Winkelen in het internettijdperk - RIVM

Het feit dat e-shoppen niet noodzakelijkerwijs leidt tot minder personen-
vervoer. wordt ook bevestigd door buitenlandse studies: ongeveer 40-60
procent van alle internetaankopen zou in combinatie met andere aankopen
in een winkelgebied zijn gedaan indien het product niet via het internet
kon worden gekocht (zie ook ‘De ruimtelijke consequenties van b2c
e-commerce’).
Wat wel met zekerheid kan worden geconstateerd, is dat de opkomst
van b2c en c2c e-commerce leidt tot meer goederenvervoer, namelijk in
78 respectievelijk 59 procent van alle internetaankopen. In tegenstelling tot
b2c e-commerce leidt c2c e-commerce bovendien vaker tot een toename
van het personenvervoer.
Overigens waren voor dit onderzoek geen gegevens beschikbaar over het
aantal internetaankopen dat aan de afzender wordt geretourneerd. Indien
ook hiermee rekening wordt gehouden – gemiddeld 15 tot 20 procent van alle
internetaankopen zou worden geretoureerd 0 –, zal het effect van e-shoppen
op het aantal voertuigbewegingen nog groter zijn.
Tot slot dient nogmaals te worden benadrukt dat de potentiële mobiliteitseffecten
van e-commerce zijn uitgedrukt in vervoersbewegingen en niet in aantal
kilometers. In kilometers gemeten kunnen de effecten totaal anders zijn.
De opkomst van cdp’s in Nederland
De zogenaamde collection and delivery points (cDp’s) die in Nederland sinds
enige tijd in opkomst zijn, zijn om twee redenen beleidsmatig interessant.
In de eerste plaats omdat ze kunnen leiden tot een afname van het aantal
vervoerskilometers dat wordt afgelegd voor het bezorgen van internetbestellingen
(Browne 2002; tnO Inro 2003). In de tweede plaats omdat
cDp’s mogelijkheden bieden om substitutie van traditionele winkeliers
door e-shoppen enigszins tegen te gaan (Stec Groep 2000; tnO Inro 2002).
Hieronder worden eerst de voor- en nadelen van verschillende typen cDp’s
besproken. Vervolgens wordt nagegaan in welke mate cDp’s over Nederland
zijn gespreid, en wat de implicaties zijn van cDp’s voor de mobiliteit en voor de
winkellocaties.
Packstations versus servicepunten
Er zijn twee typen cDp’s: packstations en servicepunten. Een packstation is
een op zichzelf staande eenheid kluisjes, waar telefonisch of via het internet
bestelde pakketten kunnen worden afgehaald en betaald (tnO Inro 2003). Bij
een servicepunt daarentegen gaat het om een ‘shop-in-shopconcept’, waar telefonisch
of via het internet bestelde pakketten bij de balie kunnen worden afgehaald
en betaald. Consumenten hebben de vrijheid om hun bestelling op te
halen bij het packstation of servicepunt van hun keuze, wat trip chaining vergemakkelijkt.
De voor- en nadelen van beide typen cDp’s staan in tabel 24.
Servicepunten brengen meer voordelen met zich mee dan packstations.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat het servicepunt het type cDp is dat in
10. Aldus Joris Oudenhuijzen,
Country Manager van Kiala
Netherlands, en Nicole van
Heukelom, Director dhl
Servicepoints.
Tabel 24. Packstations en servicepunten vergeleken
Item Packstation Servicepunt
Openingstijden + -
Ophalen is anoniem + -
Betalen bij afhalen + +
Betalingsmogelijkheden - +
Opslagruimte - +
Beslag op openbare ruimte - +
Gevoelig voor criminaliteit en vandalisme - +
Afhalen pakket te combineren met
andere winkelactiviteiten
- +
Bedieningsgemak - +
Figuur 13. Aantal servicepunten in Nederland, 2002-2006. Bron: DHl (2006), Gls (2006a), Kiala (2006a)
w i n k elen i n h e t i n t er ne t t ijdper k De consequenties van e-commerce voor verkeer en vervoer
02 • 03
.
a
a
a
a
Aantal servicepunten