Albert Baertsoen en tijdgenoten

1910 werd Gent zijn hoofdonderwerp. Of eerder, zijn excuus, of aanleiding om te
schilderen. Met de Gentse zichten zoals ‘Binnenschepen onder de sneeuw’ of ‘Dooi te Gent’
of nog ‘Gent ’s avonds’ werd de kunstenaar ‘incontournable’ en het waren ook die werken
die door musea in binnen- en buitenland werden aangekocht.
Interessant was ook het uitstapje dat Baertsoen zich permitteerde naar Luik. Hij besloot zich
er te vestigen tussen 1905 en 1907, tijdens de
verbouwingen van zijn atelier in Gent tot
atelier/woonhuis door architect Georges Hobé. Daar
schilderde hij niet de stad, maar de zware industrie die
zich vestigde langs de Maas in de buurt van de stad.
Het zijn indrukwekkende, bijwijlen soms dreigende
moderne landschappen, waar de gevolgen van de
industrialisatie de (in Baertsoens werken afwezige)
mens lijken voorbij te lopen.
De terugkeer vanuit Luik naar Gent zorgde niet voor
een ommekeer in het werk van de kunstenaar.
Baertsoen introduceerde wel een nieuwe werkwijze in zijn kunst, namelijk het werken per
reeks. De schilder koos een onderwerp, in casu de waterburcht te Laarne en schilderde die
vanuit verschillende standpunten en bij verschillende atmosferische omstandigheden. Deze
nieuwe aanpak werd door de eigentijdse kritiek zeer goed onthaald en de reeks werd
veelvuldig geëxposeerd in binnen- en buitenland.
Bij het uitbreken van de eerste wereldoorlog vestigde Baertsoen zich opnieuw te London,
waar hij nu zijn atelier installeerde bij zijn Amerikaanse vriend Sargent. Baertsoen raakte
opnieuw gefascineerd door de Thames, haar bruggen en de talrijke havenstaketsels
langsheen haar oevers. In tegenstelling tot zijn vriend Claus, die eveneens de Thames
weergeeft, maar dan in kleurrijke, beweeglijke composities, gaat Baertsoen de rivier
schilderen als een donkere, quasi onbeweeglijke massa, waaruit menselijke bouwsels
(bruggen, staketsels,…) oprijzen. Vaak schildert hij het vallen van de avond, liefst na
zonsondergang of zelfs ’s nachts, waardoor het dramatische effect nog vergroot. In de
Londense werken van Baertsoen is de oorlog nooit direct zichtbaar, maar de sfeer van de
werken is grimmig en dreigend.