Bouwen aan de zorg 2022-06

BOUWEN
VAKTIJDSCHRIFT OVER ONTWIKKELING IN DE ZORG IN
ZORG
VLAANDEREN EN NEDERLAND
Platform OVER BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
BOUWEN
6
ZORG.EUbouwenaandezorg.eu
jaargang 22
december 2022-januari 2023
PLATFORM OVER BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
6
Masterplan
campus UZ Gent
Nut en noodzaak
levensloopbestendige woningen
Vernieuwbouw
Amphia Breda
Vrouwen aan zet
bij St Jansdal

Dutch Cabin Group bouwt circulaire, modulaire
gebouwen. In onze productielocaties Oude Tonge,
Klundert en Coevorden worden de units helemaal
voorbereid voor snelle montage op bouwplaatsen
in heel Nederland.
Snel en efficiënt
bouwen. Ook aan
jouw toekomst.
We zoeken nieuwe collega’s die ons binnen
en buiten kunnen ondersteunen:
Uitvoerders
Werkvoorbereiders
Projectleiders
Interesse? Ga voor informatie naar:
werkenbijdutchcabingroup.com
Dutch Cabin Group is een belangrijke speler in
semipermanente bouw. Met zes sterke merken binnen
de groep, levert Dutch Cabin Group duurzame,
circulaire en flexibele gebouwen voor diverse
branches. Kwalitatief, betaalbaar, haalbaar en
schaalbaar.

6
Voorwoord
KABINET ZET IN OP SENIORENWONINGEN
Bijna een derde van de 900.000 extra woningen die het kabinet de komende jaren
wil bouwen, moeten speciaal geschikt zijn voor ouderen. Dat willen de ministers
Hugo de Jonge (Wonen) en Conny Helder (Langdurige Zorg). Het gaat om in totaal
290.000 woningen voor senioren. In een brief aan de Tweede Kamer eind november
schrijven zij dat er nu ongeveer 800.000 mensen 80 jaar of ouder zijn. In 2040,
over 17 jaar al, is dat aantal verdubbeld tot 1,6 miljoen. En al die ouderen hebben
speciale woningen nodig. Op die manier kunnen de ‘ouderen van morgen zo lang
mogelijk zelfstandig blijven wonen’. Bovendien komt hierdoor volgens Helder en De
Jonge ‘een hele verhuisketen op gang’, waardoor ook gezinnen en starters weer een
(passende) woning kunnen vinden.
In deze Bouwen aan de Zorg geen verdere aandacht voor de plannen van Helder
en De Jonge, maar wel voor wonen en zorg. Zo openen we deze uitgave met de
nieuwbouw van woonzorgcomplex Huis ter Leede in Leerdam, dat begin december
haar deuren opende. Het complex telt vijf bouwlagen met in totaal 87 appartementen,
waarvan 49 woningen voor mensen met dementie en 38 woningen voor
mensen met een somatische aandoening. Elke woonlaag beschikt over een eigen
buurtkamer en bij de centrale entree is een ontmoetingsplek/restaurant ingericht
waarvan ook de wijkbewoners gebruik kunnen maken. De nieuwbouw is toekomstbestendig
vormgegeven, met in elk appartement een eigen natte cel, keukenblok,
slaap- en woonkamer en meterkast, waardoor het in de toekomst eenvoudig aangepast
kan worden voor nieuwe huurders.
Ook besteden we uitgebreid aandacht aan het nieuwe woonzorgcentrum
Lindenhoven in Maastricht, dat ruimte biedt aan 64 studio’s voor mensen met een
vorm van dementie of een lichamelijke beperking. De nieuwbouw moest in zeer
korte tijd worden uitgevoerd, omdat een locatie waar op dat moment nog bewoners
woonden, een nieuwe bestemming kreeg. Daarom werd gekozen voor een
goed en gereed bouwconcept, dat zich specifiek richt op de intramurale ouderenzorg
én dat projectspecifiek kan worden aangepast.
De moeite waard is ook ons artikel over zorgresidentie Mariënhaven in Warmond,
dat na een ingrijpende renovatie in gebruik is genomen. Onder het motto ‘het
nieuwe vastgoed staat er al’ zijn in het voorgebouw en de kapel van Mariënhaven
dertig zorgappartementen en zeven zorghotelkamers voor tijdelijk verblijf ingericht,
waarbij de historische geveldetails zijn hersteld en/of weer zichtbaar zijn gemaakt.
De artikelen worden aangevuld met o.a. de nieuwbouw van psychiatrisch ziekenhuis
(PZ) Heilige Familie in Kortrijk, de masterplannen voor de campus van UZ Gent
en het St Jansdal in Harderwijk en de bijzondere transformatie van De Grubbe in
Everberg tot een aangenaam oriëntatiecentrum. Speciale aandacht verdient ook de
vernieuwbouw van het voormalige beddenhuis van het Amphia Ziekenhuis in Breda
tot een hedendaags centrum voor dagbehandeling, waarbij budgetten, wensen en
verwachtingen nauw zijn afgestemd.
In Het Interview legt Daan Tettero van Syntrus Achmea uit dat de bouw van levensloopbestendige
woningen veel zorgvacatures scheelt (en waarom). Verder besteden
we aandacht aan sanitaire oplossingen, de inrichting van de omkleedruimte,
duurzame bekledingsstoffen en het belang van een healing environment en goede
wayfinding. Kortom, we hebben weer een mooie uitgave voor u! Namens het team
van Bouwen aan de Zorg wens ik u veel leesplezier, een fijne kerst en alle goeds
voor 2023!
Lieke van Zuilekom

Platform OVER ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
BOUWEN ZORG.EU
bouwenaandezorg.eu
Jaargang 22, nummer 6, 2022
Verschijnt 6 x per jaar
ISSN: 1876-0600
BOUWEN UITGEVER ZORG.EU
Schatbeurderlaan 6
6002 ED Weert
Postbus 249
6000 AE Weert
+31 495 45 00 95
info@louwersmediagroep.nl
louwersmediagroep.nl
VESTIGING BELGIË
Domein De Herten
Hertsbergsestraat 4
B-8020 Oostkamp
+32 50 36 81 70
info@louwersmediagroep.be
louwersmediagroep.be
EINDREDACTIE
Lieke van Zuilekom
Huis ter Leede: Bouwen voor nu en later 8
UZ Gent: Nieuwe standaard zetten in zorg en duurzaamheid 12
Zorg Flits: Noordwest Ziekenhuisgroep contracteert bouwpartijen
voor nieuwbouw fase 1 in Alkmaar 15
Hoe haal je alles uit de renovatie, nieuwbouw of verbouwing van je zorgomgeving? 18
Bewegwijzering ontworpen voor het welzijn van bewoners, patiënten en bezoekers 20
Het interview: 'Bouw levensloopbestendige woningen scheelt veel zorgvacatures' 22
Amphia: Van voormalig beddenhuis naar hedendaags centrum voor dagbehandeling 24
Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht krijgt nieuwe noodstroominstallatie 28
Heersen er chaos en capaciteitsproblemen in uw omkleedruimte? 30
Spryg-seminarie Zorgvastgoed België:
‘Huidige problemen vergen nieuwe concepten en flexibeler kader’ 32
Natuur verrijkt interieur van Radboudumc 34
Mariënhaven: Moderne zorgresidentie in voormalig seminarie 36
REDACTIETEAM
Tamara Brouwers
Helene de Bruin
Rob Buchholz
Valérie Couplez
Tjerk van Duinen
Henk Geist
Tim Janssens
Koen Mortelmans
José Mulder
Silke Van Parijs
Gerrit Tenkink
Jan-Kees Verschuure
Liliane Verwoolde
PROJECTMANAGEMENT
Patty Ros
p.ros@louwersmediagroep.nl
SECRETARIAAT
Manuela Depenbrock
Sandra Reijnders
ADVERTENTIES
Een hoge resolutie PDF moet worden aangeleverd via de AdPortal.
Mocht u nog geen uploadlink hebben ontvangen, stuur een email
naar traffic@louwersmediagroep.nl
ABONNEMENTSPRIJS
€ 63,00 per jaar excl. BTW
Buiten Nederland: € 99,00 per jaar excl. BTW
IBAN NL78 ABNA 0490 2820 67
BIC ABNANL2A
t.n.v. Louwers Mediagroep
o.v.v. Bouwen aan de Zorg
Informatie over abonnementen:
+31 495 45 00 95
info@louwersmediagroep.nl
ADRESWIJZIGINGEN
Schriftelijk ten minste drie weken voor
verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert
OPZEGGINGEN
Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode
geen schriftelijk bericht van opzegging is
ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een
jaar verlengd.
DOELGROEP
Als abonnement en in controlled circulation, persoonsgericht
naar beslissers in ziekenhuizen, verpleeghuizen,
woonzorgcentra, zorggroepen, GGZ, woningcorporaties,
architecten, technische/facilitaire managers toeleverancier
aan de gezondheidszorg, aannemers, overheidsinstellingen
en abonnementen.
VORMGEVING
studio@louwersmediagroep.nl
DRUKWERK
Drukkerij Hendrix, Peer
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder
uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel
dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen
uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid
van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid
voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of
beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.
8
18
24
34

jaargang 22
december 2022-januart 2023
bouwenaandezorg.eu
Inhoud
44 58
70
74
50
66
Bedden en matrassen voor een optimale zorgbeleving 40
Systeembouw voor een ambulancepost 42
‘Als inrichtingspartner kun je ziekenhuizen beter maken’ 44
Een mobiele oplossing voor verbouwingsuitdagingen 48
St Jansdal vernieuwt op flexibele wijze 50
Healing environment in de zorg 53
Duurzame en hoogwaardige bekledingsstof voor binnen en buiten 54
De juiste productkeuze is van primordiaal belang in de zorg 56
Nieuw woonzorgcentrum Lindenhoven kiest voor goed en klaar bouwconcept 58
Nieuwe douchekraan met bescherming tegen verbranding 64
‘Maak wayfinding integraal onderdeel van het ontwerp’ 66
Reinier de Graaf: Klimaat zonder zorgen 68
De Grubbe: Aftandse jeugdinstelling is omgetoverd tot een aangenaam oriëntatiecentrum 70
PZ Heilige Familie: Doordacht ontwerp garandeert kwalitatieve kinder- en jeugdzorg 74
Zorgpartners 80
Blijf gratis en eenvoudig op de hoogte van het laatste nieuws.
Volg ons op social media en meld je aan voor onze nieuwsbrief!
BOUWENAANDEZORG.EU
VAKTIJDSCHRIFT OVER ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
BOUWEN ZORG
PLATFORM OVER BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
6
BOUWEN ZORG.EU
Platform OVER ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
BOUWEN ZORG.EU
Masterplan
Campus UZ Gent
Nut en noodzaak
levensloopbestendige woningen
Vernieuwbouw
Amphia Breda
Vrouwen aan zet
bij St Jansdal
Cover:
De nieuwe, sfeervolle
ontvangsthal van het vernieuwde
Amphia Ziekenhuis in Breda.
Beeld:
Jeroen van Eijndhoven
6

LEERDAM HUIS TER LEEDE
Tekst | Gerrit Tenkink Beeld | Uitgeverij Gelderland, Peter den Ouden Fotografie
Woonzorgcomplex Huis ter Leede
Bouwen voor nu en later
Woonzorgcomplex Huis ter Leede in Leerdam opende begin december de deuren. Een intensieve
bouwperiode van bijna twee jaar wordt daarmee afgesloten. De betrokken partijen kijken tevreden
terug op het bouwproces, dat ook weer de nodige leerpunten oplevert.
Ronald Kort, directeur bij Bouwonderneming Stout, Heiko Haasjes, projectleider
Vastgoed bij Woonzorg Nederland en Kees Schetters, directeur
bestuurder bij Huis ter Leede noemen twee kernbegrippen als het
gaat om het succes van de samenwerking: ‘vertrouwen’ en ‘het spreken
van elkaars taal’.
Het complex telt 87 appartementen voor Huis ter Leede, verdeeld over
vijf lagen voor mensen met dementie (49) en mensen met een somatische
aandoening (38). De eerste doelgroep komt op de onderste drie
lagen van het complex te wonen. De tweede doelgroep betrekt de twee
bovenste lagen. Daarnaast hebben alle etages hun eigen buurtkamer en
bij de entree is een ontmoetingsplek/restaurant gesitueerd, waar ook
bewoners van de wijk gebruik van kunnen maken.
BOUWTEAM
Opdrachtgever voor de bouw is Woningcorporatie Woonzorg
Nederland. Huis ter Leede huurt het complex van de corporatie. Bouwonderneming
Stout wist zich bij de tender te onderscheiden door haar
Huis ter Leede telt 87 appartementen voor bewoners met dementie en bewoners met somatische aandoeningen. (Beeld: Peter den Ouden Fotografie)
BOUWEN ZORG.EU
8
BOUWEN ZORG.EU

LEERDAM HUIS TER LEEDE
complexen de installatietechniek, inclusief domotica, een belangrijke rol
speelt. Techniek bepaalt voor een groot deel de gezondheid van een
pand. Met een bouwteam waarborg je de kwaliteit, prijs en planning. We
hebben intensief samengewerkt en konden zo gedurende de bouw snel
inspelen op onverwachte situaties en op elkaars vragen en wensen. Het
voordeel van dit bouwteam was dat er vanuit de zorgkant mensen in
zaten die verstand van bouw hebben en dat wij, van onze kant, verstand
van zorg hebben. Dat je elkaars taal spreekt, is heel belangrijk.” Schetters
sluit aan met een voorbeeld dat het belang van een bouwteam en
de korte lijnen aangeeft: “Tijdens de bouw kwam de huurder met de
vraag om de twee toegangsdeuren (toegangssluis, GT) niet achter elkaar
te plaatsen, maar haaks op elkaar. Door zo’n bouwoverleg kun je zo’n
aanpassing relatief eenvoudig realiseren. Veel beter dan achteraf, als de
deuren al geplaatst zijn.”
Ronald Kort, Kees Schetters en Heiko Haasjes (v.l.n.r.) kijken terug op een goede
samenwerking. (Beeld: Uitgeverij Gelderland)
'Dat je elkaars taal spreekt,
is heel belangrijk'
kwaliteit en ruime ervaring met de realisatie van gebouwen voor de zorg.
Kort: “We hebben het project aangepakt met een klassiek bouwteam,
met naast onze stoel ook plek voor de opdrachtgever, huurder en Den
Doorn Installatietechniek. Die laatste partij zat erbij, omdat in dit soort
TOEKOMSTBESTENDIG BOUWEN
“Dat we bouwen voor twee doelgroepen maakt voor de bouw van het
complex niet uit, want alle kamers zijn hetzelfde ingericht”, zegt Haasjes,
die vervolgens uitlegt dat ervoor gekozen is om toekomstbestendig te
bouwen. Dit betekent dat het mogelijk is om in het complex een andere
doelgroep te vestigen, mocht de huurder, Huis ter Leede, het contract na
20 jaar beëindigen. “Onze grootste uitdaging was om toekomstbestendig
te bouwen, maar ook kwaliteit te leveren en het ook nog eens betaalbaar
te houden. Bouw je te minimalistisch, dan krijg je daar in de toekomt spijt
van. Zo hebben alle appartementen een eigen natte cel, een keukenblok
en slaap- en woonkamer. Met in ieder appartement een eigen meterkast,
hebben we ook gekeken naar hoe de zorg zich ontwikkelt. Met een meterkast
per appartement kun je zien hoe het individuele energieverbruik
is. Deze eigen meterkast is natuurlijk ook handig met het oog op de
eventueel volgende bewoners van het gebouw. ❯
De gemeenschappelijke buurtkamers hebben een mogelijkheid om te koken voor
de bewoners uit deze buurtgroep. (Beeld: Peter den Ouden Fotografie)
Alle toekomstbestendige tweekamerappartementen hebben een eigen keuken,
‘natte cel’, slaap- en woonkamer. (Beeld: Peter den Ouden Fotografie)
BOUWEN ZORG.EU
9

LEERDAM HUIS TER LEEDE
Zonnepanelen, individuele WTW-installaties en een collectieve warmtepomp zorgen ervoor dat het gebouw bijna energieneutraal is. (Beeld: Peter den Ouden Fotografie)
Mensen voor
gebouwen
Woningbouw
Utiliteitsbouw
Zorg en onderwijs
Beheer en onderhoud
Stationspark 1100
3364 DA Sliedrecht
088 440 10 00
info@stout.nl
www.stout.nl
10 BOUWEN ZORG.EU

LEERDAM HUIS TER LEEDE
Door het variërend gevelmetselwerk past het woonzorgcomplex uitstekend in de omgeving. (Beeld: Peter den Ouden Fotografie)
En met een aansluiting voor de wasmachine per appartement kan ook
elke bewoner zijn eigen was verzorgen, of laten verzorgen door bijvoorbeeld
een mantelzorger. Met 45 vierkante meter zijn het behoorlijk grote
kamers, waarbij de bewoner bezoek op de eigen kamer kan ontvangen.
Je kunt zeggen dat het volwaardige appartementen zijn, allemaal bewust
voorzien van een eigen huisnummer.”
VERTROUWEN
Eigenaar Woonzorg Nederland gaf de huurder, Huis ter Leede, veel vrijheid
om ideeën in te brengen bij de bouwplannen. Het is opmerkelijk
dat een huurder zoveel inspraak heeft bij de inrichting van het pand,
maar volgens Haasjes heeft dat alles te maken met vertrouwen: “Huis ter
Leede heeft een eigen directievoerder (Jaap Sprey, GT) met verstand
van bouwen, maar ook de link met de zorg. Als je ziet dat jouw huurder
zo’n kundig iemand in dienst heeft, dan maak je daar graag gebruik van.”
SPANNEND
Een andere belangrijke partij was architect en planontwikkelaar Hevo-
Fame, specialist in het ontwikkelen van woonconcepten voor kwetsbare
groepen. In de visie van dit bureau moeten mensen met een zorg- en ondersteuningsvraag
het leven kunnen leiden dat past bij hun persoonlijke
mogelijkheden en voorkeuren. Deze visie is terug te vinden in de bovengenoemde
inrichting van de appartementen. Ook Schetters en zijn mensen
konden zich goed vinden in deze visie. “Voor ons is dat best spannend,
want je wilt iedereen de vrijheid geven die verantwoord is. Onze
bewoners met dementie kunnen hier bijvoorbeeld zonder belemmering
de tuin in lopen. Die bewegingsvrijheid zorgt er ook voor dat ze zich
beter voelen”, zegt Schetters, die er direct een leerpunt aan toevoegt.
“De postbussen voor onze bewoners bevinden zich aan de buitenzijde
van het complex. Dat betekent dat je naar buiten moet om de post op
te halen. Daar was in eerste instantie onbegrip voor bij familie. Als je dan
uitlegt dat het legen van je postbus een activiteit is, waarvoor je je jas aan
moet doen en waar je een stukje voor moet lopen, dan hopen we dat
mensen daar de meerwaarde van inzien. Het is een voorbeeld, dat we
eerder in het totale proces aan personeel, bewoners en familie hadden
kunnen uitleggen.”
'We stellen te vaak de vraag
waarop we het antwoord al weten'
Ook Haasjes heeft bij dit project weer het nodige opgepikt dat hij richting
toekomst kan gebruiken. “We proberen nog te vaak het wiel opnieuw
uit te vinden. Een verdere stap in standaardisatie kan het proces
versnellen en goedkoper maken. Dan heb ik het over producten, maar
ook over processen. We stellen te vaak de vraag waarop we het antwoord
al weten. Bij een volgend soortgelijk project kun je dan misschien
een paar stappen in het proces overslaan.” ■
BOUWEN ZORG.EU
11

GENT UZ GENT
Tekst | Valérie Couplez Beeld | UZ Gent en VK architects+engineers, Thomas Verfaille
Masterplan voor campus UZ Gent
Nieuwe standaard zetten
in zorg en duurzaamheid
UZ Gent wil met haar Masterplan een voortrekkersrol nemen en tonen dat welzijn en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan.
12 BOUWEN ZORG.EU

GENT UZ GENT
UZ Gent werkt momenteel aan de uitvoering
van haar Masterplan voor de campus aan
de Heymanslaan. De huidige parkeertoren
moet er plaats maken voor een flexibel
ziekenhuisgebouw dat de patiënt en bezoeker
centraal stelt. UZ Gent wil met dit project een
voortrekkersrol nemen en tonen dat welzijn en
duurzaamheid hand in hand kunnen gaan. VK
architects+engineers tekende het concept uit.
De campus van het UZ Gent bevindt zich aan de Heymanslaan; sinds jaar
en dag een baken voor zorg aan de rand van het stadscentrum. “Maar
we kampen met een verouderde infrastructuur”, geeft Petra Demoor,
projectmanager bij het UZ Gent aan. “Met ons Masterplan willen we nu
die inhaalbeweging maken en tegelijk een ziekenhuisinfrastructuur neerzetten
die toekomstbestendig is.” Sinds 2019 wordt er gesleuteld aan
het plan. Vandaag is het voorontwerp klaar en zijn de vergunning- en
subsidiedossiers vertrokken voor goedkeuring. De bedoeling is om op
de plaats van de huidige parkeertoren een nieuw gebouw te laten verrijzen
dat de voornaamste medische en zorgactiviteiten van het ziekenhuis
huisvest. Bezoekers en patiënten zullen onder de nieuwbouw hun wagen
kwijt kunnen. Achteraan de site komt nog een logistiek gebouw waar
de leveringen kunnen gebeuren, die dan ondergronds naar hun eindbestemming
gaan. “De bedoeling is om rond het ziekenhuis een groene
gordel te creëren”, geeft Demoor aan.
'Dankzij het gekartelde ontwerp van de gevel
wordt er maximaal daglicht binnen gebracht'
HEALING ENVIRONMENT
Een idee dat niet zomaar uit de lucht komt vallen. “Er zijn al heel wat
studies gebeurd die een positief verband aantonen tussen de aanwezigheid
van groen en het welzijn van de patiënt. Groen voor iedereen
is dan ook het motto. Rondom, in en op het gebouw, met terrassen,
patio’s en daktuinen. De natuur tot in het gebouw. Een tweede belangrijke
factor daarbij is daglicht. Ook dat speelt een belangrijke rol in het
creëren van een healing environment. Dankzij het gekartelde ontwerp
kunnen we zoveel mogelijk daglichtgevels realiseren. Dat moet toelaten
overal daglicht binnen te brengen. In de kamers, maar even goed in het
operatiekwartier, de kantoorruimtes, …” Een ontwerp dat van de hand
is van VK architects+engineers. “Er komt heel wat kijken bij de bouw van
een ziekenhuis: ontwerp, vergunningen, technieken, stabiliteitsstudies, …
Het is een complexe puzzel om leggen. VK architects+engineers bundelt
al die verschillende disciplines onder één dak, waardoor ze uitstekend
geplaatst is om ons bij te staan doorheen ons volledige traject”, aldus
Demoor. “Haar expertise in deze materie staat buiten kijf. Bovendien wil
ze ook op vlak van duurzaamheid de lat hoog leggen.”
VOLLEDIG ELEKTRISCH VERWARMEN EN KOELEN
Voor UZ Gent was duurzaamheid immers een tweede belangrijke pijler
in het Masterplan. Al in 2019 sprak het ziekenhuis de ambitie uit om
met haar nieuwbouw zo onafhankelijk mogelijk van fossiele brandstoffen
te worden. “Profetisch bijna, als je het huidige energieklimaat bekijkt”,
herinnert Simon Ossieur, projectmanager voor VK architects+engineers,
zich. Er werd gekozen om volledig elektrisch te kunnen verwarmen en
koelen. “UZ Gent kiest resoluut voor een regime op lage temperatuur
dat via klimaatplafonds voor een aangename temperatuur zal zorgen.
Ook legionellabeheersing willen we op die manier aanpakken. Stoomproductie
willen we uitdrukkelijk afbouwen. Dit is nog het laatste grote
struikelblok. In andere landen is dat reeds een valabele optie, hier houdt
de wetgeving voorlopig nog het been stijf. Hetzelfde geldt voor adiabatische
bevochtiging. De bedoeling is om zwart-op-wit aan te tonen dat
dit 100% veilige technieken zijn en zo onze ambitie van 100% elektrisch
hard te maken. Daar hebben we nog drie à vier jaar de tijd voor.” ❯
BOUWEN ZORG.EU
13

GENT UZ GENT
Simon Ossieur (VK architects+engineers):
“Door het regime van koeling en verwarming zo
dicht mogelijk bij elkaar te brengen, kun je de
energiestromen gaan uitwisselen.”
Tine van Besien (VK architects+engineers):
“Het is de bedoeling dat we een basisstructuur
neerzetten die honderden jaren kan meegaan, zelfs
wanneer de noden veranderen.”
Petra Demoor (UZ Gent):
“Groen voor iedereen is het motto. Rondom, in en op
het gebouw, met terrassen, patio’s en daktuinen.”
(Beeld: Thomas Verfaille)
ENERGIEZUINIGE WERKING
Energieonafhankelijkheid begint echter met
energiezuinigheid. Ossieur: “Ziekenhuizen zijn
zeer energie-intensieve gebouwen, omdat het
gebouw zelf slechts een fractie van de energierekening
uitmaakt. Je hebt te maken met
ventilatiedebieten, medische infrastructuur,
databeheer, … Zelfs door breed in te zetten
op zonnepanelen, zouden we slechts 13 à 17%
van het elektriciteitsverbruik dat nodig is ter
plekke kunnen opwekken.” Om een zo energiezuinig
mogelijke werking van haar ziekenhuis
te realiseren, wil UZ Gent ook zoveel mogelijk
energie recupereren. “Een ziekenhuis vormt
een unieke omgeving waarin op elk moment
gelijktijdig behoefte is aan koeling en verwarming.
Door het regime van koeling en verwarming
zo dicht mogelijk bij elkaar te brengen,
kun je de energiestromen gaan uitwisselen.
Energie die niet ogenblikkelijk uitgewisseld kan
worden, gaan we bufferen. Het water in de
sprinklertanks vormt hiervoor een economische
oplossing. Dat zal ons in staat stellen om
energie-efficiënt te koelen en verwarmen.”
CIRCULAIR BOUWEN
Duurzaamheid gaat echter verder dan energiezuinigheid
alleen. Al in haar bestek had
het UZ Gent gevraagd om de principes van
circulair bouwen toe te passen. “Dat begint
eigenlijk al bij het ontwerp”, vertelt Tine van
Besien, engineer sustainable design bij VK
architects+engineers. “Het is de bedoeling
dat we een basisstructuur neerzetten die honderden
jaren kan meegaan, zelfs wanneer de
noden veranderen. De invulling moet dan wel
flexibel en circulair zijn. We hebben daarom in
het ontwerp de zogenaamde schillenmethode
toegepast. Enkel wat nodig is voor de stabiliteit
van het gebouw is vast, op alle andere vlakken
domineert de flexibiliteit. Zo werken we
met een balkenloze structuur zodat, als er
een andere invulling van de ruimte nodig is,
dit gemakkelijk gerealiseerd kan worden. Voor
de flexibele invulling opteren we uitdrukkelijk
voor prefabricatie en circulair materiaalgebruik.
Ook de gevel, bestaande uit houtskeletbouw
met baksteen strips, is een toonbeeld
van circulariteit met zijn maximale modulariteit
en de keuze voor materialen die zich makkelijk
laten verwijderen en recycleren.”
HERGEBRUIK MATERIALEN
EN REGENWATER
Een tweede aandachtspunt was het hergebruiken
van materialen die al aanwezig waren
op de site. “Geen evidentie, omdat niet alleen
de stabiliteit verzekerd moet blijven, maar het
ook binnen de vooropgestelde timing van de
verschillende fases moet passen”, aldus Van
Besien. De stalen constructie van het bestaande
parkeergebouw bleek uiteindelijk perfect
aan de eisen te voldoen. Het wordt hergebruikt
voor de structuur van de technische
verdieping. Ten slotte stond ook het waterbeheer
hoog op de agenda. UZ Gent vroeg VK
architects+engineers om elke druppel regenwater
die valt op de site van 4,6 ha zo goed
mogelijk te hergebruiken. Met de aanleg van
twee bufferbekkens en een performante waterzuivering
van het opgevangen regenwater
wordt dat realiteit. Het leeuwendeel zal naar
het spoelen van de toiletten gaan. “Niet evident
in een ziekenhuisomgeving, daarom zullen
we ultrafiltratie toepassen”, voegt Demoor
toe. Maar er liggen ook toepassingen voor hergebruik
van water in de koeltorens, het warmtenet
van IVAGO (waar het UZ Gent nu nog
op aangesloten is) en de daktuinen, …
BLIJVEN OPVOLGEN
Als alles volgens plan verloopt, gaat volgend
jaar de eerste spade in de grond waarna
het Masterplan stap voor stap vorm moet
krijgen. UZ Gent hoopt in 2029 het nieuwe
ziekenhuis in gebruik te kunnen nemen. VK
architects+engineers is aangesteld als gedelegeerd
bouwheer om ook in de volgende
fases van het traject een goede uitvoering
te verzekeren. ■
14 BOUWEN ZORG.EU

ZORG FLITS
Tekst en beeld | MedicomZes
Noordwest Ziekenhuisgroep
contracteert bouwpartijen voor
nieuwbouw fase 1 in Alkmaar
Op 6 oktober jl. ondertekenden Noordwest Ziekenhuisgroep, MedicomZes en ULC
Installatietechniek de uitvoeringsovereenkomst voor nieuwbouw fase 1 op Noordwest locatie
Alkmaar. Dit betekent dat de realisatie van het nieuwe ziekenhuisgebouw gaat starten. De
nieuwbouw, met een omvang van 35.000 m², bestaat uit een ‘acute as’ met o.a. operatiekamers,
spoedplein met SEH, intensive care en verpleegafdelingen voor complexe zorg. Daaronder komt
een ondergrondse parkeergarage.
HISTORISCHE MIJLPAAL
Jurgen Sernee, lid van de raad van bestuur, tijdens
de ondertekening: “Dit is een geweldige
mijlpaal voor Noordwest en voor de inwoners
van onze regio. Na jaren van planvorming
gaan we de nieuwe acute as nu écht bouwen.
We zijn enorm trots op alle betrokkenen en
de bouwpartijen die vandaag aan tafel zitten.
Zeker in deze tijd, met onzekerheden in de
wereld, zijn we tot een waardevolle samenwerking
gekomen.”
PLANNING
Afgelopen maanden is op het ziekenhuisterrein
de bouwkuip aangelegd door bouwbedrijf
K. Dekker. Tijdens de verificatiefase is het
'Dit is een geweldige mijlpaal voor Noordwest
en voor de inwoners van onze regio'
Ondertekening van de uitvoeringsovereenkomst. V.l.n.r.: Edwin Hovius (ULC Installatietechniek), Albert Bok
(MedicomZes), Jurgen Sernee (Noordwest Ziekenhuisgroep) en Wim Koster (KONE).
ontwerp in gezamenlijkheid met alle partijen
geoptimaliseerd. MedicomZes, ULC Installatietechniek
en KONE, gecontracteerd voor de liften
in het nieuwe gebouw, gaan nu starten met
de eerste werkzaamheden van de nieuwbouw.
Naar verwachting wordt de nieuwe acute as in
de zomer van 2025 opgeleverd.
TOEKOMSTBESTENDIGE ZORG
Noordwest gaat haar hoofdlocatie in Alkmaar
in drie fasen volledig (ver)nieuwbouwen. “Dat
is nodig, want zo houden we onze zorg toekomstbestendig.
De landelijke trend is dat de
zorgvraag stijgt en het aantal beschikbare zorgprofessionals
fors afneemt. Onze allergrootste
uitdaging is: meer zorg bieden aan meer patiënten,
met minder mensen maar met behoud van
kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid.
Daarom bouwt Noordwest aan de toekomst.
Dat doen we letterlijk met de (ver)nieuwbouw
in Den Helder en Alkmaar. Maar ook door
met patiënten in gesprek te gaan: wat zijn hun
wensen? Met digitalisering: in het ziekenhuis en
voor patiënten thuis, met behoud van de persoonlijke
aandacht die zij van ons gewend zijn.
En samen met zorgpartners in de regio.”
MEDICOMZES EN ULC
INSTALLATIETECHNIEK
MedicomZes (een VolkerWessels onderneming)
is een specialistische bouwer op het gebied
van ziekenhuizen, laboratoria, cleanrooms
en zorgvastgoed. ULC Installatietechniek ontwerpt,
realiseert en onderhoudt al bijna honderd
jaar technische installaties in de gezondheidszorg,
laboratoria en andere sectoren. ■
BOUWEN ZORG.EU
15

Tekst en beeld | Tallking Results
Hoe haal je alles uit de renovatie,
nieuwbouw of verbouwing van
je zorgomgeving?
Wanneer je aan de slag gaat met de renovatie, nieuwbouw of verbouw van een ziekenhuis of
zorginstelling, is het van groot belang dat je begrijpt welke kansen er zijn en waar je potentie laat
liggen. De meeste organisaties die aan een dergelijk traject beginnen, weten echter niet hoe de
inrichting van de vernieuwde ruimtes kan leiden tot betere zorgprocessen, verlaging van de kosten,
verbetering van de werkdruk of een betere ‘patient journey’. Dus: hoe ga je aan de slag? Waar begin
je? En hoe haal je alles uit de renovatie, nieuwbouw of verbouwing van je zorgomgeving?
18 BOUWEN ZORG.EU

Daar goed over nadenken, begint al ruim voor
de bouw. Nieuwbouw of grootschalige verbouwingen
van een ziekenhuis of zorginstelling
gaan altijd gepaard met verandering van
gebruik en aanpassing van processen aan de
nieuwste inzichten en behoeften. Grip op de
verandering die een bouwproject voor de
organisatie meebrengt met behulp van een
programma, draagt bij aan het succes voor
een veilige en geslaagde overgang naar de
nieuwbouw. Een gedegen voorbereiding, goede
kennis van zaken en een ervaren partij die
daar goed in thuis is, biedt houvast. TallKing
Results is die partij.
EEN TIJDIGE EN
ZORGVULDIGE START
De sleutel tot succes bij de inrichting en ingebruikname
na renovatie, verbouwing of
nieuwbouw is: tijdig en zorgvuldig starten!
Voldoende aandacht hiervoor – al in de ontwerpfase
– is cruciaal voor een succesvol verloop.
Denk aan de inrichting en uitrusting van
de ruimtes en het bepalen van beschikbare
budgetten. Aandacht voor de veranderkundige
kant is minstens zo belangrijk; processen,
organisatie en mensen. Dit vergt een goed
geoliede programmastructuur met heldere
communicatielijnen en een heldere besluitvormingsstructuur,
investeren in een goede
samenwerking tussen de lijn- en projectorganisatie
en een goede vertegenwoordiging van
de toekomstige gebruikers.
PROJECTMANAGEMENT
Nieuwbouw- of renovatieprojecten kennen
grote risico’s en het draait om één of meerdere,
vaak complexe doelstellingen. Deze bestaan
uit allerlei (deel)projecten die samen leiden tot
het behalen van de centrale doelstelling: het
operationeel en restpuntvrij opleveren van
de vernieuwde zorgomgeving. Projectmanagement
is dan essentieel. Van planvorming tot
contractering, van inhuizing tot ingebruikname.
Het programma Inrichting en Ingebruikname
(I&I) van TallKing Results biedt goed projectmanagement
met handvatten om processen
te stroomlijnen, de efficiency te verhogen en
kosten te reduceren.
POSITIEVE KLANTBELEVING
ALS RESULTAAT
TallKing Results verbetert haar kennis op
continue basis en daaruit is het programma
'De sleutel tot succes bij de inrichting en
ingebruikname is: tijdig en zorgvuldig starten!'
Inrichting en Ingebruikname ontstaan. “Hiermee
helpen wij organisaties bij het verbeteren
van de vernieuwde zorgomgeving, zodat
deze voldoet aan de verwachting van gebruikers
en bezoekers, met een positieve klantbeleving
als resultaat.”
De integrale aanpak voor een soepele inrichting
en ingebruikname is onder andere
succesvol verlopen in het Radboudumc in
Nijmegen en bij het Prinses Maxima Centrum
in Utrecht. Momenteel werkt TallKing
Results aan het Tergooi MC in Hilversum.
Tijdens de inrichting en ingebruikname van
het Radboudumc bleek de nieuwbouw drie
maanden opleveringsvertraging te kennen.
Door deelprojecten parallel aan elkaar op te
leveren, heeft TallKing Results dit weten terug
te brengen naar één maand.
FASEN VAN HET
PROGRAMMA INRICHTING EN
INGEBRUIKNAME (I&I)
Alhoewel elke situatie uniek is, verloopt de
structuur en invulling van het programma I&I
via vijf fasen:
• Plan/ontwerpfase: verwachte investeringen
in de nieuwe medische inrichting
bepalen, inclusief voldoende middelen
voor onvoorziene zaken. De financiële
begroting voor het inrichtingsprogramma
en de verhuisactiviteiten worden naar
een werkbaar niveau gebracht en het I&I
programma start.
• Bouwfase: de (ver)bouw van het complex
vindt plaats. Aansturing en activiteiten van
het I&I programma richten zich op de levering
tijdens de bouwfase en de voorbereiding
plus inkoop van de inventaris.
• Inhuisfase (inrichting en ingebruikname):
de nieuwbouw gebruiksklaar maken en
inrichten. Het faciliteren van training en
instructie begint. In deze fase is er controle
op de werking van alle processen
en materialen.
• Verhuisfase: volgens een gedetailleerd
verhuisplan worden afdelingen, patiënten
en medewerkers met minimale onderbreking
van de bedrijfsvoering overgebracht
naar de nieuwbouwlocatie. Een dagelijkse
centrale regie staat garant voor de veiligheid
van de zorg.
• Nazorgfase: monitoring in de eerste
paar weken na de verhuizing geeft grip
en controle op de maatregelen en
interventies die nodig zijn voor een
goede bedrijfsvoering. ■
BOUWEN ZORG.EU
19

Tekst en beeld | JLsigns
Bewegwijzering ontworpen
voor het welzijn van bewoners,
patiënten en bezoekers
JLsigns is een expert op het vlak van architecturale bewegwijzering en visuele communicatie. Klanten
kunnen er niet enkel terecht voor deskundig wayfindingadvies en creatief grafisch ontwerp, maar
ook voor de volledige uitvoering van hun signalisatieproject waarbij zowel standaardtoepassingen
als op maat gemaakte oplossingen gerealiseerd kunnen worden. Dat de onderneming tevens over
milieuvriendelijke producten met een aanzienlijk kleinere ecologische voetafdruk beschikt, is een
waardevolle extra troef.
Geen dertien-in-een-dozijnoplossingen, maar een creatief signalisatieconcept op maat, waarbij conform het ‘less is more’-principe op zoek wordt gegaan naar een ideaal
evenwicht tussen wayshowing en merkcommunicatie.
BOUWEN ZORG.EU
20
BOUWEN ZORG.EU

De gezondheidszorg heeft al lang erkend dat
de fysieke omgeving haar klanten kan en zal
beïnvloeden. Het belang ervan wordt het best
begrepen door degenen die hun bewoners/
patiënten als gasten beschouwen en behandelen.
Een uitstekende genezingsomgeving kan
uitstekende klinische kwaliteit versterken, maar
een inferieure omgeving kan er ook afbreuk aan
doen. Het is dus vitaal om een omgeving te creëren
die aan de behoeften voldoet op het gebied
van veiligheid, ondersteuning, competentie,
warmte, fysiek en psychologisch comfort.
Zorgorganisaties hebben geleerd dat een
omgeving die aan de verwachtingen van hun
klanten voldoet of deze overtreft, een positieve
invloed heeft op de stemming van zowel
bewoners of patiënten als bezoekers en medewerkers.
Een goed ontworpen bewegwijzering
is hier een belangrijk onderdeel van en kan dus
bijdragen aan gezondheid en welzijn. Door dit
te begrijpen en te ontwerpen als onderdeel
van de architectuur en het interieurontwerp,
kunnen we bijdragen aan de verbetering van
gezondheidsinstellingen voor alle gebruikers.
OVER JLSIGNS
De naam JLsigns is misschien nog niet alom bekend,
de organisatie erachter echter wel. Begin
2022 heeft zaakvoerder Johan Lambrechts
besloten om de firma Signburo op te splitsen
in twee aparte entiteiten. Signburo focust zich
vanaf dat moment op wayfindingstudies en
signdesignopdrachten, terwijl JLsigns de aangewezen
partner werd voor de uitvoering van
bewegwijzeringsprojecten. De thuisbasis van
JLsigns is Hasselt, niet toevallig bekend als stad
van de smaak. De firma biedt haar klanten een
compleet wayfinding & signage-traject, waarin
zowel de analyse, het advies en het ontwerp
als de implementatie zijn opgenomen. Dit
resulteert in hoogwaardige oplossingen die
tijdig, binnen budget en in overeenstemming
met de beoogde huisstijl gerealiseerd worden.
Geen dertien-in-een-dozijnoplossingen, maar
een creatief signalisatieconcept op maat waarbij
conform het ‘less is more’-principe – lees: de
juiste info op de juiste plaats – op zoek wordt
gegaan naar een ideaal evenwicht tussen wayshowing
en merkcommunicatie.
Speciale aandacht besteden aan kleurcontrasten en het zorgvuldig kiezen van lettertypen en grafische
uitwerking zijn aandachtspunten die een positieve invloed kunnen hebben op de beleving.
'Foto's en symbolen zorgen voor een
snel herkenbare herinnering en kunnen stress
en frustratie vermijden'
POSITIEVE INVLOED OP DE
BELEVING
JLsigns is al vele decennia betrokken bij het
ondersteunen van bedrijven en ontwerpers
en realiseerde reeds een breed scala aan zorgprojecten.
Het creëren van binnenruimtes
voor gezondheidsinstellingen die voldoen aan
de behoeften van de bewoners/patiënten kan
een unieke uitdaging zijn. Speciale aandacht besteden
aan kleurcontrasten en het zorgvuldig
kiezen van lettertypen en grafische uitwerking
zijn aandachtspunten die een positieve
invloed kunnen hebben op de beleving. Foto's
en symbolen zorgen voor een snel herkenbare
herinnering en kunnen stress en frustratie vermijden.
Verhoogde letters of letters in braille
kunnen ook worden gebruikt wanneer een
specifieke behoefte dit vereist.
HERKENNINGSPUNTEN
Duidelijke en flexibele bewegwijzeringssystemen,
die aan mogelijke veranderingen kunnen
worden aangepast, stellen het operationele
personeel in staat om de diverse gebruikers
te informeren over hun dagelijkse activiteiten,
menu's, namen van medewerkers, enz. Naast
klassieke borden kunnen muur- en raamafbeeldingen
worden gebruikt om te fungeren
als herkenningspunten om op een praktische
en sympathieke manier te helpen begeleiden
en informeren. Het selecteren van de juiste
producten en materialen kan ook een positieve
invloed hebben op de levenscycluskosten
wanneer duurzame, onderhoudsvriendelijke
materialen worden gekozen. Met producten
als Etronit, een materiaal dat gemaakt is van
FSC- en PEFC-papier uit Scandinavische bossen,
geïnjecteerd met synthetische hars en
geperst onder extreme druk en hitte, streeft
JLsigns naar een significante reductie van de
ecologische voetafdruk. ■
BOUWEN ZORG.EU
21

HET INTERVIEW
'We zijn overtuigd van
een landelijke noodzaak
voor deze aanpak'
22 BOUWEN ZORG.EU

HET INTERVIEW
Daan Tettero van Syntrus Achmea.
Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Syntrus Achmea
'Bouw levensloopbestendige woningen
scheelt veel zorgvacatures'
Tot 2040 zijn 450.000 extra levensloopbestendige woningen nodig, stellen vastgoedbelegger Syntrus
Achmea en zorgverzekeraar Zilveren Kruis (beide onderdeel van Achmea) in samenwerking met
onderzoeksbureau ABF Research. “Het bouwen van deze woningen zorgt voor meer passend
aanbod voor het groeiende aantal ouderen, en kan voor een deel het oplopend tekort aan
personeel in de zorg en mantelzorgers opvangen”, aldus Daan Tettero van Syntrus Achmea.
In 2040 telt Nederland 4,8 miljoen 65-plussers tegenover 3,1 miljoen nu.
Van deze groep wonen in 2040 1,7 miljoen mensen alleen (900.000 in
2022). De vraag naar zorg en mantelzorg neemt hierdoor sterk toe. De
huidige woningmarkt en het zorgaanbod zijn nog niet toegerust op de
demografische ontwikkelingen; volgens de initiators van het onderzoek
is de input van overheid, woningcorporaties en institutionele beleggers
hard nodig om de mismatch op de woningmarkt vlot te trekken. Tettero:
“Levensloopbestendige woningen, liefst natuurlijk in de buurt van
voorzieningen als winkels en huisartsen, zijn geschikt om in te blijven
wonen als levensomstandigheden veranderen door bijvoorbeeld ouderdom,
ziekte of beperking. Met deze woningen kunnen we zorg bieden
op locatie en mogelijkheden creëren voor sociale interactie. Het gaat om
appartementen, maar ook om gelijkvloerse woningen in hofjes of in een
daarop ingerichte wijk.”
CLUSTERING
Passende woningen voor de oudere doelgroep stimuleren doorstroming
op de woningmarkt omdat de eengezinswoningen die ouderen achterlaten,
kunnen worden betrokken door jonge gezinnen. De genoemde
levensloopbestendige woningen worden zo gebouwd dat de kans op
ongelukken kleiner is en er daarnaast meer sociaal contact mogelijk is,
vanwege clustering van functies. Extra zorg is binnen handbereik met
alarmering en monitoring thuis (o.a. domotica). Er zijn substantieel minder
uren zorg en mantelzorg nodig wanneer iemand met een 'redelijke
tot flinke' zorgvraag levensloopbestendig woont, aldus de onderzoekers.
Experts van Achmea schatten in dat een levensloopbestendige woning
minder uren zorg vereist dan een verzorgingshuis of reguliere woning.
‘Doorrekening van de cijfers richting 2040 laat zien dat het realiseren
van 450.000 geschikte woningen kan leiden tot een vermindering van
de druk op de zorg tot wel 105.000 zorgvacatures. Ook zijn er 130.000
minder mantelzorgers nodig’, aldus een recent persbericht van Achmea
naar aanleiding van het onderzoek.
MAATWERK PER REGIO
De financieel dienstverlener heeft per regio laten specificeren wat no-
dig is, en ontwikkelt zelf al nieuwe woonvormen met slimme aanpassingen
in huis. In april dit jaar werd de Nieuwe Sint Jacob geopend,
een groot levensloopbestendig woonconcept in de Amsterdamse Plantagebuurt.
“Uiteraard heeft Amsterdam een andere woningbehoefte
dan een dorp. We zien zelfs met Rotterdam al essentiële verschillen,
maar we zijn overtuigd van een landelijke noodzaak voor deze aanpak”,
zegt Tettero. Syntrus Achmea is voornemens om namens haar klanten
(pensioenfondsen, verzekeraars en charitatieve instellingen) jaarlijks
1.500 tot 2.000 nieuwe levensloopbestendige woningen te realiseren,
in nauwe samenwerking met overheden, woningcorporaties en andere
marktpartijen. Afgelopen zomer werd een portefeuille van 32 woonzorgcomplexen
aangekocht.
MIDDENHUUR
Het doel is investeren in meerdere projecten met een zorgcomponent,
zoals 24 nieuwe zorgwoningen in de Utrechtse wijk Overvecht voor
zorgorganisatie Reinaerde. De woningen, eigendom van het Achmea
Dutch Health Care Property Fund, zijn bestemd voor bewoners met een
zorgvraag. Middenhuur is daarbij zeker geen ondergeschoven kind, stelt
Tettero. Juist in dit segment (sociale huurgrens tot € 1.200,-) zitten de
knelpunten. “Wij roepen ook andere partijen op om te investeren in de
ontwikkeling van levensloopbestendig vastgoed. Het is goed mogelijk om
binnen de bestaande wetgeving een projectontwikkelaar in te schakelen
voor de realisatie, waarna de woningen kunnen worden afgenomen door
zowel sociale verhuurders als beleggers.”
SAMENWERKING
Daarbij dient de samenwerking te worden gezocht met gemeenten, ontwikkelaars
en zorgverleners, zodat bij de realisatie direct rekening kan
worden gehouden met bestemmingsplannen en zorg op maat. Tettero:
“Niet voor niets trekken wij als vastgoedtak van Achmea samen op met
zorgverzekeraar Zilveren Kruis, om aan te geven dat wij er zijn voor de
lange termijn en als Achmea staan voor een integrale verbetering van het
ouderenwonen in Nederland. Liefst in gezamenlijkheid met alle stakeholders
in de realisatie van levensloopbestendig vastgoed.” ■
BOUWEN ZORG.EU
23

BREDA AMPHIA
Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Amphia, Jeroen van Eijndhoven
Daglicht, heldere looplijnen en een eigen signatuur
Van voormalig beddenhuis
naar hedendaags centrum
voor dagbehandeling
In 2019 werd het nieuwe Amphia Ziekenhuis in Breda in gebruik genomen. Toen alles hier draaide
en de patiënten van het bestaande naar het nieuwe gedeelte waren overgehuisd, was de tijd rijp
voor de vernieuwbouw van het bestaande gebouw. Dat gebeurde stap voor stap. De ene keer
vereiste het een zware verbouwing, de andere keer een flinke opknapbeurt, maar steeds binnen
de gestelde kaders.
In 2019 zette het team voor de vernieuwbouw de eerste streken op papier.
De begane grond werd voorbestemd voor de nieuwe poliklinieken
en de afdelingen voor psychiatrie en dialyse. De aanwezige ontvangsthal
werd weidser en lichter. Op de eerste verdieping werden de poliklinieken,
het behandelcentrum en het lab gepland. Op de tweede verdieping
werden de ruimtes voor dagverpleging en kort verblijf ingericht, inclusief
de piketafdeling en het skills lab en op de derde verdieping vinden we de
kantoren, afgestemd op het Nieuwe Werken. De twee bovenste verdiepingen
ten slotte werden geschikt gemaakt voor revalidatiezorg, uit te
voeren door de MARQ en Thebe.
In het behandelcentrum zijn lounges ingericht, waar de patiënt na de ingreep
even kan bijkomen.
Het team voor de vernieuwbouw (v.l.n.r.) Gerard Jacobs, projectmanager
Vernieuwbouw, Hester Schuyl, projectmanager Vernieuwbouw, Jasper Meijer,
projectdirecteur Vernieuwbouw.
24 BOUWEN ZORG.EU

BREDA AMPHIA
Binnenkomende bezoekers van het Amphia blijven nu zo lang mogelijk in de ontvangsthal en gaan pas op het laatste moment naar de afdeling
waar zij worden behandeld.
'De gebruikers moesten ruimtes vinden waarin hun bestaande beperkingen
waren opgelost, maar zo mogelijk binnen de bestaande infrastructuur'
BINNEN DE KADERS
“Nu was het niet zo dat we die eerste streken op een blanco vel konden
zetten”, vertelt Jasper Meijer, projectdirecteur Vernieuwbouw. “Er
waren meerdere kaders waar we binnen wilden blijven. Zo moesten de
ruimtes geschikt worden voor nieuwe werkwijzen. De gebruikers moesten
ruimtes vinden waarin hun bestaande beperkingen waren opgelost,
maar zo mogelijk binnen de bestaande technische infrastructuur. De
plannen moesten binnen het gestelde budget worden gerealiseerd en
qua uitstraling aansluiten op de sfeer in het nieuwe Amphia. ‘Daglicht’,
‘heldere hoofdstructuur en looplijnen’ en ‘dezelfde afwerkmaterialen’
waren hier de sleutelwoorden.”
Een heldere hoofdstructuur en looplijnen helpen de bezoekers om hun
weg te vinden.
INFRASTRUCTUUR EN
PROCESSEN SAMENVOEGEN
Het was een puzzel om de bouwactiviteiten zodanig in te plannen,
dat alle processen met minimale overlast doorgang konden vinden.
“We wilden afdelingen maar een keer verhuizen en geen interimvoorzieningen
maken”, vertelt Hester Schuyl, projectmanager Vernieuwbouw.
“Hoe konden we de bestaande structuur behouden, de
aannemer in fases zijn werk laten doen en tegelijkertijd de nieuwe
processen mogelijk maken?” ❯
BOUWEN ZORG.EU
25

FORBO VLOEREN
VOOR EEN GEZOND
BINNENKLIMAAT
Gezondheid omvat veel aspecten, maar betekent ook een
veilig, schoon en comfortabel binnenklimaat. Het is onze
ambitie met onze duurzame vloeren een positieve bijdrage
te leveren aan ieders gezondheid en welzijn.
Forbo vloeren
• Als duurzaamheid voorop staat
• Voor een gezond binnenklimaat
• Voor elke ruimte een vloer
• Al meer dan 100 jaar ervaring
• Veilig, vuilafstotend, onderhoudsvriendelijk
en goed bestand tegen chemicaliën
Scan en ontdek alles over
vloeren voor de zorg

BREDA AMPHIA
Qua sfeer en uitstraling sluit het gedeelte van de vernieuwbouw helemaal aan bij
de nieuwbouw.
‘Daglicht’, ‘heldere hoofdstructuur en looplijnen’ en ‘dezelfde afwerkmaterialen’
waren de sleutelwoorden.
'Binnenkomende bezoekers van het Amphia blijven nu zo lang mogelijk in
de sfeervolle ontvangsthal'
SAMEN ONTWIKKELEN
Om het beste antwoord te vinden, zocht het team bij elke nieuwe fase
de samenwerking met de gebruikers van de nieuw in te richten afdeling.
“We hadden onszelf tot doel gesteld om de tijd tussen ontwikkelen,
ontwerpen en bouwen zo kort mogelijk te houden”, vertelt Meijer. “Zo
stimuleerden we de betrokken partijen om er vol in te gaan. Geen onnodige
verhuizingen of langdurige tijdelijke voorzieningen, maar samen werken
aan een concept dat op korte termijn tot hun beschikking zou staan.”
EVENWICHT BEWAREN
“Het was de kunst om hierin het evenwicht te bewaren”, vult Gerard
Jacobs, projectmanager Vernieuwbouw, aan. “De budgetten en eisen
waren leading, maar ook de wensen en verwachtingen van de mensen
die er zouden gaan werken. Zij zagen zaken uit het nieuwe Amphia ook
graag terugkomen in hun gebouw. Het was aan ons om eisen, wensen en
verwachtingen zo dicht mogelijk bij elkaar te brengen.”
Een bijzondere uitdaging was de vernieuwbouw van de vierde en vijfde
etage. Hier was de geriatrische revalidatiezorg gepland, maar uitgevoerd
door twee externe partijen, ieder met hun eigen inzichten, concepten
en financieringsstromen. Meijer: “Het heeft best wat energie gevraagd
om met beide partijen tot hetzelfde concept te komen. Hun aanpak van
zorg was bovendien nieuw voor ons. In de revalidatiezorg is alles gericht
op mobiliseren, in het ziekenhuis is alles gericht op rust en bijkomen.”
EEN SFEERVOLLE ONTVANGSTHAL
De vernieuwbouw werd ook gebaseerd op nieuwe inzichten. “In het
behandelcentrum zijn de werkprocessen bijvoorbeeld heel belangrijk”,
vertelt Schuyl. “Binnenkomende bezoekers van het Amphia blijven nu
zo lang mogelijk in de ontvangsthal en gaan pas op het laatste moment
naar de afdeling waar zij worden behandeld. Nu klinkt dat logisch, maar
tot voor kort werden bezoekers direct na aankomst in bed gelegd. Deze
stap behoort nu tot het verleden. Bezoekers blijven zo lang mogelijk in
de sfeervolle, centrale hal met voorzieningen voor koffie, maaltijden en
meer, juist ook voor vrienden en familie.”
EIGEN SIGNATUUR
Inmiddels is de vernieuwbouw in de laatste fase aangekomen en het team
is tevreden. “Natuurlijk zijn er verbeterpunten”, geeft Meijer ruiterlijk toe.
“Op het gebied van duurzaamheid hadden we beter kunnen presteren.
Voortschrijdend inzicht leerde echter dat dit alleen lukt als het vanaf het
eerste moment door alle partijen wordt gedragen.” Tegelijkertijd schittert
de vernieuwbouw als nieuw. Overal zijn de ontwerpprincipes herkenbaar;
daglicht en uitzicht, oriëntatie en routing, maar ook de eigen signatuur met
groen als leidende kleur, naast schakeringen van wit, grijs en blank hout.
Opvallend in het behandelcentrum is de aandacht voor de patiënt. Deze
vindt hier lounges waar hij na een ingreep even kan bijkomen.
Ook de gebruikers zijn positief verrast over hun nieuwe werkomgeving.
“Sommigen hebben aangegeven dat het voelt alsof zij ook in het nieuwe
gedeelte werken”, vertelt Jacobs. “En dan is het hoge atrium, waar het
straks lijkt of er bomen en planten groeien, nog in ontwikkeling.” ■
Feiten en cijfers
OPDRACHTGEVER
Amphia, Breda
ARCHITECT
Wiegerinck architecten, Arnhem
AANNEMER
For Care (Van Wijnen, Trebbe Bouw, Unica, Equans)
BOUWPERIODE
2020 – 2023
BOUWEN ZORG.EU
27

DORDRECHT ALBERT SCHWEITZER ZIEKENHUIS
Tekst en beeld | E. VAN WINGEN NV
Albert Schweitzer ziekenhuis
in Dordrecht krijgt nieuwe
noodstroominstallatie
Dat de zorg in onze samenleving een sleutelrol speelt, hebben wij ten overvloede ervaren tijdens
de coronapandemie. Gelukkig stonden de zorginstellingen en hun medewerkers klaar om de zorg
draaiend te houden.
Dat draaiend houden is voor E. VAN
WINGEN NV (EVW) een vanzelfsprekend
motto en daar zal ook het Albert Schweitzer
ziekenhuis in Dordrecht binnenkort op kunnen
rekenen. EVW kreeg onlangs van ULC
Installatietechniek uit Utrecht de opdracht
om in het ziekenhuis 4,5 MW aan noodstroomvermogen
te plaatsen, verdeeld over
drie machines van 1.875 kVA / 1.500 kWe
per stuk. Er wordt ook al aan de toekomst
gedacht, want de configuratie wordt meteen
voorbereid voor een vierde aggregaat, met
het oog op eventuele uitbreiding.
GEGARANDEERD STROOM
De bestaande installatie in het Albert Schweitzer
ziekenhuis is niet meer toereikend voor het
noodstroomvermogen in piekverbruik en ook
de functionele wensen vanuit de organisatie
zijn groter geworden. De nieuwe en dus grotere
noodstroomvoorziening wordt opgesteld
in een nieuw te realiseren energiegebouw bij
de achteringang van het ziekenhuis. Dankzij
de noodstroomvoorziening is er bij netuitval
gegarandeerd stroom voor de essentiële verbruikers
(verlichting en apparatuur). Hiervoor
wordt ingetakt op de middenspanningsring
De nieuwe en dus grotere noodstroomvoorziening wordt opgesteld in een nieuw te realiseren energiegebouw bij de achteringang van het ziekenhuis.
BOUWEN ZORG.EU
28
BOUWEN ZORG.EU

DORDRECHT ALBERT SCHWEITZER ZIEKENHUIS
van het ziekenhuis. Veel aandacht gaat uit naar
redundantie door de verschillende aggregaten
als elkaars back-up te laten functioneren. Deze
masterbesturing wordt zodanig uitgevoerd, dat
bij uitval van één master de andere master kan
overnemen en er dus geen fataal functieverlies
is. Alle besturingskasten worden voorzien
van een PLC gecombineerd met een moderne
MMI (Man Machine Interface) waarbij de installatie
ook op afstand kan worden opgevolgd.
Ten behoeve van de veiligheid worden tussen
de verschillende cruciale onderdelen brandscheidingen
aangebracht. Ook wordt grote
aandacht besteed aan de geluidsbeperking
voor omwonenden. De installatie gaat nu bij
EVW in productie en de levering is voorzien in
het voorjaar van 2023.
TOPREFERENTIE
Het Albert Schweitzer-project zal voor EVW
in Nederland een topreferentie worden.
Bovendien bevestigt de Vlaamse fabrikant
hiermee nogmaals haar ervaring en expertise
in energieoplossingen voor de zorgsector. Het
project in Dordrecht doet bijvoorbeeld denken
aan de configuratie die EVW bouwde en
installeerde voor het AZ Alma in Eeklo, waar
de installatie inmiddels al enige tijd in bedrijf is.
Via de onderhoudsovereenkomst werd voorzien
in deskundige opvolging door het serviceteam
van EVW.
Dit betekent echter niet dat EVW in Dordrecht
haar eerste installatie in de Nederlandse zorg
zal bouwen. Het Admiraal De Ruyter ziekenhuis
in Zeeland vertrouwt al jaren op de
aggregaten van EVW en voor Rijnstate, de
ziekenhuizengroep uit de regio Arnhem, zijn
momenteel ook twee projecten in uitvoering.
Daar komen een 800 kVA noodstroomaggregaat
in de Polikliniek en een 500 kVA unit in het
Laboratorium, beiden in Elst.
EVW kreeg de opdracht om in het ziekenhuis 4,5 MW aan noodstroomvermogen te plaatsen, verdeeld over
drie machines van 1.875 kVA / 1.500 kWe per stuk.
'De configuratie wordt meteen voorbereid
voor een vierde aggregaat, met het oog
op eventuele uitbreiding'
LEADING SUPPLIER
E. VAN WINGEN NV is in België leading supplier
van de Vlaamse zorgsector, een trend
die 50 jaar terug begon met de levering van
dieselnoodstroomaggregaten en sinds de
eeuwwisseling ook warmtekrachtkoppelingen
en intelligente energiesturingen omvat.
Talrijke zorginstellingen deden ondertussen
al een beroep op deze Vlaamse fabrikant om
verouderde back-upsystemen na jaren trouwe
dienst te vernieuwen of uit te breiden met state-of-the-art
oplossingen die aansluiten bij de
noodzaak aan stroomzekerheid en energie-efficiëntie.
Met het prestigeproject in Dordrecht
betreedt EVW nu ook op volle kracht het
Nederlandse zorglandschap. ■
BOUWEN ZORG.EU
29

Tekst | Zippsafe Beeld | Samir Seghrouchni/Studio Seghrouchni
Heersen er chaos en
capaciteitsproblemen
in uw omkleedruimte?
Zippsafe heeft de lockerkast opnieuw uitgevonden. Het Zwitserse technologiebedrijf revolutioneert
een product dat al tientallen jaren onveranderd bleef. Het succesgeheim van het nieuwe
garderobesysteem zit in het gebruik van intelligente, uit polymeerweefsel gebaseerde flexibele
garderobehoezen in plaats van harde materialen. Dankzij de flexibiliteit van de hoezen vinden
ook grote items zoals motorhelmen of sporttassen probleemloos hun plaats. Vergeleken met de
traditionele lockerkast realiseert u met Zippsafe een ruimtebesparing van tot 70%.
Het succesgeheim van het nieuwe garderobesysteem zit in het gebruik van intelligente, uit polymeerweefsel gebaseerde flexibele garderobehoezen
in plaats van harde materialen.
30 BOUWEN ZORG.EU

gebruiken. Zippsafe zorgt hiermee meteen voor een oplossing voor het
tijdrovende sleutelmanagement. Het Zippsafe Management Systeem
zorgt via API voor een soepele integratie van de garderobehoezen in de
aanwezige toegangssystemen (bijv. Siemens of Salto). De ZippManager
software maakt van het beheer van de garderobehoezen een digitaal
kinderspel. Vrije garderobeplaatsen worden in de software zichtbaar en
kunnen met enkele clicks aan een medewerker worden toegewezen.
Bovendien geeft het systeem aan wanneer er door personeelsverloop
een garderobeplaats is vrijgekomen en eventueel gereinigd kan worden
voor een nieuwe medewerker. De administratieve inspanningen worden
enorm verminderd en processen blijvend geoptimaliseerd.
Op elk systeem bevind zich een RFID-lezer. Gebruikers kunnen voor het openen en
sluiten van de garderobehoes hun eigen personeelskaart gebruiken.
'Om kleding netjes te
kunnen opbergen, zijn de
garderobehoezen voorzien van
een uitschuifbare kledinghanger
en grote binnenzakken'
Maar waarom ruimte besparen? Omkleedruimtes nemen tot 10% van
het totale functiegebied in gebruik. De gemiddelde gebruiksduur bedraagt
echter slechts 8 minuten per dag. Dit ruimtegebruik is daardoor
zeer inefficiënt. Zippsafe werkt tegen deze inefficiëntie. De unieke oplossing
verdrievoudigt de capaciteiten in de omkleedruimtes of creëert
honderden vrije vierkante meters waardevol vloeroppervlak, welke dan
voor profitactiviteiten zoals behandelkamers gebruikt kunnen worden.
Ook de bouw- en exploitatiekosten van deze vloeroppervlakte moeten
niet onderschat worden. Elke vierkante meter kost geld. Wordt minder
ruimte gebruikt, dan resulteren daaruit lagere kosten voor bijvoorbeeld
energie, verzekering en instandhouding.
WATERAFSTOTEND EN ANTIMICROBIEEL
Maar er is nog meer. In omkleedruimtes, waar medewerkers met patiëntencontact
in en uit gaan, moeten de hoogste hygiënestandaards gelden.
Zippsafe houdt hier ook rekening mee door het gebruik van Zippsafe
Smartfabric. De binnenzijde van de garderobehoes is voorzien van een
waterafstotende en antimicrobiële coating. Eventueel vocht druppelt af
en 99% van de aanwezige virussen en bacteriën, die met de stof in aanraking
komen, worden geëlimineerd. Verder heeft elke garderobehoes een
eigen ventilatiesysteem. Op regenachtige dagen kan er een hogere ventilatiemodus
geactiveerd worden, hetgeen het drogen van natte kleding
versnelt. Daardoor ontstaan er geen onaangename geuren en wordt de
lucht in de omkleedruimte geoptimaliseerd.
Zippsafe overtuigd reeds op internationaal niveau en wordt nu ook
in Nederland en België aangeboden. In 2016 opgericht, behoren
in Duitsland en Zwitserland inmiddels vele grote instellingen tot
de tevreden klanten. Het Robert Bosch Ziekenhuis in Stuttgart, de
Stadskliniek in Karlsruhe en de Universiteitsklinieken in Freiburg,
Tübingen en Schleswig-Holstein zijn slechts enkele van de gewaardeerde
klanten. De ziekenhuizen hebben gemerkt dat de Zippsafe
systemen niet alleen voor het opbergen van kleding dienen. Het
smarte garderobeconcept vermeerdert ook capaciteiten, verhoogt
de medewerkerstevredenheid, verbetert de hygiëne in omkleedruimtes
en vermindert tijdrovend en moeizaam beheer. Zo kan de
standaard lockerkast inpakken. ■
ORDE EN NETHEID
De enorme ruimtebesparing is zeker niet het enige voordeel van
Zippsafe. Het garderobeconcept zorgt definitief voor orde en netheid in
de omkleedruimte. Dankzij de geïntegreerde bijzondere features heeft
alles een eigen plaats, hetgeen gelijktijdig de gebruikersvriendelijkheid
enorm verhoogt. Zippsafe systemen beschikken over een ingebouwde
zitbank met uitschuifbare schoenenvakken, zodat schoenen en kleding
gescheiden opgeborgen kunnen worden. Om kleding netjes te kunnen
opbergen, zijn de garderobehoezen voorzien van een uitschuifbare kledinghanger
en grote binnenzakken.
BEHEER WORDT KINDERSPEL
Op elk systeem bevindt zich een RFID-lezer. Gebruikers kunnen voor
het openen en sluiten van de garderobehoes hun eigen personeelskaart
Het garderobeconcept zorgt definitief voor orde en netheid in de omkleedruimte.
BOUWEN ZORG.EU
31

SPRYG-SEMINARIE ZORGVASTGOED BELGIË
Tekst en beeld | Koen Mortelmans
Spryg-seminarie Zorgvastgoed België
‘Huidige problemen vergen nieuwe
concepten en flexibeler kader’
Het Belgische Zorgvastgoed
Seminarie van Spryg
vond dit jaar plaats in de
'Horta' in Antwerpen.
Traditiegetrouw was het
weer een gelegenheid om
aan netwerking te doen, visies
en ideeën uit te wisselen en
projecten aan elkaar voor
de stellen.
Puur bouwkundig is de art nouveauzaal van
de Horta een interessante plaats. Het gebouw
kwam weliswaar pas in 2000 tot stand,
maar in de congreszaal zijn op een elegante
manier de stalen spanten verwerkt van het
voormalige Brusselse Volkshuis. Dit gebouw,
een ontwerp van Victor Horta uit 1896-1898,
in de toen populaire art nouveau stijl, werd
in 1965 gesloopt. Daarna werden de overblijvende,
gedemonteerde delen jarenlang opgeslagen,
op verschillende plaatsen. De stad
Gent vond er geen bestemming voor, maar
de stad Antwerpen schreef een prijsvraag uit
waaruit het voorstel van brouwerij Palm als
winnaar tevoorschijn kwam.
Panelgesprek met v.l.n.r. Patricia Vermeulen, COO bij Orpea Noord-Europa, Johan Crijns, CEO van Anima, Ellen
Mast, directeur bij Zorgbedrijf Antwerpen, Johan Staes, gedelegeerd bestuurder van Vlozo en Dominiek Beelen,
CEO van Korian Benelux.
VLAAMS OVERHEIDSGELD
Ondanks de aantrekkelijke setting hield Vlaams
minister voor welzijn Hilde Crevits (CD&V)
haar ecologische voetafdruk laag en leidde ze
het seminarie in met een videoboodschap.
Daarin onderstreepte ze dat de Vlaamse overheid,
via het Vlaams Infrastructuurfonds voor
Persoonsgebonden Aangelegenheden (Vipa)
in de eerste helft van 2022 voor bijna 35 miljoen
euro toekende. Met Vipa-steun kunnen in
Vlaanderen belangrijke bouwprojecten voor
de zorg gerealiseerd worden.
32 BOUWEN ZORG.EU

SPRYG-SEMINARIE ZORGVASTGOED BELGIË
VERANTWOORDELIJKHEID
NEMEN
Crevits vraagt wel of de zorgverlenende organisaties
op een andere dan financiële manier hun
verantwoordelijkheid nemen. “De overheid
kan kwaliteitskaders uittekenen en in middelen
voorzien, maar het vraagt van iedereen op het
terrein inspanningen om ervoor te zorgen dat
medewerkers in een aangename omgeving kunnen
werken en elke bewoner kwalitatieve zorg
krijgt. Dat is een nagel waarop wij blijven slaan.
Ik vind het superbelangrijk dat er transparantie
is en dat wanneer er verbeterpunten zijn, die
bekend zijn en aangepakt worden.”
De huidige arbeidskrapte in de zorg is ongezien.
“Daarom is het nu – dankzij een akkoord
met de sector – mogelijk om mensen die nog
niet over de juiste kwalificaties beschikken op
korte termijn op te leiden, terwijl ze al in de
sector aan het werk zijn. Op die manier willen
we versneld vacatures invullen. Elke inspanning
die mensen ertoe kan aanzetten om te
kiezen voor een job in de zorg, kan een wereld
van verschil maken voor mensen die er
vandaag al werken.”
INPLANTING, BEZETTING EN
TOEKOMSTPLANNING
Valérie Jonkers, COO van Care Property
Invest, hield als moderator de timing in de hand
en stelde de verschillende sprekers diverse
vragen, die hen af en toe uit hun comfortpositie
haalden. Ronny Neckebroeck, directeur
public en social banking Vlaanderen bij de bank
Belfius, merkte op dat waar zorginstellingen bij
hun aanvragen voor leningen vroeger vooral
streefden naar een zo lang mogelijke looptijd,
vandaag de dag de rentecomponent zwaarder
doorweegt. De banken kijken pas in tweede
instantie naar de financiële mogelijkheden van
de aanvrager. “We kijken eerst na of hun inplanting,
bezetting en toekomstplanning stevig
gefundeerd zijn.” Een ander aspect dat almaar
sterker doorweegt, is duurzaamheid.
zondheid en hun financiering er niet alleen gespreid
over de federale overheid en gewesten,
maar zijn ook de historisch gegroeide kaders er
weinig flexibel.
NIEUWE OPDRACHTEN
VOOR ZIEKENHUIZEN
Algemeen directeur Wino Baeckelandt van
Zorggroep Heilig Hart waarschuwde dat er in
België momenteel een overschot is van zowat
10.000 ziekenhuisbedden. De voorbije jaren is
de gemiddelde verblijfsduur er immers sterk
afgenomen. De ziekenhuizen moeten andere
opdrachten opnemen in het verlengde van hun
vertrouwde taken, meent hij. Als voorbeeld
vernoemde hij reactivatie.
SOBERHEID EN BETAALBAARHEID
Aan de hand van diverse zorgvastgoedprojecten
gaf Wim Van Cromphout, partner bij architectenkantoor
B2Ai, zijn visie op de woonzorg
van de toekomst. Als architect had hij daarbij
oog voor de integratie in de omgeving, een
vormgeving die niet alleen flexibiliteit toelaat,
maar ook een mix van functies en betaalbaarheid.
In 2019 realiseerde zijn kantoor zo wzc
De Zonnewenden in Meulebeke. De intimistische
architectuur zonder overbodige franjes en
het bescheiden materiaalgebruik maakten dat
de bouwkost er beperkt bleef tot minder dan
1.300 euro per vierkante meter. Nu is dit, daar
de intussen algemene stijging van de materiaalen
energiekosten, niet meer mogelijk, voegde
hij er wel aan toe. Met andere voorbeelden demonstreerde
hij de koppeling van nieuwbouw
en renovatie aan bestaande zorgsites – zoals
zorgkloosters – en in woonclusters. Bij het
ontwerpen van geïntegreerde woon-, leef- en
zorgbuurten kijkt hij bijvoorbeeld naar welke
functies er in de omgeving al dan niet ontbreken,
om de hiaten dan aan te vullen.
INCLUSIEF WONEN
Bij Den Dries staan de neuzen in dezelfde richting,
al gebeurde de benadering er vanuit de
bestaande situatie. In Evergem beschikt deze
vzw voor woonondersteuning voor mensen
met beperkingen over een site van 17.000
vierkante meter. “We bebouwen die voor
slechts 20%”, zeggen algemeen directeur Tim
Bruylandt en beleidsmedewerker strategische
projecten Luc Verbeke. “Zo reserveren we
plaats voor veel groen en een echt inclusieve
woonomgeving.” Concreet betekent dit dat
er op de site ook ruimte is voor particuliere
woningen. Dit draagt niet alleen sterk bij aan
de betaalbaarheid van de zorgbouw, maar ook
aan de mix van bewoners.
PANELGESPREK
Afsluitend ging Jonkers in debat met een panel
van toonaangevende stakeholders. Ellen
Mast, directeur bij Zorgbedrijf Antwerpen,
Johan Staes, gedelegeerd bestuurder van
Vlozo, Patricia Vermeulen, COO bij Orpea
Noord-Europa, Johan Crijns, CEO van Anima
en Dominiek Beelen, CEO van Korian Benelux
behandelden daarin de problematiek van
kleinschaligheid en betaalbaarheid en van het
personeelstekort in de zorg. ■
SECTOR ONTSCHOTTEN
Thomas Fiers, hoofd gezondheidszorg België
bij Cofinimmo, Charles-Antoine Van Aelst,
CIO bij Aedifica en Nicolas De Blieck, investeringsmanager
gezondheidszorg bij AG Real
Estate vertolkten wat er vandaag leeft bij de
grote eigenaren van zorggebouwen. In hun tussenkomsten
kwam naar voor dat België vandaag
wel een koploper is in het ontwikkelen
van nieuwe zorgconcepten, maar dat er ook
nog veel werk is aan het 'ontschotten' van de
sector. Zo is de bevoegdheid over zorg en ge-
Een geslaagd event in een aangename, architectuurgerelateerde setting.
BOUWEN ZORG.EU
33

NIJMEGEN RADBOUDUMC
Tekst | Tjerk van Duinen Beeld | René Mesman
Oneindige variatie in vloerontwerpen
Natuur verrijkt interieur
van Radboudumc
In het nieuwe hoofdgebouw van het Radboudumc staat de patiënt centraal. Maar er is ook een hoofdrol
voor de natuur. Het door EGM ontworpen gebouw (zie Bouwen aan de Zorg editie 4) is afgewerkt en
ingericht op basis van ontwerprichtlijnen die de verbondenheid met de omringende natuur uitbeelden.
Dit is onder meer uitgewerkt in de vloeren, waarvoor talloos veel verschillende plant- en diermotieven
zijn ontworpen. In de fabriek in Coevorden heeft Forbo de dessins in de vinylvloeren geprint. Forbo
leverde tevens twee andere series projectvinyl voor het ziekenhuis.
Natuurmotieven in de vloeren van een poliplein/wachtgebied (voorgrond) en het restaurant.
Het interieur van het hoofdgebouw is ontworpen door Suzanne Holtz
Studio en begeleid door het team van het Radboudumc. Iris Hobo, designmanager
van het Radboudumc: “De ontwerprichtlijnen zijn gebaseerd
op verbondenheid met de natuur, die een belangrijke rol speelt
in de historie van het ziekenhuis en nog steeds de omgeving domineert.
De Nijmeegse natuur en de seizoenen zijn als metaforen gebruikt, de
eerste verticaal uitgewerkt en de tweede horizontaal. Verticaal stijgt
de metafoor op van de onderste lagen, die de onderwaterwereld uitbeelden,
via onder meer riet, gras, struiken en een boomstam tot in
het bladerdak voor de bovenste verdiepingen. Horizontaal zijn per ver-
34 BOUWEN ZORG.EU

NIJMEGEN RADBOUDUMC
Eternal Wood Traditional Oak ligt als een loper in de gangen, bij patiëntenbalies
en onder de bedden in de verpleegkamers.
Verpleegkamer.
HETEROGENE VINYLVLOER
Bouwconsortium FourCare besloot de afwerking van deze vloeren te
gunnen aan Forbo. René Treffers, Segment Manager Healthcare bij Forbo
Flooring: “Voor het printgedeelte van deze mooie opdracht hebben we
Eternal Digital print toegepast. Deze techniek stelt je in staat om je eigen
unieke vloer te ontwerpen, in dezelfde hoge kwaliteit van onze Eternal
heterogene vinyl vloerbedekking en om (nog) zuiverder en scherper te
printen. Alle kleuren en zelfs de fijnste lijnen komen hiermee goed tot
hun recht. Door de 0,7 mm dikke, zeer sterke beschermlaag voldoet ook
deze vloer aan alle eisen die aan ziekenhuisvloeren worden gesteld. Ze
is uitvoerig getest op inwerking van allerlei stoffen. Eternal Wood is ook
een heterogene vinylvloer met dezelfde kwalitatieve eigenschappen.”
Haakse gangen dienen zich aan in de vloer.
dieping met vier kleuren en materiaalgebruik sfeerverdelingen gemaakt
aan de hand van de vier seizoenen. Het ontwerp van de vloeren is een
combinatie van een grafische weergave van deze natuur, gecombineerd
met de figuren uit oude glyptieken die ooit zijn ontworpen voor het
Radboudumc. Een samenvoeging dus van oude en nieuwe elementen
geprint in de Eternal vinylvloeren van Forbo.”
De meest intensief belaste vloeren zijn afgewerkt met Sphera
Element Shell, een homogene vinylvloer. Hobo: “Die zijn door en
door gekleurd en dan weet je zeker dat je slijtage niet gaat zien. Dit
is vooral toegepast op het -1 niveau, zoals in de beddencentrale en
de beddenwasserij.” ■
ORIËNTATIE
De geprinte vloeren zijn vooral in de wachtruimtes, lounges en andere
verblijfsruimten te vinden. “Het interieur is onderdeel van onze opzet
om een stressvrij ziekenhuis te krijgen”, vervolgt Hobo. “De kleuren zijn
in het centrale deel voller gemaakt en in de gangen lichter. Zo heb je
een beter idee van waar je bent en als je in de gang staat en de volle
kleur komt je tegemoet, verkort dat visueel de gang. Nog een slimme
vormtruc is dat de kleur van de wand voor een stukje doorloopt in de
vloer; hierdoor zie je op afstand beter waar de haakse gangen liggen. Het
vergemakkelijkt de oriëntatie en het vinden van je weg.”
Oriëntatie en duidelijkheid waren ook voor de verpleegafdelingen leidraad
in het vloerontwerp. “Hier is Eternal Wood Traditional Oak gelegd
op de plekken waar de patiënt de hoofdgebruiker is. De vloerbedekking
ligt als een loper in de gangen, bij de patiëntenbalies en onder de
bedden in de verpleegkamers. Daarom heen ligt wit vinyl. De ‘houten’
vloeren zijn dus eigenlijk voor langzaam verkeer, de uni kleuren voor
‘snel’ verkeer.”
Eternal Digital print in een loungeruimte.
BOUWEN ZORG.EU
35

WARMOND MARIËNHAVEN
Tekst | Henk Geist Beeld | De Nieuwe Norm
Ingrijpende renovatie Mariënhaven in Warmond
Moderne zorgresidentie in
voormalig seminarie
Na een ingrijpende renovatie is in september de moderne zorgresidentie Mariënhaven in Warmond
in gebruik genomen. In het zogeheten philosophicum van het voormalig seminariecomplex zijn
30 zorgappartementen en 7 zorghotelkamers gerealiseerd. Een verbouwing, waarbij historische
geveldetails weer zijn hersteld en zichtbaar gemaakt.
Mariënhaven was het zogeheten philosophicum
van het seminarie en verrees in 1930 naast het
hoofdgebouw Mariëngaerde. Het is ontworpen
door architect Jan Stuijt, een van de belangrijkste
20ste-eeuwse kerkenbouwers in Nederland.
Het gebouw was geschikt voor 130 studenten,
die hun eigen studeerkamer hadden. Daarnaast
bood het gebouw ruimte aan twee collegezalen
en een kapel, laboratorium, eetzaal, recreatiezaal,
keuken en dienstruimten. Sinds 1970 is het
in gebruik als verpleeghuis, dat daarna diverse
uitbreidingen onderging. Al die uitbreidingen
zijn nu weer gesloopt. Alleen het voorgebouw
en de kapel bleven gespaard.
'Het zogeheten
philosophicum heeft
een geheel nieuwe
indeling gekregen'
Hotelkamer in de kapel.
Tot 1967 was in dit gebouwencomplex het
grootseminarie van het bisdom Haarlem gevestigd.
Het naast Mariënhaven gelegen rijksmonument
Mariëngaerde is het oudste gedeelte
van deze voormalige priesteropleiding,
waarvan de historie teruggaat tot 1799. Het
rijksmonument is in de afgelopen jaren al ingrijpend
gerenoveerd en getransformeerd tot
appartementencomplex. Aan de nieuwe bestemming
van zowel Mariëngaerde als Mariënhaven
ligt een integraal plan van de gemeente
Teylingen ten grondslag.
INGRIJPENDE VERBOUWING
Deze twee bouwdelen zijn in opdracht van
Verdouw Projecten door De Nieuwe Norm
verbouwd tot zorgresidentie. “Een ingrijpende
verbouwing”, stelt Marco Reidel, technisch
directeur bij De Nieuwe Norm, dat gespecialiseerd
is in het transformeren en renoveren
van bestaand vastgoed. “Bij De Nieuwe Norm
36 BOUWEN ZORG.EU

WARMOND MARIËNHAVEN
geven we vastgoed een nieuwe toekomst.
Onder het motto ‘Het nieuwe vastgoed staat
er al’ kunnen we vastgoed transformeren naar
een andere functie of juist de levensduur van
het vastgoed verlengen.”
Appartement in de kapel.
POSITIEF ADVIES
Vanaf 2020 is het plan uitgewerkt, in een
bouwteam met onder meer de architect, installateurs
en toekomstig gebruiker. Een plan
waarvoor de gemeentelijke erfgoedcommissie
en welstandscommissie een positief advies
hebben verstrekt. Reidel: “In februari 2021 zijn
we gestart met slopen. Eigenlijk zijn alle nietdragende
wanden, plafonds en installaties verwijderd.
Het gebouw heeft een geheel nieuwe
indeling gekregen, waarbij ook de hoofdentree
is verplaatst. De buitenmuren zijn geïsoleerd
met voorzetwanden en alle kozijnen zijn vervangen
en voorzien van HR++ glas en mooie
markiezen. De hardstenen trappen zijn weer in
oude staat gebracht. De vloeren zijn voorzien
van vloerverwarming. Het gebouw heeft drie
liften gekregen: twee naar de verdiepingen en
een naar de kelder. De kelder was meer een
zwembad. Die hebben we waterdicht gemaakt
en daar is nu de technische ruimte. Daar bevinden
zich alle installaties.”
KUNSTSTUKJE
Het puntdak heeft een plat tussenstuk gekregen
waardoor op de zolderverdieping grotere
appartementen gemaakt konden worden. Het
nieuwe, goed geïsoleerde dak is voorzien van
tien grotere prefab dakkapellen die voor extra
ruimte en licht zorgen. Bijzonder is het hergebruik
van de fraaie kapel. Daarbinnen is op een
nieuwe fundering een staalconstructie aangebracht,
voor de realisatie van drie lagen met
(hotel)kamers. “Een kunststukje”, verzekert
Reidel. De oorspronkelijke natuurstenen kolommen
en glas-in-loodramen zijn behouden.
Voor voldoende lichttoetreding in de kamers
is in de buitengevel een extra rij met ramen
aangebracht. “Mariënhaven voldoet aan alle
huidige normen op het gebied van isolatie,
veiligheid en brandpreventie. Het gebouw kan
weer jaren vooruit.”
Appartement op zolder met een vernieuwde dakkapel.
Valuas Zorggroep is de exploitant van het gebouw.
“Wij hebben dertien locaties in Nederland,
waarvan twee vlakbij, in Oegstgeest. ❯
BOUWEN ZORG.EU
37

WARMOND MARIËNHAVEN
Studioappartement met vernieuwde kozijnen.
Met aandacht voor jou
denieuwenorm.nl
38 BOUWEN ZORG.EU
Naamloos-1 1 17-11-2022 08:30

WARMOND MARIËNHAVEN
'Zorg in het midden- en hogere segment,
daar is behoefte aan in Nederland'
We waren op zoek naar uitbreiding in deze regio”,
zegt directeur Erik van den Boom. “Wij
zijn benaderd door de ontwikkelaar met de
vraag of Mariënhaven iets voor ons was. Wij
zijn een zorgverlener in het midden- en hogere
segment, daar is behoefte aan in Nederland.
Daarom zoeken wij nieuwe, fraai gelegen locaties.
Deze locatie in Warmond bleek goed te
passen in onze filosofie.”
KLEINSCHALIG EN HUISELIJK
De Valuas Zorggroep, een familiebedrijf dat
sinds 2011 bestaat, biedt hoogwaardige service
in kleinschalige en huiselijke vorm en richt zich
daarbij op 80-plussers met een zorgbehoefte.
Van den Boom: “Vanaf het voorjaar van 2020
zijn wij betrokken bij dit project en hebben we
onze smaak en behoeften in het Programma
van Eisen kunnen inbrengen. Het gaat om 25
studio’s van ongeveer 45 vierkante meter, dat is
ruim voor onze doelgroep die intensieve zorg
behoeft. Daarnaast hebben vijf appartementen
een aparte slaapkamer, die zijn vooral geschikt
voor echtparen.” Daarnaast telt Mariënhaven
nog zeven volledig ingerichte zorghotelkamers
voor tijdelijk verblijf.
De voor de doelgroep aangepaste badkamer.
COMFORTABEL EN VEILIG
In Mariënhaven wordt 24-uurs zorg geboden:
basiszorg, geïndiceerde zorg en aanvullende
particuliere zorg. Er is permanent personeel
aanwezig, van verpleegkundigen en verzorgenden
tot gastvrouwen en -heren en een kok.
Centraal in het gebouw liggen het restaurant,
de keuken en de gemeenschappelijke ruimte.
Van den Boom: “Onze bewoners betalen tussen
de 4.000 en 5.500 euro per maand voor
wonen en service. Daar zit dus alles in: eten,
huur, gas, water en licht, verzekering en 24-
uurs aanwezigheid van zorgpersoneel. Daarnaast
wordt de zorg vergoed vanuit de overheid.
Wij bieden een comfortabele en veilige
woonomgeving, waar onze bewoners zich volledig
thuis voelen, met aandacht voor gastvrijheid,
eten en drinken. Dat hebben we hier kunnen
realiseren, het is echt een toplocatie.” ■
De verdiepingen hebben een geheel nieuwe indeling gekregen.
Feiten en cijfers
OPDRACHTGEVER
Verdouw Projecten, Veenendaal
UITVOERING
De Nieuwe Norm, Rotterdam
ONTWERP
ARCOM Partners, Veenendaal
BOUWPERIODE
februari 2021 – september 2022
BOUWEN ZORG.EU
39

Formidabel Ultra Low.
Tekst en beeld | FMB care
Bedden en matrassen voor
een optimale zorgbeleving
‘Er wordt goed voor mij gezorgd’, ‘Er wordt naar me geluisterd’, ‘De mensen hier zijn goed voor
mij’ en ‘Ik ben in goede handen’. Deze reacties hebben een overeenkomst. Als een bewoner wordt
gevraagd wat hij of zij vindt van de zorg, dan gaan de gedachten namelijk als eerste naar de mensen
die hem of haar verzorgen. De relatie met de verzorger bepaalt dus in grote mate hoe de kwaliteit
van de zorg wordt ervaren. Zorghulpmiddelen krijgen daarom pas echt meerwaarde als deze de
relatie tussen verzorger en verzorgde versterken. Twee hulpmiddelen die daarin een cruciale rol
spelen, zijn bedden en matrassen.
40 BOUWEN ZORG.EU

FORMIDABEL PRO
FMB care levert al ruim 21 jaar zorgbedden
in Nederland en heeft – mede dankzij haar
ervaring – een karrenvracht aan functionele
voordelen kunnen bundelen in haar nieuwste
Formidabel Pro bed:
• Optimale verrijdbaarheid;
• Meerdere voorgeprogrammeerde functies
(Scenario handbediening);
• Massief beuken zijbescherming (type Solid);
• Geïntegreerde bedverlenging van 200
naar 210 naar 220 cm;
• V-stand in bedhekken voor een
optimale veiligheid én optimaal contact
met de bewoner;
• Dynamisch virtueel draaipunt * ;
• Ultra Low optie: laagste stand bedbodem
op 15 cm hoogte.
FORMIDABEL ULTRA LOW
Vanuit het oogpunt dat ‘vallen’ steeds meer
zorgvragers en met name zorgverleners bezighoudt,
heeft FMB care haar Formidabel
Ultra Low ontwikkeld. Want waar de laagste
stand van het Formidabel Pro bed ophoudt
bij 25 cm, biedt de jongste innovatie, de
Formidabel Ultra Low, de mogelijkheid om
maar liefst naar een lage stand van 15 cm te
gaan. Hierdoor wordt de valhoogte geminimaliseerd
en kan de bewoner meer veiligheid
gegarandeerd worden.
HOE KAN FMB CARE U
ONTZORGEN?
• Prijs- en kwaliteitverhouding conform de
Europese norm;
• Een zeer uitgebreid matrassenaanbod
van een standaard basismatras, een
extra comfortabele oplossing en een trekbestendig
matras tot aan een hoogwaardig
IC-matras;
• Een uitgebreid (zorg)beddenaanbod, van
een standaard ledikant tot aan een compleet
en intramuraal hoog/laagbed;
• Een mogelijkheid tot een TotaalKamer-
Concept met een volledig ingerichte en op
elkaar afgestemde bewonerskamer (ruim
aanbod van stoelen, tafels, zorgkasten,
zorgnachtkasten en toebehoren);
• Mogelijkheid tot kosteloze warehousing
binnen het FMB care magazijn;
• Een complete (technische) dienst verlening om
u maximaal te ontzorgen en om de kosten na
aanschaf zo laag mogelijk te houden. ■
*
Het dynamisch virtueel draaipunt is een combinatie
van een breder middenstuk met het virtueel
draaipunt van het hoofdeinde, wat ervoor
zorgt dat er bij het gebruik van de diverse ligvlakfuncties
een groter zitvlak vrijkomt. Hierdoor
wordt verschuiving zo veel mogelijk voorkomen.
Deze combinatie zorgt ervoor dat een zorgvrager
maximaal 5 cm verschuift bij het instellen
van bijvoorbeeld het hoofdeinde. Dit heeft tevens
als voordeel dat een bedverlenging minder snel
noodzakelijk wordt geacht.
'Zorghulpmiddelen krijgen pas echt meerwaarde als deze de relatie
tussen verzorgde en verzorgenden versterken'
Formidabel Pro.
BOUWEN ZORG.EU
BOUWEN ZORG.EU 41

GRONINGEN AMBULANCEPOST
Tekst | Tjerk van Duinen Beeld | Dutch Cabin/Rokki Fotografie
Uitbreiding in vijf weken
Systeembouw voor
een ambulancepost
Ambulancezorg Groningen levert passende ambulancezorg vanuit dertien posten in de provincie
Groningen. Voor de post aan de noordkant van de stad Groningen schakelde Ambulancezorg Groningen
Directbouw in voor de (gefaseerde) bouw. Dit bedrijf uit Coevorden is gespecialiseerd in de bouw van
tijdelijke, semipermanente en permanente huisvesting met een hoge mate van prefabricage.
Bertus Jonkeren, commercieel technisch adviseur bij Directbouw, was
projectleider en heeft met een aantal collega’s de ambulancepost uitgetekend
en uitgewerkt tot een compleet ontwerp. “In eerste instantie hebben
wij in 2020 in vijf weken tijd deze post gerealiseerd. Die bestond uit
een garage met drie ambulanceplaatsen, een leefruimte en een toilet. In
onze opdracht zaten ook de verhardingen, hekwerken, riolering en aansluitingen
op de nutsvoorzieningen.” Een jaar later wilde de opdrachtgever
de post uitbreiden. Directbouw heeft toen extra ruimte toegevoegd. Niet
alleen om meer ambulances op de post te kunnen plaatsen, maar ook om
ruimte te bieden aan de extra medewerkers die er werken.
VIJF WEKEN
Vanwege de vraag om meer ambulancezorg te leveren vanuit deze post
werd al snel besloten tot opwaardering van de post. “Het moest een vol-
Plaats voor vier ambulances.
42 BOUWEN ZORG.EU

GRONINGEN AMBULANCEPOST
Ambulancepost aan de noordrand van de stad Groningen.
De sanitaire ruimte van de wachtruimte is afgewerkt met waterdicht Fibo Trespo
in een houtmotief.
Het stalen geraamte stond in een dag en de volgende dag zaten de gevel
en dakelementen al op hun plaats. De overheaddeuren zijn door een
externe partij geleverd en gemonteerd.”
De verblijfsruimte.
waardige 24-uurs opkomstpost worden waar alle ploegen zich kunnen
omkleden en klaarmaken voor een ambulancedienst”, aldus Jonkeren.
“Wederom hadden we slechts een week of vijf nodig om de bouw te
realiseren, bij een levertijd vanaf opdracht van acht weken. Dat is een van
de grote voordelen van modulaire bouw. Het hoge deel, waar de ambulances
staan, is uitgebreid van drie naar vier garagedelen en rechts daarvan
is ook het gedeelte waar de medewerkers verblijven uitgebreid.”
GARAGE
De uitbreiding van het gedeelte waar de medewerkers verblijven, is
gemaakt van drie meter brede standaardunits die nog als niet-speciaal
transport op een vrachtwagen vervoerd mogen worden. De garageunits
vallen buiten die categorie en zijn daarom ter plaatse gemonteerd.
Jonkeren: “De wanden van de garage zijn te hoog om op een vrachtwagen
te vervoeren. Daarom hebben we voor dit gedeelte een staalconstructie
en prefab dakdelen aangeleverd en geplaatst en de zijwanden
los gemonteerd, van dezelfde sandwichpanelen als het prefabgedeelte.
'Net als vrijwel alle opdrachten
was dit maatwerk'
MAATWERK
Net als vrijwel alle opdrachten van Directbouw was deze ambulancepost
maatwerk. “Wij bouwen alles op order, elke opdracht is anders", aldus
Jonkeren. “Het basiscasco van kolommen, vloeren en dak is vaak hetzelfde,
maar op basis van de functie en specifieke eisen zitten er veel verschillen in
de gevelafwerking, gevelspecificaties en voorzieningen. Dat speelt vooral
bij medisch gerelateerde opdrachten, waar wij veel mee te maken hebben.
Hier brengt bijvoorbeeld de garage bijzonderheden met zich mee, zoals
een afwijkende hoogte en een laadvoorziening in de garage voor de medische
apparatuur in de auto’s. Omdat er ruimte is gecreëerd om mogelijk
in de toekomst te kunnen slapen op de post, moest ook de wand tussen
de garage en het gedeelte waar de medewerkers verblijven 30 minuten
brandwerend uitgevoerd worden. Ondanks al dat maatwerk staat hier
toch binnen vijf weken een mooie ambulancepost.” ■
BOUWEN ZORG.EU
43

Tekst | Helene de Bruin Beeld | Chris van Koeverden
Optimale zorgomgeving zet welbevinden centraal
‘Als inrichtingspartner kun je
ziekenhuizen beter maken’
De optimale zorgomgeving zet het welbevinden van patiënten centraal. Dat biedt de beste
kansen op herstel. “Als projectinrichter ondersteunen we de healing environment met een goed
interieurontwerp en circulair meubilair”, vertelt Peter van der Linden, New Business Manager bij
Gispen. Niet voor niets werken vijf van de zeven UMC’s nauw met Gispen samen.
Radboudumc.
44 BOUWEN ZORG.EU

Gispen heeft zich de afgelopen decennia steeds meer toegelegd op de inrichting
van healing environments in (universitaire) ziekenhuizen. Van der Linden:
“We werken hiervoor met kernteams die zich bezighouden met ontwerp,
inrichting, maatwerk, projectplanning, verduurzaming en ergonomie.”
ONTZORGEN
“In al die verscheidenheid zien we één rode draad: ontzorgen”, aldus Van
der Linden: “We kunnen voor alle verschillende ziekenhuisafdelingen een
compleet inrichtingsplan maken op basis van een Programma van Eisen.
Daarbij nemen we ook de rol van duurzaamheidspartner aan, om het
meubilair geheel circulair te maken. Gispen is adviseur, inrichter, ontwerper,
ergonoom, maatwerk meubelmaker en stoffeerder, service- en
onderhoudspartij, projectmanager, ver- en inhuisspecialist. De vraag van
ziekenhuizen is leidend, ons streven is de zorg ontzorgen.”
VERDUURZAMEN
Vrijwel direct voegt Van der Linden eraan toe dat de vraag van de
opdrachtgever natuurlijk centraal staat, maar zijn zorgteam zoekt altijd
naar de vraag achter de vraag. “Zo kun je duurzaamheid op verschillende
manieren realiseren. Bijvoorbeeld door lokale productie,
nieuw circulair meubilair of (zicht op) groen. “Je huidige meubilair
revitaliseren is de meest duurzame oplossing. Revitaliseren doen we
overigens deels met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Gispen is PSO30+ gecertificeerd.” ❯
'Een optimale healing environment draagt bij aan het herstel.
Tegelijkertijd is het een werkomgeving. Dat vraagt om een
doordachte inrichting'
Rijnstate.
BOUWEN ZORG.EU
45

VAN PROEFPLAATSING TOT OPLOSSING
Dat doorvragen geldt zeker ook voor de interieurarchitect van Gispen,
Nelleke Lagerwerf. “Een simpele vraag als ’vijftig tafels met beeldscherm’
beantwoorden we niet met een standaardofferte. We willen weten wie
het beeldscherm gaat gebruiken. Zit aan die tafel een zorgprofessional?
Met patiënt? Heeft de ICT-afdeling infrastructurele eisen? Pas als we al
die belanghebbenden in zicht hebben, komen we met een voorstel en/of
proefplaatsing. Zo levert Gispen een tafel met scherm die én de aanvankelijke
vraag beantwoordt én het zorggesprek ondersteunt.”
KENNIS DELEN
Een optimale healing environment draagt bij aan het herstel. Tegelijkertijd
is het een werkomgeving waarin zorgprofessionals efficiënt en vakkundig
moeten werken. Lagerwerf: “Dat vraagt om een goed doordachte
inrichting. Denk aan ruimere maatvoeringen voor obese patiënten of
aan speciale stofferingstechnieken om vuil uit plooien te weren. Specifieke
eisen bespreken onze specialisten graag met (zorg)professionals.”
Interdisciplinaire samenwerking leidt regelmatig tot innovatie. Zo heeft
Gispen onlangs met schoonmakers en infectiespecialisten verschillende
kunstleren getest op desinfecteermiddelen. Van der Linden: “Dit soort
experimenten helpen de zorg. En de kennis die we daarbij opdoen, delen
we graag. Gispen wil de healing environment optimaal ondersteunen en
de zorg beter maken.” ■
'Als inrichtingspartner hebben
we verschillende rollen met als
rode draad: ontzorgen'
ZO MAAK JE ALS INRICHTINGSPARTNER
ZIEKENHUIZEN BETER:
• Stel bij de inrichting het welbevinden van patiënten en
medewerkers centraal;
• Besteed bij het interieurontwerp niet alleen aandacht aan
de healing environment, maar ook aan de werkomgeving
van zorgprofessionals;
• Lever maatwerk voor de specialistische afdelingen;
• Werk in een interdisciplinair team samen de
gebouwarchitect, inrichter, projectleiders, zorgprofessionals
en gebruikers;
• Maak een proefopstelling op locatie.
Jeroen Bosch Ziekenhuis.
46 BOUWEN ZORG.EU

Naamloos-4 1 05-12-2022 11:19
E. VAN WINGEN NV
Mobile CSSD Solutions
Uncompromised continuity
in surgical instrument
reprocessing
60 jaar know-how en continuïteit
in het hart van uw
Noodstroomvoorziening
Warmtekrachtkoppeling
Energiesturing
Van ontwerp tot installatie en service.
1
One Day
Ready
Turnkey
Solution
Cost-
Effective
Steelco’s answer to your
temporary needs, a single module,
pre-fab, turnkey CSSD
Solutions for processing up to
70.000 or 140.000 STU/year.
Set up within a
single working day!
Industrieterrein Durmakker 27 - B-9940 Evergem
www.vanwingen.be
watch the video

Twee gecombineerde mobiele eenheden zorgen voor een dubbele productiecapaciteit.
Tekst en beeld | Steelco
Een mobiele oplossing voor
verbouwingsuitdagingen
Het aanbod van mobiele units of prefab units heeft de afgelopen jaren een grote vlucht genomen.
Voor diverse toepassingen worden zowel mobiele units, plaatsing voor korte tijd, als prefab units,
semi permanent of permanent, aangeboden. De voordelen van het snel kunnen plaatsen van
een complete dan wel in delen geleverde unit geven diverse sectoren de mogelijkheid om snel
projecten te realiseren. Zowel in de woningsector, de entertainmentsector als ook de zorgsector
heeft deze wijze van bouwen een vaste plek ingenomen naast traditionele bouw.
Binnen de zorg is het tekort aan vierkante meters
steeds zichtbaarder. Herinrichtingen van
bestaande gebouwen vinden aan de lopende
band plaats. Kantoorruimtes worden steeds vaker
opgeofferd voor ruimtes waar zorg plaats
moet gaan vinden en administratieve taken worden
ondergebracht op zogeheten flexplekken.
GROTE IMPACT
Een verbouwing op een Centrale Sterilisatie
Afdeling (CSA) is van grote impact op alle
zorgbehandelingen binnen het ziekenhuis. Zo
kunnen bouwwerkzaamheden op de CSA
van een ziekenhuis van invloed zijn op de levering
van opgewerkte instrumenten op het
gebied van hygiëne, kwaliteit, tijd en/of kosten.
Ziekenhuizen hebben op dat moment de keuze
om tijdelijk instrumentopwerking uit te besteden.
Het risico van volledige uitbesteding van
instrumentopwerking zijn echter verminderde
kwaliteit en onderbrekingen in de levering van
instrumentensets aan operatiekamers en afde-
48 BOUWEN ZORG.EU

MOBIELE OF PREFAB CSA
Steelco’s antwoord op tijdelijke wensen is een
mobiele of prefab CSA. De Steelco Mobiele CSA
is een volledig functionerende en gevalideerde
CSA voor tijdelijk gebruik. De mobiele CSA is
uitgerust met alle verschillende ruimtes en de
juiste technische uitrusting, waarbij de klant alleen
verantwoordelijk is voor de levering van nutsvoorzieningen
(water, elektriciteit en afvalwateraansluitingen),
verbruiksgoederen (proceschemicaliën
en verpakkingsmateriaal) en personeel.
De keuze tussen een kant-en-klare voorziening
(mobiele unit) of prefab wordt bepaald door de
tijdsduur die het ziekenhuis inschat om de verbouwing
te verwezenlijken. Bouwprojecten die langer
dan een jaar duren, vragen vaak om een prefab
oplossing. Dit wil niet zeggen dat de kant-en-klare
mobiele CSA dan eventueel niet ook geschikt is.
Tijdelijke CSA voor het UMC Utrecht.
lingen. Tegelijkertijd moeten de werknemers
worden doorbetaald.
Het is ook mogelijk om te upgraden in fasen,
terwijl de werkzaamheden op de CSA doorgaan,
of om een tijdelijke oplossing te bieden in
alternatieve gebouwen. Upgraden duurt over
het algemeen aanzienlijk langer in tijd, naast de
bijkomende hoge kosten. En ook het verhuizen
naar een alternatief gebouw om de productie
in stand te houden, is een tijdrovende klus. De
uitdagingen zitten in de te nemen maatregelen
ter plaatse, die nodig zijn om aan de strenge
hygiëne-eisen (bijv. stofdichte wanden) te voldoen
en stellen het personeel van de CSA onder
aanzienlijk belasting (bijv. geluidsniveaus).
Evenzo is de capaciteit die nodig is om de productie
te halen, bepalend voor de grootte van
de mobiele CSA. Steelco biedt mogelijkheden
vanaf 70.000 STE (sterilisatie-eenheden) tot
wel 175.000 STE op jaarbasis.
ECONOMISCH DE JUISTE KEUZE
Het belangrijkste voordeel van het inzetten
van een mobiele CSA is dat de kwaliteit van de
opwerking van medische hulpmiddelen onder
controle van het ziekenhuis blijft. Bovendien is
er geen blootstelling van de CSA aan de spanningen
en stress van een bouwplaats. De totale
inspanning van het ziekenhuis is in vergelijking
met andere opties zowel wat betreft werkdruk
als financieel de meest economische keuze.
De kosten van een tijdelijke mobiele CSA zijn
aanzienlijk lager, ook al zijn deze afhankelijk van de
huurperiode en de kosten van het wegvervoer,
de installatie, de inbedrijfstelling en de validatie.
In vergelijking met de markttarieven per STE, in
rekening gebracht door derden opwerkingsbedrijven,
is een mobiele CSA altijd economischer.
Dankzij de diverse mogelijkheden binnen de
Steelco groep is er voor elke klant een pasklare
oplossing om de werkzaamheden doorgang te laten
hebben tijdens een ingrijpende verbouwing. ■
Bouwwerkzaamheden op de CSA van een ziekenhuis kunnen van invloed zijn op de levering van opgewerkte instrumenten op het gebied van hygiëne, kwaliteit,
tijd en/of kosten. Een mobiele unit kan dan een oplossing bieden.
BOUWEN ZORG.EU
49

HARDERWIJK ST JANSDAL
Tekst | José Mulder Beeld | St Jansdal, IAA Architecten
Extra vierkante meters door optopping
St Jansdal vernieuwt
op flexibele wijze
Ziekenhuis St Jansdal in
Harderwijk staat al sinds 1986
stevig op zijn fundament.
Toch was het gebouw toe
aan verbetering, door de
veranderende zorgvraag,
nieuwe inzichten in de zorg en
de huidige, wettelijk gestelde
eisen. Met een masterplan
van vijf jaar werken drie
vrouwen samen naar een
toekomstbestendig ziekenhuis.
De binnentuin is voorzien van een terras met zitgelegenheid, gelegen in het groen. (Beeld: IAA Architecten)
Anita van der Haar is manager Bouw en Huisvesting
bij St Jansdal. Ze begint: “Het huidige
ziekenhuis wordt aan alle kanten onder handen
genomen om het klaar te maken voor de
komende dertig jaar. Het masterplan van 2017
is aangepast, omdat sinds 2019 ook het ziekenhuis
in Lelystad onder ons beheer valt. We
hebben dus nu op twee hoofdlocaties vastgoed
dat aan vernieuwing toe is. De zorgvraag
is daarbij uiteraard leidend.”
Het geheel is best een uitdaging. Er is behoefte
aan huisvesting, ontworpen met de kennis van
nu, waarbij voor ogen moet worden gehouden
dat zorg dynamisch is, in een statische omgeving.
Bij St Jansdal worden de benodigde extra
vierkante meters niet alleen gerealiseerd door
nieuwbouw, maar ook door verbouw. Door te
integreren ín en óp de bestaande bebouwing
worden ruimtes meer flexibel gemaakt.
De patiëntenlounge grenzend aan de binnentuin draagt bij aan een healing environment.
(Beeld: IAA Architecten)
VERPLAATSBAAR BINNENWERK
EN OPTOPPING
Michelle Booltink, architect bij IAA Architecten,
werkte mee aan het ontwerp: “Je begint
met een antwoord op de huidige zorgvraag,
want dàt is nu noodzakelijk. Daarbij probeer
50 BOUWEN ZORG.EU

HARDERWIJK ST JANSDAL
je wel om een zo flexibel mogelijk gebouw te
ontwerpen, zodat je het in de toekomst anders
aan kunt wenden.” Dat wordt mogelijk door
naast een kolommenstructuur ook een dragende
gevel te kiezen, die zo gemaakt is dat er
een maximale indelings- en inrichtingsvrijheid
gecreëerd wordt. Binnenwanden kunnen dus
relatief eenvoudig worden verwijderd waardoor
de indeling van de plattegrond in de toekomst
aan te passen is.
De vrouwen in de bouw, v.l.n.r. Anita van der Haar, Michelle Booltink en Lonneke van Haalen.
(Beeld: St Jansdal)
In het ontwerp is gekozen voor een nieuwbouwvleugel
met daarnaast uitbreiding van
een deel van het bestaande gebouw door
middel van optopping; het toevoegen van
twee extra bouwlagen. Lonneke van Haalen
van ingenieursbureau ABT is als constructeur
betrokken bij de bouwplannen van St Jansdal.
“Een flexibel gebouw vraagt om het benutten
van de overcapaciteit in de constructie.
Dit brengt veel rekenwerk met zich mee.
Niet alleen moet de fundering het kunnen
dragen; als het oorspronkelijk dak een verdiepingsvloer
wordt, zul je ook doorbraken
moeten maken voor de afvoer van sanitaire
voorzieningen. Het is dan belangrijk om te
berekenen of de bestaande constructie voldoende
capaciteit heeft of dat deze verstrekt
kan worden.”
Verbindingen van de bestaande naar de nieuwbouw
zorgen ervoor dat je gemakkelijk het
nieuwe gedeelte in kunt. Van der Haar: “Alles
loopt mooi in elkaar over. Zo kunnen ook zorgprocessen
en logistieke processen efficiënter
worden gemaakt.”
Aansluiting van bouwdeel Zuid aan de bestaande spoedpost. (Beeld: IAA Architecten)
Schets van de situatie met bouwdeel Zuid, met zichtbaar de nieuwbouw en de optoppingen.
(Beeld: IAA Architecten)
EFFICIENCY IN ZORGPROCES
Vanuit de kelder is een aparte ingang gemaakt
voor een goederenlift. Op die manier kunnen
goederen makkelijk van daaruit verspreid worden
en is er minder voorraad nodig op de afdeling,
wat daar weer meer werkbare ruimte oplevert.
Ook is een kokersysteem gemaakt voor
het snel afvoeren van zowel vuil linnengoed als
afval, wat een aanzienlijke besparing oplevert
op het logistieke proces. Van der Haar: “Dit
vraagt wel een andere manier van werken voor
de betreffende medewerkers. Goede communicatie
is daarbij van onschatbaar belang.
Je moet je realiseren dat je een ziekenhuis in
transitie bent en dat je iedereen nodig hebt om
tot het gewenste resultaat te komen. Dus hebben
we meer dan eens gesprekken gevoerd
met uiteraard veel collega’s van de verschillende
afdelingen, artsen en de verpleegkundige
adviesraad, maar ook met een klankbordgroep
van mensen uit de omgeving. We gaan op een
andere manier zorg verlenen, en dat doe je
met elkaar.” ❯
BOUWEN ZORG.EU
51

HARDERWIJK ST JANSDAL
'Iets vanaf papier werkelijkheid zien worden
is een hele toffe beleving'
Booltink: “Daardoor kregen we ook een bredere
kijk op hoe een ziekenhuis er überhaupt
uit moet zien. Behalve de grootte en indeling
van de kamers, of de kleuren en het materiaalgebruik
van de verschillende ruimtes, is ook de
wens gehoord voor meer daglicht en zicht op
groen. Voor zowel patiënten als medewerkers
is het belangrijk om een healing environment
te creëren. Daarbij is ook gedacht aan ernstig
zieke patiënten en kinderen die niet direct naar
buiten kunnen, met de aanleg van een balkon
en een dakterras bijvoorbeeld.”
VROUWEN DIE BOUWEN
De samenwerking tussen de drie bedrijven is
op z'n minst bijzonder te noemen. Van Haalen:
“Een project als dit, waarbij je langere tijd betrokken
bent, schept een band. Bovendien
zie je het vanaf papier werkelijkheid worden,
dat is heel erg leuk. Dat er dan ook nog drie
vrouwen aan de top staan, maakt het uniek.”
Booltink vult aan: “De langere samenwerking
geeft aan dat er vertrouwen is, en dat is enorm
belangrijk voor het werkplezier en het eindresultaat.”
Van der Haar sluit af: “Ook in de bouw
is er behoefte aan een gezonde mix; de bouw
biedt een hele mooie en dynamische werkomgeving
voor zowel mannen áls vrouwen. Wij
zijn enorm enthousiast en zien best graag meer
vrouwen in de techniek. Het is niet alleen maar
technisch, het is ook echt gaaf en leuk.”
Van Haalen en Van der Haar staan op de verdiepingsvloer van het nieuwe gedeelte. (Beeld: St Jansdal)
Het masterplan met alle verschillende projecten
van het St Jansdal Harderwijk is naar verwachting
in 2026 klaar voor de toekomst. Dan
verplaatsen de grote bouwwerkzaamheden
zich naar Lelystad. ■
Bouwdeel Zuid sluit aan op de bestaande bouw en is omringd door groen. (Beeld: IAA Architecten)
Feiten en cijfers
OPDRACHTGEVER
Ziekenhuis St Jansdal Harderwijk
ARCHITECT
IAA Architecten
ADVISEUR CONSTRUCTIES
ABT
AANNEMER
Goossen Te Pas
INSTALLATEUR
Unica
OPLEVERING ZUID 1
november 2023
OPLEVERING TOTALE
MASTERPLAN, INCL. DE NOG
VOLGENDE PROJECTEN
2026
52 BOUWEN ZORG.EU

Tekst | Tamara Brouwers Beeld | Medifix BV
Een inrichting die bijdraagt aan de genezing
Healing environment in de zorg
Kan medische inrichting bijdragen aan een healing environment? “Zeker”, zegt Luc Löwenthal,
accountmanager van Medifix. “Wij helpen om ruimtes in de zorg zo in te richten dat zij bijdragen
aan het herstel van de cliënt. Hiervoor is het belangrijk om je goed te voelen in de ruimte.”
'Comfort en bewegingsvrijheid is voor de patiënt belangrijk,
terwijl de zorgprofessional zo efficiënt mogelijk en met zo min mogelijk
fysieke belasting moet kunnen werken'
“Een huiselijke, prettig omgeving kan de stress die bij ziekte, ziekenhuisopnames
en medische bezoeken komt kijken flink verminderen.”
Een healing environment is volgens Löwenthal echter ook van belang
voor zorgprofessionals. “Het werken met goed, gedegen en ergonomisch
medisch meubilair is bevorderlijk voor het werkplezier en voor
de efficiëntie.”
De behandelstoelen van Medifix zijn volgens Löwenthal goed voor zowel
de zorgverlener als cliënt. “Comfort en bewegingsvrijheid is voor
de patiënt belangrijk, terwijl de zorgprofessional zo efficiënt mogelijk en
met zo min mogelijk fysieke belasting moet kunnen werken. Het gebruik
van goede schuimen draagt hieraan bij. Zij bieden comfort, ook als een
cliënt lange tijd in een stoel moet doorbrengen. Bij een bed is dit niet
anders. Goed slapen is voor de genezing erg belangrijk, daarom bieden
onze bedden veel verstelmogelijkheden. Het schuim in het matras kan
Medifix behandelstoelen in het Amphia ziekenhuis, Breda.
worden aangepast aan het gewicht van de cliënt.” Afhankelijk van de
cliënt is ook zelfredzaamheid een pre, ook voor zorgverleners. “Als een
stoel of bed eenvoudig versteld kan worden, houden zorgprofessionals
tijd over voor andere zorgtaken.”
Silentia schermen zijn beschikbaar met vrolijke prints en zeer flexibel.
FLEXIBEL INRICHTEN EN GEZONDE LUCHT
Om de privacy van patiënten te waarborgen, biedt Medifix de Silentia
schermen aan. Hiermee laten (behandel)kamers zich flexibel inrichten.
Naast vaste dessins is ook een eigen print op het scherm mogelijk,
om de omgeving zo prettig mogelijk te maken. Silentia draagt ook bij
aan een healing environment, omdat de schermen geen stof vangen
en eenvoudig schoon te maken zijn. Voor een nog schonere lucht is
er het BoFlora luchtzuiveringsconcept van Medifix. “Een sensor meet
de temperatuur, luchtvochtigheid, luchtdruk, CO 2
, VOC’s, fijnstof,
koolmonoxide, stikstofdioxide en ozon. Daarnaast beschikt de sensor
over een virusindicator. Door de toevoeging van (kunst)planten is het
systeem ook nog eens decoratief.” ■
BOUWEN ZORG.EU
53

De bekledingsstof is verkrijgbaar in maar liefst 32 intense, warme tinten
die elk interieur en exterieur, modern en klassiek, laten sprankelen.
'Het kunstleer is praktisch
onverwoestbaar en kan
een leven lang mee'
Harlow is een duurzaam en hoogkwalitatief kunstleer, dat oogt als natuurlijk
linnen en prettig aanvoelt.
54 BOUWEN ZORG.EU

Tekst en beeld | Vyva Fabrics
Duurzame en hoogwaardige
bekledingsstof voor binnen
en buiten
Harlow is een duurzaam en hoogkwalitatief
kunstleer, dat oogt als natuurlijk linnen en prettig
aanvoelt. De bekledingsstof is verkrijgbaar in
maar liefst 32 intense, warme tinten die elk
interieur en exterieur, modern en klassiek, laten
sprankelen.
De collectie beschikt over het ecolabel OEKO-TEX Standard 100. Dit
kwaliteitslabel garandeert dat het kunstleer geen stoffen bevat die schadelijk
kunnen zijn voor mens of milieu. Het innovatieve materiaal in de
collectie Harlow is dan ook geheel ftalaat-vrij.
Het kunstleer heeft een slijtvastheid van maar liefst 800.000 Martindale;
het is dus praktisch onverwoestbaar en kan een leven lang mee.
De bekledingsstof voor binnen en buiten is bovendien vlekbestendig en
antibacterieel. De 32 zorgvuldig samengestelde warme, uitnodigende
en tijdloze tinten doen denken aan superfoods en specerijen, zoals Goji
Berry, Elderberry, Chia Seed, Turmeric en Cinnamon. ■
BOUWEN ZORG.EU
55

Tekst en beeld | DELABIE
De juiste productkeuze is van
primordiaal belang in de zorg
De legionellabacterie veroorzaakt de veteranenziekte, een luchtweginfectie die mensen met
chronische ademhalingsproblemen en mensen met een verzwakt immuunsysteem treft. De bacterie
ontwikkelt zich daar waar stilstaand water en een bron van voedingsstoffen aanwezig zijn, denk
maar aan biofilm in leidingen of verroeste wateropslagtanks. De bacterie vermenigvuldigt zich bij
temperaturen van 20 tot 45°C en kan bij inademing in aërosolvorm schadelijk zijn. Omdat het
onmogelijk is om biofilm uit te roeien, dienen zorginstellingen de nodige maatregelen te treffen om
de vorming af te remmen en de bacteriegroei te beperken.
Hygiëne en veiligheid hebben echter niet alleen
te maken met het weren van bacteriën, maar
zeker ook met het minimaliseren van het verbrandingsrisico.
Want, zo stelt de wetgeving, om
het risico op bacteriegroei tegen te gaan, dienen
zorginstellingen warmer water te produceren
en in het leidingsysteem te verdelen. Daardoor
verhoogt echter ook het risico op huidverbranding,
vooral bij gehospitaliseerde personen met
minder gevoeligheid en/of minder reflexen. Het
is dus noodzakelijk om een vaste maximumtemperatuur
te behouden en tegelijk het risico op
brandwonden in te perken, door gerichte veiligheidsmaatregelen
te treffen.
'Het is noodzakelijk om een vaste
maximumtemperatuur te behouden en tegelijk
het risico op brandwonden in te perken'
THERMOSTAAT
DELABIE voelt zich sterk betrokken bij de
bestrijding en preventie van bacteriegroei
en biedt een ruime waaier aan technische
oplossingen. Zo biedt een thermostaat de
gebouwbeheerder de mogelijkheid om de
voorgeschreven temperaturen in het net aan
te houden en de veiligheid van de gebruikers
te verzekeren. De thermostaat dient te beschikken
over een antiverbrandingsveiligheid
(SECURITHERM-technologie van DELABIE)
die verzekert dat het warme water automatisch
en onmiddellijk wordt afgesloten zodra
het koud water uitvalt en omgekeerd. Bovendien
is er de Securitouch thermische isolatie
die ervoor zorgt dat elk risico op brandwonden,
door het aanraken of vastgrijpen van de
mengkraan, volledig uitgesloten wordt.
AUTOMATISCHE
PERIODIEKE SPOELING
Daarnaast kan gekozen worden voor elektronische
kranen van DELABIE. Deze zijn
uitgerust met een automatische periodieke
spoeling: elke 24 uur na het laatste gebruik
wordt de spoeling geactiveerd gedurende 60
seconden, waardoor waterstagnatie en dus
ook bacteriegroei vermeden worden. Een
antistagnatie elektroventiel, zonder rubberen
membraan waarachter steeds een kleine hoeveelheid
stilstaand water achterblijft, is een
bijkomend voordeel in de strijd tegen bacteriegroei.
Dankzij de kraanuitgang vervaardigd
uit Hostaform ® , een kalkwerend materiaal,
wordt aanhechting van onzuiverheden en kalk
onmogelijk. Ook is er het assortiment BIO-
CLIP-kranen: deze kranen zijn demonteerbaar
voor een grondige interne reiniging. ■
BOUWEN ZORG.EU
56
BOUWEN ZORG.EU

SECURITHERM Securitouch thermostatische
douchemengkraan. (ref. H9768BEL)
SECURITHERM sequentiële thermostatische BIOCLIP
wastafelmengkraan. (ref. H9611P)
BIOSAFE mechanische wastafelmengkraan.
(ref. 2621BEL)
Mechanische
sequentiële wastafelmengkraan
2640BEL
Sequentieel openen en sluiten op koud water
Securitouch thermische anti-verbrandingsisolatie
Beperkte hoeveelheid stilstaand water in het
lichaam
Functie thermische spoeling zonder hendel te
demonteren
Het is mogelijk de uitloop te blokkeren
BIOSAFE sequentiële mechanische
wastafelmengkraan. (ref. 2664T2BEL)
DELABIE, expert in sanitaire voorzieningen en kranen voor zorginstellingen,
biedt unieke oplossingen die beantwoorden aan specifieke vereisten op het
gebied van hygiëne en veiligheid.
Meer informatie op delabiebenelux.com
BOUWEN ZORG.EU
57

MAASTRICHT LINDENHOVEN
Tekst | Rob Buchholz Beeld | Dennis Geraets, Rob Wijers, Willems Bouwbedrijf en Rob Buchholz
Nieuw woonzorgcentrum
Lindenhoven kiest voor
goed en klaar bouwconcept
De Zuid-Limburgse zorgorganisatie Envida opende in mei van dit jaar de deuren van het nieuwe
woonzorgcentrum Lindenhoven in Maastricht, dat bestaat uit twee gebouwen met elk twee
verdiepingen. Op elke verdieping wonen twee leefgroepen met ieder acht bewoners die beschikken
over een eigen studio met badkamer. In totaal zijn er dus 64 studio’s die bestemd zijn voor mensen
met een vorm van dementie of een lichamelijke beperking.
Woonzorgcentrum Lindenhoven. (Beeld: Rob Weijers)
“Wij hadden behoefte aan een nieuw kleinschalig wooncentrum, dat past
bij onze visie”, aldus Toine van Oirschot, manager vastgoed bij Envida. “In
2020 kwam ik in contact met architect Eric Schellevis. Hij vertelde over
het Domi Curae bouwconcept dat 2.0 Architecten samen met Willems
Bouwbedrijf ontwikkeld had. Voor zorgorganisaties bestaat de mogelijkheid
om hier nog een eigen twist aan te geven. Dat is het voordeel en zo
ontstaat een op maat ontwikkelde visie.”
SLIMMER EN GOEDKOPER
Het was volgens Van Oirschot voor Envida belangrijk om op korte termijn
met bouwen te beginnen omdat een locatie waar op dat moment
nog bewoners woonden, een nieuwe bestemming kreeg. “Het Domi
Curae concept was daarvoor uitermate geschikt. Alles was vooraf uitgewerkt
en ook prijstechnisch was het gunstig.” Schellevis voegt daaraan
toe: “Het doel was om te kijken of we op een slimmere en goedkopere
58 BOUWEN ZORG.EU

MAASTRICHT LINDENHOVEN
Vlnr: Toine van Oirschot, Nicole Koerts en Eric Schellevis.
Ralph Geurts, commercieel directeur van Willems Bouwbedrijf.
(Beeld: Stefan Sanders Fotografie)
manier een concept konden bedenken met toegevoegde waarde voor
zorginstellingen door heel Nederland.”
CONTROLEREN EN AANPASSEN
Het concept is gericht op intramurale ouderenzorg. Schellevis: “Je kunt
wel wachten tot je voor een bouwproject geselecteerd wordt, maar
het leek ons handiger om vooraf een plan te bedenken dat goed en
klaar was. Het Domi Curae bouwconcept is onafhankelijk van locatie,
financieringsstroom of opdrachtgever. Maar de opdrachtgever kan er de
eigen aanpassingen op loslaten, zodat het nog meer aansluit op de eigen
zorgvisie. Omdat het concept besteksklaar is, konden ze bij Lindenhoven
relatief snel met de bouw starten. Deze begon in juli 2021 en begin mei
2022 was het klaar om de eerste bewoners te ontvangen. In plaats van
bedenken was het slechts een kwestie van controleren en aanpassen. Dit
verloopt veel sneller dan een traditioneel bouwtraject.”
AANPASSINGEN
Locatiemanager en projectleider Nicole Koerts bestudeerde het Domi
Curea concept nauwkeurig en zette naar eigen zeggen de puntjes op de i.
“Het was mijn doel om nog meer gebruikersgemak en woonplezier voor
de bewoners te creëren. Tevens had ik de duidelijke wens om in iedere
woongroep een maatwerkkast in de wand te integreren. Deze dient
bijvoorbeeld als opslag voor medicatie.” Schellevis begreep de wensen
van Koerts. “Vooraf hebben we gezamenlijk veel gespard over de exacte
invulling. De wensen van Envida en de eigen visie op kleinschalig wonen
vroegen om enkele kleine aanpassingen.”
BIJSTUREN
Na het tekenen van de contracten werd in juli 2021 de eerste paal
in de grond geslagen. Vanaf dat moment kwam – dankzij het vooraf
uitgewerkte Domi Curea concept – de vaart in het project, zo laat
Ralph Geurts, commercieel directeur van Willems Bouwbedrijf weten.
“Gedurende de bouw moesten we de planning wel enigszins bijsturen.
Er ontstond enig oponthoud door vertraging bij de levering van materialen.
Ook het weer en de beperkingen door corona speelden een
'Het bouwconcept is
onafhankelijk van locatie,
financieringsstroom of
opdrachtgever'
rol, maar eigenlijk toont dat eens te meer aan wat voor topprestatie
er geleverd is door deze twee gebouwen in amper tien maanden te
realiseren en gebruiksklaar te maken.”
Het bouwproces en de samenwerking verliepen ook bijzonder prettig.
Dat komt volgens Geurts omdat Domi Curae volledig besteksklaar is uitgewerkt
en de opdrachtgever aan de voorzijde reeds weet wat hij koopt
en voor welke prijs. “Dit zorgt ervoor dat er tijdens het bouwproces
weinig tot geen noemenswaardige discussies zijn.”
PRIKKELVRIJ
Terug naar de indeling van de diverse woonruimtes. Elke woonvorm beschikt
over verschillende woonruimtes. Zo is er een eetkamer, tv-kamer,
leeskamer, wintertuin en balkon. Koerts: “Dat is essentieel voor de prikkeldifferentiatie.
Onze bewoners moeten zich overal geborgen, vrij en
veilig kunnen voelen. Sommige mensen met dementie ervaren plekken
zonder prikkels als niet prettig en kiezen voor de aanwezigheid van andere
bewoners. Mensen ontwikkelen zo een eigen routine. Voordeel
van deze indeling is dat aanwezige medewerkers in de centrale keuken
vanuit alle ruimtes en hoeken zichtbaar zijn. Dat zorgt voor een gevoel
van geborgenheid en rust. Ook de medewerkers ervaren dit als prettig.
De keuze voor deze indeling is voor iedereen van toegevoegde waarde.”
De studio’s hebben een omvang van dertig vierkante meter. Ze
zijn allemaal voorzien van een goed uitgeruste en innovatieve eigen
ruime badkamer. ❯
BOUWEN ZORG.EU
59

MAASTRICHT LINDENHOVEN
“Iedere studio beschikt over een sanitaire wand die eenvoudig richting
het bed te draaien is”, verklaart Van Oirschot. “Ideaal voor bewoners die
slecht ter been zijn of om welke reden dan ook helemaal niet meer uit
bed kunnen komen.”
DOMOTICA
Het veiligheidsaspect blijft bij woonzorgcomplexen natuurlijk essentieel.
Daarom is er geïnvesteerd in zaken als communicatietechnologie en domotica.
Denk aan slimme camera’s, detectieapparaten en geen gesloten
deuren. Om die reden dragen alle bewoners een polsbandje of een ketting
met een zendertje”, aldus Koerts. “Zo kunnen we voor iedereen
de leefcirkel persoonlijk instellen. Dit is maatwerk dat de mensen meer
vrijheid geeft. Alle deuren naar buiten zijn open. Wij denken graag vanuit
de mogelijkheden. Daarover maken we goede afspraken met de familie
en we benoemen eventuele risico’s. Indien de bewoner of familie dat
wenst, dan is het mogelijk om de leefcirkel aan te passen. Kwaliteit van
leven staat voorop.”
ONDERZOEK
Om te weten in hoeverre het nieuwe gebouw – volgens het Domi
Curae bouwconcept – bijdraagt aan het welzijn van de bewoners zochten
2.0 Architecten, Envida en Willems Bouwbedrijf contact met de
Universiteit Maastricht om onderzoek te doen. De eerste observatieronde
heeft volgens Schellevis nog op de oude locatie plaatsgevonden.
“Direct na de verhuizing naar Lindenhoven is de tweede ronde verricht
en medio november zijn de bewoners voor de laatste keer geobserveerd.
Er is gelet op bewegingsvrijheid, het gebruik van psychofarmaca,
het ontstaan van conflicten, et cetera. Een nieuw gebouw zorgt ook
voor een andere werkwijze bij de medewerkers. Welk aspect heeft de
meeste invloed? Al zorgt het gebouw in de toekomst voor een daling
van twee procent van het medicijngebruik, dan is dat al een fantastisch
resultaat. Rond de jaarwisseling verwachten we de eerste resultaten te
horen. De zorg in Nederland heeft met zoveel uitdagingen te maken,
daar willen wij graag een positieve bijdrage aan leveren. Dankzij dit onderzoek
kunnen we duidelijke cijfers overleggen waarmee deze sector
weer verder kan.” ■
'Onze bewoners moeten zich
overal geborgen, vrij en veilig
kunnen voelen'
EEN HUISELIJK INTERIEUR, LOS VAN DE GEIJKTE
ZORGUITSTRALING
Interieurontwerpbureau Confetti Interior uit Venlo kreeg
het verzoek om mee te denken over het interieur bij
Lindenhoven. “Wij werken vaker met 2.0 Architecten
samen”, legt Kim van Bakel uit. “Inmiddels beschikken
wij samen over de nodige expertise op het gebied van
ouderenzorg en dementie.”
Van Bakel kreeg vanuit Envida carte blanche. “Envida
had de wens om een huiselijke sfeer te creëren op de
woongroepen. We hebben voor rustige kleuren in de
basis gekozen. Van vloeren tot wanden, deuren, etc. De
keukens, die centraal in de woongroepen staan, hebben
een uitgesproken kleur om bewoners te ondersteunen bij
hun routing. Bewoners zijn vrij om te ‘vlinderen’ naar een
naastgelegen identieke afdeling. Een herkenningspunt is
dan de kleur van de keuken.”
“Het meubilair wilden we voor het gehele gebouw
uitwisselbaar maken”, aldus Van Bakel. “De ervaring leert
dat vooral stoelen wel eens van afdeling naar afdeling
verhuizen. Met deze insteek misstaat geen enkele
combinatie. Samen met Dols uit Sittard is eigentijds
meubilair gekozen om de huiselijkheid te waarborgen en los
te breken van de geijkte zorguitstraling. Uiteraard voldoet dit
meubilair aan alle eisen van de zorg.”
TV-kamer.
FEITEN EN CIJFERS
PROJECT
Lindenhoven, Maastricht
OPDRACHTGEVER
Envida, Maastricht
ARCHITECT
2.0 Architecten, Venlo
AANNEMER
Willems Bouwbedrijf, Venlo
INTERIEURARCHITECT
Confetti Interior, Venlo
LOS MEUBILAIR
Dols1948, Sittard
AANTAL EENHEDEN
64 zorgeenheden
INDELING
8 woningen met elk 8 bewoners, verdeeld over 2 gebouwen.
BOUWEN ZORG.EU
61

DOLS
TAKES
CARE.

LIER
HOE WE BEZOEKERS VAN
HET HEILIG HART ZIEKENHUIS
WEGWIJS MAKEN?
WIJ ZIJN WAYFINDING ARCHITECTEN
WIL JE MEER WETEN OVER DIT PROJECT?
Bij het bouwen van je droomwoning ga je naar een architect. En dat
is maar goed ook. Je wil namelijk het advies van een expert over hoe
je huis er uit zal zien, hoe het functioneel in elkaar steekt en wat de
budgettaire impact is. Signburo pakt uw bewegwijzering op dezelfde
manier aan. Als Wayfinding Architects vertrekken we ook van een
blanco blad en luisteren we graag naar jouw wensen en noden...
Scan deze code
of surf naar
signburo.be/portfolio/
heilig-hart-ziekenhuis
Chrisantenlaan 14 3550 Heusden-Zolder +32 (0)11 42 44 84 info@signburo.be

Tekst en beeld | Schell
Nieuwe douchekraan met
bescherming tegen verbranding
Schell, de Duitse fabrikant van sanitaire kranen en spoelsystemen, heeft een nieuwe douchekraan
met ThermoProtect-technologie op de markt gebracht. De kraan beschermt patiënten, ouderen en
kinderen effectief tegen verbranding door te heet water.
De nieuwe eengreeps wastafelkraan uit de Modus-familie.
64 BOUWEN ZORG.EU

'Zelfs bij uitval van de
koudwatertoevoer of bij
drukverschillen in het
waterleidingsysteem wordt het
water nooit warmer dan 43°C'
De normale watertemperatuur van de kraan is 38°C en kan – alleen door
de knop van de temperatuurbegrenzer in te drukken – verhoogd worden
tot maximaal 43°C. Zelfs bij uitval van de koudwatertoevoer of bij drukverschillen
in het waterleidingsysteem wordt het water nooit warmer dan
43°C. De IsoBody-technologie biedt bescherming tegen verbranding door
aanraking van de kraan zelf. Door de thermische ontkoppeling van de leiding
en de behuizing wordt ook de kraan zelf niet heet.
FRAAI EN FUNCTIONEEL
De nieuwe Modus douchethermostaatkraan heeft een fraai en functioneel
ontwerp. Door de handige bediening en de goede leesbaarheid van
de tekens is de kraan zeer gebruiksvriendelijk. Er zijn bijpassende sets
voor een douchegarnituur en/of een handdouche leverbaar.
MODUS-FAMILIE
De nieuwe douchekraan is onderdeel van de Modus-familie. Tegelijk
met de nieuwe douchekraan zijn er twee nieuwe modellen eengreepsmengkranen
geïntroduceerd. Ook deze zijn uitgerust met de innovatieve
ThermoProtect-technologie en thermostaat. Daarnaast bevat de
Modus-serie en reeks hygiënische kranen met elektronische, contactloze
bediening, die de overdracht van bacteriën en virussen voorkomen. ■
De nieuwe Modus-douchekraan met IsoBody-technologie.
Contactloos,
waterbesparend,
stevig … en mooi!
Naast de bekende hoekregelkranen biedt SCHELL een buitengewoon assortiment
aanraakvrije armaturen voor wastafels, keukens, douches, WC’s
en urinoirs voor de aantrekkelijke inrichting van sanitaire ruimtes. Allemaal
zijn ze even betrouwbaar, robuust en duurzaam. Met de bekroonde armaturen
van SCHELL zorgt u voor hygiënisch drinkwater en bespaart u water.
Meer informatie op www.schell.eu.
Verantwoordelijkheid voor gezondheid.
BOUWEN ZORG.EU
SCHE_Anzeige2022_Produktuebersicht_NL_95x126_RZ.indd 1 19.09.22 16:49
65

Wayfinding for Healthcare Facilities.
Tekst | Tjerk van Duinen Beeld | ID-LAB, William Moore
Alle invalshoeken meegenomen
‘Maak wayfinding integraal
onderdeel van het ontwerp’
In grote publieksgebouwen, zoals een ziekenhuis, is oriëntatie en de manier waarop mensen de
weg vinden van groot belang. Wayfinding is de term daarvoor. Veelal heeft dit aspect niet de rol
die het verdient, vindt Rob Wehkamp, directeur Benelux van ID-LAB. “Een ziekenhuis is vaak een
productiehuis om het zorgproces te faciliteren. Dat sluit niet altijd aan op de belevingswereld van
de patiënt. Wij proberen die twee invalshoeken te combineren.”
Australië is op het gebied van wayfinding verder dan Europa. “Als daar
een architect wordt uitgenodigd om deel te nemen aan een tender
voor een publieksgebouw, dan is hij verplicht om een wayfinding-consultant
in te schakelen”, weet Wehkamp. “Het is niet wettelijk verplicht,
maar doe je het niet, dan heb je daar weinig kans op gunning. Daarom
zijn ze daar veel verder met het integreren van wayfinding in ontwerpen
voor publieke gebouwen. Wij brengen die kennis graag over naar
de Europese markt.”
INTEGRAAL ONDERDEEL
ID-LAB is een advies- en ontwerpbureau dat zijn oorsprong vindt in
Australië en tegenwoordig een bureau heeft in Nederland, voor de lan-
den in Noord-Europa en in Frankrijk, voor Zuid-Europa. De referentielijst
telt inmiddels zeventig ziekenhuizen, waarvan acht in de Benelux. Een
recent project is het nieuwe Amphia Ziekenhuis in Breda, waar ID-LAB
het ontwerp voor de wayfinding op zich nam. Wehkamp: “Voor zo’n
groot project ontwikkel je samen met verplegend personeel, specialisten
en andere stakeholders een wayfinding-strategie zodat het eindresultaat
klopt met de processen die in het ziekenhuis plaatsvinden. Bij mijn weten
is dit de eerste keer dat wayfinding bij de bouw van een ziekenhuis in
Nederland zo vroeg en zo intensief deel uitmaakte van het ontwerpproces.
Het design van het hele systeem is afgestemd op het architectonische
ontwerp van Wiegerinck en uitgebreid getest met bezoekers,
inclusief mensen met een visuele of andere beperking.”
66 BOUWEN ZORG.EU

SPOEDROUTE
“Als we vroeg aan tafel zitten, kun je zelfs nog architectonische of bouwkundige
aanpassingen inbrengen die voor de wayfinding veel meer effect
hebben dan allerlei bordjes”, stelt Wehkamp. “Het kan bijvoorbeeld een
enorm effect hebben als je een liftopgang een kwartslag draait, waardoor
de hele routing logischer wordt. Of wat denk je van de routing
naar de spoedeisende hulp, dat is in Nederland en België bij heel wat
ziekenhuizen onvoldoende geregeld. Het lijkt mij van groot belang dat
mensen die spoedhulp nodig hebben, in één keer de goede weg vinden,
vooral ‘s nachts. Zo hebben we bij het AZ Zeno in Knokke-Heist rode
poorten geplaatst die ondubbelzinnig de juiste route naar de spoedhulp
duidelijk maken.”
GROTERE ROL
De werkwijze van ID-LAB is gebaseerd op het 4D Wayfinding Model.
Wehkamp: “Leveranciers van bewegwijzering focussen zich meestal op
omgeving en oriëntatie, grafisch designers meer op organisatie en oriëntatie.
Wij nemen alle invalshoeken mee, met speciale aandacht voor de
operationele processen. Zo krijgt wayfinding, dat een veel grotere rol
speelt dan menigeen vermoedt, de aandacht die het verdient en wordt
het een integraal onderdeel van het ziekenhuis, dat ook daadwerkelijk
goed functioneert. Wat dat betreft is elk ziekenhuis anders.”
ID-LAB heeft hierover in opdracht van NSW Health Department
in Australië een publicatie samengesteld: Wayfinding for Healthcare
Facilities. “Daarin maken we duidelijk dat ontwerp en beheer van bewegwijzering
in zorginstellingen altijd rekening moet houden met de
gebruiker. Het biedt tevens een raamwerk voor het begrijpen van
goede bewegwijzeringspraktijken en bevat een stapsgewijze handleiding
voor effectieve bewegwijzering. Geïnteresseerden kunnen deze
uitgave gratis bij ons opvragen.” ■
Invalshoeken voor een effectief wayfinding systeem.
'Ontwerp en beheer van
bewegwijzering in zorginstellingen
moet altijd rekening houden
met de gebruiker'
Het nieuwe Amphia Ziekenhuis in Breda. (Beeld: William Moore)
BOUWEN ZORG.EU
BOUWEN ZORG.EU 67

VOORBURG REINIER DE GRAAF
Tekst | Alklima Beeld | Tjapko de Heus
All-electric behandelcentrum voor
Reinier de Graaf in Voorburg
Klimaat zonder zorgen
Met gasprijzen die de pan uit rijzen, beseft iedereen ineens: gas is ‘bad business’. Dat concludeerde
ook het Reinier de Graaf al ver voordat de gascrisis begon. Bij de bouw van een nieuw
behandelcentrum in Voorburg koos de zorgverlener resoluut voor een all-electric omgeving.
Een omgeving die bovendien toekomstbestendig is, want door de kliniek te ontwikkelen op
woningbouwformaat, kan een toekomstige transformatie naar woningen of appartementen snel en
eenvoudig worden gemaakt. Voor de klimaattechniek werd bewust gekozen voor het HVRF-systeem
van Mitsubishi Electric.
Reinier de Graaf is het oudste ziekenhuis van
Nederland en levert al bijna acht eeuwen
zorg aan de inwoners van Delft en omgeving.
Onder de Reinier de Graaf Groep vallen naast
het Gasthuis in Delft ook behandelcentra in
Naaldwijk en Voorburg. Deze laatste bevindt
zich op ‘bijzondere grond’ – de voormalige Romeinse
nederzetting Forum Hadriani vormt de
achtertuin van het hedendaagse behandelcentrum.
Als Unesco Werelderfgoed maakt dat
de ontwikkeling van het zorgcentrum niet eenvoudig.
We spreken met Ronald van Lier, Projectleider
Gebouwenservices van de Reinier de
Graaf Groep en Jan Feijes, Technisch Adviseur
van Adviesbureau Deerns.
Het Reinier de Graaf behandelcentrum in Voorburg.
ALL-ELECTRIC AMBITIE
Over de ambities van de zorgverlener vertelt
Van Lier: “Gas is een volatiel product en daarmee
een bedrijfsrisico voor ons ziekenhuis.
Dat risico wilden we bij het behandelcentrum
weghalen, door all-electric nieuwbouw neer
te zetten, dat ook nog eens goed is voor 75%
CO 2
-reductie.” Het ontwerp van het pand
werd gebaseerd op woningbouwformaat. Op
de vraag waarom voor dat formaat werd gekozen,
antwoordt Van Lier: “Er is minder behoefte
aan ziekenhuizen en de verblijfsduur in
een ziekenhuis wordt steeds korter. Er is dan
ook niemand die weet wat er over 10 jaar van
een ziekenhuis wordt verwacht. Daarentegen
worden de panden van ziekenhuizen ontwikkeld
voor een levensduur van 50 jaar. Om
voldoende zekerheid voor de toekomst in te
bouwen, hebben we Deerns gevraagd om een
ontwerp te maken dat 50 jaar mee kan, maar
ook eenvoudig hergebruikt kan worden voor
woningbouw. Voor het installatiewerk vertrouwden
we op de specialisten van Van Dorp
Installaties Rotterdam.”
INSTALLATIETECHNIEK
IN TEKEN VAN GEBRUIKER
Op het terrein van de Reinier de Graaf Groep
in Voorburg wordt een breed pakket geneeskunde
geboden – van IVF-kliniek tot hospice.
“Levensloop-geneeskunde, zou je kunnen
zeggen”, aldus Van Lier. “Met diezelfde levensloopgedachte
hebben we ook een keuze
gemaakt voor de installatietechniek en de klimaattechnologie
van Mitsubishi Electric voor
het nieuwe behandelcentrum.” Feijes vult aan:
“In eerste instantie gingen de gedachten uit
naar een bodemwarmtesysteem, maar door
de ligging op Werelderfgoed-grond bleek dat
niet haalbaar. Uiteindelijk hebben we gekozen
voor een combinatie van hybride VRFsystemen
(HVRF) en warmtepompen. Vanaf
het eerste moment is daarbij goed nagedacht
over de manier waarop de eisen en wensen
van gebruikers slim, economisch en duurzaam
konden worden ingevuld.”
SMART BUILDING
“Binnen de Reinier de Graaf Groep komt personeel
op de eerste plaats”, aldus Van Lier.
68 BOUWEN ZORG.EU

VOORBURG REINIER DE GRAAF
“Een goed, eenvoudig te bedienen en comfortabel
klimaat zorgt ervoor dat personeel goed
in zijn vel zit en alle aandacht aan de patiënten
kan geven. Dat draagt weer bij aan het hoge
dienstverleningsniveau dat wij nastreven. Het
vormde voor ons ook de aanleiding om te kiezen
voor een ‘klimaat zonder zorgen’. En dat is
in een complexe omgeving als een ziekenhuis
geen vanzelfsprekendheid.”
Deerns stelde samen met de architect voor
om een gebouw neer te zetten dat meekijkt
en meevoelt met de gebruiker en weet wat er
op elk moment gebeurt. Feijes: “Zo’n ‘smart
building’ zorgt niet alleen voor een klimaat
zonder zorgen, maar biedt ook de mogelijkheid
om maximaal te presteren op het gebied
van duurzaamheid.”
BESTE VAN TWEE WERELDEN
Over de klimaatoplossing waarvoor in het
2.400 m 2 grote nieuwe behandelcentrum
werd gekozen, vertelt Van Lier: “In een
pand als dit is het de kunst om de warmte
en koude goed te distribueren. Met de keuze
voor een Mitsubishi Electric HVRF-systeem
vindt de koude-/warmte-uitwisseling binnen
het systeem over een kort traject plaats. De
distributie van verwarming en koeling door
het pand verloopt via een 2-pijpsysteem dat
minder risico op lekkage met zich meebrengt.
In het systeem wordt energie uitgewisseld en
Het bedieningspaneel bij de binnenunit.
'Een goed, eenvoudig te bedienen en
comfortabel klimaat zorgt ervoor dat personeel
goed in zijn vel zit en alle aandacht aan
de patiënten kan geven'
gelijktijdig warmte en koude geproduceerd.
Een zeer elegante oplossing die eigenlijk het
beste van twee werelden combineert: de rust
en gelijkmatigheid van een watersysteem én
de mogelijkheid om zowel te verwarmen als
koelen van een VRF-systeem.”
Het HVRF-systeem wordt aangevuld met
de Mitsubishi Electric Zubadan lucht/waterwarmtepomp
voor vloerverwarming. Opmerkelijk
is verder de redundant uitgevoerde
koeling van het fertiliteitslaboratorium. “Hier
zijn ultraschone lucht en bedrijfszekerheid
een eerste vereiste”, aldus Van Lier. “Voor
de koeling en verwarming worden de ruimtes
vanuit meerdere Mitsubishi Electric warmtepompsystemen
gevoed, waardoor een redundante
en bedrijfszekere oplossing eenvoudig
te realiseren is.”
V.l.n.r.: Martijn van Leerdam (Alklima), Jan Feijes (Adviesbureau Deerns) en Ronald van Lier
(Reinier de Graaf Groep) bekijken de buitenunits.
KEUZE GEEN DISCUSSIEPUNT
Om alle Mitsubishi Electric-systemen optimaal
te laten aansluiten op het ‘smart building’ concept,
communiceren de systemen op basis van
BACnet via de cloud met het gebouwbeheersysteem.
In de toekomst is uitbreiding hierop
eenvoudig mogelijk. Gevraagd naar de keuze
voor Mitsubishi Electric antwoordt Van Lier
enthousiast: “De keuze voor Mitsubishi Electric
is geen moment een punt van discussie geweest.
De energiezuinige en circulaire filosofie
van het bedrijf en de ondersteuning door de
experts van Alklima zijn grensverleggend en
sluiten naadloos aan op onze visie.” ■
BOUWEN ZORG.EU
69

EVERBERG DE GRUBBE
Tekst | Tim Janssens Beeld | Luc Roymans, Toon Grobet, assar architects
Aftandse jeugdinstelling
is omgetoverd tot een
aangenaam oriëntatiecentrum
Als het van de Vlaamse overheid afhangt, is de tijd dat een gesloten jeugdinstelling aanvoelde als een
gevangenis definitief voorbij. Dat dit geen loze woorden zijn, blijkt uit de make-over van De Grubbe
in Everberg. De voormalige legerkazerne maakte plaats voor drie nieuwbouwvolumes, waardoor de
capaciteit van het complex kon worden opgetrokken van veertig naar negentig plaatsen. Bovendien
wordt het karakteristieke landhuis op de site omgevormd tot een eigen schoolgebouw. Huiselijkheid
is de rode draad in de fraaie architectuur en dito interieurafwerking.
De Grubbe is een van de drie gemeenschapsinstellingen
voor jongeren in Vlaanderen. Vermits
er vanaf maart 2023 enkel nog daders of verdachten
van een jeugddelict zullen worden op-
gevangen – een besluit dat kadert in het nieuwe
jeugddelinquentiedecreet – zal de instelling zich
verder ontwikkelen tot een oriëntatiecentrum
waar jongeren tijdelijk verblijven en intensieve
ondersteuning krijgen van een multidisciplinair
team. De nadruk ligt op re-integratie in de
maatschappij, wat zich ook vertaalt in de architectuur
van het vernieuwde complex.
Centraal in de leefgroepen bevindt zich een open keuken met een zitruimte die aansluit op een afgescheiden terras. (Beeld: Toon Grobet)
BOUWEN ZORG.EU
70
BOUWEN ZORG.EU

EVERBERG DE GRUBBE
De statige villa op de site dateert uit 1907 en wordt omgevormd tot een
schoolgebouw.
Qua architecturale uitstraling is er geopteerd voor een uitgesproken
horizontaliteit.
'Dit project werd gekenmerkt door een moeilijke evenwichtsoefening tussen
strikte veiligheidseisen en een huiselijke look-and-feel'
“Toen we in 2010 de ontwerpwedstrijd van
de Regie der Gebouwen wonnen, was jeugddelinquentie
nog federale materie en werd
De Grubbe beschouwd als een penitentiaire
instelling”, vertelt projectarchitect Thomas
Goossens. “Kort nadien werd deze bevoegdheid
overgeheveld naar gewestelijk niveau,
waardoor we het programma moesten herwerken.
Daarbij namen we niet enkel de bebouwing,
maar de volledige site onder de loep.
‘We zijn op zoek gegaan naar manieren om de klassieke kille uitstraling van dergelijke instellingen te
counteren met warme, kleurrijke materialen en accenten’, legt Thomas Goossens uit. (Beeld: Luc Roymans)
Dit resulteerde in een masterplan dat gefaseerd
is uitgevoerd, omdat de instelling continu
in gebruik moest blijven.”
VIER VERNIEUWINGSFASES
De vernieuwing van De Grubbe vond plaats
in vier fases. Tussen 2014 en 2017 lag de focus
op de realisatie van ‘gebouw P’, een polyvalent
onthaalgebouw met administratieve kantoorruimtes,
een bezoekerszaal, een sporthal en
fitnessruimte, een dokterskabinet, verschillende
leslokalen en een lerarenkamer. Vervolgens
zijn de bestaande leefgroepgebouwen, die in
het verleden fungeerden als legerkazerne, een
voor een gesloopt en vervangen door twee
nieuwbouwvolumes: ‘gebouw A’ (2017-2020)
en ‘gebouw B’ (2020-2022). “Deze herbergen
respectievelijk vijf en vier leefgroepen van telkens
tien personen en twee begeleiders”, legt
Goossens uit. “Centraal in die leefgroepen bevindt
zich een open keuken met een zitruimte
die aansluit op een afgescheiden terras. Naast
individuele slaapkamers met eigen sanitair is
er ook sprake van een polyvalente ruimte met
ontspanningsmogelijkheden, een overleglokaal
dat extra privacy biedt, een wasruimte, een
berging en een centraal staflokaal van waaruit
het personeel de leefgroepen vlot kan bereiken.
Het tweede leefgroepgebouw is net opgeleverd
en intussen wordt ook al de laatste
hand gelegd aan fase 4: de herbestemming van
het oude landhuis op de site, oftewel ‘gebouw
V’. Deze statige villa dateert uit 1907 en wordt
omgevormd tot een schoolgebouw. Op de beschermde
buitengevels na werd het landhuis
integraal gestript en heropgebouwd.” ❯
BOUWEN ZORG.EU
71

20221122 Adv Radboud halve pagina_NN.indd 1 22-11-2022 11:30:04
UW PARTNER IN MEDISCH MEUBILAIR
Samen zorgen we voor de meest optimale inrichting
OPSLAG EN DISTRIBUTIE
VAN MEDICATIE
INRICHTING
DAGBEHANDELKAMER
VERPLEEG- EN
ZIEKENHUISBEDDEN
PERSOONLIJK
ADVIES OP MAAT
MEDIFIX B.V.
Nijverheidsweg 8
5071 NK Udenhout
T: +31 13 511 11 11
E: info@medix.nl
W: www.medix.nl

EVERBERG DE GRUBBE
deurgehelen. Een andere exponent hiervan
zijn de verticale padoekbalken die de terrassen
omzomen. Deze zorgen voor een efficiënte
afscherming en beveiliging zonder een gevoel
van beslotenheid te creëren. Ook de grote
raampartijen dragen daar uiteraard aan bij.
Daarnaast hebben onze interieurarchitecten
een basiskleurenpalet samengesteld om een
frisse, jeugdige binnenafwerking na te streven.
In de kamers vormen de gele gietvloer en donkerhouten
bedgehelen een perfect tegenwicht
voor de robuuste zichtbetonwanden. Voorts
kreeg elke leefgroep een eigen accentkleur, die
telkens terugkeert in de deurkaders, de keuken,
de wandafwerking, …”
De verticale padoekbalken die de terrassen omzomen zorgen voor een efficiënte afscherming en beveiliging
zonder een gevoel van beslotenheid te creëren. (Beeld: Toon Grobet)
Qua omgevingsaanleg kwam het er eerst en vooral op aan om voldoende plaats te voorzien voor activiteiten:
sportinfrastructuur, een loopparcours, fit-o-metertoestellen, …
NIETS AAN HET TOEVAL
OVERGELATEN
Ook de buitenruimte is doordacht ontworpen
in functie van het welzijn van de bewoners, in
nauwe samenwerking met de landschapsarchitecten
van OMGEVING. “Het kwam er eerst
en vooral op aan om voldoende plaats te voorzien
voor activiteiten: sportinfrastructuur, een
loopparcours, fit-o-meter-toestellen, … Daarnaast
was het de bedoeling om het glooiende,
groene karakter van de omgeving door te trekken
op de site. Vandaar dat we qua architectuur
geopteerd hebben voor een uitgesproken horizontaliteit,
ook om het aanpalende landhuis
niet in de schaduw te zetten”, aldus Goossens.
“Tot slot is er een ingenieus netwerk van paden
aangelegd om de circulatiestromen op de site
gescheiden te houden, zodat de verschillende
leefgroepen niet met elkaar in contact komen
en afzonderlijk bereikbaar zijn.”
Ook qua duurzaamheid lag het ambitieniveau
behoorlijk hoog: een BEO-veld, PV-panelen
op de daken, regenwaterrecuperatie, plaatselijke
regenwaterinfiltratie dankzij een netwerk
van wadi’s, ... Kortom: er is niets aan het toeval
overgelaten en het resultaat is navenant. “Nu
ook de renovatie van de villa haar einde nadert,
kunnen we stilaan een punt zetten achter
dit uitdagende, maar boeiende project. We zijn
blij dat we De Grubbe mee hebben kunnen
opwaarderen tot een ware referentie op het
vlak van moderne jeugdzorg!” ■
MOEILIJKE
EVENWICHTSOEFENING
Voor assar architects was dit bijzondere project
een erg uitdagende klus, geeft Goossens
aan. “Het werd gekenmerkt door een moeilijke
evenwichtsoefening tussen strikte veiligheidseisen
(lees: jongeren tegen zichzelf en anderen
beschermen) en een huiselijke look-and-feel.
De leefomgeving mocht immers niet als een
gevangenis aanvoelen. We zijn op zoek gegaan
naar manieren om de klassieke kille uitstraling
van dergelijke instellingen – stalen deuren, inox
sanitair, … – te counteren met warme, kleurrijke
materialen en accenten. Zo hebben we
samen met Eribel erg veel aandacht besteed
aan de uitwerking van het binnenschrijnwerk
om de noodzakelijke veiligheidsvoorzieningen
naadloos te kunnen verwerken in de verfijnde
Feiten en cijfers
BOUWHEER
Agentschap Opgroeien, Sint-Gillis
ARCHITECT
assar architects, Brussel, Antwerpen, Luik,
Luxemburg en Parijs
HOOFDAANNEMER
Willemen Construct, Mechelen
BOUWEN ZORG.EU
73

KORTRIJK PZ HEILIGE FAMILIE
Tekst | Silke Van Parijs Beeld | Klaas Verdru
Doordacht ontwerp
garandeert kwalitatieve
kinder- en jeugdzorg
Het PZ Heilige Familie, onderdeel van de Groep Zorg H. Familie, zet mentale gezondheid verder op
de kaart met haar nieuwe psychiatrische ziekenhuis in Kortrijk. Het betrokken bouwteam slaagde
erin om het taboe rond psychiatrie te doorbreken en kinder- en jeugdzorg letterlijk een plaats
in het straatbeeld te geven. “De daken van de verschillende entiteiten dragen de naam van de
leefgroepen en worden ’s nachts verlicht: een duidelijk signaal aan de maatschappij dat psychiatrie
aanwezig is en mag zijn.”
De centrale speelstraat doet ook dienst als zorgstraat voor het personeel.
74 BOUWEN ZORG.EU

KORTRIJK PZ HEILIGE FAMILIE
Het nieuwe PZ voorziet voor alle kinderen en jongeren aangepaste speel- en leefruimtes.
‘Door de verschillende afdelingen fysiek met elkaar te verbinden,
kan er snel gehandeld worden bij een crisissituatie’
Het nieuwe psychiatrische ziekenhuis bevindt
zich middenin de stad. In nauw overleg met de
stad Kortrijk en de Groep Zorg werd op de
site van het voormalige Sint-Jozefscollege een
nieuw concept met geschakelde patiowoningen
ontwikkeld, waarin vijf verschillende leefgroepen
onlangs hun intrek namen. De leefgroepen
zijn opgedeeld op basis van de leeftijd
van de patiënten. De kleutertjes, kinderen van
de lagere school en jongeren van de middelbare
school hebben elk hun eigen leefgroep. Verder
is er een vierde leefgroep voor zij die via
de rechtbank geplaatst werden, de forensische
afdeling. De vijfde leefgroep, de crisisafdeling, is
bestemd voor kinderen en jongeren die in het
kader van een crisissituatie een ziekenhuisopname
nodig hebben.
Ook de omgeving draagt bij aan een healing environment.
ZORG CENTRAAL
“De leefruimtes en kamers grenzen aan een
ommuurde tuin, waardoor we van een semigesloten
instelling spreken”, zegt Bert Scheirlynck,
Senior Architect bij VK architects+engineers. ❯
BOUWEN ZORG.EU
75

KORTRIJK PZ HEILIGE FAMILIE
“Uiteraard is het niet de bedoeling dat de patiënten
kunnen weglopen, maar tegelijk wilden
we vermijden dat het ziekenhuis als een gevangenis
aanvoelt. Centraal in het gebouw bevindt
zich de speelstraat, waar de verschillende vleugels
op uitkomen. Deze speelstraat is breder
dan een gewone gang en fungeert eveneens als
zorgstraat voor het personeel. Door de verschillende
afdelingen fysiek met elkaar te verbinden,
kan er snel gehandeld worden bij een crisissituatie.
Ook de therapieruimtes zijn via diezelfde
speelstraat en een open trap in de vide met elkaar
verbonden. Verder vinden we leslokalen,
creatieve ruimtes, een sporthal en natuurlijk de
slaapkamers terug in het gebouw.”
Het architectenteam schonk de nodige aandacht
aan de technieken. “Dankzij locatiebepaling
en een alarmknop weet het zorgpersoneel
meteen in welke patiowoning en op
welke bouwlaag een interventie vereist is.
Zo kan een doorgedreven domoticasysteem
bijvoorbeeld automatisch de deuren sluiten
op bepaalde tijdstippen zodra één deur opengaat,
in het bijzonder op de crisisafdeling en
de forensische afdeling.”
CONCEPT DAT GEZIEN
MAG WORDEN
De zachte wandelroute doorheen de campus
verbindt het Groeningepark met het winkelwandelgebied
van Kortrijk en stimuleert interactie
tussen fietsers en voetgangers enerzijds
en patiënten anderzijds. “Kunstenaar
Henk Delabie creëerde vier kunstwerken
(lees: speelobjecten) om de integratie van
kinder- en jeugdpsychiatrie in de maatschappij
een duwtje in de rug te geven. De hoogte
van de gevels verschilt per afdeling om de
veiligheid van alle patiënten volgens leeftijd
te vrijwaren en om dynamiek te scheppen in
het ontwerp.”
Speelsheid is de rode draad doorheen het
hele concept en de gecreëerde ruimte en vormentaal.
“We werkten met speels opgestelde
‘We wilden vermijden dat het ziekenhuis aanvoelt als een gevangenis’, zegt Bert Scheirlynck.
76 BOUWEN ZORG.EU

KORTRIJK PZ HEILIGE FAMILIE
ramen, groene geglazuurde stenen om te contrasteren
met de strakke, witte gevels en rode
klinkers voor de grillige wandelpaden. Op deze
manier beantwoorden we aan de vraag van de
bouwheer om een healing environment te ontwerpen:
een omgeving die het genezingsproces
ondersteunt. Esthetiek en warmte nemen de
bovenhand, maar dankzij de toepassing van
robuuste materialen garanderen we toch de
nodige standvastigheid. We maakten onder
andere gebruik van geschilderde bakstenen,
houtimitaties, houten deurkassementen en
een plafond in Heraklith. Deze geperste houtvezels
hebben een beige kleur en zorgen voor
een perfecte akoestiek. De wandpanelen en
een deel van het aluminium schrijnwerk zijn op
hun beurt lichtgroen. Kortom: de speelse en
unieke kleuraccenten doorbreken het strakke
design en vermijden dat het geheel te clean en
klinisch oogt.” ■
Feiten en cijfers
BOUWHEER
PZ Heilige Familie - Groep Zorg Heilige Familie,
Kortrijk
ARCHITECT
VK architects+engineers, Roeselare, Merelbeke,
Brussel, Antwerpen en Charleroi
HOOFDAANNEMER
Artes Depret, Zeebrugge
'De speelse en unieke kleuraccenten doorbreken het strakke design en
vermijden dat het geheel te clean en klinisch oogt'
De zachte vormen en de aanwezigheid van groen creëren een healing environment voor de patiënten.
BOUWEN ZORG.EU
77

In deze ruimtes
bepalen
specialisten
het succes
Cleanroom Combination Group, GB Construct en CCG Belgium zijn
onderdeel van CCG Holding. De bedrijven zijn gespecialiseerd in de
inrichting en realisatie van geclassificeerde ruimtes en algemene bouw
in de eerste en tweedelijns zorg, farma, biotech en hoogwaardige
utiliteit. Daar waar mogelijk maken de zusterbedrijven gebruik van
elkaars expertise en vaardigheden.
cleanroomcg.com
gb-construct.nl
ccg-belgium.be

PLATFORM OVER BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
BOUWEN ZORG
PARTNER WORDEN
VAN BOUWEN AAN
DE ZORG?
Zowel op de website als in de gedrukte
versie bieden we u de mogelijkheid om
onderdeel uit te maken van het overzicht
met de meest gerenommeerde fabrikanten
en toeleverancieres in de branche.
Zo kunt u onder andere:
• Toegevoegd worden als
partner op de servicepagina’s
van het vaktijdschrift
• Een kosteloze vermelding krijgen in
de geheel vernieuwde bedrijvenindex
op bouwenaandezorg.eu
• Een gesponsorde positie met persoonlijke
profielpagina op bouwenaandezorg.eu
verkrijgen
• Uw eigen profielwidget inzetten,
gekoppeld aan de redactionele content,
nieuwsberichten en overige
relevante marketingtools
Ook geïnteresseerd?
• Bel naar +31 495 45 00 95
• Ga naar bouwenaandezorg.eu/adverteren
• Scan de QR code
SCAN DE
QR CODE
Onze projectmanagers vertellen u graag meer over onze
samenwerkingspakketten
bouwenaandezorg.eu

ZORGPARTNERS
Voor uitgebreide informatie over
de zorgpartners, scan deze QR code
met uw smartphone
bouwenaandezorg.eu/bedrijf
NEDERLAND
BOUWMANAGEMENT
HANG- EN SLUITWERK
AANGEPAST SANITAIR
C
CK
±
design
®
international
door hardware
sanitary accessories
LOPITAL NEDERLAND BV
Laarakkerweg 9
5061 JR OISTERWIJK
T +31 13 523 93 00
E info@lopital.nl
W www.lopital.nl
AANNEMERS - BOUWBEDRIJVEN
VRIES EN VERBURG BOUW B.V., DE
Postbus 59
2820 AB STOLWIJK
T +31 182 34 17 41
E info@devriesverburg.nl
W www.devriesverburg.nl
AKOESTISCHE/ PANELEN EN GORDIJNEN
ABSTRACT MANAGEMENT & ADVIES
DORDRECHT
Wilgenbos 20
3311 JX DORDRECHT
T +31 6 54 23 67 36
E rvorst@abstractmanagement.nl
W www.abstractmanagement.nl
CK DESIGN
Prof. Ronthenstraat 8
7311 AM APELDOORN
T +31 55 578 92 88
E info@ckdesign-int.com
W www.ckdesign-int.com
GB CONSTRUCT BV
De Waterlaat 2
5571 MZ BERGEIJK
T +31 497 55 65 65
E info@gb-construct.nl
W www.gebe-construct.nl
KBM GROEP
Scheepmakerstraat 2
2222 AC KATWIJK ZH
T +31 71 402 92 15
E info@kbm.nl
W www.kbm.nl
ARTIMO TEXTILES B.V.
De Meeten 53
4706 NK ROOSENDAAL
T +31 165 54 39 40
E info@artimo.nl
W www.artimo.nl
ARCHITECTUUR
CLEANROOMS
BRECON GROUP
Droogdokkeneiland 7
5026 SP TILBURG
T +31 76 504 70 80
E Brecon@brecon.nl
W www.brecon.nl
GEZE BENELUX B.V.
Steenoven 36
5626 DK EINDHOVEN
T +31 40 262 90 80
E benelux.nl@geze.com
W www.gezebenelux.com
INRICHTING
VERVOORT MEUBELEN
Edisonstraat 3 ind. Tijvoort
5051 DS GOIRLE
T +31 13 534 00 34
E info@vervoort.nl
W www.vervoort.nl
INTERIEURARCHITECTEN
MEDICOMZES AMSTERDAM
T +31 (0)20 6966886
E amsterdam@medicomzes.nl
MEDICOMZES GRONINGEN
T +31 50 549 54 95
E groningen@medicomzes.nl
W www.MEDICOMZES.nl
KOKON ARCHITECTUUR
Weena 723
3013 AM ROTTERDAM
T +31 10 411 71 80
E info@kokon.nl
W www.kokon.nl
BEDDEN EN TOEBEHOREN
CADOLTO BENELUX
Dorpsstraat 8a
4181 BN WAARDENBURG
T +31 418 65 15 44
E p.vanthiel@cadolto.nl
W www.cadolto.nl
verbonden aan stichting mens & architectuur
INTERIEURARCHITECT A. VAN DER GUN
Van Hogendorpplein 58
5051 ST GOIRLE
T +31 6 22 80 67 01
E info@andrevandergun.nl
W www.andrevandergun.nl
INTERIEURBOUW
Energieweg 1
4231 DJ MEERKERK
T +31 183 35 23 32
E info@pvanleeuwen.nl
W www.pvanleeuwen.nl
MALSCH NEDERLAND B.V.
Nijverheidsweg 8
5071 NK UDENHOUT
T +31 13 207 30 25
E info@malsch.nl
W www.malsch.nl
CLEANROOM COMBINATION GROUP BV
De Waterlaat 2
5571 MZ BERGEIJK
T +31 497 55 65 65
E info@cleanroomcg.nl
W www.cleanroomcg.com
WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR
BV, VAN
Faradaystraat 1
4004 JZ TIEL
T +31 344 72 28 00
E info@wsm.nl
W www.wsm.nl
80 BOUWEN ZORG.EU

ZORGPARTNERS
Voor uitgebreide informatie over
de zorgpartners, scan deze QR code
met uw smartphone
bouwenaandezorg.eu/bedrijf
MEDISCHE INRICHTING
SEPARATIEGORDIJNEN
WANDBEKLEDING
MEDIFIX B.V.
Nijverheidsweg 8
5071 NK UDENHOUT
T +31 13 51 11 11
E info@medifix.nl
W www.medifix.nl
OKCN
Oude Apeldoornseweg 41
7333 NR APELDOORN
T +31 85 902 91 06
E info@okcn.nl
W www.okcn.nl
SEPAGO
De Meeten 53
4706 NK ROOSENDAAL
T +31 165 54 39 40
E info@sepagodisposables.com
W www.sepagodisposables.com
TOEGANGSCONTROLE
M-WALL BV
Steenoven 4C
5626 DK EINDHOVEN
T +31 850 18 85 00
E info@mwall.nl
W www.mwall.nl
BELGIË
WAARDENBURG MEDICAL
Dorpsstraat 8a
4181 BN WAARDENBURG
T +31 418 65 10 78
E info@waardenburgmedical.com
W www.waardenburgmedical.com
MEDISCHE TRAFOVERDELERS
ROPASYSTEMS B.V.
Belleweg 9
5711 DH SOMEREN
T +31 493 47 36 37
E info@ropasystems.nl
W www.ropasystems.nl
PROJECTSERVICE
SALTO SYSTEMS BV
Schipluidenlaan 4
1062 HE AMSTERDAM
T +31 20 635 31 00
E info.nl@saltosystems.com
W www.saltosystems.nl
VLOEREN
AANGEPAST SANITAIR
DELABIE BENELUX
Bergensesteenweg 106A, bus 5
B-1600 SINT-PIETERS-LEEUW
T +32 25 20 16 76
E info@delabiebenelux.com
W www.delabiebenelux.com
WIJDEVEN INDUCTIVE SOLUTIONS BV
De Scheper 250
5688 HP OIRSCHOT
T +31 499 32 01 45
E info@wijdeven.com
W www.wijdeven.com
MEUBILAIR
M-PROJECTSERVICE BV
Steenoven 4C
5626 DK EINDHOVEN
T +31 40 292 79 50
E info@m-projectservice.nl
W www.m-projectservice.nl
PROJECTSOLUTIONS
FORBO FLOORING B.V.
Postbus 13
1560 AA KROMMENIE
T +31 75 647 74 77
E contact@forbo.com
W www.forbo-flooring.nl
LOPITAL NEDERLAND BV
Antwerpsesteenweg 124
B-2630 AARTSELAAR
T +32 3 870 51 60
E info@lopital.be
W www.lopital.be
HAELVOET NV
Schimminck 1
5301 KR ZALTBOMMEL
T +31 88 599 05 80
E info@haelvoet.nl
W www.haelvoet.nl
OPERATIEKAMERS
TWAN PROJECT SOLUTIONS
Oranje-Nassaulaan 89
5491 HD SINT-OEDENRODE
T +31 6 23 60 33 14
E twan@twanprojectsolutions.nl
W www.twanprojectsolutions.nl
RÖNTGENBESCHERMING
GERFLOR BENELUX B.V.
Postbus 7102
5605 JC EINDHOVEN
T +31 40 266 17 00
E gerflornl@gerflor.com
W www.gerflor.nl
AR-TE
Remylaan 2b
B-3018 LEUVEN
T +32 16 50 80 00
ARCHITECTUUR
Röntgenglas bv
MEDEXS B.V.
Remmerden 124
3911 TZ RHENEN
T +31 317 61 44 61
E info@medexs.com
W www.medexs.com
RÖNTGENGLAS BV
Belleweg 9
5711 DH SOMEREN
T +31 493 47 23 99
E info@4medicaldesign.com
W www.4medicaldesign.com
NORA FLOORING SYSTEMS B.V.
Industrielaan 15
3925 BD SCHERPENZEEL
T +31 416 28 61 40
E info-nl@nora.com
W www.nora.com/nl
VK ARCHITECTS & ENGINEERS
Brugsesteenweg 210
B-8800 ROESELARE
T +32 51 26 20 20
E info@vkgroup.be
W www.vkgroup.be
BOUWEN ZORG.EU
81

ZORGPARTNERS
Voor uitgebreide informatie over
de zorgpartners, scan deze QR code
met uw smartphone
bouwenaandezorg.eu/bedrijf
BEWEGWIJZERING
HANG- SLUITWERK
MEUBILAIR
MODULEX BELGIË
Winterstraat 12
B-3500 HASSELT
W www.modulex.com
GEZE BENELUX B.V.
Egide Walschaertsstraat 15 J
B-2800 MECHELEN
T +32 15 21 11 28
E geze.be@geze.com
W www.geze.be
HAELVOET NV
Leon Bekaertstraat 8
B-8770 INGELMUNSTER
T +32 51 48 66 95
E info@haelvoet.be
W www.haelvoet.be
NORA FLOORING SYSTEMS B.V.
Ildefonse Vandammestraat 1-7, Building C
B-1560 HOEILAART
T +32 2 657 52 50
E info-be@nora.com
W www.nora.com
WAYFINDING
CLEANROOMS
INTERIEURBOUW
VLOEREN
CCG BELGIUM BVBA
De Waterlaat 2
5571 MZ BERGEIJK
T +31 497 55 65 65
E info@ccg-belgium.be
EB PROJECTS
Toekomstlaan 41
B-2220 HERENTALS
T +32 14 28 55 20
E info@EBprojects.be
W www.EBprojects.be
IVC BEYOND FLOORING
Textielstraat 24
B-8790 WAREGEM
Voor België en Luxemburg:
E rojectsbelux@ivc-commercial.com
Voor Nederland:
E projectsnl@ivc-commercial.com
W www.ivc-commercial.com
SIGNBURO
Kempische Kaai 71 bus 1
B-3500 HASSELT
T +32 11 42 44 84
E info@signburo.be
W www.signburo.be
PLATFORM OVER BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG IN VLAANDEREN EN NEDERLAND
BOUWEN ZORG
ZORG DAT U NIET ONTBREEKT IN BOUWEN AAN DE ZORG
OFFLINE & ONLINE! Bouwen aan de Zorg is het vaktijdschrift dat bouwprojecten,achtergronden,
columns, kort nieuws, symposia belicht in Nederland en Vlaanderen. Vanaf € 695 per jaar weten uw klanten
ook wat u doet!
Neem contact op met Patty Ros: T +31 495 450095 E p.ros@louwersuitgevers.nl
82 BOUWEN ZORG.EU

Verlaag de fysieke
belasting en werkdruk:
SAMEN
VITAAL
Lopital geeft deskundig advies over de praktische aspecten die komen kijken bij bouw, verbouw of
renovatie. Door in een vroeg stadium betrokken te worden, kunnen zorgoplossingen meegenomen worden
in de ontwerpfase. Op die manier sluiten bouwkundige voorzieningen goed aan bij uw zorgprocessen.
Dit vergroot het efficiënt gebruik van de ruimte en optimale inzet van de juiste hulpmiddelen.
De eisen voor bouwen in de zorg zijn hoog. Zowel op het gebied van veiligheid en
hygiëne als op het gebied van gebruiksgemak en comfort. Wij adviseren over de omvang
en indeling van de ruimte en welke hulpmiddelen het beste ingezet kunnen worden.
Dit alles natuurlijk aangepast aan uw wensen en eisen. Zo weet u zeker dat u uw
bouwproject verantwoord aanpakt. ’Kan niet bestaat niet’ is ons uitgangspunt. Als we
betrokken worden bij een bouwproject gaan we tot het uiterste en doen we er alles aan
om tot het optimale resultaat te komen. Door onze jarenlange ervaring zijn wij in staat
u zo te adviseren dat de levenskwaliteit van cliënten toeneemt, de werkomstandigheden
voor medewerkers verbeteren en er een hoger rendement voor uw zorginstelling
ontstaat. Ons doel is het resultaat van uw bouwproject te optimaliseren voor alle
betrokkenen, en dat hoeft niets extra te kosten. Wij denken graag met u mee.
Door samen te werken komen we tot het beste resultaat en dit geeft u de mogelijkheid
om samen met ons vorm te geven aan ‘Samen Vitaal’.
Samen Vitaal
Kwalitatief goede hulpmiddelen zijn belangrijk om fysieke overbelasting te voorkomen
en werkdruk te verminderen. Echter... Lopital vindt dat er meer nodig is dan alleen
goede hulpmiddelen. Daarom inspireert én adviseert Lopital zorgorganisaties met het
programma ‘Samen Vitaal’ om te komen tot vitalere en meer tevreden zorgverleners.
Benieuwd hoe wij u kunnen helpen?
Neem vrijblijvend contact met ons op.
Lopital Nederland B.V. Laarakkerweg 9, 5061 JR Oisterwijk, Tel +31 (0)13 5239300, E-mail info@lopital.nl, www.lopital.nl
Lopital België Bvba Antwerpsesteenweg 124, 2630 Aartselaar, Tel +32 (0)3/870.51.60, E-mail info@lopital.be, www.lopital.be

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
PARC IMSTENRADE
HEERLEN
Showroom, kantoor en logistiek centrum
Edisonstraat 3 | Goirle | Nederland | T +31 13 534 00 34 | info@vervoort.nl | www.vervoort.nl