You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
5<br />
INSTALLATIE&BOUW<br />
NUMMER 5 - <strong>2021</strong><br />
oktober - november<br />
installatieen<strong>bouw</strong>.nl<br />
PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />
INSTALLATIE&BOUW PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong><br />
FRISSE SCHOLEN | VOS LOGISTICS OSS | VLOERVERWARMING | SCHALKSTAD HAARLEM
Projectoplossingen<br />
Succes<br />
maak je<br />
samen.<br />
Elke dag sta je voor nieuwe uitdagingen. Reken op ons als jouw professionele<br />
partner voor de complete elektrische ge<strong>bouw</strong>infrastructuur. Vertrouw<br />
op onze expertise op het gebied van hoogwaardige oplossingen voor<br />
energiedistributie, kabelmanagement en automatisering. In elke fase van<br />
je project staan we je bij. We luisteren goed naar je, geven gedegen advies<br />
en zorgen voor een soepele projectuitvoering en succesvolle oplevering.<br />
Teamwork voor succes. #ForYouWithYou<br />
Bekijk projectverhalen op hg.news/nl/projectoplossingen-ib
UITGAVE<br />
5<br />
VOORWOORD<br />
CO 2<br />
-meters voor een betere binnenluchtkwaliteit<br />
Wanneer je je bedenkt dat we gemiddeld zeventig tot tachtig procent van onze tijd binnen doorbrengen, dan is aandacht voor een gezond<br />
binnenklimaat geen overbodige luxe. Binnenklimaat Nederland is een actieve branchevereniging die samen met haar leden werkt aan een<br />
gezond binnenklimaat voor iedereen. Om deze reden ook pleit de vereniging, samen met kennisorganisatie TVVL, nu voor verplichte CO 2<br />
-meters<br />
in scholen, horeca, kantoren, sportscholen en andere ge<strong>bouw</strong>en waar veel mensen samenkomen.<br />
De organisaties zien verplichte CO 2<br />
-metingen als een eerste stap in het tegengaan van door aerosolen overgebrachte coronabesmettingen.<br />
Dit staat in de petitie ‘Meten is weten’ die Binnenklimaat Nederland en TVVL recent hebben aangeboden aan leden van de vaste Tweede<br />
Kamercommissie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Volgens hen kan alleen hiermee een objectieve beoordeling van de luchtkwaliteit<br />
worden geborgd. Daarnaast willen de organisaties de eisen voor luchtkwaliteit verankeren in onze wetgeving, bijvoorbeeld door een maximale<br />
CO 2<br />
-waarde op te nemen.<br />
In deze editie van <strong>Installatie</strong> & Bouw ook maximale aandacht voor een gezond binnenklimaat. Zo presenteren we opnieuw een themakatern<br />
over Frisse Scholen, waarin verschillende instanties, producenten en leveranciers in de markt hun licht laten schijnen op de SUVIS-regeling, het<br />
nieuwe Programma van Eisen Frisse Scholen, het belang van een goede luchtbehandeling en luchtreiniging én de uitdagingen waarmee scholen<br />
nog altijd te maken hebben. Vanzelfsprekend is er ook aandacht voor verlichting en akoestiek; twee thema’s die ook uitermate belangrijk<br />
zijn als het gaat om een gezond én comfortabel binnenklimaat. Zowel in scholen als daarbuiten.<br />
Een tweede thema dat in deze <strong>Installatie</strong> & Bouw aan bod komt, is vloerverwarming. Daarnaast kunt u in deze uitgave alles lezen over stekerbaar<br />
installeren, ge<strong>bouw</strong>automatisering, deurcommunicatie en waterbehandeling. Projecten die deze maand aan bod komen, zijn bijvoorbeeld<br />
het nieuwe distributiecentrum voor Vos Logistics in Oss, het nieuwe regiokantoor voor Stedin Netbeheer B.V. in Goes, gebiedsontwikkeling<br />
Schalkstad in Haarlem, de nieuw<strong>bouw</strong> van kantoortoren Central Park in Utrecht, het nieuwe warehouse met kantoor voor Nestlé in Nunspeet<br />
en de nieuwe productiehal voor Quooker in Ridderkerk. Kortom: we hebben weer een zeer interessante én bomvolle uitgave voor u. Ik wens u<br />
weer veel leesplezier.<br />
Lieke van Zuilekom
INSTALLATIE&BOUW<br />
PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK,<br />
KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />
COLOFON<br />
Jaargang 8 • nummer 5 • <strong>2021</strong><br />
Verschijnt 6 x per jaar<br />
ISSN 2214-4196<br />
UITGEVER<br />
Schatbeurderlaan 6<br />
Postbus 249, 6000 AE Weert<br />
+31 495 45 00 95<br />
info@louwersmediagroep.nl<br />
louwersmediagroep.nl<br />
EINDREDACTIE<br />
Lieke van Zuilekom<br />
8<br />
REDACTIETEAM<br />
Michiel Charlier, Tim van Dorsten, Tjerk van Duinen,<br />
Chris Elbers, Roel van Gils, Desiree Pennings, Liliane<br />
Verwoolde en Lieke van Zuilekom<br />
PROJECTMANAGEMENT<br />
Ayyoub Henjaly<br />
a.henjaly@louwersmediagroep.nl<br />
Yakup Yalcin<br />
y.yalcin@louwersmediagroep.nl<br />
SECRETARIAAT<br />
Manuela Depenbrock,<br />
Sandra Reijnders<br />
ADVERTENTIES<br />
Een hoge resolutie PDF moet worden aangeleverd via<br />
de AdPortal. Mocht u nog geen uploadlink hebben<br />
ontvangen, stuur een email naar traffic@louwersmediagroep.nl<br />
ABONNEMENTPRIJS<br />
Nederland: € 63,00 per jaar excl. BTW<br />
Buiten Nederland: € 99,00 per jaar excl. BTW<br />
ABN AMRO<br />
IBAN <strong>NL</strong>78 ABNA 0490 2820 67<br />
BIC ABNA<strong>NL</strong>2A<br />
t.n.v. Louwers Mediagroep<br />
o.v.v. <strong>Installatie</strong> & Bouw magazine<br />
Informatie over abonnementen:<br />
+31 495 45 00 95<br />
ADRESWIJZIGINGEN<br />
Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing<br />
naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland<br />
OPZEGGINGEN<br />
Indien twee maanden voor het verstrijken van de<br />
abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van<br />
op zegging is ontvangen, wordt het abonnement<br />
auto matisch met een jaar verlengd.<br />
DOELGROEP<br />
Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via<br />
gerichte distributie in controlled circulation aan<br />
adviesbureaus architecten, aannemers, installateurs,<br />
gemeenten, grote industriële organisaties, opdrachtgevers,<br />
projectontwikkelaars, zorginstellingen, woning<strong>bouw</strong>verenigingen<br />
(semi-)overheidsinstellingen,<br />
brancheorganisaties en toeleveranciers.<br />
VORMGEVING/ART DIRECTION<br />
studio@louwersmediagroep.nl<br />
DRUKWERK<br />
Drukkerij Hendrix, Peer<br />
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd<br />
zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder<br />
bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar<br />
beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen<br />
enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie.<br />
Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor<br />
schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen<br />
en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.<br />
Vos Logistics, Oss: Bewust <strong>bouw</strong>en aan een nieuw distributiecentrum 8<br />
Energiezuinige pompen voor koeling en verwarming 11<br />
Eén groothandel, meerdere specialisaties 12<br />
Verlengstuk van de installateur, bedieningsgemak voor de eindgebruiker 14<br />
THEMA FRISSE SCHOLEN<br />
16 46<br />
Maatschappelijk vraagstuk vraagt brede aanpak 16<br />
Gezond naar school voor een paar euro per dag 20<br />
Luchtbehandelingskast volgens de hoogste normeringen 24<br />
Verse én frisse lucht met één luchtbehandelingskast 25<br />
Oplossingen voor verlichting en luchtzuivering 27<br />
Unieke ventilatieoplossingen voor iedere school 28<br />
Geluidsabsorberende oplossingen voor wanden en plafonds 32<br />
‘Iedereen scherp houden voor frisse scholen’ 36<br />
De sleutel tot beter (venti)leren 38<br />
De Pen: Gezonde en vitale mensen in het klaslokaal, op het werk en thuis 40<br />
‘Wij maken binnenklimaat begrijpelijk’ 43<br />
Stekerbare verlichtingsinstallatie voor regiokantoor Stedin in Goes 44<br />
Puur hout. Puur leven. 46<br />
Een fantastisch binnenklimaat en een lager energieverbruik 48<br />
‘De installateur had nog nooit zoveel ontluchting gezien’ 52<br />
Een slimme stad: zo doen wij dat! 54<br />
Meer werk verrichten in minder tijd? 56<br />
Schalkstad, Haarlem: Voorbereiden en vooruitdenken 59
INHOUD<br />
68<br />
74 98<br />
102<br />
Een deurcommunicatiesysteem dat veiligheid én comfort biedt 60<br />
Eindhovense studenten werken aan het duurzaamste huis 62<br />
Geluidsoverlast buitenunits indammen met modulaire geluidsschermen 64<br />
Central Park, Utrecht: Een zeer bijzondere werkplek 68<br />
BREEAM ‘Excellent’ mede dankzij duurzame W-installatie 70<br />
THEMA VLOERVERWARMING<br />
Jong bedrijf met een bak ervaring 72<br />
Expertise Centrum voor vloerverwarming 74<br />
Nestlé, Nunspeet: De toekomst is virtueel 76<br />
Wilt u hygiënisch perfecte drinkwaterinstallaties? 79<br />
‘Wij geven gebruikers inzicht, overzicht en controle’ 81<br />
Quooker breidt steeds verder uit met duurzame installaties 84<br />
‘De nadruk ligt op comfort’ 86<br />
Stap voor stap naar een goede en veilige stroomvoorziening 90<br />
Op weg naar energielabel C 92<br />
Stekerbaar installeren: Slim en tijdbesparend 94<br />
Victorium Sports & Health, Zwolle: Energiezuinige luchtverdeling op basis van jet-nozzles 96<br />
Balansventilatie met zonering voor woontorens Kop Duin in Almere 98<br />
Vernieuwd filter brengt waterkwaliteit naar het allerhoogste niveau 100<br />
Intelligent ge<strong>bouw</strong>beheer en eenvoudige toegangscontrole via simkaart 102<br />
<strong>Installatie</strong>partners 109<br />
5<br />
INSTALLATIE&BOUW PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong><br />
INSTALLATIE&BOUW<br />
NUMMER 5 - <strong>2021</strong><br />
november<br />
installatieen<strong>bouw</strong>.nl<br />
PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />
THEMA FRISSE SCHOLEN | VOS LOGISTICS OSS | THEMA VLOERVERWARMING | SCHALKSTAD HAARLEM<br />
Cover: Goed ventileren,<br />
gezond werken<br />
Beeld: Panflex<br />
Blijf gratis en eenvoudig op de<br />
hoogte van het laatste nieuws.<br />
Volg ons op social media en meld<br />
je aan voor onze nieuwsbrief!<br />
installatieen<strong>bouw</strong>.nl
OSS VOS LOGISTICS<br />
BREEAM-<strong>NL</strong> ‘EXCELLENT’ VOOR VOS LOGISTICS IN OSS<br />
BEWUST BOUWEN AAN EEN<br />
NIEUW DISTRIBUTIECENTRUM<br />
Vos Logistics heeft een nieuw distributiecentrum in gebruik genomen op bedrijventerrein De Geer in Oss. Het is ge<strong>bouw</strong>d volgens de BREEAM-<br />
<strong>NL</strong> ‘Outstanding’ eisen. Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek leverde de totale E- en W-installatie in september op, waarna de logistiek dienstverlener<br />
het ge<strong>bouw</strong> in gebruik kon nemen.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek<br />
Een rooftopunit met nozzleplenums verwarmt de distributiehallen.<br />
Het nieuwe distributiecentrum ligt direct naast de<br />
bestaande vestiging van Vos Logistics. Als specialist<br />
op het gebied van transport en klantspecifieke logistieke<br />
diensten heeft Vos Logistics te maken met een<br />
groeiende vraag van klanten. Om daaraan te kunnen<br />
voldoen, is deze uitbreiding nodig. Hiermee wil het<br />
bedrijf zijn marktpositie in de Benelux verstevigen.<br />
Het gaat om een extra magazijn en kantoren.<br />
Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek was in een vroeg<br />
stadium betrokken bij het ontwerp, de verdere uitwerking<br />
en de uitvoering van de totaalinstallatie.<br />
“Het ontwerp van D-install advies hebben we ver-<br />
8 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
VOS LOGISTICS OSS<br />
Naast de bestaande vestiging in Oss kwam een splinternieuw distributiecentrum te liggen voor Vos Logistics.<br />
der uitgewerkt”, vertelt Dirk-Jan Koster, werkvoorbereider<br />
bij Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek. “We zijn<br />
vorig jaar november gestart met de voorbereidingen<br />
op het terrein. In maart konden we de installaties<br />
gaan aanleggen en in september is het opgeleverd.<br />
Het was een groot en intensief project,<br />
maar qua planning is het goed verlopen. Het was<br />
een mooi project om te maken. Er zit een hoop<br />
techniek in, mede door de BREEAM-<strong>NL</strong>-eisen.”<br />
Innovatie en duurzaamheid<br />
Vos Logistics is volop bezig met innovatie en duurzaamheid.<br />
Daarom werd gekozen voor een warmtepomp,<br />
waterinfiltratie en uiteraard werd het<br />
ge<strong>bouw</strong> gasloos ge<strong>bouw</strong>d. Het kantoorgedeelte<br />
wordt geventileerd, verwarmd en gekoeld met<br />
inductie-units. Hiervoor werd een vierpijps luchtwarmtepomp<br />
geïnstalleerd. De hallen worden<br />
verwarmd en gekoeld met een rooftopunit met<br />
nozzleplenums. Voor waterbesparing wordt er ge-<br />
bruik gemaakt van lekdetectie en een vroegtijdige<br />
afschakeling van de watertoevoer. Ook voldoet het<br />
ge<strong>bouw</strong> aan de hoogste lichteisen, omdat overal<br />
is gewerkt met hoogwaardige LED-verlichting.<br />
“Er komen nog zonnepanelen op het dak. Daarvoor<br />
hebben we de voorbereidingen getroffen”,<br />
aldus Koster.<br />
Webeasy regeltechniek<br />
Behalve aan duurzaamheid werd ook veel aandacht<br />
besteed aan veiligheid. Platvoet Beveiligingssystemen<br />
heeft in opdracht van Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek<br />
de inbraakinstallatie aangelegd. Ook<br />
moest het bedrijf voorzien in verdelers voor de grote<br />
vermogens waarmee wordt gewerkt. Dit alles wordt<br />
aangestuurd en gemonitord met de Webeasy regeltechniek.<br />
Dit ge<strong>bouw</strong>beheersysteem stuurt de verlichting,<br />
zonwering, ventilatie, verwarming en koeling<br />
per ruimte aan. In de vergaderruimtes wordt<br />
ook de CO 2<br />
geregeld en gemonitord.<br />
‘Er zit een hoop<br />
techniek in,<br />
mede door de<br />
BREEAM-<strong>NL</strong>-eisen’<br />
Korte lijntjes<br />
“We werken vaak samen met Burgland Bouw. Het<br />
is een vaste relatie waarmee we deze opdracht<br />
goed konden aangaan”, zegt Koster. “De afstemming<br />
met Vos Logistics was ook erg goed. Zij hanteert<br />
korte lijntjes, dus we konden ook rechtstreeks<br />
prima overleggen. Het is belangrijk dat dit goed<br />
verloopt, om de gewenste snelheid van een project<br />
te kunnen behalen.” ❚<br />
Het nieuwe distributiecentrum van Vos Logistics op bedrijventerrein De Geer in Oss.<br />
BOUWINFO<br />
Hoofdaannemer<br />
Burgland Bouw<br />
Totaalinstallateur<br />
Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek B.V.<br />
Kabeldraagsystemen<br />
en laadoplossingen<br />
Etepro<br />
Pompoplossingen<br />
Biral<br />
Levering Webeasy apparatuur<br />
Bettink Regeltechniek<br />
BVO<br />
26.250 m 2<br />
Bouwperiode<br />
november 2020 – september <strong>2021</strong><br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 9
Frisse<br />
luft 3<br />
Decentrale ventilatietechniek van SIEGENIA:<br />
Creëer een gezonder binnenklimaat met gecontroleerde ventilatie in iedere ruimte.<br />
Met de AEROTUBE WRG smart, AEROPAC of AEROMAT VT wordt iedere ruimte geventileerd.<br />
Tevens beschermen deze ook tegen hinderlijke invloeden van buiten af.<br />
➊ Gecontroleerde ventilatie met mogelijke warmteterugwinning<br />
➋ Effectieve en snelle montage door het ontbreken van hinderlijke en vervuilde<br />
ventilatiekanalen<br />
➌ Decentrale-ventilatie-units zijn beschikbaar voor gevel- en raamventilatie
Naamloos-3 1 26-10-<strong>2021</strong> 14:33<br />
VOS LOGISTICS OSS<br />
POMPEN ZONDER CONDENSATIE<br />
ENERGIEZUINIGE POMPEN<br />
VOOR KOELING EN VERWARMING<br />
Bij de nieuw<strong>bouw</strong> voor Vos Logistics in Oss werden de pompen van Biral toegepast voor de koeling en verwarming. Biral biedt innovatieve<br />
en efficiënte pompoplossingen. Eén ding is het allerbelangrijkst voor de medewerkers: het <strong>bouw</strong>en van de beste pompen die er zijn voor<br />
ge<strong>bouw</strong>en. Hoewel het bedrijf al meer dan honderd jaar bestaat, produceert het de modernste pompen, die betrouwbaar en duurzaam zijn.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Biral<br />
“Samen met Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek hebben we een aantal pompen<br />
geselecteerd. Bovendien hebben we geadviseerd over de juiste toepassing<br />
ervan. Brandsen schafte vervolgens tien ModulA circulatiepompen aan, die<br />
we in mei hebben geleverd”, vertelt Wim Julsing, technisch commercieel adviseur<br />
bij Biral. De installaties bij Vos Logistics moesten bijzonder duurzaam<br />
worden. Daarom was de keuze voor vloerverwarming met cv- en koelpompen<br />
logischer dan radiatoren. “Deze pompen zijn de beste op het gebied van<br />
energiebesparing en efficiëntie. Sommige pompen moesten communiceren<br />
via bus-communicatie. Voor ons is dat geen enkel probleem, omdat we veel<br />
kennis en kunde in huis hebben.”<br />
‘De elektronica en de<br />
frequentieomvormer zijn<br />
gescheiden gemonteerd,<br />
waardoor er geen condens kan<br />
ontstaan bij de elektronica’<br />
Uniek in de markt<br />
Brandsen en Biral werken al een tiental jaar samen, mede doordat Biral<br />
service en producten levert die uniek zijn in de markt. Zo zijn de ModulA<br />
pompen modulair opge<strong>bouw</strong>d. De elektronica en frequentieomvormer zijn<br />
gescheiden gemonteerd, waardoor er geen condens kan ontstaan bij de elektronica.<br />
“Hiermee zijn we uniek in Europa. De elektronica zit op een console<br />
die kan worden opge<strong>bouw</strong>d aan de muur. Je kunt de frequentieomvormer bij<br />
alle ModulA pompen losmaken, waardoor de service ook veel makkelijker is”,<br />
aldus Julsing.<br />
Hij is erg te spreken over de samenwerking met Brandsen. Die verliep ook bij<br />
dit project weer soepel. “Het is een prettige en kundige partij om mee samen<br />
te werken. De totaalinstallateur steekt al jarenlang haar nek uit voor warmtepompen<br />
en kent inmiddels alle ins and outs. Bovendien heeft Brandsen veel<br />
mensen in de technische dienst die kennis van zaken hebben op het gebied<br />
van pompen. Dat is voor ons erg prettig.” ❚<br />
ModulA<br />
De kampioen van de energie-efficiëntie<br />
Ontdek onze showroom<br />
showroom.biral.nl/modula<br />
+15 °C tot 110 °C –10 °C tot 110 °C<br />
Biral toonaangevende fabrikant van de modernste pompen<br />
De verwarmingscirculatiepomp ModulA GREEN.<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 11
OSS VOS LOGISTICS<br />
SOEPELE SAMENWERKING DANKZIJ VASTE SAMENWERKINGSPARTNERS<br />
ÉÉN GROOTHANDEL, MEERDERE SPECIALISATIES<br />
Voor de nieuw<strong>bouw</strong> van Vos Logistics in Oss werden de kabeldraagsystemen en de laadoplossingen gerealiseerd in samenwerking met Etepro<br />
en Trayco. Deze bedrijven zijn al jarenlang een vaste samenwerkingspartner van Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Etepro<br />
Technische handelsfirma Etepro hielp de installateur met vraagstukken op<br />
het gebied van de laadoplossingen. Zij leverde deze inclusief de Smappee<br />
laadpalen en stelde ze vervolgens in bedrijf. Vooraf werd precies gekeken<br />
hoeveel auto’s er opgeladen moeten worden, hoeveel vermogen er nodig is<br />
en of er een verdeler of aansluiting moest worden aangepast. Etepro is een<br />
groothandel, maar helpt installateurs ook met advies, assemblage en montage.<br />
“Er waren al voorbereidingen getroffen voor een aantal laadpunten,<br />
wat bij nieuw<strong>bouw</strong> mogelijk is. Er is gekozen voor acht laadpalen waarbij<br />
het vermogen op individueel laadpaalniveau aangepast kan worden. Mocht<br />
er een laadpaal voor bezoekers geregistreerd worden, dan kan die binnen<br />
één of twee uur de volle lading krijgen. Auto’s van werknemers, die toch<br />
acht uur aanwezig zijn, kunnen dan binnen die tijd geladen worden. Dat<br />
wordt allemaal via software en een app bediend en gemonitord.”<br />
Aan het woord is Ferry van Herwijnen, mede-eigenaar van Etepro en commercieel<br />
directeur bij Trayco. Etepro monteerde bij Vos Logistics ook het<br />
Trayco kabeldraagsysteem. Van Herwijnen: “Dit systeem biedt een stuk installatie-<br />
en montagesnelheid. We kunnen hiermee de verantwoordelijkheid<br />
op ons nemen dat er geen stilstand komt en dat het systeem binnen de<br />
gestelde tijd wordt opgeleverd.”<br />
Extra draagkracht<br />
Een ander voordeel van de Trayco kabeldraagsystemen is dat ze erg sterk<br />
zijn dankzij de speciale vorm. Dit zorgt voor een extra draagkracht tot wel<br />
50% in vergelijking met andere merken. “Daardoor kun je de ondersteuning<br />
verder uit elkaar plaatsen of je kunt ze belasten met zwaardere kabels.<br />
In combinatie met een zeer scherpe prijs, zorgt dit ervoor dat Trayco enorm<br />
hard groeit”, aldus Van Herwijnen.<br />
De kabeldraagsystemen zijn inschuifbaar, licht van gewicht en, zoals gezegd,<br />
eenvoudig te monteren. Ondanks die snelle montagetijd blijft de<br />
korte <strong>bouw</strong>tijd een uitdaging bij ieder project, gaat Van Herwijnen verder.<br />
Etepro leverde en plaatste de laadpalen en stelde ze vervolgens in bedrijf.<br />
12 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
VOS LOGISTICS OSS<br />
Het vermogen van de acht laadpalen kan op individueel niveau aangepast worden.<br />
‘De kabeldraagsystemen zijn<br />
inschuifbaar, licht van gewicht<br />
en eenvoudig te monteren’<br />
“Ook bij dit project zag je dat het <strong>bouw</strong>proces steeds sneller moet. Als<br />
onderaannemer moet je mee in de planning om het bij te kunnen houden<br />
en de werkzaamheden binnen de gestelde tijd te realiseren. Dit hangt of<br />
staat met een goede voorbereiding van zowel ons als onze opdrachtgever.<br />
Gelukkig is Brandsen <strong>Installatie</strong>techniek een bekende partner van ons waarmee<br />
we goed kunnen samenwerken. De voorbereidingen waren goed en<br />
daardoor hebben we alles binnen de gestelde tijd kunnen realiseren.” ❚<br />
ETEPRO, GESPECIALISEERD<br />
IN LAADOPLOSSINGEN<br />
Om alle zorgen bij u weg te nemen bieden we een complete installatie!<br />
Wij doen de engineering, levering en plaatsing. Verder bieden wij het beheer van de<br />
oplaadinfrastructuur voor elektrische voertuigen aan. Wij leveren deze oplossingen<br />
via de elektrotechnisch installateur. Dankzij onze ervaring en gedrevenheid zijn<br />
wij de ideale partner voor laadpalen thuis, op het werk en in de openbare ruimte.<br />
Wij sluiten aan op elk netwerk van publiek toegankelijke laadstations, aangevuld<br />
met interoperabele stations van nagenoeg alle marktspelers. Dit staat garant voor<br />
zorgeloos elektrisch rijden.<br />
Voor meer informatie bel: 078 681 15 10<br />
of mail naar: info@etepro.nl, wij helpen u graag!<br />
Van Coulsterweg 2A<br />
2952 CB Alblasserdam<br />
078 681 15 10<br />
info@etepro.nl<br />
www.etepro.nl<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 13<br />
Naamloos-4 1 <strong>05</strong>-10-<strong>2021</strong> 09:27
OSS VOS LOGISTICS<br />
VERLENGSTUK VAN DE INSTALLATEUR,<br />
BEDIENINGSGEMAK VOOR DE EINDGEBRUIKER<br />
Alle installaties slim en betrouwbaar met elkaar laten samenwerken. Dát is al bijna 10 jaar het specialisme van Bettink Regeltechniek uit<br />
Terschuur, dat recent de nieuwe locatie van Vos Logistics in Oss heeft voorzien van moderne regeltechniek.<br />
Tekst en beeld Bettink Regeltechniek<br />
Regeltechniek. Op het eerste oog onzichtbaar, maar achter de schermen<br />
het kloppende hart van elk bedrijfspand. Oftewel, door middel van de juiste<br />
aansturing zorgt Bettink Regeltechniek ervoor dat elke installatie binnen het<br />
ge<strong>bouw</strong> doet wat het moet doen. Denk aan ventilatie, verwarmen en koelen,<br />
bediening van zonwering en verlichting. Het is daarom van essentieel belang<br />
dat een dergelijk systeem betrouwbaar functioneert. Het resultaat is een feilloos<br />
functionerend ge<strong>bouw</strong> als veilige en comfortabele werkomgeving.<br />
Vos Logistics Oss<br />
Op industrieterrein ‘Op De Geer’ in Oss is inmiddels het nieuwe, 23.000 m 2<br />
grote distributiecentrum van Vos Logistics gerealiseerd. In samenwerking met<br />
de installateur worden verlichting, klimaat, zonwering en ventilatie aangestuurd<br />
door middel van de slimme software van Bettink Regeltechniek. Op<br />
deze manier werkt elke collega binnen Vos Logistics in een bedrijfsomgeving<br />
met een hoog werkcomfort. Van magazijn tot kantoor. De regeltechniek<br />
maakt eenvoudige, al dan niet online bediening mogelijk voor de facilitair<br />
manager en de technische dienst.<br />
‘Regeltechniek. Op het eerste<br />
oog onzichtbaar, maar achter de<br />
schermen het kloppende hart<br />
van elk bedrijfspand’<br />
Altijd goed ingeregeld<br />
“Bettink Regeltechniek maakt bewuste keuzes. Wij baseren deze op bewezen<br />
feiten als het gaat om betrouwbaarheid, bedieningsgemak en servicemogelijkheden.<br />
Daarom maken wij bijvoorbeeld gebruik van de hardware en<br />
software van Webeasy. Het biedt ons, de installateur en de eindgebruiker een<br />
heldere weergave van de installaties binnen het ge<strong>bouw</strong>. En dat in één overzicht”,<br />
aldus Mees Bettink. Omdat deze beheerapplicatie via elke browser te<br />
benaderen is, werkt het voor iedere gebruiker op elk gewenst moment. Een der-<br />
In samenwerking met de installateur worden verlichting, klimaat, zonwering en ventilatie aangestuurd door middel van de slimme software van Bettink Regeltechniek.<br />
14 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
VOS LOGISTICS OSS<br />
Op industrieterrein ‘Op De Geer’ in Oss is het nieuwe, 23.000 m 2 grote distributiecentrum van Vos Logistics gerealiseerd.<br />
de voordeel is de eenvoudige manier van koppelen met systemen van derden,<br />
doordat de software ge<strong>bouw</strong>d is op het wereldwijd bekende Niagara platform.<br />
Persoonlijke specialist voor elke installateur<br />
“Met een ervaren team van 5 specialisten in regeltechniek weten we elk<br />
project van offerte tot nazorg, service en onderhoud professioneel aan<br />
te vliegen. Zo zijn we onder andere gespecialiseerd in het ‘Frisse Scholen<br />
concept’, een zelfsturend ventilatiesysteem”, aldus Bettink. “Ook hebben we<br />
diverse congrescentra, waaronder bijvoorbeeld Amsterdome en de Midden Nederland<br />
Hallen, voorzien van onze regeltechniek. Wij voeren ook dit formaat opdrachten<br />
volledig in eigen beheer uit en ondersteunen installateurs met parate<br />
kennis. Als het gaat om de installatie bevinden we ons vaak aan het eind van<br />
het project. Flexibiliteit in het meebewegen met de <strong>bouw</strong>planning is voor ons<br />
daarom vanzelfsprekend.” ❚<br />
bel (0342) - 701 064<br />
voor een vrijblijvende kennismaking<br />
ook installaties slim<br />
laten samenwerken?<br />
bettinkregeltechniek.nl<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 15
THEMA FRISSE SCHOLEN<br />
VENTILATIE OP SCHOLEN EN DE OVERHEID<br />
MAATSCHAPPELIJK VRAAGSTUK<br />
VRAAGT BREDE AANPAK<br />
Ventilatie in publieke ge<strong>bouw</strong>en, waaronder scholen, krijgt steeds meer aandacht. Ook vanuit de Rijksoverheid. Zo is al twee keer honderd<br />
miljoen euro beschikbaar gesteld in het kader van de SUVIS regeling en verscheen op 11 oktober vanuit het Ministerie van VWS de handreiking<br />
basistips voor ventileren. Ventileren staat op de kaart.<br />
Tekst Tjerk van Duinen i.s.m. RVO | Beeld RVO<br />
De coronapandemie heeft extra duidelijk gemaakt<br />
hoe belangrijk het is om goed te ventileren<br />
op scholen. Helaas bestaan er nog veel<br />
onduidelijkheden en misvattingen over het begrip<br />
ventileren. Op dit gebied kunnen nog veel<br />
stappen gezet worden, zonder dat daarvoor al<br />
direct grote en kostbare ingrepen nodig zijn. De<br />
PO-raad, de VO-raad, de Vereniging Nederlandse<br />
gemeenten (VNG) en kenniscentra als Ruimte-OK<br />
ondersteunen scholen op dit vlak met gerichte<br />
adviezen, kennisdocumenten, vraag- en antwoordenbladen<br />
en ventilatiechecks. Binnenkort<br />
verschijnt er een verdiepend onderzoek naar ventilatiesystemen<br />
en ge<strong>bouw</strong>types in onderwijsge<strong>bouw</strong>en,<br />
dat in opdracht van het Ministerie van<br />
OCW is uitgevoerd.<br />
Instrumenten<br />
Wat betreft het gebruik van landelijke instrumenten:<br />
uit de evaluatie van de Green Deal Scholen<br />
bleek dat er drie instrumenten zijn die vaak<br />
worden gebruikt in de huisvestingsopgave van<br />
schoolge<strong>bouw</strong>en: het PvE Frisse Scholen, het<br />
Kwaliteitskader Huisvesting en GPR ge<strong>bouw</strong>. Het<br />
PvE en Kwaliteitskader zijn dit voorjaar geactua-<br />
16 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
FRISSE SCHOLEN THEMA<br />
‘Gemeenten en schoolbesturen kiezen<br />
welke maatregelen prioriteit hebben ten<br />
opzichte van andere opties’<br />
Deze school in Delden heeft de publieksprijs gewonnen bij de verkiezing van de Nederlandse Duurzaam Bouwen Award. Het ge<strong>bouw</strong> is biobased ge<strong>bouw</strong>d en behoort<br />
tot de gezondste en duurzaamste scholen van Europa (klimaatneutraal, gasloos en verwarmd en gekoeld met geluidsgolven).<br />
liseerd op basis van input en geleerde lessen uit<br />
de praktijk. De PvE Frisse Scholen had zes jaar<br />
eerder haar laatste update gehad. Met het van<br />
kracht worden van de NTA 8800 en BENG-eisen<br />
was een nieuwe update noodzakelijk. Verder is<br />
fijnstof opgenomen, sluiten de eisen voor temperaturen<br />
beter aan bij de comfortbeleving in<br />
scholen en is er meer aandacht voor kwaliteitsborging.<br />
Binnenkort wordt de Frisse Scholen Ambitiewijzer<br />
gelanceerd, waarmee opdrachtgevers<br />
van nieuw- en ver<strong>bouw</strong> van scholen (schoolbesturen<br />
en gemeenten) beter worden ondersteund bij<br />
het vaststellen van een PvE. Ook het Kwaliteitskader<br />
Huisvesting is geactualiseerd, waarbij de<br />
versies voor PO en VO zijn samengevoegd.<br />
Niet wettelijk, wel nuttig<br />
Deze kwaliteitsinstrumenten geven houvast<br />
maar vormen formeel geen wettelijk kader. Het<br />
<strong>bouw</strong>en van een gezonde, duurzame en toekomstbestendige<br />
school is geen vanzelfsprekendheid.<br />
Zo zijn de eisen die het Bouwbesluit aan<br />
luchtkwaliteit voor bestaande <strong>bouw</strong> stelt een<br />
stuk lager dan dat is vastgelegd in de gezondheidsrichtlijnen.<br />
Het PvE Frisse Scholen maakt<br />
gebruik van bestaande wetgeving. Het is geen<br />
wetgeving, maar het helpt bij het maken van<br />
keuzes voor goede schoolge<strong>bouw</strong>en. PvE dient<br />
als leidraad voor opdrachtgevers van nieuw- en<br />
ver<strong>bouw</strong> van scholen (schoolbesturen en gemeenten)<br />
bij het realiseren van energiezuinige<br />
en gezonde scholen.<br />
Routekaart<br />
Momenteel kampt het overgrote deel van de<br />
scholen nog met een slecht binnenklimaat. ›<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 17
THEMA FRISSE SCHOLEN<br />
Dit systeem maakt gebruik van zonnewarmte uit de panelen op het dak van de school en zet deze met behulp van thermo-akoestiek om in koeling.<br />
In welk tempo hierin verbetering kan worden<br />
gebracht, valt niet eenduidig te beantwoorden<br />
omdat het van veel factoren afhangt. In 2020 is<br />
een sectorale routekaart voor PO- en VO-scholen<br />
opgesteld waarin een beeld wordt geschetst van<br />
wat nodig is om de verduurzaming van scholen<br />
te realiseren. De Routekaart Maatschappelijk<br />
vastgoed is overigens één van de eerste onderdelen<br />
uit het Klimaatakkoord dat verder is uitgewerkt<br />
en beslaat een traject van 30 jaar.<br />
Ventilatie, energiegebruik<br />
De SUVIS-regeling is een eerste goede aanzet<br />
voor het verbeteren van de luchtkwaliteit op<br />
scholen. Voor de Rijksoverheid is de Rijksdienst<br />
voor Ondernemend Nederland (RVO) de uitvoeringsorganisatie<br />
als het gaat om landelijke<br />
regelingen zoals SUVIS. Uit de markt komt het<br />
bezwaar dat SUVIS, een maatregel om ventilatie<br />
te verbeteren, ook gebruikt wordt om bredere verduurzaming<br />
van scholen mee te financieren. Dat<br />
is complexer, duurt langer, is kostbaarder en zorgt<br />
voor nog tragere besluitvorming bij schoolbesturen.<br />
Volgens RVO voorziet de SUVIS in eerste<br />
instantie in ondersteuning voor de verbetering<br />
van het binnenklimaat. Daarvoor kan gelden dat<br />
er ook ander <strong>bouw</strong>technische aanpassingen gedaan<br />
moeten worden. In de SUVIS is daarmee rekening<br />
gehouden. Ventilatiemaatregelen kunnen<br />
het gebruik van energie toe laten nemen. Om na<br />
realisatie niet direct geconfronteerd te worden<br />
met hogere energierekeningen, kan het verstandig<br />
zijn om de energievraag van het schoolge<strong>bouw</strong><br />
mee te nemen in de keuze van maatregelen.<br />
Het is aan de gemeenten en schoolbesturen<br />
of men daarvan gebruik wil maken. Men kan zelf<br />
kiezen welke maatregelen prioriteit hebben ten<br />
opzichte van andere opties. ❚<br />
Voor informatie en advies is een groot<br />
aantal bronnen beschikbaar, waaronder:<br />
PO-raad<br />
www.po-raad.nl<br />
VO-raad<br />
www.vo-raad.nl<br />
Vereniging Nederlandse gemeenten<br />
www.vng.nl<br />
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland<br />
www.rvo.nl<br />
SUVIS<br />
rvo.nl/subsidie-en-financieringswijzer/suvis<br />
Ruimte-OK<br />
www.ruimte-ok.nl/ventilatie<br />
Handreiking basistips voor ventileren<br />
www.ventilerenzogedaan.nl<br />
Verduurzaming scholen<br />
www.scholenopkoersnaar2030.nl<br />
18 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
AIRCONDITIONING<br />
Duurzaam, gasloos en energie-efficiënt.<br />
LUCHTKANALEN<br />
Complete klimaatinstallaties op maat.<br />
LUCHTTECHNIEK<br />
TROX voorraadhouder: voor 14.00 uur<br />
besteld, morgen in huis.<br />
De Schilt bedrijven zijn totaalspecialisten in binnenklimaat en zorgen voor een comfortabel klimaat in de meest<br />
uiteenlopende situaties. De drie bedrijven Schilt Airconditioning, Schilt Luchtkanalen en Schilt Luchttechniek<br />
vullen elkaar perfect aan om voor u de totale klimaatinstallatie te verzorgen. Wij geloven in een gezond en prettig<br />
leef- en werkklimaat voor iedereen!<br />
ONZE MERKEN<br />
CERTIFICERINGEN<br />
ENERGIEWEG 29 | MEERKERK | (0183) 35 25 44 | |
THEMA FRISSE SCHOLEN<br />
LUCHTREINIGER HOUDT IEDEREEN SCHERP<br />
GEZOND NAAR SCHOOL VOOR<br />
EEN PAAR EURO PER DAG<br />
Schoolbesturen van menig onderwijsinstelling, groot en klein, bevinden zich in een spagaat. Ze hebben een inventarisatie gedaan naar de staat<br />
van de ge<strong>bouw</strong>installaties en de luchtkwaliteit in de klaslokalen. Vervolgens krijgen ze een overzicht van de benodigde maatregelen om dit op<br />
orde te krijgen en de enorme kosten die daarmee gepaard gaan. “Veel besturen haken dan af”, vertelt Annelies de Jong, marketingmanager<br />
van Euromate. “Ik heb met meerdere partijen gesproken die, vooral met corona erbij, wel de grote druk ervaren om iets aan de problematiek<br />
te doen, maar de financiële consequenties te ingrijpend vinden. Daarvoor hebben wij een goede oplossing met een simpele boodschap: ‘schone<br />
lucht voor elke leerling vanaf €2 per leerling per maand’.”<br />
Tekst Tjerk van Duinen | Beeld Euromate<br />
Betaalbare oplossing voor schone lucht.<br />
Luchtkwaliteit op scholen ligt volop in de aandacht.<br />
Organisaties die daar verantwoordelijk<br />
voor zijn, in de regel schoolbesturen, krijgen<br />
vanuit ouders en vanuit de eigen medewerkers<br />
de vraag: hoe zit het met mijn school, is<br />
de luchtkwaliteit voldoende, zijn aanpassingen<br />
noodzakelijk? De Jong: “Als ze dan een inventarisatie<br />
van het vastgoed doen, is in 80% van<br />
de gevallen de conclusie dat het niet goed geregeld<br />
is. Vooral de coronapandemie en het<br />
net begonnen griepseizoen indachtig, hebben<br />
de probleemge<strong>bouw</strong>en gewoon veel te weinig<br />
luchtwissels en daardoor geen schone lucht voor<br />
leerlingen en docenten. Om een gezond luchtklimaat<br />
te krijgen, zijn aanpassingen nodig<br />
die tot wel 20.000 euro per lokaal kunnen<br />
kosten, afhankelijk van de staat van het ge<strong>bouw</strong><br />
en de installaties en de mogelijkheden<br />
tot verbetering. Ook een SUVIS-regeling helpt<br />
dan meestal niet om de financiële horde<br />
te nemen.”<br />
20 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
FRISSE SCHOLEN THEMA<br />
Euromate Pure Air Shield 3300 (PAS) in een lokaal van een basisschool in Breda. (Foto: Marjan Sins)<br />
‘Heeft er één griep, zit een week later een<br />
veelvoud ziek thuis. Niet nodig’<br />
Krachtig en betaalbaar<br />
Met een Pure Air Shield 3300 (PAS) van Euromate<br />
worden al deze problemen ondervangen, stelt De<br />
Jong. “Deze plug-and-play luchtreiniger filtert<br />
effectief vervuiling en aerosolen uit de lucht.<br />
Het apparaat is compact maar krachtig genoeg<br />
om een lokaal schoon te krijgen en te houden<br />
en zorgt voor een betere luchtstroming. Een ge<strong>bouw</strong><br />
met natuurlijke of mechanische ventilatie<br />
kun je met een vijfde van de kosten veilig maken.<br />
Wij stellen dat onze luchtreiniger voor twee euro<br />
per leerling per maand schone en veilige lucht<br />
kan bieden. Dat klinkt al beter behapbaar dan<br />
20.000 euro per lokaal bij het aanpassen van<br />
mechanische ventilatie. Ik kan me voorstellen<br />
dat er ouders zijn die zeggen: dat wil ik ook voor<br />
mijn kind, we starten een actie om zo’n apparaat<br />
in de klas mede te bekostigen. Ouders doen<br />
dit in Duitsland bijvoorbeeld, waardoor scholen<br />
deze stap makkelijker kunnen nemen.”<br />
Luchtwissels<br />
De Pure Air Shield 3300 (PAS) kan per uur 600<br />
tot 2.800 m 3 lucht reinigen. “Daarmee kun je<br />
bijvoorbeeld in een ge<strong>bouw</strong> dat volgens het<br />
Bouwbesluit 2012 is uitgevoerd met mechanische<br />
ventilatie de bestaande tweevoudige capaciteit<br />
in luchtwissels in stand 3 opvoeren naar<br />
een vijfvoudig in luchtwissels. Een oud ge<strong>bouw</strong><br />
zal vooral in de koude maanden meer nodig hebben<br />
doordat de ramen minder snel geopend kunnen<br />
worden. Je kunt dat eenvoudig moduleren<br />
door tijdens de les te verversen op een lagere<br />
stand van 1.300 m 3 /h met 34 dB(A) en vooraf<br />
en in de pauzes op een hogere stand de lucht<br />
te spoelen. In een bezet klaslokaal hoor je<br />
hem nauwelijks.”<br />
De hele dag fris<br />
De luchtreiniger haalt 99,9997% van de zwevende<br />
deeltjes en aerosolen uit de lucht en is gecertificeerd<br />
door de SGS. De Jong: “De Pure Air Shield is ook<br />
heel geschikt voor scholen in de buurt van industrie<br />
en wegen. Daar haal je met natuurlijk ventileren<br />
vaak meer ellende in huis. ‘s Avonds aanzetten, ’s<br />
ochtends weer allemaal fris van start. We geven vijf<br />
jaar garantie en werken enkel met Europese kwaliteitsonderdelen.<br />
En na vijf jaar gaat zo’n apparaat<br />
nog heel wat jaren mee. Maar het grote voordeel ligt<br />
natuurlijk bij de leerlingen en docenten. De scholen<br />
draaien weer op volle capaciteit dus zitten ze weer<br />
met tientallen bij elkaar in een ruimte. Heeft er één<br />
griep, zit een week later een veelvoud ziek thuis. Niet<br />
nodig met een Pure Air Shield 3300. Iedereen is langer<br />
geconcentreerd en de docent kan aan het eind<br />
van de dag zonder hoofdpijn naar huis.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 21
Schone lucht voor élke leerling!<br />
VANAF €2 PER LEERLING PER MAAND<br />
Euromate stelt leerlingen en<br />
leraren in staat om pure lucht in<br />
te ademen. Onze hoogwaardige<br />
professionele luchtreinigers<br />
verbeteren de kwaliteit van de<br />
binnenlucht aanzienlijk. De<br />
apparaten filteren continu een<br />
breed scala aan verontreinigende<br />
stoffen, waaronder virussen zoals<br />
de griep of corona, uit de lucht. De<br />
Pure Air Shield 3300 is vanwege<br />
de hoge capaciteit en het lage<br />
geluidsniveau uitermate geschikt<br />
voor scholen. Ook post-corona<br />
blijft deze luchtreiniger voor een<br />
gezonde en frisse leeromgeving<br />
zorgen, zonder hinderlijke<br />
geuren en overlast van (fijn)stof.<br />
wij kunnen opgelucht<br />
ademhalen en weer veilig<br />
naar school toe<br />
www.euromate.com | request@euromate.com
L1<br />
D1<br />
TB1<br />
T2<br />
Met de EUROVENT TB1, L1, D1 en T2 certificering conform NEN EN-1886 kiest u met<br />
de nieuwe KOMFOVENT VERSO-PRO-2 luchtbehandelingskasten voor de allerhoogste<br />
kwaliteit. Sinds 2004 zijn wij importeur van Komfovent en kunt u dus vertrouwen op een<br />
vakkundige ondersteuning. Kijk voor meer details op onze website www.vortvent.nl.<br />
KOMFOVENT VERSO-PRO-2….beter kan het bijna niet.<br />
Buitendijks 63, 3356 LX Papendrecht<br />
Tel: (+31) 085-782 64 00<br />
Email: info@vortvent.nl<br />
aamloos-3 1 22-04-20 14:37<br />
Met de KOMFOVENT VERSO-RHP serie luchtbehandelingskasten kiest u voor installatiegemak. Deze units zijn voorzien van een<br />
geïntegreerde warmtepomp voor koelen en verwarmen. U heeft dus geen aanvullende koeltechnisch aansluitwerk. Daarmee is de<br />
VERSO-RHP uitermate geschikt voor binnen opstelling zonder dat u voor DX koelers ruimte nodig hebt. Met de C5 plug & play<br />
regeling kunt u kiezen uit zelfstandig bedrijf via display of interne webserver of voor aansluiting op een ge<strong>bouw</strong>beheersysteem via<br />
Modbus (RS-485/TCP IP of BACNet / IP). Sinds 2004 zijn wij importeur van Komfovent en kunt u dus vertrouwen op een vakkundige<br />
ondersteuning. Kijk voor meer details op www.vortvent.nl<br />
KOMFOVENT-VERSO-RHP…koelen en verwarmen met veel installatiegemak.
THEMA FRISSE SCHOLEN<br />
TB1, D1, L1 EN T2:<br />
LUCHTBEHANDELINGSKAST VOLGENS<br />
DE HOOGSTE NORMERINGEN<br />
“De Verso Pro 2 is het nieuwste programma van Komfovent en beter is er bijna niet te vinden op de markt voor luchtbehandelingssystemen”,<br />
aldus Ton Kistemaker, eigenaar van Vortvent uit Papendrecht. “De compacte behuizing is dermate verbeterd, dat het systeem topprestaties<br />
levert en nog meer gebruiksgemak met zich meebrengt.”<br />
Tekst Tjerk van Duinen | Beeld Vortvent/Komfovent<br />
Vortvent is sinds 2004 importeur van Komfovent.<br />
Kistemaker: “De Verso Pro-serie is een modulair<br />
systeem van fabrikant Komfovent waarmee we<br />
voor elke vraag in de utiliteits<strong>bouw</strong> een oplossing<br />
bieden. Er zijn meer dan een miljoen verschillende<br />
configuraties mogelijk, dat zegt al heel wat. Wij leveren<br />
meestal in het segment tussen de 3.000 tot<br />
22.000 m 3 /h luchtbehandelingscapaciteit.” De<br />
nieuwste variant, de Verso Pro 2, doet daar nog<br />
een schepje bovenop: “We weten dat deze fabrikant<br />
zeer hoge kwaliteit producten maakt. Maar<br />
met de verbeteringen die nu zijn aangebracht,<br />
kan het bijna niet beter. Volgens de normering<br />
van Eurovent NEN EN 1886 voldoet de Verso Pro<br />
2 aan de classificaties TB1, D1, L1 en T2.”<br />
Geen condens<br />
Kistemaker legt uit: “De belangrijkste stap is dat<br />
de thermische koudebrugfactor twee klassen is<br />
‘Het veelzijdige en geluidsarme systeem<br />
biedt een oplossing voor elke vraag, ook in<br />
scholen en bibliotheken’<br />
verbeterd van TB3 naar TB1. Dat is erg belangrijk<br />
om condensvorming in alle omstandigheden<br />
tegen te gaan, of de machine nu buiten of binnen<br />
staat, en in alle jaargetijden. Condens leidt<br />
tot schimmel, bacterievorming, corrosie en lekkages<br />
en moet te allen tijde worden vermeden.<br />
De verbeteringen zitten in heel veel details, van<br />
profielaanpassingen en slim afdoppen tot afdichtingen<br />
en de vorm van de hoeken. Dit sluit nauw<br />
aan bij de luchtdichtheidsklasse, die met L1 op<br />
het hoogste niveau ligt. Luchtdicht betekent minder<br />
luchtverlies, een energiezuinigere installatie<br />
en een lagere akoestische belasting. De constructieve<br />
sterkte van de kasten is met D1 ook op het<br />
hoogste niveau.”<br />
Niet te zwaar<br />
De thermische transmissie is op T2 uitgekomen.<br />
Kistemaker: “Niet het hoogste niveau T1 inderdaad,<br />
maar dan zou je enerzijds in plaats van<br />
75 millimeter dikke wanden naar 100 millimeter<br />
moeten en ten tweede wordt je kast dan een stuk<br />
zwaarder. Dat heeft weer consequenties voor de<br />
draagconstructie van het ge<strong>bouw</strong> en de trend<br />
daarin is juist dat men steeds lichter wil <strong>bouw</strong>en.<br />
Het zijn overigens erg stille machines die prima<br />
toepasbaar zijn als binnenopstelling in bijvoorbeeld<br />
scholen of bibliotheken. Wat dat betreft zijn<br />
ze uitstekend akoestisch geïsoleerd.”<br />
De 75 mm dikke wanden met minerale wol zorgen<br />
voor de thermische en akoestische isolatie.<br />
Verso Pro 2-configuratie.<br />
De Verso Pro 2 wordt geleverd met een C5.1 plugand-playbesturing.<br />
Deze regeling is onder meer<br />
voorzien van Modbus, BACnet en alle benodigde<br />
functionaliteiten voor zelfstandig opereren. De<br />
geïntegreerde webserver maakt aanvullende software<br />
overbodig. Een aftandse laptop en netwerkkabel<br />
voldoen. Vortvent maakt dit compleet met<br />
een uitmuntende service. ❚<br />
24 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
FRISSE SCHOLEN THEMA<br />
VERSE ÉN FRISSE LUCHT MET<br />
ÉÉN LUCHTBEHANDELINGSKAST<br />
Scholen voorzien van voldoende verse lucht kan op verschillende manieren. Zo bieden nogal wat leveranciers centrale en decentrale ventilatiesystemen<br />
met warmteterugwinning aan; oplossingen die voldoen aan het Programma van Eisen Frisse Scholen 2015, het GPR Ge<strong>bouw</strong> 4<br />
concept en het Bouwbesluit. “Een aangenaam en gezond binnenklimaat valt en staat echter niet met verse lucht alléén”, meent Ton Kistemaker,<br />
eigenaar/directeur van Vortvent, specialist in luchtbehandeling, ventilatie en klimaatbeheersing. “Fris is pas écht fris als de lucht ook gekoeld<br />
wordt toegevoerd. Precies daarvoor hebben wij met de nieuwe luchtbehandelingskast Komfovent Verso-RHP met interne DX-warmtepomp de<br />
oplossing in huis.”<br />
Tekst Chris Elbers | Beeld Vortvent<br />
‘De units zorgen voor de gewenste koeling,<br />
verwarming en verse lucht’<br />
Om in de zomermaanden binnen schoolmuren<br />
de gewenste operatieve temperatuur te halen,<br />
is gekoelde lucht onontbeerlijk. Met airconditioning<br />
kan in deze behoefte worden voorzien.<br />
Maar inmiddels is daarvan bekend dat de lucht<br />
in veel gevallen (grotendeels) gecirculeerd<br />
wordt. En dat is, zeker gezien de huidige coronaproblematiek,<br />
een ongewenste situatie.<br />
Met de Komfovent Verso-RHP, uitgerust met<br />
een geïntegreerde DX-warmtepomp biedt het<br />
vanuit Papendrecht actieve Vortvent een oplossing<br />
die vers én fris op een slimme manier<br />
combineert. “Met de juiste regeling maken ook<br />
deze units maximaal gebruik van de buitentemperaturen”,<br />
aldus Kistemaker. “Daardoor realiseren<br />
ze de gewenste koeling en verwarming en<br />
wordt meer dan de vereiste hoeveelheid verse<br />
ventilatielucht geleverd.”<br />
Koellast is bepalend<br />
Kiezen voor deze totaaloplossing van Vortvent,<br />
beschikbaar vanaf 400 tot meer dan 30.000<br />
m³/h, leverbaar in zowel een standard- als prouitvoering<br />
en geschikt voor binnenopstelling,<br />
heeft de nodige consequenties voor de gehele<br />
installatie. “Als je voor deze oplossing gaat, is<br />
niet het ventilatiedebiet bepalend, maar juist<br />
de koellast”, legt Kistemaker uit. “Wanneer de<br />
koellast als uitgangspunt wordt genomen, is de<br />
hoeveelheid lucht in het algemeen behoorlijk<br />
groter dan bij ventilatie alléén. Dit betekent<br />
dus dat bijvoorbeeld kanaalsystemen groter<br />
worden uitgevoerd. En ook op andere vlakken<br />
heeft het de nodige installatietechnische<br />
uitdagingen tot gevolg.” ❚<br />
Vortvent Komfovent Verso PRO RHP: ruim voorzien van functionaliteit.<br />
Vortvent Komfovent Verso STANDARD RHP: compact en veelzijdig.<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 25
LEDVANCE<br />
BIOLUX<br />
HUMAN CENTRIC<br />
LIGHTING:<br />
DE MENS STAAT<br />
CENTRAAL<br />
HET LEDVANCE BIOLUX HCL SYSTEEM<br />
Zo gemakkelijk te installeren, zo gemakkelijk te gebruiken.<br />
Het innovatieve, bekroonde LEDVANCE BIOLUX HCL systeem<br />
zorgt voor natuurlijk licht, wat de taak ook is. Het past het<br />
kunstlicht automatisch aan veranderingen in het daglicht<br />
aan, dankzij een intelligent, gepatenteerd algoritme waardoor<br />
gebruikers altijd het juiste licht op het juiste moment van de<br />
dag krijgen.<br />
HCL.LEDVANCE.COM
FRISSE SCHOLEN THEMA<br />
WERELDMARKTLEIDER IN LICHT VERBREEDT AANBOD VOOR SCHOLEN<br />
OPLOSSINGEN VOOR<br />
VERLICHTING EN LUCHTZUIVERING<br />
Via een samenwerking met de Duitse producent Dr. Hönle is lichtspecialist en wereldmarktleider LEDVANCE ook actief geworden in de luchtzuivering.<br />
Dat heeft geleid tot slimme, eenvoudig te installeren en bedienen apparaten die met behulp van ozonvrije UVC-technologie de lucht<br />
in kleine en grote ruimten kunnen zuiveren. Deze productgroep vormt een mooie aanvulling op de al bekende Human Centric Lichting (Biolux)<br />
systemen en de verblindingsvrije Indiviled LED-verlichting, die een flinke bijdrage kunnen leveren aan comfort, gezondheid en leerprestaties<br />
op scholen.<br />
Tekst Tjerk van Duinen | Beeld LEDVANCE<br />
Dat UV-C-licht lucht kan ontsmetten, is al decennia bekend. “Door de coronapandemie<br />
is ons Duitse hoofdkantoor sinds maart 2020 zelfstandig en<br />
via samenwerking met Dr Hönle AG gestart met UV-C-technologie”, vertelt<br />
Ronald Moeskops, bij LEDVANCE verantwoordelijk voor de marketing van de<br />
professionele markt in de Benelux. “Dat heeft geleid tot tal van producten,<br />
zoals voor in de auto of om een mobiel te ontsmetten. Voor het ontsmetten<br />
van ruimten is door Dr. Hönle de SteriWhite-serie ontwikkeld, een reeks luchtzuiveringsunits<br />
met een capaciteit van maximaal 115 tot 900 m 3 /h. Deze<br />
stand-alone-apparaten zuigen vuile lucht aan en blazen gezuiverde lucht uit.<br />
Ideaal voor klaslokalen, want ze zijn met maximaal 39 dB(A) heel stil. De<br />
inge<strong>bouw</strong>de UV-C-lampen gaan 16.000 uur mee, dus voor een gewoon lokaal<br />
is een unit vier tot vijf jaar onderhoudsvrij.”<br />
Aerosolen<br />
In Duitsland zijn al meerdere scholen uitgerust met SteriWhite-units. Jan Pieter<br />
Heimgarter, verantwoordelijk voor technical support en trainingen: “Met<br />
De SteriWhite-unit kan los op wieltjes staan maar ook aan de wand hangen.<br />
‘De inge<strong>bouw</strong>de UV-C-lampen<br />
gaan 16.000 uur mee, dus voor<br />
een gewoon lokaal is een unit<br />
vier tot vijf jaar onderhoudsvrij’<br />
de Air Purifier Calculator kun je heel eenvoudig berekenen welke versie je<br />
nodig hebt en welk effect dat oplevert. Je hoeft enkel de afmetingen van de<br />
ruimte, hoe intensief de ruimte gebruikt wordt en de gewenste verversingsratio<br />
in te vullen. Heel actueel en interessant aan het begin van het griepseizoen:<br />
aerosolen worden vrijwel volledig uit de lucht gezuiverd en zo wordt de<br />
virusoverdracht tot een minimum beperkt.” De plug and play units kunnen<br />
op wieltjes staan of aan de muur worden gehangen. “Meestal werken twee<br />
kleine beter dan één grote unit; wij kunnen de gebruiker daarin uiteraard<br />
adviseren”, vult Moeskops aan.<br />
Perfecte lichtoplossingen<br />
De luchtzuivering is een passende aanvulling op het assortiment voor frisse<br />
en gezonde scholen. Moeskops: “Gezond licht en gezonde lucht gaan vaak<br />
samen, ze maken beide deel uit van het Programma van Eisen Frisse Scholen.<br />
Onze Biolux systemen op basis van Human Centric Lighting leveren bijvoorbeeld<br />
ook aantoonbaar een bijdrage aan de gezondheid, het welbevinden en<br />
de prestaties op scholen. Dat geldt evengoed voor ons nieuwste verlichtingssysteem,<br />
dat onlangs is toegepast in de Bredase school Visio. Dit is een onderwijsinstelling<br />
voor kinderen met een visuele en verstandelijke beperking. De<br />
eisen ten aanzien van verblinding, juiste kleuren en lichtmanagement waren<br />
zeer streng en daartoe is ons LEDVANCE Linear Indiviled Direct Dali-systeem<br />
toegepast met een UGR < 16. In totaal zijn er 400 armaturen geplaatst, met<br />
voor elke plek de juiste oplossing. Dat mag je van ons wel verwachten.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 27
THEMA FRISSE SCHOLEN<br />
LEKVRIJE WARMTETERUGWINNING<br />
UNIEKE VENTILATIEOPLOSSINGEN<br />
VOOR IEDERE SCHOOL<br />
Dé oplossing voor frisse scholen bestaat niet. Dat weet elk schoolbestuur, elke adviseur en elke installateur. Klimaatinstallaties verbeteren in<br />
scholen is altijd maatwerk. Voor Inatherm uit Waalwijk is dat geen probleem. Het bedrijf is gespecialiseerd in ventilatie en luchtbehandeling en<br />
maakt deel uit van HC Groep, een groep bedrijven die allemaal actief zijn in de binnenklimaattechniek. Inatherm heeft een dermate groot bereik<br />
in het assortiment, dat elke oplossing wel op de menukaart staat. Sinds kort levert ze kort ook 100% lekvrije systemen met warmtewielen.<br />
Tekst Tjerk van Duinen | Beeld Inatherm<br />
“Dat brede assortiment is niet overdreven”, stelt<br />
Niels Vugts, Techniek & Innovatie Manager bij Inatherm.<br />
“We hebben alles in huis op het gebied<br />
van ventilatie, luchtbehandeling, temperatuur- en<br />
vochtbeheersing en luchtverdeling. Voor decentrale<br />
oplossingen in scholen hebben we recentelijk<br />
de NEX-T School Generation ventilatie-unit<br />
geïntroduceerd met warmteterugwinning. Deze<br />
compacte unit produceert slechts 33 dB(A) bij<br />
950 m 3 /uur. De NEX-T SG is in verschillende configuraties<br />
beschikbaar zodat voor elke ruimte een<br />
oplossing te verzinnen is.”<br />
Meer dan 500 scholen in 60 jaar<br />
Valt de keuze op een centraal ventilatiesysteem,<br />
dan heeft Inatherm het breedste pakket van Nederland,<br />
beweert Vugts. “Wij voeren hierin meer<br />
dan zestig verschillende soorten en typen luchtbehandelingskasten<br />
en WTW-units. Voor of tegen het<br />
Vele oplossingen voor schoolventilatie.<br />
28 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
FRISSE SCHOLEN THEMA<br />
Automatic Leakage Control.<br />
plafond, staand of plat op het dak, met platenwisselaar<br />
of warmtewiel in elke capaciteit en met elke<br />
gewenste techniek en luchtverdelingswijze. Totaaloplossingen<br />
voor scholen zijn ons sterkste punt. Wij<br />
zijn al zestig jaar actief in deze sector en hebben<br />
ruim vijfhonderd scholen op de referentielijst staan.<br />
Dat gaat van kleine kinderdagverblijven, lagere en<br />
middelbare scholen tot hogescholen en universiteiten,<br />
zowel nieuw<strong>bouw</strong> als renovatie. Deze ruime<br />
ervaring koppelen wij aan het gebruik van louter A-<br />
merken, de samenwerking met hooggekwalificeerde<br />
partners en een productenprogramma waarin<br />
wij continu innoveren.”<br />
Overdracht van verontreinigde lucht<br />
De meest recente in een lange reeks innovaties<br />
is vanaf nu beschikbaar in nieuwe en bestaande<br />
ventilatiesystemen met warmtewiel: Automatic<br />
Leakage Control (ALC). Vugts: “ALC zorgt bij<br />
warmtewielen voor 0% overdracht tussen retourlucht<br />
en toevoerlucht. Bij een juist geadviseerd<br />
ventilatiesysteem met voldoende luchtverversing<br />
wordt de ruimtelucht continu ververst. Hiermee<br />
worden onder andere geuren verdreven, maar ook<br />
verontreinigingen zoals CO 2<br />
, VOC’s, stof, fijnstof<br />
en virussen. Echter, bij een luchtbehandelingssys-<br />
‘We hebben alles in huis op het gebied van<br />
ventilatie, luchtbehandeling, temperatuur- en<br />
vochtbeheersing en luchtverdeling’<br />
teem uitgevoerd met een warmtewiel bestaat er de<br />
mogelijkheid dat een klein deel van die verontreinigde<br />
afvoerlucht weglekt en weer wordt meegevoerd<br />
met de verse toevoerlucht. Dat wil je natuurlijk<br />
voorkomen. ALC is daar het antwoord op.”<br />
Gepatenteerde oplossing<br />
Automatic Leakage Control zorgt dus voor een<br />
lekvrije warmteterugwinning en is een unieke<br />
toevoeging op de welbekende VEX WTW-units<br />
van Inatherm. Vugts legt uit: “Het is een gepatenteerd<br />
systeem dat onafhankelijk is getest door de<br />
Danish Technical University. Het werkt met druksensoren<br />
die continu de luchtdruk meten voor het<br />
warmtewiel in de afvoerlucht, alsook de luchtdruk<br />
aan de ge<strong>bouw</strong>zijde van de toevoerlucht. Met<br />
behulp van een volledig automatisch gestuurde<br />
regelklep wordt er gezorgd dat druk in het toevoerdeel<br />
altijd hoger is dan in het retourdeel. Zo<br />
wordt automatisch de overdracht van retourlucht<br />
gereduceerd tot 0%, ook wanneer een systeem<br />
behoefteafhankelijk ventileert en dus geen vast<br />
debiet heeft. Met deze oplossing kunnen wij nu<br />
ventilatiesystemen leveren met warmtewiel met<br />
de garantie dat er geen (vervuilde) retourlucht<br />
wordt overgedragen aan de verse toevoerlucht.<br />
De gebruiker kan op deze manier toch profiteren<br />
van het voordeel dat warmtewielen hebben<br />
tegenover kruisstroom- of tegenstroomwisselaars,<br />
namelijk dat er naast warmteoverdracht ook<br />
vochtoverdracht plaatsvindt. Als je in de winter<br />
heel veel ventileert met platenwisselaars, kan<br />
de luchtvochtigheid sterk dalen, en ook dat kan<br />
weer allerlei klachten veroorzaken. Uiteraard is<br />
dit slimme systeem ook erg geschikt voor andere<br />
toepassingen zoals kantoren, zorginstellingen en<br />
horeca. Wij zijn trots dat we deze innovatie kunnen<br />
aanbieden in de markt.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 29
School Generation<br />
WIE NIET GROOT IS,<br />
MOET SLIM ZIJN!<br />
Het lichtste en meest compacte decentrale ventilatiesysteem<br />
voor scHolen<br />
ONAFHANKELIJK<br />
GETEST DOOR<br />
Decentraal ventilatiesysteem met hoogrendement warmteterugwinning<br />
Voldoet aan Frisse Scholen Klasse B<br />
Zeer compact met een hoogte van slechts 35cm<br />
<strong>Installatie</strong>geluid < 33 dB(A) bij 950 m³/h<br />
Licht gewicht en eenvoudig te monteren<br />
Continue CO 2<br />
-meting en registratie<br />
ook een perfect binnenklimaat in de klas?<br />
www.schoolventilatie.nl
Part of the ROCKWOOL Group<br />
Ahh.<br />
(Het geluid van de leerling die zelfs<br />
achterin de klas de leerkracht goed<br />
kan horen dankzij de akoestische<br />
oplossingen van Rockfon)<br />
Sounds Beautiful<br />
Scan voor meer info:<br />
rockfon.nl/onderwijs
THEMA FRISSE SCHOLEN<br />
AANDACHT VOOR DE AKOESTIEK IN SCHOLEN<br />
GELUIDSABSORBERENDE OPLOSSINGEN<br />
VOOR WANDEN EN PLAFONDS<br />
Nu door de pandemie het belang van goede ventilatie in schoolge<strong>bouw</strong>en duidelijker is aangetoond dan ooit heeft de Rijksdienst voor Ondernemend<br />
Nederland in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken het Programma van Eisen Frisse Scholen aangepast. Verbijsterd is<br />
Pascal van Dort dat hierin uitsluitend de richtlijnen voor luchtkwaliteit, temperatuur en licht zijn aangepast en niet die voor akoestiek.<br />
Tekst Liliane Verwoolde | Beeld Rockfon<br />
Pascal van Dort is nu ruim twintig jaar werkzaam<br />
bij Rockfon. Hij begon hier in de sales en ontwikkelde<br />
zich via de functie van Sales Manager tot<br />
Global Acoustics Ambassador. Vanuit deze functie<br />
adviseert hij architecten, aannemers en ge<strong>bouw</strong>eneigenaren<br />
over geluid, lawaai en akoestiek – met<br />
name in schoolge<strong>bouw</strong>en – en vertelt hij welke problemen<br />
kunnen ontstaan als deze zaken niet goed<br />
geregeld zijn. “In een klaslokaal waar het achtergrondgeluid<br />
te hoog is, het geluid rondgalmt en<br />
de leerkracht slecht verstaanbaar is, lopen zowel de<br />
leerprestaties als het welbevinden terug.”<br />
Norm voor akoestiek ontbreekt<br />
Nederland kent geen verplichte wettelijke normen<br />
voor akoestiek in scholen. Een goed alternatief is<br />
het PvE Frisse Scholen. “Hierin is voor klaslokalen<br />
een goede classificatie vastgelegd”, vertelt Van<br />
Dort, “maar voor gymzalen, leerpleinen en gangen<br />
ontbreekt deze, terwijl deze ruimtes steeds vaker<br />
worden ingezet voor leerdoeleinden. In dit kader<br />
Rockfon levert de akoestische plafond- en wandoplossingen die de akoestiek verbeteren.<br />
32 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
FRISSE SCHOLEN THEMA<br />
Een verantwoord achtergrondgeluid verhoogt de leerprestaties.<br />
‘Een goede akoestiek verbetert de<br />
verstaanbaarheid en het welbevinden’<br />
word ik steeds ongelukkiger van de term ‘Frisse<br />
Scholen’. Deze wekt de indruk dat het vooral om<br />
frisse lucht gaat, terwijl achter het begrip ‘Frisse<br />
School’ de ambitie schuilt om een binnenklimaat<br />
te creëren dat geluk, gezondheid en welbevinden<br />
ondersteunt. Akoestiek is hierbij een essentieel<br />
onderdeel. Misschien is de tijd rijp voor de term<br />
‘Super Scholen’ in plaats van ‘Frisse Scholen’.<br />
Ontwikkelingen<br />
Rockfon is al jaren expert in met name akoestische<br />
plafonds en volgt daarom de ontwikkelingen<br />
op de voet. “In verband met hygiëne worden<br />
in schoolge<strong>bouw</strong>en steeds meer harde materia-<br />
Download de brochure ‘Ontwerpen voor<br />
scholen’ op www.rockfon.nl/onderwijs<br />
len toegepast. Deze bevorderen de galm en nagalmtijd<br />
en het is bekend hoe hoog deze mogen<br />
zijn. Een andere parameter is achtergrondgeluid.<br />
Om het leerproces te bevorderen, mag deze volgens<br />
de World Health Organisation maximaal<br />
35 dB zijn. Als ik in mijn stille thuiskantoor het<br />
achtergrondgeluid meet, is deze 33 dB. Dat betekent<br />
dat het in een klaslokaal volkomen stil moet<br />
zijn. Uit onderzoek blijkt echter dat niveaus van<br />
65-70 dB heel normaal zijn.”<br />
Direct advies<br />
Leerkrachten, facilitaire medewerkers en schoolhoofden<br />
kunnen bij akoestische problemen rechtstreeks<br />
informatie inwinnen bij Rockfon. In veel<br />
gevallen kan een goed advies direct online of<br />
telefonisch worden gegeven. In andere gevallen<br />
beoordeelt Rockfon de akoestische situatie ter<br />
Gangen worden vaker ingezet voor leerdoeleinden.<br />
plekke. “We produceren en leveren de akoestische<br />
plafond- en wandoplossingen die deze problemen<br />
onmiddellijk verhelpen. Bij een goede<br />
ruimte-akoestiek verhoogt de verstaanbaarheid,<br />
gaan de prestaties van de leerlingen omhoog,<br />
neemt het welbevinden toe en verbetert<br />
het gedrag.” ❚<br />
Bronnen:<br />
- Klatte M et al, Effects of noise and<br />
reverberation on speech perception and<br />
listening comprehension of children and<br />
adults in a classroom-like setting, 2010.<br />
- Shield B, Dockrell J, The effects of<br />
environmental and classroom noise<br />
on the academic attainments of primary<br />
school children, 2008.<br />
- Sala E, Rantala L, Acoustics and activity<br />
noise in school classrooms in Finland, 2016.<br />
- Mealings K, Children struggle to hear and<br />
teachers struggle to teach in new openplan<br />
learning environments, 2017.<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 33
HET LUMIKO<br />
LED DIMMER PAKKET<br />
AANZIE<strong>NL</strong>IJK UITGEBREID<br />
UNIVERSELE LUMIKO DIMMERS<br />
BEDRADE DIMMERS<br />
ARTIKELNUMMER<br />
Fase aan- of afsnijding dimmer: 891082<br />
Duo dimmer: 891200<br />
Klein vermogen (1 tot 100W): 891038<br />
Groot vermogen (5 tot 600W): 891028<br />
Fase aan- of afsnijding dimmer: 891082<br />
DRAADLOOS GESTUURDE DIMMERS<br />
Zigbee dimmer: 8911<strong>05</strong><br />
Z-Wave dimmer: 891110<br />
Voor elke toepassing een geschikte LED dimmer<br />
Het dimmen van verschillende soorten ledverlichting kan een uitdaging<br />
vormen. Voor elke type ledlamp heeft Lumiko nu een geschikte dimmer.<br />
Vrijwel alle dimmers zijn 2 draads aan te sluiten wat een snelle montage<br />
garandeert. Alle druk/draai dimmers zijn voorzien van een 4mm as, inclusief<br />
6mm as-adapter, zodat vrijwel alle merken afdekplaten op deze<br />
dimmers te monteren zijn.<br />
Meer weten: klemko.nl/
De nieuwe EduComfort 1000<br />
Een verademing in schoolventilatie<br />
Deze nieuwe schoolventilatie-unit is<br />
het resultaat van ruim 5 jaar ervaring<br />
in het toepassen van decentrale<br />
schoolventilatie. De EduComfort 1000<br />
is de eerste decentrale unit ‘in het zicht’<br />
die voorzien kan worden van koeling<br />
én verwarming. Zo creëert u het gehele<br />
jaar een gezond binnenklimaat.<br />
Voldoet aan Programma van Eisen Frisse Scholen klasse B<br />
<strong>Installatie</strong>geluid maximaal 33 dB(A)<br />
Verwarmen en koelen in één compacte decentrale unit<br />
Optimale luchtstroom middels hoog inducerende JET-nozzles<br />
www.nedair.nl/schoolventilatie
THEMA FRISSE SCHOLEN<br />
SUBSIDIE VOOR VENTILATIE AANWENDEN WAARVOOR HET BEDOELD IS<br />
‘IEDEREEN SCHERP HOUDEN<br />
VOOR FRISSE SCHOLEN’<br />
Het budget van de SUVIS-regeling is opgehoogd. Van 1 oktober <strong>2021</strong> tot en met 31 januari 2022 is het weer mogelijk om subsidieaanvragen te<br />
doen voor het verbeteren van de ventilatie op scholen. Ook Wouter Wijma, directeur van klimaatspecialist Ned Air en voorzitter van Binnenklimaat<br />
Nederland, is daar blij mee. “Het extra geld is een goed teken dat het demissionaire kabinet zich bewust is van het belang van goede<br />
ventilatie in klaslokalen. Bij Ned Air staan we klaar met onze mooie units om scholen aan te pakken. Ik ben alleen bang dat het geld niet alleen<br />
voor ventilatie zal worden ingezet, en dat was toch wel de bedoeling.”<br />
Tekst Tjerk van Duinen | Beeld Ned Air<br />
Wouter Wijma is erg blij met de updates van het Programma van Eisen Frisse Scholen. “Vooral de aandacht die wordt geschonken aan kwaliteitsborging is een goede stap.”<br />
Om de luchtkwaliteit in scholen te verbeteren moet<br />
nog veel, heel veel gebeuren. Voor het ledigen van<br />
de hoogste nood is de inmiddels bekende Specifieke<br />
uitkering ventilatie in scholen (SUVIS) in het<br />
leven geroepen. Na een eerste tranche van ongeveer<br />
€ 100 miljoen, die flink overtekend werd, is besloten<br />
versneld €100 miljoen extra beschikbaar te stellen.<br />
Prachtig, vindt Wouter Wijma, die met zijn bedrijf alles<br />
in huis heeft om de luchtkwaliteit van scholen<br />
naar minstens het niveau Frisse Scholen klasse B te tillen.<br />
“De subsidie is specifiek voor ventilatie bedoeld,<br />
maar als je de voorwaarden leest, mag een school<br />
die de ventilatie aanpakt ook zonnepanelen uit die<br />
pot subsidiëren.”<br />
Meer dan alleen ventilatie<br />
Met de pet op van Binnenklimaat Nederland is<br />
hij daar minder blij mee. “Wij pushen al lang op<br />
ventilatie en die boodschap heeft eindelijk in de<br />
landelijke politiek tot resultaten geleid. We zien<br />
nu dat de specifieke subsidie breder, dus oneigenlijk<br />
wordt aangewend. Ik begrijp dat wel. De<br />
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland RVO,<br />
de PO-raad en de VO-raad hebben een klimaatakkoord<br />
uit te voeren en zien het liefst volledige<br />
verduurzaming van het scholenbestand. En daar<br />
zijn inderdaad miljarden voor nodig. Maar het ge-<br />
36 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
FRISSE SCHOLEN THEMA<br />
Je stuurt je kinderen liever naar een gezonde, frisse school.<br />
volg is dat schoolbesturen voor nog complexere<br />
en vooral duurdere operaties staan en dat betekent<br />
langere trajecten die zelfs worden uitgesteld.<br />
De oneigenlijke aanwending betekent ook dat<br />
er aanvragen voor puur ventilatieverbetering die<br />
later binnenkwamen, in de eerste tranche buiten<br />
de boot zijn gevallen. Als het ook voor zonnepanelen<br />
en isolatie gebruikt kan worden, noem het<br />
dan geen SUVIS. Wij vinden dat je strenger moet<br />
selecteren en daar lobbyen we ook voor.”<br />
Van leidraad naar wet<br />
Buiten deze wrevel is Wijma erg blij met de updates<br />
van het Programma van Eisen Frisse Scholen.<br />
“Vooral de aandacht die wordt geschonken<br />
aan kwaliteitsborging is een goede stap. Het<br />
grote manco blijft dat Frisse Scholen geen verplichtend<br />
karakter heeft. Ik ben het helemaal<br />
eens met de RVO die wil dat het PvE Frisse Scho-<br />
‘Testrapporten<br />
lijken soms erg<br />
op de werkwijze<br />
van Volkswagen in<br />
dieselgate’<br />
len als keiharde leidraad moet dienen. Wat mij<br />
betreft mag het een wet worden die ook goed<br />
gehandhaafd wordt.”<br />
Ventilatiekeur<br />
Waar ook handhaving op zijn plaats is, zijn spelers<br />
in de markt die onterecht roepen dat ze per<br />
uur 950 m 3 ventileren met 33 dB(A) geluidsproductie.<br />
Wijma: “Als ik in de testrapporten lees dat de<br />
aanvoerfan aanstaat maar de retourfan uit, lijkt dat<br />
erg op de werkwijze van Volkswagen in dieselgate.<br />
Daar dient streng op gehandhaafd te worden. Wij<br />
als brancheorganisatie pakken dit wel op met het<br />
Ventilatiekeur dat we momenteel voor kantoren uitrollen<br />
en daarna voor scholen. De idee is simpel: je<br />
wilt daar werken waar het gezond is; scholen idem<br />
dito: je stuurt je kinderen liever naar een gezonde,<br />
frisse school.”<br />
Ondertussen vinden de stille, compacte EduComfort<br />
ventilatie-units van Ned Air nog steeds hun<br />
weg naar klaslokalen en schoolge<strong>bouw</strong>en. “De<br />
orderportefeuille bij installateurs is groot, door het<br />
tekort aan personeel en materialen staat de uitvoering<br />
vaak op de handrem. Intussen produceren we<br />
ook voor ons Duitse zusterbedrijf Wolf de CFL Edu<br />
decentrale units voor de Duitse en Franse markt.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 37
THEMA FRISSE SCHOLEN<br />
DIVERSITEIT VAN SCHOOLGEBOUWEN VRAAGT OM VENTILATIE-OPLOSSINGEN OP MAAT<br />
DE SLEUTEL TOT BETER (VENTI)LEREN<br />
Geen enkel schoolge<strong>bouw</strong> is hetzelfde. Naast locatie, <strong>bouw</strong>jaar, omvang, leerlingaantallen en type onderwijs verschillen bijvoorbeeld de<br />
wensen én het budget van de ge<strong>bouw</strong>eigenaar. Dit maakt maatwerk schoolventilatie-oplossingen noodzakelijk, weet CIAT, één van de Europese<br />
leiders in gezonde binnenlucht. Met het ontwerp en de verkoop van een uitgekiend assortiment schone, veilige én energiezuinige ventilatieoplossingen<br />
biedt CIAT voor iedere situatie een passende oplossing. Van luchtbehandelingskasten en (de)centrale luchtdistributiesystemen<br />
met of zonder WTW tot en met standalone luchtreinigers, die exact op maat en conform de actuele eisen en voorschriften worden geleverd.<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld CIAT<br />
De afgelopen jaren zijn vele scholen ge<strong>bouw</strong>d<br />
en gerenoveerd conform het PvE Frisse Scholen.<br />
“Toch zijn er ook tal van scholen die (nog) niet aan<br />
de eisen voldoen”, benadrukt Mojet. “Dat werd<br />
pijnlijk duidelijk tijdens de coronapandemie. Ook<br />
bij COVID-19 is de strategie om middels ventilatie<br />
verontreinigingen uit het lokaal te verwijderen.<br />
Een goed en passend ventilatiesysteem is hiervoor<br />
onontbeerlijk, maar ontbreekt nog (te) vaak. Uit<br />
een recente inventarisatie van het Landelijke Coördinatieteam<br />
Ventilatie bijvoorbeeld bleek dat<br />
slechts 38% van de onderzochte schoolge<strong>bouw</strong>en<br />
aan de huidige normen voldoet. Op 11% van de<br />
scholen (bijna 800 ge<strong>bouw</strong>en) bleek de luchtkwaliteit<br />
ondermaats. Om hier versneld verandering in<br />
te brengen, heeft het kabinet 360 miljoen euro<br />
vrijgemaakt.”<br />
Diverse (inter)nationale onderzoeken tonen aan<br />
dat reductie van de CO 2<br />
- en fijnstofconcentraties<br />
in scholen een zeer positief effect heeft op de<br />
gezondheid, cognitieve functies en leerprestaties<br />
van leerlingen. “Onder andere deze inzichten hebben<br />
jaren geleden geleid tot het Programma van<br />
Eisen (PvE) Frisse Scholen, waarin specifieke prestatie-eisen<br />
worden geformuleerd ten aanzien van<br />
luchtkwaliteit, energiezuinigheid en thermisch,<br />
akoestisch en visueel comfort”, vertelt Gerard<br />
Mojet, business developer Gezonde Ge<strong>bouw</strong>en bij<br />
CIAT. “Door voldoende verse lucht naar binnen te<br />
halen en vervuilde binnenlucht efficiënt te verdunnen<br />
en af te voeren of te filteren, verdwijnen hoge<br />
concentraties CO 2<br />
, aerosolen en andere vervuilingen<br />
naar een achtergrondniveau. Het resultaat is<br />
een frisse en gezonde leeromgeving, vol gezonde,<br />
geconcentreerde en blije kinderen.”<br />
Erik Tielenburg, expert in lucht en<br />
accountmanager bij CIAT.<br />
38 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
FRISSE SCHOLEN THEMA<br />
Uitgekiende selectie producten<br />
CIAT verwacht dat het aantal aanvragen voor<br />
schoolventilatie door de zogenaamde SUVIS-regeling<br />
zal stijgen. Zeker nu schoolventilatie ook onder<br />
de aandacht is van beleidsmakers én ouders.<br />
“Om problemen snel te ondervangen, kunnen<br />
scholen natuurlijk kiezen voor een standaard ventilatie-oplossing”,<br />
benadrukt Erik Tielenburg, expert<br />
in lucht en accountmanager bij CIAT. “Willen<br />
zij echter doeltreffend met hun ventilatie aan de<br />
slag, dan is een ‘one size fits all’ systeem minder<br />
interessant. Net zoals er niet één broek is voor de<br />
Gerard Mojet, business developer<br />
Gezonde Ge<strong>bouw</strong>en bij CIAT.<br />
‘Net zoals er niet één broek is voor de<br />
Nederlandse man of vrouw, moeten ook<br />
ventilatiesystemen aan een bepaalde<br />
pasvorm voldoen’<br />
Nederlandse man of vrouw, moeten ook ventilatiesystemen<br />
aan een bepaalde pasvorm voldoen. Wij<br />
ondersteunen hierin met een uitgekiende selectie<br />
Eurovent-gecertificeerde producten die exact op<br />
maat worden uitgeëngineerd en geoptimaliseerd.<br />
Ongeacht of het gaat om centrale of decentrale<br />
oplossingen, voor nieuw<strong>bouw</strong> of renovatie.”<br />
Fijnstof en ventilatie<br />
Een belangrijk onderdeel van de ventilatie-oplossingen<br />
zijn de diverse filtratieniveaus, vertelt<br />
Tielenburg. “Met onze eindfilters en HEPA-luchtreinigers<br />
kunnen we ook kleine fijnstofdeeltjes<br />
efficiënt afvangen. Daarmee spelen wij in op het<br />
nieuwe PvE Frisse Scholen <strong>2021</strong>, waarin fijnstof een<br />
nieuw thema is. Bovendien sluiten wij aan bij de<br />
nieuwe adviezen van de wereldgezondheidsorganisatie.”<br />
De WHO heeft recent de waarden voor stikstof<br />
en fijnstof aangescherpt, omdat luchtvervuiling<br />
ook in kleinere hoeveelheden op lage termijn<br />
schadelijk blijkt voor de volksgezondheid.<br />
Volgens de nieuwe eisen mag een kubieke meter<br />
lucht nog maar 10 microgram stikstofdioxide, 15<br />
microgram fijnstof en 5 microgram superfijnstof<br />
bevatten om als gezond te worden aangemerkt.<br />
Het belang van een efficiënte fijnstoffiltering wordt<br />
tevens onderstreept door de Harvard University, die<br />
in een recent onderzoek aantoont dat CO 2<br />
én fijnstof<br />
onze cognitieve functies negatief beïnvloeden.<br />
“Ook hier is ventilatie op maat het devies.”<br />
Duurzame school van de toekomst<br />
Uniek is dat CIAT naast het efficiënt inblazen en<br />
filteren van (verse) lucht en afvoeren van verontreinigingen<br />
ook duurzame thermische oplossingen<br />
kan aanbieden. “Met onze oplossingen gaan<br />
gezondheid, behaaglijkheid en energiezuinigheid<br />
hand in hand”, besluiten Mojet en Tielenburg.<br />
“Bovendien bieden we uitgebreide oplossingen<br />
voor monitoring en kwaliteitsborging. Zo geven<br />
we maximaal invulling aan de ‘duurzame school<br />
van de toekomst.” ❚<br />
Als er geen ruimte op de vloer beschikbaar is,<br />
dan is Floway Ceiling een perfecte oplossing.<br />
CIAT Floway: voor geavanceerde luchtbehandeling en een maximale tevredenheid.<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 39
De Pen<br />
‘Aan de weg timmeren<br />
voor een betere<br />
luchtkwaliteit in<br />
alle ge<strong>bouw</strong>en’<br />
40 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
De Pen<br />
Wouter Wijma<br />
voorzitter Binnenklimaat Nederland<br />
GEZONDE EN VITALE MENSEN IN HET<br />
KLASLOKAAL, OP HET WERK EN THUIS<br />
De luchtkwaliteit in scholen krijgt zo langzamerhand de aandacht die het verdient, al was er wel een coronapandemie voor<br />
nodig om de problematiek op de kaart te zetten. Binnenklimaat Nederland ijvert in tal van podia en in vele samenwerkingsverbanden<br />
voor het belang van ventilatie. Niet alleen in schoollokalen, maar ook in kantoren en woningen.<br />
We zijn blij dat politiek Den Haag wakker is geschud en daar met subsidies (SUVIS) de daad bij het woord heeft gevoegd.<br />
Tegelijk is het Programma van Eisen Frisse Scholen flink verbeterd. De vraag is nu: hoe verder? Elders in dit blad betoog ik<br />
dat je met geld alleen een eind komt, maar dat je pas echte stappen maakt als de vrijblijvendheid verdwijnt en een stuk<br />
wetgeving en handhaving hier op zijn plaats zou zijn. Met de overheid, marktpartijen, koepelorganisaties, brancheorganisaties<br />
en kennisinstellingen wordt in elk geval hard aan de weg getimmerd voor een betere luchtkwaliteit in alle ge<strong>bouw</strong>en.<br />
Zo hebben Binnenklimaat Nederland, Platform Duurzame Huisvesting, RVO en TVVL in 2018 het Programma van Eisen<br />
Gezonde Kantoren opgesteld, dat dit jaar ook een update kreeg. Samen met de Rijksoverheid, TVVL en TNO hebben we dit<br />
initiatief versterkt met een groot en compleet kennisplatform voor professionals in de vorm van de website www.binnenklimaattechniek.nl.<br />
Daarop kun je ook alles vinden over het Binnenklimaat Label, een praktisch instrument waarmee aan de<br />
hand van vier onderdelen uit het Programma van Eisen Gezonde Kantoren – lucht, licht, klimaat en geluid – wordt getoetst<br />
of een kantoor voldoet aan de normen. Vergelijkbaar dus aan het PvE Frisse Scholen.<br />
Ook de woningsector wordt niet vergeten. Er moeten honderdduizend woningen per jaar ge<strong>bouw</strong>d worden, liefst ook met<br />
een gezond binnenklimaat. Om dat te realiseren, zal er ook actieve of passieve koeling nodig zijn, want het buitenklimaat<br />
verandert ook. Met een reeks partners, waaronder Philips, Heijmans, Nationale Nederlanden en het Longfonds, heeft Binnenklimaat<br />
Nederland www.gezondbinnen.nl opgezet, een platform waar consumenten informatie kunnen vinden en kunnen<br />
ontdekken hoe ze aan een gezond binnenklimaat kunnen werken. Het is de bedoeling om ook hier een kwaliteitslabel<br />
aan te koppelen. Want het uiteindelijke doel is gezonde en vitale mensen, op school, thuis en op het werk. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 41
NAAMPLAATJE<br />
AANPASSEN?<br />
DIGITAAL,<br />
O<strong>NL</strong>INE &<br />
DRAADLOOS<br />
DRAADLOZE VIDEO<br />
INTERCOMS VOOR<br />
APPARTEMENTEN<br />
www.intratone.nl
Naamloos-5 1 <strong>05</strong>-10-<strong>2021</strong> 09:46<br />
‘WIJ MAKEN BINNENKLIMAAT BEGRIJPELIJK’<br />
Stop met raden en start met meten, want: meten = weten! Om het binnenklimaat in scholen, kinderdagverblijven, kantoorge<strong>bouw</strong>en, verzorgingshuizen<br />
en woningen naar het allerhoogste niveau te kunnen tillen, is online monitoring onmisbaar. Airteq kan hier uitstekend in voorzien.<br />
“Met onze monitoringssoftware kunnen gebruikers met één simpele muisklik hun binnenklimaat in de gaten te houden”, vertelt algemeen<br />
directeur Arie den Hartog. “Met twee muisklikken wordt bovendien het energieverbruik inzichtelijk gemaakt, op basis waarvan direct de juiste<br />
acties genomen kunnen worden.”<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Airteq<br />
In de zomer van 2020 is een nieuw hoofdstuk toegevoegd in de aanpak<br />
van het coronavirus: ventileren. “De pandemie heeft de bewustwording van<br />
gezonde binnenlucht en onze invloed hierop verhoogd”, merkt Den Hartog.<br />
“Scholen die gebruikmaken van de Specifieke uitkering ventilatie in scholen<br />
(SUVIS) zijn al verplicht om hun binnenluchtkwaliteit te monitoren. Andere<br />
ge<strong>bouw</strong>en zullen mijn inziens snel volgen. Op dit moment schrijft de wetgeving<br />
nog een capaciteitsnorm voor ventilatie voor, maar dit is lastig te<br />
controleren. Daarom verwacht ik dat, net zoals in de landen om ons heen,<br />
CO 2<br />
-concentraties de norm zullen worden. Sensoren en een laagdrempelig<br />
monitoringssysteem zijn essentieel om deze waarden voor iedereen beschikbaar<br />
én begrijpelijk te maken.”<br />
Airteq levert een uitgebreid programma losse en gecombineerde sensoren<br />
die o.a. CO 2<br />
, temperatuur, luchtvochtigheid, fijnstof, VOC’s, ozon en NOx<br />
meten. Een online monitoringsplatform maakt de data realtime inzichtelijk,<br />
‘Met onze monitoringssoftware<br />
kunnen gebruikers met één<br />
simpele muisklik hun binnenklimaat<br />
in de gaten te houden’<br />
door te werken met percentages en een simpele stoplichtcodering. Hoeveel<br />
procent van de tijd vallen waarden binnen de norm? En wanneer vallen zij<br />
daarbuiten? Hoeveel energie wordt overdag, ’s avonds en in de weekenden<br />
verbruikt? En hoeveel m 3 gas is hiermee gemoeid? Waar zijn besparingen<br />
mogelijk? “Uniek hierbij is onze virusindex, die in één getal weergeeft of het<br />
binnenklimaat voldoet of dat actie nodig is”, aldus Den Hartog. “Zo werken<br />
we laagdrempelig samen aan een gezonde woon- en werkomgeving.” ❚<br />
De sensor beschikt over een alarmering die werkt<br />
met verschillende kleuren.<br />
De Airteq Touch sensor meet eenvoudig uw binnenklimaat en is zeer nauwkeurig<br />
en eenvoudig te bedienen dankzij de display met touchscreen.<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 43
GOES STEDIN NETBEHEER B.V.<br />
STEKERBARE VERLICHTINGSINSTALLATIE<br />
VOOR REGIOKANTOOR STEDIN IN GOES<br />
Aan de Anthony Fokkerstraat in Goes wordt de laatste hand gelegd aan de omvangrijke renovatie en transformatie van twee kantoorpanden,<br />
die het nieuwe regiokantoor van Stedin Netbeheer B.V. zullen vormen. Tijdens de werkzaamheden staan duurzaamheid, energiereductie en<br />
een flexibel ruimtegebruik in de toekomst centraal. Om de korte doorlooptijd van circa 10 maanden te kunnen halen, wordt bijvoorbeeld de<br />
verlichtingsinstallatie stekerbaar uitgevoerd.<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Isolectra<br />
In opdracht van aannemer Winters <strong>bouw</strong> & ontwikkeling<br />
vervangt TES <strong>Installatie</strong>techniek Tilburg<br />
B.V. alle elektrotechnische installaties in het<br />
kantoor. Van de krachtinstallatie, kabelgoten en<br />
wandcontactdozen t/m de LED-verlichting, brandmeld-,<br />
toegangscontrole-, inbraak- en CCTV-camera-installatie,<br />
zonnepanelen en blikseminstallatie<br />
en inclusief een nieuwe hoofdverdeelkast voor het<br />
EV-laadplein, vertelt Christiaan van der Pluijm, Engineer<br />
Ontwerp & Techniek bij TES <strong>Installatie</strong>techniek<br />
Tilburg B.V. “Om een snelle en eenvoudige<br />
montage mogelijk te maken, is de complete verlichtingsinstallatie<br />
stekerbaar uitgevoerd. De traditionele<br />
structuur van het pand, met verlaagde<br />
systeemplafonds, leent zich hier bij uitstek voor.”<br />
Intensieve samenwerking<br />
“Waar we voor de lichtmanagementsystemen<br />
voorheen met verschillende leveranciers werkten<br />
voor de levering van de sensoren, Wieland-snoeren<br />
en KNX-componenten, is de realisatie van<br />
het lichtmanagementsysteem voor dit project<br />
in nauwe samenwerking met Isolectra, B.E.G. en<br />
Alle B.E.G.-componenten en actoren zijn verwerkt in stekerbaar uitgevoerde ‘slimme lasdozen’, waaraan de<br />
Wieland-snoeren eenvoudig gekoppeld konden worden.<br />
Technische Unie tot stand gekomen”, aldus Van<br />
der Pluijm. “In de voorbereidende fase hebben<br />
we nauw contact gehad met Isolectra, dat het totale<br />
lichtmanagementsysteem heeft uitgedacht.<br />
Isolectra is al jarenlang een vertrouwde partner<br />
van TES <strong>Installatie</strong>techniek voor de engineering<br />
en levering van stekerbare verlichting. En ook in<br />
dit project zijn we uitstekend begeleid. Zo zijn<br />
44 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
STEDIN NETBEHEER B.V. GOES<br />
De traditionele structuur van het pand, met verlaagde systeemplafonds, leent<br />
zich bij uitstek voor stekerbaar installeren.<br />
alle componenten voor het lichtmanagementsysteem<br />
gebundeld in één overzichtelijke offerte.”<br />
Na akkoord zijn alle componenten volledig gekit<br />
en netjes gesorteerd per kantoorvleugel en per<br />
verdieping aangeleverd door groothandel Technische<br />
Unie, vertelt hij. “Dankzij het gebruik van<br />
speciale rolboxen werd bovendien een optimale<br />
logistiek óp de <strong>bouw</strong> geborgd. Heel prettig waren<br />
ook de schetstekeningen van Isolectra, met<br />
welke componenten en kabellengtes waar moesten<br />
komen. Hierdoor konden onze monteurs direct<br />
aan de slag.”<br />
DALI-LINK lichtmanagementsysteem<br />
“Speciaal voor dit project is een nieuw en multifunctioneel<br />
lichtmanagementsysteem ontwikkeld”,<br />
vertelt Jordi Blanker, Accountmanager Building Installation<br />
Technologies bij Isolectra. “Het systeem<br />
omvat een DALI-LINK lichtmanagementsysteem<br />
van B.E.G., in combinatie met het complete DALIportfolio<br />
van Wieland. Van koppelsnoeren t/m<br />
verdelers, vergrendelingen en montageplaten. Alle<br />
B.E.G.-componenten en actoren zijn verwerkt in<br />
stekerbaar uitgevoerde ‘slimme lasdozen’, waaraan<br />
de Wieland-snoeren eenvoudig gekoppeld konden<br />
worden. Per stramien is bovendien een kleine en<br />
onopvallende stekerbare SB11 sensor geïnstalleerd,<br />
die over een groot oppervlak de aanwezigheid,<br />
kleine bewegingen en daglichthoeveelheden<br />
registreert. Op basis hiervan wordt de verlichting<br />
dynamisch aangestuurd.” Het DALI-LINK systeem is<br />
zodanig geprogrammeerd, dat heel eenvoudig het<br />
schakelregime aangepast kan worden, aldus Blan-<br />
Zodra het plafondraster weer was aangebracht, hebben de monteurs de gereinigde<br />
armaturen plug-and-play aangesloten.<br />
‘Speciaal voor dit project is een<br />
nieuw en multifunctioneel<br />
lichtmanagementsysteem ontwikkeld’<br />
ker. “Dit biedt bijvoorbeeld uitkomst wanneer ruimte-indelingen<br />
wijzigen. Met DALI-LINK zijn master/<br />
slave configuraties niet langer aan de orde.”<br />
Stekerbare LED-armaturen<br />
Omdat de kantoorge<strong>bouw</strong>en op de Anthony Fokkerstraat<br />
enkele jaren geleden al voorzien zijn<br />
van nieuwe Zumtobel LED-armaturen, is ervoor<br />
gekozen om de bestaande verlichtingsarmaturen<br />
te hergebruiken. “Wij hebben de armaturen voorzichtig<br />
uit de plafonds gehaald en in containers<br />
naar onze werkplaats in Prinsenbeek vervoerd”,<br />
vertelt Van der Pluijm. “Hier zijn alle armaturen<br />
zorgvuldig gereinigd. Omdat de armaturen toch<br />
al open waren, hebben we direct ook 5-polige<br />
Wieland-stekkers gemonteerd. Hierdoor hoefden<br />
de armaturen op de <strong>bouw</strong> niet nog eens geopend<br />
te worden. Zodra het plafondraster weer was aangebracht,<br />
hebben onze monteurs de gereinigde<br />
armaturen plug-and-play aangesloten.”<br />
Na de montage van alle stekerbare technieken<br />
hebben TES <strong>Installatie</strong>techniek en B.E.G. samen<br />
met de klant gekeken naar hoe alle armaturen<br />
geprogrammeerd moesten worden. Vervolgens<br />
heeft B.E.G. deze programmering ook gerealiseerd.<br />
“Dankzij de intensieve samenwerking in dit<br />
project konden onderdelen nog beter worden afgestemd”,<br />
benadrukt Van der Pluijm. “Bovendien<br />
is onze klant op deze manier van engineering t/m<br />
oplevering volledig ontzorgd.”<br />
In navolging van de verlichtingsinstallatie is ook<br />
een aantal vloerzuilen in het hoofdkantoor stekerbaar<br />
uitgevoerd, zodat eenvoudig de wandcontactdozen<br />
aangesloten konden worden. Hiervoor<br />
hebben Isolectra en Technische Unie tevens de<br />
Wieland-componenten geleverd. Op 1 december<br />
wordt het project opgeleverd. ❚<br />
BOUWINFO<br />
Opdrachtgever<br />
Stedin Netbeheer B.V.<br />
Architect<br />
COARE Architectuur & Realisatie B.V.<br />
Aannemer<br />
Winters <strong>bouw</strong> & ontwikkeling<br />
Elektrotechnische installaties<br />
TES <strong>Installatie</strong>techniek Tilburg B.V.<br />
Stekerbare technieken<br />
Isolectra<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 45
BLARICUM HOUTEN HUIS<br />
GEÏNTEGREERDE VENTILATIE ZORGT VOOR EEN PERFECT BINNENKLIMAAT IN HOUTEN HUIS<br />
PUUR HOUT. PUUR LEVEN.<br />
Een huis dat naadloos opgaat in de bosrijke omgeving van Blaricum. Díe wens, in combinatie met een liefde voor de Alpen én alle voordelen van<br />
hout<strong>bouw</strong> vormde de aanleiding voor de <strong>bouw</strong> van een volledig houten huis.<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld SIEGENIA Benelux<br />
De bewoners van het Blaricumse houten huis<br />
werden op slag verliefd op het Oostenrijks <strong>bouw</strong>systeem,<br />
dat ontwikkeld is door ingenieur Dhr.<br />
Thoma. Zijn Holz100-concept bestaat voor 100%<br />
uit massief hout, zonder toevoeging van lijm of andere<br />
materialen en won in 2000 de innovatieprijs<br />
van Salzburg. Het ontwerp bewijst dat je met pure<br />
grondstoffen een prachtig resultaat kunt bereiken,<br />
dat tal van voordelen biedt. Een Holz100 huis<br />
is allergievrij. Opvallend zijn bovendien de hoge<br />
akoestische, milieu- en duurzaamheidsprestaties.<br />
Het huis gaat met gemak 200 jaar mee en is volledig<br />
dampopen. “Dat sprak ons enorm aan”, aldus<br />
de eigenaar. “Dampopen <strong>bouw</strong>en is een beproefde<br />
methode, die toegepast wordt om een lange<br />
levensduur van vochtgevoelige constructies te<br />
waarborgen. De gedachte is dat de hele constructie<br />
ademt, met als resultaat een gezondere manier<br />
van leven dan in een betonnen woning. Hoewel<br />
dit niet wetenschappelijk is onder<strong>bouw</strong>d, voelt het<br />
voor ons goed. Geen lijm, noch kunststof- of houtskelet<strong>bouw</strong><br />
dat van binnen volledig geïsoleerd en<br />
afgedicht wordt. We denken tegenwoordig als<br />
mensen dat we alles kunnen beïnvloeden. Maar<br />
misschien was de eenvoud van vroeger wel beter.”<br />
Alle houten <strong>bouw</strong>materialen die in het huis zijn<br />
toegepast, hebben een hoge traagheid. Hierdoor<br />
duurt het, bij warm weer, langer voordat de warmte<br />
in het huis trekt. Daarnaast wordt in de winter<br />
de warmte beter binnen gehouden.<br />
Ventilatievraagstuk<br />
Ondanks dat de houten constructie volgens Dhr.<br />
Thoma ‘zelf de ventilatie regelt’ en de toevoer<br />
van frisse lucht niet nodig zou zijn, kozen de huiseigenaren<br />
het zekere voor het onzekere. Na overleg<br />
met het <strong>bouw</strong>team, gingen zij zelf op zoek<br />
naar een ventilatiesysteem dat zonder opzichtige<br />
roosters geïntegreerd kon worden. “De bewoners<br />
zochten een alternatief voor de traditionele systemen”,<br />
vertelt Jeroen Wolters, Area Sales Manager<br />
AERO bij SIEGENIA Benelux. “Niet alleen<br />
omdat het kanaalwerk hiervoor lastig in te passen<br />
was in de houten woning, maar ook omdat<br />
vervuilde kanalen en warmteverlies hierbij op de<br />
loer liggen. Ook centrale warmteterugwinning<br />
was geen optie, omdat dit nóg meer kanaalwerk<br />
zou betekenen. Het assortiment van SIEGENIA<br />
bood een oplossing, omdat de ventilatie in de gevel<br />
of langs de ramen gerealiseerd kan worden.”<br />
De AEROMAT VT werd volledig op maat opgeleverd,<br />
met de openingen links of rechts van het raam.<br />
46 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
HOUTEN HUIS BLARICUM<br />
De naar klantwens zwartgekleurde roosters van het systeem zijn in samenwerking met de architect subtiel en<br />
uit het zicht weggewerkt achter de binnenwandbekleding.<br />
‘Dankzij verschillende mogelijkheden<br />
konden we de decentrale units<br />
optimaal integreren’<br />
Slechts een strakke, zwarte streep is minimaal<br />
zichtbaar.<br />
zwarte streep is minimaal zichtbaar, vertelt Wolters.<br />
“In de slaapkamer is het systeem onzichtbaar<br />
achter de gordijnen weggewerkt. Het AEROMAT<br />
VT-systeem wordt door middel van een schuifsysteem<br />
handmatig bediend.”<br />
Compacte alles-in-één unit<br />
Op basis van de bewonerswensen, zoals een geïntegreerde<br />
ventilatie, CO 2<br />
-meting en verse luchttoevoer<br />
in elke ruimte, werd het decentrale AERO-<br />
MAT VT systeem van SIEGENIA geselecteerd. Met<br />
deze raamventilator worden warmteterugwinning,<br />
optimale luchtprestaties en een uitstekende geluidswering<br />
in één compacte unit gecombineerd.<br />
“In totaal hebben wij 19 vergelijkbare units gele-<br />
verd, waarmee alle ruimtes in het huis volledig<br />
vraaggestuurd en kostenefficiënt van een perfect<br />
binnenklimaat worden voorzien”, aldus Wolters.<br />
Subtiel geïntegreerd<br />
De naar klantwens zwartgekleurde roosters van<br />
het systeem zijn in samenwerking met de architect<br />
subtiel en uit het zicht weggewerkt achter<br />
de binnenwandbekleding. Slechts een strakke,<br />
De bewoners zijn heel trots op hun houten huis<br />
en zeer tevreden over de samenwerking in teamverband,<br />
met de familie in een centrale rol. “Het<br />
overleg met architect, aannemer en SIEGENIA<br />
was heel prettig. De communicatie was zeer soepel.<br />
Bovendien werd de AEROMAT VT volledig<br />
op maat opgeleverd, met de openingen links<br />
of rechts van het raam. Dankzij verschillende<br />
mogelijkheden konden we de decentrale units<br />
optimaal integreren.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 47
Een frisse, nieuwe look zorgt ervoor dat de units naadloos in elke omgeving passen, terwijl CO 2<br />
- en vochtsensoren een vraaggestuurde regeling mogelijk maken.<br />
EEN FANTASTISCH BINNENKLIMAAT<br />
EN EEN LAGER ENERGIEVERBRUIK<br />
Een gezond binnenklimaat levert een belangrijke bijdrage aan ons welbevinden. Tegelijkertijd is dit één van de grootste uitdagingen bij energieneutraal<br />
<strong>bouw</strong>en. Want hoe combineer je voldoende ventilatie en een minimaal energieverbruik? Systemair geeft het antwoord met SAVE: een<br />
complete serie efficiënte ventilatie-units met warmteterugwinning, die speciaal is ontwikkeld voor woningen, kleinere kantoren en vergelijkbare<br />
panden. Alle SAVE ventilatie-units garanderen een laag energieverbruik en lage geluidsniveaus. Niet voor niets beschikken de units over<br />
een passiefhuis- en Eurovent-certificaat.<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Systemair<br />
Zuivere frisse lucht biedt kwaliteit<br />
van leven<br />
Ademen is leven. Daar kunnen we niet omheen.<br />
En aangezien we 90 procent van onze tijd binnen<br />
doorbrengen, ademen we ook voor 90 procent binnenlucht<br />
in. Voor de beste binnenlucht en een optimaal<br />
binnenklimaat is een optimale ventilatie hard<br />
nodig. En dat is precies wat SAVE van Systemair<br />
kan bieden, aldus accountmanager Derrick Echteld.<br />
“Gebruikers hebben met SAVE keuze uit units met<br />
een bovenaansluiting, zijaansluiting of een plafondmodel.<br />
Maar ook uit een vermogensrange van<br />
100 tot 900 m 3 /h en uitgebreide regelmogelijkheden.<br />
Daarmee biedt SAVE voor ieder ge<strong>bouw</strong> en iedere<br />
behoefte een passende ventilatie-oplossing.”<br />
Hoog rendement, laag<br />
energieverbruik en SFP<br />
De ventilatormotoren van SAVE maken gebruik<br />
van de modernste EC-technologie en gaan zuinig<br />
om met energie, vertelt Echteld. “Onze EC-motoren<br />
beperken het energieverbruik voor het transport<br />
van ventilatielucht met zo’n 50% ten opzichte<br />
van traditionele AC-motoren. Bovendien draagt de<br />
EC-technologie bij aan lage SFP-waarden (Specific<br />
Fan Power, oftewel: specifiek ventilatorvermogen)<br />
en zijn de ventilatormotoren van SAVE stil, flexibel<br />
én betrouwbaar. Alle units zijn perfect geschikt<br />
voor nieuw<strong>bouw</strong>- en renovatieprojecten. Een frisse,<br />
nieuwe look zorgt ervoor dat de units naadloos<br />
in elke omgeving passen, terwijl CO 2<br />
- en vochtsensoren<br />
een vraaggestuurde regeling mogelijk maken.<br />
Hierdoor wordt te allen tijde een optimaal<br />
binnenklimaat gegarandeerd.”<br />
Optimale warmte- en<br />
koudeterugwinning<br />
Dankzij de opstart-wizard van SAVE wordt het instellen<br />
van een optimale toevoer- en afvoerluchtstroom<br />
heel eenvoudig, vertelt Echteld. “Dankzij<br />
een Modbus-protocol kan de unit bovendien direct<br />
uitgelezen en aangestuurd worden vanuit het centrale<br />
ge<strong>bouw</strong>beheersysteem. Daarnaast hebben<br />
gebruikers keuze uit drie regelingen: SAVE Light<br />
(3-standenregeling), SAVE Access (volledige regeling)<br />
en SAVE Connect (voor bediening op afstand<br />
48 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
d.m.v. een mobiele app). Uniek is de automatische<br />
overschakeling op zomerstand. Wanneer de buitentemperaturen<br />
’s zomers oplopen en de lucht<br />
buiten is warmer dan binnen, dan verandert de<br />
warmteterugwinning automatisch in koudeterugwinning.<br />
In dat geval wordt de aangevoerde buitenlucht<br />
via de wisselaar afgekoeld door de uitgaande<br />
binnenlucht. Zo wordt opwarming van de<br />
ruimte voorkomen.” Voor de nachtsituatie, als de<br />
buitentemperatuur lager is dan de ruimtetemperatuur,<br />
kan via de bypass koele buitenlucht worden<br />
ingebracht om warme ruimtes af te koelen.<br />
‘Voor ieder ge<strong>bouw</strong><br />
en iedere behoefte<br />
een passende<br />
ventilatie-oplossing’<br />
Gebruikes hebben keuze uit verschillende regelingen.<br />
Naar wens kunnen ook externe waterkoelbatterijen<br />
of waterverwarmingsbatterijen vanuit de<br />
SAVE regeling worden aangestuurd, vertelt Echteld.<br />
“Bovendien kunnen eindgebruikers eenvoudig<br />
weekprogramma’s instellen.” De SAVE units<br />
met warmtewiel worden standaard geleverd met<br />
een inge<strong>bouw</strong>de elektrische naverwarmer, die<br />
via een dipswitch gedeactiveerd kan worden. In<br />
de units met tegenstroomwisselaar is deze naverwarmer<br />
optioneel. Tot slot zijn alle units voorzien<br />
van toevoerluchtfilters tot en met filterklasse<br />
F8/ePM1 (70%).<br />
Plug-and-play<br />
Alle SAVE units worden vooraf geprogrammeerd,<br />
getest en gereed gemaakt voor installatie,<br />
vertelt Echteld tot besluit. “Hierdoor kunnen<br />
gebruikers direct profiteren van frisse lucht<br />
en een fantastisch binnenklimaat, tegen zeer<br />
lage energiekosten.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 49
DELTRI+ powered by Systemair<br />
Virucidaal filter voor nieuwe en bestaande luchtbehandelingsunits<br />
Als eerste HVAC-fabrikant wereldwijd, lanceert Systemair een virucidaal filter<br />
geschikt voor nieuwe en bestaande luchtbehandelingsunits, ongeacht het<br />
formaat of merk.<br />
De DELTRI+ filters bevatten geavanceerde plasmatechnologie die 99% van alle<br />
virussen kan neutraliseren of vernietigen, inclusief COVID-19, zoals getest door<br />
het Luxembourg Institute of Science and Technology.<br />
De hygiënische oplossing voldoet aan de Eurovent Certified Performance<br />
A+ energieklasse waarmee wordt voldaan aan de best mogelijke energieefficiëntie<br />
die verkrijgbaar is op de markt.<br />
Met de bewezen prestaties van het filter bent u verzekerd van de best<br />
mogelijke binnenluchtkwaliteit zonder uitgebreide, dure upgrades van<br />
het ventilatiesysteem.<br />
Voor uitgebreide informatie en veelgestelde vragen<br />
scant u de QR-code of kijk op www.systemair.nl<br />
www.systemair.nl
DE BEURS VOOR DE TOTALE<br />
INSTALLATIEBRANCHE<br />
ONZE<br />
TOEKOMST<br />
JOUW<br />
WERELD<br />
VSK ZET JE OP VOORSPRONG<br />
8-11<br />
FEBRUARI<br />
MELD JE AAN VIA<br />
WWW.VSK.<strong>NL</strong><br />
DOE MEE ALS EXPOSANT<br />
EN ZET JE ORGANISATIE<br />
OP DE KAART.
‘DE INSTALLATEUR HAD NOG NOOIT ZOVEEL<br />
ONTLUCHTING GEZIEN’<br />
Marieke van Nood en Sander Rutten waren op zoek naar een nieuwe woning in Amsterdam en kochten een schip, de Mado uit 1932, op een<br />
ligplaats aan de hoofdstedelijke Levantkade. Ze <strong>bouw</strong>den het in een paar jaar om tot een uiterst comfortabele woning voor hun gezin. Bovendien<br />
werd geïnvesteerd in een duurzame installatie, waarin de ontluchters en vuilscheiders van Spirotech niet mochten ontbreken.<br />
Tekst en beeld Spirotech<br />
“Van begin af aan stond vast dat we dit schip<br />
zo duurzaam mogelijk wilden maken”, zegt Van<br />
Nood. “Het streven is zelfs om het op den duur helemaal<br />
gasloos te krijgen.” Op dit moment koken<br />
Van Nood en Rutten echter nog op gas en ook<br />
hangt er een bescheiden gasketeltje klaar voor<br />
als alle berekeningen tóch niet zouden kloppen.<br />
“Eigenlijk had dat niet gehoeven”, vertelt Rutten.<br />
“Alles wijst er op dat we die bijverwarming nooit<br />
nodig zullen hebben.”<br />
Het stalen schip werd voor zijn nieuwe bestemming<br />
volledig gestript. Vervolgens werden de<br />
wanden bekleed met ten minste 10 centimeter<br />
PUR-schuim en zorgvuldig afgetimmerd, waarbij<br />
koudebruggen extra aandacht kregen. Alle<br />
ruimten in het schip werden voorzien van vloerverwarming,<br />
wat de installatie van een laagtemperatuursysteem<br />
mogelijk maakte. Een Vaillant<br />
zonneboiler met zes collectoren (auroTHERM)<br />
en een Vaillant lucht/water-warmtepomp (aro-<br />
THERM) leveren warm water aan een buffervat<br />
SpiroTrap MB3 vuilafscheider.<br />
(allSTOR), dat het water op zo’n 55°C bewaart en<br />
afgeeft aan het verwarmingssysteem en de tapwaterpunten.<br />
Voor het gastenverblijf, in de punt van<br />
het schip, werd een aparte ringleiding aangelegd<br />
die aanslaat zodra iemand het licht in die ruimten<br />
inschakelt.<br />
52 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
Marieke van Nood en Sander Rutten <strong>bouw</strong>den hun schip in een paar jaar om tot een uiterst comfortabele woning voor hun gezin.<br />
‘Het blijkt wel dat je deze ontluchters en<br />
vuilscheiders gewoon nodig hebt’<br />
Lange levensduur, hoog rendement<br />
De installatie, aangelegd door Bijdevaate <strong>Installatie</strong>s<br />
uit Zierikzee, ziet er super strak en overzichtelijk<br />
uit. Op de juiste plekken zijn SpiroVent<br />
ontluchters en SpiroTrap vuilscheiders inge<strong>bouw</strong>d.<br />
Zowel in verticaal als horizontaal leidingwerk. Rutten:<br />
“We hebben ons daar goed over laten voorlichten.<br />
Op de complete kosten van een duurzame<br />
installatie is het natuurlijk geen grote kostenpost,<br />
maar als opdrachtgever kijk je naar alle posten. Het<br />
blijkt wel dat je deze ontluchters en vuilscheiders<br />
gewoon nodig hebt. Ze zorgen voor het behoud van<br />
je installatie. Bovendien zouden ze het rendement<br />
van de warmtepomp tot wel 7,4 procent kunnen<br />
verbeteren (volgens onderzoek van de KIWA, red.).<br />
Dan verdien je het dus in wezen terug.” De vergelijking<br />
valt voor Rutten natuurlijk lastig te maken,<br />
want hij kan de uiteindelijke efficiëntie van zijn<br />
installatie niet vergelijken met dezelfde installatie<br />
zónder Spirotech-producten. “Maar het is wel te<br />
beredeneren. Een laagtemperatuursysteem als<br />
dit is nu eenmaal gevoeliger voor corrosie. En<br />
omdat het werkt met compressie, ontstaat er op<br />
kleine schaal ook magnetiet. Op zich is dat niet<br />
erg, maar als die kleine deeltjes door het systeem<br />
gaan zwerven kunnen ze op onverwachte plaatsen<br />
voor problemen met de doorstroming zorgen, het<br />
rendement verlagen of zelfs storingen opleveren.”<br />
Ontluchters en vuilafscheiders<br />
De SpiroTrap MB3 vuilafscheiders in het woonschip<br />
hebben een magneetveldversterkende technologie.<br />
De messing delen worden op de juiste<br />
plekken in de leiding aangebracht en halen daar<br />
de metalen deeltjes en het vuil uit het water. Met<br />
enige regelmaat moeten ze even worden nagelopen:<br />
magneet verwijderen, spuikraan openzetten<br />
en het vuile water spoelt het systeem uit. Rutten:<br />
“De warmtevoorziening is een gesloten systeem,<br />
maar toch kan er lucht in de installatie komen.<br />
Dat gebeurt altijd, ook bij een kunststof buis en<br />
juist bij een laagtemperatuursysteem. Zeker wanneer<br />
de installatie niet continu aan staat, wat<br />
door de goede isolatie van het schip een groot<br />
gedeelte van het jaar het geval zal zijn.”<br />
Juist om die reden is een SpiroVent RV2 automatische<br />
ontluchter op strategische plekken<br />
zeer aan te raden. Deze eveneens messing apparaatjes<br />
worden in de hoofdstroom gemonteerd,<br />
op de plaats waar het water het heetst is. De<br />
SpiroVent heeft een draaibaar ontluchtingsdeel,<br />
waardoor hij zowel verticaal als horizontaal gemonteerd<br />
kan worden. Lucht, in de vorm van<br />
microbellen, is een bekend probleem in installaties,<br />
met name laagtemperatuurinstallaties. Het<br />
buffervat en de warmtepomp hebben dan ook<br />
zelf ontluchters, maar die ontluchten alleen<br />
plaatselijk en niet het hele leidingsysteem. De<br />
SpiroVent ontlucht continu: de microbellen worden<br />
via onderdruk in een speciale luchtkamer<br />
opgevangen. Degelijke vlotters en afscheiders<br />
zorgen ervoor dat de lucht wel maar het water<br />
niet naar buiten kan. Rutten: “Bijdevaate <strong>Installatie</strong>s<br />
had nog niet eerder met het materiaal<br />
van Spirotech gewerkt, wel met warmtepompinstallaties.<br />
Ik stond erbij toen de installatie in<br />
werking werd gesteld. De installateur was zeer<br />
verbaasd over hoeveel de ontluchters onmiddellijk<br />
uit het systeem wisten te halen. Zo veel,<br />
meteen al bij de eerste doorstroom, had hij nog<br />
nooit meegemaakt.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 53
EEN SLIMME STAD: ZO DOEN WIJ DAT!<br />
Nederlandse gemeenten <strong>bouw</strong>en met slimme techniek aan een digitale en driedimensionale kopie van hun stad. Niet alleen om informatie over<br />
de stad inzichtelijk en toegankelijk te maken, maar ook om technische systemen te meten en te sturen en om voorspellingen te kunnen doen<br />
die de veiligheid, bereikbaarheid, leefbaarheid en het milieu in de stad verbeteren. Het analyseren van knooppunten of stromen mensen kan<br />
helpen om de veiligheid en doorstroom op evenementen en bij werkwerkzaamheden te bevorderen. Een slimme en dynamisch in te stellen<br />
straatverlichting speelt hierbij een belangrijke rol. Ook kunnen de drukte op de weg, parkeerbezetting op openbare parkeerplaatsen en de<br />
vulgraad van afvalbakken in een digitale stad inzichtelijk worden gemaakt. Hiervoor dienen deze digitaal te worden gemeten en geanalyseerd.<br />
De 'slimme stad’ oplossing van Elspec levert hier een belangrijke bijdrage aan.<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Elspec<br />
Zhaga/DALI (D4i) Smart Lighting Node.<br />
Tijdens de vakbeurs Openbare Ruimte heeft<br />
Elspec een nieuwe oplossing geïntroduceerd<br />
voor een toekomstgericht én schaalbaar beheerplatform<br />
om lichtmasten, parkeerfaciliteiten en<br />
andere stedelijke diensten te kunnen bedienen<br />
én digitaliseren: eenvoudig, functioneel, flexibel,<br />
sensorgestuurd en met een Open City-perspectief.<br />
De oplossing is volledig gebaseerd op open standaarden.<br />
Dit stelt overheden in staat om de systemen<br />
en componenten van meerdere leveranciers<br />
naadloos te verbinden in één infrastructuur en<br />
één digitale beheeromgeving.<br />
Overtreffende trap<br />
Elspec is een businessunit van de Cable Connectivity<br />
Group, waar ook Jobarco (speciaalkabels)<br />
en Pantaflex (kabelbeschermingen) deel van uitmaken.<br />
De elektrotechnisch leverancier op het gebied<br />
van energietechniek, industrie en openbare<br />
54 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
De ‘slimme stad’ is een variant van Internet of Things (IoT) en begint bij het aansturen van de openbare verlichting (Smart Lighting).<br />
infrastructuur focust met name op industriële oplossingen<br />
voor elektrotechniek, energietechniek,<br />
telematica en telecommunicatie. “Ooit gestart<br />
met connectiviteitsoplossingen en montagematerialen<br />
voor de energie-infra, is Elspec inmiddels<br />
een gevestigde naam in de markt van openbare<br />
verlichting”, vertelt Ed Jans, Business Development<br />
Manager SMART Technologie bij Elspec.<br />
“Voor deze markt leveren wij onder andere lichtmast-aansluitsets<br />
met een groot aantal aansluit-,<br />
beveiliging- en uitbreidingsmogelijkheden. Om<br />
de verlichting eenvoudig te kunnen inregelen,<br />
schakelen en dimmen, hebben wij bovendien<br />
een lichtmanagementsysteem ontwikkeld die een<br />
optimale zichtbaarheid én veiligheid combineert<br />
met aanzienlijke energiebesparingen. Voor onze<br />
‘slimme stad’ oplossing hebben we de handen ineen<br />
geslagen met het Zwitserse Paradox PE Smart<br />
Urban network, dat een echte Game Changer en<br />
voorloper is op dit gebied.”<br />
Uniforme aansluiting, optimale<br />
uitwisselbaarheid<br />
De ‘slimme stad’ is een variant van Internet of<br />
Things (IoT) en begint bij het aansturen van de<br />
openbare verlichting (Smart Lighting), vertelt<br />
Jans. “Maar er is zoveel meer mogelijk! Omdat<br />
lichtmasten op strategische plekken staan, zijn<br />
zij dé ideale plek om gegevens te verzamelen.<br />
Niet voor niets worden op lichtmasten steeds<br />
meer bewegingssensoren, temperatuursensoren,<br />
luchtkwaliteitssensoren en andere technische<br />
componenten aangebracht. Om een snelle en<br />
uniforme aansluiting, optimale uitwisselbaarheid<br />
van gegevens via een dedicated datanetwerk<br />
én versnelde innovaties mogelijk te maken,<br />
zijn open standaarden noodzakelijk. De Elspec<br />
‘slimme stad’ oplossing voorziet hierin. De gebruikersinterface<br />
wordt gerealiseerd door het<br />
‘Omdat lichtmasten op strategische<br />
plekken staan, zijn zij dé ideale plek om<br />
gegevens te verzamelen’<br />
NEPTUNE telemanagementsysteem (CMS); een<br />
open en eenvoudig uit te breiden beheerplatform<br />
waarop de openbare verlichting en alle<br />
verbonden IoT-apparatuur volledig en intuïtief<br />
gemonitord, beheerd en bestuurd kan worden.<br />
Voor de datacommunicatie-infrastructuur bieden<br />
wij bijbehorende communicatiemodules<br />
en gateways.”<br />
Voor de communicatiemodules hebben klanten<br />
keuze uit NEMA Smart Lighting Nodes en<br />
Zhaga/DALI (D4i) Smart Lighting Nodes, afhankelijk<br />
van de connector die ondersteund moet<br />
worden. Waar NEMA met name populair is in Engeland<br />
en de Verenigde Staten, is Zhaga/D4i de<br />
norm voor openbare verlichting in Europa. “D4i<br />
lichtarmaturen hebben één of twee gestandaardiseerde<br />
Zhaga stekkeraansluitingen. De eerste<br />
is voor de Zhaga communicatiemodule (node),<br />
waardoor de lichtmast eenvoudig op afstand te<br />
monitoren, bedienen en programmeren is. Op de<br />
tweede stekker kan een sensor naar keuze worden<br />
aangesloten. De data die door deze sensor<br />
wordt verzameld, wordt via onze communicatiemodule<br />
doorgestuurd naar de open CMS.”<br />
Smart-City datanetwerk<br />
infrastructuur<br />
Alle communicatiemodules op de lichtmasten vormen<br />
samen één draadloos datanetwerk, vertelt<br />
Jans. “In de lichtmast en armatuur zorgt de tweedraads<br />
DALI-gestandaardiseerd databus voor de<br />
benodigde dataverbinding met de elektronica. De<br />
Zhaga communicatiemodule die wij gebruiken, kan<br />
acht onderliggende DALI-adressen ondersteunen.<br />
Dit betekent dat in principe acht stuurunits/sensoren<br />
uitgelezen en bestuurd kunnen worden. Een<br />
Smart Gateway slaat de brug tussen het draadloze<br />
Smart-City datanetwerk en de vaste data-aansluiting,<br />
voor een betrouwbare data-uitwisseling met<br />
het CMS. Ook bestaat de mogelijkheid om via WiFi<br />
of een Mobiel netwerk te ontsluiten.”<br />
Aangenaam, leefbaar en veilig<br />
De ‘slimme stad’ oplossing van Elspec wordt zeer<br />
goed door de markt ontvangen. “Het feit dat dit<br />
een state-of-the-art open systeem betreft, is echt<br />
nieuw in de markt”, benadrukt Jans. “Dit maakt<br />
het mogelijk voor overheden om één beheeroplossing<br />
te <strong>bouw</strong>en, zonder afhankelijk te zijn van<br />
één of enkele fabrikanten. Moderne databaseen<br />
internetprotocollen zorgen ervoor dat onze<br />
applicatie makkelijk data kan uitwisselen met<br />
andere systemen en applicaties. Zo bieden wij<br />
een toekomstgericht pad voor verdere invulling<br />
van de slimme en digitaal gedreven stad. Door<br />
data-analyse en sturing kunnen stadsmanagers<br />
onder andere het stroomverbruik en de broeikasgasemissies<br />
van openbare verlichting tot 80%<br />
verminderen, verkeersbewegingen tot 30% reduceren<br />
en veiligheid en stadsdiensten als afvalverwerking<br />
beter en efficiënter realiseren. Hierdoor<br />
worden steden steeds aangenamer, leefbaarder<br />
én veiliger en wordt het milieu gespaard.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 55
MEER WERK VERRICHTEN IN MINDER TIJD?<br />
Hoe kunnen elektrotechnisch installateurs sneller, efficiënter en slimmer werken, met een minimale kans op fouten? Volgens deze gedachte<br />
ontwikkelt producent van innovatieve LED-verlichting, lichtbesturingen en aansluittechnieken Klemko Techniek haar producten continu. “Door<br />
de drukte in de markt hebben installateurs steeds minder tijd om projecten uit te voeren”, weet Wouter Verhoef, accountmanager aansluittechniek<br />
bij Klemko Techniek. “Professioneel gereedschap, waarbij meerdere functies slim gebundeld worden in één ergonomische tang, kan<br />
in dit geval helpen. Bijvoorbeeld om sneller te werken, zonder concessies te doen aan kwaliteit en veiligheid. Maar ook om kosten te drukken,<br />
want tijd is geld. Met onze slimme BlueGrip gereedschappen spelen wij hier optimaal op in.”<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Klemko Techniek<br />
Strippen, knippen en<br />
krimpen in één<br />
Wanneer je tientallen of zelfs honderden kabels<br />
moet aanbrengen of onderhouden, op lengte<br />
moet knippen, moet strippen van hun omhulsel,<br />
moet klemmen én moet voorzien van adereindhulzen,<br />
dan gaat daar hoe dan ook tijd in zitten,<br />
aldus Verhoef. Bovendien zijn heel veel verschillende<br />
tangen nodig. BlueGrip biedt hiervoor een<br />
oplossing. “Bijvoorbeeld met onze universele Blue-<br />
Grip 900447 en 900446 wordt het strippen, knippen<br />
en krimpen van bijna alle kabeltypes in één<br />
complete tool gecombineerd. Hierdoor kunnen<br />
grote aantallen tangen en scharen in de gereedschapskoffer<br />
worden vervangen. Dankzij het speciale<br />
ontwerp van het stripgedeelte is het mogelijk<br />
‘Uniek is ook de ergonomische grip.<br />
Hierdoor liggen de tangen nog prettiger in de<br />
hand en wordt doorslippen voorkomen’<br />
om aanzienlijk sneller te werken, omdat meerdere<br />
buitenmantels of binnenaders in één handeling<br />
gestript kunnen worden. In de handgreep van<br />
de BlueGrip 900447 en 900446 zijn meerdere<br />
krimpfuncties voorzien, om een breed assortiment<br />
aan kabelschoenen of adereindhulzen direct te<br />
kunnen aankrimpen. Waar de 900447 geschikt<br />
is voor het aankrimpen van adereindhulzen, is de<br />
900446 ontwikkeld voor het aankrimpen van diverse<br />
soorten kabelschoenen.” Omdat de gereedschappen<br />
van Klemko Techniek zijn gekalibreerd,<br />
wordt te allen tijde een goede krimp geborgd.<br />
“Dankzij een gehard metalen knipmes is het knippen<br />
van kabels tot 9 mm geen enkel probleem.”<br />
Voor het eenvoudig en snel verwerken van geïsoleerde<br />
kabelschoenen (0,25 t/m 2,5 mm²) in<br />
een ovale persing met perscodering en adereindhulzen<br />
van 0,5 t/m 6,0 mm² in een trapezium<br />
persing ontwikkelde Klemko Techniek de BlueGrip<br />
903195 sperkrimptang.<br />
56 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
BlueGrip 900446 is ontwikkeld voor het aankrimpen<br />
van diverse soorten kabelschoenen.<br />
BlueGrip 900447 is zeer geschikt voor het aankrimpen van adereindhulzen.<br />
BlueGrip 904068 aluminium krimptang<br />
voor EZ-RJ connectoren en UTP/FTP-kabels.<br />
Ergonomische grip<br />
Behalve een aanzienlijke tijdswinst zijn elektrotechnisch<br />
installateurs met de BlueGrip tangen<br />
verzekerd van een hoge kwaliteit én veiligheid.<br />
Uniek is ook de ergonomische grip, vertelt Verhoef.<br />
“Installateurs die veel moeten strippen,<br />
knippen en krimpen hebben aan het eind van<br />
de dag vaak kramp in hun hand. En ook blaren<br />
zijn meer regel dan uitzondering. Om hier definitief<br />
de strijd mee aan te gaan, zijn de BlueGrip<br />
900447 en 900446 recent voorzien van een rubberen<br />
in plaats van kunststof grip. Hierdoor liggen<br />
de tangen nog prettiger in de hand en wordt<br />
doorslippen voorkomen. Zo blijven we, op basis<br />
van de feedback uit de markt, onze producten<br />
continu verbeteren.”<br />
Ook voor de aanleg van<br />
internetverbindingen<br />
Een noviteit in het BlueGrip assortiment is ook de<br />
EZ-oplossing, die speciaal ontwikkeld is voor het<br />
krimpen en op lengte knippen van EZ-RJ45, RJ11 en<br />
RJ12 connectoren en modulaire dataconnectoren.<br />
Daarnaast kan de aluminium krimptang uitstekend<br />
worden ingezet voor het knippen en strippen van<br />
UTP/FTP-kabels. “Dankzij de open voorkant van de<br />
BlueGrip 904068 kunnen aders eenvoudig door de<br />
speciale connectoren heen geleid worden, waarna<br />
deze met de tang en in één beweging strak kunnen<br />
worden afgeknipt en aangekrompen”, aldus Verhoef.<br />
“Naast elektrotechnisch installateurs vinden<br />
deze tangen gretig aftrek onder kabelmonteurs en<br />
doe-het-zelvers.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 57
#CIAT4life<br />
FLOWAY CLASSIC RHE Z AIR<br />
DE PERFECTE OPLOSSING VOOR HOGE HYGIENE EISEN<br />
#CIAT4life biedt u totaaloplossingen die zorgen voor een optimale kwaliteit van binnenlucht zodat u altijd verzekerd<br />
bent van een gezonde leeromgeving. Neem bijvoorbeeld de vernieuwde Floway Classic RHE Z, een onmisbaar<br />
onderdeel van uw HVAC installatie die voldoet aan hoge eisen voor hygiene én energie-efficiëntie.<br />
Uitbreiding tot<br />
24.000 m 3 /H<br />
www.ciat.nl<br />
A Carrier Company
SCHALKSTAD HAARLEM<br />
TOTALE E-INSTALLATIE VOOR WONINGEN EN WINKELS<br />
VOORBEREIDEN EN VOORUITDENKEN<br />
Winkelcentrum Schalkwijk in Haarlem wordt in fases vernieuwd tot een modern stadsdeelcentrum. Binnen gebiedsontwikkeling Schalkstad<br />
werden onlangs 120 woningen, 36 zorgappartementen, een parkeergarage, twee supermarkten en winkels opgeleverd. Stam Elektrotechniek<br />
verzorgde de complete E-installatie.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Stam Elektrotechniek<br />
Stam Elektrotechniek verzorgde hier de complete E-installatie.<br />
Stam Elektrotechniek is een ervaren partij die<br />
complete laagspanningsinstallaties installeert<br />
voor woonhuizen, nieuw<strong>bouw</strong>- en renovatieprojecten<br />
en bedrijfspanden. Behalve in elektrotechniek<br />
is het bedrijf ook gespecialiseerd in<br />
beveiligingsinstallaties en toegangscontrole. Het<br />
gaat hierbij om inbraak-, brand- en camerabeveiliging<br />
voor zowel grote als kleine toegangscontrolesystemen.<br />
Voor Schalkstad verzorgde Stam<br />
Elektrotechniek de totaalinstallatie inclusief<br />
de oproepinstallaties voor de zorgwoningen,<br />
de voorzieningen voor de supermarkten en<br />
de laadpalen.<br />
‘Het gaat hier om<br />
slimme installaties’<br />
Slimme installaties<br />
Als vanzelfsprekend moesten de E-installaties<br />
duurzaam en energiezuinig zijn. Zowel voor de<br />
zorgwoningen als de appartementen werden PVpanelen<br />
op het dak gemonteerd, vertelt Willem<br />
Veldhoven, bedrijfsleider installatietechniek bij<br />
Stam Elektrotechniek. “Het gaat hier om slimme<br />
installaties die volledig zijn voorzien van een<br />
KNX-systeem. Sensoren zorgen ervoor dat de energiebelasting<br />
minder hoog is. Het is een centraal<br />
systeem dat voor het hele complex alles inregelt.”<br />
Behalve leverancier en installateur is Stam Elektrotechniek<br />
een adviespartner voor haar opdrachtgevers.<br />
Ook binnen dit project kon opdrachtgever<br />
BAM Wonen vertrouwen op hoogwaardig advies,<br />
bijvoorbeeld op het gebied van de verlichting en<br />
het ontwerp van de parkeergarage.<br />
Flexibel inspringen<br />
op veranderingen<br />
Een gebiedsontwikkeling als Schalkstad is geen<br />
kleine klus. Een dergelijk project brengt heel wat<br />
uitdagingen met zich mee en een goede voorbereiding<br />
is dan ook van het grootste belang,<br />
weet Veldhoven. “Stam Elektrotechniek weet de<br />
coördinatie op de vloer streng te bewaken. We<br />
weten dat we niet één, maar drie straten vooruit<br />
moeten denken.”<br />
Hij kijkt terug op een mooi project binnen een<br />
prettige samenwerking. “Je hebt te maken met<br />
veel partijen: de aannemer, kopers, architect, installateurs:<br />
iedereen heeft wensen waaraan wij willen<br />
voldoen. Op veranderingen springen wij dan ook<br />
flexibel in. Uiteindelijk hebben we alles mooi op<br />
tijd en binnen budget weten te realiseren.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 59
HAARLEM SCHALKSTAD<br />
FULL-IP SYSTEEM MET EEN TRADITIONELE BUS INFRASTRUCTUUR<br />
EEN DEURCOMMUNICATIESYSTEEM<br />
DAT VEILIGHEID ÉN COMFORT BIEDT<br />
Vercoma biedt innovatieve deurcommunicatie, toegangscontrole en CCTV-oplossingen. Het is een adviserende en begeleidende partner die<br />
niet terugdeinst voor grote en complexe projecten. De medewerkers denken mee om tot de best geschikte oplossingen te komen. Ze zijn een<br />
gesprekspartner voor onder andere installateurs en architecten. Een mooi project waaraan het bedrijf meewerkte, is Schalkstad in Haarlem.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Vercoma<br />
Op de plaats van het Floriadeplein in Haarlem<br />
verschijnen 156 woningen, waarvan 120 huurappartementen<br />
en 36 zorgwoningen. De bewoners<br />
genieten een goede veiligheid dankzij het deurcommunicatiesysteem<br />
dat Vercoma leverde. Dit<br />
deed zij in opdracht van Stam Elektrotechniek, die<br />
de producten installeerde. Al vanaf de oprichting<br />
van Vercoma in 1978 is dit een vaste partner.<br />
‘We begeleiden de installateur bij het project<br />
en stellen vooraf installatieschema’s op. We<br />
nemen de programmering uit handen en<br />
leveren een plug-and-play product’<br />
Uniek in Nederland<br />
Als deurcommunicatiesysteem werd de serie<br />
iPlusBUS van BEOVIEW geleverd. Dit is een Full-<br />
IP systeem, maar met een traditionele bus infrastructuur.<br />
De bewoners ervaren veiligheid én<br />
comfort. Ze zien op het 7” touchscreen wie er bij<br />
de hoofdentree staat en kunnen zelf beslissen wie<br />
ze wel of niet binnenlaten. Vercoma is de enige<br />
leverancier in Nederland die een Full-IP deurcommunicatiesysteem<br />
levert met een simpele Cat5E<br />
bus-infrastructuur. Arjan Schouten, manager sales<br />
& service, legt uit: “Een IP-systeem was voorheen<br />
altijd sterbekabeld, wat heel veel invloed heeft op<br />
de aanleg. Nu heb je geen extra bekabeling meer<br />
nodig en het systeem is bovendien 100% stekerbaar.<br />
Het is dus juist enorm snel te installeren.<br />
Deze oplossing is uniek in de markt.”<br />
Toekomstproof<br />
Wanneer het systeem uitgebreid of aangepast<br />
moet worden, dan is dat geen probleem. Door<br />
middel van kosteloze firmware updates is het<br />
systeem flexibel aan te passen en dus ook geschikt<br />
voor in de toekomst. Bovendien is er een<br />
onbeperkt aantal aansluitingen mogelijk met onbeperkte<br />
afstanden. Ook het aantal gelijktijdige<br />
gesprekskanalen is praktisch onbeperkt. Wanneer<br />
daarvoor gekozen wordt, kan het systeem op afstand<br />
gemonitord en geüpdatet worden. Een andere<br />
optie is de gratis BCall-app, waarmee bewoners<br />
overal ter wereld op hun smartphone kunnen<br />
zien wie er aan de deur staat, een gesprek kunnen<br />
voeren en desgewenst de deur kunnen openen.<br />
Het Nexa Inox code-scroll camera-spreek-luisterpaneel.<br />
60 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
SCHALKSTAD HAARLEM<br />
Bewoners zien direct wie er aan de hoofdentree staat.<br />
Adviseur en samenwerkingspartner<br />
Vercoma leverde het systeem aan Stam, maar is<br />
tegelijkertijd een adviseur en samenwerkingspartner,<br />
vertelt Schouten. “We begeleiden de installateur<br />
bij het project en stellen vooraf installatieschema’s<br />
op. We nemen de programmering<br />
uit handen en leveren een plug-and-play product<br />
aan de installateur. Wij gaan geen uitdaging uit<br />
de weg. Nee is geen antwoord voor ons. Stam en<br />
Vercoma kennen elkaar al heel lang en we hebben<br />
aan enkele woorden genoeg om er samen een succesvol<br />
project van te maken.” ❚<br />
Niet iedereen wordt blij<br />
van Beoview deurcommunicatie!<br />
U hoeft niet in sprookjes te geloven om te zien hoe geweldig<br />
iPlusBUS van Beoview is: als enige full-IP deurcommunicatiesysteem<br />
met een simpele bus-architectuur, lukt het iPlusBUS<br />
om zowel installateurs, adviseurs én ge<strong>bouw</strong>beheerders blij<br />
te maken. Hoe? Vraag het onze verkoopconsultants:<br />
Bel 075 - 62 17 628 of kijk op vercoma.nl/beoview<br />
Vercoma. Kom verder<br />
Volledig stekerbaar<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 61
EINDHOVENSE STUDENTEN WERKEN<br />
AAN HET DUURZAAMSTE HUIS<br />
Op het complex van de Technische Universiteit Campus in Eindhoven werken studenten aan het duurzaamste huis. Attema, Van Hees en O-Nexus<br />
helpen de studenten in de vorm van een innovatieve installatie met een maatwerk groepenkast, inclusief een geïntegreerd energiemanagementsysteem.<br />
Tekst Tim van Dorsten | Beeld Attema en VIRTUe<br />
Volgend jaar juni vindt in het Duitse Wuppertal de Solar Decathlon 2022<br />
plaats. Daar strijden 18 teams uit 11 verschillende landen om wie de duurzaamste<br />
woning kan <strong>bouw</strong>en. Namens Nederland doet onder meer het team<br />
VIRTU/e mee: studenten van de Technische Universiteit Eindhoven en Fontys<br />
Hogeschool zorgen voor een duurzame, modulaire woning die begin volgend<br />
jaar al naar Duitsland wordt verscheept.<br />
Bij de totstandkoming van deze woning krijgt team VIRTU/e hulp van diverse<br />
bedrijven. Zo kreeg Robert Woudenberg, salesmanager <strong>Installatie</strong> en<br />
Bouw bij Attema, van de studenten de vraag of Attema wilde meedenken<br />
over de elektrotechnische installatie. “Wij werken graag samen, en zeker met<br />
studenten, want we zien hen als de toekomst”, vertelt hij. “Daarnaast krijgen<br />
we inspiratie van ze. Daarom hebben we direct deze samenwerking omarmd.”<br />
‘De woning is energieneutraal,<br />
dankzij de groepenkast met<br />
energiemanagementsysteem’<br />
Energiemanagementsysteem<br />
Om te zorgen voor een goed, slim en uitgewerkt installatieplan voor deze<br />
duurzame woning betrok Woudenberg het Tilburgse installatiebedrijf Van<br />
Hees. Daarnaast <strong>bouw</strong>de Attema, in samenwerking met O-Nexus, een groepenkast<br />
voor dit project met een uitgekiend energiemanagementsysteem.<br />
“Dit systeem is veilig, flexibel en geschikt voor alle huidige en toekomstige<br />
prestatienormen”, geeft Woudenberg aan.<br />
De meetpunten van dit monitoringssysteem zijn volledig afgestemd op het<br />
ontwerp van deze woning, die voorzien is van zonnepanelen en -boilers, een<br />
warmtepomp en een ventilatiesysteem. “Alle data komen samen in de module<br />
van O-Nexus en worden opgeslagen in de O-Nexus Cloud. Zo worden energieverbruik<br />
en -prestaties gemonitord, gerapporteerd en geoptimaliseerd. Dit<br />
geeft het systeem de mogelijkheid om ervoor te zorgen dat het energieverbruik<br />
met 20 procent daalt”, vertelt Woudenberg. “Op dit moment wordt de<br />
meeste energie ’s avonds verbruikt, met het opladen van een elektrische auto,<br />
televisie kijken, gamen en het gebruik van de vaatwasser. Dit systeem maakt<br />
inzichtelijk wanneer de meeste duurzaam opgewerkte energie beschikbaar is,<br />
namelijk overdag. De bewoner kan hier automatisch of zelstandig via een app<br />
gebruik van maken en bijvoorbeeld overdag de wasmachine of de vaatwasser<br />
aanzetten.”<br />
Behalve zonnepanelen, een zonneboiler en een warmtepomp beschikt de luchtdichte<br />
woning ook over een kleine vijver bovenop het dak. Deze vijver is in<br />
eerste instantie bedoeld om de planten, die ook op het dak staan, te irrigeren.<br />
Daarnaast kan dit water worden gebruikt om de wc door te spoelen, geeft Woudenberg<br />
aan. “Een koppeling met Weeronline maakt dit mogelijk. Dit gebeurt<br />
als er regen op komst is, want dan wordt de vijver ook weer gevuld.”<br />
Stekerbaar<br />
Vrijdag 8 oktober vond de officiële presentatie plaats van deze duurzame<br />
woning. Inmiddels werken de studenten aan optimalisaties. Eén hiervan heeft<br />
betrekking op de ‘slimme’ groepenkast, vertelt Woudenberg. “Nu is de groepenkast<br />
nog aangesloten met standaard kabels, maar dit moet stekerbaar<br />
worden. Hierbij hebben we de hulp gevraagd van het bedrijf Isolectra, dat een<br />
uitgebreid assortiment Wieland-producten voert. Dit zijn materialen die zijn<br />
ontwikkeld voor ‘plug & play’-installaties voor de woning- en utiliteits<strong>bouw</strong>.<br />
Ook de groepenkast moet namelijk demontabel zijn.”<br />
De duurzame woning heeft een ‘plug & play’-groepenkast voorzien van een<br />
uitgekiend energiemanagementsysteem. (Beeld: VIRTUe)<br />
Voor Attema is dit project enorm leerzaam geweest, vindt hij. “Dit huis heeft<br />
nu een toekomstbestendige installatie, die eenvoudig demontabel en uit te<br />
62 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
De duurzame woning van team VIRTUe. (Beeld: VIRTUe)<br />
breiden is. Daarnaast is deze duurzame woning voorzien van een ‘plug &<br />
play’-groepenkast met een energiemanagementsysteem, waardoor de woning<br />
ook energieneutraal is. Dit is een belangrijke stap, want we zijn op weg<br />
naar een complete energietransitie. Ik verwacht dan ook in Wuppertal meer<br />
nieuwe ontwikkelingen te gaan zien, waarvan wij kunnen leren.” Solar Decathlon<br />
2022 bestaat uit tien wedstrijden, waaronder architectuur, energie,<br />
betaalbaarheid, comfort en innovatie. Voor de winnaar staat met name de<br />
eer op het spel. ❚<br />
INSTALLATIE VOLGENS ATTEMA<br />
BENG installeren: eenvoudig én aantoonbaar<br />
De praktische alles-in-één oplossing van Attema en O-Nexus<br />
De BENG-totaaloplossing<br />
• Maatwerk groepenkast met geïntegreerd<br />
energiemanagementsysteem<br />
• Geschikt voor nieuw<strong>bouw</strong>- en<br />
renovatiewoningen<br />
• Plug & play<br />
• Overzichtelijke dashboards;<br />
meten is weten!<br />
• Inzicht in preventief onderhoud<br />
• Veilig, flexibel en geschikt voor alle<br />
huidige en toekomstige prestatienormen<br />
Scan de QR-code<br />
om de animatie<br />
‘BENG’ te bekijken<br />
Plug & Play<br />
Onafhankelijk en open platform<br />
Lage Total Cost of Ownership<br />
Meer info? Kijk op www.attema.com<br />
Vernieuwende ideeën voor ’n veranderende wereld.<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 63
GELUIDSOVERLAST BUITENUNITS INDAMMEN<br />
MET MODULAIRE GELUIDSSCHERMEN<br />
De eisen voor het geluidsniveau van buitenunits van onder meer warmtepompen, airco’s en luchtbehandelingskasten op de erfgrens zijn<br />
eerder dit jaar weer aangescherpt tot maximaal 40 dB. In veel situaties is het onmogelijk om met een standaard buitenunit aan deze eisen te<br />
voldoen. ModuBar heeft de oplossing met zijn modulaire geluidsschermen. Prettige bijkomstigheid is bovendien dat het zicht wordt ontnomen<br />
op deze vaak minder fraaie buitenunits.<br />
Tekst Roel van Gils | Beeld ModuBar<br />
De warmtepompmarkt vertoont een blijvend<br />
sterke groei in aantallen en in warmteproductie.<br />
“Nederland verduurzaamt in snel tempo”, merkt<br />
ook Arjan Kick, projectmanager bij ModuBar. “De<br />
opmars van de warmtepomp heeft namelijk een<br />
negatief bijeffect: geluidsoverlast door de buitenunit.<br />
Reden voor de overheid om paal en perk te<br />
stellen. Sinds de laatste wijziging van het Bouwbesluit<br />
is bepaald dat de buitenunit in vollast<br />
maximaal 40 dB mag produceren op de erfgrens.<br />
Zeker in dichtbevolkte gebieden is dat niet haalbaar,<br />
omdat de units zelf flink meer geluid produceren.<br />
Dat betekent dat de installatie moeten<br />
worden afgeschermd zodat de 40dB niet worden<br />
overschreden, zo stelt de overheid.”<br />
‘De geluidsschermen zijn modulair van<br />
opzet, oneindig recyclebaar en bieden<br />
standaard een hoge geluidsabsorptie en<br />
hoge geluidsisolatie’<br />
Modulair<br />
Als producent van hoogwaardige geluidsschermen<br />
is ModuBar hierop ingesprongen en is een<br />
tweetal esthetische fraaie, maar zeer betaalbare<br />
oplossingen ontwikkeld. Het gaat om de Noise-Reducer<br />
en het Kokowall HA-Minwol geluidsscherm.<br />
Kick: “Beide oplossingen zijn zeer effectief in het<br />
dempen van het geluid en worden bijvoorbeeld<br />
ook toegepast langs spoor- en snelwegen. Het<br />
unieke aan de Kokowall is de additionele kokosafwerking<br />
die je kunt laten begroeien met klimop.”<br />
De geluidsschermen zijn modulair van opzet, on-<br />
Noise-Reducer.<br />
64 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
Kokowall HA-Minwol geluidsscherm.<br />
eindig recyclebaar en bieden standaard een hoge<br />
geluidsabsorptie (Dla = 11/17dBA) en hoge geluidsisolatie<br />
(Rw = 30dBA) dankzij een kern van<br />
steenwol aan de binnenzijde en een plastisolplaat<br />
aan de buitenzijde. “Indien nodig kunnen we variëren<br />
met de dikte van de panelen om tot hogere<br />
isolatie- en absorptiewaardes te komen. De panelen<br />
zijn getest door Peutz en TNO en bieden een<br />
gegarandeerde geluidsdemping.”<br />
De plastisol gecoate staalplaat is in 21 verschillende<br />
kleuren leverbaar, maar een afwerking met<br />
zinken fels- of gecoate golfplaten behoort ook<br />
tot de mogelijkheden, vervolgt Kick. “Voor elk<br />
ge<strong>bouw</strong>ontwerp kunnen we dus een passende<br />
geluidswerende oplossing realiseren. Datzelfde<br />
geldt voor de montagemethodes. De geluidsschermen<br />
kunnen verankerd worden aan een betonnen<br />
dakconstructie, een eventueel aanwezige<br />
staalconstructie op het dak, op een betonvoet of<br />
gefundeerd in de grond.” ❚<br />
ModuBar BV<br />
Modular Barrier Systems<br />
GELUIDSSCHERMEN RONDOM<br />
MACHINES EN INSTALLATIES<br />
Effectief,<br />
voordelig en modulair<br />
systeem!<br />
Voor meer informatie:<br />
www.modubar.nl<br />
info@modubar.nl<br />
0174-244838<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 65
VICTAULIC<br />
UW PARTNER VOOR<br />
HVAC PROJECTEN<br />
VICTAULIC<br />
INSTALLATIEKLARE<br />
VLINDERAFSLUITER<br />
KOPPELINGSTECHNOLOGIE VOOR BUIZEN<br />
MET GEGROEFDE UITEINDEN:<br />
• Snelheid en gemak van installatie<br />
• Eenvoudig in onderhoud en uitbreiding<br />
van het systeem<br />
• Demping van geluid en trillingen<br />
• Veilig en betrouwbaar<br />
• 3D-modeling Victaulic tools voor REVIT<br />
• Kwalitatieve en duurzame produkten<br />
Maak uw werk makkelijker, veiliger en<br />
verlaag totale installatiekosten zonder aan<br />
betrouwbaarheid of efficiëntie in te boeten.<br />
Of neem direct contact op met de Victaulic<br />
vertegenwoordiger voor <strong>NL</strong><br />
Gillian.deLeeuw@victaulic.com<br />
Krimp Uitzetting Hoekverdraaling<br />
www.victaulic.com<br />
© <strong>2021</strong> VICTAULIC COMPANY. ALL RIGHTS RESERVED.
UTRECHT CENTRAL PARK<br />
KANTOORTOREN MET IN HET MIDDEN EEN PARK<br />
EEN ZEER BIJZONDERE WERKPLEK<br />
Een kantoorge<strong>bouw</strong> van 90 meter hoog in het midden van Nederland met een heus park erin op 45 meter hoogte. Het klinkt futuristisch, maar<br />
het pand werd onlangs opgeleverd. Central Park in Utrecht werd op 6 oktober officieel geopend door André Kuipers. HOMIJ verzorgde alle<br />
technische installaties in het kantoorge<strong>bouw</strong> en de parkeergarage.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld HOMIJ<br />
Central Park ligt vlak naast Station Utrecht Centraal<br />
en is daarmee misschien wel het meest centraal<br />
gelegen kantoorge<strong>bouw</strong> van Nederland. Wat<br />
de toren absoluut bijzonder maakt, is de natuur<br />
die erin geïntegreerd is, en dat midden in de stad.<br />
Op 45 meter hoogte ligt een park dat twee verdiepingen<br />
telt, omgeven door glas. Hier kun je een<br />
wandeling maken om even bij te komen van het<br />
harde werken of elkaar ontmoeten in een groene<br />
omgeving. Het uitzicht is bovendien fantastisch.<br />
Om nog meer natuur naar het ge<strong>bouw</strong> toe<br />
te brengen, zijn er voorzieningen in en om<br />
het ge<strong>bouw</strong> getroffen voor verschillende diersoorten,<br />
zoals vleermuiskasten en nestplaatsen<br />
voor huismussen en gierzwaluwen.<br />
Klaar voor de toekomst<br />
De kantoren werden casco opgeleverd, zodat<br />
huurders hun werkomgeving helemaal naar eigen<br />
wens en flexibel kunnen inrichten. Central<br />
Park telt 23 verdiepingen met een vloeroppervlak<br />
van gemiddeld 1.300 m 2 . De installaties zijn<br />
zo ingericht dat ze zowel horizontaal als verticaal<br />
verbonden kunnen worden. Veranderingen in de<br />
toekomst zijn dus eenvoudig op te vangen. “We<br />
hebben in juli 2018 de opdracht gekregen. Na<br />
een voorbereiding zijn we begin 2019 gestart<br />
met de werkzaamheden in de fundering en kelders”,<br />
vertelt Ramon van Vliet, projectmanager<br />
bij HOMIJ Technische <strong>Installatie</strong>s. “Aan het begin<br />
van het project hebben we met het team naast<br />
de scope gekeken naar de uitdagingen en mogelijke<br />
risico’s. Na onderzoek kwamen de korte<br />
<strong>bouw</strong>periode en transport in een binnenstedelijk<br />
gebied als mogelijke risico’s naar boven.<br />
Met een korte <strong>bouw</strong>tijd moet je snel monteren.<br />
Hier had de prefabricatie van installatiedelen in<br />
onze speciaal ingerichte werkplaats een significant<br />
voordeel. Dat we daardoor minimale transportbewegingen<br />
hoefden te maken, was een<br />
bijkomend voordeel.”<br />
68 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
CENTRAL PARK UTRECHT<br />
Een kantoorge<strong>bouw</strong> van 90 meter hoog in het midden van Nederland met een heus park erin op 45 meter<br />
hoogte. Het klinkt futuristisch, maar het pand werd onlangs opgeleverd.<br />
De parkeergarage onder het kantoorge<strong>bouw</strong> heeft<br />
drie parkeerlagen onder het maaiveld en twee lagen<br />
erboven. In de bovenste drie parkeerlagen zijn<br />
de diverse technische ruimtes gerealiseerd, zoals<br />
de binnenkomst van de nutsvoorzieningen, WKO<br />
en sprinklerruimte. Ook bieden deze lagen ruimte<br />
voor een fietsenstalling en logistieke functies.<br />
Hoge energieprestatie<br />
De duurzaamheidsambitie was direct erg hoog.<br />
Er werd ge<strong>bouw</strong>d volgens de eisen voor BREEAM<br />
‘Excellent’. Daarom wordt er gebruik gemaakt van<br />
energiezuinige installaties, submeters voor energie<br />
en water, energiezuinige liften en verlichting,<br />
Wat de toren absoluut bijzonder maakt, is de natuur<br />
die erin geïntegreerd is.<br />
‘De installaties zijn zo ingericht dat<br />
ze zowel horizontaal als verticaal verbonden<br />
kunnen worden’<br />
PV-panelen op het dak en maatregelen om water<br />
te besparen. De energieprestatie van het ge<strong>bouw</strong><br />
is dan ook 21% beter dan vereist volgens het<br />
Bouwbesluit. Voor HOMIJ betekende dit dat er<br />
een aantal uitdagingen in te vullen waren. Van<br />
Vliet: “De implementatie van de installaties in de<br />
<strong>bouw</strong> was uitdagend. Tevens hebben de weersomstandigheden<br />
het ons extra moeilijk gemaakt.<br />
Mede daardoor ben ik zeer tevreden en extra trots<br />
op ons team. Bouwen doe je samen; we hebben<br />
een goede samenwerking met elkaar en de onderaannemers<br />
ervaren. We hebben het project binnen<br />
alle randvoorwaarden samen tot een succes<br />
gebracht. Het resultaat mag er zijn!” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 69
UTRECHT CENTRAL PARK<br />
CENTRAL PARK, UTRECHT:<br />
BREEAM ‘EXCELLENT’ MEDE DANKZIJ<br />
DUURZAME W-INSTALLATIE<br />
Het Utrechtse kantoorge<strong>bouw</strong> Central Park wordt een moderne werkomgeving op één van de meest centraal gelegen locaties van Nederland.<br />
In opdracht van HOMIJ installeerde Beck & v.d. Kroef de W-installaties, waaronder alle drinkwaterinstallaties, vuilwaterinstallaties en de<br />
hemelwaterinstallatie. Het bedrijf leverde en installeerde het complete sanitair ‘van de leidingen tot aan de toiletpot’.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Beck & v.d. Kroef<br />
In de parkeergarage werden vuilwaterputten en een olie-benzineafscheider aangebracht.<br />
Beck & v.d. Kroef begon in 1898 als loodgietersbedrijf<br />
en is actief met het ontwerpen en installeren<br />
van sanitaire installaties. Deze worden gerealiseerd<br />
inclusief hemelwaterafvoer, riolering,<br />
waterleidingen en bijbehorende brandbeveiliging.<br />
Dit wordt gedaan door goed opgeleide medewerkers<br />
die ook het onderhoud van de installaties op<br />
zich nemen.<br />
In 2019 startte Beck & v.d. Kroef met de werkzaamheden<br />
bij Central Park. De stort aan het begin van<br />
‘Het water kan helemaal niet lopen wanneer<br />
er niemand in de ruimte is’<br />
het project verliep al meteen vrij snel, vertelt projectleider<br />
Tom Stadman. “Omdat we steeds mee<br />
moesten gaan met de <strong>bouw</strong>, waren er wel wat<br />
uitdagingen. We hebben bijvoorbeeld een aantal<br />
vuilwaterputten en een olie-benzineafscheider aangebracht<br />
in de parkeergarage. Er kan immers olie<br />
of benzine op het wegdek terecht komen wanneer<br />
auto’s de parkeergarage in rijden. Dat loopt dan<br />
de zijleidingen in, zodat het niet in het hemelwater<br />
terechtkomt. Het aanbrengen van deze installatie<br />
moest op een minimale hoogte en dat vormde een<br />
uitdaging, want je hebt wel een stuk afschot nodig<br />
70 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
CENTRAL PARK UTRECHT<br />
Beck & v.d. Kroef installeerde het volledige sanitair, van de leidingen tot aan de toiletpotten en kranen.<br />
bij vuilwaterafvoer. Het was best even spannend<br />
of dat allemaal goed zou passen. Gelukkig konden<br />
we dat met onze ervaring goed uitvoeren en in juni<br />
<strong>2021</strong> is alles naar wens opgeleverd.”<br />
Waterbesparing<br />
Met het oog op waterbesparing kreeg het sanitair<br />
een aantal aanpassingen, zoals infraroodkranen<br />
die automatisch water afgeven wanneer iemand<br />
een hand eronder houdt. De toiletten kregen 6 liter<br />
reservoirs en het licht in de sanitaire ruimtes wordt<br />
volautomatisch aangestuurd door sensoren. Stadman:<br />
“Het ge<strong>bouw</strong> is volgens BREEAM ‘Excellent’-<br />
eisen ge<strong>bouw</strong>d en het water kan dus helemaal niet<br />
lopen wanneer er niemand in de ruimte is. De installatie<br />
voldoet hiermee aan zeer strenge eisen.”<br />
Samenwerking<br />
Beck & v.d. Kroef voerde de werkzaamheden uit<br />
in opdracht van HOMIJ en werkte daarnaast veel<br />
samen met aannemer Wessels Zeist. “We hebben<br />
in het verleden al meerdere opdrachten gedaan<br />
met HOMIJ, dus onze medewerkers zijn bekend<br />
met elkaar en weten goed samen te werken”, aldus<br />
Stadman. ❚<br />
Sinds 1898 toonaangevend in de installatietechniek<br />
Modern vakmanschap<br />
gestoeld op ruim<br />
120 jaar ervaring<br />
Printerstraat 21 1033 RT Amsterdam • 020-6824385 • info@beckvdkroef.nl • beckvdkroef.nl<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 71<br />
00029113001 - BECK EN VD KROEF.indd 1 22-10-21 15:24
THEMA VLOERVERWARMING<br />
HOOGWAARDIGE VLOERVERWARMING EN -KOELING VAN A TOT Z<br />
JONG BEDRIJF MET EEN BAK ERVARING<br />
Als iemand weet wat een installateur nodig heeft voor het aanleggen van goede vloerverwarming en -koeling, dan is het Klimaatvloeren Nederland<br />
wel. De medewerkers die hier werken hebben de nodige ervaring in huis, ook al is het bedrijf nog erg jong. Ido van Maldegem startte<br />
het in juli <strong>2021</strong>. Binnen Klimaatvloeren Nederland wordt alles in eigen beheer gedaan: van ontwerp tot uitvoering. Zo wordt het beste resultaat<br />
geleverd voor zowel Klimaatvloeren Nederland als de installateur.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Klimaatvloeren Nederland<br />
Klimaatvloeren Nederland verzorgt de complete<br />
vloerverwarmingsinstallatie voor zowel grote als<br />
kleine projecten. Daarbij wordt nauw samengewerkt<br />
met de installateur. Beide partijen willen immers<br />
dat de installatie helemaal volgens opdracht,<br />
ontwerp en de geldende kwaliteitseisen wordt uitgevoerd.<br />
“Wij leveren enkel business-to-business,<br />
dus niet aan particulieren. Onze opdrachtgevers<br />
zijn professionele cv-installateurs. Hen willen we<br />
helpen met zowel materiaal als montage. We zijn<br />
bijzonder gedreven in seriematige woning<strong>bouw</strong>,<br />
waaronder appartementen. Niet alleen grondgebonden<br />
woningen, maar ook hoog<strong>bouw</strong>. Daarnaast<br />
doen we diverse utiliteitsge<strong>bouw</strong>en”, zegt<br />
Van Maldegem.<br />
Onderdeel van de complete<br />
W-installatie<br />
Zijn bedrijf verzorgt de precieze data voor elk project,<br />
die op de tekeningen en verlegplannen gezet<br />
worden, zoals vloerop<strong>bouw</strong>, temperaturen, groepslengten,<br />
debieten, drukverlies en de benodigde<br />
materialen. “Wij realiseren de vloerverwarming<br />
als onderdeel van de complete W-installatie. Onze<br />
dienst begint met het bepalen van de uitgangspunten.<br />
Daarmee kunnen we al een prijs maken.<br />
Als vervolgens het ontwerp gemaakt kan worden,<br />
dan begint dat met het verzorgen van een legplan”,<br />
aldus Van Maldegem.<br />
Flexibel<br />
Om tot het meest efficiënte legpatroon te komen,<br />
gebruikt Klimaatvloeren Nederland een speciaal<br />
De vloerverwarming wordt geïnstalleerd als onderdeel van de complete W-installatie.<br />
72 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
VLOERVERWARMING THEMA<br />
‘Wij houden ons<br />
aan de planning<br />
waar de installateur<br />
zich aan<br />
moet houden’<br />
ontwerpprogramma. In het leveren en monteren<br />
is het bedrijf vervolgens enorm flexibel. Dit wordt<br />
nauwkeurig ingepast in het <strong>bouw</strong>proces, zodat<br />
er geen strubbelingen ontstaan. Van Maldegem:<br />
“Wij houden ons aan de planning waar de installateur<br />
zich aan moet houden. Die flexibiliteit<br />
weten we te bereiken, doordat we al jaren ervaring<br />
hebben in het vak. In het verleden heb ik<br />
bij diverse installatiebedrijven gewerkt. In 2008<br />
ben ik me gaan specialiseren in vloerverwarmingen.<br />
In 2017/2018 heb ik Provarmo opgericht in<br />
loondienst. Dit jaar ben ik helemaal voor mezelf<br />
begonnen, omdat ik de tijd daar rijp voor vond.”<br />
Zoals de naam al zegt, spreekt Klimaatvloeren Nederland liever over klimaatvloeren dan over vloerverwarming.<br />
Duurzaam<br />
Vanuit Breukelen wordt gewerkt door heel Nederland.<br />
Daarbij is duurzaamheid voor Kimaatvloeren<br />
Nederland een belangrijk aspect. Producten worden<br />
geleverd met zo min mogelijk verpakkingsmaterialen,<br />
zodat afvalstromen en kosten beperkt<br />
blijven. Nadat de medewerkers de klimaatvloeren<br />
vakkundig hebben gemonteerd, verzorgen zij een<br />
revisiepakket, zodat de opdrachtgever alle documenten<br />
compleet kan maken. ❚<br />
De nieuwe betrouwbare<br />
partner voor<br />
al uw projecten met<br />
klimaatvloeren.<br />
Uw project<br />
is onze zorg.<br />
Voor vakmanschap en ervaring<br />
Klimaatvloeren Nederland bv<br />
De Corridor 16 F • 3621 ZB Breukelen<br />
0346 - 725 994 • info@klimaatvloerennederland.nl<br />
www.klimaatvloerennederland.nl<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 73<br />
Naamloos-6 1 30-09-<strong>2021</strong> 16:42
THEMA VLOERVERWARMING<br />
EXPERTISE CENTRUM<br />
VOOR VLOERVERWARMING<br />
Als eerste fabrikant van vloerverwarming in Nederland opent Robot<br />
Vloerverwarming B.V. een Expertise Centrum voor installateurs,<br />
klimaatadviseurs, groothandelaren en instanties die op zoek zijn naar<br />
praktisch toepasbare kennis op het gebied van vloerverwarming. Het<br />
Expertise Centrum staat onder leiding van Marc Heusinkveld.<br />
Tekst en beeld Robot Vloerverwarming<br />
De nieuwe fabriek in Bladel waar ook het Expertise Centrum gevestigd is.<br />
Het terugdringen van de CO 2<br />
-uitstoot, een reductie<br />
van het energieverbruik én overschakelen op<br />
duurzame energie: ‘Nederland’ heeft het er druk<br />
mee! Het toverwoord: energietransitie! Een verandering<br />
die je niet los kunt zien van innovatie. Het<br />
is absoluut van groot belang dat de opwekking<br />
van warmte of koude, de distributie ervan én de<br />
afgifte optimaal op elkaar zijn afgestemd. Om dat<br />
voor elkaar te krijgen, verdwijnen oude technieken<br />
geleidelijk uit beeld en worden nieuwe technieken<br />
geïntroduceerd en geoptimaliseerd.<br />
van de cementdekvloer, de diameter van de vloerverwarmingsbuis<br />
en de vloerafwerking zijn bepalend<br />
voor de totale afgifte.<br />
Robot biedt verschillende<br />
trainingen op maat:<br />
Trainingen voor de installateurs<br />
Robot hecht veel belang aan de technische kennis<br />
van haar installateurs en streeft er dan ook naar<br />
hen de beste ondersteuning en service te bieden.<br />
Vanuit deze optiek opent Robot, naast de online<br />
en on-site trainingen, nu ook een trainingscentrum<br />
in Bladel. Het ontwerpen, het berekenen en<br />
het waterzijdig inregelen van verschillende vloerverwarmingssystemen<br />
zijn onderwerpen die zeker<br />
behandeld zullen worden. Datzelfde geldt voor<br />
het leren zien van verbanden tussen vermogen,<br />
temperaturen, volumestromen en drukverliezen.<br />
Duidelijk is dat elk deel van de installatie optimaal<br />
moet worden gedimensioneerd, geïnstalleerd<br />
en ingeregeld. Dan praat je niet alleen over<br />
de opwekking, maar zeker ook over zaken als<br />
distributie en afgiftesysteem. Die laatste verdient<br />
zeker meer aandacht.<br />
De afgifte van een vloerverwarmingssysteem is<br />
van vele factoren afhankelijk. Een aantal daarvan<br />
zijn bij de meesten wel bekend, zoals de verlegafstand<br />
en watertemperatuur. Maar ook de dikte<br />
Voor de trainingen wordt gebruik gemaakt van de modernste technieken.<br />
74 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
VLOERVERWARMING THEMA<br />
Trainingen voor klimaatadviseurs<br />
Het Robot Expertise Centrum is ook het kenniscentrum<br />
voor adviseurs. Zij kunnen met al hun<br />
technische vragen bij het centrum terecht. Afgifteberekeningen,<br />
verlegtekeningen, drukverliesberekeningen<br />
en uiteraard de bestekteksten worden door<br />
het Expertise Centrum aangeleverd. BIM speelt een<br />
belangrijke rol in de HVAC-installaties. De modellen<br />
van Robot Vloerverwarming zijn beschikbaar in<br />
RFA, IFC en DWG-formaat. Uiteraard worden aan<br />
adviseurs ook maatwerk trainingen aangeboden.<br />
Trainingen voor woningcorporaties<br />
Woningcorporaties staan de komende jaren voor<br />
belangrijke beslissingen. Hoe gaan we ons<br />
woningaanbod verduurzamen? Vaak wordt in<br />
dat geval enkel gekeken naar de opwekking.<br />
Onterecht uiteraard. De prestatie van het gehele<br />
systeem (opwekking, distributie en afgifte)<br />
moet optimaal op elkaar zijn afgestemd, met<br />
het uiteindelijke doel een lage energierekening<br />
voor de huurder en een labelverbetering voor de<br />
woningcorporatie.<br />
Afgifteberekeningen, verlegtekeningen, drukverliesberekeningen en uiteraard de bestekteksten worden door het<br />
Expertise Centrum aangeleverd.<br />
‘Een op de juiste wijze geplaatst<br />
en gecertificeerd systeem biedt de<br />
eindgebruiker een hoge mate van zekerheid’<br />
Tijdens de training wordt ingegaan op het gebruik<br />
van de modernste technieken. Uiteraard krijgen<br />
de bezoekers een mogelijkheid om een ‘kijkje in<br />
de keuken te nemen’. Ook hier zal men versteld<br />
staan van de mate van automatisering en de borging<br />
van de kwaliteit.<br />
Onderzoek en certificering<br />
Het Robot Expertise Centrum voert ook onderzoek<br />
uit. Vaak gebeurt dit in nauwe samenwerking met<br />
onafhankelijke laboratoria zoals Kiwa Nederland.<br />
Uit recent onderzoek blijkt dat de composiet LTC<br />
verdelers en de composiet Solid verdelers een significant<br />
lager warmteverlies hebben dan stalen<br />
verdelers van andere fabrikanten. Deze reductie<br />
loopt op tot maar liefst 44%! Ook op het vlak van<br />
certificering wordt het Expertise Centrum ingezet.<br />
Immers, een op de juiste wijze geplaatst en gecertificeerd<br />
systeem biedt de eindgebruiker een hoge<br />
mate van zekerheid. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 75
NUNSPEET NESTLÉ<br />
VIRTUELE IN PLAATS VAN FYSIEKE NAREGELINGEN VOOR NIEUWBOUW NESTLÉ IN NUNSPEET<br />
DE TOEKOMST IS VIRTUEEL<br />
Nestlé, wereldleider op het gebied van Nutrition, Health & Wellness, breidt haar productiecapaciteit steeds verder uit. Zo beschikt de fabriek<br />
in Nunspeet, waar babyvoeding en halffabricaten geproduceerd worden voor de Nederlandse en Europese markt, vanaf medio november over<br />
een ruimer warehouse én nieuw kantoor. In opdracht van Nestlé realiseerde vanPanhuis (onderdeel van TOP <strong>Installatie</strong>groep) de complete<br />
ge<strong>bouw</strong>gebonden installatie voor deze uitbreiding. Om een optimale klimaatregeling in de kantoorruimtes mogelijk te maken, zocht de Hoogeveense<br />
installateur de samenwerking met Smartics en Belimo.<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld vanPanhuis en Belimo<br />
“Conform ons OBO (ontwerpen, <strong>bouw</strong>en, onderhouden)<br />
principe hebben wij de elektrotechnische<br />
en werktuig<strong>bouw</strong>kundige installaties in de<br />
uitbreiding verzorgd”, vertelt Peter Moddejongen,<br />
projectleider bij vanPanhuis Hoogeveen. “Voor<br />
de klimatisering van het warehouse zijn twee cvketels<br />
geïnstalleerd in de technische ruimte van<br />
het nieuwe kantoor. Als afgiftesysteem is gekozen<br />
voor cv-gevoede heaters. Het kantoor wordt<br />
verwarmd middels vloerverwarming in combinatie<br />
met fancoilunits. Op het dak hebben wij een<br />
koelmachine geplaatst, die het vloerverwarmingssysteem<br />
en de fancoilunits in de zomermaanden<br />
van koude voorziet. Voor de klimaatregeling in de<br />
kantoren zochten we een eenvoudig te bedienen<br />
en (kosten)efficiënte oplossing, die bovendien<br />
eenvoudig en snel gemonteerd kon worden. Deze<br />
oplossing vonden we bij Smartics, dat twee weken<br />
later al de regeltechniek voor het ge<strong>bouw</strong>beheersysteem,<br />
de primaire installaties en de naregelingen<br />
heeft geleverd.”<br />
De technische ruimte in het kantoor.<br />
76 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
NESTLÉ NUNSPEET<br />
‘Dit project toont aan dat onze reeds in 2009<br />
geïntroduceerde 6-Weg regelkogelkraan<br />
ook perfect in de hedendaagse virtuele<br />
wereld past’<br />
Virtuele naregelingen<br />
“Het klimaatsysteem in het nieuwe kantoor bestaat<br />
allereerst uit een primaire voorziening voor warmte-<br />
en luchtdistributie, waarvoor wij de regelkast<br />
inclusief automatisering hebben geleverd”, vertelt<br />
Wietse Hut, directeur van Smartics. “Voor de naregelingen<br />
in de ruimtes hebben we een slimmigheidje<br />
uitgehaald. Normaal gesproken wordt een<br />
fysieke naregelaar boven het plafond geplaatst,<br />
verbonden met een ruimtebedieneenheid en middels<br />
kabels aangesloten op de lokale klimaatinstallaties.<br />
Dit is echter een tijdrovend en foutgevoelig<br />
proces, waarvoor we in dit project een slim alternatief<br />
hebben ontwikkeld. Hierbij wordt gebruik<br />
gemaakt van virtuele in plaats van fysieke naregelingen.<br />
De virtuele naregelingen zijn gerealiseerd<br />
met behulp van Belimo apparatuur, die volledig<br />
zelfstandig processen kan regelen. Bovendien is de<br />
apparatuur communicatief via Modbus. En ook de<br />
ruimtebedieneenheden zijn uitgevoerd met Modbus,<br />
waardoor we met behulp van een floormanager<br />
(verdiepingsmanager/verdieping onderstation)<br />
alle communicatielijnen kunnen binnenhalen én de<br />
lokale processen kunnen regelen.” Omdat gebruik<br />
wordt gemaakt van Modbus, was geen extra bekabeling<br />
nodig. Hierdoor was de installatie snel en<br />
eenvoudig, aldus Hut. “vanPanhuis hoefde slechts<br />
nog een communicatiekabel door te verbinden tussen<br />
de regelaars en de ruimtebedieneenheden, tot<br />
aan de floormanager. Daarna kon het systeem al<br />
geautomatiseerd worden.”<br />
Maximale flexibiliteit<br />
Boven de plafonds van de nieuwe kantoorruimtes<br />
zijn 6-Weg EPIV elektrische drukonafhankelijke<br />
regelkogelkranen van Belimo geïnstalleerd, die<br />
warm en koud water krijgen aangereikt vanuit de<br />
primaire installatie. Bovendien zijn in elke ruimte<br />
ruimtebedieneenheden voorzien, aldus Hut. “Qua<br />
beleving verandert er voor de gebruikers dus helemaal<br />
niets. De truc is echter dat de ruimtebedieneenheden<br />
niet meer via een naregelaar zijn<br />
verbonden met de 6-Weg EPIV’s, maar met de<br />
floormanager. Alle intelligentie voor de besturing<br />
zit dus in de floormanager. Bij eventuele herindeling<br />
van de ruimtes in de toekomst kan de gehele<br />
De Belimo 6-Weg EPIV: een intelligente uitvoering met sensorgestuurde debietregeling en bus-communicatie.<br />
installatie gewoon blijven zitten. In de software<br />
kunnen we namelijk eenvoudig de master/slaveregelingen<br />
aanpassen. Daarmee is een flexibele<br />
indeling van de kantoorverdiepingen geborgd.”<br />
Het belang van data<br />
“Dit project toont aan dat onze reeds in 2009 geïntroduceerde<br />
6-Weg regelkogelkraan ook perfect<br />
in de hedendaagse virtuele wereld past”, vertelt<br />
Danny de Laater, manager technical support bij<br />
Belimo. “De afgelopen jaren hebben wij deze regelkogelkraan<br />
steeds verder ontwikkeld, van een<br />
standaard 0-10V aansturing naar een intelligente<br />
uitvoering met sensorgestuurde debietregeling<br />
en bus-communicatie. Zeer belangrijk voor de systeemintegrator<br />
van vandaag is data, en daar kan<br />
deze 6-Weg EPIV uitstekend in voorzien. Zowel via<br />
BACnet als de in dit project gebruikte Modbus.”<br />
Door de geïntegreerde ultrasone volumestroomsensor<br />
wordt onder andere de flow realtime inzichtelijk<br />
gemaakt, vertelt hij. “Op basis hiervan kunnen<br />
niet alleen maximale debieten (V-Max) voor warm<br />
en koud water worden ingesteld, maar ook de hydraulische<br />
inregeling worden verzorgd. Zonder dat<br />
de installateur ter plaatse op een hoogwerker of<br />
steiger hoeft te staan. Een eenvoudige inregeling<br />
op afstand is voldoende, waardoor flink op tijd én<br />
vervoersbewegingen bespaard kan worden. Bovendien<br />
kan veel sneller ingegrepen worden, wat uitstekend<br />
past binnen de duurzaamheidsgedachte<br />
van vandaag.”<br />
Naast de actuele flow-regeling en -bewaking kan<br />
de systeemdata worden benut voor het op afstand<br />
bewaken van mechanische en/of elektronische<br />
overbelasting. Maar ook voor het signaleren van<br />
luchtbellen (zuurstof) in warme en koude leidingen,<br />
op basis waarvan service en onderhoud op maat<br />
uitgevoerd kan worden.<br />
Slimme toepassingen<br />
Ook Hut is ervan overtuigd dat we steeds meer<br />
naar een virtuele wereld zullen gaan. “Nu er een<br />
datakoppeling is met alle componenten, kan veel<br />
meer data verzameld én geanalyseerd worden”,<br />
vertelt hij. “Waar je voorheen alleen een stuursignaal<br />
vanuit de naregeling kon sturen, krijg<br />
je nu ook informatie terug over het aantal liters<br />
per ruimte, bijbehorende klepstanden, et cetera.<br />
Hierdoor kunnen installateurs snel en op afstand<br />
ingrijpen bij klimaatklachten of problemen. Bijvoorbeeld<br />
door het aantal liters te wijzigen. Met<br />
dit project bewijzen we dat vanuit de regeltechniek<br />
hele slimme toepassingen mogelijk zijn, als<br />
je (1) weet wat er beschikbaar is in de markt en<br />
(2) innovatief durft te zijn. In gezamenlijkheid met<br />
vanPanhuis en Belimo hebben we hier uitstekend<br />
invulling aan kunnen geven, binnen de krappe<br />
doorlooptijd én binnen het budget. Op de conventionele<br />
manier had dit niet gekund.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 77
Stekerbaar installeren,<br />
dat doe je natuurlijk met<br />
De kracht van Hemmink<br />
Met de kant-en-klare geprefabriceerde<br />
kwaliteits-componenten, snoeren of flexibele<br />
kabels met stekers van Adels ben je verzekerd<br />
van installatiegemak. We gaan nog een stapje<br />
verder door jouw project volledig te engineeren.<br />
Deze tekeningen komen we vervolgens in een<br />
persoonlijk gesprek toelichten.<br />
“Wij gebruiken de systemen van<br />
Adels-Contact en door de slimme<br />
verbindingen en overzichtelijke<br />
kleurcoderingen kun je daar in wezen<br />
ook geen fouten mee maken.”<br />
Milo Voolstra, accountmanager<br />
Stekerbaar Installeren voor Hemming BV
WILT U HYGIËNISCH PERFECTE<br />
DRINKWATERINSTALLATIES?<br />
Drinkwaterinstallaties in sanitaire ruimtes moeten aan steeds hogere eisen voldoen. Om het<br />
risico op (corona)besmetting via contactoppervlakken tot een minimum te beperken, stellen<br />
steeds meer gebruikers prijs op een contactloze bediening van wastafelkranen, douchekranen<br />
en wc- en urinoirkranen. Beheerders zoeken op hun beurt actief naar oplossingen om<br />
het legionellabeheer te vereenvoudigen. Met het modulaire Schell Watermanagement Systeem<br />
(SWS) slaat u beide vliegen in één klap, op het moment dat het u uitkomt.<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Schell<br />
‘Dankzij de modulaire<br />
op<strong>bouw</strong> kunnen<br />
beheerders het<br />
systeem op ieder<br />
gewenst moment<br />
uitbreiden’<br />
Het modulaire Schell Watermanagement Systeem (SWS).<br />
Fabrikant van sanitaire kranen en appendages<br />
Schell levert een uitgebreid assortiment hoekregelkranen,<br />
zelfsluitende (elektronische) kranen<br />
en spoelers. “Met onze elektronische kranen kunnen<br />
ge<strong>bouw</strong>beheerders heel eenvoudig het hygiënevraagstuk<br />
invullen”, aldus Xander Bianchi,<br />
Technisch commercieel adviseur bij Schell. Het<br />
simpelweg uitwisselen van oude kranen en Schell<br />
elektronische kranen is hiervoor al voldoende.<br />
“Onze kranen werken op basis van een netvoeding<br />
of penlite batterijvoeding, waardoor ze overal gebruikt<br />
kunnen worden. Dankzij de modulaire op<strong>bouw</strong><br />
kunnen beheerders het systeem bovendien<br />
op ieder gewenst moment uitbreiden naar een<br />
volledig watermanagementsysteem. Hoge initiële<br />
investeringen worden hiermee voorkomen.”<br />
Weinig componenten,<br />
veel mogelijkheden<br />
Voor de uitbreiding wordt per kraan een SWS<br />
Bus-Extender toegevoegd, die gekoppeld wordt<br />
aan één centraal punt voor waterbeheer: de SWS<br />
server. “Met één server kunnen de waterhoeveelheden,<br />
hygiënespoelingen en thermische desinfecties<br />
van maximaal 64 tappunten centraal uitgelezen<br />
én geregeld worden”, aldus Bianchi. “Naast de<br />
spoelfrequentie kunnen beheerders heel eenvoudig<br />
de gewenste temperaturen en spoelduren instellen.<br />
Lokaal of op afstand en via hun pc, tablet of smartphone.<br />
Data over gebruik, spoelingen, watertemperaturen<br />
en thermische desinfecties worden conform<br />
de VDI 6023 in SWS geregistreerd en kunnen met<br />
behulp van gangbare software worden uitgelezen<br />
De SWS server.<br />
én aangetoond. Daarmee voldoen prioritaire locaties<br />
en/of ge<strong>bouw</strong>en met een zorgplicht aan alle<br />
eisen voor legionellapreventie. Bovendien kunnen<br />
gebruikers vertrouwen op een optimale hygiëne en<br />
waterkwaliteit.” Voor ge<strong>bouw</strong>en waar geen serverconnectie<br />
gemaakt kan worden, biedt Schell een<br />
SWS Light Bluetoothoplossing.<br />
Maximale controle,<br />
minimaal waterverbruik<br />
Dankzij SWS krijgen beheerders duidelijk inzicht<br />
in het gebruikersgedrag: welke tappunten worden<br />
het meest gebruikt? “Op basis hiervan kan het<br />
spoelgedrag geoptimaliseerd worden”, aldus Bianchi.<br />
“Mocht een kraan in storing gaan, dan ontvangen<br />
beheerders automatisch een melding, op<br />
basis waarvan gericht onderhoud mogelijk wordt.<br />
En ook batterijvervangingen kunnen op voorhand<br />
worden ingepland.” Met de zelfsluitende elektrische<br />
kranen van Schell kan bovendien tot 60%<br />
water worden bespaard. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 79
OPLOSSINGEN VOOR GEBOUWAUTOMATISERING:<br />
‘WIJ GEVEN GEBRUIKERS INZICHT,<br />
OVERZICHT EN CONTROLE’<br />
‘The Connected Building’. HMS Networks biedt een uitgebreid programma Internet of Things (IoT) oplossingen voor ge<strong>bouw</strong>automatisering, die<br />
de zichtbaarheid én controle verhogen. “Met onze oplossingen kunnen gebruikers op afstand service verlenen, ge<strong>bouw</strong>en online monitoren,<br />
storingen verhelpen en data verzamelen”, vertelt General Manager Vincent Wagenaar. “Hierdoor ontstaat inzicht en overzicht, op basis waarvan<br />
de ge<strong>bouw</strong>prestaties naar het allerhoogste niveau kunnen worden gebracht.”<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld HMS Networks<br />
HMS Networks is in 1988 opgericht in Halmstad, Zweden, als een spin-off<br />
van de technische universiteit. “De vraag om twee industriële communicatienetwerken<br />
aan elkaar te koppelen, is inmiddels uitgegroeid tot een wereldwijde<br />
organisatie met circa 750 medewerkers in 16 landen”, vertelt Wagenaar.<br />
“Naast de eigen merken Intesis, Anybus, Ewon en Ixxat behoren ook<br />
WEBfactory en Procentec tot de HMS Group.” HMS staat vandaag de dag<br />
voor Hardware Meets Software. “Wij zijn dé technologieleverancier en -partner<br />
voor vele organisaties. Zo leveren wij HMS-producten aan uiteenlopende<br />
technologiebedrijven, die onze oplossingen succesvol embedden in hun eigen<br />
producten. Hierdoor kunnen zij besparen op ontwikkelkosten én ontstaat een<br />
kortere time-to-market. Bovendien leveren wij productoplossingen aan machine<strong>bouw</strong>ers<br />
en aan eindgebruikers in o.a. de chemische, farmaceutische en<br />
voedingsmiddelenindustrie, windmolenindustrie en energiesector.”<br />
Sinds 2019 heeft HMS Networks een eigen vestiging in de Benelux. “De<br />
afgelopen jaren hebben we ook hier een uitgebreid distributienetwerk opge<strong>bouw</strong>d”,<br />
aldus Wagenaar. “Naast de rechtstreekse levering aan klanten<br />
hebben wij goede afspraken gemaakt met de bekende groothandels, die een<br />
‘Met onze oplossingen kunnen<br />
gebruikers op afstand service<br />
verlenen, ge<strong>bouw</strong>en online<br />
monitoren, storingen verhelpen<br />
en data verzamelen’<br />
uitgebreid gamma HMS-oplossingen voor industrie en ge<strong>bouw</strong>automatisering<br />
in hun assortiment hebben opgenomen. Bovendien zijn we sterk in advies. We<br />
beschikken over een uitgebreide technical supportafdeling, die installateurs<br />
én andere klanten bijstaat met technische productinformatie en (project)ondersteuning.<br />
Uniek zijn bovendien onze R&D, ontwikkel- en productmanagementafdelingen.<br />
Wij vragen actief feedback uit de markt, op basis waarvan<br />
we onze producten continu optimaliseren.” ❯<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 81
De Intesis gateway maakt een optimale communicatie tussen diverse<br />
protocollen mogelijk.<br />
Intesis AC interfaces.<br />
Eenvoudige en veilige externe toegang<br />
“Met de hoogwaardige productmerken Intesis, Anybus, Ewon en Ixxat laten<br />
wij machines én installaties communiceren met hun omgeving, met als belangrijkste<br />
doelstelling: minder stilstand, een hogere productiviteit, een aanzienlijke<br />
kwaliteitsverbetering én een groene bedrijfsvoering”, benadrukt Wagenaar.<br />
Als voorbeeld noemt hij de Remote Access VPN-routers van Ewon, die<br />
een eenvoudige en volledig beveiligde externe toegang tot de machine en/<br />
of installatie garanderen en waardoor een snelle storingsopvolging mogelijk<br />
wordt. “Hierdoor kunnen service- en onderhoudspartijen flink besparen op<br />
hun tijd, vervoerskilometers én CO 2<br />
-uitstoot. Tegelijkertijd worden belangrijke<br />
KPI’s verzameld en gemonitord, waardoor kansen voor performance monitoring<br />
en predictive maintenance ontstaan.” Daarnaast biedt HMS Networks<br />
uitgebreide mogelijkheden voor energiemonitoring, waarbij oude en nieuwe<br />
installaties ontsloten kunnen worden. Van verwarmings-, koel- en aircosystemen,<br />
verlichting en zonnestroominstallaties tot en met frequentieregelaars<br />
en energiemeters.<br />
Gateways voor een optimale communicatie<br />
Binnen de ge<strong>bouw</strong>de omgeving worden vaak standaard bus-communicatieprotocollen<br />
toegepast, zoals BACnet, Modbus, M-Bus, DALI en KNX. Dit zorgt<br />
voor mogelijkheden, maar ook voor uitdagingen, weet Wagenaar. “In de praktijk<br />
komt het regelmatig voor dat bijvoorbeeld KNX verlichting ingekoppeld<br />
moet worden op een BACnet ge<strong>bouw</strong>beheersysteem. Om dit probleemloos<br />
mogelijk te maken, leveren wij een uitgebreid gamma Intesis gateways, die<br />
bijvoorbeeld KNX omzetten naar BACnet, M-Bus naar Modbus en DALI naar<br />
KNX. Recent hebben we bovendien een gateway geïntroduceerd die de Open<br />
Charge Point Protocol (OCPP) van EV-laadpaalinstallaties kan omzetten naar<br />
Modbus. Hierdoor kunnen ook deze installaties slim bewaakt en beheerd worden,<br />
zodat overschrijding van de energiepieken niet meer aan de orde is (peak<br />
shaving).”<br />
Geen extra softwarepakketten nodig<br />
Eén van de bedrijven die regelmatig gebruik maakt van de Intesis gateways<br />
van HMS Networks, is Hollander Techniek. “Wij benutten de gateways met<br />
General Manager Vincent Wagenaar.<br />
‘Dankzij de gateways zijn extra<br />
softwarepakketten niet nodig om<br />
de achterliggende technieken te<br />
kunnen zien én configureren’<br />
name om de Priva ge<strong>bouw</strong>systemen te koppelen met de DALI verlichtingssturingen<br />
en DALI zonweringssturingen”, vertelt Engineer Regeltechniek Patrick<br />
Leerkes. “Dankzij de Intesis gateways zijn extra softwarepakketten niet<br />
82 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
HMS Networks biedt uitgebreide mogelijkheden voor energiemonitoring, waarbij oude en nieuwe installaties ontsloten kunnen worden. Van verwarmings-, koel- en<br />
aircosystemen, verlichting en zonnestroominstallaties t/m frequentieregelaars en energiemeters.<br />
nodig om de achterliggende technieken te kunnen zien én configureren; we<br />
kunnen de koppelingen eenvoudig vanuit de vertrouwde Priva omgeving<br />
organiseren. Een flinke tijdswinst is het resultaat. Bovendien hoeven we niet<br />
te investeren in aanvullende kennis, bijvoorbeeld op het vlak van DALI programmeersoftware.<br />
Eventuele vragen en (project)uitdagingen worden snel<br />
en voortvarend opgepakt door de technical supportafdeling.” De gateways<br />
worden in bedrijf genomen met de Intesis MAPS commissioning tool.<br />
Interfaces voor airco- en VRF-systemen<br />
Naast de Intesis gateways gooien ook de airco-interfaces van HMS Networks<br />
hoge ogen in de installatiemarkt. Dankzij deze interfaces kunnen airco- en VRFsystemen<br />
eenvoudig ontsloten worden naar standaard bus-communicatieprotocollen.<br />
Daarnaast biedt het productportfolio van HMS Networks verschillende<br />
cloudoplossingen, waarmee data uit het ge<strong>bouw</strong>beheersysteem ontsloten kan<br />
worden naar een cloud dashboard en app voor inzicht en beheer op afstand. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 83
RIDDERKERK QUOOKER<br />
EEN BOUWTEAM DAT PRECIES WEET WAT DE OPDRACHTGEVER WIL<br />
QUOOKER BREIDT STEEDS VERDER<br />
UIT MET DUURZAME INSTALLATIES<br />
Quooker is bekend van haar kokendwaterkranen en sinds kort de CUBE, een kokendwaterkraan die ook bruisend en gekoeld water geeft. Het<br />
bedrijf is al sinds 1987 gevestigd in Ridderkerk en is sindsdien continu in beweging. Terberg Totaal <strong>Installatie</strong>s werkt nu al vijf jaar iedere dag<br />
op het terrein in Ridderkerk. Steeds wordt er weer een nieuwe locatie aangepakt, ver<strong>bouw</strong>d of vernieuwd. Momenteel wordt er hard gewerkt<br />
aan een nieuwe productiehal voor de CUBE.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Terberg Totaal <strong>Installatie</strong>s<br />
Quooker is al sinds 1987 gevestigd in Ridderkerk en breidt steeds verder uit.<br />
Quooker is een innovatief bedrijf dat zichzelf en<br />
haar producten steeds verder blijft doorontwikkelen.<br />
Het Nederlandse bedrijf is inmiddels actief in<br />
landen binnen en buiten Europa. Daarom zijn er<br />
steeds nieuwe productiefaciliteiten nodig, waaronder<br />
Zinkstraat 7. Hier wordt de CUBE geproduceerd:<br />
de kraan die alles kan. “De CUBE zal hier worden<br />
doorontwikkeld en geproduceerd”, vertelt Johan de<br />
Wit, projectleider bij Terberg Totaal <strong>Installatie</strong>s.<br />
84 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
QUOOKER RIDDERKERK<br />
Terberg Totaal <strong>Installatie</strong>s verzorgt ook de meet- en regeltechniek.<br />
‘Steeds meer<br />
producten moeten<br />
op tijd gereed zijn<br />
voor de consument’<br />
Steeds nieuwe panden<br />
De totaalinstallateur verzorgt er de E-installaties,<br />
data-installaties, brandmeldinstallaties, geluidsinstallaties<br />
en meet- en regeltechniek. De brandmeldinstallaties<br />
worden afgemonteerd door onderaannemer<br />
Verkerk. “We ontwerpen het plan<br />
als <strong>bouw</strong>team, waarbij we Quooker adviseren en<br />
een totaalplaatje maken. Het bedrijf groeit steeds<br />
sneller en de productie heeft een grote impact op<br />
het bedrijf. Steeds meer producten moeten op tijd<br />
gereed zijn voor de consument. Daarom installeren<br />
wij steeds nieuwe panden”, zegt De Wit. Om-<br />
dat Terberg Totaal <strong>Installatie</strong>s en de andere aannemers<br />
uit het <strong>bouw</strong>team al zo lang voor Quooker<br />
werken, verloopt de samenwerking steeds goed,<br />
gaat hij verder. “We weten wat Quooker wil en wat<br />
we aan elkaar hebben. Ik zou liegen als ik zou zeggen<br />
dat het altijd helemaal vlekkeloos verloopt,<br />
maar dat is overal zo. Daarom is het belangrijk om<br />
altijd goed te communiceren.”<br />
Fijne opdrachtgever met<br />
een mooi product<br />
Wat voor Quooker het allerbelangrijkst is, is duurzaamheid.<br />
Niet alleen op het gebied van haar producten,<br />
maar ook binnen de installaties. Zonnepanelen<br />
op het dak, energiezuinige warmtepompen,<br />
duurzame verlichting en klimaatsystemen: de<br />
bedrijfsomgeving moet voldoen aan de strengste<br />
eisen. Wanneer Zinkstraat 7 is afgerond, hoeft het<br />
<strong>bouw</strong>team dan ook niet stil te zitten. Steeds wordt<br />
er weer gewerkt aan een ander project. Tussen de<br />
herfstvakantie en het eerste kwartaal van 2022 is<br />
de engineeringsafdeling aan de beurt, die helemaal<br />
gerenoveerd wordt, vertelt De Wit. “Quooker<br />
is altijd in beweging en wij hoeven dus ook niet<br />
stil te zitten. We mogen trots zijn op Quooker als<br />
opdrachtgever en we werken er graag voor. Het<br />
is een mooie partij om voor te werken, met een<br />
fantastisch product.” ❚<br />
BOUWINFO<br />
Opdrachtgever<br />
Quooker<br />
Aannemer<br />
Heem<strong>bouw</strong><br />
E-installateur<br />
Terberg Totaal <strong>Installatie</strong>s<br />
W-installateur<br />
Saman Groep<br />
Brandbeveiliging<br />
Verkerk<br />
Dataspecialist<br />
Storm Connect<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 85
RIDDERKERK QUOOKER<br />
VASTE W-INSTALLATEUR VOORZIET PRODUCTIEHAL QUOOKER VAN COMFORTABEL KOEL- EN VERWARMINGSSYSTEEM<br />
‘DE NADRUK LIGT OP COMFORT’<br />
<strong>Installatie</strong>bedrijf Saman Groep is de vaste W-installateur van Quooker in Ridderkerk. Het bedrijf werkt in een vast <strong>bouw</strong>team, samen met de<br />
E-installateur en andere onderaannemers. Op deze manier werd in de afgelopen jaren al menig project uitgevoerd. Onlangs bracht de Saman<br />
Groep de verwarming, koeling en ventilatie aan bij Zinkstraat 7.<br />
Tekst Desiree Pennings | Beeld Saman Groep<br />
Saman werd honderd jaar geleden opgericht als smederij en rijwielhandel, maar installeert tegenwoordig complete cv-toestellen en leidingwerk.<br />
Honderd jaar geleden werd Saman opgericht als<br />
smederij en rijwielhandel. Later ging het bedrijf<br />
zich toeleggen op gelaste stalen cv-leidingen en<br />
verwarmingstoestellen. Steeds vaker werden cvtoestellen<br />
en het leidingwerk ook geïnstalleerd<br />
door Saman. Inmiddels is het bedrijf uitgegroeid<br />
tot een totaalinstallateur, waarbij duurzaam<br />
en comfortabel wonen, leven en werken voorop<br />
staan. Iedere dag wordt er gewerkt aan innovatieve<br />
en duurzame oplossingen.<br />
‘De roosters mochten gezien worden, net als<br />
alle andere kanalen, installaties en units’<br />
Die innovatieve en duurzame manier van denken<br />
past natuurlijk perfect bij het merk Quooker. Dit<br />
is dan ook bij uitstek een opdrachtgever waarbij<br />
altijd de nadruk wordt gelegd op duurzaamheid,<br />
vertelt Joep Boonman, bedrijfsleider bij<br />
de Saman Groep. “De interesse en vraag naar<br />
duurzame oplossingen is bij Quooker heel groot.<br />
Op de ge<strong>bouw</strong>en liggen bijvoorbeeld zo’n 2.000<br />
PV-panelen. Voor Zinkstraat 7 brachten we een<br />
VRF-systeem (Variable Refrigerant Flow) aan, een<br />
86 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
QUOOKER RIDDERKERK<br />
koel- en verwarmingssysteem, waarbij de lucht in<br />
de ruimte gekoeld, verwarmd en ververst wordt.”<br />
<strong>Installatie</strong> mag gezien worden<br />
Het gaat om een decentraal 3-in-1 systeem met<br />
een lucht/water-warmtepomp en een luchtbehandelingskast<br />
met WTW-unit. Boonman legt uit: “Via<br />
de luchtbehandelingskast wordt de lucht via het<br />
kanalensysteem afgegeven aan de ruimte. Het<br />
gaat om een luchtvolume van 2.000 m 3 /h. Bij<br />
een dergelijk systeem wordt dus geen gebruik gemaakt<br />
van radiatoren of vloerverwarming.”<br />
Aan de Saman Groep de vraag om de luchtstroom<br />
comfortabel aan te laten voelen, zonder<br />
dat de werknemers last zouden krijgen van tochtklachten.<br />
Dit werd voor elkaar gekregen door<br />
een groot volume aan inblaas- en afzuigroosters<br />
toe te passen. Boonman: “De lucht wordt over<br />
een heel groot oppervlak ingeblazen en afgezogen.<br />
Je ziet vaak dat het aantal roosters in een<br />
ge<strong>bouw</strong> beperkt moet blijven, omdat dit niet<br />
mooi gevonden wordt. Kleine roosters moeten<br />
dan veel lucht inbrengen en dan krijg je last van<br />
tocht. Hier gaat het echter om een productiefaciliteit<br />
en de nadruk werd gelegd op comfort. De<br />
roosters mochten gezien worden, net als alle andere<br />
kanalen, installaties en units.”<br />
Bij Quooker is de vraag naar duurzame oplossingen erg groot.<br />
Het project verliep voor de Saman Groep soepel.<br />
Alles werd op tijd door het installatiebedrijf opgeleverd,<br />
binnen de afspraken.<br />
Nieuwe vestiging in Zuid-Holland<br />
De Saman Groep is altijd in beweging en blijft innoveren.<br />
Ook het aantal vestigingen wordt uitgebreid.<br />
Het bedrijf had al een vestiging in Zierikzee en Breda.<br />
Sinds 1 september <strong>2021</strong> is er ook een vestiging<br />
in Oud-Beijerland. Het is de eerste vestiging in Zuid-<br />
Holland. “Ons werkgebied is Zuidwest-Nederland en<br />
met de overname van de locatie in Oud-Beijerland<br />
kunnen we nu ook onze klanten in Zuid-Holland beter<br />
van dienst zijn”, aldus Boonman. ❚<br />
UW DUURZAME PARTNER IN ZAKELIJKE INSTALLATIES<br />
Of u nu zzp'er bent of grootverbruiker. Wij vinden dat<br />
duurzaam en comfortabel wonen, leven en werken<br />
voor iedereen bereikbaar moet zijn. Dankzij onze<br />
jarenlange ervaring bieden wij altijd een oplossing<br />
op uw verduurzamingsvraag. Of dit nu gaat over de<br />
zakelijke investering in zonnepanelen, verwarming en<br />
koeling, elektrisch laden of LED verlichting. Doordat<br />
de Saman Groep InstallQ gecertificeerd is, bent u<br />
bovendien verzekerd van een betrouwbare partner en<br />
uitstekende kwaliteit. Nu, maar ook later.<br />
Kies voor de Saman Groep,<br />
uw duurzame totaalinstallateur.<br />
✓ Van installatie- tot constructiewerkzaamheden en<br />
van warmtepompen tot zonnepanelen<br />
✓ Onze adviseurs kennen alle zakelijke regelingen en<br />
subsidies<br />
✓ Ook voor beheer, onderhoud & inspecties<br />
✓ Uitsluitend gecertificeerde vakmonteurs<br />
✓ Altijd een goed, eerlijk en vrijblijvend advies op locatie<br />
SAMANGROEP.<strong>NL</strong><br />
100 jaar kennis en ervaring<br />
085 - 620 31 00<br />
1921-<strong>2021</strong><br />
Zonnepanelen • Warmtepomp • Laadstation • Zonneboiler • Airconditioning • LED bedrijfsverlichting • Constructie<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 87
AVK uw WKO specialist<br />
Hoogwaardige vlinderkleppen, schuifafsluiters en koppelingen<br />
VERWACHT EEN DUURZAME TOEKOMST<br />
www.avknederland.nl
HDPE systeem<br />
de oplossing voor etage<strong>bouw</strong><br />
Meer info over<br />
ons HDPE<br />
assortiment<br />
Gedreven door duurzaamheid<br />
Moderne ge<strong>bouw</strong>ontwerpen stellen ons voor steeds<br />
complexere uitdagingen. Of u nu een consultant<br />
of installateur bent, u heeft een oplossing nodig<br />
voor vuilwaterafvoer waarmee u kunt inspelen<br />
op de commerciële uitdagingen waar uw<br />
klanten en eindgebruikers mee worden<br />
geconfronteerd.<br />
garantie<br />
50 jaar<br />
+ Bestand tegen chemische stoffen<br />
Geschikt voor het transport van vervuild afvalwater<br />
+ Elastisch en flexibel<br />
Beweegt mee met de bodem bij ondergrondse installatie<br />
+ Bestand tegen hoge temperaturen<br />
Geschikt voor gebruik bij temperaturen tussen -40 en<br />
80 °C en tot 100 °C gedurende korte perioden<br />
+ Slagvast en robuust<br />
Onbreekbaar bij temperaturen hoger dan 5 °C<br />
Aliaxis Nederland B.V. | Tel +31 77 30 88 650 | info.nl@aliaxis.com | www.aliaxis.nl
STAP VOOR STAP NAAR EEN GOEDE<br />
EN VEILIGE STROOMVOORZIENING<br />
Energiedistributiesystemen zijn het hart van de elektrische infrastructuur. Een juiste engineering, aansluiting en beveiliging van de hoofd- en<br />
onderverdelers is essentieel om in een goede en veilige stroomvoorziening te voorzien. Zeker bij grotere en technisch complexe projecten<br />
is het daarom prettig om een ervaren partner naast je te hebben, die je adviseert, begeleidt en ondersteunt in elke projectfase. Hier zit<br />
precies de kracht van de Hager projectenorganisatie. Vanaf aanvraag t/m uitvoering en nazorg bieden de accountmanagers, salesengineers,<br />
technisch specialisten en projectleiders van het Hager Service & Competence Center duidelijkheid en zekerheid. Samen zoeken naar de juiste<br />
oplossing, eerlijk advies, heldere communicatie, brede en diepgaande kennis, een proactieve houding en korte lijnen zijn dé kenmerken die<br />
zorgen dat processen staan als een huis, maar ook flexibel zijn waar nodig.<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Hager<br />
Advies en budgettering: snel inzicht<br />
“Kenmerkend voor de Hager dienstverlening zijn<br />
de korte lijnen. We geven snel antwoord op vragen”,<br />
vertelt projectleider Martwin de Man. “Hierdoor<br />
kunnen installateurs snel schakelen in projecten.<br />
Onze technisch specialisten maken graag<br />
een voorlopig verdelerontwerp. Uitgangspunt<br />
hierbij is altijd een toekomstgerichte oplossing,<br />
die volledig voldoet aan de projectmogelijkheden,<br />
klantwensen en markteisen én die past binnen<br />
het budget.” Grote(re) en complexe vraagstukken<br />
worden altijd besproken met alle technisch specialisten<br />
en salesengineers. “Bovendien hanteren<br />
wij het vier ogen principe; een kwaliteitscheck<br />
waarbij het ontwerp wordt nagelopen door een<br />
tweede technisch specialist. Kan het ontwerp nog<br />
net iets slimmer?”<br />
‘Een juiste engineering, aansluiting en<br />
beveiliging van de hoofd- en onderverdelers<br />
is essentieel om in een goede en veilige<br />
stroomvoorziening te voorzien’<br />
energiedistributiesystemen tot 6.300 A gebeurt in<br />
de eigen werkplaats van Hager in Coevorden of<br />
bij één van de gecertificeerde paneel<strong>bouw</strong>partners.<br />
In deze fase draagt de technisch specialist<br />
alle specificaties over aan de werkvoorbereider.<br />
Wel blijft hij betrokken, voor een goede voortgang<br />
van het <strong>bouw</strong>proces. Ook de projectleider houdt<br />
continu een vinger aan de pols. “Wanneer onze<br />
monteurs de verdeler hebben opge<strong>bouw</strong>d, controleren<br />
zij zichzelf”, aldus De Man. “Aan de hand<br />
van de tekeningen wordt afgevinkt of alle bouten,<br />
moeren en componenten aanwezig zijn en correct<br />
Ontwerpfase: luisteren<br />
en doorvragen<br />
Dankzij korte lijnen tussen de installateur en<br />
Hager salesengineers wordt snel duidelijk wat<br />
eventueel nog mist in het functioneel ontwerp.<br />
“Door goed te luisteren en door te vragen, wordt<br />
de exacte opdracht duidelijk”, aldus De Man.<br />
Op basis hiervan wordt gekeken welke technisch<br />
specialist het ontwerp kan uitwerken. Een offerteaanvraag<br />
is binnen een dag ingepland en na<br />
maximaal negen dagen ontvangt de klant zijn<br />
offerte. De projectleider bespreekt het technisch<br />
ontwerp liefst aan tafel, zodat de lijnen kort blijven,<br />
en blijft gedurende het project aangehaakt.<br />
Eventuele laatste wijzigingen en adviezen worden<br />
verwerkt in het uitvoeringsontwerp. Snelheid en<br />
flexibiliteit staan ook in deze fase voorop.<br />
Assemblage van het<br />
energiedistributiesysteem<br />
Is het definitieve ontwerp akkoord, dan gaat de<br />
verdeler de werkvoorbereiding in. Het <strong>bouw</strong>en van<br />
Zodra alle onderdelen transportklaar zijn, worden zij door gespecialiseerde Hager partners naar de locatie<br />
gebracht en ingehuisd.<br />
90 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
Onder begeleiding van de projectleider wordt de verdeler naar zijn<br />
uiteindelijke plek gebracht.<br />
Gespecialiseerde monteurs verzorgen de assemblage en<br />
elektrische verbindingen.<br />
zijn bevestigd. Daarna volgt een controle door een<br />
collega, volgens het vier ogen principe. Komen tekening<br />
en praktijksituatie perfect overeen?” Een<br />
volgende stap is een formele technische test en<br />
keuring door de Hager keurmeester. Het keuringscertificaat<br />
en de CE-verklaring die hieruit voortkomen,<br />
worden met de verdeler mee geleverd.<br />
Factory Acceptance Test (FAT)<br />
Zodra de technische kwaliteit van de verdeler<br />
is aangetoond, staan de pre-FAT en FAT op het<br />
programma. Tijdens de pre-FAT toetsen de technisch<br />
specialist en werkvoorbereider de verdeler<br />
aan het uitvoeringsontwerp. Voldoet de verdeler<br />
ook aan de functionele eisen van de opdrachtgever?<br />
Is er voldoende aansluitruimte? Worden<br />
alle stuurcommando’s op de juiste manier opgevolgd?<br />
En is de verdelerkast onbeschadigd?<br />
Ook deze bevindingen worden, conform het FAT<br />
testprotocol, vastgelegd in een rapport. Tijdens<br />
de daadwerkelijke FAT wordt ook de installateur<br />
uitgenodigd om de functionele, technische en<br />
esthetische eigenschappen van de hoofdverdeler<br />
te testen. Dit moment is volgens De Man echt<br />
‘een feestje’. “Hier wordt onze kennis, kunde en<br />
kwaliteit namelijk zichtbaar voor de klant.”<br />
Transporteren en inhuizen<br />
is vakwerk<br />
Omdat verdelers vaak grote afmetingen hebben,<br />
worden zij na de FAT opgedeeld in handelbare<br />
delen. Zodra alle onderdelen transportklaar zijn,<br />
worden zij door gespecialiseerde Hager partners<br />
naar de locatie gebracht en ingehuisd. Ook hierbij<br />
is de projectleider nauw betrokken. Van tevoren<br />
heeft hij de locatie uitvoerig geïnspecteerd,<br />
zodat er tijdens het inhuizen geen verrassingen<br />
ontstaan. Welke mogelijkheden zijn er voor het<br />
verticale transport? Is er een <strong>bouw</strong>kraan die gebruikt<br />
kan worden?<br />
Inbedrijfstelling, configuratie en<br />
Site Acceptance Test (SAT)<br />
Onder begeleiding van de projectleider wordt de<br />
verdeler naar zijn uiteindelijke plek gebracht. Gespecialiseerde<br />
monteurs verzorgen de assemblage<br />
en elektrische verbindingen, waarna ook hier een<br />
eigen en vier ogen controle volgen. “Tijdens een<br />
hoogspanningstest wordt aangetoond dat alle<br />
elektrische verbindingen technisch in orde zijn”,<br />
aldus De Man. “Om de inbedrijfstelling zo makkelijk<br />
en snel mogelijk te laten verlopen, zorgen<br />
wij dat alle instelwaardes kloppen, het systeem is<br />
gemeten en de verdeler startklaar is. Na een afnametest<br />
(SAT) wordt de installatie opgeleverd aan<br />
de installateur.”<br />
Na de oplevering<br />
Ook nadat een project is opgeleverd, kunnen er<br />
nog wijzigingen optreden. Daarom blijven de accountmanagers,<br />
projectleiders en technisch specialisten<br />
van Hager in beeld en bereikbaar voor<br />
Aflakken na controle.<br />
vragen. Is het dus nodig om na de inbedrijfstelling<br />
nog wijzigingen door te voeren? Ook dan staan de<br />
specialisten voor je klaar! ❚<br />
Controlepunten tijdens de<br />
assemblage en levering<br />
van een verdeler<br />
Kwaliteitschecks in de werkplaats:<br />
1. Eigen controle door assembleur.<br />
2. Controle door collega, vier ogen principe.<br />
3. Keuren en testen door keurmeester.<br />
4. Pre-FAT door ontwerper en werkvoorbereider.<br />
5. FAT door projectleider en opdrachtgever.<br />
Kwaliteitschecks op locatie:<br />
6. Eigen controle door assembleur.<br />
7. Controle door collega, vier ogen principe.<br />
8. Hoogspanningstest.<br />
9. SAT door projectleider en opdrachtgever.<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 91
BESPAAR ENERGIE DOOR UW BESTAANDE LUCHTBEHANDELINGSKASTEN TE REVITALISEREN<br />
OP WEG NAAR ENERGIELABEL C<br />
In december 2015 zijn 195 landen in Parijs akkoord gegaan met een nieuw Klimaatverdrag, dat de uitstoot van broeikasgassen en opwarming<br />
van de aarde moet terugdringen. Ook Nederland gaat voor minder dan 2°C opwarming. In onze Klimaatwet is vastgelegd dat onze CO 2<br />
-uitstoot<br />
in 2030 met 49% verminderd moet zijn ten opzichte van 1990 en in 2<strong>05</strong>0 zelfs met 95%. Om dit doel te bereiken, is een pakket met 600 maatregelen<br />
uitgewerkt.<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Conpro Condensor Bescherming<br />
Eén van de maatregelen is dat per 1 januari 2023<br />
elk kantoorge<strong>bouw</strong> groter dan 100 m 2 minimaal<br />
energielabel C moet hebben (Energie-Index van<br />
1,3 of beter). De labelplicht geldt zowel voor<br />
kantoren in combinatiege<strong>bouw</strong>en als voor afzonderlijke<br />
kantoren. Volgens cijfers van het RVO telt<br />
Nederland zo’n 62.000 kantoren die aan de labelplicht<br />
moeten voldoen. Op dit moment hebben<br />
circa 21.000 kantoren hiervan energielabel A, B of<br />
C. Circa 7.000 kantoren hebben label D, E of G en<br />
meer dan de helft (circa 34.000 kantoren) heeft<br />
nog helemaal geen label geregistreerd. In het<br />
ergste geval mogen kantoren die niet minimaal<br />
aan energielabel C voldoen na 2023 niet meer<br />
gebruikt of verhuurd worden.<br />
Tijdens de revitalisatie wordt de bestaande koolborstelhoudende motoren vervangen door direct aangedreven EC-ventilatoren op gelijkstroom.<br />
92 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
‘Het revitaliseren van de bestaande<br />
luchtbehandelingskast(en) kan bijdragen aan<br />
betere energieprestaties’<br />
Laaghangend fruit<br />
Ge<strong>bouw</strong>en die over een label D t/m G beschikken,<br />
kunnen in veel gevallen zonder veel <strong>bouw</strong>kundige<br />
ingrepen al een energielabel C halen. Bijvoorbeeld<br />
door het isoleren van cv-leidingen, het afdichten van<br />
kieren en naden en het installeren van LED-verlichting,<br />
warmtepompen en/of zonnepanelen kunnen<br />
grote stappen worden gezet. En ook het revitaliseren<br />
van de bestaande luchtbehandelingskast(en)<br />
kan bijdragen aan betere energieprestaties. Conpro<br />
Condensor Bescherming kan hier perfect in voorzien.<br />
Retrofit<br />
Conpro Condensor Bescherming is al 25 jaar hét<br />
adres voor de reconditionering van luchtbehandelingskasten,<br />
waarbij de kasten chemisch-technisch<br />
gereinigd en oplosmiddelvrij gecoat worden. Naar<br />
wens worden bovendien nieuwe RVS316 filterframes<br />
gemonteerd, waardoor de technische levensduur<br />
van de kasten flink wordt verlengd, vertelt<br />
Accountmanager Jens Groenendijk. “Sinds enkele<br />
jaren zijn we bovendien thuis in de retrofit/revitalisering<br />
van luchtbehandelingskasten. Bij de meeste<br />
kantoorpanden staan de luchtbehandelingskasten<br />
opgesteld op het dak of in een inpandige technische<br />
ruimte. Het vervangen van deze luchtbehandelingskasten<br />
door de nieuwste generatie modellen<br />
is vaak niet eenvoudig. Als gevolg van de nieuwe<br />
normeringen worden kasten namelijk steeds groter<br />
en breder. Bovendien kan vervanging een pittige investering<br />
zijn. Het revitaliseren van de luchtbehandelingskasten<br />
biedt in dat geval uitkomst.”<br />
Flinke energiebesparingen<br />
Tijdens de revitalisatie of retrofit wordt de bestaande<br />
koolborstelhoudende motoren vervangen<br />
door direct aangedreven EC-ventilatoren op<br />
gelijkstroom. De EC-ventilatoren onderscheiden<br />
zich door een energiezuinige motor, laag geluidsniveau<br />
en lange levensduur. “In vergelijking met<br />
traditonele ventilatoren met een V-snaar overbrenging<br />
kunnen axiaal (direct) aangedreven ECventilatoren<br />
eenvoudig grote luchthoeveelheden<br />
verplaatsen, tegen weinig elektrisch vermogen.<br />
Bovendien zijn EC-ventilatoren relatief eenvoudig<br />
in te regelen en is er geen piekstart bij de opstart<br />
van de ventilatoren. Dit resulteert niet alleen in<br />
flinke energiebesparingen (>15%), maar ook in<br />
korte terugverdientijden (>2,5 jaar).”<br />
Totaaloplossing<br />
Bij aanvang van de revitalisatie worden de bestaande<br />
slakkenhuizen met motor en ventilator<br />
verwijderd, vertelt Groenendijk. “Gaten in de vloer<br />
worden gedicht en de vloer wordt behandeld met<br />
een gietcoating, waarmee een strakke en hygiënische<br />
vloer wordt geborgd. Ook wordt in de kast een<br />
paneelwand geplaatst, waarin de nieuwe EC-ventilatoren<br />
worden bevestigd.” Omdat EC-ventilatoren<br />
gevoeliger zijn voor tegendruk vanuit het kanaal,<br />
is bij grotere luchtbehandelingskasten vaak geen<br />
één op één vervanging mogelijk. “In plaats hiervan<br />
calculeren exact wij hoeveel EC-ventilatoren geïnstalleerd<br />
moeten worden om de luchtstroming te<br />
waarborgen, conform de ontwerpspecificaties en<br />
rekening houdend met geluid. Hierbij hebben we<br />
ook nadrukkelijk oog voor de luchtdrukstromingen<br />
ná de EC-ventilatoren, zodat een optimale luchttoevoer<br />
in álle ruimtes wordt geborgd. Daarmee bieden<br />
we ook op dit vlak een totaaloplossing.” ❚<br />
Samen met Conpro<br />
de toekomSt tegemoet<br />
Verfrissend opgewekt<br />
Conpro revitaliseert luchtbehandelingskasten naar maatstaven van nu. Door het chemisch technisch<br />
reinigen en desinfecteren te combineren met speciale conserveringstechnieken is de installatie<br />
schoon en beschermd. Voor de prestatie eis hanteert Conpro de nieuwste materialen en technieken.<br />
“Zo gaat Conpro met u de toekomst tegemoet”.<br />
• Antibacterieel • Levensduurverlengend<br />
• Optimalisatie • Alternatief voor vervangen<br />
Bunsenstraat 90 • 3316 GC Dordrecht • T +31 (0)78 - 621 38 51 • www.conpro.nl<br />
Luchtzijdig reinigen • Coil coating • Luchtbehandeling • Kanaal reinigen<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 93<br />
Naamloos-2 1 26-10-<strong>2021</strong> 14:30
STEKERBAAR INSTALLEREN:<br />
SLIM EN TIJDBESPAREND<br />
Installateurs weten steeds vaker de weg te vinden naar stekerbaar installeren. Dat komt eenvoudig doordat zij de voordelen ontdekken. De<br />
bekende voordelen zijn: sneller werken op de <strong>bouw</strong>plaats, minder fouten in de installatie en minder afvalstromen. Met de enorme tekorten<br />
aan personeel waar technische bedrijven mee geconfronteerd worden, heeft de slimme installatietechniek nog een troef in handen: vooral in<br />
seriematige <strong>bouw</strong> zijn er minder handjes nodig om een project te realiseren.<br />
Tekst Tjerk van Duinen | Beeld Hemmink BV<br />
Een goede voorbereiding betaalt zich uit.<br />
Milo Voolstra, accountmanager Stekerbaar Installeren<br />
bij Hemmink BV, vooral actief in de seriematige<br />
<strong>bouw</strong>: “Mijn focus ligt op de <strong>bouw</strong> van kantoren,<br />
scholen, hotels en zorg waar de repeteerfactor<br />
groot is. Hotelkamers, verpleegkamers en schoollokalen<br />
hebben doorgaans eenzelfde elektrapakket<br />
en daar valt met een geprefabriceerd systeem<br />
als ‘stekerbaar installeren’ heel veel tijdwinst te<br />
behalen. En omdat de installateur minder mensen<br />
nodig heeft – veel werk gebeurt immers in de<br />
voorbereiding – kan deze dubbele winst pakken.<br />
Wij gebruiken de systemen van Adels-Contact en<br />
door de slimme verbindingen en overzichtelijke<br />
kleurcoderingen kun je daar in wezen ook geen<br />
fouten mee maken.”<br />
94 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
‘Is de repeteerfactor<br />
groot, dan valt met<br />
stekerbaar veel<br />
tijdwinst te behalen<br />
(en handjes<br />
te besparen)’<br />
Snel en foutloos<br />
Slim en Snel Installeren, zo heet de businessunit<br />
van Hemmink waar stekerbaar installeren onder<br />
valt. “Slimmer aan de voorkant, zodat je op locatie<br />
snel kunt werken”, verklaart Voolstra. “Er is meer<br />
voorbereidingstijd nodig om de engineering en<br />
prefabricage goed uit te kunnen werken. Die inspanningen<br />
komen allemaal ten goede van een<br />
snelle foutloze installatie op locatie. De bescheiden<br />
meerprijs wordt daarmee ruimschoots tenietgedaan.<br />
Technisch Nederland heeft normtijden<br />
voor stekerbaar installaties aanleggen; we zijn<br />
momenteel bezig om de voordelen die stekerbaar<br />
installeren heeft gekwantificeerd in beeld te krijgen<br />
voor de klant. We kunnen de installateur daar<br />
overigens nu al een idee van geven.”<br />
Circulair en flexibel<br />
“Ook voor circulair <strong>bouw</strong>en kun je met stekerbaar installeren<br />
heel goed aan de slag”, vult Voolstra aan.<br />
“De componenten worden in een aantal standaard<br />
lengtes gemaakt, meestal met kabellengtes van 1<br />
tot 10 meter. Door de slimme montagesystemen<br />
en gemakkelijk af te koppelen verbindingen zijn<br />
deze oplossingen volledig demontabel en prima te<br />
hergebruiken. De flexibiliteit betekent dat je een<br />
aangelegd systeem vrij eenvoudig weer kunt om<strong>bouw</strong>en<br />
bij aanpassingen in een ge<strong>bouw</strong>. Een slim<br />
systeem is daarop voorbereid: wij leveren vaak oplossingen<br />
die zijn voorbereid op technische functies<br />
die nog niet aanwezig zijn. Dat kan later enorm veel<br />
geld besparen.”<br />
Verwachtingen en wensen vertalen<br />
Hemmink verzorgt zelf de engineering en de coördinatie.<br />
Voolstra tot besluit: “Dat houdt in dat wij<br />
de vertaling maken van de verwachtingen van de<br />
installateur en de projectspecifieke wensen naar<br />
een efficiënt legplan en maatwerk installatie. Als<br />
een project niet geschikt is, bijvoorbeeld door het<br />
ontbreken van holle wanden, plafonds en wanden,<br />
zijn wij daar eerlijk in en verkopen dan liever nee.<br />
We zoeken in het offertestadium met de installateur<br />
naar de beste oplossing. En zeker als die geen<br />
ervaring heeft met stekerbaar installeren, zorgen<br />
wij voor de nodige begeleiding. De installateur<br />
krijg dan van ons gelijk mooi in beeld wat het aan<br />
voordelen oplevert.” ❚<br />
Hemmink werkt voor haar stekerbare systemen<br />
samen met assemblagebedrijven die de specifieke<br />
oplossingen assembleren en groothandels die de<br />
logistiek verzorgen.<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 95
ZWOLLE VICTORIUM SPORTS & HEALTH<br />
VICTORIUM SPORTS & HEALTH, ZWOLLE:<br />
ENERGIEZUINIGE LUCHTVERDELING<br />
OP BASIS VAN JET-NOZZLES<br />
Begin september is in Zwolle een nieuwe multifunctionele sporthal in gebruik genomen. Met 8.185 m² vloeroppervlak en ruimte voor een grote<br />
sporthal en turnhal, tien squashbanen, dans en judo, horeca, kantoren en fysiotherapie is Victorium Sports & Health het grootste én meest<br />
veelzijdige sport- en trainingscomplex voor topsport, breedtesport en sportzorg in de regio. Om een comfortabel binnenklimaat in de grote<br />
sporthal en turnhal te borgen, werd een luchtverdeelsysteem op basis van jet-nozzles uitgewerkt. Voor de engineering en levering van het<br />
systeem nam Keizers <strong>Installatie</strong>techniek contact op met Smitsair Jetsystemen B.V.<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Smitsair Jetsystemen B.V.<br />
Dankzij de jetsystemen van Smitsair Jetsystemen B.V. kon de hoeveelheid<br />
luchtkanalen in de sporthal en turnhal tot een minimum beperkt blijven.<br />
“Voor de sporthal werd een totale luchthoeveelheid van 39.000 m 3 /h voorgeschreven,<br />
die op basis van de CO 2<br />
-concentraties in de ruimte kan terugregelen<br />
tot ca. 15.000 m 3 /h”, vertelt Technical Support/Sales Rick Duifhuis.<br />
“Uitdaging was om een homogeen ruimteklimaat en een juiste luchtworp te<br />
realiseren, zonder risico op tochtklachten. Onze uitgebreide ervaring in sporthallen,<br />
magazijnen, zwembaden en fabriekshallen kwam hierbij uitstekend<br />
van pas. Aan de tribunezijde is één groot luchtkanaal geïnstalleerd, met per<br />
zaaldeel drie SPV uitblaasornamenten met jets, een servomotor en regelkleppen<br />
die op basis van CO 2<br />
en luchthoeveelheden gestuurd kunnen worden.<br />
Een speciale montageconstructie met een klemgroef i.p.v. ring maakt de jets<br />
robuust en balbestendig.”<br />
Flexibele regeling<br />
De sporthal kan eenvoudig en met behulp van scheidingswanden worden<br />
opgedeeld in vier kleinere sporthallen. De jetsystemen sluiten hier perfect<br />
op aan, aldus Duifhuis. “Dankzij onze systemen kan ook de luchtverdeling<br />
Aan de tribunezijde van de sporthal is één groot luchtkanaal geïnstalleerd, met per zaaldeel drie SPV uitblaasornamenten met jets, een servomotor en regelkleppen die<br />
op basis van CO 2<br />
en luchthoeveelheden gestuurd kunnen worden.<br />
96 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
VICTORIUM SPORTS & HEALTH ZWOLLE<br />
In de turnhal zijn de SPV uitblaasornamenten op het kanaal uitgerust met handbediende kleppen, die de lucht in vaste hoeveelheden (ca. 6.000 m 3 /h) inblazen.<br />
flexibel en per haldeel worden geregeld. Hierdoor wordt te allen tijde een optimale<br />
luchtkwaliteit geborgd, terwijl nergens energie wordt verspild. In het<br />
ge<strong>bouw</strong>beheersysteem kan eenvoudig en op basis van bezettingsgraad worden<br />
ingesteld welke systemen wanneer in- en uitgeschakeld moeten worden.” Voor<br />
de turnhal is een eenvoudiger systeem geleverd. “Hier zijn de SPV uitblaasornamenten<br />
op het kanaal uitgerust met handbediende kleppen, die de lucht in<br />
vaste hoeveelheden (ca. 6.000 m 3 /h) inblazen.”<br />
(Lucht)metingen en rookproef<br />
De jetsystemen in de sporthal en turnhal zijn geïnstalleerd door Keizers <strong>Installatie</strong>techniek,<br />
waarna Smitsair Jetsystemen B.V. de inbedrijfstelling heeft<br />
verzorgd. “Middels (lucht)metingen hebben wij het systeem uitvoerig getest.<br />
‘Een speciale<br />
montageconstructie met een<br />
klemgroef i.p.v. ring maakt de<br />
jets robuust en balbestendig’<br />
De luchtsnelheden, instelling van de jets en worp zijn bovendien zichtbaar gemaakt<br />
met behulp van een rookproef. Hiermee hebben wij aan de installateur<br />
en eindgebruiker aangetoond dat het systeem exact volgens de ontwerpeisen<br />
functioneert.” ❚<br />
Pure competence in air.<br />
Rustgevend klimaat voor<br />
een fijn samenzijn<br />
Mede mogelijk gemaakt door Smitsair Jetsystemen<br />
In gebedsruimtes vervult Smitsair Jetsystemen een<br />
belangrijke rol als het gaat om technieken voor efficiënte<br />
warmteverdeling, optimale ventilatie en esthetiek van<br />
het luchtverdeelsysteem.<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 97
ALMERE SAN FRANCISCO EN SYDNEY<br />
BALANSVENTILATIE MET ZONERING VOOR<br />
WOONTORENS KOP DUIN IN ALMERE<br />
DUIN is in enkele jaren uitgegroeid tot een unieke plek in Nederland waar wonen, werken en recreëren op één plek in harmonie samenkomen.<br />
Alle appartementen van de woontorens San Francisco en Sydney worden op hoog niveau afgewerkt met een complete keuken en badkamer,<br />
een eigen vaste parkeerplaats en diverse bergingen. Ook slimme vraaggestuurde balansventilatie mocht niet ontbreken.<br />
Tekst en beeld DUCO<br />
Altijd vakantie. Dat is het motto van de woontorens<br />
San Francisco en Sydney. Niet alleen het uitzicht<br />
over het IJmeer zorgt voor dat gevoel, maar<br />
ook het duinlandschap dat het ge<strong>bouw</strong> omringt<br />
én het feit dat je meteen op het strand staat zodra<br />
je het ge<strong>bouw</strong> uitloopt. Je kunt hier altijd lekker<br />
uitwaaien, heerlijk sporten of met mooi weer ontspannen<br />
in de zon.<br />
Aangenaam binnenklimaat in huis<br />
Maar ook binnen heerst een aangenaam klimaat.<br />
De bewoners van de woontorens genieten van<br />
een optimaal leefklimaat in huis door de inzet<br />
98 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
SAN FRANCISCO EN SYDNEY ALMERE<br />
‘Ook binnen heerst<br />
een aangenaam<br />
klimaat’<br />
van een intelligent balansventilatiesysteem. De<br />
WTW-unit DucoBox Energy Premium ventileert<br />
twee zones (dag- en nachtzone) onafhankelijk<br />
van elkaar, op basis van CO 2<br />
-meting. Wanneer de<br />
CO 2<br />
-concentratie hoger is dan de ingestelde streefwaarde<br />
voor de betreffende zone, wordt de ventilatie<br />
in die zone verhoogd. Het voordeel van de<br />
geïntegreerde sturing zit hem in het handige plug<br />
& play concept: er is enkel basisbekabeling nodig<br />
voor de voeding van de ventilatiebox. Extra elektronica<br />
tussen de WTW-unit en een externe klep<br />
zijn bij de DucoBox Energy Premium niet nodig.<br />
De WTW-unit DucoBox Energy Premium ventileert twee zones (dag- en nachtzone) onafhankelijk van elkaar,<br />
op basis van CO 2<br />
-meting.<br />
Akoestisch comfort<br />
“Wat meer is, is het akoestische comfort voor de<br />
bewoners van de torens”, vertelt Danny Kroet,<br />
projectleider van de Van Dam Groep. “Over het<br />
geluid hoeven de bewoners zich geen zorgen<br />
te maken. Onder andere door de geïntegreerde<br />
2-zoneregeling, maar ook door de gunstige positionering<br />
van de ventilatoren en het gebruik<br />
van dempend materiaal is het toevoergeluid de<br />
stilste in de markt (55 dB bij 325 m 3 /u).” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 99
VERNIEUWD FILTER BRENGT WATERKWALITEIT<br />
NAAR HET ALLERHOOGSTE NIVEAU<br />
De afgelopen jaren is het aantal warmte- en koudeopslagsystemen (WKO-systemen) in Nederland flink toegenomen. Niet verwonderlijk, want in<br />
combinatie met lage temperatuur afgiftesystemen zoals vloerverwarming en vloerkoeling kan een aangenaam binnenklimaat in alle seizoenen<br />
worden geborgd, tegen een minimaal energieverbruik. “Voorwaarde is wel dat het installatiewater op de juiste manier wordt behandeld”,<br />
vertelt Mario van Gorsel, directeur van KOREX Benelux. “Onze vernieuwde DIRT-SEP vuilafscheider kan hier uitstekend in voorzien.”<br />
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld KOREX Benelux<br />
“Als gevolg van de temperatuurverlaging in warmwatersystemen,<br />
temperatuurverhoging in gekoeldwatersystemen,<br />
andere materiaalkeuzes én kleinere<br />
inregelventielen nemen corrosieproblemen in ge-<br />
sloten installaties snel toe. Ook in relatief nieuwe<br />
installaties”, merkt Van Gorsel. “Bovendien komt tijdens<br />
de montage van gesloten installaties regelmatig<br />
vuil in het systeem terecht. Denk bijvoorbeeld<br />
aan stof, laskorrels of <strong>bouw</strong>vuil, dat zich samen met<br />
de vrijgekomen kalkdeeltjes afzet op de bodem van<br />
de installatie, met aanzienlijke rendements- en com-<br />
De DIRT-SEP vuilafscheider is recent uitgebreid met een hoogwaardige isolatiecase, waardoor tussenkomst van een isolator niet meer nodig is.<br />
100 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
Ook is een ultrakrachtige magneet toegevoegd, waardoor magnetiet en ijzerhoudende deeltjes (particles) nog beter afgevangen én vastgehouden kunnen worden in de<br />
zogenaamde dirtzone.<br />
fortverliezen, storingen en defecten aan kleppen,<br />
afsluiters, regelaars, pompen en andere geavanceerde<br />
componenten tot gevolg.”<br />
Om deze componenten te beschermen en een optimaal<br />
comfort én rendement te garanderen, introduceerde<br />
KOREX Benelux enkele jaren geleden de<br />
DIRT-SEP. Deze vuilafscheider is recent uitgebreid<br />
met een hoogwaardige isolatiecase, waardoor tussenkomst<br />
van een isolator niet meer nodig is. Ook<br />
is een ultrakrachtige magneet toegevoegd, waardoor<br />
magnetiet en ijzerhoudende deeltjes (particles)<br />
nog beter afgevangen én vastgehouden kunnen<br />
worden in de zogenaamde dirtzone.<br />
Minimale watersnelheid,<br />
maximale vuilafvanging<br />
De DIRT-SEP wordt in-line in het gesloten leidingcircuit<br />
geplaatst, waardoor 100% van het installatiewater<br />
door het vuilfilter wordt geleid. “Omdat<br />
de diameter van de DIRT-SEP 4 tot 10 keer groter<br />
is dan de diameter van de leiding, daalt de watersnelheid<br />
in de installatiekamer hierbij als vanzelf<br />
naar bijna 0”, aldus Van Gorsel. De waterdruk<br />
blijft wél behouden. “Als gevolg van de lage watersnelheid<br />
in de DIRT-SEP botsen de vuildeeltjes<br />
die met het installatiewater zijn meegevoerd, automatisch<br />
tegen het filtergaas. Hierdoor verliezen<br />
zij hun kinetische energie (bewegingsenergie) en<br />
hebben zij geen kracht meer om met het installatiewater<br />
mee terug de installatie in te stromen.<br />
De deeltjes dwarrelen automatisch naar de onderzijde<br />
van de DIRT-SEP, waar de ultrakrachtige<br />
magneet ze vasthoudt.”<br />
De hoeveelheid vuil die in de DIRT-SEP kan worden<br />
vastgehouden, is vele malen groter dan bij klassieke<br />
typen vuilafscheiders, benadrukt hij. “Periodiek<br />
onderhoud, waarbij de spoelklep wordt geopend<br />
en het opgehoopte vuil wordt verwijderd, is bovendien<br />
eenvoudig en snel uitvoerbaar. De enige<br />
voorwaarde hiervoor is dat de DIRT-SEP ten minste<br />
30 centimeter boven de vloer gemonteerd wordt.”<br />
Geen Delta-P<br />
Een mogelijk alternatief voor de DIRT-SEP is een<br />
in-line kaarsenfilter of zakkenfilter, weet Van Gorsel.<br />
“Naarmate deze filters zich vullen echter loopt<br />
‘De vuilfilter is zo<br />
uitgeëngineerd,<br />
dat geen Delta-P<br />
opge<strong>bouw</strong>d<br />
kán worden’<br />
de Delta-P steeds verder op. Dit betekent dat het<br />
drukverschil tussen het ingaande en uitgaande<br />
installatiewater steeds hoger wordt, waardoor<br />
het energieverbruik van de circulatiepomp stijgt<br />
en de installatie zelfs in storing kan gaan. Om dit<br />
te voorkomen, moet de Delta-P zo laag mogelijk<br />
worden gehouden. Met de DIRT-SEP is dit heel<br />
eenvoudig. De vuilfilter is namelijk zo uitgeëngineerd,<br />
dat geen Delta-P opge<strong>bouw</strong>d kán worden.<br />
Dit, in combinatie met de eerder genoemde voordelen<br />
én een gunstige prijs-kwaliteitverhouding<br />
maakt de vuilfilter tot dé excellente keuze voor<br />
gesloten waterinstallaties.” ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 101
INTELLIGENT GEBOUWBEHEER EN EENVOUDIGE<br />
TOEGANGSCONTROLE VIA SIMKAART<br />
De Franse onderneming Cogelec, pionier in toegangscontrole via simkaart in residentiële ge<strong>bouw</strong>en, verovert al tien jaar de Benelux-markt<br />
onder de merknaam Intratone. Intratone wil het leven van bewoners en ge<strong>bouw</strong>beheerders eenvoudiger maken. Clément Robert, Country<br />
Manager Benelux, vertelt ons meer over het heden en de toekomst van Intratone.<br />
Tekst Michel Charlier |<br />
Beeld Intratone<br />
Clément Robert: ‘Onze systemen zijn eenvoudig te installeren, maar we kunnen natuurlijk ook de installateurs ondersteunen en hen indien nodig voorzien van technische<br />
hulp via de telefoon.’<br />
“Het vertrekpunt van de firma Cogelec, in 2000<br />
opgericht door vijf ingenieurs, was bijzonder<br />
eenvoudig: een simkaart, verbonden aan de<br />
telefoons van de bewoners, installeren in de<br />
intercoms van de voordeuren van residentiële<br />
ge<strong>bouw</strong>en. Dat liet toe om de installatiekosten<br />
te verminderen en een efficiënt beheer van toegangscontrole<br />
mogelijk te maken”, legt Robert<br />
uit. Dit draadloze parlofoniesysteem wist tal van<br />
ge<strong>bouw</strong>beheerders en syndici te overtuigen. Zo<br />
is Cogelec in snel tempo uitgegroeid tot marktleider<br />
in Frankrijk. Intussen heeft het bedrijf<br />
verschillende Europese filialen opgericht, waaronder<br />
een Benelux-vestiging, die in Amsterdam<br />
gelegen is. Robert: “Vandaag de dag krijgen<br />
meer dan 1,5 miljoen gebruikers een oproep op<br />
hun telefoon om de voordeur van hun woning<br />
te openen.”<br />
102 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
‘Het vertrekpunt is eenvoudig: een simkaart, verbonden aan de telefoons van de bewoners, installeren in de intercoms van de voordeuren van residentiële ge<strong>bouw</strong>en.’<br />
‘Vandaag de dag krijgen meer dan<br />
1,5 miljoen gebruikers een oproep op hun<br />
telefoon om de voordeur van hun<br />
woning te openen’<br />
Eenvoudig te installeren en beheren<br />
Het draadloze aspect heeft ook de installateurs,<br />
elektriciens en slotenmakers kunnen verleiden. Zo’n<br />
parlofoniesysteem plaatsen is voor hen een stuk<br />
eenvoudiger. “Het is de eindklant die zijn installateur<br />
kiest, voornamelijk via aanbestedingen voor<br />
overheidsopdrachten of via de algemene vergaderingen<br />
van mede-eigenaren voor appartementen”,<br />
verduidelijkt Robert. “Onze systemen zijn eenvoudig<br />
te installeren, maar we kunnen natuurlijk ook<br />
de installateurs ondersteunen en hen indien nodig<br />
voorzien van technische hulp via de telefoon.”<br />
Ook de controle op en het beheer van toegang,<br />
badges en sleutels wordt eenvoudiger gemaakt<br />
door het systeem met simkaarten: denk maar aan<br />
het vervangen van de naam van een vertrokken<br />
bewoner door die van de nieuwe huurder of eigenaar,<br />
het deactiveren op afstand van verloren of<br />
gestolen badges, beheer van parkeerplaatsen, ….<br />
Toekomstprojecten<br />
Marktleider blijven en tegelijkertijd voortdurend<br />
innoveren, het vergt een flinke dosis creativiteit en<br />
efficiënte ideeën. Robert: “We maken er een erezaak<br />
van om elk half jaar met een nieuwe oplossing<br />
voor entreehallen op de proppen te komen. Zo lanceerden<br />
we recent nog onze interactieve beeldschermen.<br />
Ook deze zijn uitgerust met een simkaart, zodat<br />
de ge<strong>bouw</strong>beheerder ze op afstand kan bedienen<br />
via zijn computer. Deze schermen kunnen verbonden<br />
worden met het parlofoniesysteem, want ze functioneren<br />
volgens hetzelfde principe. Bovendien zijn de<br />
schermen beschermd tegen vandalisme.” De laatste<br />
nieuwigheid binnen Intratone: bluetooth deurbellen<br />
met een digitaal display. De informatie op deze deurbellen<br />
is identiek aan die van de parlofoon van de<br />
inkomhal, en kan dus indien nodig gelijktijdig en op<br />
afstand gewijzigd worden.<br />
Inmiddels hebben reeds meer dan 3.000 residentiële<br />
ge<strong>bouw</strong>en in de Benelux een beroep gedaan op de<br />
diensten en producten van Intratone. De groei staat<br />
nog niet op het punt te stoppen, want in het kader<br />
van de renovatie van sociale woonge<strong>bouw</strong>en in Brussel<br />
en andere grote Belgische steden duiken er heel wat<br />
nieuwe aanbestedingen op. ❚<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 103
Naamloos-3 1 26-10-<strong>2021</strong> Naamloos-1 14:35 1 28-06-<strong>2021</strong> 10:12<br />
www.caleffi.com<br />
DIRTMAG ® PRO<br />
30% STERKER<br />
DAN OOIT<br />
Wij bieden oplossingen en innoveren vanuit details. We streven<br />
er altijd naar om de prestaties van onze producten te verbeteren.<br />
Onze nieuwe magnetische vuilafscheider DIRTMAG® PRO biedt een<br />
hogere efficiëntie dankzij een vernieuwd innovatief intern element<br />
die een hogere snelheid en debiet aankan én meer vuildeeltjes<br />
opvangt. Voor een optimale eliminatie van het vuil werd een extra<br />
magneet toegevoegd: naast de gekende verwijderbare magnetische<br />
ring is er nu ook een interne magneet toegevoegd.<br />
CALEFFI GUARANTEED.<br />
TOT<br />
15%<br />
ENERGIE<br />
BESPARING<br />
cale215<strong>05</strong>92_dEXE_DIRTMAG PRO_197x130mm_<strong>NL</strong>.indd 1 27/09/<strong>2021</strong> 16:45:46<br />
SmartControl 4.0<br />
Drukbehoud / Expansie / Vacuüm Ontgassing<br />
Bijvulling / Energiebesparing<br />
Geen extra expansievat nodig<br />
Systeemtemperaturen van -10°C<br />
tot 100°C mogelijk<br />
Ontslibbing van het systeem door middel van<br />
deelstroom (afscheiding van zouten, mineralen<br />
en zweefdeeltjes)<br />
SmartControl touchscreen bediening<br />
Nieuw! Vacuüm membraan<br />
Reinigingsopening voor handmatige reiniging<br />
van het reservoir<br />
Vacuüm ontgassing van het bijvulwater<br />
Max vulbeveiliging (per interval en hoeveelheid)<br />
Lekkage bewaking<br />
AIR-SEP® ION – compacte onthardingsunit<br />
Onthardingscartridge bewaking<br />
Systeemscheiding CA in toebehoren opgenomen<br />
Toevoer en automatische bijvulling<br />
van water-/glycolmengsels<br />
Multifunctioneel apparaat – alles in een<br />
compacte en plaats besparende unit<br />
Energiebesparing en capaciteitsverhoging<br />
door ontgast medium<br />
Van Kessel Ventilatie is al jaren het vertrouwde adres voor<br />
het leveren en monteren van luchtkanalen en luchtzijdige<br />
producten.<br />
Mede door onze ervaren binnen en buiten (montage)<br />
personeel, zijn wij in staat elk project naar het huidige<br />
<strong>bouw</strong>besluit te realiseren.<br />
• Luchtkanalen<br />
• Geluiddempers<br />
• Jalouziekleppen<br />
• Buitenmuurroosters<br />
• Kanaal-isolatie<br />
• Dakkappen<br />
• Afzuigkappen<br />
ventilatiesystemen<br />
Korex Benelux B.V.<br />
T: +31 (0) 172 611719<br />
E: info@korexbenelux.com<br />
I: www.korexbenelux.com<br />
Zwarte Zee 54<br />
3144 DE Maassluis<br />
www.vankesselbv.nl<br />
V GM<br />
C HECKLIST<br />
A ANNEMERS<br />
ventilatiesystemen
Vol gas voor gasloos? Natuurlijk!<br />
2-in-1: Slim ventileren én duurzaam verwarmen<br />
Futureproof: hybride of 100% all-electric<br />
Slimme 2-zonesturing voor maximaal rendement (A++)<br />
DucoBox Eco<br />
ventilatiewarmtepomp met vraagsturing<br />
BENG proof!<br />
We inspire at www.duco.eu
Electric Heating | Thermostats | Controllers<br />
Slim verwarmen met verwarmingsfolie<br />
LVS Verwarming B.V. Flemingstraat 9-11 1704 SL Heerhugowaard<br />
info@lvsverwarming.com Telefoon: 072 540 <strong>05</strong> 60
HET LUMIKO<br />
LED DIMMER PAKKET<br />
AANZIE<strong>NL</strong>IJK UITGEBREID<br />
UNIVERSELE LUMIKO DIMMERS<br />
BEDRADE DIMMERS<br />
ARTIKELNUMMER<br />
Fase aan- of afsnijding dimmer: 891082<br />
Duo dimmer: 891200<br />
Klein vermogen (1 tot 100W): 891038<br />
Groot vermogen (5 tot 600W): 891028<br />
Fase aan- of afsnijding dimmer: 891082<br />
DRAADLOOS GESTUURDE DIMMERS<br />
Zigbee dimmer: 8911<strong>05</strong><br />
Z-Wave dimmer: 891110<br />
Voor elke toepassing een geschikte LED dimmer<br />
Het dimmen van verschillende soorten ledverlichting kan een uitdaging<br />
vormen. Voor elke type ledlamp heeft Lumiko nu een geschikte dimmer.<br />
Vrijwel alle dimmers zijn 2 draads aan te sluiten wat een snelle montage<br />
garandeert. Alle druk/draai dimmers zijn voorzien van een 4mm as, inclusief<br />
6mm as-adapter, zodat vrijwel alle merken afdekplaten op deze<br />
dimmers te monteren zijn.<br />
Meer weten: klemko.nl/
Integratie van ge<strong>bouw</strong>gebonden installaties,<br />
ongeacht het protocol of netwerktechnologie<br />
Protocol Translators<br />
AC Interfaces<br />
Cloud Solutions<br />
Door onze technologie kunnen industriële apparaten en ge<strong>bouw</strong>en<br />
communiceren en informatie delen met software en systemen.<br />
Wereldwijd helpen we onze gebruikers om productiviteit en<br />
duurzaamheid te verhogen. HMS - Hardware Meets Software<br />
www.hms-networks.com | benelux-sales@hms-networks.com | 0487 20 3000 |
INSTALLATIE&BOUW<br />
PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, KLIMAATBEHEERSING EN ELEKTRICITEIT<br />
PARTNER WORDEN<br />
VAN INSTALLATIE & BOUW?<br />
Zowel op de website als in de gedrukte<br />
versie bieden we u de mogelijkheid<br />
om onderdeel uit te maken van het<br />
overzicht met de meest gerenommeerde<br />
fabrikanten en toeleverancieres in de<br />
branche.<br />
Zo kunt u onder andere:<br />
• Toegevoegd worden als<br />
partner op de servicepagina’s<br />
van het vaktijdschrift<br />
• Een kosteloze vermelding krijgen in<br />
de geheel vernieuwde bedrijvenindex<br />
op installatieen<strong>bouw</strong>.nl<br />
• Een gesponsorde positie met persoonlijke<br />
profielpagina op installatieen<strong>bouw</strong>.nl<br />
verkrijgen<br />
• Uw eigen profielwidget inzetten,<br />
gekoppeld aan de redactionele content,<br />
nieuwsberichten en overige<br />
relevante marketingtools<br />
Ook geïnteresseerd?<br />
• Bel naar +31 495 45 00 95<br />
• Ga naar installatieen<strong>bouw</strong>.nl/adverteren<br />
• Scan de QR code<br />
SCAN DE<br />
QR CODE<br />
Onze projectmanagers vertellen u graag meer over onze<br />
samenwerkingspakketten<br />
installatieen<strong>bouw</strong>.nl
INSTALLATIEPARTNERS<br />
Voor uitgebreide informatie over<br />
de installatiepartners, scan deze QR code<br />
met uw smartphone<br />
installatieen<strong>bouw</strong>.nl/bedrijven/<br />
AFPRO FILTERS<br />
Berenkoog 67<br />
1822 BN ALKMAAR<br />
T +31 72 567 55 00<br />
E info@afprofilters.com<br />
W www.afprofilters.com<br />
ATTEMA BV<br />
Schelluinsestraat 1<br />
4203 NJ GORINCHEM<br />
T +31 183 650650<br />
E info@attema.com<br />
W www.attema.com<br />
BIS BV<br />
Rietdekkerstraat 14<br />
2984 BM RIDDERKERK<br />
T +31 180 48 67 77<br />
E info@bis.nl<br />
W www.bis.nl<br />
CALEFFI INTERNATIONAL N.V.<br />
Moesdijk 10<br />
6004 AX WEERT<br />
T +31 495 54 77 33<br />
F +31 495 54 84 02<br />
E info.nl@caleffi.com<br />
W www.caleffi.com<br />
AIR SPIRALO®<br />
KENNEMER SPIRALO BV<br />
Lagedijkerweg 15<br />
1742 NB SCHAGEN<br />
T +31 224 21 00 62<br />
E verkoop@airspiralo.com<br />
W www.airspiralo.com<br />
BELIMO SERVOMOTOREN B.V.<br />
Riezebosweg 5<br />
<strong>NL</strong>-8171 MG Vaassen<br />
T +31 578 576 836<br />
E info@belimo.nl<br />
W www.belimo.nl<br />
BRAGO LUCHTTECHNIEK<br />
De Amert 424<br />
5462 GH VEGHEL<br />
T +31 413 36 90 00<br />
F +31 413 36 93 00<br />
E info@brago.nl<br />
W www.brago.nl<br />
CENTERCON<br />
Leverancier van o.a. LG<br />
Kiotoweg 60<br />
3047 BG ROTTERDAM<br />
T +31 10 258 11 20<br />
F +31 10 458 47 48<br />
E sales@centercon.nl<br />
W www.centercon.nl<br />
ALKLIMA BV<br />
Postbus 1176<br />
3350 CD PAPENDRECHT<br />
T +31 78 615 00 00<br />
E info@alklima.nl<br />
W www.alklima.nl<br />
BETTINK REGELTECHNIEK B.V.<br />
Tolboomweg 7a<br />
3784 XC TERSCHUUR<br />
T +31 342 70 10 64<br />
M +31 6 475 569 11<br />
E info@bettinkregeltechniek.nl<br />
W www.bettinkregeltechniek.nl<br />
BRCONTROLS PRODUCTS BV<br />
Telfordstraat 47<br />
8013 RL ZWOLLE<br />
T +31 38 460 42 40<br />
F +31 38 355 66 33<br />
E info@brcontrols.com<br />
CIAT NEDERLAND<br />
Annie M.G. Schmidtweg 229<br />
1321 NA ALMERE<br />
T +31 36 533 25 87<br />
F +31 36 533 25 97<br />
E info@ciat.nl<br />
W www.ciat.nl<br />
W www.brcontrols.com<br />
ANDREWS SYKES<br />
Postbus 33<br />
2665 ZG BLEISWIJK<br />
T +31 10 521 44 55<br />
E info@andrewssykes.nl<br />
W www.andrewssykes.nl<br />
BEVER INNOVATIONS<br />
Industrieweg 32<br />
4301 RS ZIERIKZEE<br />
T +31 111 45 32 32<br />
E mvc@beverinnovations.com<br />
W www.beverinnovations.com<br />
BUSBAR SYSTEMS BENELUX<br />
Oorgat 82<br />
1135 CT EDAM<br />
T +31 299 37 15 57<br />
E busbar@busbar.nl<br />
W www.busbar.nl<br />
CONPRO CONDENSOR<br />
BESCHERMING B.V.<br />
Bunsenstraat 90<br />
3316 GC DORDRECHT<br />
T +31 78 621 38 51<br />
F +31 78 616 88 74<br />
E info@conpro.nl<br />
W www.conpro.nl<br />
110 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
INSTALLATIEPARTNERS<br />
Voor uitgebreide informatie over<br />
de installatiepartners, scan deze QR code<br />
met uw smartphone<br />
installatieen<strong>bouw</strong>.nl/bedrijven<br />
COOLWORLD NEDERLAND B.V.<br />
Duikerweg 34<br />
5145 NV Waalwijk<br />
T +31 416 68 80 88<br />
T +31 800 266 50 00<br />
E sales@coolworld.nl<br />
W www.coolworld-rentals.nl<br />
DIRECT SIGNS<br />
Prinsengracht 530 H<br />
1017 KJ AMSTERDAM<br />
T +31 20 80 84 766<br />
E info@directsigns.nl<br />
W www.directsigns.n<br />
ELINEX POWER SOLUTIONS<br />
Wolweverstraat 15<br />
2984 CE RIDDERKERK<br />
T +31 180 41 57 11<br />
E info@elinex.com<br />
HEMMINK<br />
Popovstraat 1<br />
8013 RK ZWOLLE<br />
T +31 85 487 24 71<br />
E D.de.Leest@hanzestrohm.nl<br />
W www.hanzestrohm.nl/hemmink<br />
l<br />
W www.elinex.com<br />
HOMIJ TECHNISCHE INSTALLATIES<br />
COOLWORLD RENTALS B.V.<br />
Duikerweg 34<br />
5140 AH WAALWIJK<br />
T +31 416 68 80 88<br />
T 0800 266 50 00<br />
E sales@coolworld.nl<br />
W www.coolworld-rentals.com<br />
DRL PRODUCTS BV<br />
Minervum 7268<br />
4817 ZM BREDA<br />
T +31 76 581 53 11<br />
E info@drl-products.nl<br />
W www.drl-products.nl<br />
ETHERMA BENELUX BV<br />
Robijnstraat 6<br />
7554 TB HENGELO<br />
T +31 88 889 88 00<br />
F +31 88 889 88 01<br />
E info@etherma.nl<br />
W www.etherma.nl<br />
Amerikastraat 5<br />
6014 CE ITTERVOORT<br />
T +31 475 56 81 17<br />
E<br />
info@homij.nl<br />
W www.homij.nl<br />
DAIKIN AIRCONDITIONING<br />
NETHERLANDS B.V.<br />
Postbus 8585<br />
3009 AN ROTTERDAM<br />
T +31 88 324 54 75<br />
F +31 88 324 54 69<br />
E info@daikin.nl<br />
W www.daikin.nl<br />
ELCO HEATING SOLUTIONS<br />
Hamstraat 76<br />
6565 AG KERKRADE<br />
T +31 45 751 86 00<br />
F +31 45 566 99 35<br />
E heatingsolutions@nl.elco.net<br />
W www.elco.net<br />
FOREHAND<br />
Driemanssteeweg 174<br />
3084 CB ROTTERDAM<br />
T +31 10 240 41 21<br />
E info@forehand.nl<br />
W www.forehand.nl<br />
ICS COOL ENERGY BV<br />
Rotschotseweg 2<br />
5271 WX SINT-MICHIELSGESTEL<br />
T + 31 88 258 25 80<br />
F +31 88 258 25 88<br />
E info@icscoolenergy.com<br />
W www.icscoolenergy.com<br />
DELABIE BENELUX<br />
Kommenstraat 20<br />
B-1070 BRUSSEL<br />
T +32 25 20 16 76<br />
ELEKTRO INTERNATIONAAL<br />
Postbus 134<br />
3440 AC WOERDEN<br />
T +31 348 42 <strong>05</strong> 40<br />
HAGER ELECTRO B.V.<br />
Larenweg 36<br />
5234 KA s-HERTOGENBOSCH<br />
T +31 73 642 85 84<br />
INTRATONE BV<br />
Kuiperbergweg 40<br />
1101 AG, AMSTERDAM<br />
T <strong>NL</strong> +31 20 788 34 01<br />
BE: +32 2 50 30 301<br />
E<br />
info@delabiebenelux.com<br />
E<br />
Info@ei-woerden.nl<br />
E<br />
info@hager.nl<br />
E<br />
evanreijsen@intratone.nl<br />
W www.delabiebenelux.com<br />
W www.ei-woerden.nl<br />
W www.hager.nl<br />
W www.intratone.nl<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 111
INSTALLATIEPARTNERS<br />
Voor uitgebreide informatie over<br />
de installatiepartners, scan deze QR code<br />
met uw smartphone<br />
installatieen<strong>bouw</strong>.nl/bedrijven/<br />
MVCOMFORT<br />
EXPERTS IN DATACONTROL<br />
ROBATHERM<br />
ISOLECTRA BV<br />
Platinastraat 63<br />
Postbus 444<br />
2900 AK CAPELLE AAN DEN IJSSEL<br />
T +31 10 28 55 24 44<br />
E info@isolectra.nl<br />
KOREX BENELUX BV<br />
Tjalk 13B<br />
2411 NZ BODEGRAVEN<br />
T +31 172 61 17 19<br />
F +31 172 61 79 27<br />
E info@korexbenelux.com<br />
W www.korexbenelux.com<br />
MVCOMFORT<br />
Paxtonstraat 17<br />
8013 RP ZWOLLE<br />
T +31 38 355 66 40<br />
F +31 38 355 66 33<br />
E info@mvcomfort.nl<br />
W www.mvcomfort.nl<br />
8211 AR LELYSTAD<br />
T +31 320 28 11 66<br />
F +31 320 28 12 34<br />
E raimond.taal@robatherm.nl<br />
W www.robatherm.com<br />
W www.robatherm.nl<br />
W www.isolectra.nl<br />
KLEMKO TECHNIEK BV<br />
LENNOX BENELUX BV<br />
Watergoorweg 87<br />
3861 MA NIJKERK<br />
T +31 33 247 18 00<br />
E info.nl@lennoxemea.com<br />
PLIEGER<br />
Postbus 10<br />
5301 KK Zaltbommel<br />
T + 31 418 68 25 02<br />
E Info@plieger.nl<br />
W www.plieger.nl<br />
S&P HOLLAND<br />
Weidehek 50<br />
4824 AS BREDA<br />
T +31 76 543 34 50<br />
E info-holland@solerpalau.com<br />
Nieuwegracht 26<br />
W www.lennoxemea.com<br />
W www.solerpalau.nl<br />
3763 LB SOEST<br />
SAUTER BUILDING CONTROL<br />
NEDERLAND B.V.<br />
T +31 88 002 33 00<br />
Postbus 20613<br />
E info@klemko.nl<br />
W www.klemko.nl<br />
LINUM EUROPE BV<br />
Oosterparkweg 35 H<br />
2985 SX RIDDERKERK<br />
T +31 180 46 35 88<br />
E info-nl@linum.eu<br />
W www.linum.eu<br />
RENSON<br />
SUNPROTECTION SCREENS NV<br />
Kalkhoevestraat 45<br />
B-8790 WAREGEM<br />
T +32 56 62 65 00<br />
F +32 56 62 65 09<br />
E info@renson.be<br />
1001 NP AMSTERDAM<br />
T +31 20 587 67 00<br />
E info@sauter.nl<br />
W www.sauter.nl<br />
W www.renson.eu<br />
KLIMAATGROEP HOLLAND BV<br />
SCHILT AIRCONDITIONING BV<br />
Postbus 5233<br />
SCHILT LUCHTKANALEN BV<br />
9700 GE GRONINGEN<br />
T +31 50 547 04 00<br />
E info@klimaatgroepholland.nl<br />
MIDEA NEDERLAND<br />
Dragonder 7<br />
5554 GM VALKENSWAARD<br />
T +31 40 208 21 80<br />
E info@midea-nederland.nl<br />
RIPRO LUCHTTECHNIEK<br />
Het Vossenland 1<br />
7984 NK DIEVERBRUG<br />
T +31 521 78 50 84<br />
E info@riproluchttechniek.nl<br />
SCHILT LUCHTTECHNIEK BV<br />
Postbus 3<br />
4230 BA MEERKERK<br />
Energieweg 29<br />
4231 DJ MEERKERK<br />
T +31 183 35 25 44<br />
W www.klimaatgroepholland.nl<br />
W www.midea-nederland.nl<br />
W www.riproluchttechniek.nl<br />
E<br />
info@schilt-meerkerk.nl<br />
112 | INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong>
INSTALLATIEPARTNERS<br />
Voor uitgebreide informatie over<br />
de installatiepartners, scan deze QR code<br />
met uw smartphone<br />
installatieen<strong>bouw</strong>.nl/bedrijven<br />
W www.schilt-meerkerk.nl<br />
Ring tone on/off<br />
SIEDLE NEDERLAND B.V.<br />
De Molen 19<br />
3994 DA HOUTEN<br />
T +31 30 233 <strong>05</strong> 00<br />
E info@siedle.nl<br />
W www.siedle.nl<br />
SYSTEMAIR BV<br />
Van Leeuwenhoekstraat 2<br />
3846 CB Harderwijk<br />
T +31 85 00 66 200<br />
Zanddonkweg 7a<br />
5144 NX Waalwijk<br />
T +31 416 68 55 55<br />
UNICA INSTALLATIETECHNIEK BV<br />
Postbus 83<br />
2410 AB BODEGRAVEN<br />
T +31 172 64 41 44<br />
E info@unica.nl<br />
W www.unica.nl<br />
VILLEROY & BOCH<br />
Computerweg 22<br />
3542 DR UTRECHT<br />
T +31 30 247 34 00<br />
F +31 30 247 34 99<br />
SIEGENIA-AUBI KG<br />
Ramgatseweg 15<br />
E info@systemair.nl<br />
W www.systemair.nl<br />
E info@villeroy-boch.nl<br />
W www.villeroy-boch.nl<br />
4941 VN RAAMSDONKVEER<br />
T +31 85 486 10 80<br />
E info@siegenia.com<br />
W www.siegenia.com<br />
THERMONOORD BV<br />
VAN DORP PROJECTEN B.V.<br />
Fascinatio Boulevard 602<br />
2909 VA CAPELLE AAN DEN IJSSEL<br />
VINK SYSTEMEN<br />
Tolhûsleane 7<br />
Postbus 60<br />
Postbus 3119<br />
8401 GA Gorredijk<br />
2900 AB CAPELLE AAN DEN IJSSEL<br />
2220 CC KATWIJK<br />
T +31 513 46 99 99<br />
T +31 10 487 88 00<br />
T +31 71 40 98 300<br />
SINIAT B.V.<br />
Postbus 45<br />
9930 AA DELFZIJL<br />
E info@thermonoord.nl<br />
W www.thermonoord.nl<br />
E projecten@vandorp.eu<br />
W www.vandorp.eu<br />
E info@vinksystemen.nl<br />
W www.vinksystemen.nl<br />
T +31 596 64 93 00<br />
F +31 596 61 71 88<br />
E info@siniat.nl<br />
W www.siniat.nl<br />
SMITSAIR<br />
Postbus 41<br />
TRIMBLE<br />
Postbus 128<br />
2410 AC BODEGRAVEN<br />
T +31 172 65 02 65<br />
E info_bnl@trimble.com<br />
W www.trimble.com<br />
VALK KLIMAAT GROEP<br />
Leemidden 30<br />
3678 ME DE LIER<br />
T +31 174 25 70 32<br />
E info@valkairco.nl<br />
W www.valkairco.nl<br />
WAGO NEDERLAND BV<br />
Postbus 2070<br />
7301 DB APELDOORN<br />
T +31 55 368 35 00<br />
1420 AA UITHOORN<br />
E<br />
info@wago.com<br />
T +31 297 56 44 55<br />
F +31 297 56 92 96<br />
W www.wago.com<br />
E<br />
verkoop@smitsair.nl<br />
W www.smitsair.nl<br />
STUDIUM<br />
Zuidwenk 45-C<br />
3751 CB Bunschoten-Spakenburg<br />
T +31 33 209 14 50<br />
E info@studium.nl<br />
UBBINK BV<br />
Verhuellweg 9<br />
6984 AA DOESBURG<br />
T +31 313 48 02 00<br />
E info@ubbink.nl<br />
VERCOMA BV<br />
Rosbayerweg 41<br />
1521 RW WORMERVEER<br />
T +31 75 621 76 28<br />
E info@vercoma.nl<br />
WESTERN AIRCONDITIONING BV<br />
De Wel 10<br />
3871 MV HOEVELAKEN<br />
T +31 33 247 78 00<br />
E info@western.nl<br />
W www.studium.nl<br />
W www.ubbink.nl<br />
W www.vercoma.nl<br />
W www.western.nl<br />
INSTALLATIEENBOUW.<strong>NL</strong> | 113
UW GEBOUW<br />
ONZE ZORG<br />
Top <strong>Installatie</strong>groep is uw partner voor het ontwerp, de aanleg en het beheer van de<br />
werktuig<strong>bouw</strong>kundige en elektrotechnische installaties in uw nieuwe of bestaande<br />
ge<strong>bouw</strong>. Een steeds groter deel van onze projecten wordt duurzaam gerealiseerd<br />
dankzij toepassing van bijvoorbeeld moderne warmtepomptechniek, zonnecollectoren<br />
en comfortabele klimaatbeheersing en ventilatie. Ons gehanteerde OBO-principe geeft u<br />
zekerheid, van advisering tot en met oplevering en het jaarlijkse onderhoud. Uw ge<strong>bouw</strong><br />
is dus echt onze zorg!<br />
www.topinstallatiegroep.nl
Uw dienstverlenende leverancier<br />
in de koude- en klimaattechniek<br />
SNEL, DESKUNDIG EN PERSOO<strong>NL</strong>IJK<br />
Voor een compleet assortiment in koude- en klimaattechniek<br />
en de producten van LG Climate Solutions bent u bij Centercon<br />
aan het juiste adres. Met onze grote voorraad en eigen vervoer<br />
kunnen wij u extra snel van dienst zijn en ontzorgen in uw<br />
optimale bedrijfsvoering. Met het hoofdkantoor in Rotterdam<br />
en vestigingen in Rosmalen en Zwolle beschikt Centercon over<br />
een goede landelijke dekking.<br />
www.centercon.nl | 010 458 44 55 | sales@centercon.nl
ALTIJD<br />
PARAAT.<br />
Service & ondersteuning bij Alklima<br />
Jouw projecten lopen gesmeerd en effectief. Daarbij kies je bewust voor de kwaliteit en<br />
betrouwbaarheid van Mitsubishi Electric. Dat scheelt storingen en gedoe. Zodat jij alle aandacht<br />
kunt houden bij waar jij goed in bent. En mocht je in alle hectiek eens wat vergeten? Weet dan<br />
dat we klaarstaan voor jou. Goed geregeld toch?<br />
alklima.nl/service