You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
jaargang 12 - <strong>2022</strong><br />
oktober - november 5<br />
GROND<br />
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
GRONDWEGWATERBOUW<br />
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
Platform over civiele techniek & infrastructuur<br />
GWW-BOUW.<strong>NL</strong><br />
Renovatie<br />
Afsluitdijk<br />
Symposium Bouwen<br />
in Water<br />
Thema Geotextiel &<br />
Geokunststoffen<br />
Bestratingsbranche zet<br />
vol in op duurzaamheid<br />
Herinrichting N241<br />
A.C. de Graafweg
SMART<br />
PARTNERSHIP<br />
Graafarm 260 met<br />
afstandsbediening<br />
AVANT Machinery<br />
Tiensesteenweg 240<br />
3800 Sint-Truiden<br />
011 68 78 65<br />
info@avantmachinery.be<br />
www.avantmachinery.be<br />
Martens Traktor<br />
Kipdorpstraat 52<br />
3960 Bree<br />
089 46 <strong>05</strong> 20<br />
info@martens-traktor.be<br />
www.martens-traktor.be<br />
Maes<br />
Turnhoutsebaan 212<br />
2460 Kasterlee<br />
014 85 01 62<br />
info@maes-nv.be<br />
www.maes-nv.be<br />
Maes<br />
Bredaseweg 1<br />
2322 Hoogstraten<br />
03 314 32 07<br />
info@maes-nv.be<br />
www.maes-nv.be<br />
Willemen<br />
Herman De Nayerstraat 2<br />
2549 Kontich<br />
015 32 30 30<br />
info@willemen-nv.be<br />
www.willemen-nv.be<br />
Willemen<br />
Atealaan 7<br />
2270 Herenthout<br />
014 26 18 97<br />
info@willemen-nv.be<br />
www.willemen-nv.be<br />
<strong>Grond</strong>boor<br />
Allebosch<br />
Hondsbergstraat 15<br />
1540 Herne<br />
<strong>05</strong>4 56 60 25<br />
info@allebosch.be<br />
www.allebosch.be<br />
Qualimandjaro<br />
Zonneke 6<br />
9220 Hamme<br />
<strong>05</strong>2 48 12 50<br />
info@qualimandjaro.be<br />
www.qualimandjaro.be<br />
Tuboma<br />
Gentstraat 198<br />
9700 Oudenaarde<br />
<strong>05</strong>5 33 03 31<br />
info@tuboma.be<br />
www.tuboma.be<br />
Sleuvengraver<br />
Frank Afschrift<br />
Beentjesstraat 32<br />
9850 Nevele<br />
09 371 82 93<br />
info@frankafschrift.be<br />
www.frankafschrift.be<br />
Dedobbeleer Machines<br />
Aalstsesteenweg 52b<br />
9506 Geraardsbergen<br />
<strong>05</strong>4 24 45 01<br />
info@dedobbeleerverhuur.be<br />
www.dedobbeleerverhuur.be<br />
Herssens-Tollenaere<br />
Pereboomsteenweg 47<br />
9180 Moerbeke-Waas<br />
09 346 86 51<br />
her-to@skynet.be<br />
www.her-to.be<br />
Eurotrading Mortier<br />
Torhoutbaan 181<br />
8480 Ichtegem<br />
<strong>05</strong>0 21 73 60<br />
info@eurotradingmortier.be<br />
www.eurotradingmortier.be<br />
Vandaele Machinery<br />
Stationsstraat 128<br />
8780 Oostrozebeke<br />
<strong>05</strong>6 67 40 11<br />
info@vandaele-machinery.be<br />
www.vandaele-machinery.be<br />
Masschelein<br />
Pluim 21<br />
8550 Zwevegem<br />
<strong>05</strong>6 75 65 23<br />
info@masscheleinbvba.be<br />
www.masscheleinbvba.be<br />
Betonmengbak
Wij bedenken ook regelmatig<br />
slimme verbindingen voor<br />
een heel ander type klanten<br />
Bekijk hier onze<br />
bedrijfsfilm!
Pilz diensten: voor veiligheid en automatisering<br />
Bruggen en sluizen vallen, net als andere machines, onder de Machinerichtlijn. Om hieraan te voldoen zijn<br />
duidelijke eisen gesteld. Pilz is expert op het gebied van machineveiligheid en heeft uitgebreide specifieke<br />
kennis en ervaring op het gebied van natte kunstwerken. Onze diensten zijn specifiek afgestemd op de<br />
markt en gericht op beschikbaarheid en veiligheid.<br />
Meer weten?<br />
Pilz Nederland | 0347 320 477 | info@pilz.nl | bruggenensluizen.pilz.nl
5<br />
Voorwoord<br />
TROTS<br />
Voor u ligt de vijfde editie van <strong>Grond</strong>/<strong>Weg</strong>/<strong>Waterbouw</strong> van dit jaar. Hierna nog één nummer en dan zit <strong>2022</strong> er alweer op. Zover<br />
is het gelukkig nog niet. Laten we ons eerst eens focussen op al die mooie infrastructurele projecten die momenteel in uitvoering<br />
zijn. Voor deze editie hebben we weer een prachtige selectie gemaakt, nog los van de vele interessante thema’s die aan bod komen.<br />
Zo nemen we de renovatie van de Afsluitdijk eens grondig onder de loep; absoluut een project om trots op te zijn. En dat<br />
geldt zeker ook voor de unieke ‘insteek’ van de herinrichting A.C. de Graafweg (N241). Of wat te denken van het project N307<br />
Roggebot-Kampen waar grenzen worden verlegd?<br />
De herinrichting A.C. de Graafweg (N241) en het verleggen van de drinkwatertransportleiding is misschien niet zozeer technisch<br />
uitdagend, maar de moeilijkheid zit hem vooral in het leggen van de complexe faseringspuzzel. Het was voor de opdrachtgevers provincie<br />
Noord-Holland en het Provinciaal Waterleidingbedrijf N.V. (PWN) aanleiding om de koppen bij elkaar te steken en gezamenlijk<br />
de markt uit te dagen. En ook nog eens op een hele bijzondere manier. Prijs en uitvoeringsplanning waren daarbij niet het eerste<br />
aandachtspunt, het project is gegund op samenwerking. Ook voor de marktpartijen best wel een uitdaging. Verderop in dit magazine<br />
meer details over deze vooruitstrevende aanpak en de manier waarop het project wordt aangevlogen.<br />
De provincies Flevoland en Overijssel en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat investeren gezamenlijk 100 miljoen euro<br />
in de bereikbaarheid en waterveiligheid van de IJsseldelta regio. Onderdeel van deze opgave vormt het project N307 Roggebot-<br />
Kampen, een project van uitersten, waar water-, wegen- en civiele bouw samenkomen. Wat het meest in het oog springt, is de bouw<br />
van de nieuwe brug met een overspanning van bijna 300 meter van dijk tot dijk. Voor deze nieuwe brug zijn uitzonderlijk lange kokerliggers<br />
aangevoerd met een gewicht van maar liefst 240 ton per stuk. Alle ins en outs van dit project, met grote aandacht voor het<br />
omgevingsmanagement, delen we op de volgende pagina’s.<br />
Een jaarlijks terugkerend item in <strong>Grond</strong>/<strong>Weg</strong>/<strong>Waterbouw</strong> is het thema geotextiel en geokunststoffen. Een voor Nederlandse begrippen<br />
nog vrij jonge techniek die pas sinds halverwege jaren negentig een meer geaccepteerde methode is geworden. De grote doorbraak<br />
kwam na de eeuwwisseling als gevolg van de verandering van de aanbestedingsregels. Sindsdien worden gewapende grondconstructies<br />
op grote schaal toegepast. In onze special vertellen experts over de vele mogelijkheden van geotextiel en geokunststoffen<br />
met soms verbluffende resultaten.<br />
Onder de slogan Samen Sterker Trots wordt in opdracht van Rijkswaterstaat de Afsluitdijk gereconstrueerd. Het iconische bouwwerk<br />
dat waterbouwkundig ingenieur Cornelis Lely destijds heeft bedacht, wordt aangepast aan de huidige eisen en normen.<br />
De grootschalige renovatie en versterking biedt meteen kansen voor vele innovatieve en duurzame initiatieven. Verderop in dit<br />
magazine een uitgebreide special met vele betrokken partijen die stuk voor stuk trots zijn om een bijdrage te mogen leveren aan<br />
deze nationale trots. Ook de in brons gegoten Cornelis Lely zal vermoedelijk best een beetje trots zijn op het feit dat ‘zijn’ creatie<br />
er straks weer jaren tegenaan kan.<br />
Dit en nog veel meer ‘moois’ in deze editie. Voor nu wens ik u, namens het hele team van GWW, veel leesplezier!<br />
Roel van Gils,<br />
Eindredacteur
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
Platform over civiele techniek & infrastructuur<br />
gww-bouw.nl<br />
Jaargang 12 • Nummer 5 <strong>2022</strong><br />
Verschijnt 6 x per jaar<br />
ISSN: 2212-9979<br />
UITGEVER<br />
InfraTech 2023: Innovaties, kennis delen en veel aandacht voor waterbouwers 10<br />
Symposium Bouwen in Water 14<br />
N307 Roggebot - Kampen: een project van uitersten 16<br />
Hergebruik van funderingspalen loont 23<br />
Projectmanagement in de grond-, weg- en waterbouw: Ruimte maken 26<br />
Schatbeurderlaan 6<br />
Postbus 249, 6000 AE Weert<br />
+31 495 45 00 95<br />
info@louwersmediagroep.nl<br />
louwersmediagroep.nl<br />
EINDREDACTIE<br />
Roel van Gils<br />
REDACTIETEAM<br />
Redactieteam: Chris Elbers, Suzanne van Gaale,<br />
Roel van Gils, Susan Peek, Maud Stekelenburg,<br />
Marie-Louise Verplak, Alon Winnen<br />
PROJECTMANAGER<br />
Frank Wekking<br />
f.wekking@louwersmediagroep.nl<br />
Wouter Jansen<br />
w.jansen@louwersmediagroep.nl<br />
SECRETARIAAT<br />
Manuela Depenbrock<br />
Sandra Reijnders<br />
ADVERTENTIES<br />
Een hoge resolutie PDF moet worden aangeleverd via<br />
de AdPortal. Mocht u nog geen uploadlink hebben<br />
ontvangen, stuur een email naar<br />
traffi c@louwersmediagroep.nl<br />
ABONNEMENTSPRIJS<br />
Nederland: € 81,00 per jaar excl. BTW<br />
Buiten Nederland: € 129,00 per jaar excl. BTW<br />
IBAN <strong>NL</strong>78 ABNA 0490 2820 67<br />
BIC ABNA<strong>NL</strong>2A<br />
T.n.v. Louwers Mediagroep<br />
o.v.v. <strong>Grond</strong>/<strong>Weg</strong>/<strong>Waterbouw</strong><br />
Informatie over abonnementen:<br />
+31 495 45 00 95<br />
ADRESWIJZIGINGEN<br />
Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar:<br />
Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland<br />
OPZEGGINGEN<br />
Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode<br />
geen schriftelijk bericht van op zegging<br />
is ontvangen, wordt het abonnement auto matisch met<br />
een jaar verlengd.<br />
DOELGROEP<br />
<strong>Grond</strong>/<strong>Weg</strong>/<strong>Waterbouw</strong> wordt als abonnement<br />
en in controlled Circulation persoonsgericht<br />
gestuurd naar: directies en management van<br />
bedrijven betrokken bij de bouw van dijken,<br />
bruggen, kanalen, cultuurtechnisch grondwerk,<br />
baggerwerken, waterbouw en wegenbouw,<br />
ingenieurs-en architectenbureaus, toeleveranciers,<br />
brancheverenigingen, ministeries en rijksdiensten,<br />
Rijkswaterstaat (alle HID’s, hoofd ingenieur<br />
directeuren), provinciale, gemeentelijke en ander<br />
betrokken overheden. Oplage 6900<br />
VORMGEVING/ART DIRECTION<br />
studio@louwersmediagroep.nl<br />
DRUKWERK<br />
Drukkerij Hendrix, Peer<br />
Niets uit deze uitgave mag worden over genomen of ver menig vuldigd zonder<br />
uitdruk kelijke toestemming van de uitgever en zon der bronvermelding. Hoewel<br />
dit blad op zorg vuldige wijze en naar beste weten is samen gesteld kunnen uitgever<br />
en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig heid<br />
van de informatie. Zij aan vaar den dan ook geen enkele aansprake lijkheid voor<br />
schade, van wel ke aard ook, die het gevolg is van hande lingen en/of beslissingen<br />
die gebaseerd zijn op deze informatie.<br />
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Samen Sterker Trots 30<br />
De Afsluitdijk: bakermat van innovatie en duurzame energie 32<br />
Complexe staalbouw versus fijne mechanica 34<br />
‘Samenwerken in bouwteamverband zou de standaard moeten zijn’ 38<br />
Geleidewerken moeten botsingen met schepen voorkomen 40<br />
‘Onderwaterbeton storten is zaak van goed plannen’ 43<br />
‘De efficiency van de pompblokken is ongekend hoog’ 44<br />
Hydraulische systemen moeten altijd voor 100% presteren 46<br />
Grootste visveilige pompen 50<br />
‘De familiegeschiedenis herhaalt zich’ 53<br />
De Titaan: een knap staaltje vakmanschap 54<br />
Specialistische machines in actie 56<br />
Meest stabiele steenzetting van dit moment 58<br />
Duurzame dijkconstructie dankzij geotextiel 61<br />
Unieke zandtransportband boven de snelweg 63<br />
Zand en grind: de twee onmisbare ingrediënten voor de ‘blocs’ 64<br />
Snelle actie vereist bij (milieu)-incidenten 67<br />
Kunst is om zo efficiënt mogelijk te rijden 68<br />
Rail-wiel ontwerp voor hoofdaandrijving keersluis 70<br />
Bijzondere sluisdeuren voor Vismigratierivier 72<br />
Flinke bouwkuip voor Vismigratierivier 74<br />
26.000 m 3 klei en zand onder water ontgraven 76<br />
Alles moet op de centimeter nauwkeurig 78<br />
16<br />
30
Inhoud<br />
54 84<br />
40 67<br />
96<br />
De Pen: Joost Fijneman, Programmamanager Duurzaamheid CROW 82<br />
Nederlandse Arbeidsinspectie: leren van een ongeval 84<br />
Nederlandse sloopkracht manifesteert zich in Azië 86<br />
RVS kabel als essentiële ‘schakel’ in voegloze overgangen 90<br />
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Voorlopers in geogrid-oplossingen 92<br />
Geotextiel en geokunststoffen van de hoogste kwaliteit 94<br />
Biobased en composteerbare producten voor de GWW 96<br />
GWW-leverancier groeit uit tot aanbieder van totaalconcepten 98<br />
Kunststoffolies voor de opslag en scheiding van vloeistoffen 100<br />
Geotechnisch adviesbureau in lichte ophoogmaterialen en geokunststoffen 102<br />
Kwaliteit is een fulltime job waar wij graag aandacht aan besteden 104<br />
Hightech weefsels voor de GWW 106<br />
Duurzame en innovatieve oplossingen met geo-bouwmaterialen 108<br />
Economisch ontwerpen met geokunststoffen 110<br />
Drainage en vibratiedemping met multifunctioneel geocomposiet 112<br />
Actief geocomposiet bindt verontreinigingen 114<br />
Verticaal draineren kan voortaan ook biobased 116<br />
Fossielvrije HDPE-buizen: het bestaat echt! 118<br />
Bufferen en infiltreren van regenwater met tunnelelementen 122<br />
11 jaar CO 2<br />
-prestatieladder. Wat heeft het gebracht? 122
Inhoud<br />
THEMA WEGENBOUW<br />
De ontstuitbare opmars van duurzaam asfalt 126<br />
Het optimum in duurzaamheid en circulariteit 130<br />
Eerste asfaltspreider op waterstof 134<br />
Bestratingsbranche zet vol in op duurzaamheid 138<br />
Winst vanuit een goede samenwerking 140<br />
Verkeersgeleiding voor veilige verkeerssituaties 142<br />
Maatwerk bindmiddelen voor optimale verduurzaming 144<br />
Veel nieuws op Infra Relatiedagen 2023 146<br />
Over de noodzaak van een nulmeting 148<br />
Werken aan mooie (infra)projecten in Amstelveen 150<br />
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
N241: gegund op samenwerking 154<br />
Het verschil maken in ‘samenwerken’ 156<br />
Maximale efficiëntie door selectief asfaltfrezen 158<br />
Spil in tijdelijke verkeersmaatregelen 161<br />
Slimme tools en knappe koppen 161<br />
Dubbelrol voor geotechnisch ingenieursbureau 165<br />
Flexibel in groot grondverzet 168<br />
Verleggen en updaten van drinkwatertransportleiding 170<br />
Intelligente verkeersregelinstallaties en meer 174<br />
Veiligheid en doorstroming door verkeersmaatregelen 176<br />
Sturen op succes 178<br />
Inzet social return: springplank naar de arbeidsmarkt 180<br />
112<br />
102 126<br />
8
Inhoud<br />
134<br />
150<br />
184<br />
165<br />
206<br />
Schroefankers prima oplossing voor betonbouw en GWW 182<br />
‘Complete machines en top service’ 184<br />
Ontmoet de (elektrische) toekomst op bauma <strong>2022</strong> 186<br />
Maatvoering: next level 188<br />
THEMA RAIL<br />
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
GROND<br />
WEG<br />
WATERBOUW PLATFORM OVER CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR I GWW-BOUW.<strong>NL</strong><br />
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
GRONDWEGWATERBOUW<br />
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
Platform over civiele techniek & infrastructuur<br />
jaargang 12 - <strong>2022</strong><br />
oktober - november 5<br />
GWW-BOUW.<strong>NL</strong><br />
Logische volgende stap in Virtual Reality 192<br />
Natuurlijke en esthetisch fraaie geluidsschermen langs het spoor 194<br />
Veilige besturingstechniek voor het spoorvervoer van morgen 198<br />
Grote tunnelrenovatie-opgave vergt innovatieve aanpak 200<br />
Eerste 100% elektrische trucks voor GWW zwaar transport 204<br />
Tijdelijke verkeerssituaties: de kracht zit in de juiste combinatie van fysieke en digitale maatregelen 206<br />
Dé cloud software voor volledige digitalisering en procesintegratie 209<br />
Ook gasolie laat zich prima reinigen 211<br />
5<br />
Renovatie<br />
Afsluitdijk<br />
Symposium Bouwen<br />
in Water<br />
Thema Geotextiel &<br />
Geokunststoffen<br />
Bestratingsbranche zet<br />
vol in op duurzaamheid<br />
Herinrichting N241<br />
A.C. de Graafweg<br />
Cover: Project “Renovatie Afsluitdijk”<br />
(LevveL – Rijkswaterstaat) Keersluis<br />
Den Oever, Gemalen in Den Oever,<br />
DDH, Monument, A7, Keersluis Kornwerderzand,<br />
Vismigratierivier.<br />
Beeld: Topview Luchtfotografi e<br />
Blijf gratis en eenvoudig op de<br />
hoogte van het laatste nieuws.<br />
Volg ons op social media en meld<br />
je aan voor onze nieuwsbrief!<br />
gww-bouw.nl<br />
bouwmat.eu<br />
Infrapartners 215<br />
9
10
Tekst | Armand Landman Beeld | InfraTech<br />
Innovaties, kennis<br />
delen en veel<br />
aandacht voor<br />
waterbouwers<br />
Registratie InfraTech 2023 geopend<br />
Infraprofessionals kunnen zich weer registreren voor het grootste<br />
platform voor de sector: InfraTech. Na een gedwongen<br />
online-versie in 2021 gaan de deuren van Rotterdam Ahoy van<br />
17 tot en met 20 januari 2023 weer wagenwijd open voor de<br />
15e editie van de vakbeurs en de bijbehorende kennissessies en<br />
congressen. Op deze pagina’s alvast aandacht voor de InfraTech<br />
innovatieprijzen en een speciale plek voor waterbouwers.<br />
De InfraTech Innovatieprijzen zijn al jarenlang<br />
een belangrijke graadmeter voor de<br />
laatste ontwikkelingen in de infrabranche.<br />
De inschrijving voor de eerstvolgende editie<br />
is inmiddels gesloten, de vakjury buigt zich<br />
momenteel over de vraag wie in december<br />
mee mag doen aan de pitchronde. Een mooi<br />
moment om te kijken hoe het de winnaars<br />
uit 2021 vergaat.<br />
VERLENGEN VAN HOUTEN PALEN<br />
Protekta won in 2021 de InfraTech Innovatieprijs<br />
in de categorie productinnovatie. Het<br />
bedrijf uit het Brabantse Gemert bedacht<br />
een methode om houten palen aan elkaar<br />
te koppelen. Door het gebruik van glasvezelwapening<br />
en een speciaal ontwikkelde hars<br />
die geschikt is voor boven- en onderwater<br />
kunnen palen die worden gebruikt voor on-<br />
der andere meerpalen, bruggen, remmingwerken,<br />
steigers en sluisdeuren langer worden<br />
gemaakt. Dat bespaart veel nieuw hout<br />
en verlengt bovendien de levensduur van<br />
veel bruggen en remmingwerken. Protekta<br />
noemt zijn product 'Vergeten Hout’. In Nederland<br />
staan namelijk duizenden oude palen<br />
in het water die hergebruikt kunnen worden.<br />
Bijna twee jaar later heeft Protekta flink bespaard<br />
op nieuw hout en op CO 2<br />
-uitstoot, zo laat Lucie<br />
Roep van Protekta weten. “Bij een enkel remmingwerk<br />
van 12 meerpalen bespaar je circa 15<br />
kuub hout en bespaar je circa 912,87 kg CO2. En<br />
dan praat je dus maar over één opdracht. Dit<br />
geeft wel aan hoe belangrijk het is en gaat worden<br />
om goed na te denken om duurzaam om te<br />
gaan met materialen, en eerder te kiezen hout<br />
een levensduurverlenging te geven.” ❯<br />
‘Infraprofessionals kunnen zich weer<br />
registreren voor het grootste platform<br />
voor de sector: InfraTech’<br />
11
NIEUW TIJDENS INFRATECH 2023: HET WATERBOUWPLEIN EN<br />
SYMPOSIUM BOUWEN IN WATER<br />
Op InfraTech 2023 bevindt zich een nieuw plein op de beursvloer, speciaal<br />
gericht op de waterbouw. Het nieuwe <strong>Waterbouw</strong>plein is een ontmoetingsplek<br />
voor alle waterbouwbedrijven (groot en klein), die zich onder andere bezighouden<br />
met civiele kunstwerken, landwinning, baggerwerk, hoogwaterbescherming,<br />
constructieve waterbouw, havenontwikkeling en gebiedsinrichting. De publieke sector<br />
is met eigen pleinen ook vertegenwoordigd op InfraTech en dat maakt het voor<br />
waterbouwbedrijven erg interessant om rechtstreeks met hen in contact te komen.<br />
Het <strong>Waterbouw</strong>plein ligt op een prominente plek in hal 1, de hal met het thema<br />
Infra en heeft plek voor 10 organisaties die ieder een eigen infobalie krijgen en<br />
een gezamenlijke bar.<br />
Tijdens InfraTech 2023 zal voor de eerste keer ook het symposium ‘Bouwen<br />
in Water’ plaatsvinden op 19 januari 2023. Dat is een voortzetting van het<br />
eerdere congres World Water Works, dat op 23 en 24 maart 2016 plaatsvond in<br />
Antwerpen. Het symposium behandelt de bouw en inrichting van een nog aan te<br />
leggen industrieel energie-eiland in of nabij de monding van de Westerschelde. Op<br />
het eiland wordt een waterkering in de Westerscheldemonding opgenomen in het<br />
kader van bescherming van het achterland met daarbij oog voor de toegankelijkheid<br />
van de Westerscheldehavens en een tweede Noord-Zuid-verbinding. En er is plek<br />
voor een nieuwe zeecontainerterminal aan de zeezijde met een offshore werkhaven<br />
en mogelijkheden voor het accommoderen van kerncentrale(s), een LNG-terminal,<br />
alternatieve energievoorzieningen uit zon, wind en getijde, en de vestiging van nieuwe<br />
industrie. De grote vraag tijdens het symposium is of de kosten/batenverhouding<br />
van grootschalige ingrepen gunstig is. Is er behoefte aan nieuwe zeehavens op een<br />
eiland met op- en overslagcapaciteit voor alle soorten van lading, richting de havens<br />
van Antwerpen, Gent, Vlissingen. Noord-Frankrijk zal middels het Seine-Nord Canal<br />
ook tot het achterland van deze havens behoren.<br />
Kern van het vraagstuk is of een waterkering in de Westerschelde, op den duur<br />
onontkoombaar is in het kader van veiligheid, zeespiegelstijging, en verdere economische<br />
ontwikkelingen. Of is de schade aan de natuur die daardoor ontstaat ontbindend?<br />
Met deze afweging kan een duurzaam antwoord gegeven worden op alle deelvragen<br />
waarvoor de Westerschelde de inwoners en de industrie van het Scheldebekken plaatst.<br />
Roep benadrukt dat Protekta meer doet dan<br />
oude palen oplappen. “Dat is niet waar wij<br />
voor staan. Door onze werkwijze - die we<br />
vooral hebben toegepast in de Rotterdamse<br />
haven - gaan houten palen tot wel 30 jaar<br />
langer mee. Niet voor niets geven we een<br />
garantie van 20 jaar op onze reparaties en<br />
verlengingen.” Want naast het duurzaam<br />
verlengen van houten palen is Protekta al<br />
sinds 2009 gespecialiseerd in het herstel van<br />
hout in het water. Roep: “Dit doen we voornamelijk<br />
voor opdrachtgevers zoals gemeentes,<br />
waterschappen en provincies. Daarnaast<br />
worden we steeds vaker opgenomen<br />
als onderdeel bij een aanbesteding voor het<br />
onderhoud van bruggen. Steeds meer opdrachtgevers<br />
zien in dat duurzaam herstel<br />
beter, goedkoper en duurzamer is dan het<br />
compleet vernieuwen van waterwerken.”<br />
PRAKTISCHE OPLEIDINGEN VOOR<br />
EN DOOR DE SECTOR<br />
ASTRIN ging twee jaar geleden aan de haal<br />
met de Innovatieprijs voor meest vernieuwende<br />
samenwerking voor hun Smart Infra<br />
Academy. En sindsdien hebben ze niet stilgezeten.<br />
ASTRIN is ondertussen gefuseerd<br />
met Techniek Nederland en de Smart Infra<br />
Academy is ondergebracht in een eigen<br />
stichting. En die hebben sinds het winnen<br />
van de InfraTech Innovatieprijs een drietal<br />
nieuwe opleidingen gelanceerd. Gedragen<br />
en ondersteund door een keur aan bedrijven<br />
in de branche.<br />
Zo is er op mbo 3 niveau de opleiding ‘Basis<br />
Smart Infra installatie, service en onderhoud’,<br />
op mbo 4 niveau de opleiding ‘Specialisatie<br />
Tijdens InfraTech 2023 zal voor de eerste keer ook het congres ‘Bouwen in Water’<br />
plaatsvinden op 19 januari 2023.<br />
Ook deze editie is er weer veel aandacht voor innovaties.<br />
12
Gastheer Rijkswaterstaat wil in 2030 helemaal klimaatneutraal zijn.<br />
De opening van InfraTech wordt altijd goed bezocht.<br />
Smart Infra installatie, service en onderhoud’<br />
en als post-hbo opleiding ‘Smart Infra Engineer’.<br />
Gertjan Eg, initiator van de Smart Infra<br />
Academy, laat weten: “We hebben daarmee<br />
gezorgd voor erkenning van de beroepen in<br />
de smart infrasector. We hebben ze op de<br />
kaart gezet. De opleidingen zijn vooral ontwikkeld<br />
als bijscholing voor mensen die al<br />
werkzaam zijn in de sector. Daarnaast zijn de<br />
mbo-opleidingen als keuzedeel beschikbaar<br />
bij diverse mbo-instellingen voor nieuwe en<br />
zij-instromers. De post-hbo opleiding is speciaal<br />
bedoeld voor hbo’ers werkzaam bij de<br />
bedrijven, maar ook voor mensen die met<br />
Smart City en Infra projecten bezig zijn bij<br />
opdrachtgevers en ingenieursbureaus.”<br />
Eg is bovendien trots op de realisatie van het<br />
Smart Infra Trainings- en Innovatielab. “Dat is<br />
een unieke locatie in Nederland waar marktpartijen<br />
state-of-the-art Smart Infra apparatuur<br />
aanbieden op het gebied van rioleringstechniek,<br />
stedelijk watermanagement, openbare<br />
verlichting en verkeerstechniek.<br />
Tenslotte is er sinds het winnen van de<br />
award een erkenningsregeling ontwikkeld<br />
voor bedrijven die zich committeren aan<br />
het verbeteren van de kwaliteit in de smart<br />
infrasector en hun medewerkers scholen op<br />
dit gebied. Deze regeling zal de komende<br />
jaren worden geïmplementeerd.<br />
‘Het nieuwe <strong>Waterbouw</strong>plein is een<br />
ontmoetingsplek voor alle waterbouwbedrijven<br />
(groot en klein)'<br />
Daarmee bevindt het project ASTRIN ACA-<br />
DEMY zich volgens Eg in een afrondende fase.<br />
“Formeel houdt het project eind <strong>2022</strong> op. Dus<br />
op het moment van InfraTech 2023 is het project<br />
afgerond en is de Smart Infra Academy een<br />
organisatie die de resultaten van het project<br />
voortzet. Voorlopig is onze prioriteit gericht<br />
op de werving van nieuwe deelnemers. Iets<br />
waar we samen met Techniek Nederland op<br />
de beurs ook aandacht aan gaan geven.”<br />
BEHOEFTE<br />
Volgens Eg voorziet de Smart Infra Academy<br />
in een grote behoefte. “Nog altijd zien we in<br />
de markt dat smart city- en infraprojecten<br />
moeizaam tot stand komen. En wordt steeds<br />
duidelijker dat zowel bij opdrachtgevers als in<br />
het bedrijfsleven kennis en vaardigheden ontbreken<br />
om projecten succesvol af te ronden.<br />
Om schaalvergroting te krijgen, moet er geïnvesteerd<br />
worden in verspreiding van kennis en<br />
vaardigheden. Wij denken een goed aanbod<br />
daarvoor te hebben ontwikkeld, waarin we<br />
blijven investeren en ontwikkelen.”<br />
Uitdaging is de enorme schaarste aan personeel,<br />
beseft Eg. “Dat maakt het moeilijk<br />
voor bedrijven om mensen vrij te maken<br />
voor opleidingen en dus te investeren in de<br />
toekomst van hun mensen. Dat is inderdaad<br />
nogal tegenstrijdig. Want juist om die reden<br />
zou je moeten werken aan de duurzame inzetbaarheid<br />
van je medewerkers. Vergrijzing<br />
zal de komende jaren nog tot grotere personeelsproblemen<br />
leiden. Investeren in nieuwe<br />
instroom en zij-instromers is ook voor onze<br />
Academy een prioriteit aan het worden.”<br />
Corona was in de afgelopen jaren ook zo’n<br />
uitdaging. Eg: “Het uitvoeren van de pilots<br />
van de opleidingen heeft daar onder geleden.<br />
Graag hadden we meer deelnemers in<br />
de pilotopleidingen gehad. Gelukkig hebben<br />
we ook kunnen bouwen op het enthousiasme<br />
en de deskundigheid van veel mensen.<br />
Ondanks die strubbelingen constateren we<br />
gelukkig nog altijd een groot enthousiasme<br />
bij onze deelnemers en dat velen inzien dat<br />
de ontwikkelingen die we hebben ingezet<br />
waardevol zijn voor de toekomst van de<br />
sector. Dat zullen we op de stand van Techniek<br />
Nederland tijdens InfraTech 2023 dus<br />
ook volop benadrukken!” ■<br />
Scan de QR-code en<br />
verzeker je van een<br />
toegangsbewijs.<br />
13
Tekst | Roel van Gils Beeld | Eventually<br />
Symposium Bouwen in Water<br />
De discussie oproepen<br />
Iedereen roept dat de zeespiegel de komende eeuwen met 1 of zelfs 2 meter gaat stijgen, maar<br />
concrete plannen worden niet gemaakt. Zelfs na 15 jaar Deltaplannen komt men niet verder dan een<br />
viertal cartoons die potentiële oplossingen moeten voorstellen in het Deltaprogramma. Dat leidt niet<br />
tot discussie en besluitvorming, vindt em. prof. drs. ir. Han Vrijling aan de TU Delft. Samen met Rein van<br />
Vliet van Eventually organiseert hij daarom begin volgend jaar het symposium Bouwen in Water.<br />
Het symposium, dat gelijktijdig plaatsvindt met Infratech 2023, is bedoeld<br />
om ideeën te presenteren, kennis uit te wisselen en meningen te sonderen<br />
over een slimme en duurzame herinrichting van de Westerschelde. “Als ik<br />
met mijn klassieke waterbouwogen naar de Westerschelde kijk, dan schat<br />
ik zo in dat een zeespiegelstijging van 1 of 2 meter niet goed uitpakt voor<br />
Antwerpen”, zegt Vrijling. “Er staat nu soms al water op de kade. Als daar<br />
een meter bijkomt, zijn de gevolgen niet te overzien. De oplossing? Een<br />
stormvloedkering of de Westerschelde afsluiten met een dam?”<br />
Vrijling ziet verder een groot contrast tussen de havens van Rotterdam<br />
en die van Antwerpen. “De havens van Rotterdam zijn de afgelopen decennia<br />
langzaam verplaatst van het binnenland naar het zeefront. Vroe-<br />
Het symposium, dat gelijktijdig plaatsvindt met Infratech<br />
2023, is bedoeld om ideeën te presenteren, kennis uit te<br />
wisselen en meningen te sonderen over een slimme en<br />
duurzame herinrichting van de Westerschelde.<br />
14
Tijdens het symposium worden plannen en concrete ideeën gelanceerd voor de<br />
toekomst van de Westerschelde.<br />
ger lagen ze midden in de stad, nu helemaal erbuiten in de Europoort.<br />
Een groot contrast met Antwerpen. Hier moeten grote schepen zich<br />
door de kronkelige getijdewegen van de Westerschelde een weg banen<br />
naar de havens in de stad. Kunnen we dat volhouden op termijn? Is het<br />
niet veel beter om een eiland te creëren in de monding van de Westerschelde<br />
waar je aan zeezijde grote schepen ontvangt en vervolgens met<br />
kleinere schepen de Westerschelde op vaart?” Voer voor discussie.<br />
Een ander punt dat Vrijling aanhaalt, is een idee dat eerder al werd geopperd<br />
door oud-minister Smit-Kroes. “Een tweede N-Z verbinding<br />
in het kader van het Trans-European Transport Netwerk (TEN-T).<br />
Een weg van Rotterdam over de Zeeuwse dammen, over of onder de<br />
Westerschelde heen richting Noord-Frankrijk. Ook dat wordt weer<br />
actueel als je een dam, eiland of stormvloedkering bouwt in de Westerschelde.<br />
Want een waterkering is op den duur onontkoombaar in<br />
het kader van veiligheid, de stijging van de zeewaterspiegel en verdere<br />
economische ontwikkelingen van het gebied en het achterland.”<br />
“Tijdens het symposium op 19 januari 2023 in het Ahoy Convention<br />
Centre lanceren we plannen en concrete ideeën voor de toekomst<br />
van de Westerschelde. Hopelijk roept dat discussie op. Want er<br />
wordt nu nog te veel vanuit de heup geschoten, zonder het concreet<br />
te maken. Het zaait angst. En dat is niet nodig, want samen kunnen we<br />
ook deze uitdagingen aan.” ■<br />
‘Een waterkering is op den duur<br />
onontkoombaar in het kader<br />
van veiligheid, de stijging van<br />
de zeewaterspiegel en verdere<br />
economische ontwikkelingen van<br />
het gebied en het achterland’<br />
Een industrieel eiland<br />
aan de W-Schelde met:<br />
14 deskundige sprekers, onder voorzitterschap van<br />
prof. Drs. Ir. Han Vrijling, Presenteren hun visies/ mogelijkheden<br />
om een duurzame/noodzakelijke invulling<br />
Buiten<br />
te geven aan dit waterbouwkundig meesterwerk:<br />
• Een multifunctionele waterkering.<br />
• Een zeehaven voor overslag goederen.<br />
• Een tweede Noord-Zuidverbinding.<br />
• Vestiging van energie-centrales.<br />
• Nature based-solutions voor een duurzame ontwikkeling<br />
van de W-Schelde door prof.dr.ir. Stefan<br />
Aarninkhof TU-Delft, ir. Bram Bliek Svasek en ir.<br />
Gijsvan den Boomen Kuiper Compagnons<br />
www.bouweninwater.com voor volledige informatie<br />
over inhoud en sprekers.<br />
19 januari 2023<br />
Rotterdam Ahoy Convention Centre<br />
<br />
info@bouweninwater.com, +31 (6)23045940 / Rein van Vliet<br />
15
16<br />
Het project N307 Roggebot-Kampen is eind 2020 gegund aan Combinatie<br />
Roggebot, bestaande uit Mobilis, Van Gelder en Van den Herik.
Tekst | Roel van Gils Beeld | Combinatie Roggebot – Haitsma - IJsseldeltaprogramma<br />
N307 Roggebot-Kampen:<br />
een project van uitersten<br />
Het verhogen van de waterveiligheid in de IJsseldelta regio, het verbeteren van de doorstroming en<br />
verkeersveiligheid op de N307 én het toevoegen van ruimtelijke kwaliteit in het gebied. Het project<br />
N307 Roggebot-Kampen is er met recht één van uitersten. Uitzonderlijk zijn ook de 61 meter lange<br />
kokerliggers voor de nieuwe Roggebotbrug met een gewicht van 240 ton (!) per stuk.<br />
De provincies Flevoland en Overijssel en het<br />
ministerie van Infrastructuur en Waterstaat<br />
investeren gezamenlijk 100 miljoen euro in de<br />
bereikbaarheid en waterveiligheid van de IJsseldelta<br />
regio. “Het project N307 Roggebot-<br />
Kampen is onderdeel van twee grotere opgaves”,<br />
zegt Guido Koolhaas, projectmanager bij<br />
de provincie Flevoland. “Het IJsseldelta-programma<br />
(Ruimte voor de Rivier) gericht op<br />
waterveiligheid en natuurontwikkeling én het<br />
verbeteren van de oost-westverbinding tussen<br />
Alkmaar en Zwolle (de weg van A tot Z). Het<br />
project N307 Roggebot-Kampen is eind 2020<br />
gegund aan Combinatie Roggebot, bestaande<br />
uit Mobilis, Van Gelder en Van den Herik.”<br />
TRANSITIE VAN HET<br />
WATERSYSTEEM<br />
Het project omvat onder meer het aanleggen<br />
van een stroomweg met 2x1-rijstroken voor<br />
doorgaand verkeer en parallelwegen voor<br />
langzaam en lokaal verkeer, de bouw van een<br />
nieuwe en deels beweegbare brug over het<br />
Drontermeer en de aanleg van diverse kleinere<br />
kunstwerken, waaronder een viaduct over<br />
de N307 voor lokaal verkeer, een duikerbrug<br />
en diverse faunapassages. Daarnaast worden<br />
de waterkeringen aangepast op de nieuwe situatie<br />
ten behoeve van de waterveiligheid en<br />
wordt de bestaande brug over het Drontermeer,<br />
evenals de Roggebotsluis, verwijderd.<br />
“In de nieuwe situatie worden het Drontermeer<br />
en Vossemeer met elkaar verbonden”,<br />
zegt Redmer Leegstra, omgevingsmanager van<br />
combinatie Roggebot. “Het zijn op dit moment<br />
nog twee gescheiden watersystemen, met elk<br />
hun eigen waterkeringen. Voor het verhogen<br />
van de waterveiligheid in het gebied worden<br />
dus een aantal keringen versterkt en de Roggebotdam<br />
en -sluis juist verwijderd. Dit is eigenlijk<br />
best bijzonder. De transitie van het watersysteem<br />
en de keringen vraagt afstemming<br />
met alle partijen en een goed doordachte en<br />
gefaseerde uitvoering van grond-, water- en<br />
dijkwerkzaamheden. Gezamenlijk met de waterschappen,<br />
Rijkswaterstaat en de provincie<br />
zorgen we dat de hoogwaterveiligheid wordt<br />
geborgd en dat scheepvaart en wegverkeer zo<br />
goed mogelijk doorgang blijft houden.”<br />
VAN DIJK TOT DIJK<br />
De N307 Roggebot-Kampen is een project<br />
waar water-, wegen- en civiele bouw samenkomen.<br />
“Wat het meest in het oog springt is<br />
de bouw van de nieuwe brug, pal naast de bestaande<br />
brug”, erkent Robert Maat, projectmanager<br />
van combinatie Roggebot. “Het ontwerp<br />
van de nieuwe brug met een overspanning van<br />
bijna 300 meter van dijk tot dijk is erop gericht<br />
om in de nieuwe situatie zoveel mogelijk water<br />
door te laten (Ruimte voor de Rivier) en<br />
tevens zoveel mogelijk verkeer te laten passeren<br />
voor een betere en veiligere doorstroming.<br />
Daarnaast wordt de nieuwe brug ook een stuk<br />
hoger waardoor er meer scheepvaartverkeer<br />
kan passeren zonder dat de brug open hoeft<br />
en het wegverkeer wordt gestremd.”<br />
BUITENCATEGORIE<br />
Mobilis, Van Gelder en Van den Herik realiseren<br />
vaker samen integrale projecten en vullen<br />
elkaar qua kennis en expertise goed aan.<br />
“Daarnaast vertrouwen we ook op een aantal<br />
vaste bouwpartners die onmisbaar zijn om dit<br />
project tot een goed einde te brengen”, zegt<br />
Maat. Haitsma Beton is er daar één van. “Wij<br />
leveren en monteren voor drie kunstwerken<br />
op dit project de betonnen liggers”, zegt Bert<br />
van den Berg, projectleider bij Haitsma Beton.<br />
“De liggers voor de duikerbrug (38 stuks<br />
HKO XL en 2 randliggers van respectievelijk 8<br />
en 10 ton) en het viaduct over de N307 zijn<br />
al gemonteerd. Bij het viaduct ging het om<br />
behoorlijk forse kokerliggers (5 stuks HKPliggers<br />
van 135 ton) in lengtes van 45 meter.”<br />
Die vallen echter in het niet bij de exceptioneel<br />
lange exemplaren voor de nieuwe brug over<br />
het Drontermeer, welke de verbinding leggen<br />
tussen de provincie Flevoland en Overijssel.<br />
Hier zijn namelijk in totaal 68 HIP-liggers aangevoerd<br />
in lengtes van 54,5 en 34,7 meter en<br />
nog eens 16 HKP-kokerliggers van 61 (!) meter.<br />
“Absoluut de buitencategorie”, verzekert Van<br />
den Berg. De nieuwe brug bestaat uit vijf velden.<br />
“De velden aan de kant van Flevoland, bestaande<br />
uit 17 HIP-liggers van 87 ton en de 16<br />
kokerliggers van 240 ton, zijn via het water aangevoerd.<br />
Vanaf het ponton in de sluis zijn deze<br />
liggers met een indrukwekkende rupskraan van<br />
650 ton en een 700 tons mobiele kraan direct<br />
op hun plek gehesen.”<br />
VERGELIJKBAAR UITERLIJK<br />
De meeste liggers voor de Roggebotbrug liggen<br />
al op zijn plaats en ook het beweegbare<br />
deel van deze brug is in september op zijn plek<br />
gehesen. Haitsma Beton werd al in het voortraject<br />
ingeschakeld om samen met het ingenieursbureau<br />
mee te denken over de technische<br />
én esthetische details van deze brug.<br />
“Uitgangspunt is dat het uiterlijk van de brug<br />
voor alle velden gelijk moet zijn, terwijl er gebruik<br />
wordt gemaakt van zowel kokerliggers<br />
als HIP-liggers”, zegt Van den Berg. “Om dat<br />
te bereiken hebben we door middel van een<br />
zogenaamd neuselement de kokerliggers het<br />
uiterlijk gegeven van een HIP-ligger.”<br />
STREMMING STAANDE MAST<br />
Overigens liggen nog niet alle liggers van de<br />
nieuwe brug op hun plek. Eén en ander heeft<br />
te maken met de beschikbaarheid van de vaarweg<br />
voor de staande mastroute. “Half november<br />
worden in een aantal nachten de laatste<br />
liggers gemonteerd”, aldus Céline IJsseldijk,<br />
omgevingsmanager bij de provincie Flevoland.<br />
“Vanaf dat moment kunnen schepen met een<br />
doorvaarthoogte van meer dan 7 meter tijdelijk<br />
niet meer passeren. ❯<br />
17
18<br />
De 17 HIP-liggers van 87 ton en de 16 kokerliggers van 240 ton zijn via het water aangevoerd. (Beeld: Paul Poels video- en fotografi e)
Deze periode aangeduid met ‘stremming<br />
staande mast’ duurt van 15 november tot 1<br />
april 2023. Dit is voor ons allemaal een spannende<br />
periode. Mede omdat in de periode<br />
vanaf 13 maart 2023 het verkeer over de nieuwe<br />
brug geleid zal worden, waarna de Combinatie<br />
tot 1 april de tijd heeft om de vaargeul<br />
onder het beweegbare deel van de brug gereed<br />
te maken. Daarna wordt gestart met het<br />
slopen van het huidige sluiscomplex.” Leegstra<br />
vult aan: “Er staat deze periode veel te gebeuren,<br />
verschillende disciplines komen samen in<br />
een gebied dat ook nog gewoon in gebruik is<br />
voor scheepvaart en wegverkeer. Het is dan<br />
ook een behoorlijke uitdaging om geleidelijk<br />
naar de nieuwe situatie over te gaan, zonder al<br />
te veel overlast te veroorzaken.”<br />
OMGEVINGSMANAGEMENT<br />
Het project kent vele stakeholders, aangezien<br />
het zich afspeelt in het gebied van twee provincies,<br />
twee waterschappen, twee gemeenten en<br />
Rijkswaterstaat. “Het is belangrijk dat iedereen<br />
weet wat er gaat gebeuren”, zegt IJsseldijk. “Dit<br />
geldt zowel voor de bewoners en ondernemers<br />
uit het gebied als voor de eindbeheerders aan<br />
wie we straks de verschillende delen van het<br />
project overdragen.” De omgevingsmanagers<br />
van de provincie en Combinatie Roggebot hebben<br />
onderling veel overleg. “We trekken samen<br />
op om te zorgen dat de verschillende stakeholders<br />
tijdig worden geïnformeerd. Naast de<br />
individuele gesprekken versturen we maandelijks<br />
een nieuwsbrief over de voortgang van het<br />
werk en nodigen we geïnteresseerden en bewoners<br />
minimaal twee keer per jaar uit voor een<br />
informatieavond.” Volgens Leegstra is er op elk<br />
vlak grote interesse vanuit de omgeving. “Nu we<br />
buiten met de uitvoering bezig zijn merken we<br />
dat er steeds meer interesse is om het project te<br />
bezoeken. Ook dat pakken we met veel plezier<br />
gezamenlijk met de provincie op.”<br />
Veiligheid staat voorop in alles wat we doen,<br />
benadrukt IJsseldijk. “Daarnaast proberen<br />
wij als combinatie de fasering zodanig af te<br />
stemmen om overlast te beperken”, vult<br />
Leegstra aan. “Wel vragen we de omgeving<br />
nadrukkelijk om zich aan de snelheidsbeperkingen<br />
te houden en te blijven opletten,<br />
want het wegtracé is aan de nodige<br />
veranderingen onderhevig gedurende het<br />
project. Voor geïnteresseerden is er op de<br />
Drontermeerdijk een uitkijkpunt geplaatst<br />
om het project veilig en in alle rust te bekijken.”<br />
Nadat het verkeer vanaf 13 maart over<br />
de nieuwe brug wordt geleid en de scheepvaart<br />
vanaf 1 april weer ‘onbelemmerd’<br />
doorgang heeft, zal in de tweede helft van<br />
2023 ook de toekomstige hoogwaterafvoer<br />
zijn geborgd, verwacht Koolhaas. “De belangrijkste<br />
mijlpalen zijn dan bereikt. Daarna<br />
volgen nog een aantal restwerkzaamheden<br />
die het project vervolmaken.” ■<br />
Vlnr. Redmer Leegstra, Robert<br />
Maat, Guido Koolhaas, Céline<br />
IJsseldijk en Bert van den Berg.<br />
(Beeld: Bouwfotografe)<br />
19
Groot<br />
Groter<br />
Grootst<br />
61 meter lange liggers voor project N307 Roggebot-Kampen<br />
Lees het artikel op pagina 16<br />
Samen doorwerken aan waterveiligheid en bereikbaarheid
Pejling<br />
Pejlebådene hos Rohde Nielsen A/S er alle udstyret med den nyeste teknologi og er i stand<br />
til at levere detaljerede multibeam-pejlinger, der giver et komplet billede af havbundens<br />
beskaffenhed.<br />
Skjold R er den seneste tilføjelse til virksomhedens gruppe af pejlebåde. Båden er baseret<br />
centralt i Grenå og kan sejles til alle havne i Danmark på kort tid. Båden er med sine lille<br />
dybgang og høje manøvredygtighed ideel til opgaver i havne og smalle sejlrender, men kan<br />
samtidig også operere i mere udsatte områder.<br />
Skuld R er et ubemandet fartøj med en længde på ca. 1,2m, der er trådløst opereret fra land.<br />
’Dronen’ transporteres i en varevogn og kan udsættes af blot én enkelt person. Skuld R’s stør -<br />
relse betyder at den kan løse opgaver på smalle og ellers ufremkommelige steder, samtidig<br />
med at den med fordel også bruges på åbne områder. Dronen kan ligeledes opereres på<br />
vanddybder på under 1m.<br />
Referencer<br />
Rohde Nielsen A/S har stor erfaring med uddybning og oprensning samt udførsel af<br />
pejlinger i danske havne og sejlrender:<br />
Toste R har de seneste år arbejdet i nogle af landets vigtigste havne såsom Esbjerg,<br />
Frederikshavn, Aalborg m.v. med både tilbagevendende og akutte oprensningsopgaver.<br />
Fartøjet har desuden stået for uddybning af havneområder – af bl.a. en lystbådsmarina<br />
i Tyskland.<br />
Pejlebådene, Skjold R og Skuld R, assisterer både Toste R og rederiets andre fartøjer i<br />
havne og sejlrender i hele landet. Udover ovennævnte havne har Skjold R udført opgaver<br />
i bl.a. Nakskov og Vordingborg havne og sejlrender. Skuld R har leveret pejlinger af<br />
Worldwide performance<br />
Tommy M. Nielsen<br />
With a highly professional team Rohde Nielsen A/S operates worldwide,<br />
Områdechef<br />
Tlf: +45 20 21 87 86<br />
Email: tmn@rohde-nielsen.dk<br />
Rohde Nielsen A/S • Nyhavn 20 • DK-1<strong>05</strong>1 Copenhagen K • Phone: +45 33 91 25 07 • E-mail: mail@rohde-nielsen.dk • www.rohde-nielsen.com
DUURZAAM ONTWERP<br />
MET CO2 REDUCTIE DOOR<br />
HERGEBRUIK FUNDERING<br />
Voor meer informatie<br />
fugro.nl
Tekst | Roel van Gils Beeld | Fugro<br />
Hergebruik van<br />
funderingspalen loont<br />
Bij reconstructie, uitbreiding of transformatie van bestaande bouwwerken naar complete nieuwbouw<br />
wordt steeds meer de vraag gesteld of de reeds aanwezige prefab paalfundering (deels) hergebruikt<br />
kan worden. Elke paal die niet geïnstalleerd hoeft te worden, levert een besparing op in beton,<br />
wapening, transport (waardoor o.a. ook CO 2<br />
reductie) en installatie: dus tijd én geld. Dat hergebruik<br />
van funderingspalen loont heeft Fugro samen met Van der Vorm Engineering recent bewezen bij<br />
The Frame Building in Amsterdam. Een duurzame methodiek die ook relevant kan zijn voor bouwwerken<br />
en kunstwerken in de infrastructuur, zoals kademuren en bruggen.<br />
Vooral in stedelijk gebied is de ruimte beperkt.<br />
Vaak worden bestaande bouwwerken (deels) afgebroken<br />
om plaats te maken voor nieuwbouw.<br />
“Bij het slopen ervan kan het een overweging<br />
zijn om de oude funderingspalen te integreren in<br />
het nieuwe funderingsontwerp”, zegt Maarten<br />
Profittlich, Manager bij Fugro. “Vooral als het<br />
gaat om funderingen met betonpalen uit de jaren<br />
zeventig of jonger. Vanaf die tijd werd informatie<br />
steeds beter gedocumenteerd. Denk dan<br />
aan zaken als de kwaliteit van de palen, de aangebrachte<br />
diepte, dikte, enz. ❯<br />
Nieuwe palen herkenbaar aan de zwarte emmers op de kop van de<br />
funderingspaal; de overige worden hergebruikt. (Beeld: Van der Vorm)<br />
Opvangconstructie deels afsteunend op bestaande funderingspalen.<br />
(Beeld: Van der Vorm)<br />
23
The Frame Building. (Beeld: Doniger)<br />
Als we deze informatie boven water krijgen, is<br />
het zonde om bestaande funderingspalen niet<br />
te gebruiken (indien bruikbaar), want ze blijven<br />
doorgaans toch achter in de ondergrond. Palen<br />
trekken is over het algemeen ‘not done’. Er wordt<br />
namelijk een waterweg naar boven toe gecreeerd,<br />
waarbij je in het ergste geval na het trekken<br />
van de paal in de diepe polders een fontein met<br />
(brak) water cadeau krijgt. Om die reden geven<br />
waterschappen vaak geen vergunning af om palen<br />
te trekken, en/of dienen mitigerende maatregelen<br />
te worden getroffen.”<br />
MAATGEVENDE FACTOR<br />
In het kader van een duurzame herontwikkeling<br />
leeft de vraag naar het hergebruik van een<br />
bestaande fundering. “Steeds meer opdrachtgevers<br />
vragen ernaar. Uiteraard ook omdat het<br />
besparingen oplevert in tijd én geld. Zo eerlijk<br />
moeten we dan ook weer zijn”, constateert Sjors<br />
Sligman, algemeen directeur bij Van der Vorm<br />
Engineering, een onafhankelijk adviesbureau<br />
in bouwkundige constructies. “Het hergebruik<br />
van materialen en in dit geval funderingspalen<br />
kan heel interessant zijn. En steeds vaker lukt<br />
dat ook, omdat er steeds meer kennis komt en<br />
steeds meer onderzoek naar wordt gedaan. Wij<br />
hebben samen met Fugro al diverse projecten<br />
op die manier succesvol kunnen doorrekenen.<br />
Vaak is de fundering wél de maatgevende factor<br />
voor een nieuw object of gebouw. Als er een<br />
nieuw object wordt vormgegeven waarvan de<br />
dragende structuur niet matcht met de ‘oude’<br />
fundering en je wil toch per se de bestaande palen<br />
gebruiken, dan wordt het een dure exercitie<br />
en sla je de plank volledig mis. Met andere woorden,<br />
het hergebruik van de bestaande fundering<br />
is interessant, maar het moet wel passen.”<br />
MONITORINGSTECHNIEKEN<br />
Bij The Frame Building in Amsterdam stond Van<br />
der Vorm Engineering voor een lastige opgave.<br />
Het oude gebouw op deze locatie moest plaatsmaken<br />
voor nieuwbouw (deels) over het bestaande<br />
gebouw van de buurman. “Het initiële<br />
idee was dat we met het nieuwe ontwerp op<br />
het bestaande gebouw zouden doorbouwen”,<br />
legt Sligman uit. “Uit de berekeningen van Fugro<br />
bleek dat niet haalbaar en vooral niet wenselijk,<br />
omdat er vervolgens een groot aantal extra<br />
structuren door het bestaande gebouw aangebracht<br />
moesten worden. Om het ontwerp te<br />
kunnen realiseren moest het bestaande gebouw<br />
gesloopt worden en een nieuwe fundering worden<br />
gemaakt. Door onze gezamenlijke ervaring<br />
bij eerdere projecten is wel onderzocht of we<br />
de bestaande funderingspalen konden integreren<br />
in het nieuwe funderingsontwerp.” Aan<br />
de hand van archiefgegevens en onderzoek op<br />
locatie heeft Fugro de bestaande fundering in<br />
kaart gebracht en doorgerekend. “Vaak is er<br />
ook aanvullend betontechnisch onderzoek nodig”,<br />
erkent Profittlich. “Dan hanteren we mo-<br />
‘Een duurzaam funderingsontwerp draagt bij aan onze ambities voor een<br />
duurzame herontwikkeling en leefomgeving - Astrid van den Berg, directeur van<br />
Doniger Urban Developments, projectontwikkelaar van The Frame Building’<br />
24
Fugro aan het werk om bestaande fundering in het bestaande gebouw te berekenen. (Beeld: Fugro)<br />
Aan de hand van archiefgegevens en onderzoek op locatie heeft Fugro de bestaande fundering in kaart<br />
gebracht en doorgerekend. (Beeld: Fugro)<br />
Bij de reconstructie, uitbreiding of complete nieuwbouw van bestaande bouwwerken wordt steeds meer de vraag<br />
gesteld of de reeds aanwezige prefab paalfundering (deels) hergebruikt kan worden. (Beeld: Van der Vorm)<br />
ONGELIJKMATIG ZETTINGSGEDRAG<br />
De bestaande fundering onder The Frame Building<br />
bestaat uit prefab palen, terwijl de nieuwe fundering<br />
geënt is op schroef-combipalen met hele andere<br />
eigenschappen. Dat in combinatie met de<br />
wetenschap dat de prefab palen al belast zijn geweest<br />
in hun vorig leven of ‘erger’ nog in de oude<br />
situatie slechts deels zijn belast en in de eindsituatie<br />
volledig worden belast, maakt het funderingsontwerp<br />
behoorlijk complex. “Door de combinatie<br />
van bestaande en nieuwe palen moeten we rekening<br />
houden met een ongelijkmatig zettingsgedrag<br />
van de fundering”, zegt Ammar Yassiri, constructeur<br />
bij Van der Vorm Engineering. “We hebben<br />
acht verschillende configuraties doorgerekend<br />
waarbij het funderingsontwerp dusdanig is gemodelleerd<br />
dat we in geen enkele situatie op basis van<br />
het zettingsgedrag boven het draagvermogen uitkomen<br />
dat Fugro voor ons heeft berekend. Onder<br />
het gesloopte gebouw is uiteindelijk gekozen voor<br />
een plaatfundering die op zichzelf beschouwd is<br />
en ‘onafhankelijk’ is van de rest van de constructie.<br />
Onder deze plaat zijn 47 nieuwe palen aangebracht<br />
(Ø460/560 mm schroef-combipalen) en 38<br />
palen hergebruikt (prefab 450x450 mm).”<br />
Uitgaande van de meest gunstige situatie met<br />
betrekking tot de staat van de bestaande palen<br />
zijn door het hergebruik van de funderingspalen<br />
bij The Frame Building maar liefst 28 nieuwe<br />
funderingspalen bespaard, zegt Yassiri. “Bij<br />
de besparingen zijn de bijeffecten nog niet eens<br />
meegenomen, zoals het voordeel dat er bestaande<br />
palen zijn hergebruikt op posities waar<br />
een heistelling niet kon komen, en er daardoor<br />
ook wapening is bespaard.” Het bewijs dat het<br />
hergebruik van palen loont. Ook in de infrastructuur<br />
heeft Fugro al gerekend aan diverse<br />
objecten. “Bij het verbreden of vervangen van<br />
een kunstwerk is het absoluut de moeite waard<br />
om te onderzoeken of de bestaande fundatie<br />
geïntegreerd kan worden in het nieuwe funderingsontwerp”,<br />
zegt Profittlich tot besluit. ■<br />
nitoringstechnieken zoals ‘hamertje tik’ en/of de<br />
bestaande paal vrij graven voor een kwaliteitsinspectie.<br />
En zijn er helemaal geen archiefgegevens,<br />
dan biedt een magnetometersondering<br />
naast de paal inzicht in de lengte.”<br />
NORMERING<br />
Funderingen uit de jaren zestig en zeventig van de<br />
vorige eeuw zijn op andere normen uitgerekend<br />
dan waar het huidige funderingsontwerp aan<br />
moet voldoen. “De huidige NEN 9997-1 ‘Geotechnisch<br />
ontwerp van constructies’ bestond destijds<br />
nog niet, waarbij overigens enige jaren geleden<br />
de paalfactoren (lees: paaldraagvermogen)<br />
zijn gereduceerd. Net zomin als de NEN 8707 die<br />
aanwijzingen geeft over hoe je kan omgaan met<br />
belastingen en draagvermogen van bestaande<br />
palen; zowel geotechnisch als constructief”, licht<br />
Profittlich toe. “Die laatste norm gaat uit van het<br />
feit dat er al een proefbelasting heeft plaatsgevonden.<br />
Het gebouw erboven staat er immers<br />
al jaren. En dat daarom met een iets lager veiligheidsniveau<br />
gerekend mag worden oftewel er kan<br />
iets meer draagvermogen uitgehaald worden.”<br />
Volgens Sligman is dat laatste voer voor discussie<br />
bij het bevoegd gezag. “Omdat we enerzijds rekenen<br />
met de huidige lage belastingfactoren, maar<br />
wel het paaldraagvermogen aanhouden.”<br />
BESPAREN OP PALEN<br />
Hergebruik van de funderingspalen bij<br />
The Frame Building heeft een besparing<br />
opgeleverd tussen de 25% en 37%<br />
op nieuwe palen van de fundering<br />
onder het bestaande gebouw. Hierbij<br />
is nog geen rekening gehouden met<br />
het voordeel dat er bestaande palen<br />
zijn hergebruikt op posities waar<br />
de heistelling niet kon komen, en er<br />
daardoor ook wapening is bespaard,<br />
en het mogelijk aandragen van een<br />
duurzamere oplossing voor de omgeving.<br />
25
Tekst | Roel van Gils Beeld | ProReNi<br />
Projectmanagement in de<br />
grond-, weg- en waterbouw:<br />
RUIMTE MAKEN<br />
Projectmanagement is een veelomvattende term. De betekenis ervan is niet in één zin te vatten.<br />
Dat weten ze maar al te goed bij ProReNi, een adviesbureau met een geheel eigen visie op<br />
projectmanagement in de grond-, weg- en waterbouw. Een gesprek met de oprichters<br />
Remco van den Brink en Niels van Rijswijk, en partner Stefan van den Helder.<br />
meer focus op de mensen, terwijl een ander<br />
project misschien meer aandacht voor de inhoud<br />
vraagt. Een projectmanager moet dat<br />
aanvoelen en met zijn skills en tools daarop<br />
sturen. Dat maakt dat niet elke projectmanager<br />
zomaar alles kan doen. De één heeft<br />
meer affiniteit met inhoud, de ander met<br />
management en organisatie. Met andere<br />
woorden, ondanks dat je projectmanagement<br />
als term kunt generaliseren, vraagt het<br />
per project om maatwerk. Uiteindelijk is het<br />
de taak van de projectmanager dat het project<br />
binnen de kaders van tijd, geld, kwaliteit,<br />
informatie en risico’s wordt volbracht.”<br />
opdrachtgevende kant voor projecten in de<br />
natte- en droge infrastructuur, gebiedsontwikkeling<br />
en groenbeheer. De projectmanagers<br />
werken vooral voor Rijkswaterstaat,<br />
provincies, gemeenten en waterschappen.<br />
Van den Helder: “Daar ligt van oudsher onze<br />
kennis en expertise, waarbij we projecten<br />
oppakken vanaf verkenningsfase tot en met<br />
de uitvoering. Met dank aan een breed sca-<br />
Ruimte maken voor nieuwe ideeën en voor<br />
innovaties: dat is ook projectmanagement.<br />
(Beeld: Combinatie Gemaal Monnickendam)<br />
Wat is de kwalificatie van projectmanagement<br />
in de grond-, weg- en waterbouw? “Als<br />
je het plat slaat, dan ben je als projectmanager<br />
in algemene zin verantwoordelijk voor<br />
tijd, geld, kwaliteit, organisatie, informatie en<br />
de risico’s binnen een project”, begint Van<br />
den Helder. “Afhankelijk van het project, de<br />
fase en het team verschuift de focus op die<br />
verschillende aspecten. Het ene project verlangt<br />
van de projectmanager bijvoorbeeld<br />
IN JE ELEMENT<br />
Overall kun je volgens Van Rijswijk wel zeggen<br />
dat projectmanagement over mensen<br />
gaat. “Het doel is om mensen ertoe te bewegen<br />
om datgene te doen dat het beste is<br />
voor het project. Een projectmanager moet<br />
dus in ieder geval de vaardigheden bezitten<br />
om mensen te enthousiasmeren en mee te<br />
nemen in het project om stappen naar voren<br />
te zetten. Als ‘ruimtemakers’ vinden we<br />
het bij ProReNi belangrijk dat iedereen de<br />
ruimte krijgt om zichzelf te ontplooien in een<br />
team om tot een succesvol eindresultaat in<br />
de buitenruimte te komen.” De dienstverlening<br />
van ProReNi is vooral gericht op de<br />
‘Projectmanagement gaat over mensen: het doel<br />
is om mensen ertoe te bewegen om datgene te<br />
doen dat het beste is voor het project'<br />
De projectmanagers bij ProReNi hebben een geheel<br />
eigen visie op projectmanagement in de grond-,<br />
weg- en waterbouw.<br />
26
Uiteindelijk is het de taak van de projectmanager dat het project binnen de kaders van tijd, geld, kwaliteit, informatie en risico’s wordt volbracht.<br />
la aan projectleiders en projectmanager in<br />
ons team. Projecten zijn gebaat bij de juiste<br />
mensen op de juiste plek. Daar proberen wij<br />
steeds invulling aan te geven, zodat iedereen<br />
in het team zich in zijn of haar element voelt.”<br />
we nadrukkelijk de balans op, benadrukt Van<br />
den Helder. “En om tot een goede balans te<br />
komen, heb je ruimte nodig. We voelen ons<br />
verantwoordelijk om iets toe te voegen aan<br />
de projecten waar we aan werken en kijken<br />
altijd verder dan de primaire opgave. Ruimte<br />
maken voor nieuwe ideeën en voor innovaties.<br />
Dat is ook projectmanagement.” ■<br />
RUIMTE MAKEN<br />
In vier jaar tijd heeft ProReNi een aardige<br />
referentielijst opgebouwd. “Bij ons krijgt iedereen<br />
de ruimte om te werken aan de projecten<br />
waar zijn of haar hart ligt. We krijgen<br />
energie van zowel relatief kleine projecten als<br />
de grote landelijke programma’s vanuit Rijkswaterstaat<br />
of waterschappen”, erkent Van<br />
den Brink. “Zo zijn we aan de ene kant bijvoorbeeld<br />
nu bezig met het vervangen van<br />
21 fiets- en voetgangersbruggetjes in de gemeente<br />
Rijswijk, een project dat we als bureau<br />
in zijn geheel oppakken. Maar maken we<br />
daarnaast ook deel uit van het Integraal Projectmanagement<br />
team (IPM) van het Hoogwaterbeschermingsprogramma<br />
(HWBP)<br />
binnen het Hoogheemraadschap Hollands<br />
Noorderkwartier, om maar eens twee uitersten<br />
te noemen.” In al onze projecten zoeken<br />
In vier jaar tijd heeft ProReNi een aardige referentielijst opgebouwd.<br />
27
ProReNi<br />
Projectmanagement<br />
Wij zijn ProReNi:<br />
de Ruimtemakers!<br />
Alles in balans:<br />
dat is het uitgangspunt voor ons werk in de openbare ruimte.<br />
Om tot een goede balans te komen heb je ruimte nodig. In onze<br />
projecten maken we daarom altijd ruimte voor wensen vanuit de<br />
omgeving, voor nieuwe ideeën, voor innovaties. Met elkaar en met<br />
onze liefde voor techniek bewegen we naar de best passende oplossingen.<br />
Meer weten over ons? Kijk op www.proreni.nl
VITAAL BOOMBEHEER MET AANDACHT<br />
VOOR NATUUR, MENS EN OMGEVING<br />
In ruim 100 jaar is Boomrooierij Weijtmans uitgegroeid tot<br />
een hypermoderne onderneming en vooraanstaand landelijk<br />
speler. Met vakkundige en betrokken medewerkers en een<br />
uitgebreid innovatief machinepark staan we klaar om snel,<br />
veilig en effi ciënt uw opdracht uit te voeren. Bij vitaal boombeheer<br />
alsook onze bedrijfsvoering heeft duurzaam en<br />
circulair denken onze volle aandacht. Voorbeeld hiervan is<br />
de recente ingebruikname van de eerste elektrische mobiele<br />
kraan in onze sector.<br />
Boomrooierij Weijtmans is een professioneel en uitstekend<br />
geoutilleerd partner voor werkzaamheden in de GWW-sector.<br />
Zowel bij nieuwbouwprojecten maar ook bij regulier onderhoud<br />
kunnen wij u de best passende oplossing bieden.<br />
Bomen rooien en snoeien<br />
Compleet projectbeheer<br />
Uniek gespecialiseerd materieel<br />
Veilig, vakkundig en betrokken<br />
Modern, innovatief en duurzaam<br />
BOOMROOIERIJ<br />
WEIJTMANS BV<br />
Handelsweg 18<br />
5071 NT Udenhout<br />
Nederland<br />
Tel. 013-511 14 83<br />
algemeen@weijtmans.nl<br />
boomrooierijweijtmans.nl
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Rijkswaterstaat<br />
Samen Sterker Trots<br />
Complexiteit van het project vergt het uiterste<br />
In opdracht van Rijkswaterstaat werken BAM, Van Oord, Rebel en Invesis samen aan de versterking<br />
en vernieuwing van de Afsluitdijk. Dit doen zij onder de naam Bouwconsortium Levvel.<br />
De complexiteit van dit project vraagt vaak het uiterste van zowel de projectorganisatie als het<br />
bouwconsortium. Niet voor niets is de slogan dan ook: Samen Sterker Trots. Hoe dit in praktijk<br />
tot uiting komt, vertelt Wilbert Boon, projectdirecteur bij Levvel.<br />
“Ook onder moeilijke omstandigheden is het de<br />
uitdaging om tot overeenstemming te komen”,<br />
aldus Boon. En uitdagingen waren en zijn er nog<br />
altijd. “We hebben zeker een paar spannende<br />
momenten gehad. Desondanks zijn we, en dat<br />
is zeker positief, tot een gezamenlijke oplossing<br />
gekomen. Gedurende het project zijn er diverse<br />
ijkpunten. Zo werken we op dit moment toe<br />
naar het behalen van het beschikbaarheidscertifi<br />
caat. Dit moet uiterlijk 31 december <strong>2022</strong><br />
overhandigd zijn. Dan moeten de werkzaamheden<br />
aan de dijk, de A7 en de keersluis bij Den<br />
Oever gereed zijn, inclusief de nodige documentatie.<br />
Hiervoor hebben we zowel wekelijks<br />
als maandelijks in diverse settings overleg. Hoe<br />
loopt het, welke obstakels zijn er en hoe kunnen<br />
we dat oplossen?” Een volgend belangrijk moment<br />
in de samenwerking is de oplevering van<br />
de Vismigratierivier en de keersluis bij Kornwerderzand<br />
(eind 2023). En voor eind 2025 moeten<br />
de nieuwe spuimiddelen gereed zijn.<br />
RESPECT VOOR ELKAAR<br />
De basis van het project én tevens de basis van<br />
de samenwerking is Samen Sterker Trots. Deze<br />
slogan staat voor: Elkaar op plezierige wijze<br />
helpen om het toonbeeld van vernieuwende<br />
waterbouw veilig en voorspelbaar te realiseren,<br />
met respect voor ieders belang. Boon: “De<br />
Afsluitdijk is het summum voor iedere weg- en<br />
waterbouwer. Het is een iconisch bouwwerk<br />
waar we met z’n allen trots op mogen zijn, zeker<br />
nu we het klaar maken voor de toekomst.<br />
Het ‘samen’ staat voor het streven naar een<br />
goede samenwerking. Iets wat we, juist in<br />
moeilijke perioden, voor ogen houden.”<br />
Veel aandacht voor veiligheid en kwaliteit<br />
Bij de versterking en vernieuwing van de Afsluitdijk<br />
staan drie aspecten centraal: Duurzaamheid,<br />
Veiligheid en Kwaliteit. Het aspect<br />
Kwaliteit komt onder meer terug in het ‘best<br />
for project-principe’; bij ieder onderdeel of<br />
werkwijze wordt afgewogen of het de beste<br />
oplossing is conform de eisen en wensen vanuit<br />
Levvel. Er is een hoge kwaliteitsstandaard<br />
voor al het werk dat gerealiseerd is en voor de<br />
werkzaamheden die nog moeten plaatsvinden.<br />
“Kijken we naar het onderdeel Veiligheid, dan<br />
kan ik wel zeggen dat dit continu onze grote<br />
aandacht heeft”, aldus Boon. “Het werk aan de<br />
Afsluitdijk vindt plaats pal naast, onder of op de<br />
A7. Tevens hebben we te maken met het doorgaande<br />
scheepvaartverkeer. Dit vraagt de nodige<br />
voorzorgsmaatregelen, zowel voor de veiligheid<br />
van de mensen die langs de A7 moeten<br />
werken als de veiligheid voor het doorgaande<br />
verkeer. Hiervoor hebben we het ‘Say YES to<br />
safety-programma’ waarin de focus ligt op veiligheidsgedrag.<br />
Maandelijks monitoren wij de<br />
stand van zaken en dragen we oplossingen aan<br />
voor zaken die beter kunnen.”<br />
OOG VOOR DE OMGEVING<br />
Duurzaamheid komt op veel verschillende gebieden<br />
terug. Van het zoveel mogelijk betrekken<br />
van lokale aannemers tot de Vismigratierivier.<br />
“De Afsluitdijk is een prachtig voorbeeld<br />
van hoe je een bouwwerk van deze omvang<br />
op een duurzame manier toekomstbestendig<br />
maakt. Zo hebben we de Levvel-blocs ontwikkeld,<br />
innovatieve betonblokken waarmee we<br />
omgerekend 56 procent minder CO 2<br />
-uitstoot<br />
realiseren. Hiervoor hebben we lokaal, in Harlingen,<br />
een speciale tijdelijke fabriek gebouwd<br />
waar deze blocs gefabriceerd worden. Daarnaast<br />
is er veel aandacht voor de bijzondere fl o-<br />
ra en fauna. De Levvel-blocs hebben een ruwe<br />
bovenlaag zodat de bestaande zoutminnende<br />
vegetatie kan terugkeren op de dijk. Verder is<br />
er om de kilometer een rustplaats voor roofvogels.<br />
Maar ook tijdens de werkzaamheden<br />
houden we rekening met de omgeving, denk<br />
aan beperking van het geluid- en lichtniveau.”<br />
Kers op de taart, wat Boon betreft, is de Vismigratierivier.<br />
“Het is voor het eerst in de wereld<br />
dat een kunstmatige getijdenrivier op de grens<br />
van zoet en zout water wordt aangelegd. Bijzonder<br />
is dat het IJsselmeer als drinkwaterbron<br />
behouden blijft. Een hoogstandje als het gaat<br />
om duurzaamheid en natuurwinst.”<br />
LEERPUNTEN<br />
Gezien de meerjarige samenwerking zijn er zeker<br />
leerpunten. Boon: “Een belangrijk leerpunt<br />
is dat je bij een dergelijk project goed de tijd<br />
neemt om alle randvoorwaarden en specifi caties<br />
tot in detail door te spreken om verzekerd<br />
te zijn dat de basis echt goed is. Een tweede<br />
leerzame ervaring is dat je het werk nooit<br />
moet onderschatten. In de uitvoering is het altijd<br />
ingewikkelder dan dat je op papier kunt bedenken.<br />
En als laatste is het heel belangrijk dat<br />
aannemers altijd moeten blijven doorbouwen,<br />
ook als het tijdelijk tegenzit.” ■<br />
30
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
In Harlingen is een speciale<br />
tijdelijke fabriek gebouwd waar de<br />
Levvel-blocs gefabriceerd worden.<br />
'Een leerzame ervaring is dat je het werk nooit<br />
moet onderschatten'<br />
31
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld |Jan Wessels<br />
De Afsluitdijk:<br />
bakermat van innovatie<br />
en duurzame energie<br />
Hollands glorie<br />
De Afsluitdijk is een dijk van wereldfaam. Al 90 jaar lang beschermt hij ons land tegen de kracht van<br />
het water. Dit betekent ook dat de dijk al 90 jaar oud is. Een tijdsperiode waarin veel veranderd<br />
is, kijk alleen al naar de gevolgen van klimaatverandering. Daarbij komt dat de Afsluitdijk niet meer<br />
voldoet aan de huidige Waterwet. Hoog tijd voor een grootschalige renovatie en versterking.<br />
Het biedt meteen kansen voor vele innovatieve en duurzame initiatieven.<br />
“De opdracht voor renovatie en versterking<br />
van de Afsluitdijk was tweeledig; zorg dat de<br />
bestaande Afsluitdijk weer voldoet aan de<br />
Bij Den Oever komen twee extra spuisluizen en gemalen.<br />
normen voor waterveiligheid én zorg dat het<br />
extra afvoercapaciteit heeft om het IJsselmeer<br />
op peil te kunnen houden”, legt Wop<br />
Schat uit, projectmanager bij Rijkswaterstaat.<br />
“Kijken we naar de eerste opgave, dan<br />
hebben we het over de vernieuwing van de<br />
spuicomplexen, de bouw van twee nieuwe<br />
keersluizen die de functie van hoogwaterkering<br />
op zich nemen en de dijk zelf die we<br />
overslagbestendig maken. Dat wil zeggen, dat<br />
het bestand is tegen een superstorm die één<br />
keer in de 10.000 jaar kan voorkomen. Daarnaast<br />
wordt de watertoevoer naar het IJsselmeer<br />
grilliger in de toekomst. Dus we moeten<br />
in korte periodes meer water af kunnen<br />
voeren, dit was de tweede opgave. Daarom<br />
bouwen we in Den Oever twee extra spuisluizen<br />
en twee gemalen. De energie die de<br />
spuisluizen en pompen gebruiken, wordt<br />
duurzaam opgewekt met zonne-energie op<br />
en rond de Afsluitdijk.”<br />
EEN MULTIDIJK<br />
Door de renovatie en versterking van de Afsluitdijk<br />
wordt het als het ware een multidijk.<br />
Was het vroeger vooral bedoeld om het<br />
achterland te beschermen tegen hoogwater,<br />
anno vandaag is de dijk een waterkering, een<br />
belangrijke verbinding tussen Friesland en<br />
Noord-Holland in de vorm van de A7, én een<br />
plek waar innovatie plaatsvindt. Voorbeelden<br />
van innovatie zijn onder meer de Vismigratierivier<br />
met de composieten sluisdeuren,<br />
de Levvel-blocs, de Quattroblocks en de<br />
32
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Het Vlietermonument te midden van de versterkings- en vernieuwingswerkzaamheden van de Afsluitdijk. Het monument wordt gerestaureerd en uitgebreid.<br />
zandtransportband over de A7 waarover je<br />
in de volgende artikelen meer leest. Schat:<br />
“De renovatie van de A7 verdient ook zeker<br />
aandacht. Deze hebben we veiliger gemaakt.<br />
Grote uitdaging hierbij was dat verbreding<br />
niet zomaar mogelijk was, aan weerszijden<br />
heb je immers water. Daarom hebben we<br />
de middenberm versmald door het plaatsen<br />
van een innovatieve geleiderail, waardoor<br />
de vluchtstroken konden worden verbreed.<br />
Ook het wegdek is geheel vernieuwd. Hiervoor<br />
is Laag Energie Asfalt Beton (LEAB) gebruikt.<br />
Dit type asfalt wordt geproduceerd<br />
op een temperatuur, die maar liefst 30% lager<br />
ligt dan traditioneel geproduceerd asfalt.<br />
Dit levert energiebesparing en CO 2<br />
-reductie<br />
op. Het project an sich bood tevens de kans<br />
om partijen uit te dagen om te kijken naar<br />
duurzame energie”, legt Schat uit. “Met als<br />
resultaat dat de dijk dankzij het zonnepark bij<br />
Den Oever een energieneutrale dijk is. Om<br />
het energieverbruik nog verder te beperken,<br />
is het uitgangspunt: we spuien als het kan en<br />
pompen alleen als het moet.”<br />
HISTORIE PROEVEN BIJ<br />
VLIETERMONUMENT<br />
Hoewel het oorspronkelijk geen onderdeel<br />
was van de renovatie, wordt het Vlietermonument<br />
ook gerestaureerd. Dit bouwwerk<br />
van Dudok herstelt Rijkswaterstaat in<br />
de oorspronkelijke staat en moderniseert<br />
het tegelijkertijd. “We breiden het uit met<br />
een grotere horecagelegenheid met uitzicht<br />
over het IJsselmeer en er komt een nieuwe<br />
loopbrug. Het beeld van Lely blijft zijn prominente<br />
plek behouden en aan de Waddenzeezijde<br />
komt een groot uitzichtbalkon. Met<br />
dit alles wordt het Vlietermonument een<br />
plek waar iedereen de historie van de Afsluitdijk<br />
kan beleven.”<br />
HOLLANDS GLORIE MET<br />
BLOED, ZWEET EN TRANEN<br />
De vernieuwing van de dijk is een buitengewoon<br />
bijzonder en tevens complex pro-<br />
ject dat in totaal naar verwachting acht jaar<br />
in beslag neemt. De start was in 2018, de<br />
geplande afronding is in 2025. Behalve dat<br />
het technisch heel complex is, is het logistiek<br />
ook een hele opgave. “Dat hebben<br />
Rijkswaterstaat en Levvel achteraf gezien,<br />
onderschat”, vertelt Schat. “Het vergt veel<br />
bloed, zweet en tranen. Dat maakt ons des<br />
te trotser dat het alle betrokken partijen samen<br />
gelukt is om de Afsluitdijk toekomstbestendig<br />
te maken. Samen hebben we het<br />
iconische bouwwerk dat ingenieur Lely destijds<br />
neergezet heeft, op kunnen ‘tillen’ naar<br />
de moderne tijd met oog voor techniek en<br />
ruimtelijke inpassingen. De Afsluitdijk is alleen<br />
maar mooier geworden en een ultiem<br />
voorbeeld van Hollands glorie!” ■<br />
'Samen hebben we het iconische bouwwerk<br />
dat ingenieur Lely destijds neergezet heeft, op<br />
kunnen ‘tillen’ naar de moderne tijd met oog<br />
voor techniek en ruimtelijke inpassingen'<br />
33
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Om de sluisdeuren te hijsen zijn de zwaarste mobiele kranen ingezet.<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Jan Wessels<br />
Complexe staalbouw<br />
versus fijne mechanica<br />
Bescherming tegen extreem hoogwater<br />
“Bijzonder, spannend én complex.” Zo omschrijft Harm Wattel, Business Development Manager<br />
bij ASK Romein, de levering van de sluisdeuren voor de keersluis bij Den Oever. Het was aan hen<br />
om dit traject van begin tot einde in goede banen te leiden.<br />
De nieuwe keersluis bij Den Oever dient als<br />
bescherming tegen extreem hoogwater op<br />
de Waddenzee. In het laatste geval sluiten de<br />
sluiswachters de deuren van de sluis om het<br />
achterland te beschermen. “Daarnaast zorgen<br />
de deuren voor een permanente waterkering<br />
en een veilige doorvaart”, legt Wattel uit. “Het<br />
project is gerealiseerd conform executieklasse<br />
4, wat betekent dat het aan de zwaarste kwaliteitseisen<br />
moet voldoen.”<br />
VLEKKELOOS BEWEGEN<br />
De vernieuwing van de Afsluitdijk is een project<br />
waarbij de expertise van ASK Romein<br />
goed tot haar recht komt. Als toonaangevende<br />
speler op de Nederlandse en Belgische<br />
staalbouwmarkt en in toenemende mate ook<br />
daarbuiten, heeft het bedrijf alles in huis om<br />
de engineering, productie en uitvoering van<br />
staalbouwprojecten feilloos te realiseren. Al<br />
deze facetten komen terug in de opdracht van<br />
34
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
De sluisdeuren zijn op de eigen locatie in Vlissingen gebouwd.<br />
de twee sluisdeuren. Het ontwerp, de bouw<br />
en de plaatsing van de twee sluisdeuren, zat<br />
volgens Harm op het scheidingsvlak van grove<br />
staalbouw en fi jne mechanica. “Enerzijds heb<br />
je te maken met zwaar laswerk en een forse<br />
constructie en anderzijds moet het geheel<br />
zeer nauwkeurig draaien en 100% waterdicht<br />
zijn. We zijn daarenboven verantwoordelijk<br />
voor de conservering en we bieden de garantie<br />
dat het onderhoud voor de komende 25<br />
jaren minimaal is.”<br />
SPANNEND MOMENT<br />
De sluisdeuren zijn op de eigen locatie in Vlissingen<br />
gebouwd. Van daaruit is het geheel over<br />
water getransporteerd naar Den Oever, klaar<br />
om geplaatst te worden in de keersluis. Hoewel<br />
de mensen van ASK Romein vertrouwd<br />
zijn met projecten van zo’n complexiteit, het is<br />
en blijft spannend. “De sluisdeuren zijn zogeheten<br />
puntdeuren: als ze sluiten, staan ze in een<br />
punt naar buiten. Ze wegen 70 ton per stuk en<br />
zijn 8 meter breed bij 11,5 meter hoog. Om<br />
deze te hijsen hebben we de zwaarste mobiele<br />
kranen ingezet, een 650 ton wegende kraan<br />
en een 130 ton wegende kraan. Het was met<br />
name de beperkte ruimte waarin we moesten<br />
werken, wat het spannend maakte.”<br />
TROTS<br />
Terugkijkende op het hele traject is Wattel tevreden<br />
en vooral trots. “Het mooiste van ons<br />
werk is dat wij in dit soort projecten met specialistisch<br />
staalwerk kunnen voldoen aan de<br />
De beperkte ruimte om in te werken, was een uitdaging.<br />
hoogste kwaliteitseisen. De combinatie van<br />
technische expertise en passionele gedrevenheid<br />
van onze mensen zorgt keer op keer voor<br />
een maximale klanttevredenheid. Dat is de<br />
kracht van ASK Romein!” ■<br />
35
UW EXPERT IN<br />
COMPLEXE INFRA &<br />
OFFSHORE PROJECTEN<br />
BEKIJK ONZE PROJECTEN OP<br />
WWW.ASK-ROMEIN.COM<br />
ASK ROMEIN | Frankrijkweg 5 | Havennr. 5994 | <strong>NL</strong>-4389 PB Vlissingen | +31 (0)118 612 348 | info@ask-romein.com
3De ideale fundering voor uw project<br />
Wij verzorgen voor uw project een funderingsoplossing op maat.<br />
Of het nu gaat om het heien van palen en het trillen van damwanden of<br />
het trillingsvrij en geluidsarm uitvoeren van een complete bouwkuip.<br />
Gebruik onze expertise om te komen tot de ideale funderingsoplossing die past binnen uw bouwproces.<br />
Stalen damwanden<br />
HEK(-combi) palen (grondverdringend / trillingsvrij)<br />
Prefab betonpalen<br />
Vibropalen<br />
Mortelschroefpalen<br />
Ankerpalen<br />
Funderen in beperkte ruimte (renovatie / industrie)<br />
Engineering van complete bouwkuipen<br />
Monitoring geluid / trillingen / omgeving / belendingen<br />
3D / BIM uitwerking van bouwkuipen<br />
vanthek.nl<br />
VERTICALE FUNDERINGSTECHNIEKEN<br />
EN DAMWANDCONSTRUCTIES
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Jan Wessels<br />
‘Samenwerken in<br />
bouwteamverband zou<br />
de standaard moeten zijn’<br />
Adequate projectmatige aanpak<br />
In een uniek samenwerkingsverband heeft Solidd Steel Structures samen met bouwconsortium Levvel<br />
(BAM, Van Oord, Rebel en Invesis) de aanvaarbeveiliging van de nieuwe keersluis in Den Oever in opdracht<br />
van Rijkswaterstaat gerealiseerd. Een project waarin het Friese bedrijf zich als een vis in het water voelt.<br />
Hoewel Solidd Steel Structures expert is in zware<br />
staalbouw, ziet directeur Jan Willem Stob de toegevoegde<br />
waarde van zijn bedrijf vooral op het<br />
terrein van werktuigbouwkundige constructies. Of<br />
om preciezer te zijn, in het managen van complexe<br />
projecten. “Hoe ingewikkelder een opdracht, hoe<br />
enthousiaster wij worden”, aldus Stob. Voor de<br />
vernieuwing van de Afsluitdijk is het bedrijf betrokken<br />
bij vier onderdelen: het reviseren van de Stevin-sluizen,<br />
het realiseren van de droogzetschotten<br />
in de Vismigratierivier evenals de aandrijving van de<br />
keerschuiven in de rivier en als laatste de aanvaarbeveiliging<br />
van de nieuwe keersluis in Den Oever.<br />
“Stuk voor stuk opdrachten met een eigen uitdaging.<br />
Bij de Stevin-sluizen moesten we bijvoorbeeld<br />
Bij de Stevinsluizen worden in een zeer kort tijdsbestek de bestaande sluisdeuren gerenoveerd.<br />
38
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
gekomen, waarbij het managen van alle raakvlakken<br />
en interfaces essentieel is.”<br />
De aanvaarbeveiliging van de nieuwe keersluis was op alle fronten ingewikkeld.<br />
FIJNE MANIER VAN SAMENWERKEN<br />
Het werken in bouwteamverband heeft belangrijke<br />
voordelen volgens Stob: “Je benut alle kwaliteiten<br />
binnen een team, er is volledige transparantie<br />
in kosten en opbrengsten. De focus ligt op de<br />
techniek en de uitvoering, omdat je van tevoren<br />
goede afspraken maakt. Het werken in bouwteamverband<br />
vraagt ook een andere benadering<br />
qua omgang tussen bouwteamleden. Er moet veel<br />
aandacht zijn voor soft skills. Teamleden moeten<br />
vertrouwen hebben in elkaar en ultiem kunnen<br />
samenwerken. Naast de kennis die je in huis moet<br />
hebben van de techniek, gaat het vooral ook over<br />
de menselijke kant. Precies waar Solidd zich in wil<br />
onderscheiden, het gaat om wie we zijn!”<br />
in een zeer kort tijdsbestek de bestaande sluisdeuren<br />
uithijsen, beoordelen en renoveren. Dit staat<br />
of valt met een adequate projectmatige aanpak,<br />
precies wat bij ons past en waar we goed in zijn.”<br />
OP ALLE FRONTEN COMPLEX<br />
De aanvaarbeveiliging van de nieuwe keersluis<br />
was op alle fronten ingewikkeld, zowel op tech-<br />
nisch vlak als qua tijdbestek en kwaliteit. “Dit hebben<br />
we in bouwteamverband opgepakt samen<br />
met Levvel. Doordat we engineers met praktische<br />
kennis in huis hebben, maken we werktekeningen<br />
die in de praktijk ook efficiënt gerealiseerd<br />
kunnen worden. Met Levvel hebben we het ontwerp<br />
geoptimaliseerd waarbij wij de lead hadden.<br />
In korte tijd is een functioneel ontwerp tot stand<br />
OM DE HOEK<br />
Het meewerken aan de vernieuwing van de Afsluitdijk<br />
is voor het team van Solidd extra bijzonder<br />
omdat de dijk ‘om de hoek’ ligt. “Het is<br />
een aansprekend werk, iedereen kent het. De<br />
Afsluitdijk is in feite één grote werktuigbouwkundige<br />
constructie om het water, verkeer en<br />
de flora en fauna te regelen. Het is ontzettend<br />
mooi dat wij hier aan mee mogen werken.” ■<br />
Specialist in dynamisch<br />
belaste staalconstructies<br />
BRUGGEN • STUWEN & SLUIZEN • KRANEN • OFFSHORE TOEPASSINGEN • NOODBRUGGEN • MACHINALE BEWERKINGEN • SERVICE & ONDERHOUD<br />
39
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
De sluis mag niet beschadigen tijdens plaatsing.<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Hakkers BV<br />
Geleidewerken moeten botsingen<br />
met schepen voorkomen<br />
Fuikconstructie voor begeleiding van schepen<br />
Dagelijks passeren tientallen schepen de sluis bij Den Oever. De kans dat een schip uit koers raakt<br />
en de sluis raakt, is dus aanwezig. De 30 meter lange geleidewerken van ieder 45 ton gewicht<br />
moeten dit voorkomen. Gezien haar lange staat van dienst, heeft Hakkers BV uit Werkendam deze<br />
geleidewerken ontworpen, geprefabriceerd én geplaatst.<br />
Hakkers is niet onbekend op het ‘terrein’ van<br />
de Afsluitdijk. Eerder was het familiebedrijf uit<br />
Werkendam al verantwoordelijk voor de vervanging<br />
van de bijna 800 strekkende meter aan<br />
steigers en remming- en geleidewerken aan de<br />
sluizen in de Afsluitdijk. Ook werkte ze mee<br />
aan de dijkversterking van de 900 meter lange<br />
Havendijk in Den Oever. Hiervoor ontwierp en<br />
plaatste Hakkers alle damwandwanden, verankeringen<br />
en realiseerde ze een volledig nieuwe<br />
coupure. “Op de grens van land en water voelen<br />
wij ons het beste thuis. Wij zijn dan ook<br />
gespecialiseerd in constructieve waterbouw”,<br />
legt Hein van Laar, commercieel directeur uit.<br />
“Denk aan de zeekades, binnenvaartsteigers,<br />
afmeerplaatsen voor schepen en kadewerken.<br />
We ontwerpen, verzorgen de prefabricage en<br />
uitvoering op locatie.”<br />
40
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
25 JAAR ONDERHOUD<br />
Voor de nieuwe keersluis bij Den Oever heeft<br />
Hakkers in opdracht van bouwconsortium Levvel<br />
een fuikconstructie aangebracht in de vorm<br />
van een drijvende geleidewerk, bedoeld om het<br />
scheepvaartverkeer te begeleiden. De grote uitdaging<br />
bij het ontwerp van het geleidewerk was<br />
de onderhoudsperiode van 25 jaar. Tim van der<br />
Aart, projectcoördinator bij Hakkers: “In het<br />
ontwerp hebben wij al nagedacht over het onderhoud<br />
voor de komende 25 jaar. Dat heeft<br />
geleid tot specifi eke keuzes. Zo hebben we een<br />
conservering toegepast die 25 jaar meegaat,<br />
beschermingsstrippen bij trappen aangebracht<br />
en slijtvastere kunststof roosters toegepast in<br />
plaats van stalen roosters. Daarnaast hebben<br />
we schorten aangebracht met slijtschenen die<br />
ook in hun geheel weer verwijderd kunnen worden<br />
bij vervanging of onderhoud.”<br />
de sluis. Bovendien mag de sluis niet beschadigen<br />
tijdens de plaatsing.” Om de veiligheid van de reguliere<br />
scheepvaart, dat vaak gewoon doorgang<br />
moest vinden, te borgen, is er bijvoorbeeld in<br />
Kornwerderzand een tijdelijk constructie gemaakt<br />
van hulpremmingswerken. Dit was tevens voor<br />
de veiligheid van de mensen die er aan het werk<br />
waren. Van der Aart: “Hierbij kwam de ervaring<br />
opgedaan tijdens eerdere projecten goed van pas.<br />
De Afsluitdijk is een iconisch project van Rijkswaterstaat.<br />
Wij zijn trots dat we ook hiervoor onze<br />
expertise maximaal hebben mogen inzetten.” ■<br />
VEILIGHEID BOVEN ALLES<br />
De geleidewerken zijn geprefabriceerd in Werkendam<br />
en vervolgens over het water vervoerd<br />
naar Den Oever. Daar ter plekke moesten ze in<br />
een tijdsbestek van slechts enkele dagen geplaatst<br />
worden. “De plaatsing van de drijvende delen is<br />
heel secuur werk. Er is nauwelijks tolerantie omdat<br />
de geleidewerken anders niet aansluiten op<br />
Fuikconstructie in de vorm van een drijvend geleidewerk, bedoeld om het scheepvaartverkeer te begeleiden.<br />
PROJECT AFSLUITDIJK<br />
Het ontwerp, prefabricage en montage van alle geleide- en remmingwerken op het<br />
project Afsluitdijk zijn door ons uitgevoerd.<br />
Wij zijn trots dat wij ons specialisme maximaal hebben ingezet voor dit<br />
iconische project en danken Levvel voor de succesvolle samenwerking!<br />
Constructief in waterbouw sinds 1875 - www.werkenbijhakkers.com<br />
41
ABOUT DISA - YOUR SUBSEA<br />
SOLUTIONS SPECIALIST<br />
We are DISA International, your specialists in pioneering<br />
subsea solutions. Since 2003 we have been diving into<br />
different segments of the marine and underwater world<br />
where our inventive and comprehensive solutions are<br />
relied upon by our international client base.<br />
WHAT WE DO - WORLDWIDE<br />
UNDERWATER SOLUTIONS<br />
Worldwide<br />
Underwater<br />
Solutions<br />
Diversification and international expansion have broadened<br />
and deepened the DISA brand and we now operate globally<br />
with four distinct divisions.<br />
CIVIL CONSTRUCTION<br />
OFFSHORE RENEWABLES<br />
OFFSHORE OIL & GAS<br />
WRECK REMOVAL<br />
DISA International is a dynamic company with the expertise,<br />
experience and technical ability to complete marine and<br />
subsea projects safely, on schedule and within budget. We<br />
are strong in turnkey services worldwide, and always<br />
balance the solution with the risks to guarantee a reliable<br />
and cost-effective result.<br />
At DISA, it's all about making ideas happen<br />
We understand the art of inventing and modifying concepts and techniques,<br />
and also bringing them to life to meet operational challenges.<br />
WWW.DISA-INTERNATIONAL.COM
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Projectleider Cecil de Groot.<br />
In 2018 startte DISA met de onderwater werkzaamheden bij de bestaande<br />
spuimiddelen bij Den Oever.<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | DISA International<br />
‘Onderwaterbeton storten<br />
is zaak van goed plannen’<br />
1.675 m 3 onderwaterbeton<br />
Als specialist in de civiele onderwaterbouw duiken de mensen van DISA International onder water<br />
voor de bouw, het onderhoud en reparatie van grote civiele infraprojecten. Dat deden ze al bij projecten<br />
als de Maasdelta en Hollandtunnel, De Groene Boog en OPENIJ, en nu ook bij de Afsluitdijk.<br />
Het bedrijf staat bekend als de wereldwijde onderwaterspecialist.<br />
“Als je over een periode van ongeveer 5 jaar de<br />
hoeveelheid onderwaterbeton berekent dat we<br />
storten, dan komen we uit op een hoeveelheid<br />
van gemiddeld 100.000 kuub per jaar”, vertelt<br />
Cecil de Groot, hoofd uitvoerder Afsluitdijk bij<br />
DISA. “Een enorme hoeveelheid dat maar weinig<br />
bedrijven halen. Dit doen we onder meer<br />
voor de constructie van tunnels, parkeergarages<br />
en sluizen. Per stort kan er soms wel 10.000<br />
kuub doorheen gaan, dat staat gelijk aan circa<br />
duizend vrachtwagens. Voor het project van<br />
de Afsluitdijk is in de diepste bouwkuip bij Den<br />
Oever, een bouwkuip van circa 20 meter diep,<br />
1.675 m 3 onderwaterbeton gestort. Ook bij de<br />
bestaande spuisluizen aan de Waddenzee kant<br />
hebben we onderwaterbeton gestort, dat was<br />
in totaal 2.000 m 3 . Het storten van onderwa-<br />
terbeton is altijd een zaak van goed plannen.<br />
Het storten moet continu doorgaan, je kunt niet<br />
halverwege stoppen. Bij al onze projecten en<br />
zo ook voor de vernieuwing van de Afsluitdijk,<br />
waarderen onze klanten onze innovatieve, veilige<br />
en betrouwbare aanpak.”<br />
DUIKERS ASSISTEREN<br />
In 2018 startte DISA met de onderwater werkzaamheden<br />
bij de bestaande spuimiddelen bij<br />
Den Oever. Dat was meteen een mooie uitdaging<br />
voor het onderwaterbeton storten. “De<br />
ruimte was dusdanig beperkt dat de betonpomp<br />
eigenlijk nergens kon staan. Uiteindelijk<br />
hebben we op de afgesloten rijbaan een 63<br />
meter lange pomp met giek geplaatst die over<br />
de in gebruik zijnde rijbaan ging. Via extra leidingen<br />
ging het beton naar een tweede betonpomp<br />
op een ponton.”<br />
Ook dit jaar stond DISA een mooie uitdaging<br />
te wachten, wederom bij Den Oever. In twee<br />
bouwkuipen aan de Waddenzeezijde zit een<br />
helling van 10 procent. Het beton blijft op een<br />
dergelijke helling niet staan. “Dat hebben we<br />
opgelost door bewapeningskorven te plaatsen<br />
die ervoor zorgen dat de helling van het beton<br />
in stand bleef. Ook hebben we de consistentie<br />
van de beton iets dikker gemaakt. In een aantal<br />
bouwkuipen moesten er duikers aan te pas komen<br />
om te assisteren. Bij de ontgraving waren<br />
er veel plekken waar de kraan niet bij kon. Duikers<br />
helpen dan met lagedrukspuiten en zuigen<br />
met een pomp.” ■<br />
43
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Waco<br />
‘De efficiency van de pompblokken<br />
is ongekend hoog’<br />
Zes pompblokken van elk 9 meter hoog zorgen ervoor dat de gemalen bij Den Oever bij uitzonderlijk<br />
hoog water toch water vanuit het IJsselmeer naar de Waddenzee kunnen afvoeren. Waco, a<br />
Concrete Valley company, is verantwoordelijk voor de productie en levering van de prefab pompblokken,<br />
ook wel slakkenhuizen genoemd. Een complexe opdracht waar precisie van groot belang is.<br />
Om meer water te kunnen afvoeren van<br />
het IJsselmeer naar de Waddenzee, worden<br />
twee extra spuisluizen bijgebouwd evenals<br />
twee pompgemalen. Zo kan er indien nodig<br />
meer water uit het IJsselmeer afgevoerd<br />
worden naar de Waddenzee. De twee extra<br />
pompgemalen hebben elk drie pompen<br />
die samen tegen de zwaartekracht in kunnen<br />
werken. “Voor de in totaal zes nieuwe<br />
pompen, verzorgen wij de pompblokken”, aldus<br />
Maarten Kanters, technisch directeur bij<br />
Waco. “De pompblokken zijn 9 meter hoog<br />
en hebben een diameter van 4-5 meter. De<br />
efficiëntie van deze pompen is 70 procent,<br />
dat is uitzonderlijk hoog voor de toepassing<br />
en de gestelde ontwerpeisen.”<br />
PRECISIEWERK BIJ UITSTEK<br />
Samen kunnen de pompen 235.000 liter water<br />
per seconde verplaatsen van het IJsselmeer<br />
naar de Waddenzee. Om deze pompcapaciteit<br />
te kunnen garanderen, moeten de pompblokken<br />
aan de hoogste eisen voldoen. Ze zijn dan<br />
ook volledig op maat ontworpen en gemaakt.<br />
De slakkenhuizen zelf zijn opgebouwd uit negen<br />
elementen. De aanstroommond bestaat<br />
uit vier prefab elementen. Eén pompopstelling<br />
bestaat dus uit dertien elementen. De bewapening<br />
is op een speciale manier gebogen,<br />
hiervoor zijn ook speciale mallen ontwikkeld<br />
aan de hand van 3D-modellen. Dit om te controleren<br />
en te vergelijken met de theoretische<br />
modellen. De slakkenhuizen hebben ieder een<br />
complexe ronde vorm met minimale tolerantie.<br />
“Het is precisiewerk bij uitstek, want de<br />
vorm is essentieel voor een optimale stroomsnelheid<br />
en mate van aanzuiging van het water.<br />
Door mee te denken over de buitenvorm,<br />
waarbij we de wanden dunner gemaakt hebben,<br />
hebben we een grote gewichtsbesparing<br />
kunnen realiseren.”<br />
Het betonmengsel is speciaal ontworpen en getest waarbij de temperatuurontwikkeling van groot belang was.<br />
44
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
SPECIAAL BETONMENGSEL<br />
Door de specifieke projecteisen die voortkomen<br />
uit de waterkwaliteit, zoutwater van de<br />
Waddenzee en zoetwater uit het IJsselmeer, is<br />
vooraf goed nagedacht over het betonmengsel.<br />
Het betonmengsel is speciaal ontworpen<br />
en getest waarbij de temperatuurontwikkeling<br />
van groot belang was. Tevens is er geen<br />
kalksteen(meel) gebruikt door de mogelijke<br />
aantasting hiervan door het zeewater.<br />
STERK IN COMPLEXE WERKEN<br />
Het is de ervaring van Waco met complexe producten,<br />
die ervoor gezorgd heeft dat het bedrijf<br />
ingeschakeld is voor deze opdracht. “Ons bedrijf<br />
stamt uit 1888, we kunnen bouwen op ruim<br />
130 jaar ervaring en kennis. Ons motto is niet<br />
voor niets ‘You dream it, we’ll make it’. Bij een<br />
opdracht als deze komen creativiteit, innovatie,<br />
kwaliteit en oplossingsgericht denken, samen.<br />
Het mooie voor ons aan dit project is de combinatie<br />
van seriematig werken en specialisme in<br />
complexe betonelementen.” ■<br />
De bewapening is op een speciale manier gebogen, hiervoor zijn ook speciale mallen ontwikkeld aan de hand<br />
van 3D modellen.<br />
'Het is precisiewerk bij uitstek, want de vorm van de slakkenhuizen is essentieel<br />
voor een optimale stroomsnelheid en mate van aanzuiging van het water'<br />
SPECIALIST IN PREFAB BETON SINDS 1888<br />
Waco - a Concrete Valley company | Lelyweg 23, 4612 PS Bergen op Zoom | 0164 274200<br />
www.waco.nl | info@waco.nl |<br />
45
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld |HYCOM<br />
Hydraulische systemen moeten<br />
altijd voor 100% presteren<br />
Slimmere oplossingen<br />
Werden voorheen de schuiven van de spuisluizen aangedreven door elektromotoren, nu gebeurt<br />
dit met hydraulische systemen. Bouwconsortium Levvel (BAM, Van Oord, Rebel en Invesis) schakelde<br />
hiervoor HYCOM in. Ook de aggregaten en cilinders voor de nieuwe pompkanalen waarmee<br />
de waterkering wordt uitgebreid, komen uit de fabriek van deze specialist in hydraulische systemen.<br />
Als onderdeel van de HYDAC groep levert<br />
HYCOM al 45 jaar hydrauliek aan de meest<br />
prestigieuze projecten, wereldwijd. In Nederland<br />
is het bedrijf betrokken bij diverse civiele<br />
werken, zoals het hydraulische systeem voor<br />
de Botlekbrug en de revisie van de Volkeraksluizen,<br />
onderdeel van de drukke scheepvaartroute<br />
de Rijn-Maas-Scheldedelta.<br />
VALUE CREATION<br />
Het bedrijf met vestigingen in Apeldoorn, Enschede<br />
en Drachten is betrokken bij drie deelopdrachten:<br />
hydraulische cilinders, aggregaten<br />
en besturingen voor de nieuwe spuimiddelen,<br />
de pompkanalen en de keersluis. “Overal waar<br />
mensen het uiterste uit natuurkrachten willen<br />
halen, bieden wij de beste hydraulische oplossingen”,<br />
vertelt Dick de Winkel, managing director<br />
bij HYCOM. “Zo ook voor de Afsluitdijk.<br />
Gedurende twee jaar hebben we diverse Value<br />
Creation-sessies gehad waarin we het basisontwerp<br />
geoptimaliseerd hebben om het beste uit<br />
het systeem te halen. Hiermee werden aan de<br />
voorkant zaken slimmer aangepakt op gebied<br />
van duurzaamheid, innovatie, tijd en waarde<br />
'Gedurende twee jaar hebben<br />
we diverse Value Creationsessies<br />
gehad waarin we het<br />
basisontwerp geoptimaliseerd<br />
hebben om het beste uit het<br />
systeem te halen'<br />
Sluisdeuren worden hydraulisch aangedreven.<br />
Er is veel aandacht besteed aan de mogelijkheid van digitalisatie.<br />
46
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
creatie. Zo zijn we uitgekomen op lieraandrijving<br />
in plaats van cilinderaandrijving, gecombineerde<br />
pompunits en is het leidingwerk uitgebreid om<br />
de afstand tussen de verschillende hydraulische<br />
pompunits te overbruggen.” Hycom heeft haar<br />
zusterbedrijf ELMA ingeschakeld voor de elektrische<br />
besturing. ELMA is verantwoordelijk<br />
voor de schakelkasten en voor de software voor<br />
de aansturing van de hydrauliek.<br />
INDUSTRIE 4.0<br />
Innovatie komt onder meer terug in het voorspellen<br />
van het onderhoud op lange termijn.<br />
“We hebben veel aandacht besteed aan de<br />
mogelijkheid van digitalisatie. Hierdoor kunnen<br />
we onder meer het onderhoud op de lange<br />
termijn voorspellen. Bijvoorbeeld de sensoren,<br />
die meegenomen zijn in het ontwerp.”<br />
Er is veel tijd geïnvesteerd in machineveiligheid.<br />
MACHINEVEILIGHEID<br />
Daarnaast is er veel tijd geïnvesteerd in machineveiligheid.<br />
Dat wordt steeds belangrijker<br />
volgens De Winkel. “Dit hebben we integraal<br />
aangevlogen. Wij hebben hiervoor een specialist<br />
met alle kennis en kunde in huis. We brengen<br />
alle risicofactoren in kaart om daar vervolgens<br />
de juiste oplossing voor te vinden: kunnen<br />
de mensen veilig werken, is alles goed afgeschermd,<br />
maar ook hoe kun je redundancy in<br />
het systeem krijgen? De hydraulische systemen<br />
moeten namelijk altijd voor 100% presteren.”<br />
TOEKOMSTBESTENDIG<br />
“De Afsluitdijk is qua omvang één van de grotere<br />
Nederlandse projecten voor ons bedrijf.<br />
Een project met aanzien en qua complexiteit<br />
een uitdaging op het gebied van projectmanagement,<br />
detailengineering en machineveiligheid.<br />
In samenwerking met Levvel<br />
hebben we een hydraulisch systeem ontwikkeld<br />
en geleverd dat past bij een toekomstbestendige<br />
Afsluitdijk.” ■<br />
Een hydraulisch systeem dat past bij een toekomstbestendige Afsluitdijk.<br />
47
“<br />
FORCE & SPEED<br />
BROUGHT UNDER<br />
CONTROL<br />
”<br />
CIVIL WORKS<br />
DRIVE AND CONTROL SYSTEMS<br />
HYDAC: experienced in the engineering, production and installation of<br />
hydraulically operated civil works like bridges, locks and footbridges<br />
that function the way they should.<br />
When you choose<br />
HYDAC, you choose<br />
the absolute top in<br />
drive and control<br />
systems<br />
HYDAC is often involved in the tender<br />
phase, which results in cost effective<br />
solutions throughout the service life of<br />
the system.<br />
We supply the complete package for<br />
hydraulic operated systems like:<br />
+31(0)88 <strong>05</strong>9 7001<br />
nl-info@hydac.com<br />
www.hydac-civilworks.com<br />
Traffic and passenger bridges<br />
Ro-ro bridges<br />
Shiplocks and gates<br />
Tide barriers<br />
Gates for water pumping stations<br />
HYDAC B.V. in<br />
The Netherlands<br />
is part of the<br />
HYDAC Group<br />
with more than<br />
10.000 employees<br />
worldwide
PROJECT RENOVATIE AFLSUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld |Flowserve<br />
Grootste visveilige pompen<br />
Omvang zorgt voor hoofdbrekens<br />
Met maar liefst zes pompen van 11,5 meter hoog met waaiers van 4,60 meter, is het gemaal van<br />
Den Oever één van de grootste gemalen in Europa. Voor Flowserve, verantwoordelijk voor de<br />
ontwikkeling en productie van de pompen, zijn het niet alleen de grootste verticale pompen die ze<br />
tot nu toe gemaakt hebben, maar tevens de grootste visveilige pompen. Een innovatie met volop<br />
kansen voor de toekomst.<br />
Om maar meteen met de deur in huis te vallen,<br />
de schaalgrootte van de pompen heeft bij de<br />
engineers van Flowserve voor de nodige slapeloze<br />
nachten gezorgd. Bert Waterink, projectleider:<br />
“De omvang van de pompen is een<br />
enorme uitdaging. Door de omvang, een dia-<br />
meter van 5,50 meter en een hoogte van 11,5<br />
meter, volstond het basisontwerp van onze<br />
pompen niet. We hebben het ontwerp helemaal<br />
opnieuw moeten doornemen en evalueren.<br />
Het moet namelijk aan alle kanten kloppen,<br />
zowel technisch als qua performance.”<br />
EIGEN TESTBASSIN<br />
EN PROEFSTAND<br />
Flowserve is specialist in de ontwikkeling en levering<br />
van kleppen, asafdichtingen en pompen<br />
voor onder meer industrieën als olie, chemie,<br />
energie en de watermarkt. Eén van haar krach-<br />
Projectleider Bert Waterink toont de omvang van de waaier.<br />
50
PROJECT RENOVATIE AFLSUITDIJK<br />
Gemaal Den Oever.<br />
Doorsnede van de pomp met waaiers.<br />
Voorbeeld visveilige pomp Oostermoer gemaal in Groningen.<br />
ten is dat zij in Etten-Leur beschikt over een eigen<br />
testbassin voor testen van de aanstroming<br />
naar gemalen en een proefopstelling voor het<br />
testen van nieuwe waaierontwerpen. “Daar<br />
zijn wij uniek in”, aldus Jan Vervoort, sales engineer.<br />
“Zo hebben we zowel de hele aanstroming<br />
als de waaiers van de pompen voor het<br />
gemaal van Den Oever op schaal kunnen testen<br />
op rendement en capaciteit. Een must gezien<br />
de omvang van de pompen.”<br />
INNOVATIEVE OPLOSSING<br />
VOOR ONDERHOUD<br />
Behalve het ontwerp, zorgde ook de productie<br />
voor de nodige hoofdbrekens. Want<br />
vindt maar eens een bedrijf die waaiers van<br />
4,60 meter en 35 ton kan gieten. Waterink:<br />
“Dit hebben we laten uitvoeren door een<br />
bedrijf gespecialiseerd in het gieten van<br />
scheepsschroeven. Sowieso is een goede<br />
samenwerking essentieel in een multidisciplinair<br />
project als die van de Afsluitdijk.<br />
Zo hebben we met bouwconsortium Levvel<br />
(BAM, Van Oord, Rebel en Invesis) en<br />
Rijkswaterstaat vanaf het begin af aan gezocht<br />
naar de ‘best for project’ oplossing.<br />
Door de omvang is het kostbaar om de<br />
pomp te verwijderen uit het gebouw in het<br />
geval van onderhoud. Daar hebben we innovatieve<br />
oplossingen voor bedacht en is<br />
de pomp dusdanig ontworpen dat het toegankelijk<br />
is voor onderhoudspersoneel en<br />
onderhoud gepleegd kan worden zonder<br />
de pomp te demonteren.”<br />
VEILIG VOOR VISSEN<br />
De pompen zijn extra bijzonder omdat ze tevens<br />
de grootste visveilige pompen zijn in Europa.<br />
Vissen worden als het ware begeleid door de<br />
pomp. Een oplossing met toekomstperspectief<br />
volgens Vervoort. “Voor nagenoeg alle bestaande<br />
pomptypes voor gemalen heeft Flowserve<br />
een visveilige oplossing ontworpen. Bovendien<br />
zijn veel gemalen in de basis dusdanig goed dat<br />
ombouw van bestaande pompen naar een visveilig<br />
ontwerp volstaat om ze toekomstbestendig<br />
te maken. Met het oog op duurzaamheid en<br />
het beperken van investeringskosten een zeer<br />
interessante optie voor waterschappen.” ■<br />
'De pomp is zo ontworpen dat onderhoud<br />
mogelijk is zonder de pomp te demonteren'<br />
51
<strong>Grond</strong>stoffen en Logistiek<br />
Spaansen staat bekend om haar grote aanbod van<br />
zand-, grind-, en grondsoorten<br />
Spaansen <strong>Grond</strong>stoffen en Logistiek bestaat uit de bedrijfsonderdelen Zeevaart, Binnenvaart, Op- en Overslag,<br />
<strong>Weg</strong>transport en Materieel en Techniek en heeft de keten van winning tot toeleverantie in eigen beheer. Spaansen<br />
<strong>Grond</strong>stoffen en Logistiek is een ketenpartner voor de bouw- en GWW-sector. Met onze eigen scheepsvloot en een<br />
moderne uitrusting met een diversiteit aan type voertuigen voorziet Spaansen in een groot aanbod van<br />
zand-, grind,- en grondsoorten. De afdeling Verkoop helpt u graag met uw vraag.<br />
GRONDSTOFFEN EN LOGISTIEK<br />
Scheidersweg 6<br />
1731 LX Winkel<br />
0224 541 844<br />
info@spaansen.nl<br />
www.spaansen.nl
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Het zand wordt door vrachtauto’s op de juiste bestemming gebracht.<br />
Voor de ophoging van de Afsluitdijk heeft Spaansen in totaal 731.000 kuub zand geleverd.<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld |Spaansen<br />
‘De familiegeschiedenis herhaalt zich’<br />
Speciaal zand voor zandbed<br />
Johan Spaansen is de derde generatie Spaansen die zand levert voor de Afsluitdijk. Dat maakt dit<br />
project extra bijzonder voor het familiebedrijf.<br />
Met veertien overslaglocaties in Noord-Holland en Friesland verscheept<br />
Spaansen jaarlijks heel wat zand en grond. Dat doet zij met<br />
eigen vrachtwagens en eigen schepen. “Voordeel van zo’n groot aantal<br />
overslaglocaties is dat je minimaal transport nodig hebt en dus heel<br />
efficiënt en duurzaam kunt leveren”, legt Johan, directeur Spaansen<br />
Groep, uit. Het was opa Bertus die in 1946 zijn eerste vrachtwagen<br />
kocht. Het was net na de Tweede Wereldoorlog en de tijd van<br />
wederopbouw. Aanvankelijk rijden de Spaansen-chauffeurs vooral<br />
groente en fruit. De aanschaf van de eerste kipperauto zorgt ervoor<br />
dat het vervoer van zand en grond de overhand krijgt. En daar is<br />
het familiebedrijf anno vandaag nog steeds groot in. Naast de divisie<br />
<strong>Grond</strong>stoffen & Logistiek, bestaat de Spaansen Groep uit nog twee<br />
divisies: Bouwsystemen en Tuin & Bestrating.<br />
INNOVATIEF OVERSLAGSTATION<br />
Eén van de overslaglocaties is Harlingen. In deze Friese stad hebben<br />
de broers een uniek systeem uitgedacht en gerealiseerd door een<br />
indrukwekkend, innovatief overslagstation in te richten voor zand en<br />
grind. Per schip komen de vrachten aan; het materiaal wordt veredeld<br />
en dit wordt vervolgens door vrachtauto’s op de juiste bestemming<br />
gebracht. “Zo hebben we vanuit Harlingen de levering en het transport<br />
van zand voor de Afsluitdijk ook goed en efficiënt kunnen regelen.”<br />
Voor de ophoging van de Afsluitdijk heeft Spaansen in totaal<br />
731.000 kuub zand geleverd middels transport over water. “Dit is<br />
speciaal zand voor zandbed dat we halen uit de Noordzee en Waddenzee.<br />
De eerste schepen vertrokken in de zomer van 2019, de<br />
laatste vracht is in mei <strong>2022</strong> geweest. Het zand is verdeeld over de<br />
locaties Kornwerderzand, Den Oever en Breezanddijk.”<br />
LAVEREN TUSSEN HOOG EN LAAG WATER<br />
Zand transporteren lijkt makkelijker dan het is. Want de ligging van de<br />
Afsluitdijk vraagt de nodige flexibiliteit. “We hebben veel oostenwind<br />
gehad wat zorgde voor extra laag water. Daarbij moet je ook rekening<br />
houden met de diepgang van de vaargeul. Het verschil tussen<br />
hoog en laag water is al gauw anderhalve meter. Ook met de eb- en<br />
vloedtijden moet je rekening houden. En als de wind uit het noordwesten<br />
komt, kan dit weer voor de nodige golfslag zorgen. Kortom,<br />
we konden laden en lossen zolang het weer het toeliet en zijn daarin<br />
ook flexibel geweest.”<br />
DERDE GENERATIE OP DE DIJK<br />
De levering van het zand voor de Afsluitdijk was voor Spaansen persoonlijk<br />
heel mooi. “Mijn opa leverde in de jaren 50 al zand, mijn vader<br />
en ooms in de jaren 60 en 70. En nu de Afsluitdijk gereed gemaakt wordt<br />
voor de toekomst, mogen wij weer onze bijdrage leveren. De familiegeschiedenis<br />
herhaalt zich!” ■<br />
53
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld |Jan Wessels<br />
De Titaan: een knap<br />
staaltje vakmanschap<br />
Speciale kraanponton ontwikkeld<br />
Voor het plaatsen van de 70.000 Levvel-blocs aan de ondertalud van de dijk is een speciaal<br />
kraanponton ontwikkeld: de Titaan. De naam geeft het al aan, de 63 meter lange ponton met<br />
rupskraan is letterlijk en figuurlijk een zwaargewicht. Bert Advocaat, managing director bij Baars,<br />
legt uit wat de Titaan bijzonder maakt en hoe het te werk gaat.<br />
De Afsluitdijk is de eerste locatie waar de Titaan<br />
zich heeft mogen bewijzen. Advocaat: “De modulaire<br />
kraanponton is op maat gemaakt voor dit<br />
project en bestaat uit 24 zeewaardige koppelpontons.<br />
De Levvel-blocs worden aangeleverd door<br />
de beunbakken die langszij liggen. De kraan, een<br />
Sennebogen 875 rupskraan, plaatst vervolgens<br />
met uiterste precisie de blokken op de dijk. Elk<br />
blok heeft een nummer dat digitaal te volgen is.”<br />
ZEEWAARDIG<br />
Bijzonder aan de Titaan is de zware verstappaalconstructie:<br />
daarmee kan de ponton zich zonder<br />
duwboot in het ondiepe water langs de Afsluitdijk<br />
verplaatsen. “De Titaan wandelt als het ware.<br />
Het beweegt zich voort met gebruik van spudpalen<br />
die kunnen stappen. De spudpalen hebben<br />
elk een hefcapaciteit van 120 ton. Je hebt dus geen<br />
duwboot nodig.” Naast de hoge constructievereisten,<br />
is de Titaan ook dusdanig ontworpen dat<br />
het zeewaardig is. Zowel op de Nederlandse wateren<br />
als in internationale wateren. “De ponton is<br />
met vier zware spudpalen uitgevoerd om ook bij<br />
hogere golven inzetbaar te blijven. Want ook op<br />
de Waddenzee en het IJsselmeer kan het spoken.<br />
Hoog water, zware windstoten, stevige golfslag,<br />
ook onder zware weersomstandigheden werkt<br />
de Titaan nagenoeg elke dag door.”<br />
De ponton is met<br />
vier zware spudpalen<br />
uitgevoerd om ook<br />
bij hogere golven<br />
inzetbaar te blijven.<br />
54
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
VAKMANSCHAP<br />
De ontwikkeling, levering en inzet van de<br />
Titaan is een knap staaltje van vakmanschap<br />
en innovatie waar Baars BV om bekend<br />
staat. Het kleine familiebedrijf is sinds<br />
haar oprichting in 1832 actief in de waterbouw.<br />
Vandaag de dag is zij gespecialiseerd<br />
in de verhuur en verkoop van modulaire<br />
pontons, baggerbakken, zoals elevatorbakken,<br />
splijtbakken en beunbakken speciaal<br />
voor (verontreinigd) slib. Noem een groot<br />
baggerproject waar ook ter wereld en de<br />
kans is groot dat er een ponton of baggerbak<br />
van Baars ingezet wordt. “Wij zijn een<br />
klein bedrijf waardoor we heel flexibel en<br />
oplossingsgericht zijn. De reden dat partners<br />
als Van Oord, Jan de Nul, Boskalis en<br />
Deme graag met ons samenwerken. Wij zijn<br />
trots dat we ook voor de versterking van de<br />
Afsluitdijk onze kennis en ervaring hebben<br />
mogen inzetten.” ■<br />
De Titaan beweegt zich voort met gebruik van spudpalen die kunnen stappen.<br />
'De modulaire kraanponton is op maat gemaakt voor dit project en<br />
bestaat uit 24 zeewaardige koppelpontons'<br />
Per direct<br />
beschikbaar<br />
voor huur!<br />
“Zo’n modulair ponton<br />
bestond nog niet eerder in<br />
deze hoedanigheid”.<br />
(Technisch Weekblad, 18 feb 2021)<br />
TItaan: multifunctioneel, modulair ponton systeem, inzetbaar voor zware klussen als kraanponton en backhoe ponton.<br />
Our creativity your solution!<br />
Tel: +31(0)184 - 415566 • rental@baarsbv.com • www.baarsbv.com<br />
Baars ad GWW 197x130mm fc.indd 1 21-09-22 15:15<br />
55
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld |Gebr. Kok<br />
Specialistische<br />
machines in actie<br />
Van 800 kilogram tot 120 ton<br />
Rupsgraafmachines, pontons, overslagkranen, vrachtwagens, knikdumpers, verbredingsmachines en meer.<br />
Voor de vernieuwing van de Afsluitdijk is de kleinste machine van 800 kg tot en met de grootste machine<br />
van 120.000 kg van Gebroeders Kok, ingezet. Dit weerspiegelt de veelzijdigheid van het Bakkeveense bedrijf.<br />
De vernieuwing van de Afsluitdijk kenmerkt zich<br />
door heel verschillende disciplines. Van dijkversterking,<br />
nieuw wegprofiel voor de A7, de bouw van<br />
keersluizen, pompgemalen, het doorlaatmiddel<br />
voor de vismigratierivieren bermmaaien. Laat dit<br />
nu mooi aansluiten op de specialismen en werkzaamheden<br />
van Gebroeders Kok. Van oorsprong<br />
is zij een agrarisch loonbedrijf opgericht in 1949<br />
in Bakkeveen. In de afgelopen 70 jaar zijn de activiteiten<br />
uitgebreid naar het grondverzet en infra.<br />
Jorrit van der Galiën: “Specialismen zijn onder andere<br />
een groot aantal graafmachines met semien<br />
longreach gieken, overslagkranen, bulldozers<br />
en shovels in diverse soorten en maten en een<br />
zeer uitgebreid assortiment hulpstukken voor al-<br />
Zetten van blokken met behulp van Liebherr 944.<br />
56
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Mobiele kranen met betonpaver.<br />
lerlei werkzaamheden. De vernieuwing van de Afsluitdijk<br />
is op ons lijf geschreven, juist vanwege de<br />
behoefte aan veel verschillende machines en materialen.<br />
Maar ook onze mensen, zoals de vrachtwagenchauffeurs<br />
en onze technische dienst hebben<br />
we ingezet. Met alle teams actief binnen dit<br />
project, hebben we samengewerkt.”<br />
RUPSGRAAFMACHINES MET<br />
LONGREACH UITVOERING<br />
Al in het voortraject heeft Gebroeders Kok materieel<br />
geleverd voor de inrichting van de tijdelijke<br />
fabriek van Levvel-blocs en bermblocks in Harlingen.<br />
“Voor team Dijk, Dammen en Havens hebben<br />
wij zowel aan de Waddenzeezijde als aan de<br />
IJsselmeerzijde rupsgraafmachines met longreach<br />
uitvoering geleverd. De vele speciale hulpstukken<br />
die nodig waren zijn voor een deel door onze<br />
constructieafdeling ontworpen en geassembleerd.<br />
Voor het team <strong>Grond</strong>stromen hebben we onder<br />
meer materiaal in depot verwerkt of naderhand<br />
geladen op dumpers of vrachtwagens.”<br />
VAN SNELWEG TOT SPUIMIDDEL<br />
Ook voor de uitbreiding van de nieuwe spuimiddelen<br />
is en wordt er materiaal ingezet van Gebroeders<br />
Kok. Van pontons tot overslagkranen<br />
en shovels tot knikdumpers. “Bij de wegverbredingen<br />
van de A7 hebben we met een verbredingsmachine<br />
aan de shovel funderingen voor<br />
wegverbredingen aangebracht. Met taludbakken<br />
is de afwateringsgreppel geprofi leerd en met een<br />
trilplaat aan een graafmachine zijn de bermen<br />
verdicht.” Naast het reguliere materiaal en middelen<br />
kreeg het Bakkeveense bedrijf geregeld<br />
vraag naar op maat gemaakt materieel. “Zo hebben<br />
we een lange giek kraan opgebouwd met in<br />
hoogte verstelbare cabine. Later is dit nog aangevuld<br />
met een tweede lange giek machine.”<br />
SNEL SCHAKELEN MET<br />
TECHNISCHE DIENST<br />
Een groot deel van de versterking was aan de<br />
Waddenzeezijde. Het zoute water en het werken<br />
met stortsteen vergt veel van het materieel<br />
en de hulpstukken. De technische dienst controleerde<br />
wekelijks op eventuele slijtage en/of schade<br />
aan hydrauliekleidingen of andere delen van<br />
het materieel. “Onze interne constructieafdeling<br />
heeft meerdere malen een hulpstuk vervaardigd<br />
in samenspraak met de betrokken partijen om<br />
processen te versnellen en te verbeteren. Ook bij<br />
eventuele storingen of onderhoud wordt er snel<br />
geschakeld om continuïteit te waarborgen. Al met<br />
al hebben onze mensen en machines zich binnen<br />
dit project optimaal kunnen bewijzen.” ■<br />
Al 70 jaar<br />
dé specialist in:<br />
Infratechniek<br />
Cultuurtechniek<br />
Transport<br />
Agrarisch loonwerk<br />
Rijplaten verhuur<br />
Schotten verhuur<br />
Gebroeders Kok is gespecialiseerd in het aanbieden van<br />
daadkrachtige oplossingen, die uw werk verlichten en versnellen.<br />
Onze slagkracht en innoverend vermogen zorgen ervoor dat we<br />
altijd de juiste partner zijn om de klus te klaren.<br />
Met vestigingen in:<br />
• Bakkeveen • Heerenveen<br />
• Grootegast • Siegerswoude<br />
• Oosterwolde • Odoornerveen<br />
<strong>05</strong>16-425010 • info@gebroederskok.nl • Gebroederskok.nl • Mandefjild 15A, Bakkeveen<br />
57
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld |Jan Wessels<br />
Meest stabiele steenzetting<br />
van dit moment<br />
Innovatieve steenzetting<br />
Na een avontuur van vier jaar ontwikkeling, heeft Holcim Coastal het voor elkaar gekregen: haar<br />
Basalton Quattroblock is de meest stabiele steenzetting van dit moment. Reden voor bouwconsortium<br />
Levvel om deze innovatieve steenzetting toe te passen op de Afsluitdijk. Een primeur, want de<br />
dijk is de eerste toepassing van het Quattroblock.<br />
“Het Quattroblock is een doorontwikkeling van de bekende Basaltonzuil,<br />
die al 45 jaar toegepast wordt om dijken te versterken”, legt Jean-<br />
Pierre Quataert, directeur van Holcim uit. “In de periode tussen 2015<br />
en 2018 hebben we de ‘oude’ Basaltonzuil doorontwikkeld om een nog<br />
hogere stabiliteit te krijgen. Des te hoger de stabiliteit, hoe lager de<br />
zuilen kunnen zijn. Hierdoor is er minder beton nodig wat weer CO 2<br />
-<br />
reductie oplevert. Dit alles resulteert in een lagere MKI-waarde voor<br />
het gehele project.” Het Quattroblock is getest in de Deltagoot van<br />
Deltares. Het experiment werd afgesloten met een duurtest waarbij<br />
24 uur lang grote golven op de kering inbeukten. “De stabiliteitsfactor<br />
is met een waarde van 1,64 zeer hoog. Deze waarde is door Rijkswaterstaat<br />
opgenomen in de Steentoets.”<br />
STERKE EN STABIELE BEKLEDING<br />
De naam Quattro verwijst naar de vier Basaltonzuilen die onderling verbonden<br />
zijn tot één setje. Dit geeft een nog sterkere en stabiele bekleding<br />
voor de Afsluitdijk. Bijkomend voordeel is dat ze hierdoor veel sneller<br />
geplaatst kunnen worden. Geen overbodige luxe als je bedenkt dat<br />
De naam Quattro verwijst naar de vier Basaltonzuilen<br />
die onderling verbonden zijn tot één setje.<br />
58
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
het talud boven het fietspad aan de Waddenzeezijde en een deel van het<br />
talud aan de waterkant van het IJsselmeer zijn versterkt met 700.000 m 2<br />
Basalton Quattroblocks.<br />
en oevers ten goede komt. Ook onderzoeken we betonsamenstellingen<br />
voor kunstmatige riffen. Ons doel is om met onze producten wereldwijd<br />
kust- en rivierengebieden veiliger en duurzamer maken.” ■<br />
LOGISTIEK HOOGSTANDJE<br />
De productie van de stenen en de logistiek waren nog wel een grote uitdaging<br />
voor de mensen van Holcim. “Bijna drie jaar lang hebben we extra<br />
productie gedraaid. We hebben er zelfs een nieuwe fabriek in Alphen aan<br />
den Rijn voor gebouwd. De uitdaging was vooral om de benodigde hoeveelheid<br />
stenen op tijd op de verschillende dijkvakken te krijgen. Vanuit<br />
Alphen zijn ze per schip getransporteerd richting de Afsluitdijk. Door korte<br />
communicatielijnen en snel schakelen met Levvel is dit goed verlopen.”<br />
GROENE BETONOPLOSSINGEN<br />
Het team van Holcim is trots op ‘hun’ Quattroblock met de Afsluitdijk als<br />
primeur. “Het Quattroblock is het resultaat van continu ontwikkelen van<br />
oplossingen voor onze opdrachtgevers. We zoeken altijd naar nog ‘groenere’<br />
betonoplossingen en producten die passen binnen ons ecologisch<br />
systeem. Dit doen we vanuit ons innovatiecenter in Lyon, Frankrijk. Zo<br />
zijn we ook bezig met de ontwikkeling van een zogenaamd bioreceptief<br />
betonmengsel. Organismen kunnen zich hierdoor makkelijker hechten<br />
aan een betonoppervlak wat de flora en fauna op en rond de dijken<br />
Het Quattroblock is het resultaat van continu ontwikkelen van oplossingen.<br />
‘We zoeken altijd naar nog ‘groenere’ betonoplossingen en<br />
producten die passen binnen ons ecologisch systeem'<br />
Quattroblock<br />
Adv Holcim 19,7x13 cm V3 LC.indd 1 29-03-<strong>2022</strong> 10:02<br />
59
BontexGeo, uw partner<br />
voor geotextielen en<br />
drainagecomposieten<br />
Bent u op zoek naar een oplossing voor wegenbouw,<br />
spoorwegen, drainagesystemen of andere?<br />
BontexGeo biedt al ruim 30 jaar een uitgebreid gamma<br />
aan hoogwaardige oplossingen, geproduceerd in Europa.<br />
Kies voor zekerheid en neem contact op met ons voor<br />
uw volgende project.<br />
www.bontexgeo.com<br />
BontexGeo NV<br />
Industriestraat 39, 9240 Zele – België<br />
T +32 52 457 411 / info@bontexgeo.com
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | BontexGeo<br />
Duurzame dijkconstructie<br />
dankzij geotextiel<br />
17 kilometer aan geotextiel<br />
Over de hele lengte van de Afsluitdijk ligt aan weerszijden het geotextiel van BontexGeo.<br />
Je ziet het echter niet, want het ligt onder een laag stortsteen en Levvel-blocs. Toch draagt het<br />
voor een belangrijk deel bij aan de sterkte en duurzaamheid van de dijkconstructie.<br />
“Het geotextiel houdt het zandig materiaal op zijn<br />
plek en is waterdoorlatend. Het heeft twee functies<br />
op de dijk: separatie en filtratie”, legt Ronald<br />
Janssen, Sales Director bij BontexGeo, uit. “Het<br />
geotextiel wordt geplaatst aan de basis van taluds<br />
om extra weerstand te bieden tegen functiestoringen,<br />
de druk te verdelen en voor overdracht<br />
van belasting bij holtes. Hiermee bevordert het<br />
de stabiliteit en duurzaamheid van de bestaande<br />
dijkconstructie. Daarnaast heeft geotextiel het<br />
voordeel dat je in de constructie minder granulair<br />
materiaal nodig hebt om de dijksterkte te borgen.”<br />
ENORME HOEVEELHEID<br />
BontexGeo behoort tot de grotere leveranciers<br />
van geweven en niet-geweven geosynthetische<br />
materialen en heeft ruim 30 jaar ervaring in de<br />
markt. De belangrijkste toepassingen van het<br />
geotextiel zijn onder meer kustbescherming,<br />
(spoor)wegconstructies en drainagesystemen.<br />
De hoeveelheden zijn enorm, over een lengte<br />
van 17 kilometer is aan beide kanten van de IJsselmeerkant<br />
het geotextiel geplaatst. “Belangrijk<br />
was om materiaal te leveren dat voldeed aan<br />
de opgelegde specificaties. Constructief overleg<br />
tussen de verschillende partijen heeft nog tot diverse<br />
optimalisaties van het ontwerp geleid. Het<br />
geotextiel moest geplaatst worden op het talud.<br />
Dit is eerst helemaal schoongemaakt, dan is het<br />
geotextiel geïnstalleerd en vervolgens is er een<br />
nieuwe laag stortsteen aangebracht.”<br />
MEER DAN 100 JAAR LEVENSDUUR<br />
Het geotextiel moet aan een pakket van eisen voldoen.<br />
Eén van de eisen is een hoge duurzaamheid,<br />
waarbij een levensduur van meer dan 100 jaar geeist<br />
werd. “Het geotextiel is gemaakt van kwalitatief<br />
polypropyleen met aandacht voor strikte<br />
kwaliteits- en milieueisen. Dit in combinatie met<br />
de hoge levensduur zorgt ervoor dat de impact<br />
op het milieu minimaal is.” Vooraf is het materiaal<br />
uitgebreid getest om zeker te zijn dat het voldoende<br />
robuust is voor de toepassing op de Afsluitdijk.<br />
“Het textiel mag niet beschadigd raken tijdens de<br />
installatie. Zowel het materiaal als het plaatsen van<br />
het geotextiel vraagt aandacht en kennis. Voor een<br />
efficiënte en correcte manier van plaatsing, is een<br />
speciaal frame ontwikkeld waarmee het geotextiel<br />
zowel boven water als onder water in één baan<br />
gecontroleerd gelegd kan worden.”<br />
Ronald is trots dat BontexGeo betrokken is bij<br />
de vernieuwing van de Afsluitdijk. “Vanaf het<br />
begin hebben we meegedacht over de beste<br />
toepassing van het materiaal. Het is bijzonder<br />
dat we op deze manier bijdragen aan een toekomstbestendige<br />
dijk.” ■<br />
Zowel het materiaal als het plaatsen van het geotextiel vraagt aandacht en kennis.<br />
Het geotextiel wordt geplaatst op het talud.<br />
61
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
De transportband transporteerde dagelijks 5.000 tot 6.000 kuub zand van de IJsselmeerzijde naar de kant van de Waddenzee.<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | N.M. Heilig<br />
Unieke zandtransportband<br />
boven de snelweg<br />
Mobiele installatie voor zandtransport<br />
1,2 miljoen kuub. Dat is de totale hoeveelheid zand die gedurende het project verplaatst werd<br />
middels een transportband over de A7. Het is voor het eerst in ons land dat een dergelijk<br />
transportsysteem in deze orde van grootte boven een snelweg geplaatst is. Voor N.M. Heilig<br />
de uitdaging om deze band te ontwerpen, bouwen én ter plekke te construeren.<br />
De transportband transporteerde dagelijks<br />
5.000 tot 6.000 kuub zand van de IJsselmeerzijde<br />
naar de kant van de Waddenzee. Dit zand<br />
was nodig voor het zandbed waarop de 70.000<br />
speciale Levvel-blocs zijn geplaatst. Dankzij<br />
deze constructie over de weg, werden de sluis<br />
en het wegverkeer ontzien. “Je kunt je voorstellen<br />
dat regulier transport een behoorlijke<br />
impact zou hebben op zowel het vaar- als wegverkeer”,<br />
vertelt Steven Beukers van N.M. Heilig.<br />
“De opdracht van bouwconsortium Levvel<br />
(BAM, Van Oord, Rebel en Invesis) was dan<br />
ook om een systeem te ontwikkelen dat het<br />
zand boven de snelweg langs transporteert.”<br />
STRENGE VEILIGHEIDSEISEN<br />
Daarnaast moest de installatie voldoen aan<br />
zeer strenge veiligheids- en kwaliteitsnormen,<br />
vergelijkbaar met een reguliere brug over een<br />
snelweg. Zo moest de transportband bestand<br />
zijn tegen een volle noordwestenwind vanaf<br />
de Noordzee, mocht het verkeer geen last<br />
hebben van opwaaiend zand en moest het<br />
voor de mensen op de werklocaties veilig<br />
zijn om te werken. N.M. Heilig heeft de band<br />
daarom voorzien van gegalvaniseerde stalen<br />
kappen, een gesloten houten vloer en hoge<br />
zijwanden aan de onderkant van de brugconstructie.<br />
Het werd op afstand bediend met<br />
veiligheidsinterfaces tussen de systemen en<br />
elektrische sensoren hielden de band in de<br />
gaten. Er was zelfs speciale verlichting geïnstalleerd<br />
om de omliggende natuur zo min mogelijk<br />
te verstoren. “Al met al was dit voor onze<br />
projectmanagers en ingenieurs een uniek en<br />
uitdagend project waar we met veel plezier<br />
aan gewerkt hebben.” ■<br />
MOBIELE INSTALLATIE<br />
De grote uitdaging voor N.M. Heilig lag niet eens<br />
zozeer in het ontwerpen van een speciale transportband<br />
als wel in het feit dat de transportband<br />
mobiel moest zijn. “De Levvel-blocs worden namelijk<br />
over een traject van 32 kilometer langs de<br />
Afsluitdijk gefaseerd geplaatst. Om het verkeer op<br />
de A7 tijdens de verplaatsingen zo min mogelijk te<br />
hinderen, moest het geheel in een kort tijdsbestek<br />
op locatie opgebouwd en geïnstalleerd zijn.”<br />
Dankzij deze constructie over de weg werden de sluis en het wegverkeer ontzien.<br />
63
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Levvel<br />
Zand en grind:<br />
de twee onmisbare<br />
ingrediënten voor de ‘blocs’<br />
Aan de Waddenzeezijde wordt de dijk met bijna 2 meter verhoogd en versterkt met Levvel-blocs.<br />
Innovatieve en vooral ook oersterke betonblokken die in elkaar haken als legoblokken en de golven<br />
breken als het hard stormt. Spaansen Industriezand en Grind leverde twee belangrijke ingrediënten<br />
voor de Levvel-blocs: zand en grind.<br />
Voor de productie van de 70.000 Levvelblocs<br />
is veel zand en grind nodig. Om precies<br />
te zijn; 140.000 ton zand en 240.000 ton<br />
grind. “Het zand is wat grover van structuur”,<br />
vertelt Johan Spaansen, directeur van Spaansen<br />
en de derde generatie die aan het roer<br />
staat van het familiebedrijf. “Dit zogenaamde<br />
betonzand halen we uit de Noordzee. Hiervoor<br />
zetten we onder meer de YED PRIOR<br />
in, het grootste schip van onze vloot dat grind<br />
en zand wint. Het materiaal dat we baggeren<br />
spoelen en zeven we om het vervolgens op<br />
diverse maten te sorteren. Dit geldt ook voor<br />
het grind dat we hebben geleverd.”<br />
Het materiaal wordt gebaggerd, gespoeld en gezeefd.<br />
Voor de versterking is betonzand gebruikt dat uit de Noordzee gehaald wordt.<br />
EFFICIËNTE LEVERING<br />
De Levvel-blocs zijn in een tijdelijke, speciaal<br />
hiervoor gebouwde fabriek in Harlingen<br />
geproduceerd met een oplage van zo’n 100<br />
blokken per dag in een volledig geautomatiseerd<br />
proces. Op het terrein naast deze<br />
fabriek is Spaansen Industriezand en Grind<br />
gevestigd. “Vanaf zee vervoeren we het zand<br />
en grind naar ons eigen terrein. Hier sorteren<br />
we het om het vervolgens per truck te<br />
vervoeren naar onze buurman, de Levvelfabriek.<br />
In totaal gaat het om zo’n 11.000<br />
trucks die slechts een kleine afstand hoefden<br />
af te leggen. Bijkomend voordeel is dat we<br />
geen hinder hebben van de lage waterstand<br />
in de rivieren. Overigens zijn al onze voertuigen<br />
Euro 5 en Euro 6 gemotoriseerd en<br />
zijn we al jaren koploper in beladingscapaciteit<br />
doordat we de carrosseriebouw in eigen<br />
beheer hebben. Om de continuïteit van<br />
het productieproces van de betonblokken te<br />
garanderen, hebben we speciaal een interne<br />
voorraad op ons terrein aangehouden.” Het<br />
zand en grind van Spaansen vinden we niet<br />
64
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Spaansen is al jaren koploper in beladingscapaciteit doordat ze de carrosseriebouw in eigen beheer hebben.<br />
alleen terug in de Levvel-blocs, ook doet het<br />
dienst als stevig en solide bed van grof grind<br />
voor het onderwaterbeton. “Dit grind heeft<br />
een grove structuur zodat het goed draagt<br />
op het grind.”<br />
BETON VOOR DE BOUW<br />
Naast de opslag van zand en grind in Harlingen<br />
heeft Spaansen hier in 2018 een nieuwe<br />
betonfabriek gebouwd. Hier produceert, levert<br />
en monteert het familiebedrijf onder<br />
de naam Spaansen Bouwsystemen prefab<br />
wanden en casco's voor de woningbouw.<br />
“Ons familiebedrijf is in 75 jaar tijd groot<br />
geworden door ondernemerschap en verbinding.<br />
De uitbreiding naar bouwsystemen<br />
is hier een mooi recent voorbeeld van. Het<br />
concept heet Gevelklaar waarbij met behulp<br />
van robots kant-en-klare woninggevels<br />
worden gemaakt.” ■<br />
In totaal is 140.000 ton zand en 240.000 ton grind vervoerd.<br />
'Om de continuïteit van<br />
het productieproces<br />
van de betonblokken<br />
te garanderen, hebben<br />
we speciaal een interne<br />
voorraad op ons terrein<br />
aangehouden'<br />
Vanaf zee vervoert Spaansen het zand en grind naar haar eigen terrein.<br />
65
Spaansen Industriezand en -grind<br />
Spaansen heeft kwaliteit, betrouwbaarheid, continuïteit en duurzaamheid<br />
hoog in het vaandel<br />
Alle grondstoffen worden op een efficiënte maatschappelijk verantwoorde wijze gewonnen met onze eigen scheepsvloot<br />
en/of een vaste kern aan zelfstandige schepen waarmee we samenwerken, waarna veredeld tot op maat gemaakte producten.<br />
We denken graag met u mee voor mogelijkheden in het winnen, leveren, en/of transporteren van uw product.<br />
INDUSTRIEZAND & -GRIND<br />
Lange Lijnbaan 58<br />
8861 NW Harlingen<br />
<strong>05</strong>17 419 391<br />
info@spaansen.nl<br />
www.spaansen.nl
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
In actie bij (milieu) incidenten.<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Ecoloss<br />
Snelle actie vereist bij<br />
(milieu)-incidenten<br />
Oliesporen op de weg, gedumpt asbest en drugsafval, vloeistoflekkage in bouwputten. Zodra<br />
er incidenten zijn met gevaarlijke stoffen of er sprake is van mogelijke bodem- en wegdekverontreiniging,<br />
komt Ecoloss in actie. Zowel op het land als te water.<br />
Hoewel het op de Afsluitdijk relatief rustig is, vinden er desondanks<br />
met regelmaat incidenten plaats met milieu-impact. Denk hierbij vooral<br />
aan ongelukken met gevaarlijke stoffen, brandstoffen en olieproducten.<br />
“Alle meldingen komen binnen op onze meldkamer in Pernis, onze<br />
hoofdvestiging”, vertelt Niels Moerkerken, directeur Ecoloss. EcoLoss<br />
is een onafhankelijk adviesbureau en een onafhankelijke dienstverlener.<br />
Naast advisering, is zij gespecialiseerd in de afhandeling en afwikkeling<br />
van incidenten, met name waar het om voorvallen met milieu-impact<br />
(bodem) gaat. “Wij werken onder contract voor de BAM voor onder<br />
meer Schiphol, provinciale wegen en nu ook voor de Afsluitdijk. Wanneer<br />
er een melding voor de Afsluitdijk binnenkomt, bepaalt ons team<br />
van de meldkamer vervolgens of onze incidentmedewerkers in actie<br />
moeten komen of die van een samenwerkende partner. Wij coördineren<br />
in ieder geval de acties en hebben contact met klanten en beheren<br />
de uitrukprotocollen.”<br />
OLIELEKKAGE TIJDENS WERKZAAMHEDEN<br />
Ook tijdens de werkzaamheden aan de Afsluitdijk kan een milieu-incident<br />
plaatsvinden. “Denk bijvoorbeeld aan een hydrauliekslang van<br />
een machine die klapt en is gaan lekken in een bouwput. Wij zorgen<br />
dat we snel ter plekke zijn en alles volgens de juiste voorschriften<br />
opruimen zodat de werkzaamheden veilig en zo snel mogelijk weer<br />
voortgezet kunnen worden.” ■<br />
'Wij coördineren de acties en<br />
hebben contact met klanten en<br />
beheren de uitrukprotocollen'<br />
Eerste hulp<br />
bij incidenten<br />
• advies<br />
• coördinatie<br />
• onderzoek<br />
• uitvoering<br />
Sla onderstaand nummer op!<br />
24/7<br />
010 - 416 25 00<br />
Kijk voor meer<br />
informatie op<br />
www.ecoloss.nl<br />
67
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Ook ontwikkelt Haarsma projecten variërend van woongebieden tot natuurbouw.<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Haarsma Groep<br />
Kunst is om zo effi ciënt mogelijk te rijden<br />
Transport is planning van de dag<br />
Voor de versterking en vernieuwing van de Afsluitdijk door Rijkswaterstaat is veel materiaal nodig,<br />
maar ook komt er veel materiaal vrij. Grote hoeveelheden zand, klei, grind en (on)gebroken puin en<br />
asfalt moeten van A naar B getransporteerd worden. Op die momenten komt de Haarsma Groep<br />
in actie. Zij zorgen in opdracht van bouwconsortium Levvel voor de aan- en afvoer en de op- en<br />
overslag van alle verschillende producten.<br />
“Inmiddels rijden we al drie jaar af en aan op de<br />
Afsluitdijk”, vertelt Tjeerd Haarsma, directeur<br />
van de Haarsma Groep en de tweede generatie<br />
Haarsma. Vijf jaar geleden nam hij het bedrijf over<br />
van zijn vader die het bedrijf de afgelopen 48 jaar<br />
groot maakte. “Wij zijn actief op veel terreinen.<br />
Van grondwerk, natuurbouw, infrastructuur tot<br />
civiele betonbouw, transport en machineverhuur.<br />
Ook ontwikkelen we projecten variërend van<br />
woongebieden tot natuurbouw.”<br />
PLANNING VAN DE DAG<br />
In 2019 reden ze de eerste twee vrachten<br />
met klei voor de Afsluitdijk. “In die peri-<br />
ode werkten we samen met Natuurmonumenten<br />
aan de herinrichting van het Hegewiersterfjild<br />
bij Harlingen. Deze plek<br />
werd destijds heringericht als rust- en<br />
broedplaats voor de weide- en wadvogels.<br />
De klei die we hier hebben afgegraven<br />
is hergebruikt op de Afsluitdijk. In totaal<br />
hebben we toen een kleine 450.000<br />
ton klei vervoerd naar de Afsluitdijk.”<br />
Ook het zand en klei dat uit de bouwkuipen<br />
bij Den Oever gegraven werd, heeft Haarsma<br />
naar elders getransporteerd. “Overal<br />
op het traject waar grondmateriaal aan- of<br />
afgevoerd moet worden, worden wij ingeschakeld.<br />
De ene dag rijden er acht vrachtwagen,<br />
de andere dag wel twintig. We proberen<br />
zoveel mogelijk vooruit te kijken en te<br />
plannen met Levvel. Maar uiteindelijk is het<br />
de planning van de dag.” Een tak van sport<br />
waarin Haarsma tevens sterk in is, is de verwerking<br />
van vrijgekomen asfalt en betonafval.<br />
Binnen haar bedrijfstak <strong>Weg</strong>en Bouw<br />
Recycling verwerkt Haarsma dit tot gecertificeerde<br />
grondstoffen voor de wegenbouw.<br />
In Franeker beschikt zij over een eigen laad- en<br />
loswal waar ze schepen kunnen ontvangen met<br />
een lengte van maar liefst 110 meter en een<br />
laadvermogen van circa 2.000 ton.<br />
68
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
De kunst is om grondmateriaal zo efficiënt mogelijk te vervoeren.<br />
Overal op het gehele traject waar grondmateriaal aan- of afgevoerd moet worden,<br />
wordt Haarsma ingeschakeld.<br />
SNEL SCHAKELEN<br />
Transport voor een project als de Afsluitdijk<br />
betekent snel schakelen, regelen, meedenken<br />
en plannen. “Dat is ook waar we sterk in<br />
zijn. We komen onze afspraken na, hebben<br />
onze administratie goed op orde en alle ritten<br />
goed en digitaal geregistreerd. De kunst<br />
is om het zo efficiënt mogelijk te vervoeren<br />
en zaken te combineren.” Het samenwerken<br />
met een familiebedrijf als de Haarsma Groep<br />
heeft volgens Haarsma het voordeel dat de<br />
lijnen kort zijn. “Levvel heeft één aanspreekpunt.<br />
En onze planner heeft één op één contact<br />
met de uitvoerder. Een geruststellende<br />
gedachte voor de opdrachtgever.” ■<br />
Het leveren van:<br />
Zand/drainzand • (Gezeefde) Teelaarde • (Hydr) Menggranulaat<br />
•<br />
Compost • Duomix/Ld-mix • Schelpen • Gebruikte klinkers •<br />
Aanvulgrond • Brekerzand<br />
Het storten van:<br />
Schoon betonpuin/metselwerkpuin, Asfalt brokken<br />
Asfalt teerhoudend, Groenafval o.a. takken,<br />
snoeihout, plantsoenafval, bermmaaisel<br />
Bouw-, en sloopafval, <strong>Grond</strong> AW/Wonen/Industrie<br />
<strong>Weg</strong>enbouwrecycling b.v.<br />
Onderdeel van<br />
Edisonstraat 25 Franeker<br />
www.haarsmagroep.nl<br />
69
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Productie van<br />
een kabelwiel.<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Demako<br />
Rail-wiel ontwerp voor<br />
hoofdaandrijving keersluis<br />
Realisatie hoofdaandrijving keersluis<br />
Demako is een one-stop-shop voor mechanische aandrijvingen voor bruggen, sluizen en andere<br />
constructies. Ze hebben alles in huis om een project van A tot Z te realiseren: een eigen engineersafdeling,<br />
een las- en machinehal en montage in eigen beheer. Managing director Thomas Beckx:<br />
“We hebben veel kennis mede dankzij de verscheidenheid aan uitzonderlijke projecten, zoals de<br />
derde kolk bij de Beatrixsluizen, de Kieldrechtsluis in Antwerpen en de nieuwe Verbindingsbrug<br />
in Zeebrugge. De Afsluitdijk past wat ons betreft in dit rijtje van uitzonderlijke projecten.”<br />
70
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Voor de vernieuwing van de Afsluitdijk had het<br />
Belgische bedrijf twee opdrachten: de realisatie<br />
van de hoofdaandrijving voor de keersluis bij<br />
Kornwerderzand inclusief de onderrolwagens en<br />
de rails, en daarnaast bouwen ze de noodaandrijving<br />
voor de keersluis. “De keersluis zelf is een<br />
grote stalen deur van 950 ton, 56 meter breed<br />
en 15 meter hoog”, legt Beckx uit. “Deze deur<br />
wordt open en dicht getrokken door een kabelwerk.<br />
De deur zelf rust op twee onderrolwagens<br />
op de bodem van de doorvaart welke fungeren<br />
als wagonstellen die over rails rijden. Gezien het<br />
gewicht en de vereiste ontwerplevensduur is gekozen<br />
voor speciaal extra hard en taai staal voor<br />
de sporen die volledig ondersteund worden door<br />
ingestorte stalen profielen.” Dankzij de ervaring<br />
van Demako in het bouwen van vele verschillende<br />
soorten kunstwerken kunnen ze verschillende<br />
werkwijzen, systemen en principes uit andere opdrachten<br />
toepassen binnen het Afsluitdijkproject.<br />
“Met andere woorden, we kunnen dus nieuwe<br />
systemen introduceren die al een bewezen track<br />
record hebben bij andere projecten, zoals het<br />
rail-wiel ontwerp.”<br />
WERELD VAN VERSCHIL<br />
De aspecten duurzaamheid en veiligheid<br />
spelen een belangrijke rol in zowel het ontwerpproces<br />
als de uitvoering. “We zetten<br />
onder meer in op recycling van verbruiksmaterialen.<br />
Voor de uitbating van de schutsluis<br />
op lange termijn proberen we te zorgen dat<br />
het zo onderhoudsvriendelijk mogelijk is.<br />
Daar houden we in het ontwerp al rekening<br />
mee. De keuze voor bijvoorbeeld een onderhoudsvrije<br />
glijlager of kogellager kan een<br />
wereld van verschil zijn voor de uitbatingsfase<br />
naar kosten, maar zeker ook naar verbruik<br />
en dus de impact op het milieu. Ook<br />
veiligheid is reeds meegenomen in het ontwerpproces.<br />
En op onze werf zelf worden<br />
inspecties, toolboxen en Laatste Minuut Risico<br />
Analyses (LMRA) uitgevoerd.”<br />
GEANIMEERDE DISCUSSIES<br />
De kracht van Demako zit volgens Beckx in<br />
het discipline-overschrijdend denken. “Met<br />
het ontwerpteam van Levvel en HSM zijn we<br />
aan de slag gegaan. De deskundigheid van het<br />
ontwerpteam van Levvel zorgde voor discussies<br />
die steeds naar een ‘best for project’ oplossing<br />
geleid hebben. Alle betrokkenen waren<br />
zeer constructief om uitdagingen het hoofd te<br />
bieden. Wat Demako betreft kunnen we dan<br />
ook zeker spreken van een geslaagde samenwerking<br />
met levendige discussies.” ■<br />
Plaatsing van de onderbalken voor de rails in de<br />
betonnen vloer.<br />
DEMAKO NV<br />
71
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Jan Wessels / Takke Breukelen<br />
Bijzondere sluisdeuren<br />
voor Vismigratierivier<br />
Wereldprimeur<br />
De kilometerslange Vismigratierivier is één van de bijzondere innovaties binnen de versterking en<br />
vernieuwing van de Afsluitdijk door Rijkswaterstaat. Het is voor het eerst in de wereld dat een kunstmatige<br />
getijdenrivier op de grens van zoet en zout water wordt aangelegd. Ook de constructie zelf<br />
herbergt innovatieve elementen. Zo ontwikkelde en bouwde Takke Breukelen waterkerende deuren<br />
van composiet in opdracht van Levvel (BAM, Van Oord, Rebel en Invesis). Een wereldprimeur!<br />
Al acht generaties is de familie Takke actief in<br />
constructiewerken. Of zoals Andries Takke,<br />
die samen met zijn broer Geert het bedrijf<br />
leidt, het omschrijft: “Wij ontwerpen en realiseren<br />
lichte constructies voor infrastructuur.<br />
Dat doen we met verschillende materialen, van<br />
(corten)staal en aluminium tot hout en composiet.<br />
Standaardoplossingen kennen we niet.<br />
Wij ontwerpen en bouwen unieke oplossingen<br />
vanuit onze kennis en kunde in eigen huis. Dat<br />
is waar wij goed in zijn.”<br />
LEF VOOR NODIG<br />
Hiermee legt Takke meteen de link naar het<br />
constructiewerk voor de Afsluitdijk: de waterkerende<br />
deuren voor de Vismigratierivier. Wat<br />
dit uniek maakt, is dat het de eerste composieten<br />
waterkerende deuren ter wereld zijn in een<br />
primaire waterkering. Belangrijke voordelen<br />
van composiet zijn de lange levensduur en het<br />
gewicht. “Met bouwconsortium Levvel hebben<br />
we stap voor stap het traject van ontwikkelen,<br />
berekenen, testen en beproeven doorlopen.<br />
Binnen deze opdracht ontwikkelen én bouwen<br />
we tegelijkertijd. Alles is nieuw. In feite maak je<br />
een prototype dat meteen honderd jaar mee<br />
moet gaan. Daar heb je een opdrachtgever<br />
met lef voor nodig! Dat maakt het bijzonder.”<br />
Het ontwerp lijkt oppervlakkig gezien op een ontwerp in staal.<br />
ONTWIKKEL- EN TESTFASE<br />
Hoe is Takke te werk gegaan bij de ontwikkeling<br />
van de composiet sluisdeur? “Voor het<br />
ontwerp hebben we te maken met extreme<br />
hydraulische belastingen, beperkte inbouwruimte<br />
en sluitingstijd en interactie met het<br />
bewegingswerk”, legt Takke uit. “Dit leidde<br />
tot een ontwerp wat oppervlakkig gezien<br />
lijkt op een ontwerp in staal (een verstijfde<br />
72
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
plaatconstructie) waarbij de lasverbindingen<br />
echter vervangen zijn door lijm- en lamineerverbindingen.<br />
Om het gedrag van de deur te<br />
bepalen zijn de composiet deuren uitgebreid<br />
met FE (eindige elementen analyse) geanalyseerd.<br />
Ook kwam naar voren dat een aantal<br />
lijm- en lamineerverbindingen getest moesten<br />
worden. Dit in tegenstelling tot een staalontwerp<br />
waar las- en boutverbindingen volledig<br />
met berekening bepaald kunnen worden.<br />
Deze testen, die bij de Universiteit van Osnabrück<br />
zijn uitgevoerd, toonden aan dat het<br />
ontwerp voldoet om toe te passen als primaire<br />
waterkering voor Nederland.”<br />
BEPALEND MOMENT<br />
Een bijzondere constructie als deze voor de<br />
Vismigratierivier betekent ook dat er gedurende<br />
het ontwikkelingsproces diverse ‘moments<br />
suprêmes’ zijn. Wat Takke betreft was<br />
het eerste bepalende moment de afronding<br />
van het definitieve ontwerp. “In het definitief<br />
ontwerp wordt uitgewerkt waarvan we zeggen<br />
‘dit is te maken’. Alles is berekend, bediscussieerd<br />
en getest. Dat is het punt waarop<br />
alle grote keuzes gemaakt moeten zijn en<br />
moet blijken of we er vertrouwen in hebben<br />
om het ook te gaan bouwen.”<br />
Eind <strong>2022</strong> zijn de sluisdeuren gereed voor installatie<br />
en kan het team van Takke terugkijken<br />
op een bijzonder traject. “Je hebt, zoals<br />
ik al aangaf, een opdrachtgever met lef nodig.<br />
De Vismigratierivier in aanbouw.<br />
Vervolgens ga je ontwikkelen en bouwen tegelijk,<br />
dat heeft aandachtspunten. Maar als je<br />
het op de goede manier doet, dan creëer je<br />
ook echt mooie constructies.” ■<br />
Ben jij dé nieuwe collega die aan één van onze unieke projecten komt werken?<br />
Kijk dan snel op onze website of LinkedIn-pagina voor onze actuele vacatures!<br />
www.takke.eu<br />
73
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
De kuip bestaat uit twee delen; bouwkuip noord aan de Waddenzeezijde en bouwkuip zuid aan de IJsselmeerzijde.<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Levvel<br />
Flinke bouwkuip<br />
voor Vismigratierivier<br />
Stalen damwand<br />
Een bijzonder onderdeel van de vernieuwde Afsluitdijk is de Vismigratierivier. Een 4 kilometer lange,<br />
slingerende ‘rivier’, dwars door de Afsluitdijk. Trekvissen kunnen zo zwemmen tussen de zoute Waddenzee<br />
en het zoete IJsselmeer. Hiervoor moet er letterlijk een gat in de dijk gemaakt worden waar de rivier<br />
doorheen loopt. Funderingsspecialist Sterk BV bouwde in opdracht van Levvel voor Rijkswaterstaat de<br />
flinke bouwkuip onder de A7 door. Daarnaast is het verantwoordelijk voor alle bouwkuipen, stempelraamconstructies<br />
en verankering ter plaatse van de keersluizen in Kornwerderzand en Den Oever.<br />
Bouwkuipen uitgevoerd in stalen damwand, daar<br />
zijn ze bij Sterk goed in. Als 140 jaar oud familiebedrijf<br />
met de eretitel 'bij Koninklijke Beschikking<br />
Hofleverancier' weet Sterk dat geen opdracht hetzelfde<br />
is. Denken in oplossingen is hun kracht. “We<br />
staan voor kwaliteit en beheersen een breed scala<br />
aan technieken voor het realiseren van bouwkuipen”,<br />
legt Harm Wammes, projectleider bij Sterk<br />
uit. “Per project bepalen we de beste manier van<br />
uitvoering. Wat is de projectlocatie? Hoe is de<br />
grondslag daar? Zitten er gevoelige objecten in de<br />
grond? Juist onze veelzijdigheid is onze kracht.”<br />
ONDER A7 DOOR<br />
Voor de Vismigratierivier bouwde Sterk een<br />
flinke bouwkuip van circa 126 meter bij 20<br />
meter, die onder de A7 doorloopt. De kuip<br />
bestaat uit twee delen; bouwkuip noord aan<br />
de Waddenzeezijde en bouwkuip zuid aan de<br />
74
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
ideerd om de planken op de gewenste diepte te<br />
krijgen. Dit vraagt de nodige veiligheidsmaatregelen,<br />
zeker als je bedenkt dat het werk op slechts<br />
een paar meter afstand van de A7 moest worden<br />
uitgevoerd. Om de veiligheid van het verkeer te<br />
borgen, is er intensief gemonitord op zettingen<br />
van het wegdek en zijn tijdens het heien alle denkbare<br />
veiligheidsmaatregelen genomen.”<br />
Bij het Lely-monument, halverwege de dijk, is een damwandconstructie aangebracht met verankering.<br />
IJsselmeerzijde. Begin <strong>2022</strong> werden de damwandplanken<br />
tussen beide kuipen verwijderd.<br />
Vanaf dat moment wordt er vanuit één bouwkuip<br />
verder gewerkt aan de doorgang voor de<br />
Vismigratierivier bij Kornwerderzand. “Voor<br />
deze bouwkuipen hebben we het complete<br />
plaatje verzorgd. Dat wil zeggen, het aanbrengen<br />
van de stalen damwanden en vervolgens<br />
het leveren en aanbrengen van het stempelraam.”<br />
Ook heeft Sterk de detailengineering<br />
van het stempelraam verzorgd.<br />
VEILIGHEIDSMAATREGELEN<br />
Het mooie van dit werk is volgens Wammes<br />
het werken met zware machines. “Het is altijd<br />
spannend hoe het loopt, je kunt immers niet in<br />
de grond kijken. De damwanden zijn behoorlijk<br />
zwaar (AZ36-700 van 24 meter lang), die gaan<br />
niet altijd overal even makkelijk de grond in. Soms<br />
komt er zwaar heiwerk bij kijken. Voor de kuipen<br />
van de Vismigratierivier hebben we bijvoorbeeld<br />
90 tons draadkranen met forse trilblokken (2350<br />
VM) ingezet. Ook is er op diverse plekken gefl u-<br />
MACHINE MET DUBBELE FUNCTIE<br />
De slogan van dit familiebedrijf is ‘Innoverend Funderend’.<br />
Het innoverende deel is ook voor bij de<br />
Afsluitdijk van toepassing. Wammes: “Bij het Lelymonument,<br />
halverwege de dijk, hebben we nog<br />
een damwandconstructie aangebracht met verankering.<br />
Hiervoor hebben we een zelf ontwikkelde<br />
machine gebruikt die damwanden kan aanbrengen<br />
en tegelijkertijd fungeert als een ankerboormachine.<br />
Binnen een uur bouwen we de machine<br />
om. Dat scheelt veel tijd, verplaatsing en kosten.”<br />
Zo zijn overdag de damwanden geplaatst en in<br />
de nacht met dezelfde machine de ankers aangebracht.<br />
Binnen 24 uur was alles gereed.<br />
Op hun aandeel in de vernieuwing van de Afsluitdijk<br />
zijn ze bij Sterk trots. “Het is prachtig om<br />
mee te werken aan een voor Nederland zo kenmerkend<br />
en monumentaal bouwwerk.” ■<br />
“We werken graag met Sterk vanwege het beheerste proces, de kwaliteit van de<br />
afgegeven plannen, de vastlegging van afwijkingen en de beheersmaatregelen die<br />
worden toegepast.<br />
Door Sterk al aan de voorzijde bij het ontwerp mee te laten denken was het voor<br />
de hoofdaannemer mogelijk om het uiteindelijke ontwerp van hulpconstructies te<br />
versimpelen.”<br />
“Meer dan 140 jaar ervaring,<br />
maar de blik vooruit gericht!”<br />
Een prachtbaan bij een innovatief familiebedrijf? Kijk<br />
dan op www.werkenbijsterk.nl voor<br />
onze openstaande vacatures.<br />
Het plaatsen van stalen damwand en buispalen | Ontwerp van stalen damwandconstructies | Verhuur en<br />
verkoop van stalen damwand en buispalen | Voorboren en fluïderen | Heien van prefab betonpalen | Verhuur<br />
van pontons en sleepboten | Verwijderen van fundatiepalen | Sloopwerk onder water | Verankering | Constructiewerk<br />
Drachten | Eemnes | Bremerhaven (DE)<br />
75
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Bonneveld<br />
26.000 m 3 klei en zand<br />
onder water ontgraven<br />
Ontgraven van damwanden een beste klus<br />
Onderwatergraven is een vak apart. Een vak dat de mensen van Bonneveld goed verstaan. Op de<br />
Afsluitdijk bij Kornwerderzand hebben ze in opdracht van bouwconsortium Levvel in totaal drie<br />
damwandkuipen ontgraven evenals de doorgang voor de Vismigratierivier. “In totaal hebben we<br />
26.000 m 3 klei en zand onder water ontgraven en weggezogen”, aldus projectleider Stefan Albers.<br />
De Afsluitdijk is een prachtig Rijkswaterstaat-project<br />
om aan mee te werken, vertelt<br />
Albers. “Hier komt onze ervaring en<br />
deskundigheid op het gebied van natte ontgravingen<br />
goed tot zijn recht. Voor het onderwaterwerk<br />
bij Kornwerderzand hebben<br />
we het complete plaatje verzorgd: het ontgraven<br />
van de natte bouwkuipen, verzorgen<br />
van de duikwerkzaamheden, tot en met het<br />
storten van onderwaterbeton. Voordeel<br />
is dat we voor het onderwatergraven alle<br />
noodzakelijke apparatuur en middelen in<br />
huis hebben. Denk aan polymeerinstallaties,<br />
pontons, slibbakken, knijpers en speciaal<br />
ontwikkelde pompinstallaties voor het ontgraven<br />
van bouwkuipen.”<br />
OP GROTE DIEPTE<br />
De drie damwandkuipen bij de keersluis<br />
Kornwerderzand leverden uiteraard de nodige<br />
uitdagingen op. De grootste damwand<br />
gaat tot 16 meter diep. In de grootste damwandkuip<br />
komt de gigantische roldeur van<br />
950.000 kilogram zwaar, 56 meter breed en<br />
15 meter hoog. Bij zeer hoge waterstanden<br />
Er moest secuur gewerkt wordt tussen de funderingspalen.<br />
76
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
wordt deze dichtgeschoven. “Hier moesten<br />
we heel secuur te werk gaan omdat we tussen<br />
de funderingspalen moesten graven en er<br />
dus beperkt ruimte was. Ook waren de damwanden<br />
gecoat en mochten ze in geen geval<br />
beschadigingen oplopen. Daarom hebben we<br />
onder meer met GPS gegraven.” Wat tevens<br />
voor de nodige hoofdbrekens zorgde was het<br />
feit dat de damwanden verhoogd zijn weggezet<br />
in verband met mogelijke zeer hoge waterstanden.<br />
“We hebben hier tot een diepte<br />
van 16 meter ten opzichte van bovenkant<br />
damwand ontgraven. In totaal is ruim 8.000<br />
m 3 grond ontgraven en 6.000 m 3 zand weggezogen.<br />
Bovendien ben je op beschermde<br />
waterbodem bezig wat uiteraard ook om<br />
de nodige maatregelen vraagt.” Naast het<br />
ontgraven heeft Bonneveld de damwanden<br />
onder water gereinigd, een grindlaag aangebracht,<br />
ontlastbronnen aangebracht en onderwaterbeton<br />
gestort. Na het leegpompen<br />
van de damwanden is het geheel gereinigd en<br />
schoon opgeleverd aan Levvel.<br />
ZAND DUURZAAM HERGEBRUIKT<br />
Ook voor de Vismigratierivier was Bonneveld verantwoordelijk<br />
voor het ontgraven van een van de<br />
damwandkuipen inclusief het duikwerk, storten<br />
van de onderwaterbeton en het schoon maken<br />
van de kuip. Albers: “Tijdens het werk reed het<br />
wegverkeer door over één deel van de bouwkuip.<br />
Ook dat vroeg om nauwgezet werken. Het zand<br />
en de klei die hier vrijkwam, is elders op het project<br />
duurzaam hergebruikt. In totaal hebben we<br />
9.000 m 3 ontgraven en 3.000 m 3 gezogen.”<br />
KORT TIJDSBESTEK<br />
Alberskijkt met trots terug op de geleverde bijdrage<br />
van Bonneveld. “Dankzij de goede samenwerking<br />
met alle betrokken partijen, hebben we<br />
met de nodige flexibiliteit en creativiteit alles<br />
binnen de gestelde termijn gerealiseerd.” ■<br />
'Je bent op beschermde waterbodem bezig wat<br />
uiteraard de nodige maatregelen vraagt' Na het leegpompen van de damwanden is het<br />
geheel gereinigd en schoon opgeleverd aan Levvel.<br />
| <strong>Grond</strong>werk<br />
| Bodemsanering<br />
| Onderwaterwerk<br />
| Rioolwerk<br />
| Straatwerk<br />
| Railinfra<br />
| Gewapende<br />
grondconstructies<br />
Ampèreweg 4<br />
3752 LR Bunschoten<br />
info@bonneveldbv.com<br />
T 035 - 52 80 340<br />
www.bonneveld.nl<br />
Naamloos-3 1 <strong>05</strong>-09-<strong>2022</strong> 14:22<br />
77
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | HSM Steel Structures<br />
Alles moet op de<br />
centimeter nauwkeurig<br />
Bouw en plaatsing van roldeur keersluis Kornwerderzand<br />
Het ontwerp en de realisatie van de 60 meter langer roldeur in de keersluis bij Kornwerderzand, is<br />
meer dan precisiewerk. Want hoe vang je de toleranties op? En hoe plaats je een 950 tons deur op<br />
de centimeter nauwkeurig op de rails? Projectengineer Pieter Woudenberg en projectleider Edwin<br />
Schepers vertellen hoe zij te werk zijn gegaan.<br />
Bij Den Oever en Kornwerderzand komen<br />
twee volledig nieuwe keersluizen. Zij beschermen<br />
het achterland tegen extreem<br />
hoogwater. De keersluis bij Kornwerderzand<br />
bestaat uit een roldeur die over een<br />
drempel in de vaarweg kan worden gereden.<br />
Voor de realisatie en plaatsing van de<br />
roldeur bij Kornwerderzand is HSM Steel<br />
Structures aangetrokken. Woudenberg vertelt<br />
hoe het principe van de roldeur werkt:<br />
“Als er storm verwacht wordt, wordt de<br />
roldeur de vaarweg in gereden. Door het<br />
hoge water aan de Waddenzeekant in tijden<br />
van storm zal de roldeur door de waterdruk<br />
tegen het beton worden aangedrukt en<br />
hierdoor volledig het water keren.”<br />
EIGEN WERF<br />
De roldeur is 950.000 kilogram zwaar, 56<br />
meter breed en 15 meter hoog. HSM Steel<br />
Structures heeft de enorme constructie op<br />
De roldeur is een constructie waarbij je met millimeter toleranties moet werken.<br />
De enorme constructie is 950.000 kilogram zwaar,<br />
56 meter breed en 15 meter hoog.<br />
78
PROJECT RENOVATIE AFSLUITDIJK<br />
HSM Steel Structures heeft de enorme constructie op hun eigen werf in Schiedam gebouwd.<br />
hun eigen werf in Schiedam gebouwd. Woudenberg:<br />
“Wij zijn sterk in de grotere civiele<br />
projecten. Ons terrein is daar helemaal op<br />
ingericht en we zitten aan open water. Wij<br />
trachten dan ook altijd de componenten<br />
zo groot mogelijk te maken zodat je het op<br />
de eindbestemming in één keer efficiënt en<br />
met zo min mogelijk hinder kunt plaatsen.<br />
Zo hebben wij als HSM al diverse bruggen<br />
langer dan 200 meter compleet op onze locatie<br />
gebouwd en de volledige lengte direct<br />
op locatie geïnstalleerd.”<br />
MILLIMETERWERK<br />
De uitdaging in het ontwerp was de nauwkeurigheid.<br />
“We hebben te maken met een<br />
grote constructie waarbij je met toleranties<br />
van millimeters moet werken. De raakvlakken<br />
zijn het belangrijkste onderdeel. De stalen<br />
deur moet naadloos aansluiten op het<br />
beton en compleet keren als het dicht moet.<br />
Er zit veel laswerk in. Door de warmte van<br />
het laswerk gaat het materiaal vervormen.<br />
In het ontwerp en in het bouwproces hebben<br />
we daar al rekening mee gehouden.<br />
Je moet bijvoorbeeld tijdens het bouwproces<br />
continu maatvoeren en bouwen in<br />
voorgevormde mallen. Bij het ontwerp worden<br />
lassen zo klein mogelijk gekozen wat<br />
zorgt voor minder warmte inbreng en dus<br />
minder vervorming.”<br />
LIERSYSTEEM<br />
Het ontwerp is volgens Schepers uniek. “De<br />
roldeur staat op twee onderrolwagens en<br />
wordt in beweging gebracht door een liersysteem.<br />
Aan de roldeur zit de schijvenbalk<br />
gekoppeld, hier worden de lierkabels doorheen<br />
geschoren om de roldeur te bewegen.<br />
Het liersysteem bestaat uit twee kabels: een<br />
sluitkabel om de roldeur de vaarweg in te<br />
trekken en een openkabel om de roldeur<br />
de deurkas in te trekken. De onderrolwagens<br />
rijden op een rails die ingestort is in<br />
het beton. Om de rails schoon te maken van<br />
modder en andere grote voorwerpen weg<br />
te halen, is de roldeur voorzien van een jetsysteem<br />
die de rails schoon spuit.”<br />
DE SPANNING STIJGT<br />
De complete constructies, roldeur en het<br />
bewegingswerk zijn door en door getest en<br />
staan klaar voor transport. De roldeur is<br />
compleet gebouwd en zal met een zeeponton<br />
over zee naar de Afsluitdijk worden gevaren.<br />
Schepers: “Alles hebben we dan bij de hand<br />
om de deur op zijn plek te hijsen. Dit moet<br />
binnen twee dagen gebeuren omdat de vaarweg<br />
moet worden afgesloten.” Het moment<br />
van inhijsen is ook nog een spannend moment.<br />
Dit moet op de centimeter nauwkeurig.<br />
“De deur moet exact op de onderrolwagens<br />
van 40 ton per stuk komen te staan. Dat<br />
zijn we nu al aan het voorbereiden. Doordat<br />
we het bij ons op de werf al helemaal uitgedacht,<br />
getest en voorbereid hebben, kunnen<br />
we naar verwachting in maart 2023 op locatie<br />
de installatie vloeiend uitvoeren. Dan moet<br />
alleen het weer nog meewerken.” ■<br />
79
Serving the industry<br />
Bridges | Barriers and Locks | Linkspans<br />
HSM Steel Structures is a major Dutch construction yard specialised in the fabrication of fixed and<br />
movable bridges, storm surge barriers, sluice gates and dock gates. Works include construction,<br />
project management, design, multi-disciplinary engineering of all disciplines, procurement, logistics and<br />
installation/assembly at various construction sites.<br />
HSM Steel Structures BV | Westfrankelandsedijk 9 | 3115 HG Schiedam <strong>NL</strong> | T +31 (0)10 - 4279200 | E info@hsm.nl | I www.hsm.nl
Nieuw<br />
Het veelzijdige gootsysteem<br />
voor waterdichte oplossingen<br />
ACO DRAIN® PowerDrain Sealin<br />
ACO biedt dé waterdichte oplossing voor<br />
zware verkeersbelastingen met het<br />
vernieuwde gootsysteem ACO PowerDrain<br />
Sealin. Een belangrijke vernieuwing is dat<br />
naast de gietijzeren roosters met Powerlock<br />
vergrendeling, alle roosters uit ons<br />
Ruime roosterkeuze voor elk project<br />
Multiline programma met de Drainlock®<br />
vergrendeling ook op deze goot passen.<br />
Hierdoor heb je een een ruime keuze aan<br />
roosters in vele vormen, kleuren en materialen.<br />
De roosters voldoen aan alle eisen,<br />
zowel op het esthetisch als functioneel vlak.<br />
veilig<br />
• zelfvergrendelende<br />
Powerlock<br />
• geïntegreerde<br />
elastomeer dempers<br />
Powerlock rooster<br />
D400<br />
Gietijzer<br />
Nieuw<br />
Powerlock rooster<br />
F900<br />
Gietijzer<br />
Nieuw<br />
Langsstaafrooster<br />
Gietijzer<br />
Traanplaat<br />
Gietijzer<br />
gesloten<br />
Sleufrooster<br />
Heelguard<br />
Gietijzer<br />
dicht<br />
• standaard geïntegreerde<br />
Sealin afdichting<br />
Maasrooster Q+<br />
Verzinkt staal<br />
RVS<br />
Sleufrooster<br />
Gietijzer<br />
sterk<br />
• 12 mm brede gietijzeren<br />
randbescherming<br />
• Robuust gootelement<br />
ACO BV • www.aco.nl • info@aco.nl<br />
ACO. creating<br />
the future of drainage
DE PEN<br />
82
DE PEN<br />
Joost Fijneman,<br />
Programmamanager Duurzaamheid CROW<br />
Van Standaard<br />
naar Business<br />
As Usual<br />
De grootste klacht die ik hoor over duurzaamheid in de infrastructuur, is dat er te veel<br />
over gepraat wordt. En dat het te weinig ‘gedaan’ wordt. En die klacht is niet onterecht. Je<br />
kunt moeiteloos je dagen vullen met het aanschuiven bij duurzame symposia en netwerkbijeenkomsten,<br />
bij inspiratiesessies en congressen. Terwijl er ‘buiten’ nog te weinig gebeurt.<br />
‘Buiten’ werkt men met werktekeningen en besteksbepalingen gebaseerd op de Standaard<br />
RAW en andere richtlijnen. Die kúnnen duurzaam zijn. Maar vaak zijn ze dat nog niet. En<br />
dat is best bijzonder.<br />
Want stel je je eens voor dat we zo met veiligheid om zouden gaan? Je kúnt veilig werken met<br />
de branche brede standaarden, maar je kunt er evengoed een totaal onveilige constructie<br />
mee maken. Dan zou de wereld te klein zijn: als we in Nederland infra maken, dan doen we<br />
dat veilig! Dat hebben we afgesproken, onder meer via de Standaard RAW.<br />
Nu weten we dat in Nederland in 2030 de infra klimaatneutraal en (zoveel mogelijk) circulair<br />
moet worden aangelegd / vervangen / beheerd. Dat staat in het Klimaatakkoord en de<br />
daarop gebaseerde strategie KCI (Klimaatneutrale en Circulaire Infra). Dus als het inderdaad<br />
zo is dat branche brede standaarden, met de Standaard RAW voorop, beschrijven hoe we<br />
in Nederland infrastructuur maken, dan ligt daar een belangrijke sleutel voor de verduurzamingsopgave!<br />
Met standaarden kom je immers in de haarvaten van de infrasector terecht.<br />
En als (ook) daar de duurzame variant de standaard wordt, dan beginnen we snel meters te<br />
maken! Duurzaamheid niet langer als een extra eis, die (daarmee) moet concurreren met<br />
andere eisen, zoals geld en tijd. Maar als randvoorwaarde. Als we in Nederland infrastructuur<br />
maken, dan doen we dat duurzaam!<br />
Voor ondernemers is deze uniformiteit onmisbaar. Alleen zo krijgen zij het businessmodel<br />
rond voor de investeringen die gedaan moeten worden om duurzamer te kunnen werken.<br />
En de koplopers kunnen nog steeds een stapje verder gaan, geholpen door slimme uitvragen<br />
van vooroplopende opdrachtgevers. Met de belofte dat hun pionierswerk uiteindelijk gaat<br />
leiden tot weer nieuwe standaarden, zodat uiteindelijk, zo rond 2030, een schone, klimaatneutrale<br />
en circulaire infrastructuur ‘business as usual’ is geworden! <br />
83
De gedifferentieerde aanpak ongevalsonderzoek heeft als voornaamste doel dat bedrijven zelf leren van arbeidsongevallen.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Aboma<br />
Nederlandse Arbeidsinspectie:<br />
leren van een ongeval<br />
Jarenlang onderzochten de arbeidsinspecteurs van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid<br />
(SZW) zelf een arbeidsongeval en werd vervolgens een sanctie opgelegd. Dat gebeurt nog steeds,<br />
maar onder strikte randvoorwaarden mogen bepaalde ongevallen (bijvoorbeeld met licht letsel) voortaan<br />
zelf onderzocht worden door de werkgever. Een sanctie blijft dan achterwege, mits de werkgever<br />
aan de slag gaat met een verbeterplan. Michel Schenk, adviseur bij Aboma geeft tekst en uitleg.<br />
Het aantal arbeidsongevallen neemt al jaren toe.<br />
De Nederlandse Arbeidsinspectie heeft onderzoek<br />
gedaan naar nieuwe mogelijkheden bij de<br />
afhandeling van een ongevalsonderzoek, met als<br />
doel dat werkgevers leren van ongevallen. Want<br />
soms levert investeren in veiligheid meer op dan<br />
het opleggen van een boete. Na een succesvolle<br />
pilot is de gedifferentieerde aanpak ongevalsonderzoek<br />
in 2021 experimenteel van start gegaan<br />
en doorontwikkeld. Bij ongevallen met licht letsel<br />
kunnen de inspecteurs van Nederlandse Arbeids-<br />
inspectie besluiten om de werkgever zelf het ongeval<br />
te laten onderzoeken en hierover te rapporteren.<br />
“Het doel hiervan is dat bedrijven leren van<br />
een ongeval”, zegt Schenk. “Wat ging er mis, hoe<br />
had het ongeval voorkomen kunnen worden en<br />
welke maatregelen worden genomen om ervoor<br />
te zorgen dat het niet nog eens gebeurt.”<br />
ZELFREFLECTIE<br />
Bedrijven hebben uiteraard nog altijd een<br />
meldingsplicht. “Ook bij de nieuwe aanpak<br />
komt de Nederlandse Arbeidsinspectie nog<br />
altijd ter plaatse het arbeidsongeval bekijken<br />
om de ernst van het ongeval en de gevolgen<br />
voor de werknemer in te schatten”,<br />
vervolgt Schenk. “Vervolgens wordt er op<br />
een aantal randvoorwaarden getoetst om<br />
van daaruit te bepalen of de werkgever in<br />
aanmerking komt voor zelfonderzoek. Een<br />
randvoorwaarde is bijvoorbeeld dat een<br />
bedrijf over een getoetste RI&E beschikt,<br />
en er in de basis al sprake is van voldoende<br />
84
‘Onder strikte randvoorwaarden mogen bepaalde<br />
ongevallen voortaan zelf onderzocht worden<br />
door de werkgever’<br />
zelfreflectie. Wordt aan alle eisen en voorwaarden<br />
voldaan, dan kan men gebruikmaken<br />
van de gedifferentieerde aanpak<br />
ongevalsonderzoek. Een werkgever wordt<br />
gevraagd de toedracht van het ongeval in<br />
kaart te brengen, maar ook met een verbeterplan<br />
te komen. Het gaat dus verder dan<br />
alleen het ongeval zelf. Voor het uitvoeren<br />
van dat onderzoek en het opstellen van het<br />
verbeterplan is een format ontwikkeld dat<br />
wordt getoetst door Nederlandse Arbeidsinspectie.<br />
Bij een goedgekeurd plan legt de<br />
inspectie geen boete op. Wel wordt een<br />
jaar later getoetst of de verbeterpunten ook<br />
daadwerkelijk zijn geïmplementeerd.”<br />
De gedifferentieerde aanpak ongevalsonderzoek<br />
heeft als voornaamste doel dat<br />
bedrijven zelf leren van arbeidsongevallen,<br />
resumeert Schenk. “Dat ze dus niet in<br />
de juridische verdedigingshouding springen,<br />
maar echt intrinsiek werken aan het verbeteren<br />
van de veiligheid. Wat wij zien is dat het<br />
steeds beter wordt opgepakt in de bouw- en<br />
infrasector. Er is oprecht veel aandacht voor<br />
‘veilig werken’. Vanuit Aboma ondersteunen<br />
we bedrijven op alle mogelijke fronten. Niet<br />
alleen met het ongevalsonderzoek, maar ook<br />
met het verzorgen van training en opleiding<br />
voor de hele keten om met meer zelfreflectie<br />
te komen tot een veilige bouwplaats.” ■<br />
Aboma Consultancy bv<br />
Maxwellstraat 49 a<br />
6716 BX Ede<br />
Postbus 141<br />
6710 BC Ede<br />
T 0318 691920<br />
info@aboma.nl<br />
www.aboma.nl<br />
Samen streven naar een 100% veilige<br />
en gezonde werkomgeving<br />
DUURZAAM BOUWEN<br />
AAN VEILIGHEID EN KWALITEIT.<br />
85
Tekst | Saes International Beeld | Saes International/Van Vliet Sloopwerken<br />
Nederlandse sloopkracht<br />
manifesteert zich in Azië<br />
Raffinaderij in Singapore valt ten prooi aan recyclingmaterieel uit Weert<br />
Wie denkt dat het woord 'International' in Saes International BV een hol begrip is, heeft het mis.<br />
De ontwikkelaar en leverancier van uitrustingsstukken voor de recyclingsector is al vaker in het<br />
nieuws gekomen vanwege de verre landen waar hun materieel toegepast wordt.<br />
Aangekomen in Singapore werd alles per barge naar<br />
de plek van bestemming gebracht.<br />
Van Vliet Sloopwerken BV is zo'n trouwe klant<br />
van Saes die met succes het betrouwbare materieel<br />
in den verre inzet. Zo ook op een megasloopproject<br />
dat Van Vliet momenteel uitvoert<br />
in Singapore. Saillant detail: niet alleen<br />
het materieel van Saes vindt zijn weg naar Azië,<br />
ook de service die Saes levert trekt zich niets<br />
aan van internationale grenzen. Een gesprek<br />
met Erwin Broens (directielid Saes International),<br />
Carlo Laauwen (CEO Van Vliet Sloopwerken)<br />
en Saes-monteur John, die assistentie op<br />
locatie heeft verleend.<br />
WERKEN AAN CO 2<br />
-REDUCTIE<br />
Carlo Laauwen legt uit wat de opdracht<br />
in Singapore behelst: "In opdracht van een<br />
multinational haalt Van Vliet daar een groot<br />
deel van een raffinaderij weg. Daarvoor in<br />
de plaats gaat de opdrachtgever nieuwe raffineerinstallaties<br />
bouwen, die vele malen<br />
milieuvriendelijker zijn dan wat er stond. Dit<br />
alles in het kader van de oorgenomen CO 2<br />
-<br />
reductie." De opdracht is omvangrijk en<br />
complex, een kolfje naar de hand van Van<br />
Vliet, dat gewend is om te werken in landen<br />
met andere culturen en verschillende klimatologische<br />
omstandigheden.<br />
"Waar we ook werken, en dat zijn op dit<br />
moment ongeveer zeven landen, daar kan<br />
de opdrachtgever genieten van ons efficiente<br />
sloop- en recyclingproces. Onze re-<br />
Een indrukwekkende line-up aan machines staat klaar in Weert om de reis naar Singapore te maken.<br />
86
Tegen deze brute kracht is geen raffinaderij opgewassen.<br />
Deze LaBounty MSD 2500 sloopschaar is helemaal<br />
klaar voor het betere sloopwerk in Singapore.<br />
cyclegraad zit constant tussen de 96% en<br />
98%. De reden dat we dit kunnen waarmaken<br />
komt door onze eigen expertise en het<br />
feit dat we betrouwbaar materieel inzetten.<br />
Dan heb je meteen de reden te pakken<br />
waarom we dit soort werk met materieel<br />
van Saes uit Weert doen."<br />
Voor Van Vliet is de opdracht in Singapore<br />
een van de grootste in de historie van het<br />
sloopbedrijf. "We zitten met 30 man op de<br />
klus, waarvoor zes jaar is uitgetrokken. In<br />
ons team bevinden zich Nederlanders, mensen<br />
uit het Verenigd Koninkrijk en een aanvulling<br />
bestaande uit Aziatische vaklieden."<br />
GEMODIFICEERDE MACHINES<br />
Nog een reden om voor Saes te kiezen:<br />
Van Vliet werkt met gemodicifeerde machines.<br />
"Saes is technisch zo goed onderlegd<br />
en flexibel, dat zij de machines geheel naar<br />
onze wensen en eisen kunnen aanpassen",<br />
vervolgt Carlo. "Ook het verrichten van onderhoud<br />
geschiedt voortreffelijk. En zijn er<br />
onverhoopt calamiteiten, dan komt monteur<br />
John zo snel als haalbaar is naar ons toe, al<br />
staan we in de rimboe."<br />
Daar voegt John aan toe: "Ik ben als technische<br />
man bij Saes bijna altijd degene die<br />
Saes International heeft de machines uitgevoerd in de nieuwe huisstijl van Van Vliet Sloopwerken BV.<br />
naar het buitenland gestuurd wordt. Wat ik<br />
standaard meeneem op reis zijn mijn werkkleren<br />
en een goed humeur. In Singapore<br />
heb ik geholpen met de opbouw en controle<br />
van de machines, en is door mij het<br />
laatste onderhoud verricht. Zo heb ik bijvoorbeeld<br />
de airco's extra bijgevuld, omdat<br />
het er nogal heet was. In totaal heb ik twee<br />
weken op locatie gezeten. De benodigde<br />
gereedschappen waren al meegestuurd in<br />
containers, met de machines en aanbouwdelen.<br />
Die containers zijn zeer efficiënt gevuld;<br />
aan alles is gedacht en ik grijp nooit<br />
mis. Je moet trouwens wel voor dit werk in<br />
de wieg zijn gelegd en het thuisfront – in<br />
mijn geval een vrouw en vier kinderen –<br />
moet achter het werk staan. Je bent toch<br />
wel hele periodes van huis tenslotte."<br />
INDRUKWEKKENDE LINE-UP<br />
Erwin Broens somt op welke machines en<br />
materieel er verscheept zijn vanuit Weert:<br />
"Er zijn een Hitachi ZX890 en twee Hitachi's<br />
ZX870, een Liebherr R960 en een Sennebogen<br />
830E (overslagkraan) geleverd, samen met<br />
LaBounty materieel, te weten de MSD4500,<br />
Klaar om bij de sloopwerf afgeleverd te worden.<br />
MSD 3000 en MSD 2500. Daarnaast nog een<br />
Epiroc EC140 sloophamer. Alles netjes in het<br />
wit gespoten, zoals in de nieuwe huisstijl van<br />
Van Vliet." Al met al een indrukwekkende<br />
line-up aan machines en sloopwerktuigen.<br />
John zegt tot besluit: "Alles ging tiptop voorbereid<br />
naar Singapore. Eenmaal daar heb ik<br />
nog een paar aanpassingen gedaan in de besturing.<br />
Er zit verschil in tussen wat Nederlanders,<br />
Engelsen en Aziaten gewend zijn. Iedereen<br />
kan nu vertrouwd, tevreden en snel<br />
werken met de machines." ■<br />
87
Meer dan alleen<br />
een groothandel.<br />
RVS kabel en kunststof lijnen voor industriële toepassingen,<br />
custom-made, op rol, seriewerk en enkele stuks.<br />
www.carlstahl.nl
Tekst | Roel van Gils Beeld | Carl Stahl<br />
RVS kabel als<br />
essentiële ‘schakel’ in<br />
voegloze overgangen<br />
Bij kunstwerken in provinciale wegen en snelwegen wordt steeds<br />
vaker gebruik gemaakt van voegloze overgangen waarbij het landhoofd<br />
constructief wordt verbonden met het dek. RVS trekkabels<br />
vormen daarin een essentiële schakel. Als gespecialiseerde groothandel<br />
in lijnen en RVS kabels levert Carl Stahl een belangrijke<br />
toegevoegde waarde voor wegenbouwers door deze RVS kabels<br />
als kant-en-klaar product voor te bereiden. Volledig conform de<br />
technische specifi caties zoals voorgeschreven door Rijswaterstaat.<br />
Ter plaatse van de overgang van de stootplaten<br />
of -vloeren van een kunstwerk met het<br />
landhoofd kunnen scheuren ontstaan. Van<br />
oudsher worden hier voegen toegepast, maar<br />
steeds vaker worden voegloze overgangen<br />
gemaakt. “Als het landhoofd constructief verbonden<br />
wordt met het dek ontstaat er een integraal<br />
kunstwerk zonder voegovergangen en<br />
opleggingen. Dit leidt tot lagere onderhoudskosten<br />
en het zorgt voor minder geluid”, verduidelijkt<br />
Joost Coster, salesmanager bij Carl<br />
Stahl. “RVS trekkabels worden gebruikt om<br />
de stootplaten, die vóór en achter een kunstwerk<br />
(betonconstructie) liggen, te koppelen<br />
aan de rest van de betonconstructie. Op deze<br />
manier wordt voorkomen dat stootplaten<br />
verschuiven bij verzakkingen.”<br />
KANT-EN-KLAAR<br />
INZETBAAR PRODUCT<br />
Carl Stahl is specialist op het gebied van kunststof<br />
touw, RVS kabels en kabelnetten. Zowel<br />
custom-made, op rol, seriewerk als enkele<br />
stuks. “We hechten veel waarde aan het leveren<br />
van toegevoegde waarde voor onze klanten”,<br />
zegt Coster. “Al onze materialen krijgen<br />
we aangeleverd in bulk en veelal op rol. Specifi<br />
ek voor de voegloze overgangen produceren<br />
we in onze werkplaats RVS trekkabels op<br />
maat in lengtes van 3,50 meter. De kabel heeft<br />
volgens de voorschriften van Rijkswaterstaat<br />
een diameter van 22 mm en bestaat uit 1x19<br />
draden die om elkaar heen zijn gedraaid. Het<br />
zorgt voor een behoorlijk stijve ‘constructie’<br />
die niet makkelijk buigt. Vervolgens brengen<br />
wij in het midden van de kabel over een lengte<br />
van 600 mm een Densoband aan in een<br />
beschermende kunststof krimpkous, bedoeld<br />
om spanningen door rotatie in het dek op te<br />
vangen. Al deze voorbereidingen resulteren in<br />
een compleet en kant-en-klaar inzetbaar product<br />
voor de wegenbouwer.”<br />
Carl Stahl is een toonaangevende gespecialiseerde<br />
groothandel in binnen- en buitenland.<br />
“Wij staan er als Carl Stahl Benelux niet alleen<br />
voor. Onze hoofdvestiging is gevestigd<br />
in Duitsland en bestaat al sinds 1880. Wereldwijd<br />
hebben wij meer dan 1.100 collega’s<br />
verdeeld over 70 vestigingen met elk hun<br />
eigen specialiteiten. En daar profi teren onze<br />
klanten in de Benelux uiteraard ook van. We<br />
hebben veel kennis en expertise van het verwerken<br />
van RVS kabels en beschikken over<br />
een grote voorraad. Behalve RVS trekkabels<br />
leveren we aan de infrasector onder andere<br />
ook RVS grijplijnen langs kademuren, al dan<br />
niet voorzien van een kunststof coating, kabels<br />
om resonantie bij bruggen te voorkomen,<br />
en RVS kabelnetten als hekwerk en/<br />
of valbeveiliging rondom infrastructuur en<br />
parkeergarages. En ook hiervoor geldt: voor<br />
specifi eke invullingen of ideeën denken we<br />
graag met onze klanten mee.” ■<br />
90
Detail RVS kabel met Densoband en kunststof krimpkous.<br />
Magazijn Carl Stahl Benelux.<br />
‘Al deze voorbereidingen<br />
resulteren in een compleet en<br />
kant-en-klaar inzetbaar product<br />
voor de wegenbouwer’<br />
RVS kabels met Densoband en kunststof krimpkous.<br />
91
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Tekst | Alon Winnen (Letterdesk) Beeld | Tensar International<br />
Tensar® InterAx.<br />
Voorlopers in<br />
geogrid-oplossingen<br />
Al 50 jaar helpt Tensar International ingenieurs, aannemers en opdrachtgevers in de grond-, weg- en<br />
waterbouw om succesvolle projecten op te leveren. Of je nu bouwtijd, kosten of CO 2<br />
wilt verminderen:<br />
voor Tensar is het als wereldwijd marktleider in de ontwikkeling, productie en levering van<br />
geokunststoffen geen probleem. Innovatie, duurzaamheid en betrouwbaarheid zijn belangrijke kernwaarden<br />
voor Tensar. Paul ter Horst, Area Manager Benelux bij Tensar, legt het uit.<br />
“We zoeken voor onze civieltechnische producten en diensten altijd naar<br />
betrouwbare, innovatieve oplossingen. En we maken de wereld graag een<br />
stukje duurzamer. Onze geogrids worden vervaardigd van georiënteerd polyethyleen<br />
met hoge dichtheid (HDPE) of polypropyleen (PP). Daarnaast<br />
zijn ze na onafhankelijke full-scale testen voorzien van alle technische en milieucertifi<br />
caten, zoals EPD’s en de NMD-databladen. Zo zorgt Tensar voor<br />
duurzame en betrouwbare oplossingen die echt een meerwaarde zijn.”<br />
TENSAR ® INTERAX ® : DUNNERE CONSTRUCTIE,<br />
LANGERE LEVENSDUUR<br />
“Ons belangrijkste product voor het realiseren van funderingen onder wegen?<br />
Dat zijn onze nieuwe InterAx-geogrids. Ons beste geogrid ooit wordt<br />
wereldwijd in talloze civieltechnische projecten toegepast en dat is niet<br />
voor niets”, vertelt Ter Horst. “Het InterAx-geogrid zorgt voor een sterke,<br />
stijve funderingslaag met een groot vermogen om de belasting beter te<br />
92
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
spreiden. Zo heeft het geogrid een hoge weerstand tegen vervorming<br />
door de effectieve mechanische stabilisatie van het funderingsmateriaal.”<br />
Een ander handig voordeel? “Het gebruik van ons InterAx-geogrid kan<br />
resulteren in een reductie van 50% op de funderingsdikte. Hierdoor is<br />
er minder transport nodig, zijn de bouw- en transportkosten lager en is<br />
er sprake van een hogere CO 2<br />
-reductie. Onze geogrids hebben dan ook<br />
een veel betere MKI-score (Milieukostenindicator) dan die van onze concurrenten.<br />
Fijn voor de aannemer en fi jn voor het milieu!”<br />
TENSAR ® +TM<br />
Bij Tensar komen ze graag met een volledig pakket op de markt. “We<br />
hebben niet alleen een innovatief geogrid, maar we komen ook met een<br />
gloednieuw rekenprogramma: Tensar +. Dit is een cloud-based softwareoplossing<br />
voor alle toepassingen van onze geogrids. Je kunt het zien als<br />
een app met berekeningen volgens de nationale richtlijnen (CROW1001).”<br />
Ter Horst vertelt: “Het werkt erg simpel: je voert vanaf de bouwplaats<br />
de berekening uit op je telefoon en je ziet meteen wat je bespaart<br />
op bouwkosten, bouwtijd en CO 2<br />
-emissies. De software is<br />
voor iedereen beschikbaar. En verandert er iets aan de software? Dan<br />
kun je meteen de update downloaden!”<br />
BETROUWBAARHEID BOVEN ALLES<br />
Tensar vindt het belangrijk om zijn producten goed te testen. Ter Horst<br />
legt uit: “Zo kunnen we de voordelen van onze producten ook daadwerkelijk<br />
aantonen. En de resultaten mogen er zijn: want wegen die met onze<br />
geogrids zijn aangelegd, hebben een aantoonbaar langere levensduur.”<br />
Bewezen besparingen: tijd, bouwkosten en CO 2<br />
.<br />
“We maken ook gebruik van een nieuwe ontwerptechniek (LAAMS).<br />
Zo leggen we bij het berekenen van onze wegconstructies meerdere<br />
aspecten vast die van invloed zijn op de prestatie, bijvoorbeeld de<br />
bandendikte. Dat maakt onze methode betrouwbaarder dan de huidige<br />
richtlijnen. En betrouwbaarheid gaat boven alles!” ■<br />
'Gewaardeerde geogrid-oplossingen:<br />
innovatief, betrouwbaar en duurzaam!'<br />
THE NEXT GENERATION IS HERE<br />
Nieuw Cloud-Based<br />
Design Software<br />
Design Software<br />
New Design<br />
Methodology<br />
BEWEZEN<br />
TECHNOLOGIE<br />
BEWEZEN<br />
BESPARINGEN<br />
BEWEZEN<br />
SUCCES<br />
tensar.nl<br />
Tensar International B.V.<br />
Helftheuvelweg 11 | 5222 AV ´s-Hertogenbosch | +31 (0)73 624 1916 | info@tensar.nl<br />
93
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Tekst | Maud Stekelenburg (Letterdesk) Beeld | JUTA Holland BV<br />
Geotextiel en geokunststoffen<br />
van de hoogste kwaliteit<br />
Afgelopen jaar heeft JUTA Holland een splinternieuw distributiecentrum laten bouwen. Hierdoor<br />
kunnen ze nog meer producten kwijt en zijn hun geotextielen altijd uit voorraad leverbaar. “Ons<br />
assortiment voor de grond-, weg- en waterbouw gaat van geomembranen tot vliezen en weefsels”,<br />
aldus directeur Berry Post van JUTA Holland BV.<br />
Doordat het assortiment steeds breder<br />
wordt, kan JUTA Holland veel bedrijven<br />
in de grond-, weg- en waterbouw ondersteunen.<br />
“Dit maakt de geokunststoffen<br />
inzetbaar op afvalstortplaatsen, reservoirs<br />
en dammen, watervoorzienings- en opvangbekkens,<br />
tunnels, ondergrondse constructies<br />
en chemische bedrijfsinstallaties.<br />
De geokunststoffen zijn een scheidingslaag<br />
waardoor ze bescherming bieden aan bijvoorbeeld<br />
bassins met water of andere<br />
(chemische) vloeistoffen.”<br />
Dankzij het nieuwe distributiecentrum in<br />
Wolvega heeft JUTA Holland een van de<br />
grootste voorraden aan geokunststoffen in<br />
de Benelux en Noordoost-Duitsland. “We<br />
kunnen producten van ieder project volledig<br />
op maat maken. Denk aan het bewerken van<br />
geweven doeken of het stikken van weefsels:<br />
geen enkel probleem voor ons”, zegt Post.<br />
GEOTEXTIEL VAN DE<br />
BESTE KWALITEIT<br />
Doordat JUTA Holland een belangrijke leverancier<br />
is, ligt de focus op continue vernieuwing<br />
en verbreding binnen diverse branches.<br />
“De producten worden geproduceerd<br />
volgens de ISO-certificeringen en zijn zowel<br />
intern als extern uitvoerig gecontroleerd<br />
en getest volgens de laatste Europese en<br />
internationale standaarden. Zonder daarbij<br />
de prijs uit het oog te verliezen. Dat betekent<br />
dat de prijs-kwaliteitverhouding van<br />
onze producten het beste alternatief in de<br />
markt is.”<br />
Dankzij het nieuwe distributiecentrum in Wolvega heeft JUTA Holland een van de grootste voorraden aan<br />
geokunststoffen in de Benelux en Noordoost-Duitsland.<br />
Zo is JUTA Holland bijvoorbeeld leverancier<br />
van GeoJUTEX: een materiaal dat bescherming,<br />
filtratie en stabilisatie biedt en<br />
veel wordt toegepast in de grond-, wegen<br />
waterbouw. Het wordt vooral gebruikt<br />
als scheidingslaag in de wegenbouw. Geo-<br />
94
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
JUTEX is verkrijgbaar in verschillende uitvoeringen<br />
afhankelijk van de toepassing van<br />
het product.<br />
SNELLE LEVERINGEN<br />
Naast kwaliteit is ook snel schakelen iets<br />
waar JUTA Holland goed in is. “Van productie<br />
tot aflevering, er zijn geen tussenschakels.<br />
Door deze korte lijntjes is er vanuit de klant<br />
naar ons toe direct contact en dat zorgt voor<br />
een sneller leveringsproces. Wij weten precies<br />
wanneer iets de deur uitgaat en hoeven<br />
niet eerst contact op te nemen met een<br />
transportbedrijf.”<br />
“Onze service begint bij een professioneel<br />
advies”, vertelt Post. “Vervolgens kunnen<br />
onze klanten rekenen op een snelle levering<br />
op locatie. We hebben onze eigen fabrieken,<br />
uitgerust met een uitgebreid en modern<br />
machinepark, eigen professionals, eigen materieel<br />
en een goed functionerend logistiek<br />
apparaat. Daar zijn we dan ook enorm trots<br />
op. Ook ons eigen transport heeft daar een<br />
grote bijdrage aan geleverd. Het biedt ons<br />
enorm veel vrijheid en flexibiliteit. Hierdoor<br />
kunnen we nog sneller schakelen, waarbij<br />
kwaliteit altijd ons uitgangspunt blijft.” ■<br />
Het eigen transport biedt JUTA Holland enorm veel vrijheid en flexibiliteit.<br />
Geokunststoffen<br />
www.juta-holland.nl<br />
+ 31 561 613 114<br />
95
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | TEFAB<br />
Biobased en composteerbare<br />
producten voor de GWW<br />
TEFAB is de nieuwe naam van T&F, al ruim dertig jaar een begrip in de wereld van geotextiel<br />
en geokunststoffen. Onder deze nieuwe naam, met een nieuwe uitstraling en vanuit een nieuw<br />
pand in Gilze, geeft TEFAB vol kracht invulling aan haar duurzame ambities. Met een sterke focus<br />
op duurzaamheid is het bedrijf klaar voor de toekomst. Een gesprek met directeur Esther IJzer<br />
en Ron van Gestel over de nieuwe strategie en torenhoge ambities van het bedrijf.<br />
DE GROND IS ONS WERKTERREIN<br />
De grond is waar we met z'n allen veilig en gezond<br />
op willen wonen, werken en leven, zegt<br />
IJzer. “Om dat voor onszelf en de generaties na<br />
ons in stand te houden, weten we allemaal dat<br />
we niet op de huidige voet door kunnen gaan.<br />
Nieuwe oplossingen zijn daarbij nodig. Ook de<br />
<strong>Grond</strong>-, <strong>Weg</strong>- en <strong>Waterbouw</strong> kan daar een<br />
belangrijke bijdrage aan leveren met de juiste,<br />
duurzame materialen.”<br />
GEOTECHNISCHE TOEPASSINGEN<br />
TEFAB denkt en handelt vanuit geotechnische<br />
oplossingen. Van Gestel: “We zetten ons in om<br />
voor elke geotechnische toepassing een ‘duidelijk<br />
duurzame’ oplossing te bieden. Dit kan<br />
zijn een lange levensduur van traditionele materialen,<br />
het recyclen van gebruikte materialen,<br />
maar zeker ook de inzet van biobased of composteerbare<br />
producten. Hierin gaan we steeds<br />
verder.” IJzer vult aan: “Met trots kunnen we<br />
zeggen dat we in Nederland inmiddels de<br />
grootste toeleverancier zijn van biobased en<br />
composteerbare producten voor de <strong>Grond</strong>-,<br />
<strong>Weg</strong>- en <strong>Waterbouw</strong>.”<br />
DUIDELIJK DUURZAAM<br />
Continu ontwikkelt TEFAB innovatieve (biobased)<br />
materialen in samenwerking met producenten<br />
en techlabs. “Sprekende voorbeelden<br />
zijn onze juten geweven geotextielen met een<br />
treksterkte van 40kN, de Duracover ® , een<br />
100% composteerbaar gronddoek gemaakt<br />
van PLA, of onze laatste innovatie: Inogrid ® .<br />
Dit speciale grid, voorzien van een thermoplastische<br />
corrosiewerende coating, voorkomt<br />
graafschade aan dijken en taluds door bevers<br />
en andere gravende diersoorten”, legt Van Gestel<br />
uit. “Dit product is ontwikkeld met maximale<br />
aandacht voor het dierenwelzijn en de natuur.<br />
Het gaas is bijzonder duurzaam met een<br />
levensduurverwachting van minimaal 50 jaar.”<br />
TEFAB denkt en handelt vanuit geotechnische oplossingen.<br />
96
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
DUURZAME RELATIES<br />
We vinden het belangrijk dat de samenwerking<br />
prettig verloopt, waarbij we het werk<br />
voor onze klanten steeds leuker, makkelijker<br />
en beter willen maken, resumeert IJzer. “Dit<br />
betekent meedenken vanuit de reële praktijk,<br />
het geven van duidelijk advies en ervoor<br />
zorgen dat een project niet zonder materiaal<br />
komt te zitten. De klant kan blijven doorwerken<br />
en vertrouwen op een materialenlevering<br />
naar wens. En zit het dan toch een keer tegen<br />
in een project, dan zetten we graag die stap<br />
extra om de klant uit de brand te helpen.”<br />
Bij prettig zakendoen hoort volgens TEFAB<br />
ook kennis delen, zoals een interne workshop<br />
over duurzame materialen, bijdragen aan een<br />
proefomgeving of actief onderdeel uitmaken<br />
van de branchevereniging. Van Gestel tot besluit:<br />
“Prettig en duurzaam zakendoen past<br />
in onze Brabantse roots. We nodigen u van<br />
harte uit om het zelf ervaren.” ■<br />
V.l.n.r. Frans van de Put, Esther IJzer en Celestine Briët.<br />
‘Meedenken vanuit de reële praktijk, het geven van duidelijk advies en<br />
ervoor zorgen dat een project niet zonder materiaal komt te zitten’<br />
TEFAB is de nieuwe naam van T&F: een knipoog naar het verleden en een blik vooruit<br />
Van oudsher kent u ons als dé leverancier van geotextielen, folies en grids, maar ondertussen zijn we<br />
heel wat stappen verder. We denken en handelen vanuit de geotechnische oplossing en hebben de<br />
ambitie om duurzaamheid binnen de GWW-sector naar een hoger plan te tillen. Voor elke geotechnische<br />
toepassing biedt TEFAB een ‘duidelijk duurzame’ oplossing. Een voorbeeld van duurzame innovaties zijn<br />
ons Jute gronddoek met treksterkte van 40kN en het beverwerende grid Inogrid ® (www.inogrid.nl) dat<br />
graafschade door oa bevers voorkomt. Wat hetzelfde is gebleven is onze prettige manier van zakendoen,<br />
passend bij onze Brabants roots. We nodigen u van harte uit om het zelf te beleven.<br />
+31 (0)162 455 515 info@tefab.nl Phantom 3 | 5126 RJ Gilze www.tefab.nl<br />
97
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Tekst | Susan Peek Beeld | Joosten Kunststoffen<br />
GWW-leverancier groeit<br />
uit tot aanbieder van<br />
totaalconcepten<br />
Voor de infratechniek, duurzaam groen en watermanagement<br />
Joosten Kunststoffen begon als standaard leverancier voor materialen in de gww, in de breedste<br />
zin van het woord. Maar het bedrijf, met een gigantisch assortiment in geokunststoffen, is inmiddels<br />
uitgegroeid naar aanbieder van totaalconcepten voor de infratechniek, duurzaam groen en watermanagement.<br />
“Voor onze klanten zijn wij dé probleemoplosser geworden waarbij we capaciteit en<br />
expertise inbrengen in projecten”, zegt Bob Boonzaaijer, bedrijfsleider bij Joosten Concepts.<br />
PARTNERS<br />
Bij Joosten werken de diverse dochterondernemingen<br />
van Joosten nauw samen. Met elkaar én<br />
met geschikte partners in de markt. “Een uniek<br />
concept, waarmee we aannemers volledig ontzorgen”,<br />
vervolgt Boonzaaijer. “Onze klant heeft<br />
één aanspreekpunt, de beschikking over producten<br />
uit een breed, uiteenlopend assortiment<br />
en de expertise van onszelf en onze partners<br />
Duurzame groenconcepten voor ‘Cool Towns’ in Breda.<br />
98
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Ontwerpen, leveren en aanbrengen van EPS en gewapende grondconstructies voor A9 – Badhoevedorp – Holendrecht.<br />
waarmee we projecten, concepten of systemen<br />
uitwerken. Het ontwerpen en toepassen<br />
van systemen met constructieve geokunststoffen<br />
vraagt tenslotte om specifieke kennis. Door<br />
onze concepten te combineren, komen we tot<br />
de beste oplossing voor het project, want elk<br />
project is uniek en vraagt om een andere aanpak.<br />
De klant profiteert optimaal van de kracht<br />
van onze samenwerking.”<br />
DUURZAAM GROEN<br />
“Binnen de groenconcepten realiseren we samen<br />
met onze partners bijvoorbeeld groeiplaatsen<br />
waar bomen in de perfecte omstandigheden<br />
tot hun volle recht kunnen komen. Joosten Ecodak<br />
creëert onder andere duurzame groendaken<br />
waarbij het hemelwater op het dak wordt gebufferd<br />
en het overtollige water weer gebruikt wordt<br />
om bomen te bewateren. Door producten uit<br />
het grote assortiment van Joosten Kunststoffen te<br />
combineren, komen we tot de beste oplossingen.”<br />
INFRATECHNIEK<br />
“Voor de infratechniek kun je denken aan complete<br />
leidingsystemen en putten (Joosten PLT)<br />
voor bijvoorbeeld nieuwbouwwijken, maar ook<br />
funderingsconstructies zoals kraanopstelplaatsen<br />
voor windmolens, grond- en asfaltwapening<br />
voor wegen op slappe grond, geotextielen en folies<br />
voor scheiding, filtratie en afdekking. Verder<br />
bouwen we gewapende grond- EPS en paalmatrasconstructies.”<br />
Boonzaaijer benadrukt: “Vanaf<br />
de tender, tijdens het ontwerp en gedurende de<br />
realisatie leveren we niet alleen materialen, maar<br />
dus ook onze expertise. Wij bekijken welke eisen<br />
er aan een project gesteld worden (EMVI, MKIcriteria),<br />
welke expertise hiervoor nodig is en<br />
welke systemen en producten het beste passen.”<br />
OLA<br />
Met het gigantische netwerk van Joosten (gemeentes,<br />
Rijkswaterstaat, (landschaps)architecten,<br />
leveranciers, ingenieursbureaus en aannemers)<br />
zijn ze echt de spin in het web in de<br />
markt om kennis te brengen aan voorschrijvende<br />
instanties en tegelijkertijd te zorgen dat aannemers<br />
de beste, innovatieve systemen op een<br />
economisch voordelige manier aangeboden krijgen.<br />
Boonzaaijer tot slot: “We bieden het volledige<br />
OLA-principe aan de klant: het Ontwerpen,<br />
Leveren en Aanbrengen van gewapende grond,<br />
paalmatrassen en EPS-constructies. Waarbij het<br />
resultaat altijd een efficiënte, duurzame en kwalitatief<br />
hoogwaardige oplossing moet zijn.” ■<br />
99
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Folieconstructies ten behoeve van vier tunneltoeritten in den natte, N348 Ommen-Raalte.<br />
Tekst | Alon Winnen (Letterdesk) Beeld | Genap BV<br />
Kunststoffolies voor<br />
de opslag en scheiding<br />
van vloeistoffen<br />
Al sinds 1951 timmert Genap BV hard aan de weg met het ontwerpen, produceren en installeren<br />
van folieconstructies en folietoepassingen. Dit doet Genap in de tuin- en landbouw en voor projecten<br />
in de grond-, weg- en waterbouw. Dick van Regteren is sinds 2007 eigenaar en directeur van<br />
Genap en vertelt vol enthousiasme over zijn bedrijf: “Vanuit onze vestiging in ’s-Heerenberg werken<br />
we met maar liefst 100 medewerkers aan onze folieoplossingen. En we hebben alles onder één dak,<br />
waaronder een eigen laboratorium en ontwerpbureau.”<br />
Genap richt zich op het toepassen van kunststoffolies<br />
in projecten voor de opslag en scheiding<br />
van vloeistoffen, met name van water. Van Regteren<br />
legt uit: “In Nederland werken we aan veel<br />
grote gww-projecten. Denk bijvoorbeeld aan het<br />
afdekken van stortplaatsen met onze kunststoffolies<br />
of het aanleggen van folieconstructies in de<br />
wegenbouw om grondwater weg te houden.”<br />
De kunststoffolies van Genap vormen als het<br />
ware een kunstmatige barrière. “Want waar<br />
geen natuurlijke barrière is voor de opslag of<br />
scheiding van (vloei)stoffen, moet je met een<br />
100
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
andere oplossing komen. Op deze manier hebben<br />
we al veel mooie, toonaangevende projecten<br />
voltooid. Een mooi voorbeeld is een project<br />
dat we draaiden op de grootste stortplaats<br />
van Nederland. Bij de Derde Merwedehaven in<br />
Dordrecht hebben we diverse types kunststoffolies<br />
en drainagematten aangebracht om de<br />
eindafwerking te realiseren.”<br />
DE SCHEIDING VAN<br />
VLOEISTOFFEN<br />
Genap kan in zowel droge als natte omstandigheden<br />
folieconstructies aanbrengen. Dat is<br />
uniek in Nederland. “In een natte bouwkuip<br />
kunnen wij niet alleen geotextiel en kunststoffolies<br />
maar ook bentonietmatten gecontroleerd<br />
afzinken. Zo ontstaat er een kunstmatige<br />
barrière tussen water en bodem. Of vuile en<br />
schone vloeistoffen. We hebben bijvoorbeeld<br />
in opdracht van Van den Herik Kust en Oeverwerken<br />
een folieconstructie aangebracht<br />
die dient als scheidingsscherm in een spaarbekken<br />
voor de productie van drinkwater.”<br />
Eindafwerking afvalberging Derde Merwedehaven Dordrecht.<br />
DE BESTE OPLOSSING<br />
VOOR IEDER PROJECT<br />
Bij Genap kijken ze altijd naar de vraag van<br />
de opdrachtgever. Wat is de precieze aanvraag<br />
en welke oplossing past daarbij? “Natuurlijk<br />
werken we samen met vaste leveranciers,<br />
maar we kijken per project waar<br />
de behoefte ligt en spelen daarop in. Je<br />
moet namelijk niet uitgaan van één product,<br />
maar van de best passende oplossing voor<br />
de klant.” Maar ook duurzaamheid is belangrijk<br />
bij Genap. Daarom maakt het bedrijf<br />
zoveel mogelijk gebruik van duurzame<br />
producten die een lange levensduur hebben.<br />
“Zo gaan we de verdere verspreiding<br />
van microplastics en verontreiniging tegen.<br />
Wij werken dan ook nauw samen met gecertificeerde<br />
instellingen om ook in de keten<br />
zorg te dragen voor de waarborging van<br />
duurzame producten.” ■<br />
Genap.nl<br />
Adv GWW bouw.indd 1 27-09-<strong>2022</strong> 13:<strong>05</strong><br />
101
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Aanbouw tijdelijke landhoofden zuidelijke ring Groningen.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Kwast Consult<br />
Geotechnisch adviesbureau<br />
in lichte ophoogmaterialen<br />
en geokunststoffen<br />
Het toepassen van lichte ophoogmaterialen en geokunststoffen in de infrastructuur wint aan<br />
populariteit. Het vraagt wel om specialistische kennis. Met bijna vijftien jaar ervaring in deze materie<br />
wordt Erik Kwast van geotechnisch adviesbureau Kwast Consult veelvuldig gevraagd om zijn<br />
expertise. Hij is tevens voorzitter van de NGO, de Nederlandse Geotextiel Organisatie.<br />
Kwast Consult beschikt over specialistische<br />
geotechnische kennis van onder meer lichte<br />
ophoogmaterialen in de infrastructuur, zoals<br />
Bims, EPS, schuimbeton, e.d. Daarnaast wordt<br />
het adviesbureau ingeschakeld voor risicoanalyse<br />
en omgevingsbeïnvloeding, denk aan<br />
trillingsanalyses en grondvervormingen met<br />
Plaxis. Ook voor het toepassen van geokunststoffen<br />
in de infrastructuur (folies, stabiliteitsen<br />
funderingswapening, e.d.) en voor het ontwerpen<br />
van spoorinfrastructuur (spoorbanen,<br />
onderdoorgangen, fundering bovenleiding<br />
volgens OVS/RLN) zijn opdrachtgevers bij<br />
Erik Kwast aan het juiste adres. Kwast Consult<br />
werkt voor overheden, ingenieursbureaus, leveranciers<br />
en aannemers.<br />
LICHTE OPHOOGMATERIALEN<br />
Om gebieden met een slappe, weinig draagkrachtige<br />
bodem bouwrijp te maken, moet<br />
het terrein worden opgehoogd. “Traditioneel<br />
brengt men zand aan onder het te verharden<br />
gebied (infrastructuur), maar dat brengt zettingsproblemen<br />
tijdens de bouw en vele jaren<br />
na oplevering met zich mee”, stelt Kwast. “Er<br />
wordt steeds vaker gebruik gemaakt van lichte<br />
ophoogmaterialen voor de aanleg van zettingsarme<br />
infrastructuur, zoals Bims, Argex, EPS en<br />
schuimbeton. Elk type heeft specifi eke kenmerken<br />
die gevolgen hebben voor de toepassingsmogelijkheden<br />
per locatie en project. Op basis<br />
van een variantenstudie en de randvoorwaarden<br />
– kosten, grondwaterstand, zettingseisen,<br />
enz. – brengen wij het juiste advies uit en verzorgen<br />
desgewenst de uitvoeringsbegeleiding<br />
van het aanbrengen van lichte ophoogmate-<br />
102
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
rialen in projecten. Aspecten als snel bouwen,<br />
zettingsarm en minimale omgevingsbeïnvloeding<br />
spreken in het voordeel van het toepassen van<br />
lichte ophoogmaterialen. Zo zijn we onder meer<br />
betrokken geweest bij de reconstructie van diverse<br />
wijken in de gemeente Woerden en Oudewater.<br />
Samen met Joosten Concepts – een<br />
samenwerkingsverband tussen Joosten Kunststoffen<br />
en verschillende producenten, ingenieurs<br />
en aannemers – werken we onder andere<br />
aan de zuidelijke ringweg van Groningen (Aanpak<br />
Ring Zuid), De Groene Boog A16 in Rotterdam<br />
en verbreding A9 BaHo in Amstelveen.”<br />
GEOKUNSTSTOFFEN IN DE<br />
INFRASTRUCTUUR<br />
Geokunststoffen bieden veel (onbekende) toepassingsmogelijkheden.<br />
“Beter, anders, efficiënter, milieuvriendelijker,<br />
duurzamer of goedkoper ontwerpen<br />
en bouwen is in veel gevallen mogelijk met de<br />
toepassing van geokunststoffen”, vervolgt Kwast.<br />
“Wij hebben veel ervaring met het ontwerpen<br />
van folieconstructies voor bijvoorbeeld toeritten<br />
van tunnels (o.a. toeritten onderdoorgangen N421<br />
in Houten) en funderings- en stabiliteitswapening<br />
voor wegen en spoorwegen. Door met geokunststoffen<br />
te werken, worden de nodige optimalisaties<br />
behaald. Ook kan het ruimtebeslag worden<br />
beperkt door steilere taluds op te zetten. Ontwerpen<br />
met geokunststoffen is specialistisch werk.<br />
Neemt niet weg dat het steeds vaker zal worden<br />
toegepast,” verwacht Kwast. “Materialen worden<br />
bekender en het wordt steeds lastiger om traditioneel<br />
te bouwen in beperkte ruimtes. Ook kostentechnisch<br />
en qua duurzaamheid zijn geokunststoffen<br />
uitermate interessant.”<br />
Voor het uitwerken van economische ontwerpen<br />
beschikt Kwast Consult over vele jaren aan geotechnische<br />
expertise en ervaring met vele tientallen<br />
gerealiseerde projecten op zijn naam. ■<br />
Aanleg folieconstructie in den natte op de N421 in Houten.<br />
Kwast Consult beschikt over<br />
specialistische geotechnische kennis van:<br />
- Lichte ophoogmaterialen infrastructuur<br />
en sportaccommodaties: toepassing van<br />
Bims, Argex, EPS, Schuimbeton, e.d.<br />
- Risicoanalyse en omgevingsbeïnvloeding:<br />
trillingsanalyses en grondvervormingen<br />
met Plaxis.<br />
- Spoorinfrastructuur: geotechnisch<br />
ontwerp spoorbanen, onderdoorgangen<br />
en bovenleiding volgens OVS/RLN.<br />
- Geokunststoffen infrastructuur: ontwerp<br />
folieconstructies, stabiliteits- en<br />
funderingswapening, e.d.<br />
Contact : Kwast Consult te Houten<br />
T: 06 – 29 27 28 01<br />
E: info@kwastconsult.nl<br />
W: www.kwastconsult.nl<br />
Kwast consult.indd 1 04-11-20 16:22<br />
103
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Tekst | Maud Stekelenburg (Letterdesk) Beeld | Enviro Quality Control B.V.<br />
Kwaliteit is een fulltime job<br />
waar wij graag aandacht<br />
aan besteden<br />
In 20<strong>05</strong> is Enviro Quality Control (EQC) geaccrediteerd tot type A inspectie-instelling. Hiermee zijn<br />
ze het eerste bedrijf in Nederland dat de mogelijkheid biedt om op locatie bij afdichtingsconstructies<br />
onafhankelijke kwaliteitscontroles uit te voeren. “We doen al ruim 12 jaar kwaliteitscontroles en<br />
er is steeds meer vraag naar. Als bedrijf wil je zeker weten dat de afdichtingsconstructie dicht is bij<br />
oplevering en ook dicht blijft. En die zekerheid bieden wij”, zegt eigenaar Andries Steerenberg.<br />
Duurzaam ondernemen staat hoog op de maatschappelijke<br />
agenda. Het streven: producten die zo<br />
lang mogelijk meegaan. “Tegenwoordig moet alles<br />
eigenlijk 100 jaar meegaan. En daar spelen wij op in.<br />
Wij doen daar onderzoeken naar samen met het<br />
gerenommeerde Duitse laboratorium SKZ.”<br />
EEN LEKDETECTIEMETING<br />
BIEDT ZEKERHEID<br />
Stortplaatsen moeten een onder- en bovenafdichting<br />
hebben die de bodem volledig beschermt<br />
tegen verontreinigingen uit afvalstoffen.<br />
Een lekdetectiemeting zorgt ervoor dat dat<br />
ook echt gebeurt. “Het lekdetectie- en lokaliseringssysteem<br />
Geologger is één van onze specialismen.<br />
Met Geologger kan je een lekkage in<br />
een folieafdichting signaleren en ook de exacte<br />
plaats van de lekkage bepalen. Zo kan die lekkage<br />
meteen gerepareerd worden.”<br />
Kwaliteitscontrole op de bouwplaats.<br />
104
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
en die ook wilt waarborgen, zijn er onafhankelijke<br />
inspecties nodig. Er wordt dan ook onderzoek<br />
gedaan naar de levensduur van de afdichtingsconstructie,<br />
materialen en de kwaliteit<br />
die er gebruikt wordt. Zowel van de folies als<br />
van de geotextielen. De interne kwaliteitsprocedure<br />
waarborgt de kwaliteit van ons werk.”<br />
Bovenafdichting met lekdetectiesysteem Geologger.<br />
Dat is bij een standaardafdichting wel anders.<br />
“Bij een standaard combinatieafdichting wordt<br />
lekkage pas ontdekt als er in de directe omgeving<br />
verontreinigingen worden aangetroffen.<br />
Het kan jaren duren voordat men erachter<br />
komt dat er een lek is. Bovendien is dan niet duidelijk<br />
waar het lek zit, waardoor reparatie niet<br />
mogelijk is. Geologger biedt die zekerheid wel.<br />
Daarmee voorkomen we preventieve vervanging<br />
van de bovenafdichting.”<br />
KWALITEIT KOST GELD<br />
De kwaliteitscontroles van EQC zijn extreem<br />
betrouwbaar. “Kwaliteit is niet iets wat je er zo<br />
even bij doet. Het is een fulltime job die betaald<br />
moet worden. Als je kwaliteit wilt hebben<br />
Waar kwaliteitscontroles op geokunststoffen voor<br />
de meesten een vak apart is, is het voor EQC een<br />
alledaagse klus. “De kunststoffolie moet gelast<br />
worden en dat lasproces bewaken, controleren en<br />
inspecteren we. Daar doen we lasproeven voor.<br />
Daarom doen we niet alleen kwaliteitscontroles in<br />
het laboratorium, maar ook tijdens het werk zelf.<br />
Andere bedrijven sturen de controle naar het lab<br />
door en dan zijn de resultaten pas na drie dagen<br />
bekend. Wij kunnen snel schakelen: dat is uniek.”<br />
Steerenberg heeft grote toekomstplannen. “We<br />
werken aan een afdichtingsconstructie met<br />
meerdere functies genaamd: PowerCap TM.<br />
Het is een constructie die snel aan te brengen<br />
is, permanent controleerbaar en waar een zonnepark<br />
op kan worden aangebracht. Met de opbrengst<br />
van het zonnepark kan een deel van de<br />
afdichtingsconstructie gefinancierd worden en<br />
dat is duurzaam.” ■<br />
Kwaliteit met zekerheid<br />
Geaccrediteerd sinds 20<strong>05</strong> door de Raad voor Accreditatie als type A onafhankelijke<br />
inspectie-instelling op basis van de NEN-ISO/IEC 17020, RvA registratie I188 voor het<br />
uitvoeren van inspecties bij:<br />
• Aanleg van onder- en bovenafdichtingen van stortplaatsen<br />
• Aanleg van een werk waarin IBC-bouwstof wordt toegepast voor protocol AS6901<br />
• Tijdens de gebruiksfase van een IBC-werk voor protocol AS6902<br />
• Levensduuronderzoek op kunststoffolie en lasverbindingen<br />
INSPECTIE IN HET WERK INSPECTIE IBC-WERK<br />
INSPECTIE<br />
TESTEN OP HET WERK<br />
BEPROEVEN IN<br />
BOVENAFDICHTING<br />
HET LABORATORIUM<br />
+31 30 244 1404<br />
www.eqc.nl<br />
EQC_adv_197x130_sep22-def.indd 1 23-09-<strong>2022</strong> 08:56<br />
1<strong>05</strong>
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | TenCate Geosynthetics<br />
Hightech weefsels<br />
voor de GWW<br />
TenCate Geosynthetics is een bedrijf met een lange historie. Ooit begonnen met het vervaardigen<br />
van postzakken, inmiddels produceren ze al meer dan 50 jaar hoofdzakelijk technische textielen<br />
voor de GWW, Agro en Industrie, en treden ze op als kennispartner in civieltechnische tenders.<br />
Sinds driekwart jaar opereert TenCate Geosynthetics onder de vleugels van Solmax en is in deze<br />
combi wereldmarktleider op het gebied van geotextielen, liners en geocomposieten.<br />
Geotechnische textielen, ook wel geotextielen genoemd,<br />
bieden een oplossing voor stabiliteitsproblemen<br />
in de ondergrond, zegt Marco Hazenkamp<br />
van Tencate Geosynthetics. “In essentie zorgen ze<br />
voor een verstijving van de funderingsconstructie<br />
waardoor een tekort aan ondergrondstabiliteit<br />
gecompenseerd kan worden. Bij de ontwikkeling<br />
van onze producten streven we naar een treksterkte<br />
bij lage rek. Die stijfheid zorgt ervoor dat de<br />
draagconstructie minder snel vervormt en daardoor<br />
lasten beter kan spreiden. En iets wat minder<br />
snel vervormt, heeft een langere levensduur.<br />
Geotextielen zoals geogrids, weefsels en composieten<br />
worden onder meer toegepast als gewapende<br />
grondconstructie voor landhoofden van<br />
kunstwerken, funderingswapening bij bijvoorbeeld<br />
kraanopstelplaatsen en als asfaltwapening.”<br />
ZELF AAN DE KNOPPEN<br />
TenCate Geosynthetics produceert haar technische<br />
textielen wereldwijd op verschillende conti-<br />
TenCate Geosynthetics is continu aan het downsizen om het gewicht van het eindproduct in relatie tot de technische specificatie te optimaliseren.<br />
106
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
nenten. In Hengelo is een hightech weverij actief.<br />
“We maken de weefsels zelf en dat betekent dat<br />
we zelf aan de knoppen kunnen draaien”, zegt<br />
Hazenkamp. De garens waarvan we onze weefsels<br />
produceren hebben in de loop der jaren een<br />
enorme ontwikkeling doorgemaakt. “Inmiddels<br />
zijn we nu zover dat we in gewicht steeds lichtere<br />
garens nodig hebben voor het behalen van<br />
een bepaalde treksterke/stijfheid. We zijn met<br />
andere woorden continu aan het downsizen om<br />
het gewicht van het eindproduct in relatie tot de<br />
technische specifi catie te optimaliseren. Dat zien<br />
we ook als een stukje verduurzaming. Want hoe<br />
minder grondstof er nodig is bij de productie van<br />
onze producten, hoe minder er straks na de gebruiksduur<br />
uitgenomen hoeft te worden.” Neem<br />
‘straks’ niet al te letterlijk, want de technische<br />
textielen hebben een levensduur van meer dan<br />
100 jaar. Anderzijds zijn er ook projecten met een<br />
doorlooptijd van 2 jaar.<br />
nu veel meer geïntegreerd werken. Zo hebben<br />
wij nu standaard de bekende HDPE-liners en<br />
drainagecomposieten van Solmax in huis. We<br />
ondersteunen elkaar bovendien in projecten.”<br />
TenCate Geosynthetics wordt namelijk door<br />
marktpartijen gevraagd om mee te denken<br />
in een oplossing voor bijvoorbeeld een geotechnische<br />
uitdaging. “Vaak komen we tot een<br />
economisch interessantere oplossing met zo<br />
min mogelijk impact op het milieu en de omgeving.<br />
Ook maken we regelmatig het volledige<br />
constructieve ontwerp van bijvoorbeeld een<br />
bouwweg, kraanopstelplaats of gewapende<br />
grondconstructie. Als producent weten we<br />
precies waar onze producten toe in staat zijn<br />
en aan welke rekenregels we moeten voldoen.<br />
Een intensieve samenwerking met constructieve<br />
partners maakt dit mogelijk.” ■<br />
TENDERS<br />
Weefsels, grids, nonwovens en composieten,<br />
het assortiment van TenCate Geosynthetics<br />
is behoorlijk uitgebreid. “Sinds kort beschikken<br />
we ook over het rijke productgamma van<br />
Solmax”, vervolgt Hazenkamp. “We werkten<br />
op sommige fronten al samen, maar kunnen<br />
Geotextielen zoals geogrids, weefsels en composieten worden onder meer toegepast als gewapende grondconstructie<br />
voor landhoofden van kunstwerken, funderingswapening bij bijvoorbeeld kraanopstelplaatsen en als asfaltwapening.<br />
HMi<br />
107
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
advertorial<br />
Tekst | Maud Stekelenburg (Letterdesk) Beeld | Naue Prosé Geotechniek B.V.<br />
Duurzame en innovatieve oplossingen<br />
met geo-bouwmaterialen van Naue<br />
Duurzaamheid is een steeds belangrijker thema bij projecten in de GWW. Naue<br />
heeft jarenlange ervaring met duurzame bouwmaterialen en totaaloplossingen.<br />
Rijk Gerritsen, manager Geotechnical and Hydraulic Engineering bij Naue Prosé<br />
Geotechniek B.V., vertelt vol enthousiasme: “Het is super om actief te mogen bijdragen<br />
aan duurzame oplossingen voor de GWW. Met de koppeling van ontwerp,<br />
materiaallevering en uitvoering heb ik één van de leukste banen van Nederland.”<br />
Naue Prosé levert geo-bouwmaterialen die de uitvoering<br />
van projecten in de GWW aanzienlijk verbeteren. “Met<br />
onze hoogwaardige materialen worden constructies op een<br />
betere manier ontworpen en uitgevoerd. Onze geokunststoffen<br />
zijn hoogwaardige bouwmaterialen, die worden ontworpen<br />
voor een lange levensduur van 50 tot wel 120 jaar.”<br />
“Met onze materialen worden duurzame constructies gebouwd.<br />
Zelfs in zeer uitdagende omstandigheden, zoals een<br />
slappe grond (klei/veen) of een beperkte werkruimte. Denk<br />
aan toepassingen bij wegen, spoorwegen en dijken. Zo optimaliseren<br />
we wegfundaties, voorkomen we uitspoeling van<br />
taluds met erosiebescherming of zorgen we voor voldoende<br />
sterkte en waterafdichting bij een dijk.”<br />
SLIMMER BOUWEN<br />
Door het toepassen van geo-bouwmateriaal, wordt er<br />
slimmer gebouwd bij GWW-projecten. “Constructies<br />
worden duurzamer. Het beperkt risico’s, reduceert onderhoud,<br />
vermindert transport, verlaagt de bouwkosten<br />
en de uitvoering verloopt sneller. In vergelijking met traditionele<br />
bouwmethoden is er ook substantieel minder<br />
CO 2<br />
-uitstoot. Ook kan het gebruik worden beperkt van<br />
primaire grondstoffen zoals zand, grind en klei.”<br />
“Met Naue Prosé lopen we voorop in de ontwikkeling<br />
van nieuwe materialen. We focussen ons op materialen<br />
met een duurzame basis. We zijn bijvoorbeeld de enige<br />
aanbieder van een volledig biobased en biologisch afbreek<br />
non-woven vlies. In dit materiaal zit geen kunststof, wat in<br />
sommige toepassingen van grote meerwaarde kan zijn.”<br />
SNELLERE UITVOERING<br />
Geo-bouwmaterialen bieden grote toegevoegde waarde<br />
aan de GWW. “Kortgeleden hadden we een primeur. We<br />
hebben bentonietmatten geïnstalleerd in een aantal dijkvakken<br />
bij Beesel. Deze unieke pilot is in samenwerking met<br />
Waterschap Limburg, Mourik Infra en FL uitgevoerd.”<br />
Een bentonietmat is een zelfdichtend geo-composiet, dat<br />
bestaat uit twee lagen hoogwaardig geotextiel gevuld<br />
met natuurlijk bentonietpoeder. “Deze mat is ongeveer<br />
1 centimeter dik en heeft dezelfde waterdichtheid als<br />
een meter klei, dat is bijna onvoorstelbaar. Om even een<br />
beeld te schetsen: één vrachtwagen met bentonietmatten<br />
staat ongeveer gelijk aan 250 vrachtwagens met klei.”<br />
“Met de toepassing kan lokale grond zoveel mogelijk binnen<br />
een project worden hergebruikt. Dit is voor zowel een<br />
waterschap als een aannemer erg aantrekkelijk. Niet alleen<br />
is er 250 keer zo weinig CO 2<br />
-uitstoot, de druk op de omgeving<br />
wordt ook lager. Bewoners ervaren natuurlijk veel<br />
minder overlast van één vrachtwagen. Oftewel: goed voor<br />
mens, omgeving en milieu.” ■<br />
Dijkversterking Beesel met installatie van bentonietmatten op de kruin en taluds van de waterkering voor volledige vervanging van een<br />
waterafdichtende kleilaag van 1 meter. (Waterschap Limburg, Mourik Infra, FL)<br />
108
advertorial<br />
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
'Een slimme en duurzame<br />
oplossing met geotextiel zorgt<br />
voor 50 tot 70% minder CO 2<br />
-uitstoot'<br />
TOEGEVOEGDE WAARDE<br />
• Talrijke toepassingen en voordelen met<br />
geokunststoffen in grond-, weg- en<br />
waterbouw projecten. Bijvoorbeeld<br />
wegen, werkplatforms, waterkeringen en<br />
kustbescherming.<br />
• Innovatieve en duurzame oplossingen met<br />
bentonietmatten (GCL) en folieconstructies<br />
(afdichtingen), geogrids (grond- en funderingswapening),<br />
nonwoven geotextiel<br />
(fi ltratie, scheiding en bescherming),<br />
systemen voor<br />
erosiebescherming en<br />
drainagematten.<br />
• Bewezen oplossingen<br />
die kunnen worden aangepast<br />
aan uitdagende<br />
omstandigheden op de projectlocatie.<br />
• Ondersteuning vanaf de eerste haalbaarheid,<br />
ontwerp met berekeningen en tekeningen,<br />
levering van materialen én installatie.<br />
Naue Prosé Geotechniek B.V.<br />
Postbus 564, 8901 BJ Leeuwarden<br />
netherlands@naue.com<br />
naue.com<br />
Schematisch overzicht toepassing<br />
geo-bouwmaterialen bij waterkeringen met bentonietmatten,<br />
grondwapening, nonwoven geotextiel voor<br />
filtratie/scheiding en erosiebescherming op de taluds.<br />
109
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Behalve het stabiliseren van kunstwerken, leent een gewapende grondconstructie zich ook uitstekend voor het realiseren van windmolenparken en dan in het bijzonder<br />
de kraanopstelplaatsen en tijdelijke bouwwegen.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Geologics<br />
Economisch ontwerpen<br />
met geokunststoffen<br />
Geokunststoffen vormen nog altijd een ‘buitenbeentje’ in de geotechniek en wegenbouw. Zelfs op hogescholen<br />
en universiteiten wordt het gebruik ervan nauwelijks gedoceerd. Zonde, want in veel gevallen<br />
leidt het tot een economisch én milieutechnisch gunstiger ontwerp. Het gebrek aan kennis maakt dat veel<br />
ingenieursbureaus worstelen met de inzet van geokunststoffen in de geotechniek, dan wel in de aanleg<br />
van wegen. Die leemte vullen wij op. Aan het woord is Theo Huijbregts van Geologics, gespecialiseerd in<br />
advies en ontwerp van geokunststoffen in de wegenbouw, geotechniek en bij milieutoepassingen.<br />
Geokunststoffen in de geotechniek en wegenbouw<br />
zijn relatief nieuw voor Nederlandse begrippen,<br />
erkent Huijbregts die zelf al meer dan 35<br />
jaar ervaring heeft met deze tak van sport. “Pas<br />
in de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn de<br />
eerste projecten gerealiseerd in de wegenbouw,<br />
terwijl het gebruik van geotextielen in de waterbouw<br />
veel verder teruggaat. Overigens is destijds<br />
met hele kleine projecten begonnen, zoals kleine<br />
keerwanden en steile taluds, om de ‘angst’ voor<br />
het toepassen van gewapende grondconstructies<br />
te weerleggen. Nadat het inderdaad allemaal<br />
goed bleek te werken, is het eigenlijk pas halverwege<br />
jaren negentig een meer geaccepteerde<br />
methode geworden.” In die periode is een ontwerprichtlijn<br />
opgesteld, die we nog steeds kennen<br />
als de CUR 198 en een paar jaar geleden is<br />
geactualiseerd naar een tweede herziene versie.<br />
KUNSTWERKEN<br />
De verandering van de aanbestedingsregels na de<br />
eeuwwisseling is volgens Huijbregts de grootste<br />
driver geweest voor het op grote schaal toepassen<br />
van gewapende grondconstructies. “Traditioneel<br />
werden in bestekken de oplossingen voorgekauwd,<br />
terwijl met de Design & Build systematiek<br />
de invulling aan de markt wordt overgelaten,<br />
weliswaar met een aantal randvoorwaarden op<br />
110
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
een hoger niveau. Vanaf die tijd werden ook grote<br />
kunstwerken met gewapende grond ontworpen.<br />
Het is immers een veel gunstigere oplossing, zowel<br />
economisch als milieutechnisch. Ons eerste<br />
grote project was de verdiepte tunnelbak in de<br />
A73 bij Tegelen. Een groot D&C-achtig project<br />
met twee wanden van elk 1 kilometer lengte in<br />
gewapende grond. Sindsdien wordt bij alle grote<br />
projecten met knooppunten een gewapende<br />
grondconstructie overwogen en in acht van de<br />
tien gevallen ook zo uitgevoerd. Meest recente<br />
projecten waaraan wij een bijdrage hebben geleverd<br />
zijn de Ringweg Groningen, keerwanden<br />
bij gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum en<br />
knooppunt Joure, en de A15/A16. En nu zijn we<br />
voor diverse partijen aan het rekenen aan de A9<br />
bij het deel Badhoevedorp-Hoofddorp.”<br />
WINDMOLENPARKEN<br />
Behalve het stabiliseren van kunstwerken, leent<br />
een gewapende grondconstructie zich ook uitstekend<br />
voor het realiseren van windmolenparken<br />
en dan in het bijzonder de kraanopstelplaatsen<br />
en tijdelijke bouwwegen. “Dergelijke projecten<br />
worden doorgaans gerealiseerd in gebieden waar<br />
de draagkracht niet zo goed is”, weet Huijbregts.<br />
“Anderzijds worden turbines steeds hoger tot<br />
een naafhoogte van wel 135 meter. Dat maakt<br />
dat de kranen die ingezet worden ook steeds<br />
hoger en zwaarder zijn. En die hoge belastingen<br />
moeten op een goede manier worden afgedragen.<br />
Dat kan op een relatief eenvoudige manier<br />
met geokunststoffen, ook voor alle bouwwegen<br />
die naar de opstelplaats leiden. Ons eerste speciale<br />
project was Windpark Noordoostpolder bij<br />
Urk waarbij we op basis van eerdere ervaringen<br />
bij een project in Azië een alternatieve oplossing<br />
hebben aangedragen voor een niet-onderheide<br />
constructie bestaande uit een gewapende grondconstructie<br />
met geocellen (tegenwoordig Stratum<br />
® genoemd). Min of meer de enige oplossing<br />
die paste binnen de vergunning die was verleend.<br />
Het ontwerp is vervolgens door twee ingenieursbureaus<br />
geverifieerd en goedgekeurd. Dat is voor<br />
ons de start geweest.”<br />
Na het windpark in de Noordoostpolder heeft<br />
Geologics nog tal van windparken geëngineerd,<br />
waaronder Windpark Wieringermeer met 100<br />
turbines. Huijbregts: “De aannemer heeft ons ingehuurd<br />
om telkens een ‘fit for purpose’ te ontwikkelen.<br />
Op basis van grondonderzoek werd bepaald<br />
welke oplossing het meest geschikt was. De bodem<br />
in Nederland varieert heel sterk. Bij dit windpark<br />
hebben we geokunststoffen in verschillende<br />
toepassingen ingezet, zoals een cellenstructuur en<br />
op weer andere locaties lagen met geogrids. Ook<br />
wegen kunnen perfect met geokunststoffen worden<br />
gestabiliseerd om de extreem zware belastingen<br />
af te dragen op de slappe ondergrond. Wij<br />
hebben vele tientallen jaren en ervaring, een breed<br />
netwerk en werken met alle leveranciers, zodat<br />
we de beste producteigenschappen aanwenden<br />
om tot de meest economische én milieutechnische<br />
oplossing te komen.” ■<br />
De verandering van de aanbestedingsregels na de<br />
eeuwwisseling is de grootste driver geweest voor<br />
het op grote schaal toepassen van gewapende<br />
grondconstructies.<br />
Gespecialiseerd in adviezen en ontwerp<br />
van geokunststoffen in de wegenbouw,<br />
geotechniek en milieutoepassingen.<br />
info@geologics.nl<br />
111
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Freudenberg Performance Materials<br />
Drainage en vibratiedemping<br />
met multifunctioneel<br />
geocomposiet<br />
Steeds meer omgevingsverantwoordelijken worstelen met watermanagement. Bij veel civiele- en bouwprojecten<br />
is het verkrijgen van een goede waterhuishouding een uitdaging. Daarnaast is het een bekend<br />
gegeven dat we in het dichtbevolkte Nederland steeds vaker te maken hebben met hinder van geluidstrillingen<br />
door verkeer of bouwwerkzaamheden. De multifunctionele EnkaDrain geocomposieten van<br />
Freudenberg Performance Materials combineren desgewenst drainage en vibratiedemping in één product.<br />
EnkaDrain is een zeer veelzijdige drainagemat.<br />
Het geocomposiet wordt al meer dan 40 jaar<br />
succesvol toegepast als drainageoplossing in<br />
de wereld van vuilstortplaatsen, maar ook bij<br />
brughoofden, tunnelconstructies, ecoducten,<br />
parkeergarages en andere ondergrondse wanden,<br />
waar het betonnen structuren beschermt<br />
tegen de invloed en de druk van water. “Enka-<br />
Drain verzamelt en draineert water en houdt de<br />
buitenwanden droog”, verduidelijkt Kennard van<br />
Malenstein van Freudenberg Performance Materials.<br />
“In tegenstelling tot alternatieve oplossingen<br />
hoef je bij het aanbrengen van EnkaDrain<br />
geen grote hoeveelheid grond te verplaatsen<br />
en af te voeren. Het is in die zin ook een veel<br />
milieuvriendelijkere toepassing. Bovendien zorgt<br />
het voor een betere doorstroming van ondergrondse<br />
waterstromen en voorkomt daaraan<br />
gerelateerde hydraulische verstoringen.”<br />
MULTIFUNCTIONEEL<br />
Het geocomposiet bestaat in de basis uit een<br />
drainagekern waaraan aan één of beide zijden<br />
een nonwoven vlies is verbonden. “Dat<br />
EnkaDrainCK installatie langs de wanden van een<br />
ondergrondse parkeergarage voor drainage en vibratiedemping .<br />
‘Behalve voor drainage leent de<br />
geocomposiet productfamilie zich<br />
uitstekend voor het dempen van<br />
ondergrondse trillingen'<br />
112
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
op zichzelf geeft al multifunctionaliteit aan alle<br />
EnkaDrain producttypes, omdat ze behalve<br />
drainage tegelijkertijd de functies fi ltratie en<br />
bescherming meenemen”, zegt Van Malenstein.<br />
EnkaDrain wordt ingezet op alle mogelijk<br />
drainagetoepassingen: horizontaal, verticaal of<br />
onder helling. “Afhankelijk van de toepassing<br />
en de specifi eke vereisten voor bijvoorbeeld<br />
waterafvoercapaciteit of te verwachten drukbelasting<br />
adviseren we de juiste EnkaDrain variant.<br />
Varianten onderscheiden zich door dikte,<br />
vorm en soort polymeer van de drainagekern,<br />
en door de verschillende soorten vliezen die<br />
we aan de kern kunnen verbinden.”<br />
VIBRATIEDEMPING<br />
Behalve voor drainage leent de EnkaDrain<br />
productfamilie zich uitstekend voor het<br />
dempen van ondergrondse trillingen. Een<br />
toepassing waar civiele- en bouwingenieurs<br />
in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland al<br />
ruim 15 jaar gebruik van maken. Dat kan Michael<br />
Hering, applicatiespecialist bij de Duitse<br />
vestiging van Freudenberg Performance<br />
Materials als geen ander beamen. “De EnkaDrain<br />
ST in de toepassing als ‘trillingsisolatiemat’<br />
is in onze regio heel gebruikelijk”,<br />
zegt Hering. “Daarbij maken we gebruik van<br />
een hoogstabiele polyamide in de kernstructuur.<br />
EnkaDrain ST ontkoppelt verschillende<br />
structuren van elkaar waardoor het doorgeven<br />
van trillingen blijvend wordt geëlimineerd.<br />
Microscheurvorming in beton- of<br />
steenconstructies als gevolg van vibraties is<br />
dan niet meer aan de orde. Het verlengt dus<br />
ook de levensduur van de constructie, en<br />
dat op een uiterst kostenefficiënte wijze.”<br />
Een toepassing die overigens ook interessant<br />
is voor trein-, tram- of metroinfrastructuur<br />
om trillingen te ontkoppelen.<br />
VERLOREN BEKISTING<br />
EnkaDrain is dus geschikt voor een hele<br />
brede waaier aan toepassingen, zoals de EnkaDrain<br />
CK20 voor toepassing als verloren<br />
bekisting. EnkaDrain CK20 is voorzien van<br />
een speciaal betondicht PVC-folie zodat het<br />
veilig kan worden gebruikt in contact met<br />
vers stortbeton. Bij de Nieuwe Sluis Terneuzen<br />
bijvoorbeeld is meer dan 12.000 m 2 aan<br />
EnkaDrain CK20 geïnstalleerd. “Veel toepassingen<br />
zijn voor Nederlandse begrippen<br />
misschien relatief nieuw, maar hebben zich<br />
elders al ruimschoots bewezen”, benadrukt<br />
Van Malenstein. EnkaDrain maakt deel uit<br />
van de Enka Solutions portfolio waarin een<br />
reeks van producten en oplossingen zijn samengebracht<br />
die civiele- en bouwingenieurs<br />
niet alleen helpen met het managen van drainage<br />
en vibratie, maar ook met versnelde<br />
grondconsolidatie van slappe bouwgronden,<br />
erosiebescherming van natte en droge taluds,<br />
en grondstabilisatie in funderingen en<br />
steile grondconstructies. “We bieden opdrachtgevers<br />
of ingenieursbureaus naar wens<br />
technische ondersteuning om samen tot de<br />
juiste oplossing te komen met voor elke situatie<br />
het best passende product.” ■<br />
Verticale wanddrainage bij uitbreiding spoor.<br />
113
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | HUESKER Synthetic<br />
Actief geocomposiet<br />
bindt verontreinigingen<br />
HUESKER Synthetic heeft een nieuwe range actieve geocomposieten geïntroduceerd. De Tektoseal<br />
Active productfamilie combineert de voordelen van geotextiel met bewezen betrouwbare ad- en<br />
absorptiemiddelen voor verontreinigende stoffen. Afhankelijk van de verontreinigingssituatie bindt<br />
het op maat gemaakte filter onder meer oliën, zware metalen of PFAS, en laat gereinigd water door.<br />
Tektoseal Active is geschikt voor vrijwel elke<br />
verontreinigingssituatie en oppervlaktebehandeling.<br />
“Het is een vrij specifieke productrange<br />
met een heel scala aan binders die we op maat<br />
samenstellen voor de problematiek”, vertelt<br />
Joris van den Berg van HUESKER Synthetic.<br />
“Het is daarmee een hele betrouwbare oplossing.<br />
Het product an sich bestaat uit twee geotextielen<br />
die aan elkaar verbonden zijn met in<br />
de kern een bepaalde absorberende of adsorberende<br />
laag als binder. Het is dus een product<br />
dat we op de schap hebben liggen. De problematiek<br />
op het project bepaalt de samenstelling<br />
en het productontwerp.”<br />
VERONTREINIGINGEN ISOLEREN<br />
Toepassingen van Tektoseal Active zijn bijvoorbeeld<br />
het realiseren van een ‘bodembescherming’<br />
voor tijdelijke tanklocaties op bouwterreinen<br />
– waarbij plasvorming tot het verleden<br />
behoort, als oliegordijn in het water of als een<br />
waterdoorlatende filterlaag op een waterbodem.<br />
“Bij een zwaar vervuilde waterbodem<br />
kun je ervoor kiezen om te baggeren, maar<br />
dan trek je de bodem los met het risico dat<br />
de vervuiling zich verder verspreidt. Het alternatief<br />
is om de waterbodem te bedekken met<br />
Tektoseal Active waarmee je de vervuiling isoleert.<br />
Het product is waterdoorlatend, dus de<br />
waterhuishouding blijft intact. Voor eeuwig”,<br />
verduidelijkt Van den Berg. “Daarnaast is het<br />
ook uitermate geschikt voor het passief reinigen<br />
van vervuilde grond op stortlocaties. Door<br />
De Tektoseal Active productfamilie combineert de voordelen van geotextiel met bewezen betrouwbare ad- en absorptiemiddelen voor verontreinigende stoffen.<br />
114
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
de vervuilde grond op een actief geocomposiet<br />
te storten, wordt de grond door regenwater<br />
natuurlijk gereinigd, zonder dat het een risico<br />
vormt voor de omgeving en het milieu.”<br />
PROOF OF CONCEPT<br />
De actieve geocomposieten worden afgestemd<br />
op de plaatselijke problematiek. Dat betekent<br />
dat HUESKER Synthetic vóór de inzet<br />
van het product altijd eerst een kort stappenplan<br />
doorloopt. “We analyseren de situatie ter<br />
plekke en stemmen de verwachtingen af. Op<br />
basis daarvan maken we een ‘proof of concept’<br />
dat wordt getest in ons laboratorium”, legt<br />
Van den Berg uit. “Dat resulteert uiteindelijk<br />
in een product dat eenvoudig kan worden gelegd<br />
(drijvend of zinkend) en effectief is voor de<br />
lange duur op die specifieke locatie. Als laatste<br />
leveren we als HUESKER Synthetic niet alleen<br />
het product, maar zorgen ook voor begeleiding<br />
en toezicht op de installatie.”<br />
Het unieke van de Tektoseal Active productiefamilie<br />
is volgens Van den Berg de<br />
snelle werking van het product. “Het water<br />
stroomt er doorheen en de vervuiling wordt<br />
direct opgepakt. Ook in grondwater vormt<br />
het geen barrière. Het filter bindt snel genoeg<br />
voor de toepassing, remt niet af en is<br />
stabiel. Het is ook onafhankelijk getoetst en<br />
gecertificeerd als bindmiddel voor olie, PFAS<br />
en andere zware metalen. Tot slot leveren<br />
we ook een EcoLine variant die samengesteld<br />
is uit herwonnen grondstoffen.” ■<br />
Tektoseal Active AS.<br />
AZ Tektoseal Active_197x130_Outline_Pfade.indd 1 20.10.21 14:32<br />
115
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
De functionaliteit van de BioDrain is minimaal gelijkwaardig aan de reguliere drain, en om eerlijk te zijn zelfs nog iets beter.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Cofra<br />
Verticaal draineren kan<br />
voortaan ook biobased<br />
Verticale drainage is een begrip in Nederland. Al meer dan 50 jaar is Cofra kartrekker in de<br />
ontwikkeling van deze consolidatietechniek om grond snel te doen inklinken. Wat ooit begon<br />
met papieren drains evolueerde al snel naar kunststof exemplaren, waarvan er intussen al vele<br />
honderden miljoenen meters wereldwijd succesvol zijn ingezet. Met de BioDrain zet Cofra<br />
de volgende stap: verticaal draineren kan voortaan ook biobased.<br />
De kunststof drains van Cofra zijn ongeëvenaard<br />
qua functionaliteit. Het product is de laatste<br />
decennia compleet uitontwikkeld en wordt<br />
overal toegepast in Nederland en ver daarbuiten.<br />
“Het enige nadeel aan dit type drains is dat<br />
het in de basis een aardolieproduct is”, zegt<br />
Wiegert Dijkkamp, projectmanager bij Cofra<br />
Nederland. “We zijn daarom vijf jaar geleden<br />
gestart met de ontwikkeling van een alternatief.<br />
En dat is een zoektocht van jaren gebleken. De<br />
BioDrain bestaat namelijk uit een kern en een<br />
fi lter. Het fi lter is gebaseerd op melkzuur en is<br />
goed verkrijgbaar. De grote truc zit hem echter<br />
in het ‘recept’ van het kernmateriaal zodanig te<br />
fi netunen dat we de biobased vervanger ook op<br />
grote schaal in eigen huis kunnen produceren.”<br />
MINIMAAL GELIJKWAARDIG<br />
Uitgangspunt bij de ontwikkeling van de BioDrain<br />
was volgens Dijkkamp om een gelijkwaardige drain<br />
te ontwikkelen met minimaal dezelfde specifi caties.<br />
“Dat wil zeggen, met dezelfde afmetingen, afvoercapaciteit<br />
en treksterkte als de kunststof drain”,<br />
verduidelijkt hij. “En dat is meer dan gelukt. Zelfs<br />
de look and feel is vergelijkbaar. Je moet wel een<br />
echte insider zijn om de biobased versie te herkennen.”<br />
Na vele interne testen, zowel op laboratoriumschaal<br />
als buiten in het veld, heeft Cofra de<br />
BioDrain vorig jaar zomer voor het eerst succesvol<br />
toegepast op een ‘echt’ project. “Alle credits voor<br />
Alliantie Markermeerdijken die ons de kans heeft<br />
gegeven om de BioDrain te ‘testen’ bij de grootschalige<br />
dijkversterkingsopgave. We hebben hier<br />
116
THEMA GEOTEXTIEL & GEOKUNSTSTOFFEN<br />
twee vakken naast elkaar uitgevoerd met enerzijds<br />
de BioDrain en anderzijds de reguliere Mebra-<br />
Drain. Daarbij heeft ook een monitoringstraject<br />
gelopen. En het resultaat stemt naar tevredenheid:<br />
de functionaliteit van de BioDrain is minimaal gelijkwaardig<br />
aan de reguliere drain, en om eerlijk te<br />
zijn zelfs nog iets beter.”<br />
Alle credits voor Alliantie Markermeerdijken die ons de kans heeft gegeven om de BioDrain te ‘testen’ bij de<br />
grootschalige dijkversterkingsopgave.<br />
INNOVEREN IN STAPJES<br />
De BioDrain is dus functioneel beter dan de<br />
kunststof drain. Dat is niet per se een voordeel,<br />
erkent Dijkkamp. “Het is qua ontwerp niet nodig.<br />
Komt nog bij dat de grondstoffen en het productieproces<br />
voor de BioDrain duurder zijn dan voor<br />
de reguliere drain. Een opdrachtgever moet dus<br />
echt wel gemotiveerd zijn (worden) om voor deze<br />
drain te kiezen. We zijn er dus nog niet. Want niet<br />
alleen in ontwerp zijn er nog optimalisaties te behalen,<br />
ook in de keuze van de grondstoffen. De<br />
huidige BioDrain breekt in een industrieel composteringsproces<br />
compleet af in niet-schadelijke<br />
stoffen, dat is inmiddels door een gecertificeerd<br />
instituut aangetoond en belangrijk voor ons. Als<br />
grondverbeteringsspecialist hebben we namelijk<br />
de ambitie om uiteindelijk een drain te ontwikkelen<br />
in een niet-bodemvreemd product en in een<br />
volledig duurzaam productieproces. We zijn echter<br />
van mening dat innoveren in de keten beter<br />
werkt in stapjes. En met de BioDrain zijn we qua<br />
product al een heel eind in de goede richting.”<br />
De BioDrain heeft het OK Biobased 3-sterren<br />
label. Tegen het einde van het jaar wordt<br />
vermoedelijk de MKI-waarde afgegeven, zodat<br />
het kiezen voor een duurzaam alternatief ook<br />
wordt beloond in een gunstigere EMVI-score.<br />
Cofra produceert de BioDrain niet alleen voor<br />
eigen gebruik, maar net als de reguliere drains<br />
ook voor externen. ■<br />
117
De fossielvrije buis is ook uitermate geschikt voor HDD-boringen.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Van Kaam<br />
Fossielvrije HDPE-buizen:<br />
het bestaat echt!<br />
Een heuse primeur bij Van Kaam. De specialist in ondergrondse infrastructuren kan HDPE-buizen<br />
voortaan ook in een fossielvrije uitvoering leveren: oftewel 100% biobased, dus volledig circulair.<br />
Het eerste project, meteen goed voor 20 kilometer aan biobased buizen, is reeds geschreven.<br />
En de teller loopt snel op. De fossielvrije buis is bovendien uitermate geschikt voor HDD-boringen.<br />
Fossielvrij HDPE-granulaat bestaat al geruime<br />
tijd en wordt veel gebruikt in de<br />
voedingsmiddelenindustrie. Enkele jaren<br />
geleden is diezelfde producent tot de ontdekking<br />
gekomen dat je met het granulaat<br />
ook buizen kunt produceren. En dat is ook<br />
bij ‘speurneus’ Bastiaan van Kaam niet onopgemerkt<br />
gebleven. “Al vele jaren zijn we bezig<br />
met het verduurzamen van ons aanbod,<br />
maar deze primeur overtreft onze stoutste<br />
verwachtingen.” En niet alleen bij Van Kaam,<br />
ook zijn ‘launching customer’ is lyrisch.<br />
100% VIRGIN<br />
Laten we eerst even in de techniek duiken.<br />
HDPE wordt normaal gesproken gemaakt<br />
uit Nafta, een aardolieproduct. “Door de<br />
wereldwijde schaarste van aardolie komt<br />
ook de productie van het HDPE uit Nafta in<br />
118
Fossielvrij HDPE heeft exact dezelfde eigenschappen en<br />
treksterkte als het reguliere HDPE-granulaat uit aardolie.<br />
Het enige verschil is de manier van oliewinning.<br />
gevaar. Een uitkomst is biobased HDPE. Uit<br />
wetenschappelijk onderzoek is namelijk gebleken<br />
dat je van frituurolie en bosbouwafval<br />
biodiesel kan maken. Uit deze brandstof<br />
wordt Nafta gehaald, de basis voor het HD-<br />
PE-granulaat. Dit granulaat wordt door een<br />
derde partij ISCC gecertificeerd, dus het<br />
granulaat is altijd te volgen naar herkomst.”<br />
Bent u er nog? Het eindresultaat is in ieder<br />
geval fossielvrij HDPE met exact dezelfde<br />
eigenschappen en treksterkte als het<br />
reguliere HDPE-granulaat uit aardolie. Het<br />
enige verschil is de manier van oliewinning.<br />
“Voor de productie van de buizen maakt<br />
het ook geen verschil of er fossielvrij of regulier<br />
HDPE wordt ingezet. Het is zelfs mogelijk<br />
om een aardolieproduct te mengen<br />
met het biobased product in een bepaalde<br />
verhouding, mocht dat (prijstechnisch) wenselijk<br />
zijn. De kwaliteit verandert niet, het<br />
materiaal is altijd 100% virgin. Daarbij produceren<br />
wij enkel nog PE100 RC buizen uit<br />
dit granulaat.”<br />
PERFECTE PROEFTUIN<br />
Van Kaam heeft inmiddels de exclusieve<br />
rechten voor de Benelux verworven. Via<br />
een post op LinkedIn heeft hij enkele maanden<br />
geleden de markt wakker geschud middels<br />
een sneak preview van het fossielvrij<br />
HDPE. “Drie minuten later werd ik al gebeld<br />
door een klant. Hij was bezig met een project,<br />
waarbij in de uitvraag al werd verzocht<br />
om zoveel mogelijk met renewable grondstoffen<br />
te werken. Een perfecte ‘proeftuin’<br />
voor het biobased HDPE. En inderdaad, na<br />
wat gesprekken over en weer, ook met de<br />
producent, is de knoop inmiddels doorgehakt.<br />
De klant is helemaal lyrisch. Het toepassen<br />
van een biobased HDPE-buis levert<br />
een besparing op van 117% CO 2<br />
per kilogram.<br />
De besparingen zijn gigantisch, zeker<br />
in dit project waarvoor we 20 kilometer aan<br />
biobased HDPE-buis mogen leveren.”<br />
De fossielvrije HDPE-mantelbuizen zijn leverbaar in diameters van 20 tot 2.000mm.<br />
Vanaf heden offreert Van Kaam dus in alle<br />
uitvragen zowel het aardolieproduct als de<br />
biobased uitvoering. De fossielvrije HDPEmantelbuizen<br />
zijn leverbaar in diameters<br />
van 20 tot 2.000mm. Denk niet in problemen,<br />
maar in oplossingen! ■<br />
119
VAN KAAM SPECIALIST IN<br />
KUNSTSTOFLEIDINGWERK<br />
EN APPENDAGES<br />
Van Kaam BV is uw bedrijf voor<br />
aanschaf, advies en aanpassing<br />
van ondergrondse infrastructuren<br />
en voorraad houdend partner van<br />
grote producenten als GF en AVK.<br />
Jarenlange ervaring zorgt ervoor<br />
dat onze specialisten uw meest<br />
complexe vraagstukken kunnen<br />
tackelen.<br />
VAN KAAM BV<br />
Rechte Tocht 11<br />
1507 BZ Zaandam<br />
Nederland<br />
+31 (0)75 631 48 41<br />
info@vankaam.eu<br />
Volg ons op<br />
social media<br />
@ VANKAAMBV<br />
WWW.VANKAAM.EU
Tekst | Roel van Gils Beeld | Nering Bögel<br />
Bufferen en infiltreren<br />
van regenwater met<br />
tunnelelementen<br />
Steeds meer opdrachtgevers ontdekken de unieke voordelen van de StormTech-tunnelelementen<br />
voor het bufferen en infiltreren van regenwater. Een systeem dat wereldwijd al in meer dan<br />
40.000 projecten (!) is toegepast. De StormTech-tunnelelementen sluiten al ruim 20 jaar perfect<br />
aan op de afwatering- en afvalwaterbehandelingsproducten van Nering Bögel.<br />
Maar, wat maakt de StormTech-tunnelelementen zo uniek?<br />
Door de tunnelelementen in een grindkoffer toe te passen, wordt een systeem gecreëerd met de voordelen van een grindkoffer, maar ook met de benodigde holle bufferruimte voor regenwater.<br />
122
De tunnelelementen zijn zeer snel en eenvoudig te installeren, zonder separate<br />
bevestigingsmiddelen.<br />
De parabolische vorm in combinatie met het vulmateriaal maken het systeem<br />
belastbaar voor zwaar verkeer.<br />
De StormTech-tunnelelementen worden<br />
geproduceerd door ADS pipe systems, een<br />
Amerikaanse producent van geribbelde buis<br />
(sinds 1966) en al meer dan 25 jaar producent<br />
van de uit polypropyleen vervaardigde<br />
tunnelelementen. “In theorie mag het bodemoppervlak<br />
van een infiltratiesysteem<br />
niet worden meegenomen als beschikbaar<br />
infiltratieoppervlak. Dit omdat bij veel infiltratiesystemen<br />
het bodemoppervlak dicht<br />
gaat slibben en niet of niet voldoende functioneert.<br />
StormTech spreekt deze redenatie<br />
tegen omdat het systeem in de praktijk heeft<br />
bewezen dat ook het bodemoppervlak blijft<br />
functioneren”, zegt Richard Janssen, directeur-eigenaar<br />
van Nering Bögel. De werking<br />
van het StormTech-systeem berust op de<br />
werking van het grindkofferprincipe, één van<br />
de meest simpele goedwerkende infiltratiesystemen.<br />
“Echter is de netto opslagcapaciteit<br />
in een grindkoffer maar 40%. Door de<br />
tunnelelementen in een grindkoffer toe te<br />
passen, wordt een systeem gecreëerd met<br />
de voordelen van een grindkoffer, maar ook<br />
met de benodigde holle bufferruimte voor<br />
regenwater”, verduidelijkt Janssen.<br />
VERVUILING AFVANGEN<br />
Ieder infiltratiesysteem is gevoelig voor vervuiling.<br />
“Afhankelijk van de situatie en omgeving<br />
kan men ongewenste vervuiling in het<br />
voortraject zoveel mogelijk afvangen”, zegt<br />
Janssen. “Dit kan met behulp van Nering Bögel<br />
Multi-kolken, Nering Bögel afscheiders<br />
of met een slibvangput die in het rioolstelsel<br />
is voorzien. Maar het StormTech-systeem<br />
is ook uit te rusten met één of meerdere<br />
zogenaamde Isolator Row. Vrij vertaald is<br />
dit een aparte filterrij in het systeem. Deze<br />
filterrij krijgt het regenwater volgens een<br />
‘first flush’-principe aangevoerd, waarbij de<br />
eventuele aanwezige vervuiling achterblijft<br />
en eenvoudig kan worden verwijderd. Hierdoor<br />
is het systeem niet alleen inspecteerbaar,<br />
maar ook daadwerkelijk te onderhouden<br />
voor een gegarandeerde werking.”<br />
BELASTBAAR DOOR<br />
ZWAAR VERKEER<br />
Afhankelijk van de gemiddelde hoogste grondwaterstand<br />
kunnen de StormTech-elementen<br />
in diverse maatvoeringen worden toegepast.<br />
Omdat de elementen parabolisch van vorm<br />
zijn, wordt in combinatie met het vulmateriaal<br />
gebruik gemaakt van het Romeinse bogenprincipe,<br />
zodat het systeem ook belastbaar is<br />
voor zwaar verkeer. “Recent hebben wij voor<br />
de gemeente Horst aan de Maas een infiltratiesysteem<br />
met een inhoud van ruim 300 m3<br />
mogen leveren en momenteel zijn we bezig<br />
met de levering van drie infiltratiesystemen<br />
voor de gemeente Helmond met een gezamenlijke<br />
capaciteit van ruim 1.000m3. In beide<br />
projecten is gebruik gemaakt van MC 3500<br />
tunnelelementen en zijn de Isolator Row fysiek<br />
toegankelijk gemaakt door middel van<br />
toegangsschachten.”<br />
Aannemers van dienst staan vaak een beetje<br />
sceptisch tegenover het gebruik van de<br />
voor hun onbekende systemen, erkent Janssen.<br />
“Dat gevoel wordt tijdens de installatie<br />
van het StormTech-systeem al snel<br />
weggenomen. De tunnelelementen zijn namelijk<br />
zeer snel en eenvoudig te installeren,<br />
zonder separate bevestigingsmiddelen, en<br />
kunnen eenvoudig over elkaar worden geplaatst.<br />
De aanvoerbuizen kunnen bovendien<br />
eenvoudig worden aangesloten op het<br />
systeem, zonder hulpstukken.” ■<br />
‘Steeds meer opdrachtgevers ontdekken de unieke<br />
voordelen van de tunnelelementen voor het<br />
bufferen en infiltreren van regenwater’<br />
123
Tekst | Derek Veldmans Beeld | Mobilis<br />
11 jaar CO -prestatieladder.<br />
2<br />
Wat heeft het gebracht?<br />
CO 2<br />
-reductie is niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. In toenemende mate verwachten overheid<br />
en maatschappij van de infrasector een actieve rol in CO 2<br />
-reductie in Nederland. Hoe krijgen wij<br />
inzicht in en grip op de uitstoot van onze organisatie? Welke CO 2<br />
-reductiemaatregelen neemt Mobilis?<br />
De CO 2<br />
-Prestatieladder is hét duurzaamheidsinstrument<br />
van Nederland dat bedrijven en<br />
overheden helpt bij het reduceren van CO 2<br />
en<br />
kosten. Binnen de bedrijfsvoering, in projecten<br />
én in de keten. De Ladder wordt als CO 2<br />
-managementsysteem<br />
en als aanbestedingsinstrument<br />
gebruikt. Vanuit de CO 2<br />
-Prestatieladder<br />
ladder heeft Mobilis een methodiek ontwikkeld<br />
om CO 2<br />
-uitstoot te meten. Het bedrijf heeft<br />
nu een duidelijk beeld van CO 2<br />
-reductie, maar<br />
ook van circulariteit en klimaatadaptiviteit, en<br />
probeert altijd projectspecifi ek te kijken naar<br />
maatregelen die écht hout snijden.<br />
Mobilis heeft de overtuiging en de motivatie<br />
dat ze producten en processen dienen te<br />
verduurzamen en hierin blijvend initiatieven<br />
dienen te nemen, om in de toekomst met de<br />
onderneming een bijdrage te kunnen blijven<br />
leveren aan de mobiliteit van Nederland. Wij<br />
laten onze ambitie aansluiten op de doelstellingen<br />
van onze klanten. Dat betekent dat Mobilis<br />
met gerichte initiatieven een bijdrage levert<br />
aan energieneutrale assets in 2030, en aan<br />
ontwikkelingen om besparen en opwekken van<br />
energie, en circulair materiaalgebruik en duurzaam<br />
ontwerpen mogelijk te maken.<br />
WINDPARK A16<br />
Want circulair en duurzaam bouwen staat bij<br />
Mobilis hoog op de agenda. Zoals bij het nieuwe<br />
windpark A16 met veertien windmolens<br />
met een tiphoogte van 150 tot 210 meter. Die<br />
hebben allemaal een stevige fundering nodig.<br />
Met het oog op de toekomst waarbij Mobilis<br />
veel vaker windmolens wil funderen, is geïnvesteerd<br />
in een fl exibele stalen kist om de funderingen<br />
te storten. Met slechts één kist hebben<br />
wij alle funderingen kunnen realiseren en<br />
bij zorgvuldig gebruik kan deze bekisting meer<br />
dan 100 masten mee.<br />
Bij de RijnlandRoute heeft Mobilis een wereldprimeur met direct zonlicht bij de<br />
inritten van de Corbulotunnel met behulp van glasvezel. (Beeld: Vincent Basler)<br />
124
AMSTELSTROOMBRUG<br />
Een ander mooi voorbeeld van duurzaam<br />
bouwen door Mobilis, is de Amstelstroombrug,<br />
een belangrijke schakel in het ecologische<br />
netwerk van Amsterdam. Een sierlijke<br />
brug en een veilige plek voor voetgangers<br />
en fi etsers, én een groen onderkomen voor<br />
vleermuizen, vogels, vissen en insecten. De<br />
groene middenberm tussen de rijstroken<br />
met inheemse bloemrijke kruiden trekt bijen<br />
en vlinders aan. Voor die bijen zijn nestelmogelijkheden<br />
in de baksteenwanden en pylonen<br />
opgenomen. Ook zijn in de brug veel<br />
schuil-, nestel- en slaapplekken voor grotere<br />
dieren gerealiseerd. In de betonnen middenpijlers<br />
bevinden zich kraamkamers voor<br />
vleermuizen, zijn er in pijlers en randen nestkasten<br />
voor 10 soorten vogels opgenomen,<br />
zoals ijsvogels, diverse zwaluwen, mezen,<br />
mussen, kwikstaarten, spreeuwen en kauwen.<br />
Tussen de pijlers onder water bieden<br />
kooien met dood rivierhout en stortstenen<br />
een leefomgeving voor vissen en mosselen.<br />
De brug biedt nu onderdak aan minimaal 20<br />
lokale diersoorten.<br />
CORBULOTUNNEL<br />
Bij de RijnlandRoute heeft Mobilis een wereldprimeur<br />
met direct zonlicht bij de inritten<br />
van de Corbulotunnel met behulp van<br />
glasvezel. Het systeem (Solar Optic Fiber)<br />
met lenzen op het tunneldak en glasvezel<br />
voor transport brengt zonlicht zonder kwaliteitsverlies<br />
tot 100 meter in de tunnel. Een<br />
duurzame oplossing, omdat de verlichting bij<br />
tunnels een echte energievreter is. De innovatie<br />
kan leiden tot een reductie van 10 tot<br />
20% van het totale energieverbruik van de<br />
tunnel in de RijnlandRoute.<br />
E-CO 2<br />
TAINER<br />
De e-CO 2<br />
tainer tot slot is een doorbraak<br />
als het gaat om groene stroom op de bouwplaats.<br />
Mobilis bedacht de slimme unit die<br />
ervoor zorgt dat de bouwkeet, elektrisch<br />
materieel en het elektrische wagenpark op<br />
groene stroom kunnen draaien. Samen met<br />
Electure verovert de e-CO 2<br />
tainer stukje bij<br />
beetje de bouwplaatsen bij TBI en daarbuiten.<br />
Na een tijd van pionieren en pilots is het<br />
nu tijd om vaart te zetten achter de emissieloze<br />
bouwplaats. De e-CO 2<br />
tainer is vooral in<br />
gebruik bij de projecten van Mobilis en TBI,<br />
maar elke bouwer kan hem gebruiken op z’n<br />
eigen bouwplaats.<br />
Mobilis wil kennis en innovaties delen, zeker als<br />
het gaat om duurzaamheid. ■<br />
De Amstelstroombrug biedt nu onderdak aan<br />
minimaal 20 lokale diersoorten. (Beeld: Luuk Kramer)<br />
De veertien windmolens op windpark A16 met een tiphoogte van 150 tot 210<br />
meter hebben allemaal een stevige fundering nodig. (Beeld: Paul Poels)<br />
De e-CO 2<br />
tainer is een doorbraak als het gaat om groene stroom op de<br />
bouwplaats.(Beeld: Mobilis)<br />
125
THEMA WEGENBOUW<br />
Tekst | Joop Groen Beeld | CHAPLIN<br />
De ontstuitbare<br />
opmars van<br />
duurzaam asfalt<br />
Waardeketensamenwerking voor<br />
biobased & circulair asfalt<br />
Circulaire en biobased grondstoffen, open innovatie en samenwerking.<br />
Dat is wat je volgens het CHAPLIN-consortium in elk<br />
geval nodig hebt om de asfaltketen succesvol te vergroenen. Binnen<br />
CHAPLIN werken bedrijven, overheden en kennisinstellingen<br />
sinds 2019 samen om bitumen, het fossiele bindmiddel in asfalt, te<br />
vervangen door hernieuwbare grondstoffen. De urgentie is hoog,<br />
net als de ambitie: 50% CO 2<br />
-reductie in 2030 en 100% in 2<strong>05</strong>0.<br />
KWALITEIT EN BESCHIKBAARHEID<br />
BITUMEN ONDER DRUK<br />
Door veranderingen bij raffi naderijen en geopolitieke<br />
spanningen staan zowel de kwaliteit<br />
als de beschikbaarheid en de prijs van traditionele<br />
bitumen steeds sterker onder druk. “De<br />
beschikbaarheid van bitumen uit olie is op de<br />
lange termijn geen vanzelfsprekendheid meer”,<br />
zegt Edwin van Osch, directeur van AsfaltNu.<br />
“Je ziet dat Europa de reductie van CO 2<br />
-uitstoot<br />
versnelt en haar verbruik van olie terugdringt.<br />
Ik verwacht dat dit de komende jaren al merkbaar<br />
wordt. Wij zijn een asfaltproducent met<br />
verduurzaming als missie dus we willen de zoektocht<br />
naar een alternatief voor bitumen aanjagen<br />
en stimuleren. Dat kunnen we echter niet<br />
alleen. CHAPLIN brengt de diverse stakeholders<br />
in dit werkveld bij elkaar en kan ervoor zorgen<br />
dat we dit als sector gezamenlijk oppakken.”<br />
BIOBASED GRONDSTOFFEN<br />
“Een zeer effectieve klimaatmaatregel voor<br />
duurzame wegverharding is de toepassing van<br />
biobased grondstoffen ter vervanging van bitumen”,<br />
vertelt CHAPLIN-programmaleider<br />
Joop Groen. “Deze stoffen worden gewonnen<br />
uit hout en planten en komen als reststroom<br />
vrij bij de productie van onder andere papier<br />
en cellulose, maar ook in bioraffi naderijen.<br />
Koolstofdioxide wordt opgenomen uit de atmosfeer<br />
tijdens de groei en als deze stoffen in<br />
asfalt verwerkt worden, legt het de CO 2<br />
voor<br />
lange tijd vast in de weg. Daarmee levert de<br />
CHAPLIN-samenwerking een belangrijke bijdrage<br />
aan het vergroenen van de wegenbouwindustrie<br />
en CO 2<br />
-reductie. Bovendien biedt<br />
CHAPLIN de wegenbouwsector alternatieve<br />
grondstoffen wat zeer welkom is nu fossiel bitumen<br />
steeds meer onder druk komt.”<br />
BUSINESS CASE<br />
De vervanging van bitumen door een biobased<br />
bindmiddel vergt zeer innovatieve en nieuwe<br />
technologieën waar de leden van CHAPLIN al<br />
diverse successen mee hebben geboekt. Zo is<br />
een eerste inzicht verkregen in welke grondstoffen<br />
het beste werken, welke aanpassingen nodig<br />
zijn in asfaltcentrales, wat de arbo- en milieutechnische<br />
aspecten zijn om rekening mee te houden<br />
en in hoeverre het technisch-economisch haalbaar<br />
is. Over de business case is de programmaleider<br />
positief: “Uit berekeningen van CHA-<br />
PLIN-leden blijkt dat bio-asfalt op dit moment<br />
ongeveer 10% duurder is dan fossiel asfalt. Als het<br />
volume toeneemt en als afnemers op termijn verplicht<br />
worden om duurzamer te opereren, verwacht<br />
ik dat bio-asfalt competitief wordt en op<br />
termijn het fossiele asfalt overneemt.”<br />
300 meter provinciale weg met ligninehoudend asfalt in Overijssel.<br />
126
THEMA WEGENBOUW<br />
Het biobased asfalt ziet er net zo uit als conventioneel, 100% bitumenhoudend, asfalt.<br />
De Universiteit Utrecht is een van de partijen die<br />
vanuit de wetenschap betrokken is bij CHAPLIN.<br />
Martin Junginger, hoogleraar biobased economy<br />
ziet veel meerwaarde in de samenwerking: “Voor<br />
de transitie naar een circulaire economie moet je<br />
interdisciplinair samenwerken. Je hebt elkaar nodig.<br />
Voor de wegbeheerders en asfaltproducten is onafhankelijk<br />
en objectief onderzoek van belang. Wij<br />
kunnen met onze modellen en analyses inzicht bieden<br />
in de milieutechnische en economische prestaties<br />
en laten zien hoeveel beter biobased asfalt<br />
precies is en op welke punten. Wij op onze beurt<br />
hebben primaire data nodig die de CHAPLIN-leden<br />
ons kunnen leveren. Ik vind het mooi om te<br />
zien dat we ons onderzoek echt in de praktijk kunnen<br />
brengen en zo samen een bijdrage leveren aan<br />
de totstandkoming van een biobased economy.”<br />
OPSCHALING<br />
Inmiddels zijn 25 proefvakken aangelegd op verschillende<br />
wegen door heel Nederland en met<br />
verschillende asfaltsamenstellingen. De hieruit<br />
verkregen testresultaten bieden waardevolle informatie<br />
om verder te leren en verder door te<br />
ontwikkelen. Daarnaast is er inzicht verkregen in<br />
de klimaat- en milieuprestaties van bio-asfalt op ligninebasis.<br />
Deze zijn volgens Joop Groen tot dusver<br />
zeer veelbelovend: “Uit de berekeningen van Universiteit<br />
Utrecht blijkt dat we nu al tot maximaal<br />
75% CO 2<br />
-reductie kunnen realiseren! Alleen al in<br />
Nederland ligt 136.000 kilometer asfalt, dus het<br />
potentieel van deze innovatie is enorm.”<br />
Dat is ook iets wat wegbeheerders zoals Rijkswaterstaat,<br />
de provincies en gemeenten erkennen.<br />
Zij zijn zeer gemotiveerd en betrokken<br />
om de noodzakelijke verduurzaming zo snel en<br />
zo robuust mogelijk tot stand te brengen.<br />
DE UITDAGING EN AMBITIE:<br />
100% BIOBASED ASFALT ALS<br />
STANDAARDPRODUCT<br />
De uitdaging én ambitie van het consortium<br />
is om 100% biobased asfalt te kunnen bieden<br />
als een gekwalifi ceerd en geaccepteerd standaardproduct<br />
dat breed wordt toegepast.<br />
Met deze missie is op 20 september <strong>2022</strong> het<br />
nieuwe project CHAPLIN-BBM gestart, waarbij<br />
BBM staat voor 100% biobased bindmiddel.<br />
“We werken aan een volledig biobased bindmiddel<br />
met dezelfde, of zelfs betere functionele<br />
eigenschappen dan asfalt op fossiele basis. Dit<br />
geldt voor zowel de productie-, verwerking- als<br />
gebruiksfase. Net als bij het huidige asfalt moet<br />
ons biobased asfalt geschikt zijn voor recycling en<br />
schaalbaar zijn in volume tot minstens 50 kton/<br />
jaar zodat bitumen volledig vervangen kan worden.<br />
Verder moet het gegarandeerd compatibel<br />
zijn met fossiel bitumen. Omdat het vermengd<br />
zal raken in de recyclestromen en ook zodat er<br />
een ingroeimodel toegepast kan worden waarbij<br />
het gehalte aan biobased grondstoffen steeds<br />
verder verhoogd wordt. Het biobased bindmiddel<br />
moet bovendien net als bitumen geschikt zijn<br />
voor SMA, AC, ZOAB en andere mengsels. ❯<br />
127
THEMA WEGENBOUW<br />
We willen het heel breed beschikbaar maken zodat<br />
dit echt als een standaardoplossing toegepast<br />
kan worden in de gehele sector.”<br />
“Omdat in dit project een groot aantal wegenbouwers,<br />
wegbeheerders en kennispartijen samenwerkt,<br />
is de gecombineerde kennis en ervaring<br />
ongekend. Bovendien kan een flink arsenaal<br />
aan faciliteiten ingezet worden en zijn de wegbeheerders<br />
vanaf het begin nauw betrokken bij<br />
het definiëren van het programma van eisen. Zo<br />
laten we de ontwikkeling van de markt en het<br />
product hand in hand gaan, wat de brede implementatie<br />
ten goede zal komen en daarmee<br />
de impact. Het projectmanagement wordt door<br />
Circular Biobased Delta als onafhankelijke partij<br />
gedaan; het werk doen we gezamenlijk.”<br />
AsfaltNu is een van de partijen die het project<br />
rond 100% biobased bindmiddel heeft opgezet.<br />
Edwin van Osch, directeur van AsfaltNu: “We<br />
hebben bijgedragen aan het opstellen van een<br />
programma van eisen en een plan hoe we deze<br />
eisen als consortium kunnen gaan behalen. Zo<br />
mogen biobased producten de mogelijkheden<br />
voor hergebruik en productie bij verlaagde temperatuur<br />
niet beperken en moet de kwaliteit<br />
van asfalt met deze alternatieven voor bitumen<br />
minimaal gelijk zijn aan die van bestaand asfalt.<br />
Zodra de eerste biobased producten zich aandienen,<br />
willen we prototype mengsels ontwikkelen<br />
en beproeven. Dit om de toepassing ervan<br />
te concretiseren en zorg te dragen dat we de<br />
vertrouwde asfaltkwaliteit ook in de toekomst<br />
kunnen blijven leveren. Ik vind het erg positief<br />
dat een groot aantal partijen zich in het project<br />
herkent en heeft besloten om te participeren.”<br />
AFWIJKEN VAN GEBAANDE PADEN<br />
De wegenbouwsector is van oudsher een vrij<br />
traditionele sector, die innovaties niet zomaar<br />
met open armen verwelkomt. Alle partijen zijn<br />
er inmiddels wel van overtuigd dat er een noodzaak<br />
is om te vergroenen, en dat het kán. Voor de<br />
daadwerkelijke acceptatie en toepassing zijn nog<br />
wel wat hordes te overwinnen. In de woorden<br />
van AsfaltNu directeur Edwin van Osch: “Je kunt<br />
niet blijven doen wat je altijd deed. Je moet openstaan<br />
voor nieuwe, duurzame producten en het<br />
lef hebben om ermee aan de slag te gaan, zonder<br />
dat de laatste 10% bekend is. Omgaan met onzekerheid<br />
is een grote uitdaging, maar wel een<br />
uitdaging die we als sector aan moeten gaan.”<br />
Dat is een oproep die Martijn Verschuren, Manager<br />
Business Development bij asfaltproductent<br />
H4A onderschrijft: “Ik zou willen dat heel wegenbouwend<br />
Nederland overstapt op duurzaam asfalt.<br />
Doe mee, investeer, heb vertrouwen en durf<br />
af te wijken van de gebaande paden!”<br />
CONTINUÏTEIT IN<br />
DUURZAME TRANSITIE<br />
Wat zou helpen is meer sturing vanuit de overheid,<br />
zodat de transitie naar duurzaamheid<br />
meer continuïteit krijgt. Martin Junginger van de<br />
Universiteit Utrecht: “Als je innovaties succesvol<br />
wilt ontwikkelen, helpt het niet als je steeds subsidieprojecten<br />
van 1 of 2 jaar hebt. Tijdens het<br />
onderzoek ontstaan vaak nieuwe vragen en je<br />
wilt de pilots ook op de lange termijn kunnen<br />
monitoren. Je kunt niet van kleine asfalteerbedrijven<br />
vragen om die investering zelf te dragen.<br />
Wat mij betreft zouden beleidsmakers na moeten<br />
denken hoe je zoiets langjarig en structureel<br />
kunt organiseren, als een Nederlands succesverhaal<br />
voor de transitie naar een duurzame<br />
samenleving. Creëer instrumenten waarmee je<br />
opdrachtgevers overtuigt om met duurzame<br />
producten aan de slag te gaan. Milieuvoordeel<br />
wordt al in beperkte mate meegewogen en dat<br />
helpt wel iets, maar het kan nog veel meer.”<br />
CHAPLIN programmaleider Joop Groen.<br />
KETENBREDE SAMENWERKING<br />
Om wegbeheerders bio-asfalt dat terdege<br />
is onderzocht op grote schaal aan te kunnen<br />
bieden, is brede samenwerking nodig volgens<br />
het principe van open innovatie: alleen start je<br />
sneller, samen kom je verder!<br />
Binnen het CHAPLIN-programma is de hele<br />
keten vertegenwoordigd. De samenwerking<br />
bestaat uit bedrijven (wegenbouwers, asfaltproducenten)<br />
en overheden (Rijkswaterstaat, provincies<br />
en gemeenten), gesteund door researchen<br />
technologiepartijen (Universiteit Utrecht,<br />
Wageningen Food & Biobased Research, TNO,<br />
Q8 Research en het Asfalt Kennis Centrum). De<br />
partners ontwikkelen de technologie en stimuleren<br />
de marktintroductie om zo een grote bijdrage<br />
te leveren aan duurzame wegverharding.<br />
Martijn Verschuren, Manager Business Development<br />
bij asfaltproductent H4A ziet duidelijk de<br />
meerwaarde van de samenwerking: “We staan<br />
met zijn allen voor dezelfde uitdaging; we moeten<br />
Om de hele<br />
waardeketen van<br />
asfalt te vergroenen<br />
is samenwerking<br />
onontbeerlijk.<br />
128
THEMA WEGENBOUW<br />
Ligninepoeder.<br />
af van het gebruik van fossiele grondstoffen. Daar<br />
kun je als individueel bedrijf mee aan de slag gaan<br />
– en dat doen we ook – maar CHAPLIN heeft<br />
inmiddels een breed netwerk opgebouwd door<br />
heel Nederland met heel veel kennis er ervaring.<br />
Het is prettig dat CHAPLIN het voortouw neemt<br />
en samen met de partners de koers uitzet, praat<br />
met alle partijen en opdrachtgevers informeert<br />
en overtuigt over het belang, de noodzaak en de<br />
kwaliteit van biobased asfalt.”<br />
De samenwerking werd vorig jaar bekroond<br />
door het winnen van de WOW-prijs. Platform<br />
WOW, een samenwerkingsverband van 11.000<br />
weg- en waterbeheerders, beloonde CHAPLIN<br />
met de WOW-prijs voor het meest inspirerende<br />
en innovatieve samenwerkingsprogramma.<br />
Dat was voor Martin Junginger, hoogleraar biobased<br />
economy aan de Universiteit Utrecht een<br />
bijzonder moment: “Toen de vakjury, die projecten<br />
beoordeelde op innovatie, duurzaamheid<br />
en ketensamenwerking, CHAPLIN verkoos tot<br />
winnaar was dat echt fantastisch! In mijn ogen<br />
zijn dat ook echt de drie sterke punten van onze<br />
samenwerking en dat was een hele mooie erkenning<br />
vanuit de vakinhoud.”<br />
Mede doordat de samenwerking zo voorspoedig<br />
loopt, beweegt het consortium zich gestaag richting<br />
commercialisatie van biobased asfalt. En dat<br />
werpt vragen op: van wie is de innovatie, wie gaat<br />
het toepassen en wie krijgt inzicht in de resultaten?<br />
De samenwerking moet goed georkestreerd<br />
worden. “Dat is waarom we werken met samenwerkingscontracten”,<br />
zegt Joop Groen. “Daarin<br />
maken we met elk partner heldere afspraken<br />
over wat ze inbrengen en wat ze terug kunnen<br />
verwachten. Voorop blijft staan dat we werken<br />
volgens het principe van gezamenlijke innovatie,<br />
dat heeft zich de afgelopen jaren in de praktijk bewezen<br />
en daar gaan we dus zeker mee door. Dat<br />
vraagt om een open mindset van deelnemers en<br />
ik ben er trots op dat het ons ondanks de verschillende<br />
belangen en achtergronden lukt om zo<br />
constructief en voortvarend samen te werken.”<br />
Projecten, expedition days & kennisdeling<br />
Over hoe de samenwerking precies in zijn werk<br />
gaat, vertelt Joop Groen: “Partijen worden lid,<br />
steunen zo de samenwerking en kunnen vervolgens<br />
deelnemen aan specifieke projecten.<br />
Vorig jaar hebben we twee projecten succesvol<br />
afgerond en recent zijn we een vervolgproject<br />
gestart om een technologie voor biobased bindmiddel<br />
te ontwikkelen die uiteindelijk 100% vervanging<br />
van fossiel bitumen door biobased bindmiddel<br />
mogelijk gaat maken.” Inmiddels telt het<br />
CHAPLIN-consortium zo’n dertig leden.<br />
“Naast projecten organiseren we twee keer per<br />
jaar een CHAPLIN Expedition Day waar leden elkaar<br />
kunnen ontmoeten. Begin november zijn we<br />
te gast bij het wegenbouwlaboratorium QRS-LAB<br />
van Boskalis in Rotterdam en daar kijk ik enorm<br />
naar uit. Tot slot hebben we een nieuwsbrief voor<br />
partners waarin we kennis en ervaringen delen<br />
en oproepen doen. Ons consortium is open. We<br />
zouden graag meer wegbeheerders willen betrekken,<br />
omdat zij vanuit hun positie een sturende rol<br />
hebben. Koplopers die deze ontwikkeling willen<br />
stimuleren en toepassen zijn nog altijd welkom.”<br />
Partijen met interesse in deelname aan het<br />
CHAPLIN-consortium kunnen contact opnemen<br />
met CHAPLIN-programmaleider Joop<br />
Groen via joop.groen@biobaseddelta.nl of<br />
+31 (0)6 51 91 80 96. ■<br />
129
THEMA WEGENBOUW<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | KWS<br />
Het optimum in<br />
duurzaamheid en circulariteit<br />
Ruimte krijgen om te experimenteren<br />
Emissievrij in 2030 en 100% circulair in 2040. Dat is de duurzaamheidsmissie van KWS. Het duurzaamheidsbeleid<br />
sluit aan bij de ambitie van moederconcern VolkerWessels om in 2030 al volledig emissievrij<br />
te werken. Het optimum bereiken in duurzaamheid en circulariteit vraagt wel ruimte om te kunnen experimenteren.<br />
Een gesprek met Alexander Heeren, directeur commercie bij KWS, en Joost Bos, manager<br />
duurzaamheid en innovatie bij KWS, over hoe het bedrijf invulling geeft aan de ambitieuze doelstellingen.<br />
Als innovatieve en complete infrastructuur<br />
bouwer heeft KWS alle expertises in huis om<br />
mee te denken in de meest duurzame keuze,<br />
begint Heeren. “Dat is het mooie van zo’n<br />
groot bedrijf met zoveel specialismen in huis.<br />
Wij kunnen het gehele weg- en waterbouw<br />
domein ontwerpen, realiseren en onderhouden;<br />
van complete weg- en dijktracés tot betonwegen,<br />
geluidsschermen en bijvoorbeeld<br />
betonwerk langs de waterrand. We zijn uniek<br />
in compleetheid en in staat om bij te dragen<br />
aan de doelstellingen van onze opdrachtgevers.”<br />
Collega Bos vult aan: “In de basis<br />
zijn duurzaamheid en circulariteit natuurlijk<br />
containerbegrippen. Om er inhoudelijk ‘iets’<br />
van te vinden en erover te communiceren<br />
hebben we het bij KWS opgedeeld in drie<br />
thema’s: emissieloos bouwen & produceren,<br />
130
THEMA WEGENBOUW<br />
circulair bouwen, en klimaatadaptatie & natuurinclusief<br />
bouwen.”<br />
FOSSIELE ‘STUKKEN’<br />
Groot vraagstuk bij emissieloos bouwen is de<br />
beschikbaarheid van voldoende elektrisch materieel<br />
en de manier waarop je al dat materieel<br />
op een project opgeladen krijgt, vervolgt Bos.<br />
“We hebben een heel plan uitgestippeld om<br />
onze eigen materieelstukken gefaseerd naar<br />
2030 fossielvrij te maken. In 2029 vervangen<br />
we de laatste fossiele ‘stukken’ voor duurzame<br />
exemplaren. De huidige ontwikkelingen zijn<br />
vooral gericht op elektriciteit, maar ook waterstof<br />
is een reële optie.”<br />
DE VERBINDING ZOEKEN<br />
Het thema circulair bouwen beslaat volgens Bos<br />
twee aspecten. “Ten eerste hoe kun je nu zodanig<br />
ontwerpen dat je een object over pakweg<br />
vijftig jaar netjes kunt demonteren en elders direct<br />
kunt toepassen op hetzelfde niveau in de<br />
keten. Aan de andere kant hebben we ook te<br />
maken met bestaande infrastructuur. We komen<br />
altijd op een plek waar al ‘iets’ is. Hoe ga je daarmee<br />
om? Omdat we als VolkerWessels en KWS<br />
zo breed georiënteerd zijn en op alle disciplines<br />
actief, zoeken we altijd de verbinding. Zo zijn recent<br />
stalen binten van een bovenleiding, gedemonteerd<br />
door VolkerRail, één op één verwerkt<br />
in een geluidsscherm van Holland Scherm. Meer<br />
circulair dan dit wordt het niet. Een ander voorbeeld<br />
is het hergebruik van steenslag dat vrijkomt<br />
bij het reinigen van het ballastbed onder<br />
het spoor als secundair materiaal in asfaltmengsels.<br />
Het past goed in de doelstelling om minder<br />
primaire grondstoffen te gebruiken. Ook zijn we<br />
samen met vakgenoten bezig met een plantaardig<br />
alternatief voor bitumen op oliebasis om te<br />
komen tot een fossielvrij asfaltmengsel. Het is<br />
onderdeel van het Chaplin-programma.”<br />
CIRCULARITEITSSCAN<br />
Klimaatadaptie & natuurinclusiviteit staat nog<br />
in de kinderschoenen. “Op dat vlak zijn we<br />
nog volop in ontwikkeling”, erkent Bos. “Het<br />
is een veelomvattend thema. Denk aan het<br />
voorkomen van wateroverlast, het tegengaan<br />
van hittestress in de stad, en oplossingen<br />
zoeken tegen droogte en bodemdaling.<br />
Om beter te kunnen anticiperen op circulariteit<br />
en natuurinclusiviteit gaan we het meetbaar<br />
maken. Wij willen daarin het voortouw<br />
nemen, maar voorwaarde is wel dat we samen<br />
optrekken met andere marktpartijen,<br />
zodat een uniforme taal wordt gesproken.<br />
Daarbij stel ik me voor dat we bij aanvang<br />
van een project een circulariteitsscan doen:<br />
wat treffen we aan en hoe gaan we het hergebruiken?<br />
Als je vooraf al een bestemming<br />
hebt, zal ook de mindset veranderen.”<br />
Het is belangrijk om opdrachtgevers mee te nemen,<br />
ze bewust te maken van wat we allemaal<br />
kunnen als sector, concludeert Heeren. “Werd<br />
vijf jaar geleden nog vooral op de rem getrapt,<br />
vandaag worden de kaarten heel anders geschud.<br />
Er is vandaag al veel meer mogelijk, maar<br />
we moeten wel de ruimte krijgen om innovatie<br />
en duurzame oplossingen een kans te geven. De<br />
inzet van fossielvrij materieel is bijvoorbeeld kostbaarder<br />
dan traditioneel materieel. De afschrijving<br />
is anders en de doorbelasting per uur hoger,<br />
maar als we een gezonde wereld voor onze kleinkinderen<br />
willen, dan vraagt dat vandaag support.”<br />
DUURDER?<br />
Dus het wordt duurder? “Als je kijkt naar de<br />
inzet van materieel wel, maar dat kun je wegstrepen<br />
tegen het hergebruik van bepaalde<br />
stromen in een project. ❯<br />
Als innovatieve en complete infrastructuur bouwer<br />
heeft KWS alle expertises in huis om mee te denken<br />
in de meest duurzame keuze.<br />
‘Het optimum bereiken in duurzaamheid en<br />
circulariteit vraagt wel ruimte om te<br />
kunnen experimenteren'<br />
131
2030<br />
Emissievrij<br />
2040<br />
100% Circulair<br />
KWS, de specialist<br />
in infrastructuur!<br />
Zowel over land als op het water.<br />
Een toonaangevende speler op<br />
het gebied van duurzaamheid en<br />
innovatie.<br />
kws.nl
THEMA WEGENBOUW<br />
Er wordt enorm geïnvesteerd in fossielvrij materieel en in het creëren van een<br />
optimale synergie tussen de verschillende disciplines binnen KWS.<br />
Elektrische asfaltspreidmachine van KWS.<br />
Zo kun je het budget voor een bepaald project<br />
toch op niveau houden”, verduidelijkt Bos. “En<br />
ook daar hoort een stukje bewustwording bij naar<br />
opdrachtgevers toe. Er heerst nog wat koudwatervrees<br />
voor het gebruik van freesasfalt in nieuw<br />
asfalt bijvoorbeeld. Datzelfde geldt voor de energie<br />
die we gebruiken om asfalt te maken. We zijn<br />
bezig met initiatieven waarbij we de ‘geijkte’ temperatuur<br />
van 160 graden naar beneden brengen<br />
tot zo’n 120-140 graden Celsius. Dat soort gesprekken<br />
moeten we ook gaan voeren met opdrachtgevers.<br />
In plaats van vast blijven houden aan<br />
de CROW-definitie van wat asfalt is.” Heeren:<br />
“We moeten inderdaad van de gebaande paden<br />
durven afwijken, loslaten van wat we al 20 jaar of<br />
langer gewend zijn. We zijn met z’n allen een ontdekkingsreis<br />
gestart en wij hebben er vertrouwen<br />
in dat het goedkomt, hierbij worden wij wel aan<br />
alle kanten gestretcht. Dat willen wij ook omdat<br />
we zo stappen vooruit zetten op bijvoorbeeld het<br />
vlak van productontwikkeling van nieuwe duurzame<br />
alternatieven voor traditionele producten en<br />
‘We zijn uniek in compleetheid<br />
en in staat om bij te dragen aan de<br />
doelstellingen van onze opdrachtgevers'<br />
Emissievrij in 2030 en 100% circulair in 2040. Dat is de duurzaamheidsmissie van KWS.<br />
voor de toepassing daarvan zoeken vervolgens de<br />
ruimte in bijvoorbeeld de eisen. Zowel aannemers,<br />
opdrachtgevers als ingenieursbureaus zullen ook<br />
stappen vooruit moeten zetten. Iedereen heeft<br />
daarin een rol. Wij staan er alvast klaar voor.”<br />
INNOVATIESTROOK A58<br />
Over een ontdekkingsreis en experimenteren gesproken,<br />
de Innovatiestrook A58 is daar een mooi<br />
voorbeeld van. “We hebben voor dit project de<br />
eerste elektrische asfaltspreidmachine ontwikkeld,<br />
omdat Rijkswaterstaat haar nek heeft uitgestoken<br />
door innovatie en vooruitgang te waarderen”, zegt<br />
Bos. “Maar we hebben hier ook van geleerd. Het<br />
opladen samen met andere elektrische machines<br />
op een project blijkt in de praktijk best een uitdaging,<br />
gezien de perikelen in netcapaciteit en de<br />
beperkte batterijduur. Een ander voorbeeld is het<br />
waterstofaggregaat dat we samen met Rijkswaterstaat<br />
hebben geïntroduceerd en in het begin<br />
allerlei kinderziektes veroorzaakte. Bij temperaturen<br />
rond het vriespunt sloeg het aggregaat af. Inmiddels<br />
is ook dat weer opgelost, maar je moet<br />
het wel een keertje doen. Om te checken of het<br />
werkt.” Heeren: “Als Rijkswaterstaat of andere<br />
opdrachtgevers niet hun nek hadden uitgestoken,<br />
waren we niet zo ver in de ontwikkeling geweest<br />
als dat we nu staan. Ook wij moeten de ruimte<br />
krijgen om te experimenteren, het is keihard nodig<br />
in de ontwikkeling van fossielvrij materieel.”<br />
Over de hele linie van VolkerWessels en KWS<br />
zijn we bezig met duurzaamheid en circulariteit,<br />
resumeert Heeren. “Er wordt enorm geïnvesteerd<br />
in fossielvrij materieel en in het creëren<br />
van een optimale synergie tussen de verschillende<br />
disciplines binnen KWS. Dat leidt nu al tot<br />
aantoonbare duurzame en circulaire resultaten.<br />
Belangrijke mijlpalen op weg naar een Emissievrij<br />
2030!”, zegt Heeren tot besluit. ■<br />
133
THEMA WEGENBOUW<br />
Ook de jongste generatie kan emissieloos werken waarderen.<br />
In de meeste gevallen wordt voor waterstof een brandstofcel toegepast. BAM<br />
Infra heeft echter gebruikgemaakt van een waterstofverbrandingsmotor.<br />
Tekst | Armand Landman Beeld | BAM Infra Nederland<br />
Eerste asfaltspreider<br />
op waterstof<br />
Ambitieuze bouwer wil als eerste emissieloze asfaltset op de weg hebben<br />
BAM Infra Nederland is er samen met Koninklijke van Twist in geslaagd een op diesel aangedreven<br />
asfaltspreidmachine om te bouwen naar een machine met een waterstofverbrandingsmotor.<br />
Eerder dit jaar bouwde Nederlands’ grootste aannemer ook al een asfaltspreider om tot een<br />
volledig elektrisch aangedreven machine. Het toont de ambitie van BAM om zo snel mogelijk<br />
volledig emissieloos wegen te kunnen aanleggen.<br />
De asfaltspreidmachine die BAM Infra begin september aan de wereld<br />
presenteerde, is de eerste machine in de bouw die op een waterstofverbrandingsmotor<br />
rijdt. De inzet van deze asfaltspreidmachine<br />
zorgt voor een besparing van zo’n 150 liter diesel per draaidag van<br />
acht uur. Dit komt neer op een reductie van ruim 80.420 kilogram<br />
CO 2<br />
en nagenoeg geen uitstoot van stikstofoxide op jaarbasis. De<br />
waterstoftank kan in tien tot vijftien minuten worden bijgevuld.<br />
In de meeste gevallen wordt voor waterstof een brandstofcel toegepast.<br />
BAM Infra heeft echter gebruikgemaakt van een waterstofverbrandingsmotor.<br />
In tegenstelling tot de brandstofcel is voor een waterstofverbrandingsmotor<br />
de kwaliteit van waterstof niet belangrijk.<br />
Deze asfaltspreidmachine kan daardoor draaien op elke kwaliteit waterstof.<br />
Hierdoor wordt bespaard op de reiniging tijdens de productie<br />
van waterstof en bestaat de mogelijkheid reststromen waterstof te<br />
gebruiken als brandstof.<br />
‘s Werelds eerste volledig elektrisch aangedreven asfaltspreider werd begin dit jaar<br />
gepresenteerd.<br />
134
THEMA WEGENBOUW<br />
VOLLEDIG ELEKTRISCH<br />
Naast een asfaltspreider die op waterstof draait,<br />
presenteerde BAM eerder dit jaar ook al een<br />
asfaltspreidmachine die volledig elektrisch is<br />
aangedreven. Samen met partners Wirtgen en<br />
New Electric heeft BAM de Stage V-dieselmotor<br />
vervangen door een elektrische aandrijving<br />
bestaande uit een vaste batterij van 270 kWh<br />
en twee slim geschakelde elektromotoren. Met<br />
een tweede 270 KWh batterij kan het materieel<br />
na een lange draaidag direct door naar een<br />
volgende opdracht. De wisselaccu is bovendien<br />
geschikt om in andere machines te gebruiken.<br />
De inzet van de elektrische asfaltspreidmachine<br />
zorgt voor een besparing van zo’n 150 liter diesel<br />
per draaidag van acht uur. Dit komt neer op<br />
een reductie van ruim 93.000 kilogram CO 2<br />
en<br />
115.000 gram stikstofoxide op jaarbasis. Op volgeladen<br />
accu’s is de elektrische asfaltspreidmachine<br />
acht tot tien uur inzetbaar. Naast de emissievoordelen<br />
maakt deze elektrische asfaltspreidmachine<br />
aanzienlijk minder geluid dan de huidige machines.<br />
DUURZAAM<br />
De ombouw van dieselaangedreven GWWmachines<br />
naar emissieloze varianten toont de<br />
ambitie van Nederlands’ grootste aannemer.<br />
Niet voor niets is duurzaamheid één van de<br />
centrale thema’s in de strategie van BAM. Met<br />
deze nieuwe machine wil het bedrijf uit Bunnik<br />
een bijdrage leveren aan het reduceren van<br />
stikstofuitstoot in Nederland. Ze kijken daarbij<br />
continu naar mogelijkheden voor een positieve<br />
milieu-impact. Samen met opdrachtgevers en<br />
partners kijken ze voor iedere klus naar duurzaamheidsdoelstellingen<br />
door creatieve en innovatieve<br />
oplossingen te bieden.<br />
Op materieelgebied doet BAM dit door medewerkers<br />
op te leiden in het ‘nieuwe draaien’,<br />
door het investeren in de elektrische keten<br />
en eerder ook al door de bouw van ’s<br />
werelds eerste elektrische wals in 2020.<br />
Negentig procent van het machinepark van<br />
BAM Infra Nederland draait momenteel op<br />
Stage V-motoren met HVO als brandstof.<br />
BAM streeft ernaar als eerste aannemer een<br />
volledig emissieloze asfaltset op de weg te<br />
hebben staan. ■<br />
BAM zet als eerste een compleet emissieloze asfaltset op de weg.<br />
Al in 2020 toonde BAM zijn eerste volledig elektrisch aangedreven wals aan de wereld.<br />
135
TOP Expertise BV – Kantoor Rotterdam –<br />
Kantoor Zwolle<br />
– <br />
– – <br />
– – <br />
TOTAALPAKKET VOOR PREVENTIE & SCHADEREGELING<br />
Vooropname<br />
Trillingsmeting<br />
Monitoringsplan<br />
Bij een vooropname vindt een visuele<br />
inspectie van een object plaats en<br />
worden de geconstateerde gebreken<br />
door middel van tekst en foto’s vastgelegd.<br />
Tijdens werkzaamheden waarbij<br />
“hevige” trillingen verwacht kunnen<br />
worden, is het raadzaam trillingsmeters<br />
te plaatsen op belendende bouwwerken.<br />
Een monitoringsplan wordt opgesteld ten<br />
behoeve van het uitvoeren van preventiewerkzaamheden.<br />
Aan de hand van het<br />
monitoringsplan blijven risico’s tijdens de<br />
werkzaamheden beheersbaar.<br />
Deformatiemeting<br />
Scheurmeters<br />
Communicatie<br />
Het plaatsen en inmeten van meetmerken,<br />
waardoor zettingen of deformaties<br />
aan panden/objecten kunnen<br />
worden vastgesteld.<br />
Met behulp van een scheurmeter kan<br />
op eenvoudige wijze worden vastgesteld<br />
of aanwezige scheuren in een<br />
opstal nog actief zijn.<br />
Aandacht voor omgevingsmanagement.<br />
Monitoring wordt in nauw overleg uitgevoerd<br />
met omgevingsmanagers en<br />
projectleiders. U ontvangt wekelijkse<br />
statusoverzichten.<br />
SCHADELOKET<br />
Schade-opname<br />
Na het uitvoeren van een vooropname en na ontvangst van een claim van één van de<br />
omwonenden, zullen wij de geclaimde schade verifiëren aan het vooropnamerapport. Wij<br />
zullen onze bevindingen kort rapporteren, met daarin tevens vermelding van onze zienswijze<br />
op de oorzaak en omvang van de schade. Op basis van het rapport kunt u de schade<br />
afwikkelen of onderbouwd afwijzen.<br />
SCHADEVERZEKERING<br />
Wij houden ons van harte aanbevolen om onze dienstverlening nader toe te lichten,<br />
een project specifieke offerte uit te brengen en voor u uit te voeren.
Inkopen van<br />
duurzaam beton?<br />
Gebruik de BRL K11002.<br />
Met de beoordelingsrichtlijn BRL K11002 bent u verzekerd<br />
van betrouwbare en transparante duurzaamheidsinformatie.<br />
Het certificaat behorende bij deze BRL toont aan dat het<br />
milieuprofiel van producten, uitgedrukt in MKI-waarde<br />
en circulariteit, correct is berekend. Opdrachtgevers hebben<br />
hiermee de garantie dat ze beton kopen dat volgens de<br />
vereiste milieuprofielen is geproduceerd.<br />
Op de hoogte blijven van de BRL K11002 en duurzame bestrating?<br />
Schrijf je in voor de nieuwsbrief op betonhuis.nl<br />
Duurzame<br />
bestrating<br />
Duurzaamheid wordt als<br />
thema steeds belangrijker.<br />
De bestratingsindustrie is<br />
bij uitstek een sector waarin<br />
innovaties op het gebied<br />
van duurzaam beton<br />
geïntroduceerd worden.<br />
Betonnen bestrating is<br />
een duurzame keuze en<br />
wordt aangetoond met<br />
de BRL K11002.<br />
Sterk de toekomst in<br />
betonhuis.nl
THEMA WEGENBOUW<br />
Tekst en beeld | Betonhuis<br />
Bestratingsbranche zet<br />
vol in op duurzaamheid<br />
Hogere energieprijzen, lage rivierstanden die de toevoer van grondstoffen bemoeilijkt, de krapte<br />
op de arbeidsmarkt: een aantal van de uitdagingen waar de betonindustrie voor staat. De grootste<br />
uitdaging voor de branche is echter verduurzaming. “De bestratingsindustrie is doordrongen van<br />
het belang van het halen van de klimaatdoelen”, aldus Taco van den Broek, secretaris van Betonhuis<br />
Bestratingen. “In de hele branche worden initiatieven genomen om de CO 2<br />
-uitstoot te verlagen<br />
en de circulariteit te verhogen. En dat kan op verschillende manieren.”<br />
Eén van die manieren is het reduceren van het<br />
cementgehalte in het beton. “Door het gebruik<br />
van alternatieve bindmiddelen hoef je minder<br />
of zelfs helemaal geen cement meer toe<br />
te passen in beton. Dit wordt in de branche<br />
al toegepast op een aantal producten. Bestratingsproducten<br />
zijn over het algemeen van ongewapend<br />
beton, daardoor is het gebruik van<br />
alternatieve bindmiddelen makkelijker. Er hoeft<br />
immers geen rekening te worden gehouden<br />
met de constructieve veiligheid over een langere<br />
periode of gewacht te worden op opname<br />
van het type beton in een attest.”<br />
TOEPASSEN VAN<br />
GERECYCLED MATERIAAL<br />
Een andere manier is het toepassen van gerecycled<br />
materiaal in de bestratingsmaterialen.<br />
“Daardoor kan op grondstoffen worden bespaard.<br />
Tegenwoordig kunnen percentages van<br />
30 procent of meer secundair materiaal in het<br />
beton worden toegepast. Zelfs schoon gemaakt<br />
grind uit asfalt wordt tegenwoordig gebruikt<br />
voor de productie van bestratingsmateriaal.”<br />
STRATEN ANDERS ONTWERPEN<br />
Een CO 2<br />
-reductie kan ook worden behaald<br />
door anders te kijken naar de toepassing van<br />
bestratingsmateriaal. “Vaak heb je aan weerszijden<br />
van een straat een stoep van meer dan<br />
1,5 meter. Je kunt je echter afvragen of aan<br />
weerszijden zo’n brede stoep nodig is, helemaal<br />
wanneer zich naast de stoep een groenstrook<br />
bevindt. Door de stoep iets minder<br />
breed te maken, hoeven minder stenen en tegels<br />
te worden gebruikt. Dat betekent eveneens<br />
een substantiële reductie qua CO 2<br />
. Maar<br />
ook hergebruik van bestratingsmaterialen is in<br />
opkomst. Door gebruikte bestrating een tweede<br />
en zelfs derde leven te geven, maak je optimaal<br />
gebruik van de bestaande tegels, klinkers<br />
en stenen. De ontwikkelingen op dit gebied<br />
worden verder uitgewerkt.”<br />
KLIMAATBESTENDIGE<br />
BESTRATING<br />
Kiezen voor een ander type verharding is ook<br />
een mogelijkheid. “Door de verstening van steden<br />
en hogere temperaturen neemt de kans op<br />
hittestress toe. Iedereen die op een zomerse<br />
dag in een stad loopt, kan nu het hitte-effect al<br />
merken. Gemeenten doen er goed aan om nu al<br />
te vergroenen. Naast hittestress zullen we in de<br />
toekomst ook te maken krijgen met zwaardere<br />
buien, waarbij in korte tijd veel neerslag valt.<br />
Om ons aan te passen aan deze verandering<br />
moeten we zorgen dat ons bebouwde en landelijke<br />
gebied klimaatbestendig en waterrobuust<br />
wordt ingericht. Ook steden moeten klimaatadaptief<br />
worden ingericht. De bestratingssector<br />
Waterdoorlatende stoeptegels lang borders.<br />
Klimaatadaptieve parkeeroplossing door groen toe te voegen wordt water opgenomen in de grond.<br />
138
THEMA WEGENBOUW<br />
Herinrichting van bedrijvencampus Secoya in Papendorp in de gemeente Utrecht. Door gebruik te maken van borders met groen en bomen wordt water opgenomen in de bodem.<br />
biedt hiervoor verschillende oplossingen. Denk<br />
aan de waterdoorlatende en waterpasserende<br />
bestrating. Het water kan langs deze stenen in<br />
de grond sijpelen. Ook de grasbetonblokken<br />
zijn hiervoor een mooie oplossing, zeker voor<br />
parkeerplaatsen die niet zo intensief worden<br />
gebruikt. Bij verschillende kantoorpanden staan<br />
sommige parkeerplaatsen het grootste deel van<br />
de week leeg. Door hier grasbetonblokken toe<br />
te passen sla je twee vliegen in één klap: je zorgt<br />
ervoor dat het water makkelijker kan weglopen,<br />
en je zorgt voor vergroening.”<br />
Het gebruik van grasbetonblokken is natuurlijk<br />
duidelijk, maar ook bij waterpasserende<br />
bestrating kan gras in de spleten worden gezaaid.<br />
Het ziet er allemaal gewoon lekker fris<br />
en groen uit. De groei van het gras wordt alleen<br />
beperkt door het verkeer, van voetganger<br />
tot en met auto’s, die er overheen gaan.<br />
Maar er is meer volgens Van den Broek. “Je<br />
kunt natuurlijk op pleinen heel gemakkelijk<br />
perken maken met betonnen randen waarop<br />
je kunt zitten. Op de verschillende schoolpleinen<br />
is er al vaak een groene invulling vormge-<br />
geven. Ook bomen plaatsen is zinvol. Kent u<br />
ze nog de oude lanen met bomen? Dit vraagt<br />
een aanpassing van de bestrating zodat regenwater<br />
makkelijk naar de wortels van de<br />
boom kan. Om de bomen voldoende ruimte<br />
te geven zijn verschillende specials (bijzondere<br />
producten) in de branche te verkrijgen.”<br />
NATUURINCLUSIEF EN<br />
KLIMAATADAPTIEF BOUWEN<br />
De bij Betonhuis Bestrating aangesloten bedrijven<br />
zijn actief bezig met natuurinclusief en<br />
klimaatadaptief bouwen. Niet alleen bij producten<br />
wordt aan duurzaamheid gewerkt.<br />
Maar de branche is ook actief om transparantie<br />
te kunnen bieden aan opdrachtgevers<br />
die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben.<br />
Met verschillende beoordelingsrichtlijnen<br />
en certificeringsprogramma’s werkt de<br />
branche aan transparantie om te laten zien<br />
dat we op een milieuvriendelijke, duurzame<br />
en verantwoorde manier produceren.<br />
Hiervoor heeft Betonhuis een BRL KL11002<br />
ontwikkeld. “Met de introductie van deze<br />
Beoordelingsrichtlijn ‘Geneneren van Milieuprofielen<br />
voor betonnen infraproducten’<br />
krijgen opdrachtgevers in de GWW-sector<br />
een praktische, uniforme toetsing in handen.<br />
Datgene wat bijvoorbeeld een gemeente<br />
voorschrijft aan milieuprofielen voor betonstraatstenen,<br />
betontegels, betonbanden,<br />
grasbetontegels, riolering en betonmortel<br />
krijgt die gemeente op de bouwplaats daadwerkelijk<br />
geleverd.” ■<br />
De Hemelwaterbrievenbus: een oplossing om het<br />
hemelwater zichtbaar af te koppelen van de riolering.<br />
Zichtbaarheid zorgt voor bewustwording dat hemelwater<br />
niet via het riool naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie<br />
afgevoerd hoeft te worden.<br />
139
THEMA WEGENBOUW<br />
Tekst | Jodi Bel (Letterdesk) Beeld | KWS infra<br />
Winst vanuit een<br />
goede samenwerking<br />
Wat krijg je als je een geotechnisch adviesbureau van begin af aan betrekt bij een infrastructuurproject?<br />
Een betere risicobeheersing en dus meer zekerheid, zo ondervond gemeente Edam-Volendam<br />
in samenwerking met CRUX. Het bedrijf dacht in het project voor een nieuwe ontsluitingsweg van<br />
A tot Z mee. En dat leverde veel voordelen op voor beide partijen.<br />
CRUX is een onafhankelijk adviesbureau dat al 20<br />
jaar werkt aan alles rondom geotechniek, geohydrologie<br />
en bodem: van grote tot kleine bouwkuipen<br />
en van omgevingsbeïnvloeding tot infrastructuur.<br />
Ze geloven in een bouwwereld waarbij<br />
veiligheid, kennis, duurzaamheid en transparantie<br />
voorop staan en investeren in stevige risicoinventarisaties.<br />
Logisch dus, dat gemeente Edam-<br />
Volendam hun hulp inschakelde bij de aanleg van<br />
de nieuwe Derde Ontsluitingsweg.<br />
UNIEKE SAMENWERKING<br />
Gemeente Edam-Volendam liep tegen een<br />
aantal dingen aan. “De nieuwe weg gaat<br />
dwars door een weiland en sluit aan op een<br />
provinciale weg die 5 meter hoger ligt. Daar<br />
zitten risico’s in, met name in het zettingsverhaal”,<br />
legt Jacco Mak, projectmanager<br />
van de gemeente, uit. “Daarom kozen we<br />
ervoor om CRUX vanaf het begin mee te<br />
nemen in dit project.”<br />
CRUX keek mee met de plannen, risico’s, eisen<br />
en beoordelingen van aannemers die zich inschreven<br />
voor het project. “Dat is een positieve<br />
ervaring”, vertelt Michel de Koning, Senior<br />
Adviseur Geotechniek bij CRUX. “We kunnen<br />
onze kennis namelijk op een andere manier inzetten.<br />
We weten wat de valkuilen zijn vanuit<br />
onze eigen ontwerpervaring. Zo kunnen we de<br />
gemeente adviseren om het beste uit het project<br />
te halen met zo min mogelijk risico’s.”<br />
Ontgraven van de slappe ondergrond (veen).<br />
140
THEMA WEGENBOUW<br />
REKENING HOUDEN<br />
MET ALLE FACETTEN<br />
Het feit dat de aansluiting met de provinciale weg<br />
5 meter hoog is en dat er in de buurt een fietstunnel<br />
aanwezig is, zijn dingen die worden meegenomen<br />
in een ontwerp. “We houden rekening<br />
met alle facetten die bij een goed ontwerp horen<br />
en brengen daarbij onze eigen kennis en ervaring<br />
in”, aldus De Koning. Hartstikke fijn voor<br />
de gemeente, die daardoor iets meer touwtjes<br />
uit handen kan geven aan de aannemer. “Al doen<br />
we dat liever niet”, glimlacht Mak. “Maar met de<br />
expertise van CRUX durfden we dat zeker aan.”<br />
GOEDE LEERSCHOOL<br />
Ook voor CRUX is de samenwerking positief.<br />
“Het is in dit project vooral interessant dat we<br />
een keer vanaf de opdrachtgeverszijde meekijken,<br />
in plaats van alleen de aannemerskant”, legt<br />
De Koning uit. “Dat is voor ons een goede blik<br />
vanuit een ander perspectief. Hoe en waarom<br />
worden eisen gedefinieerd? Hoe zorg je ervoor<br />
dat je risico’s goed duidt en dat die uitvoerbaar<br />
Aansluiting van de Derde Ontsluitingsweg op de bestaande Dijkgraaf Poschlaan.<br />
zijn voor een aannemer? Dat nemen we mee<br />
naar onze eigen ontwerpwerkzaamheden.”<br />
“Op dit moment zijn we veel aan het monitoren<br />
en blijven we toetsen of dat wat van<br />
tevoren bedacht is, ook daadwerkelijk zo<br />
loopt”, aldus Mak. “We zijn erg blij met onze<br />
samenwerking met CRUX: we hebben meer<br />
zekerheid en komen niet voor onaangename<br />
verrassingen te staan.” ■<br />
'Dankzij onze jarenlange ervaring kunnen we de gemeente<br />
adviseren om het beste uit het project te halen'<br />
CRUX 20 jaar thuis<br />
onder het maaiveld<br />
–<br />
Als multidisciplinair adviesbureau met<br />
expertise op het gebied van geotechniek,<br />
geohydrologie en bodem (milieu), streven<br />
we naar de juiste balans van kwaliteit,<br />
deskundigheid en daadkracht. Door onze<br />
sterke drang naar kennis en innovatie is<br />
ons bureau bij vrijwel alle geotechnische<br />
projecten en vraagstukken in Nederland<br />
betrokken, als ontwerper of als expert.<br />
+31 (0)20 4943070<br />
info@cruxbv.nl<br />
cruxbv.nl | crux20jaar.nl<br />
Amsterdam<br />
Delft<br />
Eindhoven<br />
141
THEMA WEGENBOUW<br />
Bochtbescherming geleidebanden in Zevenaar.<br />
Tekst | Maud Stekelenburg (Letterdesk) Beeld | Leicon Verkeersgeleiding<br />
Verkeersgeleiding voor<br />
veilige verkeerssituaties<br />
Leicon Verkeersgeleiding levert met robuuste prefab betonoplossingen een wezenlijke bijdrage aan<br />
een verkeersveilige, bereikbare en toegankelijke infrastructuur. Met betonoplossingen geven ze een<br />
positieve impuls aan een duurzame leefomgeving.<br />
Wim van der Kamp werkt sinds 2007 bij Leicon<br />
Verkeersgeleiding. Lange tijd was hij onderdeel<br />
van de buitendienst, maar sinds januari <strong>2022</strong><br />
is hij vestigingsleider. “Leicon is onderdeel van<br />
het grote Duitse concern Berding Beton en wij<br />
hebben een vestiging in Steenwijk. We produceren<br />
prefab beton elementen voor de gehele<br />
GWW. Zo maken we prefab verkeersdrempels<br />
om de verkeersveiligheid te vergroten.”<br />
BOCHTBESCHERMING<br />
Wat bedoeld was als bescherming voor de buitenstraal<br />
van rotondes, breidt zich nu uit tot bescherming<br />
voor letterlijk alle bochten. “In veel bochten<br />
en op veel rotondes worden varkensruggetjes/<br />
schrikblokken of grasbeton toegepast als bochtbescherming.<br />
Maar dit is vaak niet genoeg en dan<br />
wordt het kapot gereden. Onze betonbanden zijn<br />
vormvast, sterk en ook nog eens erg duurzaam.<br />
Als ze eenmaal liggen, hoef je er niet meer naar om<br />
te kijken”, vertelt Van der Kamp.<br />
Hij gaat verder: “Deze bescherming is perfect<br />
voor in bochtstralen waar met name zwaar<br />
verkeer komt. Zoals op industrieterreinen,<br />
maar ook in het buitengebied. Hier zie je vaak<br />
dat tractoren en ander zwaar landbouwverkeer<br />
de bocht telkens weer op hetzelfde stuk-<br />
142
THEMA WEGENBOUW<br />
je kapot rijden. Dan kun je deze bescherming<br />
erg goed toepassen. Onze oplossing is dan<br />
ook in de meest voorkomende bochtstralen<br />
te verkrijgen. Daarnaast is het mogelijk om<br />
één of meerdere glasbollen toe te passen om<br />
de veiligheid en zichtbaarheid van de bochtbescherming<br />
te vergoten.”<br />
De producten van Leicon zijn op veel plekken<br />
te vinden. “Zo hebben we op een enorm<br />
industrieterrein in Venlo (Greenport) alle inen<br />
uitgangen van de buitenstraal voorzien van<br />
onze Leicon geleidebanden. Daarbij letten we<br />
uiteraard op de afwatering. We hebben een<br />
bijpassende kolk in ons assortiment. Maar in<br />
veel gevallen wordt de bandenlijn onderbroken<br />
om het water zijn natuurlijke gang naar de<br />
Rotonde geleidebanden bij de Ben & Jerry's IJsfabriek in Hellendoorn.<br />
'Vormvast, sterk<br />
en duurzaam:<br />
geleidebanden voor<br />
bochtbescherming'<br />
berm te laten volgen. In het hart van de bocht<br />
plaatsen we zo’n onderbreking, zodat het water<br />
altijd de berm in kan stromen.”<br />
DOORONTWIKKELEN<br />
Leicon denkt en kijkt graag vooruit. Het bedrijf<br />
is dan ook voortdurend bezig zichzelf en<br />
zijn producten te verbeteren. “Zo hebben<br />
we bijvoorbeeld een prefab-bushalte: GX.<br />
Dat is een doorontwikkeling op onze bushalte<br />
GL, die we een paar jaar geleden hebben<br />
gemaakt. Op de nieuwe versie brengen we<br />
zelfs blindegeleidelijnen aan, waardoor het<br />
een heel toegankelijk product geworden is.<br />
Door ons speciale procedé met mallen kunnen<br />
we snel schakelen in maatwerkproducten.<br />
Wat betreft het doorontwikkelen van<br />
producten zijn we nooit klaar.” ■<br />
LEICON PREFAB INRITELEMENTEN<br />
Robuuste prefab inritelementen om de openbare<br />
ruimte toegankelijker te maken. Onze prefab<br />
Inritelementen zijn van gewapend beton. Hierdoor<br />
zijn ze uitermate geschikt voor belasting van<br />
zwaar verkeer. Bovendien zijn de elementen op<br />
maat te produceren. Door de elementen polygonaal<br />
af te stellen kunnen we moeiteloos de meest<br />
voorkomende bochtstralen opvangen.<br />
Wilt u meer weten over onze toegankelijke inritconstructies?<br />
Bezoek dan onze website www.<br />
leicon.nl of neem contact op met onze adviseurs.<br />
| www.leicon.nl | <strong>05</strong>21-524224 |<br />
00033516001 - LEICON VERKEERSGELEIDING.indd 1 28-09-<strong>2022</strong> 12:15<br />
143
THEMA WEGENBOUW<br />
Tekst | Marie-Louise Verplak Beeld | BituNed B.V.<br />
Maatwerk biobased bindmiddelen<br />
voor optimale verduurzaming<br />
Hergebruik van polymeer asfalt? Duurzaamheid in optima forma<br />
Met de hoge restwaarde (20 jaar na aanleg) van Sealoflex gemodifi ceerd asfalt, is in uitvoerige samenwerking<br />
met AsfaltNu een nieuw Sealoflex polymeer gemodifi ceerd bindmiddel ontwikkeld voor hergebruik<br />
van het oude polymeer gemodifi ceerde asfalt. Mede hierdoor is een PR-mengsel toegepast op<br />
de Polderbaan en Aalsmeerbaan van Schiphol Airport dat voldoet aan de allerhoogste kwaliteitseisen.<br />
144
THEMA WEGENBOUW<br />
Uiteraard is dit concept ook toepasbaar op<br />
openbare wegen. Zo kan horizontale recycling<br />
van ZOAB en SMA-granulaat een significante<br />
bijdrage leveren aan het realiseren van de<br />
duurzaamheidsdoelstellingen van de wegbeheerders<br />
binnen het eigen areaal zonder dat<br />
ingeboet wordt op kwaliteit.<br />
In standaard AC-mengsels wordt ZOAB/SMAgranulaat<br />
sporadisch en slechts in kleine hoeveelheden<br />
toegepast. Grote partijen ZOAB/<br />
SMA-granulaat zijn echter niet bruikbaar, terwijl<br />
het granulaat uit een hoogwaardige steenslag,<br />
vulstof en bitumenrijke mastiek bestaat.<br />
Een hoogwaardiger toepassing van ZOAB/<br />
SMA-granulaat in nieuwe ZOAB en SMA-deklagen<br />
biedt daarmee veel voordelen. Toepassing<br />
van meer asfaltgranulaat scoort gunstig in<br />
het kader van circulaire economie, kostenbesparing<br />
en lagere milieubelasting (MKI).<br />
Door optimalisatie van het afzeefproces is het<br />
naar verwachting mogelijk het materiaalverlies<br />
te minimaliseren. Dit door bijvoorbeeld al het<br />
ZOAB-asfaltgranulaat af te zeven op 3 mm. Hoe<br />
het afzeven het beste uitgevoerd kan worden is<br />
afhankelijk van de mogelijkheden bij de asfaltcentrale.<br />
Een centrale asfaltbank zou een oplos-<br />
sing kunnen zijn voor de beschikbaarheid van<br />
geschikt ZOAB en SMA-asfaltgranulaat. Door<br />
op de juiste wijze te fractioneren en zeven is het<br />
mogelijk om ook ZOAB en SMA-deklagen met<br />
ten minste 60% PR te produceren.<br />
De kwaliteit van het bindmiddel in een deklaag met<br />
hoog PR-gehalte is bijzonder belangrijk. Een slechte<br />
kwaliteit zal resulteren in een ZOAB/SMA dat al<br />
snel rafeling zal vertonen voor het bereiken van<br />
de verwachte levensduur. Dit wordt veroorzaakt<br />
door de vaak extreme veroudering van ZOAB/<br />
SMA-asfaltgranulaat. Een nieuw bindmiddel moet<br />
dan ook een verjongende werking hebben. Door<br />
tevens een polymeer gemodificeerd bindmiddel<br />
te kiezen kan een lange levensduur worden gegarandeerd.<br />
Met maatwerk vanuit de gehele keten is<br />
hergebruik mogelijk met een zeer hoge kwaliteit.<br />
AP Tiel.<br />
BIO-BASED<br />
Een speciaal voor dit maatwerk ontwikkelde<br />
productenrange is Sealoflex ® Bio-Recycling<br />
(BR). Het bio-based verjongingsadditief bestaat<br />
uit biologische grondstoffen afkomstig van biologische<br />
restmaterialen, zonder verdringing van<br />
gewassen voor de voedingsmiddelen. Hierdoor<br />
wordt CO 2<br />
vastgelegd zonder dat dit nadelig is<br />
voor de voedselvoorziening. In deze bindmiddelen<br />
worden een bio-based verjongingsadditief<br />
gecombineerd met een SBS-polymeer. De<br />
polymeermodificatie garandeert een lange levensduur<br />
en het verjongingsadditief waardeert<br />
de oude bitumen in de PR op en resulteert tevens<br />
in een betere hechting tussen de oude en<br />
vers toegevoegde bitumen. In combinatie met<br />
een lage temperatuur (LT) additief kan dit asfalt<br />
tevens worden geproduceerd en verwerkt<br />
bij een tot 30 °C lagere temperatuur. Deze<br />
ontwikkelingen leiden uiteindelijk naar 100%<br />
biologisch bindmiddelen. ■<br />
www.bituned.nl<br />
BITUNED_ADV_GROND-WEG-WATERBOUW_197x130_def_zonderheading.indd 1 07-10-<strong>2022</strong> 11:28<br />
145
Sfeerbeeld Infra Relatiedagen <strong>2022</strong>.<br />
Tekst en beeld | Easyfairs<br />
Veel nieuws op<br />
Infra Relatiedagen 2023<br />
“Infra Relatiedagen 2023 belooft een bijzondere editie te worden”, vertelt community builder Jacqueline<br />
Seton van organisator Easyfairs. “Nieuw is bijvoorbeeld dat we met het Materieelpark van<br />
het Heden en de Toekomst ook letterlijk naar buiten gaan, zodat de exposanten hun materieel live<br />
kunnen demonstreren.”<br />
Ruim driehonderd exposanten presenteren in<br />
de zeven hallen van Evenementenhal Hardenberg<br />
hun producten, materieel en oplossingen<br />
voor de infrasector. De beurs staat op 7, 8 en<br />
9 februari in de beursagenda. Klimaatadaptatie<br />
is de rode draad van de 2023-editie. Seton:<br />
“We zien dat op alle mogelijke manieren terug.<br />
Van rijdend materieel tot duurzaam asfalt.<br />
Daarnaast zien we dat de sector nu al nadenkt<br />
over hoe het hoofd te bieden aan de gevolgen<br />
van de klimaatverandering. Hoe behandel je<br />
grote hoeveelheden regenwater in korte tijd,<br />
maar ook: hoe zorg je ervoor dat bruggen blijven<br />
functioneren bij grote hitte. Daarom op de<br />
beursvloer aandacht voor civiele kunstwerken<br />
in relatie tot de klimaatverandering.”<br />
OVERHEIDSPARK<br />
Met nog vier maanden te gaan worden de contouren<br />
van Infra Relatiedagen duidelijk. Nieuw<br />
ook is het Overheidspark. “Dit wordt mooi”,<br />
vertelt Seton. “Denk echt aan een parkachtige<br />
omgeving met picknicktafels en bomen. We<br />
brengen hier overheden en aannemers samen.<br />
Van beide partijen hebben we gehoord dat<br />
ze behoefte hebben aan informele gesprekken<br />
over wat er allemaal speelt. Welke projecten<br />
staan op de planning bij gemeenten en<br />
provincies, daar zijn de aannemers benieuwd<br />
naar. Overheden op hun beurt zijn benieuwd<br />
naar de nieuwste, innovatieve oplossingen die<br />
aannemers kunnen bieden. ‘Praten aan de<br />
picknicktafel’ zorgt ervoor dat aannemers en<br />
overheden zonder formaliteiten met elkaar in<br />
gesprek kunnen. We hebben plannen om hier<br />
een klein kennisprogramma aan te koppelen.”<br />
Materieelpark van het Heden en de Toekomst<br />
“Het grote nieuws is: we gaan naar buiten.<br />
En wie weet zetten we er een koek en zopie<br />
tent bij. Waar het natuurlijk echt om gaat, is<br />
dat deelnemers hun materieel kunnen demonstreren.<br />
Je mag het voelen trillen, of je mag het<br />
niet horen omdat het om elektrisch materieel<br />
gaat”, aldus Seton. “We hebben het Materieelpark<br />
vorig jaar succesvol gelanceerd, toen met<br />
alleen elektrisch materieel. Dat was toch te beperkend.<br />
We breiden het daarom uit richting<br />
conventionele brandstoffen. Ook op het gebied<br />
van diesel zijn er duurzame innovaties te<br />
melden. Ook die willen we voor het voetlicht<br />
brengen. Daarnaast zien we hybride toepassingen<br />
ontstaan. In essentie komt het erop neer<br />
dat we met het Materieelpark van het Heden<br />
en de Toekomst bezoekers laten zien hoe materieel<br />
wordt verduurzaamd.”<br />
COMMUNITY<br />
Infra Relatiedagen is een beurs voor mensen<br />
die werkzaam zijn in de Infrasector. Seton:<br />
146
Sfeerbeeld Infra Relatiedagen <strong>2022</strong>.<br />
“Het is een echte community die er letterlijk<br />
voor zorgt dat Nederland draait. Dat gevoel<br />
willen we op de beursvloer uitstralen. We willen<br />
bovendien laten zien dat de sector overloopt<br />
van de dynamiek. Dat willen we ook laten<br />
zien aan jonge mensen. Daarom organiseren<br />
we de eerste beursdag een Studentenroute.<br />
Aan de hand van een route over de beurs langs<br />
exposanten geven we jongeren een inkijkje in<br />
de infrasector. Uiteraard in de hoop dat ze kiezen<br />
voor een job in deze sector.”<br />
Nieuw is ook een kennisprogramma op<br />
dag 2 van Infra Relatiedagen met de veelbelovende<br />
naam ‘Het Voortraject’. Seton:<br />
“Voordat de eerste spade bij een nieuw<br />
project de grond ingaat, moet er onderzoek<br />
gedaan worden. Is er sprake van mogelijke<br />
archeologische vondsten of zitten er<br />
explosieven in de grond? Daarnaast moet<br />
ook bodemonderzoek gedaan worden. Dit<br />
voortraject wordt besproken tijdens een<br />
kort kennisprogramma.”<br />
Community builder Seton tot besluit: “Kortom,<br />
ben je werkzaam in de infrasector, dan<br />
mag je Infra Relatiedagen niet missen. Vanaf<br />
december kunnen professionals hun toegangsticket<br />
bestellen op infrarelatiedagen.nl.”<br />
Geïnteresseerd in deelname? Er is nog een<br />
beperkt aantal locaties beschikbaar. Meer informatie<br />
vind je op infrarelatiedagen.nl ■<br />
‘Ruim driehonderd exposanten presenteren in de<br />
zeven hallen van Evenementenhal Hardenberg<br />
hun producten, materieel en oplossingen<br />
voor de infrasector’<br />
Sfeerbeeld Infra Relatiedagen <strong>2022</strong>. Materieelpark van de Toekomst <strong>2022</strong>.<br />
147
Tekst | Susan Peek Beeld | Topcon<br />
Over de noodzaak<br />
van een nulmeting<br />
En hoe deze wordt verankerd in het werkproces<br />
Het belang van de bouwkundige nulmeting kunnen we niet genoeg onderschrijven. Deze nauwkeurige<br />
3D-opname van posities, oppervlaktes en ruimtes van de bouwlocatie, zorgt dat de maatvoeringkundige<br />
uitgangspunten van een project kloppen. Het helpt dubbelwerk en aanpassingen tijdens<br />
de uitvoering voorkomen en de daarmee gepaard gaande faalkosten terug te dringen. Niet voor<br />
niets hebben grote namen in vastgoed, bouw, techniek en infra de nulmeting vast geïntegreerd in<br />
hun werkproces. In dit artikel leren we meer over de nulmeting in de bouwpraktijk van Heijmans.<br />
En presenteren we je een praktische whitepaper over de nulmeting waaraan zij meewerkten.<br />
NAUWKEURIGHEID VOORAF,<br />
AANTOONBAARHEID ACHTERAF<br />
Heijmans heeft de nulmeting volledig geïntegreerd<br />
in het werkproces. “Bij civiele onder-<br />
houdsprojecten start de nulmeting al in de<br />
tenderfase, bij de meeste projecten is dat pas<br />
na gunning”, zegt Pieter van Dueren den Hollander,<br />
projectleider bij Heijmans. “Maar altijd<br />
vóór aanvang van de ontwerpfase, zodat we<br />
vooraf correcte uitgangspunten definiëren,<br />
uitdagingen tijdig tackelen en waar nodig het<br />
ontwerp kunnen aanpassen.” Van Dueren den<br />
Hollander is van mening dat je beter twee weken<br />
langer aan het ontwerp kunt werken, dan<br />
dat je tijdens de uitvoeringsfase allerlei verrassingen<br />
tegenkomt. “Ook gebruiken we de<br />
nulmeting en tussentijdse metingen voor aantoonbaarheid<br />
achteraf, zodat we altijd kunnen<br />
laten zien hoe de situatie was voordat wij er<br />
aan de slag gingen.”<br />
Liever het ontwerp aanpassen, dan tijdens de bouw corrigeren.<br />
NULMETING IN DE PRAKTIJK:<br />
PROJECT ZUIDAS<br />
Een mooi praktijkvoorbeeld is de bouw van<br />
een nieuwe OV-terminal op de Zuidas in<br />
Amsterdam, waar Heijmans na gunning een<br />
gedetailleerde nulmeting heeft uitgevoerd.<br />
“De ontwerpfase start met het controleren<br />
van de data-inwinningstekening die tijdens<br />
de inschrijving op de tender is gemaakt.<br />
Daarin is alle door de opdrachtgever aangeleverde<br />
data verwerkt. Er wordt een datainwinningscoördinator<br />
aangesteld, die alle<br />
disciplines met elkaar verbindt en zorgt dat<br />
alle betrokkenen de benodigde data aanleveren.<br />
Vervolgens wordt - met Total Stations<br />
en 3D-laserscanners - de bouwlocatie en<br />
omgeving ingemeten. Soms doen we dat zelf,<br />
soms besteden we dat uit. Daarbij vinden we<br />
het belangrijk dat de gebruikte meetapparatuur<br />
jaarlijks wordt gekalibreerd, zodat we<br />
ervan uit kunnen gaan dat de gegenereerde<br />
data betrouwbaar is. Van de 3D-puntenwolk<br />
die uit de scan ontstaat, maken we vervol-<br />
148
gens een Digital Twin, een virtuele kopie van<br />
de bouwlocatie. Het digitale ontwerp wordt<br />
gebaseerd op deze Digital Twin. En daarna<br />
bouwen we het werk daadwerkelijk na op de<br />
bouwlocatie.” De nulmeting houdt de risico’s<br />
voor het project op de Zuidas beheersbaar.<br />
“Door alles vooraf op de scan te checken en<br />
mee te nemen in het ontwerp, voorkom je<br />
verrassingen tijdens de uitvoering en stagnatie<br />
van de bouw. De kosten gaan voor de<br />
baten uit. Voorkomen is tenslotte beter dan<br />
genezen”, zegt Van Dueren den Hollander.<br />
NÓG BREDER KIJKEN<br />
Robin Dullens, eveneens projectleider bij<br />
Heijmans, onderstreept het belang van zo’n<br />
bouwkundige nulmeting. “Om deze in het<br />
werkproces te verankeren, is het belangrijk<br />
om nieuwe collega’s direct te betrekken in dit<br />
proces. Want controleren is ook een kwestie<br />
van gewoonte kweken”, weet hij uit ervaring.<br />
En dan heeft hij het niet alleen over het vergaren<br />
van informatie voor de nulmeting: ook<br />
het gebruiken van de nulmeting in de rest<br />
van het project is cruciaal. “Naast het proces<br />
en de techniek heb je met mensen te maken”,<br />
zegt Dullens. “De plannen en maatvoering<br />
kunnen nog zo goed zijn, als mensen ze niet<br />
goed gebruiken ben je nergens. Dat betekent<br />
trainen, goed communiceren en zorgen dat<br />
iedereen elke dag weet wat zijn taak is. Daarom<br />
blijft de data-inwinningscoördinator een<br />
cruciale spil tijdens de uitvoeringsfase.” Dullens<br />
benadrukt ook dat het belangrijk is om<br />
verder te kijken dan alleen de bouwkundige<br />
nulmeting in het heden: “Kijk ook naar het<br />
verleden en de toekomst, zodat je alle informatie<br />
hebt van de bouwlocatie voor je start<br />
met de uitvoeringsfase.”<br />
Leer je medewerkers werken met de nulmeting.<br />
Hoe je in de praktijk aan een goede bouwkundige<br />
nulmeting komt, wat de taak is van de<br />
hoofdaannemer en onderaannemers én handige<br />
tips om de nulmeting te verankeren in het werkproces,<br />
lees je allemaal in de whitepaper van<br />
Topcon, te downloaden via: topconpositioning.<br />
com/nl/nulmeting-de-bouw. ■<br />
'Zorg niet alleen dat<br />
je de nulmeting in je<br />
proces verwerkt;<br />
neem je mensen<br />
ook mee'<br />
Ook tijdens de uitvoering moet het werk worden gecheckt met de uitgangspunten uit de nulmeting.<br />
149
Tekst | Roel van Gils Beeld | Gemeente Amstelveen<br />
Werken aan mooie (infra)<br />
projecten in Amstelveen<br />
Amstelveen bruist. De groene stad ten zuiden van Amsterdam maakt al vele jaren een aanzienlijke<br />
groei door. Dat is mooi, maar het betekent ook dat het ontwikkelen en vernieuwen van de openbare<br />
buitenruimte en het faciliteren van bouw- en transformatieprojecten continu aandacht vraagt.<br />
Omdat de gemeente er bewust voor kiest om deze grootschalige ingrepen zoveel mogelijk met<br />
eigen mensen aan te vliegen, is men voortdurend op zoek naar nieuwe en bevlogen medewerkers.<br />
Met ruim duizend medewerkers is de gemeente<br />
Amstelveen een forse organisatie. Een kwart<br />
daarvan is werkzaam op de afdelingen Projecten<br />
en Advies en de afdeling Stedelijke Ontwikkeling.<br />
Stedelijke Ontwikkeling richt zich<br />
vooral op het faciliteren van bouwprojecten in<br />
de gemeente, terwijl de (her)inrichting van de<br />
openbare buitenruimte het domein is van de<br />
afdeling Projecten en Advies. “Het leuke aan<br />
het werken bij een gemeente en specifiek in<br />
Amstelveen onder de rook van Amsterdam en<br />
Schiphol is de dynamiek in zowel de projecten<br />
als de omgeving”, zegt Joni Mills, werkzaam als<br />
Teamleider Projectbureau. “Vanuit het verleden<br />
is er bovendien veel oog voor groen in de<br />
buitenruimte. Dat maakt het extra bijzonder.”<br />
De vele heemparken zijn een begrip: regionaal,<br />
landelijk en zelfs internationaal.<br />
VEELZIJDIG<br />
De afdelingen Projecten en Advies vormen in feite<br />
‘kleine’ projectorganisaties binnen het grotere geheel.<br />
“We hebben alle expertise en kennis in huis<br />
om een project van A tot Z af te ronden en maken<br />
relatief weinig gebruik van externe bureaus. Dat<br />
zie je niet zo vaak binnen gemeenten”, zegt Mills<br />
terecht. Ook collega Chris Fase kan dat beamen,<br />
binnen de gemeente Amstelveen werkzaam als<br />
Teamleider Beleid en Advies Buitenruimte. “De<br />
afdeling waar Joni verantwoordelijk voor is kun<br />
je het best omschrijven als een project-/ingenieursbureau,<br />
terwijl het team Beleid en Advies<br />
zich meer richt op de ‘voorkant’, de beleidstaken<br />
en opdrachtgeverschap. We zorgen onder meer<br />
voor de budgettering en integrale programmering<br />
van de projecten die Joni met haar team oppakt.<br />
Aan de andere kant informeren en adviseren we<br />
Ovonde Graaf Aelbrechtlaan.<br />
150
de politiek over de gang van zaken van geplande/<br />
lopende projecten. Voor onze afdeling zoeken we<br />
dus vooral allrounders die niet alleen processen<br />
kunnen begeleiden, maar vooral ook over projecten<br />
heen kunnen kijken, omgevingsbewust zijn.<br />
Terwijl Joni meer op zoek is naar technisch personeel,<br />
zoals projectmanagers, werkvoorbereiders,<br />
landschapsarchitecten, verkeerskundig ontwerpers,<br />
toezichthouders, directievoerders, enz.”<br />
De gemeente Amstelveen staat voor kwaliteit. De<br />
groei van de gemeente en een grote uitstroom van<br />
pensioengerechtigden de komende jaren versterkt<br />
de vraag naar nieuwe vakkrachten. “We verwachten<br />
van onze mensen een bepaalde verantwoordelijkheid<br />
en kwaliteit, maar daarbinnen is alle<br />
ruimte voor (persoonlijke) ontwikkeling”, zegt Fase.<br />
“Daarbij is het fijn dat mensen weten wat er leeft in<br />
de stad bij bewoners en ondernemers en bekend<br />
zijn met de gevoeligheden om ook op dat niveau<br />
kwaliteit en maatwerk te bieden. De gemeente<br />
stelt daar tegenover een uiterst dynamische werkomgeving<br />
in een gemoderniseerde huisvesting,<br />
ingericht als een groen ontmoetingspark met zelfs<br />
een eigen baristo. En natuurlijk genoeg uitdagingen<br />
om binnen de gemeentegrens van Amstelveen én<br />
Aalsmeer het verschil te kunnen maken.”<br />
De gemeente Amstelveen is voortdurend op<br />
zoek naar nieuwe collega’s voor ambitieuze<br />
projecten. Voor actuele vacatures, bezoek de<br />
website: aanpakkeninamstelveen.nl ■<br />
Chris Fase en Joni Mills.<br />
Amstelveen bruist. De groene stad ten zuiden van Amsterdam maakt al vele jaren een aanzienlijke groei door. (www.kicksfotos.nl)<br />
151
BEKIJK<br />
DE VIDEO<br />
Compact Crawler CPT200<br />
De nieuwe Compact Crawler CPT200 is klein en<br />
krachtig door een sondeerkracht tot 200 kN en<br />
een breedte van slechts 84 cm.<br />
De verstelbare boortoren met hoge rotatiekracht<br />
maakt voorboren door hardere lagen zoals puin<br />
en gesteente mogelijk.<br />
• Verstelbare boortoren voor plaatsen ankers en voorboren<br />
• Ideaal voor sonderen in inpandige (kruip)<br />
ruimtes door los te koppelen sondeertoren<br />
• Zeer makkelijke positiebepaling van de machine<br />
• Sondeertoren is op afstand te besturen<br />
door middel van mobiel powerpack<br />
T +31 313 880 200<br />
E info@eijkelkamp.com<br />
I royaleijkelkamp.com
PROJECT PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Het verleggen van de drinkwatertransportleiding verloopt voorspoedig en loopt<br />
inmiddels al twee maanden voor op planning.<br />
Bij het maken van de plannen voor het herinrichten van de A.C. de Graafweg<br />
heeft de provincie Noord-Holland zich laten inspireren door de Marktvisie.<br />
De A.C. de Graafweg (N241) is een belangrijke oostwestverbinding<br />
in de provincie Noord-Holland, maar<br />
staat ook in de top 10 van meest onveilige wegen.<br />
154
PROJECT PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Boskalis<br />
N241: gegund op samenwerking<br />
De A.C. de Graafweg (N241) is een belangrijke oost-westverbinding in de provincie Noord-Holland,<br />
maar staat ook in de top 10 van meest onveilige wegen. Om de verkeersveiligheid te verbeteren,<br />
wordt het 12 kilometer lange tracé nu heringericht. Daarvoor moet ook de drinkwatertransportleiding<br />
van PWN naast de weg ‘plaatsmaken’. De omvang en de verwachte complexe faseringspuzzel<br />
waren voor zowel de provincie als het drinkwaterbedrijf aanleiding om de koppen bij elkaar te<br />
steken en gezamenlijk de markt uit te dagen. En ook nog eens op een hele bijzondere manier.<br />
Bij het maken van de plannen voor het herinrichten<br />
van de A.C. de Graafweg hebben we<br />
ons laten inspireren door de Marktvisie, begint<br />
Sjoerd van Houten, programmamanager bij<br />
Provincie Noord-Holland. “Uitgangspunt van<br />
Marktvisie is om projecten met minder hinder,<br />
tegen een eerlijke prijs én op een duurzame<br />
wijze te realiseren. We hebben het hele land<br />
doorkruist en projecten bekeken met als grote<br />
inspirator project DOEN van Rijkswaterstaat,<br />
feitelijk een concrete invulling van Marktvisie. In<br />
2017 is er vervolgens een team gevormd vanuit<br />
de provincie en zijn we met de voorbereidingen<br />
gestart, zoals het schrijven van een projectplan<br />
en het contacteren van een ingenieursbureau.”<br />
SAMEN STERK<br />
Door de omvang van het project kwam al snel<br />
aan het licht dat het behoorlijk complex zou worden,<br />
zegt Rob Bloemsma, projectmanager N241<br />
bij Provincie Noord-Holland. “De hele wegconstructie<br />
moet vernieuwd worden, de drinkwatertransportleiding<br />
moet worden verlegd en er<br />
is geen onderliggend wegennet waarover het<br />
verkeer omgeleid kan worden. We stonden dus<br />
voor een uitdaging. Dat was de reden dat we<br />
al bij de werving van het ingenieursbureau voor<br />
een ‘best value procurement’ hebben gekozen.<br />
Dat doen we eigenlijk nooit. Sweco kwam als<br />
beste uit de bus. Gezamenlijk zijn we de voorbereidingen<br />
gestart, het opstellen van het provinciaal<br />
inpassingsplan, de grondverwerving, enz.<br />
Op een bepaald moment waren we drie dagen<br />
aan het worstelen met de enorme hoeveelheid<br />
aan kabels en leidingen in het tracé naast de<br />
weg. Daarbij was ook Stef Goossens betrokken,<br />
projectmanager van PWN. Gebogen over alle<br />
tekeningen kwamen we eigenlijk maar tot één<br />
conclusie: de fasering is dermate complex dat<br />
we het beter samen kunnen doen.”<br />
BUITEN DE COMFORTZONE<br />
Nadat alle plannen, ideeën en het provinciaal inpassingsplan<br />
waren goedgekeurd en gepubliceerd,<br />
hebben de twee opdrachtgevers gezamenlijk het<br />
project op de markt gebracht. “We hebben een<br />
landelijke marktconsultatie gehouden, waar zes<br />
aannemer op hebben gereageerd”, zegt Bloemsma.<br />
“Drie daarvan kwamen met het voorstel om<br />
op samenwerking aan te besteden en daarmee<br />
risico’s bespreekbaar en deelbaar te maken. Dat<br />
is voor ons aanleiding geweest om wederom op<br />
onderzoek uit te gaan in het land. We werden getriggerd<br />
en geïnspireerd door het HWBP-project<br />
Stadsdijken Zwolle. Een project vooral gericht op<br />
samenwerken en met een open boekhouding. Dat<br />
idee hebben we als het ware geleend en ingezet<br />
voor het herinrichten van de A.C. de Graafweg én<br />
het verleggen van de drinkwatertransportleiding.<br />
Het project is dus uitsluitend gegund op samenwerking.<br />
Voor de marktpartijen best spannend,<br />
omdat ze buiten hun comfortzone moesten treden.<br />
Dat bleek ongegrond, want we waren absoluut<br />
onder de indruk van de kwaliteit die werd aangeboden.<br />
Na een vrij zwaar aanbestedingstraject<br />
rolde Boskalis uiteindelijk als beste uit de bus.”<br />
VÓÓR OP PLANNING<br />
Na een uitgebreid voortraject ligt er nu een hele<br />
goede uitvoeringsovereenkomst. “We zijn gezamenlijk<br />
met het bouwteam zo’n 14 maanden bezig<br />
geweest om het project goed te doorgronden<br />
en het met elkaar eens te worden. Een periode<br />
die we snoeihard nodig hebben gehad”, constateert<br />
Bloemsma. Dat kan ook Theo de Veer,<br />
teammanager van groep transportleidingen bij<br />
PWN beamen en zegt: “Het is voor PWN het<br />
eerste bouwteamproject samen met de provincie<br />
Noord-Holland. Door deze werkvorm kunnen<br />
we onze belangen beter behartigen bij de<br />
provincie. We hebben enerzijds getracht om<br />
zoveel mogelijk van de bestaande leiding te behouden<br />
en waar dat niet kon meegedacht over<br />
hoe de leiding zo effi ciënt mogelijk verlegd kon<br />
worden. Op een locatie waar we in de toekomst<br />
ook goed bij kunnen voor beheer en onderhoud,<br />
op voldoende afstand van andere kabels en leidingen.”<br />
Goossens vult aan: “Het voordeel van<br />
deze samenwerking is bovendien dat onze werkzaamheden<br />
worden opgenomen in de planning<br />
van Boskalis. Dat scheelt ons heel veel overleggen,<br />
laat staan eventuele knelpunten in de uitvoering.<br />
Het komt de afstemming ten goede.” En dat<br />
blijkt ook in de praktijk, want Van Baarsen Buisleidingen<br />
die in opdracht van Boskalis het verleggen<br />
van de leiding op zich neemt, loopt inmiddels<br />
al twee maanden voor op de planning. Anders<br />
dan de provincie die tijdens de uitvoering meer<br />
op de achtergrond opereert, is PWN nadrukkelijk<br />
aanwezig op het project en verzorgt ook de<br />
directieleveringen. “Er loopt altijd een opzichter<br />
buiten rond”, zegt Goossens. “Niet zozeer om de<br />
aannemer te controleren, maar vooral om assistentie<br />
te verlenen, bijvoorbeeld als er een leiding<br />
uit bedrijf genomen moet worden. Want behalve<br />
de drinkwatertransportleiding worden ook de<br />
nodige distributieleidingen aangepast en watermeterputten<br />
verplaatst.”<br />
Alle risico’s zijn in de bouwteamovereenkomst<br />
beheerst en gealloceerd, behalve overmacht.<br />
Hierdoor wordt het project zonder VTW’s gerealiseerd.<br />
“De stakeholders zijn uitvoerig bij het<br />
ontwerpproces betrokken, de vier gemeenten<br />
waren aan boord, het waterschap en participatiegroep<br />
vanuit bewoners. Er zijn gesprekken gevoerd<br />
die je in een traditionele contractvorm niet<br />
met elkaar voert. Dat betaalt zich uit. De eerste<br />
voortekenen zijn heel positief. Het product wat er<br />
ligt is goed en de omgeving is betrokken. Dat zie<br />
je ook bij de onteigening, alle gronden zijn minnelijk<br />
verworven. Samenwerken en elkaar kritische<br />
vragen durven stellen, is absoluut de kracht van dit<br />
project. Op alle gebieden en in alle lagen.” ■<br />
‘Alle risico’s zijn in de bouwteamovereenkomst<br />
beheerst en gealloceerd, behalve overmacht,<br />
hierdoor wordt het project zonder VTW’s gerealiseerd<br />
155
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Boskalis<br />
Het verschil maken<br />
in ‘samenwerken’<br />
De ‘herinrichting A.C. de Graafweg (N241) en het verleggen van de drinkwatertransportleiding’<br />
is een bijzonder project voor Boskalis. Niet zozeer in technische zin, maar<br />
vooral in het leggen van de complexe faseringspuzzel. Dat is ook de reden dat opdrachtgevers<br />
provincie Noord-Holland en het Provinciaal Waterleidingbedrijf N.V. (PWN) het<br />
project hebben ingestoken op samenwerking. “Prijs en uitvoeringsplanning was niet het<br />
eerste aandachtspunt bij de aanbesteding, het project is gegund op onze zienswijze en<br />
competenties op het gebied van samenwerken. Het was voor ons als aannemer best wel<br />
een omschakeling”, erkent Mark van der Star, projectmanager bij Boskalis.<br />
‘Ondanks dat we nu tijdens de uitvoering<br />
weer in de traditionele opdrachtgeveropdrachtnemer<br />
relatie zijn beland, hebben<br />
we de ambitie uitgesproken om de<br />
bouwteam ‘mindset’ door te zetten'<br />
Opdrachtgevers provincie Noord-Holland en het<br />
Provinciaal Waterleidingbedrijf N.V. (PWN) hebben<br />
het project ingestoken op samenwerking.<br />
156
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
De A.C. de Graafweg (N241) in de provincie<br />
Noord-Holland verbindt de N242 met de A7<br />
en loopt van Verlaat naar Wijzend via Opmeer<br />
en doorkruist drie gemeenten: Heerhugowaard<br />
(tegenwoordig Dijk en Waard), Opmeer en<br />
Medemblik. “Het gaat concreet om 12 kilometer<br />
provinciale weg die veiliger wordt gemaakt<br />
door het wegdek en de tussenberm te verbreden,<br />
en het fi etspad te verleggen”, licht Van der<br />
Star toe. “Daarnaast realiseren we een aantal<br />
vaarduikers, twee rotondes, plaatsen we twee<br />
nieuwe verkeersregelinstallaties en wordt de<br />
openbare verlichting vervangen. Het grootste<br />
deel betreft een reconstructie, op 1,5 kilometer<br />
‘nieuwbouw’ om de gevaarlijke S-bocht te<br />
elimineren. Vanwege de verbreding wordt ook<br />
8 kilometer drinkwatertransportleiding verlegd.<br />
Al met al behoorlijke ingrepen, maar technisch<br />
gezien niet zo ingewikkeld.”<br />
COMPLEXE FASERINGSPUZZEL<br />
Het project onderscheidt zich vooral in de manier<br />
waarop het is aanbesteed. “De spaghetti<br />
van kabels en leidingen onder en naast de weg,<br />
én het feit dat er weinig tot geen mogelijkheden<br />
zijn voor het instellen van omleidingen maken<br />
In de A.C. de Graafweg worden ook twee nieuwe<br />
rotondes gerealiseerd.<br />
het project qua fasering behoorlijk complex. In<br />
de aanbesteding was de provincie dan ook op<br />
zoek naar een partner die in staat is om die complexe<br />
faseringspuzzel te leggen”, weet Van der<br />
Star. “De procesuitvraag was opgedeeld in drie<br />
zogeheten kwaliteitsdocumenten en een teamassessment,<br />
waarin samenwerken centraal stond.<br />
Gebruikelijk voor ons is dat we een project tijdens<br />
de aanbesteding volledig ‘uitkauwen’ en er<br />
een prijs aanhangen. Dat was hier dus niet aan de<br />
orde. Vanuit de bedrijfsleiding hebben we eerst<br />
een shortlist gemaakt met potentiële kandidaten<br />
voor het toekomstig kernteam van het project,<br />
waaronder ondergetekende. Ze zijn door een interne<br />
coach geïnterviewd en gevraagd naar hun<br />
positie en visie binnen het toekomstig kernteam.<br />
Op basis van die resultaten en de beschikbare<br />
profi elen van het geselecteerde kernteam vanuit<br />
de provincie hebben we de juiste kandidaten geselecteerd<br />
voor het projectteam, waarbij tevens<br />
de sterke en zwakke punten werden benoemd.<br />
Het leverde ons de maximale score op.”<br />
KERNTEAM<br />
Op basis van het kwaliteitsdocument ‘visie op<br />
samenwerking’ heeft de provincie de aannemersselectie<br />
teruggebracht naar drie kandidaten.<br />
“In het volgende kwaliteitsdocument dienden<br />
we te beschrijven hoe we het voortouw<br />
namen in het ontwerp. Met andere worden,<br />
hoe we op basis van de referentieontwerpen<br />
in voortraject integraal het DO zouden uitwerken<br />
met inbreng van alle stakeholders, aanvraag<br />
vergunningen, de planning en fasering”,<br />
verduidelijkt Van der Star. Om op het einde<br />
van de rit gezamenlijk tot een D&C-contract<br />
te komen. Kwaliteitsdocument 3 betrof het fi -<br />
nanciële plan. Dat ging niet over de cijfers, maar<br />
opnieuw over samenwerken, over hoe we in de<br />
bouwteamfase de opdrachtgever meenemen<br />
in het ontwerp en budget. Met andere woorden:<br />
aantonen hoe we het huishoudboekje op<br />
orde houden. Tot slot stond kwaliteitsdocument<br />
4 in het teken van een teamassessment.<br />
Onder toeziend oog van twee psychologen<br />
werd het door ons geformeerde kernteam beoordeeld<br />
op de samenwerkingsdynamiek met<br />
het kernteam van de provincie. Uiteindelijk<br />
kwamen we als beste uit de bus en zijn we vanuit<br />
de aanbesteding het bouwteam ingerold.”<br />
2-FASENCONTRACT<br />
Na de formatie van het bouwteam zijn de eerste<br />
drie maanden vooral besteed aan het leren<br />
kennen van elkaar, kennis ophalen bij de<br />
opdrachtgever, het delen van verwachtingen<br />
en vervolgens het toetsen van het referentieontwerp,<br />
vervolgt Van der Star. “Vervolgens is<br />
het ontwerp met elkaar uitgewerkt, de planning<br />
en fasering bepaald en zijn alle contractdocumenten<br />
samen opgesteld. Na een periode<br />
van ruim een jaar zijn we half maart <strong>2022</strong> tot<br />
overeenstemming gekomen. Het betrof namelijk<br />
een 2-fasencontract met een clausule voor<br />
de opdrachtgever, zodat de provincie alsnog<br />
met de samengestelde documenten de markt<br />
op zou kunnen gaan. Dat was gelukkig niet aan<br />
de orde.” Op 14 juni <strong>2022</strong> is Boskalis de uitvoering<br />
gegund, vormgegeven als een traditioneel<br />
UAV-gc contract. “Om de einddatum van 2025<br />
te halen, zijn we parallel aan het ontwerpproces<br />
in september 2021 wel al gestart met de<br />
voorbereidende werkzaamheden, zoals het<br />
kappen van bomen, het aanbrengen van voorbelasting<br />
en het verleggen van een gedeelte<br />
van de drinkwatertransportleiding.”<br />
De A.C. de Graafweg (N241) in de provincie<br />
Noord-Holland verbindt de N242 met de A7 en<br />
loopt van Verlaat naar Wijzend via Opmeer en<br />
doorkruist drie gemeenten.<br />
De stand van zaken op dit moment is dat het<br />
UO gereed is, de uitvoeringsfase gestart is en<br />
dat er nu door Boskalis in overleg met de provincie<br />
nog de nodige duurzaamheidsmaatregelen<br />
worden uitgewerkt, zoals het toepassen<br />
van duurzame deklagen, kunststof beschoeiing<br />
en de inzet van de elektrische asfaltmachine.<br />
“Alles bij elkaar omvat het project 54<br />
fasen in hoofdzakelijk drie werkvakken. Dat<br />
betekent dus dat in elk werkvak 17 stappen<br />
genomen moeten worden om tot het eindresultaat<br />
te komen. Ondanks dat we nu tijdens<br />
de uitvoering weer in de traditionele<br />
opdrachtgever-opdrachtnemer relatie zijn beland,<br />
hebben we de ambitie uitgesproken om<br />
de bouwteam ‘mindset’ door te zetten. Zo<br />
is er wekelijks kernteamoverleg in plaats van<br />
eens per vier weken een voortgangsoverleg<br />
en is er ook wekelijks een lean-sessie gepland.<br />
Dat werkt gewoon veel effectiever. En dat<br />
blijkt ook uit het enthousiasme van het team<br />
dat gezamenlijk de schouders eronder zet om<br />
de mijlpaal in 2025 te halen.” ■<br />
Steven Geurts en Mark van der Star van projectteam N241.<br />
157
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Aduco<br />
Maximale efficiëntie door<br />
selectief asfaltfrezen<br />
Bij de herinrichting van de A.C. de Graafweg (N241) wordt het bestaande asfaltpakket van zowel<br />
de rijbaan als het fi etspad over de gehele lengte van 12 kilometer selectief verwijderd door Aduco.<br />
Het schone freesasfalt wordt namelijk hergebruikt in het nieuwe asfalt. Hoe effi ciënter er wordt<br />
gefreesd, hoe meer besparingen dat oplevert voor Boskalis én het milieu.<br />
Aduco is specialist in asfaltfrezen en stabilisatie.<br />
“Daarin zijn we absoluut vooruitstrevend. En<br />
dat al sinds 1978”, benadrukt Otto Salomons,<br />
bedrijfsleider bij Aduco. “We proberen een<br />
project altijd nét iets slimmer en effi ciënter aan<br />
te vliegen.” Boskalis is 20% aandeelhouder in<br />
Aduco en doet voor het onderdeel asfaltfrezen<br />
in principe altijd een beroep op de specialist.<br />
“Bij de herinrichting van de A.C. de Graafweg<br />
(N241) zijn we gevraagd om mee te denken<br />
over hoe we het asfaltpakket zo effi ciënt mo-<br />
gelijk kunnen verwijderen met een duidelijke<br />
scheiding tussen het schone en teerhoudende<br />
asfalt. Het schone freesasfalt fungeert namelijk<br />
als grondstof voor het nieuwe asfalt.”<br />
FREESPLAN<br />
Aan de hand van het vooronderzoek van Boskalis<br />
is een freesplan opgesteld. “Hier is duidelijk aangegeven<br />
waar zich welk type asfalt bevindt. Het is bij<br />
wet geregeld dat het teerhoudend freesasfalt uit<br />
de keten wordt gehaald en gereinigd wordt”, zegt<br />
Salomons. “Aan ons de taak om het vervuilde asfalt<br />
zo selectief mogelijk eruit te frezen om te voorkomen<br />
dat er geen schoon asfalt naar de reiniger<br />
gaat. Het thermische reinigen van de teerfractie<br />
uit het freesasfalt loopt behoorlijk in de papieren.<br />
Zoveel selectiever wij frezen, des te beter voor<br />
de ‘portemonnee’ en het milieu.” Over besparingen<br />
gesproken, een andere specialiteit van Aduco<br />
is het stabiliseren van wegen en funderingen met<br />
bijvoorbeeld schuimbitumen. “Het gefreesde asfalt<br />
wordt dan ter plaatse opgewerkt tot een stabiele<br />
Het asfalt van de A.C. de Graafweg wordt in verschillende fasen eruit gefreesd.<br />
158
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
elke fase en elk vak plannen we heel nauwkeurig<br />
de juiste machines in, zodat we ook hier een<br />
maximale effi ciëntie bereiken. Overigens voldoen<br />
al onze machines aan de hoogste milieuklasse<br />
en zijn maximaal 5 jaar oud. Daarnaast<br />
maken we zoveel mogelijk gebruik van de biologische<br />
HVO100 brandstof.”<br />
Over de samenwerking met Boskalis zijn de<br />
heren uiterst tevreden. “Het voelt als familie.<br />
We werken als een eenheid. En dat is gewoon<br />
heel prettig. Boskalis heeft zijn zaakjes goed<br />
voor mekaar en altijd oog voor de voortgang<br />
van een project”, merkt Salomons op. “Bij een<br />
eventuele stagnatie worden zaken snel opgelost.<br />
Dat is voor ons een zegen en voor onze<br />
jongens buiten ook. Want zij moeten het freesasfalt<br />
wel kwijt kunnen in een kipper.” ■<br />
Aduco is specialist in asfaltfrezen en stabilisatie.<br />
en draagkrachtige fundering. Het resulteert in veel<br />
minder transportbewegingen, een verdubbeling<br />
van de ontwerplevensduur en een dunnere asfaltlaag.<br />
Vanwege een funderingspakket met hoogovenslakken<br />
bleek deze optimalisatie op de A.C.<br />
de Graafweg helaas niet mogelijk.”<br />
62.000 TON<br />
Het asfalt van de A.C. de Graafweg wordt in<br />
verschillende fasen eruit gefreesd. “In totaal<br />
gaat het weliswaar om 62.000 ton, maar we<br />
volgen daarin de planning van Boskalis”, zegt<br />
Marcel Hermans, calculator bij Aduco. “Voor<br />
‘We proberen een<br />
project altijd nét iets<br />
slimmer en effi ciënter<br />
aan te vliegen'<br />
Asfaltfrezen & Stabilisatie<br />
www.aduco.nl Telefoon 0318-633263<br />
159
VERBINDEND<br />
OP WEG!<br />
Wij zijn trotse<br />
partner van Boskalis!<br />
PROJECT:<br />
'HERINRICHTING N241 - AC DE GRAAFWEG'<br />
VISSCHER TRAFFIC<br />
WWW.VISSCHERTRAFFIC.<strong>NL</strong>
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Visscher Traffic<br />
Spil in tijdelijke<br />
verkeersmaatregelen<br />
De herinrichting van de A.C. de Graafweg (N241) gebeurt gefaseerd. Om tijdens de werkzaamheden<br />
zowel de veiligheid als de doorstroming te garanderen, verzorgt Visscher Traffic de inzet van<br />
tijdelijke verkeersmaatregelen. Gezien de fasering ligt hier een complexe planning aan ten grondslag,<br />
waarin verkeersmanager Chris Schaap van Visscher Traffic voor alle partijen het aanspreekpunt is.<br />
De eerste offerte-aanvraag voor dit project<br />
dateert van 2020, weet Corrad Goesten van<br />
Visscher Traffic. “Boskalis zocht een partner<br />
voor de tijdelijke verkeersmaatregelen op<br />
het project. Onze verkeerskundig adviseur is<br />
in het voortraject aangehaakt om de grove<br />
plannen te bedenken en de faseringsdraaiboeken<br />
op te stellen. Op basis daarvan hebben<br />
we een prijs neergelegd op een hoog abstractieniveau<br />
met fictieve aantallen, omdat<br />
nog niet bekend was hoe het werk precies<br />
aangevlogen zou worden. De prijs in combinatie<br />
met de ‘permanente’ inzet van een ei-<br />
gen verkeersmanager op het project gaf voor<br />
Boskalis en de provincie Noord-Holland de<br />
doorslag om met ons in zee te gaan.”<br />
Om tijdens de werkzaamheden zowel de veiligheid<br />
als de doorstroming te garanderen, verzorgt Visscher<br />
Traffic de inzet van tijdelijke verkeersmaatregelen.<br />
WETEN WAT ER SPEELT<br />
Na gunning is Visscher Traffic begonnen<br />
met het verkeersmaatregelenplan tot in detail<br />
uitwerken. “Het is overigens een levend<br />
document”, zegt Schaap. De verkeersmanager<br />
vormt op het project de schakel tussen<br />
enerzijds de opdrachtgever en wegbeheerder<br />
en anderzijds de ‘monteurs’ binnen<br />
Visscher Traffic die de tijdelijke verkeersmaatregelen<br />
op locatie plaatsen. “We doen<br />
zoveel meer dan alleen de ‘borden’ plaatsen.<br />
Omdat we fysiek op het werk aanwezig<br />
zijn, weten we exact wat er speelt en<br />
wat de behoefte is. Vooral belangrijk voor<br />
specifieke handelingen of maatregelen. Het<br />
maakt dat we al in het voortraject bijvoorbeeld<br />
zaken kunnen bijsturen om te voorkomen<br />
dat onze monteurs op locatie komen<br />
met maatregelen die niet aansluiten bij de<br />
situatie. Bovendien bewaken we op die manier<br />
voortdurend de staat van de tijdelijke<br />
verkeersmaatregelen en kunnen eventueel<br />
snel ingrijpen.”<br />
Visscher Traffic doet zoveel meer dan alleen de ‘borden’ plaatsen.<br />
Visscher Traffic heeft alles in huis op het<br />
gebied van tijdelijke maatregelen. “Onze<br />
werkzaamheden variëren van het plaatsen<br />
van tijdelijke voorzieningen voor een kleine<br />
afsluiting in een dorp tot aan projecten op<br />
provinciale- en snelwegen, zoals hier voor<br />
Boskalis op de N241. Dat alles doen we met<br />
een hecht team met passie voor het vak,”<br />
zegt Goesten tot besluit. ■<br />
161
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Tekst en beeld | Iv-Groep b.v.<br />
Slimme tools<br />
en knappe koppen<br />
De N241, beter bekend als de A.C. de Graafweg, wordt de komende jaren fl ink aangepakt. Iv-Infra<br />
speelt een belangrijke rol in het geheel. Het ingenieursbureau is verantwoordelijk voor de gehele<br />
revisie van het project en het actualiseren en uitbreiden van het geografi sch informatiesysteem<br />
(GIS). Michel Ham, projectleider bij Iv-Infra, is verantwoordelijk voor de revisie en het updaten van<br />
de areaaldata GIS-database voor de provincie Noord-Holland. De werkzaamheden worden in twee<br />
fases uitgevoerd. Ook het werk vanuit Iv-Infra vindt steeds na deze fases plaats.<br />
Een revisie is in feite niets meer of minder dan<br />
een complete herziening, vertelt Ham: “We<br />
meten alle veranderingen in op detailniveau.<br />
Bijvoorbeeld groenvlakken, asfaltvlakken, aparte<br />
lagen voor duikers en putten. Elk object<br />
heeft in principe een aparte laag. Die geometrische<br />
eisen en attribuuteisen zijn vooraf door<br />
de provincie Noord-Holland bepaald. De provincie<br />
is daar overigens wel voorloper in. De<br />
GIS-database is heel erg uitgebreid.”<br />
Iv-Infra hanteert verschillende stappen tijdens<br />
dit project. De nieuwe situatie wordt met een<br />
eigen, geavanceerde 3D-scanauto in kaart gebracht.<br />
Deze maakt 360-graden foto’s van de<br />
situatie en er vloeit een puntenwolk uit voort.<br />
“Op basis daarvan kunnen we die nieuwe situatie<br />
in kaart brengen. Kabels, leidingen, kunstwerken,<br />
asfalt en groengegevens: al die informatie<br />
wordt eerst verzameld. Kortom: eerst<br />
het meetwerk en daarna het GIS-werk.”<br />
Het Haarlemse ingenieursbureau is vanwege de<br />
specifi eke en uitgebreide kennis bij dit project<br />
gevraagd, beaamt Ham. “Op het gebied van automatisering<br />
en digitalisering hebben we wel een<br />
streepje voor. Het is aan ons om die voorsprong<br />
ook vast te houden.” De projectleider doelt onder<br />
andere op het gebruik van Feature Manipulation<br />
Engine (FME) software. Hiermee worden<br />
alle verzamelde gegevens gestroomlijnd tussen<br />
geometrische en digitale formats. Deze software<br />
162
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
‘Eerst het meetwerk<br />
en daarna het<br />
GIS-werk'<br />
De puntenwolk die vanuit de 3D-scanauto wordt opgebouwd.<br />
is speciaal bedoeld voor GIS-systemen en computer-aides<br />
design-software, zoals AutoCAD.<br />
HOGE EISEN<br />
De complete herziening en het verzamelen van<br />
de data gebeurt dus uiterst nauwkeurig en volledig,<br />
waardoor wordt voldaan aan de hoge eisen<br />
vanuit de opdrachtgever: de Provincie. Zij<br />
zijn de wegbeheerder van de N241 en dus ook<br />
verantwoordelijk voor de GIS-database.<br />
Die eisen gaan overigens verder dan waar het hele<br />
proces aan moet voldoen: de zogenaamde BGTeisen.<br />
BGT staat voor Basisgegevens Grootschalige<br />
Topografie. Alle bronhouders, zoals gemeenten,<br />
waterschappen, provincies en Rijkswaterstaat,<br />
kunnen deze kaarten raadplegen en deze moet<br />
dus altijd up to date zijn. Welk wegdeel is wanneer<br />
aangelegd? Waaruit bestaat deze groenstrook,<br />
wanneer is een bepaalde duiker geplaatst en waar<br />
loopt de bekabeling voor VRI’s? De GIS-database<br />
van Noord-Holland is zo mogelijk nog wat gedetailleerder,<br />
mede dankzij de expertise vanuit Iv-Infra.<br />
Het werk voor Iv-Infra moet dus nog beginnen,<br />
al is er uiteraard sprake van voorbereiding.<br />
Vanuit de opdrachtgever is nu al duidelijk wat<br />
er precies moet gebeuren en aan welke eisen<br />
moet worden voldaan.<br />
SAMENWERKING IS CRUCIAAL<br />
“Om aan deze standaarden te voldoen, moeten<br />
wij jaarlijks onze tools aanpassen. Dat maakt<br />
dit werk ook uitdagend, want we willen vanzelfsprekend<br />
graag op deze kar blijven”, aldus Ham.<br />
Hij ziet vooral de veelzijdigheid van dit werk als<br />
een van de mooiste aspecten. “Het is heel leuk<br />
om verschillende disciplines in te zetten. Het<br />
meten, het werken met GIS en het samenzitten<br />
met Boskalis om gegevens aan te leveren. Dat<br />
overleg en het contact is cruciaal, zowel richting<br />
Boskalis als richting de Provincie. Je bent afhankelijk<br />
van elkaar. Die samenwerking is mooi.”<br />
De herinrichting van de A.C. de Graafweg<br />
(N241) is een meerjarenproject. Momenteel<br />
wordt de drinkwatertransportleiding verlegd<br />
en starten de werkzaamheden rondom de kabels<br />
en leidingen. De provinciale weg is naar<br />
verwachting medio 2025 gereed. De revisie en<br />
het verzamelen van de nieuwe GIS-data zal naar<br />
verwachting in 2024 kunnen beginnen. ■<br />
“Het is binnen zulke werkzaamheden belangrijk<br />
dat er geen gaten en overlappen tussen de vlakken<br />
zitten”, vervolgt Ham. “Een verhardingsvlak<br />
bij een bypass, bijvoorbeeld. Daar mag dat niet.<br />
Tussen een vluchtstrook en een berm mogen<br />
geen gaten of overlappen zitten. Met de bovengenoemde<br />
software en de expertise van onze<br />
GIS-adviseurs, kunnen we dat goed in kaart<br />
brengen, controleren en opleveren.”<br />
Areaaldata; data van alle aanwezige objecten, ondergronden, groen, asfalt, etc.<br />
163
BT Geoconsult BV<br />
I N G E N I E U R S B U R E A U<br />
AL 25 JAAR<br />
UW SPECIALIST IN PRAKTIJK<br />
Zettingen en stabiliteit | Funderingen en ondergrondse constructies | Bouwkuipen en<br />
grondkerende constructies | Geohydrologie | Kunstwerken | Leidingen en sleufloze<br />
technieken | <strong>Waterbouw</strong>kundige constructies | Projectmanagement en directievoering<br />
WWW.BTGEOCONSULT.<strong>NL</strong> | INFO@BTGEOCONSULT.<strong>NL</strong> | +31 (0)70 - 4159002
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | BT Geoconsult<br />
Dubbelrol voor<br />
geotechnisch<br />
ingenieursbureau<br />
Vanwege de complexe en zettingsgevoelige omgeving rondom de A.C. de Graafweg (N241) vervult<br />
Ingenieursbureau BT Geoconsult een ‘dubbelrol’. Het geotechnisch ingenieursbureau is door Boskalis in<br />
het bouwteam aangehaakt voor het geotechnisch ontwerp van de weg en tegelijkertijd door onderaannemer<br />
Van Baarsen Buisleidingen in verband met het verleggen van de PWN-drinkwatertransportleiding.<br />
Het geotechnisch wegontwerp heeft uiteraard<br />
veel raakvlakken met de drinkwatertransportleiding<br />
die grotendeels parallel<br />
aan de weg is gesitueerd, zegt Sebastiaan<br />
Maan van Ingenieursbureau BT Geoconsult.<br />
“Vanwege de overlap van veel geotechnische<br />
werkzaamheden is het wel zo efficiënt<br />
om dat in één hand te houden. We zijn begonnen<br />
met het interpreteren van de eisen<br />
in de IDO-fase (vergelijkbaar met VO). Er<br />
lag een set van eisen, maar er moest wel<br />
een interpretatie van die eisen komen. Met<br />
andere woorden, hoe gaan we een en<br />
ander aantonen? ❯<br />
‘Op die posities<br />
waar de nieuwe<br />
transportleiding<br />
aansluit op de<br />
bestaande waterleiding<br />
zijn de eisen met<br />
betrekking tot<br />
zettingen nóg strenger'<br />
De nieuwe waterleiding.<br />
165
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Een zakbaak ter plaatse van een toekomstige rotonde. Op de achtergrond is een stuk toekomstige weg te zien.<br />
De proefterp.<br />
De leiding ligt klaar voor de HDD.<br />
166
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Na wat overleg over en weer hebben we op<br />
basis van de resultaten uit het grondonderzoek<br />
de geotechnische parameters bepaald.”<br />
KRITISCHE POSITIES<br />
De drinkwatertransportleiding van PWN langs<br />
de weg is een betonnen buis die is aangelegd in<br />
de jaren 30 van de vorige eeuw. “De leiding voldoet<br />
nog prima, maar zou mogelijk kunnen bezwijken<br />
als gevolg van de werkzaamheden (lees:<br />
voorbelasten) voor het herinrichten van de<br />
A.C. de Graafweg. Voorzichtigheid is dus geboden,<br />
logischerwijs”, erkent Maan. “We hebben<br />
daarom in het voortraject de kritische posities<br />
in kaart gebracht en bepaald of bijvoorbeeld het<br />
aanbrengen van voorbelasting aan de ene kant<br />
van de weg effect heeft op de drinkwatertransportleiding<br />
aan de andere kant. Op die manier is<br />
het gehele tracé doorlopen en zijn parallel daaraan<br />
de maatregelen bepaald die ervoor moeten<br />
zorgen dat de nieuwe weg straks voldoet aan<br />
alle, door de opdrachtgever gestelde zettingsen<br />
stabiliteitseisen. Op dit punt kwam onze<br />
‘dubbelrol’ optimaal tot zijn recht. We konden<br />
de eisen voor de transportleiding en het wegontwerp<br />
integraal beschouwen. Daaruit kwam<br />
onder meer naar voren dat het geschetste voorbeeld<br />
van het voorbelasten aan de overkant van<br />
de weg niet veel risico oplevert. Voorbelasten<br />
vlak bij de drinkwatertransportleiding daarentegen<br />
vraagt wel om maatregelen. Zo is op een<br />
aantal posities een 2-fasen voorbelasting voorgeschreven.<br />
Daarbij wordt eerst een gedeelte<br />
van de voorbelasting aangebracht. Vervolgens<br />
wordt de nieuwe leiding aangelegd en de oude<br />
verwijderd, waarna het laatste deel van de voorbelasting<br />
wordt aangebracht.”<br />
PROEFTERP<br />
Op die posities waar de nieuwe transportleiding<br />
aansluit op de bestaande waterleiding<br />
‘Op basis van de monitoringsdata wordt<br />
getoetst of de zetting overeenkomt<br />
met de berekeningen'<br />
zijn de eisen met betrekking tot zettingen nóg<br />
strenger. “Hier hebben we gekozen voor een<br />
lichtgewicht ophoogconstructie met Bims”,<br />
verduidelijkt Maan. “Op weer ander plekken<br />
hebben we optimalisaties kunnen doorvoeren<br />
in het ontwerp van EPS naar Bims of zelfs zodanig<br />
aangepast dat er helemaal geen lichtgewicht<br />
constructie benodigd is. Dat is het voordeel<br />
van het werken in een bouwteam als geotechnisch<br />
ingenieursbureau; we kunnen snel schakelen<br />
onderling en dergelijke wijzigingen doorvoeren.<br />
Een mooi voorbeeld daarvan is ook de<br />
optimalisatie die is behaald op een vrij lang traject<br />
van bijna 2 kilometer. Qua berekeningen<br />
zat dit traject op het randje van wel of niet in<br />
2-fasen voorbelasten. Dat hebben we proefondervindelijk<br />
vastgesteld door in een vroeg stadium<br />
een proefterp van 50 meter aan te brengen<br />
en het gedrag intensief te monitoren. De<br />
praktijkresultaten pakten gunstiger uit dan de<br />
resultaten uit de berekening, wat een forse besparing<br />
heeft opgeleverd. Ook dat kan eigenlijk<br />
alleen maar in een bouwteam met korte lijnen<br />
tussen aannemer en opdrachtgever.”<br />
DETAILENGINEERING<br />
De scope van Ingenieursbureau BT Geoconsult<br />
rijkt in dit project nog veel verder. “We<br />
hebben de leidingsterkteberekening uitgevoerd<br />
voor het nieuwe leidingtracé, evenals<br />
de engineering voor rekening genomen van<br />
de drie HDD-boringen”, zegt Maan. “Ook<br />
de bemalingsberekening komt uit onze koker.<br />
Het tracé dat niet wordt vervangen is alleen<br />
beschouwd, waarbij we de juiste maatregelen<br />
voorschrijven om ervoor te zorgen dat<br />
er geen zettingen optreden.” Verder heeft<br />
Ingenieursbureau BT Geoconsult nog de nodige<br />
detailengineering gedaan, onder meer op<br />
de punten waar vier gasleidingen de A.C. de<br />
Graafweg kruisen. “De gasleidingen mogen<br />
ook niet te veel zetting ondervinden. Daarvoor<br />
hebben we in eerste instantie een tradeoff<br />
matrix opgesteld met de afwegingen voor<br />
de verschillende oplossingen. Een lichtgewicht<br />
oplossing met EPS kwam als beste uit de bus,<br />
zowel kostentechnisch als qua haalbaarheid in<br />
de uitvoering. Wij hebben die keuze verder<br />
uitgewerkt tot het ontwerp zoals dat er nu ligt<br />
en dat binnenkort in uitvoering gaat.”<br />
Ook in de uitvoering is de rol van Ingenieursbureau<br />
BT Geoconsult cruciaal. Op basis<br />
van de monitoringsdata wordt getoetst of de<br />
zetting overeenkomt met de berekeningen.<br />
“Op het moment dat de berekende zetting is<br />
behaald, geven we de voorbelasting pas vrij”,<br />
zegt Maan. Ingenieursbureau BT Geoconsult<br />
is van oorsprong een geotechnisch ingenieursbureau,<br />
maar zoals bij dit project ook<br />
weer blijkt, is de scope veel malen groter.<br />
“Al onze werkzaamheden hebben raakvlakken<br />
met de geotechniek. Daarbij zijn we veel<br />
actief in de waterbouw, bij dijken en kadeconstructies,<br />
maar wordt onze expertise ook<br />
gevraagd bij de aanleg van windmolenparken,<br />
zoals kraanopstelplaatsen, bouwwegen en<br />
het transport van zware onderdelen.” ■<br />
Op een paar plekken in het project komen groter duikers. BT Geoconsult heeft de<br />
geotechnische toetsingen voor die duikers uitgevoerd.<br />
Ter plaatse van een aansluiting op de bestaande leiding<br />
wordt de nieuwe leiding bevestigd.<br />
167
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Jimmink Kolhorn<br />
Flexibel in groot grondverzet<br />
Groot(s) in grondverzet, zo mogen we Jimmink Kolhorn toch wel typeren. Al vele decennia timmert<br />
het familiebedrijf aan de weg. Letterlijk en figuurlijk. Bij de herinrichting A.C. de Graafweg (N241)<br />
nemen ze het complete groot grondverzet uit handen van Boskalis. Een secure taak, veelal ook nog<br />
eens in de weekenden en nachten.<br />
Al sinds september 2021 is Jimmink Kolhorn<br />
actief op en rondom de A.C. de Graafweg.<br />
“Ruim voordat Boskalis buiten met de uitvoering<br />
is gestart, hebben wij op regiebasis<br />
alvast wat duikerbuizen geplaatst en de wat<br />
complexere watergangen verlegd en uitgegraven”,<br />
begint Stefan Jimmink, alweer de<br />
vierde generatie binnen het familiebedrijf.<br />
“Vanaf maart dit jaar zijn we met het aangenomen<br />
begonnen dat voor ons een kleine<br />
drie jaar in beslag neemt. We zijn in principe<br />
met twee rupsgraafmachines permanent op<br />
het werk actief, maar met regelmatig een<br />
piek van vijf of zes rupsen. En datzelfde geldt<br />
voor de inzet van onze kippers.”<br />
HET VERSCHIL MAKEN<br />
Tot de scope van Jimmink Kolhorn behoort onder<br />
meer het uitgraven van de nieuwe watergangen<br />
langs de weg, het verwijderen van de<br />
oude fundaties en het verwerken ervan in de<br />
nieuwe fundatie, het aanbrengen van de voorbelasting,<br />
zand en steenkorrel. “En dat allemaal<br />
gefaseerd over het hele tracé van 12 kilometer”,<br />
zegt Stefan. “Uiteraard zijn onze machines<br />
uitgerust met GPS, zodat dat we heel efficiënt<br />
kunnen werken. Daarnaast maken we gebruik<br />
van grote transportmiddelen, zoals trekkers<br />
met 20 m 3 kippers en diverse soorten rupsen<br />
met lange en standaard giek, om in korte tijd<br />
veel grond te kunnen verplaatsen. Maar het allerbelangrijkste<br />
is toch wel onze loonwerkersmentaliteit,<br />
waarmee we écht het verschil maken.<br />
Stilstaan is geen optie, we zorgen ervoor<br />
dat we onze kostbare tijd op het project heel<br />
effectief benutten. Ook in het weekend, op zaterdag<br />
en zondag, en zelfs ’s nachts.”<br />
MODERN MACHINEPARK<br />
Jimmink Kolhorn is een echt familiebedrijf. “We<br />
zijn van oorsprong een loonbedrijf opgericht in<br />
1943, maar hebben onze expertise in de loop<br />
der jaren verder uitgebreid. Zo zijn we nog altijd<br />
actief in de agrarische sector, maar ook sterk in<br />
groot grondverzet, draineren en cultuurtechniek”,<br />
zegt Stefan met gepaste trots. “Met dank<br />
Bij de herinrichting A.C. de Graafweg (N241) neemt Jimmink Kolhorn het complete groot grondverzet uit handen van Boskalis.<br />
168
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
ook aan onze 32 loyale collega’s die allemaal uit<br />
hetzelfde hout zijn gesneden en weten wat werken<br />
is.” De medewerkers van Jimmink Kolhorn<br />
hebben de beschikking over enorm (en divers)<br />
machinepark, variërend van 10 grote rupsgraafmachines<br />
en een serie kleinere ‘gravers’ tot 15<br />
trekkers, 10 dumpers en vele andere middelen<br />
zoals een bulldozer, drainageapparatuur, pompen,<br />
rooimachines, combines en ploegen om<br />
grond te verkavelen. “Vooral de afgelopen jaren<br />
is fors geïnvesteerd in nieuwe machines met Stage<br />
IV en V-motoren. Ook daarin maken we het<br />
verschil, net zoals we dat op de A.C. de Graafweg<br />
doen. Onze collega’s beleven veel plezier<br />
aan het project en zijn zeer gedreven om er samen<br />
iets moois van te maken.” ■<br />
‘Onze collega’s beleven<br />
veel plezier aan het<br />
project en zijn zeer<br />
gedreven om er samen<br />
iets moois van te maken'<br />
We zorgen ervoor dat we onze kostbare tijd op het project heel effectief benutten. Ook in het weekend en zelfs 's nachts.<br />
In 1943 is Martinus Jimmink begonnen met een dorsbedrijf in Kolhorn. Momenteel wordt<br />
het bedrijf geleid door Stefan Jimmink, de vierde generatie. Jimmink Kolhorn streeft naar<br />
kwaliteit in machines en de uit te voeren werkzaamheden. Door de inzet van het juiste<br />
materiaal in combinatie met de juiste mensen probeert Jimmink Kolhorn elke klus tot in<br />
detail goed af te leveren.<br />
Loonbedrijf Jimmink Kolhorn | Mieldijk 11, Barsingerhorn | 06-20201265 | info@jimminkkolhorn.nl | www.jimminkkolhorn.nl<br />
Jimmink kolhorn.indd 1 13-10-<strong>2022</strong> 09:32<br />
169
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
De oude betonbuis wordt vervangen door een stalen leiding B500.<br />
Het verleggen van de drinkwatertransportleiding gebeurt gefaseerd.<br />
De uitvoering verloopt tot op heden geheel volgens planning.<br />
170
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Over het totale traject van de herinrichting van de A.C. de Graafweg (12 kilometer)<br />
wordt ongeveer 8,5 kilometer van de drinkwatertransportleiding verlegd.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Van Baarsen Buisleidingen<br />
Verleggen en updaten van<br />
drinkwatertransportleiding<br />
Naast de bestaande A.C. de Graafweg (N241) ligt een drinkwatertransportleiding van waterleidingbedrijf<br />
PWN die zorgt voor de aanvoer naar de hoofdleidingnetten van onder andere Opmeer en<br />
Schagen. Om te voorkomen dat de betonnen buis onder de verbrede wegconstructie ‘verdwijnt’ of<br />
bezwijkt als gevolg van de werkzaamheden erboven, wordt een groot deel van de leiding door Van<br />
Baarsen Buisleidingen verlegd en geüpdatet naar een exemplaar in staal. Daarmee wordt de levensduur<br />
aanzienlijk verlengd en blijft de leiding ook in de toekomt bereikbaar voor onderhoud.<br />
Van Baarsen Buisleidingen is huisaannemer van<br />
PWN en op voorspraak van het waterleidingbedrijf<br />
bij de herinrichting van de A.C. de Graafweg<br />
betrokken in het bouwteam. “Bij het herconstrueren<br />
van de weg kwam aannemer Boskalis allerlei<br />
‘obstakels’ tegen in de berm, waaronder de<br />
drinkwatertransportleiding”, weet Matthijs Cappendijk,<br />
projectcoördinator bij Van Baarsen Buisleidingen.<br />
“De leiding is opgebouwd uit betonnen<br />
buissegmenten die via mof- en spieverbindingen<br />
met elkaar zijn verbonden. Een prima constructie,<br />
maar niet bestand tegen extreme belastingen van<br />
bovenaf die nu eenmaal gepaard gaan met een<br />
dergelijke reconstructie. Het risico op bezwijken<br />
is te groot. Bovendien zou een deel verdwijnen<br />
onder het asfalt. Reden om in te grijpen.”<br />
70 JAAR OUD<br />
Over het totale traject van de herinrichting van de<br />
A.C. de Graafweg (12 kilometer) wordt ongeveer<br />
8,5 kilometer van de drinkwatertransportleiding<br />
verlegd. Over diezelfde lengte wordt de bestaande<br />
leiding verwijderd. Op die locaties waar Boskalis<br />
geen grootschalige werkzaamheden uitvoert, blijft<br />
de bestaande leiding gewoon liggen. De betonnen<br />
buis ligt er al 70 jaar, maar verkeert volgens Cappendijk<br />
nog altijd in perfecte staat. “Beton is het<br />
perfecte materiaal om water doorheen te voeren.<br />
Het slijt nauwelijks en het water blijft schoon.<br />
Tegenwoordig wordt er echter geen beton meer<br />
toegepast, omdat staal een veel sterker materiaal<br />
is en beter overweg kan met externe belastingen.<br />
Wel wordt de stalen leiding intern gecementeerd<br />
om bovengenoemde redenen.”<br />
KRIMPMANCHETTEN<br />
Het verleggen van de drinkwatertransportleiding<br />
gebeurt gefaseerd. “Het project is voor ons<br />
is zes fasen opgesplitst. We starten bij de verlaat<br />
in Heerhugowaard en sluiten weer aan op de<br />
betonnen buis in Wognum. Tussendoor maken<br />
we ook connecties met de bestaande leiding via<br />
speciale koppelingen, omdat we zoals gezegd<br />
slechts een deel verleggen. Vanwege de planning<br />
van Boskalis zijn we in de uitvoering gestart<br />
met fase 2, waarbij we 2 kilometer aan nieuwe<br />
stalen leiding B500 hebben aangebracht. De<br />
buizen worden in secties van 18 meter op het<br />
werk aangeleverd, waarna we ze uitleggen langs<br />
het tracé op met zand gevulde big bags. Telkens<br />
wordt op die manier een traject van 200 meter<br />
naast de sleuf aan elkaar gelast waarbij de las-<br />
naden worden voorzien van krimpmanchetten.<br />
Met vijf mobiele graafmachines wordt het leidingdeel<br />
zorgvuldig opgepakt en in de sleuf gelegd.<br />
En zo wordt telkens aan fase opgeleverd.”<br />
Inmiddels is ook fase 1 afgerond, waarvoor Van<br />
Baarsen Buisleidingen een beroep heeft gedaan<br />
op vaste partner Van Vulpen voor het realiseren<br />
van twee gestuurde boringen, en loopt fase 4 op<br />
zijn einde. “Dan stappen we over naar fase 3 en<br />
voor volgend jaar staat fase 5 en 6 op de planning.<br />
Uiteindelijk wordt natuurlijk ook de verbinding<br />
gemaakt met de bestaande leiding. Dat laatste<br />
gebeurt in nauw overleg met het waterleidingbedrijf.<br />
Al met al voor ons een omvangrijk project,<br />
waarbij we vanaf het prille begin zijn betrokken en<br />
deel uitmaken van het bouwteam. Dat maakt het<br />
voor ons heel speciaal”, erkent Cappendijk. “De<br />
uitvoering verloopt tot op heden geheel volgens<br />
planning. Met dank ook aan de fi jne samenwerking<br />
met Boskalis, de omgeving, perceeleigenaren en indirecte<br />
opdrachtgever PWN.” ■<br />
‘We zijn op voorspraak van het<br />
waterleidingbedrijf bij de herinrichting van de<br />
A.C. de Graafweg betrokken in het bouwteam’<br />
171
Leidinggevend in complexe netwerken.<br />
Van Baarsen Buisleidingen B.V. is een dynamisch<br />
en ambitieus aannemersbedrijf en sinds 1962 actief<br />
in de infrabranche.<br />
Wij ontlenen ons 60-jarig bestaan door inzet van onze<br />
brede technische kennis en ervaring en zijn specialist<br />
in maatwerk bij onder andere lekkages. Onze 250 medewerkers<br />
beschikken over meer dan een oplossend<br />
vermogen en zijn uiterst gedreven. Samen zorgen wij<br />
voor een veilig en kwalitatief hoogstaand netwerk.<br />
Onze werkzaamheden bestaan uit het ontwerpen,<br />
aanleggen, vervangen en repareren van ondergrondse<br />
infrastructuur voor de disciplines water, gas, elektra<br />
en koude- en warmtetechnieken. Onze opdrachtgevers<br />
zijn o.a. Liander, WaterNet, Dunea en PWN (Noord en<br />
Zuid-Holland).<br />
Wij werken volgens álle certificeringen en kwaliteitsnormeringen<br />
die ons vak aan ons stelt. Het maakt<br />
niet uit waar en hoe, wij voldoen aan de eisen van de<br />
certificerende instellingen en de kwaliteitsnormen die<br />
hiervoor gelden.<br />
Uitdagingen gaan we altijd aan,<br />
problemen lossen we altijd op.<br />
Meer informatie?<br />
Bel: 020 659 6553<br />
info@vbaarsen.nl I www.vbaarsen.nl
Ko Hartog Elektrotechniek BV<br />
uw partner in de infrastructuur<br />
Ko Hartog Elektrotechniek BV is een aannemer op het gebied van openbare verlichting, verkeersregelinstallaties, terreinverlichting en<br />
verkeersdetectiesystemen. Met een ruim 70 medewerkers verzorgen wij vanuit onze locaties in Alkmaar, Vij fhuizen, Wierden en Drachten<br />
het onderhoud en de aanleg van installaties voor onder andere gemeenten, provinciale overheden en civiele aannemers. Ons bedrij f heeft<br />
bij meerdere gemeenten het OV en/of VRI onderhoud in haar beheer. Ook hebben wij de afgelopen jaren vele openbare verlichting installaties<br />
en verkeersregelinstallaties succesvol geïnstalleerd en opgeleverd.<br />
Zie voor meer informatie en vacatures: www.kohartog.com
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Ko Hartog Elektrotechniek<br />
Intelligente<br />
verkeersregelinstallaties<br />
en meer<br />
Bij het herinrichten van de A.C. de Graafweg (N241) is niet alleen aandacht voor de aangepaste<br />
wegstructuur, ook de openbare verlichting en de verkeersregelinstallaties worden vervangen. Die taak<br />
is weggelegd voor Ko Hartog Elektrotechniek, een allround specialist in de infrastructurele elektrotechniek,<br />
en al vele jaren bekend met de N241 vanwege het gebiedscontract met de provincie Noord-<br />
Holland voor het preventief en correctief onderhoud aan de installaties in de regio’s midden en noord.<br />
Vanwege de complexiteit en fasering is Ko<br />
Hartog Elektrotechniek onderdeel van het<br />
bouwteam van Boskalis bij de herinrichting<br />
van de A.C. de Graafweg. “Onze scope omvat<br />
het aanleggen van de nieuwe openbare<br />
verlichting, twee intelligente verkeersregelinstallaties<br />
(VRI) en het aanpassen van bestaande<br />
verkeersregelinstallaties”, zegt Bjørn<br />
Dielemans, directeur bij Ko Hartog Elektro-<br />
Ko Hartog Elektrotechniek levert en plaatst in totaal 137 masten met<br />
bijbehorende armaturen.<br />
Als totaalinstallateur ontwerpt, installeert en onderhoudt Ko Hartog<br />
Elektrotechniek elektrotechnische installaties in de infrastructuur.<br />
174
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
techniek. “Weliswaar zijn we zelf meer dan<br />
in staat om het ontwerp van een verkeersregelinstallatie<br />
te verzorgen, in dit geval was<br />
dat echter al uitgewerkt door een externe<br />
partij. Voor de openbare verlichting daarentegen<br />
hebben we het uitvoeringsontwerp<br />
verzorgd en de kabelberekening uitgevoerd.”<br />
ALLES OP ROOD<br />
Het project wordt gefaseerd aangepakt.<br />
Voor het realiseren van de besturing en installatie<br />
volgt Ko Hartog Elektrotechniek<br />
uiteraard de planning van Boskalis die sinds<br />
deze zomer is gestart met de uitvoering.<br />
“Bij de intelligente verkeersregelinstallaties<br />
die we gaan plaatsen, werken we voor het<br />
eerst met een glasvezelkoppeling tussen de i-<br />
VRI’s”, zegt Lex van Dijk, calculator en werkvoorbereider<br />
bij Ko Hartog Elektrotechniek.<br />
“Glasvezel biedt ruimte om in de toekomst<br />
de transitie te maken naar een ‘echte’ i-VRI<br />
waarbij voertuigen die komen aanrijden als<br />
het ware inloggen op de VRI. Sterker nog,<br />
het is straks zelfs de bedoeling dat een i-VRI<br />
voorinformatie ontvangt van routeplanners<br />
om de doorstroming hierop af te stemmen.”<br />
Over inloggen gesproken, voertuigen van de<br />
hulpdiensten en het openbaar vervoer staan<br />
straks wel in contact met de i-VRI’s via Korteafstandsradio<br />
om bepaalde prioriteit te<br />
krijgen. Net als de koppeling met de brandweerkazerne<br />
die met een fysieke knop in de<br />
kazerne de i-VRI’s op rood kan zetten.<br />
MASTEN<br />
Over een gedeelte van het tracé van de<br />
A.C. de Graafweg wordt de naastgelegen<br />
drinkwatertransportleiding verplaatst. “Het<br />
is een behoorlijke ingreep in de kabels- en<br />
leidingenstrook langs de weg”, weet Van<br />
Dijk. “Bij diverse kruisingen passen wij de<br />
bestaande VRI’s aan om het verleggen van<br />
de waterleiding mogelijk te maken, zonder<br />
het verkeer te hinderen en uiteraard conform<br />
de regelgeving. Zo plaatsen we bijvoorbeeld<br />
de masten verder naar buiten,<br />
‘Bij de intelligente verkeersregelinstallaties die we<br />
gaan plaatsen, werken we voor het eerst met een<br />
glasvezelkoppeling tussen de i-VRI’s'<br />
zodat de stopstrepen en wegindeling gehandhaafd<br />
kan blijven.” In die kabels- en leidingenstrook<br />
wordt door Ko Hartog Elektrotechniek<br />
ook ruimte gecreëerd voor de<br />
bekabeling van de nieuwe openbare verlichting.<br />
“We leveren en plaatsen in totaal 137<br />
masten met bijbehorende armaturen”, zegt<br />
Jibbe van Staveren, calculator en werkvoorbereider<br />
bij Ko Hartog Elektrotechniek, die<br />
uitermate te spreken is over de samenwerking<br />
op dit project. “In het voortraject is<br />
door Boskalis een ontmoetingsdag geïnitieerd<br />
met alle betrokken partijen. Iedereen<br />
is bewust van elkaars rol binnen het project<br />
en dat is uiterst waardevol om disciplines op<br />
elkaar af te stemmen en gezamenlijk invulling<br />
te geven aan de planning.”<br />
Als totaalinstallateur ontwerpt, installeert<br />
en onderhoudt Ko Hartog Elektrotechniek<br />
elektrotechnische installaties in de infrastructuur.<br />
“Met onze kennis en expertise<br />
van systemen, richtlijnen en wetgeving zijn<br />
we in staat om vanaf het eerste idee een<br />
plan te maken dat past binnen de openbare<br />
ruimte”, resumeert Dielemans. “We hebben<br />
vervolgens alles in huis om de installaties in<br />
eigen beheer te installeren en onderhouden.<br />
Met eigen kraanwagens, hoogwerkers en<br />
graafmachines en een focus op de openbare<br />
verlichting en de verkeersregelinstallaties.<br />
Maar ook laadpalen en terreinverlichting nemen<br />
we graag mee in onze scope. We zijn<br />
wat dat betreft breed georiënteerd.” ■<br />
Voor het realiseren van de besturing en installatie volgt Ko Hartog Elektrotechniek<br />
uiteraard de planning van Boskalis die sinds deze zomer is gestart met de uitvoering.<br />
Ko Hartog Elektrotechniek heeft alles in huis om de installaties in eigen beheer te<br />
installeren en onderhouden.<br />
175
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Traffic Service Nederland<br />
Veiligheid en doorstroming<br />
door verkeersmaatregelen<br />
Elke weg is uniek en daarom is een goede en logisch opgestelde bewegwijzering zeer belangrijk.<br />
Bij de reconstructie van de A.C. de Graafweg (N241) verzorgt Traffic Service Nederland het ontwerp,<br />
de levering en montage van de nieuwe verkeersmaatregelen. Met als doel de veiligheid en<br />
doorstroming te garanderen.<br />
De A.C. de Graafweg verbindt de N242 met de<br />
A7 en doorkruist drie gemeenten: Heerhugowaard,<br />
Opmeer en Medemblik. Voor de veiligheid<br />
wordt de rijbaan verbreed, komen er minder<br />
in- en uitritten en komt het fietspad verder<br />
van de weg af te liggen. “Bebording en bebakening<br />
zijn onlosmakelijk verbonden met het ontwerp<br />
van wegen”, zegt Remco Braam van Traffic<br />
Service Nederland. “Enerzijds om duidelijkheid te<br />
geven over de verkeersregels en anderzijds voor<br />
een heldere oriëntatie van de weggebruiker.”<br />
LEESBAARHEID<br />
Bij het ontwerp van de nieuwe bewegwijzering<br />
is het volgens Braam van groot belang<br />
om rekening te houden met uniformiteit,<br />
continuïteit en leesbaarheid. “Te veel informatie<br />
leidt ertoe dat de weggebruiker te<br />
veel tijd besteedt aan het bord en te weinig<br />
aan zijn medeweggebruikers, en te weinig informatie<br />
leidt ertoe dat hij zich onzekerder,<br />
dus minder veilig, gedraagt”, verduidelijkt hij.<br />
Voorheen verzorgde de ANWB het plaatsen<br />
en onderhouden van de bewegwijzering<br />
in Nederland. Sinds 20<strong>05</strong> is Traffic Service<br />
Nederland als één van de eerste partijen<br />
in Nederland ingestapt in de vrijgekomen<br />
bewegwijzeringsmarkt. “Sindsdien zijn wij<br />
hierin een betrouwbare partij en hebben wij<br />
verschillende opdrachten uitgevoerd voor diverse<br />
overheden en aannemers. We beheersen<br />
het volledige proces van inventarisatie,<br />
advies, ontwerp, levering en montage tot en<br />
met het onderhoud.”<br />
Traffic Service Nederland heeft alle expertise in huis voor zowel de tijdelijke als de permanente verkeersvoorzieningen.<br />
176
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
TIJDELIJK EN PERMANENTE<br />
VERKEERSVOORZIENINGEN<br />
Traffic Service Nederland levert alle diensten<br />
en producten in samenwerking met<br />
gecertificeerde leveranciers voor RVV-bebording<br />
en bebakening (CE-gecertificeerd),<br />
bewegwijzering en ondersteuningsconstructies<br />
(die voldoen aan eisen van Rijkswaterstaat).<br />
“Wij borgen hiermee dat alleen<br />
gecertificeerde producten langs openbare<br />
wegen worden geplaatst”, verzekert Braam.<br />
“Alles wat wij doen is gericht op het verbeteren<br />
van veiligheid, doorstroming en bereikbaarheid.<br />
Wij werken met eigen mensen<br />
en materieel, wat ons efficiënt, flexibel<br />
en ook uniek maakt. Met 10 vestigingen zijn<br />
wij door en voor heel Nederland bereikbaar<br />
en beschikbaar. Wij hebben alle expertise<br />
in huis voor zowel de tijdelijke als de permanente<br />
verkeersvoorzieningen. Echter zijn<br />
wij op dit project enkel gevraagd voor de<br />
permanente bewegwijzering.” ■<br />
Bij de reconstructie van de A.C. de Graafweg (N241) verzorgt Traffic Service Nederland het ontwerp, de<br />
levering en montage van de nieuwe verkeersmaatregelen.<br />
‘Bij het ontwerp van de nieuwe bewegwijzering is het van groot belang om<br />
rekening te houden met uniformiteit, continuïteit en leesbaarheid'<br />
177
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Ami, Boskalis<br />
Sturen op succes<br />
Een grootschalig infraproject kenmerkt zich door vele stakeholders, die in de basis vaak onbekenden<br />
van elkaar zijn. Een uitgebreide kennismaking en het borgen van een succesvolle samenwerking begint<br />
steeds vaker een standaard onderdeel van een aanbesteding of uitvraag te worden. Want, hoe zorg<br />
je ervoor dat je elkaar niet verliest, maar de schouders gesloten houdt en bij elkaar blijft? Juist als het<br />
even tegenzit. Ami helpt bouwteams om het samenspel in de keten op een zo hoog mogelijk niveau<br />
te brengen. En maakt dat succes meetbaar. Ook bij de herinrichting van de A.C. de Graafweg (N241).<br />
Ami is een partij die na 25 jaar ervaring de dynamiek van alle betrokken<br />
partijen in de keten heel goed kent. “We spreken de taal en<br />
kennen en begrijpen alle belangen die bij grote infraprojecten een<br />
rol spelen, zegt Martijn Jong, managing partner van Ami. “Bij de herinrichting<br />
van de A.C. de Graafweg zijn we benaderd door Boskalis,<br />
maar het kan ook een waterstaatsteam of de provincie zijn die ons<br />
inschakelt. Wie daarin de lead neemt, is eigenlijk om het even, want<br />
voor ons is het van belang dat we snel een onafhankelijke positie aannemen.<br />
Iedereen moet zich vrij voelen. Als adviseur dienen we niet<br />
één belang, maar juist het gemeenschappelijke belang.”<br />
BELANGEN AFSTEMMEN<br />
Dankzij die jarenlange ervaring weet Ami de belangen van alle stakeholders<br />
in de keten op waarde te schatten. “We hebben zowel veel<br />
kennis van de opdrachtgevende partijen als van de aannemerskant.<br />
Bij overheden, provincies, Rijkswaterstaat en waterschappen raak je<br />
al heel snel het politiek bestuurlijke domein aan met alle complexiteiten<br />
van dien”, erkent Jong. “Ons doel is om die belangen en dynamiek<br />
goed op elkaar af te stemmen met die van de aannemer. Ook op het<br />
moment dat het ingewikkeld wordt, bijvoorbeeld als er in het project<br />
op onvoorziene zaken in de ondergrond gestuit wordt, of zoals nu<br />
veel gebeurt, met het oog op de materiaalkosten en levertijden die<br />
exploderen, en ga zo maar door.”<br />
LEERCULTUUR<br />
Essentieel voor het slagen van een project is volgens Marije Bergmans,<br />
consultant en teamcoach bij Ami, een ‘open’ cultuur bij alle<br />
sleutelfunctionarissen. “We starten altijd met een eerste kennismaking<br />
op zowel persoonlijk als professioneel vlak. Vervolgens bouwen<br />
we gezamenlijk aan een leercultuur, succesvol zijn en blijven vraagt<br />
namelijk dat we samen continu leren en verbeteren. Daar zijn twee<br />
zaken belangrijk in: een succeskompas en een waardekompas. Het<br />
eerste gaat over het gezamenlijke beeld van het succes van een<br />
project, waarin de belangen worden verenigd. Terwijl het waardekompas<br />
veel meer betrekking heeft op het gedrag; welk gedrag wil<br />
je concreet elke dag zien? Het doel van beide kompassen is om het<br />
succes en gedrag meetbaar en stuurbaar te maken gaandeweg het<br />
project. Als je met regelmaat aandacht besteed aan ‘hoe doen we<br />
het met elkaar’, dan is de kans dat je tegenover elkaar staat bij onvoorziene<br />
gebeurtenissen minimaal.”<br />
GEVOEL MEETBAAR MAKEN<br />
Sturen op succes doe je niet af en toe, maar er moet met grote regelmaat<br />
aandacht voor zijn, resumeert Jong. “Er moet iemand zijn die regelmatig<br />
aandacht vraagt voor hoe het met het samenspel is. Behalve<br />
Marije Bergmans, consultant en teamcoach bij Ami.<br />
‘Sturen op succes doe je niet af<br />
en toe, maar er moet met grote<br />
regelmaat aandacht voor zijn'<br />
178
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Als je met regelmaat aandacht besteed aan ‘hoe doen we het met elkaar’, dan is de kans dat je tegenover elkaar staat bij onvoorziene gebeurtenissen minimaal.<br />
het in co-creatie creëren van een fundament hebben we ook een<br />
teamcoach van Boskalis betrokken bij onze aanpak, die gedurende het<br />
project hierop doorpakt en continu refl ecteert aan beide kompassen<br />
of de uitgestippelde koers wordt gehandhaafd.” Bergmans merkt<br />
op dat het borgen van een succesvolle samenwerking steeds meer<br />
wordt omarmd in de branche. “Er hangt alleen nog een te zachte<br />
sfeer omheen. Met een kompas maken we het gevoel meetbaar. Het<br />
zijn handvatten om te sturen, zodat je al vroegtijdig kan ingrijpen om<br />
de boel recht te houden en niet op het moment dat het schuurt of<br />
scheurt. Dan is het veel ingewikkelder om te lijmen.” Jong tot besluit:<br />
“We zijn er trots op dat we met onze visie zoveel grote en complexe<br />
infraprojecten op weg naar hun succes mogen ondersteunen.” ■<br />
085 – 112 26 10 info@ami-consultancy.com<br />
Meer weten? Neem contact<br />
op met Marije Bergmans<br />
+31 (0) 6 24 67 43 95<br />
marije.bergmans<br />
@ami-consultancy.com<br />
“Elke keer zien<br />
we weer dat een<br />
leercultuur de<br />
basis is voor<br />
een succesvol<br />
project.”<br />
Foto: Martijn Jong (midden) en zijn partners Raymond Maas (l) en Christian Schütte (r).<br />
AMI_Adv.indd 2 26-09-<strong>2022</strong> 17:11<br />
179
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
Bij overheidsopdrachten geldt een social return verplichting. Het doel is om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt weer aan het werk te krijgen.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Ampliar Uitzendbureau<br />
Inzet social return: springplank<br />
naar de arbeidsmarkt<br />
Bij overheidsopdrachten geldt een social return verplichting. Het doel is om mensen met een<br />
afstand tot de arbeidsmarkt weer aan het werk te krijgen. Zo ook bij de herinrichting van de<br />
A.C. de Graafweg (N241). Ampliar Uitzendbureau heeft samen met Boskalis al in de tender een<br />
plan van aanpak opgesteld voor de invulling van de social return verplichting. Twee kandidaten<br />
hebben inmiddels een mooie kans gevonden op de arbeidsmarkt.<br />
Al vele jaren zijn we een vaste partner van<br />
Boskalis voor de invulling van social return,<br />
begint Niels Muhlenbruch van Ampliar Uitzendbureau,<br />
een organisatie die zich al meer<br />
dan 25 jaar succesvol inzet om mensen met<br />
een afstand tot de arbeidsmarkt weer aan<br />
het werk te krijgen. “Dat doen we landelijk<br />
voor Boskalis en nu dus ook bij het project<br />
Herinrichting A.C. de Graafweg (N241). Momenteel<br />
hebben we twee personen gedetacheerd<br />
op het project: een projectassistent<br />
en een gebiedsassistent. Beide kandidaten<br />
voldoen aan de criteria van social return,<br />
maar hebben bovendien de drive om zich<br />
verder door te ontwikkelen en uiteindelijk<br />
door te stromen naar een vaste baan. Want,<br />
dat is waar wij op inzetten: mensen een<br />
springplank bieden naar de arbeidsmarkt.”<br />
GOEDE MATCH<br />
De kracht van Ampliar Uitzendbureau zit hem<br />
volgens Muhlenbruch in het vinden van de<br />
juiste kandidaten voor een goede match met<br />
opdrachtgevers. “We zijn landelijk actief, maar<br />
opereren lokaal. We werven kandidaten veelal<br />
in samenwerking met regionale werkgeversservicepunten,<br />
een samenwerkingsverband tussen<br />
UWV, gemeenten, onderwijsinstellingen en<br />
180
PROJECT HERINRICHTING N241 - A.C. DE GRAAFWEG<br />
‘Behalve als een<br />
verplichting wordt<br />
social return door steeds<br />
meer aannemers als<br />
een kans gezien'<br />
diverse kenniscentra. We zijn dan ook op de<br />
hoogte van de lokale wetgeving, want elke gemeente<br />
of provincie hanteert zijn eigen spelregels<br />
voor de invulling van social return. Voor de<br />
Herinrichting A.C. de Graafweg (N241) werken<br />
we samen met werkgeversservicepunt Noord-<br />
Holland. Samen gaan we op zoek naar de juiste<br />
match, passend bij de vacature of functie die in<br />
samenspraak met onze opdrachtgever is gecreeerd<br />
voor een project. De invulling van social<br />
return moet immers wel zinvol zijn. Na een eerste<br />
voorselectie wordt een geschikte kandidaat<br />
voorgesteld aan de aannemer, Boskalis in dit geval,<br />
om vervolgens na een positieve kennismaking<br />
op het project aan de slag te gaan.”<br />
Bij de N241 heeft Ampliar Uitzendbureau invulling<br />
gegeven aan twee social return vacatures. “Ze<br />
Bij de N241 heeft Ampliar Uitzendbureau invulling gegeven aan twee social return vacatures.<br />
worden door ons gedetacheerd op het project, in<br />
principe voor de hele projectduur”, zegt Muhlenbruch.<br />
“Het doel is dat ze zich gedurende het project<br />
verder ontwikkelen om na oplevering weer<br />
op een volgend project ingezet te kunnen worden,<br />
al dan niet via een vaste aanstelling. Of elders in<br />
de infra in een vergelijkbare functie.” Jaarlijks heeft<br />
Ampliar 500 kandidaten gedetacheerd bij zijn opdrachtgevers.<br />
Van laaggeschoolde krachten tot<br />
mensen met een afgeronde HBO- of universitaire<br />
opleiding. “Behalve als een verplichting wordt social<br />
return door steeds meer aannemers als een<br />
kans gezien. Het is ook een mooie manier om de<br />
krapte op de arbeidsmarkt te lijf te gaan. Een winwin<br />
voor alle partijen en specifiek voor de kandidaten<br />
een springplank naar de arbeidsmarkt.” ■<br />
181
Tekst en beeld | HECO-Schrauben<br />
Schroefankers prima oplossing<br />
voor betonbouw en GWW<br />
Voor de montage van bouwdelen op beton worden meestal ankers gebruikt. Er bestaan grofweg<br />
drie soorten ankers: chemische ankers, mechanische ankers en schroefankers. Het is niet zo, dat<br />
een van deze soorten per definitie beter is dan de andere, maar er zijn toepassingen waarbij een<br />
bepaald soort anker duidelijke voordelen biedt. Chemische ankers zijn bijvoorbeeld geschikt voor<br />
bevestigingen in zachte materialen; mechanische ankers en schroefankers worden vooral gebruikt in<br />
beton. Schroefankers worden steeds vaker gebruikt, want ze zijn goedkoper en gemakkelijker te verwerken.<br />
Dankzij innovaties en nieuwe toelatingen zijn ze bovendien geschikt voor een steeds breder<br />
scala van toepassingen in de GWW.<br />
Schroefankers hebben een schroefdraad, die in<br />
het beton snijdt. De verbinding wordt dus alleen<br />
met de schroefdraad gerealiseerd. Schroefankers<br />
oefenen bij de installatie veel minder<br />
kracht uit op de ondergrond dan mechanische<br />
ankers en zijn nog eenvoudiger te verwerken.<br />
Het boorgat kan eenvoudig gereinigd worden<br />
door de boor een paar keer in en uit het boorgat<br />
te bewegen, waarna de schroef met een<br />
slagschroevendraaier ingedraaid en meteen<br />
belast kan worden. Schroefankers kunnen een<br />
zeer hoge belasting aan en zijn geschikt voor<br />
harde steensoorten en gescheurd of ongescheurd<br />
beton.<br />
TOEPASSINGEN<br />
HECO-Schrauben is een van de pioniers van<br />
de ontwikkeling van schroefankers en heeft de<br />
laatste jaren talrijke innovaties geïntroduceerd.<br />
Daardoor zijn schroefankers inmiddels ook<br />
toegelaten voor bevestigingen in verschillende<br />
soorten kalkzandsteen, gasbeton, baksteen en<br />
in kanaalplaatvloeren - zelfs bij mogelijke blootstelling<br />
aan brand of seismische lasten.<br />
Schroefanker voor het vastzetten van een bekisting.<br />
Er zijn tal van toepassingsmogelijkheden van<br />
schroefankers in de GWW en de betonbouw.<br />
Ze kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden voor<br />
de montage van kabelgoten, lichtarmaturen,<br />
(pijp)leidingsystemen, relingen, vangrails en geluidsschermen<br />
op beton. Omdat schroefankers<br />
ook weer uitgedraaid kunnen worden, zijn ze<br />
bruikbaar voor (tijdelijke) constructies zoals<br />
schoren, bekistingen, steigers, gevelplaten en<br />
zelfs zonnepanelen. Andere toepassingen zijn<br />
de bevestiging van valbescherming of de tijdelijke<br />
installatie van toevoerleidingen op bouwplaatsen.<br />
De schroefankers met diameters van<br />
182
Het gebruik van een schroefanker voor de steigerbouw.<br />
10, 12 en 16 mm zijn toegelaten zijn voor meervoudig<br />
gebruik in diverse soorten beton. De<br />
schroefankers blijken dankzij hun snelle verwerking,<br />
de stabiliteit bij brand (en dus zeer<br />
hoge temperaturen), de corrosiebestendigheid<br />
en de eenvoudige demontage voor inspecties,<br />
eveneens goede oplossingen voor de bevestiging<br />
van brandwerende platen in tunnels.<br />
HECO-SCHROEFANKERS<br />
HECO-Schrauben heeft inmiddels een<br />
groot assortiment schroefankers. Dankzij<br />
een groot aantal officiële ETA-toelatingen<br />
zijn ze bruikbaar voor vele toepassingen.<br />
Naast ‘normale’ schroefankers is er een<br />
MMS-plus V voorsteekanker verkrijgbaar<br />
voor de montage van hekwerken en relingen.<br />
Voor tijdelijke bevestigingen van bouwstempels,<br />
schoren en steigers op de bouwplaats<br />
is de MMS-plus SSK ontwikkeld. Voor<br />
de montage van houten elementen op beton<br />
kan men kiezen uit de MMS-plus S of de<br />
MMS-TC. De verschillende kopsoorten zoals<br />
rondkop-, platte rondkop of binnen- en<br />
buitendraadanker maken de bevestiging van<br />
montagerails en leidingen mogelijk.<br />
De MMS-plus van HECO is toegelaten voor<br />
blootstelling aan brand conform brandwerendheid<br />
klasse R120 en brandtest conform RWS<br />
180. Ook zijn de ankers toegelaten voor gebruik<br />
in aardbevingsgebieden (categorie C1<br />
en C2) en hebben ze een ETA-goedkeuring<br />
voor meervoudig gebruik. Bovendien voldoen<br />
ze aan de eisen van de VdS-richtlijn CEA 4001<br />
voor de installatie van sprinklerinstallaties.<br />
Berekening en calculatie<br />
Met de HCS 4.0 calculatiesoftware van HE-<br />
CO-Schrauben kunnen klanten de belasting<br />
en dimensionering van de HECO-schroefankers<br />
doorrekenen. Na het invoeren van<br />
alle projectgegevens, ontvangt de gebruiker<br />
een advies voor de beste schroefverbinding<br />
- inclusief schroeftype, afmetingen en<br />
benodigde hoeveelheid - en een aanbeveling<br />
over welke variant het meest kosteneffectief<br />
is voor een bepaald project. De<br />
resultaten met 3D-afbeeldingen dienen als<br />
verifieerbare structurele plannings- en berekeningsbasis.<br />
De software biedt niet alleen<br />
de mogelijkheid om ondergronden en<br />
materialen nauwkeurig te definiëren, maar<br />
kan ook bijzondere omgevingscondities, zoals<br />
corrosie of brandbescherming, in de berekeningen<br />
meenemen. ■<br />
‘Schroefankers worden steeds vaker<br />
gebruikt, want ze zijn goedkoper en<br />
gemakkelijker te verwerken'<br />
183
Het machinepark is sinds 2015 behoorlijk gewijzigd.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Doosan Nederland<br />
‘Complete machines<br />
en top service’<br />
Al tientallen jaren verzorgt Van der Ploeg Kraanverhuur voor menig infra-aannemer allerhande<br />
grondwerk in de regio Amsterdam. Het familiebedrijf maakte in 2015 voor het eerst kennis met<br />
het merk Doosan en was positief verrast. De vloot bestaat inmiddels uit diverse Doosan-machines,<br />
zowel mobiel als op rups, en onlangs werd er weer een machine afgeleverd.<br />
<strong>Grond</strong>legger van het familiebedrijf is Bas van<br />
der Ploeg. “In 1994 ben ik met één graafmachine<br />
gestart. Met wat hulp van mijn vader en<br />
mijn vrouw Arjette kon ik voor een aantal jaren<br />
bij een aannemer aan de slag. Het vormde<br />
een mooie basis”, zegt Bas. “Van hieruit heb ik<br />
het bedrijf steeds verder uitgebreid met eigen<br />
personeel, inleenkrachten en een groot machinepark.<br />
Op een gegeven moment waren we<br />
werkzaam voor vrijwel alle grote infra-aannemers<br />
van Nederland. Een mooie periode, maar<br />
niet de gelukkigste uit mijn leven. Ik zat vooral<br />
op kantoor in plaats van op de graafmachine,<br />
waar echt mijn passie ligt.”<br />
GEPROEFD AAN DOOSAN<br />
Uiteindelijk is Bas toch weer op de graafmachine<br />
gestapt. Met dank aan zijn zoon Bram<br />
die sinds 2017 het bedrijf is komen versterken.<br />
“Bram regelt sindsdien de planning. Verder is<br />
ook mijn vrouw actief in het bedrijf en verzorgt<br />
de boekhouding en administratie.” Momenteel<br />
is Van der Ploeg voornamelijk actief<br />
in de verhuurbranche. “We nemen ook wel<br />
eens projecten aan, maar het overgrote deel<br />
is op regiebasis. Zowel voor infra-aannemers,<br />
maar ook voor collegabedrijven. En dan voornamelijk<br />
in de regio Amsterdam. Gemiddeld<br />
zijn we met zo’n tien tot vijftien mensen en<br />
machines dagelijks in de weer.” Het machinepark<br />
is overigens sinds 2015 behoorlijk gewijzigd.<br />
“Ik was altijd fan van een ander merk,<br />
maar heb in 2015 voor het eerst geproefd aan<br />
de machines van Doosan. Toen heb ik de gok<br />
gewaagd en geïnvesteerd in een DX140W-3<br />
mobiele graafmachine.”<br />
184
Al tientallen jaren verzorgt Van der Ploeg Kraanverhuur voor menig infra-aannemer allerhande grondwerk in de regio Amsterdam.<br />
TOP SERVICE<br />
Van der Ploeg is uiterst tevreden met Doosan,<br />
maar blijft kritisch. “In het begin hadden we wel<br />
wat problemen met de DX140W-3, en dan vooral<br />
met het automatisch regenereren. Dat zorgde<br />
voor wat rookontwikkeling. In samenspraak met<br />
Doosan Nederland is dat allemaal keurig opgelost.<br />
Het is absoluut een goede machine, maar voor<br />
ons is het hele plaatje ook belangrijk. We hebben<br />
zelf geen monteur in dienst, dus zijn afhankelijk<br />
van de service van Doosan Nederland. En die is<br />
werkelijk top. Dat hebben ze echt goed voor mekaar.”<br />
Inmiddels beschikt Van der Ploeg Kraanverhuur<br />
over vier machines van Doosan. “Onze eerste<br />
DX140W-3 heeft al 11.000 uren gedraaid en<br />
loopt, afgezien van de opstartproblemen, nog altijd<br />
probleemloos. Daarnaast beschikken we over<br />
een exemplaar van de DX140W-5, een 170-5, en<br />
onlangs is er een jong gebruikte DX140W-7 bijgekomen<br />
met een paar honderd uur op de teller. ”<br />
Doosan heeft me echt positief verrast, benadrukt<br />
Bas. “Het is een degelijk merk met goede en complete<br />
machines. Met aandacht voor comfort voor<br />
de machinist, ook niet geheel onbelangrijk. Alles zit<br />
erop en eraan. En zoals gezegd is de service van<br />
Doosan Nederland top. Alles klopt gewoon.” Ambities<br />
heeft Bas niet zozeer, zijn zoon Bram des te<br />
meer. “Laat mij maar gewoon draaien op de machine,<br />
dat is het mooiste wat er is. Maar Bram heeft<br />
al aangegeven dat hij straks het bedrijf weer verder<br />
wil uitbreiden. Hij is jong en barst van de ambities.<br />
Ik zal hem daarin ondersteunen, net zoals mijn vader<br />
dat destijds deed bij mij.” ■<br />
Zoon Bram van der Ploeg is in 2017 het bedrijf komen versterken.<br />
De vloot bestaat inmiddels uit diverse Doosan-machines, zowel mobiel als op rups.<br />
185
Tekst en beeld | Wacker Neuson<br />
Ontmoet de (elektrische)<br />
toekomst op bauma <strong>2022</strong><br />
Het is tijd! Onder het motto "Ontmoet de toekomst!" verwelkomt Wacker Neuson samen met zustermerk<br />
Kramer gasten bij bauma <strong>2022</strong>. De focus ligt dit jaar op live belevenis, persoonlijke uitwisseling en<br />
intensieve gesprekken met bezoekers rondom elektrificatie, digitalisering en innovatie. Op een stand van<br />
5.000 vierkante meter in het noordelijke buitengedeelte laat Wacker Neuson zien waar het heen gaat.<br />
Wacker Neuson presenteert oplossingen in<br />
drie categorieën - Meet Green, Meet Connectivity<br />
en Meet Innovation. Onder de noemer<br />
‘Meet Green’ presenteert het merk zijn zero<br />
emission-assortiment, met een aantal machines<br />
en diensten - zoals speciale financieringsoplossingen.<br />
De e-producten bieden nu al<br />
toekomstbestendige oplossingen. In de rubriek<br />
‘Meet Connectivity’ komen bezoekers te weten<br />
hoe bouwmachines en -materieel steeds<br />
digitaler worden en klanten echte voordelen<br />
bieden zoals efficiëntie en transparantie. Bij<br />
‘Meet Innovation’ kunnen bezoekers ervaren<br />
hoe Wacker Neuson zichzelf al bijna 175 jaar<br />
voortdurend opnieuw uitvindt, want innovatie<br />
zit in het DNA van het bedrijf.<br />
EW100: EEN NIEUW TIJDPERK VOOR<br />
GRAAFMACHINES OP WIELEN<br />
De Wacker Neuson EW100 graafmachine<br />
op wielen is uniek in zijn klasse en zet nieuwe<br />
maatstaven. Bij de ontwikkeling van de machine<br />
lag de focus op bouwplaats 4.0: intelligent<br />
beheer van aanbouwdelen, een goed doordachte<br />
mens-machine-interface en de voorbereiding<br />
van diverse hulpsystemen en interfaces<br />
zijn slechts enkele voorbeelden.<br />
Gebruiksvriendelijkheid en efficiëntie stonden<br />
centraal bij de ontwikkeling: dankzij de krachtige<br />
trekhydrauliek en het hoge basiswerkvermogen<br />
kan de EW100 ook taken uitvoeren waarvoor<br />
anders een 14-tons graafmachine nodig zou zijn.<br />
Eerste omkeerbare accu-aangedreven plaat APU3<strong>05</strong>0e.<br />
186
EERSTE OMKEERBARE ACCU-<br />
AANGEDREVEN PLAAT APU3<strong>05</strong>0E<br />
Een absolute noviteit: de eerste accu-omkeerbare<br />
trilplaat met directe aandrijving op<br />
de markt, die de toepassingsmogelijkheden<br />
van accu-platen uitbreidt. De rijrichting wordt<br />
veranderd via de beproefde hydraulische verstelling<br />
zoals bij conventionele modellen. De<br />
APU3<strong>05</strong>0e met een werkbreedte van 50 centimeter<br />
en een centrifugaalkracht van 30 kiloton<br />
onderscheidt zich door zijn goede wendbaarheid<br />
en heeft de laagste totale hoogte van alle<br />
omkeerbare trilplaten op de markt, ook uitstekend<br />
voor gebruik in smalle sleuven. Wacker<br />
Neuson voegt bovendien een nieuwe, zinvolle<br />
productgroep toe aan zijn portfolio.<br />
WL20E: NIEUW MET CABINE<br />
De bekende WL20e elektrische wiellader is sinds<br />
2015 in serieproductie en wordt in zijn derde generatie<br />
gepresenteerd met een krachtige lithiumion<br />
batterij. Klanten kunnen nu kiezen uit drie<br />
batterijvarianten. Ook nieuw: een volledig gesloten<br />
cabine, ideaal voor elk seizoen - een pluspunt<br />
op het gebied van efficiëntie en comfort.<br />
Wacker Neuson is tijdens bauma <strong>2022</strong> te<br />
bezoeken op stand FN.915 ■<br />
WL20e elektrische wiellader.<br />
‘De focus ligt dit jaar op live belevenis,<br />
persoonlijke uitwisseling en intensieve<br />
gesprekken met bezoekers rondom elektrificatie,<br />
digitalisering en innovatie’<br />
De emissievrije<br />
bouwplaats.<br />
De realiteit van<br />
vandaag. Leer meer<br />
www.wackerneuson.com/rental<br />
187
Tekst | Henk Pauw Beeld | Zuidasdok / fotograaf Henk Pauw<br />
Maatvoering: next level<br />
FACTO GEO is ervan overtuigd dat betere maatvoering begint met vooraf nadenken op welke<br />
wijze ze klanten kunnen helpen met slimme maatwerkoplossingen. Belangrijk, want in infrastructurele<br />
bouwprojecten draait het om veiligheid, kwaliteit en kostenreductie. Dé oplossing: ‘position as<br />
a service’. Maatvoering, monitoring, scanning en regie in één. Hoe doet FACTO GEO dat met de<br />
huidige schaarste aan landmeters en maatvoerders? We vragen het aan twee ervaren projectleiders<br />
Bouw van FACTO GEO: André Harsevoort en Eelco van der Meer.<br />
HOE KOPPELEN JULLIE HET JUISTE<br />
TEAM MET DE JUISTE EQUIPMENT<br />
AAN JULLIE KLANTEN?<br />
Harsevoort: “Door vooraf met de klant goed<br />
te sparren over de klantvraag. Door alle risico’s<br />
en kansen in beeld te krijgen en innovaties<br />
toe te passen mits dit verantwoord mogelijk is.<br />
Daardoor leveren we niet alleen op tijd de juiste<br />
producten conform specifi caties, maar gaan<br />
we vaak een stapje verder met als uitgangspunt<br />
‘Fast and First time right’. We creëren meerwaarde<br />
voor onze klanten door mee te denken<br />
met wat belangrijk is voor het eindresultaat.<br />
Dankzij onze goede voorbereidingen maken<br />
we onze beloftes waar. Succes voor onze klan-<br />
ten start in onze beleving door de juiste mensen<br />
met de juiste middelen uit ‘de landmeetkundige<br />
gereedschapskist’ bij elkaar te brengen<br />
en te laten samenwerken in een project. Door<br />
effi ciënt inzetten van beproefde technieken en<br />
vakmensen maken wij het verschil.”<br />
MOOIE WOORDEN, MAAR GEEF<br />
EENS EEN PRAKTIJKVOORBEELD?<br />
Van der Meer: “Onlangs heeft ons team een<br />
maatvoeringsproject in Amsterdam uitgevoerd<br />
voor de Bouwcombinatie Nieuw-Zuid als onderdeel<br />
van het totale project Zuidasdok.” Zuidasdok<br />
is een van de grootste infrastructurele projecten<br />
van Nederland. Het project zorgt voor<br />
een betere bereikbaarheid van Amsterdam en<br />
van het noordelijk deel van de Randstad, zowel<br />
over de weg als met het openbaar vervoer.<br />
Zuidasdok is een samenwerking van Rijkswaterstaat,<br />
ProRail en de gemeente Amsterdam.<br />
Diverse landmeetkundige werkzaamheden<br />
werden deze zomer uitgevoerd tijdens een<br />
buitendienststelling van 11 dagen. Dag en<br />
nacht, 24 uur per dag maatvoeren, landmeten<br />
en monitoren in een complex binnenstedelijke<br />
omgeving: een heel klein druk metro-, trein- en<br />
snelweggebied met weinig ruimte en heel veel<br />
obstakels, waaronder machines. En met een<br />
enorme tijdsdruk. Ga er maar aan staan.<br />
NETWORK AUTOMATIC SURVEY<br />
IMAGING MONITORING (+scanning)<br />
Trimble SX12<br />
Trimble S9 HP Vision<br />
Trimble SX10<br />
Trimble S9 HP Vision<br />
NASIMO R +<br />
Facto NASIM+® is een zelf controlerend geometrisch referentienetwerk en ondersteunt realtime het intensieve binnenstedelijk bouwproces 24/7.<br />
188
Diverse landmeetkundige werkzaamheden werden deze zomer op Zuidasdok<br />
uitgevoerd tijdens een buitendienststelling van 11 dagen.<br />
Facto NASIM+® combineert maatvoering, controlemeting, scannen én monitoring.<br />
Van der Meer: “Per dag hebben we het dan al<br />
gauw over negen maatvoerders, drie projectleiders<br />
en één werkvoorbereider. Dat vergt<br />
goede afstemming met de klant. We hebben<br />
tijdens de voorbereiding in februari al uitvoerig<br />
met onze klant, maar ook met onze instrumentendealer<br />
ons innovatieve Plan van<br />
Aanpak besproken en getoetst op haalbaarheid<br />
en bedrijfszekerheid. Een belangrijke succesfactor<br />
was onder andere dat we ons Facto<br />
NASIM+ ® systeem vanaf juni al konden inzetten<br />
om het spoor automatisch te monitoren<br />
conform de eisen van de klant, waardoor we<br />
het systeem in de praktijk uitvoerig konden<br />
testen. Het hele team heeft in de voorbereidingsfase<br />
met Facto NASIM+ ® gemeten om op<br />
deze wijze ervaring op te doen.<br />
NASIM? WAT IS DAT? LEG EENS UIT?<br />
Harsevoort: “NASIM staat voor Netwerk Automatic<br />
Survey Imaging Monitoring + Scanning.<br />
Een hele mond vol. NASIM is een zelf controlerend<br />
geometrisch referentienetwerk en ondersteunt<br />
realtime het intensieve binnenstedelijk<br />
bouwproces 24/7. FACTO GEO heeft dit<br />
merkonafhankelijke concept zelf bedacht. Als<br />
we Facto NASIM+ ® niet konden inzetten in bijvoorbeeld<br />
Amsterdam, hadden we veel meer<br />
ervaren maatvoerders moeten inzetten. Op<br />
vier strategische plekken rondom het projectgebied<br />
stonden twee NASIM ® en twee Facto<br />
NASIM+ ® units met de optie scanning opgesteld.<br />
Alle vier de units stonden met elkaar in<br />
contact in een netwerk. Onze maatvoerders<br />
konden de units ter plekke overnemen. Dat<br />
bleek een groot voordeel, want in het begin<br />
was het onmogelijk én onveilig door alle drukte<br />
om überhaupt een landmeetkundig instrument<br />
op te stellen. Door gebruik te maken van ons<br />
Facto NASIM+ ® hoefden onze maatvoerders<br />
niet zelf instrumenten op te stellen.”<br />
“We hebben naast het maatvoeren ook diverse<br />
infrastructuur met Facto NASIM+ ® continu<br />
kunnen monitoren, waaronder het spoor.<br />
Facto NASIM+ ® combineert maatvoering,<br />
controlemeting, scannen én monitoring. Groot<br />
voordeel is dat de werkvoorbereider of projectleider<br />
op afstand controles kan uitvoeren.<br />
Zelfs de klant kan meekijken of we het goed<br />
hebben gedaan…”<br />
HOE ZIEN JULLIE DE TOEKOMST<br />
VAN HET MAATVOEREN NU<br />
ER ZO’N SCHAARSTE IS AAN<br />
VAKBEKWAME LANDMETERS<br />
EN MAATVOEDERS?<br />
Van der Meer: “Met Facto NASIM+ ® hebben<br />
we laten zien dat techniek ons helpt. Het gebrek<br />
aan vakbekwame maatvoerders wordt<br />
gecompenseerd door de techniek. Elke aannemer<br />
kan nu gebruikmaken van Facto NASIM+ ®<br />
en zelf maatvoeren. Ook het op afstand meekijken<br />
door de projectleider, werkvoorbereider,<br />
een tweede maatvoerder of zelfs de klant<br />
zal er zeker toe bijdragen dat er minder fouten<br />
gemaakt gaan worden in het totale bouwproces.<br />
Ter plekke kunnen we realtime en op<br />
afstand het ontwerp toetsen en visualiseren<br />
met de ‘as built situatie’.” Van Harsevoort tot<br />
besluit: “Tijdens de buitendienststelling was ik<br />
zelf op vakantie. Ik kon het niet laten om even<br />
vanuit mijn hangmat mee te kijken naar mijn<br />
collega’s.” Van der Meer: “Haha, maatvoering<br />
maar dan next level!” ■<br />
Ook het op afstand meekijken door de projectleider,<br />
werkvoorbereider, een tweede maatvoerder of zelfs de<br />
klant zal er zeker toe bijdragen dat er minder fouten<br />
gemaakt gaan worden in het totale bouwproces.<br />
‘Dag en nacht, 24 uur per dag maatvoeren, landmeten en monitoren in<br />
een complex binnenstedelijke omgeving. Ga er maar aan staan'<br />
189
Mobiele Kooiladders<br />
Universele trappen (talud)<br />
Modulaire trappen<br />
Randbeveiliging<br />
Containertrappen<br />
Trappentorens<br />
Met onze SuperStairs bereik je veilig en duurzaam de top!<br />
Verkoop Verhuur Montage<br />
info@easystairs.nl /085-0092070/ easystairs.nl<br />
Supporters van jouw vooruitgang<br />
(3D) Machinebesturing • Total stations • 2D en 3D maatvoering • GPS-ontvangers • Lasers<br />
• Trainingen & support • Scanners • (maatwerk) Projectmanagement software<br />
www.topconpositioning.nl<br />
TOPC-<strong>05</strong>93-adv-GWW-197x130-mm-Df.indd 1 27-09-<strong>2022</strong> 17:00
De kracht van locatie in<br />
beheer en onderhoud<br />
Ontdek hoe de kracht van<br />
locatie u helpt bij assetmanagement.<br />
Leg nieuwe<br />
verbanden tussen assets<br />
en krijg een andere kijk op<br />
de huidige situatie en de<br />
conditie van uw assets.<br />
Vergroot de kennis van uw<br />
medewerkers met de kracht<br />
van locatie en werk efficiënt<br />
en veilig samen met uw<br />
opdrachtgever en andere<br />
aannemers. Met deze aanpak<br />
draagt u bij aan efficiënt en<br />
effectief assetmanagement.<br />
In dit e-book leest u meer<br />
over;<br />
• Assetregistratie<br />
• Assetconditie<br />
• De kracht van Locatie<br />
• GIS<br />
Assetmanagement, het<br />
beheren en onderhouden<br />
van assets, vormt een<br />
belangrijk deel van de<br />
activiteiten van bedrijven in<br />
de AEC-sector. Eigenaren<br />
van wegen, rail, havens,<br />
groen, terreinen en<br />
gebouwen (complexen),<br />
besteden de uitvoering van<br />
het assetmanagement veelal<br />
middels onderhoudscontracten<br />
uit aan hierin<br />
gespecialiseerde bedrijven.<br />
Contracten waarin gespecificeerd<br />
wordt op welke wijze<br />
onderhoud uitgevoerd moet<br />
worden, hoe er gerapporteerd<br />
moet worden over<br />
de uitgevoerde werkzaamheden<br />
en wat de betalingscondities<br />
zijn. Wilt u meer<br />
lezen, download dan het<br />
e-book.<br />
Download het e-book en lees meer: esri.nl
THEMA RAIL<br />
Tekst | Lisa Zeijpveld Beeld | Esri<br />
Logische volgende<br />
stap in Virtual Reality<br />
Dat data in geo-informatiesystemen grote voordelen biedt voor de verschillende partijen die bij ontwerpprocessen<br />
betrokken zijn, stond al buiten kijf. Door de samenwerking van het gevestigde Esri met<br />
de start-up Tekle Holographics lukt het nu niet alleen de werkelijkheid in kaart te brengen, maar kan de<br />
gebruiker dankzij hologrammen de werkelijkheid ook beleven. Met als ultieme toepassing de holo-room.<br />
Esri geldt al vele jaren als toonaangevend leverancier<br />
van geo-informatiesystemen (GIS). In<br />
die 53 jaar dat het bedrijf bezig is met de ontwikkeling<br />
van ArcGIS, een database voor gegevens<br />
van de buitenwereld, zijn niet alleen de<br />
technische mogelijkheden toegenomen, maar<br />
ook de wensen van de eindgebruikers veranderd.<br />
“Hoewel de digitalisering in de ontwerpwereld<br />
de laatste tien jaar een vlucht heeft genomen<br />
en al veel constructies in 3D getekend<br />
worden, ontbrak het nog aan de belevingskant.<br />
De techniek van hologrammen biedt daarvoor<br />
de oplossing.” Aan het woord is Niels van der<br />
Vaart, manager innovatie en portfolio-ontwikkeling<br />
bij Esri Nederland. Samen met Laurine<br />
Bonnewits, public affairs en relations officer bij<br />
Tekle Holographics en Michel Tzsfaldet, CEO<br />
bij Tekle Holographics, vertelt hij over deze<br />
nieuwe samenwerking.<br />
“Het was niet de vraag: gáán we samenwerken,<br />
maar wannéér gaan we samenwerken?”, aldus Van<br />
der Vaart. “Het was alleen nog wachten op het<br />
moment dat we elkaar zouden tegenkomen.” Dat<br />
gebeurde uiteindelijk eind vorig jaar en die kennismaking<br />
mondde begin <strong>2022</strong> uit in de huidige samenwerking.<br />
Het eerste resultaat daarvan was te<br />
zien tijdens de Esri GIS Conferentie op 21 en 22<br />
september <strong>2022</strong> in Rotterdam: de holo-room met<br />
een digital twin van de Zalmhaventoren.<br />
Tekle Holographics, in 2021 opgericht door<br />
Tzsfaldet, maakt technologie voor het presenteren<br />
van 3D-content in de vorm van hologrammen.<br />
“Aanvankelijk was ik niet gericht<br />
op GIS-oplossingen en lag mijn focus bij metaverse<br />
van Facebook,” vertelt Tzsfaldet. “Naarmate<br />
ik hierover echter meer mee mocht<br />
filosoferen met grote Amerikaanse en Zuid-<br />
Koreaanse bedrijven, werd me steeds duidelijker<br />
dat de metaverse zoals ‘de gewone man’<br />
die voor ogen heeft, eigenlijk een digital twin<br />
van de wereld gaat worden. Het sterkte mijn<br />
overtuiging dat geo-informatie in de toekomst<br />
alleen maar belangrijker wordt.”<br />
Weergave van GIS in 3D helpt eindgebruikers<br />
om een grote hoeveelheid data tot zich<br />
te nemen. Dat wordt al gedaan door het gebruik<br />
van VR-brillen, maar dat heeft beperkingen,<br />
zo legt Tzsfaldet uit. “Een getrainde<br />
gebruiker kan met een VR-bril maximaal<br />
twee uur gegevens tot zich nemen. Door holographics<br />
toe te passen in de ruimte wordt<br />
die tijd in wezen onbeperkt. Daarnaast is kijken<br />
met een VR-bril een individuele ervaring.<br />
De toeschouwer is afgesloten van de werkelijkheid<br />
en zit in zijn eentje in die omgeving.<br />
Met de toepassing van hologrammen brengen<br />
we de voordelen van VR naar een omgeving<br />
waarin je lang kan blijven staan en waar<br />
je samen met anderen naar kunt kijken.”<br />
Weergave van GIS in 3D helpt eindgebruikers om een grote hoeveelheid data tot zich te nemen.<br />
Daarnaast kunnen deze innovatieve visualisaties<br />
direct aangesloten worden op de bronsystemen<br />
van organisaties zoals Rijkswaterstaat<br />
en provincies. Zodra de tekening in de bron<br />
verandert, is het hologram meteen up-to-date.<br />
Bonnewits licht toe: “Een van de voordelen<br />
van ruimtelijke data-infrastructuur is dat<br />
het bestaat uit verschillende lagen die je met<br />
dit systeem afzonderlijk kunt uitschakelen, zodat<br />
de eindgebruiker alleen ziet wat hij nodig<br />
heeft. Ook is het effect van wijzigingen direct<br />
192
THEMA RAIL<br />
Esri GIS Conferentie op 21 en 22 september <strong>2022</strong> in Rotterdam.<br />
zichtbaar: wat gebeurt er als ik één of twee lagen<br />
verwijder? Doordat mensen steeds meer<br />
in beeld denken, ontstaat de behoefte iets in<br />
één keer te kunnen overzien. Hiermee hoef je<br />
niet meer vanaf papier of in een 2D-sessie te<br />
bedenken hoe iets zou kunnen zijn.”<br />
Tekle levert diverse holographics producten, zoals<br />
de holo-table, de holo-wall en de holo-room.<br />
Van deze laatste toepassing is gebruikgemaakt<br />
voor de digital twin van de Zalmhaventoren in<br />
Rotterdam. Van der Vaart licht toe waarom dit<br />
zo’n goed voorbeeld is van de kracht van 3Dcontent<br />
in combinatie met ArcGIS. “Juist bij zo’n<br />
complex project als de Zalmhaventoren – de<br />
grootste woontoren van de Benelux – komt de<br />
toegevoegde waarde van de holo-room tot zijn<br />
recht. Die brengt namelijk ook in beeld wat er<br />
onder de grond gebeurt.”<br />
“Omdat het gaat om vervanging van bestaande<br />
bouw in stedelijk gebied, bevinden zich al heipalen<br />
in de ondergrond waar rekening mee gehouden<br />
moet worden. Nog afgezien van bestaande kabels,<br />
leidingen en het metrostelsel. De nieuwe heipalen<br />
moeten 60 meter de grond in naast de oude heipalen.<br />
Om aan duurzaamheidseisen te voldoen,<br />
is gekeken naar de mogelijkheid van warmte- en<br />
koudeopslag ondergronds: zijn de benodigde kleilagen<br />
daarvoor aanwezig en waar zitten die?”<br />
Ook informatie voor de bouwfase wordt<br />
hiermee in beeld gebracht: op welke locaties<br />
kunnen de hijskranen staan en hoeveel,<br />
kan opslag van bouwmaterialen plaatvinden,<br />
hoeveel vrachtwagens kunnen er parkeren,<br />
enzovoort. “In een digital twin van een omgeving<br />
komen alle disciplines bij elkaar en<br />
kun je de verschillende belangen van diverse<br />
stakeholders afwegen. Dankzij het<br />
hologram kun je er gezamenlijk naar kijken<br />
en beschik je allemaal over dezelfde data.<br />
In een holo-room kun je er ook nog eens<br />
omheen lopen en is interactie mogelijk.<br />
Dat maakt het efficiënt, effectief en bovendien<br />
duurzaam.” ■<br />
'Met de toepassing van hologrammen brengen we de voordelen van<br />
VR naar een omgeving waarin je lang kan blijven staan en waar je<br />
samen met anderen naar kunt kijken'<br />
193
THEMA RAIL<br />
Tekst | Susan Peek Beeld | Kokosystems BV<br />
Natuurlijke en esthetisch<br />
fraaie geluidsschermen<br />
langs het spoor<br />
Nederland staat voor een enorme woningbouwopgave: de komende tien jaar moeten er een miljoen<br />
woningen bijkomen. Wie woningen wil ontwikkelen in bebouwd gebied, komt niet zelden uit nabij spoorlijnen.<br />
Daar is of komt vaak nog ‘ruimte vrij’, bijvoorbeeld bij de herontwikkeling van oude bedrijfs- of<br />
industrieterreinen. Ook het buitengebied kan niet achterblijven, waardoor nieuwbouwprojecten soms<br />
naast een spoorlijn gebouwd worden. Door de toepassing van duurzame, natuurlijke Kokowall ® Geluidschermen<br />
van Kokosystems is er minder geluidshinder voor omwonenden en het ziet er ook nog fraai uit!<br />
NATUURLIJK EN DUURZAAM<br />
GELUIDSSCHERM<br />
“Onze Kokowall ® Geluidsschermen zijn volledig<br />
ontworpen en geproduceerd in Nederland”,<br />
vertelt Arjan Kick, projectmanager<br />
bij Kokosystems. De schermen bestaan voor<br />
98,8% uit recyclebare materialen en zijn gecategoriseerd<br />
in de hoogste milieuklasse voor<br />
wat betreft de carbon footprint. Elk scherm<br />
bevat een geluidsisolerende plaat die voor de<br />
daadwerkelijke geluidsisolatie zorgt. De buitenzijde<br />
van de schermen wordt afgewerkt met<br />
kokosvezels die de ideale aanhechting bieden<br />
voor diverse soorten klimplanten. “Ik durf best<br />
te zeggen dat het één van de fraaiste oplos-<br />
Maatwerk Kokowall geluidsscherm langs het spoor in Wehl: de palen zijn extra lang uitgevoerd zodat er prikkeldraden tussen gespannen kon worden.<br />
194
THEMA RAIL<br />
voorwaarden voldoen, maar een buitenwerkingstelling<br />
is vaak niet nodig. We denken graag<br />
mee in dit soort projecten en zorgen voor een<br />
veilige installatie van onze schermen.”<br />
Impressie toekomstig geluidsscherm langs de Loyolalaan in Vught ten behoeve van het nieuwbouwproject<br />
Loyolapark. In dit project zullen veel hoogteverschillen worden opgevangen, middels een trapsgewijze bouwmethode.<br />
singen voor het verminderen van geluidsoverlast<br />
is. Het natuurlijk ogende en begroeibare<br />
geluidsscherm heeft dan ook een hoge acceptatiegraad<br />
in woonwijken.”<br />
WOONWIJK LANGS HET SPOOR<br />
Kick noemt twee recente nieuwbouwprojecten<br />
langs het spoor, waar zijn fraaie geluidsschermen<br />
worden geplaatst. “In Bathmen worden<br />
16 woningen gebouwd in een weiland naast het<br />
spoor. Daar plaatsen we een 115 meter lang<br />
scherm van 2,5 meter hoog. Bij de Loyolalaan<br />
in Vught, waar een project ontwikkeld wordt,<br />
is naar aanleiding van een akoestisch rapport<br />
van de gemeente een geluidsscherm verplicht<br />
gesteld. Daar plaatsen wij een scherm van 385<br />
meter lang en 4 meter hoog. Beide Kokowall ®<br />
Geluidsschermen worden voorzien van beplanting<br />
aan beide zijden.”<br />
SNELLE INSTALLATIE OP KLEINE<br />
WERKRUIMTE<br />
“Bij ons wordt alles in eigen beheer gemaakt,<br />
waardoor we projecten turn-key kunnen aanvliegen.<br />
Een snelle installatie op een plek met<br />
weinig bouwruimte is voor ons dan ook geen<br />
enkel probleem. Uiteraard moeten we bij<br />
werkzaamheden langs het spoor aan bepaalde<br />
MAATWERK<br />
Elk project is uniek. “Onze producten zijn uitermate<br />
geschikt voor maatwerk”, vervolgt<br />
Kick. “Het Kokowall ® Geluidsscherm is modulair<br />
opgebouwd en daardoor in elke gewenste<br />
afmeting en kleurstelling te maken. Maar we<br />
denken ook mee in aanvullende projectspecifi<br />
eke wensen of eisen, zoals trapsgewijze aanleg<br />
van een geluidsscherm of met een grondwerende<br />
constructie.” Kick geeft een mooi<br />
voorbeeld van een maatwerkproject langs<br />
het spoor in Wehl: “Bij deze geluidsschermen<br />
zijn de palen extra lang uitgevoerd zodat er<br />
tussen de stijlen prikkeldraden gespannen<br />
konden worden, ten behoeve van de veiligheid<br />
rondom het spoor.” ■<br />
‘Steeds meer aandacht<br />
voor ‘groene’<br />
geluidsbeheersing’<br />
BEKIJK<br />
onze corporate video op kokosystems.nl<br />
Producent van natuurlijke geluidsschermen<br />
Kokosystems B.V. biedt u Turn-Key geluidsscherm projecten voor diverse toepassingen in de buitenruimte.<br />
Wij realiseren al bijna 20 jaar projecten voor overheden en diverse opdrachtgevers uit de GWW. Wij<br />
begeleiden projecten van A tot Z; van ontwerp & engineering tot installatie en beplanting.<br />
| KOKOSYSTEMS B.V. | 0174-244838 | INFO@KOKOSYSTEMS.<strong>NL</strong> | WWW.KOKOSYSTEMS.<strong>NL</strong> |<br />
195
FUNDEX F4800E<br />
Gereed én voorbereid op de toekomst<br />
READY FLEXIBLE<br />
WWW.FUNDEXEQUIPMENT.COM
THEMA RAIL<br />
Tekst | Susan Peek Beeld | Pilz<br />
Veilige besturingstechniek voor<br />
het spoorvervoer van morgen<br />
Als technologieleider met meer dan 70 jaar ervaring in de veiligheids- en automatiseringstechniek is Pilz<br />
al even bezig met de transitie in de spoorwegindustrie. Door onder andere de landelijke invoering van<br />
ERTMS (European Rail Traffi c Management System) zal deze transitie echter nóg sneller gaan. “Digitale<br />
en onderling verbonden oplossingen zijn de toekomst in de spoorwegtechniek”, zegt Jan van der Heide,<br />
Business development manager BU Rail bij Pilz, “en standaardisatie is daarbij het sleutelwoord.”<br />
Om toekomstige gedeeltelijke vervanging van<br />
baanelementen mogelijk te maken, hebben Europese<br />
infrastructuurbeheerders behoefte aan<br />
standaardisatie van de interfaces tussen wissels,<br />
overwegen en (tijdelijke) seinen. “Met de<br />
EULYNX-aanpak kan bijvoorbeeld het overkoepelende<br />
Central Safety System (CSS) communiceren<br />
met subsystemen (baanelementen) van<br />
verschillende leveranciers”, zegt Van der Heide<br />
en licht toe: “EULYNX is een Europees initiatief<br />
van 13 infrastructuurbeheerders om interfaces<br />
in het toekomstige communicatie-, signaleringsen<br />
automatiseringssysteem voor digitale besturingscommando's<br />
te standaardiseren.”<br />
STANDAARDISATIE<br />
Het Central Safety System (zal binnen ERTMS)<br />
de kern vormen van de digitale spoorwegen, volgens<br />
Van der Heide. Hij vindt het daarom een<br />
goede ontwikkeling dat CSS-leveranciers zich in<br />
de toekomst aan die standaard willen (of moeten)<br />
committeren. “Met EULYNX zou je kun-<br />
Veilig onderweg naar de digitale toekomst.<br />
198
THEMA RAIL<br />
nen zeggen dat de taal straks gestandaardiseerd<br />
is, maar dan ben je er nog niet. Want de kant<br />
van de baanelementen (onder andere wissels)<br />
moeten ook diezelfde taal gaan spreken. Daarom<br />
maken wij onze producten EULYNX-ready en<br />
wordt ons systeem SIL 4 gecertificeerd, zodat we<br />
onze klanten kunnen ontzorgen bij deze belangrijke<br />
transitie.” Op de Innotrans liet Pilz in 2018 al<br />
zien dat het kon. Bij de laatste editie van Innotrans<br />
(<strong>2022</strong>) hebben we kunnen zien dat EULYNX geintegreerd<br />
is in de nieuwe PLC van Pilz.<br />
VEILIGHEID ALS PRIORITEIT<br />
“Naast een aanzienlijke verlaging van de levenscycluskosten<br />
voor baanelementen brengt het PLCsysteem<br />
nog meer grote voordelen met zich mee:<br />
doordat er veel meer diagnosemogelijkheden in<br />
zitten ten opzichte van de traditionele mechanische<br />
systemen, kun je er ook veel meer uithalen,<br />
zoals continue monitoring van het besturingstechnisch<br />
systeem om te bepalen wanneer onderhoud<br />
nodig is.” Nuttig en efficiënt dus. Maar vooral ook<br />
veilig. “Waar een leverancier verantwoordelijk is<br />
voor de goede bouw van bijvoorbeeld een wissel,<br />
zorgen wij dat de interface goed werkt, altijd upto-date<br />
is en draait volgens de laatste technieken<br />
en railstandaarden. Want waar mensen vervoerd<br />
worden, is veiligheid prioriteit nummer één!”<br />
INNOVATIEPARTNER VOOR<br />
ONDER ANDERE PRORAIL<br />
Pilz is internationaal een business unit Rail begonnen<br />
voor het ontwikkelen van innovatieve<br />
railtoepassingen, oplossingen en ideeën om de<br />
nationale digitaliseringsslag te versnellen. “Het<br />
maakt ons een belangrijke innovatiepartner voor<br />
een veranderende spoorwegsector die zich inzet<br />
voor digitalisering”, zegt Van der Heide en noemt<br />
als voorbeeld: “ProRail werkt hard aan de implementatie<br />
van een nieuw Europees treinbeveiligingssysteem<br />
ERTMS. Het is één van de grootste<br />
operaties ooit. ERTMS maakt het mede mogelijk<br />
dat we ook in de toekomst Nederland van veilig<br />
en betrouwbaar treinverkeer kunnen voorzien,<br />
aangesloten op een Europese spoorwegruimte<br />
wat internationaal reizen makkelijker maakt. Met<br />
de Aanbesteding Snellere Aanpak ERTMS (ASAP<br />
ERTMS) zocht ProRail naar vernieuwende oplossingen<br />
om de uitrol ervan te versnellen. Pilz<br />
schreef zich hierop in en maakte hiervoor een<br />
businesscase en projectvoorstel. “Het idee is om<br />
gebruik te maken van een EULYNX-adapter die<br />
de oude technieken tijdelijk omzet naar digitale<br />
technieken door middel van het EULYNX-protocol.<br />
We werken samen met ProRail, een ingenieursbureau<br />
en externe keuringsbureaus die ons<br />
helpen om dit project door de testfase te laten<br />
komen en tot een succes te maken. Een mooie<br />
eerste stap in de digitaliseringsslag richting EU-<br />
LYNX”, zegt Van der Heide tot slot. ■<br />
Veiligheid heeft de hoogste prioriteit bij spoorwegautomatisering.<br />
Moderne, digitale spoorwegautomatisering.<br />
EULYNX Adapter, Automatiseringssysteem PSS 4000.<br />
‘Ideeën omzetten in marktklare innovaties die<br />
geschikt zijn voor de spoorwegen’<br />
199
THEMA RAIL<br />
Tekst | Susan Peek Beeld | Colt International<br />
Grote tunnelrenovatie-opgave<br />
vergt innovatieve aanpak<br />
Ons waterrijke land telt honderden bruggen, sluizen, tunnels en viaducten.<br />
Velen stammen uit de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw en zijn intensief<br />
gebruikt door alsmaar zwaarder wordend verkeer. Rijkswaterstaat zal<br />
daarom de komende jaren tientallen kunstwerken gaan vervangen of<br />
renoveren. “Een enorme opgave, waarbij een innovatieve aanpak is vereist<br />
en een goede samenwerking tussen de overheid en de markt belangrijker<br />
is dan ooit”, zegt Stan Veldpaus van Colt International.<br />
Colt ontwerpt, levert, installeert, certifi ceert en onderhoudt<br />
systemen voor ventilatie uitlaatgassen en rook en<br />
hitte afkomstig van een brand, en overdrukventilatie voor<br />
tunnels en onder- en bovengrondse stations. In dit artikel<br />
zoomen we in op tunnelventilatie en de rol die Colt bij<br />
deze grote tunnelrenovatie-opgaaf kan spelen.<br />
KENNISHUIS MET JARE<strong>NL</strong>ANGE EXPERTISE<br />
“We kunnen wel stellen dat het om veel projecten<br />
gaat”, zegt Veldpaus. “Het opknappen ervan<br />
is een flinke puzzel die gelegd moet worden, waar<br />
wij als kleine radar graag in meedraaien.” Colt bestaat<br />
al meer dan 90 jaar, is inmiddels onderdeel van<br />
Kingspan Light & Air en heeft daarmee nóg meer<br />
kennis en ervaring in huis. Colt is aangesloten bij de<br />
COB (Centrum Ondergronds Bouwen) en het CCV<br />
(Centrum Criminaliteit en Veiligheid) om maximaal<br />
gebruik te maken van elkaars kennis en kunde. “We<br />
stellen ons flexibel op, zoeken samenwerkingen met<br />
partners op, als ook de deskundigheid in de markt.”<br />
TOTAALAANPAK OF<br />
NAUWE SAMENWERKING<br />
“Dankzij onze expertise kunnen we een totaalaanpak<br />
Stan Veldpaus van Colt International: “Colt kan beslist<br />
een belangrijke bijdrage leveren bij de aanpak van de<br />
grote opgaaf waar Nederland voor staat.”<br />
200
THEMA RAIL<br />
bieden en ondersteunen in elke stap van het proces. Van<br />
ontwerp tot advies bij de keuze van de componenten,<br />
van het monteren van de componenten tot het opleveren<br />
van het tunnelventilatiesysteem, maar ook van de<br />
inspectie van de installatie in zijn geheel tot het beheer<br />
en onderhoud ervan. We zijn uitstekend in staat om al<br />
in een vroeg stadium de aanvrager te ontlasten met betrekking<br />
tot advisering rondom het ontwerp. Of het nou<br />
om bestaande of nieuwbouwprojecten gaat, daar zit onder<br />
andere onze toegevoegde waarde.” Veldpaus constateert<br />
wel dat Rijkswaterstaat vaak met vaste adviesbureaus<br />
werkt. “In dat soort gevallen zoeken wij graag<br />
de samenwerking op, waarbij wij het belangrijk vinden<br />
elkaar te respecteren en helpen. Want dan is één plus<br />
één pas drie.” Dat geldt ook voor de partners die de<br />
producten leveren aan Colt. “We hebben deze partners<br />
nauwkeurig geselecteerd, omdat we intensief met<br />
ze willen samenwerken om de producten continue te<br />
verbeteren en deze door te ontwikkelen op basis van de<br />
behoeftes en eisen vanuit de markt.”<br />
INNOVATIEVE PRODUCTEN<br />
EN PROJECTEN<br />
Veldpaus vertelt dat een samenwerking tussen partners<br />
en de experts van Colt geleid heeft tot de verbetering<br />
van de gehele range tunnelventilatoren.<br />
“Door slimmer met de vorm van de waaier om te<br />
gaan, werkt de ventilator nog effectiever. Deze grote<br />
verbeterslag op de waaierbladen zorgt voor een<br />
paar procent efficiënter verbruik. Zeker in deze huidige<br />
tijd, waar energie-uitdagingen en beschikbare<br />
vermogens aan de orde van de dag zijn, is dat een<br />
belangrijke ontwikkeling.” Niet alleen met de ventilator<br />
zelf, maar ook met de manier hoe deze opgehangen<br />
wordt, kan soms veel winst behaald worden. Een<br />
van de redenen dat Colt werkt met CFD-simulaties.<br />
“Hiermee hebben we een tool in handen waarmee je<br />
in een nog niet bestaande situatie (en zonder mockup)<br />
met nagenoeg 100% zekerheid kunt voorspellen<br />
wat er in real life zal gaan gebeuren. Dankzij dit<br />
soort innovatieve manieren en door altijd kritisch te<br />
blijven kijken, bedenken we slimme oplossingen voor<br />
vraagstukken en issues uit de markt die we aan de<br />
voorkant kunnen tackelen.” Veldpaus noemt tot slot<br />
nog enkele tunnelprojecten waar Colt aan meegewerkt<br />
heeft: het RET-traject in Rotterdam, de Schipholspoortunnel,<br />
de Velserspoortunnel, de Spaarndammertunnel<br />
en recent nog de Tangent tunnel in<br />
Mechelen (B). “Mooie projecten en er zullen er nog<br />
vele volgen. Colt kan beslist een belangrijke bijdrage<br />
‘Wij bieden economische effectieve tunnelrenovatie<br />
op het gebied van ventilatie’<br />
Colt is gespecialiseerd in tunnelventilatie.<br />
Portaalventilatoren Spaarndammertunnel.<br />
Optimalisatie van waaierbladen met behulp van CFD-simulatie.<br />
201
Brandveiligheid in de infra<br />
Waarom kiest u voor Colt?<br />
• Ondersteuning bij het ontwerpen en realiseren van<br />
tunnelventilatie en overdrukinstallaties<br />
• Efficiënt projectmanagement, onderhoud en certificering<br />
• Bewezen ervaring in infrastructuurprojecten<br />
People feel safer in Colt conditions | www.coltinfo.nl<br />
Scan de code en lees meer
- 100% BIOLOGISCH AFBREEKBAAR<br />
- PFAS VRIJ<br />
- MENGBAAR*<br />
- COMPATIBLE MET IEDER SYSTEEM<br />
Al meer dan 10 jaar uw betrouwbare<br />
partner in de bouwsector.<br />
Neem gerust contact met ons op voor<br />
GRATIS bemonstering, advies en<br />
begeleiding.<br />
Voor controle van alle merken olie!<br />
* Wij kunnen dit per object vrij van<br />
kosten voor u laten onderzoeken<br />
Zeer goede vakkennis<br />
Garanderen uw kwaliteitsnormen<br />
Wij investeren in de beste machines<br />
Betrouwbaar & vernieuwend<br />
Duport Lubricare B.V. | www.duportlubricare.nl | <strong>05</strong>23 -619892<br />
Bronsgeestweg 3 | 4697 RT St. Annaland | 06-20866683 |<br />
info@rijnbergbv.nl | www.rijnbergbv.nl<br />
7 | 8 | 9 FEBRUARI 2023<br />
Evenementenhal Hardenberg<br />
Hét netwerkplatform dat grond-, wegen<br />
waterbouwprofessionals samenbrengt<br />
BEZOEK<br />
NU ONZE<br />
WEBSITE<br />
www.infrarelatiedagen.nl<br />
InfraRelatiedagen<br />
InfraRelatiedagen<br />
@INFRA_EH
Tekst | Roos Verkerk Beeld | De Bruyn Transport<br />
Eerste 100% elektrische trucks<br />
voor GWW zwaar transport<br />
De Bruyn Transport uit Oudewater neemt eerste 100% elektrische trucks voor GWW zwaar<br />
transport in gebruik. Op het oog gewone trekkers, maar in werkelijkheid een gigantische stap<br />
vooruit in de verduurzaming van de transportbranche. We spreken ondernemers Joeri en<br />
Tirza de Bruyn over de vernieuwende ontwikkelingen.<br />
Volledig emissieloos, geluidsstil, met een actieradius<br />
van 300 km en een laadvermogen van minimaal<br />
30 ton. Dat zijn de drie FM Electric Volvo trucks die<br />
vanaf eind dit jaar voor de Bruyn Transport de weg<br />
op gaan. De crème de la crème onder de nieuwe<br />
stijl ‘gouden koetsen’ voor zwaar transport. Maar<br />
dat is niet het enige wat het vanuit jonge geest gerunde<br />
transportbedrijf doet. Om stappen te blijven<br />
zetten richting een groene en gezonde toekomst<br />
wordt er door Team Duurzaamheid agile<br />
gebouwd aan vraagstukken op het gebied van gedragsverandering,<br />
CO 2<br />
-reductie en innovatie.<br />
De Bruyn Transport uit Oudewater neemt eind dit jaar de eerste drie FM Electric Volvo trucks voor GWW zwaar transport in gebruik.<br />
204
CO 2<br />
-VOETAFDRUK<br />
“Al ver voordat de Europese besluiten omtrent<br />
elektrisch vervoer werden genomen, waren wij<br />
bezig met vernieuwing op dit gebied. Als transportbedrijf<br />
zijn we ons bewust van onze CO 2<br />
-<br />
voetafdruk en die houden we graag zo klein<br />
mogelijk. Toen Volvo de bouw van elektrische<br />
voertuigen voor het zwaar segment aankondigde,<br />
zijn we daar ‘vol gas’ op ingegaan. We hebben<br />
er direct drie aangeschaft”, zo vertelt Joeri.<br />
Met een wagenpark van ruim 80 wagens is<br />
de overgang van fossiel naar emissieloos een<br />
hele opgave. De grootste uitdaging zit hem in<br />
de infrastructuur die nodig is om ‘de groene<br />
vloot’ operationeel te houden. “Gezien ons<br />
werkgebied in met name Zuid-Holland zijn<br />
we in die regio op zoek gegaan naar partners”,<br />
aldus Joeri. Nog eind dit jaar wordt in<br />
Schiedam het eerste elektrische laadstation<br />
voor zwaar transport gebouwd. Met de snellader<br />
kun je hier binnen drie kwartier laden<br />
tot 80%. “Het creëren van laadstations heeft<br />
op dit moment prioriteit. Voor een goede<br />
dekking komen er idealiter nog twee of drie<br />
laadstations bij. We zijn in gesprek met de<br />
juiste partners. Want een project van deze<br />
omvang, dat doe je niet alleen, dat doe je<br />
samen”, aldus Joeri.<br />
SMART DRIVER COACHING<br />
“Over samenwerking gesproken”, zo vertelt<br />
Tirza, “de energietransitie waar we met elkaar<br />
inzitten vraagt naast fysieke investering<br />
ook om een verandering in mindset. Bewustzijn<br />
en (rij)gedrag zijn daarin belangrijke thema’s.<br />
Rijden met ‘de vlam in de pijp’ is al lang<br />
verleden tijd maar maakt straks definitief<br />
plaats voor hoge acceleratie en een extreem<br />
hoog rendement, met nauwelijks verlies van<br />
energie in warmte. We kunnen vermogens<br />
investeren in vernieuwing en verduurzaming<br />
maar hier bewust en efficiënt mee omgaan is<br />
pas echt de sleutel tot succes. Op de motor<br />
uitrollen, eerder gas loslaten, terug genereren<br />
en meer anticiperen op het verkeer. Dat zijn<br />
thema’s waar we met interne programma’s<br />
als Smart Driver Coaching dagelijks met elkaar<br />
aan werken. Maar ook gedrag in leefstijl<br />
wordt met de dag belangrijker. Hoe voed je<br />
jezelf? En hoe voeden we elkaar? Niet alleen<br />
in voedsel maar denk ook aan overtuigingen,<br />
gedachtes en oordelen. Wij kiezen voor het<br />
bekrachtigen van elkaar vanuit een positieve<br />
mindset. Aandacht voor deze thema’s, daar<br />
zit de grootste winst! Samen maken we zo<br />
echt het verschil. Het verschil in duurzaam,<br />
gezond en veilig transport! Daarom zeggen<br />
we bij de Bruyn niet voor niets; verder dan<br />
van A naar B.” ■<br />
‘We kunnen vermogens investeren in vernieuwing<br />
en verduurzaming maar hier bewust en efficiënt<br />
mee omgaan is pas echt de sleutel tot succes'<br />
Om stappen te blijven zetten richting een groene en gezonde toekomst wordt er door Team Duurzaamheid agile gebouwd aan vraagstukken op het gebied van<br />
gedragsverandering, CO 2<br />
-reductie en innovatie.<br />
2<strong>05</strong>
Tekst | Susan Peek Beeld | BUKO Infrasupport Marc Verhees<br />
Tijdelijke verkeerssituaties:<br />
de kracht zit in de juiste combinatie van fysieke en digitale maatregelen<br />
Onze omgeving blijft verder digitaliseren en dat biedt ook in de markt van tijdelijke verkeerssituaties kansen.<br />
Bij BUKO Infrasupport geloven ze in een combinatie van fysieke en digitale maatregelen. “Onze expertise<br />
van tijdelijke verkeersmaatregelen combineren we met de digitale wereld, waardoor we het gedrag van de<br />
weggebruikers en omwonenden proberen te sturen. Met als doel: een positieve(re) hinderbeleving bij<br />
tijdelijke verkeerssituaties”, zegt Martin van Beurden, manager van de nieuwe afdeling BUKO Bereikbaar.<br />
OMGEVINGSCOMMUNICATIE 2.0<br />
“In onze aanpak staat de mens altijd centraal.<br />
Waar er vroeger een brief door de bus viel, waarmee<br />
je niet eens iedereen bereikte die te maken<br />
kreeg met deze verkeersmaatregelen, spelen we<br />
tegenwoordig zoveel beter in op de doelgroep.<br />
Uit onderzoek is gebleken dat deze veelal online<br />
het beste bereikbaar is. Met behulp van online<br />
middelen kunnen we iedereen die woont, werkt<br />
of reist in het betreffende gebied -volledig anoniem-<br />
bereiken”, zegt Van Beurden. “Door vooraf<br />
te informeren bieden we mensen de kans tot<br />
gedragsaanpassing (tijdstip, route of modaliteit),<br />
terwijl het informeren tijdens de uitvoering van<br />
wegwerkzaamheden juist zorgt voor draagvlak.”<br />
REALTIME INFORMEREN<br />
De afdeling BUKO Bereikbaar zet onder andere<br />
social media, ‘slimme’ apparaten en gedragswetenschappen<br />
in. “We kiezen er soms voor om<br />
Uit een tevredenheidsonderzoek bij de laatste twee projecten<br />
scoorde virtuele assistent Mell een 8. Het laagdrempelige,<br />
directe contact werd zeer positief ervaren.<br />
met infl uencers en ‘nudging’ de gedragsaanpassingen<br />
te stimuleren. Een nudge is het geven<br />
van een duwtje in de gewenste richting”, licht<br />
Van Beurden toe. “Per project bepalen we de<br />
juiste samenstelling op basis van onder andere<br />
de doelgroep en de locatie. Door realtime te<br />
informeren, hoeven mensen niet meer zelf naar<br />
informatie te gaan zoeken, maar krijgen ze deze<br />
aangereikt op het moment dat het relevant is.<br />
Zo kun je ook in het geval van een last-minute<br />
planningswijziging een grote groep mensen op<br />
korte termijn informeren.” Timing is in alle gevallen<br />
belangrijk, volgens Van Beurden: “Als je de<br />
juiste persoon op het juiste moment van relevante<br />
informatie voorziet, is het percentage opvolggedrag<br />
vele malen hoger, blijkt uit onderzoeken<br />
van onder andere Rijkswaterstaat. En dáár<br />
zit meteen de toegevoegde waarde.”<br />
Virtuele collega Mell als<br />
omgevingsmanager<br />
“Op projecten<br />
ontstaat een berg<br />
aan informatie,<br />
maar een indi-<br />
206
vidu wil niet álles weten. De informatiebehoefte<br />
verschilt immers per persoon. Onze virtuele collega<br />
Mell vertaalt alle informatie naar persoonlijke<br />
(reis)adviezen en informatie over de faseringen en<br />
planning van het project. Je kan gewoon met haar<br />
WhatsAppen. Zij beantwoordt zo ruim 85% van<br />
de vragen volledig geautomatiseerd.”<br />
ZOVEEL VOORDELEN<br />
Naast de voordelen voor omwonenden en<br />
weggebruikers, zijn ook opdrachtgevers<br />
zeer te spreken over deze hybride aanpak<br />
van BUKO Bereikbaar. “Alles wat je digitaliseert<br />
en automatiseert, bespaart veel menselijk<br />
handelen. In tijden van personeelsschaarste<br />
heel belangrijk, zodat collega’s<br />
ingezet worden waar ze echt het hardste<br />
nodig zijn.” Van Beurden tot slot: “We ontkomen<br />
helaas niet aan hinder, maar we kunnen<br />
het wel zo minimaal mogelijk maken.<br />
Daarvoor is een combinatie van fysieke en<br />
digitale maatregelen cruciaal.” ■<br />
Of het nou een wegafsluiting vanwege<br />
wegwerkzaamheden of een evenement betreft:<br />
BUKO Bereikbaar combineert fysieke met digitale<br />
maatregelen om de hinderbeleving van weggebruikers en<br />
omwonenden bij tijdelijke verkeerssituaties te verbeteren.<br />
ENTHOUSIASTE<br />
COLLEGA’S!<br />
LIEVER WERKEN IN<br />
EEN WARME SFEER?<br />
.<br />
207
Dé cloud software voor GWW & Infra.<br />
Of je nu werkzaam bent in de water- of betonbouw, grondverzet, sloop/asbest of<br />
infra - wij bieden de juiste oplossing voor klein en groot. Ons geheim? Volledige<br />
digitalisatie en integratie van alle processen op kantoor en op de werklocatie.<br />
Vanuit één toekomstbestendig platform kijkt iedereen naar dezelfde realtime<br />
informatie. Verbeter de bouwkwaliteit, lever sneller en tegen hogere marges.<br />
De belangrijkste voordelen:<br />
+ Plan snel en eenvoudig materieel, personeel en projecten in<br />
+ Projectadministratie, projectbeheer én de boekhouding in 1<br />
+ Borg de kwaliteit en veiligheid met werkplekinspecties (VCA/ISO)<br />
+ Koppel je favoriete software en minimaliseer dubbele handelingen<br />
+ Je onderneming altijd en overal runnen: vanuit huis, op de bouwplaats<br />
of op kantoor<br />
Ga naar exact.nl/bouw
Tekst | Chris Elbers Beeld | Exact Software Nederland<br />
Dé cloud software voor<br />
volledige digitalisering<br />
en procesintegratie<br />
Met Exact Online Bouw biedt Exact een veelzijdige oplossing om bouwgerelateerde werkzaamheden<br />
snel, nauwkeurig en real-time te registreren. Met als resultaat minder fouten, een betere kwaliteit,<br />
hogere marges en een efficiëntere samenwerking. Sinds kort is het pakket ook geschikt voor de<br />
GWW- en infrasector. De Boer & De Groot Civiele Werken uit Harlingen, dat mede bijdroeg aan<br />
de ontwikkeling van specifieke GWW-functionaliteiten, is één van de enthousiaste gebruikers.<br />
Exact Online Bouw zorgt voor een volledige<br />
digitalisering en integratie van alle processen<br />
op kantoor en werklocatie. De kern van de<br />
softwareoplossing is een toekomstbestendig<br />
platform dat iedereen in de organisatie, via onder<br />
meer een speciale mobiele app, van dezelfde<br />
realtime informatie verschaft. Qua projectmanagement,<br />
kwaliteit, veiligheid en financieel<br />
beheer. Maar ook wat betreft bijvoorbeeld<br />
uren- en materieelregistratie.<br />
PROJECTBEWAKING<br />
De Boer & De Groot Civiele Werken gebruikt<br />
Exact Online Bouw sinds mei. Directeur Gerard de<br />
Boer is vooral tevreden over de mogelijkheid om<br />
een project tot in de puntjes financieel te bewaken<br />
en tegelijk een direct inzicht in de projectstatus te<br />
verkrijgen. "We waren oorspronkelijk op zoek naar<br />
een applicatie om KAM-registraties te maken. Dat<br />
kan in beginsel ook met dit pakket, maar we kwamen<br />
erachter dat we het volledige bedrijfsproces<br />
Alle informatie altijd en overal toegankelijk dankzij<br />
het werken in de cloud. Kantoor en werklocatie staan<br />
realtime met elkaar in verbinding.<br />
met behulp van Exact kunnen digitaliseren. Wat<br />
écht de doorslag heeft gegeven om voor Exact<br />
Online Bouw te kiezen, is de mogelijkheid om via<br />
de handige app de projectbewaking bedrijfsbreed<br />
te digitaliseren. Intuïtief en zeer gebruiksvriendelijk."<br />
Brug over Achlumervaart in uitvoering.<br />
VERBETERDE PERFORMANCE<br />
De Boer is eerlijk als hem gevraagd wordt<br />
naar de concrete opbrengsten van de applicatie.<br />
"Op dit moment zijn die nog niet<br />
heel hoog. De overstap naar een dergelijk<br />
pakket vereist immers een behoorlijke interne<br />
cultuuromslag. Mensen moeten zich<br />
de software eigen maken en de vele mogelijkheden<br />
ervan zien te ontdekken. Dat<br />
heeft tijd nodig. Maar over het geheel genomen<br />
heeft deze tool alles aan boord om de<br />
performance van elk GWW- en infrabedrijf<br />
te optimaliseren." ■<br />
209
Scan me
Michael Anslijn.<br />
MOTOREX is compatible met alle gangbare afdichtingen.<br />
Tekst | Armand Landman Beeld | Duport Lubricare<br />
Ook gasolie laat<br />
zich prima reinigen<br />
‘Overstappen op biologisch afbreekbare olie is niet moeilijk’<br />
Minder stilstand, een langere levensduur, minder verspilling en beter voor mens en milieu. Dat beloven<br />
de CARDEV filtratiesystemen die speciaal zijn ontworpen om hydraulische smeermiddelen te<br />
ontdoen van vuil en water. Ze worden geleverd door Duport Lubricare. “Door de sterk gestegen<br />
olieprijzen krijgen we steeds vaker het verzoek of we ook gasolie kunnen reinigen”, legt Michael<br />
Anslijn van het bedrijf uit Dedemsvaart uit. “En ja, dat kunnen we.”<br />
Reinigen van een flinke hoeveelheid olie is<br />
minder kostbaar dan een grote tank volledig<br />
verversen. En Duport Lubricare draait er z'n<br />
hand niet voor om. Anslijn: “Smeermiddel op<br />
basis van verzadigde esters laat zich namelijk<br />
heel makkelijk op lagere temperaturen reinigen.<br />
CARDEV offline en bypass filtratie is<br />
in staat om de olie in het systeem ‘schoner<br />
dan nieuw’ te krijgen en dit ook te behouden.<br />
Hierdoor wordt overmatige slijtage van<br />
componenten voorkomen en gaan ze langer<br />
mee, wat de betrouwbaarheid van machines<br />
ten goede komt.”<br />
Maar Duport Lubricare doet meer. Het bedrijf is<br />
leverancier van de ECOSYNT HEES lijn van het<br />
Zwitserse MOTOREX. Het product bevat snel<br />
biologisch afbreekbare hydraulische oliën op<br />
basis van verzadigde estervloeistoffen. “Steeds<br />
meer overheden en andere opdrachtgevers<br />
schrijven biologisch afbreekbare olie voor”, vertelt<br />
Anslijn. “Ze zien dat er nog wel eens wat olie<br />
wil weglekken in de bodem, bijvoorbeeld door<br />
slangbreuk. Onze olie is niet schadelijk voor het<br />
milieu: 75% breekt binnen 28 dagen af, nog meer<br />
dan volgens de OECD 301B-richtlijn verplicht is.<br />
Die schrijft 60% voor.”<br />
Overstappen van minerale oliën naar biologisch<br />
afbreekbare is volgens Anslijn makkelijk. “MO-<br />
TOREX is compatible met alle gangbare afdichtingen.<br />
Dat betekent dat er geen aanpassingen<br />
aan een machine hoeven te worden gedaan. En<br />
samen met Motorex geven we - na gratis bemonstering<br />
van de olie - een verklaring van mengbaarheid<br />
met de huidige olie in het systeem af. Vervolgens<br />
nemen we de fabrieksgarantie zwart op<br />
wit over. Gedurende de hele levensduur van een<br />
machine hoeft de olie niet meer vervangen te<br />
worden. Minder stilstand dus, minder arbeid en<br />
veel minder gebruik van schadelijke stoffen.” ■<br />
211
REAL-TIME CENTIMETER NAUWKEURIG<br />
LANDMEETKUNDE<br />
MACHINEBESTURING<br />
PRECISIELANDBOUW<br />
DRONEMAPPING<br />
DE STANDAARD IN RTK CORRECTIES<br />
Door gebruik te maken van het VRS NEXT<br />
netwerk kunt u 365 dagen per jaar vertrouwen<br />
op een homogene en herhaalbare<br />
nauwkeurigheid, inclusief GPS, GLONASS,<br />
GALILEO en BEIDOU correcties.<br />
REAL-TIME CENTIMETER NAUWKEURIG<br />
GPS, GLONASS, GALILEO & BEIDOU<br />
MAXIMALE BESCHIKBAARHEID<br />
VOLLEDIG MERKONAFHANKELIJK<br />
Vermogenweg 107, 3641 SR Mijdrecht<br />
Telefoon 085 130 85 87<br />
BEKIJK ONZE ABONNEMENTEN VIA VRSNEXT.COM
Duurzame grond-, weg- en waterbouw projecten<br />
Innovatieve oplossingen met technisch hoogwaardige geo-bouwmaterialen<br />
• Talrijke toepassingen en voordelen met geokunststoffen in grond-, weg- en waterbouw<br />
projecten. Bijvoorbeeld wegen, werkplatforms, waterkeringen en kustbescherming.<br />
• Innovatieve en duurzame oplossingen met bentonietmatten (GCL) en folieconstructies<br />
(afdichtingen), geogrids (grond- en funderingswapening), nonwoven geotextiel (filtratie,<br />
scheiding en bescherming), systemen voor erosiebescherming en drainagematten.<br />
• Bewezen oplossingen die kunnen worden aangepast aan uitdagende omstandigheden<br />
op de projectlocatie.<br />
• Ondersteuning vanaf de eerste haalbaarheid, ontwerp met berekeningen en tekeningen,<br />
levering van materialen én installatie.<br />
Building on sustainable ground.<br />
Naue Prosé Geotechniek B.V.<br />
Postbus 564<br />
8901 BJ Leeuwarden<br />
Nederland<br />
netherlands@naue.com<br />
naue.com<br />
Wij zijn een onafhankelijk consultancy bureau<br />
en kunnen u een breed scala aan diensten en<br />
certificeringen aanbieden.<br />
Wij staan voor:<br />
• Eerlijk, flexibel en transparant<br />
handelen<br />
• Woord is woord<br />
Met onze verschillende disciplines onder steunen wij projecten en werken wij flexibel en nauw samen met onze<br />
opdrachtgevers. Al onze medewerkers zijn in het bezit van juiste certificeringen en diploma’s om zo het beste en<br />
eerlijkste advies te geven.<br />
Bronsgeestweg 3 | 4697 RT St. Annaland | +31 166 722070 | info@laszlobv.com | www.laszlobv.com
BETON-<br />
BESCHERMING<br />
AGRU-Ultra Grip voor de ultieme grip in beton<br />
ZEER HOGE UITTREKWEERSTAND<br />
50% hogere uittrekweerstand dan gebruikelijke<br />
betonbeschermingsplaten<br />
BESTAND TEGEN GRONDWATERDRUK<br />
Permanent bestand tegen grondwaterdrukken<br />
van tot wel 1,75 bar<br />
ZEER HOOG AANTAL ANKERS<br />
420 ankers per m² worden in één fase met<br />
de plaat geëxtrudeerd<br />
PERMANENT AFGEDICHTE OPPERVLAKKEN<br />
>2200 N/anker schuifsterkte en 82 t/m²<br />
uittrekweerstand voor de hoogste veiligheid<br />
BREED PRODUCTSPECTRUM<br />
Verkrijgbaar in PE/PP in breedtes tussen<br />
1500 mm - 5000 mm<br />
agru Kunststofftechnik Gesellschaft m.b.H. | Ing.-Pesendorfer-Strasse 31 | 4540 Bad Hall, Oostenrijk<br />
T. +43 7258 7900 | office@agru.at | www.agru.at | @agruworld |
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
PARTNER WORDEN<br />
VAN GROND WEG<br />
WATERBOUW?<br />
Zowel op de website als in de gedrukte<br />
versie bieden we u de mogelijkheid om<br />
onderdeel uit te maken van het overzicht<br />
met de meest gerenommeerde fabrikanten<br />
en toeleverancieres in de branche.<br />
Zo kunt u onder andere:<br />
• Toegevoegd worden als<br />
partner op de servicepagina’s<br />
van het vaktijdschrift<br />
• Een kosteloze vermelding krijgen in<br />
de geheel vernieuwde bedrijvenindex<br />
op gww-bouw.nl<br />
• Een gesponsorde positie met persoonlijke<br />
profielpagina op gww-bouw.nl verkrijgen<br />
• Uw eigen profielwidget inzetten,<br />
gekoppeld aan de redactionele content,<br />
nieuwsberichten en overige<br />
relevante marketingtools<br />
Ook geïnteresseerd?<br />
• Bel naar +31 495 45 00 95<br />
• Ga naar gww-bouw.nl/adverteren<br />
• Scan de QR code<br />
Onze projectmanagers vertellen u graag meer over onze<br />
samenwerkingspakketten<br />
MELD JE<br />
GRATIS AAN<br />
SCAN DE<br />
QR CODE<br />
gww-bouw.nl
INFRAPARTNERS<br />
Scan deze QR code met uw<br />
smartphone voor uitgebreide<br />
informatie over de Infrapartners<br />
gww-bouw.nl/bedrijf<br />
ABOMA BV<br />
MaxWellstraat 49a<br />
6716 BX EDE<br />
Postbus 121<br />
6710 BC EDE<br />
T +31 318 69 19 20<br />
E info@aboma.nl<br />
W www.aboma.nl<br />
ALTENBURG FUNDERINGSTECHNIEK BV<br />
Postbus 26<br />
8530 AA Lemmer<br />
Industrieweg 17<br />
8531 PA LEMMER<br />
T +31 514 58 88 20<br />
F +31 514 58 88 39<br />
E info@altenburggroep.com<br />
W www.altenburggroep.com<br />
INGENIEURSBUREAU BOORSMA<br />
G. Sondermanstraat 2<br />
9203 PV DRACHTEN<br />
Postbus 647<br />
9200 AP DRACHTEN<br />
T +31 512 58 03 00<br />
F +31 512 52 52 96<br />
E drachten@boorsma-consultants.nl<br />
W www.boorsma-consultants.nl<br />
BOSKALIS NEDERLAND<br />
Waalhaven Oostzijde 85<br />
Postbus 4234<br />
3006 AE ROTTERDAM<br />
T +31 10 288 87 77<br />
F +31 10 288 87 66<br />
E nederland@boskalis.nl<br />
W www.boskalis.nl/nederland<br />
DIESEKO GROUP B.V.<br />
Lelystraat 49<br />
3364 AH SLIEDRECHT<br />
T +31 184 41 03 33<br />
E info@diesekogroup.com<br />
W www.diesekogroup.com<br />
DYNAMOSTAAL BV<br />
BOUWINFRASUPPORT.COM<br />
Dynamostraat 31<br />
3903 LK VEENENDAAL<br />
Postbus 135<br />
3900 AC VEENENDAAL<br />
T +31 318 50 93 30<br />
F +31 318 55 61 41<br />
E info@bouwinfrasupport.com<br />
W www.bouwinfrasupport.com<br />
W www.dynamostaal.com<br />
ANTEA GROUP<br />
Postbus 10044<br />
1301 AA ALMERE<br />
T +31 36 530 80 00<br />
E info.nl@anteagroup.com<br />
W www.anteagroup.nl<br />
BIA GROUP<br />
Skagerrakstraat 6<br />
7202 BZ ZUTPHEN<br />
T +31 88 303 22 00<br />
E info.nl@biagroup.com<br />
W www.biagroup.com<br />
BRINKMANN & NIEMEIJER MOTOREN BV<br />
Postbus 50<br />
7390 AB TWELLO<br />
T +31 571 27 69 00<br />
E info@bnmotoren.nl<br />
W www.bnmotoren.nl<br />
CROONWOLTER & DROS<br />
Marten Meesweg 25<br />
3068 AV ROTTERDAM<br />
T +31 88 923 33 44<br />
E info@croonwolterendros.nl<br />
W www.croonwolterendros.nl<br />
GM RECYCLING BVBA<br />
Krommeveldstraat 1<br />
B-9971 LEMBEKE (B)<br />
T +32 9 378 39 47<br />
E info@gmrecycling.be<br />
W www.gmrecycling.be<br />
GOOIMEER B.V.<br />
Damsluisweg 67<br />
1332 EB ALMERE<br />
Postbus 30219<br />
1303 AE ALMERE<br />
T +31 36 537 03 33<br />
F +31 36 537 03 32<br />
E mail@gooimeer.nl<br />
W www.gooimeer.nl<br />
216
INFRAPARTNERS<br />
Scan deze QR code met uw<br />
smartphone voor uitgebreide<br />
informatie over de Infrapartners<br />
gww-bouw.nl/bedrijf<br />
HAKKERS BV<br />
Oudas 11<br />
4251 AW Werkendam<br />
Postbus 11<br />
4250 DA Werkendam<br />
T +31 183 50 11 22<br />
F +31 183 50 16 65<br />
E info@hakkers.com<br />
W www.hakkers.com<br />
VAN DER KAMP<br />
Hoekerweg 1<br />
8042 PH ZWOLLE<br />
T +31 38 422 20 09<br />
E info@vdkamp.eu<br />
W www.vdkamp.eu<br />
LEICA GEOSYSTEMS B.V.<br />
Turfschipper 39<br />
2292 JC Wateringen<br />
T +31 88 001 80 00<br />
E customercare.nl@leica-geosystems.com<br />
W www.leica-geosystems.com/nl-nl<br />
VAN HATTUM EN BLANKEVOORT<br />
Lange Dreef 13<br />
4131 NJ VIANEN<br />
T +31 348 43 51 00<br />
F +31 348 43 51 11<br />
E info@vhbinfra.nl<br />
W www.vhbinfra.nl<br />
HYUNDAI HEAVY INDUSTRIES EUROPE NV<br />
Vossendaal 11<br />
B-2440 GEEL<br />
T +32 14 56 22 00<br />
E info@hyundai.eu<br />
W www.hyundai.eu<br />
LEYENAAR TAAPKEN LAMAKER BV<br />
Kamerlingh Onnesweg 7<br />
4131 PK VIANEN<br />
Postbus 191<br />
4130 ED VIANEN<br />
T +31 347 37 48 44<br />
F +31 347 37 79 08<br />
E verkoop@ltl.nl<br />
W www.ltl.nl<br />
HOFFMANN BODEMTECHNIEKEN B.V.<br />
Beekerheide 17-19<br />
5741 HB BEEK EN DONK<br />
T +31 492 38 66 66<br />
E info@hoffmanngroep.com<br />
W www.hoffmanngroep.com<br />
INPIEQ<br />
Liberatorstraat 3<br />
4651 SC STEENBERGEN<br />
T +31 850 81 20 00<br />
E info@inpieq.nl<br />
W www.inpieq.nl<br />
MAX BÖGL NEDERLAND BV<br />
Pedro de Medinalaan 5a<br />
1086 XK AMSTERDAM<br />
T +31 20 398 11 30<br />
E info@nl.max-boegl.com<br />
W www.max-boegl.de/nl/<br />
HOOGMARTENS WEGENBOUW<br />
Hagelkruisweg 2<br />
5993 SC MAASBREE<br />
T +32 89 81 02 30<br />
E info@hoogmartens.be<br />
W www.hoogmartens.be<br />
IPV DELFT<br />
Oude Delft 39<br />
2611 BB Delft<br />
T +31 15 750 25 75<br />
E info@ipvdelft.nl<br />
W www.ipvdelft.nl<br />
MOBILIS<br />
Landdrostlaan 49<br />
7327 GM Apeldoorn<br />
Postbus 20175<br />
7302 HD Apeldoorn<br />
Nederland<br />
T +31 55 538 22 22<br />
E info@mobilis.nl<br />
W www.mobilis.nl<br />
HUPKES HOUTHANDEL DIEREN B.V.<br />
Sprankerenseweg 79<br />
6951 DE DIEREN<br />
T +31 313 41 91 00<br />
F +31 313 42 00 39<br />
E info@hupkes.nl<br />
w www.hupkes.nl<br />
0313 - 419 100<br />
sales@hupkes.nl<br />
KOKOSYSTEMS B.V.<br />
Saturnus 9<br />
2685 LX POELDIJK<br />
Postbus 107<br />
2290 AC WATERINGEN<br />
T +31 174 24 48 38<br />
F +31 174 24 02 45<br />
maatwerk E info@kokosystems.nl in hout voor<br />
W www.kokosystems.nl<br />
grond-, weg- en<br />
waterbouw<br />
<strong>NL</strong>MK PLATE SALES S.A.<br />
Rue de Clabecq 101<br />
B-1460 ITTRE<br />
T + 32 2 391 91 00<br />
E quard@eu.nlmk.com<br />
W www.eu.nlmk.com/en/<br />
217
INFRAPARTNERS<br />
Scan deze QR code met uw<br />
smartphone voor uitgebreide<br />
informatie over de Infrapartners<br />
gww-bouw.nl/bedrijf<br />
VAN OORD NEDERLAND<br />
Schaardijk 211<br />
3063 NH ROTTERDAM<br />
Postbus 8574<br />
3009 AN ROTTERDAM<br />
T +31 88 826 00 00<br />
F +31 88 826 50 10<br />
E info@vanoord.com<br />
W www.vanoord.com<br />
PERI NEDERLAND B.V.<br />
Bekistingen, steigers en Engineering<br />
Postbus 304<br />
5480 AH SCHIJNDEL<br />
T +31 73 547 91 00<br />
F +31 73 549 36 51<br />
E info@peri.nl<br />
W www.peri.nl<br />
REESINK CONSTRUCTION EQUIPMENT <strong>NL</strong><br />
B.V.<br />
Molensteyn 47<br />
3454 PT DE MEERN<br />
T +31 30 666 60 66<br />
E info@kemp-groep.nl<br />
W www.kemp-groep.nl<br />
TELE RADIO BV<br />
Tiber 2<br />
2491 DH DEN HAAG<br />
T +31 70 419 41 27<br />
E info@teleradio.nl<br />
W www.teleradio.nl<br />
TENSAR INTERNATIONAL B.V.<br />
Helftheuvelweg 11<br />
5222 AV S-HERTOGENBOSCH<br />
T +31 73 624 19 16<br />
E info@tensar.nl<br />
W www.tensar.nl<br />
TEXION GEOKUNSTSTOFFEN NV<br />
Admiraal de Boisotstraat 13<br />
B-2000 ANTWERPEN<br />
T +32 3 210 91 91<br />
F +32 3 210 91 92<br />
E info@texion.be<br />
W www.texion.be<br />
TOPCON<br />
De Kronkels 14<br />
3752 LM BUNSCHOTEN-SPAKENBURG<br />
T +31 33 299 29 39<br />
E customerservice.nl@topcon.com<br />
W www.topconpositioning.com<br />
VAN LAECKE GROUP<br />
Schatting 8<br />
8210 ZEDELGEM<br />
België<br />
T +32 50 55 18 90<br />
Vleugelboot 51<br />
3991 CM HOUTEN<br />
Nederland<br />
T +31 30 68 68 100<br />
E info@vanlaeckegroup.com<br />
W www.vanlaeckegroup.com<br />
VAN SCHAIK GRONDVERZET<br />
Dorpsstraat 1<br />
3481 AE HARMELEN<br />
T +31 348 442 852<br />
E info@vanschaikgrondverzet.nl<br />
W www.vanschaikgrondverzet.nl<br />
VOORBIJ FUNDERINGSTECHNIEK B.V<br />
Postbus 20701<br />
1001 NS AMSTERDAM<br />
T +31 20 407 71 00<br />
F +31 20 407 71 99<br />
E info@voorbijft.nl<br />
W www.voorbijdunderingstechniek.nl<br />
SAES INTERNATIONAL B.V.<br />
Lozerweg 10<br />
6006 SR WEERT<br />
T +31 495 56 19 29<br />
E info@saes.nl<br />
W www.demolitiontools.eu<br />
TRIFLEX<br />
Boerendanserdijk 35<br />
8024 AE ZWOLLE<br />
T +31 38 460 20 50<br />
E info@triflex.nl<br />
W www.triflex.nl<br />
XYLEM WATER SOLUTIONS<br />
NEDERLAND B.V.<br />
Pieter Zeemanweg 240<br />
3316 GZ DORDRECHT<br />
Postbus 1126<br />
3300 BC DORDRECHT<br />
T +31 78 654 84 00<br />
F +31 78 651 09 36<br />
E xylemwatersolutionsnl@xyleminc.com<br />
W www.xylemwatersolutions.com/nl<br />
STRUKTON CIVIEL NOORD & OOST BV<br />
Kelvinstraat 1<br />
Postbus 355<br />
7570 AJ OLDENZAAL<br />
T +31 6 51 56 33 49<br />
E marlon.snijders@strukton.com<br />
W www.struktonciviel.nl<br />
UNIHORN BV<br />
Verbinders in infra<br />
Scharwoude 9<br />
1634 EA SCHARWOUDE<br />
Postbus 58<br />
1633 ZH AVENHORN<br />
T +31 229 54 78 50<br />
E info@unihorn.nl<br />
W www.unihorn.nl<br />
ZIUT<br />
Nieuwe Plein 1b<br />
6811 KN ARNHEM<br />
T +31 26 800 19 00<br />
E info@ziut.nl<br />
W www.ziut.nl<br />
218
De Stage V<br />
Doosan<br />
mobiele<br />
graafmachines<br />
De Stage V mobiele graafmachines staan klaar voor jou!<br />
Wil jij een Stage V mobiele graafmachine, die voldoet aan de laatse emissie-eisen,<br />
super sterk, flexibel en ook de grootste cabine in zijn klasse zodat je het ultieme comfort ervaart?<br />
Interesse? Neem dan contact op met jouw Doosan dealer!<br />
Staad, Anema Arum, Snippe Erica, ELM Bouwmachines, R&L Machinery en Nijland Service
VERKOOP VERHUUR SERVICE<br />
Graafmachines
Change language