.” ❚<br />

ModuBar BV<br />

Modular Barrier Systems<br />

GELUIDSSCHERMEN RONDOM<br />

MACHINES EN INSTALLATIES<br />

Effectief,<br />

voordelig en modulair<br />

systeem!<br />

Voor meer informatie:<br />

www.modubar.nl<br />

info@modubar.nl<br />

0174-244838<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 65


VICTAULIC<br />

UW PARTNER VOOR<br />

HVAC PROJECTEN<br />

VICTAULIC<br />

INSTALLATIEKLARE<br />

VLINDERAFSLUITER<br />

KOPPELINGSTECHNOLOGIE VOOR BUIZEN<br />

MET GEGROEFDE UITEINDEN:<br />

• Snelheid en gemak van installatie<br />

• Eenvoudig in onderhoud en uitbreiding<br />

van het systeem<br />

• Demping van geluid en trillingen<br />

• Veilig en betrouwbaar<br />

• 3D-modeling Victaulic tools voor REVIT<br />

• Kwalitatieve en duurzame produkten<br />

Maak uw werk makkelijker, veiliger en<br />

verlaag totale installatiekosten zonder aan<br />

betrouwbaarheid of efficiëntie in te boeten.<br />

Of neem direct contact op met de Victaulic<br />

vertegenwoordiger voor <strong>NL</strong><br />

Gillian.deLeeuw@victaulic.com<br />

Krimp Uitzetting Hoekverdraaling<br />

www.victaulic.com<br />

© <strong>2021</strong> VICTAULIC COMPANY. ALL RIGHTS RESERVED.


UTRECHT CENTRAL PARK<br />

KANTOORTOREN MET IN HET MIDDEN EEN PARK<br />

​EEN ZEER BIJZONDERE WERKPLEK<br />

Een kantoorge<strong>bouw</strong> van 90 meter hoog in het midden van Nederland met een heus park erin op 45 meter hoogte. Het klinkt futuristisch, maar<br />

het pand werd onlangs opgeleverd. Central Park in Utrecht werd op 6 oktober officieel geopend door André Kuipers. HOMIJ verzorgde alle<br />

technische installaties in het kantoorge<strong>bouw</strong> en de parkeergarage.<br />

Tekst Desiree Pennings | Beeld HOMIJ<br />

Central Park ligt vlak naast Station Utrecht Centraal<br />

en is daarmee misschien wel het meest centraal<br />

gelegen kantoorge<strong>bouw</strong> van Nederland. Wat<br />

de toren absoluut bijzonder maakt, is de natuur<br />

die erin geïntegreerd is, en dat midden in de stad.<br />

Op 45 meter hoogte ligt een park dat twee verdiepingen<br />

telt, omgeven door glas. Hier kun je een<br />

wandeling maken om even bij te komen van het<br />

harde werken of elkaar ontmoeten in een groene<br />

omgeving. Het uitzicht is bovendien fantastisch.<br />

Om nog meer natuur naar het ge<strong>bouw</strong> toe<br />

te brengen, zijn er voorzieningen in en om<br />

het ge<strong>bouw</strong> getroffen voor verschillende diersoorten,<br />

zoals vleermuiskasten en nestplaatsen<br />

voor huismussen en gierzwaluwen.<br />

Klaar voor de toekomst<br />

De kantoren werden casco opgeleverd, zodat<br />

huurders hun werkomgeving helemaal naar eigen<br />

wens en flexibel kunnen inrichten. Central<br />

Park telt 23 verdiepingen met een vloeroppervlak<br />

van gemiddeld 1.300 m 2 . De installaties zijn<br />

zo ingericht dat ze zowel horizontaal als verticaal<br />

verbonden kunnen worden. Veranderingen in de<br />

toekomst zijn dus eenvoudig op te vangen. “We<br />

hebben in juli 2018 de opdracht gekregen. Na<br />

een voorbereiding zijn we begin 2019 gestart<br />

met de werkzaamheden in de fundering en kelders”,<br />

vertelt Ramon van Vliet, projectmanager<br />

bij HOMIJ Technische <strong>Installatie</strong>s. “Aan het begin<br />

van het project hebben we met het team naast<br />

de scope gekeken naar de uitdagingen en mogelijke<br />

risico’s. Na onderzoek kwamen de korte<br />

<strong>bouw</strong>periode en transport in een binnenstedelijk<br />

gebied als mogelijke risico’s naar boven.<br />

Met een korte <strong>bouw</strong>tijd moet je snel monteren.<br />

Hier had de prefabricatie van installatiedelen in<br />

onze speciaal ingerichte werkplaats een significant<br />

voordeel. Dat we daardoor minimale transportbewegingen<br />

hoefden te maken, was een<br />

bijkomend voordeel.”<br />

68 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


CENTRAL PARK UTRECHT<br />

Een kantoorge<strong>bouw</strong> van 90 meter hoog in het midden van Nederland met een heus park erin op 45 meter<br />

hoogte. Het klinkt futuristisch, maar het pand werd onlangs opgeleverd.<br />

De parkeergarage onder het kantoorge<strong>bouw</strong> heeft<br />

drie parkeerlagen onder het maaiveld en twee lagen<br />

erboven. In de bovenste drie parkeerlagen zijn<br />

de diverse technische ruimtes gerealiseerd, zoals<br />

de binnenkomst van de nutsvoorzieningen, WKO<br />

en sprinklerruimte. Ook bieden deze lagen ruimte<br />

voor een fietsenstalling en logistieke functies.<br />

Hoge energieprestatie<br />

De duurzaamheidsambitie was direct erg hoog.<br />

Er werd ge<strong>bouw</strong>d volgens de eisen voor BREEAM<br />

‘Excellent’. Daarom wordt er gebruik gemaakt van<br />

energiezuinige installaties, submeters voor energie<br />

en water, energiezuinige liften en verlichting,<br />

Wat de toren absoluut bijzonder maakt, is de natuur<br />

die erin geïntegreerd is.<br />

‘De installaties zijn zo ingericht dat<br />

ze zowel horizontaal als verticaal verbonden<br />

kunnen worden’<br />

PV-panelen op het dak en maatregelen om water<br />

te besparen. De energieprestatie van het ge<strong>bouw</strong><br />

is dan ook 21% beter dan vereist volgens het<br />

Bouwbesluit. Voor HOMIJ betekende dit dat er<br />

een aantal uitdagingen in te vullen waren. Van<br />

Vliet: “De implementatie van de installaties in de<br />

<strong>bouw</strong> was uitdagend. Tevens hebben de weersomstandigheden<br />

het ons extra moeilijk gemaakt.<br />

Mede daardoor ben ik zeer tevreden en extra trots<br />

op ons team. Bouwen doe je samen; we hebben<br />

een goede samenwerking met elkaar en de onderaannemers<br />

ervaren. We hebben het project binnen<br />

alle randvoorwaarden samen tot een succes<br />

gebracht. Het resultaat mag er zijn!” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 69


UTRECHT CENTRAL PARK<br />

CENTRAL PARK, UTRECHT:<br />

BREEAM ‘EXCELLENT’ MEDE DANKZIJ<br />

DUURZAME W-INSTALLATIE<br />

Het Utrechtse kantoorge<strong>bouw</strong> Central Park wordt een moderne werkomgeving op één van de meest centraal gelegen locaties van Nederland.<br />

In opdracht van HOMIJ installeerde Beck & v.d. Kroef de W-installaties, waaronder alle drinkwaterinstallaties, vuilwaterinstallaties en de<br />

hemelwaterinstallatie. Het bedrijf leverde en installeerde het complete sanitair ‘van de leidingen tot aan de toiletpot’.<br />

Tekst Desiree Pennings | Beeld Beck & v.d. Kroef<br />

In de parkeergarage werden vuilwaterputten en een olie-benzineafscheider aangebracht.<br />

Beck & v.d. Kroef begon in 1898 als loodgietersbedrijf<br />

en is actief met het ontwerpen en installeren<br />

van sanitaire installaties. Deze worden gerealiseerd<br />

inclusief hemelwaterafvoer, riolering,<br />

waterleidingen en bijbehorende brandbeveiliging.<br />

Dit wordt gedaan door goed opgeleide medewerkers<br />

die ook het onderhoud van de installaties op<br />

zich nemen.<br />

In 2019 startte Beck & v.d. Kroef met de werkzaamheden<br />

bij Central Park. De stort aan het begin van<br />

‘Het water kan helemaal niet lopen wanneer<br />

er niemand in de ruimte is’<br />

het project verliep al meteen vrij snel, vertelt projectleider<br />

Tom Stadman. “Omdat we steeds mee<br />

moesten gaan met de <strong>bouw</strong>, waren er wel wat<br />

uitdagingen. We hebben bijvoorbeeld een aantal<br />

vuilwaterputten en een olie-benzineafscheider aangebracht<br />

in de parkeergarage. Er kan immers olie<br />

of benzine op het wegdek terecht komen wanneer<br />

auto’s de parkeergarage in rijden. Dat loopt dan<br />

de zijleidingen in, zodat het niet in het hemelwater<br />

terechtkomt. Het aanbrengen van deze installatie<br />

moest op een minimale hoogte en dat vormde een<br />

uitdaging, want je hebt wel een stuk afschot nodig<br />

70 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


CENTRAL PARK UTRECHT<br />

Beck & v.d. Kroef installeerde het volledige sanitair, van de leidingen tot aan de toiletpotten en kranen.<br />

bij vuilwaterafvoer. Het was best even spannend<br />

of dat allemaal goed zou passen. Gelukkig konden<br />

we dat met onze ervaring goed uitvoeren en in juni<br />

<strong>2021</strong> is alles naar wens opgeleverd.”<br />

Waterbesparing<br />

Met het oog op waterbesparing kreeg het sanitair<br />

een aantal aanpassingen, zoals infraroodkranen<br />

die automatisch water afgeven wanneer iemand<br />

een hand eronder houdt. De toiletten kregen 6 liter<br />

reservoirs en het licht in de sanitaire ruimtes wordt<br />

volautomatisch aangestuurd door sensoren. Stadman:<br />

“Het ge<strong>bouw</strong> is volgens BREEAM ‘Excellent’-<br />

eisen ge<strong>bouw</strong>d en het water kan dus helemaal niet<br />

lopen wanneer er niemand in de ruimte is. De installatie<br />

voldoet hiermee aan zeer strenge eisen.”<br />

Samenwerking<br />

Beck & v.d. Kroef voerde de werkzaamheden uit<br />

in opdracht van HOMIJ en werkte daarnaast veel<br />

samen met aannemer Wessels Zeist. “We hebben<br />

in het verleden al meerdere opdrachten gedaan<br />

met HOMIJ, dus onze medewerkers zijn bekend<br />

met elkaar en weten goed samen te werken”, aldus<br />

Stadman. ❚<br />

Sinds 1898 toonaangevend in de installatietechniek<br />

Modern vakmanschap<br />

gestoeld op ruim<br />

120 jaar ervaring<br />

Printerstraat 21 1033 RT Amsterdam • 020-6824385 • info@beckvdkroef.nl • beckvdkroef.nl<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 71<br />

00029113001 - BECK EN VD KROEF.indd 1 22-10-21 15:24


THEMA VLOERVERWARMING<br />

HOOGWAARDIGE VLOERVERWARMING EN -KOELING VAN A TOT Z<br />

JONG BEDRIJF MET EEN BAK ERVARING<br />

Als iemand weet wat een installateur nodig heeft voor het aanleggen van goede vloerverwarming en -koeling, dan is het Klimaatvloeren Nederland<br />

wel. De medewerkers die hier werken hebben de nodige ervaring in huis, ook al is het bedrijf nog erg jong. Ido van Maldegem startte<br />

het in juli <strong>2021</strong>. Binnen Klimaatvloeren Nederland wordt alles in eigen beheer gedaan: van ontwerp tot uitvoering. Zo wordt het beste resultaat<br />

geleverd voor zowel Klimaatvloeren Nederland als de installateur.<br />

Tekst Desiree Pennings | Beeld Klimaatvloeren Nederland<br />

Klimaatvloeren Nederland verzorgt de complete<br />

vloerverwarmingsinstallatie voor zowel grote als<br />

kleine projecten. Daarbij wordt nauw samengewerkt<br />

met de installateur. Beide partijen willen immers<br />

dat de installatie helemaal volgens opdracht,<br />

ontwerp en de geldende kwaliteitseisen wordt uitgevoerd.<br />

“Wij leveren enkel business-to-business,<br />

dus niet aan particulieren. Onze opdrachtgevers<br />

zijn professionele cv-installateurs. Hen willen we<br />

helpen met zowel materiaal als montage. We zijn<br />

bijzonder gedreven in seriematige woning<strong>bouw</strong>,<br />

waaronder appartementen. Niet alleen grondgebonden<br />

woningen, maar ook hoog<strong>bouw</strong>. Daarnaast<br />

doen we diverse utiliteitsge<strong>bouw</strong>en”, zegt<br />

Van Maldegem.<br />

Onderdeel van de complete<br />

W-installatie<br />

Zijn bedrijf verzorgt de precieze data voor elk project,<br />

die op de tekeningen en verlegplannen gezet<br />

worden, zoals vloerop<strong>bouw</strong>, temperaturen, groepslengten,<br />

debieten, drukverlies en de benodigde<br />

materialen. “Wij realiseren de vloerverwarming<br />

als onderdeel van de complete W-installatie. Onze<br />

dienst begint met het bepalen van de uitgangspunten.<br />

Daarmee kunnen we al een prijs maken.<br />

Als vervolgens het ontwerp gemaakt kan worden,<br />

dan begint dat met het verzorgen van een legplan”,<br />

aldus Van Maldegem.<br />

Flexibel<br />

Om tot het meest efficiënte legpatroon te komen,<br />

gebruikt Klimaatvloeren Nederland een speciaal<br />

De vloerverwarming wordt geïnstalleerd als onderdeel van de complete W-installatie.<br />

72 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


VLOERVERWARMING THEMA<br />

‘Wij houden ons<br />

aan de planning<br />

waar de installateur<br />

zich aan<br />

moet houden’<br />

ontwerpprogramma. In het leveren en monteren<br />

is het bedrijf vervolgens enorm flexibel. Dit wordt<br />

nauwkeurig ingepast in het <strong>bouw</strong>proces, zodat<br />

er geen strubbelingen ontstaan. Van Maldegem:<br />

“Wij houden ons aan de planning waar de installateur<br />

zich aan moet houden. Die flexibiliteit<br />

weten we te bereiken, doordat we al jaren ervaring<br />

hebben in het vak. In het verleden heb ik<br />

bij diverse installatiebedrijven gewerkt. In 2008<br />

ben ik me gaan specialiseren in vloerverwarmingen.<br />

In 2017/2018 heb ik Provarmo opgericht in<br />

loondienst. Dit jaar ben ik helemaal voor mezelf<br />

begonnen, omdat ik de tijd daar rijp voor vond.”<br />

Zoals de naam al zegt, spreekt Klimaatvloeren Nederland liever over klimaatvloeren dan over vloerverwarming.<br />

Duurzaam<br />

Vanuit Breukelen wordt gewerkt door heel Nederland.<br />

Daarbij is duurzaamheid voor Kimaatvloeren<br />

Nederland een belangrijk aspect. Producten worden<br />

geleverd met zo min mogelijk verpakkingsmaterialen,<br />

zodat afvalstromen en kosten beperkt<br />

blijven. Nadat de medewerkers de klimaatvloeren<br />

vakkundig hebben gemonteerd, verzorgen zij een<br />

revisiepakket, zodat de opdrachtgever alle documenten<br />

compleet kan maken. ❚<br />

De nieuwe betrouwbare<br />

partner voor<br />

al uw projecten met<br />

klimaatvloeren.<br />

Uw project<br />

is onze zorg.<br />

Voor vakmanschap en ervaring<br />

Klimaatvloeren Nederland bv<br />

De Corridor 16 F • 3621 ZB Breukelen<br />

0346 - 725 994 • info@klimaatvloerennederland.nl<br />

www.klimaatvloerennederland.nl<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 73<br />

Naamloos-6 1 30-09-<strong>2021</strong> 16:42


THEMA VLOERVERWARMING<br />

EXPERTISE CENTRUM<br />

VOOR VLOERVERWARMING<br />

Als eerste fabrikant van vloerverwarming in Nederland opent Robot<br />

Vloerverwarming B.V. een Expertise Centrum voor installateurs,<br />

klimaatadviseurs, groothandelaren en instanties die op zoek zijn naar<br />

praktisch toepasbare kennis op het gebied van vloerverwarming. Het<br />

Expertise Centrum staat onder leiding van Marc Heusinkveld.<br />

Tekst en beeld Robot Vloerverwarming<br />

De nieuwe fabriek in Bladel waar ook het Expertise Centrum gevestigd is.<br />

Het terugdringen van de CO 2<br />

-uitstoot, een reductie<br />

van het energieverbruik én overschakelen op<br />

duurzame energie: ‘Nederland’ heeft het er druk<br />

mee! Het toverwoord: energietransitie! Een verandering<br />

die je niet los kunt zien van innovatie. Het<br />

is absoluut van groot belang dat de opwekking<br />

van warmte of koude, de distributie ervan én de<br />

afgifte optimaal op elkaar zijn afgestemd. Om dat<br />

voor elkaar te krijgen, verdwijnen oude technieken<br />

geleidelijk uit beeld en worden nieuwe technieken<br />

geïntroduceerd en geoptimaliseerd.<br />

van de cementdekvloer, de diameter van de vloerverwarmingsbuis<br />

en de vloerafwerking zijn bepalend<br />

voor de totale afgifte.<br />

Robot biedt verschillende<br />

trainingen op maat:<br />

Trainingen voor de installateurs<br />

Robot hecht veel belang aan de technische kennis<br />

van haar installateurs en streeft er dan ook naar<br />

hen de beste ondersteuning en service te bieden.<br />

Vanuit deze optiek opent Robot, naast de online<br />

en on-site trainingen, nu ook een trainingscentrum<br />

in Bladel. Het ontwerpen, het berekenen en<br />

het waterzijdig inregelen van verschillende vloerverwarmingssystemen<br />

zijn onderwerpen die zeker<br />

behandeld zullen worden. Datzelfde geldt voor<br />

het leren zien van verbanden tussen vermogen,<br />

temperaturen, volumestromen en drukverliezen.<br />

Duidelijk is dat elk deel van de installatie optimaal<br />

moet worden gedimensioneerd, geïnstalleerd<br />

en ingeregeld. Dan praat je niet alleen over<br />

de opwekking, maar zeker ook over zaken als<br />

distributie en afgiftesysteem. Die laatste verdient<br />

zeker meer aandacht.<br />

De afgifte van een vloerverwarmingssysteem is<br />

van vele factoren afhankelijk. Een aantal daarvan<br />

zijn bij de meesten wel bekend, zoals de verlegafstand<br />

en watertemperatuur. Maar ook de dikte<br />

Voor de trainingen wordt gebruik gemaakt van de modernste technieken.<br />

74 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


VLOERVERWARMING THEMA<br />

Trainingen voor klimaatadviseurs<br />

Het Robot Expertise Centrum is ook het kenniscentrum<br />

voor adviseurs. Zij kunnen met al hun<br />

technische vragen bij het centrum terecht. Afgifteberekeningen,<br />

verlegtekeningen, drukverliesberekeningen<br />

en uiteraard de bestekteksten worden door<br />

het Expertise Centrum aangeleverd. BIM speelt een<br />

belangrijke rol in de HVAC-installaties. De modellen<br />

van Robot Vloerverwarming zijn beschikbaar in<br />

RFA, IFC en DWG-formaat. Uiteraard worden aan<br />

adviseurs ook maatwerk trainingen aangeboden.<br />

Trainingen voor woningcorporaties<br />

Woningcorporaties staan de komende jaren voor<br />

belangrijke beslissingen. Hoe gaan we ons<br />

woningaanbod verduurzamen? Vaak wordt in<br />

dat geval enkel gekeken naar de opwekking.<br />

Onterecht uiteraard. De prestatie van het gehele<br />

systeem (opwekking, distributie en afgifte)<br />

moet optimaal op elkaar zijn afgestemd, met<br />

het uiteindelijke doel een lage energierekening<br />

voor de huurder en een labelverbetering voor de<br />

woningcorporatie.<br />

Afgifteberekeningen, verlegtekeningen, drukverliesberekeningen en uiteraard de bestekteksten worden door het<br />

Expertise Centrum aangeleverd.<br />

‘Een op de juiste wijze geplaatst<br />

en gecertificeerd systeem biedt de<br />

eindgebruiker een hoge mate van zekerheid’<br />

Tijdens de training wordt ingegaan op het gebruik<br />

van de modernste technieken. Uiteraard krijgen<br />

de bezoekers een mogelijkheid om een ‘kijkje in<br />

de keuken te nemen’. Ook hier zal men versteld<br />

staan van de mate van automatisering en de borging<br />

van de kwaliteit.<br />

Onderzoek en certificering<br />

Het Robot Expertise Centrum voert ook onderzoek<br />

uit. Vaak gebeurt dit in nauwe samenwerking met<br />

onafhankelijke laboratoria zoals Kiwa Nederland.<br />

Uit recent onderzoek blijkt dat de composiet LTC<br />

verdelers en de composiet Solid verdelers een significant<br />

lager warmteverlies hebben dan stalen<br />

verdelers van andere fabrikanten. Deze reductie<br />

loopt op tot maar liefst 44%! Ook op het vlak van<br />

certificering wordt het Expertise Centrum ingezet.<br />

Immers, een op de juiste wijze geplaatst en gecertificeerd<br />

systeem biedt de eindgebruiker een hoge<br />

mate van zekerheid. ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 75


NUNSPEET NESTLÉ<br />

VIRTUELE IN PLAATS VAN FYSIEKE NAREGELINGEN VOOR NIEUWBOUW NESTLÉ IN NUNSPEET<br />

DE TOEKOMST IS VIRTUEEL<br />

Nestlé, wereldleider op het gebied van Nutrition, Health & Wellness, breidt haar productiecapaciteit steeds verder uit. Zo beschikt de fabriek<br />

in Nunspeet, waar babyvoeding en halffabricaten geproduceerd worden voor de Nederlandse en Europese markt, vanaf medio november over<br />

een ruimer warehouse én nieuw kantoor. In opdracht van Nestlé realiseerde vanPanhuis (onderdeel van TOP <strong>Installatie</strong>groep) de complete<br />

ge<strong>bouw</strong>gebonden installatie voor deze uitbreiding. Om een optimale klimaatregeling in de kantoorruimtes mogelijk te maken, zocht de Hoogeveense<br />

installateur de samenwerking met Smartics en Belimo.<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld vanPanhuis en Belimo<br />

“Conform ons OBO (ontwerpen, <strong>bouw</strong>en, onderhouden)<br />

principe hebben wij de elektrotechnische<br />

en werktuig<strong>bouw</strong>kundige installaties in de<br />

uitbreiding verzorgd”, vertelt Peter Moddejongen,<br />

projectleider bij vanPanhuis Hoogeveen. “Voor<br />

de klimatisering van het warehouse zijn twee cvketels<br />

geïnstalleerd in de technische ruimte van<br />

het nieuwe kantoor. Als afgiftesysteem is gekozen<br />

voor cv-gevoede heaters. Het kantoor wordt<br />

verwarmd middels vloerverwarming in combinatie<br />

met fancoilunits. Op het dak hebben wij een<br />

koelmachine geplaatst, die het vloerverwarmingssysteem<br />

en de fancoilunits in de zomermaanden<br />

van koude voorziet. Voor de klimaatregeling in de<br />

kantoren zochten we een eenvoudig te bedienen<br />

en (kosten)efficiënte oplossing, die bovendien<br />

eenvoudig en snel gemonteerd kon worden. Deze<br />

oplossing vonden we bij Smartics, dat twee weken<br />

later al de regeltechniek voor het ge<strong>bouw</strong>beheersysteem,<br />

de primaire installaties en de naregelingen<br />

heeft geleverd.”<br />

De technische ruimte in het kantoor.<br />

76 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


NESTLÉ NUNSPEET<br />

‘Dit project toont aan dat onze reeds in 2009<br />

geïntroduceerde 6-Weg regelkogelkraan<br />

ook perfect in de hedendaagse virtuele<br />

wereld past’<br />

Virtuele naregelingen<br />

“Het klimaatsysteem in het nieuwe kantoor bestaat<br />

allereerst uit een primaire voorziening voor warmte-<br />

en luchtdistributie, waarvoor wij de regelkast<br />

inclusief automatisering hebben geleverd”, vertelt<br />

Wietse Hut, directeur van Smartics. “Voor de naregelingen<br />

in de ruimtes hebben we een slimmigheidje<br />

uitgehaald. Normaal gesproken wordt een<br />

fysieke naregelaar boven het plafond geplaatst,<br />

verbonden met een ruimtebedieneenheid en middels<br />

kabels aangesloten op de lokale klimaatinstallaties.<br />

Dit is echter een tijdrovend en foutgevoelig<br />

proces, waarvoor we in dit project een slim alternatief<br />

hebben ontwikkeld. Hierbij wordt gebruik<br />

gemaakt van virtuele in plaats van fysieke naregelingen.<br />

De virtuele naregelingen zijn gerealiseerd<br />

met behulp van Belimo apparatuur, die volledig<br />

zelfstandig processen kan regelen. Bovendien is de<br />

apparatuur communicatief via Modbus. En ook de<br />

ruimtebedieneenheden zijn uitgevoerd met Modbus,<br />

waardoor we met behulp van een floormanager<br />

(verdiepingsmanager/verdieping onderstation)<br />

alle communicatielijnen kunnen binnenhalen én de<br />

lokale processen kunnen regelen.” Omdat gebruik<br />

wordt gemaakt van Modbus, was geen extra bekabeling<br />

nodig. Hierdoor was de installatie snel en<br />

eenvoudig, aldus Hut. “vanPanhuis hoefde slechts<br />

nog een communicatiekabel door te verbinden tussen<br />

de regelaars en de ruimtebedieneenheden, tot<br />

aan de floormanager. Daarna kon het systeem al<br />

geautomatiseerd worden.”<br />

Maximale flexibiliteit<br />

Boven de plafonds van de nieuwe kantoorruimtes<br />

zijn 6-Weg EPIV elektrische drukonafhankelijke<br />

regelkogelkranen van Belimo geïnstalleerd, die<br />

warm en koud water krijgen aangereikt vanuit de<br />

primaire installatie. Bovendien zijn in elke ruimte<br />

ruimtebedieneenheden voorzien, aldus Hut. “Qua<br />

beleving verandert er voor de gebruikers dus helemaal<br />

niets. De truc is echter dat de ruimtebedieneenheden<br />

niet meer via een naregelaar zijn<br />

verbonden met de 6-Weg EPIV’s, maar met de<br />

floormanager. Alle intelligentie voor de besturing<br />

zit dus in de floormanager. Bij eventuele herindeling<br />

van de ruimtes in de toekomst kan de gehele<br />

De Belimo 6-Weg EPIV: een intelligente uitvoering met sensorgestuurde debietregeling en bus-communicatie.<br />

installatie gewoon blijven zitten. In de software<br />

kunnen we namelijk eenvoudig de master/slaveregelingen<br />

aanpassen. Daarmee is een flexibele<br />

indeling van de kantoorverdiepingen geborgd.”<br />

Het belang van data<br />

“Dit project toont aan dat onze reeds in 2009 geïntroduceerde<br />

6-Weg regelkogelkraan ook perfect<br />

in de hedendaagse virtuele wereld past”, vertelt<br />

Danny de Laater, manager technical support bij<br />

Belimo. “De afgelopen jaren hebben wij deze regelkogelkraan<br />

steeds verder ontwikkeld, van een<br />

standaard 0-10V aansturing naar een intelligente<br />

uitvoering met sensorgestuurde debietregeling<br />

en bus-communicatie. Zeer belangrijk voor de systeemintegrator<br />

van vandaag is data, en daar kan<br />

deze 6-Weg EPIV uitstekend in voorzien. Zowel via<br />

BACnet als de in dit project gebruikte Modbus.”<br />

Door de geïntegreerde ultrasone volumestroomsensor<br />

wordt onder andere de flow realtime inzichtelijk<br />

gemaakt, vertelt hij. “Op basis hiervan kunnen<br />

niet alleen maximale debieten (V-Max) voor warm<br />

en koud water worden ingesteld, maar ook de hydraulische<br />

inregeling worden verzorgd. Zonder dat<br />

de installateur ter plaatse op een hoogwerker of<br />

steiger hoeft te staan. Een eenvoudige inregeling<br />

op afstand is voldoende, waardoor flink op tijd én<br />

vervoersbewegingen bespaard kan worden. Bovendien<br />

kan veel sneller ingegrepen worden, wat uitstekend<br />

past binnen de duurzaamheidsgedachte<br />

van vandaag.”<br />

Naast de actuele flow-regeling en -bewaking kan<br />

de systeemdata worden benut voor het op afstand<br />

bewaken van mechanische en/of elektronische<br />

overbelasting. Maar ook voor het signaleren van<br />

luchtbellen (zuurstof) in warme en koude leidingen,<br />

op basis waarvan service en onderhoud op maat<br />

uitgevoerd kan worden.<br />

Slimme toepassingen<br />

Ook Hut is ervan overtuigd dat we steeds meer<br />

naar een virtuele wereld zullen gaan. “Nu er een<br />

datakoppeling is met alle componenten, kan veel<br />

meer data verzameld én geanalyseerd worden”,<br />

vertelt hij. “Waar je voorheen alleen een stuursignaal<br />

vanuit de naregeling kon sturen, krijg<br />

je nu ook informatie terug over het aantal liters<br />

per ruimte, bijbehorende klepstanden, et cetera.<br />

Hierdoor kunnen installateurs snel en op afstand<br />

ingrijpen bij klimaatklachten of problemen. Bijvoorbeeld<br />

door het aantal liters te wijzigen. Met<br />

dit project bewijzen we dat vanuit de regeltechniek<br />

hele slimme toepassingen mogelijk zijn, als<br />

je (1) weet wat er beschikbaar is in de markt en<br />

(2) innovatief durft te zijn. In gezamenlijkheid met<br />

vanPanhuis en Belimo hebben we hier uitstekend<br />

invulling aan kunnen geven, binnen de krappe<br />

doorlooptijd én binnen het budget. Op de conventionele<br />

manier had dit niet gekund.” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 77


Stekerbaar installeren,<br />

dat doe je natuurlijk met<br />

De kracht van Hemmink<br />

Met de kant-en-klare geprefabriceerde<br />

kwaliteits-componenten, snoeren of flexibele<br />

kabels met stekers van Adels ben je verzekerd<br />

van installatiegemak. We gaan nog een stapje<br />

verder door jouw project volledig te engineeren.<br />

Deze tekeningen komen we vervolgens in een<br />

persoonlijk gesprek toelichten.<br />

“Wij gebruiken de systemen van<br />

Adels-Contact en door de slimme<br />

verbindingen en overzichtelijke<br />

kleurcoderingen kun je daar in wezen<br />

ook geen fouten mee maken.”<br />

Milo Voolstra, accountmanager<br />

Stekerbaar Installeren voor Hemming BV


WILT U HYGIËNISCH PERFECTE<br />

DRINKWATERINSTALLATIES?<br />

Drinkwaterinstallaties in sanitaire ruimtes moeten aan steeds hogere eisen voldoen. Om het<br />

risico op (corona)besmetting via contactoppervlakken tot een minimum te beperken, stellen<br />

steeds meer gebruikers prijs op een contactloze bediening van wastafelkranen, douchekranen<br />

en wc- en urinoirkranen. Beheerders zoeken op hun beurt actief naar oplossingen om<br />

het legionellabeheer te vereenvoudigen. Met het modulaire Schell Watermanagement Systeem<br />

(SWS) slaat u beide vliegen in één klap, op het moment dat het u uitkomt.<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Schell<br />

‘Dankzij de modulaire<br />

op<strong>bouw</strong> kunnen<br />

beheerders het<br />

systeem op ieder<br />

gewenst moment<br />

uitbreiden’<br />

Het modulaire Schell Watermanagement Systeem (SWS).<br />

Fabrikant van sanitaire kranen en appendages<br />

Schell levert een uitgebreid assortiment hoekregelkranen,<br />

zelfsluitende (elektronische) kranen<br />

en spoelers. “Met onze elektronische kranen kunnen<br />

ge<strong>bouw</strong>beheerders heel eenvoudig het hygiënevraagstuk<br />

invullen”, aldus Xander Bianchi,<br />

Technisch commercieel adviseur bij Schell. Het<br />

simpelweg uitwisselen van oude kranen en Schell<br />

elektronische kranen is hiervoor al voldoende.<br />

“Onze kranen werken op basis van een netvoeding<br />

of penlite batterijvoeding, waardoor ze overal gebruikt<br />

kunnen worden. Dankzij de modulaire op<strong>bouw</strong><br />

kunnen beheerders het systeem bovendien<br />

op ieder gewenst moment uitbreiden naar een<br />

volledig watermanagementsysteem. Hoge initiële<br />

investeringen worden hiermee voorkomen.”<br />

Weinig componenten,<br />

veel mogelijkheden<br />

Voor de uitbreiding wordt per kraan een SWS<br />

Bus-Extender toegevoegd, die gekoppeld wordt<br />

aan één centraal punt voor waterbeheer: de SWS<br />

server. “Met één server kunnen de waterhoeveelheden,<br />

hygiënespoelingen en thermische desinfecties<br />

van maximaal 64 tappunten centraal uitgelezen<br />

én geregeld worden”, aldus Bianchi. “Naast de<br />

spoelfrequentie kunnen beheerders heel eenvoudig<br />

de gewenste temperaturen en spoelduren instellen.<br />

Lokaal of op afstand en via hun pc, tablet of smartphone.<br />

Data over gebruik, spoelingen, watertemperaturen<br />

en thermische desinfecties worden conform<br />

de VDI 6023 in SWS geregistreerd en kunnen met<br />

behulp van gangbare software worden uitgelezen<br />

De SWS server.<br />

én aangetoond. Daarmee voldoen prioritaire locaties<br />

en/of ge<strong>bouw</strong>en met een zorgplicht aan alle<br />

eisen voor legionellapreventie. Bovendien kunnen<br />

gebruikers vertrouwen op een optimale hygiëne en<br />

waterkwaliteit.” Voor ge<strong>bouw</strong>en waar geen serverconnectie<br />

gemaakt kan worden, biedt Schell een<br />

SWS Light Bluetoothoplossing.<br />

Maximale controle,<br />

minimaal waterverbruik<br />

Dankzij SWS krijgen beheerders duidelijk inzicht<br />

in het gebruikersgedrag: welke tappunten worden<br />

het meest gebruikt? “Op basis hiervan kan het<br />

spoelgedrag geoptimaliseerd worden”, aldus Bianchi.<br />

“Mocht een kraan in storing gaan, dan ontvangen<br />

beheerders automatisch een melding, op<br />

basis waarvan gericht onderhoud mogelijk wordt.<br />

En ook batterijvervangingen kunnen op voorhand<br />

worden ingepland.” Met de zelfsluitende elektrische<br />

kranen van Schell kan bovendien tot 60%<br />

water worden bespaard. ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 79


OPLOSSINGEN VOOR GEBOUWAUTOMATISERING:<br />

‘WIJ GEVEN GEBRUIKERS INZICHT,<br />

OVERZICHT EN CONTROLE’<br />

‘The Connected Building’. HMS Networks biedt een uitgebreid programma Internet of Things (IoT) oplossingen voor ge<strong>bouw</strong>automatisering, die<br />

de zichtbaarheid én controle verhogen. “Met onze oplossingen kunnen gebruikers op afstand service verlenen, ge<strong>bouw</strong>en online monitoren,<br />

storingen verhelpen en data verzamelen”, vertelt General Manager Vincent Wagenaar. “Hierdoor ontstaat inzicht en overzicht, op basis waarvan<br />

de ge<strong>bouw</strong>prestaties naar het allerhoogste niveau kunnen worden gebracht.”<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld HMS Networks<br />

HMS Networks is in 1988 opgericht in Halmstad, Zweden, als een spin-off<br />

van de technische universiteit. “De vraag om twee industriële communicatienetwerken<br />

aan elkaar te koppelen, is inmiddels uitgegroeid tot een wereldwijde<br />

organisatie met circa 750 medewerkers in 16 landen”, vertelt Wagenaar.<br />

“Naast de eigen merken Intesis, Anybus, Ewon en Ixxat behoren ook<br />

WEBfactory en Procentec tot de HMS Group.” HMS staat vandaag de dag<br />

voor Hardware Meets Software. “Wij zijn dé technologieleverancier en -partner<br />

voor vele organisaties. Zo leveren wij HMS-producten aan uiteenlopende<br />

technologiebedrijven, die onze oplossingen succesvol embedden in hun eigen<br />

producten. Hierdoor kunnen zij besparen op ontwikkelkosten én ontstaat een<br />

kortere time-to-market. Bovendien leveren wij productoplossingen aan machine<strong>bouw</strong>ers<br />

en aan eindgebruikers in o.a. de chemische, farmaceutische en<br />

voedingsmiddelenindustrie, windmolenindustrie en energiesector.”<br />

Sinds 2019 heeft HMS Networks een eigen vestiging in de Benelux. “De<br />

afgelopen jaren hebben we ook hier een uitgebreid distributienetwerk opge<strong>bouw</strong>d”,<br />

aldus Wagenaar. “Naast de rechtstreekse levering aan klanten<br />

hebben wij goede afspraken gemaakt met de bekende groothandels, die een<br />

‘Met onze oplossingen kunnen<br />

gebruikers op afstand service<br />

verlenen, ge<strong>bouw</strong>en online<br />

monitoren, storingen verhelpen<br />

en data verzamelen’<br />

uitgebreid gamma HMS-oplossingen voor industrie en ge<strong>bouw</strong>automatisering<br />

in hun assortiment hebben opgenomen. Bovendien zijn we sterk in advies. We<br />

beschikken over een uitgebreide technical supportafdeling, die installateurs<br />

én andere klanten bijstaat met technische productinformatie en (project)ondersteuning.<br />

Uniek zijn bovendien onze R&D, ontwikkel- en productmanagementafdelingen.<br />

Wij vragen actief feedback uit de markt, op basis waarvan<br />

we onze producten continu optimaliseren.” ❯<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 81


De Intesis gateway maakt een optimale communicatie tussen diverse<br />

protocollen mogelijk.<br />

Intesis AC interfaces.<br />

Eenvoudige en veilige externe toegang<br />

“Met de hoogwaardige productmerken Intesis, Anybus, Ewon en Ixxat laten<br />

wij machines én installaties communiceren met hun omgeving, met als belangrijkste<br />

doelstelling: minder stilstand, een hogere productiviteit, een aanzienlijke<br />

kwaliteitsverbetering én een groene bedrijfsvoering”, benadrukt Wagenaar.<br />

Als voorbeeld noemt hij de Remote Access VPN-routers van Ewon, die<br />

een eenvoudige en volledig beveiligde externe toegang tot de machine en/<br />

of installatie garanderen en waardoor een snelle storingsopvolging mogelijk<br />

wordt. “Hierdoor kunnen service- en onderhoudspartijen flink besparen op<br />

hun tijd, vervoerskilometers én CO 2<br />

-uitstoot. Tegelijkertijd worden belangrijke<br />

KPI’s verzameld en gemonitord, waardoor kansen voor performance monitoring<br />

en predictive maintenance ontstaan.” Daarnaast biedt HMS Networks<br />

uitgebreide mogelijkheden voor energiemonitoring, waarbij oude en nieuwe<br />

installaties ontsloten kunnen worden. Van verwarmings-, koel- en aircosystemen,<br />

verlichting en zonnestroominstallaties tot en met frequentieregelaars<br />

en energiemeters.<br />

Gateways voor een optimale communicatie<br />

Binnen de ge<strong>bouw</strong>de omgeving worden vaak standaard bus-communicatieprotocollen<br />

toegepast, zoals BACnet, Modbus, M-Bus, DALI en KNX. Dit zorgt<br />

voor mogelijkheden, maar ook voor uitdagingen, weet Wagenaar. “In de praktijk<br />

komt het regelmatig voor dat bijvoorbeeld KNX verlichting ingekoppeld<br />

moet worden op een BACnet ge<strong>bouw</strong>beheersysteem. Om dit probleemloos<br />

mogelijk te maken, leveren wij een uitgebreid gamma Intesis gateways, die<br />

bijvoorbeeld KNX omzetten naar BACnet, M-Bus naar Modbus en DALI naar<br />

KNX. Recent hebben we bovendien een gateway geïntroduceerd die de Open<br />

Charge Point Protocol (OCPP) van EV-laadpaalinstallaties kan omzetten naar<br />

Modbus. Hierdoor kunnen ook deze installaties slim bewaakt en beheerd worden,<br />

zodat overschrijding van de energiepieken niet meer aan de orde is (peak<br />

shaving).”<br />

Geen extra softwarepakketten nodig<br />

Eén van de bedrijven die regelmatig gebruik maakt van de Intesis gateways<br />

van HMS Networks, is Hollander Techniek. “Wij benutten de gateways met<br />

General Manager Vincent Wagenaar.<br />

‘Dankzij de gateways zijn extra<br />

softwarepakketten niet nodig om<br />

de achterliggende technieken te<br />

kunnen zien én configureren’<br />

name om de Priva ge<strong>bouw</strong>systemen te koppelen met de DALI verlichtingssturingen<br />

en DALI zonweringssturingen”, vertelt Engineer Regeltechniek Patrick<br />

Leerkes. “Dankzij de Intesis gateways zijn extra softwarepakketten niet<br />

82 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


HMS Networks biedt uitgebreide mogelijkheden voor energiemonitoring, waarbij oude en nieuwe installaties ontsloten kunnen worden. Van verwarmings-, koel- en<br />

aircosystemen, verlichting en zonnestroominstallaties t/m frequentieregelaars en energiemeters.<br />

nodig om de achterliggende technieken te kunnen zien én configureren; we<br />

kunnen de koppelingen eenvoudig vanuit de vertrouwde Priva omgeving<br />

organiseren. Een flinke tijdswinst is het resultaat. Bovendien hoeven we niet<br />

te investeren in aanvullende kennis, bijvoorbeeld op het vlak van DALI programmeersoftware.<br />

Eventuele vragen en (project)uitdagingen worden snel<br />

en voortvarend opgepakt door de technical supportafdeling.” De gateways<br />

worden in bedrijf genomen met de Intesis MAPS commissioning tool.<br />

Interfaces voor airco- en VRF-systemen<br />

Naast de Intesis gateways gooien ook de airco-interfaces van HMS Networks<br />

hoge ogen in de installatiemarkt. Dankzij deze interfaces kunnen airco- en VRFsystemen<br />

eenvoudig ontsloten worden naar standaard bus-communicatieprotocollen.<br />

Daarnaast biedt het productportfolio van HMS Networks verschillende<br />

cloudoplossingen, waarmee data uit het ge<strong>bouw</strong>beheersysteem ontsloten kan<br />

worden naar een cloud dashboard en app voor inzicht en beheer op afstand. ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 83


RIDDERKERK QUOOKER<br />

EEN BOUWTEAM DAT PRECIES WEET WAT DE OPDRACHTGEVER WIL<br />

QUOOKER BREIDT STEEDS VERDER<br />

UIT MET DUURZAME INSTALLATIES<br />

Quooker is bekend van haar kokendwaterkranen en sinds kort de CUBE, een kokendwaterkraan die ook bruisend en gekoeld water geeft. Het<br />

bedrijf is al sinds 1987 gevestigd in Ridderkerk en is sindsdien continu in beweging. Terberg Totaal <strong>Installatie</strong>s werkt nu al vijf jaar iedere dag<br />

op het terrein in Ridderkerk. Steeds wordt er weer een nieuwe locatie aangepakt, ver<strong>bouw</strong>d of vernieuwd. Momenteel wordt er hard gewerkt<br />

aan een nieuwe productiehal voor de CUBE.<br />

Tekst Desiree Pennings | Beeld Terberg Totaal <strong>Installatie</strong>s<br />

Quooker is al sinds 1987 gevestigd in Ridderkerk en breidt steeds verder uit.<br />

Quooker is een innovatief bedrijf dat zichzelf en<br />

haar producten steeds verder blijft doorontwikkelen.<br />

Het Nederlandse bedrijf is inmiddels actief in<br />

landen binnen en buiten Europa. Daarom zijn er<br />

steeds nieuwe productiefaciliteiten nodig, waaronder<br />

Zinkstraat 7. Hier wordt de CUBE geproduceerd:<br />

de kraan die alles kan. “De CUBE zal hier worden<br />

doorontwikkeld en geproduceerd”, vertelt Johan de<br />

Wit, projectleider bij Terberg Totaal <strong>Installatie</strong>s.<br />

84 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


QUOOKER RIDDERKERK<br />

Terberg Totaal <strong>Installatie</strong>s verzorgt ook de meet- en regeltechniek.<br />

‘Steeds meer<br />

producten moeten<br />

op tijd gereed zijn<br />

voor de consument’<br />

Steeds nieuwe panden<br />

De totaalinstallateur verzorgt er de E-installaties,<br />

data-installaties, brandmeldinstallaties, geluidsinstallaties<br />

en meet- en regeltechniek. De brandmeldinstallaties<br />

worden afgemonteerd door onderaannemer<br />

Verkerk. “We ontwerpen het plan<br />

als <strong>bouw</strong>team, waarbij we Quooker adviseren en<br />

een totaalplaatje maken. Het bedrijf groeit steeds<br />

sneller en de productie heeft een grote impact op<br />

het bedrijf. Steeds meer producten moeten op tijd<br />

gereed zijn voor de consument. Daarom installeren<br />

wij steeds nieuwe panden”, zegt De Wit. Om-<br />

dat Terberg Totaal <strong>Installatie</strong>s en de andere aannemers<br />

uit het <strong>bouw</strong>team al zo lang voor Quooker<br />

werken, verloopt de samenwerking steeds goed,<br />

gaat hij verder. “We weten wat Quooker wil en wat<br />

we aan elkaar hebben. Ik zou liegen als ik zou zeggen<br />

dat het altijd helemaal vlekkeloos verloopt,<br />

maar dat is overal zo. Daarom is het belangrijk om<br />

altijd goed te communiceren.”<br />

Fijne opdrachtgever met<br />

een mooi product<br />

Wat voor Quooker het allerbelangrijkst is, is duurzaamheid.<br />

Niet alleen op het gebied van haar producten,<br />

maar ook binnen de installaties. Zonnepanelen<br />

op het dak, energiezuinige warmtepompen,<br />

duurzame verlichting en klimaatsystemen: de<br />

bedrijfsomgeving moet voldoen aan de strengste<br />

eisen. Wanneer Zinkstraat 7 is afgerond, hoeft het<br />

<strong>bouw</strong>team dan ook niet stil te zitten. Steeds wordt<br />

er weer gewerkt aan een ander project. Tussen de<br />

herfstvakantie en het eerste kwartaal van 2022 is<br />

de engineeringsafdeling aan de beurt, die helemaal<br />

gerenoveerd wordt, vertelt De Wit. “Quooker<br />

is altijd in beweging en wij hoeven dus ook niet<br />

stil te zitten. We mogen trots zijn op Quooker als<br />

opdrachtgever en we werken er graag voor. Het<br />

is een mooie partij om voor te werken, met een<br />

fantastisch product.” ❚<br />

BOUWINFO<br />

Opdrachtgever<br />

Quooker<br />

Aannemer<br />

Heem<strong>bouw</strong><br />

E-installateur<br />

Terberg Totaal <strong>Installatie</strong>s<br />

W-installateur<br />

Saman Groep<br />

Brandbeveiliging<br />

Verkerk<br />

Dataspecialist<br />

Storm Connect<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 85


RIDDERKERK QUOOKER<br />

VASTE W-INSTALLATEUR VOORZIET PRODUCTIEHAL QUOOKER VAN COMFORTABEL KOEL- EN VERWARMINGSSYSTEEM<br />

‘DE NADRUK LIGT OP COMFORT’<br />

<strong>Installatie</strong>bedrijf Saman Groep is de vaste W-installateur van Quooker in Ridderkerk. Het bedrijf werkt in een vast <strong>bouw</strong>team, samen met de<br />

E-installateur en andere onderaannemers. Op deze manier werd in de afgelopen jaren al menig project uitgevoerd. Onlangs bracht de Saman<br />

Groep de verwarming, koeling en ventilatie aan bij Zinkstraat 7.<br />

Tekst Desiree Pennings | Beeld Saman Groep<br />

Saman werd honderd jaar geleden opgericht als smederij en rijwielhandel, maar installeert tegenwoordig complete cv-toestellen en leidingwerk.<br />

Honderd jaar geleden werd Saman opgericht als<br />

smederij en rijwielhandel. Later ging het bedrijf<br />

zich toeleggen op gelaste stalen cv-leidingen en<br />

verwarmingstoestellen. Steeds vaker werden cvtoestellen<br />

en het leidingwerk ook geïnstalleerd<br />

door Saman. Inmiddels is het bedrijf uitgegroeid<br />

tot een totaalinstallateur, waarbij duurzaam<br />

en comfortabel wonen, leven en werken voorop<br />

staan. Iedere dag wordt er gewerkt aan innovatieve<br />

en duurzame oplossingen.<br />

‘De roosters mochten gezien worden, net als<br />

alle andere kanalen, installaties en units’<br />

Die innovatieve en duurzame manier van denken<br />

past natuurlijk perfect bij het merk Quooker. Dit<br />

is dan ook bij uitstek een opdrachtgever waarbij<br />

altijd de nadruk wordt gelegd op duurzaamheid,<br />

vertelt Joep Boonman, bedrijfsleider bij<br />

de Saman Groep. “De interesse en vraag naar<br />

duurzame oplossingen is bij Quooker heel groot.<br />

Op de ge<strong>bouw</strong>en liggen bijvoorbeeld zo’n 2.000<br />

PV-panelen. Voor Zinkstraat 7 brachten we een<br />

VRF-systeem (Variable Refrigerant Flow) aan, een<br />

86 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


QUOOKER RIDDERKERK<br />

koel- en verwarmingssysteem, waarbij de lucht in<br />

de ruimte gekoeld, verwarmd en ververst wordt.”<br />

<strong>Installatie</strong> mag gezien worden<br />

Het gaat om een decentraal 3-in-1 systeem met<br />

een lucht/water-warmtepomp en een luchtbehandelingskast<br />

met WTW-unit. Boonman legt uit: “Via<br />

de luchtbehandelingskast wordt de lucht via het<br />

kanalensysteem afgegeven aan de ruimte. Het<br />

gaat om een luchtvolume van 2.000 m 3 /h. Bij<br />

een dergelijk systeem wordt dus geen gebruik gemaakt<br />

van radiatoren of vloerverwarming.”<br />

Aan de Saman Groep de vraag om de luchtstroom<br />

comfortabel aan te laten voelen, zonder<br />

dat de werknemers last zouden krijgen van tochtklachten.<br />

Dit werd voor elkaar gekregen door<br />

een groot volume aan inblaas- en afzuigroosters<br />

toe te passen. Boonman: “De lucht wordt over<br />

een heel groot oppervlak ingeblazen en afgezogen.<br />

Je ziet vaak dat het aantal roosters in een<br />

ge<strong>bouw</strong> beperkt moet blijven, omdat dit niet<br />

mooi gevonden wordt. Kleine roosters moeten<br />

dan veel lucht inbrengen en dan krijg je last van<br />

tocht. Hier gaat het echter om een productiefaciliteit<br />

en de nadruk werd gelegd op comfort. De<br />

roosters mochten gezien worden, net als alle andere<br />

kanalen, installaties en units.”<br />

Bij Quooker is de vraag naar duurzame oplossingen erg groot.<br />

Het project verliep voor de Saman Groep soepel.<br />

Alles werd op tijd door het installatiebedrijf opgeleverd,<br />

binnen de afspraken.<br />

Nieuwe vestiging in Zuid-Holland<br />

De Saman Groep is altijd in beweging en blijft innoveren.<br />

Ook het aantal vestigingen wordt uitgebreid.<br />

Het bedrijf had al een vestiging in Zierikzee en Breda.<br />

Sinds 1 september <strong>2021</strong> is er ook een vestiging<br />

in Oud-Beijerland. Het is de eerste vestiging in Zuid-<br />

Holland. “Ons werkgebied is Zuidwest-Nederland en<br />

met de overname van de locatie in Oud-Beijerland<br />

kunnen we nu ook onze klanten in Zuid-Holland beter<br />

van dienst zijn”, aldus Boonman. ❚<br />

UW DUURZAME PARTNER IN ZAKELIJKE INSTALLATIES<br />

Of u nu zzp'er bent of grootverbruiker. Wij vinden dat<br />

duurzaam en comfortabel wonen, leven en werken<br />

voor iedereen bereikbaar moet zijn. Dankzij onze<br />

jarenlange ervaring bieden wij altijd een oplossing<br />

op uw verduurzamingsvraag. Of dit nu gaat over de<br />

zakelijke investering in zonnepanelen, verwarming en<br />

koeling, elektrisch laden of LED verlichting. Doordat<br />

de Saman Groep InstallQ gecertificeerd is, bent u<br />

bovendien verzekerd van een betrouwbare partner en<br />

uitstekende kwaliteit. Nu, maar ook later.<br />

Kies voor de Saman Groep,<br />

uw duurzame totaalinstallateur.<br />

✓ Van installatie- tot constructiewerkzaamheden en<br />

van warmtepompen tot zonnepanelen<br />

✓ Onze adviseurs kennen alle zakelijke regelingen en<br />

subsidies<br />

✓ Ook voor beheer, onderhoud & inspecties<br />

✓ Uitsluitend gecertificeerde vakmonteurs<br />

✓ Altijd een goed, eerlijk en vrijblijvend advies op locatie<br />

SAMANGROEP.<strong>NL</strong><br />

100 jaar kennis en ervaring<br />

085 - 620 31 00<br />

1921-<strong>2021</strong><br />

Zonnepanelen • Warmtepomp • Laadstation • Zonneboiler • Airconditioning • LED bedrijfsverlichting • Constructie<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 87


AVK uw WKO specialist<br />

Hoogwaardige vlinderkleppen, schuifafsluiters en koppelingen<br />

VERWACHT EEN DUURZAME TOEKOMST<br />

www.avknederland.nl


HDPE systeem<br />

de oplossing voor etage<strong>bouw</strong><br />

Meer info over<br />

ons HDPE<br />

assortiment<br />

Gedreven door duurzaamheid<br />

Moderne ge<strong>bouw</strong>ontwerpen stellen ons voor steeds<br />

complexere uitdagingen. Of u nu een consultant<br />

of installateur bent, u heeft een oplossing nodig<br />

voor vuilwaterafvoer waarmee u kunt inspelen<br />

op de commerciële uitdagingen waar uw<br />

klanten en eindgebruikers mee worden<br />

geconfronteerd.<br />

garantie<br />

50 jaar<br />

+ Bestand tegen chemische stoffen<br />

Geschikt voor het transport van vervuild afvalwater<br />

+ Elastisch en flexibel<br />

Beweegt mee met de bodem bij ondergrondse installatie<br />

+ Bestand tegen hoge temperaturen<br />

Geschikt voor gebruik bij temperaturen tussen -40 en<br />

80 °C en tot 100 °C gedurende korte perioden<br />

+ Slagvast en robuust<br />

Onbreekbaar bij temperaturen hoger dan 5 °C<br />

Aliaxis Nederland B.V. | Tel +31 77 30 88 650 | info.nl@aliaxis.com | www.aliaxis.nl


STAP VOOR STAP NAAR EEN GOEDE<br />

EN VEILIGE STROOMVOORZIENING<br />

Energiedistributiesystemen zijn het hart van de elektrische infrastructuur. Een juiste engineering, aansluiting en beveiliging van de hoofd- en<br />

onderverdelers is essentieel om in een goede en veilige stroomvoorziening te voorzien. Zeker bij grotere en technisch complexe projecten<br />

is het daarom prettig om een ervaren partner naast je te hebben, die je adviseert, begeleidt en ondersteunt in elke projectfase. Hier zit<br />

precies de kracht van de Hager projectenorganisatie. Vanaf aanvraag t/m uitvoering en nazorg bieden de accountmanagers, salesengineers,<br />

technisch specialisten en projectleiders van het Hager Service & Competence Center duidelijkheid en zekerheid. Samen zoeken naar de juiste<br />

oplossing, eerlijk advies, heldere communicatie, brede en diepgaande kennis, een proactieve houding en korte lijnen zijn dé kenmerken die<br />

zorgen dat processen staan als een huis, maar ook flexibel zijn waar nodig.<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Hager<br />

Advies en budgettering: snel inzicht<br />

“Kenmerkend voor de Hager dienstverlening zijn<br />

de korte lijnen. We geven snel antwoord op vragen”,<br />

vertelt projectleider Martwin de Man. “Hierdoor<br />

kunnen installateurs snel schakelen in projecten.<br />

Onze technisch specialisten maken graag<br />

een voorlopig verdelerontwerp. Uitgangspunt<br />

hierbij is altijd een toekomstgerichte oplossing,<br />

die volledig voldoet aan de projectmogelijkheden,<br />

klantwensen en markteisen én die past binnen<br />

het budget.” Grote(re) en complexe vraagstukken<br />

worden altijd besproken met alle technisch specialisten<br />

en salesengineers. “Bovendien hanteren<br />

wij het vier ogen principe; een kwaliteitscheck<br />

waarbij het ontwerp wordt nagelopen door een<br />

tweede technisch specialist. Kan het ontwerp nog<br />

net iets slimmer?”<br />

‘Een juiste engineering, aansluiting en<br />

beveiliging van de hoofd- en onderverdelers<br />

is essentieel om in een goede en veilige<br />

stroomvoorziening te voorzien’<br />

energiedistributiesystemen tot 6.300 A gebeurt in<br />

de eigen werkplaats van Hager in Coevorden of<br />

bij één van de gecertificeerde paneel<strong>bouw</strong>partners.<br />

In deze fase draagt de technisch specialist<br />

alle specificaties over aan de werkvoorbereider.<br />

Wel blijft hij betrokken, voor een goede voortgang<br />

van het <strong>bouw</strong>proces. Ook de projectleider houdt<br />

continu een vinger aan de pols. “Wanneer onze<br />

monteurs de verdeler hebben opge<strong>bouw</strong>d, controleren<br />

zij zichzelf”, aldus De Man. “Aan de hand<br />

van de tekeningen wordt afgevinkt of alle bouten,<br />

moeren en componenten aanwezig zijn en correct<br />

Ontwerpfase: luisteren<br />

en doorvragen<br />

Dankzij korte lijnen tussen de installateur en<br />

Hager salesengineers wordt snel duidelijk wat<br />

eventueel nog mist in het functioneel ontwerp.<br />

“Door goed te luisteren en door te vragen, wordt<br />

de exacte opdracht duidelijk”, aldus De Man.<br />

Op basis hiervan wordt gekeken welke technisch<br />

specialist het ontwerp kan uitwerken. Een offerteaanvraag<br />

is binnen een dag ingepland en na<br />

maximaal negen dagen ontvangt de klant zijn<br />

offerte. De projectleider bespreekt het technisch<br />

ontwerp liefst aan tafel, zodat de lijnen kort blijven,<br />

en blijft gedurende het project aangehaakt.<br />

Eventuele laatste wijzigingen en adviezen worden<br />

verwerkt in het uitvoeringsontwerp. Snelheid en<br />

flexibiliteit staan ook in deze fase voorop.<br />

Assemblage van het<br />

energiedistributiesysteem<br />

Is het definitieve ontwerp akkoord, dan gaat de<br />

verdeler de werkvoorbereiding in. Het <strong>bouw</strong>en van<br />

Zodra alle onderdelen transportklaar zijn, worden zij door gespecialiseerde Hager partners naar de locatie<br />

gebracht en ingehuisd.<br />

90 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


Onder begeleiding van de projectleider wordt de verdeler naar zijn<br />

uiteindelijke plek gebracht.<br />

Gespecialiseerde monteurs verzorgen de assemblage en<br />

elektrische verbindingen.<br />

zijn bevestigd. Daarna volgt een controle door een<br />

collega, volgens het vier ogen principe. Komen tekening<br />

en praktijksituatie perfect overeen?” Een<br />

volgende stap is een formele technische test en<br />

keuring door de Hager keurmeester. Het keuringscertificaat<br />

en de CE-verklaring die hieruit voortkomen,<br />

worden met de verdeler mee geleverd.<br />

Factory Acceptance Test (FAT)<br />

Zodra de technische kwaliteit van de verdeler<br />

is aangetoond, staan de pre-FAT en FAT op het<br />

programma. Tijdens de pre-FAT toetsen de technisch<br />

specialist en werkvoorbereider de verdeler<br />

aan het uitvoeringsontwerp. Voldoet de verdeler<br />

ook aan de functionele eisen van de opdrachtgever?<br />

Is er voldoende aansluitruimte? Worden<br />

alle stuurcommando’s op de juiste manier opgevolgd?<br />

En is de verdelerkast onbeschadigd?<br />

Ook deze bevindingen worden, conform het FAT<br />

testprotocol, vastgelegd in een rapport. Tijdens<br />

de daadwerkelijke FAT wordt ook de installateur<br />

uitgenodigd om de functionele, technische en<br />

esthetische eigenschappen van de hoofdverdeler<br />

te testen. Dit moment is volgens De Man echt<br />

‘een feestje’. “Hier wordt onze kennis, kunde en<br />

kwaliteit namelijk zichtbaar voor de klant.”<br />

Transporteren en inhuizen<br />

is vakwerk<br />

Omdat verdelers vaak grote afmetingen hebben,<br />

worden zij na de FAT opgedeeld in handelbare<br />

delen. Zodra alle onderdelen transportklaar zijn,<br />

worden zij door gespecialiseerde Hager partners<br />

naar de locatie gebracht en ingehuisd. Ook hierbij<br />

is de projectleider nauw betrokken. Van tevoren<br />

heeft hij de locatie uitvoerig geïnspecteerd,<br />

zodat er tijdens het inhuizen geen verrassingen<br />

ontstaan. Welke mogelijkheden zijn er voor het<br />

verticale transport? Is er een <strong>bouw</strong>kraan die gebruikt<br />

kan worden?<br />

Inbedrijfstelling, configuratie en<br />

Site Acceptance Test (SAT)<br />

Onder begeleiding van de projectleider wordt de<br />

verdeler naar zijn uiteindelijke plek gebracht. Gespecialiseerde<br />

monteurs verzorgen de assemblage<br />

en elektrische verbindingen, waarna ook hier een<br />

eigen en vier ogen controle volgen. “Tijdens een<br />

hoogspanningstest wordt aangetoond dat alle<br />

elektrische verbindingen technisch in orde zijn”,<br />

aldus De Man. “Om de inbedrijfstelling zo makkelijk<br />

en snel mogelijk te laten verlopen, zorgen<br />

wij dat alle instelwaardes kloppen, het systeem is<br />

gemeten en de verdeler startklaar is. Na een afnametest<br />

(SAT) wordt de installatie opgeleverd aan<br />

de installateur.”<br />

Na de oplevering<br />

Ook nadat een project is opgeleverd, kunnen er<br />

nog wijzigingen optreden. Daarom blijven de accountmanagers,<br />

projectleiders en technisch specialisten<br />

van Hager in beeld en bereikbaar voor<br />

Aflakken na controle.<br />

vragen. Is het dus nodig om na de inbedrijfstelling<br />

nog wijzigingen door te voeren? Ook dan staan de<br />

specialisten voor je klaar! ❚<br />

Controlepunten tijdens de<br />

assemblage en levering<br />

van een verdeler<br />

Kwaliteitschecks in de werkplaats:<br />

1. Eigen controle door assembleur.<br />

2. Controle door collega, vier ogen principe.<br />

3. Keuren en testen door keurmeester.<br />

4. Pre-FAT door ontwerper en werkvoorbereider.<br />

5. FAT door projectleider en opdrachtgever.<br />

Kwaliteitschecks op locatie:<br />

6. Eigen controle door assembleur.<br />

7. Controle door collega, vier ogen principe.<br />

8. Hoogspanningstest.<br />

9. SAT door projectleider en opdrachtgever.<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 91


BESPAAR ENERGIE DOOR UW BESTAANDE LUCHTBEHANDELINGSKASTEN TE REVITALISEREN<br />

OP WEG NAAR ENERGIELABEL C<br />

In december 2015 zijn 195 landen in Parijs akkoord gegaan met een nieuw Klimaatverdrag, dat de uitstoot van broeikasgassen en opwarming<br />

van de aarde moet terugdringen. Ook Nederland gaat voor minder dan 2°C opwarming. In onze Klimaatwet is vastgelegd dat onze CO 2<br />

-uitstoot<br />

in 2030 met 49% verminderd moet zijn ten opzichte van 1990 en in 2<strong>05</strong>0 zelfs met 95%. Om dit doel te bereiken, is een pakket met 600 maatregelen<br />

uitgewerkt.<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Conpro Condensor Bescherming<br />

Eén van de maatregelen is dat per 1 januari 2023<br />

elk kantoorge<strong>bouw</strong> groter dan 100 m 2 minimaal<br />

energielabel C moet hebben (Energie-Index van<br />

1,3 of beter). De labelplicht geldt zowel voor<br />

kantoren in combinatiege<strong>bouw</strong>en als voor afzonderlijke<br />

kantoren. Volgens cijfers van het RVO telt<br />

Nederland zo’n 62.000 kantoren die aan de labelplicht<br />

moeten voldoen. Op dit moment hebben<br />

circa 21.000 kantoren hiervan energielabel A, B of<br />

C. Circa 7.000 kantoren hebben label D, E of G en<br />

meer dan de helft (circa 34.000 kantoren) heeft<br />

nog helemaal geen label geregistreerd. In het<br />

ergste geval mogen kantoren die niet minimaal<br />

aan energielabel C voldoen na 2023 niet meer<br />

gebruikt of verhuurd worden.<br />

Tijdens de revitalisatie wordt de bestaande koolborstelhoudende motoren vervangen door direct aangedreven EC-ventilatoren op gelijkstroom.<br />

92 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


‘Het revitaliseren van de bestaande<br />

luchtbehandelingskast(en) kan bijdragen aan<br />

betere energieprestaties’<br />

Laaghangend fruit<br />

Ge<strong>bouw</strong>en die over een label D t/m G beschikken,<br />

kunnen in veel gevallen zonder veel <strong>bouw</strong>kundige<br />

ingrepen al een energielabel C halen. Bijvoorbeeld<br />

door het isoleren van cv-leidingen, het afdichten van<br />

kieren en naden en het installeren van LED-verlichting,<br />

warmtepompen en/of zonnepanelen kunnen<br />

grote stappen worden gezet. En ook het revitaliseren<br />

van de bestaande luchtbehandelingskast(en)<br />

kan bijdragen aan betere energieprestaties. Conpro<br />

Condensor Bescherming kan hier perfect in voorzien.<br />

Retrofit<br />

Conpro Condensor Bescherming is al 25 jaar hét<br />

adres voor de reconditionering van luchtbehandelingskasten,<br />

waarbij de kasten chemisch-technisch<br />

gereinigd en oplosmiddelvrij gecoat worden. Naar<br />

wens worden bovendien nieuwe RVS316 filterframes<br />

gemonteerd, waardoor de technische levensduur<br />

van de kasten flink wordt verlengd, vertelt<br />

Accountmanager Jens Groenendijk. “Sinds enkele<br />

jaren zijn we bovendien thuis in de retrofit/revitalisering<br />

van luchtbehandelingskasten. Bij de meeste<br />

kantoorpanden staan de luchtbehandelingskasten<br />

opgesteld op het dak of in een inpandige technische<br />

ruimte. Het vervangen van deze luchtbehandelingskasten<br />

door de nieuwste generatie modellen<br />

is vaak niet eenvoudig. Als gevolg van de nieuwe<br />

normeringen worden kasten namelijk steeds groter<br />

en breder. Bovendien kan vervanging een pittige investering<br />

zijn. Het revitaliseren van de luchtbehandelingskasten<br />

biedt in dat geval uitkomst.”<br />

Flinke energiebesparingen<br />

Tijdens de revitalisatie of retrofit wordt de bestaande<br />

koolborstelhoudende motoren vervangen<br />

door direct aangedreven EC-ventilatoren op<br />

gelijkstroom. De EC-ventilatoren onderscheiden<br />

zich door een energiezuinige motor, laag geluidsniveau<br />

en lange levensduur. “In vergelijking met<br />

traditonele ventilatoren met een V-snaar overbrenging<br />

kunnen axiaal (direct) aangedreven ECventilatoren<br />

eenvoudig grote luchthoeveelheden<br />

verplaatsen, tegen weinig elektrisch vermogen.<br />

Bovendien zijn EC-ventilatoren relatief eenvoudig<br />

in te regelen en is er geen piekstart bij de opstart<br />

van de ventilatoren. Dit resulteert niet alleen in<br />

flinke energiebesparingen (>15%), maar ook in<br />

korte terugverdientijden (>2,5 jaar).”<br />

Totaaloplossing<br />

Bij aanvang van de revitalisatie worden de bestaande<br />

slakkenhuizen met motor en ventilator<br />

verwijderd, vertelt Groenendijk. “Gaten in de vloer<br />

worden gedicht en de vloer wordt behandeld met<br />

een gietcoating, waarmee een strakke en hygiënische<br />

vloer wordt geborgd. Ook wordt in de kast een<br />

paneelwand geplaatst, waarin de nieuwe EC-ventilatoren<br />

worden bevestigd.” Omdat EC-ventilatoren<br />

gevoeliger zijn voor tegendruk vanuit het kanaal,<br />

is bij grotere luchtbehandelingskasten vaak geen<br />

één op één vervanging mogelijk. “In plaats hiervan<br />

calculeren exact wij hoeveel EC-ventilatoren geïnstalleerd<br />

moeten worden om de luchtstroming te<br />

waarborgen, conform de ontwerpspecificaties en<br />

rekening houdend met geluid. Hierbij hebben we<br />

ook nadrukkelijk oog voor de luchtdrukstromingen<br />

ná de EC-ventilatoren, zodat een optimale luchttoevoer<br />

in álle ruimtes wordt geborgd. Daarmee bieden<br />

we ook op dit vlak een totaaloplossing.” ❚<br />

Samen met Conpro<br />

de toekomSt tegemoet<br />

Verfrissend opgewekt<br />

Conpro revitaliseert luchtbehandelingskasten naar maatstaven van nu. Door het chemisch technisch<br />

reinigen en desinfecteren te combineren met speciale conserveringstechnieken is de installatie<br />

schoon en beschermd. Voor de prestatie eis hanteert Conpro de nieuwste materialen en technieken.<br />

“Zo gaat Conpro met u de toekomst tegemoet”.<br />

• Antibacterieel • Levensduurverlengend<br />

• Optimalisatie • Alternatief voor vervangen<br />

Bunsenstraat 90 • 3316 GC Dordrecht • T +31 (0)78 - 621 38 51 • www.conpro.nl<br />

Luchtzijdig reinigen • Coil coating • Luchtbehandeling • Kanaal reinigen<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 93<br />

Naamloos-2 1 26-10-<strong>2021</strong> 14:30


STEKERBAAR INSTALLEREN:<br />

SLIM EN TIJDBESPAREND<br />

Installateurs weten steeds vaker de weg te vinden naar stekerbaar installeren. Dat komt eenvoudig doordat zij de voordelen ontdekken. De<br />

bekende voordelen zijn: sneller werken op de <strong>bouw</strong>plaats, minder fouten in de installatie en minder afvalstromen. Met de enorme tekorten<br />

aan personeel waar technische bedrijven mee geconfronteerd worden, heeft de slimme installatietechniek nog een troef in handen: vooral in<br />

seriematige <strong>bouw</strong> zijn er minder handjes nodig om een project te realiseren.<br />

Tekst Tjerk van Duinen | Beeld Hemmink BV<br />

Een goede voorbereiding betaalt zich uit.<br />

Milo Voolstra, accountmanager Stekerbaar Installeren<br />

bij Hemmink BV, vooral actief in de seriematige<br />

<strong>bouw</strong>: “Mijn focus ligt op de <strong>bouw</strong> van kantoren,<br />

scholen, hotels en zorg waar de repeteerfactor<br />

groot is. Hotelkamers, verpleegkamers en schoollokalen<br />

hebben doorgaans eenzelfde elektrapakket<br />

en daar valt met een geprefabriceerd systeem<br />

als ‘stekerbaar installeren’ heel veel tijdwinst te<br />

behalen. En omdat de installateur minder mensen<br />

nodig heeft – veel werk gebeurt immers in de<br />

voorbereiding – kan deze dubbele winst pakken.<br />

Wij gebruiken de systemen van Adels-Contact en<br />

door de slimme verbindingen en overzichtelijke<br />

kleurcoderingen kun je daar in wezen ook geen<br />

fouten mee maken.”<br />

94 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


‘Is de repeteerfactor<br />

groot, dan valt met<br />

stekerbaar veel<br />

tijdwinst te behalen<br />

(en handjes<br />

te besparen)’<br />

Snel en foutloos<br />

Slim en Snel Installeren, zo heet de businessunit<br />

van Hemmink waar stekerbaar installeren onder<br />

valt. “Slimmer aan de voorkant, zodat je op locatie<br />

snel kunt werken”, verklaart Voolstra. “Er is meer<br />

voorbereidingstijd nodig om de engineering en<br />

prefabricage goed uit te kunnen werken. Die inspanningen<br />

komen allemaal ten goede van een<br />

snelle foutloze installatie op locatie. De bescheiden<br />

meerprijs wordt daarmee ruimschoots tenietgedaan.<br />

Technisch Nederland heeft normtijden<br />

voor stekerbaar installaties aanleggen; we zijn<br />

momenteel bezig om de voordelen die stekerbaar<br />

installeren heeft gekwantificeerd in beeld te krijgen<br />

voor de klant. We kunnen de installateur daar<br />

overigens nu al een idee van geven.”<br />

Circulair en flexibel<br />

“Ook voor circulair <strong>bouw</strong>en kun je met stekerbaar installeren<br />

heel goed aan de slag”, vult Voolstra aan.<br />

“De componenten worden in een aantal standaard<br />

lengtes gemaakt, meestal met kabellengtes van 1<br />

tot 10 meter. Door de slimme montagesystemen<br />

en gemakkelijk af te koppelen verbindingen zijn<br />

deze oplossingen volledig demontabel en prima te<br />

hergebruiken. De flexibiliteit betekent dat je een<br />

aangelegd systeem vrij eenvoudig weer kunt om<strong>bouw</strong>en<br />

bij aanpassingen in een ge<strong>bouw</strong>. Een slim<br />

systeem is daarop voorbereid: wij leveren vaak oplossingen<br />

die zijn voorbereid op technische functies<br />

die nog niet aanwezig zijn. Dat kan later enorm veel<br />

geld besparen.”<br />

Verwachtingen en wensen vertalen<br />

Hemmink verzorgt zelf de engineering en de coördinatie.<br />

Voolstra tot besluit: “Dat houdt in dat wij<br />

de vertaling maken van de verwachtingen van de<br />

installateur en de projectspecifieke wensen naar<br />

een efficiënt legplan en maatwerk installatie. Als<br />

een project niet geschikt is, bijvoorbeeld door het<br />

ontbreken van holle wanden, plafonds en wanden,<br />

zijn wij daar eerlijk in en verkopen dan liever nee.<br />

We zoeken in het offertestadium met de installateur<br />

naar de beste oplossing. En zeker als die geen<br />

ervaring heeft met stekerbaar installeren, zorgen<br />

wij voor de nodige begeleiding. De installateur<br />

krijg dan van ons gelijk mooi in beeld wat het aan<br />

voordelen oplevert.” ❚<br />

Hemmink werkt voor haar stekerbare systemen<br />

samen met assemblagebedrijven die de specifieke<br />

oplossingen assembleren en groothandels die de<br />

logistiek verzorgen.<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 95


ZWOLLE VICTORIUM SPORTS & HEALTH<br />

VICTORIUM SPORTS & HEALTH, ZWOLLE:<br />

ENERGIEZUINIGE LUCHTVERDELING<br />

OP BASIS VAN JET-NOZZLES<br />

Begin september is in Zwolle een nieuwe multifunctionele sporthal in gebruik genomen. Met 8.185 m² vloeroppervlak en ruimte voor een grote<br />

sporthal en turnhal, tien squashbanen, dans en judo, horeca, kantoren en fysiotherapie is Victorium Sports & Health het grootste én meest<br />

veelzijdige sport- en trainingscomplex voor topsport, breedtesport en sportzorg in de regio. Om een comfortabel binnenklimaat in de grote<br />

sporthal en turnhal te borgen, werd een luchtverdeelsysteem op basis van jet-nozzles uitgewerkt. Voor de engineering en levering van het<br />

systeem nam Keizers <strong>Installatie</strong>techniek contact op met Smitsair Jetsystemen B.V.<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Smitsair Jetsystemen B.V.<br />

Dankzij de jetsystemen van Smitsair Jetsystemen B.V. kon de hoeveelheid<br />

luchtkanalen in de sporthal en turnhal tot een minimum beperkt blijven.<br />

“Voor de sporthal werd een totale luchthoeveelheid van 39.000 m 3 /h voorgeschreven,<br />

die op basis van de CO 2<br />

-concentraties in de ruimte kan terugregelen<br />

tot ca. 15.000 m 3 /h”, vertelt Technical Support/Sales Rick Duifhuis.<br />

“Uitdaging was om een homogeen ruimteklimaat en een juiste luchtworp te<br />

realiseren, zonder risico op tochtklachten. Onze uitgebreide ervaring in sporthallen,<br />

magazijnen, zwembaden en fabriekshallen kwam hierbij uitstekend<br />

van pas. Aan de tribunezijde is één groot luchtkanaal geïnstalleerd, met per<br />

zaaldeel drie SPV uitblaasornamenten met jets, een servomotor en regelkleppen<br />

die op basis van CO 2<br />

en luchthoeveelheden gestuurd kunnen worden.<br />

Een speciale montageconstructie met een klemgroef i.p.v. ring maakt de jets<br />

robuust en balbestendig.”<br />

Flexibele regeling<br />

De sporthal kan eenvoudig en met behulp van scheidingswanden worden<br />

opgedeeld in vier kleinere sporthallen. De jetsystemen sluiten hier perfect<br />

op aan, aldus Duifhuis. “Dankzij onze systemen kan ook de luchtverdeling<br />

Aan de tribunezijde van de sporthal is één groot luchtkanaal geïnstalleerd, met per zaaldeel drie SPV uitblaasornamenten met jets, een servomotor en regelkleppen die<br />

op basis van CO 2<br />

en luchthoeveelheden gestuurd kunnen worden.<br />

96 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


VICTORIUM SPORTS & HEALTH ZWOLLE<br />

In de turnhal zijn de SPV uitblaasornamenten op het kanaal uitgerust met handbediende kleppen, die de lucht in vaste hoeveelheden (ca. 6.000 m 3 /h) inblazen.<br />

flexibel en per haldeel worden geregeld. Hierdoor wordt te allen tijde een optimale<br />

luchtkwaliteit geborgd, terwijl nergens energie wordt verspild. In het<br />

ge<strong>bouw</strong>beheersysteem kan eenvoudig en op basis van bezettingsgraad worden<br />

ingesteld welke systemen wanneer in- en uitgeschakeld moeten worden.” Voor<br />

de turnhal is een eenvoudiger systeem geleverd. “Hier zijn de SPV uitblaasornamenten<br />

op het kanaal uitgerust met handbediende kleppen, die de lucht in<br />

vaste hoeveelheden (ca. 6.000 m 3 /h) inblazen.”<br />

(Lucht)metingen en rookproef<br />

De jetsystemen in de sporthal en turnhal zijn geïnstalleerd door Keizers <strong>Installatie</strong>techniek,<br />

waarna Smitsair Jetsystemen B.V. de inbedrijfstelling heeft<br />

verzorgd. “Middels (lucht)metingen hebben wij het systeem uitvoerig getest.<br />

‘Een speciale<br />

montageconstructie met een<br />

klemgroef i.p.v. ring maakt de<br />

jets robuust en balbestendig’<br />

De luchtsnelheden, instelling van de jets en worp zijn bovendien zichtbaar gemaakt<br />

met behulp van een rookproef. Hiermee hebben wij aan de installateur<br />

en eindgebruiker aangetoond dat het systeem exact volgens de ontwerpeisen<br />

functioneert.” ❚<br />

Pure competence in air.<br />

Rustgevend klimaat voor<br />

een fijn samenzijn<br />

Mede mogelijk gemaakt door Smitsair Jetsystemen<br />

In gebedsruimtes vervult Smitsair Jetsystemen een<br />

belangrijke rol als het gaat om technieken voor efficiënte<br />

warmteverdeling, optimale ventilatie en esthetiek van<br />

het luchtverdeelsysteem.<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 97


ALMERE SAN FRANCISCO EN SYDNEY<br />

BALANSVENTILATIE MET ZONERING VOOR<br />

WOONTORENS KOP DUIN IN ALMERE<br />

DUIN is in enkele jaren uitgegroeid tot een unieke plek in Nederland waar wonen, werken en recreëren op één plek in harmonie samenkomen.<br />

Alle appartementen van de woontorens San Francisco en Sydney worden op hoog niveau afgewerkt met een complete keuken en badkamer,<br />

een eigen vaste parkeerplaats en diverse bergingen. Ook slimme vraaggestuurde balansventilatie mocht niet ontbreken.<br />

Tekst en beeld DUCO<br />

Altijd vakantie. Dat is het motto van de woontorens<br />

San Francisco en Sydney. Niet alleen het uitzicht<br />

over het IJmeer zorgt voor dat gevoel, maar<br />

ook het duinlandschap dat het ge<strong>bouw</strong> omringt<br />

én het feit dat je meteen op het strand staat zodra<br />

je het ge<strong>bouw</strong> uitloopt. Je kunt hier altijd lekker<br />

uitwaaien, heerlijk sporten of met mooi weer ontspannen<br />

in de zon.<br />

Aangenaam binnenklimaat in huis<br />

Maar ook binnen heerst een aangenaam klimaat.<br />

De bewoners van de woontorens genieten van<br />

een optimaal leefklimaat in huis door de inzet<br />

98 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


SAN FRANCISCO EN SYDNEY ALMERE<br />

‘Ook binnen heerst<br />

een aangenaam<br />

klimaat’<br />

van een intelligent balansventilatiesysteem. De<br />

WTW-unit DucoBox Energy Premium ventileert<br />

twee zones (dag- en nachtzone) onafhankelijk<br />

van elkaar, op basis van CO 2<br />

-meting. Wanneer de<br />

CO 2<br />

-concentratie hoger is dan de ingestelde streefwaarde<br />

voor de betreffende zone, wordt de ventilatie<br />

in die zone verhoogd. Het voordeel van de<br />

geïntegreerde sturing zit hem in het handige plug<br />

& play concept: er is enkel basisbekabeling nodig<br />

voor de voeding van de ventilatiebox. Extra elektronica<br />

tussen de WTW-unit en een externe klep<br />

zijn bij de DucoBox Energy Premium niet nodig.<br />

De WTW-unit DucoBox Energy Premium ventileert twee zones (dag- en nachtzone) onafhankelijk van elkaar,<br />

op basis van CO 2<br />

-meting.<br />

Akoestisch comfort<br />

“Wat meer is, is het akoestische comfort voor de<br />

bewoners van de torens”, vertelt Danny Kroet,<br />

projectleider van de Van Dam Groep. “Over het<br />

geluid hoeven de bewoners zich geen zorgen<br />

te maken. Onder andere door de geïntegreerde<br />

2-zoneregeling, maar ook door de gunstige positionering<br />

van de ventilatoren en het gebruik<br />

van dempend materiaal is het toevoergeluid de<br />

stilste in de markt (55 dB bij 325 m 3 /u).” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 99


VERNIEUWD FILTER BRENGT WATERKWALITEIT<br />

NAAR HET ALLERHOOGSTE NIVEAU<br />

De afgelopen jaren is het aantal warmte- en koudeopslagsystemen (WKO-systemen) in Nederland flink toegenomen. Niet verwonderlijk, want in<br />

combinatie met lage temperatuur afgiftesystemen zoals vloerverwarming en vloerkoeling kan een aangenaam binnenklimaat in alle seizoenen<br />

worden geborgd, tegen een minimaal energieverbruik. “Voorwaarde is wel dat het installatiewater op de juiste manier wordt behandeld”,<br />

vertelt Mario van Gorsel, directeur van KOREX Benelux. “Onze vernieuwde DIRT-SEP vuilafscheider kan hier uitstekend in voorzien.”<br />

Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld KOREX Benelux<br />

“Als gevolg van de temperatuurverlaging in warmwatersystemen,<br />

temperatuurverhoging in gekoeldwatersystemen,<br />

andere materiaalkeuzes én kleinere<br />

inregelventielen nemen corrosieproblemen in ge-<br />

sloten installaties snel toe. Ook in relatief nieuwe<br />

installaties”, merkt Van Gorsel. “Bovendien komt tijdens<br />

de montage van gesloten installaties regelmatig<br />

vuil in het systeem terecht. Denk bijvoorbeeld<br />

aan stof, laskorrels of <strong>bouw</strong>vuil, dat zich samen met<br />

de vrijgekomen kalkdeeltjes afzet op de bodem van<br />

de installatie, met aanzienlijke rendements- en com-<br />

De DIRT-SEP vuilafscheider is recent uitgebreid met een hoogwaardige isolatiecase, waardoor tussenkomst van een isolator niet meer nodig is.<br />

100 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


Ook is een ultrakrachtige magneet toegevoegd, waardoor magnetiet en ijzerhoudende deeltjes (particles) nog beter afgevangen én vastgehouden kunnen worden in de<br />

zogenaamde dirtzone.<br />

fortverliezen, storingen en defecten aan kleppen,<br />

afsluiters, regelaars, pompen en andere geavanceerde<br />

componenten tot gevolg.”<br />

Om deze componenten te beschermen en een optimaal<br />

comfort én rendement te garanderen, introduceerde<br />

KOREX Benelux enkele jaren geleden de<br />

DIRT-SEP. Deze vuilafscheider is recent uitgebreid<br />

met een hoogwaardige isolatiecase, waardoor tussenkomst<br />

van een isolator niet meer nodig is. Ook<br />

is een ultrakrachtige magneet toegevoegd, waardoor<br />

magnetiet en ijzerhoudende deeltjes (particles)<br />

nog beter afgevangen én vastgehouden kunnen<br />

worden in de zogenaamde dirtzone.<br />

Minimale watersnelheid,<br />

maximale vuilafvanging<br />

De DIRT-SEP wordt in-line in het gesloten leidingcircuit<br />

geplaatst, waardoor 100% van het installatiewater<br />

door het vuilfilter wordt geleid. “Omdat<br />

de diameter van de DIRT-SEP 4 tot 10 keer groter<br />

is dan de diameter van de leiding, daalt de watersnelheid<br />

in de installatiekamer hierbij als vanzelf<br />

naar bijna 0”, aldus Van Gorsel. De waterdruk<br />

blijft wél behouden. “Als gevolg van de lage watersnelheid<br />

in de DIRT-SEP botsen de vuildeeltjes<br />

die met het installatiewater zijn meegevoerd, automatisch<br />

tegen het filtergaas. Hierdoor verliezen<br />

zij hun kinetische energie (bewegingsenergie) en<br />

hebben zij geen kracht meer om met het installatiewater<br />

mee terug de installatie in te stromen.<br />

De deeltjes dwarrelen automatisch naar de onderzijde<br />

van de DIRT-SEP, waar de ultrakrachtige<br />

magneet ze vasthoudt.”<br />

De hoeveelheid vuil die in de DIRT-SEP kan worden<br />

vastgehouden, is vele malen groter dan bij klassieke<br />

typen vuilafscheiders, benadrukt hij. “Periodiek<br />

onderhoud, waarbij de spoelklep wordt geopend<br />

en het opgehoopte vuil wordt verwijderd, is bovendien<br />

eenvoudig en snel uitvoerbaar. De enige<br />

voorwaarde hiervoor is dat de DIRT-SEP ten minste<br />

30 centimeter boven de vloer gemonteerd wordt.”<br />

Geen Delta-P<br />

Een mogelijk alternatief voor de DIRT-SEP is een<br />

in-line kaarsenfilter of zakkenfilter, weet Van Gorsel.<br />

“Naarmate deze filters zich vullen echter loopt<br />

‘De vuilfilter is zo<br />

uitgeëngineerd,<br />

dat geen Delta-P<br />

opge<strong>bouw</strong>d<br />

kán worden’<br />

de Delta-P steeds verder op. Dit betekent dat het<br />

drukverschil tussen het ingaande en uitgaande<br />

installatiewater steeds hoger wordt, waardoor<br />

het energieverbruik van de circulatiepomp stijgt<br />

en de installatie zelfs in storing kan gaan. Om dit<br />

te voorkomen, moet de Delta-P zo laag mogelijk<br />

worden gehouden. Met de DIRT-SEP is dit heel<br />

eenvoudig. De vuilfilter is namelijk zo uitgeëngineerd,<br />

dat geen Delta-P opge<strong>bouw</strong>d kán worden.<br />

Dit, in combinatie met de eerder genoemde voordelen<br />

én een gunstige prijs-kwaliteitverhouding<br />

maakt de vuilfilter tot dé excellente keuze voor<br />

gesloten waterinstallaties.” ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 101


INTELLIGENT GEBOUWBEHEER EN EENVOUDIGE<br />

TOEGANGSCONTROLE VIA SIMKAART<br />

De Franse onderneming Cogelec, pionier in toegangscontrole via simkaart in residentiële ge<strong>bouw</strong>en, verovert al tien jaar de Benelux-markt<br />

onder de merknaam Intratone. Intratone wil het leven van bewoners en ge<strong>bouw</strong>beheerders eenvoudiger maken. Clément Robert, Country<br />

Manager Benelux, vertelt ons meer over het heden en de toekomst van Intratone.<br />

Tekst Michel Charlier |<br />

Beeld Intratone<br />

Clément Robert: ‘Onze systemen zijn eenvoudig te installeren, maar we kunnen natuurlijk ook de installateurs ondersteunen en hen indien nodig voorzien van technische<br />

hulp via de telefoon.’<br />

“Het vertrekpunt van de firma Cogelec, in 2000<br />

opgericht door vijf ingenieurs, was bijzonder<br />

eenvoudig: een simkaart, verbonden aan de<br />

telefoons van de bewoners, installeren in de<br />

intercoms van de voordeuren van residentiële<br />

ge<strong>bouw</strong>en. Dat liet toe om de installatiekosten<br />

te verminderen en een efficiënt beheer van toegangscontrole<br />

mogelijk te maken”, legt Robert<br />

uit. Dit draadloze parlofoniesysteem wist tal van<br />

ge<strong>bouw</strong>beheerders en syndici te overtuigen. Zo<br />

is Cogelec in snel tempo uitgegroeid tot marktleider<br />

in Frankrijk. Intussen heeft het bedrijf<br />

verschillende Europese filialen opgericht, waaronder<br />

een Benelux-vestiging, die in Amsterdam<br />

gelegen is. Robert: “Vandaag de dag krijgen<br />

meer dan 1,5 miljoen gebruikers een oproep op<br />

hun telefoon om de voordeur van hun woning<br />

te openen.”<br />

102 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


‘Het vertrekpunt is eenvoudig: een simkaart, verbonden aan de telefoons van de bewoners, installeren in de intercoms van de voordeuren van residentiële ge<strong>bouw</strong>en.’<br />

‘Vandaag de dag krijgen meer dan<br />

1,5 miljoen gebruikers een oproep op hun<br />

telefoon om de voordeur van hun<br />

woning te openen’<br />

Eenvoudig te installeren en beheren<br />

Het draadloze aspect heeft ook de installateurs,<br />

elektriciens en slotenmakers kunnen verleiden. Zo’n<br />

parlofoniesysteem plaatsen is voor hen een stuk<br />

eenvoudiger. “Het is de eindklant die zijn installateur<br />

kiest, voornamelijk via aanbestedingen voor<br />

overheidsopdrachten of via de algemene vergaderingen<br />

van mede-eigenaren voor appartementen”,<br />

verduidelijkt Robert. “Onze systemen zijn eenvoudig<br />

te installeren, maar we kunnen natuurlijk ook<br />

de installateurs ondersteunen en hen indien nodig<br />

voorzien van technische hulp via de telefoon.”<br />

Ook de controle op en het beheer van toegang,<br />

badges en sleutels wordt eenvoudiger gemaakt<br />

door het systeem met simkaarten: denk maar aan<br />

het vervangen van de naam van een vertrokken<br />

bewoner door die van de nieuwe huurder of eigenaar,<br />

het deactiveren op afstand van verloren of<br />

gestolen badges, beheer van parkeerplaatsen, ….<br />

Toekomstprojecten<br />

Marktleider blijven en tegelijkertijd voortdurend<br />

innoveren, het vergt een flinke dosis creativiteit en<br />

efficiënte ideeën. Robert: “We maken er een erezaak<br />

van om elk half jaar met een nieuwe oplossing<br />

voor entreehallen op de proppen te komen. Zo lanceerden<br />

we recent nog onze interactieve beeldschermen.<br />

Ook deze zijn uitgerust met een simkaart, zodat<br />

de ge<strong>bouw</strong>beheerder ze op afstand kan bedienen<br />

via zijn computer. Deze schermen kunnen verbonden<br />

worden met het parlofoniesysteem, want ze functioneren<br />

volgens hetzelfde principe. Bovendien zijn de<br />

schermen beschermd tegen vandalisme.” De laatste<br />

nieuwigheid binnen Intratone: bluetooth deurbellen<br />

met een digitaal display. De informatie op deze deurbellen<br />

is identiek aan die van de parlofoon van de<br />

inkomhal, en kan dus indien nodig gelijktijdig en op<br />

afstand gewijzigd worden.<br />

Inmiddels hebben reeds meer dan 3.000 residentiële<br />

ge<strong>bouw</strong>en in de Benelux een beroep gedaan op de<br />

diensten en producten van Intratone. De groei staat<br />

nog niet op het punt te stoppen, want in het kader<br />

van de renovatie van sociale woonge<strong>bouw</strong>en in Brussel<br />

en andere grote Belgische steden duiken er heel wat<br />

nieuwe aanbestedingen op. ❚<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 103


Naamloos-3 1 26-10-<strong>2021</strong> Naamloos-1 14:35 1 28-06-<strong>2021</strong> 10:12<br />

www.caleffi.com<br />

DIRTMAG ® PRO<br />

30% STERKER<br />

DAN OOIT<br />

Wij bieden oplossingen en innoveren vanuit details. We streven<br />

er altijd naar om de prestaties van onze producten te verbeteren.<br />

Onze nieuwe magnetische vuilafscheider DIRTMAG® PRO biedt een<br />

hogere efficiëntie dankzij een vernieuwd innovatief intern element<br />

die een hogere snelheid en debiet aankan én meer vuildeeltjes<br />

opvangt. Voor een optimale eliminatie van het vuil werd een extra<br />

magneet toegevoegd: naast de gekende verwijderbare magnetische<br />

ring is er nu ook een interne magneet toegevoegd.<br />

CALEFFI GUARANTEED.<br />

TOT<br />

15%<br />

ENERGIE<br />

BESPARING<br />

cale215<strong>05</strong>92_dEXE_DIRTMAG PRO_197x130mm_<strong>NL</strong>.indd 1 27/09/<strong>2021</strong> 16:45:46<br />

SmartControl 4.0<br />

Drukbehoud / Expansie / Vacuüm Ontgassing<br />

Bijvulling / Energiebesparing<br />

Geen extra expansievat nodig<br />

Systeemtemperaturen van -10°C<br />

tot 100°C mogelijk<br />

Ontslibbing van het systeem door middel van<br />

deelstroom (afscheiding van zouten, mineralen<br />

en zweefdeeltjes)<br />

SmartControl touchscreen bediening<br />

Nieuw! Vacuüm membraan<br />

Reinigingsopening voor handmatige reiniging<br />

van het reservoir<br />

Vacuüm ontgassing van het bijvulwater<br />

Max vulbeveiliging (per interval en hoeveelheid)<br />

Lekkage bewaking<br />

AIR-SEP® ION – compacte onthardingsunit<br />

Onthardingscartridge bewaking<br />

Systeemscheiding CA in toebehoren opgenomen<br />

Toevoer en automatische bijvulling<br />

van water-/glycolmengsels<br />

Multifunctioneel apparaat – alles in een<br />

compacte en plaats besparende unit<br />

Energiebesparing en capaciteitsverhoging<br />

door ontgast medium<br />

Van Kessel Ventilatie is al jaren het vertrouwde adres voor<br />

het leveren en monteren van luchtkanalen en luchtzijdige<br />

producten.<br />

Mede door onze ervaren binnen en buiten (montage)<br />

personeel, zijn wij in staat elk project naar het huidige<br />

<strong>bouw</strong>besluit te realiseren.<br />

• Luchtkanalen<br />

• Geluiddempers<br />

• Jalouziekleppen<br />

• Buitenmuurroosters<br />

• Kanaal-isolatie<br />

• Dakkappen<br />

• Afzuigkappen<br />

ventilatiesystemen<br />

Korex Benelux B.V.<br />

T: +31 (0) 172 611719<br />

E: info@korexbenelux.com<br />

I: www.korexbenelux.com<br />

Zwarte Zee 54<br />

3144 DE Maassluis<br />

www.vankesselbv.nl<br />

V GM<br />

C HECKLIST<br />

A ANNEMERS<br />

ventilatiesystemen


Vol gas voor gasloos? Natuurlijk!<br />

2-in-1: Slim ventileren én duurzaam verwarmen<br />

Futureproof: hybride of 100% all-electric<br />

Slimme 2-zonesturing voor maximaal rendement (A++)<br />

DucoBox Eco<br />

ventilatiewarmtepomp met vraagsturing<br />

BENG proof!<br />

We inspire at www.duco.eu


Electric Heating | Thermostats | Controllers<br />

Slim verwarmen met verwarmingsfolie<br />

LVS Verwarming B.V. Flemingstraat 9-11 1704 SL Heerhugowaard<br />

info@lvsverwarming.com Telefoon: 072 540 <strong>05</strong> 60


HET LUMIKO<br />

LED DIMMER PAKKET<br />

AANZIE<strong>NL</strong>IJK UITGEBREID<br />

UNIVERSELE LUMIKO DIMMERS<br />

BEDRADE DIMMERS<br />

ARTIKELNUMMER<br />

Fase aan- of afsnijding dimmer: 891082<br />

Duo dimmer: 891200<br />

Klein vermogen (1 tot 100W): 891038<br />

Groot vermogen (5 tot 600W): 891028<br />

Fase aan- of afsnijding dimmer: 891082<br />

DRAADLOOS GESTUURDE DIMMERS<br />

Zigbee dimmer: 8911<strong>05</strong><br />

Z-Wave dimmer: 891110<br />

Voor elke toepassing een geschikte LED dimmer<br />

Het dimmen van verschillende soorten ledverlichting kan een uitdaging<br />

vormen. Voor elke type ledlamp heeft Lumiko nu een geschikte dimmer.<br />

Vrijwel alle dimmers zijn 2 draads aan te sluiten wat een snelle montage<br />

garandeert. Alle druk/draai dimmers zijn voorzien van een 4mm as, inclusief<br />

6mm as-adapter, zodat vrijwel alle merken afdekplaten op deze<br />

dimmers te monteren zijn.<br />

Meer weten: klemko.nl/


Integratie van ge<strong>bouw</strong>gebonden installaties,<br />

ongeacht het protocol of netwerktechnologie<br />

Protocol Translators<br />

AC Interfaces<br />

Cloud Solutions<br />

Door onze technologie kunnen industriële apparaten en ge<strong>bouw</strong>en<br />

communiceren en informatie delen met software en systemen.<br />

Wereldwijd helpen we onze gebruikers om productiviteit en<br />

duurzaamheid te verhogen. HMS - Hardware Meets Software<br />

www.hms-networks.com | benelux-sales@hms-networks.com | 0487 20 3000 |


INSTALLATIE&BOUW<br />

PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />

PARTNER WORDEN<br />

VAN INSTALLATIE & BOUW?<br />

Zowel op de website als in de gedrukte<br />

versie bieden we u de mogelijkheid<br />

om onderdeel uit te maken van het<br />

overzicht met de meest gerenommeerde<br />

fabrikanten en toeleverancieres in de<br />

branche.<br />

Zo kunt u onder andere:<br />

• Toegevoegd worden als<br />

partner op de servicepagina’s<br />

van het vaktijdschrift<br />

• Een kosteloze vermelding krijgen in<br />

de geheel vernieuwde bedrijvenindex<br />

op installatieen<strong>bouw</strong>.nl<br />

• Een gesponsorde positie met persoonlijke<br />

profielpagina op installatieen<strong>bouw</strong>.nl<br />

verkrijgen<br />

• Uw eigen profielwidget inzetten,<br />

gekoppeld aan de redactionele content,<br />

nieuwsberichten en overige<br />

relevante marketingtools<br />

Ook geïnteresseerd?<br />

• Bel naar +31 495 45 00 95<br />

• Ga naar installatieen<strong>bouw</strong>.nl/adverteren<br />

• Scan de QR code<br />

SCAN DE<br />

QR CODE<br />

Onze projectmanagers vertellen u graag meer over onze<br />

samenwerkingspakketten<br />

installatieen<strong>bouw</strong>.nl


INSTALLATIEPARTNERS<br />

Voor uitgebreide informatie over<br />

de installatiepartners, scan deze QR code<br />

met uw smartphone<br />

installatieen<strong>bouw</strong>.nl/bedrijven/<br />

AFPRO FILTERS<br />

Berenkoog 67<br />

1822 BN ALKMAAR<br />

T +31 72 567 55 00<br />

E info@afprofilters.com<br />

W www.afprofilters.com<br />

ATTEMA BV<br />

Schelluinsestraat 1<br />

4203 NJ GORINCHEM<br />

T +31 183 650650<br />

E info@attema.com<br />

W www.attema.com<br />

BIS BV<br />

Rietdekkerstraat 14<br />

2984 BM RIDDERKERK<br />

T +31 180 48 67 77<br />

E info@bis.nl<br />

W www.bis.nl<br />

CALEFFI INTERNATIONAL N.V.<br />

Moesdijk 10<br />

6004 AX WEERT<br />

T +31 495 54 77 33<br />

F +31 495 54 84 02<br />

E info.nl@caleffi.com<br />

W www.caleffi.com<br />

AIR SPIRALO®<br />

KENNEMER SPIRALO BV<br />

Lagedijkerweg 15<br />

1742 NB SCHAGEN<br />

T +31 224 21 00 62<br />

E verkoop@airspiralo.com<br />

W www.airspiralo.com<br />

BELIMO SERVOMOTOREN B.V.<br />

Riezebosweg 5<br />

<strong>NL</strong>-8171 MG Vaassen<br />

T +31 578 576 836<br />

E info@belimo.nl<br />

W www.belimo.nl<br />

BRAGO LUCHTTECHNIEK<br />

De Amert 424<br />

5462 GH VEGHEL<br />

T +31 413 36 90 00<br />

F +31 413 36 93 00<br />

E info@brago.nl<br />

W www.brago.nl<br />

CENTERCON<br />

Leverancier van o.a. LG<br />

Kiotoweg 60<br />

3047 BG ROTTERDAM<br />

T +31 10 258 11 20<br />

F +31 10 458 47 48<br />

E sales@centercon.nl<br />

W www.centercon.nl<br />

ALKLIMA BV<br />

Postbus 1176<br />

3350 CD PAPENDRECHT<br />

T +31 78 615 00 00<br />

E info@alklima.nl<br />

W www.alklima.nl<br />

BETTINK REGELTECHNIEK B.V.<br />

Tolboomweg 7a<br />

3784 XC TERSCHUUR<br />

T +31 342 70 10 64<br />

M +31 6 475 569 11<br />

E info@bettinkregeltechniek.nl<br />

W www.bettinkregeltechniek.nl<br />

BRCONTROLS PRODUCTS BV<br />

Telfordstraat 47<br />

8013 RL ZWOLLE<br />

T +31 38 460 42 40<br />

F +31 38 355 66 33<br />

E info@brcontrols.com<br />

CIAT NEDERLAND<br />

Annie M.G. Schmidtweg 229<br />

1321 NA ALMERE<br />

T +31 36 533 25 87<br />

F +31 36 533 25 97<br />

E info@ciat.nl<br />

W www.ciat.nl<br />

W www.brcontrols.com<br />

ANDREWS SYKES<br />

Postbus 33<br />

2665 ZG BLEISWIJK<br />

T +31 10 521 44 55<br />

E info@andrewssykes.nl<br />

W www.andrewssykes.nl<br />

BEVER INNOVATIONS<br />

Industrieweg 32<br />

4301 RS ZIERIKZEE<br />

T +31 111 45 32 32<br />

E mvc@beverinnovations.com<br />

W www.beverinnovations.com<br />

BUSBAR SYSTEMS BENELUX<br />

Oorgat 82<br />

1135 CT EDAM<br />

T +31 299 37 15 57<br />

E busbar@busbar.nl<br />

W www.busbar.nl<br />

CONPRO CONDENSOR<br />

BESCHERMING B.V.<br />

Bunsenstraat 90<br />

3316 GC DORDRECHT<br />

T +31 78 621 38 51<br />

F +31 78 616 88 74<br />

E info@conpro.nl<br />

W www.conpro.nl<br />

110 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


INSTALLATIEPARTNERS<br />

Voor uitgebreide informatie over<br />

de installatiepartners, scan deze QR code<br />

met uw smartphone<br />

installatieen<strong>bouw</strong>.nl/bedrijven<br />

COOLWORLD NEDERLAND B.V.<br />

Duikerweg 34<br />

5145 NV Waalwijk<br />

T +31 416 68 80 88<br />

T +31 800 266 50 00<br />

E sales@coolworld.nl<br />

W www.coolworld-rentals.nl<br />

DIRECT SIGNS<br />

Prinsengracht 530 H<br />

1017 KJ AMSTERDAM<br />

T +31 20 80 84 766<br />

E info@directsigns.nl<br />

W www.directsigns.n<br />

ELINEX POWER SOLUTIONS<br />

Wolweverstraat 15<br />

2984 CE RIDDERKERK<br />

T +31 180 41 57 11<br />

E info@elinex.com<br />

HEMMINK<br />

Popovstraat 1<br />

8013 RK ZWOLLE<br />

T +31 85 487 24 71<br />

E D.de.Leest@hanzestrohm.nl<br />

W www.hanzestrohm.nl/hemmink<br />

l<br />

W www.elinex.com<br />

HOMIJ TECHNISCHE INSTALLATIES<br />

COOLWORLD RENTALS B.V.<br />

Duikerweg 34<br />

5140 AH WAALWIJK<br />

T +31 416 68 80 88<br />

T 0800 266 50 00<br />

E sales@coolworld.nl<br />

W www.coolworld-rentals.com<br />

DRL PRODUCTS BV<br />

Minervum 7268<br />

4817 ZM BREDA<br />

T +31 76 581 53 11<br />

E info@drl-products.nl<br />

W www.drl-products.nl<br />

ETHERMA BENELUX BV<br />

Robijnstraat 6<br />

7554 TB HENGELO<br />

T +31 88 889 88 00<br />

F +31 88 889 88 01<br />

E info@etherma.nl<br />

W www.etherma.nl<br />

Amerikastraat 5<br />

6014 CE ITTERVOORT<br />

T +31 475 56 81 17<br />

E<br />

info@homij.nl<br />

W www.homij.nl<br />

DAIKIN AIRCONDITIONING<br />

NETHERLANDS B.V.<br />

Postbus 8585<br />

3009 AN ROTTERDAM<br />

T +31 88 324 54 75<br />

F +31 88 324 54 69<br />

E info@daikin.nl<br />

W www.daikin.nl<br />

ELCO HEATING SOLUTIONS<br />

Hamstraat 76<br />

6565 AG KERKRADE<br />

T +31 45 751 86 00<br />

F +31 45 566 99 35<br />

E heatingsolutions@nl.elco.net<br />

W www.elco.net<br />

FOREHAND<br />

Driemanssteeweg 174<br />

3084 CB ROTTERDAM<br />

T +31 10 240 41 21<br />

E info@forehand.nl<br />

W www.forehand.nl<br />

ICS COOL ENERGY BV<br />

Rotschotseweg 2<br />

5271 WX SINT-MICHIELSGESTEL<br />

T + 31 88 258 25 80<br />

F +31 88 258 25 88<br />

E info@icscoolenergy.com<br />

W www.icscoolenergy.com<br />

DELABIE BENELUX<br />

Kommenstraat 20<br />

B-1070 BRUSSEL<br />

T +32 25 20 16 76<br />

ELEKTRO INTERNATIONAAL<br />

Postbus 134<br />

3440 AC WOERDEN<br />

T +31 348 42 <strong>05</strong> 40<br />

HAGER ELECTRO B.V.<br />

Larenweg 36<br />

5234 KA s-HERTOGENBOSCH<br />

T +31 73 642 85 84<br />

INTRATONE BV<br />

Kuiperbergweg 40<br />

1101 AG, AMSTERDAM<br />

T <strong>NL</strong> +31 20 788 34 01<br />

BE: +32 2 50 30 301<br />

E<br />

info@delabiebenelux.com<br />

E<br />

Info@ei-woerden.nl<br />

E<br />

info@hager.nl<br />

E<br />

evanreijsen@intratone.nl<br />

W www.delabiebenelux.com<br />

W www.ei-woerden.nl<br />

W www.hager.nl<br />

W www.intratone.nl<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 111


INSTALLATIEPARTNERS<br />

Voor uitgebreide informatie over<br />

de installatiepartners, scan deze QR code<br />

met uw smartphone<br />

installatieen<strong>bouw</strong>.nl/bedrijven/<br />

MVCOMFORT<br />

EXPERTS IN DATACONTROL<br />

ROBATHERM<br />

ISOLECTRA BV<br />

Platinastraat 63<br />

Postbus 444<br />

2900 AK CAPELLE AAN DEN IJSSEL<br />

T +31 10 28 55 24 44<br />

E info@isolectra.nl<br />

KOREX BENELUX BV<br />

Tjalk 13B<br />

2411 NZ BODEGRAVEN<br />

T +31 172 61 17 19<br />

F +31 172 61 79 27<br />

E info@korexbenelux.com<br />

W www.korexbenelux.com<br />

MVCOMFORT<br />

Paxtonstraat 17<br />

8013 RP ZWOLLE<br />

T +31 38 355 66 40<br />

F +31 38 355 66 33<br />

E info@mvcomfort.nl<br />

W www.mvcomfort.nl<br />

8211 AR LELYSTAD<br />

T +31 320 28 11 66<br />

F +31 320 28 12 34<br />

E raimond.taal@robatherm.nl<br />

W www.robatherm.com<br />

W www.robatherm.nl<br />

W www.isolectra.nl<br />

KLEMKO TECHNIEK BV<br />

LENNOX BENELUX BV<br />

Watergoorweg 87<br />

3861 MA NIJKERK<br />

T +31 33 247 18 00<br />

E info.nl@lennoxemea.com<br />

PLIEGER<br />

Postbus 10<br />

5301 KK Zaltbommel<br />

T + 31 418 68 25 02<br />

E Info@plieger.nl<br />

W www.plieger.nl<br />

S&P HOLLAND<br />

Weidehek 50<br />

4824 AS BREDA<br />

T +31 76 543 34 50<br />

E info-holland@solerpalau.com<br />

Nieuwegracht 26<br />

W www.lennoxemea.com<br />

W www.solerpalau.nl<br />

3763 LB SOEST<br />

SAUTER BUILDING CONTROL<br />

NEDERLAND B.V.<br />

T +31 88 002 33 00<br />

Postbus 20613<br />

E info@klemko.nl<br />

W www.klemko.nl<br />

LINUM EUROPE BV<br />

Oosterparkweg 35 H<br />

2985 SX RIDDERKERK<br />

T +31 180 46 35 88<br />

E info-nl@linum.eu<br />

W www.linum.eu<br />

RENSON<br />

SUNPROTECTION SCREENS NV<br />

Kalkhoevestraat 45<br />

B-8790 WAREGEM<br />

T +32 56 62 65 00<br />

F +32 56 62 65 09<br />

E info@renson.be<br />

1001 NP AMSTERDAM<br />

T +31 20 587 67 00<br />

E info@sauter.nl<br />

W www.sauter.nl<br />

W www.renson.eu<br />

KLIMAATGROEP HOLLAND BV<br />

SCHILT AIRCONDITIONING BV<br />

Postbus 5233<br />

SCHILT LUCHTKANALEN BV<br />

9700 GE GRONINGEN<br />

T +31 50 547 04 00<br />

E info@klimaatgroepholland.nl<br />

MIDEA NEDERLAND<br />

Dragonder 7<br />

5554 GM VALKENSWAARD<br />

T +31 40 208 21 80<br />

E info@midea-nederland.nl<br />

RIPRO LUCHTTECHNIEK<br />

Het Vossenland 1<br />

7984 NK DIEVERBRUG<br />

T +31 521 78 50 84<br />

E info@riproluchttechniek.nl<br />

SCHILT LUCHTTECHNIEK BV<br />

Postbus 3<br />

4230 BA MEERKERK<br />

Energieweg 29<br />

4231 DJ MEERKERK<br />

T +31 183 35 25 44<br />

W www.klimaatgroepholland.nl<br />

W www.midea-nederland.nl<br />

W www.riproluchttechniek.nl<br />

E<br />

info@schilt-meerkerk.nl<br />

112 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>


INSTALLATIEPARTNERS<br />

Voor uitgebreide informatie over<br />

de installatiepartners, scan deze QR code<br />

met uw smartphone<br />

installatieen<strong>bouw</strong>.nl/bedrijven<br />

W www.schilt-meerkerk.nl<br />

Ring tone on/off<br />

SIEDLE NEDERLAND B.V.<br />

De Molen 19<br />

3994 DA HOUTEN<br />

T +31 30 233 <strong>05</strong> 00<br />

E info@siedle.nl<br />

W www.siedle.nl<br />

SYSTEMAIR BV<br />

Van Leeuwenhoekstraat 2<br />

3846 CB Harderwijk<br />

T +31 85 00 66 200<br />

Zanddonkweg 7a<br />

5144 NX Waalwijk<br />

T +31 416 68 55 55<br />

UNICA INSTALLATIETECHNIEK BV<br />

Postbus 83<br />

2410 AB BODEGRAVEN<br />

T +31 172 64 41 44<br />

E info@unica.nl<br />

W www.unica.nl<br />

VILLEROY & BOCH<br />

Computerweg 22<br />

3542 DR UTRECHT<br />

T +31 30 247 34 00<br />

F +31 30 247 34 99<br />

SIEGENIA-AUBI KG<br />

Ramgatseweg 15<br />

E info@systemair.nl<br />

W www.systemair.nl<br />

E info@villeroy-boch.nl<br />

W www.villeroy-boch.nl<br />

4941 VN RAAMSDONKVEER<br />

T +31 85 486 10 80<br />

E info@siegenia.com<br />

W www.siegenia.com<br />

THERMONOORD BV<br />

VAN DORP PROJECTEN B.V.<br />

Fascinatio Boulevard 602<br />

2909 VA CAPELLE AAN DEN IJSSEL<br />

VINK SYSTEMEN<br />

Tolhûsleane 7<br />

Postbus 60<br />

Postbus 3119<br />

8401 GA Gorredijk<br />

2900 AB CAPELLE AAN DEN IJSSEL<br />

2220 CC KATWIJK<br />

T +31 513 46 99 99<br />

T +31 10 487 88 00<br />

T +31 71 40 98 300<br />

SINIAT B.V.<br />

Postbus 45<br />

9930 AA DELFZIJL<br />

E info@thermonoord.nl<br />

W www.thermonoord.nl<br />

E projecten@vandorp.eu<br />

W www.vandorp.eu<br />

E info@vinksystemen.nl<br />

W www.vinksystemen.nl<br />

T +31 596 64 93 00<br />

F +31 596 61 71 88<br />

E info@siniat.nl<br />

W www.siniat.nl<br />

SMITSAIR<br />

Postbus 41<br />

TRIMBLE<br />

Postbus 128<br />

2410 AC BODEGRAVEN<br />

T +31 172 65 02 65<br />

E info_bnl@trimble.com<br />

W www.trimble.com<br />

VALK KLIMAAT GROEP<br />

Leemidden 30<br />

3678 ME DE LIER<br />

T +31 174 25 70 32<br />

E info@valkairco.nl<br />

W www.valkairco.nl<br />

WAGO NEDERLAND BV<br />

Postbus 2070<br />

7301 DB APELDOORN<br />

T +31 55 368 35 00<br />

1420 AA UITHOORN<br />

E<br />

info@wago.com<br />

T +31 297 56 44 55<br />

F +31 297 56 92 96<br />

W www.wago.com<br />

E<br />

verkoop@smitsair.nl<br />

W www.smitsair.nl<br />

STUDIUM<br />

Zuidwenk 45-C<br />

3751 CB Bunschoten-Spakenburg<br />

T +31 33 209 14 50<br />

E info@studium.nl<br />

UBBINK BV<br />

Verhuellweg 9<br />

6984 AA DOESBURG<br />

T +31 313 48 02 00<br />

E info@ubbink.nl<br />

VERCOMA BV<br />

Rosbayerweg 41<br />

1521 RW WORMERVEER<br />

T +31 75 621 76 28<br />

E info@vercoma.nl<br />

WESTERN AIRCONDITIONING BV<br />

De Wel 10<br />

3871 MV HOEVELAKEN<br />

T +31 33 247 78 00<br />

E info@western.nl<br />

W www.studium.nl<br />

W www.ubbink.nl<br />

W www.vercoma.nl<br />

W www.western.nl<br />

INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 113


UW GEBOUW<br />

ONZE ZORG<br />

Top <strong>Installatie</strong>groep is uw partner voor het ontwerp, de aanleg en het beheer van de<br />

werktuig<strong>bouw</strong>kundige en elektrotechnische installaties in uw nieuwe of bestaande<br />

ge<strong>bouw</strong>. Een steeds groter deel van onze projecten wordt duurzaam gerealiseerd<br />

dankzij toepassing van bijvoorbeeld moderne warmtepomptechniek, zonnecollectoren<br />

en comfortabele klimaatbeheersing en ventilatie. Ons gehanteerde OBO-principe geeft u<br />

zekerheid, van advisering tot en met oplevering en het jaarlijkse onderhoud. Uw ge<strong>bouw</strong><br />

is dus echt onze zorg!<br />

www.topinstallatiegroep.nl


Uw dienstverlenende leverancier<br />

in de koude- en klimaattechniek<br />

SNEL, DESKUNDIG EN PERSOO<strong>NL</strong>IJK<br />

Voor een compleet assortiment in koude- en klimaattechniek<br />

en de producten van LG Climate Solutions bent u bij Centercon<br />

aan het juiste adres. Met onze grote voorraad en eigen vervoer<br />

kunnen wij u extra snel van dienst zijn en ontzorgen in uw<br />

optimale bedrijfsvoering. Met het hoofdkantoor in Rotterdam<br />

en vestigingen in Rosmalen en Zwolle beschikt Centercon over<br />

een goede landelijke dekking.<br />

www.centercon.nl | 010 458 44 55 | sales@centercon.nl


ALTIJD<br />

PARAAT.<br />

Service & ondersteuning bij Alklima<br />

Jouw projecten lopen gesmeerd en effectief. Daarbij kies je bewust voor de kwaliteit en<br />

betrouwbaarheid van Mitsubishi Electric. Dat scheelt storingen en gedoe. Zodat jij alle aandacht<br />

kunt houden bij waar jij goed in bent. En mocht je in alle hectiek eens wat vergeten? Weet dan<br />

dat we klaarstaan voor jou. Goed geregeld toch?<br />

alklima.nl/service

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!