Winkelen in het internettijdperk - RIVM

deze producten is dat er geen personen- of goederenvervoer nodig is om ze
in huis te krijgen. Digitale bezorging leidt dus in potentie tot een mobiliteitsreductie.
Echter, lang niet alle digitale producten worden ook daadwerkelijk digitaal
bezorgd. Denk bijvoorbeeld aan een cd of een dvd. Voor deze categorie
producten zal altijd personen- en/of goederenvervoer nodig zijn om ze in
huis te krijgen.
Ophalen
Bij ophalen zijn consumenten zelf verantwoordelijk voor het in huis halen
van hun internetbestelling.
De verkopende partij hoeft meestal geen extra transport te verzorgen,
omdat zij het product al in huis heeft of deze met de reguliere bevoorrading
geleverd krijgt. Voor de consument is het mobiliteitseffect afhankelijk van de
vraag waar het product wordt afgehaald: bij een winkel of bij een particulier.
Wordt een aankoop via het internet in de winkel opgehaald, dan leidt dit niet
noodzakelijkerwijs tot een extra verplaatsing; bijvoorbeeld als de winkel in
kwestie in een winkelcentrum ligt waar de consument geregeld aankopen
doet. Het ophalen van de internetbestelling kan in zo’n geval worden
gecombineerd met een regulier bezoek aan deze locatie (trip chaining).
Een bijkomend voordeel voor traditionele winkeliers is dat de consument
nog steeds een winkel en/of winkelcentrum bezoekt. Dit kan leiden tot
extra (impuls)aankopen, die anders niet zouden plaatsvinden.
Wordt de internetaankoop opgehaald bij een particulier, dan ligt trip
chaining wat minder voor de hand, evenals de kans dat men tijdens de
verplaatsing andere aankopen doet. Deze vorm van ophalen is met name
van toepassing op tweedehandsgoederen.
Bezorgen
Bij bezorgen is de verkopende partij verantwoordelijk voor het transport van
de internetaankoop. Het mobiliteitseffect is afhankelijk van de bezorglocatie,
van het type product en van de vraag of de consument thuis moet zijn op
het moment van aflevering (Browne 2001). Er zijn twee mogelijke bezorglocaties
: de werklocatie en de thuislocatie.
Bij bezorging op de werklocatie zijn er over het algemeen weinig problemen,
omdat vrijwel altijd iemand het product in ontvangst kan nemen.
Past het in de brievenbus, dan is er zelfs helemaal geen bezorgprobleem.
Voor bezorging op het werk kan dus meestal worden volstaan met één
goederenvervoersbeweging.
Thuisbezorging kan wel tot bezorgingsproblemen leiden. Dit is vooral
afhankelijk van het type product. Doordat niet alle producten in de brievenbus
passen, moet de consument vaak thuis zijn op het tijdstip van aflevering.
Dit geldt bijvoorbeeld voor wijn, meubels, of een pakket boeken. Soms
kunnen producten bij de buren worden afgegeven. Ook in deze gevallen
van thuisbezorging volstaat dus één goederenvervoersbeweging.
1. Een derde mogelijkheid is het
bezorgen van een internetbestel-
ling bij iemand anders (bijvoor-
beeld in het geval van een cadeau),
maar dit valt onder thuisbezorgen.
Voor producten die niet bij de buren kunnen worden afgegeven, resteren drie
mogelijkheden. Deze leiden alle tot extra vervoersbewegingen. De bezorger
probeert het op een later tijdstip nog een keer. Lukt dit niet, dan zal hij het
product bij een postkantoor of een cDp afleveren waar de consument het
vervolgens kan afhalen, of hij brengt het product terug naar de afzender. In
het ene geval maakt niet alleen de transporteur extra vervoersbewegingen,
maar moet ook de consument een verplaatsing maken. In het andere geval is
al het (extra) transport voor niets geweest.
Bezorgen en ophalen
Een product kan ook door een transporteur worden bezorgd bij een cDp,
om daar vervolgens door de consument te worden afgehaald. Hoewel zowel
de verkopende partij als de consument een deel van het transport voor hun
rekening nemen, biedt deze optie voordelen. Zo hebben transporteurs de
mogelijkheid internetbestellingen te bundelen die anders bij individuele
adressen moeten worden bezorgd. Ook kan de aflevering van internetbestellingen
worden gecombineerd met het overige transport naar deze
locatie; de meeste cDp’s zijn immers in een winkel gevestigd (zie het
tweede deel van dit hoofdstuk).
Consumenten hebben bij deze transportwijze het voordeel dat zij niet
thuis hoeven blijven voor hun bestelling; zij kunnen het pakket ophalen
bij een cDp van hun keuze. Deze keuzevrijheid maakt het mogelijk om
aan trip chaining te doen, en het pakket bijvoorbeeld op te halen tijdens het
boodschappen doen, of op weg van werk naar huis. En, zoals bij het ophalen
in een winkel, heeft de winkelier het voordeel dat de consument die gebruik
maakt van een cDp, nog steeds een winkel en/of winkelcentrum bezoekt.
Gebruikte bezorg­ en afhaalmogelijkheden voor internetbestellingen
Digitale bezorging
Van alle internetaankopen wordt momenteel ruim 7 procent digitaal bezorgd
(zie figuur 12): per e-mail, per sms, of door het product te downloaden. Deze
internetaankopen leiden dus niet tot mobiliteit. Dit percentage lijkt misschien
weinig, maar daar staat tegenover dat slechts in enkele branches producten
digitaal bezorgd kunnen worden: boeken, cd’s, video’s en dvd’s, vakantiereizen
en vliegtickets, tickets, software, telecom, erotica, en financiële
producten. In deze branches ligt het percentage digitale bezorging op
gemiddeld 15 procent.
Met name de branches vakantiereizen en vliegtickets (47 procent),
software (33 procent) en financiële producten (23 procent) zijn koploper
wat betreft digitale bezorging. Verder valt op dat de aankoop van muziek
en films op het internet voornamelijk nog fysieke producten betreft. Slechts
1,3 procent van alle aankopen in deze categorie wordt digitaal bezorgd, terwijl
ruim 57 procent van alle e-shoppers downloadt muziek via het internet,
en 31 procent dat met films doet. Een verklaring voor dit lage percentage is dat
in Nederland in 2006 slechts 6 procent van alle downloads afkomstig is van
een legale downloadsite (Twinkle 2006b).
w i n k elen i n h e t i n t er ne t t ijdper k De consequenties van e-commerce voor verkeer en vervoer
92 • 93