19. De verwerving van natuurgebieden door het ... - Publicaties

19. De verwerving van natuurgebieden door het Vlaamse Gewest en de erkende terreinbeherende verenigingen
uitgaven zoals machines, recreatieve infrastructuur, groenaanleg,
boswachterswoningen natuurontwikkelingswerken e.d.)
waaruit Afdeling Bos en Groen en Afdeling Natuur kan putten
de laatste drie jaar daalt. De extra impuls die via de middelen
uit het Milieubeleidsplan 1997-2001 had kunnen
komen, wordt daardoor bijna volledig te niet gedaan.
Dit staat in contrast met het feit dat aan de aanbodzijde
zowel het Vlaamse Gewest als de erkende terreinbeherende
verenigingen, volgens getuigenissen, allebei meer
aanbiedingen krijgen dan het budget toelaat. Wellicht zal
het operationeel worden van het in het Natuurdecreet
voorziene voorkooprecht bovendien voor een bijkomend
aanbod aan natuurterreinen zorgen.
Aanbevelingen met betrekking tot het
natuurverwervingsbeleid
Het wettelijk en financieel kader voor aankoop
van natuurgebieden dient geoptimaliseerd
Om te voldoen aan de internationale verplichtingen
inzake behoud van biodiversiteit is het noodzakelijk dat het
beleid een geschikt juridisch en praktisch kader creëert en
vervolgens concrete invulling geeft aan een duurzame
bescherming van een uitgebreid stelsel van grote, aaneengesloten
en kwalitatief hoogwaardige natuurgebieden in
Vlaanderen. Belangrijke randvoorwaarden hierbij zijn o.a.:
• een geschikt planologisch kader (zie doelstellingen van
het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, hoofdstuk 21).
Essentieel is het streven naar grotere, aaneengesloten
eenheden natuur ten opzichte van de huidige, sterk versnipperde
situatie;
• een wetenschappelijk onderbouwde aanduiding van een
Vlaams Ecologisch Netwerk en een stelsel van
Natuurverwevingsgebieden in uitvoering van het
Decreet Natuurbehoud (zie hoofdstuk 20);
• het streven naar een aangepaste milieukwaliteit
• voldoende financiële ondersteuning voor alle erkende terreinverwervende
organisaties om de geplande beleidsdoelstelling
van 50.000 ha natuurreservaat in Vlaanderen
tegen 2007 te helpen realiseren. In de vorige paragrafen
werd aangetoond dat hiervoor een jaarlijks aankoopbudget
van ca. 1,7 miljard nodig is en dat het principe van
betoelaging van erkende terreinbeherende verenigingen
vanuit financieel en resultaatgericht oogpunt voor het
Vlaamse Gewest een zeer efficiënt instrument vormt. Bij
verhoging van de financiële middelen dient evenwel rekening
gehouden met het probleem van een stijgende restfinanciering.
Dit betekent dat minstens ook de financiële
middelen van de provincies en gemeenten inzake aankoopbetoelaging
gelijkwaardig moeten meestijgen. In
tegenstelling tot Nederland moeten de erkende terreinbeherende
verenigingen in Vlaanderen wettelijk zelf voor-
162
zien in een restfinanciering van minimaal 10%. De grote
Nederlandse organisaties als Natuurmonumenten en de
provinciale Stichtingen worden bij hun aankoopbeleid
voor 100% gesubsidieerd door de overheid. Gelet op de
efficiëntie van deze aankoopstrategie verdient het aanbeveling
om te onderzoeken of deze restfinanciering onder
bepaalde voorwaarden tot 5% of 0% kan worden herleid.
• Structurele maatregelen zijn nodig om de aankoopprocedures
bij AMINAL Afdeling Natuur en Afdeling Bos en
Groen te vereenvoudigen. Gebieden die deel uitmaken
van het Vlaams Ecologisch Netwerk of rijk zijn aan Rode
Lijst-soorten zijn prioritair. De aankopen dienen op termijn
meer evenredig gespreid over de verschillende provincies,
aangepast aan het planologisch "aanbod natuur".
Een meer aangepast of gericht ecologisch
beheer van (delen van) sommige natuurgebieden,
beheerd door AMINAL Afdeling Bos
en Groen, is wenselijk. Taakafspraken en
samenwerking tussen Afdeling Bos en Groen
en Afdeling Natuur dienen gestimuleerd.
Een aanpassing van het ecologisch beheer in (delen
van) sommige natuurgebieden, beheerd door Afdeling Bos
en Groen is wenselijk, rekening houdend met de volgende
uitgangspunten:
• de aanwezigheid van belangrijke, actuele of potentiële
natuurwaarden binnen bepaalde gebieden;
• de officiële erkenning van hun natuurwaarde onder de
vorm van een aanwijzing als EG-Habitatrichtlijngebied of
EG-Vogelrichtlijngebied, de opname binnen het Vlaams
Ecologisch Netwerk of een bestemming als reservaatgebied
op de gewestplannen;
• de achteruitgang van biodiversiteit en het areaal van bijzondere,
halfnatuurlijke (niet-bos) levensgemeenschappen
binnen sommige domeinen;
• het geplande beleid om tegen 2007 een areaal van
50.000 ha natuurreservaat te realiseren.
Taakafspraken en samenwerking tussen Afdeling Bos
en Groen en Afdeling Natuur zijn wenselijk, met name inzake
een wetenschappelijk onderbouwde afweging van toekomstige
hoofdfuncties en beheersopties, vooraleer binnen
de schoot van het Vlaamse Gewest nieuwe domeinen worden
aangekocht door ene of andere afdeling. De beheersplannen
van bestaande terreinen dienen plaatselijk bijgesteld
in functie van noden en kansen inzake natuurbehoud,
natuurherstel of natuurontwikkeling.Afdeling Bos en Groen
kan hierbij beroep doen op de expertise van Afdeling
Natuur, het Instituut voor Natuurbehoud en het Instituut
voor Bos- en Wildbeheer.
Voor specifieke gebieden die historisch bij Bos en
Groen zijn gekomen, maar in feite beter bij Afdeling Natuur
thuis horen kan een beheersoverdracht overwogen worden.
Indien dit niet haalbaar is kan Bos en Groen in bepaal-
Instituut voor Natuurbehoud
Natuurrapport 1999. Toestand van de natuur in Vlaanderen: cijfers voor het beleid