De SV-4 van het museum en zijn legende - MultiMania

1939-1945
De SV-4 van het museum en zijn legende
Niet zo lang geleden vermeldde een zeer
eerbiedwaardig tijdschrift dat de SV-4 die in
de luchtvaarthall is opgehangen, het
oorspronkelijk vliegtuig is waarmee de
piloten Divoy en Donnet in de nacht van 4
op 5 juli 1941 ontsnapten naar Engeland. Dit
is echter een manklopende legende en dit
artikel hoopt de juiste toedracht te kunnen
belichten. Het moedige exploot van beide
piloten verdiende een monument om de
herinnering eraan levendig te houden, in
steen of in brons. Uiteindelijk werd gekozen
om deze gebeurtenis te symboliseren met
een vliegtuig van hetzelfde type.
Hierna volgt een kort overzicht van de
geschiedenis van het vliegtuig dat gebruikt
werd voor de ontsnapping. Dit toestel, het Nr
4 van de eerste reeks SV.4b, was
geregistreerd als OO-ATD op 15 februari
1939 onder het nummer 482 van het register
van de Administratie van de Luchtvaart. Het
werd het eigendom op 7 maart van Baron
Thiery d’Huart, gevestigd in het kasteel Ter
Block te Overijse. Hij was Majoor Vlieger en
bevelhebber van het 4de Smaldeel van de
IIde Groep van het 2de Regiment te Nijvel.
De OO-ATD voor de Tweede Wereldoorlog te Deurne (A. Hauet)
21
De baron gebruikte de “ATD” voor zijn
verplaatsingen en een graspiste was
hiervoor aangelegd in het domein Ter Block.
Na de ontsnapping van de Sergeanten
Divoy en Donnet naar Engeland kwam het
vliegtuig terug naar België waar het op 20
juli 1945 werd tentoongesteld, samen met
andere geallieerde vliegtuigen in het
Jubelpark te Brussel. Na een laatste revisie
bij Stampe en Renard op 15 maart 1948
werd het gedemilitariseerd op 28 september
van hetzelfde jaar.
De OO-ATD werd uit het register geschrapt
op 29 october 1957 en op dezelfde dag
terug geïmmatriculeerd als OO-ATO onder
het nummer 1159 van het
Luchtvaartregister. Onder deze nieuwe
naam werd het toestel een werkinstrument
van de vereniging “Association d’Etudes et
de Recherches Aérologiques (AERA)”, een
vzw die door vier jonge piloten was
opgericht (Roland d’Huart, de zoon van de
baron, Jean d’Otreppe de Bouvette, Arnaud
de Broqueville en Didier de Méeus).
Contact is the Newsletter of the Belgian Aviation History Association
In cooperation with the Brussels Air Museum Foundation
Op 7 juni 1960 steeg het vliegtuig op van
Grimbergen om een publicitair paneel te
trekken. De piloot moest in principe landen
te Temploux (Namen) om bij te tanken. Tot
dan toe had de piloot een gunstige wind
gehad en toen hij boven Temploux was,
nam hij aan dat hij nog voldoende brandstof
had om verder te vliegen naar Latour
(vliegveld van Virton). Hij had echter
tegenslag want vooraleer hij deze stad
bereikte viel de motor stil door gebrek aan
benzine. De piloot ontkoppelde het
publicitair paneel en startte een
noodlandingsprocedure om in een veld te
landen dat hij had opgemerkt. Tijdens de
naderingsglijvlucht en het oplijnen van het
vliegtuig herstartte plotseling de motor. De
piloot dacht dat hij nog het vliegveld kon
halen maar de motor liet het opnieuw
afweten en ditmaal zonder een weide in
zicht. Het is in een appelboom dat dit
glorierijke toestel aan haar einde kwam. De
piloot werd gekwetst aan de kin. De
wrakstukken werden opgeslagen in een
loods van het domein van Baron d’Huart.

In dienst bij de RAF
Jean Stampe werd gevraagd om een replica
te bouwen met de resten van het “echte”
vliegtuig maar dit project werd opgegeven.
Jean Stampe en Alfred Renard waren
terecht van oordeel dat een dergelijke
restauratie lastig en duurder was in
“werkuren” dan het gewoon bouwen van een
nieuw vliegtuig.
Jean Stampe suggereerde om een
gedeclasseerde SV.4b te gebruiken om
deze dan op te stellen in het museum. Dit
werd dan ook uitgevoerd. Een
gedeclasseerde cel werd uit de depots van
de Luchtmacht gehaald: de V-57 c/n 1199.
Het werd opgekalefaterd om tentoongesteld
te worden in het Koninklijk Museum van het
Leger en de Krijgsgeschiedenis. Gedurende
jaren werden de bezoekers verkeerd
geïnformeerd, zodat gedacht werd dat deze
22
1939-1945
SV.4b die van de Sergeanten Divoy et
Donnet was die gebruikt was voor hun
ontsnapping. Daarenboven werd dit nog als
waarheid vermeld in verschillende artikels,
zelfs officiële.
Het was dus nodig deze manklopende
legende terug recht te zetten « comme étant
la réalité « .
De Sectie Lucht- en Ruimtevaart van het
KLM moet de bezoekers correct informeren
over de juiste oorsprong van de vliegtuigen
die opgesteld staan in het museum. De
vermelding dat de SV.4b niet het origineel
is, vermindert in het geheel niet de eer, de
glorie en het respect voor Generaal Michel
Donnet, die deze moedige daad realiseerde
met zijn kompaan Léon Divoy. Hij is en blijft
een van de helden van het Belgische Militair
Vliegwezen. Léon Divoy die overleden is op
Contact is the Newsletter of the Belgian Aviation History Association
In cooperation with the Brussels Air Museum Foundation
7 februari 1977, was het slachtoffer van een
ongeluk op 4 april 1942 tijdens een opdracht
boven Noord-Frankrijk. Hij was gewond aan
een been, werd gevangen genomen en
verbleef gedurende drie jaren in het kamp
Sagan in Silezië. Ik heb Léon Divoy gekend
toen ik boordmecanicien was bij Sabena en
heb vele malen de gelegenheid en het
genoegen gehad om deel uit te maken van
zijn bemanning.
Verdere informatie
De SV.4b “V57” werd uit het depot van
Zellik gehaald in juli 1964. Het is een naoorlogs
toestel dat ondermeer te herkennen
is door de rails van de verschuifbare
cockpitkap. Dit bestond niet op de OO-ATD.
Daarenboven is op sommige plaatsen de
oranje kleur nog duidelijk te merken onder
de witte verflaag.
Kenmerk-fiche van de “ V57”»
- Afgeleverd op 15 januari 1954 door
Stampe en Renard, contract n° BC241041
- Van Stampe en Renard vervoerd naar het
Arsenaal de Wevelgem voor testvlucht.
- Per OMA getransfereerd naar de
Elementaire
- Ongeval op 2 september 1955: categorie 1
- Ongeval op 17 mei 1956 : categorie 4 (5 =
gedeclasseerd)
- EVS : 1.597 vlieguren
- Motor Cirrus major III n°3512 / schroef
type 50045 n-22
- Vliegtuig getransfereerd naar het ARS/UR
te Evere op 4 augustus 1957, en gebruikt
als statisch model voor tentoonstellingen.
Blijft gestockeerd te Zellik
- Getransfereerd voor herschildering naar
Goetsenhoven in juli 1964.
- Afgeleverd als “geschenk” aan het
Koninklijk Legermuseum.
- Officiële overhandiging op donderdag 5
november 1964.
�André Hauet