Installatie & Bouw BE 04 2022

INSTALLATIE&BOUW
PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, HVAC, SANITAIR EN ELEKTRICITEIT
INSTALLATIE&BOUW
installatieenbouw.be
NUMMER 4 - 2022
augustus - september
Ook in exploitatie werpt
BIM zijn vruchten af
Waterzijdig inregelen: de vergeten
manier om energie te besparen
‘Een goed zomercomfort verzoenen met
een laag energieverbruik: het is mogelijk’
INCLUSIEF HET VAKKATERN
Xxxxxx

NO STRESS
WE DEGAS
Wanneer je lucht niet verwijdert uit het
systeemwater van een verwarming- of
koelinstallatie loop je het risico op extra
storingen en onderhoud. Lucht in water
bemoeilijkt namelijk kalibratie en
bevordert corrosie en magnetiet.
Handmatig ontluchten schiet helaas altijd tekort
om voldoende circulerende lucht, microbellen en
geabsorbeerde gassen te verwijderen.
De oplossingen van Spirotech:
• Verwijderen continu lucht uit het systeemwater
• Zorgen voor een bewezen energiebesparing
• Verminderen uitval en storing
Ontdek meer op spirotech.nl
Maximising Performance for You SPIROVENT SUPERIOR ® SPIROVENT ® SPIROTOP ®

Ventilatie
Ultra compacte en uiterst modulaire luchtverdeelkast
voor de aansluiting van verschillende soorten
ventilatiekanalen o.a. rond en ovalduct.
63
ovalduct x 3 x Ø 63
90 75
ovalduct x 2 x Ø 90 ovalduct x 2 x Ø 75
BEGETUBE N.V.
Kontichsesteenweg 53 - 55 B-2630 Aartselaar
t + 32 3 870 71 40 f + 32 3 877 55 75
www.begetube.com

We inspire at www.duco.eu

UITGAVE
4
VOORWOORD
Energie, het nieuwe goud
Het was een kurkdroog Belga-bericht, dat intussen al zo vertrouwd overkomt dat we dreigen te vergeten hoe hallucinant het is. ‘De prijs van
aardgas steeg vanochtend met 5,2 procent tot 291 euro per megawattuur. De prijzen liggen nu zowat 15 keer hoger dan gemiddeld rond deze
tijd van het jaar. Ook de prijzen voor elektriciteit gingen weer fors de hoogte in.’ Gazprom liet dan nog eens fijntjes weten dat het einde nog
niet bepaald in zicht is: een stijging met nog eens 50 procent is zelfs geen utopie.
Ontkennen dat er een probleem is, is het licht van de zon ontkennen. Nog angstaanjagender is dat de politiek ook geen oplossingen heeft.
Het is dan ook een complex dossier waarin de Belgische overheid relatief machteloos staat. Niet alleen de prijzen stijgen, ook de bevoorrading
dreigt in het gedrang te komen. Onheilspellende berichten doen het altijd goed in de media, maar nu lijkt er meer aan de hand, de volatiele
geopolitieke situatie in gedachten. Alleenstaanden, mensen die in precaire economische omstandigheden leven, en zelfs gezinnen uit de
middenklasse: iedereen maakt zich zorgen over de uit de pan swingende energiefacturen.
En toch. Albert Einstein zei het al: ‘In the midst of every crisis, lies great opportunity.’ De ongewone omstandigheden creëren bewustzijn. Wat
voordien vanzelfsprekend was – een overvloed aan energie aan betaalbare prijzen – is dat vandaag niet meer. En dus springen we bewuster
om. Met de energie we verbruiken, en met hoe we ze opwekken. De markt komt in beweging. Eerder schreven we al in dit magazine dat de
verkoop van zonnepanelen in de lift zit. Uit een recent artikel in De Tijd blijkt dat de terugverdientijd voor een doorsnee installatie intussen
nog maar 2,5 jaar bedraagt – ter vergelijking, in maart was dat nog 3,4 jaar, en in een verder verleden moest je 7 à 10 jaar rekenen voor je
installatie volledig was terugverdiend.
Energiebesparing is het nieuwe modewoord. Je moet het niet langer doen voor diffuse, ver-van-mijn-bed argumenten zoals ‘de Green Deal’. Je
moet het in de eerste plaats voor jezelf doen. En dat opent deuren Bijvoorbeeld voor nieuwe technologieën. In onze vorige editie kondigden
we de introductie van de E-Power aan, die een energiebesparing op elektrische installaties van 3 tot 10 procent mogelijk maakt. Vandaag laat
Thermo Comfort dat de vraag naar deze innovatieve oplossing nauwelijks bij te houden is. Verderop leest u ook de warme oproep van ATTB
om meer aandacht te besteden aan de hydraulische inregeling van verwarmingsinstallaties. Ook hier biedt energiebesparing de incentive
voor burgers en overheden om het thema serieus te nemen – eindelijk, zouden we kunnen zeggen. “In tegenstelling tot een klein jaar geleden
hebben we nu veel meer troeven in de hand om de verschillende partijen te overtuigen van het belang. Ook de installateur heeft nu de
argumenten om de eindconsument te laten inzien waarom die hydraulische inregeling zo voordelig kan zijn”, aldus Mauro Manfredi van Caleffi.
Intussen belooft de winter ‘moeilijk’ te worden – alsof we terug naar de 18de eeuw worden gekatapulteerd. Premier Alexander De Croo
(Open VLD) horen zeggen ‘dat de komende vijf à tien winters moeilijk zullen worden’ – dat is een statement dat niet bepaald overloopt van
daadkracht. “De mate waarin we erin slagen de schaarste samen te beheren, zal bepalen hoe we uit deze beproeving komen”, klonk het in
de opinie van Bart Sturtewagen in De Standaard. Wij zouden daaraan durven toevoegen: evenals de lessen die we uit die schaarste kunnen
trekken.
Veel leesplezier!
Filip Van der Elst

INSTALLATIE&BOUW
PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK,
HVAC, SANITAIR EN ELEKTRICITEIT
COLOFON
Jaargang 10 • nummer 4 • 2022
Verschijnt 6 x per jaar
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Hertsbergsestraat 4
B-8020 Oostkamp
+32 50 36 81 70
info@louwersmediagroep.be
louwersmediagroep.be
EINDREDACTIE
Filip Van der Elst
REDACTIETEAM
Valérie Couplez, Sara Dekesel, Tim Janssens,
Desiree Pennings, Jeroen Schreurs, Kris Vandekerckhove,
Filip Van der Elst, Lieke van Zuilekom, Liesbeth Verhulst
08
PROJECTMANAGEMENT
Mathieu Noppe
m.noppe@louwersmediagroep.be
ADVERTENTIES
Een hoge resolutie PDF moet worden aangeleverd via
de AdPortal. Mocht u nog geen uploadlink hebben
ontvangen, stuur een email naar traffic@louwersmediagroep.be
SECRETARIAAT
Riana Holley
Elke Kina
ABONNEMENTSPRIJS
Abonnementsprijs
België: € 54,00 per jaar excl. BTW
Buiten België: € 90,00 per jaar excl. BTW
ING: IBAN BE33 3631 9320 5246
BIC: BBRUBEBB
t.n.v. Louwers Mediagroep
o.v.v. Installatie & Bouw
Informatie over abonnementen:
+32 50 36 81 70
ADRESWIJZIGINGEN
Schriftelijk ten minste drie weken
voor verhuizing naar:
Hertsbergsestraat 4, B-8020 Oostkamp
OPZEGGINGEN
Indien twee maanden voor het verstrijken van de
abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van
opzegging is ontvangen, wordt het abonnement
automatisch met een jaar verlengd.
DOELGROEP
Installateurs verwarming, elektriciteit, sanitair, klimatisatie
en luchtbehandeling, leden van de VCB
Vlaamse Confederatie Bouw, BVA Bond van Vlaamse
Architecten, CIB Vlaanderen de Confederatie van Immobiliënberoepen
van Vlaanderen, ORI Organisatie
van Raadgevende Ingenieurs, Engineering- en Consultancybureaus,
opdrachtgevers, projectontwikkelaars,
abonnees, betrokken ministeries en diensten, provinciale
en gemeentelijke overheden en betrokken federale,
Vlaamse en regionale organisaties, facilitymanagers
bedrijven met eigen onderhoudsploeg, fabrikanten,
invoerders en groothandelaars uit de sector.
VORMGEVING/ART DIRECTION
+32 50 36 81 70
studio@louwersmediagroep.be
DRUKWERK
Drukkerij Hendrix, Peer
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd
zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder
bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar
beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen
enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie.
Zij aan-vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid
voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen
en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.
Van installateur naar leverancier van totaaloplossingen 8
Energiebesparing met geconnecteerde 6-wegklep 12
De Pen: Bart Bleys, WTCB 14
Optimale systeemwaterkwaliteit in Geenergie-project Oirschot 16
Nieuwe Commercial Director voor bloeiend distributiebedrijf 18
Flowing expertise 20
Vier nieuwe gaslekdetectoren voor verwarming én koeling 22
THEMA SOFTWARE
16 22
Ook in exploitatie werpt BIM elke dag zijn vruchten af 25
Geïntegreerd ERP-pakket biedt overzicht van eerste klantencontact tot de service achteraf 28
Een all-in-one tool voor elke computer, smartphone en tablet 32
Propaan, een gesmaakt ingrediënt in hybride installaties 35
Hogetemperatuurwarmtepompen, de verwarmingsoplossing van de toekomst 38

INHOUD
25 35
46 72
86
Audit en catalogus brengt energiebesparingspotentieel in kaart 40
Totale ventilatieoplossing in kangoeroewoning Harelbeke 42
Nieuwe machines geven buffervatenspecialist nog meer mogelijkheden 44
Toiletsysteem met directe spoeling: een revolutie in openbare toiletten 46
VAKKATERN ELEKTROTECH 49
Vergelijking van duurzame koelsystemen 72
Wereldspeler profiteert optimaal van groeiverhaal warmtepompen 76
Genieten van gezonde lucht… binnen! 78
Gereedschappen om de HVAC-installateur te ontlasten 80
Hecht B2B partnership voordelig voor alle partijen 84
Snelle selectie en instelling van kleppen en sensoren met apps 86
Badkamer in hotelstijl 88
Uitzonderlijke werf op de vliegbasis in Kleine-Brogel 91
​Stijgende energieprijzen verhogen belang van hydraulische inregeling 92
Installatiepartners 95
4
INSTALLATIE&BOUW PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, HVAC, SANITAIR EN ELEKTRICITEIT
INSTALLATIEENBOUW.BE
INSTALLATIE&BOUW
NUMMER 4 - 2022
september - oktober
installatieenbouw.be
PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, HVAC, SANITAIR EN ELEKTRICITEIT
Een integrale aanpak is
de enige juiste aanpak
Waterzijdig inregelen: de vergeten
manier om energie te besparen
‘Een goed zomercomfort verzoenen met
een laag energieverbruik: het is mogelijk’
Gira Giersiepen GmbH & Co.
Blijf gratis en eenvoudig op de
hoogte van het laatste nieuws.
Volg ons op social media en meld
je aan voor onze nieuwsbrief!
installatieenbouw.be
INCLUSIEF HET VAKKATERN
Xxxxxx

VMA ontwikkelde vanuit haar
ervaring in andere sectoren een ‘smart’
totaalconcept van gebouwtechnieken.
WAARDE OVER DE HELE LEVENSCYCLUS VAN HET GEBOUW
VAN INSTALLATEUR NAAR LEVERANCIER
VAN TOTAALOPLOSSINGEN
Digitalisering zet zich door in elke sector. Ook in de bouwsector is deze op kruissnelheid, hoewel ze zeker geen voorloper was. VMA wist al
vrij snel dat deze evolutie er zat aan te komen en ontwikkelde vanuit haar ervaring in andere sectoren een ‘smart’ totaalconcept van gebouwtechnieken,
gebaseerd op standaardisatie en automatisatie. Hierdoor is de onderneming niet langer een pure installateur, maar biedt ze ook
eigen oplossingen aan waarin optimaal energieverbruik en slim onderhoud een centrale rol spelen. En daar plukken niet alleen de klanten de
vruchten van, maar ook VMA wanneer het als onderhoudsbedrijf optreedt.
Tekst WTCB |
Beeld Philippe Van Gelooven
VMA is een bedrijf dat actief is in het volledige
spectrum van multitechnische installaties en
technologie. De focus ligt op vier domeinen: building
technologies, infra, automotive en processing &
manufacturing technologies. “Het is logisch dat deze
‘poten’ kennis uitwisselen”, vertelt Pascal Kinoo,
commercieel verantwoordelijke van VMANAGER.
“We beseffen al vele jaren dat ‘smart buildings’
de toekomst zijn. Daarom zijn we al in 2010 gaan
nadenken over hoe we het concept Industrie
4.0 – dat we goed kennen van de automotive- en
procesindustrie – naar de gebouwenwereld konden
vertalen. We gingen aan de slag met onze expertise
over industriële automatisering en ontwikkelden
een totaaloplossing voor technieken.”
8 | INSTALLATIEENBOUW.BE

VMANAGER in de eerste plaats een overkoepelend systeem voor gebouwsturing (gebouwbeheersysteem)
en een datahub waaraan nieuwe diensten kunnen worden gekoppeld.
Deze oplossing omvat niet alleen de uitwerking,
de implementatie en het onderhoud van elektrische
en HVAC-installaties, maar ook de integratie,
de automatisering en de sturing via een
gebouw beheer systeem. Kinoo: ”Een industriële
PLC vormt als het ware ‘het brein’ van het
gebouw. Op die manier creëren we een open
source ver haal waar in ook andere partijen een
hoofdstuk kunnen schrijven.”
‘Smart’ totaaloplossing
VMA werkt al verschillende jaren aan een totaalpakket
van oplossingen om duur zame en comfortabele
gebouwen te realiseren en aan energie­
optimalisatie te doen. Hiervan is VMANAGER
het resultaat. Dit omvat in de eerste plaats een
overkoepelend systeem voor gebouwsturing
(gebouwbeheersysteem) en een datahub waaraan
nieuwe diensten kunnen worden gekoppeld (BOS,
of Building Operating System). Met dit luik – dat
de naam ‘VMANAGER Connect’ kreeg – wil VMA
de scheiding doorbreken die nog al te vaak tussen
verschillende gebouwentechnieken bestaat. “Met
‘VMANAGER Connect’ bundelen we al onze kennis
over gebouwen en brengen we een ‘smart’ totaaloplossing
die steunt op de data van een gebouwbeheersysteem,
alle technische installaties en
eventuele andere systemen. We gebruiken de
gegevens om een intelligente omgeving te creëren
met optimaal energie verbruik en slim onderhoud
als centrale waarden”, aldus Kinoo.
‘We wenden data aan om toegevoegde waarde voor de gebruikers van een
gebouw – eindgebruiker, huurder, property manager en eigenaar – te genereren.’
Aanvullend lanceerde VMA in 2019 een aanbod
aan energieprestatiediensten, of kortweg ESCOdiensten.
Dit gebeurt vandaag onder de noemer
‘VMANAGER Performance’. “We kozen ervoor om
via VMANAGER ESCO-diensten aan te bieden
om actief bij te dragen aan het duurzamer en
energieperformanter maken van gebouwen”, aldus
Joris Wouters, BU manager smart & sustainable
building management bij VMA. “We hebben al heel
lang ervaring met tal van ‘design & build’-formules. ❯
INSTALLATIEENBOUW.BE | 9

Heel vaak maakten garanties op energieprestaties
hier echter geen deel van uit. Vanuit onze
bezorgdheid over de klimaatverandering en de wil
om onze klanten een dienstverlening te bieden
die kwaliteit op lange termijn garandeert, hebben
we beslist om ESCO-diensten aan de klanten aan
te bieden. De klant krijgt hierbij ook concrete
garanties over de energiebesparingen die zullen
gerealiseerd worden.” “Kunnen we binnen
een project de beide ‘poten’ van VMANAGER
combineren, dan doen we dat heel graag”, vult
Pascal Kinoo aan.
Vandaag is nog maar het topje bekend van
de gigantische berg aan toepassingen die de
combinatie data, digitale connectiviteit en
energie prestatie diensten in petto heeft. Daarom
blijft VMANAGER werken aan vernieuwende
oplossingen. “We bieden vandaag al een
app waarmee gebruikers de beschik baar heid
aan parkeer plaatsen kunnen raad plegen, een
vergader zaal kunnen reserveren of de klimatisering
kunnen aanpassen. Daarnaast is het
een tool om de prestaties van het gebouw aan
de beheerder te rapporteren. We wenden data
aan om toegevoegde waarde voor de gebruikers
van een gebouw – eindgebruiker, huurder,
VMA is niet langer een pure installateur, maar biedt ook eigen oplossingen aan
waarin optimaal energieverbruik en slim onderhoud een centrale rol spelen.
Het WTCB documenteert in het kader van
de cluster 'Smart Buildings in Use’ en de
technologische dienstverlening 'C-Tech'
enkele goede praktijkvoorbeelden en
geleerde lessen over ‘smart buildings’.
Deze casestudy’s gaan in op de
technologische oplossingen, de wijze
waarop deze een meerwaarde kunnen
creëren en de vragen die men zich
kan of moet stellen bij het slimmer
maken van gebouwen. Alle casestudy’s
zijn te vinden op de website www.
smartbuildingsinuse.be/case-study/.
property manager en eigenaar – te genereren.
De mogelijkheden worden nog dagelijks verder
uitgebreid”, vertelt Joris Wouters.
‘Een integrale aanpak van de
uitdagingen die nog voor ons staan,
is de enige juiste aanpak’
Sensoren
Natuurlijk maken veel van deze vernieuwende
toepassingen gebruik van een hele resem
sensoren. VMA werkte bij de ontwikkeling van
VMANAGER bijvoorbeeld een oplossing uit
waarbij sensoren onder de flexdesks, bureaus en
vergaderzaaltafels de aanwezigheid registreren.
Pascal Kinoo: “Dit bewijst een erg interessante
manier te zijn om erg accuraat de bezetting in ons
gebouw in kaart te brengen. We gebruiken deze
informatie in het kader van de veiligheid en voor
optimalisatie van het gebruik van vergaderzalen,
maar evenzeer is dit een mogelijke bron van
informatie om de kuisploeg aan te sturen.”
VMA gebruikt ook sensoren om data over de
technische installaties te verzamelen. “We
monitoren bijvoorbeeld de gebruiksuren van
pompen, het verbruik van de verschillende
installaties,…”, verduidelijkt Joris Wouters. “In veel
gebouwen beschikt de onderhoudsploeg niet
over deze informatie, waardoor ze blindelings
moet werken. Door deze gegevens te capteren,
worden we sneller geïnformeerd dat er ergens een
probleem dreigt en kunnen we daarnaar handelen.
Omgekeerd kan het inzicht in de gegevens er ook
voor zorgen dat we vervanging soms uitstellen,
omdat uit de data blijkt dat het nog niet nodig is.”
Integrale benadering
Dit onderhoudsvoordeel is trouwens ook een
duidelijke reden waarom kennisuitwisseling
tussen de onderhoudspoot van VMA en het
team rond VMANAGER zo waardevol is. “Het is
in functie van het onderhoud niet alleen nuttig
om inzicht in de data te krijgen. Ook de manier
waarop een oproep tot specifieke actie tot bij het
onderhoudsteam gebracht wordt, is belangrijk”,
licht Pascal Kinoo toe. “Binnen VMANAGER
hebben we aan het gebouwbeheersysteem een
automatiseringsproces toegevoegd dat tickets
naar het onderhoudsbedrijf stuurt in geval de
technische installaties een alarm genereren. Een
gekend risico bij dit soort ticketingmechanisme
is dat er héél veel alarmen worden gegenereerd,
terwijl een groot deel ervan eigenlijk onbelangrijk
of zelfs onterecht is. Het komt er dus op aan
de juiste eruit te selecteren. Dit kunnen we nu
optimaliseren door de heen-en-weerbeweging
te maken tussen het team dat VMANAGER
ontwikkelt en de mensen van VMA die dagelijks
met het beheer en het onderhoud van de
installaties bezig zijn.”
“Bij VMA – en CFE in het algemeen – geloven
we dat een integrale aanpak van de uitdagingen
die nog voor ons staan de enige juiste
aanpak is, ongeacht of het over onderhoud,
gebouwenbeheer of energievoorziening gaat”,
besluit Joris Wouters. ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 11

ENERGIEBESPARING MET
GECONNECTEERDE 6-WEGKLEP
Waar vroeger enkel verwarming onontbeerlijk was voor thermisch comfort, is tegenwoordig ook koeling in onze contreien niet meer weg
te denken. De meeste klimaatinstallaties zijn er dan ook op voorzien om te verwarmen én te koelen. Om de omschakeling tussen beide vlot te
laten verlopen, is een thermisch kleppensysteem noodzakelijk. Die kleppen ondergingen het voorbije decennium een interessante evolutie.
Tekst Sara Dekesel | Beeld Giacomini
Energiebesparing en centraal technisch
beheer zijn een hot topic in de
bouwsector waarbij de 6-wegkleppen
van Giacomini perfect aansluiten.
12 | INSTALLATIEENBOUW.BE

Yves Roemen, Senior Business Development van Giacomini, licht de
geschiedenis en het belang van de thermische klep toe. De nieuwste
gepatenteerde ontwikkeling van de fabrikant is een staaltje van
technisch vernuft. De vooraf ingeregelde klep verlost de installateur van
de tijdrovende inregeling op de werf en zorgt voor energiebesparing
dankzij monitoring van debieten in samenspel met het gecentraliseerd
technisch beheersysteem.
Van 2- naar 6-wegklep
“Bij verwarming en koeling met één installatie kan je via eenzelfde leiding
het warme en koude water naar het afgiftesysteem sturen. Maar dan kan
je niet tegelijk de ene ruimte koelen en een andere verwarmen. Vooral in
tertiaire toepassingen wordt daarom meestal een systeem met vier leidingen
geplaatst”, legt Yves Roemen uit.
“De vloeistoffen mogen zich niet vermengen en ze hebben andere
uitzettings kenmerken. Een kleppensysteem dringt zich dan ook op.
Eerst plaatste men vier 2-wegkleppen elk met een motor. Als een van
de motoren faalde, kon er een klep openblijven. Daarom verkoos men
twee 3-wegkleppen, met ook hier de beperking dat meerdere signalen
nodig zijn voor de twee motoren. Uiteindelijk kwam de 6-wegklep: twee
3-wegkleppen op dezelfde as, die het risico op vermenging van de
vloeistoffen volledig uitsluiten. Dat er maar één motor is, beperkt ook de
kost en het verbruik.”
In het Luikse Projet Paradis Express plaatste installateur
Energys maar liefst 600 dynamische 6-wegkleppen.
‘De tijdbesparing door de
hydraulische inregeling vooraf
is enorm’
Bluetoothcommunicatie met GTB
De dynamische 6-wegkleppen van Giacomini zijn uitgerust met bluetooth.
Ze zijn mobiel bedienbaar voor onderhoud of naregeling en communiceren
rechtsreeks met het technisch beheersysteem, onafhankelijk van de
regeling. Daardoor zijn ze compatibel met alle systemen en zijn kosten voor
tussenkomsten van de leverancier van de regeling uitgesloten. Een mooi
extraatje dat deze innovatieve oplossing helemaal af maakt. ❚
Overdruk en vastlopen vermijden
Met een gewone 6-wegklep is er gevaar op overdruk. “Daarom zit er in onze
klep een haarfijne verbinding tussen de twee circuits die de druk in evenwicht
brengt als de klep dicht is”, aldus Yves. De kleppen van de fabrikant hebben
synthetische kogels in plaats van messing kogels. “Die lopen minder snel vast
door slechte waterkwaliteit, een frequent probleem.”
Dynamisch ingeregeld
De inregeling is belangrijk om de energie-efficiëntie van de installatie te
garanderen. Als die bij de indienststelling wordt uitgevoerd en er nadien
nooit meer controle is op de debieten, is het risico groot dat de installatie na
verloop van tijd meer zal verbruiken. “Daarom brachten wij een gepatenteerd
dynamisch inregelsysteem op de markt. In elke 6-wegklep zit een ultrasone
debietmeter. De gemeten debieten kunnen altijd vergeleken worden met de
vooraf bepaalde debieten. Afwijkingen ziet men in het GTB. Er zitten ook
contacten in voor openraam-, afwezigheids- en vochtdetectie en een sonde
om te sturen met ingestelde temperatuur en je kan ze sturen in master/
slave”, verkondigt Yves.
Zo’n dynamische 6-wegklep is wel wat duurder. Dat prijsverschil verdient zich
volgens Yves snel terug omdat de installateur de kleppen niet moet inregelen,
een klus die veel tijd in beslag neemt. Bovendien is ook het as-built rapport
automatisch klaar voor zo’n vooraf ingeregelde klep.
De 6-wegkleppen worden vaak gebruikt voor klimaatplafonds en
ventiloconvectoren, maar ook steeds meer voor vloerverwarming.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 13

De Pen
‘De hygiënische
waterkwaliteit is
prioritair ten opzichte
van de eveneens
belangrijke eventuele
energiebesparing’
14 | INSTALLATIEENBOUW.BE

De Pen
Bart Bleys
Labohoofd Labo Watertechnieken bij het WTCB
LEGIONELLA: IS EEN SWW-PRODUCTIE TEMPERATUUR
VAN 60°C NOODZAKELIJK?
Recent onderzoek van het WTCB heeft aangetoond dat het helemaal niet evident is om de sanitair warm water productietemperatuur te verlagen
naar 45°C en tegelijk de legionella-ontwikkeling in een sanitaire installatie onder controle te houden via regelmatige thermische schokken. De
huidige temperatuurseisen van de ‘BBT Legionella’ (productie aan 60°C, met minimum 55°C op de retour) werden eveneens getest en blijken
voldoende veilig om de hygiënische waterkwaliteit te verzekeren. Het blijft dus aanbevolen om deze voorschriften te volgen, zo schrijft Bart Bleys
(Labohoofd Labo Watertechnieken bij het WTCB), in samenwerking met Karla Dinne (Labohoofd Labo Microbiologie en Micropartikels bij het WTCB).
Druk op productietemperatuur
De voorbije jaren kwam de hoge productietemperatuur van sanitair warm water (SWW) steeds meer onder druk te staan. Vanwege de stijgende isolatienormen
en groeiende energie-efficiëntie van nieuwe gebouwen, vertegenwoordigt de productie van SWW immers een steeds groter aandeel in ons totale energieverbruik.
Bovendien betekenen hoge productietemperaturen meer stilstandsverliezen en zijn ze niet voor alle hedendaagse verwarmingstoestellen optimaal. Het is dan ook
niet onlogisch dat men op zoek gaat naar energie-efficiëntere oplossingen voor de SWW-productie en kijkt naar een verlaging van de productietemperatuur in het
bijzonder. Daarom heeft het WTCB in 2014 een onderzoek gestart naar energie-efficiënte mogelijkheden voor legionellabeheersing. Het belangrijkste uitganspunt
hierbij was wel steeds dat de hygiënische waterkwaliteit prioritair is ten opzichte van de eveneens belangrijke eventuele energiebesparing.
WTCB-proefopstelling en resultaten
De proefopstelling in Limelette werd gebouwd in het kader van het VIS-traject Instal2020 en bestaat onder meer uit een boiler van 200 liter, een geïsoleerde
circulatieleiding van ongeveer 40 m lengte en twee aftappunten waarop een eerder bepaald tapprofiel voor respectievelijk een douche en een keukenkraan worden
toegepast. Zodoende simuleert de installatie op de meest eenvoudige wijze de SWW-installatie van een gezin van 4 à 5 personen. In het kader van het onderzoek
werden verder verschillende staalnamekranen en een kweekboiler toegevoegd en werd de installatie volledig voorzien van temperatuur- en debietmeters. De
kweekboiler, met daarin bacteriën afkomstig uit een reële besmette installatie, werd enkel aangesloten om de proefopstelling initieel te besmetten. Van zodra de
installatie besmet was, werd ze afgekoppeld en met vers drinkwater gevoed, opdat specifiek de reactie van de aanwezige bacteriën op diverse temperatuurregimes
gemonitord kon worden.
45°C - 60°C
In de eerste fase van het onderzoek gebeurde de productie van SWW aan een temperatuur van 45°C, met regelmatige schokken aan 60°C. De installatie werd
wekelijks opgevolgd en het stookregime gaandeweg aan de resultaten aangepast, startende met een wekelijkse temperatuurschok van 30 minuten, al dan niet
gecombineerd met thermische spoeling van tap- en staalnamekranen tot, uiteindelijk, dagelijkse schokken van 60 minuten. Ook onderging de installatie in de loop
van deze weken enkele aanpassingen om de aangroei van legionella tegen te gaan: de toevoeging van een destratificatiepomp bleek cruciaal om een homogene
temperatuurverdeling in de boiler te realiseren en dus te lage temperaturen aan de onderzijde van het vat te voorkomen, terwijl het expansievat, gelokaliseerd
aan de koude zijde van de boiler, een belangrijke bron van recontaminatie en dus verwijderd moest worden. Toch werd de legionellabesmetting, ondanks de hoge
frequentie van thermische schokken en de bijkomende maatregelen, in deze testfase nooit onder controle gehouden. Slechts enkele keren werd een concentratie
onder 1000 kve/l (aanbeveling Hoge Gezondheidsraad) behaald, die vervolgens meteen na de thermische schok weer de hoogte in ging.
45°C - 65°C
In een tweede fase werd daarom een alternatief regime voorgesteld. Nog steeds gebeurde de productie aan 45°C, maar voor de thermische schokken hanteerde
men een temperatuur van 65°C. Opnieuw werd aangevat met een wekelijkse schok van 30 minuten, die gaandeweg werd opgedreven. Bij een wekelijkse schok
waarbij alle tap- en staalnamekranen gedurende 30 minuten gespoeld werden, werden de eerste positieve resultaten opgetekend, zij het uiteraard met een hoog
waterverbruik en de nodige praktische implicaties. In het vervolgtraject werd daarom gefocust op de integratie van de thermische spoeling van de tappunten via
het normale gebruik van de installatie. De keukenkraan, vanwege de normaliter zeer kortstondige tappingen, bleek daarin de moeilijkste factor. Uiteindelijk werd
de legionellabesmetting in de proefopstelling met een wekelijkse schok van 24 uur en een minimale tapping van 150 seconden aan alle tappunten wel onder de
voorgeschreven 1000 kve/l gehouden.
BBT Legionella
Bij wijze van benchmark werd ook het regime voorgeschreven door de BBT (productie aan 60°C, met minimum 55°C op de retour) op de proefinstallatie
toegepast. Daarmee kon de legionellabesmetting snel en blijvend onder controle gehouden worden. De huidige temperatuureisen van de BBT zijn met andere
woorden veilig. ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 15

OPTIMALE SYSTEEMWATERKWALITEIT
IN GEENERGIE-PROJECT OIRSCHOT
In het Nederlandse Oirschot is een vrijstaande woning uit de jaren vijftig verduurzaamd met een Energiekap en een geïntegreerde bodembron
en warmtepomp. Bij dit project is de kwaliteit van het systeemwater van doorslaggevend belang om het beoogde energetisch rendement te
realiseren. Om die kwaliteit te optimaliseren is de installatie uitgebreid met automatische lucht- en vuilafscheiders van Spirotech.
Tekst en beeld Spirotech
Energieneutrale nieuwbouwwoningen realiseren
is veel eenvoudiger en goedkoper dan bestaande
woningen verduur zamen. In het centrum van
Oirschot is een vrij staande woning uit de jaren vijftig
ver duur zaamd met een Energiekap, bodem bron,
warmte pomp, spouwmuur isolatie en HR++ glas.
Energie kap is een door ontwikkelde prefab-versie
van het Energiedak-Plus concept van SolarTech uit
Eindhoven. “Wij leveren dak oplossingen bestaande
uit een bovenlaag die zonne stroom opwekt en
daar onder collectorplaten met leidingen waarin
systeem water wordt verwarmd”, zegt Alexander
Schiebroek, directeur van SolarTech International.
“Zo’n duurzaam dak is als primaire energie bron
te gebruiken, waarbij onze Roofbooster regeltechniek
de energie toevoer en -verdeling regelt.
“In Oirschot hebben wij de eerste Energiekap op
een schuin dak toegepast. De realisatie daarvan
is via het OP Zuid ontwikkelfonds onder steund als
project ‘Geenergie’.”
Bestaande woningen verduurzamen
Het komende decennium moeten in Nederland
nog zo’n 1,5 miljoen bestaande woningen
worden verduur zaamd en van het gas af. Daarbij
krijgen de installateurs van deze projecten
te maken met verouderde metalen leidingen,
waarin ver vuild systeem water circuleert. In de
jaren vijftig woning in Oirschot zijn op de begane
grond radiatoren vervangen door speciale laagtemperatuur
lucht convectoren en is het deel
16 | INSTALLATIEENBOUW.BE

‘De lucht- en vuilafscheiders verhogen het rendement en de betrouwbaarheid
van onze gezamenlijke installatie en verlengen ook de levensduur ervan.’
Energiekap is een doorontwikkelde
prefab-versie van het Energiedak-Plus
concept van SolarTech uit Eindhoven.
‘Rendementsverliezen ontstaan na
verloop van tijd in elke verwarmings- en
koelinstallatie, met als gevolgen een
onnodig hoger energieverbruik en minder
prettig leefcomfort’
met de vloer verwarming mee genomen in de
nieuwe verwarmings- en koel oplossing. Verder
is ook het al zeventig jaar oude leidingenstelsel
hergebruikt, omdat de ver vanging daarvan
kostbaar is. “Bij verwarmen en koelen met
een bodem bron en warmtepomp blijven de
temperatuur verschillen binnen de installatie
veel kleiner dan bij gasgestookte cv-installaties”,
vervolgt Schiebroek. “Als gevolg daarvan kunnen
er sneller rendementsverliezen door lucht en vuil
in het systeemwater ontstaan. Op advies van
Spirotech voorkomen wij deze met automatische
lucht- en vuilafscheiders.”
Optimaliseren waterkwaliteit
“Rendementsverliezen ontstaan na verloop van
tijd in elke verwarmings- en koelinstallatie, met als
gevolg een hoger energieverbruik en minder prettig
lee fcomfort”, zegt Schiebroek. “Omdat Spirotech
al meer dan zestig jaar gespecia liseerd is in het
optimaliseren van de water kwaliteit in woninginstallaties,
hebben wij het installatieschema
voor ons Geenergie-project in Oirschot al tijdens
de voorbereidings fase aan hen voorgelegd. Op
Energieneutrale nieuwbouwwoningen realiseren is veel eenvoudiger
en goedkoper dan bestaande woningen verduurzamen.
basis daarvan adviseerden zij ons twee SpiroTrap
MB3 vuilafscheiders, twee SpiroVent RV2
luchtafscheiders en twee SpiroTop AB050 vlotterontluchters
aan de installatie toe te voegen.
Behalve wij als leverancier van de Energiekap is
ook warmtepomp leverancier NRGTEQ blij met
Spirotechs advies. De lucht- en vuil afscheiders
verhogen namelijk het rende ment en de betrouwbaarheid
van onze gezamenlijke installatie en
verlengen ook de levensduur ervan.” ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 17

ADVERTORIAL
Nieuwe Commercial Director voor
bloeiend distributiebedrijf
Thomas Bossuyt nam per 1 juli 2022 de functie van commercieel directeur op zich van de bedrijven Linum Europe en Prihoda.
Tekst en Beeld Linum Group
Thomas is reeds vele jaren actief in de
koelindustrie. Met bijna 20 jaar ervaring als
Sales Manager en Commercial Director binnen
de Isocab groep is hij ook vandaag nog bij
veel installateurs een bekend gezicht. Na een
succesvolle zijsprong naar de bouwwereld keert
hij nu zowel geografisch als beroepsmatig terug
naar zijn West-Vlaamse roots.
Bij Linum Group zal hij de commerciële activiteiten
van zowel Linum Europe (distributie van toebehoren
voor hvac, koeltechniek, isotherme constructies
en grootkeuken) als Prihoda (hvac textielkanalen)
in de Belux verder stroomlijnen en vooral
ook de groeimogelijkheden in het buitenland
onder zijn hoede nemen.
“Als commercieel directeur streef ik er steeds naar
om mijn salesteams te coachen om de juiste
behoeften van onze klanten en markten te leren
ontdekken. Op die manier kunnen ze de beste
oplossing en service aan onze klanten aanbieden.
Als team gaan we dagelijks proberen het verschil
te maken door een synergie van excellente service,
persoonlijke aanpak en kwalitatieve producten”,
benadrukt Thomas.
“Met Thomas kiezen we voor de juiste man op
de juiste plaats. Naast zijn ruime ervaring in de
sector beschikt hij over de juiste skills om de Linum
Group klaar te stomen voor de uitdagingen en
vernieuwingen binnen onze sector”, klinkt het bij
Jan Vanderbeke, CEO van de familiale Linum Group.
Verder informatie omtrent
deze mededeling:
Marketing Linum Group :
Robbie Naessens - marketing@linum.eu
0474 38 44 60 - 056 35 92 94 ❚
Thomas Bossuyt.
‘We proberen het verschil te maken
door een synergie van excellente
service, persoonlijke aanpak en
kwalitatieve producten’
Bij Linum Group zal Bossuyt de commerciële activiteiten van zowel Linum Europe als Prihoda (hvac textielkanalen) in de Belux verder stroomlijnen. (Beeld: Klaas Verdru).
18 | INSTALLATIEENBOUW.BE

we support your HVAC installations
Alixo, professional mounting accessories for HVAC/R installations.
® brand by Linum Europe. Made in Europe.
© LG - 21.165
Pieter Verhaeghestraat 20, 8520 Kuurne
c 056 35 92 94
w www.linum.eu w www.alixo.eu
21.165 I&B NL Alixo.indd 1 10/01/2022 16:50:33
Het is onze verantwoordelijkheid om na te
denken over morgen. Daarom hebben we
verwarmingssystemen ontwikkeld
voor generaties.
Verwarmingssatellieten
voor geïndividualiseerde
collectieve
verwarmingsinstallaties (GCV)
Gasmotorgedreven
warmtepompen
lucht-lucht en lucht-water.
Koelen en verwarmen.
Gasabsorbtiewarmtepompen
water en bodem-water /
lucht-water. Hoogste
verwarmingsrendement
ter wereld.
Gasabsorbtiewarmtepompen
lucht-water 18kW.
Huishoudelijke toepassing.
lees meer op: K18.be
Geniaal verwarmen
Het modulaire
verwarmingssysteem
voor alle energiebronnen
CoolingWays bvba • Uilenbaan 148 B • B 2160 Wommelgem • Tel. +32 3 218 77 50 • info@climaways.be • climaways.be

FLOWING EXPERTISE
Caleffi is al jarenlang expert in het hydraulisch inregelen, balanceren en behandelen van verwarmingssystemen en drinkwaterinstallaties.
Dat het bedrijf hoog inzet op duurzame en technologische ontwikkelingen, werd onlangs bevestigd tijdens de MCE-beurs in Milaan. Verspreid
over zes thematafels, een ontwerptafel én in de CUBOROSSO R&D-kubus werden de nieuwste systeemoplossingen voorgesteld aan een brede
groep belangstellenden.
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Caleffi
De vraag naar warmtepompen neemt flink toe.
Dit was ook zichtbaar op de stand van Caleffi in
Milaan, waar de warmtepomptafel op enorme
belangstelling kon rekenen. Met behulp van
producten en animatievideo’s werd hier getoond
hoe bestaande én nieuwe systeemcomponenten
het rendement, de energiezuinigheid en de
(vorst)beveiliging van warmtepompen naar het
hoogste niveau kunnen tillen. “Behalve een
vorstbeveiligingsklep, buffertank, gemotoriseerde
klep, expansievat, expansievatconsole, pompgroepen
en verdelers konden bezoekers kennis
maken met onze nieuwste vuilafscheider”,
vertelt Mauro Manfredi, Managing Director
van Caleffi. “In de Caleffi XF worden een
vuilafscheider, een dubbel vuilfilter en een sterk
magnetisch veld slim gecombineerd. Hierdoor
worden onzuiverheden zoals magnetiet direct
opgevangen en afgescheiden, terwijl dankzij
speciale borsteltjes in het binnenwerk het interne
‘Bestaande én nieuwe
systeemcomponenten kunnen het
rendement, de energiezuinigheid en de
(vorst)beveiliging van warmtepompen naar
het hoogste niveau tillen’
De vraag naar warmtepompen neemt flink toe. Dit was ook zichtbaar op de stand van Caleffi in
Milaan, waar de warmtepomptafel op enorme belangstelling kon rekenen.
20 | INSTALLATIEENBOUW.BE

Aandacht voor BIM
De thematafels werden gecompleteerd
met tafels over mechanische ventilatie
en sanitaire verdelers. Maar ook met een
ontwerptafel, waar gedemonstreerd werd hoe
installateurs en andere belanghebbenden
de 3D objectinformatie op de nieuwe BIMkennisportaal
van Caleffi kunnen gebruiken
om berekeningen, configuraties en specificaties
te maken. “Ook werd onze Caleffi Hydronic
Design software gepresenteerd, waar mee heel
eenvoudig installatieontwerpen en allerhande
berekeningen gemaakt kunnen worden”, aldus
Manfredi. “Interessant waren bovendien de
diverse kleinere tools om de juiste productkeuzes
voor ieder project te garanderen.”
Verspreid over zes thematafels, een ontwerptafel én in de CUBOROSSO R&D-kubus werden op
MCE de nieuwste systeemoplossingen voorgesteld aan een brede groep belangstellenden.
filter eenvoudig gezuiverd kan worden. Naar
wens kan de vuilafscheider zowel horizontaal als
verticaal gemonteerd worden. Bij grote maten
tot 2 duim kan bovendien een bypassfunctie
worden toegevoegd, waardoor de Kv-waarde nog
verder verbetert.”
Waterbehandeling van
cv- en drinkwater
De Caleffi XF vuilafscheider was ook te zien op
de waterbehandelingstafel, waar Caleffi liet zien
hoe de waterkwaliteit in verwarmingssystemen
het best gewaarborgd kan worden. Wie meer
geïnteresseerd was in de waterbehandeling
van drinkwatersystemen, kon terecht bij een
derde thematafel, waar thermische desinfectie
en legionellapreventie centraal stonden. Een
innovatie op deze tafel was bijvoorbeeld de
compacte controle-unit voor appartementen,
hotels en vakantieparken, waarin onder andere
een reduceerventiel, keerklep, meetpunt-controlepunten
en afsluiters slim gecombineerd zijn.
Maar ook de zeer compacte reduceerventielen,
mengventielen en thermostatische regelaars
konden op heel wat belangstelling rekenen.
Compacte systemen voor
collectieve installaties
Naast individuele installaties was ook een
thematafel ingericht voor collectieve systemen
zoals blokverwarming en warmtenetten.
Blikvanger op deze stand was de hydraulische
module Plurimod Easy, dat energiemeting,
temperatuur regeling en ingebouwde drukverschilregeling
in één compact systeem
combi neert. “Door het samen voegen van deze
componenten zijn er minder verbindingen, met
als gevolg ook minder leidingwerk én minder
kans op lekkages”, aldus Manfredi. “Bovendien
is de module compact en flexibel te installeren.”
Voor situaties waarin ook decentraal warm
tapwater moet worden bereid, presenteerde
Caleffi de SATK22-afleversets, waarmee verwarming
en sanitair warm water efficiënt
en intelligent op basis van een variabel
debiet worden gestuurd. Daarnaast werd
aan deze tafel uitgebreid aandacht besteed
aan de verplichte energiebemetering én de
mogelijkheden hiervoor.
Intelligent en geconnecteerd
systeem
Grootste blikvanger in de stand was echter de
rode CUBOROSSO, waarin de R&D-afdeling
van Caleffi geïnteresseerden liet kennismaken
met de nieuwste mogelijkheid in connectiviteit
en digitalisering. “Met Caleffi Code bieden wij
een draadloze, elektronische en zelflerende
regeling voor thermostatische of converteerbare
radiatorkranen, in een simplistisch maar stijlvol
design”, aldus Manfredi. “In combinatie met
onze comfort controllers, sensor, gateway en
app zorgt Caleffi Code voor een optimale balans
tussen verbruik en comfort, waarbij (week)
programma’s eenvoudig ingesteld én aangepast
kunnen worden. Hierdoor kan de temperatuur
in elke ruimte exact worden afgestemd op
het daadwerkelijke gebruik.” Caleffi Code is
het eerste product in een nieuwe range, die
binnenkort zal worden uitgebreid met een
oplossing voor vloerverwarming. Wordt dus
ongetwijfeld vervolgd…. ❚
De Caleffi XF vuilafscheider.
De hydraulische module Plurimod Easy
combineert energiemeting, temperatuurregeling
en ingebouwd drukverschilregeling
INSTALLATIEENBOUW.BE | 21

Vier nieuwe gaslekdetectoren
voor verwarming én koeling
Met Testo 316 lanceert Testo een nieuwe reeks gaslekdetectoren. Testo 316 vervangt de bestaande types in het Testo-gamma, onder het motto:
‘there is no alternative’. Zoals bij alle recente Testo-innovaties speelt digitalisering een cruciale rol in het 316-verhaal. Bovendien speelt Testo
met de innovatieve 316-2-EX handig in op de energietransitie en de snel vervagende grenzen tussen de verwarmings- en koelsector.
Tekst Filip Van der Elst | Beeld Testo
De installateur heeft nood aan een gaslekdetector
om brandbare gassen te detectoren, in zowel
verwarmings-als koelinstallaties. Met Testo 316
biedt Testo nu een overzichtelijke reeks aan
toestellen, die bestaat uit vier types met elk hun
eigen functionaliteiten: 316i, 316-1, 361-1-EX
en 316-2-EX. Koen Van Nieuwenhove, Product
Manager HVAC bij Testo: “De vier modellen
hebben een intuïtieve en gebruiksvriendelijke
werking als gemeenschappelijk element. Zo zijn ze
allen voorzien van een akoestisch alarmsignaal en
een innovatief ledlicht, dat via een groene, oranje
of rode kleur de installateur meteen laat zien of het
nog goed zit met de aanwezige gasconcentratie
in de leiding.” De vier lekdetectoren kunnen allen
dezelfde vier gassen meten: metaan, propaan,
waterstof en butaan.
Applicatie staat centraal
De toestellen verschillen op vlak van de geboden
mogelijkheden en het gebruikersdoel. Zo beschikt
het basistoestel 316i niet over een display. De
resultaten kunnen uitsluitend afgelezen worden
via de Testo Smart app. Van Nieuwenhove: “De
vakman kan de 316i weliswaar wel gebruiken
zonder app, maar dan krijgt hij geen meetwaarden
te zien – enkel de kleur, die wijst op de
aanwezigheid van een lek. Voor vele installateurs,
die niet meteen nood hebben aan precieze
meetwa(arden maar alleen willen weten of er al
dan niet een lek is, kan dat al voldoende zijn.”
De 316-1 is het enige toestel uit de reeks dat geen
verbinding maakt met een digitale applicatie – de
resultaten worden hier uitsluitend weergegeven
en opgeslagen op de unit zelf. Bij de drie andere
toestellen biedt het gebruik van Testo Smart App
ongebreidelde mogelijkheden. “Die applicatie
is de rode draad in onze productvernieuwing,
waarbij digitalisering centraal staat”, merkt
Van Nieuwenhove op. “In combinatie met het
revolutionaire digitale platform Testo pro +
behoort ook een digitale overdracht van de
‘Twee toestellen beschikken over een
explosievrij certificaat en kunnen gebruikt
worden op plekken met een mogelijk
explosiegevaar’
Met de Testo Smart app kan de installateur de
resultaten eenvoudig aflezen en bijhouden.
De vier modellen hebben een intuïtieve en gebruiksvriendelijke
werking als gemeenschappelijk element.
22 | INSTALLATIEENBOUW.BE

‘316-2-EX is de allereerste gaslekdetector wereldwijd die kan werken met een en
dezelfde meetkop voor zowel verwarmings- als koelinstallaties.’
certificaat en kunnen dus met een gerust gemoed
gebruikt worden in dergelijke omstandigheden.
De 316-1 is het enige toestel uit de reeks
dat geen verbinding maakt met een digitale
applicatie – de resultaten worden hier uitsluitend
weergegeven en opgeslagen op de unit zelf.
meetwaarden tot de mogelijkheden – een
eigenschap waarmee de vakman een flinke stap
vooruit kan zetten in het attesteringsproces.”
Met 316-1-EX en 316-2-EX heeft Testo ook een
uitstekende oplossing in petto voor installateurs
die vaak aan de slag moeten op plekken met
een mogelijk explosiegevaar – denk maar aan
installaties die propaan bevatten. Deze twee
toestellen beschikken immers over een explosievrij
Een en dezelfde meetkop
Van Nieuwenhove: “316-2-EX is zonder enige
twijfel het meest uitgebreide toestel uit de
reeks, en biedt bovendien een primeur: het is
de allereerste gaslekdetector wereldwijd die kan
werken met een en dezelfde meetkop voor zowel
verwarmings- als koelinstallaties. De installateur
hoeft de meetkop dus niet te vervangen. Dat maakt
dit toestel uitstekend geschikt voor installateurs
die zowel verwarmings- als koeltechnieker zijn.”
En vandaag de dag, rekening houdend met de
energietransitie, geldt dat immers voor steeds
meer vakmannen, zo gaat Van Nieuwenhove
verder. “Steeds meer verwarmingsinstallateurs
plaatsen nu ook warmtepompen, een koeltechnische
oplossing. Het werkgebied van de
gewone installateur schuift dus op. We zien ook
al de verkoop van manifolds en andere koeltechnische
instrumenten sterk toenemen. De
grenzen tussen verschillende disciplines vervaagt
in snel tempo. 316-2-EX speelt perfect in op
deze evolutie.” ❚
Basistoestel 316i: de resultaten moeten
afgelezen worden via de Testo Smart app.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 23

Tom blijft Tom.
Wees jezelf in een
andere rol.
Techniek stroomt door je aderen, maar je bent klaar
om je carrière een nieuwe wending te geven. Jij denkt in
oplossingen waardoor je fouten kan opsporen,
analyseren en herstellen.
Goesting om jouw kennis en ervaring te delen?
Dan ben jij de 2nd Line Technical Helpdesk Agent
die we zoeken!
Check de vacature op www.buderusjobs.be

SOFTWARE THEMA
OOK IN EXPLOITATIE WERPT BIM
ELKE DAG ZIJN VRUCHTEN AF
BIM is intussen goed en wel ingeburgerd in het bouwwezen, maar tien à vijftien jaar geleden was dat nog een verre, irreële droom. Het project
dat in België de weg bereidde, is AZ Sint-Maarten in Mechelen, dat op 15 oktober 2018 de deuren opende. Technisch directeur Jan Claesen haalt
herinneringen op aan de pioniersjaren en legt ons uit hoe BIM ook bij de exploitatie van het nieuwe ziekenhuis elke dag zijn nut bewijst: “Het is
nu al duidelijk dat we het leergeld van weleer ruimschoots zullen terugverdienen.”
Tekst Tim Janssens
| Beeld AZ Sint-Maarten
Hoe is het idee ontstaan om BIM toe te passen
bij het ontwerp, de realisatie en de exploitatie
van AZ Sint-Maarten?
Jan Claesen: “AZ Sint-Maarten was een project van
350 miljoen euro. We beseften maar al te goed
dat het een enorme uitdaging zou worden om zo’n
gigantisch complex binnen de beoogde timing en
het vooropgestelde budget te realiseren. Niemand
was vertrouwd met het grootschalige karakter
van die opdracht, en dus ging ik op zoek naar
een projectbeheer en -managementtool die ons
kon helpen om het overzicht te bewaren en alles
‘behapbaar’ te houden. Zo hoopten we onaangename
verrassingen op het vlak van planning,
budgetbeheer, communicatie en coördinatie al
in een vroeg stadium te kunnen detecteren en
verhelpen – lees: reeds in de voorbereidingsfase,
zodat we tijdens de uitvoering alles op een
rijtje zouden hebben. Bovendien wilden we ook
vermijden dat er ‘en cours de route’ cruciale
informatie verloren ging. Na een zoektocht op
het internet, een tip van onze softwareleverancier
Autodesk en een rondvraag in academische en
architecturale kringen kwam BIM naar voren als
‘deux ex machina’, die in Nederland en Frankrijk
al veelbelovende resultaten had opgeleverd. Zo is
de bal dus aan het rollen gegaan.”
BIM was op dat moment nog toekomstmuziek in
België. Moesten jullie afrekenen met zogeheten
‘kinderziektes’?
“Uiteraard, dat was onvermijdelijk. Precedenten
waren er vijftien jaar geleden niet in ons land,
dus zowel wij als de architect en de betrokken
studiebureaus beseften aanvankelijk nog niet ten
volle wat het allemaal zou inhouden. Enerzijds
botsten we op technologische beperkingen
zoals onaangepaste software en een te beperkte
capaciteit en rekensnelheid van computers,
anderzijds vertrokken we qua structuur en
werkwijze van een wit blad. Desondanks besloten
we de BIM-methodiek vanaf de ontwerpfase
AZ Sint-Maarten in Mechelen, een BIM-pioniersproject.
te implementeren in ons project, gekoppeld
aan de BouwData-werkmethodiek van Peggy
Bovens (PB calc & consult) om het budget onder
controle te houden.”
Wat is in jullie ogen de belangrijkste meerwaarde
van BIM geweest bij de realisatie van
het nieuwe ziekenhuis?
“Niet alleen de gebruikelijke clashcontrole
en de bijbehorende praktische en financiële
voordelen, maar zeker ook de openheid en
transparantie die we via het gezamenlijke BIMmodel
konden garanderen. Voor de aannemers
ging dat onvermijdelijk gepaard met een
intensief leertraject, maar eens dat achter de
rug was, heeft de BIM-methodiek echt wel
haar vruchten afgeworpen (planning opmaken,
hoeveelheden deduceren, clashes met technieken
oplossen …). Alle belangrijke knopen werden
in de voorbereidings fase doorgehakt, zodat we
ons tijdens de uitvoering niet meer door dagelijkse
discussies en overleg momenten moesten
worstelen. Qua doorloop tijd, efficiëntie en
faalkost- en afval reductie (makkelijk 10 à 15%)
heeft dat een gigantisch verschil gemaakt. Hoe
moeilijk het soms ook was: er hing altijd een
positieve dynamiek rond het project. Als je weet
hoe complex en vooruitstrevend de realisatie
van AZ Sint-Maarten was, mag dat gerust een
huzarenstuk genoemd worden.” ›
INSTALLATIEENBOUW.BE | 25

NAAMPLAATJE
AANPASSEN?
DIGITAAL,
ONLINE &
DRAADLOOS
DRAADLOZE VIDEO
INTERCOMS VOOR
APPARTEMENTEN
www.intratone.be

SOFTWARE THEMA
Zijn er zaken die jullie achteraf bekeken anders
zouden aanpakken? Hebben jullie bepaalde
lessen getrokken?
“Jazeker, met de huidige kennis van zaken
zouden ons veel meer focussen op de vijftigjarige
‘Qua doorlooptijd, efficiëntie en
faalkost- en afvalreductie heeft BIM een
gigantisch verschil gemaakt’
‘De BIM-methodiek heeft haar vruchten afgeworpen (planning opmaken,
hoeveelheden deduceren, clashes met technieken oplossen,…).’
‘BIM was meteen een succes omdat we het meteen op alle disciplines
hebben toegepast (architectuur, technieken, voltooiing,….’
exploitatie en zouden we de informatie in het
BIM-model nog efficiënter proberen te gebruiken.
Gezien ons toenmalige gebrek aan ervaring
hebben we de architect en studiebureaus
destijds geen vaste structuur opgelegd, waardoor
iedereen naar best vermogen gegevens heeft
geïnjecteerd in het model. Maar wat op dat
moment voor bepaalde bouwpartners opportuun
was, is niet altijd wat we nu in exploitatie
nodig hebben. Als bouwheer zouden we dus
duidelijkere ‘spelregels’ uitwerken en zeer
concrete minimumeisen opleggen: hoe worden
schilderwerken aangegeven in het model, wordt
er onderscheid gemaakt tussen verschillende
soorten deuren, kunnen we kranen en ‘afsluiters’
makkelijk oplijsten in hoeveelheden …? Dit
alles om het latere onderhoud en technische
interventies aanzienlijk te vergemakkelijken.”
Jullie hebben intussen twee jaar exploitatie
achter de rug. Hoe nuttig is BIM voor de
dagelijkse werking van het nieuwe ziekenhuis?
“Zeer nuttig! Minder dan een jaar na opening
beschikten we over een operationele, up-to-date
planning voor facilitair en technisch onderhoud
en een financiële meerjarenplanning, gebaseerd
op het BIM-model, waar we sindsdien elke dag
mee werken. In plaats van allerlei gegevens te
moeten verzamelen in functie van onderhoud,
documentatie enzovoort, deduceren we alles
via enkele muisklikken uit het BIM-model. En
als er technische of structurele aanpassingen of
verbouwingen nodig zijn, kunnen we terugvallen
en voortbouwen op handige as-builtmodellen.
Qua tijdswinst en efficiëntie is dat een wereld
van verschil. Het is nu al duidelijk dat we het
leer geld van weleer ruimschoots zullen terugverdienen,
onder meer omdat het ziekenhuis veel
beter te ‘managen’ is. Dankzij BIM kunnen we
alles in goede banen leiden met een beperkte
technische equipe, terwijl ik anders minstens
twee extra werknemers nodig zou hebben voor
de projectwerking.”
De realisatie van AZ Sint-Maarten was een
klinkend succes. Heb je het gevoel dat het
als een voorbeeldproject op het vlak van BIM
beschouwd wordt?
“Jazeker, onder meer omdat we het meteen op
alle disciplines hebben toegepast (architectuur,
technieken, voltooiing …). We worden regelmatig
geconsulteerd door binnen- én buitenlandse
personen en partijen die zich afvragen hoe we
het precies hebben aangepakt, wat de pro’s en
contra’s zijn, welke zaken ze zeker in rekening
zouden moeten brengen … Ik ben ervan overtuigd
dat ons project er mee voor heeft gezorgd dat
BIM intussen gemeengoed is en zelfs bijna als
een standaard beschouwd wordt. Een vaststelling
waar ik zeer blij mee ben, want ik vond het ook
wel onze taak om iets ‘terug te geven’ aan de
maatschappij in ruil voor de steun die we van
de overheid gekregen hebben om ons project te
kunnen realiseren. Ik denk dat we daar zeker in
geslaagd zijn!” ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 27

THEMA SOFTWARE
Geïntegreerd ERP-pakket biedt
overzicht van eerste klantencontact
tot de service achteraf
Het succes van een gezond installatiebedrijf staat of valt met een vlekkeloze organisatie. En elke moderne firma staat best zoveel mogelijk open
voor de talloze kansen en mogelijkheden die digitalisering te bieden heeft. Zo ook HVAC-specialist BVL. Sinds de firma uit Sint-Katelijne-Waver
acht jaar geleden koos voor het ERP-pakket van Plenion, kijkt zaakvoerder Bart Van Limbergen niet meer achterom.
Tekst Filip Van der Elst | Beeld Plenion, BVL
Wie voor BVL kiest, kiest voor meer dan 25 jaar
ervaring en expertise als verkoper en installateur
voor verwarming, airco/koeling, warmtepompen,
ventilatie en hernieuwbare energie zoals zonnepanelen,
thuisbatterijen en omvormers. Maar
anders dan de bedrijfsnaam doet vermoeden
– de initialen van zaakvoerder – is BVL al lang
geen eenmanszaak meer. Dankzij de gestage
groei telt de firma intussen al 28 medewerkers.
In zo’n groot team is een gespecialiseerd
softwaresysteem om de dagelijkse werking én de
projecten efficiënt te beheren, allesbehalve een
overbodige luxe.
“Als we het nog zoals in het prille begin met pen
en papieren werkbonnetjes zouden moeten doen,
zou er wel wat verkeerd lopen”, lacht Bart Van
Limbergen. Digitalisering is voor zijn onderneming
geen nieuw gegeven. “We hebben al snel digitale
stappen gezet en hebben lange tijd gewerkt met
een beperkt ERP-pakket, dat voornamelijk rond CRM
draaide. Zo kon bijvoorbeeld onze administratie
deels overschakelen op digitale documenten.
Toch liet dit pakket te wensen over, vooral omdat
we als gespecialiseerd koelingsinstallatiebedrijf
nood hadden aan een degelijke tool om de
koelmiddelenboekhouding bij te houden.”
Alles in één pakket
Met een verlanglijstje van wat een goed ERPpakket
allemaal moet kunnen, ging BVL in
2013 op zoek naar een nieuw pakket. “De
belangrijkste eis was dat alles geïntegreerd
moest zijn. Ik wilde vooral niet meer dat
we voor verschillende toepassingen beroep
moesten doen op diverse programma’s en die
data nadien zouden moeten synchroniseren.
Alles moest in een en hetzelfde pakket opgevat
zijn, van het eerste klantencontact over de
projectopvolging tot de service achteraf”, aldus
Van Limbergen.
‘Het ERP-pakket houdt rekening met de specifieke
noden van de installatiesector’
Een voordeel van Plenion is dat het pakket gekoppeld is aan de
webshops van de voornaamste groothandels in de sector, en zo
ook steeds over de meest actuele prijsinformatie beschikt.
BVL werkt intussen al acht jaar met Plenion
en heeft drie jaar geleden het papieren
bedrijfsarchief door de versnipperaar gedraaid.
28 | INSTALLATIEENBOUW.BE

SOFTWARE THEMA
interventies van een bepaalde klant. Wanneer
een klant ons opbelt voor een probleem, kennen
we vaak al de details van de installatie nog voor
hij zijn hele uitleg heeft gedaan.” Het bedrijf
zou dan ook niet meer zonder Plenion kunnen.
“Wij voorzien jaarlijks het onderhoud van zo’n
5.000 installaties. Begin er maar eens aan om
die historiek op papier bij te houden”, besluit
Van Limbergen. ❚
‘Je zou ervan versteld staan hoeveel mensen in eerste instantie ‘Je zou ervan versteld staan
hoeveel mensen in eerste instantie blijven vasthouden aan hun papieren en hun kaften.’
En zo kwam BVL bij Plenion terecht. “Onze grote
troef is dat ons pakket voornamelijk op installatiebedrijven
gericht is”, zegt Michel Smedts, Sales
Manager bij Plenion. “We kunnen inspelen op
specifieke noden van de sector. Soms gaat dat
om kleine zaken, maar dergelijke details kunnen
in de dagdagelijkse werking wel degelijk het
verschil maken. In het geval van BVL konden
we bijvoorbeeld een adequaat antwoord bieden
voor de koelmiddelen boekhouding.” Een ander
voordeel van Plenion is dat het pakket gekoppeld
is aan de webshops van de voornaamste groothandels
in de sector, en zo ook steeds over de
meest actuele prijs informatie beschikt. “Vandaag
fluctueren de prijzen bijzonder fel, dus dat is
een interessante feature voor onze klanten”,
aldus Smedts.
‘Als we het nog zoals in het prille begin met
pen en papieren werkbonnetjes zouden moeten
doen, zou er wel wat verkeerd lopen.’
Plenion luistert actief naar de wensen van de
klanten en voorziet waar nodig maatwerk in het
pakket. Zo worden de service verzoeken in het
pakket van BVL binnenkort geauto matiseerd,
zodat ze geordend worden volgens de mate van
dringend heid. Boven dien kunnen klanten zelf
kiezen in welke mate ze gebruik maken van de
vele functio naliteiten van het pakket. Smedts: “Wij
leveren ons pakket aan een kleine zelfstandige,
maar net zo goed aan installatiebedrijven met
300 werknemers. Wat voor de ene klant werkt, is
niet noodzakelijk de beste optie voor de andere.
Daarom is Plenion zo open mogelijk opgezet.”
Stap per stap
Alle begin is moeilijk, en dat geldt zeker voor
bedrijven die met een nieuw, allesomvattend
ERP-pakket van start willen gaan. “Je zou
ervan versteld staan hoeveel mensen in eerste
instantie blijven vasthouden aan hun papieren
en hun kaften”, zegt Van Limbergen. Smedts
knikt instemmend: “We zeggen dat ook telkens
wanneer we ons pakket komen voorstellen: ‘De
eerste paar maanden zullen jullie nog vaak op ons
vloeken’, maar achteraf beseffen ze snel genoeg
wat de meerwaarde is. Het is vooral belangrijk om
stap voor stap te werken en niet meteen voor de
‘big bang’ te willen gaan.”
BVL werkt intussen al acht jaar met Plenion en
heeft drie jaar geleden het papieren bedrijfsarchief
door de versnipperaar gedraaid. “De keuze voor
Plenion is zonder twijfel de juiste gebleken. Het
bijzonder overzichtelijke klantenoverzicht maakt
ons werk bijzonder eenvoudig. In één oogopslag
zie je meteen alle werkbonnen, facturen en
Wie voor BVL kiest, kiest voor meer dan 25 jaar
ervaring en expertise als verkoper en installateur
voor verwarming, airco/koeling, warmtepompen,
ventilatie en hernieuwbare energie zoals
zonnepanelen, thuisbatterijen en omvormers.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 29

Contactloos voor
een aanraakprijs:
De wastafelkraan MODUS
Trend E van SCHELL.
De MODUS Trend E wastafelkraan is speciaal ontworpen
voor een optimale handhygiëne in openbare gebouwen.
Dankzij de aanraakvrije bediening vermindert het risico
op het overdragen van bacteriën en verhoogt de hygiëne
voor de gebruikers. Het robuuste metalen ontwerp is vandaalbestendig
en voorzien van een beveiliging tegen het
opzettelijk blokkeren van de IR-sensor. Naast waterbesparing
biedt de MODUS Trend E dus hygiëne en vandalismebescherming
tegen een aantrekkelijke prijs.
Meer informatie op www.schell.eu.
Verantwoordelijkheid voor gezondheid
SCHE_Anzeige2022_ModusTrendE_NL_197x130+3.indd 1 22.03.22 15:20
Naamloos-4 1 11-07-2022 10:47
Viega Megapress
Maakt het onmogelijke mogelijk.
Tot 60 % sneller bij dikwandig
staal.
viega.be/Megapress/nl
De koude perstechniek voor dikwandige stalen buizen
Of het nu gaat om een verwarmingsinstallatie, koelsysteem of industriële toepassing, Viega Megapress maakt
het nu mogelijk stalen buizen conform NBN EN 10220/10255 – in de maten van ⅜ tot 2 duim – met behulp van
de koude perstechniek te verbinden. Zo wordt de montagetijd tot 60 % korter en kunnen lastig toegankelijke
punten gemakkelijk en 100 % veilig worden geperst. Viega. Connected in quality.
VIEG22-125-NL-V1-Megapress 197x130-landscape.indd 1 14/07/2022 11:27

Transforming the Business
of Construction
Architecture
SketchUp
Stabicad
Stabicad
Civil Construction SketchUp
Viewpoint
Viewpoint
MEPcontent
Architecture
Structures
SketchUp
Tekla
Structures
MEP Tekla
Nova
MEPStabicad
Nova
MEPcontent
Stabicad
Civil Construction
ProjectSight
ProjectSight
SketchUp
Tekla
Tekla
Estimation
Estimation
MEPcontent
BCFS
(Hardware)
BCFS
(Hardware)
BCFS MEPcontent
Scanners & Robots
BCFS
HoloLens
Scanners & Robots
Civil HoloLens
Tilos
Civil
Quadri
Tilos
Quantm
Quadri
Novapoint
Quantm
Novapoint
Collaboration
Viewpoint Projects
Collaboration
Viewpoint Projects Field View
Viewpoint Trimble Connect Field View
Trimble Connect
construction.trimble.be

THEMA SOFTWARE
EEN ALL-IN-ONE TOOL VOOR ELKE
COMPUTER, SMARTPHONE EN TABLET
Maak je nog steeds offertes en facturen in Excel en Word? Ruil bureauwerk in voor vakmanschap en maak kennis met de meest gebruikte
all-in-one administratiesoftware in België. Zo bespaar je heel wat tijd, werk en geld. Visma Bouwsoft werd specifiek voor de bouw- en
installatiesector ontwikkeld en voldoet zo aan alle administratieve noden.
Tekst Kris Vandekerckhove |
Beeld Visma Bouwsoft
Vorig jaar trad Bouwsoft toe tot de grote Vismafamilie.
Deze professionele samenwerking zorgt
voor nóg meer inno vatieve en praktische oplossingen
om alle administratie, eigen aan
de sector, te verlichten. Het zat er dan ook
aan te komen dat de vorige merknaam Use It
Group zou wijzigen naar Visma Bouwsoft. Met
deze naamsverandering legt het bedrijf – als
nichespeler – de nadruk op het aanbieden van
digitale (administratieve) oplossingen voor vier
sectoren: Bouw, Installatie, Tuin en Architect.
‘Topservice:
opleiding ter plaatse,
dagelijkse support,
begeleiding én nog
zoveel meer’
Visma Bouwsoft levert pure tijdwinst op.
Voor de bouwprofessional …
Dankzij de koppeling met heel wat leveranciers
zijn jouw prijslijsten steeds up-to-date. Door de
koppeling met de meeste boekhoudpakketten
verstuurt de bouwspecialist alle facturen in één
klik naar de boekhouder. Via de planningsmodule
heb je steeds een overzicht van de uit te
voeren werken en de beschikbare werknemers.
Vele honderden bedrijven uit de bouwsector
gebruiken vandaag Visma Bouwsoft. Niet zelden
ter vervanging van Excel of andere tijdrovende
pakketten. Eén van de grote voordelen van Visma
Bouwsoft is de tijd die je kan besparen. Volgens
een onderzoek bij Vlaamse bouw gerelateerde
bedrijven is dat gemiddeld 33 procent. Bovendien
is er een naadloze koppeling met tal van
bestaande software.
32 | INSTALLATIEENBOUW.BE

SOFTWARE THEMA
Registreer gemakkelijk de gewerkte uren,
verbruikte materialen en gereden kilometers.
Digitale (administratieve) oplossingen voor vier
sectoren: Bouw, Installatie, Tuin en Architect.
Voor de installateur
Met de digitale werkbonnen van Visma Bouwsoft
bespaar je heel wat dubbel overtikwerk. Registreer
heel gemakkelijk de gewerkte uren, verbruikte
materialen en gereden kilometers. De klant kan
Krijg meer inzicht in het reilen en zeilen van je bedrijf.
vervolgens digitaal tekenen en betalen via QRcode.
Ook de opmaak van documenten (offertes,
facturen,...) gaat sneller wat elke dag leidt tot meer
efficiëntie en meer winst. Zo is Visma Bouwsoft
voor elke installateur een onmisbare tool.
Voor de architect
Met de mobiele toepassingen kan je bonnen,
offertes, meetstaten, lastenboeken en facturen
raadplegen, aanmaken en bewerken. Visma
Bouwsoft centraliseert bovendien de volledige
administratie van een architectenbureau.
De opmaak van meetstaten, lastenboeken
en ramingen verloopt zo veel sneller. Op
die manier kan de vrijgekomen tijd nuttiger
besteed worden. Een architect kan ook klein
starten en de software mee laten groeien
met het bedrijf. Zo kan je zelf samenstellen
welke functionaliteiten een bureau het
best vooruithelpen.
Klant aan het woord
Eveline Demonie, zaakvoerder Demonie Hout:
“Met de software doe ik dagelijks de facturen,
offertes, nacalculatie. Werken met deze software
levert pure tijdwinst op, want alles gaat nu
volledig automatisch. Als je bovendien weet
dat we met vier mensen een zestiental mensen
kunnen coördineren en daarvan het overzicht
behouden, dan is dit een investering die zich
dubbel en dik terugverdiend!”
INSTALLATIEENBOUW.BE | 33

Ook propaangas kan je probleemloos combineren met een hybride warmtepomp.
Combineer hernieuwbare en hybride energieoplossingen ook met propaan
Propaan, een gesmaakt ingrediënt
in hybride installaties
Dat de verwarmingsinstallaties in België duurzamer moeten worden, is een feit. Stilaan groeit echter het besef dat warmtepompen niet
altijd de zaligmakende oplossing zijn, en in dergelijke situaties bieden hybride installaties een oplossing. Een hybride warmtepomp is een
warmtepomp die op gas en elektriciteit kan werken. Heb je geen aardgas in je straat? Geen nood, want ook propaangas kan je probleemloos
combineren met een hybride warmtepomp.
Tekst en beeld Primagaz
De steeds strenger wordende EPB-eisen maken
het er niet eenvoudiger op en hebben een grote
impact op de keuze van de verwarmings installatie,
want een minimum aandeel hernieuw bare energie
is nu eenmaal een must. Tot een tijdje geleden
was de warmte pomp een populaire keuze voor
de verwarming van een nieuwbouw woning. Op
voor waarde dat je voldoende zonne panelen
voorzag, zo kon je tijdens de zomer maanden
vol doende elektriciteit opwekken en deze opbrengst
vervolgens recupereren tijdens de wintermaanden,
als voeding van je warmtepomp voor
de ver warming van je woning. Maar hier heeft de
recente afschaffing van de terug draaiende teller in
Vlaanderen een stokje voor gestoken. Elektriciteit
is an sich duur om massaal in te zetten voor de
verwarming van je nieuwbouw. En de opslag
van een grote hoeveel heid in thuis batterijen is
momen teel nog geen vol waardige optie. Hier door
is de warmtepomp geen evidente keuze meer voor
vele bouwers. ❯
INSTALLATIEENBOUW.BE | 35

ouwsoft.be/info

De verduurzaming van de verwarming plaatst huiseigenaren voor heel wat uitdagingen.
Gaswarmtepomp
Teruggrijpen naar een fossiele brandstof, in
combi natie met een hernieuwbare toe passing
is dan een voor de hand liggende en betaalbare
oplossing. Maar welke energiebron kies je
als er geen aardgas aansluiting voor handen is?
Naast de elektrische en hybride warmte pomp
bestaat er ook nog de gas warmte pomp. Een gaswarmte
pomp zorgt voor ver warming en sanitair
warm water, net zoals een traditionele luchtwaterwarmte
pomp of een bodem-waterwarmtepomp.
Het enige verschil is, dat dit systeem
op gas werkt in plaats van op elektriciteit,
waar door het ook niet nodig is om zonnepanelen
te plaatsen om dit elektrisch verbruik
te compenseren. Deze gas warmte pomp kan ook
draaien op propaangas. Het propaangas wordt
niet verbrand, maar fungeert als medium dat de
warmte uit de lucht of de aarde zal opnemen om
deze af te geven aan het verwarmingswater. Met
een gaswarmtepomp kan je gemakkelijk hoge
water temperaturen bereiken tot zelfs 60 à 65°C,
zelfs bij vries temperaturen buiten. Omwille van
die reden is een dergelijke installatie interessant
voor reno vaties van bestaande woningen met
verwarmings toestellen op hoge tempera tuur.
Maar ook voor nieuwbouw woningen is dit een
interessante oplossing want een gaswarmtepomp
kan ook perfect aangesloten worden
op vloerverwarming. Met een combinatie van
een (propaan)gas condensatie ketel en een
elektrische warmtepomp ben je klaar voor
de energietransitie. Want je ge bruikt gratis
hernieuwbare energie met je warmte pomp en je
condenserende gasketel wordt pas ingeschakeld
wanneer dat zinvol is. Zo verwarm je altijd
voordelig en tegelijk op een duur zame manier.
Propaan en biopropaan
Primagaz is al meer dan 60 jaar gespecialiseerd
in propaangas en levert gasflessen en gastanks
bij zowel particulieren als bedrijven. Voor nieuwe
woon wijken of verkavelingen die geen aansluiting
De steeds strenger wordende EPB-eisen maken het er niet eenvoudiger op en
hebben een grote impact op de keuze van de verwarmingsinstallatie, want een
minimumaandeel hernieuwbare energie is nu eenmaal een must.
hebben met het aardgas netwerk, kan een propaan ­
netwerk soelaas bieden. “Propaan is een propere
energiebron. De uitstoot van CO 2
en fijn stof bij
verbranding ligt zeer laag en het is beter voor de
luchtkwaliteit. Na verbranding produceert propaan
16 procent minder CO 2
dan stookolie. Wie zijn
ecologische voetafdruk eenvoudig wilt verkleinen,
kiest voor biopropaan. Met deze 100 procent
duurzame variant ben je klaar voor de toekomst”,
aldus Guido Tupitti, salesmanager bij Primagaz. ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 37

ADVERTORIAL
HOGETEMPERATUURWARMTEPOMPEN,
DE VERWARMINGSOPLOSSING VAN DE TOEKOMST
De EU, en bij uitbreiding de hele wereld, staat voor een enorme uitdaging als gevolg van de klimaatverandering. In het klimaat- en energiepakket
van 2009, dat gebaseerd is op het Protocol van Kyoto, heeft de EU belangrijke doelstellingen voor 2020 vastgelegd: vermindering van de
uitstoot van broeikasgassen met 20 procent (ten opzichte van het niveau van 1990), 20 procent van de energie in de EU moet afkomstig zijn uit
hernieuwbare energiebronnen, en de energie-efficiëntie moet met 20 procent naar omhoog. Het doel voor 2030 is zelfs nog ambitieuzer, met
een verhoging van deze doelstellingen tot 50 procent.
Tekst en beeld Swegon
Een van de belangrijkste emissieveroorzakers
in verwarmings systemen is de traditionele
cv-ketel, die in de meeste gevallen werkt op
fossiele energie bronnen zoals gas of olie. De
druk om alter natieve oplossingen te vinden en
over te schakelen op duur zamere verwarmingssystemen
neemt toe, zowel in de EU als elders.
Zo zullen zowel het VK als Australië vanaf
2025 de installatie van toestellen op primaire
energiebronnen verbieden.
Gelukkig zijn er nu al levensvatbare alter natieven op
de markt, zoals hogetemperatuurwarmtepompen.
Dit is een specifiek type warmte pomp, die externe
energie gebruikt om de tempe ratuur van het water te
verhogen tot een niveau dat vergelijk baar is met dat
van traditionele cv-installaties. Hoge temperatuur
warmte pompen kunnen voldoen aan de meeste
residentiële, commer ciële en industriële behoeften
en produ ceren water met een temperatuur van 70-
80 °C, aan een hoge efficiëntie.
Door een cv-ketel te vervangen door een hogetemperatuurwarmtepomp
daalt het energieverbruik
het hele jaar door met ongeveer 30 procent. Bovendien
is de efficiëntie winst bij deel last nog hoger,
aangezien warmte pompen efficiënter werken bij
lagere temperatuur verschillen tussen buiten- en
binnenlucht. Bijkomend kunnen warmtepompen
werken op hernieuw bare energie, daardoor is er
aan zienlijke ver mindering van de uitstoot van
broeikas gassen door het verwarmings systeem.
‘Door een cv-ketel te
vervangen door een
hogetemperatuurwarmtepomp
daalt het energieverbruik het
hele jaar door met ongeveer
30 procent’
GEYSER SKY, een nieuw gamma omkeerbare
warmtepompen met natuurlijk koelmiddel R290.
38 | INSTALLATIEENBOUW.BE

ADVERTORIAL
Het aardopwarmingsvermogen (GWP - Global
warming Potential) van propaan is slechts 3.
Nieuwe Swegon GEYSER SKY,
natuurlijke bron van comfort
Deze nieuwe reeks omkeerbare warmtepompen
van Swegon is voorzien van scrollcompressoren
met variabele snelheid en uitgebreide werkingslimieten
en is geschikt voor residentiële, lichtcommerciële
en KMO-toepassingen.
Dankzij het natuurlijke, niet-toxische koel middel
propaan (R290) heeft de GEYSER SKY geen
invloed op de ozonlaag en is het aard opwarmingsvermogen
bijna nul.
Met zijn warmwaterproductie tot 78°C kan de GEYSER
SKY probleemloos een cv-installatie ver vangen.
Propaan (R290): een belangrijk
onderdeel van de groene transitie
Propaan, C3H8, is een koolwaterstofhoudend
bijproduct van de raffinage van aardolie en
de productie van aardgas. Het is een gas bij
standaard temperatuur en -druk, maar kan worden
samen geperst tot een vloeistof. Het wordt
reeds op grote schaal gebruikt in bijvoorbeeld
barbecues en draag bare fornuizen, alsook voor de
aan drijving van voer tuigen, bijvoorbeeld bussen,
vorkhef trucks, taxi’s,…
Propaan is niet alleen goedkoop, goed verkrijgbaar
en komt in de natuur voor, het heeft
ook uit stekende thermodynamische eigenschappen
als koel middel. Gelekt propaan heeft
geen enkele invloed op de ozon laag, en bijna
geen invloed op de opwarming van de aarde.
Het is ook niet giftig, in tegenstelling tot
bijvoorbeeld ammoniak.
Info & contact
www.swegon.be ❚
De GEYSER SKY is geschikt voor residentiële, licht-commerciële en KMO-toepassingen.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 39

ENERGIEZUIVERENDE TECHNOLOGIE IN SNELLE OPMARS
AUDIT EN CATALOGUS BRENGT
ENERGIEBESPARINGSPOTENTIEEL
IN KAART
De E-Power
harmoniseert, filtert
en optimaliseert
op dynamische
wijze de inkomende
elektriciteit en die
van alle elektrische
eindverbruikers.
40 | INSTALLATIEENBOUW.BE

Sinds Thermo Comfort E-Power verdeelt en promoot, staat de telefoon roodgloeiend. Tal van bedrijven zien heil in een oplossing die op een voudige
wijze toelaat energie te besparen, zeker in tijden waarin de energieprijzen op korte tijd waanzinnig sterk gestegen zijn. Met een audit en een
brochure op sectorniveau, helpt Thermo Comfort geïnteresseerde klanten inschatten of E-Power ook voor hen voordelen kan opleveren.
Tekst Filip Van der Elst | Beeld Thermo Comfort
De E-Power harmoniseert, filtert en optimaliseert
op dynamische wijze de inkomende elektriciteit
en die van alle elektrische eindverbruikers. Met als
belangrijkste gevolg: een aanzienlijke besparing
op het verbruik en het onderhoud, met langere
levensduur van de elektrische eindverbruikers.
Dirk Raes, Account Manager bij Thermo Comfort
en binnen de groep de productverantwoordelijke
voor E-Power, ziet de groei naar de innovatieve
oplossing dag na dag toenemen. De stijgende
energieprijzen zitten daar natuurlijk voor iets
tussen, zegt Raes: “In sommige sectoren, zoals
de industrie, zijn de elektriciteitstarieven maar
liefst verdrievoudigd. Sectoren waarin het
energieverbruik van nature uit hoog ligt – denk
maar aan grote bloemenkwekerijen – hebben
zo extra baat bij E-Power. Vanwege de hoge
energieprijzen is de terugverdientijd van E-Power
sterk teruggedrongen, naar zo’n 3- à 4-tal jaar.”
Bij de hoofdzetel van Thermo Comfort, in Malle,
staat bovendien de grootste E-Powerinstallatie
in België. Raes: “We geven hier opleidingen aan
installateurs en potentiële klanten. Onze eigen
installatie laat ons ook toe om zwart op wit bewijs te
leveren van het nut van E-Power. Meermaals per jaar
kunnen we aan de hand van rapporten aantonen
hoeveel energie we precies bespaard hebben.”
Van eerste haalbaarheidsstudie
naar doorgedreven audit
Thermo Comfort neemt extra initiatieven om de
bekendheid van E-Power een duwtje in de rug te
geven en de praktische implicaties en voordelen
beter te duiden voor potentiële gebruikers. Zo
biedt Thermo Comfort aan geïnteresseerde
bedrijven aan om het energieverbruik door te
lichten middels een audit. “Eerst voeren we een
snelle, korte en objectieve haalbaarheidsstudie
uit, aan de hand van enkele basisgegevens en
-parameters zoals het jaar-en piekverbruik. Dat
laat ons toe om een snelle eerste evaluatie
te maken, wat drempelverlagend werkt voor
potentiële klanten. Blijkt uit die beperkte dat de
desbetreffende klant baat zou kunnen hebben
bij E-Power, gaan we over tot een diepgaander
onderzoek. Die audit moet resulteren in de
meest accurate gegevens met betrekking tot
de kwaliteit van de installatie ter plaatse. Dat
laat ons toe om de best mogelijke configuratie
van E-Power te selecteren, wat resulteert in
een accurate en optimale terugverdientijd”,
aldus Raes.
‘Die audit laat ons toe om de best mogelijke
configuratie van E-Power te selecteren, wat resulteert
in een accurate en optimale terugverdientijd.’
Het resultaat van de audit hangt af van diverse
factoren. “Vooral het type verbruikers dat in het
bedrijfs gebouw actief is, is doorslaggevend. Zo
kom je in een productiebedrijf vaak frequentiegeregelde
motoren tegen, die een negatieve
invloed uitoefenen op de kwaliteit van de aangeleverde
energie of stroom, wat op zijn beurt
dan weer zorgt voor toename van de inwendige
weerstand, en ten slotte voor verlies van efficiëntie
of rentabiliteit. We bekijken tevens samen met
de klant of er omvormers aan wezig zijn, en/
of er energie gewonnen wordt uit hernieuw bare
bronnen, zoals zon of wind. Aan het einde van de
audit maken we inschatting van het besparingspotentieel,
uitgedrukt in procenten.”
Er is niet alleen de audit. Met een gloednieuwe
catalogus brengt Thermo Comfort sector per
sector het besparingspotentieel in kaart, op
basis van reeds gerealiseerde installaties in
het buitenland. Ook dat cijfermateriaal geeft
geïnteresseerde partijen meteen een idee wat ze
kunnen verwachten. Een voorbeeldje: zo blijkt, uit
de resultaten van 52 geïnstalleerde E-Powers in
bedrijven in de voedingsindustrie, een gemiddeld
energiebesparingsresultaat van 4,3 procent.
Met een gloednieuwe catalogus brengt Thermo Comfort sector per sector het besparingspotentieel in
kaart, op basis van reeds gerealiseerde installaties in het buitenland. Hier afgebeeld: de retailsector.
Stabilisator
Er zijn nog redenen om te investeren in E-Power
– niet alleen energiebesparing speelt een
rol. “E-Power is een geschikte oplossing voor
bedrijven die regelmatig te maken hebben met
storingen, en in uitbreiding een regelmatige
uitval van de installatie. E-Power doet dan
dienst als perfecte stabilisator van de gehele
installatie. Tot slot mag je niet vergeten dat
iedere kWh energie die je bespaart, ook een
besparing betekent op CO 2
-niveau. Gezien de
vanuit de overheid gestuurde ‘Green Deal’ is
dat knap meegenomen”, besluit Raes. ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 41

Totale ventilatieoplossing in
kangoeroewoning Harelbeke
Een duurzame woning betekent niet alleen een energiezuinige woning, maar ook: denken
aan vandaag en morgen, zowel voor de huidige generatie als voor de volgende. Toen Pieter
Maes en zijn echtgenote Greet Dhulst samen met het gezin van zijn dochter Annelies en haar
man Elie Naudts beslisten om voluit te kiezen voor een kangoeroewoning in Harelbeke namen
zij het project zelf in handen om voor henzelf en de beide gezinnen een droomwoning te
rea liseren. Een DUCO totale ventilatieoplossing was daarbij onontbeerlijk.
Tekst Filip Van der Elst | Beeld Duco
Voor Pieter Maes (63) en zijn familie is een kangoeroe
woning een kwestie van maat schappelijke
relevantie ener zijds, en van pragma tiek anderzijds:
een kangoeroe woning is immers een belang rijke
aanzet naar weder zijdse zorg voor klein kinderen
én groot ouders. “Het feit dat we slechts één kind
hebben maakte die keuze wat gemakkelijker. Het
was eigenlijk onze dochter zelf die het vuur aan
de lont gestoken heeft”, vertelt hij.
In team verband waren ze niet enkel bouw heer;
van voor ontwerp tot oplevering voerden ze ook
coördinerende, sturende en adviserende taken
De keuze voor een ventilatie C-systeem
was een heel bewuste beslissing.
uit. Vanzelf sprekend werd daarbij een nauwe
samen werking met de architect en de aan nemers
gehanteerd als sleutel om het concept effectief
tastbaar te maken. Om de kangoeroewoning
te realiseren, kozen beide gezinnen ervoor om
het bestaande gebouw te slopen en het perceel
volledig braak te leggen.
Gemeenschappelijk én individueel
“Het resultaat is een kangoeroewoning die later
officieel een zorgwoning kan worden”, zo licht
men het project toe. “Het gebouw omvat grenzend
aan beide wooneenheden een gemeenschappelijk
gedeelte, voor beiden toegankelijk zonder
elkaar te storen. Daarnaast is er eveneens veel
aandacht voor individualiteit: elke wooneenheid
kan volledig autonoom overleven, en dat kan
interessant zijn wanneer één van de huidige
gezinnen zou wegvallen. Beide wooneenheden
zijn akoestisch volledig van elkaar gescheiden,
met een volledig gesloten muur en branddeur
ertussen maar wel met een aparte voordeur.”
Duurzaamheid was voor de gezinnen Maes en
Naudts een vanzelfsprekendheid, weliswaar
zonder de kostprijs uit het oog te verliezen. De
wooneenheden elk apart haalden de BEN-norm,
dankzij een E-peil van 12 en 14 (en S28 en S29),
en daar had DUCO een substantieel aandeel in.
Perfect samenspel van
slimme technieken
De vloer wordt verwarmd met een warmtepomp
en geothermische bron. Hiermee kan dan meteen
ook tijdens de warmere dagen van het jaar het
gebouw goedkoop en duurzaam koel gehouden
worden. Ook inzake ventilatie hadden de
bewoners strenge eisen. “We wilden een gezonde,
Voor de familie is een kangoeroewoning een
kwestie van maatschappelijke relevantie
enerzijds, en van pragmatiek anderzijds.
stille en tochtarme woonst”, zegt Pieter Maes. Hij
kende DUCO en de ventilatie-oplossingen van het
bedrijf al lang, en daarom twijfelde hij niet om
met DUCO in zee te gaan voor de ventilatie.
“Elke wooneenheid wordt apart geventileerd, met
een vraaggestuurd C-systeem. We kozen voor de
afvoer van de vochtige of vervuilde lucht voor
de DucoBox Silent Connect. Toevoer van verse
lucht in de leefruimtes gebeurt door de meest
recente elektronische TronicVent raamroosters
met goede akoestische demping. De ruimtes
zijn voorzien van CO²-sensoren en-bedieningen.
Vochtmeting in de badkamers gebeurt door
boxsensoren die meten in het luchtkanaal, en in
de toiletten wordt de ventilatie geregeld op basis
van aanwezigheidsdetectie.”
42 | INSTALLATIEENBOUW.BE

Naast een slim en energiezuinig ventilatiesysteem
werd ook doekzonwering voorzien om de
zonnehitte buiten te houden. De stormvaste
DucoScreen Front 150 buitenzonwering werd
onzichtbaar achter de buitengevel weggewerkt en
zorgt voor een thermisch comfort op elk moment
van de dag. Dit samenspel van slimme technieken
én duurzame ventilatie- en zonweringsoplossingen
resulteert in een energiezuinige woning met een
gezond en aangenaam binnenklimaat. ❚
SCAN & DISCOVER
Ontdek de volledige
reportage
‘De binnenkomende lucht is niet microbieel of met stof vervuild via het kanaalwerk.’
INSTALLATIEENBOUW.BE | 43

NIEUWE MACHINES GEVEN BUFFERVATENSPECIALIST
NOG MEER MOGELIJKHEDEN
Sommige bedrijven specialiseren zich sterk in één onderdeel van de HVAC-keten en worden zo de referentie op dat vlak in de wijde omgeving.
MMT is zo’n bedrijf. Dankzij jarenlange ervaring en gespecialiseerde machines kan het een passend antwoord bieden op alle vraagstukken
rond buffervaten.
Tekst Jeroen Schreurs | Beeld MMT
MMT is een metaalconstructiebedrijf, deel van de bouwgroep Altez. Klanten
vinden het Tieltse bedrijf voor algemene metaalconstructie en machine bouw
voor de beton industrie, maar MMT staat vooral bekend als toe leverancier voor
de HVAC-sector. Het produceert collec toren, evenwichts flessen, buffervaten
en ook prefab HVAC-systemen zoals complete prefab stook plaatsen. Ook skidopstellingen
behoren tot de mogelijkheden.
Uitgebreide mogelijkheden
“Vooral die buffervaten zijn een belangrijk onderdeel van wat we doen,
ons machinepark is er ook voor een groot deel op afgestemd,” zegt Francis
Colpaert, zaakvoerder van MMT. “Op vraag van de klant kunnen we alle
soorten maatwerk produceren: volume, diameter of hoogte naargelang de
beschikbare ruimte: alles kan. En dat met een korte levertermijn. Andere
leveranciers zijn vaak enigszins gebonden aan vaste dimensies.
De mogelijkheden bij MMT zijn dus zeer uitgebreid. Het standaard gamma
van buffervaten heeft een inhoud van 25 liter t.e.m. 10.000 liter, de diameter
varieert hierbij van 220mm t.e.m. 2000 mm. MMT heeft alle grondstoffen
op voorraad om die te produceren: denk maar aan plaat materiaal, bodems,
flenzen, inspectieluiken en voetsteunen. Buiten dit standaard gamma ging
MMT al tot een inhoud van 100.000L, en tot diameters van 4100 mm. Die
zijn dan met langere levertermijn beschikbaar.
“MMT kocht recent nog een nieuwe machine aan om het grotere plaatwerk te
kunnen bewerken en buisprofielen te vergemakkelijken. Forse investeringen,
zodat we ons nog sterker kunnen profileren,” zegt Colpaert.
‘Buffervaten zijn een belangrijk
onderdeel van wat we doen’
Schets, tekening of aanbestedingsdossier
Hoe gaat een project bij MMT in zijn werk? In eerste instantie stuurt de
klant MMT een prijsvraag. Dit kan een volledig aanbestedingsdossier zijn,
waarbij MMT op basis van het hydraulische schema en lastenboek nagaat
wat aangeboden moet worden. De prijsvraag kan eveneens reeds een schets
of tekening zijn, die weergeeft van wat de klant voor ogen heeft. Vervolgens
maakt MMT een offerte op volgens de gevraagde specificaties, eventueel met
verschillende opties apart vermeld op deze offerte. Bij een akkoord van de
De mogelijkheden bij MMT zijn zeer uitgebreid. Het standaard gamma
van buffervaten heeft een inhoud van 25 liter t.e.m. 10.000 liter.
44 | INSTALLATIEENBOUW.BE

De nieuwste investering van MMT: de Microstep Plasmasnijtafel,
voorzien van een 3D-plasmasnijkop en een boorunit om gaten te
boren, schroefdraad te snijden en afschuiningen aan te brengen.
klant volgens aangeboden offerte gaat MMT over tot een ontwerptekening
van het buffervat. Deze tekening wordt voorgelegd aan de klant, zodat hij
kan controleren of dit past in zijn opstelling, en of alle aansluitingen op de
juiste positie zullen zitten.
Van vlakke plaat tot buffervat
Na goedkeuring van de klant kan MMT overgaan tot productie. Het bedrijf
bestelt dan grondstoffen indien ze niet op voorraad zijn in het magazijn
en vertrekt vervolgens van een vlakke plaat. Daar laat Colpaert dan een
3D-tekenpakket op los om te kijken waar uitsparingen in de romp moeten
worden voorzien om de aftakkingen op het buffer vat te maken. Vervolgens
worden de juiste contouren uitgesneden. Dan is de plaat klaar om te rollen
tot een cilindervormige mantel van één of meerdere lagen.
“De tankbodems kopen we in bij leveranciers. Het geheel lassen we dan
samen volgens de regels van de kunst. Daarna volgt een drukproef met 9 bar.
Als we geen lekken detecteren werken we af naargelang de vooropgestelde
specificaties. Een buffervat kan worden afgewerkt met een primer, een
twee-componenten coating. Het vat kan ook worden verzinkt, of bij een rvsbuffervat
wordt het vat gebeitst en gepassiveerd. Daarna is het buffervat
klaar om te leveren op de werf. Indien nodig voorziet MMT een kraanwagen
om het buffervat te plaatsen. ❚
Een buffervat, een specialiteit van MMT, in productie.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 45

Toiletsysteem met directe spoeling:
een revolutie in openbare toiletten
Toiletten met reservoir zijn ontworpen voor huishoudelijk gebruik en zijn bijgevolg niet bestand tegen intensief gebruik. In publieke ruimten
vormen ze een bron van terugkerende problemen. De directe spoeling, die echt efficiënt is qua waterdichtheid en ontworpen is voor intensief
gebruik, is de enige oplossing die specifiek bestemd is voor publieke ruimten. Met de TEMPOFLUX 3 toiletkraan en de TEMPOMATIC dubbele
bediening biedt DELABIE gerichte oplossingen die directe toiletspoeling mogelijk maken.
Tekst en beeld Delabie
Om het comfort van de gebruiker op lange
termijn te waarborgen en het energieverbruik
te verminderen, moeten plaatsen die publiek
toegankelijk zijn beantwoorden aan nieuwe
vereisten op het gebied van apparatuur. Toiletten
met directe spoeling voldoen aan die voorwaarde.
Dankzij het ontbreken van een reservoir voorkomt
het toiletsysteem met directe spoeling stilstaand
water en kalkaanslag of vuilophoping in de
sanitaire installatie. Dit systeem is daarom
hygiënischer dan een toilet met reservoir: het gaat
bacterievorming tegen en verzekert een totaal
comfort voor de gebruiker dankzij de bijzonder
efficiënte spoeling.
Aangezien het systeem direct is aangesloten
op het waterleidingnet, hoeft er geen reservoir
bijgevuld te worden na het spoelen. Hierdoor
kan meteen een volgende spoeling geactiveerd
worden en hoeft de gebruiker niet te wachten.
Bovendien is het systeem met directe spoeling
uitermate geschikt voor ruimten met hoge
bezoekfrequentie dankzij de korte spoeltijd van
7 seconden.
Maximale hygiëne voor
een minimale prijs
De vele voordelen van het toiletsysteem met directe
spoeling – verbeterde hygiëne, geen lekkages,
water besparing, minder en vereenvoudigd onderhoud
– maken het systeem zeer snel rendabel.
Doordat het specifiek ontwikkeld werd voor
gebruik in publieke ruimten en aangepast is
aan de nieuwe milieuregelgeving, heeft dit
toiletsysteem de beste kwaliteit/levensduur/prijs
verhouding voor dit type toepassing.
DELABIE heeft een assortiment toiletkranen met
directe spoeling ontwikkeld die het mogelijk
maken om het waterverbruik te optimaliseren
en zo bij te dragen in het behalen van de beste
milieukeurmerken (HQE, Breeam, Leed…). Door
niet langer een reservoir te gebruiken, wordt
waterverspilling vermeden. Het reservoir is immers
de belangrijkste bron van lekkage bij het toilet.
Milieuvriendelijke TEMPOFLUX 3
De zelfsluitende TEMPOFLUX 3 toiletkraan voor
directe spoeling past in de tijdgeest – designvol,
laag geluids niveau, hygiënischer en vooral beter
bestand tegen intensief gebruik – en wordt
daar door onmisbaar in publieke ruimten. De
TEMPOFLUX 3 combi neert het praktische met
het esthetische: hoog waardige afwerkingen,
gebruik van edele materialen, gevarieerde
vormen en texturen.
De TEMPOFLUX 3 met dubbele bediening
3l/6l laat toe de spoeling te optimaliseren en
toch water te besparen. Het watervolume kan
aangepast worden naar 2l/4l, waardoor de beste
resultaten in milieukeurmerken kunnen behaald
worden. Het anti-blokkeersysteem laat toe het
spoelvolume te beheren, ongeacht hoelang de
drukknop ingedrukt blijft. Zo kan de kraan niet
in open positie geblokkeerd worden. Het water
loopt enkel als de drukknop niet ingedrukt blijft.
Op deze manier voorkomt TEMPOFLUX 3 dagelijks
misbruik en verspilling.
De soepele bediening zorgt voor com fort voor de
gebruiker, zelfs tijdens piek momenten. Het toiletsysteem
met directe spoeling is zeer compact en
neemt veel minder ruimte in beslag – wat een
voor deel is bij het ontwerp van een gebouw – en
kan zowel bij nieuwbouw als renovatie eenvoudig
geïnstalleerd worden.
TEMPOFLUX 3: designvol, laag geluidsniveau, hygiënischer en vooral beter bestand tegen intensief gebruik.
TEMPOMATIC dubbele bediening
Een alternatief is de elektronische toilet kraan
TEMPOMATIC dubbele bediening. Net zoals de
TEMPOFLUX 3 is deze kraan uitgerust met een
inno vatief water dicht systeem. De inbouw doos
kan op verschillende manieren geïnstalleerd
wor den en de inbouwdiepte is regel baar tussen
46 | INSTALLATIEENBOUW.BE

De zelfsluitende TEMPOFLUX 3
toiletkraan voor directe spoeling past
in de tijdgeest en wordt daardoor
onmisbaar in publieke ruimten.
TEMPOMATIC dubbele bediening
toiletkraan met directe spoeling.
10 en 120 mm. De moderne afdek plaat combineert
design en vandaal bestendigheid. De
TEMPOMATIC dubbele bediening beschikt over
een ‘intelligent’ spoelsysteem: het kan onderscheiden
wanneer een kleine of grote spoeling
nodig is.
De spoeling van de TEMPOMATIC dubbele
bediening gebeurt op vraag met de drukknop
of automatisch na het vertrek van de gebruiker.
Deze functie verzekert een permanente hygiëne
van de closetpot, zelfs bij vergetelheid of nalatigheid
van de gebruiker. De periodieke spoeling
voorkomt bacteriegroei en verzekert elke 24 uur
een spoeling van de leidingen bij niet-gebruik. ❚
TEMPOMATIC dubbele bediening is uitgerust met
een innovatief waterdicht systeem.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 47

DE MILIEUBIJDRAGE VOOR THUISBATTERIJEN
ONTDEK ER ALLES OVER
Ben jij producent, invoerder of installateur van thuisbatterijen? Dan heb je allicht de
ongeziene opmars van deze batterijen meegemaakt de afgelopen maanden! Thuis
energie opslaan is duurzaam en efficiënt, maar wat met de afgedankte batterijen?
Hiervoor geldt een wettelijke aanvaardingsplicht.
Om je te helpen je aanvaardingsplicht te vervullen voerde Bebat vanaf
1 januari 2022 een milieubijdrage in voor Energy Storage Systems (ESS)
of thuisbatterijen.
• De milieubijdrage betaal je aan Bebat op het moment dat je de thuisbatterij op
de Belgische markt brengt. Het betreft batterijen die je zelf hebt geproduceerd
of hebt aangekocht in het buitenland bij een leverancier die je aangifteplicht
niet overneemt.
• Met de nieuwe regeling vervalt het oude systeem van administratieve bijdragen
en individuele overeenkomsten.
• Je betaalt een milieubijdrage per kilogram.
• Tarieven per kilogram dekken de kosten rond preventie, sensibilisering,
communicatie, rapportering alsook ophaling, ontmanteling en recyclage.
Sluit je je niet aan bij Bebat dan moet je een individueel plan indienen bij de gewestelijke
overheden waarin je uitlegt hoe je aan je aanvaardingsplicht zal voldoen.
Heb je extra vragen over deze nieuwe regeling, of wil je graag extra informatie?
Scan deze QR-code voor meer info!

Slimme gebouwautomatisering gaat veel
verder dan louter een HVAC-regeling
Energiezuinige installaties in
industriële omgevingen
KNX, sensoren en bewegingsmelders
in hypermodern kantoorgebouwen
Minimalistische innovatie voor
installateurs en architecten

UW MULTI TECHNISCHE PARTNER VOOR
PERFORMANTE, BETROUWBARE EN
DUURZAME INDUSTRIËLE INSTALLATIES
Elektrische, mechanische
en elektromechanische
installaties
Klimaattechniek (warmteen
koudeproductie, luchtkwaliteit,
regeling, enz.)
Beveiliging en
brandbeveiliging
Procesautomatisering
en digitalisering
Energieprestaties en
optimalisatie
Lokale energieproductie
Voor meer informatie over EQUANS, bezoek onze website equans.be

INHOUD
Altijd het juiste klimaat in industriële omgevingen 52
Baanbrekende inbouwspot met onzichtbare bewegingssensor 58
Elektrotechnisch specialist viert jubileum in stijl 61
Slimme gebouwoplossingen voor een van de modernste bankgebouwen 62
Kleine kunstwerkjes aan de muur 64
Meteorologiesensoren voor gebouwautomatisering 67
Open technologie basis voor gebouwautomatisering van de toekomst 68
Elektrische laadpalen in parkeergarages: een geval apart 70
52
58
62 70
INSTALLATIEENBOUW.BE | 51

ELEKTROTECH
ALTIJD HET JUISTE KLIMAAT IN
INDUSTRIËLE OMGEVINGEN
Als multitechnische partner kan EQUANS bogen op meer dan een halve eeuw ervaring.
Overal waar in de industrie om een gecontroleerd productieklimaat gevraagd wordt, is expertise nodig. De specifieke uitdagingen van de klant
en zijn gebouw moeten immers vertaald worden naar installaties die performant en betrouwbaar werken en zo de strengste controles kunnen
doorstaan. Een discipline waarin EQUANS als multitechnische partner in uitblinkt. Geert Van Der Veken, Department Manager Cooling & HVAC
Noord praat met ons over de voornaamste uitdagingen.
Tekst Valérie Couplez | Beeld EQUANS
In industriële omgevingen gelden andere
regels dan in kantoorgebouwen. “Als het gaat
om producten die we tot ons nemen, denk aan
voeding of medicijnen, is het van het hoog ste
belang dat de omgeving waarin ze geprodu ceerd
worden, geen afbreuk doet aan de kwaliteit en
de veiligheid. Twee elementen zijn daarbij van
belang. Enerzijds lucht behandeling om te waken
over de juiste temperatuur en vocht gehalte en te
vermijden dat die producten in aan raking zouden
komen met conta minaties. Anderzijds koeling en
ver warming om erover te waken dat ze in elke fase
aan de juiste temperaturen zijn blootgesteld.” Als
multi technische partner kan EQUANS bogen op
meer dan een halve eeuw ervaring.
52 | INSTALLATIEENBOUW.BE

ELEKTROTECH
‘Als er meer capaciteit nodig is om
de deadline te halen, kunnen we
snel schakelen met onze teams’
Planning cruciaal in integratie
luchtbehandelingssystemen
Wat de luchtbehandeling betreft ziet Van Der Veken
planning als het voornaamste aandachtspunt.
“De technieken hebben we in de vingers. Of de
klant nu nood heeft aan clean piping, laminaire
luchtsnelheden … We werken altijd een concept
op maat van de behoeftes uit. Pas dan gaan we
op zoek naar de geschikte toeleveranciers die
qua levertermijn en qua specificaties daar de
beste invulling aan geven.” Maar omdat HVACinstallaties
mee in de bouw moeten geïntegreerd
worden moeten vele partijen gecoördineerd en
nauwgezet samenwerken om tot het gewenste
resultaat te komen. Timing is alles. “De sterkte
van EQUANS is de grootte van onze organisatie.
Als er meer capaciteit nodig is om de deadline te
halen, kunnen we snel schakelen met onze teams.
Bijkomend zijn wij als BIM-expert een perfecte
partner voor architecten en studieburelen.”
EQUANS neemt ook het voortouw, als de klant dat
wenst. “Door de rol van coördinator in te vullen.
Of door in bouwteam te werken. We hebben zo al
mooie succesprojecten gerealiseerd.” ❯
Koeling en verwarming zijn cruciaal in
industriële omgevingen om erover te
waken dat producten in elke fase aan de
juiste temperaturen zijn blootgesteld.
EQUANS staat voor geïntegreerde oplossingen, die
door het eigen studiebureau DESS (Development of
Energy Saving) tot in de puntjes berekend worden,
om het beste rendement mogelijk te maken.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 53

ELEKTROTECH
EQUANS werkt altijd een concept op maat van
de behoeftes van de klant uit. Pas dan gaat het
op zoek naar de geschikte toeleveranciers.
Om de hoogste kwaliteit te handhaven kunnen bedrijven zich geen stilstand in hun
koelingsinstallaties veroorloven. In kritische installaties bouwt EQUANS redundantie in.
Energiezuinige koelingsinstallaties
Koudeproductie is een van de grootste
kostenposten op de energiefactuur. Het belang
van energie-efficiëntie kan vandaag dan ook
niet onderschat worden. “De klant kan steeds
rekenen op de meest zuinige installatie. Voor
EQUANS is dat steeds het uitgangspunt is. We
werken al jaren aan totaaloplossingen waar
we de restwarmte van onze koelingsinstallatie
inzetten op plaatsen in de productie waar er net
warmte nodig is. Geïntegreerde oplossingen dus,
54 | INSTALLATIEENBOUW.BE

ELEKTROTECH
die door ons studiebureau DESS (Development of
Energy Saving) tot in de puntjes berekend worden.
Op die manier kunnen we de beste rendementen
bereiken.” Om de hoogste kwaliteit te handhaven
kunnen bedrijven zich echter geen stilstand in
hun koelingsinstallaties veroorloven. “We bouwen
daarom in kritische installaties redundantie in.
Door ze bijvoorbeeld uit meerdere circuits samen
te stellen, zodat er zelfs wanneer er eentje uitvalt,
verder gewerkt kan worden. Daarnaast zetten we
in op remote monitoring. Wanneer een parameter
(temperatuur, druk, stroom …) niet meer binnen
bepaalde grenzen ligt, kunnen we meteen
ingrijpen. Onze techniekers van wacht lossen in de
meeste gevallen het probleem zelf online op. Als
ze toch ter plaatse moeten gaan, weten ze op die
manier al wat er noodzakelijk is om de herstelling
uit te voeren”, weet Van Der Veken.
ALTIJD DE JUISTE
TEMPERATUUR
In Erpe-Mere werkt EQUANS mee aan
de bouw van de nieuwe productiehal
van onze klant La Lorraine. EQUANS
neemt er alle werkzaamheden met
betrekking tot industriële leidingen,
HVAC en hoog- en middenspanning
voor zijn rekening. Het gebouw is 168
m lang en 78 m breed. EQUANS zal er
bijna 10 km aan industriële leidingen
aanleggen voor warm en koud water,
gas en perslucht. De knowhow van
de teams biedt een antwoord op de
steeds strengere normen die in de
voedings sector van toepassing zijn. Ook
op het gebied van airconditioning en
ver warming zullen de installaties aan
de hoogste eisen voldoen. In totaal
21 lucht behandelings groepen, 3
ketels en 31 lucht verwarmers zullen
zorgen voor het gewenste binnenklimaat.
Bijzonder is dat, naargelang
de behoefte (verwarming of koeling),
lucht verplaatsings roosters de luchtstromen
op een dynamische manier
zullen aan sturen voor optimaal comfort
en een uit stekende lucht kwaliteit. En
dat is nog niet alles. EQUANS installeert
een elektrische hoofd cabine waar de
aansluiting op het Fluvius netwerk
wordt gemaakt, net als een interne
midden spannings cabine voor de aansluiting
van vier transfor matoren.
Voor dit project is er zo’n 3,5 km
hoogspannings kabels nodig.
Zowel qua luchtbehandeling als qua koeling en verwarming kan
EQUANS overigens ook het onderhoud en de nazorg op zich nemen.
Klant volledig ontzorgen
Zowel qua luchtbehandeling als qua koeling
en verwarming kan EQUANS overigens ook het
onderhoud en de nazorg op zich nemen. Van Der
Veken: “We willen een partner zijn. De bedoeling
is om de klant volledig te ontzorgen gedurende de
volledige levensduur van de installatie. Er kunnen
in elke fase wel problemen opduiken. Klanten
kunnen erop vertrouwen dat we steeds alles in
orde brengen. Want op vlak van luchtbehandeling
Voor EQUANS is energiezuinigheid steeds het uitgangspunt.
en koeling mogen er geen compromissen gesloten
worden. Het moet werken en de beloofde
performanties afleveren.” ❚
‘De klant kan steeds
rekenen op de meest
zuinige installatie’
INSTALLATIEENBOUW.BE | 55

testo juni.indd 1 20/06/2022 9:33:25
HELLO
CHARGING
NIEUW!
Gedecentraliseerd powerbus systeem podis ® voor de
Voedingsbekabeling van EV-Laadstations
Het podis ® powerbus systeem is ideaal voor het verdelen van energie
naar EV laadstations. Met dit gedecentraliseerd energiedistributiesysteem
kan een groot aantal laadstations met slechts één voedingskabel
worden aangesloten.
Dit bespaart installatietijd, vereist minder kabel en vermindert de grootte
van de verdeelkast aanzienlijk.
UW VOORDELEN
+ Tijdsbesparing: niet knippen of ontmantelen
+ Flexibel: Op elke plaats en moment uitbreidbaar
+ Veilig: Permanente hoge contactkwaliteit dankzij
de podis ® technologie
Next level
thermography!
De nieuwe warmtebeeldcamera’s
testo 865s/868s/871s/872s
overtuigen met de
beste beeldkwaliteit in hun klasse.
• Hoge resolutie en zeer goede NETD
• Smart en verbonden met thermography app
• Intuïtieve bediening
info@atem.be | https://charge.wieland-electric.com/en/
www.testo.be

Het systeem
bestaande uit
partner.gira.com/be
functie en design.
Vooruitziend plannen en flexibel combineren met
het Gira System 55. Een grote verscheidenheid aan
functionele basiselementen en talrijke schakelaarprogramma’s
creëren een passende oplossing voor
elke wens. Of het nu om licht, jaloezieën, kamertemperatuur,
wandcontactdozen, deurcommunicatie
of muziek gaat, meer dan 300 basiselementen
zijn verkrijgbaar. Gewoon verwisselen en daarmee
ook een upgrade van analoge naar slimme basiselementen
is op elk moment mogelijk. Dankzij
dezelfde basiselementen voor alle afdekraamvarianten
is ook het voorraadbeheer efficiënt.
Gira / System 55

ELEKTROTECH
BAANBREKENDE
INBOUWSPOT MET
ONZICHTBARE
BEWEGINGSSENSOR
‘Door het samenvoegen van spot
en sensor kunnen architecten met
light + motion de ultieme vorm
van rust creëren op het plafond.’
58 | INSTALLATIEENBOUW.BE

ELEKTROTECH
Met light + motion brengt het designtechnologiemerk prado de eerste inbouwspot met onzichtbare bewegingssensor op de markt. Het
Belgische bedrijf, opgericht door Thibault Renson, levert daarmee een primeur in de internationale designwereld. “Door het samenvoegen van
spot en sensor kunnen architecten met light + motion de ultieme vorm van rust creëren op het plafond”, aldus Renson. “Bovendien bestaat het
minimalistische ontwerp uit minder materiaal, wat dan weer zorgt voor een snellere installatie.” Extra mooi: prado’s innovaties zijn modulair
en circulair. De onderdelen kunnen los van elkaar worden vervangen én gerecycleerd. Bovendien verwierf prado een meerderheid in ROND.
Terwijl prado rust brengt aan het plafond, krijgt ROND hetzelfde voor elkaar aan de muur met design stopcontacten en drukknoppen.
Tekst en beeld prado
Twee jaar geleden kwam prado op de markt met light + ventilation, een eerste
innovatieve en esthetische oplossing die ventilatie verbergt in architecturale
verlichting en zodoende rust op het plafond brengt. Het bracht de wereld van
licht en ventilatie samen en creëerde zo een nieuwe productcategorie. Met de
lancering van light + motion gaat het merk voort op hetzelfde elan. “Al snel
werd duidelijk dat er meer mogelijkheden zijn dan enkel de combinatie van
verlichting en ventilatie. Met ons salesteam zien we wat er leeft in de markt
en horen we de noden. Hierop hebben we snel ingespeeld met een nieuwe
combinatie die past binnen onze visie”, verklaart Renson.
Ultieme eenvoud
Dat eenvoud niet eenvoudig is, weet prado als geen ander. Aan het
verregaande uitpuren van technologische ontwerpen tot eindproducten die
pragmatisch, logisch en energievriendelijk zijn in gebruik, gaat steeds een
intensieve periode van research & development en een zeer gedetailleerde
‘De minimalistische en modulaire
innovatie dient zowel architecten
als installateurs’
uitwerking vooraf. prado distantieert zich van de ‘smarthomebeweging’ en
wil met de ultieme eenvoud in ontwerp en gebruik terug naar de essentie van
het ‘natuurlijk wonen’. Bovendien zet het Belgische designtechnologiebedrijf
sterk in op de circulariteit van zijn producten.
​Light + motion van prado is wereldwijd een primeur. Deze nieuwe, autonome
lichtarmatuur werd immers voorzien van een geïntegreerde, onzichtbare PIRsensor
en beantwoordt zo perfect aan de missie van de firma, namelijk het
maken van slimme combinaties die dankzij hun doordachte eenvoud op het
vlak van technologie en design rust brengen op het plafond en bij uitbreiding
ook in het hele huis.
Uitgepuurde ontwerp
De minimalistische en modulaire innovatie dient zowel architecten als
installateurs. Het uitgepuurde ontwerp wordt standaard vervaardigd in
aluminium, maar is ook verkrijgbaar in andere versies en afwerkingen
zoals messing. Door het samenvoegen van spot en sensor bestaat het
nieuwste product van prado bovendien uit minder materiaal en kunnen de
componenten los van elkaar worden vervangen.
Light + motion is eenvoudig te installeren (48V). Het relaiscontact
zorgt bovendien voor een eenvoudige koppeling met een domotica- of
ventilatiesysteem. De lichtsterkte gaat tot 800 lumen en dankzij de
‘masterslavefunctie’ kunnen verschillende apparaten makkelijk aangesloten
worden. Dit maakt de innovatie ideaal om in te zetten in een
variatie aan kleinere ruimtes, zoals gangen, toiletten, bergingen en
garages. De inbouwspot is zowel instelbaar op het vlak van tijd als van
lichtgevoeligheid en bewegingsgevoeligheid (warmtemassa). Als ultieme
combinatie is light + motion ook uitbreidbaar met ventilatie, onder de naam
light + motion + ventilation. ❚
prado distantieert zich van de ‘smarthomebeweging’ en wil met de ultieme
eenvoud in ontwerp en gebruik terug naar de essentie van het ‘natuurlijk wonen’.
De lichtsterkte gaat tot 800 lumen en dankzij de ‘masterslavefunctie’
kunnen verschillende apparaten makkelijk aangesloten worden.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 59

| MT11-02BD |
Multimedia- en besturingstechniek op één
platform: met PC-gebaseerde besturing
Verlichting
Audio
Video
Bedieningspanelen
Zonnewering
Multimediabeheer
Device management
HVAC
www.beckhoff.com/media-technology
Multimediatechniek opnieuw uitgevonden: als specialist voor pc-gebaseerde besturingssystemen
gebruikt Beckhoff een uitgebreid gamma van industriële automatiseringscomponenten om multimedia,
gebouwenautomatisering en entertainment concepten te implementeren en integreren. Met de modulaire
besturingstechniek TwinCAT en de Cloud- en IoT-verbinding worden alle technische systemen van
A/V-technologie tot gebouwenautomatisering, digital signage control, device management en condition
monitoring, op één platform gecombineerd. Voeg daar de maximale schaalbaarheid van alle onderdelen
en de ondersteuning van alle voorkomende communicatiestandaarden aan toe. Zo creëert Beckhoff de
basis voor nieuwe media en een architecturale beleving.
IoT

ELEKTROTECH
Elektrotechnisch specialist
viert jubileum in stijl
Dubbel reden tot vieren bij OBO: niet alleen bestaat OBO Bettermann dit jaar 111, ook OBO Belux viert dit jaar een uniek jubileum. De dochteronderneming
mag immers 25 kaarsjes uitblazen. Tijd voor een terug- en vooruitblik.
Tekst en beeld OBO Belux
wikkeld, waardoor de hoogste kwaliteit steeds
gegarandeerd blijft.
OBO biedt oplossingen voor ieder specifiek
project, van kantoorgebouwen tot tunnels. In vele
gebouwen is vandaag functiebehoud belangrijk,
zeker wanneer er een verhoogd veilig heidsrisico
is (bijvoorbeeld ziekenhuizen, kantoren,
stations,..). Dankzij de expertise van OBO
kan u ervoor zorgen dat de elektrotechnische
installatie gedurende een aantal minuten in
stand gehouden wordt. OBO is marktleider in
dit domein.
Ook de technische studies neemt OBO voor zijn
rekening. Jarenlange ervaring, knowhow en een
diep gaande kennis van de materialen zorgen ervoor
dat iedere opdracht perfect uitgevoerd wordt.
In 1997 verhuisde de Belgische importeur van
OBO-materiaal van Deurne naar Aartselaar. Onder
leiding van toenmalig directeur Jos Wautelet werd
een officiële dochteronderneming van de Duitse
hoofdzetel opgericht. Op 11 april 1997 werd de
rode loper uitgerold voor de feestelijke opening
van het nieuwe magazijn en de bureaus, waar
destijds 11 medewerkers alles in goede banen
leidden. Na 18 jaar was het tijd voor een wissel
van de wacht. Jos Wautelet ging op welverdiend
pensioen en Bart de Bruyne kwam over van Engie
Electrabel om in 2015 het roer over te nemen als
managing director.
Wat is OBO?
OBO beschikt over een breed assortiment
voor elektro technische installaties. Het betreft
hierbij onder meer verbindings- en bevestigingsmateriaal,
kabel goten, overspannings beveiliging,
brand beveiligings systemen, onder vloer systemen
enz. Alle producten worden in eigen beheer ont-
OBO is eveneens een gewaardeerde partner
voor studie bureaus en architecten. Door het
delen van kennis is men beter op de hoogte
van de laatste ont wikkelingen op het vlak van
elektro nische installaties. Tijdens technische
seminaries wordt deze doelgroep geïnformeerd
over het gebruik van materialen en producten en
recente wetgeving. ❚
OBO is met meer dan 4.000 medewerkers in 60
landen op alle continenten actief. Dankzij deze
regionale aanwezigheid is OBO steeds in de
nabijheid van zijn klanten. Met zowel installatieadviezen
en productietechnische adviezen ondersteunen
de medewerkers van OBO u dan ook in
elke projectfase. Ook in onze regio. OBO Belux
heeft intussen 25 mensen in dienst. Bovendien
blijft de firma steeds verder groeien. Het volledige
jaar 2022 staat in teken van dit jubileum, met tal
van initiatieven voor alle klanten.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 61

ELEKTROTECH
Het in 2021 opgeleverde iconische gebouw op de Warandeberg, vlakbij het Centraal
Station, past met een hypermoderne designtaal uitstekend in de stedelijke omgeving.
SLIMME GEBOUWOPLOSSINGEN VOOR
EEN VAN DE MODERNSTE BANKGEBOUWEN
Zo’n 2.000 internationale bedrijven hebben hun Europese hoofdkantoor in Brussel. Als internationale financiële hub spreekt
het dan ook voor zich dat heel wat bedrijven van hun vestiging in de Europese hoofdstad een visitekaartje willen maken. Voor
de Frans-Belgische bankengroep BNP Paribas Fortis was dat niet anders. Met de bouw van het nieuwe hoofdkantoor in hartje
Brussel wilde het bedrijf dan ook het goede voorbeeld geven.
Tekst Filip Van der Elst | Beeld BEG Belgium
Het bestaande bankgebouw van BNP Paribas Fortis dateerde uit de jaren
zeventig, was verouderd en voldeed niet langer aan de eisen van een modern
kantoorgebouw. De nieuwe hoofdzetel moest op dezelfde locatie verrijzen –
alleen zo zou het bedrijf de grootste meerwaarde kunnen creëren, zo klonk
de redenering. In het ontwerp streefden de architecten naar een evenwicht
tussen ecologische, economische, esthetische en sociale aspecten. In 2013
wist het Oostenrijkse bureau Baumschlager Eberle Architekten te overtuigen
met een succesvol concept in een architectuurwedstrijd.
Hypermoderne designtaal
Het in 2021 opgeleverde iconische gebouw op de Warandeberg, vlakbij
het Centraal Station, past met een hypermoderne designtaal uitstekend in
de stedelijke omgeving. Het grote, gebogen ontwerp is uitzonderlijk. Het
neemt het heuvelachtige terrein en de kronkelende straatjes van de Brusselse
binnenstad in beslag. In totaal werden 4.500 banen gecreëerd op een
totale oppervlakte van 100.000 vierkante meter, een toename van ongeveer
70 procent in vergelijking met het verleden. Het complex omvat onder meer
een auditorium, een conferentiecentrum, een ondergrondse parking en
een winkelgalerij.
Het bouwproject is daadkrachtig duurzaam. Zo werd de nadruk gelegd op
het feit dat delen van het voorgaande gebouw werden gerecycleerd en dat
de machtige, ondergrondse kuip in gebruik zou blijven. Het gebouw maakt
gebruik van een ondergrondse opslagfaciliteit met maximaal 14.000 m³
62 | INSTALLATIEENBOUW.BE

ELEKTROTECH
B.E.G. Brück Electronic GmbH wordt al tientallen jaren beschouwd als de kwaliteitsleverancier voor bewegings- en aanwezigheidsmelders.
In het BNP Paribas Fortis-gebouw werd gekozen voor de twee B.E.G.-modellen PD2N-KNX en PD4N-KNX.
water voor seizoensgebonden warmte opslag of -koeling. Zo voldoet het
gebouw aan de passiefhuisstandaard. Op de daken zijn er, naast PV-panelen,
grote groengebieden aangelegd.
Gekoppelde bouwcomponenten
In lijn met het duurzame concept deed BNP Paribas Fortis beroep op de
oplossingen voor gebouwautomatisering via KNX en sensoren van B.E.G.
Het koppelen van bouwcomponenten zoals verwarming, airconditioning,
jaloezieën en verlichting is voor gebouwen van deze omvang in Europa
vandaag de dag een verplichting. Op de locaties waar mensen het grootste
deel van hun tijd doorbrengen, ligt immers een groot besparingspotentieel.
In een KNX-gestuurd gebouw voeren genetwerkte sensoren en actuatoren
tal van taken uit. Gebouwen worden 'intelligent' en nemen tal van
taken op zich. Vooral in commerciële gebouwen biedt bustechnologie
kostenvoordelen ten opzichte van een conventionele elektrische installatie.
Hoge energiebesparingen zijn het logische resultaat. Bovendien genieten
de gebruikers van een veiliger en comfortabeler gebouw, met een
gecontroleerde optimale luchtkwaliteit, aangename kamertemperatuur,
biodynamisch licht en nog veel meer.
geschikt voor interieurs met moeilijke lichtsituaties, zoals de gangen en
opvallende trappen van BNP Paribas Fortis, waar licht van verschillende
raamfronten binnenkomt.
Dankzij bewegingsdetectoren in de sanitaire ruimtes kan het energieverbruik
op deze plekken met zo’n 80 procent teruggedrongen worden. Bovendien
komt deze maatregel ook ten goede van de hygiëne. Hiervoor viel de keuze
op de B.E.G.-detector PD3N. Het licht wordt in deze ruimtes contactloos
aangeschakeld, en dit uit sluitend wanneer er mensen zijn. Na de laatste
beweging en een zelf in te stellen nalooptijd schakelt de verlichting
automatisch opnieuw uit. ❚
Voor een geautomatiseerd gebouw vervullen sen soren een vergelijkbare
functie als onze sen sorische organen. Kleine veranderingen, zoals
bewegingen en warmte bronnen, worden waar genomen door de passieve
infrarood detectoren, waar na vooraf gedefinieerde acties kunnen worden
geactiveerd.
Bewegings- en aanwezigheidsmelders
B.E.G. Brück Electronic GmbH wordt al tientallen jaren beschouwd als de
kwaliteitsleverancier voor bewegings- en aanwezigheidsmelders. In het BNP
Paribas Fortis-gebouw werd gekozen voor de twee B.E.G.-modellen PD2N-
KNX en PD4N-KNX. Met twee geïntegreerde lichtsensoren realiseren deze
KNX-modellen zeer nauwkeurige lichtmetingen. Dit maakt ze bijzonder
Het koppelen van bouwcomponenten zoals verwarming,
airconditioning, jaloezieën en verlichting is voor gebouwen van
deze omvang in Europa vandaag de dag een verplichting.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 63

ELEKTROTECH
Kleine kunstwerkjes
aan de muur
Het schakelprogramma Gira esprit is meer dan alleen een schakelaar. Deze schakelaars zijn geen hinderlijk object op de wand, maar zetten
verfijnde accenten in ieder interieur – in de kleur of materiaal dat past in de omgeving. Dit komt zowel door de heldere vorm van de frames
als door de buitengewone verscheidenheid aan materialen die voor de oppervlakken zijn gebruikt. De strakke vormgeving zorgt voor een
heldere designtaal.
Tekst en beeld Gira
Gira Esprit toont stijlvol hoogwaardige oppervlakken van echte materialen.
Schakelaars en frames in diverse varianten van glas, diverse metaaldessins
en de unieke combinatie van linoleum en multiplex fascineren bouwers en
architecten.
Naast aluminium licht goud en roestvrij staal gebor steld zijn er versies in
aluminium, aluminium zwart en aluminium bruin evenals chroom verkrijgbaar.
linoleum is aangebracht op een frame gemaakt van multi plex panelen – dunne
lagen fineer kruislings gerang schikt, gemaakt van hout uit duur zaam beheerde
bossen in Europa met FSC- of PEFC-certificering. Het linoleumoppervlak bestaat
uit natuurlijke en voor 80% zelfs hernieuwbare grond stoffen. Deze omvatten
lijnzaadolie, boom hars, kurk, houtmeel en kalksteenpoeder.
De variant in linoleummultiplex biedt Gira is vervaardigd van hernieuw bare
grond stoffen. De linoleumoppervlakken zijn verkrijgbaar in zes ver schillende
kleuren: antraciet, blauw, donker bruin, lichtbruin, rood en lichtgrijs. Het
De variant in linoleummultiplex biedt Gira is
vervaardigd van hernieuwbare grondstoffen.
Met Esprit Bronze volgt Gira de huidige inrichtingstrend, die steunt
op warme tinten die er toch elegant en exclusief uitzien.
64 | INSTALLATIEENBOUW.BE

ELEKTROTECH
Esprit Bronze
Met Esprit Bronze volgt Gira de huidige inrichtingstrend, die steunt op warme
tinten die er toch elegant en exclusief uitzien. De metaalachtige indruk zorgt
voor een unieke maar tijdloos stijlvolle uitstraling. Het frame is gemaakt van
RVS en heeft een flinterdunne maar uiterst robuuste PVD bronzen coating.
Het Gira Esprit programma kan worden gecombineerd met meer dan 300
basiselementen uit het Gira System 55 – het aanbod reikt van de eenvoudige
lichtschakelaar via de Gira inbouwradio tot de tastsensor voor de sfeersturing
in het slimme huis. ❚
Gira Esprit toont stijlvol hoogwaardige oppervlakken van echte materialen.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 65

M E E T I N S T R U M E N T A T I E
NIEUW
VelociCalc en VelociCalc Pro multifunctionele ventilatie meters, 9600, 9630 en 9650 (Pro) serie
De VelociCalc is ontworpen om te werken met een breed scala aan voelers voor het meten van luchtsnelheid, temperatuur,
relatieve vochtigheid, CO en CO 2. Het ergonomische ontwerp omvat een voeler houder en geïntegreerde magneten voor
bevestiging aan kanalen of andere metalen oppervlakken voor handsfree bediening.
Toepassingen:
Features:
-HVAC testen en balancere n
-Geavanceerde hoge resolutie kleuren display
-Cleanroom testen
-Optionele slimme voelers
-Biologische veiligheidskast en laboratorium zuurkast testen
-Levering in koffer
-IAQ onderzoeken
-Kalibratie certificaat
-Binnen klimaatanalyse
info@catec.nl - www.catec.nl
Turfschipper 114 - 2292 JB Wateringen - tel. +31 174 272330
WIJ MAKEN VAN
ELK GEBOUW EEN
SMART BUILDING.
ONTDEK EEN NIEUWE SMART HOME WERELD!

ELEKTROTECH
Meteorologiesensoren voor
gebouwautomatisering
Nauwkeurig weersomstandigheden waarnemen draagt bij aan goede gebouwautomatisering. CaTeC heeft als importeur van meet instrumenten
en sensoren veel expertise op dit gebied. Of het nu gaat om toepassingen voor ziekenhuizen, zorgcentra of in de glastuinbouw, het bedrijf helpt
klanten graag bij het vinden van de juiste oplossing voor specifieke toepassingen.
Tekst redactie Installatie & Bouw | Beeld CaTeC
De WSC11 is een compact en compleet meteo-station dat is ontwikkeld voor kleinere gebouwen met een GBS-systeem en land- en tuinbouwtoepassingen.
De USM1+ is de opvolger van het USM1 ultra sonore meteo-station, uitgerust
met sensoren voor wind, weerslag, relatieve vochtigheid, temperatuur,
barometrische druk en licht. Nieuw bij de USM1+ is de keramische
neerslagdetector die de radar neerslag opnemer ondersteunt zodat pollen en
insecten geen valse neerslagwaarden geven. Hiermee wordt voorkomen dat
dakluiken en ramen automatisch sluiten wanneer dit niet nodig is.
Daarnaast is de USM1+ uitgerust met een algoritme dat de globale straling
berekent uit de gegevens van de Lux lichtsensoren. Op deze wijze verkrijgt
de gebruiker een goed beeld van de op dat moment effectieve aanwezige
energie. Standaard wordt het station geleverd met 8x 0-10V analoge
uitgangen en een digitale uitgang die te configureren is naar Modbus of
een Thies ASCII protocol. Het weerstation wordt voornamelijk toegepast
bij gebouwautomatisering, scheepvaart, brug-, tunnel- en sluisbewaking,
glastuinbouw en toepassingen in het verkeer.
WSC11
Een tweede voorbeeld van een weerstation uit het assortiment van CaTeC is de
WSC11. Dit is een compact en compleet meteo-station dat is ontwikkeld voor
kleinere gebouwen met een GBS-systeem en land- en tuinbouwtoepassingen.
Het instrument meet de relatieve vochtigheid en temperatuur, windsnelheid
en -richting, licht in de windrichtingen O, Z, W, barometrische druk, schemer,
neerslag en globale straling. De windmeting gebeurt met behulp van een
thermische meting. De neerslag wordt bepaald met een gevoelige keramische
sensor die bestand is tegen verontreinigingen en slijtvast is.
De USM1+ is de opvolger van het USM1 ultra sonore meteo-station.
Het station is uitgerust met een GPS-module en ontvangt automatisch
locatie, tijd, datum en hoogte van het station. Hierdoor is het mogelijk de
barometrische druk met de hoogte te compenseren. De drie Lux-sensoren
zorgen voor het aansturen van zonwering. Het compacte meteostation bevat
geen bewegende delen en is onderhoudsvrij. ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 67

ELEKTROTECH
OPEN TECHNOLOGIE BASIS VOOR
GEBOUWAUTOMATISERING VAN DE TOEKOMST
Een future proof showroom. Dat is het nieuwe hoofdkwartier van VMA in Sint-Martens-Latem. Klanten kunnen er ontdekken welke technieken
voor het meest toegevoegde waarde kunnen zorgen in hun eigen projecten. De backbone van het systeem is de slimme, open technologie van
Beckhoff Automation.
Tekst Valérie Couplez | Beeld Beckhoff Automation
Onder die glimmende carrosserie schuilt vanzelfsprekend een zeer
krachtige motor. VMA koos voor zijn hoofdkwartier in Sint-Martens-Latem
voor de technologie van Beckhoff Automation als stille kracht.
Van links naar rechts: Philip Neyens (Beckhoff), Joris Wouters
(VMA), Ronny Roynaert (Beckhoff) en Pascal Kinoo (VMA).
Zeg niet zomaar installatiebedrijf tegen VMA. Pascal Kinoo, BU Manager:
“We willen meer zijn dan dat en onze ervaring en knowhow inzetten om
de technologiepartner van onze klanten te worden. Gebouwtechnieken zijn
de voorbije jaren immers enorm in ontwikkeling. Er komt steeds meer bij
kijken, qua technieken, maar ook qua opzet. Vroeger bedacht je het concept,
verzorgde je de engineering en voerde je misschien nog het onderhoud uit. Nu
ga je aan tafel zitten met de klant om te zien welke technologie hij allemaal
nodig heeft om aan zijn behoeftes tegemoet te komen. Vandaag en morgen.”
Energie-efficiëntie en gebouwbeheer hand in hand
VMA wil dus in futureproof gebouwen denken. Het uitgangspunt daarvoor
moet en zal open technologie zijn. “Dat is de enige manier om te verzekeren
dat technieken kunnen mee evolueren met een gebouw en zijn gebruikers.
Maar het laat tegelijkertijd toe om makkelijk te schalen. Niet iedereen heeft
nood aan high-end oplossingen. We kunnen met elke klant kijken tot waar
hij wil gaan”, vertelt Kinoo. Ook duurzaamheid wordt een steeds belangrijker
element in dat verhaal. Waar de bouwheer in het verleden geen omkijken
had naar de energiefactuur, die was toch voor de rekening van de gebruiker,
worden er nu meer eisen gesteld op vlak van energiezuinigheid. Joris
Wouters, manager VMA Smart & Sustainable Buildings: “Dan kan je niet om
gebouwautomatisering heen. Het is de regeling die maakt dat alles synchroon
gaat werken en je de meeste energiewinst boekt. Wij gaan zelfs zover dat wat
we beloven op papier, we ook hardmaken in de vorm van prestatiegaranties
in een ESCO contract. Gebouwbeheer en energiebeheer gaan hand in hand. ”
Hoofdkwartier etaleert eigen technisch kunnen
Voor wie nog twijfelt aan wat er vandaag allemaal mogelijk is met
gebouwautomatisering, maakte VMA van zijn nieuwe uitvalsbasis in Sint-
Martens-Latem zijn speeltuin. Kinoo: “Het uitgangspunt was een innoverend
gebouw neer te zetten dat ons kunnen illustreerde. We hebben het onszelf
niet makkelijk gemaakt, door bijvoorbeeld zoveel mogelijk verschillende
communicatieprotocollen te introduceren. Maar op die manier kunnen we
klanten wel tonen wat er allemaal mogelijk is. In de praktijk, met data zwartop-wit.”
Het paradepaardje wat dat betreft is de eigen softwareoplossing
VMANAGER, een geïntegreerde oplossing die onafhankelijke systemen van
meerdere leveranciers en fabrikanten met elkaar verbindt. “Dat complexe
68 | INSTALLATIEENBOUW.BE

ELEKTROTECH
Die openheid van de Beckhoff technologie bewijst zich in
tandem met VMANAGER. De data die de Beckhoff PLC’s
capteren kan eenvoudig naar boven gestuurd worden.
‘Door de openheid van hun
systemen, kunnen wij er onze
eigen invulling aan geven’
Voor wie nog twijfelt aan wat er vandaag allemaal mogelijk
is met gebouwautomatisering, maakte VMA van zijn nieuwe
uitvalsbasis in Sint-Martens-Latem zijn speeltuin.
samenspel van technieken hebben we gebundeld in een platform dat
eenvoudig oogt en te bedienen is voor klanten, in functie van wat ze nodig
hebben. Een onderhoudsmanager zal andere data te zien krijgen, dan een
eindgebruiker. Maar alles gebeurt in hetzelfde platform. Dat maakt ons echt
onderscheidend”, aldus Wouters.
Beckhoff technologie als backbone
Onder die glimmende carrosserie schuilt vanzelfsprekend een zeer krachtige
motor. VMA koos voor zijn hoofdkwartier voor de technologie van Beckhoff
Automation als stille kracht. “Omdat openheid voor ons voorop staat. Dat
Beckhoff zijn sporen in de industrie verdiend heeft, is wat dat betreft een
zeer sterke troef. Daar zijn ze al langer afgestapt van gesloten systemen”,
weet Kinoo. Een Beckhoff PLC vormt het hart van het systeem. Die worden
verder ondersteund door verschillende remote IO-eilanden en borden
die alle data samenbrengen. “Vanuit één PLC kunnen we alle technieken
sturen. Nieuw communicatieprotocol nodig? Dan volstaat het om een extra
klem toe te voegen en de functieblokken te programmeren. We hoeven
geen extra interfaces te gebruiken, alle technieken kunnen dankzij de
Beckhoff technologie met elkaar praten. Een bijkomende voordeel is, ook de
standaardaanwezigheid van OPC-UA communicatie.”
Kracht van een geïntegreerd verhaal
Die openheid van de Beckhoff technologie bewijst zich in tandem met
VMANAGER. De data die de Beckhoff PLC’s capteren kan eenvoudig naar
boven gestuurd worden. Wouters: “Door de openheid van hun systemen,
kunnen wij er onze eigen invulling aan geven. De data gaat één op één van de
sturing naar de visualisatie. We kunnen alle info op een gestandaardiseerde
manier meenemen en verwerken tot bruikbare inzichten voor alle gebruikers.
Zo kunnen wij onze klanten een krachtige tool aanbieden die data verzamelt en
voorspelt hoe een gebouw zich zal gedragen. De meeste klanten beseffen nog
niet wat er allemaal mogelijk is met slimme gebouwautomatisering. Als ze hier
komen, gaan de ogen open en zien ze de kracht van een geïntegreerd verhaal,
dat veel verder gaat dan louter een HVAC-regeling. Dat is de toekomst.” ❚
Vanuit één PLC kan VMA alle technieken sturen. Nieuw
communicatieprotocol nodig? Dan volstaat het om een extra
klem toe te voegen en de functieblokken te programmeren
INSTALLATIEENBOUW.BE | 69

ELEKTROTECH
ELEKTRISCHE LAADPALEN IN PARKEERGARAGES:
EEN GEVAL APART
De elektrificatie van het Belgische wagenpark gaat trager dan verwacht, maar beetje bij beetje verschijnen er nu toch meer elektrische
voertuigen in het straatbeeld. Bijgevolg worden er ook steeds meer laadpalen geplaatst, onder meer in parkeergarages. Al maken heel wat
mensen zich de bedenking of dit geen extra risico’s inhoudt op het vlak van brandveiligheid. Aangezien daar tot op heden nog geen wetgeving
voor bestaat, zijn we voorlopig aangewezen op ‘regels van goed vakmanschap’.
Tekst Tim Janssens & Liesbeth Verhulst | Beeld Pixabay
In de brandwetgeving voor parkeergarages zijn nog geen richtlijnen omtrent laadpalen opgenomen.
Opvallend nieuws in november vorig jaar: de uitfasering van klassieke
brandstofmotoren wordt versneld doorgevoerd, want vanaf 2029 moeten alle
nieuwe wagens volledig elektrisch zijn. Dat besliste de Vlaamse regering in het
kader van haar nieuwe klimaatakkoord. Een besluit met grote gevolgen, ook
op infrastructureel vlak. Het aantal laadpunten in ons land is op dit moment
immers veel te laag om deze grootschalige switch mogelijk te maken. Gevolg:
tegen 2030 zijn maar liefst 150.000 nieuwe laadpalen nodig. Qua locatie
wordt er onder meer naar parkeergarages gekeken, aangezien de publieke
ruimte er over het algemeen niet op voorzien is (vooral in stedelijk gebied).
Hiaat in wetgeving opgevuld
Of het zal lukken om de komende acht jaar voldoende nieuwe laadpalen
te installeren, valt af te wachten. Er moet namelijk nog heel wat water
naar de zee vloeien, onder meer op het vlak van brandveiligheid. Omdat
elektrische voertuigen een relatief recent fenomeen zijn en de bijbehorende
bevoegdheden verdeeld zijn over de FOD Binnenlandse Zaken en de FOD
Economie, zijn er in de brandwetgeving voor parkeergarages nog geen
richtlijnen omtrent laadpalen opgenomen. Zoals wel vaker gebeurt, loopt
de wetgeving dus achter op de praktijk. Fireforum, de vzw die in 2009
70 | INSTALLATIEENBOUW.BE

ELEKTROTECH
Of laadpalen in parkeergarages het risico op brand verhogen, is voer voor discussie.
werd opgericht om de dialoog tussen de verschillende stakeholders in de
brandveiligheidssector te stimuleren, liet er gelukkig geen gras over groeien.
Het counterde dit prangende probleem door regels van goed vakmanschap
op te stellen, met steun van de Hoge Raad voor Brandveiligheid. “Zo vullen
we het hiaat in de wetgeving op. Meteen ook een ideale manier om consensus
te creëren in de sector en de regels te testen in de praktijk, zodat er een solide
basis gelegd wordt voor het wetgevend kader. We hebben tevens een aantal
zaken toegevoegd omtrent de hele elektrische keten tot aan het voertuig,
alsook een luik over branddetectie”, klinkt het bij Fireforum, dat de regels van
goed vakmanschap integraal ter beschikking stelt op zijn website.
In nieuwe en bestaande parkeergarages
Voor nieuwe parkeergebouwen volgen de regels van goed vakmanschap
grotendeels de nieuwe brandwetgeving. Regionale overheden stimuleren het
plaatsen van laadpalen echter ook in bestaande parkeergarages. “Daarom
vragen we eigenaars om er eerst voor te zorgen dat hun parkeergebouw aan
alle geldende regels inzake brandbeveiliging voldoet alvorens laadpalen te
installeren. Dat lijkt evident, maar is het niet altijd”, benadrukt Fireforum.
Of laadpalen in parkeergarages het risico op brand verhogen, is voer voor
discussie. Plaatsing door een erkende installateur is hoe dan ook een
must, net als aanrijbeveiliging, het gebruik van goedgekeurde en nietbeschadigde
laadkabels, snelle branddetectie die laadpalen indien nodig
‘Zoals wel vaker gebeurt,
loopt de wetgeving achter
op de praktijk. Regels van
goed vakmanschap bieden
voorlopig soelaas’
automatisch uitschakelt, een kwalitatieve RWA, een sprinklerinstallatie
en een brandwerende afscheiding tussen de parkeergarage en de rest van
het gebouw of de omgeving. Het is eveneens aangewezen om de afstand
tussen de opladende voertuigen voldoende groot te houden, kwestie van
aanrijdingen te vermijden. Zo kunnen het risico op en de gevolgen van
brand geminimaliseerd worden. Conclusie: de regels van goed vakmanschap
bieden voorlopig soelaas en zorgen ervoor dat brandveiligheid in principe
geen obstakel vormt voor de installatie van laadpalen in parkeergarages.
Voorts is het reikhalzend uitkijken naar aangepaste wetgeving en nieuwe
technologische ontwikkelingen zoals onbrandbare of zelfblussende batterijen
en automodellen met een inlaat voor blusmiddelen. ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 71

Vergelijking van
duurzame koelsystemen
Hoewel de koelbehoefte van een gebouw sterk gereduceerd kan worden door een aangepast ontwerp en de toepassing van passieve koelstrategieën,
zal er in vele gevallen toch een koelsysteem nodig zijn om ook tijdens de steeds warmere zomers een goed thermisch comfort te
kunnen garanderen. Deze koelsystemen vertonen echter grote verschillen qua koelvermogen, thermisch comfort, energieverbruik, kostprijs
en milieu-impact. Het is dus belangrijk om de mogelijkheden en beperkingen ervan te kennen. Het WTCB maakte een vergelijking van duurzame
koelsystemen voor dit artikel verschenen in WTCB-Contact n° 76.
Tekst WTCB | Beeld WTCB, Pxhere
Aangezien duurzaamheid een breed begrip is,
werd er binnen het CORNET-project SCoolS een vergelijking
opgezet van verschillende koel systemen.
Hierbij werd er gefocust op koel systemen die een
zeer hoge energetische efficiëntie behalen en zo
weinig mogelijk koel middelen bevatten. Indien
er geen compressor, noch koelmiddelen aan
te pas komen, wordt er ook wel gesproken over
free cooling.
Er bestaan meerdere vormen van free cooling.
Zo wordt er in kantoorgebouwen vaak geopteerd
voor een systeem met warmtewisselaars op
het dak, terwijl er in de woningbouw eerder
gebruik gemaakt wordt van free geocooling. Deze
laatste systemen bestaan uit een geothermische
warmte pomp, een extra warmtewisselaar en een
aan gepast regelsysteem. Deze uitbreidingen
zor gen ervoor dat de warmte pomp in de zomer
niet hoeft te draaien en dat de in de winter in
de geo thermische bron opgeslagen koude via de
warmtewisselaar overgedragen kan worden op
het afgiftesysteem zonder tussenkomst van een
actieve koelcomponent. De installatie moet in
dit geval echter wel aan een aantal voorwaarden
voldoen. Zo moet:
• de geothermische bron correct gedimensioneerd
worden. Zeker een gesloten systeem
moet in de winter genoeg afgekoeld worden
door de warmtepomp om in de zomer
voldoende koeling te kunnen leveren. De
bodemtemperatuur moet immers ook op het
einde van de zomer nog laag genoeg zijn
(typisch 16 °C voor free cooling)
• het afgiftesysteem ook bij hogere afgiftetemperaturen
(doorgaans 16-18 °C) over
genoeg koelvermogen beschikken aangezien
de geothermische bron en de warmtewisselaar
op piekmomenten geen lagere temperaturen
kunnen afleveren. Net zoals er bij verwarming
best gestreefd wordt naar een warmteafgifte
op lage temperatuur om het systeem optimaal
te laten werken, is het bij koeling belangrijk
om te streven naar een zo hoog mogelijke
afgiftetemperatuur. Dit verlaagt bovendien
het risico op condensvorming van vochtige
binnenlucht op het koelende oppervlak.
Daartegenover staat echter dat het niet
mogelijk is om de lucht te ontvochtigen.
Verschillende afgiftesystemen
Bij de vergelijking van de koelsystemen werd
er uitgegaan van een correcte dimensionering
72 | INSTALLATIEENBOUW.BE

van de bron, maar werden er verschillende
afgiftesystemen opgenomen, meer bepaald:
• een ‘hybride’ of ‘gedynamiseerde’ convector
of radiator die ook kan koelen (zie afbeelding
1). Gezien de lage temperatuurverschillen
is het afgiftevermogen echter wel beperkt.
Zo zal een hybride convector die in de
winter 40 W/m² warmte afgeeft bij een
aanvoertemperatuur van 40 °C, in de zomer
ongeveer 15 W/m² kunnen afgeven bij 16
°C. Aangezien deze systemen evenwel niet
voorzien zijn op het opvangen en afvoeren
van condenswater, moet er een bijkomend
regelsysteem geïmplementeerd worden dat
de temperatuur van de warmtewisselaar
boven het dauwpunt van de binnenlucht moet
houden. Hierdoor kan het afgiftevermogen
echter wel nog verder verlagen
• twee vloerkoelingssystemen: een klassiek
systeem met leidingen in de dekvloer en een
systeem met een ‘droge’ opbouw, waarbij de
maximale koelafgifte tussen 30 à 40 W/m²
varieert bij een aanvoertemperatuur van 16 °C.
Om condensvorming op de vloer te vermijden,
moet er ook hier in een regelsysteem voorzien
worden dat de aanvoertemperatuur doet
toenemen wanneer de relatieve vochtigheid
aan het oppervlak te hoog dreigt op te lopen.
• een koelbatterij in de aanvoer van een
balansventilatiesysteem. Deze kan gekoppeld
worden aan een duurzame bron op hogere
temperatuur, zoals een geothermische lus op
16 °C. Dit leidt echter wel tot een beperkt
koelvermogen (typisch 0,6 kW bij een debiet
van 300 m³/h).
Verdampingskoeling
Bij de vergelijking werd ook de verdampingskoeling
in aanmerking genomen. Dit proces bestaat
erin dat er bij de verdamping van water warmte
onttrokken wordt aan de omringende lucht.
Ten slotte werden er ook twee meer klassieke
koelsystemen opgenomen in de vergelijking:
• een koelbatterij in een balansventilatie systeem
die gekoppeld is aan een koelsysteem
met een compressor op lage temperatuur, wat
het afgiftevermogen bijna kan verdubbelen
ten opzichte van een koelbatterij op hoge
temperatuur. Dit gaat echter wel ten koste van
de efficiëntie van de opwekking.
• een convectief koelsysteem dat in principe
voor elke behoefte gedimensioneerd kan
worden, maar in deze studie op 50 W/m²
koeling afgetopt werd. Het kan hier gaan om
een omkeerbare lucht-luchtwarmtepomp met
binnenunits, maar ook om ventiloconvectoren
gekoppeld aan een lucht-waterwarmtepomp.
Hoe presteren deze koelsystemen
op het vlak van comfort en energie?
Met behulp van dynamische energiesimulaties
werden er 9.200 combinaties onderzocht waarbij
er in de volgende parameters gevarieerd werd:
Het WTCB maakte een vergelijking van duurzame koelsystemen
• vijf woningtypes
• twee venstergroottes ❯
Amper een achtste van de woningen
van de gesimuleerde woningen zonder
koelsysteem vertoont een goed comfort.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 73

Zorgeloos genieten van een
gezond binnenklimaat
www.ventiline.be
E info@ventiline.be
T 089 50 40 02
a company by
090_GA_Adv_Ventiline_197x130mm.indd 1 8/07/2022 13:10
BIM-ENGINEERING
PROJECTCOÖRDINATIE
Het OCTOPUSPLAN
van Deschacht
STUDIE TOT
WERFBEGELEIDING
PROJECTTEAM
VAN GRONDWERK
TOT DAKOPBOUW
WATERMANAGEMENT
In het kader van onze projectaanpak duiden we
er klantdossiers mee aan waarin verschillende
disciplines samenkomen. Zoals de tentakels
van een octopus zich beweeglijk en doelgericht
naar alle richtingen uitstrekken, zo bestrijkt ons
bouwadvies alle aspecten van uw bouwproject:
van de ondergrond tot de nok van het dak.
En zoals de armen van de octopus schijnbaar
onafhankelijk van elkaar opereren, maar toch
één doel dienen, zo wijden wij onze aandacht
aan tal van componenten van uw project,
terwijl we toch het overzicht en de samenhang
behouden.
Zo werkt het bouwadvies van Deschacht:
multidisciplinair, behendig en wendbaar.
Clever kortom. Zoals die achtarm.
PARTNER VAN
BOUWHEER, ARCHITECT
EN AANNEMER
EIGEN
PRODUCTIE
www.deschacht.eu

• twee inertieniveaus
• twee isolatieniveaus
• vier oriëntaties
• drie verschillende zonweringen
• drie verschillende niveaus van
ventilatieve koeling
• acht verschillende koelsystemen.
Hoewel deze simulaties oorspronkelijk bedoeld
waren om een tool te ontwikkelen en een
casespecifieke vergelijking mogelijk te maken op
het vlak van comfort en energie, kunnen ze ook
een algemeen beeld geven van de prestaties van
de verschillende koelsystemen.
De comfortniveaus werden vastgelegd op basis
van de maximaal toelaatbare temperatuur
in de woning, namelijk 28 °C overdag en
26 °C ’s nachts. Wanneer deze grenzen
gedurende de hele zomer minder dan 33 u
overschreden worden door de gesimuleerde
binnentemperatuur, dan kunnen we spreken
van een goed zomercomfort, tussen 33 u en
100 u van een gemiddeld comfort en tot 250 u
van een gering comfort. Daarboven kunnen we
stellen dat er geen comfort is.
Op de grafiek kunnen we aflezen dat 60 procent
van de gesimuleerde woningen zonder koelsysteem
slechts een beperkt zomercomfort geniet
en dat amper een achtste van de woningen een
goed comfort vertoont. Hoewel het comfort na de
plaatsing van een indirecte verdampingskoeling
of een koelbatterij op een balansventilatiesysteem
wel verbetert, scoort drie vierde van de woningvarianten
pas goed na de installatie van een
systeem met meer koelvermogen, zoals een hybride
convector die 15 W/m² specifiek koelvermogen
kan afgeven bij hogere koeltemperaturen, een
vloerkoeling (30-40 W/m²) en de klassieke
convectieve luchtkoeling op lage temperatuur
van 50 W/m².
Door de verhoging van het koelvermogen
neemt ook het energieverbruik toe, al blijft dit
wel binnen de perken. Zeker bij de systemen
op hoge temperatuur (convectief op hoge
temperatuur of vloerkoeling) blijft het elektrische
verbruik laag door de hoge efficiëntie van de
gekoppelde free cooling. Ook bij de klassieke
koelsystemen (convectief op lage temperatuur)
ligt het gemiddelde verbruik nog net onder
1.000 kWh/jaar.
Het comfort verbetert spectaculair bij de
toepassing van zonwering en ventilatieve (nacht)
koeling. Als we alleen de combinaties met deze
passieve koelstrategieën beschouwen, dan stellen
we vast dat bijna de helft van de woningen zelfs
zonder koelsysteem een goed zomercomfort
Comfortniveau en gemiddeld verbruik van de woningen met
buitenzonwering en ventilatieve koeling in functie van het koelsysteem.
Comfortniveaus en gemiddeld verbruik in alle
woningen in functie van het koelsysteem.
‘De resultaten tonen aan dat het wel degelijk
mogelijk is om een goed zomercomfort te
verzoenen met een laag energieverbruik’
vertoont. We zien ook dat de verdampingskoeling
en koelbatterijen in het ventilatiesysteem veel
beter scoren. Zeker de systemen met aparte
afgifte lichamen (convectief of vloerkoeling)
leveren in deze gevallen een goed comfort op.
Ten slotte zakt het energieverbruik aan zienlijk,
gemiddeld tot ongeveer een derde ten opzichte
van alle woningen.
Duurzame koelsystemen en passieve maatregelen
De simulatieresultaten tonen aan dat het wel
degelijk mogelijk is om een goed zomercomfort
te verzoenen met een laag energieverbruik. De
combinatie van free cooling en afgiftesystemen
op hogere temperaturen maakt het bovendien
moge lijk om eventueel schadelijke koelmiddelen
te ver mijden. Aangezien deze duurzame
systemen dik wijls over een lager afgifte vermogen
beschikken, is de selectie en dimen sionering ervan
niet altijd evident.
Daar waar een koeling via het ventilatiesysteem
in combinatie met deze passieve maatregelen
al kan volstaan, zijn het vooral de hybride
convectoren en de vloerkoeling die een goed
zomercomfort garanderen. ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 75

Wereldspeler profiteert optimaal van
groeiverhaal warmtepompen
Warmtepompen zijn populairder dan ooit. De overheid doet inspanningen om hernieuwbare energie te promoten en steeds meer Belgen zien
ook de voordelen in van deze duurzame technologie – zeker nu de energieprijzen de pan uit rijzen. Warmtepomp-producent Panasonic zit in
een ideale positie om van die explosieve groei te profiteren en zette daarom in op een state-of-the-art trainingscentrum in Gent.
Tekst Jeroen Schreurs | Beeld Panasonic
Om klanten te tonen wat Panasonic in huis heeft, richtte
het bedrijf een trainingscentrum op in Gent.
Ook installateurs kunnen met hun eindklanten
een kijkje komen nemen in Gent.
76 | INSTALLATIEENBOUW.BE

De Japanse wereldspeler Panasonic legt zich op veel activiteiten toe. Maar
de afdeling ‘Heating and Cooling Solutions’ is één van de snelste groeiende
onderdelen van het bedrijf. “Het kantelmoment richting warmtepompen ligt
dan ook definitief achter ons.” Dat is de mening van Steven Behaegels,
key account manager bij Panasonic. “We merken dat uit gesprekken met
EPB-verslaggevers en studiebureaus. Waar velen vorig jaar nog dossiers
hadden lopen gericht op gas, rekenen ze die projecten nu ook uit
met een warmtepomp.”
Trainingscentrum
Om klanten te tonen wat Panasonic in huis heeft, richtte het bedrijf
een trainingscentrum op in Gent, met een duidelijke focus op de
residentiële markt. Bedoeling daar is dat bouwpromotoren, installateurs,
EPB-verslaggevers en studiebureaus op bezoek kunnen komen, maar
evengoed dat installateurs met hun eindklanten een kijkje komen nemen.
Behaegels: “Ons paradepaardje, de lucht-waterwarmtepomp Aquarea,
staat daar ook in werking. Zo kunnen die klanten zich ervan vergewissen
dat de geluidsoverlast minimaal is. Er wordt immers veel gegoocheld met
informatie over decibels, voor zo’n eindklant is de ervaring nog altijd het
meest overtuigend.”
‘Het kantelmoment richting
warmtepompen ligt definitief
achter ons’
Maar voor de kenner spreken technische feiten misschien meer tot de
verbeelding. Zo is Panasonic de grootste compressorfabrikant ter wereld, het
bedrijf maakte er al meer dan 200 miljoen. “Daardoor kunnen we ook vijf jaar
garantie geven op onze warmtepompen,” zegt Behaegels. “Onze Aquareatanks
hebben daarnaast een inhoud van 185 liter – daarmee richten we ons
naar de nieuwbouwwoningen. We hebben ook een all-in-one compactversie
van 1m64 omdat technische ruimtes steeds kleiner worden, maar de tank
heeft dezelfde afmetingen.
Hoge rendementen
Panasonic maakt ook gebruik van een gepatenteerde isolatie-technologie.
De Panasonic U-Vacua is een hoogwaardig vacuümisolatiepaneel met een
zeer lage thermische geleidbaarheid dat ongeveer 20 keer beter presteert
dan standaard urethaanschuim. De U-Vacua-technologie van Panasonic
maakt het mogelijk om het warme water langer op hoge temperatuur te
houden en de looptijd van de compressor te verkorten. ”Zo kunnen we heel
hoge rendementen garanderen. Daarmee zitten we de top van de markt. Het
is ook een waarde die van groot belang is binnen de EPB-verslaggeving,”
zegt Behaegels.
“Bovendien is onze lucht-waterwarmtepomp Aquarea sinds kort beschikbaar
met het duurzamere koudemiddel R32, dat een Global Warming Potential
(GWP) van 675 heeft – een sterke verbetering ten opzichte van R410A, met
een GWP van 2.088. Zo brengen we deze unit nog meer in lijn met ons
streven naar duurzaamheid.”
Correcte dimensionering
Panasonic verkoopt in België via de koeltechnische distributeurs en sinds
kort ook via een verwarmingsgroothandel. Het bedrijf zoekt de installateurs
Panasonic zette in op een state-of-the-art trainingscentrum in Gent.
dus niet rechtstreeks op. “Daarom kunnen ook bij de distributeurs
opleidingen volgen, naast wat we voorzien in ons centrum in Gent,” zegt
Behaegels. “Dat gaat van basisopleidingen tot high-tech bijscholingen,
zoals een thermostaat juist instellen, foutcodes juist herkennen of een
correcte dimensionering bepalen. Zeker dat laatste is nog belangrijker dan
vroeger, omdat we sinds de stijging van de energieprijzen massaal naar
warmtepompen worden geduwd.”
Het succes van die warmtepompen heeft trouwens ook een keerzijde.
Behaegels en zijn collega’s zoeken intens naar nieuwe collega’s. “We
zoeken technische profielen, marketingverantwoordelijken en commerciële
versterking. Maar iedereen in de sector is op zoek naar die profielen,
wat het niet makkelijk maakt. Toch breiden we in augustus uit met een
derde air-to-waterverkoper. Zo kunnen we in die markt onze groei toch
blijven verderzetten.” ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 77

Genieten van gezonde
lucht… binnen!
Ventileren is een verplicht onderdeel van bouwen. Het is tegelijkertijd een levensbelangrijke bouwdiscipline, die resulteert in een hogere
kwaliteit van een woning, kantoor, winkel, school… En ook voor het individu zijn de voordelen van een doeltreffend ventilatiesysteem cruciaal.
Tekst en beeld Ventiline
Lucht die van buitenaf komt is van een betere kwaliteit dan ongeventileerde
lucht die binnens huis circuleert. CO 2
, vocht, geuren… zijn zaken die de
binnenlucht onzuiver maken. Dat kan leiden tot onder meer schimmels,
hoofdpijn en andere kwalen.
Binnenbrengen van verse gefilterde buitenlucht is letterlijk een verademing.
Groupe Atlantic draagt via Ventiline zijn steentje bij. Dankzij de Orcon-units
kan iedereen op beide oren slapen. Maar welk ventilatiesysteem past nu bij
welke situatie? Ventiline lijst hieronder de verschillende mogelijkheden op.
Residentieel
Ventilatie is onmisbaar omwille van de trend om nieuwbouwwoningen goed
te isoleren en nagenoeg luchtdicht te maken. Ook in renovatie projecten is
goede ventilatie een must, aangezien alle woningen tegen 2050 over een
A-label moeten beschikken.
Bij nieuwbouw kiest men meestal voor een systeem D, omwille van de
warmteterugwinning. Daarbij bepalen het rendement van het toestel, het
opgenomen vermogen en de vraagsturing mee het E-peil van de woning.
Vraagsturing zorgt er voor dat de kwaliteit
van de binnenlucht gemeten wordt,
zowel op vlak van vocht als van CO 2
.
78 | INSTALLATIEENBOUW.BE

Dit alles zorgt er voor dat installateurs meer vraag krijgen en dat CO 2
-sturing
heel belangrijk is. Hiervoor komen de WTU-toestellen met CO 2
-sensoren
in aanmerking.
Service
Naast het aanbod van de verschillende toestellen, staat Ventiline vooral
bekend voor zijn uitstekende service. Via de gratis offertes met schets en
stuklijsten en, bij bestelling, een volledig leg- en boorplan, ontzorgt het bedrijf
de installateur volledig en is de eindklant verzekerd van een goede installatie.
Bij een bestelling van de units, in combinatie met het gepatenteerde instort
luchtgeleidingssysteem biedt Ventiline overigens vijf jaar garantie. ❚
Ventilatie is onmisbaar omwille van de trend om nieuwbouwwoningen
goed te isoleren en nagenoeg luchtdicht te maken.
Vraagsturing zorgt er voor dat de kwaliteit van de binnenlucht gemeten
wordt, zowel op vlak van vocht als van CO 2
. Afhankelijk van de waarden zal
het ventilatietoestel het debiet aanpassen.
Met de Orcon HRC 350/450 units biedt Ventiline een oplossing met
bijzonder energiezuinige resultaten. De unit bestaat volledig uit EPP, is 100
procent recycleerbaar en fluisterstil. Een belangrijk aspect, want door de
strenge isolatienormen ervaren we minder buitengeluid, en valt binnengeluid
des te meer op. Deze HRC-units geven daarbij aan de installateur een enorme
flexibiliteit aangezien de toestellen links en rechts omkeerbaar zijn en de
mogelijkheid hebben voor boven- en zij aansluitingen. Als optie biedt Ventiline
bovendien externe CO 2
-gestuurde kleppen, die zorgen voor zonesturing met
een reductiefactor tot 0.49 en bijgevolg een lager E-peil.
‘Binnenbrengen van verse gefilterde
buitenlucht is letterlijk een verademing’
Renovatie
De wettelijke eisen bij renovatie zijn belangrijk, maar ook de manier waarop
ventilatie uitgevoerd wordt. Een garantie op goede luchtkwaliteit is een
combinatie van zowel toe- als afvoer. Bij renovatie bestaat de kans dat een
C-systeem reeds aanwezig is, maar dat dit systeem ondertussen aan vervanging
toe is. De vraaggestuurde MVS-15RHB met een vochtsensor is hiervoor perfect
geschikt (in combinatie met raamroosters). Bij meer ingrijpende renovaties
komen de HRC350/450-units uiteraard ook in aanmerking.
Utiliteit: scholen, kantoren, restaurants, ateliers…
Met de nieuwe wetgeving, beschreven onder het KB arbeidsplaatsen, is het
verplicht om ook op deze locaties afdoende te ventileren. CO 2
-concentraties
moeten onder de 900 of 1200 ppm blijven, afhankelijk van de vraag of het
gebouw voldoet aan het KB vloerbekleding.
Ook in renovatieprojecten is goede ventilatie een must, aangezien
alle woningen tegen 2050 over een A-label moeten beschikken.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 79

NIEUWE MERKEN EN PRODUCTEN IN HET ASSORTIMENT
GEREEDSCHAPPEN OM
DE HVAC-INSTALLATEUR TE ONTLASTEN
Naast het eigen merk Alixo is Linum Europe ook distributeur van andere merken. Ze heeft werkelijk alles in het assortiment wat de installateur
nodig heeft, zelfs materialen die ondersteunen bij het monteren, zoals liften en meetapparatuur. Nieuw in het assortiment zijn de elektrische
montagelift en het volledige Fieldpiece programma.
Tekst Desiree Pennings | Beeld Linum Europe
De Fieldpiece vacuümpomp Runquick 10 CFM.
De montagelift is eenvoudig open en dicht te klappen en is hiermee plaatsbesparend.
Sinds begin dit jaar is Linum Europe officieel
dealer van het Amerikaanse Fieldpiece. Dit
merk biedt al meer dan dertig jaar de beste
gereedschappen en materialen aan voor
de HVAC-markt, waaronder lekdetectors,
manifolds en weegschalen, vacuümpompen en
vacuümmeters en recuperatie-units. “Allemaal
apparatuur om een unit op te starten en te
servicen”, zegt marketing manager Robbie
Naessens. “Fieldpiece is een merk dat al lang op
de markt is en dat nu naar Europa is gekomen.
Sinds begin februari zijn de producten te vinden
op onze website.”
Een ander gereedschappenmerk in het assortiment
van Linum is Yellow Jacket, eveneens
gespecialiseerd in vulapparatuur, vacuümpompen
en diverse gereedschappen. De Yellow Jacket
tweetraps vacuümpompen hebben een
ingebouwde vacuümmeter, uitlaatfilter, interne
thermische beveiliging en grote koelribben.
Via het energiezuinige display zijn de waarden
volledig instelbaar. Met beide merken in het
assortiment zorgt Linum Europe ervoor dat alles
80 | INSTALLATIEENBOUW.BE

Nieuw in het assortiment bij Linum Europe is het Fieldpiece programma.
‘Met onze materialen
ondersteunen we
installateurs om veilig
en gemakkelijk te
kunnen werken’
via één website te bestellen is. One-stop-shopping
dus. En wat voor 12.00 uur besteld is, wordt
dezelfde dag nog verstuurd.
Draagbare montagelift
Een nieuw product dat Linum aanbiedt om
installateurs te ontlasten, is de draagbare
montagelift KSF-5200-000. Met een maximale
hoogte van 4,9 meter en een maximale
draagkracht van 90 kilo is deze geschikt voor
het werken met zware binnen- en buitenunits.
Naessens: “Hij neemt weinig plaats in beslag,
dus wanneer hij niet gebruikt wordt, staat hij
ook niet in de weg. Hij kan ook goed ingesteld
worden bij een oneffen ondergrond. De lift zorgt
ervoor dat installateurs veiliger kunnen werken
en minder zwaar hoeven te tillen. Hij is uiteraard
ook inzetbaar voor panelenbouw en andere
bouwgerelateerde sectoren, zoals schrijnwerk
en verandabouw.”
Wanneer je de unit op de lift plaatst, brengt deze
hem tot bij het plafond. Hij beschikt over een
inklapbare steunpoot, om vlak tegen een muur
te kunnen werken. Als installateur heb je dan
je handen vrij om te monteren. De elektrische
montage lift is inklapbaar en gemakkelijk draagbaar
dankzij het lichte gewicht. “Het is een tool
die heel goed is in zijn soort, bedienbaar met
een afstandsbediening en gemaakt van licht
aluminium. Met onze materialen en mooie
merken willen we installateurs ondersteunen
om veilig en gemakkelijk te kunnen werken”,
aldus Naessens. ❚
De installateur hoeft geen zware units
meer te tillen tot grote hoogte.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 81

Naamloos-3 1 13-12-2021 Naamloos-2 16:51
1 24-03-2022 13:46
Prefab HVAC/ Metaalconstructie
Nieuw!!
CNC gestuurd 3D plasmasnijden van
• Platen tot 12000x2500x50mm
• Buizen tot diameter 700mm
• Profielen
Szamotulystraat 5/ 8700 Tielt/ T +32(0)51 72 42 88/ info@m-m-t.be
Naamloos-3 1 18-07-2022 12:36
DRISTEEM LUCHTBEVOCHTIGING
Voor een beter en gezonder binnenklimaat
SmartControl 4.0
Drukbehoud / Expansie / Vacuüm Ontgassing
Bijvulling / Energiebesparing
• Gezonder en aangenamer
klimaat bij RV > 40 %
• Sterk verminderd risico op
verspreiding van bacteriën
en virussen
• Verlaagde afwezigheid
door ziekte
• Minder oogirritatie
• Geen risico op elektrostatisch
gerelateerde problemen
• Verhoogd rendement van
productieprocessen
• Betere bewaring van
vochtgevoelige materialen
Een steriele omgeving vereist
STERIELE STOOMBEVOCHTIGING
Voor meer info :
DriSteem Belgium +32 11 666 880 info@dristeembelgium.be
Gasgestookt
Elektrisch
TOT
146
UITSTEKEND
RENDEMENT
SUPERLAGE NOx-EMISSIE
LAUNCH 04/2021
KG/H
STOOM
IN
TOESTEL
ÉÉN
Geen extra expansievat nodig
Systeemtemperaturen van -10°C
tot 100°C mogelijk
Ontslibbing van het systeem door middel van
deelstroom (afscheiding van zouten, mineralen
en zweefdeeltjes)
SmartControl touchscreen bediening
Nieuw! Vacuüm membraan
Reinigingsopening voor handmatige reiniging
van het reservoir
Vacuüm ontgassing van het bijvulwater
Max vulbeveiliging (per interval en hoeveelheid)
Lekkage bewaking
AIR-SEP® ION – compacte onthardingsunit
Onthardingscartridge bewaking
Systeemscheiding CA in toebehoren opgenomen
Toevoer en automatische bijvulling
van water-/glycolmengsels
Multifunctioneel apparaat – alles in een
compacte en plaats besparende unit
Energiebesparing en capaciteitsverhoging
door ontgast medium
Korex Benelux B.V.
T: +31 (0) 172 611719
E: info@korexbenelux.com
I: www.korexbenelux.com
Installatie & Bouw_DSH Belgium_Full page ad.indd 1
3/30/2021 10:12:50 AM

DuoSeal.
De waterdichte plug
voor natte ruimtes.
DuoSeal
De fischer DuoSeal is een 2-componenten
plug die het boorgat in natte ruimtes afdicht
zonder extra afdichtmiddel. De nylon plug is,
samen met de meegeleverde schroef, getest
door het test- en certificeringsinstituut
van de Säure Fliesner Vereinigung e. V..
De waterdichtheid werd bevestigd volgens
ETAG 022 en DIN 18534 tot en met de
waterblootstellingsklasse W3-I.
De DuoSeal in combinatie met de
meegeleverde schroef is dus geschikt voor
toepassingen in commerciële, particuliere
en openbare natte ruimtes die vaak worden
blootgesteld aan spatwater en tijdelijk
opgehoopt water. Hou rekening met de
nationale voorschriften voor het gebruik van
pluggen in natte ruimtes.
www.fischer.be

SANITAIR EN HVAC
Hecht B2B partnership voordelig
voor alle partijen
Als een installatiebedrijf en een fabrikant de handen in elkaar slaan voor een nauwe samenwerking heeft dat zo zijn redenen. Hoge productkwaliteit
en garantie, uitgebreide ondersteuning en vlotte levering leidden ertoe dat installatiebedrijf Techbox al vijf jaar vastberaden met
Henco werkt. De fabrikant is uiterst tevreden met deze ervaren partner voor de vakkundige plaatsing van zijn buizen, koppelingen en vloerverwarmingssystemen.
Een krachtig partnership dat loont voor beiden én voor hun eindklanten.
Tekst Sara Dekesel | Beeld Henco en TechBox
Henco is een Belgische fabrikant van buizen,
koppelingen en toebehoren voor verwarming en
sanitair. De onderneming werd in 1992 opgestart
door Louis Hendrickx toen die zijn idee voor
een meerlagenbuis uitwerkte. Vandaag zorgen
300 werknemers voor de jaarlijkse productie en
verkoop van meer dan 140 miljoen meter buis en
11 miljoen koppelingen.
De West-Vlaamse onderneming Techbox plaatst
HVAC-S installaties in woningen, woongebouwen,
tertiaire en publieke gebouwen. Voor elke techniek
hebben ze specialisten in huis die instaan voor de
plaatsing en het onderhoud. In combinatie met de
kwalitatieve producten waarmee ze werken, levert
dat hoogstaand vakwerk op.
Toegankelijk en betrouwbaar
Projectleider Bram Depauw van Techbox licht
toe waarom hij graag samenwerkt met Henco:
“We hebben er onze vaste contactpersonen en
die zijn altijd vlot bereikbaar. Ze spelen kort op
de bal, wat ons toelaat hetzelfde te doen naar
onze klanten toe. En als het nodig is doen ze
met plezier extra moeite, bijvoorbeeld om sneller
dan gewoonlijk te leveren. We kunnen op hen
rekenen voor offertes, legplannen, werfplanning
en verslaggeving inzake EPB. Hun producten zijn
snel leverbaar, zelfs in deze tijden waar er bij
velen stockproblemen zijn.”
Snelle plaatsing met handige tools
Bram looft ook de kwaliteit en het installatiegemak
van de Henco producten. Het ruime
product assortiment breidt bovendien continu
uit. “En als er nieuwe producten uitkomen,
leiden zij er ons altijd goed over op”, vertelt
In Hof van Saey installeert Techbox
vloerverwarming met het Henco Push
Fit systeem in 103 appartementen.
De buizenrechter: een van de eenvoudige Henco tools die de installateur tijd en geld besparen.
84 | INSTALLATIEENBOUW.BE

Techbox plaatst HVAC-S installaties in woningen,
woongebouwen, tertiaire en publieke gebouwen.
‘Er komt geen
pershandeling meer
aan te pas.
Dat bespaart ons
veel tijd op de werf’
Henco is een Belgische fabrikant van buizen en koppelingen
voor verwarming en sanitair, gevestigd in Herentals.
de projectleider. Naast buizen en koppelingen
biedt Henco ook tools aan die de installatie
nog verder vereenvoudigen, zoals een testplug,
griptang, montage sleutels, inbouwdoosjes en
een buizen rechter. “Die laatste levert ons ook
geld op, omdat we de resten van de buizen op
rol niet moeten weggooien”, aldus Bram.
Enorme tijdwinst met ‘Push Fit’
Met het nieuwe Push Fit-kliksysteem voor warmen
koudwaterleidingen van Henco valt dan weer
heel wat tijd te winnen. Bij Techbox maken ze
er gretig gebruik van voor grote projecten. “We
prefabriceren er borden mee in ons magazijn.
Op de werf moeten we de buizen dan alleen
nog ontbramen en in de fittingen klikken. Er
komt geen pershandeling meer aan te pas. Dat
bespaart ons veel tijd op de werf, en het beperkt
de kans op lekkages”, legt Bram uit.
“Het Push Fit-verhaal is een hoogwaardig kunststof-
verhaal”, voegt Hugo Cambier van Henco
er trots aan toe. “De koppelingen zijn gemaakt
uit een kunststof die bestand is tegen hoge
temperaturen, druk en corrosie. Ze is flexibel met
10° buigbaarheid en veel lichter dan messing
fittingen.” Maar het is vooral de tijdwinst die
Techbox ertoe aanzet om dit innovatief systeem
in te zetten op grote werven zoals Hof van Saey
in Dendermonde. “In die opstelling met 103
appartementen met elk vier toevoerleidingen
naar de collectoren kan dat zeker tellen”,
besluit Bram. ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 85

Belimo ontwikkelt en produceert aandrijvingsoplossingen
voor de energie-efficiënte besturing van HVAC-installaties.
DIGITALE HVAC-TOEPASSINGEN
Snelle selectie en instelling van
kleppen en sensoren met apps
Smartphones, tablets en laptops zijn niet meer weg te denken op de bouwwerf van vandaag. Heel wat producenten spelen daar handig op in,
met digitale tools en apps die het leven van de installateur gemakkelijker maken. Zoals Belimo, fabrikant van aandrijvingen voor luchtkleppen,
waterkleppen en sensoren. Met een reeks apps vinden installateurs snel de weg in het productassortiment en stellen ze kleppen en sensoren
handig en draadloos in.
Tekst Sara Dekesel | Beeld Belimo
Het Zwitserse bedrijf Belimo is al bijna 50
jaar wereldwijde marktleider in aandrijvingsoplossingen
voor de energie-efficiënte besturing
van verwarmings-, ventilatie- en airconditioningsinstallaties.
Het bedrijf focust consistent op de
behoeften van zijn klanten, wat niet alleen leidt
tot installatievriendelijke producten maar ook tot
een ruim aanbod aan workshops, opleidingen,
tools en apps. Sisse Knops van Belimo België
belicht graag hun populaire installateursapps.
De juiste klep op de juiste plaats
“In de Belimo Valve Sizer app geef je een
aantal parameters in zoals het debiet,
drukverschil, type aansluiting en nominale
diameter en je krijgt meteen de geschikte
kleppen voorgesteld in de gepaste maat en
met de juiste aandrijving. Er is een online
desktopversie van deze app en je kan hem
gratis downloaden voor op je tablet of
smartphone”, legt Sisse Knops uit.
Nieuwe kleppen zonder zorgen
Wil je een oude klep van Belimo of een ander
merk vervangen, dan kan je beroep doen op de
Belimo RetroFIT-app. Knops vertelt hoe die in
zijn werk gaat: “Als je het type van de bestaande
klep ingeeft, krijg je een lijst van beschikbare
producten waardoor je ze kan vervangen,
niet alleen uit ons assortiment maar ook van
verschillende merken. Wat nog straffer is: je kan
ook gewoon met je mobiel toestel een foto nemen
86 | INSTALLATIEENBOUW.BE

De meeste aandrijvingen en sensoren stel je draadloos in met de Belimo Assistant App en de Duct Sensor Assistant App.
‘Onze gratis apps helpen installateurs om
sneller en efficiënter te werken’
van het identificatieplaatje van de klep die je wil
vervangen, meestal herkent de app de klep dan
al en stelt hij op basis daarvan de beschikbare
alternatieven voor.”
Draadloos instellen en opvolgen
De Valve Sizer en RetroFIT-app tonen je de weg
naar het juiste product. Wanneer je het geplaatst
hebt, kan je het met een andere app instellen. “Dat
is de Belimo Assistant App. Je kan er onze HVACaandrijvingsoplossingen
draadloos mee bedienen
en de werking van het systeem opvolgen op je
smartphone of tablet. Met NFC-communicatie is
dat heel eenvoudig: je legt je mobiel toestel op
de motor en je zit meteen in de instellingen. Je
kan de instellingsgegevens vanuit de app mailen
of doorsturen via WhatsApp of sms, en je kan ze
in de app zelf opslaan”, aldus Knops.
Sensoren beheren vanop afstand
“Dezelfde tool, maar dan voor sensoren, is de Belimo
Duct Sensor App. Met die app kan je bij voor beeld
de temperatuur-, CO 2
- en vocht sensoren van een
ventilatie systeem draad loos instellen via bluetooth.
Je kan er de uitgangs signalen individueel mee
configureren, verschillende meetbereiken instellen,
offset waarden aanpassen en het Live-Zero-signaal
en boxen systeem para metreren, om de belangrijkste
functies maar even op te noemen.”
De Belimo Valve Sizer toont je op basis van
enkele criteria de weg naar de juiste klep.
“Om het digitaal verhaal te vervolledigen, wil ik hier
nog aan toevoegen dat onze producten kunnen
communiceren via de gangbare protocollen voor
gebouwautomatisering zoals BACnet, Modbus of
Belimo Cloud. Daardoor kan je ze dus niet enkel met
onze apps regelen en opvolgen maar kan men ze
ook meten, bedienen en onderhouden via moderne
gebouwbeheersystemen”, sluit Knops af. ❚
Met de RetroFIT-app vind je snel een geschikt
alternatief voor verouderde of defecte aandrijvingen
en sensoren, ook van andere merken.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 87

Badkamer in hotelstijl
De nood aan rust, natuur en de terugkeer naar de essentie is voelbaar in de badkamer. Zachte kleuren of karakter, ronde vormen voor zachtheid,
verschillende texturen die contrast creëren,… Facq stelt verschillende elementen voor die de badkamer mooier maken, zonder in te
boeten op functionaliteit en duurzaamheid.
Tekst & Beeld FACQ
De voordelen van licht ​
Ook ruimte en openheid staan centraal in 2022.
Natuurlijk licht laten binnenstromen, zichzelf een
blik gunnen op de natuur bij het nemen van een
bad, en overbodige afscheidingen wegwerken.
De wet room, het equivalent van een open
keuken voor een badkamer, of een vrijstaand bad
gecombineerd met een XXL-douche in de slaapkamer
zijn erg populair dit jaar.
Vormen en kleuren met karakter ​
Vierkanten hebben een precieze vorm en
sterke contouren. Ze drukken een stempel van
ontegensprekelijke zuiverheid op de accessoires,
wastafels en kranen van 2022. Grafische lijnen
maken van verwarmings elementen echte decoratieve
objecten, terwijl een asymmetrisch douchescherm
een mooi optisch effect in de badkamer
creëert. Bij sommige badkamer meubelen bestaat
de voorzijde uit twee delen waarbij het ene deel
effen is en het andere met textuur. Zwart, antraciet
en matte kleuren in plaats van glanzende tinten
blijven populair, zelfs voor toiletten en wastafels.
Duurzaamheid, welzijn
en technologie ​
Dankzij slimme accessoires en geavanceerde
technologieën, garandeert Facq water- en energiebesparing
zonder in te boeten aan welzijn. Zo
wordt de temperatuur van elke kamer op afstand
geregeld én wordt de waterkraan aan- en uitgezet
zonder hem aan te raken. Facq speelt verder in op
de trends door gebruikers te laten genieten van de
ongeëvenaarde hygiëne en het comfort van een
douche wc, of van de voordelen van lichttherapie
in bad of onder de douche. ​
Ook ruimte en openheid staan centraal in 2022.
Zomer in de badkamer met Facq
Twee nieuwe collecties van de beroemde Belgische
ontwerper Philippe Starck zetten de zomercollectie
extra kracht bij. Tulum en Soleil van
Philippe Starck staan symbool voor levendige,
harmo nieuze en zonnige combinaties voor de
Facq badkamer.
De nieuwe kranen uit de Tulum-collectie van
Philippe Starck verenigen puurheid en elegantie.
Zowel haptisch als visueel maakt Tulum indruk, op
Zwart, antraciet en matte kleuren in plaats van glanzende tinten blijven populair.
88 | INSTALLATIEENBOUW.BE

‘Slimme accessoires en geavanceerde
technologieën garanderen wateren
energiebesparing, zonder in te
boeten aan welzijn’
het gebied van kwaliteit met duurzame keramische
patronen en perfect afgewerkte oppervlakken die
gemakkelijk te reinigen zijn.
De nieuwe Duravit badkamerserie Soleil by Starck
creëert een natuurlijke en kalme atmosfeer met
zijn uitgesproken subtiele belijning. De compacte
serie wastafels, toiletten en ligbaden breidt de
designmogelijkheden in de badkamer uit met
een nieuwe optie die wordt gekenmerkt door
natuurlijke zachtheid. ​ ❚
Bij sommige badkamermeubelen bestaat de voorzijde uit twee
delen waarbij het ene deel effen is en het andere met textuur.
Facq stelt verschillende elementen voor die de badkamer mooier maken, zonder in te boeten op functionaliteit en duurzaamheid.
INSTALLATIEENBOUW.BE | 89

WE CARE TO CONNECT
Sanitair Verwarming Vloerverwarming Sprinkler Perslucht
www.henco.be | Volg ons op

‘Er zijn een aantal uitdagingen specifiek voor deze site, waardoor men beroep heeft gedaan op onder andere de studiedienst van Deschacht.’
UITZONDERLIJKE WERF OP DE
VLIEGBASIS IN KLEINE-BROGEL
In het Limburgse Kleine-Brogel wordt momenteel gewerkt aan een opmerkelijk project; zowel wat betreft de grootte van de site als de
complexiteit van de werken. Voor de parking en los- en laadzone van de cargo wordt aan de hoofdstartbaan een betonnen verharding voorzien
van wel 30.000 m². APK Wegenbouw werd geselecteerd om de werken uit te voeren. Om de afwatering in goede banen te leiden, kozen zij op
hun beurt opnieuw voor een samenwerking met Deschacht.
Tekst en beeld Deschacht Plastics
Leidend ambtenaar en tevens auteur van het bestek
Bart Geerts aan het woord: “Het watermanagement
dat bij deze opdracht komt kijken klinkt verraderlijk
eenvoudig: bufferen, bezinken en afvoeren. Toch
zijn er een aantal uitdagingen specifiek voor deze
site, waardoor men beroep heeft gedaan op onder
andere de studiedienst van Deschacht. Zo vormde de
omvang van de werken een uitdaging. De volledige
oppervlakte van de verharding wordt omgeven
door afwateringsgeulen. Bovendien moeten deze
goten aangesloten worden op een ondergronds
buffer-en bezinkingsbekken. Een open bekken zou
vogels aantrekken wat uiteraard een risico vormt
voor de straalmotoren van de vliegtuigen. Ten
derde is de belijning cruciaal om de vliegtuigen
veilig te ontvangen. De verharding werd uitgevoerd
in beton en niet in asfalt, door zijn drukvastheid
voor de puntbelasting van de vliegtuigen. Een
perfecte plaatsing is dus essentieel.“
‘Prima prijs-kwaliteitsverhouding’
APK Wegenbouw, gespecialiseerd in de infrastructuurwerken
van waterleidingen en -installaties,
energie netten, telecom netwerken en wegen-
aanleg, schreef de materialen voor de werken.
Werfleider Koen Brebels getuigt: “We hebben
inderdaad terug gekozen voor een samenwerking
met Deschacht. De producten die ze aanbieden
hebben een prima prijs-kwaliteitsverhouding
en het contact is zeer aangenaam. Dat we voor
deze opdracht zowel een optimaal plan als
hoogwaardige materialen dienden te gebruiken
‘Het resultaat mag gezien worden, wat uiteraard
ook te danken is aan alle plaatsers.’
werd duidelijk toen in juni 2021 door hevige
buien het ganse terrein blank kwam te staan. De
verharding was toen zelfs nog niet geplaatst.”
In totaal werd er 411 m Faserfix Super 300 01
(Hauraton) afvoergoten gelegd inclusief giet ijzeren
roosters KL F-900 (Collinet). Koen Brebels prijst
de maatvastheid van de Faserfix goten. “Ondanks
dat we moesten werken met beton kregen we een
perfecte lijn in de goten: alles klikte mooi in elkaar.
Het resultaat mag gezien worden, wat uiteraard
ook te danken is aan alle plaatsers.”
Via deze geulen loopt het water in een dubbelwandige
KWS olieafscheider HSKPEA090 (Collinet)
naar een ondergronds bezinkingsbekken. Hiervoor
leverde Deschacht 3600 stuks IT Plus Variobox
SP. Het systeem is net ontworpen voor gebruik op
grote gedimensioneerde toepassingen. Variobox
draagt bij tot dit duurzaam waterbeheersysteem
door het overtollige water te infiltreren.
Het afwatersysteem is klaar en de oplevering van
de volledige werf staat gepland eind april 2022. ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 91

​STIJGENDE ENERGIEPRIJZEN VERHOGEN
BELANG VAN HYDRAULISCHE INREGELING
‘Een correcte opbouw en deskundige opstart van de installatie is belangrijk.
Hydraulisch inregelen is daar een essentieel onderdeel van.’ (Beeld: Flickr)
Sinds ATTB eind vorig jaar in een statement de hydraulische inregeling van verwarmingsinstallaties onder de aandacht bracht, is er heel
wat veranderd. Vanwege de oorlog in Oekraïne swingen de energieprijzen immers het dak uit. En dat terwijl nog altijd veel te weinig mensen
beseffen dat hydraulische inregeling voor een sterke energiebesparing kan zorgen.
Tekst Filip Van der Elst
Al in december 2021 brak ATTB, met name de
werk groep ‘Hydraulica’ een lans voor het waterzijdig
of hydraulisch afstellen van cv-installaties.
De EPBD III richtlijnen verplichten elke EUlidstaat
immers om de verschillende domeinen
van energie besparende maatregelen toe te
passen in de lokale regel geving. Hydraulisch
inregelen is een van de speerpunten van dat
actieplan, maar volgens ATTB lopen we in
België te veel achter de feiten aan. Verschillende
sleutel spelers uit de sector hebben daarom
de krachten gebundeld. Binnen ATTB is een
stuurcomité samengesteld, die bestaat uit enkele
fabrikanten. Deze krijgt ondersteuning van een
werkgroep en belangrijke stakeholders, om
hydraulische inregeloplossingen voor gebouwen
onder de aandacht te brengen bij de diverse
overheden en andere stakeholders om op die
manier de Europese doelstellingen te kunnen
faciliteren en te realiseren.
Mauro Manfredi, Managing Director bij Caleffi
International. “In verschillende andere landen zien
we sterke initiatieven naar boven komen, zoals
in Frankrijk, Duitsland en Italië. In België is dat
vooralsnog niet het geval, onder meer vanwege het
complexe Belgische kader op vlak van regelgeving.
Met ons statement in december gaven we een eerste
schot voor de boeg. Intussen worden er verschillende
initiatieven genomen, onder meer een studie vanuit
het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA),
en die zien er veelbelovend uit.”
Niet alleen ‘omdat het moet’
Hydraulisch inregelen moeten we niet enkel doen
omdat ‘het moet van Europa’ – in het licht van
stijgende energiefacturen is besparen op energie
geen overbodige luxe, en dat laat nu net de grote
troef zijn van een goede hydraulische inregeling.
Manfredi: “De oorlog in Oekraïne kunnen we nooit
als iets positief omschrijven. Maar de tumultueuze
geopolitieke situatie kan er wel voor zorgen dat
duurzaamheid meer top of mind wordt.”
“Mensen gaan actief op zoek naar manieren om
energie te besparen, maar weten vaak niet dat
de oplossing eigenlijk voor de hand ligt. Alleen al
het inregelen van een verwarmingsinstallatie kan
enorme winsten opleveren, zonder bijkomende
kost. Dat moeten we meer in de verf plaatsen”,
voegt Christophe Jooris (Managing Director bij
IMI Hydronic) toe. Manfredi: “In tegenstelling tot
een klein jaar geleden hebben we nu veel meer
troeven in de hand om de verschillende partijen
92 | INSTALLATIEENBOUW.BE

te overtuigen van het belang. Ook de installateur
heeft nu de argumenten om de eindconsument te
laten inzien waarom die hydraulische inregeling
zo voordelig kan zijn. Aspecten als CO 2
-reductie,
energiebesparing en comfort maken het verhaal
positiever op lange termijn. Op die boodschap
hameren we: hydraulisch inregelen is een quick
win, een stukje laaghangend fruit.”
Fierheid van de installateur
Jooris: “We zien nog altijd dat vele installateurs
terughoudend zijn om hydraulische inregeling
aan te bieden aan hun klanten – uit vrees dat de
hogere eindfactuur ervoor zal zorgen dat de klant
voor een concurrent kiest. Toch hopen we dat de
fierheid bij installateurs primeert, dat ze willen
bewijzen dat ze expert zijn in hun domein. Dan
zal de eindklant ook sneller durven meestappen
in dat verhaal.”
Ook de opkomst van nieuwe systemen gaat
hand in hand met een verhoogde aandacht voor
hydraulische inregeling. “Aan de cijfers van ATTB
zien we dat de verkoopcijfers van warmtepompen
in de lift zitten, in navolging van Nederland
en Frankrijk. Een warmtepomp vereist een
systeemaanpak en een hydraulische inregeling.
Voor collectieve installaties geldt hetzelfde. Als
je dan niet zorgt voor een waterzijdige afstelling,
riskeer je op korte termijn problemen met de
installaties”, aldus Manfredi.
Fouten vermijden
Ook fabrikanten van verwarmingssystemen ervaren
de noodzaak van hydraulische inregeling.
‘We zien nog altijd dat vele installateurs terughoudend zijn om hydraulische
inregeling aan te bieden aan hun klanten.’ (Beeld: Remeha)
Rudy Ballegeer, Account Manager bij Jaga: “In
tegenstelling tot bij bijvoorbeeld verlichting,
is het niet altijd eenvoudig om de werking van
radiatoren, vloerverwarming of ventiloconvectoren
te controleren. Hoeveel water stroomt er precies
door het toestel? Dat is moeilijk in te schatten.
Daarom is een correcte opbouw en deskundige
opstart van de installatie zo belangrijk. Hydraulisch
inregelen is daar een essentieel onderdeel van.
De opkomst van nieuwe technieken heeft die
tendens alleen maar versterkt – we kunnen ons
geen fouten permitteren.”
Daarom is er ook nood aan controle-organismen,
voegt Jooris toe. “Op dit moment kan bij
wijze van spreken iedereen een verwarmingsinstallatie
plaatsen. Je hebt geen certificaat
nodig, tenzij je bij een warmtepomp de koelleiding
zelf moet aansluiten. Op vlak van de
verwarmingswaterinstallatie leven we echt nog in
het ‘wilde westen’.”
‘Het in balans brengen van een installatie is een eenvoudige en goedkope manier om in onze
woningen en gebouwen een significante hoeveelheid energie te besparen.’ (Beeld: Caleffi)
Publiek debat opentrekken
ATTB hoopt alvast dat de verschillende overheden
in actie schieten en van dit thema een prioriteit
maken. “Het is geen rocket science: mits goede
wil vanuit de overheid, kan er veel in beweging
komen. De partners op het terrein staan klaar
om de nodige ondersteuning te geven”, aldus
nog Manfredi. Hij hoopt ook de publieke opinie
wakker te kunnen schudden. “In de media gaan de
debatten nog heel vaak over gas-of kerncentrales.
Over het in balans brengen van een installatie lees
je niets in de krant. Dat is heel vreemd, want het
is net een eenvoudige en goedkope manier om
in onze woningen en gebouwen een significante
hoeveelheid energie te besparen.” ❚
INSTALLATIEENBOUW.BE | 93

www.caleffi.com
MAGNETISCHE VUILAFSCHEIDER-FILTER
CALEFFI XF
EXTRA FILTERING
OP EEN SUPERIEUR NIVEAU,
VOOR EEN ONGEËVENAARDE
SYSTEEMREINIGING
CALEFFI XF serie 577 is een ‘next level’ magnetische
vuilafscheider-filter die een extreem efficiënte
vuilfiltering en -afscheiding mogelijk maakt waarbij het
al bij de eerste passage vuildeeltjes elimineert tot 160µm.
Voorzien van een extra groot en extra verfijnd
filteroppervlak, en een sterke interne magneet, is er
slechts een minimaal risico op drukverlies.
Bovendien is de CALEFFI XF uitgerust met het ‘easy
clean’ borstelmechanisme waarbij het filter mesh
zonder demontage simpel gereinigd kan worden.
CALEFFI GUARANTEED.
IDEAAL VOOR
WARMTE-
POMPEN
cale2250249_dEXE_CALEFFI XF_197x130mm_NL_ADF.indd 1 01/07/2022 11:05:53
Eindelijk
eindeloos
De eindeloos veelzijdige douchegoot
Linearis Infinity met RVS afdekking
Douchegoot
Linearis Infinity
Afdekking uit hoogwaardig RVS 316 en diverse kleuren
Totaalpakket, inclusief inbouwset
Voorgemonteerd dichtingsmanchet
De kleinste inbouwdiepte die er te krijgen is
(Linearis Infinity 60)
Inkortbaar naar wens en koppelbaar voor eindeloze
creativiteit
www.kessel-belgie.be

INSTALLATIE&BOUW
PLATFORM OVER INSTALLATIETECHNIEK, HVAC, SANITAIR EN ELEKTRICITEIT
PARTNER WORDEN
VAN INSTALLATIE & BOUW?
Zowel op de website als in de gedrukte
versie bieden we u de mogelijkheid om
onderdeel uit te maken van het overzicht
met de meest gerenommeerde fabrikanten
en toeleverancieres in de branche.
Zo kunt u onder andere:
• Toegevoegd worden als
partner op de servicepagina’s
van het vaktijdschrift
• Een kosteloze vermelding krijgen in
de geheel vernieuwde bedrijvenindex
op installatieenbouw.be
• Een gesponsorde positie met persoonlijke
profielpagina op installatieenbouw.be
verkrijgen
• Uw eigen profielwidget inzetten,
gekoppeld aan de redactionele content,
nieuwsberichten en overige
relevante marketingtools
Ook geïnteresseerd?
• Bel naar +32 50 36 81 70
• Ga naar installatieenbouw.be/adverteren
• Scan de QR code
SCAN DE
QR CODE
Onze projectmanagers vertellen u graag meer over onze
samenwerkingspakketten
installatieenbouw.be

Installatiepartners
Voor uitgebreide informatie over de
Installatiepartners, scan deze QR code
met uw smartphone
installatieenbouw.be/bedrijf
AIRX BVBA
Klein Dalenstraat 45D
3020 HERENT
T +32 498 53 76 48
E info@airx.be
W www.airx.be
BEGETUBE NV
Kontichsesteenweg 53/55
2630 AARTSELAAR
T + 32 3 870 71 40
F + 32 3 877 55 75
E info@begetube.com
W www.begetube.com
CLIMAWAYS BVBA
Uilenbaan 148b
2160 WOMMELGEM
T +32 3 218 77 50
E info@climaways.be
W www.climaways.be
ELTAKO SCHAKELMATERIAAL
Verdeeld door SERELEC NV
Gasmeterlaan 207
9000 GENT
T +32 9 223 24 29
F +32 9 225 46 79
E info@serelec.be
W www.eltako.be
A DIVISION OF
ANTARGAZ NV
De Kleetlaan 5A
1831 DIEGEM
T +32 2 246 00 00
E info@antargaz.com
W www.antargaz.be
BELIMO BELGIUM
Cokeriestraat 3A
1850 GRIMBERGEN
T +32 2 210 56 86
E info@belimo.be
W www.belimo.be
COOLWORLD RENTALS BVBA
Adequat NV Business Center
Brusselsesteenweg 159
9090 MELLE
T +32 9 335 26 90
T 0800 88900 (gratis)
E sales@coolworld-rentals.be
W www.coolworld-rentals.com
EQUANS BELUX
Boulevard Simón Bolívarlaan 34
1000 BRUSSEL
T +32 2 370 31 11
E info@equans.be
W www.equans.be
AQUADOMO
CATEC
Stropstraat 1
9000 GENT
T +32 9 240 03 91
E info@aquadomo.be
W www.aquadomo.be
Turfschipper 114
2292 JB Wateringen
T + 31 174 272 330
E info@catec.nl
W www.catec.be
DELABIE BENELUX
Bergensesteenweg 106 A, bus 5
1600 SINT-PIETERS-LEEUW
T +32 2 520 16 76
E info@delabiebenelux.com
W www.delabiebenelux.com
EURO-INDEX BV
Leuvensesteenweg 607
1930 ZAVENTEM
T +32 2 757 92 44
F +32 2 757 92 64
E verkoop@euro-index.be
W www.euro-index.be
BECKHOFF AUTOMATION BVBA
Klaverbladstraat 11.2/2
3560 LUMMEN
T +32 13 25 22 00
F +32 13 25 22 01
E info@beckhoff.be
W www.beckhoff.be
CEBEO
Eugène Bekaertlaan 63
8790 WAREGEM
T +32 56 23 80 00
F +32 56 23 80 10
E info@cebeo.be
W www.cebeo.be
DUCO PROJECTS
Handelsstraat 19
8630 VEURNE
T +32 58 33 00 33
E info@duco.be
W www.duco.eu
FACQ
Leuvensesteenweg 536
1930 ZAVENTEM
T +21 2 719 85 11
E info@facq.be
W www.facq.be
B.E.G BELGIUM
Generaal de Wittelaan 17 C
2800 MECHELEN
T +32 3 8878100
E luxomat@beg-belgium.be
W www.beg-luxomat.com/nl-be
COLT INTERNATIONAL NV
Zandvoortstraat 5
2800 MECHELEN
T +32 15 28 60 80
F +32 15 27 08 28
E info@be.coltgroup.com
W www.coltinfo.be
DRISTEEM BELGIUM
Grote Hellekensstraat 54b
3520 ZONHOVEN
T +32 11 66 68 80
E info@dristeembelgium.be
W www.dristeem.com
FERNOX
- Alpha Metals Belgium NV -
Hoge Mauw 1050
2370 ARENDONK
T +32 14 44 50 01
E belgium@fernox.com
W www.fernox.com
96 | INSTALLATIEENBOUW.BE

Installatiepartners
Voor uitgebreide informatie over de
Installatiepartners, scan deze QR code
met uw smartphone
installatieenbouw.be/bedrijf
FISCHER
Schaliënhoevedreef 20 D
2800 MECHELEN
T +32 152 8 47 00
E info@fischer.be
W www.fischer.be
HENCO INDUSTRIES NV
Toekomstlaan 27
2200 HERENTALS
T +32 14 28 56 60
E info@henco.be
W www.henco.be
LASERTOPO
Markt 4
9550 HERZELE
T +32 53 62 71 67
F +32 53 62 17 97
E info@lasertopo.be
W www.lasertopo.be
PRIMAGAZ
Kanaalweg 87
3980 TESSENDERLO
T +32 13 61 82 00
E info@primagaz.be
W www.primagaz.be/nl-be
FLAMCO BELUX
PROMAT
Monnikenwerve 187/1
8000 BRUGGE
T +32 50 31 67 16
E info@flamco.be
W www.flamcogroup.com
INFORMAZOUT
Dauwstraat 12
1070 BRUSSEL
T +32 78 15 21 50
F +32 2 523 97 88
LEDVANCE
Z.1 Researchpark 310
1731 ZELLIK
T +32 (0)2 550 68 20
E benelux@ledvance.com
W www.benelux.ledvance.com
Bormstraat 24
2830 TISSELT
T +32 15 71 80 50
E techniek@etexgroup.com
W www.promat.com
E info@informazout.be
gas.be
GAS.BE
Masuiplein 15
1000 BRUSSEL
T +32 2 383 02 00
E info@gas.be
W www.gas.be
W www.informazout.be/nl
INTRATONE
Kuiperbergweg 40
1101 AG AMSTERDAM
LINUM EUROPE NV
Pieter Verhaeghestraat 20
8520 KUURNE
T +32 56 35 92 94
E info@linum.eu
W www.linum.eu
REMEHA NV
Koralenhoeve 10
2160 WOMMELGEM
T +32 3 286 85 50
F +32 3 354 54 30
E info@remeha.be
W www.remeha.be
T +32 50 30 301
W www.intratone.be
GIRA GIERSIEPEN GMBH & CO
Dahlienstraße 12
42477 Radevormwald
T +49 21 95 602 0
E info@gira.de
W www.gira.de
ITHO DAALDEROP BELGIUM BVBA
Brusselsesteenweg 498
1731 ZELLIK
T +32 2 20 796 30
E info@ithodaalderop.be
W www.ithodaalderop.be
M&G GROUP
Bleyveldstraat 11
3320 HOEGAARDEN
T +32 16 76 80 00
E info-be@mg-group.com
W www.burgerhout.be
RENSON® VENTILATION NV
Industriezone 2 Vijverdam
Maalbeekstraat 10
8790 WAREGEM
T +32 56 62 71 11
F +32 56 60 28 51
E info@renson.be
W www.renson.be
GRUNDFOS BELUX
Boomsesteenweg 81-83
2630 AARTSELAAR
T +32 3 870 73 00
F +32 3 870 73 01
KSB BELGIUM
Rue de l’Industrie 3
1301 WAVRE
T +32 10 435 211
E infoBE@KSB.com
PREFLEX
Elisabethlaan 153
9400 NINOVE
T +32 54 34 46 64
E info@preflex.com
REXEL
Zuiderlaan 91
1731 ZELLIK
T +32 2 482 48 48
E info@rexel.be
W www.grundfos.nl
W www.ksb.com/nl-be
W www.preflex.be
W www.rexel.be
INSTALLATIEENBOUW.BE | 97

Installatiepartners
Voor uitgebreide informatie over de
Installatiepartners, scan deze QR code
met uw smartphone
installatieenbouw.be/bedrijf
RITTAL NV
Stokkelaar 8
9160 LOKEREN
T +32 9 353 91 11
F +32 9 355 68 62
SWEGON BELGIUM NV
Chaussée de Tirlemont 102
5030 GEMBLOUX
T +32 81 62 52 52
E info@swegon.be
W www.swegonbelux.be
VASCO GROUP NV
Kruishoefstraat 50
3650 DILSEN
T +32 89 79 04 11
F +32 89 79 05 00
W www.vasco-group.eu
VIESSMANN
Hermesstraat 14
1930 ZAVENTEM (Nossegem)
T +32 2 712 06 66
F +32 2 725 12 39
E info@viessmann.be
W www.viessmann.be
E info@rittal.be
W www.rittal.be
VENTILAIR GROUP
TESTO NV/SA
Pieter Verhaeghestraat 8
SIEDLE
Antwerpsestraat 20
2840 REET
T +32 3 880 56 00
Industrielaan 19
1740 TERNAT
T +32 2 582 03 61
F +32 2 582 62 13
E info@testo.be
W www.testo.com
8520 KUURNE
T +32 56 36 21 20
F +32 56 36 21 21
E be@ventilairgroup.com
W www.ventilairgroup.be
WAGO BELUX
Excelsiorlaan 11
1930 ZAVENTEM
T +32 2 717 90 90
E info-be@wago.com
W www.wago.com/be-nL
F +32 3 880 56 09
E info@siedle.be
VENTILINE NV
W www.siedle.be
Nijverheidslaan 1524
SPELSBERG
Tiensesteenweg 36
3000 LEUVEN
THERMOCOMFORT
Paardenmarkt 83
2000 ANTWERPEN
T +32 3 231 88 84
F +32 3 231 01 74
E info@thermocomfort.be
3660 OUDSBERGEN
T +32 89 50 40 02
F +32 89 41 49 43
E info@ventiline.be
W www.ventiline.be
WEISHAUPT
Paepsemlaan 7
1070 BRUSSEL
E info@weishaupt.be
W www.weishaupt.be
T +32 2 486 75 75
W www.engels.be
E sales@spelsberg.be
W www.spelsberg.be
SPIROTECH
Essenschotstraat 1
3980 TESSENDERLO
TROX BELGIUM NV
Paepsemlaan 18g
1070 BRUSSEL
T +32 2 522 07 80
F +32 2 520 21 78
VIEGA
Planet I business park
Tollaan 101 c
1932 SINT-STEVENS-WOLUWE
T +32 2 551 55 10
F +32 2 503 14 33
WINTERWARM HEATING SOLUTIONS
Industrieweg 8
NL7100
WINTERSWIJK
T +32 483 59 01 11
T +32 800 78 888
E info@trox.be
E info@viega.be
E G.decuyper@winterwarm.com
W www.spirotech.be
W www.trox.be
W www.viega.be
W www.winterwarm.nl
98 | INSTALLATIEENBOUW.BE

primagaz.be
Prima premies voor
stookolie-alternatieven
Dat kan met propaangas
Met het nieuwe stookoliedecreet wil Vlaanderen
via premies alternatieve verwarmingstechnieken
stimuleren.
• Wie nu start met een nieuwbouw, renovatie of
aardgas als alternatief beschikbaar heeft, mag
geen stookolieketel meer plaatsen.
• Voor bestaande woningen waar geen
aardgasaansluiting mogelijk is, zijn
er enkel premies tot € 2500 voor
gascondensatieketels.
• Er zijn leningen zonder of tegen negatieve
rente voor wie een energieverslindende
woning koopt om te renoveren.
• Vanaf 2023: verplicht om minstens met
hybride warmtepompen (gas & elektriciteit)
te verwarmen in nieuwbouwwoningen
Primagaz maakt je graag wegwijs in alle mogelijkheden
en premies voor het project van jouw klant. Want
gelukkige klanten, zijn goede klanten.
Lees alle details over de
premies op primagaz.be/
stookoliedecreet

Voor mij is de
service een
bepalende
facqtor. Philippe
Wij zorgen voor professionals
Bij Facq nemen we dienstverlening erg serieus. Je offertes en bestellingen worden nauwgezet opgevolgd en we doen
er ook alles aan om je het leven makkelijker te maken. Een voorbeeld? Vanop je smartphone kan je de beschikbaarheid
van producten snel nagaan dankzij ons ons e-commerce platform of via onze app. En natuurlijk kan je onze verkopers
ook altijd om advies vragen! Hulp nodig om een project te realiseren? We sturen je een gedetailleerde offerte met de
producten die beantwoorden aan je lastenboek. En aangezien producten en technieken steeds evolueren, organiseren
we regelmatig workshops zodat je up to date blijft en de vertegenwoordigers van de verschillende merken kan ontmoeten.
Meer info op www.facq.be
EEN PRO AAN UW ZIJDE