OOG VOOR AFRIKA 02-2019

8e jaargang l nummer 2 - 2019
hÉt reismagazine over Afrika 8e jaargang l nummer 2 - 2019 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
eSwatini
Kenia
Mauritius
Tanzania
Zuid-Afrika
Hart voor
de neushoorn
Bushfire Festival
Breng je vuur!
Picture perfect
De mooiste lezersfoto’s
Kuki Gallmann
droomde van Afrika
Romantisch Mauritius
Wildlife fotograaf
David Yarrow in Kenia
Africa Inside Out
Authentiek Tanzania
BP
35 droomplekken
In Zuid-Afrika

We go the
EXTRA
MILE

Nét dat stapje meer doen. Dat verwacht iedere reiziger toch van
zijn of haar reisorganisatie? Aandacht en service die niet ophoudt
zodra u de reis eenmaal hebt geboekt, maar die doorgaat tijdens
en ná uw reis. Een bijzondere reis, persoonlijk en in overleg met
u op maat samengesteld waarin al uw wensen, samen met de
suggesties van onze experts, zijn opgenomen.
Assistentie vanaf de aankomstgate van uw vliegtuig totdat u
eenmaal in uw transferauto zit, privé transfers, lounges en/of
diners die de wachttijden op vliegvelden veraangenamen.
Gebieden bezoeken buiten de reguliere routes, wild van dichtbij
bekijken tijdens een game drive, een ballonvaart over de woestijn,
een romantische overnachting voor het pasgetrouwde stel.
En natuurlijk 24 uur per dag, 7 dagen per week persoonlijk
bereikbaar. Niets is zo vervelend dan in een keuzemenu terecht
te komen.
Bij ons is uw reis pas klaar als u terug in Nederland kunt
terugkijken op een bijzondere ervaring waar u tot in lengte
van dagen met een prettig gevoel aan terugdenkt. Kortom, een
bijzondere reis die helemaal compleet is.
BMS-Travellers doet dat stapje meer. We go the extra mile.
Botswana | Kenia | Malawi | Mauritius | Mozambique | Namibië | Rwanda
Seychellen | Tanzania | Uganda | Zambia | Zimbabwe | Zuid-Afrika
www.bms-travellers.nl | +31 (0)85 04 10 400

4
106
Bushfire Festival
84 96
De grootste bloemenshow ter wereld
51
35 droomplekken in Zuid-Afrika
Romantisch Mauritius
Landen
Tanzania 17
Kenia 29
Zuid-Afrika 47
Mauritius 95
eSwatini 105
Erop uit
Het authentieke Tanzania 18
De kunst van William Kentridge 78
Rik Felderhof is in Afrikaanse sferen 82
De grootste bloemenshow ter wereld 84
Romantisch Mauritius 96
Bushfire Festival 106
Columns
Van de redactie 6
Willem Bakhuys Roozeboom uit Tsjaad 26
Mariëtte de Haan – Welkom Today 76
Interviews
Manon leeft met de Maasai 30
Hart voor de neushoorn 73
South African Road Trip 87
En ook
Bestel de 2020 kalender OOG VOOR AFRIKA 16
Ilvy Njiokiktjien – Born Free 81
Lezen & kijken 90
Week van de Afrikaanse roman 93
Colofon 104
Neem een abonnement 115
(Reis)aanbiedingen
Bush & Beach – safari Zambia & Malawi 112
De Kloof Luxury Boutique Hotel 112
De mooiste vakantiehuizen van Zuid-Afrika 113
Afrikaya Fair Trade reizen 113
African Touch reisaanbiedingen 113
Eco in noord Tanzania 114
Romantisch Mauritius 114
Korreltjie Kantel in NL en BE 114
OOGVOORAFRIKA

Het beste
van Afrika…
5
Picture perfect
lezersfoto’s
10
From Kenia with love
fair trade
34
Kuki Gallmann droomde
van Afrika
38
Wildlife fotograaf
David Yarrow in Kenia
42
42
Wildlife fotograaf David Yarrow in Kenia
35 droomplekken
in Zuid-Afrika
51
87
South African Road Trip
18
Het authentieke Tanzania

6
Het allerbeste van Afrika
Dat is nogal pretentieus, niet? Toch kwam dit thema in me op
tijdens de voorbereiding van deze OOG. Allereerst hadden we
de foto’s van de Fotowedstrijd die de mooiste herinneringen aan
Afrika van onze lezers tonen.
We hebben in deze editie daarnaast toonaangevende fotografen
en kunstenaars die we een plaatsje in de spotlights willen geven,
omdat ze een zeer persoonlijk beeld van hun Afrika geven.
Eigenlijk wil ik steeds zeggen van ons Afrika. Voor het eerst
in jaren ben ik een halfjaar achter elkaar in Nederland. En
hoe ik ook geniet van het gemak, de luxe, de gezelligheid, de
vrienden, ik zou overmorgen op het vliegtuig stappen om weer
tussen de dieren te kunnen rijden. De warme aarde te ruiken,
de koesterende zon op mijn gezicht te voelen, de golven van de
oceaan te horen omslaan in een kalmerende cadans.
En dan heb ik nog geluk, want al ben ik in Nederland, werkend
aan OOG word ik dagelijks geconfronteerd met Afrika. Met
dromen en verlangens.
Met een glimlach denk ik terug aan mijn ontmoeting met Kuki
Gallmann, de schrijfster van het ‘dit móet je lezen’ boek Ik
droomde van Afrika. Ik ontmoette haar bij een expositie in Den
Haag die ze zou openen. De avond ervoor had ik de lancering
van het tijdschrift Felderhof gehad en het was laat geworden.
Maar laat je je heldin, als die dan eindelijk in Nederland is,
zomaar lopen?
Nee. Dus ik ging er naartoe, met wallen die waarschijnlijk tot op
mijn knieën hingen. In de auto realiseerde ik me dat ik het boek
dat ik had willen laten signeren, vergeten was. Weg kans op een
handtekening.
Ik deed het enige wat ik kon doen: haar vertellen waarom ik
haar boek zo prachtig vond. Dat haar beschrijving van de liefde
voor Afrika bij mij het zaadje had geplant om diezelfde droom
te gaan beleven. Nadat ik een uur met haar gesproken had, haar
woorden had ingedronken, nodigde ze me uit om mee te gaan
eten met haar en prinses Irene.
Prinses Irene? Ik stond te wankelen op mijn benen. Een avond
met deze twee vrouwen was meer dan mijn geteisterde
hoofd aankon. Nu begrijp ik er niets meer van, maar toen … ik
bedankte haar hartelijk. En ik ging.
Het was niet het beste wat ik had kunnen doen.
Dat was natuurlijk geweest: een avond eten en praten met twee
bijzondere vrouwen die hun liefde voor Afrika gemeen hadden,
evenals de liefde voor onze prins Bernhard die bij Kuki zijn eigen
huisje had.
Peter noemt Afrika een minnares, ik noem het een grote
liefde. Een die kan schuren, waar je af en toe een stevige
woordenwisseling mee kunt hebben. Maar waar je altijd weer
naar terugverlangt.
Dat verlangen zie je ook terug in de intrigerende film van Saskia
Vredeveld, A Fool’s Paradise. Zij werd geboren in Kaapstad en
als puber mee naar thuisland Nederland gesleept. Pas daar zag
ze dat haar prachtige Zuid-Afrika een ander gezicht had. Een
grimmig gezicht. Toch is ze nooit gestopt met ervan te houden.
Speciaal voor onze lezers houdt ze op 15 oktober een inleiding
bij haar film en beantwoordt ze alle vragen. Wil je erbij zijn? Kijk
even op pagina 92.
Het beste is de liefde, en voor mij het talent om een liefde
te vertalen, in woorden of beelden. Om anderen te raken, te
inspireren, te verleiden. Dat doen onze adverteerders, dat
hebben wij gedaan in ons ABC van de mooiste, fijnste, meest
verrassende plekken om te overnachten. Droomplekken om vele
redenen.
Het beste van Afrika is eigenlijk Afrika zelf. Haar puurheid, haar
schoonheid, haar mogelijkheden, haar mensen, haar dieren,
haar natuur. En dat vind je allemaal in deze nieuwe OOG.
Geniet, reis, droom en bewonder …
Marjolein Westerterp

7
Van de redactie
Het rijke niet-doen
Over twee weken is het weer zover, dan vlieg ik naar die Weskaap,
alleen, wel te verstaan. Om specifieker te zijn KLM brengt me naar
Kaapstad en mijn Jeep brengt me naar Yzerfontein, naar huis. Van
thuis naar huis als het ware.
Ik heb mazzel … Afrika heb ik eerder ontmoet dan mijn vriendin, dus
deelt ze mij met deze minnares en mag ik haar ook alleen bezoeken.
Ik ben er alleen met het uitzicht vanaf de duinenrij op de Atlantische
Oceaan. In wisselende stemmingen toont ze mij haar grandeur,
soms glad met slechts een wiegende deining als in een golfslagbad,
soms woest met kantelende beukers die het strand uithollen. I love
this place en kijk ernaar uit weer te gaan en er te zijn.
In Yzerfontein gebeurt geen fuck en een uitstapje naar de Spar
zorgt in het rijtje naar de kassa voor het nodige contact met mijn
medemensen. En natuurlijk Lula’s, een intiem eethuisje aan de
boulevard, waar de Mozambikaanse keuken mijn mond al laat
wateren bij slechts het schrijven van de naam.
Dat komt er dus allemaal aan, het innerlijke niets en een overvloed
aan magisch decor. Natuurlijk ga ik mijn dierbaren missen. Maar
als ik ze niet meer kan missen en Yzerfontein moet missen, raak ik
uit vorm. Ergens ben ik nog steeds die loner die vroeger twaalf jaar
lang de wereld rondging. Dat trekt me niet meer. Ik hoef niet meer
terug naar Azië, Australië, Zuid-Amerika, enzovoorts … Ik zoek
het avontuur niet meer in opwindende bestemmingen, maar het
avontuur in mezelf. Daar heb ik de goede setting voor nodig en dat
zijn de rust en verveling die Yzerfontein me biedt.
Er is natuurlijk meer op dit continent. Het kan niet zo zijn dat je
alleen maar in de armen van je “minnares” ligt om lekker rustig te
worden. Er is de geur van haar lichaam, de streling van haar adem
op je gelaat, haar diep roodbruine kleur van aarde, het muzikale
ritme van haar hartslag, haar mysterieuze geluiden in de nacht en
de kleurrijke uitdossing van al haar kinderen, het zij op twee benen,
vier poten, met staartvin, horens of klauwen, slurf of slagtanden.
Het avontuur komt naar jou wanneer je er open voor staat.
Mij zal je niet zien in oorlogsgebieden tussen rebellen en afgehakte
ledematen. Wel in die “veld”, de “bush”, waar iedereen gelijke
kansen heeft en je alle kwaliteiten moet aanwenden om de
volgende dag te redden. Er zijn geen moordzuchtige jagers onder
de dieren, slechts hongerige. Dat maakte het voor mij acceptabel
en wordt er niet meer gegriend als de kleine Bambi het niet redt. Je
gaat het grotere geheel snappen. Er zijn meer Bambi’s dan dierlijke
jagers, vandaar ook de uitdrukking bij het spotten van dieren … oh
weer een “a f i”… another fuckin impala.
Zuidelijk Afrika, Oeganda, Rwanda, afhankelijk van ziektes of
oorlog, blijven me trekken en daar hebben de wilde dieren,
ongerepte landschappen en lokale bevolking veel mee te maken.
Ze dienen ons. Ze laten ons ongecompliceerde schoonheid zien
die alleen maar herkend kan worden omdat die in ons zit. Het lijkt
wellicht vergeten, maar het is niet gewist, niet dood. Het komt weer
tot leven door simpel waarnemen, je te verbinden met wat je ziet, er
onderdeel van te zijn.
Je kan kijken wat je wilt, maar als je niet ziet houdt het op.
Er is veel te zien in Afrika, de schoonheid en ook de gruwelen … het
zit allemaal in ons.
Ik ga voor de schoonheid, voor het positieve, voor het hoopvolle.
De aarde heeft haar definitieve vorm, de toekomst van Afrika is nog
steeds in wording … Het verschil in woorden als “het wordt nooit
wat” en “het wordt best wel wat” is niet groot, maar het verschil in
houding gigantisch en essentieel voor positieve verandering.
Blij en verlangend vlieg ik dan uiteindelijk weer terug naar mijn
lief en thuis, alsof er niets anders is dat me blij maakt. Echter het
verlangen naar mijn minnares Afrika blijft, de geur, de smaak, de
kleur zitten diep, ja zelfs het stof … wat ik zelf ooit zal zijn.
Peter Boshuijzen

Aaldering Vineyards & Wines
Het neusje van de zalm
voor wijnliefhebbers
De rode en witte estate wijnen van Aaldering
Vineyards & Wines ontvangen jaarlijks talloze
medailles en hoge waarderingen. Aaldering Vineyards
& Wines is uitgeroepen tot de Top 10 wijnproducenten
van Zuid-Afrika door South African Wine index.
Al een aantal jaren brengt Aaldering naast een
assortiment van wit, rosé en rood, zowel Estate
wijnen als de Florence ‘by Aaldering’ range.
Pure wijnpoëzie in een fles.
Voor de wijnliefhebbers is er nu een genummerde en
gelimiteerde serie magnums op de markt. De wijn die
hiervoor gekozen is, is de icon wijn Aaldering Estate
Cabernet Sauvignon-Merlot. Een onderscheidende,
pure en elegante rode wijn. Elke fles is genummerd
en wordt verzonden in een stijlvolle houten kist.
Daarmee is het een perfect (kerst)geschenk voor de
wijnliefhebber. De flessen zijn er van 1,5 tot vijftien (!)
liter.
Wine tasting op de estate
Wanneer je Stellenbosch en de Kaapse wijnlanden
bezoekt, doe dan zeker een wine tasting van 8 (ultra)
premium wijnen bij Aaldering Vineyards & Wines.
Weten waar je de Aaldering wijnen kunt drinken of
kopen? http://www.aaldering.co.za/distribution/
netherlands/
Behalve via HANOS in Nederland en België zijn de
Aaldering wijnen tevens te bestellen via de meest
bekende online wijnwinkels en apps*
Aaldering Vineyards & Wines – Luxury Lodges
Devon Valley Road, 7599 Stellenbosch, Zuid-Afrika
www.aaldering.co.za
estate@aaldering.co.za
*Geen 18, geen alcohol

Carla Nooteboom Zuid-Afrika, Sleeping Beauty?
Karin Saakstra Zuid-Afrika, Kruger NP, Wounded Buffalo
Kirsten Sloot Tanzania, Black & White
Sonja Vlug Zuid-Afrika, Marloth Park, Bushbok
Lyndsey Suijkerbuijk Madagascar, Giraf Weevil
Teun Dodebier Zuid-Afrika, Sabi Sands, Proud
Marian Tims Tanzania, Mikumi NP, Resting Lioness
Dennis van der Welle Namibië/Botswana, Morning Sun

Fotowedstrijd
Picture Perfect
Een foto zegt meer dan duizend woorden. En draagt herinneringen met zich mee voor altijd.
Lezers van OOG VOOR AFRIKA stuurden ons hun mooiste foto’s en wij genoten mee.
We stellen op deze en de volgende pagina’s de toppers voor. Soms is een foto fantastisch
door het licht, soms door de compositie, door de tegenstelling. Maar altijd door het verhaal
dat verteld wordt. Het beste van Afrika door de ogen van de lezers van OOG VOOR AFRIKA.
Kaat Nobelen Zuid-Afrika, Kruger NP, Friends
Joost Meyer Zuid-Afrika, Ithala Game Reserve, Lay down, lay down...
Perry de Graaf Zuid-Afrika, Kruger NP, ‘Nope, we did nothing wong’ Beerbaviaan

Stefan Overkamp Namibië, Etosha, Dust
Patrick Klarenbeek Zuid Afrika, Rust en ruimte, doorzettingsvermogen en kracht
Eefke Bovenmars Namibië, Etosha, Kiss my Lips
Jan Rosnan Namibië, Etosha, Spiegelbeeld
Ada Rosnan - Senegal: Where the streets have no name
Jan en Carla Heije Zuid-Afrika, Rietvlei Dam NP, Southern Red Bishop

Marika Rentier Zuid-Afrika, Waterberg, Sound of Silence
Margreet Hagens Zuid-Afrika, Kruger NP, It’s mine...
Anouk Heine Tanzania, Free ride ...
Brenda van Helden Zuid-Afrika, Curious?
Paula de Boer Zuid-Afrika, Protection
Nathalie Velida Tanzania, In Peace
Albert van der Linde Zuid-Afrika, Kings of the Jungle

Katja Baert Namibie Tiras Mountains, Milky Way
Ron van der Stappen Tanzania Ngorongoro Crater, Wildlife Paradise
Annemarie van Vlaanderen Zuid-Afrika, Addo Elephant Park, Kudu
Renate Tibben Gambia, Flying Beauty
Bas Doorenbos Zuid-Afrika, Kruger Park, Catch of the Day
Bianca van Vught Tanzania, Ngorongoro Crater, Caracal Double
Katja de Gilde Zambia, Kafue River Sunset
Kees van den Dungen Zuid-Afrika, Kissed by the sun

En de winnaar is…
15
Alice van Kempen, Zuid-Afrika, Kruger NP, Devastating Drought
De mooiste foto vonden wij: Olifant in Kruger National Park
van Alice van Kempen. Zij schreef erbij: ‘Het Kruger Park had in
2016 te kampen met een heel erge droogte. Er was gebrek aan
voedsel doordat er maandenlang geen regen was gevallen. Grote
delen van het park zijn bedekt met stof en dode bomen. Twee
weken kampeerden we in het Kruger Park waarvan één week in
Krokodilbrug, het gedeelte dat het ergst door de droogte was
getroffen. Gefascineerd door de enorme gedaantewisseling van
het landschap was dit de foto die ik al in mijn hoofd gemaakt had.
Maar wilde dieren zijn niet te regisseren, ik kon mijn geluk dan
ook niet op toen er op de juiste plaats op het juiste moment een
olifant verscheen. Twee dagen hadden we tevergeefs op deze plek
gewacht en ineens was hij daar. Geduld wordt beloond.’
Jury-rapport: De intensiteit van het droge landschap wordt
benadrukt door de zwart-wit foto. De olifant alleen, perfect op een
derde van de compositie, versterkt het desolate beeld. De foto
geeft de urgentie van de klimaatdiscussie aan, maar ook de kracht
van de natuur en het geduld van de fotografe wordt nu beloond.
Alice van Kempen is de winnares van de Panasonic Lumix DMC
FZ300. Deze is ter beschikking gesteld door BMS-Travellers, The
Experts
Deze allround camera heeft een stof- en waterdichte behuizing
(ideaal voor alle situaties in Afrika). De camera beschikt over een
hoogwaardige vaste Leica lens met een groot zoombereik van
25 tot 600 mm. Lenzen wisselen is dus niet nodig, je kunt altijd
snel schakelen en zowel onderwerpen van heel dichtbij of juist op
afstand perfect vastleggen. Dankzij een 5-assige stabilisatie in de
body worden handtrillingen en ruis onderdrukt, waardoor de foto’s
vrijwel altijd haarscherp zullen zijn, ook bij weinig licht. Met de 4K
foto functie schiet je burst-opnames in hoge resolutie en kun jij
daarna de mooiste opname uitkiezen. Zo mis je nooit het perfecte
moment. De camera geeft je ook de mogelijkheid om jouw reis op
video vast te leggen in Full HD en in 4K beeldkwaliteit.
Adviesprijs is € 449,-.
Behalve deze winnaar sieren deze foto’s de OOG VOOR AFRIKA
2020 kalender.
Deze wordt met de nieuwe OOG VOOR AFRIKA (30 november)
gratis toegestuurd aan de abonnees.

16
OOG VOOR AFRIKA
2020 kalender
bestellen?
De 2020 maandkalender is luxe uitgevoerd, met een wire O en
haakje om hem op te hangen. Elke maand heeft een eigen blad en
een omslag met daarop de winnende foto.
Verkoopprijs: € 5,- + € 2,50 verzendkosten.
Uiterlijke besteldatum 1 oktober.
Abonnees van OOG VOOR AFRIKA krijgen de kalender gratis.
Bestellen door middel van een mail
ovv Kalender naar info@mw-media.nl
Losse edities van OOG VOOR AFRIKA en de kalender bestel je via
de webshop op www.oogvoorafrika.nl
Het Kruger Park had in 2016 te kampen
met een heel erge droogte. Er was gebrek
aan voedsel doordat er maandenlang
geen regen was gevallen. Grote delen
van het park zijn bedekt met stof en
dode bomen. Twee weken kampeerden
we in het Kruger Park waarvan één
week in Krokodilbrug, het gedeelte
dat het ergst door de droogte was
getroffen. Gefascineerd door de enorme
gedaantewisseling van het landschap
was dit de foto die ik al in mijn hoofd
gemaakt had. Maar wilde dieren zijn niet
te regisseren, ik kon mijn geluk dan ook
niet op toen er op de juiste plaats op het
juiste moment een olifant verscheen.
Twee dagen hadden we tevergeefs op
deze plek gewacht en ineens was hij daar.
Geduld wordt beloond.
Volg en like ons ook op
www.facebook.com/OOGVOORZA en www.facebook.com/OOGVOORAFRIKA
Een gratis digitale editie ontvangen? Meld je aan op www.oogvoorafrika.nl

T anzania
Een safaribestemming die haar weerga niet kent.
Met de Serengeti en Masai Mara, de Ngorongoro Crater,
parken als Selous en Ruaha. Maar er is ook het andere
Tanzania, schitterende natuur die door bijna geen enkele
reiziger bezocht wordt, en een lokale bevolking die
maar weinig met toeristen in aanraking komt.

Africa Inside Out
Het authentieke Tanzania
Binnen korte tijd maakt Charles Witlox met zijn bedrijf Charlie’s Travels furore.
Zijn missie is mensen het echte Afrika laten zien, te beginnen in Kenia.
In oktober 2018 startte hij een nieuwe uitdaging: Africa Inside Out, in ongeveer twaalf
maanden reist hij met een team door dertien Afrikaanse landen, op zoek naar nieuwe
reizen off the beaten track en verhalen uit de eerste hand. In deze editie ontdekt het team
het authentieke noorden van Tanzania. Het avontuur begint hier, bij Chapter 3.
Tekst en foto’s: Charlie’s Travels

19
Arusha markt
Arusha uitzicht
Een scala aan steden die qua sfeer niet meer van elkaar hadden
kunnen verschillen, schitterende natuur die door bijna geen enkele
reiziger bezocht wordt, en een lokale bevolking die maar weinig
met toeristen in aanraking komt. Dit is het authentieke Tanzania.
Stop 1: Safarihoofdstad Arusha
Arusha is een gemoedelijke stad in het noorden van Tanzania, die
door vrijwel alle toeristen die hier langskomen gebruikt wordt als
doorreisplaats. De stad ligt namelijk heel dichtbij het Northern
Safari Circuit: een circuit dat alle bekende parken met een enorme
hoeveelheid wildlife behelst. Denk aan de Ngorongoro-krater, Lake
Manyara en de Serengeti. Arusha is leuk genoeg om één of twee
dagen te blijven hangen, om vervolgens door te gaan naar ‘het
safari circuit’.
Wat zijn de plekken die zeker bezocht moeten worden?
De lokale markt in het hart van de stad
Een markt? Pfft, saai, ik heb wel betere dingen te doen tijdens mijn
reis in Tanzania, denk je misschien. Maar wacht eens even, markten
in Sub-Sahara Afrika zijn echt van een andere orde. Je wordt hier
overweldigd door honderden verschillende geuren en kleuren,
overal wordt druk onderhandeld over prijzen in het Swahili, en
nergens ga je verser fruit vinden dan op markten als deze; kortom,
je wordt hier even volledig overweldigd door alle Afrikaanse
indrukken die in één keer op je afkomen.
De Sapuk Waterfall
Omdat Arusha toch vooral als doorreisplaats wordt gebruikt om
alle prachtige natuur te bekijken vlakbij de Tanzaniaans-Keniaanse
grens, wordt de natuur rondom de stad zelf vrijwel standaard
overgeslagen. Doodzonde, want dan mis je dingen als de Sapuk
Waterfall.
Maar weinig reizigers zijn op de hoogte van het bestaan van deze
waterval, wat als gevolg heeft dat je deze plek vrijwel gegarandeerd
helemaal voor jezelf hebt. Als je in Arusha wat rondvraagt
naar de precieze ligging van deze oase, ben je er zo. Vijf minuten
met de motortaxi vanuit Arusha naar de bossen rondom Mount
Meru, eventjes omhoog hiken en voilà: een schitterend stukje
natuur dat voor heel even helemaal voor jou alleen is!
Via Via
Op donderdagen en in het weekend is Club Via Via de
ontmoetingsplaats voor westerse vrijwilligers van de ngo’s,
Tanzanianen en toeristen. Je kunt er eten, maar dat doe je
lekkerder bij The Blue Heron in de prachtige tuin. »

Enduimet
Cultural Heritage Center
Deze galerij biedt een podium aan gevestigde en beginnende
kunstenaars, die stuk voor stuk allemaal vreselijk getalenteerd zijn.
De echte kunstliefhebber kan hier zonder enige moeite drie volle
dagen spenderen.
Stop 2: Op de mountainbike naar Mount Longido
Tanzania, dus naar de Serengeti, de Great Migration meemaken,
een bliksembezoekje brengen aan Lake Manyara en de bijna
koninklijke Kilimanjaro in al zijn glorie bewonderen? Nee, dachten
wij – wij pakken het anders aan gaan lekker mountainbiken van
Arusha naar Mount Longido, het kleinere zusje van de Kilimanjaro.
De tocht begint veelbelovend; we rijden over een geasfalteerde
weg zonder al te veel gaten en kuilen, langs dorpjes waar zo nu en
dan groepen kinderen achter ons aanrennen. “Mzungu, mzungu!
Unataka kununua chakula?” (Swahiili voor “Willen jullie wat te eten
kopen?”) Toeristen zien ze hier niet zo vaak, maar witte reizigers,
wazungu, op een fiets? Dat is een bezienswaardigheid.
Na een tijdje lekker van het asfalt te hebben genoten, geeft onze
gids Komolo aan dat het tijd is om links af te slaan, off road, de
droge vlakte in.
Mount Longido is een imposante berg, die door de Maasai als heilig
wordt gezien. Aan de voet ligt het gelijknamige stadje, middenin
Maasai-land. Het is al snel duidelijk dat hier maar weinig reizigers
komen. Alle ogen zijn op ons gericht wanneer we stoppen bij het
tankstation om wat snacks in te slaan.
Mount Longido is van groot belang voor de mensen in de
omringende gebieden, niet in de laatste plaats omdat ze hier hun
drinkwater vandaan halen. In het noorden van Tanzania heerst
er vrijwel altijd een gebrek aan water; het water dat van Longido
afkomstig is, wordt dan ook op strenge wijze verdeeld. Allereerst
krijgt het vee – de koeien, geiten en schapen – te drinken. ‘Dat is
raar’, denk je misschien, maar het vee is van levensbelang voor de
Maasai: zonder hun dieren overleven ze niet. Na het vee volgt het
nabijgelegen ziekenhuis, dan mensen met overheidsfuncties, en
pas daarna krijgen de ‘gewone’ dorpelingen te drinken.
Beklimmen of bedwingen?
Op de relatief kleine berg klim je tijdens één hike door heel veel
verschillende ‘zones’ aan vegetatie heen. Aan de voet van Mount
Longido bevind je je nog in vrij droog gebied, maar dat verandert al
vrij snel in een beboste omgeving. Of zoals Charlie in een poëtische
bui opmerkte: “Sprookjesachtige bossen waar het zonlicht door de

21
Enduimet Charlie en Komolo
Enduimet zonsondergang
HotSprings
treinstation
bladeren heen glinstert.” Een mooi bos dus.
Na de beboste omgeving volgt er een gebied dat ook groen is,
maar meer weg heeft van regenwoud. Twee verschillende typen
bos op een relatief kleine oppervlakte, dat is best zeldzaam.
Je waant je hier weer in een compleet andere wereld dan in de
vorige zone. Als je je eenmaal een weg door het regenwoud hebt
gebaand, bereik je de laatste zone, net boven de boomgrens: een
rotsachtig gebied met de allermooiste uitzichten over de savanne.
Vanaf hier zie je Enduimet Conservancy liggen, Namanaga Border
Crossing – de grens tussen Kenia en Tanzania – is goed zichtbaar,
en Mount Meru. Als je geluk hebt is het écht een heldere dag en
kun je ook de Kili en Lake Natron zien liggen.
Er zijn twee routes naar de top van Mount Longido. Optie 1: je
gaat binnen één dag omhoog en omlaag, waar je in totaal zo’n
zes uur over doet wanneer je in een normaal tempo loopt/klimt.
Bij optie 2 klim je via de achterkant van de berg gedurende twee
dagen omhoog en omlaag. Op de eerste dag kampeer je ergens
halverwege de berg met fenomenale uitzichten waarna je op de
tweede dag de top bereikt, aan de andere kant van de berg weer
naar beneden afdaalt naar Longido Town.
Stop 3: Enduimet Conservancy
In het noordelijke puntje van Tanzania, net over de grens met
Kenia, vind je Enduimet Conservancy. Een gebied dat door maar
weinig reizigers bezocht wordt. De natuur in Enduimet is rauw,
met heel gevarieerde landschappen. Denk aan savanne, met een
paar kilometer verderop juist weer groene, vruchtbare gebieden.
Ook niet geheel onbelangrijk: de hoeveelheid wildlife. Denk aan
ontelbaar veel soorten impala’s, luipaarden, buffels, hyena’s,
en ga zo maar door. En omdat deze conservancy grenst aan het
wereldberoemde Amboseli National Park in Kenia, komen de
olifanten uit Amboseli hier ook regelmatig buurten.
Enduimet is een community conservancy, wat inhoudt dat het
gebied beheerd wordt door de gemeenschap. Het geld dat je
betaalt om deze conservancy in te komen, komt dus weer bij de
lokale gemeenschap terecht.
De Maasai die in Enduimet wonen, hebben – om hun vee van
water te kunnen voorzien – zo’n twintig enorm imposante
waterputtenaangelegd – lees: met de hand gegraven – die door
het gebied verspreid liggen. Breng ook een bezoek aan de Sinyamijnen.
Tussen de jaren ’40 en ’60 van de vorige eeuw werden deze
mijnen gebruikt om het mineraal sepioliet te winnen, dat vooral »

Mount Longido
gebruikt werd om tabakspijpen van te maken. De mijnen zijn al
jaren niet meer in gebruik, maar het is interessant om door het
gebied te dwalen en het gigantische meer te bekijken dat hier
ontstond als gevolg van de sepiolietindustrie. Veel wilde dieren
komen op het meer af om te drinken, dus als je geluk hebt, kom je
hier oog in oog te staan met een kudde olifanten.
Sluit de dag af in Sinya en slaap onder de sterren bij een gastvrije
Maasai-familie.
Stop 4: Simba Farm Lodge
Na Enduimet nog een hele dag op de motor (piki piki) te hebben
verkend is het heel goed overnachten op de Simba Farm van de
Nederlandse familie Bruinsma op de flanken van de Kilimanjaro.
Leuke wetenswaardigheid: Boer Wim die een aantal seizoenen
geleden meedeed aan Boer Zoekt Vrouw Internationaal maakt ook
deel uit van de familie Bruinsma. Simba Farm Lodge fungeerde als
decor voor Wims zoektocht naar de liefde.
Het gebied rondom de Kilimanjaro is heel vruchtbaar en er wordt
dan ook veel aan landbouw gedaan. Simba Farm produceert
hoofdzakelijk brouwgerst en tarwe, die door lokale bierbrouwerijen
in echt Kilimanjaro-bier worden omgetoverd.
De lodge bevindt zich pal naast de boerderij, en dus zit je met
je neus bovenop het reilen en zeilen van een echt Nederlands-
Tanzaniaanse boerenbedrijf. Als je ’s ochtends wakker wordt en in
de berglucht geniet van je verse kopje koffie, heb je ondertussen
uitzicht op de Kilimanjaro, Mount Meru en de Maasai-steppe, zo
ver je maar kunt kijken.
Veel reizigers die neerstrijken bij Simba Farm hebben net een paar
drukke dagen aan safarigeweld of een intensieve hiketocht achter
de rug, en komen voor de rust. Kun je een korte wandeling op de
flanken van de Kili aan, wandel dan bijvoorbeeld naar het Shira
Plateau. Zo krijg je wel de essentie van een Kili-hike mee, maar
hoef je niet helemaal naar de top.
Stop 5: Aan de voet van de Kili, zei je?
Er ligt maar één stad aan de voet van de hoogste alleenstaande
berg ter wereld en dat is Moshi. Moshi wordt – net als Arusha –
vaak gebruikt als doorreisplaats naar de beroemde, Tanzaniaanse
safariparken die deel uitmaken van het Northern Safari Circuit. Veel
mensen beginnen of eindigen hier met een safari, en pakken en
passant de Kilimanjaro mee. Maar ook als je niet van plan bent de
Kili te beklimmen, is het in Moshi, bekend om de koffieplantages,

23
Straatbeeld
Waterval
On the road???
Moshi streetfood
prima vertoeven. Het is vruchtbaar en groen, wat ook meteen
verklaart waarom deze regio redelijk dichtbevolkt is.
De Maji Moto (‘warm water’ in het Swahili) Hot Springs – ook wel
de Chemka Hot Springs – liggen op een halfuurtje rijden bij Moshi
vandaan in een mysterieus stukje oerwoud.
Tussen de koffieplantages ligt de Materuni-waterval. In Tanzania
zijn honderden schitterende watervallen te vinden, die eigenlijk
door maar weinig reizigers bezocht worden – en Materuni
is er daar zeker één van! Denk aan een magisch regenwoud,
waarbij je je soms over lastige paadjes een weg naar boven
moet banen. Eenmaal aangekomen tref je een waterval van zo’n
honderdvijftig meter hoog, waar het water van de Kilimanjaro
naar beneden klettert. In dit gebied maak je kennis met de lokale
Chagga-koffieboeren, die je van A tot Z uitleggen hoe zij hun
wereldberoemde koffiebonen verbouwen. Je krijgt hier alle ins
en outs van het productieproces mee. Moshi is de bakermat van
de Arabica-koffieboon. Eigenlijk is het dus bijna een vereiste
om op koffietour te gaan wanneer je een bezoek brengt aan dit
karakteristieke stadje.
De Chagga Caves is een imposant grottenstelsel vlakbij Moshi,
en werd vroeger door de Chagga-bevolkingsgroep gebruikt als
schuilplaats tegen aanvallen van de Maasai. Als het in deze regio
heel droog was, hadden de Maasai het zwaar; als oplossing trokken
ze dan de bergen in, richting de Chagga (die van landbouw leefden
en geen nomadenvolk waren), om water, voedsel en vee te stelen
— en soms werden de Chagga zelfs tot slaaf gemaakt door de
Maasai. Je kunt de Caves in met een gids die het hele grottenstelsel
uit zijn hoofd kent. ˙
Quickfacts
Al deze trips (en meer) kun je doen via Charlie’s Travels,
https://www.charlies-travels.com
Northern Tanzania vormt het derde chapter in de Africa Inside
Out odyssee. Alle bijbehorende filmpjes vind je op
https://www.charlies-travels.com/aio/northern-tanzania/

26
column
Willem Bakhuys Roozeboom
Onze man in Tsjaad – Willem Bakhuys Roozeboom – heeft zo’n acht jaar geleden zijn huis, baan en sociale leven ingeruild
voor een tent in de Afrikaanse bush, waar hij een safari kamp draaiende probeert te houden. Over de confrontaties met
wilde dieren, de staf en de gasten heeft hij een boek geschreven (zie: www.yourunyoudie.nl).
In OOG VOOR AFRIKA gaan de verhalen verder.
The Lone Ranger
Eind vorig jaar ben ik verhuisd van het veilige Botswana naar het ‘pittoreske’
Tsjaad, om ook daar weer een safarikamp te managen in de absolute middle
of nowhere; Camp Nomade in Zakouma National Park. Het ultieme wildlife
gebied voor safari veteranen die hier vergezeld worden door hun eigen,
ervaren privégids. Over het algemeen prettige professionals waarmee je
kunt lezen en schrijven. En af en toe glipt er een Lone Ranger als Doug
tussendoor.
De wereld van Doug
Doug draagt een nonchalant sjaaltje, een grote, witte cowboyhoed en zegt
de hele tijd je naam. ‘Hoe gaat het met je, Willem? Dat nemen ze je niet meer
af hoor, Willem. Zeg Willem, vertel eens even, how’s life in paradise?’
Doug aarzelt ook niet om regelmatig zijn eigen naam te noemen. ‘Goh Doug
jongen, dat heb je weer soepel geregeld. Ik zeg Doug, je moet echt meer gaan
drinken hoor, anders droog je uit … Moet je dus net Doug hebben.’
Mijn linker-directe reactie was pure irritatie, vooral door de combinatie met
zijn über-Amerikaanse gasten. Maar na twee keer diep in- en uitademen
was mijn bekrompen geest weer open. De baan die wij hier hebben is
natuurlijk één groot surrealistisch spel. Ofwel, tot tien tellen en meedoen,
want juist dit soort gasten maken ons kampleven zo anders dan normaal.
Mijn zelfopgelegde opdracht was nu om in iedere zin richting Doug diens
naam d’r in te fietsen. Gewoon om beter te begrijpen hoe Doug’s wereldje
werkt.
Regel 2 in het spel ‘De wereld van Doug’ is om Doug aan tafel soepele
voorzetjes te geven, in de hoop dat Doug ze voor de ogen van zijn publiek
met een lange aanloop en een licht dramatische, maar sierlijke, slow
motion-beweging in één keer triomfantelijk in de kruising kopt.
‘Heb je lekker geslapen, Doug?’
‘Like a security guard, Willem.’
‘Wil je een glas bij je bier, Doug?’
”Willem, niet voor mij hoor. Ik neem aan … nee Doug, je moet natuurlijk
zeggen, ik hoop dat het bier al in een glas zit. Maar toch bedankt Willem.’
Waarop Doug een flinke slok neemt en zijn bier toespreekt met de woorden
‘zoek maar een lekker plekkie uit, het kan wel eens druk worden daar
beneden.’
Zijn Amerikaanse gasten vinden het amaaazing. A match made in heaven.
Toeristen of reizigers?
Ik had overigens niet gedacht dat we ze hier zouden krijgen, maar de
onuitputtelijke bron van verbazing en vermaak heeft toch weer een groepje
naïeve Amerikanen uitgeperst en onze kant op gesnoten. Twee newly weds
en vier nearly deads met allemaal hetzelfde, gloednieuwe, strak-onderde-kin
vastgesnoerde hoedje, grote witte gympen en supersneldrogende,
afritsbare kaki safaribroeken. Begeleid door hopman Doug, hun privé gids,
wiens taak het is om ze als tourleader heelhuids naar het eind van hun
vakantie te babysitten.
En een supernanny heb je wel nodig wanneer je landen als Sudan,
Kameroen, Congo, Benin en Tsjaad wilt aftikken. Je kunt zeggen wat je
wilt, maar deze mensen uit het land van Trump praten, vragen, lopen en
zien er weliswaar uit als ras-Amerikanen, maar de stampvol gestempelde
binnenkant van hun paspoorten ontkracht alle vooroordelen. Zijn Doug zijn
‘oppaskinderen’ reizigers die niet weten waar ze naartoe gaan, of toeristen
die niet weten waar ze zijn geweest?
Net toen ik dacht dat wij met deze groep misschien wel eens dé
avontuurlijke uitzondering op de Amerikaanse toerist in ons kamp hadden
kwamen de twee bejaardste zusjes uit de groep met het verhaal dat ze die
ochtend vier kleine, grijze babyolifantjes zonder moeder hadden gezien,
compleet met een klein staartje en slagtandjes. Ze waren heel snel. Wat ze
wel gek vonden is dat ze nauwelijks (flap)oren hadden en eigenlijk ook nog
geen slurf.
Zonder ook maar een fractie sarcasme in zijn reactie of enige blik van
verbazing legde DougieDoug de golden girls uit dat zelfs in Tsjaad de
olifanten gewoon met slurf en oren geboren worden en dat het hier om
pumba’s (wrattenzwijntjes) ging. Dat is ook Doug.
Are you ready, Doug?
Niks geen safari veteranen dus. Het waren naïeve, maar overenthousiaste
first-timers van het zuiverste soort. Wat deden ze hier? In Kruger, de Mara
of Serengeti is het veel makkelijker om je neushoorn, olifant, leeuw, buffel
en luipaard af te vinken, maar deze Trumpetters waren niet op zoek naar de
Big 5. Dit waren landentikkers, een specifieke doelgroep waar DougieDoug
zijn uitlaatservice van gemaakt heeft. Amerikaanse pensionado’s die koste
wat ’t kost in zo veel mogelijk landen geweest willen zijn. Daarbij wordt niet
geschroomd om vele, kostbare tussenlandingen te maken voor een extra
paspoort stempeltje. Ze wisten wel waar ze heen gingen, maar realiseerden
zich niet waar ze waren geweest.
Na twee dagen moesten ze alweer door, op naar het volgende land.
‘Are you ready, Doug?’
‘Willem, I was born ready.’ Waarop hij als een ware John Wayne zijn hoed
aantikt, licht knikt en met gierende banden het kamp uit scheurt.
Hi ho, hop and away...
Je kunt willembakhuysroozeboom volgen op Instagram en Facebook.com/yourunyoudie

SPORTIEVE FIETSER
RONDE OM MT. KILIMANJARO
GETRAINDE FIETSER
ONTDEK DE PAREL VAN AFRIKA
TANZANIA CLASSIC EDITION
OKTOBER
UGANDA CHALLENGE EDITION
JUNI
6 DAGEN 400 KM 4.000 HM 6 DAGEN 600 KM 6.000 HM
Africa Classic is een unieke ervaring
Trek in 6 dagen door het prachtige
Tanzania of Oeganda
Mountainbike via indrukwekkende
en uitdagende routes
Ontdek de mooiste dirt tracks
door wildlife gebieden
Fiets door kleine dorpjes
en spectaculair landschap
Hard work, magic moments!
Maak contact met de
plaatselijke bevolking
Verblijf in comfortabele lodges en
kampeer in de wildernis
Haal minimaal € 5.000,- op voor
Amref Flying Doctors
Bezoek verscheidene Amref
Flying Doctors projecten
6 DAGEN MOUNTAINBIKEN VOOR EEN
GEZOND EN STERK AFRIKA!
AFRICACLASSIC.NL
HARD WORK, MAGIC MOMENTS

K enia
Kenia is het land van de trotse Maasai en
ongekende safarimogelijkheden,
van avontuur en luxe en van duurzaam
toerisme, met oog voor mens, dier en natuur.

African Touch
Leven met de Maasai
Manon van Oldenbarneveld en Sankale ole Ntutu ontmoetten elkaar in de Loita Hills, een
prachtig nog ongerept gebied in Kenia, op een uurtje rijden van de beroemde Masai Mara.
Ze werden verliefd en zijn sindsdien onafscheidelijk. OOG VOOR AFRIKA vroeg hen naar
het geheim van hun liefde.
Voordat ze Sankale ontmoette, reisde de Rotterdamse Manon
voor haar studie al een aantal jaren door Oost-Afrika. Ze maakte
de grootse natuur mee: van de grote migratie in de Serengeti
en de Masai Mara tot de chimpansees van Jane Goodall bij Lake
Tanganyika en de gorilla’s in Rwanda. Ze ontdekte ook ongerepte
gebieden, zoals Selous Game Reserve, de Usambara Mountains en
de magische eilanden in de Indische Oceaan. Ze besloot van haar
passie haar werk te maken en richtte acht jaar geleden African
Touch Travel Adventures op, een reisorganisatie gespecialiseerd in
Oost-Afrika.
Manon: ‘Tijdens het uitzetten van een meerdaagse fietstocht voor
een groep Nederlanders in de regio waar Sankale community chief
en gids is, werkten we een aantal weken intensief samen. Toen
ontdekte ik wat voor een bijzondere man het is. Deze gedachtes en
gevoelens waren wederzijds en sindsdien zijn we onafscheidelijk en
gaan werken en samen wonen bijzonder goed samen.’
Herkenning en verschillen
Sankale: ‘We delen dezelfde passie voor natuur en avontuur, het
ontdekken van nieuwe ongerepte bestemmingen. Manon is net als
ik heel ondernemend en we vullen elkaar qua energie en ideeën
perfect aan.’ Hij glimlacht. ‘Ik geloof dat de natuur ons samen heeft
gebracht. Niets gebeurt zonder doel.’
Manon: ‘In het begin floot Sankale me regelmatig terug als
ik me druk aan het maken was om in zijn ogen onbelangrijke
dingen. Zoals mijn werkvergunning die maar niet gereed was of
een loodgieter die niet snel genoeg door werkte. Geduld is niet
mijn sterkste kant. Maar van hem heb ik geleerd om dingen te
accepteren zoals ze komen.’
Sankale: ‘Je hoeft je in je leven nergens druk om te maken, niets is
nieuw.’
Manon: ‘Iets waarin ik altijd anders zal zijn dan Sankale is dat ik
zaken altijd goed wil voorbereiden en vooraf gepland wil hebben.
Sankale laat alles op zich af komen, zelfs voor een presentatie of
lezing voor een groot publiek bereidt hij zich nauwelijks voor.’
Sankale: ‘Respecteer jezelf, blijf jezelf en word de leider van je
eigen leven.’
Kenia en Nederland, verschillende werelden
Manon: ‘Het community leven van de Maasai en de Westerse
wereld zijn inderdaad totaal verschillend. De westerse wereld vind
je hier in de Keniaanse steden echter ook. Net als in het Westen is
er steeds meer een consumptiemaatschappij aan het ontstaan met
een overvloed aan winkels en fastfood ketens en zie je helaas veel
mensen en kinderen met overgewicht.
De sterke community banden verdwijnen, mensen worden
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: German Villafane en privébezit

competitiever en het is steeds meer ieder voor zich.’
Sankale: ‘Deze ontwikkelingen vind je gelukkig nauwelijks binnen
de Maasai cultuur. Bonding en sharing is iets wat diep verankerd
zit in onze cultuur. Rood is de belangrijkste kleur in onze kleding
en sieraden. De kleur betekent Unity en Equality en staat symbool
voor het rode bloed dat bij iedere levend wezen op aarde hetzelfde
is. Ook ademen we allemaal dezelfde zuurstof, niemand is
superieur. Binnen de Maasai cultuur is het een misdaad om iemand
wit of zwart te noemen, we zijn allemaal gelijk en hebben respect
voor elkaar.’
Manon: ‘Dat voel je direct als je hier aankomt, ik voel me dan ook
meer dan 100% welkom. Het allermooiste blijk van waardering dat
ik een aantal weken geleden ontving was dat de zus van Sankale
haar pasgeboren dochtertje naar mij heeft vernoemd. Ondanks
dat de werelden waarin wij ons in Kenia en Nederland bevinden,
lijnrecht tegenover elkaar staan, kan Sankale ook in Nederland
redelijk goed aarden. We hebben inmiddels een hoop gezamenlijke
vrienden die we graag bezoeken en daarnaast wordt hij door mijn
familie warm ontvangen.’
Sankale: ‘Mijn schoonmoeder bereidt altijd een extra groot stuk
geit voor mij en mijn schoonvader neemt ons regelmatig mee voor
een heerlijke Argentijnse biefstuk van de grill.’
Manon: ‘Sankale vraagt in een restaurant altijd heel beleefd aan
de ober om een beker bloed. Maar helaas staat dat drankje in
Nederland op geen enkele menukaart.’
Gast of toerist
Manon: ‘De afgelopen vijftien jaar heb ik veel gereisd in Tanzania
en Kenia en zowel de bekende safariparken, als de schitterende
ongerepte gebieden buiten de gebaande paden bezocht. Sankale
heeft jarenlange ervaring met het gidsen in Kenia, zowel binnen
als buiten de nationale parken. Ook begeleidde hij schrijvers
van de Lonely Planet en Rough Guide, documentairemakers van
National Geografic en bijvoorbeeld ook Richard Branson die in
de Masai Mara z’n eigen tentenkamp heeft. Drie jaar geleden,
toen onze paden elkaar kruisten, hebben we onze krachten,
expertise en ideeën gebundeld. Onze focus ligt op het organiseren
van bijzondere reizen, weg van de massa en het commerciële
toerisme.’
Sankale: ‘Mensen die bij ons een reis boeken, zijn een gast en geen
toerist.’
Manon: ‘Uiteraard slaan we de beroemde parken als de Masai
Mara en de Serengeti in onze reisprogramma’s niet over, maar
onze gasten verblijven in kleinschalige accommodaties, we mijden
de massale lodges. Naast game drives in safari jeeps, maken
onze gasten ook safari’s te voet, per boot of op de fiets. Zonder
ronkende automotor op de achtergrond ben je veel meer een met
de natuur en de dieren. Ook nemen we onze gasten mee naar de
Loita Hills, het Maasai gebied waar Sankale de community chief
is. Daar krijgen mensen een kijkje in het echte dagelijkse leven,
de tradities en gewoontes van deze eeuwenoude stam. Dit in
tegenstelling tot het bekijken van de veelal commerciële dansjes in
de toeristische Maasai dorpen aan de rand van de parken.’
Sankale: ‘In de Loita Hills hebben we tevens ons eigen eco-kamp »

‘Hopelijk krijgen oude inheemse culturen een stem en
gaan zij een groot voorbeeld en een inspirerende leermeester zijn
voor de rest van de wereld’
opgezet, geheel gebouwd in harmonie met de natuur. Het is
omringd door traditionele manyatta’s (kralen/hutten) en kuddes
koeien en geiten. Maar ook zebra’s, gnoes, impala’s en struisvogels
huppelen dagelijks voorbij. ’s Avonds bij het kampvuur, met een
mok traditioneel gebrouwen honingbier, hoor je de hyena’s huilen
en ’s nachts zijn ook de leeuwen actief. De mensen die bij ons
werken zijn allen Maasai stamleden uit de community. Activiteiten
die we in de Loita Hills aanbieden zijn ‘nature walks en animal
tracking’, een bezoek aan de natuurlijke warmwaterbron en ook
nemen we gasten mee naar onze buren voor het melken van de
geiten en koeien in de kraal. Daarnaast bieden we wandel- en
fietssafari’s aan en meerdaagse hikes, zoals wij dit noemen ‘back
to nature’ bush-expedities. Je trekt te voet enkele dagen door de
wildernis samen met jonge Maasai krijgers. De Maasai stamleden
leren je tijdens deze tocht hoe te overleven in de natuur. Je leert
vuur maken, pijl- en boogschieten, speerwerpen en alles over
eetbare en medicinale planten.’
Manon: ‘Naast de prachtige safari’s en bijzondere culturele
activiteiten is een verblijf aan de kust van Kenia ook adembenemend
mooi. We bieden een verblijf aan in kleinschalige boutique
hotels of in privé strandhuizen met schoonmaakhulp en kok.
Kortom Kenia biedt zoveel meer dan hobbelen in een jeep op zoek
naar de Big Five!’
Omdat Manon en Sankale in Kenia en Nederland twee kanten
van dezelfde medaille zien, vraag ik hen hoe zij kijken naar het
leven in harmonie met de natuur en de traditionele waardes van
de Maasai.
Sankale: ‘Als ik in Nederland ben voel ik me bijna verplicht om
onze oeroude wijsheden over de natuur en Moeder Aarde te delen
met mensen waarvan ik zie dat ze de connectie met de natuur
verloren zijn. Ik probeer hen ervan bewust te maken dat de mens
puur natuur is en dat een leven omringd door computers en andere
moderne technologie onze eigen natuur niet ten goede komt.
Veel mensen in het westen zijn totaal uit balans geraakt. Manon
vertelde me over stress en burn-out problemen. Ik wil hen heel
graag in verbinding brengen met zichzelf en hen de natuurlijke
balans laten terugvinden.’
Manon: ‘Gelukkig worden er in Nederland en de rest van de wereld
steeds meer initiatieven georganiseerd voor mensen die behoefte
hebben aan een evenwichtigere invulling van hun leven. Een
leven dat minder prestatie- en consumptiegericht is en minder
uitputtend voor de aarde, maar ook voor hen zelf. Zo waren we in
juni op een Masterclass ‘Wisdom Based Leaderschip’ georganiseerd
door de Down to Earth community. Ook heeft Sankale op verzoek
van het Nederlandse bedrijf Secrid en de Nyenrode Business
Universiteit een inspirerend verhaal verteld aan medewerkers en
studenten over community based leadership. Wij vinden dat we
alles zelf moeten kunnen, we zijn vergeten wat een voorrecht het
is op een ander te mogen leunen. Om elkaar te helpen en ieder zijn
eigen talenten te laten benutten.’
Sankale: ‘Leading betekent leiden en niet overrulen.’
Manon: ‘Zelf hebben we een stichting opgericht, de Back to Nature
Foundation, met als doel om de levensstijl van de Maasai, met
alle waardevolle wijsheden over hoe te leven in harmonie met de
natuur, te beschermen. We blijven positief, hopelijk keert het tij
en krijgen oude inheemse culturen een stem en gaan zij een groot
voorbeeld en een inspirerende leermeester zijn voor de rest van de
wereld.’ ˙

ONTDEK KENIA
MET AFRICAN TOUCH EN LOITA HILLS BASECAMP
Maak een onvergetelijke Afrika reis, buiten de gebaande paden, weg van de massa.
Wij nemen u mee op een avontuurlijke jeep-, boot-, wandel-, en/of fietssafari,
een bush-expeditie met de Maasai stam en laten u het ultieme vakantiegevoel
ervaren op de tropische witte stranden aan de Indische oceaan.
Uw Afrika droomreis
geheel op maat. Combinatie
rondreizen Kenia, Tanzania en
Oeganda ook mogelijk.
www.african-touch.nl
info@african-touch.nl
Volg ons op Facebook en Instagram:
#africantouchtraveladventure
#loitahillsbasecamp
www.loitahillsbasecamp.com
reservations@loitahillsbasecamp.com

Kazuri kralen
Is het fair?
From Kenia with love
Al in de vroege zestiger jaren van de vorige eeuw rees het vraagstuk of de wereldhandel wel
eerlijk was. Waar kwamen die koffiebonen vandaan? De suiker en bananen? En werden al
die goedkope geïmporteerde producten zoals manden, houtsnijwerk en sieraden wel onder
goede omstandigheden gemaakt? Bo Cornelissen ging op onderzoek in Kenia en bezocht
een aantal producenten van moois dat wij in Nederland kopen.
Ruim 60 jaar geleden kwam men er al achter dat er hier en
daar flink wat mis is met de arbeidsomstandigheden en lonen
van werkers en boeren in ontwikkelingslanden. De ‘fairtrade
movement’ (eerlijke handel beweging) werd geboren en stelde
criteria vast waaronder producten geproduceerd moeten
worden om een ‘fairtrade’ keurmerk te krijgen. Zo moet er
te allen tijde tenminste 10% boven de marktprijs worden
betaald, 60% vooruitbetaald worden aan kleinschalige boeren,
arbeidsomstandigheden veilig en schoon zijn, arbeiders het
recht hebben zich te verenigen en kinderarbeid uitgesloten
zijn. Nederland was hierin écht koploper en het kantoor van de
WFTO (World Fair Trade Organization) is nog altijd in Culemborg
gevestigd.
Fairtrade: het succesverhaal
Vrijwel direct na het ontstaan van de beweging ontstonden ook
de eerste wereldwinkels, winkels met koffie, thee en suiker maar
tegenwoordig vooral bekend om de cadeauartikelen. Draaiend op
vrijwilligers en voorheen nog gelimiteerd door keuze stonden de
winkels lange tijd bekend om hun boeddha’s, wierook en »
Tekst: Bo Cornelissen - oprichtster Producentenreizen Kenia Foto’s: Jonah van de Burgt - JoBu Production

IMG_3790
Dankzij het geld dat Nancy verdient bij Kazuri kan ze voor
haar kinderen zorgen
Houtsnijwerker uit Machakos
De sieraden van Bawa Hope
Imani Workshop, Eldoret. Bij Imani hebben ze 18 naaimachines waar de
producten mee worden gemaakt
De sieraden van Bawa Hope worden gemaakt in Kibera, de grootste
krottenwijk van het Afrikaanse continent

Een van de fairtrade vrouwengroepen, de Karunga Women Group uit
Elburgon, Nakuru, produceert uitwasbaar maandverband
Ocean Sole maakt kunst van aangespoelde teenslippers
Kisii steen komt uit de Kisii regio van Kenia; al ruim 25 jaar wordt dit
naar Nederland geïmporteerd
Fairtrade Original – het ‘huismerk’ van de wereldwinkels –
vierde dit jaar haar zestigste verjaardag
gelukspoppetjes. De keuze is inmiddels vergroot doordat er veel
meer projecten bij zijn gekomen en dus zijn de wereldwinkels een
aanrader geworden voor onder andere prachtige vazen, manden,
tassen, beelden en textiel. De producten hebben allemaal een
bijzonder verhaal en alle items zijn uniek omdat ze handgemaakt
zijn.
Later zijn ook de WAAR Winkels opgestaan met hun eerlijke,
duurzame en innovatieve assortiment, vooral in de grote(re) steden
en op de grote stations, verspreid over Nederland.
Ook de ‘fairtrade gemeentecampagne’ heeft ervoor gezorgd
dat meer overheidsinstanties, scholen, kerken en ondernemers
eerlijk(er) gingen inkopen en verkopen. Een wereldwijd initiatief
dat in 2000 startte in de UK en nu in 32 landen is opgepakt en
inmiddels heeft geresulteerd in meer dan 2200 ‘Fair Trade Towns’
wereldwijd. In Nederland zijn er 124 gemeenten actief bezig met
de campagne en daarvan hebben 81 gemeenten het predicaat
‘fairtrade gemeente’ in ontvangst mogen nemen.
Daarnaast zorgt de ‘fairtrade week’ (twee keer per jaar) ervoor dat
veel consumenten in juist die weken worden overgehaald om –
extra voordelig – eerlijk te winkelen. Dit alles heeft tot resultaat dat
er jaarlijks ruim 250 miljoen euro wordt uitgegeven aan fairtrade
artikelen, zo’n driekwart van de gezinnen fairtrade koopt en we
dagelijks twee miljoen kopjes eerlijke koffie drinken in Nederland.
Out of Africa
Ook in Afrika worden verschillende producten onder fairtrade
omstandigheden gemaakt, zo ook in Kenia. Het meest bekende
product dat Kenia eerlijk produceert is koffie, die onder andere
in Machakos groeit. Daarnaast zijn er in Naivasha grote
rozenkwekerijen die tonnen aan eerlijke rozen per dag exporteren.
Kazuri
Een van de meest kleurrijke handwerk projecten uit Kenia is
‘Kazuri’, met hun prachtige kralen. Gestart in 1975 in Karen,
een buitenwijk van hoofdstad Nairobi. In de afgelopen jaren
uitgegroeid tot een van de meest succesvolle fairtrade projecten
ooit met ruim 280 vrouwen die momenteel in dienst zijn. Alle
medewerksters hebben zorgverzekering, krijgen doorbetaald bij
ziekte en ontvangen een eerlijk loon, ook tijdens de opleidingsfase.
Nancy vertelt: ‘Ik werk heel hard, ik heb een lijst die ik moet volgen,
ik vind het leuk. Ik heb nu een ziektekostenverzekering. Met het
geld dat ik verdien kan ik voor mijn kinderen zorgen.’
Lyne: ‘Mijn kinderen gaan naar school, het werk heeft me enorm
geholpen. Ik rijg kralen tot armbanden en kettingen. Ik vind Kazuri
heel erg leuk.’

De producten van Kisumu Innovation Centre Kenya worden gemaakt
door middel van upcycling
Manden & houtsnijwerk zijn bekende fairtrade producten uit Afrika.
Dit is een mandenvlechtster uit Machakos
Een wenskaart gemaakt van upcycling
De producten van Kazuri worden inmiddels geëxporteerd naar
andere Afrikaanse landen, de VS, Canada, Europa, Australië, Japan
en China. Ook in Nederland heeft Kazuri sinds 2004 een importeur
en daardoor zijn de producten in verschillende wereldwinkels,
boetieks en unieke cadeauzaken te koop. Leuk detail is dat het
project is gevestigd op het voormalige landgoed van Karen Blixen,
bekend van de film Out of Africa, aan de voet van de Ngong Hills.
Zelfvertrouwen
Vaak zie je ook dat het hebben van een baan behalve een inkomen
ook zelfvertrouwen geeft en het gevoel nuttig te zijn. Bij Imani
Project in Eldoret werd dit heel duidelijk; hier worden vooral
vrouwen met HIV/AIDS aangenomen. Zij worden gestigmatiseerd
in de samenleving en de schaamte is groot. Werk, inkomen en
contact met andere vrouwen is dan een enorme steun.
Bawa Hope
In 2008 is Bawa Hope begonnen als een kleinschalig project in
de krottenwijken van Nairobi. Inmiddels doorgebroken op de
fairtrade markt door professionele designs en hulp van onder
andere het CBI, een initiatief van de Nederlandse overheid. De
afkorting staat voor Centrum tot Bevordering van de Import
uit ontwikkelingslanden. Hulp om écht door te breken en te
professionaliseren is van levensbelang voor dit soort initiatieven
die vaak met weinig tot geen startkapitaal starten. CBI zorgt voor
ondersteuning, advies én biedt mogelijkheden om deel te nemen
aan internationale beurzen. Op deze manier kunnen initiatieven als
Bawa Hope groeien. Anno 2019 werken er meer dan 100 mensen
aan de prachtige sieraden van het merk. Oprichtster Anne Nzilani:
‘We hebben gezien dat veel van onze arbeiders hun kinderen naar
Nairobi konden laten komen. Eerder woonden die op het platteland
bij hun grootouders.’
Door een ‘hashtag’ op Instagram van een vrijwilligster van de
wereldwinkels die op bezoek was in Kenia heeft Bawa Hope nu ook
in Nederland een importeur gevonden.
Upcycling
Een nieuwe trend binnen fairtrade zijn producten gemaakt door
‘upcycling’ ofwel het hergebruiken van afval. KICK (Kisumu
Innovation Centre Kenya) is hier een goed voorbeeld van; zij maken
wenskaarten waarbij het papier is gemaakt van waterhyacint – een
woekerplant in het Victoriameer – en de afbeeldingen gemaakt zijn
van metaal van spuitbussen. Ook Ocean Sole doet aan upcycling;
het bedrijf heeft meer dan 100 mensen aan de kust in dienst die
afval opruimen, de teenslippers komen naar Nairobi om er daar
kunstwerken van te maken. Het doel is zo de plastic soup te
verminderen. ˙
Quickfacts
Wereldwijd is de verkoop van fairtrade van een schamele 220
miljoen in het jaar 2000 uitgegroeid tot 8,5 miljard aan omzet.
Bijna 40 keer zoveel in nog geen 20 jaar tijd.
Wil jij meer achtergrondinformatie over fairtrade projecten in
Kenia? Bekijk het videokanaal van Producentenreizen Kenia op
YouTube.

Kuki Gallmann
Mama Afrika
Het is september 2006. Ik ga Kuki Gallmann ontmoeten. Mijn heldin en auteur van het boek
Ik droomde van Afrika. Ik droomde ook altijd van Afrika. Kuki wist dat op dat rauwe continent
haar toekomst zou liggen: ‘Eens ga ik naar Afrika, daar hoor ik thuis.’ Ik wilde er ook
thuis zijn. Ze verliest er haar hart, man en kind. Hete tranen huilde ik bij de beschrijving van
haar verdriet. Hoe wreed kon Afrika zijn?
Tekst: Marjolein Westerterp Met dank aan de twee televisieuitzendingen Felderhof in Kenia

Kuki Gallmann Mama Afrika Kuki Gallmann Mama
Afrika Kuki Gallman Mama Afrika Kuki Gallmann
Mama Afrika Kuki Gallman nMama Afrika Kuki
Paolo en Emanuele
Memorial Emanuele
Mijn openingszin bij de ontmoeting met Kuki Gallmann in 2006
is: ‘Ik heb zo moeten huilen om uw boek’. Ze kijkt me aan en
antwoordt alleen maar: ‘Ik moet nog altijd huilen om mijn boek.’
Het ijs is gebroken.
Dit verhaal is een eerbetoon aan de vrouw die zei: ‘Ik heb geleerd
om verlies te compenseren met een zinvol doel.’
Kuki Gallmann (1943) maakte deel uit van de beau monde in Italië
voordat ze zich in 1972 met haar man Paolo en zoon vestigt op een
veeboerderij in Laikipia in het noorden van Kenia. Als kind droomt
Kuki Gallmann al van een leven in Afrika. Van zonsondergangen van
goud, de brul van een leeuw in de duisternis. Haar droom komt uit,
maar brengt ook veel verdriet. Ze leert haar lot om te zetten in iets
positiefs. ‘Als je vasthoudt aan het oude kom je niet vooruit.’
Afrika – een nieuw begin
Ze is nog maar 19 jaar als ze in het huwelijksbootje stapt met de
Italiaanse macho Mario. Twee jaar later scheiden ze, hun zoontje
Emanuele is een jaar eerder geboren tijdens een zeldzame
sneeuwnacht in Venetië. In zijn ogen zag de jonge Kuki ‘een
wijsheid en een wonderlijke droefheid, alsof hij meer wist dan
zijn leeftijd toestond’. Na een auto-ongeluk waarbij de vrouw van
haar vriend Paolo omkomt en Kuki zwaargewond raakt, wordt ze
verliefd op de Italiaan die haar ondanks zijn eigen verdriet blijft
bezoeken en de ziekenzaal betovert met verhalen over het Afrika
waar hij vroeger heeft gewoond. ‘Om onze diepe wonden te laten
genezen hadden we allebei behoefte aan een ander bestaan dat
niet verduisterd werd door de schaduwen van het verleden.’
Het werd Afrika. Een wedergeboorte. Paolo en Kuki kopen Ol Ari
Nyiro, de plek van de donkere bronnen, ten noorden van Nairobi.
Een uitgestrekt en gevarieerd landschap met heuvels, ravijnen
en open vlaktes. Met runderen en schapen, maar ook met een
overvloed aan wilde dieren.
Het leven in Afrika is hard, zo hard dat Kuki en Paolo besluiten
samen geen kinderen te krijgen. Het loopt echter anders. Als Kuki
toch zwanger is, is Paolo door het dolle heen van blijdschap. Hij
wil een wieg laten maken in de vorm van een kano, gesneden uit
de stam van een mangoboom. Hij haalt de wieg op met de auto.
Op de terugweg, voorbij Hunter’s Lodge, draait een vrachtwagen
onverwacht de weg op. De wieg blijft ongedeerd, Paolo overleeft
de botsing niet.
Hij wordt begraven op Ol Ari Nyiro, waar hun thuis is. Hun dochter
wordt geboren. Een meisje, Sveva. Kuki voedt de twee kinderen
alleen op. Emanuele, die dan een puber is, mist zijn stiefvader
enorm. Hij stort zich op zijn hobby reptielen, waaronder een paar
gevaarlijke giftige slangen. In een moment van onvoorzichtigheid
wordt hij gebeten en overlijdt in zijn moeders armen, het is 1983,
drie jaar na de dood van Paolo. Ook hij wordt begraven op Ol Ari
Nyiro. De pofadder die zijn dood op zijn geweten heeft, gaat mee
de kist in. Alle andere slangen laat Kuki de dag na zijn begrafenis
vrij in het reservaat. ‘Het voelde als het einde van de wereld, maar
de wereld ging door.’ Bij de graven van haar man en zoon plant ze
twee acaciabomen, het logo van haar stichting. »

Kuki Gallmann Mama Afrika Kuki Gallmann Mama
Mama Afrika Kuki Gallmann Mama Afrika Ku
Afrika Kuki Gallmann Mama Afrika Kuki Gallmann
Memorial Paolo
Laikipia
Olifanten in Laikipia
Voorbij het verdriet
Kuki is gedurende haar jaren in Kenia in de ban geraakt van
natuurbeheer. Meer en meer raakt ze betrokken bij het lot van
olifanten en neushoorns die massaal worden afgeslacht, om hun
ivoor en om hun hoorns. Ze besluit tot het oprichten van een
stichting die bescherming moet bieden aan het cultuurgoed van
Kenia en aan de twee mannen in haar leven die zo ongelooflijk
veel van die natuur hielden. Het wordt de Gallmann Memorial
Foundation ter bevordering van de harmonieuze co-existentie van
mens en milieu, tevens een uitleg van haar verbondenheid met de
natuur en het wild van Afrika. Het enige echte kenmerk van ware
liefde is onsterfelijkheid, schreef haar man haar in een brief die ze
pas na zijn dood vond. Daarom móet ze haar verhaal vertellen.
Ol Ari Nyiro wordt een privé reservaat, Laikipia Nature
Conservancy. Inkomsten van de lodges en van de verkoop van
haar boeken worden gebruikt om zoveel mogelijk bescherming te
bieden aan de wilde dieren. Ze vindt in haar strijd een belangrijke
man aan haar zijde: prins Bernhard biedt als voorzitter van het
Wereld Natuur Fonds hulp en wordt een goede vriend, die zelfs
een eigen huisje op Ol Ari Nyiro had.
Een teken van boven
Wanneer prins Bernhards levenseinde nadert, brengt Gallmann
een laatste bezoek aan hem op Soestdijk en spreken de twee
over een mogelijk leven na de dood. Tijdens dat gesprek vertelt
Kuki over een merkwaardig voorval. In een hotel in Kenia is een
plaquette waarop vermeld staat hoe op een dag een waterbok

Afrika Kuki Gallmann Mama Afrika Kuki Gallmann
ki Gallmann Mama Afrika Kuki Gallman nMama
Mama Afrika Kuki Gallmann Mama Afrika Kuki
zomaar de lobby binnen kwam wandelen. In Afrika legt men een
dergelijk gedrag van een groot dier uit als een aankondiging van
het overlijden van een heel belangrijk persoon. Welnu, juist op die
dag en dat tijdstip overleed Koning George V van Engeland, en op
diezelfde tijd waren in dat hotel ook leden van de Britse koninklijke
familie aanwezig. Prins Bernhard hoort dit verhaal met grote
belangstelling aan, en hij zegt tenslotte tegen Kuki: ‘Als ik overlijd,
zal ik jou op eenzelfde wijze een teken geven.’ Een aantal dagen
later, 1 december 2004, zit ze met enkele gasten aan de dinertafel
in haar huis. Het is negen uur ‘s avonds en plotseling komt er een
grote vogel, een woodhoopoo, binnenvliegen die drie keer rond
de tafellamp cirkelt. Zoals zij zegt, een vogelsoort die normaal
alleen overdag vliegt. Ogenblikkelijk beseft ze dat prins Bernhard
overleden moet zijn en zij deelt dat aan haar gasten mee, die
uiteraard nogal vreemd opkijken. De volgende dag horen ze dat de
prins inderdaad de avond ervoor is overleden, om ongeveer zeven
uur ‘s avonds. In Kenia was het op dat moment twee uur later dan
in Nederland, dus het tijdstip van overlijden komt precies overeen
met het binnenvliegen van die grote vogel.
En nu?
Met de foundation, die Kuki samen runt met haar dochter Sveva en
diens partner Nigel, proberen ze het wild te beschermen, hebben
ze een anti-poaching brigade opgezet en proberen ze de lokale
communities zo veel mogelijk te betrekken en voordeel te laten
hebben van hun werk.
Het is niet genoeg. Op 23 april 2017 wordt haar huis op het
reservaat in brand gestoken – én Kuki wordt een dag later
neergeschoten in haar natuurreservaat door rebellerende milities
die het gebied willen innemen, ontbossen en gebruiken voor
landbouw. Ze overleeft de aanslag. Als ze na haar revalidatie
terugkeert, kan ze twee dingen doen: ofwel wraak nemen en de
schutters voor de rechtbank dagen, ofwel vrede stichten. Ze kiest
voor vrede en zet zich met nog meer energie in om mensen te
overtuigen de natuurlijke rijkdommen ecologisch te gebruiken
met een economische rendabiliteit, zodat een héle gemeenschap
daarvan kan leven. Bang om terug te keren naar Laikipia Nature
Conservancy was ze niet. ‘Mijn hart hoort hier. Ik ben altijd
gebleven.’ ˙
Quickfacts
Ik droomde van Afrika (25ste druk, 2017),
is nog altijd verkrijgbaar.
Er zijn inmiddels al meer dan 150.000
exemplaren van verkocht en er is een
film van gemaakt met Kim Basinger als
Kuki.
Volg de werkzaamheden van
The Gallmann Memorial Foundation
via https://gallmannkenya.org/
Overnachten kan in het
Mukatan Retreat.

Wildlife fotograaf David Yarrow
Defender en de bedreigde leeuwen in Afrika
Al meer dan twee decennia maakt de gelauwerde en internationaal vermaarde wildlife
fotograaf David Yarrow magistrale portretten van met uitsterven bedreigde dieren op onze
planeet. Voor de nieuwe Land Rover Defender en Stichting Tusk deed hij dat onlangs in
Kenia. OOG VOOR AFRIKA mag meekijken.
De Schotse fotograaf en Tusk-ambassadeur David Yarrow reisde
eerder dit jaar af naar Kenia. De opdracht: unieke wildlife foto’s
maken en zo namens Tusk aandacht vragen voor de afnemende
leeuwenpopulatie vanuit de nieuwe Land Rover Defender 4X4 die
later dit jaar zijn werelddebuut maakt, gehuld in unieke Tuskcamouflagekleuren.
Tusk bestempelt met dit initiatief 2019 als het Jaar van de Leeuw.
Plaats van actie is het Borana-reservaat in het Keniaanse Laikipia.
In de hoofdrol: Land Rover Defender
Yarrow maakte bij zijn fotoreportage gebruik van de New
Defender, die voor de gelegenheid van speciale camouflagekleuren
is voorzien. Daarmee konden de leeuwen makkelijker benaderd
worden.
David Yarrow over zijn bijzondere samenwerking met Land
Rover: ‘Natuurfotografie gaat over toegang – over jezelf in de
beste positie brengen – dus je hebt een voertuig nodig dat op
ontoegankelijke plaatsen kan komen. De Defender is synoniem
voor avontuur en natuurbehoud sinds de eerste Land Rover in 1948
op de markt kwam. Ik vond het daarom kloppen dat een van de
eerste officiële taken voor de New Defender is geweest om een
licht te werpen op de bedreigde positie van leeuwen in Afrika.’
Dat David Yarrow een bevlogen natuurbeschermer is blijkt wel uit
het feit dat hij in 2018 meer dan twee miljoen dollar van de verkoop
van zijn foto’s doneerde voor het goede doel.
Zijn foto’s gaan via veilinghuis Sotheby’s soms van de hand voor
honderdduizend dollar per stuk. Ook de royalties van zijn nieuwe
boek, dat in oktober verschijnt, zullen worden gedoneerd. »
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Courtesy David Yarrow Photography

2019 Jaar van de Leeuw
Tijdens de dagelijkse werkzaamheden door rangers van het
uitgestrekte Borana-reserve werd er onder andere een leeuw
verdoofd om een volgsysteem te vervangen.
In het gebied leven 47 leeuwen in zeven groepen, en volgens Tusk
is het essentieel om hen te monitoren en hun bewegingen vast
te leggen om human-wildlife conflicten te voorkomen en zo de
omliggende dorpen te beschermen.
Er leven in Afrika nog slechts 20.000 leeuwen in het wild, waarvan
75% sereius bedreigd is. In 1919, precies honderd jaar geleden,
waren dat er nog 200.000. Dat Tusk 2019 nu uitroept tot het Jaar
van de Leeuw is dus niet minder dan een noodkreet.
Beschermen van bedreigde diersoorten
Tusk helpt het Borana-reservaat dat zich bezighoudt met het
ondersteunen van maatschappelijke projecten, milieuonderwijs,
bescherming van de leefomgeving en het redden van bedreigde
diersoorten. Verder streeft Tusk naar een perfecte harmonie tussen
mens en dier. In het reservaat leven een aantal van de zeldzaamste
diersoorten ter wereld, zoals olifanten, zwarte neushoorns,
Afrikaanse wilde honden en Grévy-zebra’s. Die delen het reservaat
met leeuwen en andere grote roofdieren.
Oog in oog
De dierenportretten van David Yarrow zijn altijd te herkennen aan
hun uitgekiende standpunt. De dieren zijn letterlijk ‘in your face’,
de ontmoeting is dichtbij en oog in oog, door te fotograferen in
zwart-wit is de ultieme focus ook op het dier. ‘Een mooie vrouw
portretteer je ook niet met een 200 of 300 mm zoomlens’, zegt
Yarrow. ‘Bij een dier is dat niet anders. Robert Capa (een beroemd
oorlogsfotograaf, red.) zei het zo: “als een foto niet goed genoeg
is, komt het omdat je niet dichtbij genoeg stond.” Ik gebruik dus
alleen maar groothoeklenzen met een zelfontspanner en een
heel laag standpunt. De toeschouwer krijgt zo het gevoel dat
hij onderdeel uitmaakt van het tafereel, alsof hij het dier in een
oogopslag leert kennen. Door mijn manier van fotograferen ben ik
al talloze camera’s kwijtgeraakt. Ze werden meegesleept door een
leeuw of vertrapt door een olifant. Ik ben ambassadeur voor Nikon,
ze vervangen mijn camera’s gelukkig gratis.’
Amboseli in Kenia is zijn favoriete plek om olifanten te
fotograferen. Liefst met een lucht waarin wolken zich aftekenen als
achtergrond. ‘Veel expressiever dan een strakblauwe lucht.’ ˙
Quickfacts
Op 9 en 10 november komt David Yarrow naar Amsterdam
voor een grootschalige promotie van zijn nieuwe fotoboek:
Americas • Africa• Antartica • Arctic • Asia • Europe. David Yarrow
| hardcover, 368 pagina’s, met 150 foto’s | Rizzoli New York
ISBN 978-0-8478-6477-5
Tevens vindt van 9 november tot 8 december
een expositie plaats van het nieuwe werk
van Yarrow in Kunsthuis Amsterdam,
Amstelveenseweg 135,
www.kunsthuisamsterdam.nl
Tusk Trust: www.tusk.org

Zu id Afr ika
Laat je verrassen door het onverwachte.
Dat is het grote geheim van een vakantie in Zuid-Afrika.
Geen geheim is de bijna onaardse schoonheid,
de bloemenpracht in het voorjaar.
De kunst om te leven in het hier en in het nu.

‘Op de Aaldering Estate werken alle
mensen met liefde en passie voor de
gasten en voor de wijnen’

Aaldering Vineyards & Wines – Luxury Lodges
Overnachten in stijl op een
boutique wine estate
Overnachten bij Aaldering Vineyards & Wines – Luxury Lodges
betekent je onderdompelen in het ultieme Zuid-Afrika gevoel.
De drie lodges, gebouwd in Kaap-Hollandse stijl, liggen tussen
de wijnranken en kijken uit op de pittoreske Devon Valley. Ze
worden door steeds meer gasten gekozen als uitvalsbasis voor
een vakantie in de magistrale Kaapse wijnlanden. Terwijl je geniet
van alle luxe comfort van je suite (denk bijvoorbeeld aan een
pillow menu, met keuze uit zes verschillende hoofdkussens) en
de indrukwekkende infinity-pool, gebruikt in de wijnkelder aan je
voeten de wijnmaker zijn magie om van de druiven van de estate
de heerlijkste wijnen te maken. Bij aankomst liggen er drie flessen
voor je klaar in de wijnkoelkast.
Er wordt elke ochtend een afwisselend en uitgebreid full hot
breakfast geserveerd in de sfeervolle tasting room, waar je ook
gedurende de dag kunt genieten van een proeverij van acht
premium wijnen. Je bent immers op een wine estate ...
Je gastvrouw of -heer helpt je graag bij het regelen van excursies
en spabehandelingen.
Aaldering Luxury Lodges gooit hoge ogen, met een waardering
van 9,9 op booking.com en met 5 sterren (uitstekend) op
Tripadvisor.
Aaldering Luxury Lodges ligt op minder dan tien minuten rijden
van Stellenbosch centrum, een halfuur van de internationale
luchthaven van Kaapstad en beschikt uiteraard over goede WiFi.
Aaldering Vineyards & Wines – Luxury Lodges
Devon Valley Road, 7599 Stellenbosch, Zuid-Afrika
www.aaldering.co.za
Direct boeken via de website en via bookings@aaldering.co.za
(let op: met maar drie suites is de beschikbaarheid beperkt)

HET MOOISTE PLEKJE VAN
Zuid-Afrika
Centraal gelegen, tussen
Krugerpark en Blyde
River Canyon, vind je het
charmante dorp Hoedspruit.
Nog vrij van hordes toeristen
proef je hier de relaxte en
gastvrije sfeer die Zuid-
Afrika zo typeert.
Denk aan wildlife, fenomenale
natuur, een fantastische
keuken en vriendelijke
mensen. Zuid-Afrika heeft
ontzettend veel te bieden
voor iedereen op zoek naar
een onvergetelijke vakantie.
In het hart van Zuid-Afrika,
vind je het dorp Hoedspruit.
Dit gemoedelijke dorp kent
fantastische restaurants en
winkeltjes en is omgeven
door een aantal prachtige
wildreservaten. Gelegen
tussen Krugerpark en de
Panoramaroute is het dé
perfecte uitvalsbasis voor
wie het beste van Zuid-Afrika
wil ervaren, maar geen
dagen met de bus of auto
het land wil doorkruizen.
Vanuit Hoedspruit vlieg je
boven dien binnen een uur
rechtstreeks op Kaapstad.
Wil je verblijven in
Hoedspruit, kies kan voor één
van de prachtige huizen van
Homes of Africa. Deze recent
gebouwde vakantiehuizen
van Nederlandse eigenaren
zijn stuk voor stuk stijlvol
ingericht, beschikken elk
over een privé zwembad en
zijn van alle luxe voorzien.
De persoonlijke host op
locatie garandeert een
onbezorgde en gastvrije
beleving. Gelegen op
een privé wildreservaat,
verscholen in de Afrikaanse
bush en omgeven door
ongevaarlijke wilde dieren
zoals giraffen, zebra’s en
gnoes, zijn deze huizen dé
ideale uitvalsbasis voor een
vakantie in Zuid-Afrika.
Meer informatie?
www.homesofafrica.nl

35 Droomplekken
De mooiste lodges, hotels en B&B’s in Zuid-Afrika
‘Home is where the heart is’. OOG VOOR AFRIKA selecteerde uit de lodges, hotels en guesthouses waar wij
in de afgelopen jaren in Zuid-Afrika verbleven die plekken die ons hart raakten, waar we ons thuis voelden,
waar we een geluksmoment beleefden, bij binnenkomst ‘oh’ en ‘ah’ riepen van bewondering, en die we nooit
vergaten. Plekken waar we graag nog eens terugkeren of dat al deden. Plekken in alle prijsklassen, verspreid
over Zuid-Afrika. We zetten ze in dit bijzondere bewaarartikel voor je op een rij.
Villa Nyala Zandspruit
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

52
1
Aaldering Vineyards & Luxury Lodges –
Stellenbosch
Luxe logeren op een boutique wine farm,
dat is het concept van Aaldering Luxury
Lodges. De drie suites, elk voorzien van
een ruime woonkamer met open haard,
kitchenette, slaapkamer, badkamer en terras,
zijn gebouwd volgens de Kaap-Hollandse
architectuur. In de wijnkoelkast liggen als
verrassing drie Estate wijnen, om op je
terras of bij de open haard te genieten. De
witte lodge vormt een prachtig contrast
met de zwarte wijnkelder en tasting room.
En dat alles op een steenworp afstand van
Stellenbosch, de wijnhoofstad van Zuid-
Afrika. Een fantastische uitvalsbasis voor
een onbezorgde vakantie in de Kaapse
wijnlanden. www.aaldering.co.za
2
AfriCamps at Doolhof Wine Estate – Wellington
Gelegen in de prachtige vallei tussen de Groenberg Mountains
(what’s in a name) en de indukwekkende Bainskloof Pass. De
rode wijnen van het estate zijn fameus en natuurlijk te proeven
en te kopen. Alle tenten hebben een eigen hot tub, om met een
glas in de hand te genieten van de betoverende sterrenhemel
en het uitzicht. Voor kinderen is er op de estate (natuurlijk)
een doolhof, fietsliefhebbers kunnen zich uitleven op de
mountainbike trails, wandelaars doen de befaamde vineyard
hike. Buiten het terrein geniet je van de landschappelijke
schoonheid van de Wellington Wine Route. En … vergeet de
James Sedgwick Distillery niet, dé kans om fantastische whisky,
zoals Bains, te proeven. Of het Afrikaans Taalmonument op het
kopje boven Paarl. www.africamps.com
3
The Royal Hotel – Riebeek Kasteel
In de vredige Riebeek Valley ligt het oudste hotel van de Westkaap.
Het koloniaal ogende 5-sterren hotel met een heerlijke tuin, met
vijf royale King Suites, en een grote ‘stoep’ die uitkijkt op de
hoofdstraat van het dorp, is een aanrader voor wie zich wil laven
aan de rust en de omliggende prestigieuze wijnhuizen van het
Swartland wil bezoeken. Dineer minimaal één keer in dit hotel dat
vermaard is om z’n keuken en de gin-tonics.
www.royalinriebeek.com

Val du Charron – Wellington
In het hart van de Kaapse wijnlanden ligt dit fantastische wine &
olive estate met een historie (1699). De naam refereert aan de
oorspronkelijke naam van Wellington: vallei van de karrenmakers.
Torenhoge palmbomen omzomen de entree. De luxe vijfsterren
suites van het Coach House hebben zoals het betaamt een
eigen zwembad en terras met open haard. Een verblijf hier
is een oppepper voor alle zintuigen, voor vleesliefhebbers is
The Local Grill op het terrein een nirvana voor carnivoren. Het
pizza restaurant Piza e Vino is een hotspot voor een heerlijke
en betaalbare maaltijd met een fantastisch uitzicht op de
grillige Hawekwa bergketen. Destijds was Wellingon de laatste
pleisterplaats voor reizigers, pioniers en avonturiers die zich
voorbereidden op de reis naar het onbekende achterland. Nu
is het een pleisterplaats voor dorstige zielen die zich met liefde
laven aan de fantastische wijnen van wijnmaker Engelbrecht en de
ongelooflijke uitzichten. Wellington wat, zal je wellicht denken?
Geloof ons; er is meer dan genoeg te doen: er is The Breytenbach
Centre, een cultureel centrum met een Poet’s Garden,
www.wellington.co.za. Er zijn natuurlijke meertjes in de
Limietberg Reserve om te zwemmen in de vrije natuur, in Ceres
is er een meer dan avontuurlijke zipline over de Bainskloof. In het
Bontebok Ridge Reserve kun je kennismaken met de Kwagga, die
ooit uitgestorven was, maar nu niet meer. En wat te denken van de
Giraffe House, waar je Gerry the Giraffe kunt ontmoeten,
www.giraffehouse.co.za.
Kortom, Val du Charron is nog altijd een pleisterplaats met grootse
allure. www.vdcwines.com
4
5
Thali Thali – Langebaan
Een klein game reserve met die typische
relaxte Westkust atmosfeer. Waar je kunt
ontspannen in de bush pub, genieten van
allerlei activiteiten, de rock pool die je
moet delen met een paar eenden en van de
landelijke cottages of tenten. Just be there.
Omdat je toch in de buurt bent, vergeet niet
een bezoek te brengen aan het West Coast
National Park, met de fameuze Langebaan
Laguna. www.thalithali.co.za

Glen Avon Lodge – Kaapstad
6
De uitbundige
rozentuin rond
deze prachtige
5-sterren
lodge doet me
automatisch
denken aan
het lied ‘I never
promised you a rose garden’ van Lynn Anderson (en krijg
dat nu nog maar eens uit je hoofd…). Glen Avon is een
luxe oase van rust in de Constantia Valley in Kaapstad.
Zodra de poort zich achter je gesloten heeft, wil je niet
anders dan hier blijven, luieren rond het zwembad,
genieten van een aperitief met de andere gasten, van het
uitstekende diner dat dagelijks geserveerd wordt en van je
comfortabele kamer. De lodge is de perfecte uitvalsbasis
voor het verkennen van Constantia met de uitmuntende
en historische wijnboerderijen en Kirstenbosch Gardens.
Of voor een heerlijke dag op een van de naburige
golfcourses. De rit naar Kaapstad centrum kan met het
huidige verkeer een uitdaging zijn. www.glenavon.co.za
7
Chartfield Guesthouse – Kalk Bay
De trappen die je moet afdalen (en later beklimmen) naar Main
Road zijn een mooie gelegenheid om je spijzen te verteren die
je tot je hebt genomen in het fameuze Harbour House en het
Cape to Cuba Cafe. Kalk Bay is een heerlijke plek om een nacht
te blijven. Om galeries te bekijken, te winkelen in de vintage
winkeltjes, om vandaaruit naar Cape Point te gaan en naar de
pinguïns bij Boulders (Simon’s Town). Chartfield is een mooi
huis, met fijne kamers, een fantastisch ontbijt, vriendelijke
service en een grappig zwembad. Geen pretenties, gewoon fijn.
www.chartfield.co.za
8
Hotel Verde – Kaapstad
Het groenste hotel van Afrika ligt op loopafstand van de
internationale luchthaven van Kaapstad. Hotel Verde is
een voorbeeld hoe je werkelijk ‘groen’ kunt zijn, zonder in
te leveren op comfort. De kamers zijn goed ontworpen,
zeer rustig met heerlijke bedden en beddengoed en een
zeer vriendelijke en gastvrije service. Buiten is rond het
eco-zwembad een mini-natuurgebied gecreëerd, waar
je kikkers hoort kwaken en krekels fluisteren. Om een
funky look te creëren zijn kunststudenten betrokken
uit de townships rond Kaapstad. Een hotel waar je op
ontdekkingstocht wilt en dat geen moment verveelt,
alleen maar inspireert. www.hotelverde.co.za

9
55
Le Franschhoek Hotel & Spa –
Franschhoek
De kamers in 5-sterren hotel Le
Franschhoek zijn ingericht in een lichte,
landelijke stijl, het terras heeft een
wereldse allure en het diner dat bij mooi
weer ook geserveerd wordt in glazen
kassen in de tuin is een onvergetelijke
culinaire ervaring. Natuurlijk begeleid
met de beste wijnen uit dit bijzondere
wijngebied. Het hotel heeft twee jaar
geleden een fikse upgrade gekregen. Het
welkom is met een glas vonkelwyn, daarna
hoeft de gast alleen nog maar te genieten.
In stijl. Van het zwembad, de onberispelijke
service, de fantastische maaltijden in
sterrenrestaurant Sauvage, een pizza of
kaasplateau in tuinrestaurant Le Verger en
… van de uil die je ’s nachts hoort roepen,
zijn kreet wordt meegedragen met de bries
die de gordijnen in je Vineyard Suite laat
ruisen. www.lefranschhoek.co.za

56
10
Spookfontein – Hemel-en-Aarde Vallei
Tussen hemel en aarde, net buiten Hermanus
ligt de gelijknamige vallei. Hier vind je
befaamde en onbekendere wijnhuizen
die allemaal hun deuren openen voor de
levensgenieters op zoek naar een heerlijke
maaltijd gecombineerd met sublieme
wijnen. Spookfontein is een naam die aan je
verhemelte blijft plakken. En terecht. Met een
fantastisch uitzicht op de vallei is Spookfontein
(geopend sinds 2013) een interessante mix
van oud en nieuw. De wijnkelder en het
restaurant puur modern, de cottages vintage
chic. Het restaurant met zijn golvende lijnen
lijkt de wijnliefhebber te willen omhelzen. De
gerechten hebben een fusion twist en zijn om
maar even in de omgeving te blijven: hemels.
Het vlaggenschip op wijngebied is, hoe kan het
bijna anders in de vallei waar de Pinot Noir in
Zuid-Afrika geboren werd, de frisse, complexe
Pinot Noir. Normaal lever je geen commentaar
op de toiletten, maar de toiletten van
Spookfontein zijn de moeite van een bezoekje
waard, de mooiste van Zuid-Afrika? Om je
beleving van de vallei compleet te maken
blijf je een nachtje slapen in een van de twee
cottages, tussen de wijnranken. Op het terras
ervaar je de magie van hemel en aarde.
www.spookfontein.co.za

11
Aquila Private Game Reserve –
Touwsrivier
In dit natuurpark waarin inmiddels 120
mensen uit de omliggende communities
een baan hebben gevonden, ontmoeten
we de oorspronkelijke bewoners van
Afrika, waaronder de Big Five: buffel,
neushoorn, leeuw, luipaard en de
olifant. Natuurlijk zien we ook zebra’s,
giraffen, nijlpaarden en bijvoorbeeld
wildebeesten. De vijf vrijstaande
premier luxury chalets hebben een
eigen openhaard en een zeer bijzondere
badkamer. Back to nature charme.
Aquila is de safaribestemming die vanaf
Kaapstad goed bereikbaar is. Ook voor
dagbezoekers. www.aquilasafari.com
WhaleRock Luxury Lodge & Villa –
Hermanus
Er was al de mooie WhaleRock Lodge,
op een steenworp afstand van de nieuwe
haven waar de boten vertrekken voor
de walvistours en de fameuze whaletrail
waar je vanaf land in het seizoen de
walvissen kunt zien. De lodge doet een
beetje aan als een Engels landhuis, met
een heerlijk grote tuin, een gezellige
zitkamer waar je ’s avonds nog even een
drankje drinkt. Met gastvrouw Melanie
die gastvrijheid met hoofdletters op haar
voorhoofd heeft staan. Het zwembad
is verleidelijk lekker en de ligstoelen en
hangmatten in de schaduw van de grote
bomen zijn de ideale plekken om even
weg te dromen. Sinds december 2017
is daar een luxueuze villa bijgekomen
voorzien van alle moderne luxe, met
eigen zeer stylish zwembad. Perfect om
te huren als je met je familie of een groep
vrienden op reis bent door Zuid-Afrika.
www.whalerock.co.za
12

58
39 Steyn Street – Barrydale (Route 62)
Dit kan niet waar zijn. Een fantastische
cottage, met terras waar een prachtige
blauwe regen schaduw en een
bedwelmende geur biedt. Een moderne
zithoek met open haard, perfecte
keuken, eettafel, ruime badkamer en een
mezzanine met een tweepersoonsbed.
Dit is alles wat je wenst en meer. De
eigenaressen Teri en Ren geven je,
samen met hun kwispelende hond, het
thuisgevoel. Op loopafstand van het
centrum van kunstenaarsdorp Barrydale.
Als ik een boek zou schrijven zou ik het hier
doen. Via airbnb.com of
+21 (0)82-556-1163.
13
14
Red Rooster – Barrydale (Route 62)
Een fantastisch eigen huisje, in een
overweldigende organische tuin waar je,
als je het vriendelijk vraagt zelfs wat verse
kruiden en groentes kunt plukken. Alles
is aanwezig, van de compleet ingerichte
keuken tot en met de open haard. Struin
door de tuin en vergeet niet een lange blik
te werpen op het atelier van eigenaresse
en kunstenares Joan.
Via booking.com en airbnb.com
15
De Kloof Luxury Estate – Swellendam
(Garden Route)
In het pittoreske en lieflijke stadje Swellendam
in de prachtige Overberg regio ligt deze
romantische hide-away. Het gebouw dateert
uit 1801 en is inmiddels veranderd in een lodge
waar koloniale historie, moderne luxe en
contemporaine cuisine elkaar ontmoeten. Voor
een bijzondere aanbieding, kijk op pagina 112.
www.dekloof.co.za

16
Buffelsdrift Game Lodge –
Oudtshoorn (Garden Route)
Net buiten de struisvogelhoofdstad Oudtshoorn
ligt het comfortabele Buffelsdrift waar je
overnacht in luxe safaritenten met een
buitendouche. Je uitzicht is een groot meer
waarin nijlpaarden leven. Het landschap is dat
van de Kleine Karoo. Gasten kunnen hier vissen,
paardrijden, een gamedrive maken of de olifanten
voeren en schrobben, of een wandeling met de
drie grijze reuzen maken. Elke ochtend is er ook
de gelegenheid een van de meerkatten kolonies
te bezoeken en te zien hoe de familie ontwaakt
en zich koestert in de zon. Buffelsdrift heeft
inmiddels ook drie leeuwen die komen van een
farm in de Westkaap, waar hun omstandigheden
niet heel best waren. In Buffelsdrift hebben ze
een warm welkom gekregen. In een afgesloten
enclosure wacht een aantal cheeta’s voor ze
vrijgelaten worden in het grotere reservaat. Door
middel van de halsband die ze dragen kunnen
ze door de trackers straks makkelijker gevonden
worden. Voor de donkere uren is er de stargazing
experience. Buffelsdrift is met al deze activiteiten
een ‘must do’ in de Karoo.
www.buffelsdrift.com

60
17
Lilypond Country Lodge – Nature’s
Valley (Garden Route)
Voorbij Plettenberg The Crags vind je
afslag R102 naar Nature’s Valley, een
prachtig en ongerept gebied. Voor je
de vallei inrijdt vind je Lilypond Country
Lodge. Een moderne lodge met een
‘zen-twist’ en een fantastisch inhouse
restaurant. Bij de open haard neem je
de dag door. Aan het zwembad kom je
tot rust. Tot werkelijke rust. Lilypond is
een genot voor alle zintuigen, en een
feest voor het oog. De ruime, modern
ingerichte kamers met bijzondere kunst
hebben een eigen terras en kijken uit
op – hoe toevallig – de enorme vijver
vol lelies waaraan de lodge haar naam
dankt. www.lilypond.co.za
Armadillo Studios – Knysna
(Garden Route)
In de rustige en handig voor een bezoek
aan The Heads gelegen wijk Hunters Home
vonden wij deze heel fijne self catering
studio’s. De tropische tuin met zwembad
nodigt uit voor lekker relaxen met een
boek, je hebt een privé terras met braai
en een heerlijk rustige, ruime studio.
Knysna is een paar jaar geleden getroffen
door verwoestende branden. Het goede
nieuws: daar zie je bijna niets meer van.
Ga naar The Heads en het East Head Café
en geniet van het weergaloze uitzicht,
maak een tour naar het heropende
Featherbed Nature Reserve en ontdek de
gezellige Waterfront met het hippe Bazala
restaurant.
armadillostudios.co.za/
18

Buffelsdam Country House – Plettenberg The Crags (Garden Route)
Dit ruim opgezette landhuis met comfortabele kamers ligt in Plettenberg The Crags,
in het hart van de nieuwe wijnroute. Ja, wijnroute. Inmiddels zijn in dit prachtige
gebied, tussen Plettenberg Bay en Tsitsikamma, verschillende wijnhuizen verrezen,
zoals Lodestone, en Kay+Monty. Je bezoekt ze – als je dat wilt – met paard en
wagen. In stijl dus. Je kunt via Hog Hollow Horse Trails ook ‘gewoon’ paardrijden
door de landelijke omgeving. We zeiden het al eerder, met alle mogelijkheden,
van golfen tot walvis kijken, kun je in Plettenberg en omgeving een heerlijke week
vakantie doorbrengen.
www.buffelsdam.co.za 19
20
AfriCamps at Ingwe – Plettenberg The Crags (Garden
Route)
Zes luxe tenten staan er in het camp van het nature
reserve, drie ervan met een eigen hot tub op het terras.
Het uitzicht is een prachtige vallei met inheems (fyn)bos.
Op het terrein doe je in ieder geval de Couch Potato Trail,
een relatief gemakkelijke en goed aangegeven route
die vanaf de tenten door het bos en de boomgaarden
leidt. Met Hog Hollow Horse Trails kun je paardrijtochten
maken. Je wordt te paard opgehaald. Natuurlijk ga je
naar Nature’s Valley, naar Plettenberg zelf met Robberg
nature reserve, Monkeyland, Birds of Eden en Jukani,
Plettenberg Bay Game Reserve, kanoën of suppen op de
Keurboom rivier. En ga minimaal een keer eten bij Enrico
Ristorante. www.africamps.com
Teniqua Treetops – tussen Sedgefield en Knysna
(Garden Route)
Eco-chic verblijven in tenten boven de boomtoppen, in je eigen
self catering treehouse, van alle gemakken voorzien. ’s Ochtends
wakker worden van de geluiden van de vogels, het ruisen van de
wind door het bladerdek van de meer dan duizend jaar oude bomen.
Je kop koffie op je eigen deck.
Je wandelt, geniet van de endemische bossen, neemt een duik in
het cola-kleurige water van de rivier en houdt je ogen wijd open
op zoek naar de fameuze Knysna loerie. Mocht je hem niet vinden,
waag dan nog een kans in het fantastische birds of Eden in het
nabijgelegen Plettenberg The Crags.
www.teniquatreetops.co.za
21

62
22
Algeria Cottages – Cederberg Wilderness
Area
Gloednieuwe selfcatering huisjes, met een
fabuleus uitzicht. Een terras met braai,
twee slaapkamers, een modern ingerichte
woonkamer en keuken. Dwaal minimaal
een dag door de fraaie Cederberg, ga wijn
proeven bij Sanddrif, bekijk de imposante
Stadsaal en hike naar het Maltese Cross.
https://www.capenature.co.za/reserves/
cederberg-wilderness-area/
23
Dundi Lodge – Augrabies
Op slechts een paar kilometer afstand van de Augrabies
Falls in de Noordkaap ligt deze fijne lodge met een
heerlijke keuken. Bezoek de Falls en het bijbehorende
national park bij voorkeur in de (na)middag. Het levert je
de mooiste foto’s op. En daarna geniet je op je privéterras
aan het zwembad van je welverdiende sundowner.
https://dundilodge.co.za/

24
Tutwa Desert Lodge – Augrabies
Verscholen in de Noordkaap, tussen
de koppies van de Green Kalahari
en de oevers van de Oranjerivier,
op een steenworp afstand van de
grensovergang Onseepkans ligt een
droomlodge. Ik postte op Facebook:
wie wil er hier naast me komen zitten.
M’n postbox stroomde vol. Dit is een
magische plek, waar je geweldige
game drives kunt maken met de
bevlogen ranger Norman, waar je
kunt varen op de Oranjerivier, waar je
kennismaakt met de aardse kracht van
een woestijngebied. Pure magie. Een
plek die ik iedereen gun.
https://tutwalodge.co.za
25
Perlman House – Sutherland
Soms kom je in een huis en heb
je het idee dat alles klopt, dat je
verwachtingen zelfs overtroffen
worden. Dat gebeurde bij het
historische Perlman House in
Sutherland, een slaperig plaatsje in de
Noordkaap, bekend om de grootste
telescoop (SALT) van het zuidelijk
halfrond. Naast de sterrenwacht zijn
de kerk en het planetarium de grootste
trekpleisters. Nee, de grootste
trekpleister is dit verschrikkelijk leuke
huis, met eigen tuin, complete keuken,
twee slaapkamers en een woonkamer
met open haard. Alles vintage
ingericht. Perlman House is te boeken
via booking.com en airbnb.
www.discoversutherland.co.za

Three Trees - Spioenkop
Een fantastische eco-lodge, gecertificeerd
door Fair Trade Travel. Geniet van de riante
bibliotheek met natuurlijk alle informatie
over de slag die er bij Spioenkop tussen
de Boeren en Britten is geleverd. Eigenaar
en gastheer Simon Blackburn heeft zich
uitputtend verdiept in de roemruchte
geschiedenis en neemt je als een
geboren acteur aan de hand door de
gewelddadige historie. Simon is ook een
fervent wandelaar en het andere favoriete
uitstapje is een game walk door het
Spioenkop Game Reserve waar hij zowaar
neushoorns weet te spotten. Voor de
sundowner lopen we naar een uitzichtpunt
waar we in serene stilte de wind over ons
gezicht voelen blazen terwijl we nippen
van de gin & tonic. Het leven is heel goed
in deze fantastische lodge.
www.threetreehill.co.za
26
Isandlwana Lodge – Isandlwana Battlefield
27
Een robuuste lodge op de iNyoni Rock, met een onweerstaanbaar
uitzicht op de battlefields, de slagvelden waar de eerste slag (1879) werd
geleverd van de zes maanden durende Anglo Zulu War en waar de Britse
soldaten de grootste nederlaag ooit in de Britse koloniale geschiedenis
leden. Gepassioneerde gidsen nemen je mee langs de witte graven, het
gedenkteken, ze wijzen naar de heuvel van waar de Zulu’s ten aanval
trokken. In het hotel kun je na de rondleiding op een maquette de hele
slag nog eens nalopen. www.isandlwana.co.za.
Op www.battlefieldsroute.co.za vind je alle slagvelden.
Berghouse & Cottages – Bergville (Drakensbergen)
Ze noemen het zelf het kleine paradijs in de bergen. En dat
is niets te veel gezegd. De cottages zijn goed verzorgd en in
principe self catering, maar wie weet heb je geluk en besluit
het echtpaar Piccione je uit te nodigen in de man cave. Zorg
dat je minimaal een keer thuis bent om de zonsondergang
achter het Amphitheatre te vieren. Een andere optie: met
een helikopter naar een verlaten bergtop en daar een
glas vonkelwijn tot je nemen. Of een paardrijtocht? In een
heteluchtballon boven de wolken en de bergen,
www.drakensbergballooning.com? Een hike,
mountainbiken, vissen, een duik in de rockpool? Geniet van
de knisperende berglucht en de onvergetelijke natuurlijke
schoonheid. Dat is de Drakensberg Experience.
www.berghouse.co.za
28

65
Imvubu Lodge –
Karongwe Game Reserve
Karongwe Game Reserve in de
provincie Limpopo is een (nog)
redelijk onbekend Big Five Game
Reserve. In deze hof van Eden,
rijk aan dieren en van een tijdloze
schoonheid, staat de hypermoderne
Imvubu lodge. Jouw kans om met
je familie of een groep vrienden
een onvergetelijke Afrika belevenis
te hebben. In je eigen huis, met
je eigen kok en je eigen ranger.
Imvubu Lodge is te huur via
https://www.bms-travellers.nl/nl/
imvubu-private-lodge.
29
30
Wild Olive Tree Camp – Kruger National
Park
Grenzend aan de toegang tot het Manyeleti
(de plaats van veel sterren) Game Reserve
en Kruger Orpen Gate ligt het Wild Olive
Tree Camp. Twaalf tenten met ensuite
badkamers, een zwembad, een spa, een
boma en restaurant. Het kamp is een
succesverhaal. Het verhaal van de Mnisi, de
oorspronkelijke bewoners van dit gebied, en
de Welverdiend Community. Met helpende
handen van een paar investeerders is het de
community gelukt om dit camp te bouwen en
er inkomsten uit te genereren die ten goede
komen aan de gemeenschap, maar ook aan
het wildlife- en natuurbeheer en het bewaren
van de cultuur van de Mnisi. Trots voor wat
bereikt is, is daarmee gepast.
http://wildolivetreecamp.co.za/

31
Unembeza - Hoedspruit
Unembeza betekent bewustzijn. Het is
de best denkbare naam voor de lodge die
al drie jaar in vol bedrijf is. Een open villa
met een prachtig terras, grenzend aan een
tropische tuin met een enorm zwembad,
een uitkijktoren die een ongelooflijk uitzicht
biedt op het Kruger Lowveld en de uitlopers
van de Drakensbergen in de verte. Om
de tuin liggen de tien ruime, modern en
minimalistisch ingerichte suites, deluxe
rooms en cottages. Op de achtergrond
twee private villa’s, bij uitstek geschikt
voor familie- of vriendenvakanties. Op het
houten dek het terras, restaurant en een
boma; een plek rond een knisperend vuur
waar gasten de verhalen van de dag kunnen
delen, of simpelweg in de vlammen staren.
www.unembeza.com
Villa Nyala Zandspruit Bush & Aero
Estate – Hoedspruit
Villa Nyala is een schitterend gelegen
vakantiehuis, geschikt voor maximaal
acht personen op het wildreservaat
Zandspruit Estate. De villa heeft
een stijvolle inrichting en is van alle
gemakken voorzien. Villa Nyala beschikt
over een verwarmd zwembad en heeft
een prachtige boma (vuurplaats) om
‘s avonds te kunnen genieten van de
Zuid-Afrikaanse sterrenhemel en
dierengeluiden. De 3 slaapkamers en
2 badkamers zijn prachtig ingericht.
Daarnaast is er nog een loft waar 2 extra
personen kunnen slapen. Omdat de
villa in een privé natuurreservaat ligt,
kun je onverwachte gasten op bezoek
krijgen, zols nyala’s, giraffen, zebra’s
en de nieuwsgierige wrattenzwijnen.
Het Krugerpark en Blyde River Canyon
(Panoramaroute) zijn daarnaast op slechts
40 minuten bereikbaar! Een ideaal adres
voor wie in eigen luxe vakantie wil vieren.
https://homesofafrica.com
32

67
33
Punda Maria Restcamp –
Kruger National Park
In het uiterste noorden van Kruger ligt
dit rustige restcamp. De kamers zijn
eenvoudig, de tenten bieden meer luxe.
Maar alles gaat hier toch vooral om de
gamedrives die je maakt. De zeer groene
omgeving wordt vaak beschreven als de
botanische tuin van Kruger. Je vindt hier
veel nyala, de ‘big tuskers’ aka olifanten,
grote kuddes buffels en talloze vogels.
www.sanparks.org/parks/kruger/
camps/punda/
Pafuri – Kruger NP
Baobab Hill Bush House aan de Luvuvhu
rivier was ooit het huis van de ranger in het
noorden van Kruger. De mooiste plekken
om samen met je gids te bezoeken zijn
het Fever Tree Forest, Crooks’ Corner, het
drielandenpunt waar Zuid-Afrika, Zimbabwe
en Mozambique samenkomen en de plek
waar de Luvuhvu en de Limpopo een
worden. Honderd jaar geleden was dit een
bijna onbereikbare plek, een ‘einde van de
wereld’. En dus een ideale uitvalsbasis voor
schelmen (crooks), zoals smokkelaars en
stropers die liever niet in aanraking kwamen
met de lokale autoriteiten. Hier in dit
niemandsland konden ze makkelijk de grens
oversteken als de rode aarde hen te heet
onder de voeten werd.
Pafuri is een van die plekken in Kruger waar
de zwarte bevolking, de Makuleke, in 1969
gedwongen werden te vertrekken. Na een
succesvolle landclaim door de community
kregen zij het gebied tussen de Luvuvhu en
de Limpopo weer in bezit. Ze besloten het
onder beheer van SANParks te laten. Return
Africa beheert er nu het luxe Pafuri tented
camp en ‘ons’ heerlijke Baobab huis,
www.returnafrica.com.
34

Jaci’s Lodges – Madikwe Game Reserve
Safari is het Swahili woord voor ontdekkingsreis. Die reis
begon voor Jan en Jaci van Heeteren in Madikwe, een
malariavrij Game Reserve op de grens van Zuid-Afrika en
Botswana, in de North West Province. Een Game Reserve
dat tot de top tien van de wereld moet horen als je ziet
welke dieren je er kunt ontmoeten: zwarte en witte
neushoorn, leeuwen, luipaarden en cheeta’s, de fameuze
wilde honden, gevlekte en bruine hyena’s, buffels,
olifanten, giraffen, zebra’s, nijlpaarden, diverse antilopen
waaronder springbokken, rode hartebeest, eland en
gemsbokken. Al deze dieren, en 340 verschillende
soorten vogels.
Het verhaal van Jan en Jaci gaat terug naar hun
ontmoeting tijdens een vakantie in Mozambique. Beiden
waren succesvolle ondernemers en ze besloten hun
krachten te bundelen met de opening van Jaci’s Safari
Lodge, in 2000, gevolgd door de Tree Lodge drie jaar
later. Jaci houdt van kleur en van ‘net even wat anders’,
zonder ultieme luxe en liefde voor de omringende natuur
uit het oog te verliezen. Deze luxe explosie van kleuren
kwam samen in Jaci’s Lodges, in de bush van Madikwe.
Ze startten met een vakantiehuis voor hun familie
in de bush en voeren nu een collectie van bijzondere
bestemmingen.
De nieuwste toevoeging zijn de twee Starbed Suites,
ruime kamers met een eigen plunge pool, maar met
op het dak een romantisch bed, om te slapen onder de
sterren. Inderdaad bij Jaci’s is alles net anders en met een
knipoog naar de werkelijkheid.
En dan zijn er, niet onbelangrijk bij een safari lodge
de game drives. Wat maakt Madikwe zo speciaal?
Het licht? Het soms bijna apocalyptische landschap?
De ongelooflijke sightings die we dankzij onze
onvermoeibare gids voorgeschoteld krijgen? Hij brengt
ons neushoorns, een groep leeuwen met de meest
vertederende welpjes, zet de vaart erin, want er is een
groep wild dogs gesignaleerd en haast zich de volgende
dag naar een luipaard in de boom.
Wil je met de meest indrukwekkende foto’s thuiskomen?
Boek dan een Photographic Safari Experience en/of zet
je camera klaar in de ondergrondse Terrapin Hide en kijk
welke dieren er naar de waterplaats komen. Jaci’s is voor
elke gast safari par excellence!
35
Jan en Jaci zijn ook de eigenaren van Cheetah Plains
en Jaci’s Sabi House in Sabi Sands en van het iconische
Grand Daddy Hotel in het hart van Kaapstad.
www.jacislodges.co.za

Al sinds 1979 dé Afrika specialist
Het organiseren van reizen naar Afrika doen wij al 40 jaar
met veel passie en motivatie. Afrika is een prachtig continent,
dat voor iedere bezoeker tot nieuwe ontdekkingen leidt.
Al onze bestemmingen bezoeken wij regelmatig. Op deze
manier is onze kennis van de bestemmingen, accommodaties
en mogelijkheden ter plaatse altijd up-to-date.
Tanzania
Kenia
Madagaskar
Oeganda
Rwanda
Zimbabwe
Namibië
Botswana
Zambia
Mozambique
Seychellen
Mauritius
Zuid-Afrika

SAFARI IN
AFRIKA?
Op jambo.nl en in onze brochure
vindt u ruim 100 uitgekiende reizen
of bel met onze Afrika specialisten op
020-2012740 voor een reis op maat.
De mogelijkheden zijn eindeloos, privé
reizen geheel conform uw wensen!

Hart voor de neushoorn
Mark Vermeulen (30) en Marloes Hazelhoff (28) werden tijdens hun reizen
door Zuid-Afrika gegrepen door de strijd om het voortbestaan van de neushoorn.
Wegkijken was geen optie meer. Ze zetten het project Help The Rhino op,
maakten een website en adopteerden het Zuid-Afrikaanse Project Rhino
van twee Zuid-Afrikaanse natuurbeheerders Grant Fowlds en Kingsley Holgate,
die onvermoeibaar door de wereld trekken met hun strijd tegen stroperij en het behoud
van met uitsterven bedreigde dieren, de neushoorn in het bijzonder.
Dit jaar gaan Mark en Marloes in Zuid-Afrika zes weken werken voor Project Rhino.
Tekst: Marjolein Westerterp en Marloes Hazelhoff Foto neushoorn groot: Gerhard van der Westhuizen Foto’s neushoorns klein: Peter Boshuijzen

74
In dit geval is een korte inleiding gepast. Peter Boshuijzen en ik
leerden Grant Fowlds kennen als onvermoeibare voorvechter
van het voortbestaan van de neushoorn. We logeerden bij hem in
zijn huis tussen de bananenplantages, going banana’s werd daar
een vaste uitdrukking. Eind juli kreeg ik een mail van hem: OOG
VOOR AFRIKA vir renosters (neushoorns). Plus een verzoek om
‘oog’ te hebben voor ‘A Crazy Young Dutch Crew trying to help
Africa’s Iconic Species’. Het was de aanleiding voor het contact met
Mark en Marloes. En mijn aanbod hun project Help The Rhino en
daarmee Project Rhino onder de aandacht in Nederland en België
te brengen.
Gegrepen door Zuid-Afrika
Mijn vraag aan Marloes naar hun begeestering voor Zuid-Afrika en
natuurbeheer mondde uit in een ode aan beiden.
‘Zuid-Afrika, het land van natuurparken, de Tafelberg, Nelson
Mandela maar ook de apartheid. Onze eerste keer in Zuid-Afrika
reden we de Garden Route. Daar werden wij gegrepen door hoe
divers en uitgestrekt dit land is. We hebben hele stukken afgelegd
waarin we niets anders zagen dan de adembenemende natuur.
Maar we hebben ook door townships en grote steden gereden. Het
is moeilijk de uitgestrektheid van onze ervaringen samen te vatten.
Zuid-Afrika is opmerkelijk en heeft ons veel lessen geleerd die ons
blijven vormgeven, ons helpen groeien. Het liefst omschrijven wij
Zuid-Afrika aan de hand van een aantal woorden.’
“Ubuntu; ik ben omdat wij zijn’’
‘Zuid-Afrika is een land van verbondenheid. Het gevoel van
gemeenschap en maatschappelijke afhankelijkheid is in het hele
land voelbaar. Ubuntu vertelt ons dat mijn welzijn afhangt van dat
van jou en dat wij daarmee verbonden zijn. In de townships kregen
wij hier het meeste oog voor. Waar de een suiker had, bezat een
ander thee, door wat te ruilen heb je allebei suiker en thee. De
waardering van een samenleving in Zuid-Afrika is groot, het vormt
je tot wie je bent en biedt kansen voor jou als individu.’
“Amayeza; de kunst van genezing’’
‘Amayeza, het woord dat een ex-gevangene van Robbeneiland
tegen ons uitsprak. Hij vertelde over de vreselijkheden die
gebeurden in de tijd van de apartheid. Maar meer vertelde hij
over hoe zij zelf het heft in eigen handen konden nemen om
dingen dragelijker te maken. Zij zorgden zelf voor amayeza, de
geneeskunde. Door in de toiletvertrekken van de gevangenis met
kleine groepjes optredens te bedenken om die vervolgens voor alle
celgenoten op te voeren als vorm van vermaak, maar belangrijker
als vorm om door te zetten met elkaar. Apartheid was en bestaat
nog steeds in Zuid-Afrika. Luisterend naar de verschillende verhalen
van mensen die wij tijdens onze reizen hebben leren kennen, leerde
Zuid-Afrika ons wat doorzettingsvermogen is, en dat het een van
de belangrijkste kwaliteiten is die men kan hebben.’
“Sawubona; Hi (vreemdeling)’’
‘Zuid-Afrika leerde ons een open geest te hebben, altijd! Van het
voedsel dat we aten (rupsen) tot aan de mensen die we leerden
kennen. We hebben geleerd dat als wij met een open geest dingen
ervaren, wij er meer van leren en mensen ook meer voor ons open
staan. Zuid-Afrika is een open boek, maar om dit te ervaren moet
je zelf ook een open boek zijn. Daarom het woord Sawubona, dat
je kunt gebruiken om iemand te groeten. Tijdens onze eerste reis
naar Zuid-Afrika vonden wij het lastig dat veel lokale mensen wat
naar beneden keken, je niet echt aankijken. Maar als je openstaat
voor de gebruiken van de Zuid-Afrikaanse cultuur, word je meteen
geaccepteerd. Wij begonnen met sawubona te zeggen en werden
betoverd door de grote glimlach, de positiviteit en het gesprek dat
het los maakte. Ongeacht het verschil van huidskleur, verschil in
cultuur. Het is ook niet voor niets de regenboognatie, eenheid in
verscheidenheid.’

75
‘Zuid-Afrika is een
open boek, maar om dit
te ervaren moet je zelf
ook een open boek zijn’
Begeesterd door natuurbeheer
‘Veel dieren sterven uit door de verspreiding van de beschaving in
hun leefomgeving, in een mate dat deze dieren niet langer kunnen
overleven. In andere gevallen worden dieren bejaagd voor hun
hoorn of hun huid tot het punt van uitsterven. Deze dieren hebben
hulp nodig om te overleven. We kunnen blijven zeggen dat we niets
kunnen doen. Maar er zijn enkelen die wèl wat doen, en er zijn
velen die daarbij kunnen helpen vanaf afstand of in kleinere mate.
Hier zijn wij ook door getriggerd, wij wilden meer doen dan we
deden. We zagen hoe anderen zich inzetten voor het redden van
de neushoorn. Neushoornstroperij is een ingewikkeld probleem,
waar geen kant-en-klare oplossing voor is die alle facetten die
het omvat aanpakt. Wij vinden het mooi dat ondanks dat de strijd
moeilijk is en soms zelfs zinloos lijkt als je de stroperijcijfers bekijkt,
er mensen zijn die hun hele leven ervoor geven. Wij wilden daarom
ook geven, alle tijd die wij vrij kunnen maken om hetzelfde te doen.
Velen zeggen tegen ons dat wij het verschil niet kunnen maken
aangezien de stroperijcijfers zo hoog blijven. Maar als er geen
conservation work was, hoe hoog zouden de stroperijcijfers dan
zijn? Conservation work heeft ervoor gezorgd dat de neushoorns
er nu nog zijn, en wij dragen dolgraag bij om te zorgen dat de
neushoorn blijft bestaan.’
World Youth Wildlife Summit 2019
‘Op onze website staat de spreuk van Nelson Mandela “education
is the most powerful weapon which you can use to change the
world”. Wij geloven dat de kinderen van nu de toekomst hebben.
Als jongere ben je volop in ontwikkeling waarbij je bezig bent
een mening en normen en waarden te vormen die voor jou van
belang zijn. De jeugdtop, die nu voor de derde keer gehouden
wordt, is een educatieve bijeenkomst van 150 jonge, tussen 15 en
18 jaar, Afrikaanse voorlopers op het gebied van natuurbehoud.
Het doel is ervoor te zorgen dat deze nieuwe generatie leiders in
natuurbeheer worden uitgerust, betrokken en opgeleid om de
verlammende realiteit van neushoornstroperij en alle vormen van
natuurcriminaliteit onder ogen te zien en oplossingen om deze te
bestrijden te bedenken. De laatste World Youth Wildlife Summit
was in 2014. Dit jaar, in september 2019, zal de World Youth Wildlife
top zich richten op de neushoorn als een iconische soort. Maar ook
breder op andere Afrikaanse dieren die met uitsterven worden
bedreigd, zoals de olifant, het schubdier (pangolin) en de leeuw.
Het mooie van de World Youth Summit is dat het een wereldwijde
oproep is tegen natuurcriminaliteit en niet alleen Afrikaanse
jongeren betrekt. Wij willen met onze donatieactie via Help The
Rhino in ieder geval genoeg ophalen voor het Ubhejane Kids Camp,
om met 30 jongeren op een 3-daags kamp te gaan waarbij ze de
neushoorn in het wild gaan zien, en verschillende lessen krijgen in
conservation work, natuur en natuurcriminaliteit. Veel van deze
jongeren die mee gaan met het Ubhejane Kids Camp wonen dicht
naast natuurreservaten, maar hebben nog nooit een olifant of
neushoorn gezien. Het zijn juist deze kinderen die je moet leren
over de iconische neushoorn. De rest van de opgehaalde donaties
steken wij in Project Rhino die het gebruikt voor de World Youth
Wildlife Summit, ZAP wing, K9 poaching unit en andere projecten.
Hierover is meer terug te lezen op onze website.
Wij zijn erg gedreven en steken veel tijd en energie in dit project,
we hopen daarmee ook een inspiratie te zijn voor anderen. Er
bestaat namelijk geen grotere gift dan je tijd en energie ergens in
te steken zonder iets terug te verwachten.’ ˙
Quickfacts
De website van Mark en Marloes is www.helptherhino.nu.
Met een donatie draag je bij aan het terugdringen van de
stroperij van neushoorns, de World Youth Wildlife Summit 2019,
het Ubhejane Kids Camp en andere projecten van Project Rhino,
https://www.projectrhinokzn.org/

76
column
Mariëtte de Haan
Mariëtte de Haan is de bevlogen eigenaresse van de Amsterdamse galerie From Africa with Love. In elke editie van
OOG VOOR AFRIKA stelt zij bijzondere Zuid-Afrikaanse designers en hun ontwerpen aan ons voor. Hebberig geworden?
Ga dan naar www.fromafricawithlove.nl.
Welkom Today. Over toeval en de kracht van verbinding
Toeval of niet, soms zijn dingen echt
‘meant to be’. Zelden bekroop me
sterker dit gevoel dan toen ik het
verhaal hoorde over Welkom Today.
1990. Het verhaal begint in 1990 als
fotograaf Ad van Denderen (NL,1943),
samen met journaliste Margalith
Kleijwegt (NL, 1951) afreist naar
Welkom, een afgelegen mijnstadje in
het huidige Vrijstaat in Zuid-Afrika. De
stad is groot geworden na de vondst
van goud. Het is net na de vrijlating
van Nelson Mandela en vlak voor het
afschaffen van apartheid. Welkom is Ad van Denderen
het bolwerk van de extreemrechtse
Afrikaner Weerstands Beweging en het toneel van oplopende
spanningen tussen de verschillende bevolkingsgroepen. De
witte bevolking woont in de stad en de zwarte bevolking in de
nabijgelegen township Thabong. Veel mannen uit Thabong werken
onder barre omstandigheden in de mijnen en veel vrouwen
als huishoudelijke hulp in de stad. Van Denderen en Kleijwegt
willen het complexe leven in deze gepolariseerde samenleving
vastleggen. De bezoeken resulteren in een fototentoonstelling in
Amsterdam en Londen en het indringende fotoboek Welkom in
Suid-Afrika (1991).
2015. Vijfentwintig jaar na zijn eerste bezoek aan Welkom ontvangt
Ad van Denderen op een dag een email van een hem onbekende
jongeman, Lebohang Tlali (ZA, 1978). ‘Uw boek over Welkom, het
goudmijnstadje waar ik opgroeide, veranderde mijn leven’. En:
‘Voor mij documenteert uw boek niet alleen een wezenlijk moment
in de geschiedenis van Zuid-Afrika, maar zegt het juist ook iets over
het heden. Ik zou uw foto’s daarom graag terug willen brengen.’
Margalith-Kleijwegt
Lebohang-Tlali
In 1990 is Tlali 12 jaar en zich volstrekt niet bewust van het
fotografieproject dat op dat moment in Welkom in de maak
is. Met zijn email is de cirkel rond. Ze besluiten samen te gaan
werken en gedrieën brengen ze tussen 2016 en 2018 een aantal
bezoeken aan Welkom en Thabong om opnieuw verslag te doen
van de situatie in het mijnstadje. Ze bezoeken de geportretteerde
families, nieuwsgierig naar hoe de kinderen en kleinkinderen naar
hun toekomst in het nieuwe Zuid-Afrika kijken. Ze organiseren
workshops fotografie voor drie middelbare scholen. De leerlingen
krijgen de opdracht hun eigen leven te fotograferen. Het valt
daarbij op hoe weinig de jonge born-free generatie over het
verleden en apartheid weet en hoe graag ze vooruit wil kijken. De
foto’s van toen en nu laten hen op een andere manier nadenken
over zichzelf en hun geschiedenis. De workshops, zeggen ze,
hebben hun horizon verbreed.
Wat gebeurde er in de tussentijd?
1997. Lebohang Tlali, opgegroeid in de township Thabong, vertrekt

77
2018 Matshindiso Mohapi (foto Lebohang Tlali). Matshindiso, roepnaam Tshidi,
leerling van Teto High School wil na haar eindexamen niets liever dan rechten studeren
in Oxford om advocaat te worden. In het voorjaar in 2018 is ze op weg naar haar oma
door een onbekende man aangevallen en ernstig mishandeld. Het maakt haar bang
dat de dader nog steeds vrij rondloopt. Gelukkig gaat het naar omstandigheden nu
redelijk met haar, ook op school, en ze is vastbesloten haar droom waar te maken.
2018 Lerato Motsatse (foto Lebohang Tlali). Lerato Motsatse
(17) komt iedere dag met de bus helemaal uit Odendaalsrus, een
dorpje 25 kilometer van Welkom. Zijn ouders stuurden hem hier
zelfs speciaal naartoe omdat ze ervan uitgingen dat de kwaliteit
van de school beter is als er witte leraren werken.
naar Kaapstad met een beurs voor de Michaelis School of Art om
fotografie te gaan studeren. Daar vindt hij in de bibliotheek het
boek Welkom in Suid-Afrika van Ad van Denderen. Het prikkelt zijn
nieuwsgierigheid. ‘Wie is er in godsnaam nieuwsgierig genoeg om
zich in deze afgelegen plek te verdiepen en er een fotografieproject
over te maken?’ Bovendien toonden de foto’s hem een beeld
‘over de schutting’, van het witte deel van Welkom dat hij als kind
niet gekend had. Het duurt nog tot 2015 tot hij voldoende moed
verzamelt om contact op te nemen met de fotograaf van het
fotoboek dat zo’n diepe indruk op hem heeft gemaakt.
2019. Het resultaat van hun samenwerking is nu te zien op
de tentoonstelling Welkom Today in het Stedelijk waarin
uiteenlopende perspectieven, generaties en geschiedenissen
worden samengebracht. Oude en nieuwe foto’s van Ad van
Denderen, Lebohang Tlali en leerlingen van de drie scholen tot
familiealbums, krantenarchieven en interviews door Margalith
Kleijwegt.
1990 Schooljongens op de fiets passeren werksters, Mooi West, Welkom centrum
(foto Ad van Denderen)
Meer nieuws
In september 2019 brengt een aantal leerlingen uit Welkom een
bezoek aan Amsterdam, onder begeleiding van de fotografen.
Zie voor meer data en info www.paradox.nl en
fromafricawithlove.nl/facebook.
Bronnen:
Het boek Welkom Today, A. van
Denderen, L.Tlali, M.Kleijwegt;
Volkskrant dd 13-5-2017 en 16-
5-2019; De Groene dd 8-5-2019,
Paradox.nl, Stedelijk.nl; De
boekpresentatie Welkom Today
werd gehouden op 10 juli jl in het
Zuid-Afrika Huis.
Welkom Today, nog t/m 13
oktober 2019, Stedelijk Museum
Amsterdam. www.stedelijk.nl
2018 Zaterdagmiddag in Central Park, Welkom
(foto Ad van Denderen)

More Sweetly Play the Dance met danseres Dada Masilo
William Kentridge
Zuid-Afrika in beweging
In 2015 was De Zuid-Afrikaanse multimedia kunstenaar William Kentridge in Nederland.
Voor zijn expositie in Eye Filmmuseum in Amsterdam had hij More Sweetly Play the Dance,
een indrukwekkend 45 meter lang fries van bewegende beelden ontworpen. In 2019 is hij
terug met 10 Drawings for Projection. Een kijkje in de wereld van William Kentridge waar de
sporen van het verleden in het heden zichtbaar blijven.
‘Geprojecteerde tekeningen’ noemt Kentridge zijn 10 Drawings
for Projection, tekeningen in beweging, meer dan films. Zijn
bijzondere animatietechniek waarbij hij steeds weer delen van zijn
houtskooltekeningen weggumt en overtekent, zorgt ervoor dat
sporen van het verleden in het heden zichtbaar blijven. Herinneren –
en vergeten, zien – en uitgummen.
Dodendans of wederopstanding?
More Sweetly Play the Dance trekt sinds 2015 de wereld rond en
heeft nu een vaste plek in het Zeitz MOCAA in Kaapstad. Overal,
langs alle muren waar hij te beleven was, oogstte de processie
veel succes. Met zijn rondwervelende dansers, brassband musici,
demonstranten en dragers van vaandels en transparante sculpturen
in een surrealistisch landschap van houtskooltekeningen doet
de installatie denken aan een hedendaagse versie van een danse
macabre, een dodendans. Ook roept de stoet van mensen, waarvan
velen bijna bezwijken onder het gewicht van hun bagage, beelden
op van vluchtelingen die huis en haard hebben verlaten en gedreven
door de loop van de geschiedenis op weg zijn naar een onzekere
toekomst. ‘Ik weet niet wat het is: een triomf der doden, een
dodendans of een wederopstanding’, antwoordde Kentridge in 2015
desgevraagd in het televisieprogramma Kunstuur van de NPO. »
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Courtesy Studio William Kentridge, Eye Filmmuseum Amsterdam en Peter Boshuijzen

Tapestry: Nose with Strawberries
10 Drawings for Projection - Tide Table

10 Drawings for Projection Eye filmmuseum Amsterdam 2019-©studiohanswilschut
Politieke kunst
10 Drawings for Projection (gemaakt tussen 1989 en 2011) was
dit jaar voor het eerst in z’n geheel in Nederland te zien. De serie
korte films belicht de recente Zuid-Afrikaanse geschiedenis;
uitgangspunt zijn de houtskooltekeningen die Kentridge
overtekent, weer weggomt en daarmee in beweging zet. Ze
refereren aan historische gebeurtenissen als het bloedbad in
Sharpeville, de vrijlating van Nelson Mandela en de afschaffing
van apartheid. De serie markeerde Kentridge’s doorbraak in
de internationale kunstwereld als geëngageerd kunstenaar die
begaan is met de ontwikkelingen in zijn geboorteland. ‘Ik heb
nooit illustraties van apartheid willen maken, maar de tekeningen
en films worden wel gevoed en komen voort uit de geschonden
samenleving die er het gevolg van is. Ik ben geïnteresseerd in een
politieke kunst, de kunst van het ambigue, van tegenspraak, onaffe
gebaren en een onzekere afloop.’
Minder goede ideeën
In zijn geboortestad Johannesburg waar hij ook zijn atelier heeft,
heeft Kentridge het Centre for the Less Good Idea opgericht: ‘In de
jaren van de apartheid werd kunst als een belangrijk wapen in de
strijd gezien. Nu besteedt de overheid er nauwelijks nog aandacht
aan. In het Centre for the Less Good Idea kunnen kunstenaars
hun eigen weg gaan, hoeven ze zich niet te laten leiden door
een uitkomst die al bij voorbaat vaststaat.’ William groeide op
als kind van twee anti-apartheid advocaten. Hij studeerde in
eerste instantie politicologie en koloniale geschiedenis, maar
vertrok daarna naar Parijs voor een mime- en theateropleiding,
om uiteindelijk als kunstenaar te worden opgeleid aan de
Johannesburg Art Foundation. ‘Johannesburg, you love it or you
hate it. Al mijn kunst wordt in Johannesburg gemaakt en wordt
mede bepaald door de geluiden en ritmes van de omgeving. Het
werk van mijn ouders is uiteraard van invloed geweest. Ik was me
al van jongs af aan bewust van het onnatuurlijke van het Zuid-
Afrikaanse leven. Voor mij was het noodzakelijk om een manier te
vinden om de wereld te begrijpen. En dan niet zoals mijn ouders
dat deden met rationele argumenten, maar met houtskool, geluid,
film en muziek. Tekenen is voor mij een vorm van denken. Ik geloof
sterk dat we niet alleen worden gevormd door wat we meemaken,
maar ook door de boeken die we lezen, de films die we zien en de
muziek die we luisteren. Toen ik net begon als kunstenaar vond ik
dat kunst een van de wapens van politieke verandering moest zijn,
maar dat belerende bleek een doodlopend pad. Ik kwam erachter
dat ik vooral mezelf moest blijven verwonderen en met een beetje
geluk zou dat dan ook voor anderen gelden.’
Wandkleden
In Eye Filmmuseum waren ook acht grote wandtapijten te zien
die Kentridge liet vervaardigen in een lokale weverij, Stephens
Tapestry Studio, in Johannesburg. Hij ziet ze als ‘bevroren
projecties, draagbare muurschilderingen die je kunt oprollen en
naar je volgende paleis kunt dragen’.
De meters grote kleden sluiten aan bij de rest van zijn oeuvre:
tegen een achtergrond van landkaarten staan donkere silhouetten
van dragers (vluchtelingen, demonstranten, pelgrims) die voor
Kentridge de crises, oorlogen en onlusten symboliseren die Zuid-
Afrika en de rest van de wereld teisteren. ˙

Born Free Mandela’s generatie van hoop
Tien jaar lang fotografeerde de ‘eerste Fotograaf des Vaderlands’ Ilvy – met de
onuitsprekelijke achternaam – Njiokiktjien de Zuid-Afrikaanse born-frees. Jongeren
geboren na de apartheid. Born Free is een multimediale tentoonstelling en een boek.
Vijfentwintig jaar geleden hield Zuid-Afrika voor het eerst vrije
verkiezingen. In een nieuwe grondwet kreeg iedereen gelijke
rechten en Mandela stelde de National Youth Policy op, een visie
om de jeugd een betere toekomst te geven.
Tss tss
Is die toekomst
beter? Is apartheid
verleden tijd? Dat is
wellicht de centrale
vraag, die als een
rode draad door
Ilvy’s persoonlijke
portretten van
jongeren loopt. En
is die vrijheid er
voor alle kleuren
van de regenboog
natie? Schokkend is de foto van het blanke meisje, Tanya Grobler in
Polokwane. Zij en haar familie weten niet hoe hun hulp heet die al
jaren (behalve op zondag) komt schoonmaken.
Als ze haar nodig hebben, roepen ze haar door ‘tss, tss’ te roepen.
Niet verboden, maar nog wel ongewoon
Zakithi Buthelezi en
Wilmarie Deetlefs
noemen hun
relatie een ‘Tindersuccesverhaal’.
Wilmaries ouders
weten echter nog
van niks. Zakithi
merkt dat mensen
hem positiever
behandelen zodra ze
weten dat hij een blanke vriendin heeft.
Van Born Free zijn symbolisch 1994
exemplaren gedrukt. Je kunt het boek –
genummerd en gesigneerd – voor € 39,50
bestellen via
https://photoqbookshop.nl/product/
ilvy-njiokiktjien-born-free/ ˙
Tekst: Marjolein Westerterp

special places
In Afrikaanse sferen
In de beste traditie van een Zuid-Afrikaans wine estate ligt in Brummen op de grens van de
IJsselvallei en Veluwezoom, het statige Kasteel Engelenburg. Een droom omzoomd door
eeuwenoude bomen, met een wijntuin, een theehuis en golfbaan. Een plek waar schrijver,
televisiegastheer en columnist voor OOG VOOR AFRIKA zich al snel thuisvoelt. ‘Het is nu al
gezellig’, verzucht Rik Felderhof genietend van de Hollandse zon.
Het uit de middeleeuwen stammende kasteel Engelenburg werd
in 1772 al omschreven als ‘een lustoord met schoone plantagiën’.
Rond 1900 werd het echter door de toenmalige bewoonster, de
weduwe Judith van Lennep, ‘onthoofd’. De oorspronkelijke torens
werden verwijderd en het metselwerk werd bepleisterd met kalk,
waardoor Engelenburg van een kasteel een villa werd, die bij latere
uitbreidingen ‘op de flanken’ ging lijken op Paleis Soestdijk in het
klein. Een oase met allure in de prachtige IJsselvallei. Een vleugje
Zuid-Afrika in Nederland. Een ontmoeting tussen hemel en aarde,
zon en regen, gras en zondoorstoofde aarde. Na de imposante
oprijlaan wacht achter het knerpende grind een kasteel dat
geflankeerd wordt door twee vleugels, waar de hotelkamers zich
bevinden. Gastvrijheid als levensstijl, Zuid-Afrika als vertrekpunt.
Van Nederland naar Zuid-Afrika
In 1997 werden Johan Agricola en zijn echtgenote Carin gevraagd
het Lord Charles hotel in Somerset West bij Kaapstad te gaan
leiden. Een ietwat verlopen hotel dat zijn faam vooral dankte aan
het feit dat Nelson Mandela er een aantal weken gelogeerd had na
zijn vrijlating uit de Victor Verster-gevangenis. Het was ook de plek
waar de onderhandelingen tussen Mandela en F.W. de Klerk over
afschaffing van de apartheid plaatsvonden.
Het leven in Zuid-Afrika kon Agricola niet anders omschrijven
dan ‘lekker lewe’. De gasten in het vijfsterren Lord Charles waren
vaak van koninklijke huize en Johan werd vervolgens gevraagd
om te assisteren bij de organisatie rond het huwelijk van prins
Willem-Alexander en prinses Máxima in 2002. Een droom die de
voedingsbodem werd voor de wens terug te keren naar Nederland
en een eigen hotel te beginnen.

Een heer van stand raakt nooit zijn glanzende veren kwijt
Een engel
Zoals vaak bij wensen gebeurt, kwam er een engel langs. Dit keer in
de persoon van Anton de Lange. Hij had in zijn jonge, avontuurlijke
jaren door Zuid-Afrika en het toenmalige Rhodesië gezworven.
Hij keerde naar Nederland terug en werd op een dag wakker met
het vaste idee om een kasteel te willen hebben. Van landloper tot
landheer, grapte hij zelf over de ommezwaai in zijn leven. Het werd
de Engelenburg, een vervallen landhuis dat vervolgens rigoureus
wed opgeknapt. In 1997 schreef De Lange in het gastenboek van
het Lord Charles hotel: jullie moeten je eigen hotel beginnen, kom
eens naar de Engelenburg. Zo gebeurde en werden Carin en Johan
Agricola de 25ste rentmeesters van De Engelenburg. Een hotel dat
onder hun leiding is omgebouwd tot een ‘lekker plek’ met koloniale
charme en een opvallende Afrikaanse sfeer die al haar intrede had
gedaan onder invloed van Anton de Lange. De wijnkelder werd
gevuld met Zuid-Afrikaanse wijnen en achter het koetshuis verrees
een Kaaps huis, geïnspireerd op het prestigieuze wijnlandgoed
Boschendal bij Stellenbosch..
Het goede leven
Kijken, genieten, ontspannen in de natuurlijke schoonheid
waarmee kasteel De Engelenburg omringd wordt, het is geen
straf. Het Serre Restaurant van Belgisch groen, gebouwd naar het
voorbeeld van de Koninklijke Serres van Laken in België, is wellicht
het mooist gelegen restaurant van Nederland met een uitzicht op
de waterpartijen, hoge bomen die soms veel wind vangen, en het
romantische bruggetje dat het park met de golfcourse verbindt.
Chef-kok Tom Langenkamp kookt, met de beste ingrediënten,
prachtige gerechten. De wijnkaart bevat een keuze uit de beste
wijnen van Zuid-Afrika. Zorgvuldig samengesteld door vinologen
en Zuid-Afrika liefhebbers Arjen Pleij MV, gekozen tot sommelier
van het jaar 2018, en Jurgen Luppes, die de pareltjes in de Kaapse
wijnlanden feilloos weten te vinden.
Als in de zomer de elegante ramen open staan en je de zon op
je gezicht voelt terwijl je kijkt naar de diepe kleur van de wijn
in je glas, waan je je even in Afrika. En dat is precies waarvoor
schrijver en columnist voor OOG VOOR AFRIKA Rik Felderhof naar
dit heerlijke hotel is afgereisd. O ja, ook om zich in Brummen te
verlustigen aan de ongelooflijke collectie rijdende oldtimers van
Gallery Aaldering.
Een heer van stand raakt nooit zijn glanzende veren kwijt.
www.engelenburg.com en www.gallery-aaldering.com/nl/ ˙

84
Adembenemend Afrika
De mooiste bloemenshow ter wereld
Elk jaar gedurende augustus en september opent het prachtige Postberg-gedeelte van het
West Coast National Park aan de R27 haar slagboom voor bezoekers, die een van de
grootste bloemenshows ter wereld voorgeschoteld krijgen.
Het West Coast National Park, een gebied met door fynbos
bedekte vlakten en duinen geflankeerd door de Atlantische
Oceaan aan de ene kant en de kustweg van Kaapstad richting
Namibië aan de andere kant, is een juweel, met een azuurblauwe
lagune waar flamingo’s fourageren en woonboten op het kalme
water dobberen. Grote koppies van verweerd, met korstmos
bedekt graniet staan in het landschap langs de flanken van
de Postberg, de rand van de Langebaan lagune. De steeds
veranderende standpunten blijven adembenemend. Veelkleurige
margriettapijten, ongerepte stranden en verborgen baaien
blootgesteld aan de windstoten die de golven van de Atlantische
Oceaan opzwepen.
Wild Flower Safari
De historische Kersefontein Farm bij Hopefield organiseert jaarlijks
vijf epische driedaagse bloemensafari’s. Ook Nelson Mandela
en zijn vrouw Graça waren hier te gast om de bloemenpracht te
aanschouwen. https://wildflowersafari.com/
In het West Coast National Park vind je dieren als
luipaardschildpadden, struisvogels, Cape Mountain zebra’s,
elanden, bontebokken en vleermuisvossen.
www.sanparks.co.za/parks/west_coast/ ˙
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen en Marleen Post

Lente in de West-Kaap

South African Road Trip – Good Hope
Al een aantal jaren zorgt het populaire Khayelitsha United Mambazo Choir voor
uitverkochte zalen met hun South African Road Trip die het publiek meeneemt in een
muzikale ontdekkingsreis door thuisland Zuid-Afrika.
Ook dit najaar zijn ze weer in Nederland, met een geheel
vernieuwde voorstelling, Good Hope. We zoemen in op de
thuishaven van het koor; Khayelitsha, samen met Mitchell’s Plains
en Langa een van de grootste townships van Kaapstad. Golfplaten
huisjes, bestaande uit een kamer, waar het lang niet altijd zeker
is of er wel water uit de kraan en elektriciteit uit het stopcontact
komt.
Good Hope
Normaal gesproken reizen de mannen van het Khayelitsha koor
elke dag naar de Waterfront, de aantrekkelijk ingerichte haven,
die in korte tijd is uitgegroeid tot een de belangrijkste trekpleisters
van Kaapstad. Tussen de souvenirwinkels, restaurants en de
boten die de toeristen naar Robbeneiland brengen, treden zij
op met traditionele muziek en dans van hun Xhosa-stam. Via
deze artistieke etalage kwamen ze terecht op het jaarlijkse
Voorkamerfest, en daar verzekerden zij zich van een engagement
in Nederland, als koor in de musical Amandla! Mandela. De mannen
zijn niet alleen Inge Bos van Bos Theaterproducties dankbaar,
maar nog veel meer danken ze God. Die heeft er volgens hen
voor gezorgd dat niet een van die vijftien andere groepen uit
Khayelitsha is uitverkoren, maar juist zij.
Simphiwe: ‘De concurrentie is heel groot. Alleen al in Khayelitsha
zijn ongeveer 35 zanggroepen. We zijn ze in het verleden allemaal
wel eens tegengekomen bij wedstrijden waar je een geit of wat
geld kon verdienen. De naam Mambazo heeft daar ook wel mee te
maken. Het betekent ‘scherpe bijl’, en zo moet je ook zijn om de
concurrentie voor te blijven. Op onze Waterfront-plek staat nu een
jongere versie van onze zanggroep, die weer plaats maakt voor ons
als we terugkomen. Maar misschien zullen we in de toekomst wat
minder op straat spelen. We willen beter worden, wat moderner.
Niet alleen à capella, maar ook met ritme-instrumenten en betere
harmonieën. We hopen dat God ons vleugels zal geven, zoals hij dat
ook heeft gedaan met de musical en deze tournee in Nederland.’
Het koor verbleef destijds een half jaar in Nederland. In september
zijn ze weer terug voor een succesvolle tournee langs de
Nederlandse theaters, met in de hoofdrol: zijzelf, samen met twee
weergaloze Xhosa-zangeressen én een aantal Zuid-Afrikaanse
muzikanten. »
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Stefan Hurter en Peter Boshuijzen

Lennox
Lungiswa
Lennox: ‘We zullen het publiek weer betoveren met onze close
harmony zang. Harmonie zoek ik altijd, ook in mijn dagelijks leven.’
Regisseur van Good Hope Albert Klein Kranenburg is sinds 2018
bezig met deze productie. ‘Dat betekent dat de hele cast twee
jaar lang een vast inkomen geniet en wij ze hebben kunnen helpen
naar een comfortabelere leefstijl. Daar ben ik trots op. Ik wil dat
proberen nog verder uit te bouwen middels een crowdfundingactie
die gaat lopen tijdens de theatertournee. Doel is de voorstelling
naar het theaterfestival in Edinburgh te krijgen. En later misschien
een tour door Europa. We hebben goede hoop.’
Trots & Hoop
De muzikale theatervoorstelling Good Hope speelt zich af voor een
prachtig videodecor van Stefan Hurter, een locale cameraman,
die ook zorg droeg voor de bijzondere mini-docu’s over het
dagelijks leven van de koorleden. Albert: ‘Het is nu 25 jaar na de
eerste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika. Insteek is: waar
was jij destijds? Heb je gestemd? En wat waren toen jouw hoop
en verwachtingen en waar sta je nu in je leven? Ik vind het vaak
zelfs ontroerend om die dromen te horen, en de verscheidenheid
ervan: de een droomt van een goede opleiding voor zijn kinderen,
de ander van een eigen theater. Met die persoonlijke portretten
van de cast hebben we nu een voorstelling die dicht op de huid zit
van het dagelijkse leven in Zuid-Afrika. We hebben behalve een
cameraman uit hun buurt ook een choreograaf uit Zuid-Afrika, en
alle kostuums zijn gemaakt in een atelier in Kaapstad.’
Lennox en Lungiswa voelen een diepe trots dat zij Zuid-Afrika
mogen vertegenwoordigen. Zij hebben de apartheidstijd, die
in 1994 officieel werd afgesloten met de eerste democratische
verkiezingen, bewust meegemaakt.
Lennox: ‘De vrijlating van Mandela in 1990 was een van de meest
emotionele momenten in mijn leven. De South African Road Trip is
een mooi eerbetoon aan deze wijze man en aan zijn land, ons land.’
Ubuntu
‘Ik ben omdat zij er zijn’, de diepgewortelde Afrikaanse filosofie
die door Nelson Mandela en Desmond Tutu aan de wereld is
geschonken, zit in het bloed van de Zuid-Afrikanen. Het verhaal
van de K-men, zoals het koor in thuishaven Khayeltisha liefkozend
wordt genoemd is een succesverhaal. Van het inkomen van
Lennox bijvoorbeeld zijn zeker vijftien mensen afhankelijk. Zijn
familieverhaal is voor Zuid-Afrikaanse begrippen misschien niet
eens zo uitzonderlijk, maar daarom niet minder aangrijpend. ‘Mijn
moeder was niet getrouwd. Zij kon wel goed voor haar kinderen
zorgen, omdat ze in een hotel werkte. Maar een alleenstaande
moeder wordt op het platteland bij Mthatha – de streek waar
ook Nelson Mandela vandaan komt, zo’n twaalf uur reizen van
Kaapstad – niet echt geaccepteerd. Daarom trok de broer van
mijn moeder bij haar in om een gewone huwelijkssituatie voor te
wenden. Pas toen ik twaalf was, kwam ik erachter dat ik door mijn
oom ben opgevoed en niet door mijn echte vader. De man die
ons meestal rond Kerstmis wat kleren kwam brengen, bleek mijn
vader. Ik heb daarna wel enig contact met hem gehad, maar hij is
inmiddels overleden. In 1980 ben ik naar Kaapstad gegaan, waar ik
mijn vrouw heb ontmoet. De band met mijn moeder is heel hecht
gebleven. Mijn oudste zus en mijn twee broers wonen daar nu ook.
Mijn zus heeft aids en krijgt een kleine uitkering. Mijn ene broer
werkt zo nu en dan, mijn andere broer heeft geen werk … maar

wel negen kinderen, waar mijn moeder dus eigenlijk voor moet
zorgen. Een beter argument voor family planning is nauwelijks
te bedenken. Mijn moeder werkt niet meer, dus die familielast is
met haar pensioentje niet te dragen, ook al komt er voor kinderen
tot twaalf jaar wel wat kinderbijslag binnen. Daarom stuur ik mijn
moeder regelmatig wat geld en zorg ik ervoor dat mijn negen
neefjes en nichtjes naar school kunnen. Ik betaal de boeken, het
schoolgeld en de schooluniformen. Ik voel die verantwoordelijkheid
niet als een vervelende druk. Ik verdien voor Zuid-Afrikaanse
begrippen heel goed, dus ik deel. Mijn hoop en droom voor de
toekomst is dat mijn vier kinderen het goed doen.’
Lungiswa Plaatjies uit Langa, een van de zangeressen,
maakte toen ze acht jaar was kennis met traditionele zang en
muziekinstrumenten, op haar achttiende bood haar oom haar
een positie in het muziekensemble Amanpondo. ‘Het leven
van een alleenstaande moeder en oma is niet altijd makkelijk
geweest, maar nu is het goed’, zegt ze terwijl ze de uit golfplaten
opgetrokken repetitieruimte betreedt. Ik zing en speel graag de
liederen die stammen uit de Xhosa tradities, ze laten zien waar je
vandaan komt. Je voelt je verbonden met de natuur, de wereld,
met je voorouders. ˙
Quickfacts
Een swingende en uitbundige
Zuid-Afrikaanse muziekbelevenis.
Puur en oprecht.
Vrolijke songs, kwetsbare nummers, harmonieuze
samenzang en opzwepende dans en muziek.
Gebracht door de talentvolle mannen van het
bekende Khayelitsha United Mambazo Choir,
meerdere Xhosa zangeressen én Zuid-Afrikaanse
muzikanten. Oogstrelende kostuums en een prachtig
videodecor, met mini docu’s over het dagelijkse
leven van de koorleden, maken het plaatje compleet.
Good Hope is van oktober t/m december
te zien in verschillende theaters in Nederland.
boEk Nu viA:
southafricanroadtrip.nl
South African Road trip - Good Hope is van 5 oktober tot en met
14 december in Nederland te zien. Bij de meeste voorstellingen
wordt de show ingeleid door Albert Klein Kranenburg, met een
of twee leden van de cast.
Voor kaartjes, ga naar www.southafricanroadtrip.nl

90
lezen &
kijken
Boeken en films die naar onze mening gezien moeten worden
Dominicus landengids Marokko
literatuur. Ze schrijft over de negentiende-eeuwse literatuur waarin
slavernij werd geromantiseerd en vergelijkt deze boeken met de
dagboekaantekeningen van slavenhouders. Morrison onderzoekt
wat het betekent om zwart te zijn en verkent verschillende
opvattingen over raciale zuiverheid, globalisering en massamigratie
in deze eeuw. Dit is geen gemakkelijk boek. Een kort citaat: …
hoort hij hem de verrukkelijke woorden mompelen die het oergevoel
oproepen thuis te zijn, woorden die hem opnemen in de mensheid: ‘Je
wist toch dat ik op je wachtte?’
Toni Morrison, De herkomst van anderen | Vertaling uit het Engels
door Nicolette Hoekmeijer | De Bezige Bij, 2018 |
ISBN 978-94-031226-0-1 | Gebonden, 144 pagina’s | € 20,99,
ook verkrijgbaar als e-book
Een gedegen reisgids voor wie de wonderen van Marokko wil
ontdekken. Met veel aandacht voor kunst- en cultuur, voor de
Marokkaanse keuken, en alles wat Marokko tot zo’n bijzondere
reisbestemming maakt. Aantrekkelijk, goed en gedegen informatie.
Wat het betekent
Remco Ensel, Marokko – De koningssteden, het Atlasgebergte,
de Sahara en meer | Dominicus, zevende herziene druk 2019 |
Paperback, 292 pagina’s met foto’s, kaarten en plattegronden |
ISBN 978-90-257650-1-9 | € 22,99, ook als e-book
De herkomst van anderen
De volledige titel van dit bijzondere boek luidt: Wat het betekent
wanneer er een man uit de lucht valt. Het is een van de twaalf
verhalen van deze bijzondere, met prijzen overladen bundel van de
oorspronkelijk Nigeriaanse auteur. De verhalen hebben allemaal
hun oorsprong in de magie van Afrika. De god van de mieren zweert
wraak op de godin van de rivieren, want ‘iemand had moeten weten
dat je beter geen kleine dingen van kleine mannen kunt afpakken.’
Bijzonder, heel bijzonder.
Toni Morrison was de eerste (en enige) zwarte vrouw die de
Nobelprijs voor Literatuur kreeg. Ze overleed 5 augustus. In
daarmee haar laatste boek schrijft ze over de thema’s die haar werk
kenmerken: ras, grenzen, migratie, angst, het verlangen om ergens
thuis te zijn. Wat is ras en waarom is het zo belangrijk? Waarom
heeft de mens behoefte aan de Ander? En waarom beangstigt
de aanwezigheid van de Ander ons? Toni Morrison gaat in haar
boek op zoek naar antwoorden. Ze grijpt terug naar haar eigen
jeugd, maar onderzoekt ook de geschiedenis, de politiek en de
Lesley Nneka Arimah, Wat het betekent wanneer er een man uit de
lucht valt | Vertaling uit het Engels door Charles Bors | Karaat, 2019 |
ISBN 978 90 797703-9-7 | Paperback, 216 pagina’s | € 21,95
OOG VOOR AFRIKA mag 2 exemplaren van dit bijzondere boek
weggeven. Mail Man uit de lucht naar info@mw-media.nl
Tekst: Marjolein Westerterp

Olifantenfluisteraar
Een internationale bestseller en een episch en ontroerend verhaal
over een kudde opstandige en getraumatiseerde olifanten die alleen
gered kunnen worden als ze Thula Thula, het natuurreservaat van
Lawrence Anthony, als hun nieuwe thuis willen erkennen. Lawrence,
bijgestaan door zijn vrouw, honden en rangers, krijgt het uiteindelijk
voor elkaar een verbond te sluiten met de wijze matriarch Nana.
Door de aanwezigheid van de olifanten leert Lawrence van hun
moed, hun eeuwenoude wijsheid, hun doorzettingsvermogen, hun
sociale structuur, hun liefde. De kudde verrijkt zijn leven nadat hij dat
van hen heeft gered. Lawrence is helaas te vroeg overleden, maar de
fameuze olifanten kunnen nog altijd worden gezien op Thulu Thula,
niet ver van Richard’s Bay in Zuid-Afrika. https://thulathula.com
Lawrence Anthony, met Graham Spence, De olifantenfluisteraar –
mijn leven met de kudde in de Afrikaanse wildernis | JUST Publishers,
2019 | Uit het Engels vertaald door Bureau Bernards | Paperback,
350 pagina’s, met foto’s | ISBN 978-90-897566-3-3 | € 22,50
Een olifant in mijn keuken
An Elephant in my Kitchen is het vervolg op de bestseller The
Elephant Whisperer, geschreven door Lawrence Anthony over een
kudde getraumatiseerde olifanten die hij en zijn vrouw Françoise
Malby opnamen op hun inderhaast opgerichte game reserve Thula
Thula. Lawrence overleed en Françoise, een geboren Parisienne zag
zich gesteld voor tal van uitdagingen. Ze schreef er een ontroerend
boek over, An Elephant in my Kitchen. Waarin ze bijvoorbeeld
erkent dat zij, in tegenstelling tot Lawrence doodsbang was voor
olifant Frankie, nota bene naar haar vernoemd. Ze biedt als een
volleerd natuurbeheerder een beschermend thuis aan verweesde
neushoorns, aan nijlpaard Charlie dat doodsbang blijkt te zijn
voor water en ze weet haar Thula Thula overeind te houden als ze
overvallen worden door stropers. Ik las het in Zuid-Afrika en huilde
tranen met tuiten. Ik mailde haar mijn complimenten en ontroering.
Per kerende e-pos kwam haar bericht. ‘I’m so sorry, I made you cry,
my dearest Marjolein.’ Het boek is te koop overal in Zuid-Afrika en
hier via bol.com. Ik hoop op een snelle vertaling!
www.AnElephantInMyKitchen.com
Françoise Malby-Anthony, with Katja Willemsen, An Elephant In My
Kitchen - what the herd taught me about love, courage and survival |
Pan Macmillan, 2018 | Paperback, 328 pagina’s met foto’s |
ISBN 978-15-098649-1-1 | € 18,99, ook als e-book
Wonderboom
Magriet Vos moet vluchten. Ze is violiste en woont in een postapocalyptisch
Zuid-Afrika dat op de rand van de chaos staat.
Magriet speelt geregeld voor de West-Kaapse tiran Albino X. Ze
vreest dat ze haar leven niet zeker is als Albino X haar toenemende
geheugenverlies ontdekt. In het geheim vertrekt ze van Betty’s Bay
naar haar geboorteplaats Wonderboom, vijftienhonderd kilometer
naar het noorden. Ze wil terug naar haar roots voordat ze vergeet
wie ze is. Haar leven kent ze dankzij haar dagboek en foto’s, die ze
als een kostbare schat in haar vioolkist bewaart. En door de vage
herinneringen die bepaalde plekken of landschappen oproepen.
Magriets reis is een bijzondere metafoor voor de dagelijkse angsten
van menige Zuid-Afrikaan. Tijdens de vlucht van Magriet leer je
meer en meer over Zuid-Afrika en haar geschiedenis en bijzondere
inwoners. Een boek waar je aan moet wennen en dat je vervolgens
niet meer loslaat.
Lien Botha, Wonderboom | Vertaald uit het Afrikaans door
Robert Dorsman | Zirimiri Press, 2019 | ISBN 978-94-900421-5-8 |
Paperback, 208 pagina’s | € 18,95
91

92
Het zingen van de indri
Tanja van der Lelie en Ruud van Borkulo, Het Warme Hart – Fietsen in
Malawi en Mozambique | Boek•Scout, 2019 | ISBN: 9789463894920
|Paperback, 90 pagina’s | € 17,99
A Fool’s Paradise
Drie maanden lang doorkruist Beer Visser Madagaskar, op zoek
naar alle bijzondere inwoners van het Malagassische dierenrijk,
van sissende kakkerlakken, witoogeenden, stralenschildpadden,
girafkevers, de fossa, zijdesifaka’s, de bladstaartgekko, en natuurlijk
de indri. Het achtste continent verwelkomt haar met een cycloon.
Vanuit het dorpje Maroantsetra, in reisgidsen omschreven als
het einde van de wereld, start ze haar ontdekkingstocht. In het
Anamalazaotra reservaat hoort ze elke ochtend het betoverende
gezang van de indri’s.
Behalve van haar avonturen maakt de auteur ons deelgenoot van
haar aan- en afraders en andere handige wetenswaardigheden. Een
informatieve en vaak humoristische aanrader voor iedereen die het
avontuur dat Madagaskar heet wil aangaan.
Beer Visser, Het zingen van de indri – Dwars door Madagaskar |
Uitgeverij Passionate Nomads, 2019 | Paperback, 104 pagina’s,
met foto’s | ISBN 978-90-829980-0-9 | € 18,95
Op www.passionatenomads.nl/indri vind je meer achtergrondinfo,
foto’s en filmpjes.
Het warme hart
Ze kennen elkaar nog ma een paar maanden als Tanja en Ruud
besluiten het warme hart van zuidelijk Afrika per fiets te gaan
bekennen. Ze leren er – behalve af en toe afzien – grote lessen in
vriendelijkheid.
Om de beurt nemen ze ons mee in de avonturen onderweg die vaak
bijzondere ontmoetingen met zich meebrengen. Vlot geschreven en
informatief voor wie Malawi en Mozambique, al dan niet per fiets,
wil bezoeken.
De jeugdherinneringen van Saskia Vredeveld, een onbezorgd
blond meisje dat opgroeit in Kaapstad in de hoogtijdagen van de
apartheid. Met haar Nederlandse ouders moet ze als puber mee
terug naar Nederland. Pas hier wordt ze zich bewust van wat
apartheid aanricht in haar land. Altijd is er heimwee, de vragen: Is
Zuid-Afrika nog altijd mijn land, het mooiste land ter wereld? Hoe
had mijn leven er uitgezien als ik was gebleven? De antwoorden
geeft ze in een zeer persoonlijke en fascinerende roadtrip. Een
filmische reis door Zuid-Afrika: van Kaapstad naar het hart van
Zuid-Afrika, naar de steden zoals Haarlem, Middelburg, Utrecht,
Amersfoort en Rotterdam waarvan de ‘witte’ namen op het punt
staan van de kaart te worden verwijderd.
Amstelfilm brengt de roadmovie A Fool’s Paradise op 17 oktober uit
in de bioscopen. Later zal hij verschijnen op DVD en door KRO-NCRV
worden uitgezonden op televisie.
Exclusieve voorpremière voor lezers OOG VOOR AFRIKA
Op 15 oktober is er, speciaal voor de lezers van OOG VOOR AFRIKA,
een exclusieve voorpremière van A Fool’s Paradise. Saskia Vredeveld
is persoonlijk aanwezig om haar film in te leiden, na afloop is er
gelegenheid om vragen te stellen.
Waar: Het Ketelhuis, Pazzanistraat 4, Amsterdam
Wanneer: 15 oktober om 19.00 uur
Kaartjes: Ga naar de website
https://www.ketelhuis.nl/films/a-fools-paradise/
Selecteer een normaal kaartje (€ 10), en vul bij het afrekenen
promocode oogvoorafrika in. Je krijgt dan een korting van € 4,-.

93
Van vrijdag 20 t/m zondag 29 september 2019 wordt in Nederland en Vlaanderen
de vierde Week van de Afrikaanse roman gehouden. Deze leescampagne richt de aandacht op
Afrikaanstalige literatuur in Nederlandse vertaling.
Deelnemers
Frazer Barry, zanger, kletsrymer en
multi-instrumentalist, is de frontman
van de klipkoprock-formatie Tribal
Echo.
Samen met zijn vrouw Deniel Barry
(percussie) brengt hij een programma
met getoonzette gedichten van Adam
Small, een van de eerste Kaapse
stemmen in de Afrikaanse literatuur.
Pieter Odendaal is dichter, vertaler,
uitgever, producent en directeur
van InZync Poetry, een organisatie
die zich toelegt op de uitbreiding
van meertalige poëzieplatforms in
Stellenbosch en Kaapstad. In 2018
verscheen zijn debuutbundel asof geen
berge ooit hier gewoon het nie.
Karin Brynard is een journaliste die
in de Struggle-jaren haar sporen
verdiend heeft in de brandende
straten van Soweto. Als politiek
correspondent voor een landelijke
krant was ze getuige van de vrijlating
van Nelson Mandela en de geboorte
van een nieuw Zuid-Afrika. Brynard
schreef tot nu toe drie literaire thrillers
– Plaasmoord, Onse vaders en Tuisland
– die behalve spannend ook opvallend
humoristisch zijn.
Valda Jansen is geboren in Aliwal-
Noord, maar groeide op in het
kustplaatsje Strand. In 2016 verscheen
haar debuutroman Hy kom met die
skoenlappers, waarin de hoofdpersoon
heen en weer geslingerd wordt tussen
haar bruine gemeenschap in Zuid-
Afrika en de witte wereld van haar
Duitse geliefde. In beide landen is het
verleden nog voelbaar in het heden.
Riana Scheepers werd geboren in
Vryheid in KwaZulu-Natal. Haar meest
recente roman, Stormkind (2018), is
een poëtisch en zintuiglijk geschreven
verhaal over een boerenmeisje dat
opgenomen wordt in de cultuur van de
San, de oorspronkelijke bewoners van
Zuid-Afrika.
Eben Venter is de auteur van zeven
veelgeprezen romans, waaronder
Foxtrot van die vleiseters, Ek stamel,
ek sterwe en Wolf, Wolf. Hij is ook de
auteur van twee verhalenbundels
en een verzameling columns.
Verwerking van het verleden, de
migrantenervaring, homoseksualiteit
en milieubehoud zijn belangrijke
thema’s in zijn werk.
Meer weten over de deelnemende schrijvers en artiesten? Kijk dan op www.weekvandeafrikaanseroman.nl.

Tanzania Zambia Malawi Mozambique Botswana Namibië Zuid-Afrika Mauritius Seychellen
info@afrikayatours.com +31 6 15 63 88 64 +32 474 44 75 89

M auritius
Dé vakantiebestemming voor iedereen die op zoek is naar zon,
strand, zee en wuivende palmen. Ooit het thuis van de dodo.
Nu van stille baaien, met palmen omzoomde stranden en een
kabbelende oceaan met een prachtig onderwater leven.
Boven water een smeltkroes van culturen,
gekleurde aarde en waterlelies zo groot als
satellietschotels. Is dit het paradijs?

Mauritius en Rodrigues
Love is in the air
Uh Mauritius, is dat niet dat tropische eiland in de Indische Oceaan voor de ‘happy few’,
vol met luxe hotels waar je de hele dag met een cocktail op een strandbed ligt? Op verzoek
van OOG VOOR AFRIKA deed Ingrid Gorter met haar man en zoon de realiteitscheck.
Is Mauritius de hemel op aarde?
Spoiler alert: Een tropisch eiland is Mauritius zeker en luxe hotels
zijn er in overvloed, maar het eiland is ook een fantastische
bestemming voor de reiziger met een kleinere portemonnee en
voor avonturiers. Wij hebben ons ondergedompeld in de natuur en
cultuur en natuurlijk genoten van meer dan driehonderd kilometer
aan parelwitte stranden én niet te vergeten, de uiterst vriendelijke
bevolking, een smeltkroes aan culturen. De grootste groep wordt
gevormd door de hindoes, dan de moslims, christenen, chinezen,
creolen en tamils. Deze culturen zijn door de eeuwen heen letterlijk
“aan komen waaien” op zeilschepen die het eiland bezochten.
Mauritius ligt op een kleine twaalf uur vliegen van Amsterdam,
duizend kilometer ten oosten van het Afrikaanse continent.
Tussen Mauritius en het vasteland ligt het eiland Madagaskar.
Vanaf Johannesburg is het slechts drieënhalf uur vliegen en veel
Nederlanders combineren Mauritius daarom met een bezoek aan
Zuid-Afrika. Na onze eigen vakantie weten we het zeker: Mauritius
verdient meer dan alleen een kort strandbezoek om bij te komen
van de safari. Het benaderde het paradijsconcept heel behoorlijk.
Groen, groener, groenst!
Op onze wensenlijst staat hoog genoteerd een bezoek aan het
Geopark Chamarel, met een spectaculaire waterval die van een
honderd meter hoge klif naar beneden klettert. In het bos zien
we oude ebbenbomen en natuurlijk de wereldberoemde Seven
Coloured Earth. Deze plek doet surrealistisch aan, met zandduinen
in de tinten rood, antraciet, blauw en paars. De kleuren zijn
ontstaan tijdens de afbraak van vulkanisch gesteente waarin zich
ijzer en aluminium bevond. »
Tekst en foto’s: Ingrid Gorter-Bode

98
Vanuit het bergdorpje Chamarel genieten we van een spectaculair
uitzicht op Tamarin Bay (dolfijnen!) en de grote groene rots Morne
Brabant, waar een luguber verhaal bij hoort.
Op de rots leefden een groot aantal gevluchte slaven, Marrons,
ver van de bewoonde wereld. Op 1 februari 1835 werd de slavernij
afgeschaft, maar vanwege de geïsoleerde ligging bereikte dit
bericht de slaven op de berg niet. Er vertrok een expeditie naar
Le Morne om de Marrons te vertellen dat ze vrij waren. De slaven
echter dachten dat ze weer gevangengenomen zouden worden en
sprongen van de rots hun “vrijheid” tegemoet.
Het prachtige natuurgebied Black River Gorge is ideaal voor een
stevige wandeling, het groene bladerdak reikt helemaal tot de
oceaan. In het park vind je veel endemische planten én dieren,
zoals de zwarte vleerhond die een spanwijdte heeft van maar liefst
tachtig centimeter.
Nog meer groen en eeuwenoude bomen en planten vinden we
in de spectaculaire Pamplemousse Botanical Garden. De tuin
werd bijna 300 jaar geleden aangelegd door de Franse botanicus
Pierre Poivre en was later de privétuin van de Franse gouverneur
van Mauritius. Met open mond lopen we langs de ongelooflijke
verscheidenheid aan tropische planten en bomen. Er zijn meer 650
soorten, waaronder de beroemde baobabs, de Palmier Bouteille
- flessenpalm, en de immens grote Victoria Amazonica Giant
waterlelies, waarvan ze zeggen dat de bladeren een kind kunnen
dragen zonder te zinken. Er groeien tientallen geneeskrachtige
planten en er is een grote kruidentuin. Een van de belangrijkste
attracties vormen de 85 verschillende soorten palmbomen uit alle
uithoeken van de wereld.
Onderwaterwereld
In Flic en Flac (what’s in a name?) stappen we aan boord van een
speedboot voor een dagje op het water en zetten koers naar de
baai bij Tamarin. Het water is kraakhelder en we zien de spinner
dolfijnen aan alle kanten voorbijschieten. Later snorkelen we in
het glasheldere water aan de voet van de berg Morne Brabant.
Als we het water ingaan zwemmen we oog in oog met een jonge
barracuda. Overal zien we felgekleurde vissen tussen het koraal.
We leggen aan op Île de Benetiers, een onbewoond eiland voor de
kust. Onder de bomen staan bedoeïententen met lage tafels en
kleurige kussens. Uit de geïmproviseerde keuken tussen de bomen
komt een heerlijke lunch tevoorschijn, met kreeft, kip en salades.
De drijvende cocktailbar, gemaakt van twee surfplanken, voorziet
ons van punch en verschillende soorten rum. Lokaal gemaakt van
suikerriet, een exportproduct dat al ten tijde van de VOC vanuit
Java op Mauritius terecht is gekomen.
Ons eerste wateruitstapje smaakt naar meer en een paar dagen
later gaan we opnieuw het water op naar het onbewoonde eiland
Île aux Cerfs. Onderweg zien we watervallen en brutale apen
die langs de oever om koekjes bedelen. De verwachtingen zijn
hoog gespannen, mede door de prachtige foto’s die we van het
eiland zagen. Ja, dan valt het tegen; hoewel onbewoond is het
erg toeristisch, voor een colaatje betaal je al snel vijf euro en
de voorzieningen kunnen wel een likje verf gebruiken. Iets ten
noorden van het vertrekpunt van de boot hebben we het beter naar
ons zin. Dit publieke strand heet Palmar Beach, het is er heerlijk
rustig en het strand heeft het fijnste en meest witte zand dat we
ooit gezien hebben. De oceaan is turkoois, we zijn de enigen in het
water, dit stukje paradijs bevalt ons een stuk beter. »

100
Voor iedereen die een kijkje wil nemen onder water, zijn er
verschillende mogelijkheden. Zelf maakte ik twee duiken bij
Gunner’s Quoin, een onbewoond eilandje in het noorden. Ik koos
voor Just Diving Centre in Bain Boeuf, het strand waar vroeger de
koeien werden gewassen. Er staat weinig stroming, mooi koraal,
murenen, octopussen, veel vis en een prima zicht. De duik gaat
naar maximaal twintig meter, dus is uitstekend geschikt voor zowel
de beginner als de gevorderde duiker.
Is duiken niets voor jou, dan kun je alsnog genieten van de vissen.
Ga aan boord van een van de talloze glazen bodemboten, of maak
een tocht in een heuse onderzeeër.
Wij vierden de laatste dag van het jaar aan boord van de BS600,
een soort glazen badkuip met plaats voor vijf passagiers. Onze
kapitein, een dubbelganger van Bob Marley met lange dreadlocks,
babbelt er geruststellend op los als hij de deksel sluit. Al ben ik als
duiker gewend om diep onder water te zijn, toch vind ook ik het
een beetje spannend. Als we langzaam naar dertig meter diepte
zakken en alles blauw kleurt, neurie ik in gedachten mee met Bob
Marley’s “don’t worry about a thing, ‘cause every little thing gonna
be allright”. Verwacht geen “20.000 mijlen onder zee taferelen” met
reusachtige octopussen, dolfijnen en haaien. Toch is het hartstikke
leuk, vooral omdat ik mijn gezin – zij duiken niet – nu ook een
keer kan meenemen naar de prachtige onderwaterwereld. We
zien steenvissen, murenen, veel “Dory’s” en “Nemo’s”, koraal en
het wrak van een schip. Drie kwartier later komen we weer aan de
oppervlakte en krijgen een diploma met foto van het moment dat
we de “badkuip” instapten.
Hetzelfde bedrijf, Safari Blue, biedt meer onderwater-tours aan.
Maak een rit op de subscooter, of trek de (stoute) loden laarzen aan
en wandel met een gids over de zeebodem.
Reuzenschildpadden
De volgende dag rijden we naar de Hindoetempel bij Grand Bassin.
Al van verre kun je de metershoge beelden van de goden zien.
Aan de oevers van het meer bij de tempel worden offers gebracht
door de hindoe bevolking. Vanaf daar rijden we verder naar het
zuiden, naar het Vanille Réserve des Mascareignes bij Saint Aubin.
In dit natuurreservaat vind je de Aldabra reuzenschildpad en we
ontmoeten Domino, 108 jaar oud, met een gewicht van 280 kilo.
De eigenaar van het reservaat vertelt ons dat de schildpadden
het heerlijk vinden als je ze in hun nek krabbelt. Er is een kleine,
interessante expositie over de dodo en andere dieren die vroeger
op de eilanden rondom Mauritius leefden. In het park vind je een
indrukwekkend stukje regenwoud en een soort dierentuin met
leguanen, apen, maki’s, herten, everzwijnen, mangoesten, Japanse
karpers, grote Mauritiaanse vleermuizen, krokodillen, sidderalen,
verschillende soorten land- en waterpadden, gekko’s, kameleons
en wat al niet meer.
Expeditie Rodrigues: terug in de tijd
Met een propellervliegtuig van Air Mauritius vliegen we in
anderhalf uur naar Rodrigues. Het eiland werd in 1560 ontdekt
door de Portugees Diego Rodrigues en hoort bij Mauritius. Met
ons huurautootje rijden we in een halfuur het hele eiland over, dat
ongeveer net zo groot (of klein) is als Texel. Eerst brengen we een
bezoek aan het François Leguat project, vlakbij de luchthaven.
We struikelen bijna over de 4217 reusachtige landschildpadden die
in dit reservaat leven. Tijdens een tour van twee uur vertelt onze
gids Noemie honderduit over de schildpadden. Sommige soorten
komen van Madagaskar en zijn bijna uitgestorven, in dit reservaat
leven de laatste twintig exemplaren. »

102
‘God schiep eerst Mauritius en daarna de hemel.
De hemel was een kopie van Mauritius’ - Mark Twain
De volgende dag doorkruisen we het groene en dichtbegroeide
Grand Montagne Nature Reserve, het laatste endemische bos op
het eiland. We speuren naar de gigantische Rodrigues fruit bat, een
vleermuis die alleen op dit eiland voorkomt.
We rijden verder over het eiland, geiten, kippen en koeien lopen
langs de weg of steken in een slakkentempo over, bananenbomen
en varens groeien uitbundig en steken mooi af tegen de
pastelkleurige huisjes. Dit is throwback time, zo zag Mauritius er
waarschijnlijk veertig jaar geleden ook nog uit. Constant zien we de
turkoois blauwe oceaan die als een magneet fanatieke duikers en
kitesurfers aantrekt.
We boffen, het is zaterdag en dus marktdag in de hoofdstad Port
Mathurin. In de grote hal verkopen de inwoners hun zelfgekweekte
groenten. In een andere steeg bevindt zich een galerij met slagers.
De vis, veelal zwaardvis die hier gerookt gegeten wordt, wordt in
de kleine haven door de vissers aan land gebracht.
De ochtend van ons vertrek beklimmen we de Montagne Cabris
en wandelen langs de kust met de prachtige baaien Trou d’Argent,
Grand Anse en Anse Bouteille. Bij de laatste perst de turkooizen
oceaan zich tussen de rotsen door en bereikt het schone, witte
strand.
De bevolking doet er alles aan om de schoonheid van deze
verborgen parel in stand te houden. Zo zijn plastic zakken op dit
eiland verboden.
Na een verblijf dat voelt als veel te kort, nemen we ook afscheid
van Rodrigues. Wat een bijzondere plek! Doorvertellen of voor ons
zelf houden, dat is de vraag … ˙
Quickfacts
Al in 1598 arriveerden de Nederlanders op Mauritius, maar
wij waren niet de eerste, de Portugezen landden hier al in
1500. Het eiland werd in 1600 een kolonie van Nederland en
werd vernoemd naar prins Maurits, Ile de Maurice.
Tot eind oktober vliegt Air Mauritius nog rechtstreeks van
Amsterdam naar Mauritius, vanaf hier gaat er vier keer per
dag een binnenlandse vlucht naar Rodrigues. Air Mauritius
vliegt ook naar de eilanden La Réunion, Seychellen
(sinds 2 juli jl.) en Madagaskar.
Ook naar Mauritius en Rodrigues? Ga naar www.goafrica.nl
en vind jouw (actieve) vakantie op maat.

Zandspruit
Bush & Aero Estate
Hoedspruit • Limpopo • Zuid-Afrika
The African dream personified
Zandspruit Estate, een onbedorven stuk
Afrika, blauwe lucht, witte wolken, eindeloze
vergezichten, drinkplaatsen, open vlaktes
en onbetreden paden die uitnodigen tot
ontdekking en avontuur. De serene stilte wordt
alleen verbroken door visarend en jakhals.
Overweldigende natuur waar je volledig in kunt
opgaan. Speurtochten naar
zebra’s, giraffen en gnoes worden
‘s avonds rond het kampvuur
omgesmolten tot onvergetelijke
avonturen en herinneringen.
“ Life does not
get better
than this”
Zandspruit Bush & Aero Estate
beslaat ongeveer 1000 hectare
ongerepte Afrikaanse ‘bush veld’ waarvan 350 hectare
wordt ontwikkeld. Bouwkavels bieden spectaculaire
uitzichten op de Drakensbergen en de rivierbedding.
De Aero Estate zal tot de verbeelding spreken van
enthousiaste sportvliegers: ieder huis heeft een eigen
hangar en staat direct aan de 1 km lange verharde
landingsbaan.
De esthetiek van de huizen is gewaarborgd door de
geldende architectuurrichtlijnen. Daarbinnen is er alle
ruimte voor individuele ontwerpen. Drie bouwstijlen
zijn toegestaan. De typisch Afrikaanse met riet gedekte
bush lodge stijl, de nostalgische farmhouse stijl en
de eigentijdse pavilion stijl met een combinatie van
moderne elementen, natuurlijke bouwmaterialen en
glas.
Voor de realisatie van de bouw
bieden wij een totaalconcept met een
keuze uit zestien standaard designs.
Daarnaast kan in volledige vrijheid in
samenwerking met onze architect een
ontwerp tot stand worden gebracht.
Het project wordt daarna compleet
door ons gerealiseerd, desgewenst inclusief de
inrichting, zonder dat de koper zich over opdrachtgever
- architect - aannemer relaties zorgen behoeft te maken.
De begeleiding en communicatie vinden plaats in het
Nederlands onder eindverantwoordelijkheid van de
Nederlandse partner van Zandspruit Estate. Als laatste
mogelijkheid kunnen kopers van de kavels zelf zorgen
voor architect en bouw.
UW EIGEN
VAKANTIEHUIS
IN DE AFRIKAANSE
WILDERNIS
• Estate grootte ca. 1000 hectare
• Kavelgrootte ca. 4000 tot 15000 m2,
100% privacy
• Safari Lodge inclusief eigen grond en
zwembad v.a. € 245.000,- v.o.n.
• Begeleiding bij het koop- / bouwproces volledig
in het Nederlands
• Circa 4,5 uur rijden vanaf Johannesburg
• Dagelijks vluchten van Johannesburg naar
Hoedspruit; zesmaal per week van Kaapstad
naar Hoedspruit
• Dichtbij alle voorzieningen van Hoedspruit:
dokter, tandarts, apotheek, winkels, scholen en
restaurants
• Luxe Bush Camp met slaapgelegenheid voor 4
personen, hoofdgebouw met bar en zwembad
beschikbaar voor huiseigenaren
• Manege op de Estate van waaruit buitenritten
kunnen worden ondernomen in de wilderness
area
• Hotel / Safari Resort met 110 kamers, groot
zwembad, restaurants en wellness centre
• Vrij rondlopend wild op de Estate, zowel in
het ontwikkelde gedeelte als in het ongerepte
natuurgebied, de natuurlijke ‘bush’ is uw tuin
• Volledig huis management (lodge en valet
service) is aanwezig
• Geen belasting in Nederland over
Zuid Afrikaans vermogen (box 3)
• Vrijstelling van erfbelasting in Nederland
MOVE TO A BETTER PLACE
Een project van:
M 0654 22 6762
T 0183 58 2884
E info@zandspruit.nl
I www.zandspruit.nl

104
Colofon
OOG VOOR AFRIKA
is een uitgave van MW media en TekstBeeld/haarlem
Uitgever en hoofdredactie
Marjolein Westerterp
M. info@mw-media.nl
T. +31 (0)6 404 161 88
I. www.oogvoorafrika.nl
Fotografie
Peter Boshuijzen
TekstBeeld/haarlem
M. tekstbeeld@upcmail.nl
T. +31 (0)6 408 760 06
I. www.oogvoorafrika.nl
Acquisitie en advertentiemarketing
Marjolein Westerterp
M. marjoleinwesterterp@gmail.com
T. +31 (0)6 404 161 88
Medewerkers, met dank aan
Willem Bakhuys Roozeboom, Niels Bakker, Jonah
van de Burgt, Bo Cornelissen, Eye Filmmuseum
Amsterdam, Rik Felderhof, Ingrid Glorie, Ingrid
Gorter-Bode, Mariëtte de Haan, Marloes Hazelhoff,
Wim Helleman, Stefan Hurter, Ilvy Njiokiktjien, Theo
Nitrauw, Manon van Oldenbarneveld, Marleen Post,
Shutterstock – www.shutterstock.com, Ellemijn
Streuer, Studio William Kentridge, Studio Hans
Wilschut, Frank Tjepkema, German Villafane, Gerhard
van der Westhuizen, Charles Witlox, David Yarrow,
ZealOntwerp
Cover
De coverfoto is van Gerhard van der Westhuizen.
Dit fascinerende beeld van de iconische neushoorn
wordt gebruikt als uithangbord op beurzen door
Project Rhino, Zuid-Afrika.
Nieuws- en persberichten
info@mw-media.nl
Drukkerij
Veldhuis Media BV
Kanaaldijk Oostzijde 3
8102 HL Raalte
www.veldhuismedia.nl
Distributie losse verkoop
Betapress BV
Burgemeester Krollaan 14
5126 PT Gilze
www.betapress.nl
Abonnementenservice
3 edities voor € 15,- (een voordeel van € 5,85),
kan per nummer ingaan.
Digitaal abonnement 3 nummers voor € 10,-.
Prijswijzigingen voorbehouden.
Opgave en vragen over abonnementen:
Abonnementenland
Postbus 20
1910 AA Uitgeest
NL: +31 (0)251 257 924
(tijdens werkdagen van 9.00 - 17.00 uur)
What’s app: 06 46 55 80 54
Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.
aboland voor adreswijzigingen en opzeggingen.
Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter.
Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten
Opgave en vragen over abonnementen BE:
Abonnementenland
Ambachtenlaan 21 Unit 2A
3001 Heverlee
Tel. +32 (0)28 08 55 23
Fax +32 (0)28 08 70 05
Site: www.bladenbox.be voor abonneren of
www.aboland.be voor adreswijzigingen en
opzeggingen.
Kijk ook voor alle informatie en contact over uw
abonnement op
https://www.oogvoorafrika.nl/abonnee-service/
Beëindigen abonnement:
Opzeggingen dienen 4 weken voor afloop van de
abonnementsperiode in ons bezit te zijn. Na drie
edities gaat uw kennismakingsabonnement over in
een vast abonnement. U betaalt dan € 17,95 voor
drie edities. Opzeggen doet u schriftelijk, minimaal
4 weken voor beëindiging van de termijn bij
Abonnementenland. U kunt ook gebruikmaken van
de Abonneeservice op onze website
www.oogvoorafrika.nl
Social media
Volg ons op Facebook.com/OOGVOORAFRIKA,
Twitter@OOGVOORAFRIKA en
www.oogvoorafrika.nl
Adverteerders
Aaldering Vineyards & Wines – Luxury Lodges –
www.aaldering.co.za
Africa Classic – www.africaclassic.nl
Afrikaya Tours – www.afrikayatours.nl
African Touch – www.african-touch.nl
BMS-Travellers – www.bms-travellers.nl
Bos Theaterproducties – www.
bostheaterproducties.nl
De Kloof Luxury Lodge – www.dekloof.co.za
Going Africa Safaris – www.goingafrica.com
Go Mauritius – www.goafrica.nl
Homes of Africa – www.homesofafrica.com/nl
Jambo safari Club – www.jambo.nl
Zandspruit Bush & Aero Estate – www.zandspruit.nl
© 2019
Copyright Notice & Auteursrecht voorbehoud
© 2019 – MW media, Nederland. Niets uit deze uitgave mag
geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in
een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden
gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke
toestemming van de uitgever.
Prijswijzigingen voorbehouden.

eSwatini
eSwatini, voorheen Swaziland,
het kleine koninkrijk, omarmd door
Zuid-Afrika met zoveel natuurschatten
en een fantastisch festival dat het vuur in je
doet ontwaken. Dans mee, lach mee.

Bushfire Festival
Breng je vuur!
Het Bushfire festival in eSwatini is onbetwist een van Afrika’s topfestivals. Ieder jaar genieten
duizenden feestgangers drie dagen lang van een evenement dat zijn gelijke op het
Afrikaanse continent nauwelijks kent. Kleurrijk, relaxed, gepassioneerd, sociaal, veelzijdig,
modern, authentiek, gezellig en gloedvol swingend tot in de late uurtjes.
‘Breng je vuur!’ is de slogan van Bushfire. Wie er geweest is begrijpt waarom.
Tekst en foto’s: Niels Bakker

??

Als je als reisjournalist de halve wereld hebt bereisd en de mooiste
plekken van de aardbol hebt gezien, kun je dan nog verliefd raken
op een land? Jazeker kan dat, maar daarvoor moet je wel naar
Afrika. Niels Bakker ging voor OOG VOOR AFRIKA naar Swaziland,
dat sinds 26 april 2018 eSwatini heet, en raakte hopeloos
verslingerd aan dat kleine landje.
De alom geliefde koning Mswati III sprak onlangs in het openbaar
de wens uit dat Eswatini in 2022 een eerstewereldland zou moeten
zijn. Daarop heb ik nogal wat Swati de wenkbrauwen enigszins zien
fronsen, en ook zelf vind ik dat een nogal gewaagde vorstelijke
uitspraak. eSwatini vertoont namelijk op sommige terreinen nog
steeds derdewereld trekjes. Zo kan ik bijvoorbeeld maar niet
wennen aan mensen die levensgevaarlijk langs de snelwegen
lopen, vaak zelfs kinderen in keurige schooluniformen.
Vooral op het platteland is eSwatini nog een tamelijk
onderontwikkeld land. Hier meestal geen verharde wegen en
ook niet altijd elektriciteit en stromend water. Wel hebben veel
plattelanders gek genoeg een mobieltje, al zijn dat dan meestal
geen smartphones maar verouderde dingen waar je alleen mee
kunt bellen en sms’en. En kijk ook niet gek op wanneer een
kleine boer een satellietschotel op zijn schamele hut heeft laten
monteren. Niet om Swati-tv te kijken (belabberd slecht), maar
Zuid-Afrikaanse soapseries.
Trots
Er is dus nog wel wat werk te verrichten om aan de wens van de
koning tegemoet te komen, maar op sommige gebieden kan
eSwatini aardig meekomen met westerse standaarden. Een deel
van de snelwegen is hier gewoon prima, ouderen van boven de
zestig krijgen een aow’tje van 600 Rand per maand (niet veel, maar
ze krijgen het wel), en het land is veilig en niet echt corrupt.
Je kunt natuurlijk discussiëren over de gedachte of het zo wenselijk
is om onze westerse levenswijze te gaan kopiëren (de Afrikaanse
is eigenlijk veel leuker), maar wie ben ik om de Swati moderne
geneugten te ontzeggen.
eSwatini doet het dus best goed met een aantal zaken, maar waar
ze echt trots op zijn is het Bushfire festival dat jaarlijks wordt
gehouden. Ieder jaar komen duizenden festivalgangers vanuit
alle windstreken naar eSwatini om dit geweldige evenement
mee te maken. Ik kwam Zuid-Afrikanen, Amerikanen, Duitsers en
Nederlanders tegen en Swati zelf natuurlijk.
Toonaangevend
Dat internationale gezelschap komt dan ook niet naar zomaar
een feestje. Bushfire is namelijk al jaren een van Afrika’s meest
toonaangevende en ook uitstekend georganiseerde festivals. CNN
en de BBC hebben er al positieve aandacht aan besteed, en dan »

??

weet je dat je met iets bijzonders te maken hebt.
Drie dagen lang in mei, van vrijdag tot en met zondag, wordt
er bij Bushfire op verschillende podia muziek gemaakt door
Afrikaanse topbands, gegeten en gedronken in de Global Food
Village, gelounged in de vip-ruimte of in de openlucht-cocktailbars,
gedanst, meegezongen, bier gedronken op het grasveld, geshowd,
kunst gemaakt, of simpelweg uit het dak gegaan in die typisch
Afrikaanse relaxte, maar ook uitbundige sfeer. Bushfire is een dijk
van een festival waar de meeste festivalgangers ieder jaar weer
graag naar terugkomen. Het is dan ook verstandig om meteen na
afloop weer accommodatie of de festivalcamping te boeken om te
overnachten.
Sociaal element
De Swati weten dat ze een evenement in huis hebben dat zich kan
meten met de allerbeste in Afrika, maar het wordt pas echt groots
als je weet dat een deel van de opbrengst ook nog eens naar een
goed doel gaat. Op het feestterrein staan naast de Mojito bar en
de biertent de kraampjes van Young Heroes: Save the children of
Swaziland en van Unicef en dat is hartverwarmend. Hiv/aids is een
van de grootste problemen in het land, maar toch proberen de
Swati via onder andere Bushfire zo goed en zo kwaad mogelijk te
helpen om al die jonge levens op de rails te krijgen. Dat de Swati
elkaar niet laten stikken maar met de beperkte financiële middelen
die ze hebben toch proberen anderen bij te staan, vind ik hoopvol.
Ik heb koning Mswati nog niet gesignaleerd op Bushfire en dat is
jammer. Want de vorst had hier met eigen ogen kunnen zien dat
zijn wens om een eerstewereldland te worden in dit opzicht al
aardig is uitgekomen. ˙
Quickfacts
Het driedaagse Bushfire festival, een van de zeven belangrijkste
festivals in Afrika, wordt jaarlijks in mei gehouden.
Voor info: www.bush-fire.com/
Maar er is meer te doen in eSwatini: kijk voor alle info op
www.thekingdomofeswatini.com

112
&Tips Travel die ertoe doen
BUSH & BEACH - 10-daagse fly-in safari Zambia & Malawi
Luangwa staat vooral bekend vanwege de wandelsafari’s; nog steeds
de beste manier om de wildernis ter verkennen. In beide parken
onderneemt u vele activiteiten: ochtend- en middag game drives en
wandel- en bootsafari’s, altijd onder begeleiding van professionele
gidsen. U kunt ook gaan vissen of een bezoek aan een lokaal dorp
brengen.
Na de safari’s vliegt u naar het prachtige eiland Likoma in het midden
van Lake Malawi. Tijdens uw verblijf in het romantische Kaya Mawa,
oftewel ‘Misschien Morgen’, kunt u heerlijk relaxen op het strand of in
de spa, gaan snorkelen, duiken of andere watersporten doen.
Prachtige fly-in safari naar de mooiste parken van Zambia: het Kafue
National Park en het South Luangwa National Park. U gaat hier
met professionele gidsen op zoek naar de grote verscheidenheid
aan wilde dieren: wildebeesten, impala’s, zebra’s, waterbokken,
enzovoorts. Maar er leven ook vele roofdieren, zoals leeuwen, cheeta’s
en luipaarden. Misschien komt u zelfs wilde honden tegen ... South
Kijk voor meer informatie over deze reis op
bms-travellers.nl of neem contact op met een van de
experts van BMS-Travellers en laat
geheel vrijblijvend een reisvoorstel maken:
info@bms-travellers.nl of 085-04 10 400
De Kloof Luxury Boutique Hotel & Villa
Met gratis massage en wijnproeverij bij 2 overnachtingen
In het pittoreske stadje Swellendam aan
de fameuze Garden Route ligt De Kloof
Luxury Estate & Villa. Een vijfsterren,
romantische hide-away waar in een
landgoed uit 1801 koloniale historie
moderne luxe ontmoet.
Druivenranken en eeuwenoude bomen
zorgen voor een aangename schaduw
over de terrassen van de acht kamers en
suites, geurende rozen omzomen het
zwembad in de uitgestrekte tuin.
Nieuw: De Kloof opende onlangs hun
spiksplinternieuwe Spa Sans Souci. En fantastisch eten doet u ’s avonds
bij hun inhouse restaurant 18ZeroOne.
Voorwaarde: Boekingen op basis van beschikbaarheid. Vermeld bij
boeking dat u gebruik wilt maken van de aanbieding uit OOG VOOR
AFRIKA 02-2019.
Prijs per nacht: Vanaf ZAR1295 p.p.
Hoe te boeken? Ga naar www.dekloof.co.za en stuur als u geboekt
heeft een mail naar info@dekloof.co.za om een afspraak voor uw
couples massage en wijnproeverij te maken.
Aanbieding: Bij 2 nachten krijgt u een couples
massage voor 2 personen en een proeverij met
award winnende wijnen GRATIS.

De mooiste vakantiehuizen van Zuid-Afrika - Gratis fles wijn bij een boeking
Altijd al een keer
willen verblijven
in een luxe maar
betaalbaar
vakantiehuis met
privé zwembad,
op een eigen
wildreservaat met
giraffen en zebra’s
om je heen?
Vlakbij het Krugerpark, de Panoramaroute en het dorpje Hoedspruit
liggen de vakantiehuizen van Homes of Africa. Gelegen op het
omheinde Zandspruit Estate kun je zelfstandig Zuid-Afrika ervaren
in je eigen tempo. Wandelend, fietsend, hardlopend of met de auto,
vanaf je eigen privé villa rijd je zo de Zuid-Afrikaanse bush in waar je
oog in oog kan komen te staan met ongevaarlijke wilde dieren zoals
giraffes, wildebeesten, zebra’s, wrattenzwijnen, nyala’s, impala’s en
vele vogelsoorten.
Bij aankomst wachten onze hosts jullie op en begeleiden je naar jullie
villa. Eenmaal aangekomen staat er speciaal voor OOG VOOR AFRIKAklanten
een heerlijke fles Zuid-Afrikaanse wijn klaar waar je van kunt
genieten in het zwembad, op de veranda of bij het kampvuur in de
boma.
Ontdek zelfstandig of onder begeleiding het Krugerpark, rijd de
Panoramaroute, ervaar Zuid-Afrika vanuit de lucht of te paard, geniet
van game drives in Big 5 reserves, ga heerlijk uit eten bij de talloze
restaurants van Hoedspruit, sla een balletje op de golfbanen in de
buurt of bezoek een van de verschillende dierenopvangcentra in de
omgeving. Onze hosts kunnen je overal mee helpen en boeken de
activiteiten die je wenst.
Kortom, een bezoek aan de vakantiehuizen van Homes of Africa is een
onvergetelijke vakantie voor het hele gezin.
Meer informatie over Homes of Africa en de
vakantiehuizen: https://homesofafrica.com/nl/ of
stuur een mailtje naar: info@homesofafrica.com.
We helpen je graag.
Ps: alle vakantiehuizen zijn eigendom van
Nederlandse en Belgische eigenaren.
Afrikaya Fair Trade reizen
Ga bewuster op reis! Op een
Fair Trade reis houden wij
extra rekening met lodges en
excursies die mens-, dier- en
milieuvriendelijk zijn. In het
geval van een Fair Trade Holiday
is minstens de helft van de
accommodaties en excursies Fair
Trade Certified.
Wij kunnen ook contacten met de lokale bevolking inplannen of
een bezoek aan een van de projecten die wij ondersteunen. Fair
Trade reizen kan op verschillende niveaus en kan uw reis verrijken!
Al onze reizen zijn maatwerk en op úw wensen afgestemd. Zo
kunt u zelf het niveau van accommodaties en de route van de reis
kiezen, de mate van comfort (luxe lodges, korte rijafstanden) en/of
avontuur (4x4, kamperen, wildparken). Ook hebben wij zeer ruime
ervaring met begeleide reizen.
Vraag Afrikaya Tours om een persoonlijk, eerlijk en betrouwbaar
advies en een offerte op maat.
Informeer naar de mogelijkheden voor Tanzania, Zambia, Malawi,
Mozambique, Botswana, Namibië, Zuid-Afrika, Mauritius en de
Seychellen.
Aanbieding: € 50 p.p. korting op een Fair Trade reis.
Vraag een reisspecialist van Afrikaya Tours om
een maatwerkofferte onder vermelding van
KORTINGSCODE FAIR: info@afrikayatours.nl of bel
+31 6 15 63 88 64 of +32 474 44 75 89.
www.afrikayatours.nl
African Touch Reisaanbiedingen
10-daagse geheel
verzorgde privé
rondreis in Kenia:
v.a. 1.790 euro p.p.
U gaat op safari naar
de mooiste parken van
Kenia: Amboseli, Lake
Naivasha, Hell’s Gate en de beroemde Masai Mara, waar u tevens
een avontuurlijke boot- en/of fietssafari maakt. In de Loita Hills
ontmoet u de Maasai stam en maakt u kennis met deze bijzondere
eeuwenoude cultuur. Met een van de stamleden gaat u tijdens een
wandelsafari op zoek naar sporen van hyena’s, buffels en andere
wilde dieren.
Reis verlenging: Verblijf aan de Indische Oceaan in een kleinschalig
boutique resort of privé strandhuis.
3 tot 6-daagse Bush-Expeditie reis met de Maasai stam:
v.a. 400 euro p.p.
Samen met een Maasai gids en jonge krijgers maakt u een
meerdaagse ‘Back to Nature’ expeditie. U wandelt in de prachtige
ongerepte Loita Hills en leert o.a. vuur maken en pijl- en
boogschieten, maar ook het herkennen van sporen van wilde dieren
en eetbare- en medicinale planten. Voor en na de expeditie verblijft
u in Loita Hills Basecamp.
Reis verlenging: Safari naar de Masai Mara of verblijf aan de
tropische witte stranden aan de kust.
Wij stemmen de reizen geheel af op uw individuele
wensen en budget. Combinaties met Tanzania en
Oeganda ook mogelijk. www.african-touch.nl of
info@african-touch.nl Volg ons op Facebook
of Instagram voor 25 euro korting p.p.
#africantouchtraveladventure #loitahillsbasecamp
Foto: Frank Tjepkema

114
&Tips Travel die ertoe doen
Noord Tanzania, maar dan anders!
Going Africa Safaris
Romantisch Mauritius & Rodrigues
Wilt u graag naar het
noorden van Tanzania,
maar niet naar de ‘drukte’?
Het kan nog steeds. Zeker
voor de meer avontuurlijke
reiziger. Met de Green
Camps hebben we de
beste oplossingen voor
u gevonden waarbij u het noorden van Tanzania op een historisch
authentieke, maar vooral ook op de meest ECO-vriendelijke manier
ervaart. Op speciale plekken in Manyara en de Serengeti, weg van de
drukte en toch volop in de natuur. Het kan dus wel!
Door gebruik te maken van de Green Camps volgt u in de Serengeti
de migratie. Daarnaast is er ook een Green Camp in de afgelegen
sector van Lake Manyara NP. Alle Green Camps zijn uniek gelegen. U
verblijft midden in de natuur en beschikt over een stijlvolle tent van
4,5 meter doorsnee, voorzien van echte bedden. Vanuit het camp
kunt u volop genieten van de unieke en rustige omgeving.
Doelstelling is om zover mogelijk weg te blijven van het
massatoerisme.
Via de Green Camps worden, naast de reguliere game drives,
verschillende avontuurlijke en milieuvriendelijke excursies en
activiteiten aangeboden, waaronder wandelsafari’s.
Een wandelsafari is echt aan te bevelen om op een geheel andere
manier van dieren en natuur te kunnen genieten.
Meer informatie:
https://www.goingafrica.com/wayo-africa.html
Korreltjie Kantel in Nederland en België
De indrukwekkende
Zuid-Afrikaanse
muziektheaterproductie
Korreltjie Kantel komt dit
najaar naar Nederland.
Korreltjie Kantel, een
initiatief van Luna Paige,
vertelt aan de hand van
hun liefdesbrieven het
verhaal van de tragische, intense en verboden liefde tussen twee
iconische Zuid-Afrikaanse schrijvers: Ingrid Jonker en André P Brink.
De voorstellingen vinden plaats tussen 19 en 27 oktober in Gent,
Leiden, Utrecht, Delft, Amsterdam en Bemmel.
Kijk voor meer informatie op
www.iluminarproductions.co.za
dag 1 Vlucht met Air Mauritius naar Mauritius*
dag 2 - 5
Transfer naar Tamarin Bay voor dolfijnen, perfecte
surfmogelijkheden en romantische zonsondergangen.
“Join the Tribe” voor 4 nachten bij Veranda Tamarin Resort
3 ster (LO).
dag 6 - 9
Transfer - binnenlandse vlucht naar het ongerepte
Rodrigues Island. Transfer naar Guesthouse La Belle
Rodriguaise voor een verblijf van 4 nachten (HP), waar
het culinaire en bekende kookwonder Francoise Baptiste
de scepter zwaait.
dag 10 - 13
Transfer en vlucht terug naar Mauritius. Transfer naar
Veranda Grand Baie 3 ster+ (LO). 4 nachten genieten in
“An Oasis in the Heart of Buzzy Grand Baie”.
dag 14
Transfer naar de luchthaven en vertrek naar Amsterdam.
Pakketprijs:
Vanaf € 2435,- per persoon o.b.v. 2 personen Inclusief:
alle vluchten (4x) alle transfers (6x) 12 overnachtingen
met ontbijt (LO) 4 x diner (HP)
Voor diegenen die zouden willen trouwen op Mauritius, hebben wij
een leuke verrassing!
Mail ons: info@goafrica.nl of bel: 020-2382939
Details van deze reis vind je op GoAfrica.nl/mauritius
* t/m 25 oktober ’19 rechtstreeks vanuit Amsterdam,
hierna met overstap in Parijs of Genève.
Lezers van OOG VOOR AFRIKA ontvangen gratis
dolfijn-tour. Zie ook onze advertentie op pagina 103

BP
REISMAGAZINE OVER ZUID-AFRIKA
1e jaargang l nummer 1 - 2012 l losse verkoopprijs € 6.95
reismagazine over zuid-afrika
2e jaargang l nummer 1 - 2013 l prijs e6.95/ZAR 60
BP
BP
01-Cover-3.indd 1 04-09-13 16:17
BP
On a budget
Tussen zand en steen
Ontdekkingsreis door de
Twee Hollandse avonturiers in de bush
N/a’an ku sê
Reis naar het einde van de wereld
BP
BP
BP
BP
BP
BP
BP
BP
-Cover.indd 1 26-10-17 12:43
BP
BP
OOG VOOR AFRIKA
niet meer missen?
Neem een
abonnement!
OOG VOOR AFRIKA is door KaapstadMagazine.nl
uitgeroepen tot het beste tijdschrift over Afrika!
8E JAARGANG l NUMMER 2 - 2019
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 8e jaargang l nummer 2 - 2019 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
HART VOOR
ESWATINI
KENIA
MAURITIUS
TANZANIA
ZUID-AFRIKA
DE NEUSHOORN
BUSHFIRE FESTIVAL
PICTURE PERFECT
KUKI GALLMANN
DROOMDE VAN AFRIKA
ROMANTISCH MAURITIUS
BRENG JE VUUR!
DE MOOISTE LEZERSFOTO’S
Voor € 15,- ontvang je
3 nummers (een korting van € 5,85!!!)
WILDLIFE FOTOGRAAF
DAVID YARROW IN KENIA
AFRICA INSIDE OUT
BP
AUTHENTIEK TANZANIA
35 DROOMPLEKKEN
IN ZUID-AFRIKA
+ Bij ieder nummer ook de digitale editie. Zo heb je OOG VOOR AFRIKA altiijd bij de hand
+gratis de digitale BIG FIVE ZUID AFRIKA-special
www.oogvoorafrika.nl > abonnement of
bel Abonnementenland, 0251 257 924
Ek Sien Jou
De Big Five issue
1e jaargang l nummer 1 - 2012
20 pagina’s EErbEtoon aan Madiba
HEt vErlorEn koninkrijk
van MapungubwE
CapE rivièra
dE kaapsE kust
Ode aan Zimbabwe
MasHatu
SpOtlight Op painted dOgS
land van gigantEn
Jane gOOdall
parEls van
gelOOf, hOOp & liefde
liMpopo
fOtOwedStRiJd
kaapstad
win een veRbliJf in Zuid-afRika
dEsign
Hoofdstad 2014
de SchOOnheid van iSimangaliSO
• van Big 5 naar Big 4? Het verhaal van hoop & liefde 16 pagina’s
• Het mysterie van de witte leeuwen van Timbavati
extRA
wiJnpROeven peR tRam
• 20 nederlanders over hun zuid-afrika
• de 10 mooiste Big 5 safari’s
boordevol
tOwnShip tOuRS annO 2014
• van kaapstad naar Johannesburg in 5 stops voordeel
• de 5 gezichten van de onbekende Wild Coast
Focus op de Westkust
weReldkindeRen
Kaapstad à gogo!
van BusH ToT BeaCH • In de voetsporen van Nelson Mandela •
mee op lezersreis? * fotografiereis Hope naar Sossusvlei de Wild Coast Vijftig * unieke tinten rood • Zanzibar
ontmoeting met witte leeuwen * Proef Eiland zuid-afrika van met de Harm vergeten Jan tijd • De wow-factor
‘de Braaiman’
van Plettenberg Bay • Rik Felderhof: thuis
in Tanzania • Rituelen uit de Omo-vallei
met oog voor zuid-afrika leer je het echte zuid-afrika kennen
2e jaargang l nummer 1 - 2013
2e jaargang l nummer 2 - 2013
hÉt reismagazine over afrika 3e jaargang l nummer 1 - 2014 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 5e jaargang l nummer 1 - 2016 l prijs 6.95 l
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 2e jaargang l nummer 2 - 2013 l prijs €6.95 l www.oogvoorafrika.nl
hÉt reismagazine over afrika 3e jaargang l nummer 2 - 2014 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 4e jaargang hÉt reismagazine l nummer 2 - 2015 over l prijs afrika 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
4e jaargang l nummer 3 - 2015 l prijs e6.95 l hÉt www.oogvoorafrika.nl
reismagazine over afrika
www.oogvoorafrika.nl
HÉT 5e jaargang REISMAGAZINE l nummer 2 - OVER 2016 l prijs AFRIKA e6.95 6e HÉT l jaargang www.oogvoorafrika.nl
REISMAGAZINE l nummer 1 - 2017 OVER l prijs AFRIKA 6.95 l 6e HÉT
www.oogvoorafrika.nl
jaargang REISMAGAZINE l nummer 2 - 2017 OVER l prijs AFRIKA 6.95 l 7e www.oogvoorafrika.nl
jaargang l nummer 1 - 2018 l prijs hÉt 6.95 reismagazine l www.oogvoorafrika.nl over afrika HÉT REISMAGAZINE 7e jaargang l nummer OVER 3 - 2018 AFRIKA l prijs 8e e6.95 jaargang l www.oogvoorafrika.nl
l nummer 1 - 2019 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 3e jaargang HÉT REISMAGAZINE l nummer 3 - 2014 OVER l prijs €6.95 AFRIKA l www.oogvoorafrika.nl
4e jaargang l nummer 1 - 2015 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
collector’s iteM &
EEn lEvEn lang MandEla
eXtra dik COLLECTOR’S ITEM NUMMER 10 BELEEF AFRIKA NUMMER 11 DE MOOISTE REIZEN EN HERINNERINGEN DE MOOISTE REIZEN EN HERINNERINGEN DE MOOISTE REIZEN EN HERINNERINGEN
AFRIKA IN BRUSSEL
HET ECHTE VERHAAL
de
TARZAN IN TANZANIA
VANISHING KINGS
DE WOESTIJNLEEUWEN VAN
101
ZIMBABWE – DE EERSTE LIEFDE
NAMIBÏE
Mooiste
FOTOSAFARI OP DE CHOBE
fOtOwedStrijd
win een luMix fZ300 caMera
AFRICA INSIDE OUT
WIJNTOURS
lodGes in 11 24 UUR OOG IN OOG MET
DROOMHUIS
NAMIBIË
DUURZAME SAFARI’S IN KENIA
KIM – HYENAMAN – WOLHUTER
ONDER DE ZON
LEEG LAND VOL ZAND
IN DAR ES SALAAM
reiStrendS 2019
OFF THE BEATEN TRACK
RIK FELDERHOF
GORDON ZEGT JA
FIETSEN IN GAMBIA
MadagaScar en eSwatini
STRAATKUNST
ZUID-AFRIKA
Zuidelijk
OVER ZIJN TANZANIA
ACTIEVE EN
DE STEMMEN VAN
ETOSHA NATIONAL PARK
OEGANDA
KAAPSTAD
BOER ZOEKT VROUW ANNEKIM ROBBEN ISLAND
de verbOrgen wereld
HET GROENE HART VAN AFRIKA
SAFARI MET EEN 4X4 CAMPER afrika AVONTUURLIJKE SAy chEESE
IS ÓNZE VROUW IN ZAMBIA
van KaraMOja
Into the wild BOTSWANA
VLIEGEN IN
BIjZoNDERE DIERENpoRTRETTEN
KAAPVERDIË
6 DROOMLODGES
DE SMAAK VAN AFRIKA
EN –HOTELS
DE AFRIKAANSE WILDERNIS
REIZEN
3 CHEFS UIT PATERNOSTER
Het avOntuur begint Hier
VAN A NAAR BETER
NAMIBIË - DE MooISTE LANDSchAppEN
PIKANTE WALVISSEN
NOORDKAAP en NAMIBIË
IN AFRIKA
2018
van nairObi tOt KaapStad
10 REIZEN EN TIPS
STAATSBEZoEK AAN SWAZILAND
WILD BOTSWANA
HET JAAR VAN DE WILDE HOND
MET EEN BUSHCAMPER
YOU RUN, YOU DIE :)
MET VOORDEEL
DE SMAAK vAN ZUID-AFRIKA
ANDRIES BOTHA
• BAOBABS EN LEMUREN IN MADAGASKAR
8 ULTIEME REISTIPS
KUNSTENAAR MET EEN VERHAAL
FOTOGRAFIESAFARI
• IN GALOP DOOR LESOTHO MAAgDENcEREMoNIE
VAN AFRIKA EXPERTS
OOG IN OOG MET OLIFANTEN
IN ZoELoELAND
72 UUR IN DURBAN
Droombestemming in NAMIBIË
• NAAR DE TOP VAN DE KILIMANJARO
RIJDEN, FIETSEN EN LOPEN
KAApSTAD:
TRACTORGIRL
• SPOTLIGHT OP DE WITTE HAAI
Ode aan de
DOOR AFRIKA
10 x goED vooR EEN gLIMLAch
• HIKEN LANGS DE WILD COAST
DÉ ULTIEME AFRIKA BUCKETLIST AFRIKA JA, IK WIL
UBUNTU - EEN SpIRITUELE REIS
De utlieme safari in TANZANIA
TIJGERS THUIS IN AFRIKA
• EXPEDITIE ETHIOPIË
VITAMINE AFRIKA
– DE STAMMEN IN DE OMO-VALLEI
OlifantRIMPELS VAN ROERLOOS ZAND
Mauritius: beauty en de beach
Verhalenwedstrijd: win een Verblijf in Zuid-afrika
17 WOESTIJNTIPS
naMibië de leVende woestijn
24 uur in stone town
Vijftig reistips
Zuid-Afrika
Namibië
Tanzania
Ethiopië
Zimbabwe
3e jaargang l nummer 1 - 2014
zUiD-afrika
special
3e jaargang l nummer 2 - 2014
Zuid-afRika
Zimbabwe
tanZania
3e jaargang l nummer 3 - 2014
ZUID-AFRIKA
ZIMBABWE
TANZANIA
MOZAMBIQUE
4e j argang l nummer 1 - 2015
4E JAARGANG l NUMMER 2 - 2015
BOTSWANA
KAAPVERDIË
NAMIBIË
ZUID-AFRIKA
4e jaargang l nummer 3 - 2015
Ghana
Mauritius
Zuid-afrika
naMibië
tanZania
ZUID-AFRIKA
TANZANIA
BOTSWANA
NAMIBIË
5E JAARGANG l NUMMER 1 - 2016
ETHIOPIË
LESOTHO
MADAGASKAR
TANZANIA
ZUID-AFRIKA
5e jaargang l nummer 2 - 2016
NAMIBIË
SWAZILAND
TANZANIA
ZUID-AFRIKA
6E JAARGANG l NUMMER 1 - 2017
BOTSWANA
TANZANIA
ZIMBABWE
ZUID-AFRIKA
6E JAARGANG l NUMMER 2 - 2017
BOTSWANA
ZUID-AFRIKA
7E JAARGANG l NUMMER 1 - 2018
GAMBIA
NAMIBIË
OEGANDA
ZUID-AFRIKA
7e jaargang l nummer 3 - 2018
eSwatini
Kenia
MadagaScar
Oeganda
Zuid-afriKa
8E JAARGANG l NUMMER 1 - 2019
ESWATINI
KENIA
NAMIBIË
TANZANIA
ZAMBIA
ZUID-AFRIKA
De mooiste foto’s, onverwachte bestemmingen,
reistips en verhalen vind je in OOG VOOR AFRIKA
De inspiratie- en reisgids voor Zuid-Afrika,
Botswana, Gambia, Zimbabwe, Namibië, Kenia,
Mozambique, Zambia, Rwanda, Tanzania,
Oeganda en de eilanden in de Indische Oceaan.
Bezoek onze website www.oogvoorafrika.nl

Zandspruit
Bush & Aero Estate
Hoedspruit • • Limpopo • • Zuid-Afrika
UW UW EIGEN EIGEN
VAKANTIEHUIS
IN DE IN DE AFRIKAANSE
WILDERNIS
• Estate • Estate grootte grootte ca. 1000 ca. hectare 1000 hectare
• Kavelgrootte • Kavelgrootte ca. 4000 ca. tot 4000 15000 tot 15000 m2, m2,
100% 100% privacy privacy
The The African dream personified • Safari • Safari Lodge Lodge inclusief inclusief eigen eigen grond grond en en
zwembad zwembad v.a. € v.a. 245.000,- € 245.000,- v.o.n. v.o.n.
Zandspruit Zandspruit Estate, Estate, een een onbedorven onbedorven stuk stuk De esthetiek De esthetiek van de van huizen de huizen is gewaarborgd is gewaarborgd door door de de • Begeleiding • Begeleiding bij het bij koop- het koop- / bouwproces / bouwproces volledig volledig
Afrika, Afrika, blauwe blauwe lucht, lucht, witte witte wolken, wolken, eindeloze eindeloze geldende geldende architectuurrichtlijnen. Daarbinnen Daarbinnen is er alle is er alle in het in Nederlands het Nederlands
vergezichten, drinkplaatsen, open open vlaktes vlaktes ruimte ruimte voor voor individuele individuele ontwerpen. ontwerpen. Drie bouwstijlen Drie bouwstijlen • Circa • Circa 4,5 uur 4,5 rijden uur rijden vanaf vanaf Johannesburg
en onbetreden en onbetreden paden paden die die uitnodigen uitnodigen tot tot zijn toegestaan. zijn toegestaan. De typisch De typisch Afrikaanse Afrikaanse met riet met gedekte riet gedekte • Dagelijks • Dagelijks vluchten vluchten van van Johannesburg naar naar
ontdekking ontdekking en avontuur. en avontuur. De serene De serene stilte stilte wordt wordt bush bush lodge lodge stijl, de stijl, nostalgische de nostalgische farmhouse farmhouse stijl en stijl en
alleen alleen verbroken verbroken door door visarend visarend jakhals. en jakhals. de eigentijdse de eigentijdse pavilion pavilion stijl met stijl een met combinatie een combinatie van van
Hoedspruit; Hoedspruit; zesmaal zesmaal per week per week van Kaapstad van Kaapstad
naar Hoedspruit naar Hoedspruit
Overweldigende natuur natuur waar waar je volledig je volledig in kunt in kunt moderne moderne elementen, elementen, natuurlijke natuurlijke bouwmaterialen en en • Dichtbij • Dichtbij alle alle voorzieningen van Hoedspruit: van Hoedspruit:
opgaan. opgaan. Speurtochten naar naar
glas. glas.
dokter, dokter, tandarts, tandarts, apotheek, apotheek, winkels, winkels, scholen scholen en
zebra’s, zebra’s, giraffen giraffen gnoes en gnoes worden worden
Voor Voor de realisatie de realisatie van de van bouw de bouw restaurants restaurants
‘s avonds ‘s avonds rond rond het het kampvuur kampvuur “ Life “ Life does does not not bieden bieden wij een wij een totaalconcept met een met een • Luxe • Bush Luxe Camp Bush Camp met met slaapgelegenheid voor 4 voor 4
omgesmolten tot tot onvergetelijke
keuze keuze uit zestien uit zestien standaard standaard designs. designs. personen, personen, hoofdgebouw met bar met en bar zwembad en zwembad
avonturen avonturen en herinneringen. get get better Daarnaast Daarnaast kan in kan volledige in volledige vrijheid vrijheid in in beschikbaar beschikbaar voor huiseigenaren
voor huiseigenaren
samenwerking met onze met architect onze architect een een • Manege • Manege op de op Estate de Estate van waaruit van waaruit buitenritten buitenritten
Zandspruit Zandspruit Bush Bush & Aero & Aero Estate Estate than than this” this” ontwerp ontwerp tot stand tot stand worden worden gebracht. gebracht. kunnen kunnen worden worden ondernomen ondernomen in wilderness in wilderness
beslaat beslaat ongeveer ongeveer 1000 1000 hectare hectare
Het project Het project wordt wordt daarna daarna compleet compleet area area
ongerepte ongerepte Afrikaanse Afrikaanse ‘bush ‘bush veld’ waarvan veld’ waarvan 350 hectare 350 hectare door door ons ons gerealiseerd, gerealiseerd, desgewenst desgewenst inclusief inclusief de de • Hotel • Hotel / Safari / Safari Resort Resort met 110 met kamers, 110 kamers, groot groot
wordt wordt ontwikkeld. ontwikkeld. Bouwkavels Bouwkavels bieden bieden spectaculaire spectaculaire inrichting, inrichting, zonder zonder dat de dat koper de koper zich over zich over opdrachtgever zwembad, zwembad, restaurants restaurants en wellness en wellness centre centre
uitzichten uitzichten op de op de Drakensbergen de en de rivierbedding. - architect - architect - aannemer - aannemer relaties relaties zorgen zorgen behoeft behoeft te maken. te maken. • Vrij rondlopend • Vrij rondlopend wild op wild de op Estate, de Estate, zowel zowel in in
De begeleiding De begeleiding en en communicatie vinden vinden plaats plaats in het in het
De Aero De Aero Estate Estate zal tot zal de tot verbeelding de verbeelding spreken spreken van van Nederlands Nederlands onder onder eindverantwoordelijkheid van de van de
het ontwikkelde het ontwikkelde gedeelte gedeelte als in het als in ongerepte het ongerepte
natuurgebied, de natuurlijke de natuurlijke ‘bush’ ‘bush’ is uw tuin is uw tuin
enthousiaste enthousiaste sportvliegers: sportvliegers: ieder ieder huis heeft huis heeft een eigen een eigen Nederlandse Nederlandse partner partner van Zandspruit van Zandspruit Estate. Estate. Als laatste Als laatste • Volledig • Volledig huis management huis management (lodge (lodge en valet en valet
hangar hangar en staat en staat direct direct aan de aan 1 de km 1 lange km lange verharde verharde mogelijkheid mogelijkheid kunnen kunnen kopers kopers van de van kavels de kavels zelf zorgen zelf zorgen service) service) is aanwezig is aanwezig
landingsbaan.
voor architect voor architect en bouw. en bouw.
• Geen • Geen belasting belasting Nederland in Nederland over over
Zuid Afrikaans Zuid Afrikaans vermogen vermogen (box 3) (box 3)
• Vrijstelling • Vrijstelling van erfbelasting van erfbelasting Nederland in Nederland
MOVE TO TO A A BETTER PLACE
Een project Een project van: van:
M M 0654 0654 22 6762 22 6762
T T 0183 0183 58 2884 58 2884
E E
info@zandspruit.nl
I I
www.zandspruit.nl