Jaarverslag 2006-2007 van de Partij voor de - Partij voor de Dieren

Parlementair Jaarverslag
Partij voor de Dieren
2006 - 2007

Colofon
Copyright © Partij voor de Dieren
Uitgeverij Partij voor de Dieren, Tweede Kamerfractie
Postbus 20018, 2500 AE, Den Haag
www.partijvoordedieren.nl
Omslag en concept: PDDS, Utrecht
Druk: dedigitaledrukker, Eindhoven
Eerste druk, november 2007
ISBN-978-90-812597-1-2
NUR 530
Alles uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door
middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze ook, echter alleen na voorafgaande
schriftelijke toestemming van de uitgever.

Inhoud
Voorwoord 5
Deel 1 Parlementair Jaarverslag
1A analyse Kamervragen 7
1B compilatie debatbijdragen 63
1C debatbijdrage Eerste Kamer 93
Deel 2 Kamervragen en antwoorden
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 103
2.2 visserij en vis 316
2.3 dierproeven en biotechnologie 354
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 371
2.5 vermaak met dieren 439
2.6 in het wild levende dieren 458
2.7 overige Kamervragen 593
Deel 3 Ingediende moties 629

Voorwoord
Voor u ligt het eerste Parlementaire Jaarverslag van de fracties in de Tweede en Eerste
kamer der Staten Generaal van de Partij voor de Dieren over het parlementaire jaar
2006-2007.
Het is een verslag geworden van meer dan 850 pagina’s inclusief bijlagen. Waarschijnlijk
is het een omvangrijker verantwoording dan enige andere politieke partij in Nederland
ooit over haar parlementaire werk heeft afgelegd. Dat doen we graag omdat we een
zware verantwoordelijkheid voelen tegenover onze honderdduizenden kiezers, onze
duizenden leden, de miljoenen dierenbeschermers wereldwijd die in ons de zwaluw zien
die de zomer moet aankondigen voor de rechten van dieren op onze planeet. En
tegenover de honderden miljoenen dieren die tot nu toe nauwelijks wettelijke en nog
minder werkelijke bescherming genoten.
Gandhi voorspelde ons dat we als emancipatiebeweging voor de rechten van het dier
eerst zouden worden genegeerd, daarna uitgelachen, daarna bevochten. Maar… dat we
daarna zouden winnen.
Na ons winnen op 22 november 2006 hebben we veel van de eerder door Gandhi
aangekondigde fases voorbij zien komen. Met een glimlach, omdat we weten dat veel
mensen met onbegrip zullen staan tegenover ons streven om een respectvolle omgang
met andere levende wezens te bepleiten. Misschien ligt dat ten grondslag aan het feit dat
veelal gesproken wordt over mensdom en dierenrijk.
Maar naast ontkenningsgedrag, onbegrip en curiositeitsverslaglegging merken we toch
vooral ook grote waardering voor het vele werk dat verzet wordt, de voortgang die
geboekt wordt, de snel groeiende aandacht voor het onderwerp dierenwelzijn dat met de
entree van de Partij voor de Dieren in een stroomversnelling is geraakt. Nog nooit eerder
is dierenwelzijn zozeer een maatschappelijk en politiek thema geweest in Nederland. En
dat is nog maar een begin.
In korte tijd heeft de Partij voor de Dieren, naast een vertegenwoordiging in de Eerste en
Tweede Kamer een vertegenwoordiging in acht provincies gerealiseerd, is een
wetenschappelijk bureau opgericht en is een politieke jongerenorganisatie gestart. Het
afgelopen jaar spraken we op uitnodiging van dierenrechtenbewegingen over onze
politieke ervaringen en dierenrechten in New York, Boston, Los Angeles, Washington,
Wenen, Nice, Seattle, Norfolk, Londen en Milaan. Overal wordt met groot enthousiasme
gereageerd op het beschavingsoffensief dat we mede vormgeven.
Wij zetten ons in voor een paradigmaverandering waarin een respectvolle omgang met
alle levensvormen centraal staat. Andere partijen proberen voortdurend uit te vinden wat
ons de wind uit de zeilen zou kunnen nemen. Tevergeefs, tegen de tijdgeest en
ontluikende beschaving is geen kruid gewassen, zo leert de geschiedenis.
En we zijn ook trots op dit jaarverslag dat mede mogelijk is gemaakt door de twee
ambtenaren van LNV die wel opgevallen zijn dit jaar. Dat hun inzet bij de beantwoording
van onze reeds beantwoorde 175 kamervragen zo’n 350.000 euro gekost zou hebben is
nog maar een voorzichtig begin van een ministerie dat heel veel meer menskracht en
budget vrij zal moeten gaan maken voor het welzijn van dieren. Op dit moment wordt er
ongeveer een cent per productiedier uitgegeven aan het verbeteren van dierenwelzijn.
Als de goeie voornemens van de minister ook maar een stuiver waard zouden zijn zou
dat al moeten leiden tot een vervijfvoudiging van het budget en daar zullen we voor
vechten. Die 350.000 euro zal daarbij al snel in het niet vallen, maar wel de aanzet
geven tot dat andere beleid dat ons voor ogen staat en er ook zeker gaat komen.
5

Onze inspanningen van het afgelopen jaar hebben geleid tot een ‘zwaarwegend’
document dat in geen boekenkast van een dierenbeschermer met historisch besef zou
mogen ontbreken. Het is de aftrap van een strijd die een geheel andere omgang met
dieren zal gaan opleveren. Paul Cliteur voorspelde dat we binnen vijftig jaar in schaamte
zullen omzien naar wat we dieren hebben aangedaan. We gaan er alles aan doen om dat
proces te versnellen, in het belang van mensen en dieren!
Den Haag, 22 november 2007,
Marianne Thieme, voorzitter Partij voor de Dieren.
6

Parlementair Jaarverslag
Deel 1A
Analyse Kamervragen

Deel 1a Analyse Kamervragen
INLEIDING 10
KAMERVRAGEN NAAR THEMA 14
1. Veehouderij, landbouw en consumptie 14
1.1 Inleiding 14
1.2 Niet functionerende huisvestings- en welzijnseisen landbouwhuisdieren 14
1.3 Pijnlijke en onnodige ingrepen bij dieren in de veehouderij 16
1.4 Misstanden tijdens transporten met levende dieren 18
1.5 Preventie van dierziekten, overmatig gebruik van antibiotica en diergezondheid 20
1.6 Subsidies en steun aan bio-industrie vanuit de overheid 23
1.7 Veevoer en de import van genetisch gemodificeerde organismen 24
1.8 Consumptie 25
2. Visserij en vissen 28
2.1 Bedreigde vissoorten 28
2.2 Illegale visserij/handel in visproducten 29
2.3 Bijvangst 29
2.4 Onderzoek met walvissen 30
2.5 Subsidies voor vissers 30
3. Dierproeven en biotechnologie 31
3.1 Openheid over dierproeven 31
3.2 Dierproeven in de praktijk 31
3.3 Biotechnologie/genetische manipulatie 32
3.4 Diervoeding besmet met genetisch gemanipuleerde bestanddelen 33
4. Gezelschapsdieren, dierenmishandeling en handel in dieren 34
4.1 Gezelschapsdieren en dierenasielen 34
4.2 Dierenambulances 35
4.3 Dierenmishandeling 37
4.4 Wetgeving en handhaving 38
4.5 Regeling Agressieve Dieren 39
4.6 Verantwoord huisdierbezit 40
4.7 Malafide hondenhandel 41
4.8 CITES – handel en handhaving 41
5. Vermaak met dieren 45
5.1 Dieren in kunstuitingen of als object van vermaak 45
5.2 Dierentuinen 45
5.3 Dieren in het circus 46
5.4 Hengelen 47
6. Dieren in het wild & natuur 49
6.1 Verkeersongevallen met in het wild levende dieren 49
6.2 Valwildregeling 49
6.3 Jacht en populatiebeheer 50
6.4 Flora en faunawet en handhaving 58
1a analyse Kamervragen 9

Inleiding
22 november 2006, een historische dag. Voor het eerst in de geschiedenis is een partij
die een hoofdtaak maakt van het opkomen voor de belangen van dieren, gekozen in een
nationaal parlement. Met het behalen van twee zetels is de entree in Den Haag voor de
Partij voor de Dieren een feit. Dat werd hoog tijd. De afgelopen decennia heeft de
zittende politiek nauwelijks oog gehad voor de belangen van dieren. En dat terwijl
Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog is uitgegroeid tot het meest veedichte land ter
wereld. 500 miljoen landbouwdieren lijden en sterven jaarlijks in onze bio-industrie, die
vooral exportbelangen dient. Ieder jaar worden vier miljoen nertsen vergast voor de
bontindustrie en maakt de plezierjacht twee miljoen slachtoffers onder dieren in het wild.
Honderdduizenden proefdieren worden achter de gesloten deuren van de laboratoria
opgeofferd voor de belangen van de wetenschap en de farmaceutische industrie, terwijl
onderzoek naar alternatieven nauwelijks (financiële) stimulansen krijgt van de overheid.
Miljarden vissen voeren een lange en pijnlijke doodsstrijd in de commerciële visserij, of
sterven na een uitzichtloos leven in een kale betonnen bak in een viskwekerij. Het aantal
dieren dat jaarlijks het slachtoffer wordt van (illegale) handel is ontelbaar.
Hoewel een aantal politieke partijen zichzelf profileert als diervriendelijk, blijken deze
partijen in de praktijk maar weinig tijd vrij te maken voor de broodnodige verbeteringen
van het dierenwelzijn, een enkel actief Kamerlid niet te na gesproken. Zij krijgen binnen
de eigen fractie lang niet altijd de handen op elkaar voor het onderwerp en staan vaak
alleen. Zelfs toen de Kamer bij de verkiezingen van 1994 de kans kreeg het roer om te
gooien op het landbouwdossier, na de jarenlange dominantie van het CDA op dit gebied,
heeft ze deze nauwelijks benut. Onder de kabinetten Kok zijn veel mogelijkheden om de
positie van dieren te verbeteren onnodig blijven liggen.
Hoeveel anders dat ligt wanneer het gaat om de verdediging van de traditionele
landbouwbelangen, bleek toen in 2002 het eerste kabinet Balkenende aantrad. Met steun
van een Kamermeerderheid van CDA, VVD, SGP, LPF (de zogenaamde landbouwcoalitie)
werden de weinige welzijnsverbeteringen voor dieren die in de afgelopen jaren bereikt
waren in rap tempo ongedaan gemaakt. Het voorstel voor een nertsenfokverbod ging van
tafel, de bio-industrie kreeg alle ruimte voor haar dier- en milieuonvriendelijke praktijken
en de zwaarbevochten flora- en faunawet werd aan flarden geschoten.
Het was duidelijk: de Haagse aandacht voor dierenwelzijn stak schril af bij de
voortvarendheid die aan de dag wordt gelegd bij de verdediging van sectorbelangen. De
rechten van dieren komen niet of nauwelijks aan de orde in politiek Den Haag, ook niet
bij de partijen die zich laten voorstaan op hun diervriendelijke standpunten. De Partij
voor de Dieren vindt dat daar verandering in moet komen.
Naast discussies over hypotheekrenteaftrek, topsalarissen in het bedrijfsleven en
heffingen op mp3-spelers, moet in Den Haag gesproken worden over het welzijn van de
honderden miljoenen dieren in Nederland. De belangen van dieren moeten serieus
worden meegewogen bij de totstandkoming van wet- en regelgeving die hen aangaat.
Een ingrijpende verbetering van de dierenwelzijnswetgeving is hard nodig om een einde
te maken aan de inhumane manier waarop dieren in Nederland (mogen) worden
behandeld. Een krimp van de veestapel is onontkoombaar als we onze aarde leefbaar
willen houden voor toekomstige generaties.
De massale exploitatie van dieren raakt ons allemaal: wereldwijd is de veehouderijsector
de grootste veroorzaker van de uitstoot van broeikasgassen en daarmee van de
opwarming van de aarde. Driekwart van de Nederlandse natuurgebieden is te zwaar
belast met ammoniak dat afkomstig is uit mest, waardoor kwetsbare flora en fauna
1a analyse Kamervragen 10

verloren gaan. Het voer voor ons vee is afkomstig uit landen waar mensen honger lijden,
waar mensen worden verjaagd van hun land en oerwoud verdwijnt voor de aanleg van
veevoerplantages vol genetisch gemanipuleerde soja.
Sinds onze intrede in de Tweede Kamer hebben we debatten gevoerd, (schriftelijk)
overleg gehad met de ministers en (schriftelijke) vragen gesteld over de onderwerpen die
tot dan toe veel te weinig aandacht kregen: dieren, natuur en milieu. Vooral van het
recht op het stellen van schriftelijke vragen aan de regering maken we veelvuldig
gebruik. In het eerste jaar dat de Partij voor de Dieren deel uitmaakte van het
parlement, hebben we meer dan 200 Kamervragen gesteld. Vooral voor kleine partijen
vormen Kamervragen een belangrijke manier om meer duidelijkheid te krijgen over het
door de minister gevoerde beleid, omdat andere middelen, zoals het aanvragen van een
debat, veelal de instemming van de grotere partijen vereisen. Op het gebied van
dierenwelzijn is het overheidsbeleid mager en in veel gevallen nog niet ingevuld,
waardoor over veel zaken opheldering moet komen.
Kamervragen en de antwoorden daarop kunnen gebrekkige of conflicterende uitvoering
van beleid blootleggen en vormen daarmee een basis voor vervolgoverleg, debatten en
moties. Zo hebben we op basis van onze Kamervragen over het tentoonstellen van
mensapen overleg gevoerd met de minister, waarna we een motie indienden die de
regering opdraagt het Dierentuinenbesluit te evalueren. Deze motie is door een
meerderheid van de Kamer aangenomen. Verder hebben onze vragen er bij verschillende
onderwerpen (zoals diertransporten, jacht, gezelschapsdieren en huisvesting van
productiedieren) toe geleid dat de minister toezegde de betreffende problematiek op te
nemen in de Nota Dierenwelzijn. De Kamer gaat begin 2008 over deze nota in debat.
De antwoorden op Kamervragen vormen niet alleen een belangrijke bron van informatie
voor politieke partijen, maar ook voor journalisten en maatschappelijke organisaties.
Daarmee voeden Kamervragen tevens de maatschappelijke discussies over de
betreffende onderwerpen.
Leeswijzer
In dit deel van ons parlementaire jaarverslag 2006-2007 hebben we de antwoorden op
de door ons gestelde Kamervragen geanalyseerd. De vragen zijn onderverdeeld naar
thema, een overzicht van de onderwerpen treft u aan op pagina 13.
De analyse laat duidelijk zien dat het kabinet de verantwoordelijkheid voor een beter
dierenwelzijn, de bescherming van natuur en de aanpak van het klimaatprobleem vooral
wil neerleggen bij de markt: sectorinitiatieven, vrijwillige richtlijnen en convenanten
lijken de belangrijkste pijlers van het beleid. Waar burgers in ruime meerderheid
verwachten dat de overheid bij grote maatschappelijke problemen als dierenwelzijn en
milieu de touwtjes in handen neemt, laat het huidige kabinet deze oproep tot stevige
regie vrijwel volledig aan zich voorbij gaan. Zelfregulering is het credo. Het gevolg is een
ontluisterend gebrek aan visie, consistentie en daadkracht in het beleid dat dieren,
natuur en milieu zou moeten beschermen tegen de (economische) korte termijn
belangen die de politieke besluitvorming sinds jaar en dag domineren.
1a analyse Kamervragen 11

1a analyse Kamervragen 12

Leeswijzer
Hoofdstukindeling Onderwerpen Kamervragen Aantal*
Hoofdstuk 1
• Diertransporten
64
Veehouderij, landbouw en consumptie
• Dierziekten en diergezondheid,
• Ingrepen bij dieren,
• Huisvesting en welzijnseisen,
• Subsidies en steun aan bio-industrie,
• Veevoer,
• EU/WTO
• Stimulering plantaardig voedselpakket
• Ondeugdelijke dierlijke producten
Hoofdstuk 2
• Bedreigde vissoorten
12
Visserij en Vis
• Illegale visserij/handel in visproducten
• Bijvangst
• Onderzoek met vissen
• Subsidies voor vissers
Hoofdstuk 3
• Openheid over dierproeven
5
Dierproeven en biotechnologie
• Dierproeven in de praktijk
• Biotechnologie / genetische manipulatie
Hoofdstuk 4
• Dierenmishandeling
25
Gezelschapsdieren, dierenmishandeling, en • Dierenasielen
handel in dieren
• Dierenambulances
• Wetgeving
• Verantwoord huisdierbezit
• Regeling Agressieve Dieren
• Malafide hondenhandel
• Handel in exotische dieren
• CITES – handel en handhaving
Hoofdstuk 5
• Dieren in kunstuitingen
9
Vermaak met dieren
• Dierentuinen
• Dieren in het circus
• Hengelsport
• Paarden
Hoofdstuk 6
• Jacht
42
Dieren in het wild
• Verkeersongevallen met dieren in het wild
• Weidevogels
• Roofvogelvervolging
• Flora en faunawet en handhaving
• Muskusratten
• Beleid ten aanzien van herintroductie inheemse
dieren en invasieve exoten
• Vernieling van leefgebieden diersoorten
Overige vragen 14
TOTAAL 146
* Het aantal Kamervragen verwijst naar het aantal beantwoorde Kamervragen tot 5 november 2007. De
antwoorden zijn in de analyse meegenomen. In totaal zijn tot 5 november 2007 meer dan 200 Kamervragen
gesteld.
1a analyse Kamervragen 13

Kamervragen naar thema
1. Veehouderij, landbouw en consumptie
1.1 Inleiding
De bio-industrie en het welzijn van landbouwhuisdieren hield de gemoederen flink bezig
de afgelopen maanden. Naast de melding van diverse misstanden in het transport van
levende varkens, de dreigende vestiging van varkensflats in plattelandsgemeenten, de
verontwaardiging over onterecht verstrekte subsidies aan varkens- en kippenboeren en
de dreigende uitbraak van vogelpest of MKZ, bereikte ook de discussie over pijnlijke
ingrepen bij varkens een hoogtepunt door de aankondiging van supermarkten om vanaf
2009 niet langer vlees te verkopen van onverdoofd gecastreerde biggen.
De Kamervragen in de categorie veehouderij en landbouw hebben vooral tot doel gehad
duidelijk te krijgen waarom het ministerie haar verantwoordelijkheid om misstanden en
excessen in dierenmishandeling te voorkomen ontloopt. We wilden weten waarom
structurele oplossingen uitblijven en symptoombestrijding zelfs wordt gepropageerd.
Waarom Nederland niets doet aan de grootschalige kap van tropisch regenwoud als
uitvloeisel van de Nederlandse intensieve veehouderij en de uitstoot van broeikasgassen
door de bio-industrie. Waarom het ministerie van LNV de intensieve varkenshouderij en
pluimveehouderij blijft ondersteunen met subsidies, financiële voordelen en
vergunningverstrekkingen.
In de afgelopen maanden zijn over de volgende thema’s Kamervragen gesteld, met name
aan de minister van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV), maar ook aan
de ministers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM):
• Ontbrekende, gebrekkige of niet functionerende huisvestings- en welzijnseisen voor
landbouwhuisdieren;
• Pijnlijke en onnodige ingrepen bij dieren zoals onverdoofde castratie, onthoornen en
snavelkappen;
• Preventie van dierziekten zoals MKZ, vogelpest en blauwtong, dreigende
epidemieën, overmatig gebruik van antibiotica en diergezondheid;
• Misstanden tijdens transporten met levende dieren in Nederland en tijdens
langeafstandstransporten door Europa;
• Subsidies en steun aan bio-industrie vanuit de overheid;
• EU/WTO beleid en de mogelijkheid om de Nederlandse markt te beschermen tegen
producten die onder dieronvriendelijke omstandigheden zijn geproduceerd;
• Veevoer en de kap van het tropisch regenwoud voor grootschalige sojateelt,
genetisch gemodificeerde organismen.
1.2 Ontbrekende, gebrekkige of niet functionerende
huisvestings- en welzijnseisen landbouwhuisdieren
Met de huisvestings- en welzijnseisen voor landbouwhuisdieren is veel mis. Hoewel er
voor legkippen, vleeskippen, kalveren en varkens bij wet het een en ander is geregeld
worden deze dieren ernstig beperkt in de vrijheid hun soorteigen gedrag te vertonen.
Vleeskippen zitten met zijn zesentwintigen op een vierkante meter, varkens krijgen vaak
alleen een geplastificeerde fietsketting in hun hok als afleiding tegen het staartbijten en
het verbod op de verrijkte kooi van leghennen is van tafel geveegd.
1a analyse Kamervragen 14

Bij melkkoeien is de huisvesting doorgaans redelijk, maar neemt weidegang gestaag af;
bijna 20% van de koeien staat al jaarrond op stal. Voor andere productiedieren zoals
konijnen zijn helemaal geen eisen gesteld op wat zelfbedachte regeltjes van de sector
na. In het regeerakkoord is de ambitie opgenomen dat in 2011 5% van de stallen
diervriendelijk moet zijn. De Partij voor de Dieren vindt dat een bedroevend en
onacceptabel percentage. Het betekent dat 95% van de stallen in 2011 nog steeds
dieronvriendelijk zal zijn, ronduit beschamend! Bovendien is de grote vraag daarbij welke
definitie van 'diervriendelijk' het kabinet hanteert. Een vrije uitloop voor varkens en
kippen is voor de minister waarschijnlijk een brug te ver, terwijl het in Zwitserland al
praktijk is.
Met onze vragen hebben we met name de minister van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit vooral willen aanspreken op haar beleid dat gericht is op de huisvesting
en het welzijn van de honderden miljoenen productiedieren. Het beleid is gebrekkig en
gaat te weinig uit van de verantwoordelijkheid van de overheid. In een aantal gevallen is
het zelfs strijdig met Europese richtlijnen.
Onderwerpen Kamervragen
• Uitblijven verbod op ondeugdelijk afleidingsmateriaal varkens;
• Te lage ambitie regering van 5% diervriendelijke stallen in 2011;
• Onduidelijkheid over invoering verbod op verrijkte kooi;
• Mogelijkheden buitenklimaatstal zoals in Zwitserland worden in ons land niet benut;
• Stimuleren van weidegang staat onder druk van commercie en initiatieven voor
weidegang neigen naar window dressing;
• In strijd met wetenschappelijke inzichten dat konijnen onmogelijk op grote schaal
kunnen worden gehouden, is houden en fokken van vleeskonijnen toegestaan in
Nederland. Welzijnseisen konijnen ontbreken waardoor grove misstanden
voorkomen.
Antwoorden minister
In de antwoorden van de minister over onze vragen op het gebied van huisvestings- en
welzijnseisen voor landbouwhuisdieren valt het volgende op:
De minister wil verbeteringen op het gebied van welzijnseisen en huisvesting vooral aan
de sector overlaten en geeft aan dat het haar verantwoordelijkheid niet is of dat het al
goed geregeld is. Dit terwijl de sector keer op keer laat zien eigenlijk niets te willen
verbeteren en vooral de kostprijs te willen verlagen ten koste van de dieren.
De minister wil zelfs de ambities van de regering matigen om vooral niet harder te lopen
dan de rest van de landen in Europa. In sommige gevallen negeert zij zelfs de minimale
richtlijnen van Europa (zie intermezzo 1.2) of levert ze daar kritiek op om zo de
Nederlandse bio-industrie het hand boven het hoofd te kunnen blijven houden. De
voorzitter van de vaste Kamercommissie voor LNV, Annie Schreijer-Pierik, die tevens
varkensboerin is, zei tijdens een Limburgs werkbezoek aan een varkenshouder “joh, weet
je dat je alleen een tuinslang om de ketting hoeft te trekken en dat je dan al voldoet aan
de nieuwe voorschriften?” Zolang dat het niveau is waarop vanuit het parlement naar de
belangen van dieren gekeken wordt, moet er nog héél veel veranderen.
De minister geeft aan het verrijkte kooiverbod niet te willen uitvoeren, ondanks een door
ons ingediende en aangenomen motie. Daarmee legt ze een democratisch genomen
besluit naast zich neer. In de behandeling van de Nota Dierenwelzijn begin 2008 zal dit
onderdeel vormen van de agenda.
Intermezzo 1.2 Verplicht afleidingsmateriaal varkens
Varkens moeten kunnen wroeten en onderzoeken om gelukkig te zijn. Ongelukkige varkens bijten in elkaars
staart en daarom worden staarten uit voorzorg geknipt en de tanden gevijld. In Nederland ondergaan circa 20
miljoen varkens per jaar deze pijnlijke, onverdoofde ingrepen. Mede daarom is er een Europese richtlijn die
stelt dat ‘varkens permanent moeten kunnen beschikken over voldoende materiaal om te onderzoeken en mee
te spelen’.
1a analyse Kamervragen 15

De Nederlandse overheid heeft, onder druk van de varkenshouderslobby, jarenlang niets gedaan met deze
Europese richtlijn. Zo slaafs als onze bewindslieden naar Europa wijzen om verdergaande Nederlandse
dierenwelzijnseisen te voorkomen, zo zelfverzekerd werden in dit geval Europese eisen in de wind geslagen.
Terwijl in andere Europese landen verplicht stro in hokken wordt gestrooid, moesten de Nederlandse varkens
bijten op een oude fietsketting. De Algemene Inspectie Dienst van het ministerie van Landbouw accepteerde
dat als “deugdelijk afleidingsmateriaal”.
In 2005 is Nederland meerdere malen op de vingers getikt door Europese controleurs en moest de minister
uiteindelijk toch overstag. Per 1 juli van dit jaar zouden nieuwe eisen gaan gelden om varkens een beter leven
te gunnen. In de aanloop naar die datum schreven de varkenshouders een kunstproject uit dat met veel tam
tam werd gepresenteerd. Vrolijke namen als Wroezelaar en Pig roulette en kleurrijke foto’s in de media
moesten de ellende verhullen die schuil gaat achter hermetisch gesloten deuren. De speeltjes werden
gepresenteerd en het publiek werd uitgenodigd te stemmen op de favoriet. Het geweten van de Nederlandse
burger werd zo op handige wijze gesust want de varkens zouden voortaan een speeltuin aan afleidingsmateriaal
ter beschikking krijgen. Althans, zo leek het, in de handig aangestuurde publiciteitscampagne.
De werkelijkheid bleek weerbarstiger. Die nieuwe speeltjes komen er niet, want een varkenshouder wil de paar
centen die hij op een kilo varkensvlees verdient niet uitgeven aan een speeltje voor zijn varken. Daarom
hebben de meesten een plastic slang om de ketting getrokken en die vervolgens teruggehangen in het
varkenshok. In antwoord op vragen van de Partij voor de Dieren geeft de minister van landbouw toe dat een
geplastificeerde ketting een minimale invulling van de Europese richtlijn is. Maar échte eisen stellen gaat haar
te ver. Ze heeft een paar maanden geleden folders met voorbeeldspeeltjes uitgedeeld aan alle varkenshouders.
Daarmee zit, volgens haar, de taak van de overheid erop.
Opinieartikel Marianne Thieme 22 augustus 2007
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren heeft inmiddels de volgende aanvullende vragen gesteld omdat
de minister ontwijkend heeft geantwoord op onze eerdere vragen, of niet duidelijk heeft
kunnen maken dat zij de door ons aangekaarte problematiek serieus neemt, of omdat er
tegenstrijdigheden in het antwoord van de minister staan. Zij heeft aanvullende vragen
gesteld over de toetsing van het verplichte afleidingsmateriaal voor varkens aan de EU
wetgeving, stimulering weidegang en het stellen van wettelijke en reële eisen aan de
definitie van weidegang en een verbod op het houden van konijnen of minimaal inzetten
op wettelijke eisen huisvesting en welzijn konijnen.
Daarnaast heeft de Partij voor de Dieren de antwoorden op Kamervragen ingezet bij de
behandeling van de Rijksbegroting LNV (oktober 2007) waarbij aandacht is gevraagd
voor budgetten voor dierenwelzijnverbeteringen, investeringssubsidies en
onderzoeksgelden. Ook zull;en de antwoorden worden gebruikt in het debat over de Nota
Dierenwelzijn (januari 2008) en de behandeling van het wetsvoorstel Dieren (voorjaar
2008)
1.3 Pijnlijke en onnodige ingrepen bij dieren in de
veehouderij
Hoewel het bij wet verboden is dieren te mishandelen of pijn te doen, blijken veehouders
hierop van de minister een uitzondering te mogen maken. Miljoenen varkens ondergaan
in hun korte leven zeer pijnlijke ingrepen, zonder daarbij verdoofd te worden. Hun
staarten worden afgeknipt, teelballen worden weggesneden en tanden worden gevijld. Bij
kippen uit de bio-industrie wordt de snavel zonder pardon gekapt. Kalveren worden op
jonge leeftijd ontdaan van hun hoorns, weliswaar met verdoving, maar het betekent nog
altijd de verwijdering van een lichaamsdeel dat bij koeien een belangrijke rol speelt in de
onderlinge communicatie. Jonge haantjes worden zelfs levend versnipperd of vergast,
omdat ze geen economische waarde vertegenwoordigen. Het gaat daarbij om tenminste
30 miljoen dieren per jaar. In alle gevallen van ingrepen en vernietiging wordt de
integriteit van het dier ernstig aangetast. En wordt de intrinsieke waarde van het dier
(de eigen waarde, onafhankelijk van het nut van het dier voor de mens) ernstig
aangetast.
1a analyse Kamervragen 16

Het dier in de veehouderij wordt op dusdanige wijze gemutileerd dat het een maximale
economische opbrengst voor de veehouder zal opleveren. Het dier wordt aangepast aan
de wensen van de mens, ingegeven door louter economische motieven. Onder de
rechtvaardiging dat de consument het op deze (goedkope) manier zou willen, worden
deze praktijken al decennialang voortgezet. Veelal met als argument dat de sleutel van
de oplossing ligt bij de consument, die domweg niet meer zou willen betalen. Een
merkwaardige redenering voor een bedrijfstak die 70% van haar producten exporteert en
wijst naar de keuzes van de Nederlandse consument, die dus hooguit zeer beperkte
invloed heeft op de economische mechanismes in de Nederlandse veehouderij. Gelukkig
is er nu een ommekeer. Steeds meer mensen in Nederland vinden dat het zo niet langer
kan en eisen dat de overheid verantwoordelijkheid neemt voor de honderden miljoenen
dieren die per jaar leven en sterven in de bio-industrie.
Hoewel de meerderheid van de Nederlandse burgers de pijnlijke ingrepen wil afschaffen
blijkt de overheid daar in haar beleid achteraan te blijven hobbelen. Er moet snel een
einde komen aan dit getreuzel. Onder het mom van gelijke concurrentie in Europa (“level
playing field” was de toverformule waarmee de landbouwcoalitie jarenlang elke
verbetering met succes kon tegenhouden), hoge kosten voor veehouders en een gebrek
van alternatieven probeert deze regering het maatschappelijk proces te vertragen. Of
erger nog, te stellen dat de markt het zelf maar moet oplossen en dat dierenwelzijn geen
taak is van de overheid.
Intermezzo Dieronvriendelijke politiek
Het politieke probleem is dat de meeste etnocentrisch georiënteerde partijen de portefeuille LNV dermate
oninteressant vinden, dat die bij de portefeuilleverdeling in veel gevallen bij landbouwers, veeartsen en andere
bij de landbouw betrokkenen terecht komen en dat hun stemadviezen op dit voor de meeste fracties
oninteressante dossier blind worden overgenomen door de rest van de fractie. Alleen maatschappelijke
protesten zoals rond de legbatterij, de nertsenfokkerij, de drukjacht op wilde zwijnen of andere thema’s die
leiden tot maatschappelijke beroering, krijgen aandacht van de overige fractieleden of zelfs van de
fractieleiding, waaruit dan in veel gevallen een diervriendelijker stemgedrag volgt.
Voorbeelden van agrariërs/vee-artsen met een dominante positie op het landbouwdossier in de afgelopen
jaren: varkensboerin Annie Schreijer-Pierik, bioindustrie veearts Henk-Jan Ormel en boerenzoon en agrarisch
belangenbehartiger Ger Koopmans (CDA), melkveehoudster Janneke Snijder-Hazelhoff, kippenboer Gert Jan
Oplaat (VVD), melkveehouder Harm-Evert Waalkens, boerendochter Lutz Jacobi (PvdA) en varkensboer Wien
van den Brink (LPF).
Hendrik Koekoek van de Boerenpartij heeft ondanks zijn vaak kolderieke optreden in het parlement van 1963
tot 1981 kennelijk zoveel andere partijen aangezet tot het plaatsen van agrarische belangenbehartigers op
hoge plaatsen op de kieslijst, dat gesproken kan worden van groot postuum succes voor wat Koekoek in gang
gezet heeft. Van 2002 tot 2006 kon de landbouwcoalitie van CDA, VVD, SGP en LPF soms aangevuld met de
PvdA zo ongestoord meerderheden vormen tégen dierenwelzijnsbelangen, dat veel zich diervriendelijk
noemende partijen het hoofd in de schoot legden en veelal niet eens meer de debatten over
dierenwelzijnsonderwerpen bijwoonden.
Aan die situatie is met de entree van de Partij voor de Dieren definitief een einde gekomen, hoewel het verzet
van de voormalige landbouwcoalitie (veelal gesteund door de minister van LNV) hevig is.
De Partij voor de Dieren vindt dat dierenwelzijn een groot maatschappelijk belang
vertegenwoordigt en dat de overheid wel degelijk de taak heeft om het welzijn van
dieren in de veehouderij te verbeteren en pijnlijke ingrepen af te schaffen. In onze
vragen willen we de minister wijzen en aanspreken op haar verantwoordelijkheid en haar
oproepen niet af te wachten totdat de markt het initiatief neemt. In september 2007 is
een kleine groep leveranciers van varkens, ondre de naam Hoevevlees, al gestopt met
het castreren van biggen. Onder invloed van de aanzwellende maatschappelijke kritiek
waarvan de Partij voor de Dieren één van de exponenten is. De eigenaren stellen zelfs
dat ze in de nieuwe situatie kosten besparen want gecastreerde biggen groeien door de
stress en pijn minder hard en hebben dus meer voer nodig.
Ook uit andere landen blijkt dat het zeer wel mogelijk is de castratie van biggen
achterwege te laten, waarmee jarenlang onderzoek dat nu nog wordt gefinancierd door
de overheid, niet nodig is. Bovendien gaan steeds meer afnemers over op vlees van
ongecastreerde biggen zoals recent Unox, Zwanenberg, Mora, Johma, Stegeman,
Beckers, Hema, Mc Donalds en Febo. Wat de Partij voor de Dieren betreft, zou de
1a analyse Kamervragen 17

minister tegemoet moeten komen aan de wens van burgers om biggen deze pijnlijke
ingreep te besparen, en het initiatief vanuit de markt moeten ondersteunen via een
spoedig verbod op castratie.
Onderwerpen Kamervragen
• Noodzaak afschaffing onverdoofd castreren biggen;
• Noodzaak afschaffing onthoornen van kalveren;
• Pijn bij gebruik van stalen beugel onder spenen van zogende zeugen;
• Onnodig oormerken en slaghameren van dieren.
Antwoorden minister
Ook bij onze vragen over de aanpak van onnodige ingrepen bij dieren valt het op dat de
minister vooral het werk door de sector en door de markt wil laten doen. Bovendien wil
zij het proces om met echte oplossingen te komen vertragen door jarenlang onderzoek
uit te zetten naar alternatieven (zie intermezzo 1.3). Of door er helemaal niets aan te
doen omdat het niet verboden is. Een cirkelredenering waarmee het wel erg gemakkelijk
wordt de huidige status quo te handhaven. Uiterst pijnlijk is dat de PvdA zich leent om
deze vertragingstactieken aan een meerderheid te helpen, zoals recent bleek bij het tot
2008 uitstellen van de behandeling van de nota dierenwelzijn, waardoor belangrijke
verbeteringen in het dierenwelzijnsbeleid met tenminste een jaar worden uitgesteld.
Intermezzo 1.3 Verbod op pijnlijke ingrepen onnodig vertraagd
De minister geeft toe dat onverdoofd castreren een stressvolle en pijnlijke behandeling is die beëindigd moet
worden. Vervolgens geeft zij aan liever eerst een onderzoek af te wachten omdat alternatieven nog niet
duidelijk zijn. Dit is onzin want in andere landen zoals Noorwegen, Italië en Spanje wordt onverdoofd
gecastreerd of helemaal niet gecastreerd. Het is weer een uitvlucht om de varkenssector een hand boven het
hoofd te houden. Een sector die, in plaats van verheugd te reageren op de aankondiging van de supermarkten
om per 1 januari 2009 te stoppen met de verkoop van onverdoofd gecastreerde biggen, overging op
dreigementen zoals een boycot. Dat zelfs de marktvraag vanuit de supermarkten de sector niet in beweging
kan krijgen om de goede kant op te buigen, geeft aan dat de sector haar ogen en oren voor maatschappelijke
geluiden heeft verloren. En de minister loopt daar achteraan door nog maar een varkensschuur te openen met
een ludiek 'fotomoment'. In plaats van echt werk te maken van dierenwelzijn in Nederland.
Weblog Marianne Thieme, juni 2007
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren heeft inmiddels aanvullende vragen gesteld over het onthoornen
van kalveren en de invoering van het verbod op castratie. Verder zullen de antwoorden
op de Kamervragen worden gebruikt bij de bespreking van de Nota Dierenwelzijn in
januari 2008.
1.4 Misstanden tijdens transporten met levende dieren in
Nederland en lange afstandstransporten
Bijna elke maand berichtten de media over gruwelijke transporten waarbij dieren
omkwamen of ernstig verzwakt raakten omdat zij met teveel in de vrachtwagen waren
geladen en vaak geen drinken en voedsel kregen. Ook bleken de verplichte rusttijden
keer op keer te worden genegeerd. De nieuwe Europese richtlijnen voor het vervoer van
levende dieren over lange afstanden kunnen deze misstanden dus blijkbaar niet
voorkomen.
De Partij voor de Dieren vindt dat er een einde moet komen aan het gesleep met dieren
en dat er een verbod moet komen op langeafstandstransporten van levend vee. In ieder
geval moet door strenge controle en handhaving voorkomen worden dat misstanden
kunnen blijven voortbestaan. In veel gevallen wordt een vervoerder echter niet eens
beboet bij overtredingen en kan hij zijn praktijk gewoon voortzetten. Verder is de
controle slecht geregeld en houdt de controle van Nederlandse vrachtwagens op bij de
1a analyse Kamervragen 18

Nederlandse grens waardoor bijvoorbeeld in België heel gemakkelijk dieren kunnen
worden bijgeladen.
In onze vragen over diertransporten willen we de minister wijzen op de vele misstanden
die plaatsvinden en haar wijzen op de verantwoordelijkheid van de regering om
overtredingen harder aan te pakken. Verder pleiten wij voor een afschaffing van
internationale diertransporten, mede vanuit de wetenschap dat deze transporten de
belangrijkste verspreidingsbron vormen voor dierziekten zoals vogelpest, MKZ en
varkenspest.
Onderwerpen Kamervragen
• Noodzaak tot aanscherping transportverordening als gevolg van toename
misstanden en dierenleed op gevolgde transporten;
• Verbetering controles en sancties veetransporteurs die in overtreding zijn;
• Verbetering van controles van diertransporten voor aanvang van het transport;
• Verbod op transporten buiten de EU omdat transportverordening daar niet
nageleefd hoeft te worden;
• Herinvoering van de controles door dierenartsen bij het opladen van varkens;
Antwoorden minister
De minister beweert dat de gerapporteerde misstanden slechts incidenten zijn en dat de
welzijnseisen, alsmede de controle en sanctiemechanismen goed werken volgens de
Europese transport richtlijn. In de praktijk blijkt daar niets van te kloppen. Er wordt niet
gecontroleerd tijdens het opladen van dieren waardoor er vaak meer dieren worden
meegenomen dan toegestaan.
Ook is het verplichte GPS-volgsysteem nog niet in werking onder het mom dat de EU
landen elkaar dwars zitten bij de invoering. Verder blijkt bij gevolgde transporten dat de
regels voor rusttijden, drinktijden en klimaatregeling in de vrachtwagen nauwelijks
worden nageleefd. Desondanks houdt de minister vol dat het huidige systeem van
sancties voor veevervoerders op overtredingen 'doeltreffend, evenredig en
afschrikwekkend' is. De minister wil de Nederlandse regels daarom niet aanpassen.
Bovendien heeft haar voorganger minister Veerman aan het einde van zijn ambtstermijn
nog even snel de verordening aangepast waarmee het lastiger is geworden om op
nationaal niveau strengere regels te stellen. Dit vloeide voort uit een amendement van
CDA-Kamerlid Ormel (30 401, nr. 9) waarin wordt gesteld dat Nederland niet verder kan
gaan dan EU wetgeving.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren heeft in totaal vijf sets vragen gesteld over het transport van
dieren. Wat betreft oplossingen voor de misstanden in het transport beroept de minister
zich op de Europese richtlijn en zegt ze dat ze niet verder wil gaan dan dat. Wij zullen
haar bij iedere nieuwe misstand aanspreken op haar verantwoordelijkheid en blijven
pleiten voor het afschaffen van internationale diertransporten.
Op 12 september is mede op initiatief van de Partij voor de Dieren een spoeddebat
gehouden om de regelgeving verder aan te scherpen. Voorafgaand aan het debat
organiseerde de Partij voor de Dieren een parlementair rondetafelgesprek met
vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties. Dit gebeurde naar aanleiding van
een aangehouden vrachtwagen met bloedende varkens in Duitsland. Ondanks grote
woorden over strengere regelgeving om misstanden tegen te gaan, heeft de PvdA
(Waalkens) het laten afweten toen er daadwerkelijk een stap gezet kon worden (zie
intermezzo 1.4).
In oktober heeft er naar aanleiding van weer een aangehouden vrachtwagen van
dezelfde transporteur een tweede spoeddebat plaatsgevonden. Inmiddels werd duidelijk
dat de minister zich, volgens de Europese Commissie, niet houdt aan de Europese
1a analyse Kamervragen 19

transportrichtlijn. Er moet namelijk bij het inladen van de dieren een officiële
keuringsarts aanwezig zijn en dat is in Nederland niet het geval. De minister wilde tijdens
het debat geen antwoorden geven op de vragen die leefden en CDA, VVD en PvdA
spraken af niet aan het debat deel te nemen uit protest tegen het teveel aan
spoeddebatten over dierenwelzijnsonderwerpen. We wachten haar schriftelijke reactie af.
Intermezzo 1.4 Teleurstellend debat diertransporten
Vandaag opnieuw een zwarte dag in het dossier veetransport. Spraken VVD en PvdA gister tijdens het
rondetafelgesprek nog schande van de huidige misstanden in het veetransport, vandaag tijdens het debat
waaide er een geheel andere wind. De krokodillentranen waren er nog steeds, maar daden stellen ging te ver.
De minister had afgelopen vrijdag aangekondigd controles aan de klep van elk transport verplicht te stellen en
de brancheprotocollen in te trekken omdat ze op dit moment vond dat de sector haar vertrouwen niet waard
was.
In het weekend was de minister al door haar partijgenoten tot de orde geroepen (hoorden we in de
wandelgangen), en om die reden kwam ze al aan het begin van het debat met een opmerkelijke mededeling:
ze had de maatregel van intrekking brancheprotocollen en controle aan de klep die voor vandaag aangekondigd
was, toch nog maar niet ingevoerd. “Uit beleefdheid voor de Kamer, omdat ze eerst met de Kamer gesproken
had willen hebben alvorens de maatregel in te voeren; want stel je voor dat de Kamer er anders over zou
denken dan de minister….” Dat was een glasharde leugen. Want toen de minister op vrijdag de brief naar de
Kamer stuurde waarin de maatregel voor woensdag was aangekondigd, wist ze al dat er op woensdag een
spoeddebat over veetransporten zou worden gehouden. Dus die zogenaamde beleefdheid had ze toen al
meteen in acht kunnen nemen.
De werkelijkheid is dat de minister teruggefloten is door bioindustrie dierenarts Henk-Jan Ormel, gesteund door
de rest van de CDA fractie die standaard doet wat de sector wil. En dus hengelde de minister gedurende het
hele debat naar een motie om de aangekondigde maatregel toch maar vooral niet in te hoeven voeren. Wie
denkt dat met het verdwijnen van de LPF de dieronvriendelijke “landbouwcoalitie” z’n meerderheid in het
parlement kwijt is, komt bedrogen uit. Want waar voorheen CDA,VVD, LPF en SGP tal van verslechteringen
voor dieren doorvoerden, werd de landbouwcoalitie nu naadloos aangevuld met….. ex-dierenbeschermer van
het jaar en melkveehouder Harm Evert Waalkens. Dat leidde ertoe dat Ormel (CDA), melkveehoudster Snijder
Hazelhoff (VVD) en melkveehouder Waalkens (PvdA) de handen ineen sloegen om de veetransporteurs toch
weer gewoon hun gang te laten gaan.
Natuurlijk, onder allerlei mitsen, maren en goede voornemens om hun eigen aftocht te dekken, maar feit is dat
door toedoen van de rentmeesters van CDA en SGP, de sociaal democraten van de PvdA en de zich liberaal
noemende VVD-ers de misstanden vooralsnog alle ruimte krijgen om voort te woekeren. Ik heb tijdens het
debat nog even aan Harm-Evert Waalkens gevraagd waarom hij seks met dieren met drie jaar gevangenis wil
bestraffen en het enorme dierenleed tijdens veetransporten niet keihard wil aanpakken. Waarom ik hem in dit
verband helemaal niet over gevangenisstraffen hoor. Hij moest het antwoord schuldig blijven. Blijkbaar is het
publicitair handiger om viezeriken aan te pakken die seks met dieren bedrijven, dan viezeriken die levende
dieren in vrachtwagens stouwen alsof ze al dood zijn.
Weblog Marianne Thieme, 12 september 2007
1.5 Preventie van dierziekten, dreigende epidemieën,
overmatig gebruik van antibiotica en diergezondheid
Na de uitbraken van dierziekten zoals varkenspest in 1997, mond- en klauwzeer (MKZ) in
2001 en vogelpest in 2003, klonk overal: ‘dit nooit meer’. Het ruimen van miljoenen
gezonde dieren als offer op het altaar van de economie is niet meer van deze tijd.
Bovendien wil de samenleving niet langer opdraaien voor de miljarden euro’s die het
zogeheten non-vaccinatiebeleid kost.
Toch blijkt dat het huidige beleid nog steeds geen garantie biedt om bij een volgende
uitbraak van een besmettelijke dierziekte de gezonde dieren te sparen. Het Europese
vaccinatiebeleid is zeer beperkt en afzet van producten afkomstig van gevaccineerde
dieren lijkt nog niet door supermarkten geaccepteerd. Met name Duitsland, waarnaar de
meeste Nederlandse producten worden geëxporteerd, wil de producten van
gevaccineerde dieren niet accepteren.
Bovendien worden in het Nederlandse draaiboek nog steeds maatschappelijke en
economische belangen tegen elkaar afgewogen bij de beslissing om wel of niet over te
gaan tot vaccinatie. In de praktijk kan bij een uitbraak dus weer gekozen worden voor
1a analyse Kamervragen 20

het niet vaccineren van dieren als dat economisch voordeel op zal leveren. De Partij voor
de Dieren vindt deze aanpak onacceptabel en vraagt de minister werk te maken van
preventieve vaccinatie. Bovendien is duidelijk geworden dat verspreiding van deze
besmettelijke dierziekten vooral plaatsvindt via de lange afstandstransporten van levende
dieren. We pleiten dan ook in dit kader voor een beperking van het aantal
diertransporten (zie intermezzo 1.5).
Intermezzo 1.5 Preventieve vaccinatie tegen MKZ nog steeds niet geregeld
De Partij voor de Dieren pleit voor de inzet van preventieve vaccinatie van dieren tegen Mond- en Klauwzeer
(MKZ). De minister heeft nog steeds niet duidelijk gemaakt dat zij alles op alles zal zetten om het doden van
gezonde dieren te voorkomen als MKZ uitbreekt in Nederland.
In augustus 2007 is op een boerderij in Engeland MKZ uitgebroken. De Partij voor de Dieren wil dat de minister
aangeeft wanneer zij wel of niet tot vaccinatie zal overgaan en in hoeverre economische belangen prevaleren.
De afzet van gevaccineerd vlees en zuivel is nog steeds niet echt geregeld, hoewel de minister zegt dat
supermarkten geen bezwaren hebben. De kans is groot dat bij een uitbraak in Nederland de Europese
Commissie niet zal instemmen met een Nederlands vaccinatieplan of Nederland een exportverbod zal opleggen
als er gevaccineerd gaat worden. De kans dat Nederland dan zal gaan vaccineren wordt kleiner naarmate de
economische belangen om het niet te doen groter worden. De Partij voor de Dieren vindt deze afwachtende
houding onacceptabel.
In 2001 werden in Nederland 260.000 gezonde dieren gedood om zuiver economische redenen. Om geen
exportmogelijkheden te verliezen werd toen besloten gezonde dieren niet te vaccineren, terwijl vaccinatie en
het redden van gezonde dieren ook toentertijd mogelijk was. Uiteindelijk heeft de MKZ-crisis in 2001 de
samenleving bijna 1,3 miljard euro gekost. In heel Europa werden miljoenen dieren letterlijk op het altaar van
de economie afgeslacht. Veel mensen voelden zich machteloos bij de beelden van mannen in witte pakken en
dode koeien en varkens die met grijpers in vrachtwagens werden getakeld. Eén ding werd wel duidelijk: dit
nooit meer.
In het beleidsdraaiboek MKZ van het Ministerie van LNV is het eerste uitgangspunt nu dat 'zo min mogelijk
gezonde dieren worden gedood'. Wie echter verder leest ziet dat het sparen van gezonde dieren door een
crisisstaf van LNV wederom zal worden afgewogen tegen economische belangen. Een ongewenste gang van
zaken vindt de Partij voor de Dieren. De MKZ-crisis maakt opnieuw duidelijk dat het gesleep van dieren door
heel Europa niet alleen leidt tot veel leed bij de miljoenen dieren die jaarlijks op transport worden gezet, ook de
belangrijkste verspreidingsbron vormt voor zeer besmettelijke ziekten. De Partij voor de Dieren zal zich daarom
sterk blijven inzetten voor de afschaffing van internationale transporten van levende dieren.
Persbericht Partij voor de Dieren, 8 augustus 2007
Het doorgeschoten antibioticagebruik is een ander aspect van de bio-industrie dat zelfs
de volksgezondheid in gevaar kan brengen vanwege resistentie. Nederlandse veehouders
geven varkens, kippen en koeien jaarlijks honderdduizenden kilo’s antibiotica om
infecties te voorkomen. De dieren zijn niet ziek, maar krijgen het medicijn preventief
toegediend. De laatste tijd wordt duidelijk dat steeds meer bacteriën resistent worden
voor de antibiotica waaronder de MRSA bacterie. Deze bacterie is ook gevaarlijk voor de
mens en er zijn geen medicijnen tegen. Een besmetting kan dus dodelijk aflopen. Op dit
moment is er geen toezicht op het gebruik van antibiotica in de veehouderij. De Partij
voor de Dieren vindt dat onverantwoord en vraagt de minister om strenge regelgeving
om zo het antibioticagebruik aan banden te leggen. Verder streeft de partij naar een
verbod op preventief antibiotica gebruik bij dieren.
Onderwerpen Kamervragen
• Hoge maatschappelijke kosten bij uitbraken dierziekten zoals vogelpest, MKZ en
varkenspest;
• Noodzaak preventieve vaccinatie tegen MKZ om doding gezonde dieren te
voorkomen;
• Grote risico van overdraagbaarheid MRSA bacterie van varkens op mensen;
• Explosie MRSA besmettingen onder varkenshouders;
• Overmatig antibioticagebruik en risico’s op humane MRSA besmetting;
• De vestiging van varkensflats en vergrote kans op MRSA besmetting bij
omwonenden, werknemers en kinderen van varkenshouders;
1a analyse Kamervragen 21

• Vaccinatie tegen varkenspest blijkt goedkoper dan ruimen het wordt dus tijd dat
minister begint met vaccineren tegen varkenspest.
Antwoorden minister
Wat betreft de uitbraken van vogelpest, MKZ en blauwtong van afgelopen zomer en de
mogelijkheden voor preventieve vaccinatie geeft de minister aan dat preventieve
vaccinatie niet voor de hand ligt omdat er technische haken en ogen aan zitten of omdat
andere belangen, zoals de economische, ook meegerekend moeten worden voordat een
beslissing kan worden genomen. Ze verwijst verder naar de Agenda Diergezondheid die
begin 2008 in de Kamer zal worden behandeld. Wat betreft MRSA-resistentie geeft de
minister van LNV aan dat ze het probleem onderkent en dat er onderzoek komt naar
resistentie en antibioticagebruik. Zij zal hiervoor een aantal maatregelen nemen. De
minister van VWS geeft aan dat het vóórkomen van de verspreiding van de MRSAbacterie
samenhangt met de mate waarin preventief wordt gewerkt met antibiotica in de
varkenshouderij.
Ook geeft hij aan dat de MRSA-bacterie veehouders kan besmetten en dat deze op hun
beurt in een ziekenhuis zelf een bron van besmetting kunnen zijn. Interessant is dat de
minister van VWS ook stelt dat besmetting van omwonenden door de MRSA- bacterie als
gevolg van grootschalige houderijen van varkens (varkensflats) uit te sluiten zou zijn.
Amerikaans onderzoek toont aan dat in de omgeving van varkensbedrijven de resistente
stafylokokkenbacterie voorkomt. Hij wil het onderzoek in Nederland afwachten. De
resultaten worden eind 2007 gepubliceerd, maar duidelijk is dat veel varkenshouders de
MRSA-bacterie bij zich dragen en hiermee ook gezinsleden en mogelijk anderen kunnen
besmetten. Ook is inmiddels duidelijk dat de besmettelijke ziekten Q-koorts (bij koeien)
en H5N1 (bij pluimvee) overdraagbaar zijn op mensen. De paniek die uitbrak toe in een
dierenwinkel in Hoogeveen mensen om nog niet verklaarde reden ziek werden na de
dood van de kaaiman, is niet meer dan een heel klein voorproefje van de besmettingen
die voort kunnen komen vanuit de intensieve veehouderij.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren heeft inmiddels vervolgvragen gesteld. Zo heeft onlangs een
Schriftelijk Overleg plaatsgevonden waarin de Partij voor de Dieren de minister heeft
gevraagd de ophokplicht af te schaffen omdat deze niet effectief is. We hebben haar
verder verzocht verplichte vaccinatie van al het pluimvee in te voeren. De minister moet
hierop nog antwoorden. Verder zijn aanvullende vragen gesteld over de recente studie
van het LEI die uitwijst dat vaccineren van varkens goedkoper is dan de gevolgen van
een uitbraak van varkenspest.
Naast vervolgoverleg met de minister tijdens het debat over de Agenda Diergezondheid
(begin 2008) zullen we er samen met andere partijen binnen de vaste Kamercommissie
voor LNV op aandringen een apart debat met de minister te houden over de noodzaak
van preventieve vaccinatie en van een ander dierziektenbeleid.
Redenen daarvoor zijn onder meer de recente uitbraken van vogelpest in Duitsland en
MKZ in Engeland en de kans dat Blauwtong een endemische ziekte wordt in Nederland.
Preventieve behandeling van evenhoevigen wordt daardoor noodzakelijk om het lijden
van dieren te voorkomen. In het debat willen we ook meer duidelijkheid van de minister
over de mogelijkheden van de afzet van gevaccineerd vlees en zuivel omdat anders de
kans groot is dat economie zal prevaleren boven dierenwelzijn bij een volgende uitbraak.
Uit recente studies blijkt dat vaccinatie van dieren zelfs goedkoper is dan afwachten
totdat varkenspest uitbreekt en dan pas te handelen. We zullen de minister er op blijven
aanspreken om met een gericht vaccinatiebeleid te komen. Verder zal de Partij voor de
Dieren aandringen op een gerichte aanpak van overmatig antibiotica gebruik en de
gevolgen daarvan voor de volksgezondheid. De Partij voor de Dieren vindt het
onbestaanbaar dat eventuele besmetting van burgers met de MRSA-bacterie door
1a analyse Kamervragen 22

varkenshouders (en hun familie) een civielrechtelijke aangelegenheid zou zijn. Het gaat
om de volksgezondheid die in gevaar komt door overmatig antibioticagebruik in de bioindustrie
en het is een taak van de overheid besmettingen zoveel mogelijk te voorkomen.
Een ontmoedigingsbeleid rond preventief antibioticagebruik, om daarmee dat gebruik
terug te dringen moet daar een onderdeel van zijn.
1.6 Subsidies en steun aan bio-industrie vanuit de overheid
Ondanks dat burgers steeds luider en duidelijker laten horen dat zij geen plek zien voor
een grootschalige bio-industrie in Nederland, blijkt dat de overheid al jaren miljoenen
euro’s subsidie aan de sector geeft om bedrijven te kunnen vernieuwen, stallen uit te
kunnen breiden met nog meer dieren, het slechte imago van de varkenshouderij op te
vijzelen en het eten van dierlijke producten te promoten. Bovendien worden onterechte
vergunningen verstrekt en kunnen veehouders rekenen op de steun van de overheid bij
het maken van plannen om megabedrijven neer te zetten, ook wel varkensflats
genoemd.
De Partij voor de Dieren vindt het onbegrijpelijk dat de regering grote hoeveelheden
gemeenschapsgeld uitgeeft aan een sector die keer op keer laat zien niet open te staan
voor een daadwerkelijke verbetering van het dierenwelzijn. Bovendien is deze sectror
één van de grootste vervuilers van ons land. In de landbouwbegroting wordt meer geld
uitgegeven aan het ondersteunen van varkenshouderijen en pluimveehouderijen dan aan
de post ‘verbetering dierenwelzijn’. Sterker nog, recent is gebleken dat uitgaven die in
2003 en 2004 op de begroting stonden onder het kopje dierenwelzijn, voor 75% zijn
aangewend voor “psychosociale ondersteuning van boeren tijdens de MKZ crisis”. Pure
misleiding om dergelijke – op zichzelf best nuttige- uitgaven ten behoeve van mensen
toe te schrijven aan dierenwelzijn.
De Partij voor de Dieren vindt dat onacceptabel en vraagt de minister te stoppen met
haar promotiebeleid voor de veehouderij. Minister Verburg als melkmeisje (namens
Campina) tijdens de ministerraad, de minister als melkmeisje op Campina klompen onder
een koe, de minister als promotor van misleidende showstallen, de minister als
hardlopende ambassadrice voor Nederlands-kalfsvlees-met-bloedarmoede en Nederlands
varkensvlees in China etcetera. Bovendien zullen budgetten die geoormerkt zijn voor
dierenwelzijn voortaan volstrekt transparant en narekenbaar moeten worden ingezet, en
niet meer ten goede mogen komen aan mensen die dieren houden in plaats van aan het
welzijn van de dieren zelf.
De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over de subsidies om de sector of de
afzet van vlees te sponsoren, subsidies voor individuele bedrijven om uit te breiden of
technieken te kopen, vergunningverstrekkingen voor megabedrijven.
Onderwerpen Kamervragen
• Voorkomen bouw van varkensflats en megabedrijven;
• Onterechte subsidie op gecombineerde luchtwassers voor bio-industrie;
• Onterecht verstrekte milieuvergunningen voor uitbreiding bedrijven;
• Onterecht verstrekte innovatiesubsidies varkens- en pluimveesector;
• Onterechte subsidie Varkens in Zicht en stap in de stal;
• Onterechte subsidie promotiecampagne pluimveevlees;
• Onterechte verstrekking van extra rechten om nog meer varkens te mogen houden
in de bio-industrie;
• Onterechte ondersteuning van dumping van kippenrestvlees op de Afrikaanse markt
waardoor kleine kippenhouders daar failliet gaan.
Antwoorden van de minister
Waar het kabinet zegt het principe te huldigen dat de vervuiler moet betalen voor het
opruimen van zijn eigen rommel, krijgt de veehouderij miljoenen euro’s subsidie om de
1a analyse Kamervragen 23

milieuschade die zij zelf veroorzaakt aan te pakken. De minister verdedigt de miljoenen
euro’s die worden gestopt in luchtwassers om stallen hermetisch af te sluiten en de
ammoniakgassen weg te filteren, als een impuls aan de bio-industrie om een bijdrage te
leveren aan het klimaat. Het ‘de vervuiler betaalt’ principe van dit kabinet gaat dus niet
op voor de veehouderij. De Partij voor de Dieren zal streven naar een omslag in dit soort
subsidies en heeft onlangs een motie ingediend om dierenwelzijn als randvoorwaarde op
te nemen indien subsidies in de veehouderij worden verstrekt.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren heeft inmiddels vervolgvragen gesteld over maatregelen om de
komst megastallen tegen te gaan en over de subsidie op luchtwassers en over het feit
dat deze uitbreiding tot megastallen die deze subsidies in de hand kunnen werken. Naar
aanleiding van onder meer de Kamervragen van de Partij voor de Dieren, de bemoeienis
van de Partij voor de Dieren met de acties tegen varkensflats van Brabantse
varkensfokkers in Overijssel en Tsjechië, zien we een verschuiving optreden binnen de
standpuntbepaling van het CDA. Het CDA in Overijssel en in de gemeente Twenterand
lijkt om waar het gaat om te roze invasie vanuit Brabant te stoppen. Ook de fractie in de
Tweede Kamer van het CDA lijkt om te gaan, omdat met name in CDA gedomineerde
gebieden in Twente en Salland het verzet onder de burgers aanhoudt en steeds massaler
wordt. De Twentse voorkeursstemmentrekster Annie Schreijer-Pierik begint zich steeds
genuanceerder uit te laten over de komst van varkensflats in Twente.
De Partij voor de Dieren heeft de antwoorden van de minister ingezet in de bespreking
van beleidsvoornemens en dierenwelzijnsthema’s in het debat landbouwbegroting
(oktober 2007). Ook zulleen ze aan de orde komen tijdenms de behandeling van de Nota
Dierenwelzijn (januari 2008) en de evaluatie EU landbouwbeleid (2008). Verder zullen we
er bij de minister op aan blijven dringen subsidies aan de bioindustrie of de promotie van
vleesproducten te beëindigen en strenge criteria op te stellen waaraan subsidies moeten
voldoen. Bijdragen aan een verbetering van dierenwelzijn dient hierbij het belangrijkste
uitgangspunt te zijn.
1.7 Veevoer, kap van het tropisch regenwoud voor
grootschalige sojateelt en de import van genetisch
gemodificeerde organismen
Een van de belangrijkste veroorzakers van de kap van het tropisch regenwoud in Latijns
Amerika is de veehouderij. Een groot deel van het veevoer, zoals soja en maïs, wordt
daar geproduceerd. Er zijn tenminste twee gebieden zo groot als Nederland nodig om het
veevoer voor Nederlandse dieren te produceren. Hiervoor worden natuurgebieden
gekapt, en mensen van hun land verdreven. Door het gebruik van genetisch
gemanipuleerde gewassen en grote hoeveelheden pesticiden en kunstmest wordt op
grote schaal een zeer milieu onvriendelijk gewas geteeld. Rotterdam is een belangrijke
doorvoerhaven voor dergelijke soja. Een groot deel van deze soja is voor “eigen”
gebruik: Nederland is het meest veedichte land van Europa.
Europa heeft genetisch gemanipuleerde producten lang buiten de deur kunnen houden,
maar dat blijkt steeds lastiger, mede gelet op de onwil van de Nederlandse politiek.
Oostenrijk krijgt van de EU nog steeds toestemming om genetisch gemanipuleerde
gewassen te weigeren, maar Nederland wil daar niet van weten. De Partij voor de Dieren
heeft Kamervragen gesteld aan de minister omdat de controle niet sluitend is. Verder
pleit de Partij voor de Dieren voor een regionale kringloop waarmee er een einde komt
aan de import van grote hoeveelheden veevoer en de export van grote aantallen dieren.
Zelfs oud-landbouwminister Veerman gaf aan het einde van zijn ambtstermijn aan dat
het huidige systeem onhoudbaar is: ‘we importeren grote hoeveelheden voer en we
exporteren grote hoeveelheden varkens. En de rommel houden we hier’. Daarmee heeft
hij niets teveel gezegd, al kwam hij laat met zijn conclusie.
1a analyse Kamervragen 24

Nederland produceert jaarlijks 70 miljard kg mest, dat is 4.000 kg mest voor elke
Nederlander van zuigeling tot senior. Gemiddeld 70x het lichaamsgewicht van elke
burger in poep, elk jaar weer. En toch doen de meeste partijen alsof er niets aan de hand
is en het een zeer beheersbaar probleem is. Op de Nitraatkaart van Europa 2006 (bron:
de Europese Commissie) zijn tal van zwarte stipjes te zien, maar er is slechts één land
egaal inktzwart gekleurd, waarbij haar landsgrenzen de contouren van de grootste
schandvlek vormen: Nederland. Het probleem is zo groot dat doodzwijgen de meest
aantrekkelijke optie lijkt voor de partijen die het in de afgelopen decennia zover hebben
laten komen.
Antwoorden minister
De minister geeft aan dat besmetting van gewone partijen soja met genetisch
gemanipuleerde soja niet te voorkomen is, maar dat het onder een bepaalde grens dient
te blijven. Zij vertrouwt op de markt en de incidentele controles die de VWA uitvoert.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren dringt er op aan de sojaproblematiek in zijn volle context te
bespreken. We hebben gepleit voor een aparte behandeling in een overleg met de
ministers van LNV, VROM en Ontwikkelingssamenwerking. Dit overleg zal eind november
plaatsvinden. Ook hebben we vragen gesteld over een mogelijke importstop voor
genetisch gemanipuleerde gewassen en bestanddelen, zoals die ook in Oostenrijk geldt.
Verder zullen we de negatieve consequenties van grootschalige sojateelt bespreken
tijdens de behandeling van het burgerinitiatief ‘stop fout vlees’ van Milieudefensie. Dit
debat zal vermoedelijk nog voor het kerstreces plaatsvinden.
1.8 Consumptie
Een groot deel van de Kamervragen was gericht op de consumptiekant van de landbouw,
de noodzaak van een meer plantaardig voedselpakket en de mate waarin ons voedsel
veilig wordt geproduceerd. Voormalig staatsecretaris van milieu, de huidige
fractievoorzitter van het CDA, Pieter van Geel, noemde vlees het meest milieubelastende
onderdeel van ons voedselpakket. Desondanks lijken het ministerie van LNV én de CDA
fractie moeite te hebben met de gedachte dat promotie van een meer plantaardige
voedingswijze een zeer gewenste ontwikkeling zou zijn voor het milieu.
De Partij voor de Dieren heeft in een aantal Kamervragen aandacht gevraagd voor de
milieuvervuiling die gepaard gaat met vleesconsumptie en voor het gegeven dat het eten
van vlees uit de veehouderij in belangrijke mate bijdraagt aan de uitstoot van
broeikasgassen. Onderzoekers van het CE berekenden dat een accijnsheffing op vlees
van 13% net zo effectief is om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen als het
plan van de regering om een kilometerheffing in te voeren op auto’s (zie intermezzo 1.8).
Intermezzo 1.8 Klimaatprobleem ligt op ons bord
Wat gaan we eten om het klimaatprobleem aan te pakken? In elk geval kan de uitstoot van broeikasgassen veel
goedkoper en effectiever worden teruggebracht door vaker het lapje vlees te laten staan. Toch lijkt de grote rol
van ons voedingspatroon in de uitstoot van broeikasgassen volledig over het hoofd te worden gezien door dit
kabinet. In de Verenigde Staten is het inmiddels wel voer voor discussie. Als iemand vraagt wie meer rekening
houdt met het klimaat, de eigenaar van een Hummer terreinwagen of de eigenaar van een hybride
(halfelektrische) Toyota Prius, moet je niet te snel je antwoord klaar hebben. Een vegetariër in een
benzineslurpende terreinwagen doet namelijk meer goeds voor het terugdringen van de opwarming van de
aarde dan een vleeseter in een hybride. Wie een dag per week geen vlees eet, spaart het klimaat daarmee
meer dan met het vervangen van gloeilampen door spaarlampen of het schrappen van een vliegreisje. Wie én
én doet, is natuurlijk het beste af.
Vlees is een inefficiënte eiwitbron. Een derde van het wereldwijde landbouwareaal wordt gebruikt om veevoer
te verbouwen, ook in landen waar mensen zelf honger hebben. Zeventig procent van de kap van het tropisch
regenwoud hangt direct samen met de veeteelt. Het vergt duizenden liters meer schoon water om een kilo
vlees te produceren dan een kilo hoogwaardige plantaardige eiwitten zoals soja (die ook direct door mensen
kunnen worden geconsumeerd). De veehouderij neemt wereldwijd volgens de Wereld Voedsel Organisatie
1a analyse Kamervragen 25

(FAO) 18% van alle broeikasgasproductie voor z'n rekening, waar alle verkeer en vervoer tezamen niet verder
komen dan 13,5 procent.
Een verandering van eetpatroon is nodig om de wereld te kunnen voeden en de uitstoot van broeikasgassen
door de veehouderij te verlagen. Minister Gerda Verburg van Landbouw ontkent de kwalijke klimaateffecten van
vlees niet, maar wil vervolgens niets doen om het eten van vlees te ontmoedigen. Duidelijk onder druk van de
machtige vleeslobby die elke kans aangrijpt om de huidige vleesconsumptie op peil te houden, al dan niet
gesubsidieerd door de overheid.
Steeds meer mensen kiezen voor een verstandiger leef- en eetpatroon. Gebaseerd op duurzaamheid,
mededogen en zorg voor onze leefomgeving. In Nederland zijn inmiddels 700.000 vegetariërs en 3,5 miljoen
mensen die het vlees regelmatig laten staan. Het is niet toevallig dat in ons land de markt voor vleesvervangers
met 25 procent per jaar groeit. Hoewel Al Gore verzuimde er melding van te maken, ligt het klimaatprobleem
op ons aller bord. Een beter klimaat vergt niet veel meer dan vaker nee zeggen tegen vlees. Dat moet te doen
zijn!
Opinie artikel Marianne Thieme, Parool 6 juli 2007
Wat verder opvalt is dat het in de vleesverwerkende industrie slecht gesteld is met de
hygiëne en voedselveiligheid. Gesjoemel en wantoestanden lijken eerder regel dan
uitzondering: besmettingen van vlees met Campylobacter, Salmonella, slachtafval en de
MRSA-bacterie zijn mogelijk. Ook wordt er naar hartelust water geïnjecteerd in een
kipfilet, tot wel 50% van het gewicht! Geen wonder dus dat het niet-geïnjecteerde
biologische kippenvlees bijna tweemaal zo duur is.
De Kamervragen hadden tot doel de minister te wijzen op misstanden in de
vleesindustrie, haar te wijzen op het feit dat er beter ingezet kan worden op vleesloze
alternatieven waar geen schandalen aan kleven en om haar te verzoeken meer aandacht
te besteden aan de promotie van plantaardig voedsel. De grootste voedselveiligheid
bestaat immers bij plantaardige producten. Daar schuilen nauwelijks gevaren in voor
besmettingen met virussen en bacteriën.
Onderwerpen Kamervragen
• Stimuleren plantaardig dieet om uitstoot broeikasgassen te voorkomen;
• Injectie van kippenvlees met water en varkenseiwitten;
• Verboden foie gras geserveerd door koningin;
• Slachtafval in levensmiddelen;
• Gevolgen overmatige vleesconsumptie voor gezondheid;
• Sporen van antibiotica in vlees;
• Besmetting van vlees met Campylobacter-bacterie;
• Ondermaatse hygiëne slachterijen;
• Gesjoemel met vlees in supermarkten;
• Stevia als natuurlijk en gezond zoetmiddel niet toegestaan op EU markt;
• Heffing op vlees;
• Multiresistente salmonella in vlees.
Antwoorden minister
De minister lijkt onze zorgen over de grote bijdrage van vleesconsumptie aan de
klimaatproblemen niet te delen. Hoewel vlees wel wordt gezien als milieuvervuilend,
vindt de regering het beter in te zetten op andere vervuilingsbronnen zoals autogebruik,
energiegebruik en de uitstoot vanuit de industrie. Een gemiste kans want met een dag
per week minder vlees eten bespaar je meer op de uitstoot van broeikasgassen dan met
de invoering van een kilometerheffing op auto’s. Wel heeft de minister van VROM
toegezegd om te onderzoeken welke vervangingsstrategieën er mogelijk zijn voor vlees,
wat hun effecten zijn en welke het beste ingezet kunnen worden. Op basis daarvan wordt
bekeken of de regering een meer actieve rol kan spelen in het verlagen van de
vleesconsumptie. De minister van Financiën liet zich onlangs tijdens een debat met
Esther Ouwehand ontvallen dat hij het jammer vond dat zijn vegetarisme geen
regeringsbeleid is.
1a analyse Kamervragen 26

Wat betreft het gesjoemel met vlees en besmettingen van dierlijke producten wil de
minister vooral de sector wijzen op de eigen verantwoordelijkheid. De kleine lettertjes op
het etiket zijn volgens de minister voldoende informatie voor de consument om te weten
wat hij koopt en wat hijzelf kan doen om een besmetting te voorkomen. De sector mag
dus gewoon waterkippen blijven verkopen of vlees met pathogenen als Campylobacter en
Salmonella.
Het is duidelijk dat dat beleid jaarlijks meer dan honderd doden onder Nederlandse
burgers maakt (veel meer dan bijvoorbeeld terrorisme). Toch weigert de overheid
ondanks jarenlange toezeggingen producenten te verplichten het vlees vrij van
pathogenen te leveren. Terwijl een melkzuurbadje van een paar cent op dat gebied al
wonderen zou kunnen verrichten én heel veel levens zou kunnen redden. Het doorgaan
met de levering van letterlijk ziekmakende en in een aantal gevallen dodelijke producten
grenst aan dood door schuld, waarbij de schuld gezocht zou moeten worden bij de
nalatige overheid en de te winstbeluste leveranciers. Voorlopig kan de sector nog
doorgaan met onhygiënische en gevaarlijke praktijken totdat het echt een keer
grootschalig uit de hand loopt. Als het kalf verdronken is…
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren heeft inmiddels vervolgvragen gesteld over accijns op vlees om
uitstoot van broeikasgassen te verminderen. De antwoorden van de minister zijn ook
ingezet in de bespreking van de beleidsvoornemens en dierenwelzijnsthema’s in de
debatten met het kabinet in de Tweede Kamer zoals bij de Algemene beschouwingen
(september 2007) en het debat over de landbouwbegroting (oktober 2007). We zullen de
antwoorden verder inzetten bij de behandeling van de evaluatie van het EUlandbouwbeleid
(2008) en in debatten over klimaatverandering.
1a analyse Kamervragen 27

2. Visserij en vissen
2.1 Bedreigde vissoorten
Veel vissoorten worden door jarenlange overbevissing en milieuvervuiling met uitsterven
bedreigd. De quota worden, ondanks waarschuwingen van onafhankelijke
wetenschappers, steeds weer te hoog gesteld. Effectieve vangstvermindering wordt
gefrustreerd door een levendige handel in visquota tussen de Europese lidstaten. Haring
en kabeljauw dreigen daardoor te verdwijnen uit de Noordzee. Met onze Kamervragen
hebben we de minister willen wijzen op de noodzaak van de voortvarende aanpak om
deze soorten voor uitsterven te behoeden.
Antwoorden minister
Wat betreft de haringstand geeft de minister aan dat zij bereid is om bij de Europese
Commissie aandacht te vragen voor het doen van internationaal gecoördineerd nader
onderzoek in EU-verband naar de achterblijvende aanwas van Noordzeeharing. Verder
meldt zij dat de haringstand zal worden meegewogen bij het vaststellen van de
vangstquota voor 2008, wat eind 2007 zal plaatsvinden.
De minister geeft aan dat de kabeljauwstand zich momenteel zelfs onder het niveau
bevindt waarop de voortplanting van de soort in gevaar is. De stand is nog niet eens op
de helft van het biologisch veilige niveau. Zij meldt dat er al een herstelplan voor
kabeljauw bestaat sinds 2004. Toch heeft de EU voor 2007 toestemming gegeven om
bijna 20.000 ton kabeljauw uit de Noordzee te vangen.
De minister geeft toe dat internationale biologen adviseren om de kabeljauwvisserij te
sluiten, maar dat vindt zij “geen realistische optie”. Wel zegt zij toe zich te zullen
inzetten voor maatregelen die nodig zijn om het biologisch veilige niveau te bereiken.
Verder schrijft de minister dat Nederland zeegebieden met een bijzondere ecologische
waarde in het Nederlandse deel van de Noordzee zal beschermen. Dit doet zij via het
Integraal Beheerplan Noordzee, maar hierbij blijft visserij “in principe” mogelijk in de
beschermde gebieden.
Vervolgacties
De tegenstrijdige uitspraken van de minister maken het nodig haar beleid nauwlettend te
volgen. We zullen de minister herinneren aan haar toezeggingen ten aanzien van haring
en kabeljauw. De Partij voor de Dieren pleit voor het instellen van beschermde
zeegebieden waar visserij niet is toegestaan. Op deze wijze krijgen verschillende
bedreigde vissoorten de mogelijkheid om hun biologisch veilige niveau te bereiken.
Wat betreft de kabeljauw zullen we de minister vragen waarom zij niet bereid is zich in
EU-verband in te zetten voor een vangstverbod voor kabeljauw in de Noordzee, terwijl de
feiten aantonen dat het herstelplan voor kabeljauw na drie jaar nog niets heeft
opgeleverd en de toegestane Europese vangstquota volstrekt onverantwoord zijn. Ook
zullen wij de minister nogmaals vragen voor welke maatregelen en op welke termijn zij
zich zal inzetten om het biologisch veilige niveau te bereiken, zoals zij heeft toegezegd te
zullen doen.
Het is ronduit teleurstellend om te moeten vaststellen dat onze motie waarin gepleit werd
voor het afvoeren van bedreigde vissoorten van het menu van het Kamerrestaurant (we
spreken dan over kabeljauw en paling) nauwelijks steun kreeg in de kamer. En dat zelfs
de complete PvdA fractie (inclusief milieu-activist Diederik Samson en exdierenbeschermer
van het jaar Harm Evert Waalkens) tegen de motie stemde, hoewel
het WNF met nadruk had gevraagd de motie te steunen. Op prinsjesdag werden 800
broodjes paling besteld voor de Staten Generaal. Als gevolg van een logistieke fout
hebben de meeste van die broodjes de monden van parlementariërs en genodigden niet
1a analyse Kamervragen 28

ereikt, waarmee de dood van de palingen nóg zinlozer werd. “Decadentie komt voor aan
het eind van de beste beschavingen” zei onze senator Niko Koffeman bij de algemene
beschouwingen in de Eerste Kamer over dit voorval.
De antwoorden op onze Kamervragen worden gebruikt bij de behandeling van de EU
Maritieme Strategie/Maritiem Beleid (2007-2008) en de bespreking van de voortgang van
het Integraal Beheerplan Noordzee (Natura 2000 maritiem). Verder zullen we er bij de
minister op aan blijven dringen dat het vaststellen van vangstquota in overeenstemming
moet zijn met de aanbevelingen van wetenschappers zoals die worden uitgebracht door
ICES, het intergouvernementele adviesbureau voor de Noord-Atlantische oceaan.
2.2 Illegale visserij/handel in visproducten
We hebben vragen gesteld over de Nederlandse aanpak van de illegale handel in kaviaar
en illegale visserij, met name wat betreft het gebruik van Nederlandse havens door
schepen die zich met illegale visserij bezighouden.
Antwoorden minister
Volgens de minister wordt de illegale handel in kaviaar al voldoende effectief aangepakt
via geregistreerde, verzegelde verpakkingen met niet-herbruikbare labels waarop de
herkomst van de kaviaar staat vermeld. De handhavingsinzet is onderdeel van de CITES
handhaving. Gemiddeld komt de AID “enkele tientallen keren per jaar” in actie om
illegale kaviaar op te sporen en in beslag te nemen.
Volgens de minister kan zij niet optreden tegen schepen die illegale handelingen op open
zee hebben verricht wanneer de vlaggenstaat daartoe geen initiatief neemt. Als
onderdeel van nieuwe regelgeving moet de vlaggenstaat op vier punten bevestigen dat
een schip aan de regels voldoet. Daarbij wordt echter niet gecontroleerd of het schip zich
heeft beziggehouden met het overladen van vis op open zee naar schepen die op een
zwarte lijst staan, dat wil zeggen dat zij bekend staan als piraten, of onder een valse
naam of zonder vlag varen.
Vervolgacties
Wat betreft kaviaar hebben we de antwoorden ingezet bij de vervolgdebatten over de
CITES-handhaving, met name over de handhavingsinzet (september 2007).
De Partij voor de Dieren vindt dat het gat in de nieuwe regelgeving tegen illegale visserij
gedicht moet worden. We zullen de antwoorden op onze vragen inzetten bij de
besprekingen over de EU Maritieme Strategie/Maritiem Beleid (2007-2008).
2.3 Bijvangst
De bruinvis is een beschermde diersoort. De afgelopen jaren is een sterke stijging
geconstateerd van het aantal dieren dat strandt op de Nederlandse kust, maar maatregelen
om de bruinvissen te beschermen blijven achterwege. De Partij voor de Dieren heeft minister
Verburg om opheldering gevraagd over het aantal zee(zoog)dieren en vissen dat jaarlijks als
bijvangst sterft in de visserij, en welke maatregelen zij zal treffen om deze bijvangst te
reduceren.
Antwoorden minister
De minister geeft aan dat er momenteel al een Europese plicht is voor staandwantvisserij
met vaartuigen boven de twaalf meter om gebruik te maken van ‘pingers’, die de
bruinvissen moeten afschrikken. Deze verplichting is in Nederlandse regelgeving
geïmplementeerd. De minister schrijft verder dat ze voorstander is van een Europees
onderzoek naar bruinvisstrandingen en het voorkomen ervan in het kader van het
Europese 7 e kaderprogramma. In verband met de Europese datacollectie verordening
1a analyse Kamervragen 29

laat zij onderzoek uitvoeren naar discards en bijvangst van bruinvissen. Daarnaast zegt
zij toe een “state of the art” rapportage te zullen laten maken over deze problematiek,
waarin alle recente informatie bijeen wordt gebracht. Zij zal dit onderzoek aan de
Tweede Kamer aanbieden als het is afgerond.
Vervolgacties
In de Nota Dierenwelzijn zegt de minister dat er zal worden ‘nagedacht’ over de
mogelijkheden om bijvangst in de visserij te beperken. Dat is een wel erg magere inzet
en we vinden dan ook dat de minister een ambiteuzer beleid zal moeten presenteren om
de onnodige dood van talloze vissen en zeezoogdieren in de zeevisserij te voorkomen.
Wij zullen haar daarop aanspreken bij de behandeling van de Nota Dierenwelzijn (januari
2008). We zullen de minister verder houden aan haar toezegging om een “state of the
art” rapportage te laten maken over de bruinvisproblematiek.
2.4 Onderzoek met walvissen
Naar aanleiding van de aankondiging van de Minister van LNV dat zij toestemming heeft
gegeven voor geluidsonderzoek met bruinvissen hebben we vragen gesteld over de
noodzaak voor dit onderzoek en de schadelijkheid ervan voor de dieren.
Antwoorden minister
De minister stelt dat er in het buitenland niet voldoende onderzoek specifiek naar de
geluidsgevoeligheid van bruinvissen wordt uitgevoerd (wel van andere walvissen). Verder
stelt zij dat er geen schadelijk effect te verwachten is voor de dieren, maar tegelijkertijd
zegt ze dat er wereldwijd nog steeds onduidelijkheid bestaat over de schadelijkheid van
onderwatergeluid voor zeedieren. Het betreffende onderzoek is volgens de minister geen
dierproef.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren zal deze antwoorden inzetten bij de bespreking van de
beleidsvoornemens van het kabinet ten aanzien van de Wet op de dierproeven (eind
2007).
2.5 Subsidies voor vissers
De Europese subsidies voor vissers zijn onlangs via een speciale regeling verhoogd. De
Partij voor de Dieren heeft hierover Kamervragen gesteld omdat de kans bestaat dat
deze regelingen nog meer bij kunnen dragen aan overbevissing.
Antwoorden minister
De minister stelt dat de verhoging van de Europese subsidies voor vissers bedoeld is voor
het stimuleren van innovatie en een meer duurzame vorm van visserij. De steun mag
niet worden gebruikt om de vangstcapaciteit te vergroten. De minister schrijft dat zij
erop vertrouwt dat haar Europese collega’s de steun zullen inzetten voor de uitvoering
van het Gemeenschappelijk Visserij Beleid, waarin duurzaamheid een doelstelling is. Zelf
wil zij met haar beleid de effecten op de natuur verminderen. De minister schrijft dat zij
terughoudend is in het gebruik van de subsidies. Gesteunde projecten zullen een bijdrage
moeten leveren aan innovatie en verduurzaming van de visserij.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister in de debatten over het
Gemeenschappelijk Visserij Beleid (2007-2008), bijvoorbeeld via het maandelijkse
overleg met de minister voorafgaand aan de Visserijraad. We zullen de minister houden
aan haar uitspraak dat de door de subsidieregeling gesteunde projecten een bijdrage
moeten leveren aan innovatie en verduurzaming van de visserij.
1a analyse Kamervragen 30

3. Dierproeven en biotechnologie
3.1 Openheid over dierproeven
De Wet op de dierproeven (Wod), die bedoeld is om proefdieren te beschermen, is bijna
dertig jaar oud. In 2005 verscheen een evaluatie van de wet, uitgevoerd door
onafhankelijke juristen en ethici. Deze evaluatie wees uit dat de Wod in de praktijk op
essentiële punten niet blijkt te functioneren. Zo komt de ethische toetsing die moet
plaatsvinden voordat proefdieronderzoek mag worden uitgevoerd, vrijwel niet uit de verf.
Ook de beslotenheid rond dierproeven vormt een belangrijk kritiekpunt in de evaluatie.
Omdat met name de wetenschap nogal heftig reageerde op de evaluatie en de daarin
voorgestelde beleidswijzigingen, besloot toenmalig minister van VWS de aanbevelingen
uit de evaluatie niet over te nemen, maar een aantal discussiebijeenkomsten te
organiseren met belangenverenigingen en maatschappelijke organisaties (bottom-up
proces).
In plaats van bezwaar te maken tegen deze werkwijze, waarmee niet alleen de kwaliteit
van de evaluatie in twijfel werd getrokken maar waarmee bovendien de broodnodige
herziening van de wetgeving zou worden vertraagd, namen de zittende politieke partijen
het voorstel van de minister voor kennisgeving aan. Toen bleek dat de presentatie van
de uitkomsten van de discussiebijeenkomsten een besloten heeft, hebben we
Kamervragen gesteld over de openheid rond het bottom-up proces.
Toen de cyclus van discussiebijeenkomsten werd afgerond, wilde de Partij voor de Dieren
kennis nemen van de uitkomsten. Toen bleek dat Kamerleden niet welkom waren bij de
presentatie, hebben we Kamervragen gesteld over de gang van zaken.
Antwoorden minister
Juist de beslotenheid rondom dierproeven vormt een belangrijk punt van kritiek op de
huidige wetgeving. Wanneer de Kamer met het kabinet gaat overleggen over de
wijzigingen van de Wet op de dierproeven (en het Besluit Biotechnologie bij Dieren), is
het voor Kamerleden van belang om kennis te kunnen nemen van de uitkomsten van de
discussies die door belanghebbenden gevoerd zijn over de evaluatie. De minister schrijft
echter dat hij beleidsvoornemens zal formuleren op basis van de resultaten van het
bottom-up proces, en dat hij deze aan de Kamer zal presenteren.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister in de bespreking van de
beleidsvoornemens Wet op de Dierproeven en het Besluit Biotechnologie bij Dieren.
3.2 Dierproeven in de praktijk
Naar aanleiding van herhaalde misstanden bij het Nijmeegs Centraal Dierenlaboratorium
hebben we vragen gesteld over het toezicht en de controle op proefdierinstellingen (zie
intermezzo 3.2).
Intermezzo 3.2 Partij voor de Dieren stelt kamervragen over overtredingen regels dierproeven
Den Haag, 18 december 2006 - De Partij voor de Dieren heeft kamervragen gesteld over
overtredingen van de regels voor dierproeven door het Nijmeegse Centraal Dierenlaboratorium
(NCD). Uit een artikel in het Nederlands Dagblad van 11 december jl. blijkt dat het NCD dit jaar al
twee keer is gewaarschuwd door de inspectie. Deze waarschuwingen hebben echter niet geleid tot
ingrijpen door de Voedsel- en Warenautoriteit, die belast is met de controle op dierproeven. De
Raad van Bestuur van het Universitair Medisch Centrum St. Radboud, eindverantwoordelijke voor
het dierenlaboratorium, besloot daarop zelf een dierproefstop af te kondigen tot 1 januari 2007.
In juni van dit jaar constateerde de inspecteur van de Voedsel- en Warenautoriteit dat het Nijmeegse Centraal
Dierenlaboratorium (NCD) de wettelijke regels overtrad. Waar een ondergrond van stro verplicht is, bleken
1a analyse Kamervragen 31

dieren op kale roosters te leven. Ook werd de dieren de wettelijk verplichte speeltjes of muziek, bedoeld om
hen enige afleiding te bieden in hun hokken, onthouden. Daarnaast is gebleken dat verschillende
wetenschappers tijdens de experimenten hun onderzoeksopzet veranderden zonder daarvoor toestemming te
vragen aan de Dierexperimentencommissie (DEC). De inspecteur van de VWA heeft het dierenlaboratorium
gewaarschuwd nadat de situatie in oktober niet verbeterd bleek. Sancties bleven echter achterwege. De Raad
van Bestuur van het Universitair Medisch Centrum St. Radboud, eindverantwoordelijke voor het NCD, heeft nu
zelf een tijdelijke proefdierstop afgekondigd. Tot 1 januari 2007 mogen geen nieuwe dierexperimenten worden
gestart en de medewerkers van het laboratorium moeten de vereiste verbeteringen doorvoeren.
De kwestie-NCD maakt duidelijk dat de regelgeving voor het verrichten van dierproeven onvoldoende
functioneert, een conclusie die ook al door onafhankelijke onderzoekers werd getrokken in de Evaluatie van de
Wet op de dierproeven in 2005. De belangen van de proefdieren blijken nauwelijks mee te wegen bij de
beoordeling van de onderzoeksaanvragen door de Dierexperimentencommissies. Informatie over dierproeven is
vrijwel niet openbaar, er is geen zicht op het functioneren van de inspectie en overtredingen worden niet
bestraft. Het welzijn van proefdieren lijkt daarmee te worden overgelaten aan de willekeur van de
vergunninghouders zelf. Het kabinet heeft de Tweede Kamer eind 2005 laten weten de aanbevelingen uit het
evaluatierapport niet over te nemen omdat daar ‘onvoldoende draagvlak’ voor zou bestaan. De zittende
politieke partijen hebben deze mededeling destijds voor kennisgeving aangenomen. Geen van hen heeft nadere
aandacht besteed aan de gefundeerde kritiek die door wetenschappers van o.a. de leerstoelgroep Recht en
Bestuur van de Universiteit Utrecht in de evaluatie is geuit op het functioneren van de Wet op de dierproeven
(Wod). De Partij voor de Dieren wil de Wod alsnog geagendeerd hebben en vraagt een debat aan over het
evaluatierapport.
Persbericht Partij voor de Dieren, 18 december 2006
Antwoorden minister
De minister is van mening dat de handhaving van de Wet op de dierproeven door de
controlerende instantie VWA (Voedsel- en Waren Autoriteit) voldoende functioneert en
dat de VWA adequaat heeft opgetreden inzake de omissies bij het Nijmeegs
Dierenlaboratorium. De VWA heeft geen wettelijk instrument om in het geval van
misstanden het stopzetten van dierproeven af te dwingen, en dat is wat de Partij voor de
Dieren betreft een van de kritiekpunten op de bestaande wetgeving. De minister ziet
geen reden om het aantal VWA-inspecties in 2007 uit te breiden.
Vervolgacties
Wanneer de beleidsvoornemens van het kabinet ten aanzien van de Wet op de
dierproeven zullen worden besproken met de Kamer (eind 2007), zal de Partij voor de
Dieren de controle op dierproeven en de handhaving en sanctionering opnieuw aan de
orde stellen.
3.3 Biotechnologie/genetische manipulatie
We hebben vragen gesteld over het kruisen van menselijk en dierlijk celmateriaal en het
op de markt brengen van genetisch gemanipuleerde tomaten.
Antwoorden minister
De minister schrijft dat er een “anticiperende analyse” zal worden uitgevoerd van mensdier
combinaties. Daarbij zal ook onderzoek worden gedaan naar de ethische aspecten
van de “cybride”, een dierlijke eicel met een menselijke celkern. Nadat dit onderzoek is
afgerond, zal een brief naar de Kamer worden gestuurd over de ethische aspecten van
mens-diercombinaties.
De minister geeft aan dat er geen aanvraag is ingediend voor markttoelating van de
genetisch gemanipuleerde tomaten. Om te worden toegelaten tot de Europese markt
moeten producten voldoen aan een veiligheidstoets en een etiketteringplicht. De Partij
voor de Dieren vindt dat er een verbod moet komen op het genetisch manipuleren van
dieren en planten, of tenminste en importverbod op genetisch gemanipuleerde
producten. Wanneer dergelijke producten toch op de markt worden toegelaten, moeten
consumenten duidelijk kunnen zien met welk product ze te maken hebben. De
etikettering moet daartoe een stuk duidelijker worden dan nu het geval is. De minister
vindt de huidige regelgeving echter voldoende.
1a analyse Kamervragen 32

Vervolgacties
Het kabinet presenteert in de loop van 2007 haar beleidsvoornemens ten aanzien van
biotechnologie. We zullen de antwoorden op onze vragen gebruiken in de overleggen die
de Kamer met het kabinet zal voeren over deze voornemens.
3.4 Diervoeding besmet met genetisch gemanipuleerde
bestanddelen
De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over het nieuws dat in
huisdierenvoeding genetisch gemanipuleerde bestandsdelen zijn aangetroffen, zonder dat
dit werd vermeld op het etiket.
Antwoorden minister
Volgens de Verordening 1829/2003 inzake genetisch gemodificeerde levensmiddelen en
diervoeders mogen sporen van genetisch gemodificeerde organismen in diervoeding
aanwezig zijn in een verhouding van niet meer dan 0,9%, op voorwaarde dat dit
onvoorzien of technisch niet te voorkomen is. Boven deze waarde moet het vermeld
worden op het etiket, om niet in overtreding te zijn van de Europese
etiketteringregelgeving. Overtredingen van deze Verordening vallen onder de Wet op de
Economische delicten en de Voedsel- en Waren Autoriteit (VWA) kan hierop maatregelen
treffen, afhankelijk van de ernst van de overtreding. Momenteel wordt het
maatregelenbeleid rondom de handhaving van genetisch gemanipuleerde organismen
(ggo’s) opnieuw vastgesteld door de VWA. Het uitgangspunt zal daarbij zijn dat in eerste
instantie een waarschuwing zal worden gegeven bij overtreding van de 0,9%-regel. Het
zwaartepunt ligt hierbij op het beperken van risico’s voor de volksgezondheid en
diergezondheid. De VWA zal minder aandacht besteden aan overtredingen die niet tot
concrete risico’s leiden, met het oog op de beschikbare middelen en de nog te realiseren
taakstellingen.
De nieuwe strategie ‘Handhaven met verstand en gevoel’ is eind 2006 door de ministers
van LNV en VWS aan de Kamer gepresenteerd. De minister acht dit voldoende, omdat
het een overtreding betreft van de etiketteringverplichting en er geen risico is voor de
volksgezondheid, diergezondheid of milieuveiligheid. In deze zaak zijn ggo’s aangetroffen
die in de EU zijn toegelaten en veilig zijn bevonden. Uit het feit dat geen ggo’s zijn
aangetroffen die niet in de EU zijn toegelaten, blijkt volgens de minister dat het
risicogebaseerd handhaven werkt. De minister geeft aan dat er 100% documentcontrole
is van alle importpartijen diervoeder om na te gaan of de etiketteringvereisten worden
nageleefd. Vrijwel al het mengvoer voor de gangbare veehouderij bevat ggo-grondstoffen
en is als zodanig geëtiketteerd. Met name de diervoedingsindustrie wil ggo-vrij
produceren, waarbij sinds 2004 twee overtredingen zijn geconstateerd. Hiervoor zijn
waarschuwingen gegeven.
De Partij voor de Dieren is van mening dat de minister veel te gemakkelijk
bevoegdheden delegeert naar de sector en rekent op zelfregulering. Genetisch
gemanipuleerde bestanddelen kunnen van een dermate verstrekkende invloed zijn, dat
tenminste de gestelde regelgeving nageleefd zal moeten worden. Tevens zal er een
maatschappelijk debat gevoerd moeten worden over de wenselijkheid en toelaatbaarheid
van genetisch gemanipuleerde bestanddelen van ons voedsel.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister in de bespreking van
beleidsvoornemens in de debatten in de Tweede Kamer. We zullen deze antwoorden
vooral inzetten bij het overleg over biotechnologie (voorjaar 2008).
1a analyse Kamervragen 33

4. Gezelschapsdieren, dierenmishandeling en handel in
dieren
4.1 Gezelschapsdieren en dierenasielen
Dierenasielen in Nederland vangen per jaar gemiddeld 70.000 honden en katten op.
Veruit het grootste deel van deze dieren kan worden herplaatst bij een nieuwe eigenaar.
Tot die tijd worden ze door - hoofdzakelijk vrijwillige - medewerkers verzorgd.
Gemeenten zijn volgens het Burgerlijk Wetboek verplicht om dieren die in hun gemeente
worden gevonden de eerste veertien dagen te verzorgen. Ondanks dat dierenasielen
deze gemeentelijke plicht waarnemen, ontvangen zij hiervoor lang niet altijd een
financiële vergoeding. In gevallen waarin wel een vergoeding verstrekt wordt, is deze
vrijwel nooit kostendekkend. Een groot deel van de dierenasielen kampt met financiële
tekorten, mede doordat er niet gespaard kan worden voor investeringen als onderhoud
aan het pand of voor onvoorziene uitgaven zoals hoge medische kosten. Het aantrekken
van voldoende personeel wordt eveneens bemoeilijkt door het gebrek aan financiële
mogelijkheden, terwijl geschikte vrijwilligers steeds lastiger te vinden zijn.
De Kamervragen die gesteld zijn over de opvang van zwerfdieren zijn bedoeld om helder
te krijgen op welke manier de overheid het voortbestaan van dierenasielen kan
garanderen door te zorgen voor structurele financiering.
Antwoorden minister
De minister blijft in haar antwoorden benadrukken dat de verantwoordelijkheid voor de
opvang van gevonden dieren gedurende de eerste veertien dagen bij de gemeente ligt.
Gemeenten mogen zelf bepalen hoe zij invulling geven aan deze plicht. Inmenging vanuit
de landelijke overheid is volgens haar niet gewenst.
Ook geeft de minister aan dat dierenasielen private ondernemingen zijn en derhalve
verantwoordelijk zijn voor de eigen bedrijfsvoering. Zij moeten de gemaakte kosten
doorberekenen aan de klanten en de tekorten aanvullen door fondsenwerving.
De enige taak die de minister wel ziet voor de overheid, is het geven van voorlichting
over verantwoord huisdierbezit, waaronder de consequenties van het in huis halen van
een dier. Zij verwijst hiervoor naar het Landelijk Informatie Centrum Gezelschapsdieren
(LICG), dat bij de oprichting in de loop van 2007 een subsidie van 375.000 euro heeft
gekregen vanuit het ministerie van LNV.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren vindt het onvoorstelbaar dat instanties die een dergelijke
belangrijke maatschappelijke functie vervullen en nota bene een gemeentelijke taak
uitvoeren, niet kunnen rekenen op een passende vergoeding. Als alle gemaakte kosten
zouden worden doorberekend aan de klant, is de concurrentie met internetsites waar
dieren gratis of tegen een kleine vergoeding worden aangeboden onhoudbaar, wat
betekent dat de dieren nog langer in de asielen moeten blijven. Voor fondsenwerving is
(passende) menskracht nodig, waardoor een kip-ei-situatie ontstaat. Om deze reden
hebben we aanvullende vragen gesteld over de financiering van opvangcentra, met
daarbij een verwijzing naar bijzondere kosten die hierbij soms gemaakt moeten worden
in tijden van bijvoorbeeld dierziekte-uitbraken (zie intermezzo 4.1).
De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister in de bespreking van
beleidsvoornemens en dierenwelzijnsthema’s in de debatten met de minister in de
Tweede Kamer. Bovendien vormen zij een basis voor onze moties. We zullen blijven
aandringen op nationale regelgeving en structurele financiële ondersteuning door de
overheid. De gegeven antwoorden hebben we ingezet bij de behandeling van de
Rijksbegroting van LNV (oktober 2007) waarbij aandacht is gevraagd voor budgetten
voor dierenwelzijnverbeteringen, investeringssubsidies en onderzoeksgelden. Verder
1a analyse Kamervragen 34

zullen de antwoorden aan de orde komen tijdens de behandeling van de Nota
Dierenwelzijn en de behandeling van het Wetsvoorstel Dieren (2008).
Intermezzo 4.1 Schimmelinfecties stellen dierenasielen voor grote problemen
PvdD: Stel dierziektecrises in asielen gelijk aan dierziektecrises in de veehouderij
De Partij voor de Dieren heeft in Kamervragen aan de ministers van Landbouw en Binnenlandse Zaken
gevraagd dierziektecrises in dierenasielen op soortgelijke wijze tegemoet te treden als dierziektecrises in de
veeteelt.
Worden bij uitbraken van MKZ, vogelgriep en varkenspest miljarden uitgetrokken voor de bestrijding van
ziekte, de ruiming van dieren, het compenseren van boeren en het verlenen van psychische hulp aan
betrokkenen, in geval van dierziekte-uitbraken in dierenasielen lijkt de overheid vooral de andere kant op te
kijken.
Op dit moment kampen verschillende dierenasielen zoals in Zwolle en Uden met uitbraak van ernstige
schimmelinfecties onder de dieren. “Oplossingen” als euthanasie voor alle aanwezige dieren worden met kracht
van de hand gewezen door alle betrokkenen, maar veelal ontbreken de middelen om de gerezen problemen op
andere wijze op te lossen. Dierenasielen zijn doorgaans afhankelijk van de goedheid van gemeentelijke
overheden en particuliere giftgevers om de begroting rond te krijgen, en kunnen calamiteiten zoals de uitbraak
van een schimmelinfectie onmogelijk zelf het hoofd bieden. Veel geld is nodig, niet alleen voor de medische
behandeling van de dieren, maar ook voor beschermende kleding die moet worden aangeschaft en voor de
behandeling van besmette medewerkers.
Om die reden wil de Partij voor de Dieren van de ministers van LNV en BZK weten waarom in financiële zin alle
ruimte is voor de commerciële veehouderij en geen enkele bijstand verleend wordt bij dierziektecrises in de
opvang van asieldieren.
Persbericht Partij voor de Dieren, 28 augustus 2007
4.2 Dierenambulances
Net als de dierenasielen ontvangen dierenambulances lang niet altijd een vergoeding
voor hun werk. Ritten in directe opdracht van de gemeente worden vaak wel vergoed,
maar structurele financiering om te kunnen investeren in huisvesting, personeel en
materiaal, ontbreekt.
Ook voor dierenambulances geldt dat als alle gemaakte kosten worden doorberekend aan
de klant, de drempel te hoog wordt om hulp in te schakelen bij het aantreffen van
gewonde dieren. Bij een ritprijs van meer dan vijftig euro zullen veel mensen twee keer
nadenken wanneer zij een gewonde kat aantreffen op straat. Bovendien ontstaan er
situaties waarin gemeenten, die zelf kunnen kiezen welke dierenambulance zij
inschakelen, deze keuze baseren op de ritprijs, waardoor er een concurrentiestrijd
ontstaat die vrijwel nooit in het belang van het dier is.
De Kamervragen over dierenambulances pleiten voor een passende structurele
financiering. Daarnaast zouden dierenambulances in noodsituaties moeten worden gezien
als voorrangsvoertuigen, om te voorkomen dat zij bijvoorbeeld parkeerboetes opgelegd
krijgen tijdens het helpen van een dier. Het uitsluiten van dierenambulances voor het
vervoer van gewonde in het wild levende dieren, omdat de minister vindt dat jagers
beter kunnen beoordelen of dieren ter plaatse mogen worden gedood en naar de poelier
gebracht is een misstand die we breed aan de orde hebben gesteld. Onder meer via het
stellen van Kamervragen.
Antwoorden minister
De minister van LNV antwoordt ook op deze vragen dat dierenambulances als particuliere
ondernemingen niet in aanmerking komen voor overheidssubsidies. Daarnaast
antwoordden de ministers van Justitie en Verkeer en Waterstaat dat alleen voertuigen
van reguliere hulpverleningsdiensten gezien kunnen worden als voorrangsvoertuigen
zolang zij optische en geluidssignalen voeren. Deze signalen mogen alleen worden
gevoerd bij dringende taken, waaronder wordt verstaan: een voor de mens
levensbedreigende situatie die directe hulp van de betrokken hulpdiensten vergt, het
1a analyse Kamervragen 35

voorkomen van een voor de mens levensbedreigende situatie of een situatie waarin
ernstige schade aan gebouwen of goederen ontstaat en een verstoring van de openbare
orde of rechtsorde, waarvoor een directe en snelle inzet noodzakelijk is.
Dierenambulances komen volgens de ministers niet in aanmerking om aangewezen
dienst te worden en zodoende kunnen de ambulances niet als voorrangsvoertuig
aangemerkt worden. De afspraken tussen jagers en politie om dierenambulances uit te
sluiten van het vervoer van gewonde of zieke in het wild levende dieren (abusievelijk
aangeduid als een ‘wettelijke regeling’) vindt de minister in orde, zonder dat ze zich
deugdelijk op de hoogte stelt van de achtergronden van de samenwerkingsafspraken
tussen jagers en politie, wie de opbrengst van het zogenaamde ‘valwild’ krijgt en hoe
omgegaan wordt met de jongen van (beschermde) in het wild levende dieren waarvan
het moederdier na een verkeersongeval wordt afgemaakt.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren vindt het opmerkelijk dat het redden van dierenlevens op deze
manier ondergeschikt wordt gesteld aan het voorkomen van schade aan gebouwen of
goederen. De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister in de
bespreking van beleidsvoornemens en dierenwelzijnthema’s in de debatten met de
minister in de Tweede Kamer. Bovendien vormen zij een basis voor onze moties. We
zullen blijven aandringen op (betere) nationale regelgeving en financiële ondersteuning
van dierenambulances. De gegeven antwoorden hebben we ingezet bij de behandeling
van de begroting LNV (oktober 2007) waarbij aandacht is gevraagd voor budgetten voor
dierenwelzijnverbeteringen, investeringssubsidies en onderzoeksgelden. Daarnaast zullen
de antwoorden worden gebruikt ter voorbereiding op de behandeling van het debat over
de Nota Dierenwelzijn (begin 2008) en de behandeling van het wetsvoorstel Dieren
(begin 2008).
Intermezzo 4.2 Dierenambulance krijgt parkeerontheffing
Regio/Zoetermeer – De dierenambulance in Zoetermeer kan van de gemeente Zoetermeer een
parkeerontheffing krijgen. Daardoor kan de dierenambulance in noodgevallen parkeren op plaatsen
waar dat officieel niet is toegestaan. De dierenambulance krijgt de parkeerontheffing na
bemiddeling door de Statenfractie van de Partij voor de Dieren in Zuid-Holland.
Eerder dit jaar kwam de Dierenambulance in Zoetermeer in het nieuws nadat een bestuurder van de
dierenambulance in korte tijd een aantal parkeerbonnen kreeg, terwijl hij bezig was dieren in nood te helpen. In
één geval kreeg hij zelfs een bekeuring in het centrum van Zoetermeer, terwijl hij daar met zijn ambulance was
op uitnodiging van de gemeente Zoetermeer voor een campagne om vrijwilligers te werven.
De Statenfractie van de Partij voor de Dieren in Zuid-Holland drong er vervolgens per brief bij de gemeente
Zoetermeer op aan de plaatselijke dierenambulance een parkeerontheffing te verlenen op grond van artikel 87
uit het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens 1990. Op grond van zo’n ontheffing kan de
dierenambulance parkeren op plekken waar dat officieel niet mag in het geval er hulp moet worden verleend
aan een dier in nood.
De gemeente Zoetermeer heeft inmiddels laten weten dat de dierenambulance in Zoetermeer een
parkeerontheffing kan krijgen. Wel zal de dierenambulance die dan zelf officieel moeten aanvragen. Een
ontheffing van de toegestane maximum snelheid – waarvoor die dierenambulance ook al eens was bekeurd –
kan de gemeente niet afgeven. Daarvoor verwijst de gemeente naar de minister voor Verkeer en Waterstaat.
De Partij voor de Dieren in Zuid-Holland is blij dat de gemeente Zoetermeer in elk geval in principe bereid is
een parkeerontheffing aan de dierenambulance te verlenen. Statenlid Carla van Viegen: ‘Daarmee toont de
gemeente Zoetermeer aan dat het zich ook wat gelegen laat liggen aan het welzijn van dieren. Immers: als je
dieren in nood moet helpen, kun je nu eenmaal niet altijd parkeren op een daartoe officieel aangewezen plek.
Met de ontheffing hoeft de dierenambulance in dergelijke gevallen niet langer te vrezen voor parkeerbonnen’.
Nieuwsbericht 15 oktober 2007
1a analyse Kamervragen 36

4.3 Dierenmishandeling
Dierenmishandeling is een thema dat veel emoties en gevoelens van frustratie oproept in
de samenleving. Opsporing van daders heeft vaak weinig prioriteit, veel zaken worden
door het Openbaar Ministerie geseponeerd en komt een enkele zaak uiteindelijk bij de
rechter dan zijn de opgelegde straffen meer symbolisch dan afschrikwekkend.
Wij hebben in onze Kamervragen (in totaal negen vragensets) gepleit voor meer
capaciteit voor de Landelijke Inspectie Dienst (LID) en Algemene Inspectie Dienst (AID)
om meldingen van dierenmishandeling na te gaan en de daders te vervolgen; voor
zwaardere straffen; voor het invoeren van een verbod op seks met dieren en het
invoeren van een meerjarig houdverbod. Tevens waren de vragen er op gericht om meer
zicht te krijgen op het aantal meldingen en vervolgingen (zie intermezzo 4.3).
Antwoorden minister
Het aantal meldingen van dierenmishandeling is gestegen. Dit wil volgens minister
Verburg niet zeggen dat dierenmishandeling vaker voorkomt. De capaciteit bij de AID ten
behoeve van controle van dierenwelzijn is uitgebreid. Het zwaartepunt van deze
uitbreiding ligt bij de controle bij landbouwhuisdieren en controles door de Voedsel en
Warenautoriteit. De controles bij gezelschapsdieren hebben een uitbreiding gekregen
“oplopend tot 6 fte”. De LID heeft per 1 januari een verhoogde financiële bijdrage
gekregen. De LID (mei 2007): “2006 was zonder twijfel het jaar dat de verontwaardiging
over dierenverwaarlozing en –mishandeling een vlucht nam. In de media werd
buitengewoon veel aandacht besteed aan opvallende mishandelingszaken en er was voor
het eerst een politieke partij speciaal voor de belangen van dieren die zetels wist te
veroveren in de Tweede Kamer. De LID kan zich niet aan de indruk onttrekken dat deze
ontwikkelingen gelijke tred houden met de toename van meldingen. Dierenverwaarlozing
en –mishandeling staan hoog op de publieke agenda en het lijkt geen taboe meer om
melding te maken van misstanden.”
Het aantal processen-verbaal dat in 2006 voor overtreding van de Gezondheids- en
welzijnswet voor Dieren is opgemaakt door de AID en de LID is 282, geeft de minister
aan. In 26 gevallen zijn er dieren in beslag genomen. Per dag betaalt Dienst Regelingen
10 euro per hond en 6 euro per kat aan de erkende dierenasielen die de in beslag
genomen dieren verzorgen.
Naar aanleiding van een initiatiefwetsvoorstel dat een ruimer houdverbod voorstelt (tien
jaar in plaats van drie jaar), worden de mogelijkheden hiervoor onderzocht. De minister
heeft aangegeven de Kamer hierover te informeren voor de zomer van 2007. Dit is niet
gebeurd. De strafmaat voor overtreding van artikel 36 en 37 van de GWWD is maximaal
drie jaar gevangenisstraf of een boete van maximaal 16.7000 euro. In de praktijk vallen
de straffen altijd veel lager uit. Voor overtreding van artikel 350 van het Wetboek van
Strafrecht (waar ook de ‘vernieling’ of ‘het onbruikbaar maken’ van andermans dier
onder valt) staat een maximale gevangenisstraf van twee jaar. Er ligt een
initiatiefwetsvoorstel om dit te verhogen naar drie jaar. Dit voorstel moet nog worden
behandeld in de Kamer.
Het initiatiefwetsvoorstel om seks met dieren te verbieden is nu aan de Kamer
voorgelegd met het voorstel om hier een maximale gevangenisstraf van drie jaar aan te
koppelen.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren zal blijven aandringen op betere opsporing en handhaving in
gevallen van dierenmishandeling en blijven pleiten voor een effectieve verhoging van
straffen. De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister in de
behandeling van de begroting Justitie (november 2007), het debat over de Nota
Dierenwelzijn (januari 2008) en de behandeling van het wetsvoorstel Dieren (voorjaar
2008).
1a analyse Kamervragen 37

Intermezzo 4.3 Eigenaar Leuth-honden krijgt milde straf
Op donderdag 4 januari haalde de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming (LID) meer dan
zestig honden weg bij een handelaar in het plaatsje Leuth bij Nijmegen. De eigenaar van de honden
stond afgelopen maandag voor de rechter, die hem met de volgende straf wegzond: twee weken
voorwaardelijke gevangenisstraf met een proeftijd van twee jaar, 60 uur werkstraf en 2500 euro
boete.
Hoewel deze strafmaatregelen op zichzelf flink zijn, vindt de Dierenbescherming ze gezien het enorme
dierenleed dat werd toegebracht aan zo veel dieren, mild. Bij dierenmishandeling kan de rechter immers
maximaal drie jaar gevangenisstraf opleggen en een boete van 64.000 euro. Ook kan hij een houdverbod
opleggen voor een bepaald aantal jaren. Dit laatste zouden wij zeker op zijn plaats hebben gevonden.
De Dierenbescherming, maar ook het Nederlandse publiek, verwacht dat in dit soort ernstige
verwaarlozingszaken stevig wordt opgetreden. In dit geval, waar het om een hondenhandel gaat (waarbij veel
geld wordt verdiend), is zo'n lage straf nauwelijks een probleem voor de dader - zeker als hij zijn activiteiten
gewoon kan voortzetten.
In het regeerakkoord stelt het kabinet dat men werk gaat maken van hogere straffen voor dierenmishandeling,
waarbij een houdverbod als zelfstandige straf opgenomen zal worden. De Dierenbescherming hoopt en
verwacht dat het kabinet deze toezegging ook daadwerkelijk gaat waarmaken. Alleen met substantiële
strafmaatregelen kan dit soort grootschalige dierenmishandeling worden aangepakt!
Dierenbescherming, 25 september 2007
4.4 Wetgeving en handhaving
Hoewel huisdieren het in Nederland gemiddeld veel beter hebben dan de dieren in de bioindustrie,
is er nog weinig wettelijke bescherming voor dieren bij particuliere
huisdiereigenaren. Zolang zij niet aantoonbaar verwaarloosd of mishandeld worden,
kunnen dieren onder erbarmelijke omstandigheden gehouden worden. Volgens de
Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren is het verboden om dieren pijn of letsel te
bezorgen zonder redelijk doel en om dieren de nodige (medische) zorg te onthouden.
Voor zover deze artikelen al bescherming bieden, is het toezicht hierop erg lastig te
realiseren in een huiselijke situatie.
De Kamervragen die gesteld zijn over wetgeving zijn er op gericht om ook dieren die niet
bedrijfsmatig gehouden worden een wettelijke bescherming te bieden. In Engeland is
begin 2007 een vernieuwde dierenbeschermingswet aangenomen waarin ook passages
zijn opgenomen over de voorwaarden voor de leefomgeving van huisdieren, daarbij
rekening houdend met het natuurlijke gedrag en de behoefte om samen met of
gescheiden van andere dieren te leven.
Antwoorden minister
De minister antwoordt dat artikelen 36 en 37 van de GWWD voldoende bescherming
bieden. Daarnaast geldt er een Honden- en Kattenbesluit (HKB ‘99) voor bedrijfsmatig
gehouden dieren, waarin voorschriften voor de minimale afmeting van de hokken en de
temperatuur van de verblijven vastgelegd zijn. De minister acht het niet nodig om de
wetgeving aan te scherpen en passages uit de Britse Animal Welfare Act over te nemen.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren zal blijven aandringen op (betere) nationale regelgeving ter
bescherming van zowel bedrijfsmatig als particulier gehouden dieren en voorwaarden
voor het houden van andere diersoorten dan honden en katten. Zo is er nog veel te
verbeteren aan de huisvesting van bijvoorbeeld konijnen en paarden.
De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister in de bespreking van
beleidsvoornemens en dierenwelzijnsthema’s in de debatten met de minister in de
Tweede Kamer zoals de Nota dierenwelzijn en het wetsvoorstel Dieren dat binnenkort
door de Kamer wordt behandeld.
1a analyse Kamervragen 38

4.5 Regeling Agressieve Dieren
De Regeling Agressieve Dieren (RAD) is in 1993 in werking getreden om het aantal
bijtincidenten met pitbullachtige honden terug te dringen. Door een aantal hondenrassen
aan te merken als ‘gevaarlijk’ en deze alleen toe te staan met een erkende stamboom,
waarbij stamboomloze honden van deze rassen in beslag worden genomen en na
schouwing geëuthanaseerd worden, zouden illegale pitbullachtige honden vanzelf uit het
straatbeeld verdwijnen. Sinds enkele jaren is er echter sprake van een toename van het
aantal inbeslagnames van honden in het kader van deze regeling. Dit zou na het 14 jarig
bestaan van de RAD niet mogelijk moeten zijn en geeft duidelijk aan dat de regeling niet
het gewenste effect heeft gehad en dat er serieus naar moet worden gekeken.
Bovendien is de huidige regeling zeer dieronvriendelijk. Volgens de huidige RAD wordt
het verschil tussen leven en dood voor bepaalde hondenrassen bepaald door uiterlijke
kenmerken en het bezit van een papiertje, namelijk een erkende stamboom. Zo is het nu
mogelijk dat een tien jaar oude, lieve gezinshond die nog nooit een vlieg kwaad heeft
gedaan, wordt afgemaakt omdat hij geen stamboom bezit. Eenzelfde type hond met
stamboom kan veilig door het leven, zonder dat er eisen worden gesteld aan de
opvoeding of het gedrag van de hond. Volgens de Partij voor de Dieren zou het gedrag
van de hond het uitgangspunt moeten zijn, niet de kennis van de eigenaar over een
ingewikkelde regeling.
Na vragen over de RAD, heeft de Partij voor de Dieren deelgenomen aan een schriftelijk
overleg met de minister, gevolgd door een (mondeling) algemeen overleg over de
regeling. De minister heeft toegezegd de RAD te gaan evalueren om de regeling
eventueel aan te passen hierna. De resultaten van de evaluatie worden rond maart 2008
verwacht.
Met behulp van drie moties wilde de Partij voor de Dieren ervoor zorgen dat er geen
honden meer in beslag worden genomen en geëuthanaseerd worden tot de resultaten
van de evaluatie bekend zijn. In de pers is dit ook wel bekend geworden als het
“generaal pardon” van de Partij voor de Dieren. Ook is een motie ingediend waarin
verzocht werd om de Kamer inspraak te geven in de opzet van de evaluatie en de
samenstelling van de commissie die naar de werking van de RAD gaat kijken.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren zal blijven pleiten voor een diervriendelijkere en eerlijkere
regeling op basis van het gedrag van de hond, in plaats van een verbod gebaseerd op ras
of uiterlijke kenmerken. De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister
in de bespreking van beleidsvoornemens en dierenwelzijnsthema’s in de debatten over
de Nota Dierenwelzijn (januari 2008) en de behandeling van het wetsvoorstel Dieren
(voorjaar 2008).
Intermezzo 4.5 Familie probeert uit alle macht om hond Hellas terug te krijgen.
'Atletisch, ha! Een ouwe sukkel, dat was het. Een beestje op zijn retour' - De parkiet was nog agressiever dan
de hond
AAGTEKERKE - Het maakt ze niet uit dat Hellas geen stamboom had. Dat hij een Amerikaanse
stafford is. Of was. En dat hij daarom onder de pitbullwet valt. Ze missen hun hond gewoon. Omdat
hij lief was, en zeker niet agressief. "We liepen door Antwerpen, mijn man en ik, en ik mocht een
armband van hem uitkiezen. We liepen een zaakje binnen en in plaats van dat ik naar de sieraden
tuurde, keek ik naar beneden. In een hoek lag een klein hondje te piepen, onder een dekentje. Nog
maar negen weken oud. Wat zielig, zei ik tegen de man achter de toonbank, dat beestje ligt daar
maar te bibberen.
Bleek die man hem als waakhond voor de winkel te hebben aangeschaft, maar zijn vrouw had hem liever niet
binnen in huis. Wilt u hem niet meenemen, vroeg die eigenaar aan me. Ik zag het al helemaal zitten: echt een
maatje voor onze zoon Richard, die toen vijftien was. Perfect voor een jongen in de puberteit. Het hondje ging
met ons mee naar Vlissingen. Aan de armband hebben we niet eens meer gedacht."
1a analyse Kamervragen 39

Angela Tholen kan zich nu, tien jaar later, wel voor haar kop slaan dat ze niet wist wat ze in huis haalde. Dat
een Amerikaanse stafford zonder stamboom verboden is. Ook toen al. "Ik wist het niet, echt niet. Het ras
interesseerde me ook niets. Al was het een schootjuffertje. Ik vond het gewoon een lief beestje. En dat bleek
hij ook echt te zijn. Ook voor mijn zoontje van anderhalf en mijn dochtertje, die nog maar een baby was. Hellas
stelde zich heel zachtaardig op."
Hellas is inmiddels in beslag genomen door de politie. Sindsdien weet de familie niet hoe het met hun hond
gaat. Of Hellas uberhaupt nog leeft. " De schouwer was niet bereikbaar. De gemeente Veere wel, op wie de
Partij voor de Dieren een beroep deed. Maar, zegt de woordvoerster, de gemeente kan niks betekenen. "Alles
ligt nu bij de politierechter." Ook die gaf gisteren geen thuis.
--------------------------
Hellas is, na intensieve inmenging van de werkgroep van de Partij voor de Dieren Zeeland, eind augustus
teruggegaan naar huis. De rechter besloot na een MAG-test, waar Hellas met vlag en wimpel voor slaagde, dat
het niet ging om een agressieve hond.
Provinciale Zeeuwse Courant 15 juni 2007
4.6 Verantwoord huisdierbezit
Identificatie en registratie
Het chippen of op andere wijze identificeren en registreren van dieren voorkomt
problemen met zwerfdieren en overvolle asielen. Bovendien kan de illegale handel in
dieren beter worden aangepakt en kunnen bijvoorbeeld bijtincidenten bij honden worden
geregistreerd.
Antwoord minister
De minister heeft naar aanleiding van een aangenomen motie voor het invoeren van
verplichte identificatie & registratie (I&R) een onderzoek ingesteld naar de effectiviteit
van I&R om na te gaan of dit systeem rendabel zou zijn. De resultaten zouden voor de
zomer bekend worden gemaakt. Dit is niet gebeurd.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren zal blijven aandringen op het invoeren van een verplichte
identificatie en registratie van gezelschapsdieren.
Dierenartskosten
Leveringen en diensten van dierenartsen zijn belast tegen het hoogste BTW-tarief van
19%. Daaronder vallen alle veterinaire handelingen zoals consulten, onderzoeken,
operaties en dergelijke. Ook diergeneesmiddelen die door de dierenarts zelf worden
toegediend vallen onder dit tarief. De hoge kosten kunnen een belemmering vormen om
tijdig een dierenarts te bezoeken of om dieren te laten castreren, waardoor de
zwerfdierenproblematiek zich blijft uitbreiden.
Antwoord minister
De minister van Financiën geeft aan dat Nederland niet kan afwijken van het Europees
gemeenschapsrecht. Het verlaagde BTW-tarief van 6% is een uitzondering en geldt
alleen voor een beperkt aantal categorieën en diensten.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren is van mening dat dieren niet mogen lijden onder de financiële
situatie van hun eigenaar. Wij zullen ons dan ook blijven inzetten om de BTW-tarieven
voor dierenartsen te verlagen of zelfs terug te brengen naar het nultarief.
Zorgverzekering voor huisdieren
Een goede verzekering voor de medische kosten van huisdieren zou veel (financiële)
problemen kunnen voorkomen voor dieren en hun eigenaren. Er zijn echter ook veel
problemen met verzekeringspolissen voor dieren. Meerdere malen zijn maatschappijen
failliet gegaan en zijn veel mensen hierdoor gedupeerd geraakt.
1a analyse Kamervragen 40

De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over de voorwaarden van deze
verzekeringsmaatschappijen en het instellen van een vangnet voor de verzekerden.
Antwoord minister
Volgens de minister gelden voor deze maatschappijen dezelfde voorwaarden en
richtlijnen als bij andere verzekeringsmaatschappijen. Zodoende bestaan er voldoende
mogelijkheden voor controle en toezicht door de Nederlandse Bank. Incidenten zijn altijd
mogelijk.
Vervolgacties
Navraag leert dat de gegeven antwoorden niet juist zijn en dat er sprake is van een
structureel probleem. De Partij voor de Dieren zal hier vervolgvragen over stellen.
4.7 Malafide hondenhandel
Met de toename van het aantal honden dat uit Oost-Europa wordt geïmporteerd, vaak
ziek en onder zeer slechte omstandigheden gefokt en vervoerd, is er sprake van een
heuse bio-industrie voor honden. Doordat deze handel zeer lucratief is, is er onder de
broodfokkers geen oog voor dierenwelzijn. Onze Kamervragen zijn er op gericht om
fokkers en verkopers van deze honden beter op te sporen en te vervolgen, door
bijvoorbeeld identificatie en registratie te verplichten en uitbreiding van de capaciteit bij
de AID.
Antwoord minister
De minister geeft in haar antwoord aan dat zij van mening is dat het terugdringen van
malafide handel de verantwoordelijkheid is van burgers, de sector en overheid samen. Zij
verwijst naar het Landelijk Informatiecentrum Gezelschapsdieren (LICG) om potentiële
hondeneigenaren voor te lichten over de noodzaak om bij de aanschaf van een hond te
letten op de herkomst en de omstandigheden bij de fokker. Het ministerie van LNV heeft
een subsidie verstrekt voor de oprichting van het LICG.
Vervolgacties
In een sector waar zoveel geld verdiend wordt ten koste van het welzijn van dieren, kan
niet worden uitgegaan van initiatieven vanuit de sector voor het verbeteren van
dierenwelzijn. De overheid moet hierin haar verantwoordelijkheid nemen. Deze gaat
verder dan het verlenen van een subsidie. De eigen overheidsverantwoordelijkheid wordt
daarmee ten onrechte afgekocht. Wij zullen blijven aandringen op het invoeren van een
verplichte identificatie en registratie van gezelschapsdieren om zo beter op te kunnen
treden tegen (malafide) fokkers. Ook zullen we pleiten voor een betere afstemming en
samenwerking binnen de EU om handel via internet en smokkel binnen de EU-grenzen op
te sporen.
4.8 CITES – handel en handhaving
Nederland blijkt volgens diverse onderzoeken en beschrijvingen van maatschappelijke
organisaties een belangrijke speler in de handel in illegale flora en fauna. Er worden
grote hoeveelheden dieren het land in gesmokkeld via Schiphol en de Rotterdamse haven
en ook in de post worden er regelmatig pakketten met al dan niet levende dieren
onderschept. Er is duidelijk veel mis in de opsporing en handhaving van de Flora- en
faunawet, maar dit wordt stelselmatig ontkend door de betrokken partijen.
Vogels
De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over de handel in wilde
vogelsoorten, omdat deze handel de afgelopen jaren is vertienvoudigd en over de
fraudegevoeligheid van het ringsysteem waarmee vogels geregistreerd worden.
1a analyse Kamervragen 41

Antwoord minister
De minister geeft aan dat de handel in alle vogels die in gevangenschap zijn geboren en
opgekweekt sinds 1997 is toegestaan, omdat het Hof van Justitie in 1996 heeft bepaald
dat de Vogelrichtlijn niet op hen van toepassing is. Via het ringensysteem wordt
onderscheid gemaakt tussen gekweekte en wild gevangen vogels; dit systeem wordt
gecontroleerd door de AID en politie. Om de handhaving te verbeteren wordt er in 2007
gewerkt aan het opstellen van een handhavingsstrategie voor natuurwetgeving volgens
het concept van ‘programmatisch handhaven’ (d.w.z. met een mix van instrumenten).
Verder kijkt men hoe de samenwerking en afstemming tussen de betrokken diensten kan
worden verbeterd. Daarnaast is in verband met de vogelgriep sinds 1 juli 2007 de invoer
van in het wild gevangen vogels in de EU verboden.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister in de bespreking van
beleidsvoornemens en dierenwelzijnsthema’s in de debatten met de minister in de
Tweede Kamer. Bovendien vormen zij een basis voor onze moties. In Algemene
Overleggen met de minister rondom de CITES-conferentie (juni 2007) heeft de Partij
voor de Dieren gepleit voor betere handhaving, een plan van aanpak om fraude te
kunnen voorkomen en voor een onafhankelijk onderzoek naar de handhaving in
Nederland, waaronder de samenwerking tussen de verschillende handhavende instanties
(douane, politie, AID, Regionale Milieuteams en Interregionale milieuteams). De gegeven
antwoorden zullen we inzetten bij de debatten over de Nota Dierenwelzijn.
Wolven
We hebben vragen gesteld over de Nederlandse exporthandel in wolven, die onder het
CITES verdrag vallen, naar aanleiding van berichten dat door Nederland geëxporteerde
wolven in Spaanse natuurparken worden uitgezet als buit voor hobbyjagers.
Antwoorden minister
De minister stelt dat het bericht over een transport van wolven vanuit Nederland niet
klopt. Wolven die op bijlage B van het CITES verdrag staan mogen wel vrij worden
vervoerd binnen de EU. Voor vervoer binnen de EU van wolven die op CITES-bijlage A
staan moet een vergunning worden aangevraagd bij de Dienst Regelingen. Voor de
export van alle soorten wolven naar landen buiten de EU moet een exportvergunning
worden aangevraagd. De minister vindt dit systeem voldoende om ‘ongewenste
praktijken’ te voorkomen. Zij kan echter niet garanderen dat de deelname van
Nederlanders aan illegale safari’s in het buitenland automatisch leidt tot strafrechtelijke
vervolging; dit hangt af van de omstandigheden van het geval en het is aan het
Openbaar Ministerie om hierover te beslissen. Het adverteren van illegale safari’s is op
zichzelf niet strafbaar vanwege de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid; de
minister wil het aan de verantwoordelijkheid van de reisbranche zelf overlaten om dit
soort reizen niet te organiseren en over te adverteren.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister in de bespreking van
beleidsvoornemens en dierenwelzijnsthema’s in de debatten met de minister in de
Tweede Kamer. Bovendien vormen zij een basis voor onze moties. We zullen we deze
antwoorden inzetten bij het vervolgoverleg over handhaving CITES (najaar 2007), de
bota Dierenwelzijn (januari 2008) en de bespreking van het wetsvoorstel Dieren (2008).
Smokkel van dieren en handhaving
Regelmatig worden er postpakketten onderschept die volgestopt zitten met levende of
tijdens de reis overleden dieren. We hebben Kamervragen gesteld over deze vorm van
smokkel voor de zeer lucratieve illegale handel in dieren.
1a analyse Kamervragen 42

Ook hebben we vragen gesteld over de smokkel van 788 apen uit Maleisië, vermoedelijk
ten behoeve van gebruik in een proefdiercentrum.
Antwoorden minister
De minister antwoordt dat er geen aanwijzingen zijn dat de smokkel van reptielen in
postpakketten is toegenomen. De afgelopen jaren onderschepte de douane gemiddeld
twee postpakketten met reptielen per jaar. Deze gevallen worden overgeleverd aan de
AID, die vervolgens nagaat of er sprake is van overtreding van de Flora- en faunawet of
van dierenmishandeling. De douane controleert op basis van risicoanalyses, aangezien ze
niet alle pakketten kunnen controleren. De minister acht dit voldoende. Een pakket wordt
als verdacht aangemerkt als na een röntgenscan de vorm van een dier zichtbaar is of
organisch materiaal aanwezig is.
Er worden geen preventieve maatregelen genomen om de smokkel via postpakketten
tegen te gaan, gezien het lage aantal geconstateerde overtredingen. Er is geen centrale
registratie van de omstandigheden van dierenmishandeling. Het registratiesysteem van
het Openbaar Ministerie bevat geen gespecificeerde gegevens. Levende dieren dienen te
worden verpakt en vervoerd volgens de International Air Transport Association
richtlijnen. Op de CITES-vergunningen wordt dit als voorwaarde vermeld. Een algemeen
verbod op het importeren van dieren is niet aan de orde, aldus de minister.
Over de smokkel van apen uit Maleisië zegt de minister dat hiervoor nooit een CITESvergunning
is afgegeven. De autoriteiten in Maleisië hebben aangegeven dat de apen
illegaal uit het wild gevangen zijn. Zij geven geen exportcertificaten af voor deze
diersoort. In Nederland is er geen aanvraag ingediend voor een vergunning.
De minister geeft aan dat de VWA nauw contact heeft met het CITES-bureau en dat zijn
jaarlijks meerdere malen instellingen controleert die primaten voor dierproeven houden.
Dit geeft voldoende waarborgen om illegale apen op te sporen. In 2007 werd tot nu toe 1
illegaal geïmporteerde aap in beslag genomen, in voorgaande jaren waren dat er 3
(2006), 9 (2005), 6 (2004) en 5 (2003). Als de opvangcentra voor n beslag genomen
dieren geen opvangcapaciteit meer hebben, worden de dieren in dierentuinen
ondergebracht. De minister heeft geen signalen ontrvangen dat er onvoldoende
opvangcapaciteit is.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister in de bespreking van
beleidsvoornemens en dierenwelzijnsthema’s in de debatten met de minister in de
Tweede Kamer. We zullen deze antwoorden inzetten bij eventuele vervolgoverleggen
over handhaving CITES.
Biodiversiteit en uitstervende diersoorten
De VN Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) publiceerde in september een rapport
waaruit bleek dat diersoorten in een snel tempo uitsterven. Wereldwijd representeren 15
diersoorten 90% van alle gedomesticeerde dieren. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat
slechts enkele diersoorten in steeds grotere aantallen worden gehouden voor
voedselproductie.
De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over de zorgen van onder andere de
FAO over de gevolgen van de uitstervende landbouwdiersoorten voor de wereldwijde
voedselvoorziening en de constatering dat de massaproductie van vlees, melk en eieren
aan de basis ligt van het verlies aan biodiversiteit.
Antwoorden minister
De minister antwoordt dat 30 diersoorten van de 50.000 zoogdieren en vogelsoorten op
aarde worden gebruikt voor de productie van voedsel, met name vlees, zuivel en eieren.
Van de 30 soorten zijn er 14 of 15 verantwoordelijk voor 90% van de totale dierlijke
voedselproductie.
1a analyse Kamervragen 43

Zij deelt de zorgen over het uitsterven van landbouwhuisdiersoorten wereldwijd. In 2002
hebben de ministeries van LNV, VROM en OS de beleidsnota ‘Bronnen van ons bestaan’
opgesteld. Hierin wordt het belang van diversiteit van genetische bronnen voor duurzame
ontwikkeling in Nederland aangegeven. Ook de inzet van Nederland in internationaal
verband wordt hierin beschreven. In september 2007 heeft de Europese Unie ingestemd
met een Global plan of action, dat tot doel heeft de negatieve trend te keren.
De minister is van mening dat intensiveringen van de landbouw en maatregelen voor
productieverhoging in de landbouw nodig zijn om te voldoen aan de groeiende vraag
naar voedsel. De FAO waarschuwt hierbij dat dit vraagt om meer aandacht voor
duurzame landbouwontwikkelingen, met name in ontwikkelingslanden.
De minister wijst op de subsidieregeling die sinds 1998 is ingericht voor zeldzame
huisdierrassen. Verder houdt Nederland zich alleen bezig met het eventueel
ondersteunen van ontwikkelingslanden om verplichtingen uit internationale afspraken na
te komen.
Paling
Ondanks dat de paling op de lijst van beschermde diersoorten staat, wordt er nog steeds
jaarlijks een Nederlands Kampioenschap Palingroken georganiseerd. Wij hebben
Kamervragen gesteld over dit zeer tegenstrijdige beleid.
Antwoorden minister
De minister antwoordt dat visserij niet de enige oorzaak is van de achteruitgang in het
palingbestand. Ook waterkrachtcentrales, gemalen, milieuvervuiling en factoren op de
oceaan spelen hierin een rol. Het herstel van de aalstand is een prioriteit in het
binnenvisserijbeleid. Er worden diverse maatregelen getroffen om de achteruitgang tegen
te gaan, zowel binnen Nederland als op Europees niveau. Alle lidstaten zullen uiterlijk 31
december 2008 een aalbeheersplan indienen, zodat op termijn 40% van de schieraal
weer zal terugkeren.
De minister laat de vangsten van de sport- en beroepsvisserij inventariseren en werkt
aan een systeem van monitoring en registratie. Begin 2008 zal een eerste versie worden
opgesteld en een nationaal beheersplan. Mogelijke maatregelen zullen zijn: een tijdelijke
sluiting van het visseizoen, maatregelen bij waterkrachtcentrales en uitzet van (glas)aal.
Met betrekking tot het Kampioenschap palingroken geeft de minister aan dat de handel
in paling binnen Europa niet aan vergunningverplichting onderhevig wordt, dit geldt
alleen in internationaal verband. Binnen de Europese Unie zullen de Europese
Aalverordening en de nationale invulling van het beheersplan bepalend zijn voor de
visserijmogelijkheden vanaf eind 2008.
Het doel van de Europese aalverordening is niet het verbieden van de visserij of
consumptie van de aal. Maar het herstel van de aalstand, benadrukt de minister.
De Partij voor de Dieren is van mening dat de minister hier ernstig tekort schiet in haar
zorgplicht voor bedreigde dieren. Het kan en mag niet zo zijn dat de minister een zo
laconieke houding aanneemt terwijl een soort op uitsterven staat en tegelijk broodjes
paling geserveerd worden tijdens staatsbanketten en officiële bijeenkomsten, zonder dat
er serieus beleid wordt geformuleerd om de teruggang van de soort te stoppen.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden in de bespreking van het nationaal
aalbeheersplan (begin 2008) en de Nota Dierenwelzijn.
1a analyse Kamervragen 44

5. Vermaak met dieren
5.1 Dieren in kunstuitingen of als object van vermaak
Een filmpje waarin een schaap op zijn rug ligt te stikken, levende kippen van
verschillende rassen die met elkaar worden gekruist om vervolgens in een museum te
worden tentoongesteld, pasgeboren kuikentjes die als statement in een versnipperaar
dreigen te worden gegooid als het publiek geen geld biedt, een hond die door een
kunstenaar wordt uitgehongerd tot de dood erop volgt, als ‘kunstuiting’. Allemaal
‘kunstuitingen’ waarbij levende dieren als object worden gebruikt c.q. misbruikt, ter
vermaak van de mens.
De Partij voor de Dieren heeft over deze zogenoemde kunstuitingen en over het doen
van ‘spelletjes’ met levende dieren, zoals het tikken van een wegvluchtend varken
(“zwientie tikk’n”) Kamervragen gesteld met als doel om in kaart te brengen waar
volgens de minister de ethische kaders en randvoorwaarden liggen voor het inzetten van
levende dieren. Hierbij hebben we gepleit voor het ontwikkelen van een toetsingskader
om te kunnen bepalen of het ethisch verantwoord is om dieren in te zetten voor kunst- of
amusementsdoeleinden. De Partij voor de Dieren vindt dat artikel 65 van de
Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren, waarin dergelijke randvoorwaarden kunnen
worden vastgelegd, na 15 jaar eindelijk moet worden ingevuld en in werking moet
treden.
Antwoord minister
De minister antwoordt dat de artikelen 36 en 37 van de Gezondheids- en Welzijnswet
voor Dieren voldoende handvatten bieden om bij geconstateerde schendingen van
dierenwelzijn op te kunnen treden. Het maakt hierbij niet uit of het misbruik of de
mishandeling in live situaties voorkomen of op beeld en geluid zijn vastgelegd.
Ook geeft ze aan in de Nota Dierenwelzijn aandacht te zullen besteden aan het gebruik
van dieren voor amusementsdoeleinden. De minister is niet bereid om hiervoor een
toetsingskader te ontwikkelen. De minister acht het niet verantwoord om een varken
doodsangst te laten uitstaan tijdens volksvermaak. Maar of het tikken van een rennend
varken toelaatbaar is in het kader van de GWWD, kan de minister niet beoordelen. Dat is
afhankelijk van de situatie en de boordeling is aan de rechter, stelt zij.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden in de bespreking van de Nota
Dierenwelzijn (begin 2008).
5.2 Dierentuinen
Het is onacceptabel om terwille van het vermaak van de mens dieren uit het wild te
vangen en in een dierentuin of dolfinarium onder te brengen. Hun leefgebied is daar
drastisch verkleind waardoor zij niet hun natuurlijke gedragingen kunnen uitvoeren. Het
argument dat dierentuinen een educatieve waarde hebben, is onterecht. Dierentuinen
laten de bezoekers niet zien hoe de dieren in hun natuurlijke omgeving leven. Ze
suggereren bovendien dat het moreel gerechtvaardigd is om dieren van hun vrijheid te
beroven om ze aan mensen te tonen.
Doordat dieren in tegennatuurlijke situaties gehouden worden, stuit men geregeld op
morele bezwaren. Moet er ingegrepen worden bij uitbraak van een ziekte? Wat te doen
als een moederdier door stress haar jong verstoot of dreigt te doden? Bovendien
ontstaan er overschotten bij bepaalde diersoorten door de fokprogramma’s waar
dierentuinen aan meewerken.
1a analyse Kamervragen 45

Wat ons betreft kan de dierentuin uitsluitend een aanvaardbare, bij voorkeur tijdelijke,
vorm van huisvesting zijn indien dieren zich niet in hun oorspronkelijke leefgebied
kunnen handhaven of daarin niet teruggezet kunnen worden. De oude doelstelling van
dierentuinen is dan veranderd in die van opvangcentrum voor in het wild levende, al dan
niet bedreigde dieren en diersoorten.
Naar aanleiding van de uitbraak van gorilla Bokito in Diergaarde Blijdorp heeft de Partij
voor de Dieren Kamervragen gesteld over de visie van de minister op dierentuinen, de
huisvesting van dieren en de bescherming van de dieren tegen opdringerige bezoekers
en over de mogelijkheid om een verbod in te stellen op het houden en tentoonstellen van
mensapen in dierentuinen.
Antwoord minister
De minister geeft aan dat de uitbraak van Bokito een incident betrof en dat de
gezondheid en het welzijn van dieren voldoende gewaarborgd worden middels het
Dierentuinenbesluit. In dierentuinen worden dieren aan het publiek getoond op een wijze
waarop het publiek de dieren in voldoende mate kan zien en de dieren zich op hun
gemak kunnen voelen, zegt zij. De minister voelt niets voor een speciale uitzondering
voor mensapen.
Vervolgacties
Het Dierentuinenbesluit in haar huidige vorm is veel te weinig concreet en eenduidig om
echte bescherming te bieden aan de in dierentuinen gehouden dieren. Na de antwoorden
van de minister op onze Kamervragen, hebben we tijdens een Algemeen Overleg
mondelinge vragen aan de minister gesteld over de functie van dierentuinen. Op basis
hiervan heeft de Partij voor de Dieren een motie ingediend waarin de regering wordt
opgedragen het Dierentuinenbesluit versneld te evalueren. Deze motie is aangenomen.
Wij zullen dit nauwlettend blijven volgen. De verwachting is dat de resultaten van de
evaluatie eind 2008 bekend zullen zijn.
5.3 Dieren in het circus
Met het constante transport en de (mobiele) huisvesting is het circus een zeer
dieronvriendelijke leefomgeving voor niet-gedomesticeerde (wilde) dieren. De
onmogelijkheid om hun soorteigen gedrag te vertonen en de trainingen die de dieren
moeten ondergaan om tegennatuurlijke kunstjes te vertonen, zorgen ervoor dat steeds
meer mensen inzien dat er hier sprake is van dierenleed en dat dieren niet thuis horen in
een circus.
De Partij voor de Dieren is van mening dat het hoog tijd is om spoedig een nationaal
verbod in te stellen voor het houden en tentoonstellen van wilde dieren in circussen. Dat
de huisvesting van dieren als olifanten, tijgers, leeuwen, giraffen en zeeleeuwen en de
acts die zij gedwongen worden uit te voeren in het circus indruisen tegen de vrijheid om
hun natuurlijke gedrag te kunnen vertonen, is voor iedereen overduidelijk. Ook het vrij
zijn van fysiek en fysiologisch ongerief en van angst en chronische stress zijn vrijheden
die in het geding zijn in de circusomgeving. Niet alleen nationaal, maar ook
internationaal en op verschillende niveaus zijn ontwikkelingen gaande die pleiten voor
een verbod op het gebruik van wilde dieren in het circus.
Allereerst de wetgeving in diverse andere landen: in Kroatië, Costa Rica, Israël,
Singapore en Oostenrijk is reeds een nationaal verbod van kracht. In Duitsland en
Engeland zal op korte termijn een voorstel hiertoe worden besproken. Bij laatstgenoemd
land is hiertoe overgegaan nadat meer dan 220 gemeenten een lokaal verbod hadden
ingesteld. Verder gelden in onder andere Denemarken, Finland, Zweden, Slowakije en
Malta verboden voor een groot aantal diersoorten, waaronder olifanten, giraffen en apen.
1a analyse Kamervragen 46

Ook in diverse gemeenten binnen Nederland groeit de behoefte aan adequate wetgeving
om circussen met wilde dieren buiten de gemeentegrenzen te kunnen houden.
Winschoten en Veendam hebben in het afgelopen jaar het initiatief genomen om een
plaatselijk verbod in te stellen en in tientallen andere gemeenten gaan dezelfde geluiden
op. Begin dit jaar bepleitte burgemeester Job Cohen van Amsterdam een nationaal
verbod, vanwege het feit dat het gaat om beleid dat de verantwoordelijkheid is van de
landelijke overheid, en het voor gemeenten lastig is een plaatselijk verbod te realiseren.
Onder de Nederlandse bevolking is er overigens een groot draagvlak voor een verbod: in
een representatieve opiniepeiling van RTL 4 stemde 78% van de stemmers hiervoor.
De Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) heeft dit jaar een oordeel geveld over de
richtlijnen die de circusbranche VNCO bij wijze van zelfregulering heeft opgesteld. In
haar advies stelt de RDA dat de huidige richtlijnen veel vragen oproepen, omdat de
motivering en onderbouwing te summier zijn of ontbreken. Ook wordt volgens de RDA op
diverse relevante aspecten niet of onvoldoende ingegaan, en zijn onderdelen met elkaar
in tegenspraak. Er wordt daarnaast onvoldoende rekening gehouden met soortspecifieke
eigenschappen en welzijnsbehoeften van de dieren. Als klap op de vuurpijl geeft de RDA
aan weinig vertrouwen te hebben in het zelfregulerende vermogen van de VNCO om het
welzijn van de dieren in circussen te waarborgen. Een duidelijk oordeel, lijkt ons: de
VNCO is zelf niet in staat om regels op te stellen die het welzijn van dieren in het circus
kunnen garanderen. De minister bleek het advies echter anders te interpreteren: volgens
haar ziet de RDA de richtlijnen als een eerste aanzet om tot degelijk onderbouwde
richtlijnen te komen.
Antwoord minister
De minister wil ondanks de conclusie van de RDA verdere stappen van de circusbranche
afwachten, omdat zij het voor het draagvlak belangrijk acht dat de sector zelf richtlijnen
ontwikkelt. In de Nota Dierenwelzijn zal worden ingegaan op het welzijn van dieren in
het circus.
Vervolgacties
Naar aanleiding van de antwoorden van de minister heeft de Partij voor de Dieren een
schriftelijk overleg aangevraagd over dit onderwerp. In antwoord op de vragen die hierbij
gesteld zijn, heeft de minister een onderzoek aangekondigd naar het welzijn van dieren
in het circus. Volgens haar is hier nog te weinig over bekend om het beleid te wijzigen. In
het onderzoek zal worden gekeken naar verschillende diersoorten, trainingsmethoden,
het transport en regelgeving in andere lidstaten. De verwachting is dat de resultaten van
dit onderzoek eind 2008 bekend zullen zijn.
De Partij voor de Dieren vindt het onzin om een onderzoek in te stellen, omdat
wetenschappelijk allang vaststaat dat het welzijn van wilde dieren in het circus niet kan
worden gegarandeerd. Op basis van deze gegevens zijn andere landen al overgegaan tot
een verbod. Zo kan het gebeuren dat een circus dat in eigen land niet meer welkom is
(Circus Belly Wien uit Oostenrijk) in Nederland nog wel haar tenten op kan slaan. Bij de
behandeling van de Nota Dierenwelzijn zal de Partij voor de Dieren opnieuw pleiten voor
een verbod op het gebruik van wilde dieren in circussen.
5.4 Hengelen
Het hengelen is een veel beoefende hobby in Nederland. Helaas gaat deze hobby gepaard
met veel stress en dierenleed, doordat de dieren met een (weer)haak worden gevangen
en worden beetgepakt door mensenhanden.
Kamervragen die zijn gesteld over het hengelen betroffen georganiseerde
hengelwedstrijden en vislessen die op basisscholen worden gegeven door Sportvisserij
Nederland. In de Kamervragen hebben we gepleit voor een verbod op het houden van
viswedstrijden, mede omdat veel vissen bij deze wedstrijden ernstige verwondingen
1a analyse Kamervragen 47

oplopen doordat (soms erg jonge) deelnemers ruw met de dieren omspringen. Verder is
gepleit voor een verbod op het gebruik van leefnetten, een verbod op het gebruik van
weerhaken en een verbod op het organiseren van viswedstrijden in de paaitijd. Tevens is
gevraagd naar de visie van de minister op het organiseren van gastlessen op
basisscholen waarbij dieronvriendelijke hobby’s worden aangeprezen en hebben we
gevraagd of er richtlijnen gelden voor scholen om externe partijen gastlessen te laten
verzorgen.
Antwoord minister
De minister geeft aan dat er zo’n 100 viswedstrijden per jaar worden georganiseerd
onder toezicht van Sportvisserij Nederland en dat er daarnaast een paar duizend
wedstrijden worden georganiseerd door (lokale) hengelsportverenigingen. De minister
geeft aan dat er speciale wedstrijdreglementen bestaan waarop gecontroleerd wordt
tijdens viswedstrijden en dat Sportvisserij Nederland gedragscodes heeft opgesteld voor
het vissen. Dit getuigt volgens haar van maatschappelijke verantwoording inzake
dierenwelzijn.
Wat betreft de leefnetten verwijst ze naar een onderzoek uit 1992 van de toenmalige
Organisatie voor Verbetering van de Binnenvisserij (OVB), waarin geconcludeerd werd
dat leefnetten geen pijn of letsel veroorzaken als die goed worden gebruikt. De minister
is niet bereid een verbod hierop in te stellen, aangezien er volgens haar geen sprake is
van dierenmishandeling als leefnetten goed worden gebruikt. In de Nota Dierenwelzijn
zal aandacht worden besteed aan het hengelen en aan de hiervoor geldende bestaande
gedragscodes.
Op de vragen over de vislessen op basisscholen antwoordt de minister dat sportvisserij
de betrokkenheid bij en het respect voor onderwaternatuur bevordert. Aangezien in
Nederland meer dan een half miljoen kinderen wel eens vissen, vindt zij het belangrijk
dat zij op een verantwoorde manier leren omgaan met de vissen en de natuur. De lessen
hebben een sterk educatief karakter en creëren draagvlak, respect en
verantwoordelijkheidsgevoel ten aanzien van de onderwaterwereld, aldus de minister.
Scholen bepalen zelf op welke wijze zij de leer- ofwel kerndoelen willen realiseren, welk
materiaal zij daarbij inzetten en of zij daaraan binnen reguliere en/of speciale lessen
aandacht besteden. Er gelden (met uitzondering van sponsoring) geen richtlijnen voor
het uitnodigen van externe organisaties op basisscholen en de minister is ook niet bereid
om deze te ontwikkelen. De Partij voor de Dieren verschilt met de minister van mening
over de toelaatbaarheid van vislessen op scholen en zal zich blijven inzetten voor een
verbod op promotie van de onderwaterjacht onder scholieren.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren zal bij de behandeling van de Nota Dierenwelzijn (januari 2008)
opnieuw met de minister in debat gaan over de toelaatbaarheid van viswedstrijden, het
gebruik van leefnetten en weerhaken en sportvislessen op basisscholen. In het najaar
van 2007 zal bekend worden hoe de “leerlijn natuur” ingevuld zal worden door het
ministerie van LNV. Ook deze lijn zullen wij kritisch volgen.
1a analyse Kamervragen 48

6. Dieren in het wild & natuur
6.1 Verkeersongevallen met in het wild levende dieren
De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over de registratie van
verkeersongelukken met dieren. Deze blijkt niet betrouwbaar en onvolledig te zijn. In
deze vragen is gepleit voor een beter, gecentraliseerd registratiesysteem dat
onafhankelijk is van faunabeheereenheden, voor het invoeren van snelheidsbeperkende
maatregelen in nachtelijke uren en voor het opstellen van een overzicht van plaatsen
waar veel dieren oversteken, zodat deze verwerkt kunnen worden in navigatiesystemen.
Antwoorden minister
De minister antwoordt dat het huidige registratiesysteem wat haar betreft toereikend is.
De aanrijdingen op rijkswegen worden geregistreerd door de Dienst Weg- en
Waterbouwkunde en op provinciaal en lokaal niveau spelen de Faunabeheereenheden
(jagersclubs) een belangrijke rol. Mede op basis van deze registratie worden door de
Faunabeheereenheden Faunabeheerplannen opgesteld.
Aanrijdingen kunnen worden gemeld via www.wildaanrijding.nl of bij de regionale politie.
Het melden van aanrijdingen wordt gestimuleerd, al wordt er door de minister niet bij
vermeld op welke manier dit wordt gedaan. De minister is van mening dat het melden
van een aanrijding valt onder de zorgplicht voor dieren zoals is vastgelegd in de Flora- en
faunawet. De minister vindt een centrale registratie niet noodzakelijk. Ook vindt zij niet
dat de Faunabeheereenheden een bijzonder belang hebben. Op plaatsen waar veel dieren
oversteken worden al maatregelen getroffen. Daarnaast worden in het meerjarenplan
“Ontsnippering” maatregelen benoemd om de mogelijkheden tot oversteken voor dieren
in het wild via passages over en onder de weg te verbeteren. Ook zijn er
waarschuwingsborden langs wegen waar veel dieren oversteken. Dit systeem voldoet
volgens de minister. De provincie kan eventueel besluiten tot aanvullende maatregelen,
zoals snelheidsbeperkende maatregelen. Waarschuwingen via navigatiesystemen vindt
de minister een sympathiek idee, maar de uitwerking wil ze overlaten aan de sector. De
vraag is natuurlijk welke “sector” zich daar verantwoordelijk voor voelt, gelet op het feit
dat de Wild Beheer Eenheden (WBE’s) bestaan uit belanghebbende hobbyisten die
moeilijk als een “sector” te duiden zijn.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister in de huidige discussie
rondom de wilde zwijnenpopulatie op de Veluwe en het verkeersrisico dat zij vormen
volgens Rijkswaterstaat. De Partij voor de Dieren zal blijven wijzen op het feit dat
dierenkerende rasters en wildroosters onvoldoende aanwezig zijn, in veel gevallen in
slechte staat verkeren en dat er veel meldingen zijn over hekken en wildroosters die
moedwillig gesaboteerd zijn, waardoor dieren zoals zwijnen in de bebouwde kom dan wel
op (snel)wegen kunnen komen. Rijkswaterstaat dient hierin veel meer haar
verantwoordelijkheid te nemen.
6.2 Valwildregeling
Sinds 1 maart 2007 is in de Achterhoek en IJsselstreek een regeling van kracht die stelt
dat de dierenambulance niet meer ingeschakeld wordt voor de hulp en opvang van in het
verkeer gewond geraakte dieren (valwild). Voortaan maken politie en
Wildbeheereenheden (WBE’s) samen afspraken over het doden van de dieren of het
vervoer naar een opvangcentrum. Gezonde, achtergebleven jongen worden vaak
afgeschoten wanneer het moederdier wordt aangereden.
De WBE’s mogen hierdoor zelfstandig de afweging maken of een dier moet worden
afgeschoten en ontvangen hiervoor ook nog een vergoeding van de gemeenten, naast de
1a analyse Kamervragen 49

vergoeding die ze krijgen van de poelier als de dieren daar worden verkocht. Om deze
reden heeft de Partij voor de Dieren Kamervragen gesteld waarin gepleit wordt voor het
ontwikkelen van een landelijk beleid ten aanzien van de opvang van gewonde dieren,
waarbij ook medisch deskundigen en dierenambulances weer een rol krijgen.
Antwoorden minister
Volgens de minister zijn de WBE’s voldoende deskundig om de afweging te maken of een
gewond dier of achtergebleven jong voor opvang in aanmerking komt. Deze werkwijze is
volgens haar in overeenstemming met de bepaling uit het Besluit vrijstelling beschermde
dier- en plantensoorten. De Faunabeheereenheid ontvangt van de wegbeheerder (vaak
de gemeente) een vergoeding voor het ophalen van valwild. De vergoeding kan worden
gebruikt om de onkosten van de valwildverlofhouders te vergoeden, evenals de
vergoeding die ontvangen wordt van de poelier. De overheid steunt de opvang van in het
wild levende dieren niet, omdat het beleid niet is gericht op individuele dieren, maar op
bescherming van populaties van in het wild levende soorten. Er is een budget
beschikbaar gesteld aan de Vereniging Opvangcentra Niet-gedomesticeerde Diersoorten
(VOND) voor het ontwikkelen van een kwaliteitsprotocol. De opvangsector kan zo zelf
bepalen wat kwalitatief goede opvang behelst.
De Partij voor de Dieren vindt het zeer ongewenst dat belanghebbende hobbyisten
mogen beoordelen of een dier moet worden gedood en vervolgens ook de opbrengst
daarvan zelf mogen houden. Er zijn verschillende berichten van WBE’s die samen met de
politie BBQ feesten organiseren uit de opbrengst “om de onderlinge banden te
versterken”, waarbij de onafhankelijkheid in het toezicht op de jacht ernstig in het geding
kan komen. Gewonde wilde dieren zullen wat de Partij voor de Dieren betreft weer
gewoon door de dierenambulance opgehaald moeten worden wanneer er gerede kans op
overleven is en ook de nazorg voor eventuele jongen moet in handen van de
dierenambulance en/of dierenasiels gelegd worden.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren heeft aanvullende vragen gesteld over deze gang van zaken,
waarbij het maar zeer de vraag is of het lot van een dier wordt bepaald aan de hand van
een objectieve beoordeling door de WBE’s. Wij hebben hierbij gepleit voor het
inschakelen van een medisch deskundige. De minister blijft dit onnodig vinden en laat de
beslissing vooralsnog over aan de jagers.
6.3 Jacht en populatiebeheer
Wilde zwijnen en damherten
Nederland is een goed leefgebied voor wilde zwijnen. Het wilde zwijn is een wettelijk
beschermde diersoort. Er zijn slechts enkele gebieden aangewezen waar vastgestelde
populaties mogen leven, namelijk op de Veluwe en in het Meinweggebied in Limburg.
Daarbuiten worden ze afgeschoten. In deze twee gebieden worden de zwijnen door
jagers geteld om te bepalen hoeveel dieren ‘moeten’ c.q. mogen worden afgeschoten om
te komen tot de “gewenste voorjaarsstand”: het aantal zwijnen dat volgens berekeningen
in het gebied kan leven. Al jaren wordt in het voorjaar door de jagers aangegeven dat de
populatie wilde zwijnen te groot is voor het gebied en dat de afschot moet worden
verhoogd. Via de media wordt verkondigd dat de vele zwijnen zorgen voor grote schade
aan tuinen en campings en dat ze grote gevaren opleveren in het verkeer. Het is
duidelijk dat hier een andere aanpak nodig is.
Er zijn vele aanwijzingen dat jagers de dieren massaal bijvoeren, waardoor een
bovennatuurlijke populatiegroei ontstaat. Onderzoeksinstituut Alterra heeft bewezen dat
het aantal zwijnen niet duurzaam kan worden verklaard uit alleen het natuurlijk
voedselaanbod en dat er sprake moet zijn van kunstmatig bijvoeren in forse
1a analyse Kamervragen 50

hoeveelheden. Bovendien tellen de jagers zelf (met lokvoer) de aantallen dieren om
zelfstandig te kunnen bepalen hoeveel dieren er mogen worden gedood. Gespecialiseerde
ecologen van Wageningen UR en Universiteit Groningen pleiten voor het met rust laten
van de dieren (niet jagen), zodat er na verloop van enkele seizoenen een natuurlijk
evenwicht ontstaat (de populatiegrootte wordt, in tegenstelling tot wat vaak beweerd
wordt, niet bepaald door de aanwezigheid van predatoren maar door het
voedselaanbod). Door constant ingrijpen van de mens, blijft het een terugkerend
‘probleem’ waar alleen de jagers zelf baat bij hebben. Jagers schieten bewust vooral
mannetjesdieren en laten zoveel mogelijk zeugen leven, waardoor scheve
geslachtsverhoudingen ontstaan en de aanwas sterk wordt bevorderd.
Eenzelfde situatie dreigt voor de damherten die in de Amsterdamse Waterleiding duinen
en in het Nationaal Park Lauwersmeer leven. Regelmatig pleiten jagers ervoor om door
middel van afschot de grootte van de populaties in te perken.
De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over het beheer van de
zwijnenpopulatie op onder meer Kroondomein het Loo en over het lot van de populatie
damherten in het Nationaal Park Lauwersmeer en de Amsterdamse Waterleidingduinen.
Antwoorden minister
De minister geeft zowel in haar schriftelijke antwoorden op onze vragen als tijdens het
debat zeer tegenstrijdige antwoorden zowel met betrekking tot de situatie rondom de
zwijnenpopulatie als over de vigerende wetgeving en het jachtbeleid. Zo stelde ze in het
spoeddebat over de jacht van 7 november 2007 dat het zwijnenprobleem op de “Hoge
Veluwe” alarmerend zou zijn (terwijl de discussie helemaal niet gaat over park de Hoge
Veluwe). Verder stelt ze dat jagers in dienst zouden zijn van de terreinbeheerders, terwijl
jagers juist hoge bedragen betalen om te mogen schieten in hun vrije tijd. Zo stelt ze al
een half jaar dat op de Veluwe 6000 zwijnen zouden rondlopen, terwijl de afgelopen
maanden reeds duizenden zwijnen zijn afgeschoten door Staatsbosbeheer en
Natuurmonumenten.
Verder geeft ze tegenstrijdige normeringen aan met betrekking tot het toestaan van de
drukjacht op zwijnen. De ene keer heeft de minister het over het willen toestaan van één
jager en één drijver per 1000 ha, dan weer per 40 ha. Tot slot gaat ze er in het debat
vanuit dat overpopulatie an sich een calamiteit is, terwijl dit niet strookt met de Flora- en
Faunawet die aangeeft welke calamiteiten kunnen leiden tot het toestaan van afschot:
Van de bescherming mag alleen worden afgeweken als er schade dreigt te ontstaan aan
landbouwgewassen of als de volksgezondheid en veiligheid in het gedrang zijn.
De minister geeft aan dat de mediane voorjaarsstand voor de wilde zwijnen in het
Kroondomein 240 is. Jaarlijks wordt achteraf verslag gedaan over het aantal dieren dat is
afgeschoten. In 2006 zijn dat er in dit gebied 121 geweest. Er is in dit gebied geen
gebruik gemaakt van drukjacht.
De minister is niet bereid een proef in te stellen zonder afschot, om de populatiegrootte
te kunnen monitoren. Ook is de minister niet bereid om een verbod op het gebruik van
lokvoer op te leggen, omdat dit nodig zou zijn om tellingen te kunnen uitvoeren en om
afschot te kunnen realiseren. Ook gaat het verder dan het verbod op bijvoeren om de
populatie te vergroten.
De minister heeft sinds vorig jaar een drukjachtvergunning afgegeven voor het
Kroondomein. Een deugdelijke verantwoording hiervoor blijft achterwege, terwijl duidelijk
is dat er geen wettelijke grond is voor deze vergunning aangezien er geen sprake is en
kan zijn van een calamiteit. Het Kroondomein is namelijk volledig omheind. Ook zijn er
geen agrarische activiteiten of snelwegen in de buurt.
De minister heeft op 2 november in een brief aan de Kamer aangegeven dat zij provincie
Gelderland toestaat een vergunning af te geven voor de drukjacht op zwijnen. Daarmee
1a analyse Kamervragen 51

negeerde ze een tot tweemaal toe aangenomen motie van de PvdA om de drukjacht te
verbieden en deze toestemming niet te geven. Een Motie van Afkeuring kreeg geen
Kamermeerderheid. De PvdA hield haar rug niet recht en accepteerde het besluit van de
minister.
In antwoord op de vragen over damherten geeft de minister aan dat Gedeputeerde
Staten van de provincies het bevoegde gezag zijn voor de ontwikkeling van beleid. Op
basis van faunabeheerplannen kunnen zij ontheffingen verlenen voor populatiebeheer.
Het ontwikkelen van een langetermijnvisie is een taak van de provincies en niet van de
landelijke overheid.
De minister is eveneens niet bereid om een onderzoek in te stellen naar de
populatiedynamiek van de damherten rond het Lauwersmeer. Ze wijst er op dat alleen de
Veluwe en het duingebied als leefgebieden voor damherten worden genoemd in de nota
Jacht en Wildbeheer die het uitgangspunt vormt voor het beleid van de provincies. De
damherten rond het Lauwersmeer zijn hier illegaal gedumpt of ontsnapt uit
hertenkampen. Hun aanwezigheid zou kunnen leiden tot problemen voor de
verkeersveiligheid of met de andere diersoorten in het ecosysteem. Het beleid van de
provincie is er op gericht om schade te voorkomen. Dit kan resulteren in het verdoven
van de herten om deze achter een hek te plaatsen, maar ook in afschot.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren heeft meerdere keren aanvullende vragen gesteld over het
jachtbeleid in Nederland. Omdat niet de provincie verantwoordelijk is voor het toezicht
op het faunabeleid rond grote hoefdieren in het Kroondomein, maar de minister, zal de
Partij voor de Dieren blijven aandringen op een deugdelijke verantwoording over het
populatiebeheer rond damherten, edelherten en zwijnen in het gebied door de
Jagermeester van de Koningin.
Ook hebben wij een debat aangevraagd over de jacht, met daaraan voorafgaand een
rondetafelgesprek waarbij experts uit de praktijk de gelegenheid kregen om de Kamer te
informeren over dit onderwerp. De discussie over de plezierjacht heeft weer alle
aandacht binnen de samenleving en we zullen bij de bespreking van de Nota
Dierenwelzijn weer opnieuw aandacht schenken aan de jacht. Uit onafhankelijk
onderzoek blijkt dat meer dan 95% van de bevolking tegen de plezierjacht is.
Intermezzo 6.3 Zwijnenjagers spelen hoog spel om passie te heroveren .
Het jagen op wilde zwijnen is de passie van een kleine groep Nederlanders. Er zijn slechts 600 jagers met een
zwartwildbrevet om de drijfjacht op wilde zwijnen te beoefenen. Doorgaans leden van hof, adel en de top van
het bedrijfsleven. Een wrede vorm van socializing, hooguit nuttig om te netwerken. Toen het wilde zwijn rond
1900 in Nederland was uitgestorven werden in opdracht van Prins Hendrik wagonladingen wilde zwijnen uit
Pruisen gehaald en op de Veluwe als jachtbuit uitgezet. Via bijvoeren en scheve geslachtsverhoudingen werd de
zwijnenpopulatie zo groot mogelijk gemaakt. Klachten van boeren over landbouwschade werden niet serieus
genomen, hier speelden hogere belangen. De gemoederen liepen hoog op toen er politieke discussie ontstond
over een verbod op de zwijnendrijfjacht. De Oranjes waren niet gewend te buigen voor burgers en de
toenmalige PvdA staatssecretaris Geke Faber hield dan ook steeds stug vol dat het opjagen van wilde zwijnen
door drijvers in de richting van de wachtende jagers “het meest effectieve middel” was om de zwijnenpopulatie
te reguleren.
Uit wetenschappelijk onderzoek van Alterra bleek echter dat niet de natuur maar het bijvoeren zorgde voor een
te hoge zwijnenstand. Dr. G. Groot Bruinderink van Alterra gaf daarbij aan dat de drijf- en drukjacht ineffectief
waren en tot negatieve associaties bij de zwijnen leidden ten aanzien van mensen. Als er al gejaagd werd zou
dat vanuit een hut op palen of via het besluipen van een zwijn door een solitaire jager moeten gebeuren.
Grote terreinbeheerders zoals Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en de gemeente Nunspeet besloten daarop
tot een verbod op drijf- en drukjacht in hun natuurgebieden. Een wettelijk verbod kon niet uitblijven, hoewel
Hare Majesteit volgens de Volkskrant twee ministers had ontboden met de uitdrukkelijke opdracht om de
drijfjacht geen strobreed in de weg te leggen. Toen het maatschappelijk verzet aanzwol en de regering niet
langer als dekmantel wilde fungeren voor een Koninklijke passie, werd het Hof een sjieke escape geboden: op
eigen initiatief stoppen met de drijfjacht, vooruitlopend op een wettelijk verbod. Op 19 september 2001 liet het
hof via www.koninklijkhuis.nl weten dat de Koninklijke familie vrijwillig zou stoppen met drijf- en drukjacht
omdat die jachtvorm “niet effectief” zou zijn. Een maand later kondigde de minister een wettelijk verbod af.
1a analyse Kamervragen 52

Na wijziging van de politieke verhoudingen in 2002, werd in hof- en jagerskringen alles gedaan om
herintroductie van de drijfjacht voor te bereiden. De examens voor overbodig geworden zwartwildbrevetten
bleven doorgaan, overal in het jachtveld bleef massaal bijgevoerd worden ondanks het wettelijk verbod, er
ontstonden op onverklaarbare wijze gaten in hekken die dorpen op de Veluwe moesten vrijwaren van
zwijnenoverlast. Het lukte de professionele jagers bij Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer steeds wel het
voorgenomen afschot te realiseren, in particuliere jachtvelden en op het Kroondomein werd de noodklok geluid
en kwam de roep om de drukjacht te mogen invoeren.
In 2004 verdween de stelling dat drukjacht “niet-effectief” zou zijn van de website van het Koninlijk Huis en in
2005 schreef de Jagermeester van de Koningin dat er nu toch echt gekozen zou moeten worden voor
terugkeer van drukjacht.Uit alles blijkt dat de “zwijnenoverlast” een door de jagers gecreëerd probleem is,
waarvan de bestrijding niet kan worden overgelaten aan belanghebbende amateurs. Het ligt niet voor de hand
de euthanasiepraktijk in de medische sector te verpachten aan de hoogst biedende liefhebber die dat in z’n
vrije tijd zou willen uitvoeren. Netzomin ligt het voor de hand de zwijnenoverlast te laten bestrijden door
mensen die het doden van zwijnen zien als hun hoogste passie.
Het is niet een populatieprobleem onder zwijnen dat aanstaande woensdag op de agenda van de Tweede Kamer
staat, maar de passie van 600 zeer invloedrijke jagers die de volksvertegenwoordiging naar hun pijpen wil laten
dansen via een door henzelf veroorzaakt probleem. De pyromaan die vraagt om mee te mogen helpen blussen.
Het is interessant om te zien in hoeverre Christenunie en PvdA mee zullen gaan in het mogelijk maken van de
passie van hof, adel en de top van het bedrijfsleven. Of kiezen voor dieren, natuur en milieu zoals hun
verkiezingsprogramma’s beloven.
Marianne Thieme, fractievoorzitter Partij voor de Dieren.
Opinie artikel De Stentor, oktober 2007
Ganzen en zwanen
Ook het afschieten van ganzen die zorgen voor vermeende schade aan
landbouwgewassen is een jaarlijks terugkerend onderwerp. De Partij voor de Dieren
heeft onder andere Kamervragen gesteld over het beleidskader Faunabeheer en
onderzoek naar methoden van schadepreventie. De Partij voor de Dieren acht het
misleidend dat van beschermde diersoorten zoals bijvoorbeeld de knobbelzwaan jaarlijks
een substantieel deel van de populatie van deze in monogaam verband levende dieren
wordt geschoten. Niet in het kader van “jacht” maar in de vorm van
“landbouwschadebestrijding-met-het-jachtgeweer”. Deze begripsversluiering zal moeten
worden aangepakt, net als het afschot zelf.
De Partij voor de Dieren heeft ook Kamervragen gesteld over het project ‘Ganzenbord’.
In het kader van dit project heeft het ministerie van LNV samen met de provincie Zuid-
Holland opdracht gegeven aan het Centrum voor Landbouw en Milieu om te onderzoeken
wat de mogelijkheden zijn om ganzen als streekproduct onder de aandacht van de
consument te brengen. Het project heeft geresulteerd in een aantal recepten waar
ganzen in zijn verwerkt. Het project werd afgesloten met een grote proeverij voor
culinair journalisten en poeliers. Ondanks dat de gans een beschermde diersoort is, is er
dus overheidsgeld ingezet om de consumptie van een beschermde diersoort te promoten.
Antwoorden minister
De minister geeft aan dat er in het seizoen 2005-2006 zo’n 62.500 ganzen en smienten
zijn gedood in het kader van “verjagingsacties”. Zij ziet dit als een acceptabel aantal,
gezien het aandeel van de totale populatie van 1,5 miljoen overwinteraars. Het
Faunafonds financiert verschillende onderzoeken naar schadepreventie, volgens de
minister. Deze onderzoeken gaan onder meer in op het onaantrekkelijk maken van
grasland door middel van Norit (uit turf gewonnen actieve kool) en het smaakmiddel
anthraquinone of het inzaaien van grasland met witte klaver om ganzen te lokken. De
eerste conclusies van deze onderzoeken zijn positief. Vervolgonderzoek zal worden
uitgevoerd naar de praktische toepasbaarheid van alternatieve verjaagmethodes of het
aanleren van ander foerageergedrag bij ganzen.
In Nederland zijn aangewezen foerageergebieden ter grootte van 80.000 ha. De
verdeling over de provincies vindt plaats op basis van het gemiddelde aantal gansdagen
(een combinatie van het aantal ganzen en de gemiddelde verblijfsduur). De provincies
selecteren de gebieden en dienen hiervoor draagvlak te vinden bij de boeren. Het
1a analyse Kamervragen 53

eleidskader Faunabeheer wordt geëvalueerd. De resultaten hiervan worden besproken
bij de begrotingsbehandeling van LNV.
Voor ganzensoorten die niet van nature in Nederland voorkomen, wordt gestreefd naar
een nulstand. Dit geldt voor de Canadese gans, Nijlgans, Indische gans en
overzomerende kolgans. Mochten soorten zich blijvend vestigen in Nederland, dan zal
een strategie worden ontwikkeld voor de lange termijn, aldus de minister.
De minister antwoordt dat haar ministerie 32.000 euro (exclusief BTW) heeft bijgedragen
aan het project Ganzenbord. Uit haar antwoorden blijkt dat dit project geenszins het doel
heeft om het doden van de ganzen te voorkomen, maar meer een culinaire cursus is hoe
je de ganzen zo lekker mogelijk kunt bereiden. De minister maakt zich namelijk zorgen
over het verdwijnen van de kennis rondom het bereiden van ganzenvlees, omdat het
jagen op ganzen in 1999 verboden werd….
Tot op het allerlaatste moment was onduidelijk waar dit culinaire feestje gehouden zou
worden. De minister geeft echter aan dat er geen sprake was van geheimzinnigheid. Feit
blijft dat de georganiseerde proeverij bestond uit een zeer select groepje genodigden,
“passend binnen de doelgroep van het project” (culinaire journalisten, poeliers,
vertegenwoordigers uit de landbouw, wildbeheer, platteland en natuur). Ruimte voor een
debat over het afschot van ganzen was er niet. De Dierenbescherming was uitgenodigd
om hier aan deel te nemen, maar heeft hier uiteraard van afgezien. De Partij voor de
Dieren heeft op de geheim gehouden lokatie gedemonstreerd tegen het
ganzenbordproject onder het motto: “Gerda eet je niet ongans”.
De minister geeft aan dat er jaarlijks 3100 tot 3500 knobbelzwanen worden afgeschoten
door Wildbeheereenheden in het kader van schadebestrijding. De totale populatie in
Nederland bestaat uit ongeveer 30.000 dieren. Alternatieve wintertellingen geven aan
dat er 37.000 knobbelzwanen zijn.
De knobbelzwaan is op basis van artikel 4 van de Flora- en faunawet als beschermde
inheemse diersoort aangemerkt. Alleen in het kader van beheer- en schadebestrijding of
in het belang van de volksgezondheid mag van het verbod op het doden, verwonden,
vangen, bemachtigen, opsporen of verontrusten van deze dieren worden afgeweken. In
de provinciale vergunningen voor zwanenafschot staat vrijwel zonder uitzondering de
verplichting dat de dieren buiten het zicht van het publiek, in de zeer vroege ochtenduren
geschoten en afgevoerd moeten worden, omdat het beeld van gedode knobbelzwanen als
schokkend voor het publiek wordt ervaren waarmee het draagvlak voor de jacht snel
verder terrein zou kunnen verliezen.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren heeft meerdere keren aanvullende vragen gesteld over het
beleid ten aanzien van het beheer van de ganzenpopulatie en het subsidiëren van een
project waarbij beschermde diersoorten culinair worden verwerkt. Ook hebben we
meegedaan aan een schriftelijk overleg over de problematiek met overzomerende
ganzen. Wij vinden dat er veel te weinig onderzoek wordt gedaan naar schadepreventie.
Wij zullen pleiten voor meer pilotonderzoeken. Dit zal onder meer ter sprake komen
tijdens de behandeling van de Nota Dierenwelzijn.
Eendenkooien
De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over nieuwe aanvragen voor
vergunningen voor eendenkooien.
Antwoorden minister
De minister ontkent dat er nieuwe vergunningaanvragen zijn binnengekomen voor de
oprichting van eendenkooien. Ze geeft aan dat alleen geregistreerde eendenkooien
mogen worden gebruikt voor de vangst. Deze moeten om de vijf jaar opnieuw worden
1a analyse Kamervragen 54

geregistreerd. De eendenkooien moeten hiervoor voldoen aan de eisen die zijn
vastgelegd in de Flora- en faunawet. Hierdoor neemt het aantal eendenkooien langzaam
af. Eendenkooien worden naast de jacht ook gebruikt om eenden te ringen voor
onderzoek in het kader van onder andere vogelgriep. Daarnaast hebben eendenkooien
een belangrijke cultuurhistorische waarde, volgens de minister. De jacht op wilde eenden
is een belangrijke functie van de eendenkooi, meent de minister. Deze soort is in een
beperkte periode bejaagbaar. Voor de vangst van eenden met een eendenkooi worden
staleenden ingezet. Deze zijn gewend om op de kooi te verblijven. Volgens de minister
zijn eendenkooien niet de oorzaak van de achteruitgang van het aantal weidevogels in
omringende weilanden, aangezien op het moment dat het beter ging met de weidevogel,
er meer eendenkooien waren dan nu.
De Partij voor de Dieren is van mening dat er geen nieuwe vergunningen voor
eendenkooien zouden mogen worden afgegeven en dat bestaande eendenkooien niet
meer gebruikt zouden moeten worden voor het vangen en doden van in het wild levende
dieren.
Voorlichting door jagers aan basisschoolleerlingen
In de Achterhoek en in Twente krijgen basisschoolleerlingen sinds een aantal jaar
voorlichting gegeven door jagers op school. Tijdens deze lessen wordt verteld dat jagen
noodzakelijk is in het kader van faunabeheer en mogen de leerlingen de jachtgeweren
vasthouden. De Partij voor de Dieren heeft hierover Kamervragen gesteld.
Antwoorden minister
De minister geeft aan dat zij natuur- en milieueducatie op basisscholen belangrijk vindt
en dat dit vanuit haar departement gestimuleerd wordt. In de leerlijn natuur die
ontwikkeld wordt, komt natuurbeheer ook voor. Daarnaast staat het scholen vrij om zelf
invulling te geven aan het lespakket, naast de verplichte onderdelen van het lespakket.
De Partij voor de Dieren is van mening dat kinderen niet moeten worden geconfronteerd
met vuurwapens en met verhalen van belanghebbende hobbyisten over de zogenaamde
noodzaak tot populatiebeheer met het jachtgeweer. Ze zal zich binnen en buiten de
Kamer blijven verzetten tegen dit soort misleiding van scholieren.
Illegale jachthutten
De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over de illegale bouwwerken in
natuurgebieden die gebruikt worden voor de jacht en het feit dat er weinig prioriteit
wordt gegeven aan de opsporing en handhaving op het gebied van ruimtelijke ordening
wanneer het gaat om jachthutten.
Antwoorden minister
De minister antwoordt dat gemeenten bepalen waar de prioriteiten liggen bij het maken
van keuzes over toezicht op de naleving van bouw- en ruimtelijke regelgeving. Een
gemeente heeft daarbij een beginselplicht tot handhaving. Indien een gemeente een
illegale situatie gedoogt, beoordeelt de VROM-inspectie op basis van haar
nalevingstrategie of zij een verzoek tot handhaving indient bij de gemeente. Ook hierbij
worden prioriteiten gesteld, waarbij onder andere de risico’s voor de samenleving, het
niet integer handelen van bestuurders of overheden, onrust onder burgers, preventieve
werking en politieke wensen worden meegewogen. In juridische procedures wordt altijd
eerst bezien of de illegale situatie kan worden gelegaliseerd. Volgens de minister sluiten
de nota Ruimte en het Streekplan 2005 het plaatsen van jachthutten binnen de EHS,
natuurbeschermingswetgebieden en vogel- habitatrichtlijngebieden niet expliciet uit.
Daarom krijgt een illegaal gebouwde jachthut niet snel een hoge prioriteit. De minister
staat achter deze werkwijze. De capaciteit voor toezicht en handhaving is in de afgelopen
jaren vergroot. De minister geeft hierbij aan dat dit niet wegneemt dat er prioriteiten
moeten worden gesteld en dat gemeenten per overtreding moeten beoordelen of
legalisatie van het illegale bouwwerk mogelijk is.
1a analyse Kamervragen 55

Muskusratten
Muskusratten komen oorspronkelijk alleen in Noord-Amerika voor en zijn in Europa begin
20 ste eeuw in de natuur uitgezet (door de bontindustrie). Aangezien muskusratten in de
natuur worden gezien als bedreiging voor de dijken, omdat ze gangen en holen graven,
worden in Nederland jaarlijks grote bedragen besteed aan het bestrijden van de
muskusrat. Muskusratten worden hierbij gevangen met zeer wrede klemmen en vallen,
waarbij de dieren verdrinken of stikken. Ook sterven duizenden andere dieren als
‘bijvangst’ in de vallen.
De inzet van vangmiddelen niet effectief. Per jaar worden in Nederland grote aantallen
muskusratten gevangen. In 1980 waren dat er ruim 100.000 en dit liep gestaag op tot
300.000 in 2001 tot zelfs 400.000 in 2004. De muskusrat is in staat zich zeer snel voort
te planten, zodat het vangen van deze schuwe dieren de stand niet zal verlagen. Het is
als het ware dweilen met de kraan open. Dat blijkt ook wel uit het feit dat, ondanks de
sinds 1951 door de overheid georganiseerde bestrijding, de muskusrat kans heeft gezien
zijn leefgebied uit te breiden naar alle provincies van Nederland.
Uit onderzoek is gebleken dat de natuurlijke jaarlijkse sterfte hoog is. Het gaat om 55%
van de volwassen dieren en zelfs 84% van de jongen! Predatie vindt plaats door vos,
bunzing, hermelijn, havik en bosuil. Dat de dieren geen natuurlijke vijanden zouden
hebben is dan ook onjuist. Natuurlijke regulatie treedt echter vooral op door
ruimteverdeling en onderlinge concurrentie.
De Partij voor de Dieren vindt het noodzakelijk dat er serieus aandacht wordt gegeven
aan alternatieve oplossingen in gebieden waar werkelijk problemen optreden. Aanpassing
van de oevers is dan de meest voor de hand liggende oplossing. Daarvoor kunnen allerlei
technische voorzieningen worden getroffen zoals het minder steil maken van het talud,
het aanbrengen van structuurmatten, betonmatten, beschoeiingen of het verstevigen van
de oever met stortsteen. In de praktijk zijn ook zeer goede resultaten geboekt met het
aanbrengen van gevlochten gaas (geplastificeerd kippengaas) langs kwetsbare gedeelten
van de oever. Het op deze manier voorkomen dat er door enige diersoort in de oever kan
worden gegraven en het regelmatig herstellen van eventueel toch opgetreden schade,
hetgeen onder het huidige bestrijdingsregime eveneens noodzakelijk is, zal naar alle
waarschijnlijkheid slechts een fractie kosten van het enorme bedrag dat voor de huidige
bestrijding wordt uitgegeven.
Dat de waterschappen en muskusrattenbestrijdingsdienst hun huidige beleid niet willen
verlaten en aandringen op de bestrijding van muskusratten is logisch. De waterschappen
dekken zich in voor het geval er toch ooit een keer schade zou ontstaan die deels aan
muskusratten zou kunnen worden toegeschreven. In dat geval vrezen zij schadeclaims
en dat willen zij op deze manier koste wat het kost voorkomen. De
muskusrattenbestrijding heeft een direct belang bij het voortbestaan van de bestrijding,
aangezien deze activiteit werk oplevert voor meer dan 400 man. Persoonlijke en
financiële belangen mogen echter geen argument zijn om wrede praktijken in stand te
houden.
De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over de noodzaak van en
alternatieven voor de schadebestrijding door muskusratten.
Antwoorden minister
Per jaar wordt ongeveer 30 miljoen euro uitgegeven aan de bestrijding van
muskusratten. In 2004 zijn er 403.000 muskusratten gevangen, in 2005 335.500 en in
2006 245.000. In 2006 duurde het gemiddeld 125 minuten voordat één muskusrat werd
gevangen. De muskusrattenbestrijding kost per muskusrat dus gemiddeld meer dan 100
euro! De minister ziet in deze gegevens bewijs dat de populatie aan het afnemen is en
dat de bestrijding dus succesvol zou zijn.
1a analyse Kamervragen 56

De minister antwoordt dat de bestrijding van muskusratten een taak en
verantwoordelijkheid is van de provincies. De uitvoering ligt bij provincies en
waterschappen. Hiertoe is de Landelijke Coördinatiecommissie Muskusrattenbestrijding
opgericht en sinds 2005 is er de Bestuurlijke Commissie Muskusrattenbestrijding.
Er is een aanvullend onderzoeksprogramma opgezet dat eind 2007 afgerond zal zijn. Dit
programma bestaat uit zeven onderzoeken naar de gevolgen van het graven voor de
waterkeringen, de relatie tussen populatieontwikkeling en veiligheid van waterkeringen,
economische schade, preventieve middelen, alternatieve vangststrategieën, de
effectiviteit van de huidige organisatievorm en naar vangmiddelen. De resultaten zullen
worden aangeboden aan de bestuurders van provincies en waterschappen. Uit de eerste
resultaten blijkt dat de waterkeringen in veiligheid afnemen door het graven van de
muskusratten. Naar alternatieve methoden is echter nog nauwelijks serieus gekeken.
De Partij voor de Dieren zal blijven aandringen op het ontwikkelen van een meer
diervriendelijk beleid rond de muskusrat.
Beleid invasieve exoten - Wilde wasbeerhond
De Partij voor de Dieren heeft vragen gesteld over de opkomst van de wilde
wasbeerhond in Nederland en het beleid ten aanzien van ‘nieuwe diersoorten’ die zich in
Nederland vestigen.
Antwoorden minister
Nederland is één van de deelnemers aan het Biodiversiteitsverdrag. Daarin is vastgesteld
dat invasieve exoten een grote bedreiging zouden kunnen vormen voor de biodiversiteit.
De minister geeft aan dat het zwaartepunt van het beleid ten aanzien van nieuwe
diersoorten ligt op het voorkomen van de introductie van exoten. Een exoot die zich
eenmaal heeft gevestigd, is moeilijk weg te krijgen. Als het voorkomen mislukt, zullen
maatregelen worden genomen als de populaties nog klein en beheersbaar zijn. De
minister hanteert een afwegingskader bij het vaststellen van het beleid ten aanzien van
een bepaalde nieuwe diersoort. Hierbij wordt gekeken naar de verwachte schade, waarbij
ervan uitgegaan wordt dat dieren die op eigen kracht Nederland bereiken minder schade
zullen veroorzaken en het al dan niet oorspronkelijk voorkomen van de diersoorten in
Nederland en Europa. Diersoorten die terug komen naar Nederland worden beschermd,
overige diersoorten niet. Uitheemse diersoorten kunnen alleen bescherming krijgen
wanneer zij wereldwijd in hun voortbestaan worden bedreigd. Bij de wilde wasbeerhond
is dit niet het geval. Iedereen in het bezit van een jachtakte mag deze dieren doden als
diegene toestemming heeft van de grondeigenaar.
De Partij voor de Dieren is van mening dat een dergelijk `eigen dieren eerst´ beleid geen
stand kan houden in een snel veranderende wereld, mede als gevolg ook van de
klimaatverandering. Daarom zal de partij ook pleiten voor een afgewogen beleid rond
nieuwe soorten en de eventuele bestrijding daarvan, alleen wanneer objectief is
vastgesteld dat er noodzaak is tot dergelijke bestrijding. Uitgangspunt dient te zijn dat
exoten net zoveel recht op leven hebben als inheemse diersoorten.
Herintroductie inheemse diersoorten - Wisenten
Terwijl ‘nieuwkomers’ in Nederland onverbiddelijk worden geweerd door middel van
verjaging en afschot, worden er geregeld projecten ingesteld om uit Nederland
verdwenen inheemse diersoorten te herintroduceren. Projecten die veel geld en tijd
kosten. Begin dit jaar bleek Staatsbosbeheer plannen te hebben voor het instellen van
een proef met de herintroductie van wisenten bij Hoog Buurlo. En op de Hoge Veluwe
werd een project gestart om het in dat gebied uitgestorven korhoen te herintroduceren.
Antwoorden minister
De minister geeft aan dat zij geen ontheffing heeft verleend voor het uitzetten van
wisenten en dat er nog geen sprake is van concrete plannen. Ook in het uitzetten van
1a analyse Kamervragen 57

korhoenders ziet de minister geen probleem omdat er ten tijde van het afgeven van de
vergunning nog geen wetenschappelijk toetsingskader voorhanden was.
Vervolgacties
Nog geen drie weken na de beantwoording van deze vragen zijn er wisenten uitgezet in
het Nationaal Park Zuid-Kennemerland. Hier moet een ontheffing voor verleend zijn, dus
het antwoord van de minister op deze vraag is onjuist. Wij gaan hierover vervolgvragen
stellen. Voor wat betreft het korhoen hebben we de minister laten weten dat er inmiddels
wel een door Wageningen UR ontwikkeld afwegingskader is, en dat we willen dat het
herintroductieproject tussentijds alsnog wordt beoordeeld volgens de criteria van dit
afwegingskader.
6.4 Flora en faunawet en handhaving
Verjagen van meeuwenkolonie
In Rotterdam is begin 2007 een helikopterplatform aangelegd in het broedgebied van een
meeuwenkolonie. Deze meeuwenkolonie is de grootste broedkolonie in Europa en broedt
al jaren in het betreffende gebied. Rondom de aanleg van dit platform is gebruik
gemaakt van illegale verjagings- en verstoringsmethoden.
De Partij voor de Dieren heeft drie maal Kamervragen gesteld over deze gang van zaken,
over de keuze voor deze locatie, de vergunningverlening en over eventuele
strafvervolging wegens het plegen van strafbare activiteiten.
Antwoorden minister
De minister antwoordt dat het perceel waarop het platform is aangelegd is bestemd voor
haven en industrie. Er is lange tijd gezocht naar een geschikte locatie, vanwege de eisen
die aan deze locatie worden gesteld wat betreft bereikbaarheid en de mogelijkheid tot
het uitvoeren van twee vluchten per uur. De aanleg heeft plaatsgevonden buiten het
broedseizoen en om te voorkomen dat de meeuwen wederom gaan broeden in dit
gebied, worden zij binnen een straal van 300 meter verjaagd. Hiervoor is ontheffing
verleend door de Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, aangezien de gunstige staat
van instandhouding van de betreffende soorten niet in het geding is. De veiligheid van
het luchtverkeer is de belangrijkste reden geweest voor het verlenen van de ontheffing,
wat in lijn is met de mogelijkheden die de Flora- en faunawet en de Europese
Vogelrichtlijn bieden voor ontheffingverlening. Er is volgens de minister sprake van
zorgvuldige besluitvorming.
In antwoord op aanvullende vragen over het afdekken van het terrein met plastic folie
om de meeuwen te weren van hun broedterrein geeft de minister aan dat het terrein niet
is aangewezen als beschermd gebied in het kader van de Vogelrichtlijn. De Flora- en
faunawet verbiedt daarnaast niet het treffen van preventieve maatregelen om te
voorkomen dat vogels gaan nestelen. Het afdekken met folie is derhalve niet verboden.
Er hoeft hiervoor ook geen ontheffing te worden aangevraagd. Of er sprake is van het
beschadigen, vernielen, uithalen, wegnemen of verstoren van nesten van vogels, hangt
af van het feit of men tijdig met preventieve maatregelen is begonnen. Dit wordt
onderzocht door het Openbaar Ministerie.
De Faunabescherming heeft aangifte gedaan van overtredingen van de Flora- en
faunawet door de werkzaamheden op het terrein. De aangiften hebben betrekking op
twee overtredingen, het verontrusten van de vogels en het afdekken van de grond met
folie. Bij controle door de milieupolitie bleken er twee trekkers te rijden die de aanwezige
vogels inderdaad verontrustten om nestelen te voorkomen, geeft de minister van Justitie
aan. Er waren op dat moment geen nesten of broedsels aanwezig. Er is op dat moment
besloten om van het terrein 32 ha ongemoeid te laten en 8 ha broedvrij te houden. Na
1a analyse Kamervragen 58

het grondonderzoek dat benodigd is voor de bouwwerkzaamheden zal van de 8 ha weer
6 ha ter beschikking komen van de meeuwen.
Het afdekken van de grond met folie is gebeurd op het deel van het terrein dat was
bestemd voor het plaatsen van portacabins voor de huisvesting van extra personeel. Uit
onderzoek is gebleken dat op het moment dat de folie werd neergelegd, zeer
waarschijnlijk nog geen nestbouw had plaatsgevonden. Ook hebben zich geen vogels op
de folie genesteld.
De conclusie is dat er geen sprake is van overtreding van artikel 11 van de Flora- en
faunawet, aangezien er geen nesten of andere voortplantingsplaatsen zijn geconstateerd.
In beide zaken is er mogelijk wel sprake van overtreding van artikel 10: het opzettelijk
verontrusten van dieren die behoren tot een beschermde inheemse diersoort.
Desondanks zal de officier van Justitie geen opsporingsonderzoek gelasten, vanwege de
afweging dat de primaire functie van het gebied ligt in de industriële aard en niet in
natuurbescherming. Ook zullen de werkzaamheden niet worden stilgelegd. Het grootste
deel van het gebied zal weer ter beschikking van de vogels komen en een deel van het
terrein zal niet definitief worden bebouwd. Het Openbaar Ministerie registreert de
aantallen processen-verbaal die zijn opgemaakt ter zake van overtreding van artikel 10
en 11 van de Flora- en faunawet niet, omdat in het registratiesysteem alleen op
pleegplaats wordt geregistreerd. Vanaf oktober 2005 worden alle milieuzaken behandeld
door het Functioneel Parket en niet meer door het Rotterdamse Parket. Er zijn geen
klachten bekend over de werkwijze en het functioneren van het Parket.
Naar aanleiding van vragen over de graafwerkzaamheden die in dit gebied zijn
uitgevoerd zonder ontheffing, antwoordt de minister dat er in beginsel geen ontheffingen
worden verleend voor verstorende activiteiten tijdens het broedseizoen. Aangezien deze
werkzaamheden plaatsvonden buiten het broedseizoen, was er geen ontheffing benodigd.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren gebruikt de antwoorden van de minister in de bespreking van
beleidsvoornemens en dierenwelzijnsthema’s in de debatten met de minister in de
Tweede Kamer. Bovendien vormen zij een basis voor onze moties. We zullen deze
antwoorden inzetten bij de Nota Dierenwelzijn en de bespreking Wet Dieren (2008).
Bovendien zullen wij de Stratenfractie van de Partij voor de Dieren in Zuid Holland
steunen in haar strijd voor bescherming van de bedreigde meeuwenkolonie.
Roofvogelvervolging
De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over roofvogelvervolging, de
populatieontwikkeling van verschillende soorten roofvogels en de opsporing en vervolging
van de daders van illegale roofvogelvervolging.
Antwoorden minister
De minister geeft aan dat de Werkgroep Roofvogels Nederland en SOVON
Vogelonderzoek Nederland de broedpopulaties monitoren en dat sommige andere
organisaties onderzoek doen naar specifieke soorten. De afgelopen vijf jaar zijn de
aantallen van de meeste vogelsoorten min of meer stabiel gebleven. Het aantal
Slechtvalken neemt toe, terwijl het aantal Blauwe Kiekendieven sterk afneemt.
Roofvogelvervolging is een zaak die aandacht verdient. De constatering dat slechts een
klein deel van de gesignaleerde voorvallen tot opsporing en vervolging leidt, is juist. De
oorzaak ligt in het feit dat daders veelal moeilijk te traceren zijn. Alleen bij concrete
aanwijzingen zijn er recherchemogelijkheden om de daders op te sporen. De AID geeft
veel prioriteit aan opsporing van verdachten van roofvogelvervolging en ondersteunt
hierbij de regionale milieuteams. Voor toezicht en opsporing op het gebied van de Flora-
en faunawet zijn binnen de AID 20,6 fte’s beschikbaar voor 2007.
1a analyse Kamervragen 59

Er zal worden ingezet op voorlichting aan mogelijke doelgroepen om de sociale controle
binnen en rond mogelijke dadergroepen te versterken. Het Openbaar Ministerie heeft
daarnaast samen met de politie, de AID en het ministerie van LNV een
Interventiestrategie Roofvogelvervolging opgesteld. In februari is gestart met de
implementatie van de strategie. Eind 2007 zal een evaluatie worden uitgevoerd om te
kunnen vaststellen of de strategie succesvol is geweest.
De strafmaat die in Nederland wordt gehanteerd voor roofvogelvervolging wijkt niet af
van omringende landen. De WRN ontvangt geen subsidie van het ministerie van LNV. De
minister geeft tevens aan dat zij een rol ziet voor jagers en weidevogelbeschermers bij
de gewenste voorlichting en het stimuleren van de sociale controle, aangezien zij veel
contacten hebben in het veld. De minister verzuimd te melden dat het juist vaak jagers
(en soms weidevogelbeschermers) zijn die zich schuldig maken aan de hetze tegen
beschermde roofvogels.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren heeft aanvullende vragen gesteld over roofvogelvervolging en
vragen gesteld over de prioritering bij de AID als het gaat om controles op dierenwelzijn.
Weidevogels
Wetenschappelijk onderzoeksinstituut Alterra concludeert dat het beleid ten aanzien van
weidevogels strenger moet worden. De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld
over de zorgen ten aanzien van de slechte stand van de weidevogels in Nederland.
Antwoorden minister
De minister geeft aan dat uit rapportage van het Milieu- en Natuur Planbureau blijkt dat
agrarisch natuurbeheer, waaronder weidevogelbescherming, achterblijft bij de
doelstellingen. In september zal de minister, na overleg met het IPO een reactie op deze
bevindingen naar de Kamer sturen. Tevens geeft ze aan dat de norm van één broedende
vogel per 4 ha om in aanmerking te komen voor subsidies in het kader van agrarisch
natuurbeheer onderdeel vormden van de lichte beheerspakketten. Deze zijn in 2006 niet
meer opengesteld, omdat ze onvoldoende effectief bleken.
Om de achteruitgang in de weidevogelpopulatie stop te zetten is in juni 2006 een
actieprogramma ‘Een rijk weidevogellandschap’ opgesteld. Eén van de acties uit dit
programma is zorgdragen dat bestaande en nieuwe subsidiestromen effectiever ingezet
om de populatie in stand te houden door middel van beheer van het landschap. De
realisatie is in handen van de regiegroep Weidevogelverbond’, waarin het rijk, de
provincies, gemeenten, waterschappen, terreinbeheerders, natuurorganisaties,
organisaties voor agrariërs en kennisinstellingen samenwerken.
Daarnaast is er een kenniskring weidevogellandschap die als doel heeft om kennis te
genereren en te verspreiden ten behoeve van de uitvoering van het weidevogelverbond.
In 2006 is 400.000 euro beschikbaar gesteld voor onderzoek. De eerste resultaten van
deze onderzoeken worden na de zomer verwacht. De Partij voor de Dieren is van mening
dat wanneer de resultaten van agrarisch natuurbeheer achterblijven bij de gewekte
verwachtingen, de overheidsbijdrage aan agrarisch natuurbeheer zullen moeten worden
ingeperkt. Er zijn tal van meldingen van agrariërs die wel belangstelling hebben voor de
subsidieregeling, maar er niet voor terugdeinzen om de jonge weidevogels op hun land
uit te maaien wanneer dat hen uitkomt in het maaibeheer.
Wegmaaien grutto
De Partij voor de Dieren heeft ten aanzien van weidevogels specifiek over de grutto
vragen gesteld. Dit naar aanleiding van berichten dat grutto’s massaal worden
weggemaaid.
1a analyse Kamervragen 60

Antwoorden minister
De minister antwoordt dat het verstoren van nesten een overtreding is van de Flora- en
faunawet. Zodoende maakt het onderdeel uit van crosscompliance, voorwaarden voor het
verkrijgen van inkomenstoeslagen uit de eerste pijler van het Europese
Gemeenschappelijk Landbouw Beleid. Overtreding van de Flora- en faunawet kan leiden
tot strafrechtelijke boetes en voor agrariërs daarnaast ook tot korting op de
inkomenstoeslagen. De AID voert jaarlijks 800 controles uit op het gebied van
crosscompliance en hierbij zijn tot nu toe geen overtredingen geconstateerd.
De minister treedt verder in overleg met Natuurlijk Platteland Nederland, de organisatie
die de belangen behartigt van agrariërs die vergoedingen ontvangen voor
weidevogelbeheer. LTO werkt aan het opstellen van een gedragscode weidevogels voor
agrariërs, als nadere uitwerking van de Flora- en faunawet.
Bij het verlenen van subsidies denkt de minister niet aan het koppelen van
inspanningsverplichting van het beheer aan aantallen weidevogels, omdat het aantal
weidevogels in een gebied afhankelijk is van diverse factoren (zoals
weersomstandigheden, predatie en openheid van het landschap) en niet volledig
afhankelijk is van de beheerder. Wel worden de effecten gemonitord om te kunnen
bepalen of het instrumentarium effectief is. De eerste resultaten van de onderzoeken die
zijn geïnitieerd door de kenniskring weidevogellandschap worden na de zomer verwacht.
Rapen kievitseieren
De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over het rapen van kievitseieren.
Volgens schattingen zou het toegestane aantal te rapen eieren ruim overschreden
worden. De vragen waren er ook op gericht om na te gaan of de minister het rapen van
kievitseieren in strijd acht met het beleid van de regering om weidevogels te
beschermen.
Antwoorden minister
Zoals wordt voorgeschreven in de Regeling zoeken, rapen en beschermen van
kievitseieren van de Flora- en faunawet, rapporteert de Bond van Friese
Vogelbeschermingswachten ieder jaar voor 1 oktober hoeveel eieren zijn geraapt. In
2006 waren dat er 4566. De minister gaat niet in op schattingen dat dit er veel meer
zouden zijn. Het toezicht op de naleving van de voorwaarden en beperkingen van de
ontheffing voor het zoeken en rapen van eieren is de verantwoordelijkheid van
Gedeputeerde Staten. De Vogelrichtlijn schrijft voor dat kievitseieren mogen worden
geraapt in kleine hoeveelheden om de populatie op een bepaald niveau te handhaven.
Het gemiddelde aantal eieren dat mag worden geraapt is vastgesteld op 6934. De
minister acht het rapen van kievitseieren niet in strijd met het regeringsbeleid om de
weidevogels te beschermen, omdat hier verplichte beschermingsactiviteiten tegenover
staan, zoals het plaatsen van stokken en nestbeschermers en het verrichten van nazorg.
Vervolgacties partij voor de Dieren
De Partij voor de Dieren is van mening dat het rapen van eieren van beschermde
vogelsoorten haaks staat op het beleid om weidevogels te beschermen. Om die reden
zullen we ons blijven inzetten voor een raapverbod op eieren van kieviten.
Natuur
De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld over diverse voorvallen waarbij door
toedoen van de mens het leefgebied van bepaalde diersoorten vernietigd werden. Zo
hebben wij vragen gesteld over het vernielen van nesten op landgoed Twickel, het
wegmaaien van zeldzame vlinders, de bescherming van het vliegend hert en het kappen
van bomen door Staatsbosbeheer.
Antwoorden minister
De minister noemt het vernielen van 130 nesten op landgoed Twickel een
betreurenswaardig incident en heeft geen reden om aan te nemen dat kwetsbare natuur
1a analyse Kamervragen 61

of beschermde soorten op regelmatige basis vernield worden. De situatie wordt nog
onderzocht door de AID en op basis daarvan zal worden bepaald of tot strafvervolging zal
worden overgegaan.
In complexe situaties kan worden gewerkt onder begeleiding van een ecologisch
deskundige. De minister heeft de ontwikkeling van gedragscodes gestimuleerd voor
grondbewerking en verleent goedkeuring als de gedragscode afdoende waarborgt dat
activiteiten geen wezenlijke invloed hebben op beschermde soorten. Een organisatie kan
er zelf voor kiezen om te gaan werken met certificering om de naleving van de
gedragscode te bevorderen en inzichtelijk te maken. Het ministerie van LNV heeft wel
een brochure opgesteld en verspreid met informatie over de gedragscodes en een
natuurkalender voor de soorten van bijlage IV van de Habitatrichtlijn en de in Nederland
broedende vogels.
Over het vliegend hert zegt de minister dat de soort is aangewezen als beschermde
inheemse soort waarvoor zeven gebieden zijn aangewezen als leefgebieden. Voor het
vliegend hert geldt een instandhoudingsdoelstelling. De larven leven in eikenhout dat
door schimmels is aangetast. Ook andere boomsoorten spelen een rol in de levenscyclus
van het levend hert. De minister is niet van mening dat een algeheel kapverbod of een
verbod op het vervoeren en verhandelen nodig is voor dergelijke boomsoorten in de
zeven aangewezen gebieden, aangezien in de Flora- en faunawet al een kapverbod is
vastgelegd voor dergelijke bomen als zij worden bewoond door larven van het vliegend
hert. Tevens is de minister niet bereid een ontheffing in te trekken die is verleend voor
het kappen van eiken in de buurt van Vierhouten die door witrotschimmel zijn aangetast,
omdat hiermee geen afbreuk wordt gedaan aan de instandhouding van de soort. Het
ministerie van LNV is medefinancier van onderzoek naar de verspreiding en
overlevingskansen van het vliegend hert.
Vervolgacties
De Partij voor de Dieren zal zich in blijven zetten voor een betere bescherming van
kwetsbare soorten. Juist waar de commissie Elverding zich in opdracht van de regering
buigt over het inperken van de rechten van “beroepsmatige probleemmakers”waar het
gaat om procedures op het gebied van ruimte. De Partij voor de Dieren is van mening
dat de groene ruimte meer aandacht en bescherming verdient dan onomkeerbare
infrastructurele uitbreidingen.
1a analyse Kamervragen 62

Parlementair Jaarverslag
Deel 1B
Compilatie debatbijdragen

Deel 1b Compilatie debatbijdragen
INLEIDING 66
PLENAIRE DEBATTEN 66
Algemene Beschouwingen Rijksbegroting 2008 66
Spoeddebat over de Europese Grondwet 70
VEEHOUDERIJ EN LANDBOUW 71
Debat Landbouwbegroting 2008 71
Algemeen Overleg Reconstructiewet 78
Algemeen Overleg Landbouwraad 79
Debat behandeling burgerinitiatief Milieudefensie 81
VISSERIJ 83
Algemeen Overleg Landbouw- en Visserijraad 83
Wetgevingsoverleg LNV begroting 2008, onderdeel Visserij 84
DIERPROEVEN EN BIOTECHNOLOGIE 85
Behandeling Rijksbegroting VWS 2007 85
GEZELSCHAPSDIEREN EN HANDEL IN WILDE DIEREN 87
Algemeen Overleg Regeling Agressieve Dieren 87
Algemeen Overleg CITES-handhaving 88
VERMAAK MET DIEREN 89
Schriftelijk Overleg dierenwelzijnsrichtlijnen in de circusbranche 89
IN HET WILD LEVENDE DIEREN 90
Algemeen Overleg Jachtbeleid 90
Schriftelijk overleg over overzomerende ganzen 91
1b Compilatie debatbijdragen 65

Inleiding
Sinds haar entree in de Kamer heeft de Partij voor de Dieren haar stem doen gelden in
debatten, schriftelijke overleggen, feitelijke vragenrondes en schriftelijke reacties op
initiatiefwetten. Marianne Thieme en Esther Ouwehand hebben in de periode december
2006 tot 15 november 2007, namens de Partij voor de Dieren, deelgenomen aan maar
liefst 65 debatten met de regering. De meeste debatten zijn gevoerd met de minister
van Landbouw over dierenwelzijnaangelegenheden en de bio-industrie, de minister van
VROM over milieu en klimaatproblematiek en met de minister president over het
hervormingsverdrag van de Europese Unie en het referendum. Daarnaast heeft de Partij
voor de Dieren twaalf keer een schriftelijke bijdrage geleverd, bijvoorbeeld over de
vogelpest, dieren in het circus, de opvang van wilde ganzen, jacht en de Regeling
Agressieve Dieren (RAD). Ook heeft de Partij haar standpunten ingebracht in twee
initiatiefwetvoorstellen: het opnemen van de rechten van het dier in de grondwet en de
initiatiefwet om seks met dieren te verbieden.
In dit jaarverslag is een selectie gemaakt uit alle debatbijdragen voor de thema’s die
voor de Partij voor de Dieren het meest relevant zijn:
1. Veehouderij en landbouw
2. Visserij
3. Dierproeven en biotechnologie
4. Gezelschapsdieren, dierenmishandeling en handel in wilde dieren
5. Vermaak met dieren
6. In het wild levende dieren
Daarnaast is een compilatie gemaakt van de belangrijkste plenaire debatten met het
kabinet: de miljoenennota en het spoeddebat over de Europese grondwet.
Alle overige debatbijdragen zijn beschikbaar via onze website www.partijvoordedieren.nl
Plenaire debatten
Algemene Beschouwingen Rijksbegroting 2008
19 september 2007, Marianne Thieme
Voorzitter. Gandhi heeft gezegd dat de aarde voldoende biedt voor ieders behoefte,
maar niet voor ieders hebzucht. Ongeveer 800 miljoen mensen zijn ondervoed, bijna
twee miljard mensen hebben voedingsproblemen en in de toekomst worden nog veel
meer mensen met honger en ondervoeding bedreigd. Het probleem is niet dat er te
weinig voedsel zou zijn, het probleem is dat we het voedsel niet eerlijk verdelen. Dat is
lastig voor te stellen in een land waar men vooral kampt met overgewicht, een land dat
de slager en de melkboer van Europa is. We leven in een land van melk en biefstuk, en
we hebben het zo druk met onze eigen economie – ook in deze miljoenennota - dat we
bijna zouden vergeten wat het allerbelangrijkste is.
Schone lucht, schoon water, een respectvolle omgang met andere levende wezens en
met onze natuur vormen het meest kostbare dat we hebben, maar raken ingeklemd
door onze hang naar ongebreidelde groei en onze zucht naar geld. Duurzaamheid en
mededogen zouden niet de schaamlap mogen zijn voor een beleid dat het tegendeel
belichaamt, maar zouden het uítgangspunt moeten vormen van ons handelen in de
wereld van vandaag. In het Nederland van vandaag.
Voorzitter. Eén passage in de miljoenennota gaf mij hoop en deze wil ik dan ook graag
met u delen: ‘Klimaatverandering vormt een unieke uitdaging voor het economische
beleid: het is het grootste en meest wijdverbreide marktfalen in de geschiedenis van de
1b Compilatie debatbijdragen 66

mensheid…….. Het eerste en belangrijkste element (voor het emissiebeperkingsbeleid)
is het beprijzen van emissies. Diegenen die de emissies veroorzaken, zorgen voor
klimaatverandering en veroorzaken hiermee de kosten voor de wereld en toekomstige
generaties, zonder de volle consequenties van hun acties voor hun rekening te nemen’.
Maar de hoop die ik had bij het lezen van deze passage verdween als sneeuw voor de
zon, toen ik de maatregelen van het kabinet doornam. Het kabinet geeft als voorbeeld
de kilometerheffing. Gegeven het feit dat de veehouderij meer broeikasgassen uitstoot
dan alle verkeer en vervoer tezamen, zou je mogen verwachten dat er óók heffingen
zouden komen op wat Pieter van Geel twee jaar geleden nog het meest
milieuvervuilende onderdeel van ons voedselpakket noemde: vlees.
Al in november vorig jaar kwam de wereldvoedselorganisatie (FAO) met een helder
rapport over de negatieve gevolgen van de veehouderij en de toegenomen
vleesconsumptie op het mondiale ecosysteem. De veehouderij draagt niet alleen 18%
bij aan de uitstoot van broeikasgassen, maar eist ook eenderde van het landoppervlak
op aarde op. Ons land is daarin één van de hoofdschuldigen, en het kabinet rept er met
geen letter over! De westerse wereld (ongeveer eenderde van de wereldbevolking)
gebruikt 80% van alle natuurlijke hulpbronnen, Nederland voorop. Onderzoekers
berekenden dat een accijnsheffing van 13% op elk stukje vlees, de vleesconsumptie
met 9% zou laten afnemen. Dit levert meer klimaatwinst op dan de voorgestelde
kilometerheffing. Maar niets daarvan in de miljoenennota.
Het lijkt dit kabinet worst te zijn dat vlees het meest milieuvervuilende onderdeel vormt
van ons voedselpakket. Ik herhaal het nog maar eens , collega Van Geel, omdat uw
partij het kennelijk op dít terrein niet nodig vindt om “diegenen die de emissies
veroorzaken de kosten van hun acties in rekening te brengen”. De vervuiler betaalt -
als-ie autorijdt- maar het klimaatprobleem dat letterlijk op ons bord ligt, laat het
kabinet in deze miljoenennota volledig buiten beschouwing. Op z'n best wordt het
‘vervuiler betaalt'-principe in deze beleidsplannen selectief toegepast, terwijl sommige
vervuilers nota bene zelfs worden gesubsidieerd om de door hen zelf veroorzaakte
milieuproblemen binnen de perken te houden (subsidie op luchtwassers). Dat is de
samenleving laten opdraaien voor de milieukosten die door commerciële sectoren
worden veroorzaakt. Ik wil meer duidelijkheid van het kabinet over hoe zij dat
vervuiler-betaalt principe nou precies ziet. Ik wil verder meer duidelijkheid over de
manier waarop ze dit door haarzelf gehuldigde ‘vervuiler betaalt principe’ gaat
toepassen op andere consumptiegoederen. Is het kabinet van plan
belastingmaatregelen te nemen tegen de milieuvervuilende en energieverslindende
productie van dierlijke eiwitten? Ik verneem het graag.
‘Denk vooruit’, roept het ministerie van Binnenlandse Zaken ons toe in haar spotjes
over rampenbestrijding. Maar als regeren nog steeds vooruitzien is, zal er méér moeten
gebeuren dan de burger in radiospotjes toe te roepen om toch vooral noodvoorraden
aan te leggen. Denkt dit kabinet zelf eigenlijk wel vooruit, vraag ik me af. Rampen
vallen niet te plannen, voorbereidingen wel, zegt het kabinet. Welnu voorzitter, deze
miljoenennota is de voorbode van een ramp die elke klimaatwetenschapper ziet
aankomen, maar door dit kabinet ernstig wordt onderschat.
Het water stijgt ons naar de lippen. Meer regen, het smelten van de ijskappen, een
stijging van de zeespiegel en vaker overstromingen van de grote rivieren. Nederland
krijgt natte voeten als we niet snel het tij keren. Dit kabinet kiest ervoor de dekstoelen
van de Titanic anders te rangschikken, in plaats van de koers serieus te verleggen.
Liever zet het kabinet in op symboolpolitiek (zoals verhoging van de bpm en de
kilometerheffing) terwijl de noodklok op 1 minuut voor 12 staat.
De investeringen in het klimaatbeleid komen niet verder dan getouwtrek over wie
internationaal wát moet doen, waarbij we vooral de kop niet boven het maaiveld willen
1b Compilatie debatbijdragen 67

uitsteken om onze concurrentiepositie niet te schaden . De oude VOC mentaliteit is weer
helemaal terug. We kopen de emissierechten van andere landen om stug door te gaan
met de uitstoot van broeikasgassen. En we gebruiken een veelvoud van de oppervlakte
van ons eigen land om in landen waar honger heerst veevoer te verbouwen en
regenwouden te kappen.
Terwijl de toekomst van onze kinderen op het spel staat, blijven we doorzagen aan de
tak waarop we zitten. Er wordt ingezet op de hoop op nieuwe technologieën om ons en
de rest van de wereld te behoeden voor het wassende water. Dat gaat niet werken. Niet
alleen dieren worden door deze regering geofferd op het altaar van de economie: ook
het klimaat en daarmee de toekomstperspectieven van de volgende generaties.
Hallo wereld! Dit kabinet plakt haar opvoedkundig stempel op elke pasgeboren baby.
Vanaf de geboorte moeten en zullen Nederlandse kindertjes luisteren naar het lied ‘ik
hou meer van jou’. Een project van 1,6 miljoen. Kan dit kabinet mij uitleggen in welke
wereld wij de nieuwe generatie welkom heten? Hoe gaat u later aan deze kinderen
uitleggen waarom de daadwerkelijke dreiging die hen te wachten staat - namelijk een
ecologische ramp die zich aan het voltrekken is - niet in de liedjes, folders en websites
van dit project zijn opgenomen? Wat wilt u eigenlijk voor hun toekomst betekenen
behalve hun ouders op te zadelen met opvoedkundige ideeën?
Kan het kabinet aangeven waarom zij persoonlijke keuzes zoals bij zwangerschappen,
bij de opvoeding van kinderen en bij al dan niet zelf gekozen levensbeëindiging lijkt te
willen collectiviseren? Terwijl datzelfde kabinet juist de collectieve problemen én
uitdagingen van dit moment, échte halszaken zoals de opwarming van de aarde, bij de
individuele burger op het bordje legt? Dierenwelzijn: burger, zoekt u het zelf maar uit!
Klimaat: burger, draai eens een spaarlamp in of laat de auto een dagje thuis. Of neem
een waterbesparende douchekop. Doekjes voor het bloeden, voorzitter.
De productie van één kilo biefstuk kost net zoveel water als twee jaar lang elke dag een
douche nemen . De consumptie van één hamburger kost volgens wetenschappers net
zoveel energie als 3 uur rondjes rijden met de auto terwijl je thuis alle lichten aan laat .
Geen woord lees ik erover in de miljoenennota. Consumenten geven keer op keer aan
meer sturing van de overheid te willen als het gaat om keuzes ten aanzien van klimaat,
natuur en dierenwelzijn.
De burger verlangt van haar overheid dat zij de touwtjes in handen neemt bij deze
belangrijke maatschappelijke kwesties. Hoe gaat dit kabinet gehoor geven aan de
regierol die burger én consument van haar wenst? Dit kabinet vindt een beperking van
het consumptievolume ‘maatschappelijk onacceptabel’ en zoekt oplossingen voor het
milieuprobleem dus slechts in technische symptoombestrijding. Het Milieu en
Natuurplanbureau geeft aan dat we inmiddels het punt genaderd zijn waarop
symptoombestrijding geen soelaas meer biedt. De mogelijkheden van pappen en
nathouden zijn allemaal al opgebruikt. Daar kunnen we de ogen voor sluiten, en vooral
door blijven gaan met het streven naar steeds maar meer economische groei. Maar we
moeten ons beseffen dat dit betekent dat armoede, honger en ecologische rampen met
geld worden afgekocht (emissiehandel, import veevoer, verlagen importheffingen EU).
Voorzitter, de opwarming van de aarde door menselijk toedoen is een feit. Maar dit
kabinet weigert de consequenties van decennialange vervuiling bij de bron aan te
aanpakken. Als het moet, zegt de regering; dan maar in Europees verband. De toch al
bescheiden Kyotodoelstelling in Nederland van 6% CO2 reductie gaan we alleen maar
halen wanneer we ons als koopman opwerpen in de wereldwijde handel in
emissierechten. We kópen dus, met belastinggeld, de vrijheid om volop te blijven
vervuilen, terwijl we tegelijkertijd met onze intensieve veehouderij een forse milieudruk
in andere landen neerleggen doordat we een van de grootste importeurs van veevoer
zijn. Kolonialisme anno 2007. Kosten: 22,5 miljoen euro, meer dan driemaal zoveel als
1b Compilatie debatbijdragen 68

dit kabinet over heeft voor dierenwelzijn. Terwijl uit een recente LNV enquête onder
burgers dierenwelzijn wordt aangeduid als gewenste topprioriteit in het landbouwbeleid.
Gebruik gemeenschapsgeld niet alleen voor de handel in emissierechten, maar geef een
substantiële daling van de emissie in Nederland prioriteit. De vraag is niet of we ons dat
kunnen veroorloven, maar of we het ons uit oogpunt van een no regret scenario kunnen
veroorloven om het niet te doen.
Ecologie bepaalt de grenzen aan de economische groei en niet andersom. Ten minste
als we een duurzame wereld nastreven. Maar die ecologische grenzen zijn inmiddels ver
overschreden. Dat noopt tot matiging, eerlijke verdeling en solidariteit in plaats van
stug te blijven inzetten op economische groei en kansen voor bedrijven zonder
milieurestricties. Het getuigt van struisvogelpolitiek om niet te willen zien dat dat de
voedingsbodem is voor oorlogen, vluchtelingenproblematiek, terrorisme en ecologische
rampen.
Het verbaast me dan ook ten zeerste dat dit kabinet in haar reclamefolder ‘nieuwe
energie voor het klimaat’ alleen spreekt over de mogelijkheden voor energiebesparing
in de tuinbouw. Er wordt met geen woord gerept over de desastreuze gevolgen van de
veehouderij in Nederland en de grote bijdrage die deze sector levert aan de uitstoot van
broeikasgassen wereldwijd. Terwijl dáár juist echte winst valt te behalen. Dat is hard
nodig want uit onderzoek blijkt dat zelfs met de aankoop van emissierechten de doelen
uit het coalitieakkoord niet worden gehaald. Deze regering moet zich inzetten voor een
nationaal klimaatbeleid dat niet alleen uitgaat van technologieverbetering en het
afkopen van emissies, maar dat zich richt op een duurzame veehouderij en duurzame
consumptie. In plaats van af te wachten of het in Europa gebeurt of dat de burger het
zelf op zal pakken. We hebben al te lang moeten wachten. Het is nu genoeg geweest.
Een vermindering van de uitstoot door de veehouderij én een vermindering van de
vleesconsumptie in Nederland is dé grote uitdaging voor het klimaatbeleid en de
doelstellingen die we willen bereiken op het gebied van dierenwelzijn, milieu en natuur.
70% van onze vleesproductie wordt geëxporteerd, terwijl Nederland een van de
grootste importeurs van veevoer is. Nederland moet niet langer de slager en melkboer
van Europa willen zijn. Verandering is onontkoombaar. Voor het klimaat, maar ook voor
de honderden miljoenen dieren die slachtoffer zijn van de bio-industrie die ook in deze
miljoenennota de morele blinde vlek vormt.
Het kabinet is nogal ingenomen met het toegenomen milieubewustzijn bij de
Nederlandse burger. Maar dat milieubewustzijn is eerder ondanks, dan dankzij de
inspanningen van onze regering tot stand gebracht. Onderwijs over natuur en milieu
draagt bij aan een milieubewuste houding van toekomstige generaties, maar er wordt
niet in geïnvesteerd. Een gemiste kans. Kan het kabinet aangeven of zij bereid plannen
heeft om natuur- en milieu deel te laten uitmaken van het basis- en voortgezet
onderwijs?
Voorzitter. Tot slot wil ik stil staan bij de ambities, of beter gezegd het gebrek aan
ambities van deze regering ten aanzien van dierenwelzijn. Hoewel er dit jaar enkele
miljoenen euro’s extra aan dierenwelzijn wordt besteed is dat omgerekend slechts een
eurocent per gehouden productiedier. Ook voor dit kabinet zijn de miljoenen dieren in
de bio-industrie dus letterlijk geen stuiver waard. En ook hier wordt respect met de
mond beleden zonder daadwerkelijk een inzet te plegen om de dieren in Nederland
beter te beschermen tegen stelselmatige mishandeling en verwaarlozing. Of schaart u
deze toezeggingen ook onder het ‘mooie woorden-, geen dadenbeleid’ dat deze
miljoenennota kenmerkt?
Gandhi heeft gezegd dat de aarde voldoende biedt voor ieders behoefte, maar niet voor
ieders hebzucht. In deze miljoenennota prevaleert de hebzucht. Het korte termijn
1b Compilatie debatbijdragen 69

mensenbelang, boven de duurzaamheid die met de mond beleden wordt en het
etalagemateriaal vormt van een rampbegroting voor dieren, natuur en milieu. Na ons de
zondvloed!
Als we eindelijk eens gezamenlijk zouden matigen; in een tijd van economische bloei
hoeft de buikriem daarvoor niet eens te worden aangetrokken; is er voor iedereen
genoeg. Volgende week dinsdag wordt in het kamerrestaurant een wereldmaaltijd
geserveerd: voedsel wat iedereen zou kunnen eten als we het allemaal wat eerlijker
verdelen. Ik hoop dat velen in dit huis de weg naar deze wereldmaaltijd zullen weten te
vinden. En dat er als voorgerecht toezeggingen komen van het kabinet om alsnog iets
te doen aan de morele blinde vlek van deze miljoenennota, de bio-industrie. Wij zijn
van mening dat die zo snel mogelijk moet worden afgeschaft in het belang van mens,
dier, natuur, klimaat en milieu. Dank u wel!
Spoeddebat over de Europese Grondwet
25 mei 2007, Esther Ouwehand
Voorzitter. Wij moeten concluderen dat het kabinet er alles aan zal doen om ervoor te
zorgen dat het nieuwe verdrag niet de schijn zal wekken van een grondwet. De manier
waarover wij erover spreken, ook hier in de Kamer, laat zien dan vooral dat standpunt
overeind zal blijven. De Kamer mag ook nog redelijk schaven aan de Nederlandse inzet.
De pijn zit hem erin dat wij geen inzage krijgen in het proces, laat staan in de
consequenties die het kabinet wil verbinden aan de uitkomsten van de
onderhandelingen, als het Nederland niet lukt om de gewenste wijzigingen door te
voeren. Als wij de propagandacampagne van de overheid voor het referendum in
herinnering roepen, dan is een kritische om niet te zeggen een argwanende houding
zeer op zijn plaats. Hoe ging het ook al weer? De Nederlandse ging tegenstanders van
de grondwet te verwijten dat zij fabeltjes vertelden. Er werd belastinggeld tegen aan
gesmeten om de kiezer op eigen kosten tot een "ja" te bewegen, maar opeens mochten
wij de grondwet geen grondwet meer noemen, maar moesten wij het aanduiden als
grondwettelijk verdrag. Er werd niet voor teruggedeinsd om te dreigen met
economische rampspoed, met ontwrichting van de samenleving en zelfs met oorlog als
de grondwet zou worden afgewezen. Maar ondanks al deze pogingen om het publiek te
bewegen om voor de grondwet te stemmen, moest Nederland niets hebben van een
Europese superstaat met een grondwet die aan alle kanten rammelde. 62 procent van
de kiezers dacht er anders over dan 85 procent van de politiek. Het referendum toonde
aan dat politiek en burgers in een aantal belangrijke opzichten ver van elkaar zijn
vervreemd. In plaats van dat er lering wordt getrokken uit dit debacle, lijkt opnieuw de
trukendoos te worden gehanteerd. Het kabinet heeft beloofd dat Nederland zich zal
inzetten voor een verdrag dat zich "in inhoud, omvang en benaming overtuigend
onderscheidt van het eerdere grondwettelijk verdrag". Maar nog geen week na het
Kamerdebat over de Nederlandse inzet gaf EU-voorzitter Merkel op het
verjaardagsfeestje van de Europese Unie in Berlijn onomwonden te kennen dat er voor
nieuwe onderhandelingen geen ruimte en geen tijd zal zijn. In Trouw konden we lezen
dat onze minister-president gaarne bereid was om dit te accepteren.
De Partij voor de Dieren maakt zich er zorgen over dat de Kamer weinig kritiek heeft op
de manier waarop het kabinet vertrouwen vraagt; wij lijken het kabinet vooral te
moeten geloven op zijn blauwe ogen. De motie van mijn partij die zou kunnen
voorkomen dat het grondwettelijk verdrag niet alsnog kan worden doorgedrukt, is dan
ook niet gesteund. Over de regionale inspraakronde over de Europese grondwet heb ik
nog geen kritisch woord gehoord, terwijl deze alibi-debatjes alles weghebben van een
rituele dans volgens het beproefde Willy Alfredoconcept van "roept u maar!", waarna
het kabinet uit de kakofonie van reacties kan kiezen wat het goeddunkt. Een internetenquête
moet het debat voeden, maar status en representativiteit van deze
volksraadpleging zijn onduidelijk, dan wel niet gegarandeerd -- wat overigens erg goed
1b Compilatie debatbijdragen 70

uitkomt als je de uitkomsten van dit soort gekleurde steekproefjes naar je hand wilt
kunnen zetten. De Europese grondwet zoals die nu op tafel ligt, is en blijft voor de
Nederlandse kiezer onverteerbaar. Deze grondwet is slecht voor mensen, slecht voor
dieren, slecht voor natuur en slecht voor milieu. Maar in zijn euro-euforie lijkt het
kabinet, en opnieuw ook een deel van de Kamer, ervan uit te gaan dat een bevolking
die nee zegt, eigenlijk toch wel wil -- een opvatting die in bepaalde kringen ook lang in
zwang is geweest over meisjes. De realiteit is dat 75 procent van de kiezers opnieuw wil
worden geraadpleegd over een Europees verdrag, of we die nu "grondwet" noemen of
niet. Voorstanders van de grondwet wezen ons er keer op keer op dat de enige weg
vooruit met Europa is om goede afspraken te maken over Europese samenwerking. Dat
standpunt huldigt mijn partij ook, maar als je die afspraken werkelijk zo geweldig vindt,
moet je ook flink genoeg zijn om ze aan het publiek te durven voorleggen. Mijn vraag
aan het kabinet is dan ook heel concreet: zegt het kabinet toe, een gewijzigd verdrag
per referendum voor te leggen aan de bevolking, of niet? Ik kondig maar vast aan dat ik
bereid ben om hierover een motie in te dienen.
Veehouderij en landbouw
Debat Landbouwbegroting 2008
31 oktober 2007, Marianne Thieme (ingekort)
Voorzitter. Dieren zijn niet als mensen, zei minister Verburg bij de presentatie van haar
nota dierenwelzijn. Wat jammer is, dat de minister zich daarmee niet uitsprak over
dierenwelzijn, maar vooral over wat dieren NIET zijn. En de minister heeft gelijk:
mensen verschillen op twee belangrijke punten van dieren. Mensen kunnen vooruit
kijken en de gevolgen van hun daden voor de iets verder gelegen toekomst overzien. En
mensen kunnen moreel ethische afwegingen maken. En laten dat nu juist de twee
eigenschappen zijn die veel mensen niet lijken te gebruiken wanneer het over hun
omgang met dieren gaat.
Bescherm de dieren tegen de beesten, was enkele jaren geleden een campagnethema,
en iedereen begreep dat. Het zijn de mensen die als enige levende soort hun
leefomgeving verwoesten en het zijn de mensen die onmenselijk wrede dingen doen
met dieren. Dieren zijn niet als mensen met dezelfde mensenwensen, zei de minister
die kennelijk met terugwerkende kracht wilde afrekenen met meneer de Uil die haar
vanaf haar 11e voorlas uit de Fabeltjeskrant.
In het financiële dagblad konden we gisteren lezen dat de minister pas in het zelfde jaar
dat ze begon met paardrijden het besef ontwikkelde dat een paard heel wat anders is
dan een koe. Ze vindt het niet zielig als kalfjes direct na hun geboorte weg worden
gehaald bij hun moeder. Dat huisdieren en vee nu eenmaal verschillen heeft Gerritje
Verburg met de paplepel ingegoten gekregen. Paarden zijn sociale dieren, maar koeien,
kippen en varkens, tsja, daar kun je mee doen wat je wilt, zo wordt duidelijk uit het
interview.
Helaas lijkt de minister weinig opgestoken te hebben van integratie, want ze spreekt
smalend over stedelingen die niks van dieren begrijpen. Mensen in de steden zijn dom,
hebben geen verstand van dieren, voorzitter. En mensen op het platteland weten
precies wat dieren toekomt. Wat een achterhaald wereldbeeld. Ook een beeld dat in het
geheel niet overeenkomt met hoe Nederlanders over dierenwelzijn denken. Dat blijkt
nota bene uit de uitkomst úw enquête, of zou ook daar alleen aan stedelingen gevraagd
zijn of ze dierenwelzijn belangrijk vinden? De wereld ziet er anders uit dan toen de
minister 11 jaar was, voorzitter.
Inmiddels leven we in het meest veedichte land ter wereld en zijn we verantwoordelijk
1b Compilatie debatbijdragen 71

voor de grootste massaslachting van levende wezens in de geschiedenis. Juist omdat
dieren niet als mensen zijn, zullen wij voor ze moeten zorgen. We moeten onze
verantwoordelijkheid nemen en ze niet martelen als we daar een kwartje aan kunnen
verdienen. Zo’n behandeling is met geen enkel wereldbeeld, levensbeschouwing of
geweten te rijmen. Ik roep de minister op om meer oog te hebben voor de morele
blinde vlek van onze samenleving. Paul Cliteur voorspelt dat we binnen 50 jaar in
schaamte zullen omzien naar wat we dieren hebben aangedaan.
Dit beleid dat korte termijn economie boven lange termijn ecologie stelt, doet niet
alleen dieren ernstig tekort, maar ook boeren, burgers en buitenlui. Steeds meer
mensen vinden dat dierenwelzijn een belangrijk thema is (zoals vandaag bleek uit
onderzoek dat de minister zélf heeft laten instellen). Het is bedroevend dat de politiek
vooralsnog blijft steken in diervriendelijke woorden en niet komt tot diervriendelijke
dáden, althans niet in een fatsoenlijk tempo.
Bijna een jaar geleden maakte de Partij voor de Dieren haar entree in de Kamer en nog
nooit is er in dit huis zoveel gesproken over dierenwelzijn als nu. Ex-minister Veerman
signaleerde tijdens de vorige begrotingsbehandeling dat 80% van de spreektijd over
dierenwelzijn ging. Minister Verburg probeerde op onze 5e verjaardag nog haar beklag
te doen dat er nota bene twee ambtenaren nodig zouden zijn voor de beantwoording
van onze kamervragen. Ze realiseerde zich mogelijk niet dat het gaat om slechts 2 van
de 350.000 rijksambtenaren die dit land telt, van wie er verder weinig bezig zijn met
het welzijn van de dieren. De Partij voor de Dieren veroorzaakt een ongemakkelijk
gevoel, en dat is héél goed. Dat vinden ook de 2% van de kiezers die PvdD gestemd
hebben en de 8% van de kiezers die dat volgens Maurice de Hond overwogen en nog
steeds overwegen.
Of de voormalige landbouwcoalitie in dit huis dat nu leuk vindt of niet, er gaan
belangrijke dingen veranderen in Nederland. En wel op korte termijn. Zelfs als de
minister en een deel van het parlement nog hevig tegenspartelen. Dat blijkt
bijvoorbeeld ook uit aangenomen moties die een betere bescherming van dieren
beogen. Zoals een verbod op de verrijkte kooi. Zoals een verbod op drijf- én drukjacht
zoals de kamer al tweemaal vroeg. En ik kan u verzekeren: dit is nog maar het begin!
Maar wie verwachtte dat na drie zeer dieronvriendelijke kabinetten Balkenende, 2007
een beter jaar zou zijn voor de dieren juicht te vroeg. Ondanks veelbelovende woorden
in het regeerakkoord. De verbetering van het welzijn van dieren krijgt in de
verkiezingsprogramma’s van veel partijen meer aandacht dan in de dagelijkse praktijk.
Veel woorden, weinig daden, voorzitter. We kregen dit jaar het eerste regeerakkoord
ooit waarin het streven naar een beter dierenwelzijn is genoemd. Daarna was het echter
lange tijd stil. Heel erg stil.
Bij elk overleg tussen de Kamer en de minister van landbouw werd een ontluisterend
gebrek aan daadkracht routineus afgedaan met de woorden ‘dat komt in de Nota
Dierenwelzijn’.Leest u straks mijn nota maar eens. En als het aan het CDA ligt zou dat
ook weer de wegwezer van vandaag moeten worden. Dát gaat dus niet gebeuren,
voorzitter. De dieren en de mensen die willen dat er wordt opgekomen voor de
belangen van dieren hebben al veel te lang moeten wachten op het onwillige getreuzel
door leden van de voormalige landbouwcoalitie inclusief de PvdA die de plek lijkt in te
nemen van de weggevallen LPF.
Tot nu toe was de 200 dagen durende ambtstermijn van de minister van landbouw niet
meer dan één grote verwijsshow naar de nota. De afgelopen maanden is maar liefst
vijftig keer verwezen naar de nota dierenwelzijn om geen antwoord te hoeven geven op
gestelde vragen over het welzijn van dieren. Terwijl andere ministers hun beleid
uitstippelden, vulde minister Verburg haar dagen met het promoten van de showstallen
van de varkenssector, het melken van een koe en het serveren van melk in de
ministerraad voor de promotie van zuivelgigant Campina. En een bezoek aan China om
1b Compilatie debatbijdragen 72

de deuren te openen voor grootschalige export van varkensvlees dat hier met Europese
subsidies in koelhuizen ligt opgeslagen én de export van blank kalfsvlees door de van
Drie group. Kalfjes die bewust worden opgezadeld met bloedarmoede vanwege het
kleurfetisjisme van sommige vleesconsumenten. Bloedarmoedig vlees waarvan
Nederland een van de grootste producenten ter wereld is.
De Partij voor de Dieren vindt het onaanvaardbaar dat de minister zich voor het karretje
van de bio-industie laat spannen om een dieronvriendelijke, onduurzame en
klimaatbelastende industrie nog meer groeikansen te geven. Een minister dient zich in
te zetten voor de collectieve zaak en niet voor het winstbejag van welke sector dan ook.
U bent minister, dienaar van de burgers, en niet president commissaris van de bioindustrie.
Varkens zijn intelligente dieren, geen voorwerpen die eigenlijk bedoeld zijn
om in dunne plakjes te snijden na een kort en ellendig leven. Is dit bio-industrie-beleid
wat het CDA in het algemeen en deze minister in het bijzonder wenst te verstaan onder
“rentmeesterschap”? Graag een reactie.
De intensieve veehouderij sleept zich van dierziektecrisis naar dierziektecrisis . De
veehouderij graaft daarmee niet alleen haar eigen graf en dat van miljoenen gezonde
dieren die massaal gedood worden (wie heeft de beelden van koeien en varkens in
grote grijpers niet op het netvlies?). Zij creëert ook levensgrote gevaren voor de
volksgezondheid. Veel meer varkenshouders dan eerst werd aangenomen (31%) zijn
besmet met de resistente MRSA bacterie. Zij vormen daarmee niet alleen een groot
risico voor zichzelf, maar ook voor hun kinderen en omgeving. Puur en alleen omdat
varkenshouders en kalvermesters hun dieren volpompen met antibiotica. De bioindustrie
is zo ziek dat ze preventief aan de zware antibiotica moet, en daarmee ook
een gevaar voor de volksgezondheid vormt. 508 ton antibiotica per jaar (volgens
minister Klink), een tikkende tijdbom. Ziekenhuizen gaan er al toe over om
varkenshouders en hun familie in quarantaine te zetten bij opname. Maatregelen
worden uitgesteld tot sint jutemis. Moeten we echt wachten tot het kalf verdronken is?
Graag uw reactie! De minister van Volksgezondheid sluit niet uit dat voor omwonenden
van intensieve veehouderijen ook besmettingsgevaar dreigt. In de VS blijkt dat
stafylokokken gevonden worden in een ruim gebied rondom grootschalige en intensieve
veehouderij. Hoeveel risico moeten burgers lopen voordat deze minister ingrijpt? Wat
moeten de inwoners van Vroomshoop, Marle, Hellendoorn en al die andere plaatsen
waar de roze invasie gepland is? Kunt en wilt u hun veiligheid garanderen? Of is geld
verdienen echt belangrijker voor dit kabinet dan de gezondheid en het welzijn van
mensen en dieren? Graag een reactie.
Vogelpest, MRSA, MKZ, Q-koorts en varkenspest. Ziekten, die de intensieve veehouderij
keer op keer over zichzelf afroept door teveel dieren, te dicht bij elkaar op te proppen in
kleine hokken en kooien. Miljoenen dieren worden jaarlijks door Europa gesleept. Deze
diertransporten veroorzaken niet alleen grote ellende bij de dieren, maar zorgen ook
voor een levensgroot gevaar van dierziektenuitbraken en besmetting van mensen. De
angst voor een MKZ uitbraak en ook de uitbraken van ook voor de mens
levensgevaarlijke, vogelpest blijft voortdurend aanwezig. Dit vraagt om een structurele
aanpak waar de bescherming van mens en dier centraal staat. Het reduceren van de
veestapel is de meest effectieve aanpak. Naast vaccinatieprogramma´s en een stop op
het gesleep met levende dieren. Graag een reactie.
De FAO stelt dat intensieve veehouderij het gevaar van de verspreiding van dierziekten
ernstig vergroot, maar de minister wil – zelfs met een pandemie onderweg die volgens
FAO en WHO die z’n gelijke niet kent - liever wachten op de resultaten van aanvullend
onderzoek. De minister van landbouw houdt een sector die op de rand van moreel en
financieel bankroet staat de hand boven het hoofd. Bij elke uitbraak van vogelpest in
Duitsland of Frankrijk wordt hier angstig naar de lucht gewezen om de overvliegende
trekvogels de schuld te geven. Dat de wereldvoedselorganisatie bekend maakte dat niet
trekvogels, maar de transporten van pluimvee verreweg de belangrijkste veroorzaker
1b Compilatie debatbijdragen 73

zijn van vogelpest, werd handig gedownplayd. En die transporten zijn zelfs naar de
risico gebieden met vogelpest gewoon doorgegaan. Graag een antwoord van de minister
op de vraag hoe het dierziektenbeleid in 2008 wél rekening houdt met de werkelijke
gevaren die in de eerste plaats worden veroorzaakt door de bio-industrie?
De veehouderij is wereldwijd verantwoordelijk voor 18% van de uitstoot van
broeikasgassen. Meer dan de uitstoot van verkeer en vervoer samen. Een minister die
een toekomst wil bieden aan boeren, burgers én buitenlui, een minister die het
agrarisch gezinsbedrijf toekomst wil geven, zou het eten van minder vlees moeten
promoten en moeten streven naar een kleinere, milieuvriendelijke, diervriendelijke
veehouderij. Voorzitter. Het is hoog tijd voor maatregelen om het dierenwelzijn van de
productiedieren in Nederland werkelijk te verbeteren. Om de ongebreidelde groei van de
bio-industrie en onverdoofde castratie, snavelkappen, tandvijlen en staartknippen te
stoppen. Het is tijd voor maatregelen om de veehouderij niet langer te ontzien bij de
noodzakelijke vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en ammoniak.
Meer dan honderdduizend burgers ondertekenden het burgerinitiatief Stop Fout Vlees.
70% van de burgers, een ruime meerderheid dus, zegt niet te willen kiezen voor een
slecht product en vraagt de overheid het voortouw te nemen. En driekwart van de
burgers heeft in een onderzoek van de minister laten weten dierenwelzijn belangrijk te
vinden. De antwoorden van de plattelanders verschillen overigens niet van die van de
stedelingen (waarmee een hardnekkig misverstand bij deze minister kan worden
weggenomen). Een ruime meerderheid stelt dat de overheid moet zorgen dat wat er in
de schappen ligt minimaal een basisniveau aan maatschappelijke waarden
vertegenwoordigt zoals een goed dierenwelzijn. Zij vragen van de overheid collectieve
waarden ook collectief aan te pakken. Graag een reactie.
De minister zegt dat burgers het probleem zelf maar moeten oplossen door bewust te
consumeren. Maar voorzitter, 70% van de dierlijke producten wordt geëxporteerd. Zelfs
als alle Nederlanders aan de diervriendelijke vlees en zuivel zouden gaan dan nog wordt
het overgrote deel elders gedumpt. Daar helpen binnenlandse campagnes niet tegen,
dat begrijpt iedereen. De overheid zal daarom daadkracht moeten tonen met wettelijke
kaders. Graag een reactie van deze minister. En burgers hebben in hun roep om een
daadkrachtig overheidsoptreden de wetenschap aan hun zijde. Dat Al Gore en de IPCC
de Nobelprijs hebben gekregen voor de vrede is veelzeggend. Een prijs voor het
behouden van wereldvrede in de toekomst. De strijd om de schaarse natuurlijke
hulpbronnen zal, onder druk van de opwarming van de aarde, alleen nog maar
verhevigen als we het roer niet omgooien.
En juist de veehouderij, de productie van dierlijke eiwitten, legt een groot beslag op die
natuurlijke hulpbronnen. De productie van 1 kilo rundvlees vergt 100.000 liter water.
De productie van 1 kilo rundvlees zorgt voor een uitstoot van 36 kg CO2, net zoveel als
drie uur rondrijden met je auto terwijl je thuis de lichten aan laat. Leg dat de kinderen
in dit land maar eens uit, in plaats van ze op te roepen om hazen te gaan vangen en die
thuis in de pan te stoppen om zo dichter bij de natuur te komen! Het consumeren van
vlees en dierlijke producten tegen hoge maatschappelijke kosten en onethisch lage
prijzen is onhoudbaar. Een ei kost nu net zoveel als dertig jaar geleden en een pak melk
is goedkoper dan een fles bronwater. Zelfs ‘de Boerderij’ stelde enkele weken terug dat
de overmatige consumptie van vlees niet langer houdbaar is en dat steeds meer
mensen kiezen voor een vleesloze dag of een geheel plantaardig voedselpakket. Vlees
in de huidige productie-omvang is over de datum, voorzitter. Ons land telt maar liefst
750.000 vegetariërs en 3,5 miljoen vleesverlaters. Het einde van de bio-industrie is in
zicht en het zou een geweldige impuls zijn als deze regering die conclusie met de
burgers zou delen, in plaats van koste wat het kost deze schandvlek van de
samenleving te bedekken met de mantel van Lucratas (de op geld beluste tegenhanger
van charitas).
1b Compilatie debatbijdragen 74

De voordelen van het verminderen van de vleesconsumptie zijn onmiskenbaar.
Biodiversiteit, klimaat, water, volksgezondheid, milieu en dierenwelzijn hebben er baat
bij. Wetenschappers van de VU gaven deze week nog aan dat Nederland een belangrijke
bijdrage kan leveren door minder eiwit te eten, plantaardiger te eten en het resterende
deel te vervangen door duurzaam vlees. Waarom laat de minister deze kansen liggen?
Graag een reactie. Europa geeft ruimte om bijvoorbeeld producten afkomstig van
genetische manipulatie te weigeren, waarvan Oostenrijk gebruik heeft gemaakt. Graag
willen we van u vernemen of en hoe u deze vrijheid voor Nederland wilt benutten bij het
weigeren van onfatsoenlijk geproduceerde of ethisch beladen producten van elders.
Graag uw reactie.
Voorzitter. De landbouwbegroting gaat niet alleen over het welzijn van dieren in de bioindustrie.
Maar ook over de zorg voor huisdieren, de ruimte die we geven aan in het
wild levende dieren, proefdieren en het lot van circusdieren. Ondanks een dringend
beroep uit gemeenten als Amsterdam laat u circusdieren over aan hun droeve lot. Al
deze dieren, honderden miljoenen, vragen via de kiezers van de Partij voor de Dieren
en vele anderen om een beter leven. Maar deze regering laat het keer op keer afweten.
Ook in de Nota Dierenwelzijn die ons nog steeds als een sojaworst wordt voorgehouden,
terwijl het in werkelijkheid niet meer is dan een ordinaire bloedworst van zeer
twijfelachtige kwaliteit.
De Dierenwelzijnsnota is een rechtstreekse oorlogsverklaring aan iedereen die voor
dieren op wil komen. Als het waar is dat de beschaving van een samenleving zich laat
afmeten aan de wijze waarop ze met haar dieren omgaat, dan is er sprake van een
ronduit onbeschaafde nota. Deze nota staat haaks op de wens van de grote
meerderheid van de Nederlandse bevolking om een beter dierenwelzijn én strengere
regels van een actieve overheid. De minister laat zich vooral leiden door het
mechanisme van de markt om dieren zogenaamd een beter leven te bezorgen. De enige
verantwoordelijkheid die de minister zich zelf wil toerekenen is de zorg voor het te dikke
huisdier. Want dieren zijn nu eenmaal niet zoals mensen!
Ieder jaar komen echter er honderdduizenden afgedankte huisdieren in de Nederlandse
dierenasielen terecht. De minister laat de verplichte identificatie en registratie alleen
gelden voor honden, terwijl zij zelf weet dat 70% van de honden al gechipt is. Steeds
vroeger in het jaar zien dierenasielen zich genoodzaakt om een opnamestop in te
voeren, wetende dat dit betekent dat in de zomervakantie de dieren op straat belanden.
Dierenasielen staat het water aan de lippen. Zij zijn nauwelijks in staat om de eindjes
aan elkaar te knopen, laat staan om een uitbreiding in personeel of opvangruimte te
realiseren. Graag een reactie.
Ook dierenambulances kampen met dezelfde financiële problemen als de dierenasielen.
Wat gaat de minister doen om te voorkomen dat dierenambulances failliet gaan?
Nederland heeft beruchte snelwegen die een belangrijke doorvoerroute vormen voor
hondenhandelaren uit Oostbloklanden. Auto’s met kofferbakken vol puppies die te jong
bij hun moeder worden weggehaald en vaak dood- en doodziek zijn. De pakkans is een
lachertje, alleen als je autopech krijgt loop je het risico te worden aangehouden. Bij
toeval. De handelsroutes zijn bij iedereen bekend, waarom controleert de AID daar niet?
Voorzitter. Op de begroting staat 7 miljoen euro gereserveerd onder het kopje
dierenwelzijn. Dat wil niet zeggen dat het ook aan het verbeteren van dierenwelzijn
wordt besteed. De minister spreekt liever in mistflarden dan dat zij een gestructureerd
plan presenteert. In de afgelopen jaren (2003-2004) werd er anderhalf miljoen van het
dierenwelzijnsbudget besteed aan de psychosociale ondersteuning van boeren tijdens
de MKZ en de vogelpestcrisis. Een nobel doel, maar totaal ongepast onder de uitgaven
voor dierenwelzijn. Ook besteedde minister in twee jaar 14 miljoen dierenwelzijnsgeld
aan het noodfonds MKZ en Vogelpest. Dat is ongehoord, voorzitter! ¾ van het totaal
budget voor dierenwelzijn werd weggesluisd. Dat willen we niet nog eens meemaken.
1b Compilatie debatbijdragen 75

Daarom zult u helder moeten maken welke bedragen nu echt voor een verbetering van
dierenwelzijn worden uitgetrokken.
Regeren is vooruitzien, voorzitter. En omdat deze regering niet wenst vooruit te kijken,
zal ik het doen. In de hoop dat onze voorstellen aanzetten tot een beter dierenwelzijn in
2008. Veel miniscule stapjes vooruit, afgewisseld met hier en daar forse stappen
achteruit. Dát is niet de weg die een meerderheid van deze kamer aan haar kiezers
verplicht is. Op basis van verkiezingsprogramma’s is er een diervriendelijke
meerderheid en met hen willen wij liever vandaag dan morgen een einde aan de bioindustrie.
Maar zo lang die bio-industrie bestaat, willen we dat het lijden van dieren tot
een minimum wordt beperkt. En dat betekent een einde aan alle ingrepen voor alle
gehouden dieren, een fatsoenlijke leefruimte waar dieren hun natuurlijk gedrag kunnen
vertonen en niet alleen wettelijke bescherming voor dieren, maar vooral ook wérkelijke
bescherming. Voorzitter.
7 miljoen biggen worden jaarlijks onverdoofd gecastreerd. Dat is helemaal niet nodig.
De varkenshouders van Hoevevlees hebben dit najaar besloten te stoppen met
castreren. Mc Donalds wil ook alleen nog maar varkensvlees van ongecastreerde
biggen. Voorzitter, om degenen die verder willen te belonen, werkt een verbod op
castratie als een motor om de achterblijvers op te jagen. Wachten tot 2015 is een klap
in het gezicht van voorlopers, dierenbeschermers, de varkens zelf en naar ik hoop van
de PvdA
De 20 miljoen vleesvarkens in Nederland leven niet als hun paar soortgenoten in de
showstallen van ‘Varkens in Zicht’. Zij zitten in kleine, donkere, betonnen hokken. Het
door Europa verplichte afleidingsmateriaal om te kunnen wroeten, wordt hen in
Nederland nauwelijks gegund. Hier volstaat een ketting met een plastic slang er
omheen, 50 cm per zes varkens. Voorzitter, dat is boerenbedrog! Wij eisen dat de
minister de Europese regels naar behoren uitvoert en daar hoort deugdelijk strooisel in
de hokken bij. Graag een reactie.
Knippen van de hoektanden van varkens mag vanaf 2009 niet meer, maar vijlen nog
wel. Uiteraard zonder verdoving, want dierenwelzijn mag niets kosten in deze sector.
Kunt u aangeven waarom u dit als een dierenwelzijnsverbetering ziet?
Voorzitter. In zeer korte tijd hebben twee spoeddebatten over de wantoestanden in de
veetransporten plaatsgevonden. 7 miljoen varkens reizen jaarlijks vanuit Nederland
dagenlang naar de uithoeken van Europa, zonder adequate controle of toezicht op het
welzijn. Sterker nog, het Nederlandse systeem van controle en handhaving voldoet niet
aan de Europese transportrichtlijn. De Partij voor de Dieren vindt het onbegrijpelijk dat
een minister weigert de richtlijn naar behoren uit te voeren. Graag een reactie. Wij
vinden een transporttijd van 2 uur het maximum. Nederland is de grootste exporteur
van levende dieren in Europa en heeft vanuit de positie ook de grootste
verantwoordelijkheid om iets te doen. Hoe kan een minister die zelf toegeeft dat
transporten altijd gepaard gaan met veel stress bij dieren, verantwoorden dat zij
strengere regels niet wenst in te voeren. Graag een reactie.
Voorzitter. Dan wil ik graag ingaan op de situatie van de legkippen in Nederland. De
minister zoekt een confrontatie met de kamer op dit punt omdat ze weet dat PvdA en
CU hebben aangegeven hoe dan ook vast te willen houden aan een verbod op de
verrijkte kooi: de legbatterij met een behangetje. Kennelijk hoopt de minister erop dat
het onderwerp in de coalitie als te onbelangrijk gezien zal worden om er echt een punt
van te maken. Het gaat tenslotte maar om 2 miljoen kippen per jaar, een kniesoor die
daar een kabinetscrisis voor overweegt.
En dan de vleeskuikens. In Nederland worden jaarlijks 400 miljoen kuikentjes van
enkele grammen in 6 weken opgefokt naar 2 kilo. In de laatste week zakken deze
kippen letterlijk door hun poten. Deze vorm van dierenmishandeling is een toegestane
1b Compilatie debatbijdragen 76

praktijk in Nederland. Na maanden steggelen over aantal kilo’s per vierkante meter is
de Europese welzijnsrichtlijn kaalgeplukt en gestrand bij 21 kippen per vierkante meter.
Voorzitter. Zoveel dieren op een kluitje kunnen niets van hun natuurlijke gedrag
vertonen. En oogluikend worden in Nederland hogere dichtheden toegestaan, zelfs als
meer kuikens sterven dan is toegestaan.
Het is onacceptabel dat de minister ook hier elke vorm van dierenwelzijnsverbetering
aan de sector of aan Europa wil overlaten. Dat druist zelfs in tegen de uitgangspunten
van haar eigen nota die over de vijf vrijheden van het dier spreekt. Kan de minister
aangeven hoe deze industriële vorm van dieren houden past bij de vijf vrijheden van
het dier? Graag een reactie.
Nederland telt 1,4 miljoen melkkoeien. 15% van hen wordt inmiddels jaarrond op stal
gehouden en dat percentage stijgt snel. Ook in de melkveehouderij worden koeien
letterlijk uitgemolken. En de minister betaalt daar aan mee via subsidies voor stallen
van meer dan duizend koeien. Wie beweert dat melkkoeien die permanent opgesloten
zitten net zo goed af zijn als hun soortgenoten in de wei, heeft geen verstand van
koeien. Zet de deuren open en ze rennen naar buiten.
En dat is ook wat de burger én de consument de dieren gunt: de koe hoort in de wei.
De sector springt daar handig op in met weidemelk, maar verzaakt daarvoor echte
regels op te stellen. Zo kunnen koeien die maar 8% van het jaar buiten worden gelucht
als weidekoe worden bestempeld. Puur consumentenbedrog! Glaasjes weidemelk mogen
dan rijkelijk vloeien in de ministerraad, het rondgaan met het melkpak is dan ook het
enige wat deze minister wil doen aan het stimuleren van weidegang. Waar blijft het
stellen van een minimum weideduur en het stellen van doelstellingen om het opstallen
tegen te gaan? Graag een reactie.
Per jaar worden bijna 700.000 kalveren, grotendeels onder erbarmelijke
omstandigheden naar Nederland getransporteerd om hier hun korte leven te slijten in
kale betonnen hokken. De minister laat zich voor het karretje spannen van de
kalverindustrie om de Chinezen aan het bloedarmoedig blanke Nederlandse kalfvlees te
helpen. Een inspanning om de situatie van de meer dan 1,3 miljoen kalveren die
jaarlijks in Nederland worden gefokt een beter leven te gunnen lijkt de minister teveel.
Ze gaat niet verder dan het verplichten van wat rubber matten. Kalfjes zijn immers
geen paarden, voorzitter, zo lazen we in het Financiële Dagblad uit de mond van de
minister?
Dat de kalveren in de acht maanden dat ze leven kunstmatig bloedarmoede hebben lijkt
geen punt van aandacht. Kalfjes zijn niet meer dan bijvangst van de melkproductie,
melk die de kalfjes nooit zullen proeven omdat minister Verburg daar samen met de
zuivelgiganten van deze wereld betere plannen mee heeft zoals kaas maken. Voorzitter.
Kalveren behoren hun korte leven goed behandeld te worden. De sector heeft laten zien
dat zij die verantwoordelijkheid niet zal nemen. U bent nu aan zet. Graag een reactie.
Voorzitter. Nederland is een van de grootste exporteurs van halalvlees in de wereld. In
andere landen is het onverdoofd slachten van dieren al lang verboden, maar hier wordt
dierenleed ondergeschikt gemaakt aan economisch gewin. Onder het mom van
godsdienstvrijheid. 20% van de dieren in Nederland wordt inmiddels al halal of kosjer
geslacht. Elk dier in Nederlandse supermarkten of bij slagers kan onverdoofd geslacht
zijn. Terwijl verdoving gewoon is toegestaan vanuit islam en jodendom. Maar zolang het
niet verplicht is en Nederlandse slachters niet uit eigen beweging verdovingskosten
maken zal er weinig veranderen. Dierenmishandeling mag niet langer worden
genegeerd uit zogenaamde politieke correctheid. Het moet afgelopen zijn met elke vorm
van onverdoofd slachten, en wel meteen! . Graag een reactie.
Nederland is de derde nertsenbontproducent ter wereld. Dit najaar, als de dieren hun
wintervachtje krijgen, zullen er weer bijna 4 miljoen nertsen worden vergast en gevild.
1b Compilatie debatbijdragen 77

Voor een overbodig modeproduct. En dat in een land waar de overgrote meerderheid
van de bevolking tegen bont is! Het feit dat de minister hier geheel aan voorbij gaat, is
volstrekt ongepast.
Voorzitter, nog altijd worden 2 miljoen dieren per jaar gedood voor de lol van een
handjevol jagers. En een onbekend aantal wordt aangeschoten. Terwijl 97% van de
bevolking volgens onderzoek van Blauw Research de plezierjacht afwijst. De voormalige
landbouwcoalitie liep volledig aan de hand van de Koninklijke Nederlandse Jagers
Vereniging om de flora- en faunawet aan flarden te schieten. Ze ziet haar laatste
plannen stranden op de verkiezingsbeloften van een kamermeerderheid die dit soort
middeleeuws vermaak met dieren afwijst. Maar de meest ingewikkelde constructies
worden uit de kast gehaald om dit dieronvriendelijk tijdverdrijf te legitimeren.
De stemmingmakerij van deze minister om te suggereren dat het teveel gevraagd is om
twee ambtenaren bezig te laten zijn met beantwoording van vragen over het welzijn
van dieren, laat zien hoe weinig er tot nu toe is nagedacht over dit onderwerp. De tijd
dat je als minister geen enkele verantwoording dacht te hoeven afleggen aan de dieren
en aan de diervriendelijke kiezers in dit land is definitief voorbij voorzitter. Het beeld
van de haas in de marathon zal de minister die net in China erg hard gelopen heeft, niet
alleen voor de kalver- en de varkenssector, maar ook als sportieve uitdaging, zeker
aanspreken. Wij zijn uw sportieve uitdaging. We zijn aan de race voor een beter
dierenwelzijn begonnen, deze week exact 5 jaar geleden met de bedoeling “haas in de
marathon te zijn”. Maar net als Noah Bor voelden we onderweg dat we niet zouden
moeten uitstappen maar doorlopen en dat hebben we gedaan. Ik beloof u dat wanneer
u niet ons tempo kunt of wil volgen op het gebied van de verbetering van dierenwelzijn,
dat niet wij zullen uitstappen. En dat geldt ook voor de andere partijen in dit huis. Het
uitstappen zal dan het lot zijn van de lopers die dieren blijven zien als dingen. Dingen,
die de mens ongestraft en ongelimiteerd kan gebruiken voor zijn eigen behoeften. En
daarom, voorzitter, zijn we van mening dat er zo snel mogelijk een einde moet komen
aan de bio-industrie. Dank u wel.
Algemeen Overleg Reconstructiewet
25 juni 2007, Esther Ouwehand (ingekort)
Voorzitter. Tien jaar geleden heeft iedereen in Nederland met eigen ogen kunnen zien
welke problemen we ons op de hals halen wanneer we ons kleine landje volstoppen met
landbouwdieren. De mannen in witte pakken, de grijpers en de varkens die met
vrachtwagens tegelijk werden afgevoerd maakten pijnlijk duidelijk dat de intensieve
veehouderij letterlijk op een dood spoor zit. Het was duidelijk: zo kon het niet langer.
Maar in plaats van het aanpakken van het probleem bij de bron, is gekozen voor een
geldverslindende symptoombestrijding en een heel nieuw vocabulaire die met begrippen
als zonering, extensiveringsgebieden en bufferzones de aandacht moest afleiden van
waar het werkelijk om gaat: we houden teveel varkens, teveel kippen, teveel koeien op
een te klein oppervlak. En dat allemaal te dichtbij waardevolle natuurgebieden en te
dichtbij woonomgevingen van burgers op het platteland. Om nog maar te zwijgen van
de wereldwijde gevolgen voor milieu, mensenrechten, biodiversiteit en een eerlijke
voedselverdediging.
Vandaag wordt de eerste balans opgemaakt en de conclusie luidt dat er wèl 400 miljoen
euro is uitgegeven, en dat er nog veel meer belastinggeld zal volgen -de begroting is 7
miljard-, maar dat de doelen niet gehaald worden. Sterker nog, gaandeweg is de
milieuwetgeving verder uitgekleed en zijn de milieu- en natuurambities fors verlaagd.
Een betere leefomgeving, en dat bedoel ik meer dan in één opzicht, staat verder van
ons af dan ooit. En de grootschalige bio-industrie profiteert, maar klaagt dat ze nergens
welkom is. In het licht van de milieuambities van dit kabinet, wil ik de ministers vragen
of de milieudoeleinden binnen deze reconstructiewet wel kunnen worden gehaald
1b Compilatie debatbijdragen 78

(ammoniak, uitstoot broeikasgassen).
Een snelle en effectieve manier om de door het kabinet gestelde milieudoelen te
bereiken is een inkrimping van de veestapel. Is de minister bereid deze oplossing uit te
werken, en ruimte te bieden aan kleinschalige gezinsbedrijven in plaats van aan
megabedrijven?
Voorzitter, wat opvalt in het reconstructiedebat is dat vooral de belangen van de
intensieve veehouderij centraal staan. Burgers op het platteland en in kleine dorpen
krijgen de problemen over de schutting gegooid, en wanneer zij deze problemen niet
met open armen wordt met minachting gesproken over hun vermeende gebrek aan
solidariteit.
Maar de vraag is: waarom zouden burgers solidair moeten zijn met een commerciële
sector die een verwoestend effect heeft op onze leefomgeving? Graag een reactie van
de minister. En welke mogelijkheden hebben burgers eigenlijk om te protesteren tegen
de komst van een eiwitveranderfabriek in hun achtertuin, waarin duizenden dieren
achter gesloten deuren tot levende machines worden gedegradeerd? We weten het
allemaal: je ziet ze niet, maar je ruikt ze wel. Is de minister bereidt om gemeentes in
Landbouwontwikkelingsgebieden die de komst van megabedrijven op het platteland
willen tegenhouden, te ondersteunen met aanvullende regelgeving op het gebied van
bijvoorbeeld maximale aantallen dieren, vervoersbewegingen, omvang en aantasting
van landschap en leefklimaat?
Tot slot wil ik vraagtekens plaatsen bij het gebruik van luchtwassers. Vanmorgen bleek
dat dit lapmiddel maar heel beperkt bijdraagt aan het halen van milieudoelen. Kan de
minister hierop reageren en daarbij aangeven hoeveel subsidiegelden gemoeid zijn met
de toepassing van luchtwassers?
Algemeen Overleg Landbouwraad
11 april 2007, Marianne Thieme (ingekort)
Twee weken geleden heeft de Partij voor de Dieren antwoord gekregen op kamervragen
over de bescherming van de Nederlandse markt tegen producten van buiten die nóg
dieronvriendelijker worden geproduceerd dan hier. De Partij voor de Dieren vindt het
positief dat de minister in haar brief mogelijkheden overweegt om het opnemen van non
trade concerns in de WTO te stimuleren in plaats van in de onmogelijkheden te blijven
hangen die het beleid totnutoe kenmerkte.
De minister geeft aan dat ze zich in wil spannen voor ons voorstel van verplichte
etikettering en dat zij dit binnen de WTO onderhandelingen aan de orde wil stellen. Ook
kijkt de Partij uit naar de inspanningen van de minister om de mogelijkheden via de
Groene Box steun verder uit te werken. Zowel wat betreft de noodzakelijke
investeringen voor diervriendelijke huisvesting als voor de meerkosten bij een
diervriendelijke productie.
Op de agenda van de komende Landbouw en Visserijraad staat de WTO
ongelukkigerwijs niet genoemd terwijl de onderhandelingen wel gaande zijn. De Partij
voor de Dieren zou het betreuren wanneer de minister en de Landbouw en Visserij raad
een belangrijk momentum aan zich voorbij laten gaan. Ook omdat nog onduidelijk is
welk mandaat commissaris Fischer Boel heeft ten aanzien het verplicht laten opnemen
van etikettering, non trade concerns en groene box steun in het Landbouwakkoord van
de WTO, zal hier duidelijke actie op ondernomen moeten worden.
Kan de minister tevens aangeven op welke wijze zij haar ambities en standpunten op
het gebied van dierenwelzijn kenbaar zal maken aan de onderhandelaars in de WTO en
aan commissaris Fischer Boel in het bijzonder?
1b Compilatie debatbijdragen 79

Kan de minister ook aangeven op welke wijze zij bij de ministers in de andere EU landen
aan zal dringen op het belang van het opnemen van verplichte etikettering ook voorzien
van voor consumenten negatieve productinformatie, de mogelijkheden voor groene Box
steun waarin het criterium dierenwelzijn en het opnemen van non trade concerns in een
WTO Landbouwakkoord?
Kan de minister aangeven op welke termijn zij een WTO Landbouwakkoord verwacht en
op welke momenten zij zij hier invloed op uit zal oefenen.
De vogelpest heeft de gemoederen begin dit jaar weer flink in beroering gebracht met
een uitbraak in het Verenigd Koninkrijk en Hongarije. En ook nu weer zijn de kippen in
de biologische en vrije uitloopsector de dupe van het ophok verbod. Per 7 maart zitten
deze kippen weer binnen omdat het “gevaar”van de trekvogels zich weer zou kunnen
voordoen.
De minister heeft zich hun lot aangetrokken, schreef de agrarische pers; dat bleek
echter niet vanwege het kippenwelzijn te zijn, maar om de belangen van de vrije uitloop
sector veilig te stellen. Door zich bij de Europese Commissie in te spannen om de
producten van de vrije uitloop ook na 12 weken ophokken toch als buitenkip of ei op de
markt te mogen brengen.
Ook dit is weer een ernstige vorm van symptoombestrijding, bovenop de
symptoombestrijding van een ophok verbod en een schepje symbool politiek van ‘we
doen ons best in Nederland’. En dat terwijl, ook volgens onderzoekers van het SOVON,
steeds duidelijker blijkt dat de ziekte wereldwijd vooral via handelstromen wordt
verspreid. Kan de minister aangeven of ze bereid is nader onderzoek in te stellen naar
de verspreiding van dierziekten via handelsstromen. Kan ze bijvoorbeeld aangeven of
de vrachtwagens die biggen naar Roemenië en Rusland vervoeren leeg terugkomen of
ook weer vee terugbrengen naar onze regio? En welke konsekwenties dat heeft op de
mogelijke verspreiding van dierziekten?
Ons systeem van dierziektenbestrijding is verkeerd. Het helpt niet om symptomen keer
op keer aan te pakken met een middel dat vele malen dodelijker is dan de kwaal ooit
had kunnen zijn. Het systeem van opeengepakte concentraties kippen, van gesleep met
dieren door heel Europa en van een mono focus op economisch gewin. Ook de laatste
uitbraak van vogelpest in het Verenigd Koninkrijk was volgens het Engelse ministerie
duidelijk herleidbaar naar gesleep met kalkoen karkassen vanuit Hongarije. De structuur
van de sector, met vele contacten tussen bedrijven en het grote aantal opeengepakte
dieren maakt zeer kwetsbaar. En een kwetsbare sector is gevoelig voor pest. Maar in
plaats van de ogen te richten op deze grootschalige vorm van dierenuitbuiting en een
eind te maken aan het gesleep met dieren, ook om verdere uitbraken te voorkomen;
wordt angstvallig de lucht afgetuurd naar overvliegende trekvogels! Dit is een
omgekeerde vorm van struisvogelpolitiek en bovendien erg kortzichtig.
Hierdoor is in Europees verband nog steeds geen uitsluitsel over hoe nu verder met het
non vaccinatiebeleid en is onduidelijk wat de inzet is van de verschillende landen om te
komen tot een vaccinatie programma.
Dat terwijl het LEI in haar rapport van maart 2007 aangeeft dat de bestrijding van de
hoog pathogene vogelpest vanuit een ethisch maatschappelijk perspectief het beste kan
plaatsvinden via vaccineren in combinatie met andere maatregelen. Hun verwachting is
echter dat vaccinatie niet zal worden toegepast uit angst voor verlies van markt en
andere economische consequenties. Dit is een ongewenste gang van zaken.
De Partij voor de Dieren streeft naar een afschaffing van de intensieve
pluimveehouderij. Ten eerste via afschaffing van de kooihuisvesting; ten tweede een
sterke reductie van het aantal dieren dat gehouden wordt en ten derde een effectief
vaccinatieprogramma. De Partij voor de Dieren wil graag helderheid van de minister hoe
1b Compilatie debatbijdragen 80

zij dit onderwerp gaat agenderen en op welke wijze zij zich gaat inzetten om de andere
ministers te overtuigen van het belang van een voortvarend vaccinatiebeleid.
De lange afstandstransporten en het gesleep met dieren door Europa kent een lange en
treurige geschiedenis die zich kenmerkt door schandaal op schandaal. Na de uitwassen
van Nederlandse transporteurs in Italie, bleek vorige week dat een Deense
biggenvervoerder meer dan 1000 biggen dagenlang had laten creperen in een
vrachtwagen op weg naar Rusland.
Door gebrek aan voedsel en water begonnen de biggen elkaar op te eten. Ook waren
tientallen biggen verdronken in de urine. De situatie is te beschamend voor woorden,
maar helaas is dit geen uitzondering. Dit is dagelijkse praktijk waar het huidige
controlesysteem systeem ernstig te kort schiet. Ook de sector erkent dat dieren tijdens
transporten onnodig veel lijden, maar doet daar zelf weinig aan. De markt lost dit niet
op minister, dat weet u net zo goed als elk ander. En dus zullen er regels gesteld
moeten worden om dieren niet langer aan hun lot over te laten. En die regels zullen
gehandhaafd moeten worden, meer dan nu het geval is.
De minister geeft in haar brief van 22 maart aan dat de Europese verordening
voorschrijft op welke wijze controles moeten plaatsvinden. Ook moeten lidstaten op
basis van deze verordening ‘doeltreffende, evenredige en afschrikwekkende sancties
vaststellen en toepassen. Hoe kan het zijn dat dit soort uitwassen als van de Deense
vervoerder nog überhaupt voor kunnen komen als de sancties voldoende
afschrikwekkend zijn? Kan de minister voorbeelden geven van de afschrikwekkendheid
en ook voorbeelden waaruit is gebleken dat deze voldoende is om dierenleed in
transportsituaties uit te bannen? De Partij voor de Dieren maakt zich grote zorgen over
de veetransporten en het gesleep met dieren. Temeer omdat voor Nederland de
verwachting is dat deze transporten op den duur niet zullen afnemen; maar juist
toenemen. De afgelopen jaren is het transport van biggen ook al verdubbeld. Nederland
is daarmee de grootste transporteur van levende dieren in Europa. Dat is iets waar we
als land niet trots op moeten zijn, maar ons diep voor moeten schamen.
We hebben het laten gebeuren dat per jaar meer dan 4,5 miljoen biggen dagenlang in
vrachtwagens zitten om duizenden kilometers verder afgemest te worden. Naast de
meer dan 2 miljoen vleesvarkens die na uitputtende transporten in een ander land op
de slachtlijn te belanden. Omdat het zo goedkoper is. Veevoerfabrikant Hendrix UTD
verwacht dat in 2010 in Nederland het aantal biggen dat op internationaal transport
wordt gezet zal verdubbelen van 4,6 miljoen naar 8,9 miljoen. Wij verwachten dat ook
deze biggen naar de grenzen van de EU vervoerd zullen worden, en zeker voor een deel
in Rusland terecht zullen komen, via lange-afstandstransporten.
De Partij voor de Dieren vindt deze ontwikkeling ongewenst en wil graag van de
minister weten op welke wijze zij zich in Europees verband gaat inzetten voor het
beëindigen van deze en toekomstige lange afstandstransporten die dieronwaardig zijn.
Debat behandeling burgerinitiatief Milieudefensie
6 april 2007, Marianne Thieme
Allereerst wil ik lof betuigen aan het initiatief van Milieudefensie. Het getuigt van moed
en doorzettingsvermogen om met dit plan het debat in de kamer op gang te brengen.
Een debat dat jarenlang geblokkeerd is door een aantal parlementariërs die zichzelf de
landbouwcoalitie noemden. Het posthume succes van Hendrik Koekoek, dat ervoor
zorgde dat er volksvertegenwoordigers met nauwe banden met de bio-industrie op
sleutelposities terecht kwamen van de grote politieke partijen.
De Boerenpartij werd ogenschijnlijk door weinig mensen serieus genomen. Maar deze
1b Compilatie debatbijdragen 81

partij zorgde als concurrent van andere partijen er wél voor dat boeren hoger op de
kandidatenlijsten van die partijen kwamen. Zo zijn het nu de diervriendelijke hazen in
de marathon die laten zien dat de traditionele politieke partijen harder zullen moeten
lopen om de schande van de bio-industrie tot een einde te brengen.
Verder is het succes van het initiatief ook veelzeggend voor de veranderende
verhoudingen in dit land. De rechten en het welzijn van dieren worden niet langer van
de politieke agenda geweerd, maar maken er steeds vaker een integraal onderdeel van
uit. Mede door de overweldigende druk van de burger om een einde te maken aan de
misstanden in de bio-industrie. De morele blinde vlek van onze samenleving kan niet
langer genegeerd worden, heeft ook de kiezer duidelijk gemaakt op 22 november.
Niet langer wordt geaccepteerd dat miljoenen varkens en kippen wegkwijnen in donkere
bedompte schuren op het platteland. Niet langer wordt geaccepteerd dat deze dieren in
hun korte leven allerlei pijnlijke ingrepen moeten doorstaan zoals onverdoofd
verwijderen van biggenballen, het afschuren van tanden en het wegknippen van de
krulstaart van varkens. Of een kuiken dat in zes weken wordt opgefokt tot een
vleesklomp van 2,5 kilo.
Ook boeren hebben burgers nodig voor het veilig stellen van hun bestaansrecht in een
dichtbevolkt en duur Nederland. Met marginale bulkproductie voor de internationale
markt tegen hoge maatschappelijke kosten en onacceptabel dierenleed redden de
gezinsbedrijven het niet. Misschien wel de grote anonieme agrarische fabrieken die op
bedrijventerreinen in etageflats kilo’s produceren. Maar daar ligt bij uitstek niet het hart
van de agrarische sector en het gezinsbedrijf.
Meer dan 100.000 burgers hebben de moeite genomen om hun naam, adres en
geboortedatum op een kaart te zetten. Zelfs nu komen wekelijks nog duizenden
handtekeningen binnen. Zij willen een einde maken aan de bio-industrie in Nederland.
En zij willen daarbij boeren in Nederland houden. Zij ageren niet tegen de boerenstand,
zij eisen een verandering van het huidige systeem waar boer, burger noch dier beter
van worden.
De commissie voor de verzoekschriften en de burgerinitiatieven heeft nagegaan of aan
de voorwaarden is voldaan en komt met een positief advies om het burgerinitiatief in
behandeling te nemen. Wij ondersteunen de beoordeling van de commissie van harte.
Het tekent het CDA dat zij de bevindingen van de commissie in twijfel wil trekken. Maar
verbazen doet het ons niet. Het CDA heeft nu eenmaal een bijzondere band met de
landbouw inclusief de bio-industrie. Het is niet helemaal toevallig dat het CDA al jaren
de minister van LNV levert, al jaren de commissievoorzitter van LNV levert, het grootste
aantal kamerleden met een agrarische achtergrond heeft en het hardste ageert tegen
dit burgerinitiatief dat ze niet nodig lijkt te vinden.
Daarmee negeert het CDA niet alleen de mening van ruim 100.000 verzoekers, maar
ook de algemene maatschappelijke roep om de bio-industrie aan te pakken. Het CDA
heeft jarenlang deze schandvlek van de democratie, de ongehinderde uitbreiding van de
mens- en dieronterende bio-industrie, willen wegpoetsen om zo de respectloze
agrarische economie op volle toeren te kunnen laten draaien. De fantasie- en
gewetenloze landbouwpolitiek van ongelimiteerde schaalvergroting die het CDA
jarenlang heeft gepropageerd heeft de boeren op de rand van de afgrond gebracht.
Het zijn niet de diervriendelijke politieke partijen die de boeren in het nauw gebracht
hebben (wij komen zelfs nog maar net kijken). Het is de landbouwpolitiek van de
afgelopen decennia die door het CDA gedicteerd is, die bij boeren het water aan de
lippen heeft gebracht. Mijn stelling is dat boerengezinnen bij Milieudefensie beter af zijn
dan bij het CDA dat ze in het moeras gedreven heeft met onbeschaamde stimulering
van schaalvergroting tegen marginale tarieven. Geen boer wordt blij in een schuur met
1b Compilatie debatbijdragen 82

100.000 kippen, geen boer wil een dier wekenlang martelen met een geforceerd dagnachtritme,
geen ondernemer voelt zich prettig bij een bedrijfsvoering die letterlijk het
daglicht niet kan verdragen.
Milieudefensie en de medeondertekenaars komen met een alternatief waarbij ook oog is
voor boeren en hun gezinnen. Dat is ook waar de Partij voor de Dieren voor staat: een
respectvolle omgang met mensen, dieren en omgeving waar mededogen het leidend
principe is en niet de markt.
In plaats van te ageren tegen de commissie die het burgerinitiatief positief heeft
beoordeeld zou het CDA bij zichzelf te rade moeten gaan hoe het zover heeft kunnen
komen dat het volk de politiek ter verantwoording roept. Maar in plaats van
bewondering voor de initiatiefnemers lijkt het CDA kamp zich vooral in angst te hullen.
Angst voor vernieuwing, angst om gecorrigeerd te worden in het desastreuze
landbouwbeleid dat juist zij veroorzaakt heeft en angst om herinnerd te worden aan
begrippen als rentmeesterschap waar de partij een karikatuur van heeft gemaakt door
slechts uit te willen gaan van korte termijn rendementmeesterschap.
Het CDA tekent voor het instandhouden van de morele blinde vlek van onze
samenleving en voor een agrarische sector die beroofd wordt van z’n gezinsbedrijven en
toekomst. De varkensflat in de Amsterdamse haven in plaats van het gemengde bedrijf
op het platteland.
De partij voor de Dieren steunt het advies van de commissie om dit burgerinitiatief door
de tweede kamer in behandeling te laten nemen van harte.
Het zou vlek op vlek zijn als de schandvlek van de bio-industrie gevolgd zou worden
door de schande dat de politiek onder aanvoering van het CDA dit burgerinitiatief
onderuit zou halen. De kloof tussen burger en politiek is al diep genoeg. Dat zouden alle
partijen, in het bijzonder het CDA zich moeten realiseren.
Visserij
Algemeen Overleg Landbouw- en Visserijraad
11 april 2007, Esther Ouwehand (ingekort)
Voorzitter, ik moet een treurige constatering doen: wanneer we het hebben over de
visserij komt het woord ‘roof’ de hele tijd bovendrijven. We roven de zeeën leeg,
vangen vis om aan kalfjes te voeren die we hebben beroofd van hun moedermelk, en
exploiteren met geïndustrialiseerde technieken de visgronden van ontwikkelingslanden
waarmee we lokale vissers beroven van hun brood.
Daarbij komt dat er voor het welzijn van vissen nog geen enkele wetgeving is
opgesteld, waardoor deze dieren letterlijk aan hun lot zijn overgelaten. Vrolijk word je
er niet van.
Voordat ik inga op de punten die de minister heeft aangemerkt in de geannoteerde
agenda een paar algemene opmerkingen. De feiten zijn dat het twee voor twaalf is.
90% van de grote vissoorten is de afgelopen 50 jaar verdwenen uit onze zeeën.
Kabeljauw is commercieel uitgestorven in onze eigen Noordzee. De blauwvin tonijn is
hetzelfde lot beschoren in de Middellandse Zee. We horen mooie woorden over de
bestrijding van illegale visserij, er is een internationaal afgesproken ‘Plan of Action’,
maar we zien nog geen concrete uitvoering, geen effectieve maatregelen, en tonnen
illegaal gevangen vis die jaarlijks zonder problemen op de Nederlandse markt komen.
1b Compilatie debatbijdragen 83

Er moet een betere inspanning worden geleverd door nationale overheden, de EU en de
internationale gemeenschap. Het behouden van internationale visstanden is een zaak
die ons allen aangaat, ongeacht onze politieke achtergrond.
Wetgevingsoverleg LNV begroting 2008, onderdeel Visserij
15 oktober 2007, Esther Ouwehand (ingekort)
Voorzitter. De Partij voor de Dieren wil aandacht voor de dodingmethoden voor vissen.
In eerdere overleggen hebben we bij herhaling gevraagd naar de stand van zaken
rondom het onderzoek naar humane dodingmethoden voor vissen en de verdere
ontwikkeling en implementatie daarvan. Maar het instituut dat het onderzoek heeft
opgezet en uitgevoerd, heeft ons laten weten dat het wel ver is gekomen is, maar geen
opdracht of budget heeft gekregen voor de verdere ontwikkeling van de methode. Om
het apparaat waarmee vissen op een diervriendelijker manier te kunnen doden gereed
te krijgen voor toepassing in de praktijk, is er aanvullend budget nodig. Dat gaat niet
eens om grote bedragen, maar vanuit het ministerie van LNV blijft het angstvallig stil.
Hoe kan de minister dat verklaren?
De minister houdt vol dat er inmiddels proeven worden gedaan en dat de laatste stap
het opschalen naar gebruiksklare apparatuur voor de praktijk is. En wanneer het
apparaat gereed is voor toepassing in de praktijk, zou je verwachten dat gebruik van
deze diervriendelijker methode verplicht wordt gesteld. De minister wil het echter laten
bij stimulering van het gebruik. Waarom? De ervaring leert dat een sector niet zo maar
vrijwillig zal overgaan op de implementatie van diervriendelijker apparaten. Een meer
dwingende houding van de overheid is nodig is om het humane doden van vissen in de
aquacultuur werkelijk in de praktijk tot stand te brengen. En hoe staat het met de
Europese richtlijn? Welke rol speelt de minister hierbij? Wacht zij dit af of pleit zij actief
voor een humane methode voor het bedwelmen en doden van dieren?
Ook in de zeevisserij zijn de dodingmethoden en de lijdensweg van vissen die daaraan
voorafgaat, zeer dieronvriendelijk: de dieren worden verstikt, gestript, krijgen een nietdodelijke
neksnede waarna ze worden ontdaan van hun organen, of worden door middel
van zout ontslijmd. In de nota Dierenwelzijn wordt bij de ambities voor de zeevisserij
echter alleen gesproken over het terugdringen van de bijvangst, niet over onderzoek
naar en implementatie van bedwelmings- en dodingmethoden in de visserij. De Partij
voor de Dieren vindt het de hoogste tijd dat het onderzoek wordt opgestart. In de nota
"De waarde van vis" en bijbehorende beleidsbrieven van 2002 van de toenmalige
staatssecretaris Faber werd een voorlichtingstraject voor de beroepsvisserij toegezegd.
Beroepsvissers ontkennen echter nog steeds dat vissen pijn kunnen lijden, terwijl dit
inmiddels wetenschappelijk is aangetoond en ook wordt erkend door de Europese
Commissie en de minister van Landbouw. Een voorlichtings- en bewustwordingstraject
onder vissers is dus nodig om de implementatie van diervriendelijker dodingmethoden
in de visserij mogelijk te maken. Parallel hieraan dient alvast te worden begonnen met
onderzoek naar het "diervriendelijk" doden van vissen in de visserij. Wat zijn de
plannen van de minister voor de verbetering van het welzijn van zeevissen, specifiek
ten aanzien van humane dodingmethoden?
Dan het welzijnsbeleid voor kweekvis. In de nota Dierenwelzijn schrijft de minister dat
de vijf vrijheden van Brambell het wettelijke kader vormen voor het ontwikkelen van
een Europees beleid voor kweekvis.
Er zal onder andere een onderzoek worden ingesteld naar het natuurlijke gedrag en de
fysiologie van enkele in Nederland gekweekte vissoorten in relatie tot de
omstandigheden in de houderij. Als het natuurlijke gedrag van vissen, en daarmee de
mogelijkheid tot het vertonen van natuurlijk gedrag en de vrijheid van stress,
daadwerkelijk als uitgangspunt zou worden genomen bij dit onderzoek, zou de Partij
voor de Dieren dit zeer toejuichen. Maar we vrezen dat de nog op te stellen
randvoorwaarden voor de aquacultuur zich zullen beperken tot gerommel in de marge.
1b Compilatie debatbijdragen 84

De huidige situatie, waarin vissen met talloze soortgenoten per vierkante meter in
betonnen bakken worden gehouden zonder mogelijkheden om vrijuit te zwemmen, zich
te verschuilen onder het zand of weg te zwemmen van andere vissen, lijkt op geen
enkele wijze op de natuurlijke omstandigheden waarin vissen leven. Dit valt niet op te
lossen door de bakken met enkele centimeters te vergroten. Dit vergt een andere
manier van denken, gebaseerd op fundamenteel onderzoek naar de natuurlijke
basisbehoeften van verschillende vissoorten en de welzijnseisen die hieruit voortvloeien.
Onze vrees dat deze uitgangspunten niet centraal zullen komen te staan bij het
ontwikkelen van de randvoorwaarden, komt natuurlijk niet uit de lucht vallen. We
hebben allen kunnen zien hoe na het verbod op de legbatterij, hetzelfde
houderijsysteem onder de naam "verrijkte kooi" gewoon werd toegestaan, na
toevoeging van een zitstokje en een kleine verruiming van de kooi. Daar schieten de
dieren niks mee op en een kooi blijft een kooi. Graag horen wij van de minister hoe het
onderzoek naar kweekvissen zal worden vormgegeven. Wat zijn de uitgangspunten?
Wordt het een fundamenteel onderzoek naar de natuurlijke basisbehoeften van de
vissoorten? Wij overwegen een motie op dit punt.
Dierproeven en biotechnologie
Behandeling Rijksbegroting VWS 2007
17 januari 2007, Esther Ouwehand (ingekort)
Voorzitter, bij de behandeling van de VWS-begroting voor 2006, zo ongeveer een jaar
geleden, heeft vrijwel niemand in dit huis aandacht willen besteden aan proefdieren.
Inmiddels waait er een andere politieke wind, wat belangrijk is voor de
honderdduizenden dieren die jaarlijks in Nederlandse laboratoria lijden onder
experimenten waarvan nut en noodzaak lang niet altijd helder zijn. Levende wezens van
wie het lichaam “ter beschikking wordt gesteld aan de wetenschap”. Niet na hun dood,
maar bij leven en volle bewustzijn.
Heel veel Nederlanders hebben grote moeite met dierproeven. Een jaar geleden nog
wezen jongeren de proefdierproblematiek aan als een van de vijf belangrijkste politieke
thema's tijdens het Nationale Jeugddebat, hier in de Kamer. De jongeren legden de
minister -terecht- het vuur na aan de schenen. Hoe we ook denken over de ethische
toelaatbaarheid van dierexperimenten, het staat vast dat de meeste mensen in onze
samenleving dieren erkennen als levende wezens met bewustzijn en gevoel. En
daarmee vinden dat wij de morele plicht hebben om dierproeven zoveel mogelijk te
beperken.
Experimenten op levende dieren voltrekken zich volledig achter gesloten deuren. We
mogen niet weten om welke proeven het gaat, wat de precieze doelen zijn, wat er met
de dieren wordt gedaan en hoezeer zij daarvan te lijden hebben. Het enige dat ons
wordt meegedeeld is het aantal dieren dat jaarlijks wordt gebruikt, en op welke
terreinen de wetenschappelijke vragen liggen die men met behulp van dierproeven
poogt te beantwoorden. Het lijden van de dieren wordt intussen eufemistisch aangeduid
als 'ongerief'.
De Wet op de Dierproeven is bijna 30 jaar oud. Onafhankelijke wetenschappers hebben
in 2005 harde noten gekraakt over het functioneren van de wet ten aanzien van de
daadwerkelijke bescherming van proefdieren. Desondanks heeft de minister
aangegeven de aanbevelingen uit de evaluatie niet over te nemen. En de Kamer heeft
dat voor kennisgeving aangenomen. De Partij voor de Dieren wil alsnog een debat
voeren over het evaluatierapport, om ervoor te zorgen dat proefdieren eindelijk de
bescherming krijgen die ze verdienen. Maar tot het zover is wil onze fractie nu vast een
aantal belangrijke zaken aan de orde stellen.
1b Compilatie debatbijdragen 85

Allereerst het budget voor de ontwikkeling en stimulering van alternatieven. Ieder jaar
wordt in Nederland tussen de 800 miljoen en 1 miljard euro uitgegeven aan biomedisch
onderzoek. Daar staat een schamel budget van 900.000 euro tegenover voor
alternatieven voor dierproeven. Het veld schreeuwt om een structureel budget dat vele
malen hoger ligt dan dit onwaarschijnlijk lage bedrag. Het Nationaal Centrum
Alternatieven voor Dierproeven kan van de overheidssubsidie nog geen 2 fulltime
medewerkers in dienst houden. De continuïteit van het centrum, dat in Nederland én
Europa een toonaangevende rol zou moeten spelen, is op geen enkele wijze
gegarandeerd. En ZonMw is met het beperkte budget voor haar programma
‘Dierproeven Begrensd’ slechts in staat een heel klein deel van alle
onderzoeksaanvragen te honoreren.
Het ontbreken van een structureel budget van voldoende omvang betekent concreet dat
we allerlei kansen om het proefdiergebruik terug te dringen laten liggen. Er is nog
zoveel winst te behalen! Door de validatie van reeds ontwikkelde alternatieven in
internationaal verband kunnen vele dierenlevens worden gespaard. Het bedrijfsleven zit
te springen om een grondige inventarisatie van de regelgeving voor veiligheidstesten,
zodat de dure, overbodige dierproeven kunnen worden afgeschaft. Over verlaging van
administratieve lasten gesproken!
Het Europees Parlement stemde eind vorig jaar in grote meerderheid voor een resolutie
waarin gesteld wordt dat de ontwikkeling, validatie en aanvaarding van methodes
zonder dierproeven versneld moet worden. Hoewel de Europese molens doorgaans niet
al te snel malen, is de vraag niet of, maar wanneer de EU Nederland via een nieuwe
Richtlijn zal dwingen om haar alternatievenbeleid meer prioriteit te geven. De Partij
voor de Dieren pleit ervoor het niet zover te laten komen. Nederland zou, veel meer dan
nu het geval is, een voortrekkersrol moeten en kunnen spelen op het gebied van
proefdiervrije testmethoden. Investeer in kennis: geef ruimte aan innovatief
alternatievenonderzoek. Zorg ervoor dat opgedane kennis breed gedeeld en verspreid
kan worden door een goed functionerend Nationaal Centrum Alternatieven voor
Dierproeven. Het NCA zou zitting moeten hebben in internationale commissies die
testrichtlijnen opstellen, en zou moeten uitgroeien tot de alternatievenexpert van
Europa. Als we nú in actie komen, kan Nederland een internationale toppositie
veroveren op een steeds belangrijker wordend terrein.
Voorzitter, het is allemaal zo moeilijk niet. Investeren in alternatievenonderzoek
verdient zich terug, weet iedereen die zich met deze materie bezig houdt. Een
beperking van het proefdiergebruik is namelijk niet alleen winst voor de dieren zelf, het
levert ook enorme kostenbesparingen op. Voor deze begroting heb ik samen met
collega Van Velzen een amendement ingediend dat tot doel heeft het
alternatievenbudget voor dit jaar te verdubbelen. Maar belangrijker nog is de vraag aan
de minister of hij bereid is om voor de komende jaren structureel een substantieel
budget vrij te maken. We wijzen hem hierbij nadrukkelijk op zijn coördinerende rol om
vanuit verschillende ministeries een totaalbudget samen te stellen voor alternatieven
voor dierproeven. Kan de minister aangeven op welke wijze hij invulling geeft aan die
rol?
Verder wil de Partij voor de Dieren een heffing op proefdiergebruik doorvoeren voor
commerciële onderzoeksinstellingen. De minister heeft in een eerder overleg met de
kamercommissie nogal vage argumenten aangedragen om een dergelijke
proefdierbelasting niet te hoeven doorvoeren. Ik wil in dit debat een reactie van de
minister op het simpele voorstel om per gebruikt proefdier een vast bedrag te heffen
dat ten goede komt aan een stimuleringsfonds voor alternatieven.
Naast een flinke stimulans van de ontwikkeling van alternatieven voor dierproeven, is
het hard nodig nu eindelijk eens een start te maken met het omschrijven van
onderzoeksdoelen waarvoor geen dierproeven worden aanvaard. Zoals het testen op
1b Compilatie debatbijdragen 86

dieren voor cosmetica niet langer als acceptabel wordt gezien, bestaat er ook veel
weerstand tegen dierproeven voor huishoudelijke producten. Is de minister bereid om
dierproeven voor dergelijke producten te verbieden?
Een zorgvuldig dierproefbeleid vraagt een kritische houding ten aanzien van bestaande
procedures. Nog voordat het evaluatierapport aangaf dat de Wet op de Dierproeven niet
meer past in de Nederlandse juridische structuur, is bij voortduring kritiek geuit op het
totale gebrek aan transparantie in de dagelijkse uitvoeringspraktijk. In een democratie
als de onze mogen de afwegingsprocessen rond diergebruik voor experimenten niet
geheim blijven voor publiek, maatschappelijke organisaties en volksvertegenwoordiging.
In 2003 heeft de minister de Kamer toegezegd te bekijken of de jaarverslagen van de
Dierexperimentencommissies openbaar kunnen worden gemaakt. Wij willen niet alleen
openbaarheid van de jaarverslagen, maar ook van de individuele DEC-adviezen. De
vraag aan de minister is tweeledig: hoe staat het met de openbaarheid van de
jaarverslagen? En bent u bereid ook de individuele DEC-adviezen openbaar te maken?
Wanneer het gaat om de identificatie van proefdieren moet er een einde komen aan de
beruchte teenknip. Wij vinden het onvoorstelbaar dat het nog altijd is toegestaan om
van pasgeboren knaagdiertjes de teen af te knippen, louter om de dieren uit elkaar te
kunnen houden tijdens de experimenten. Hier is al eerder met de minister over
gesproken. Kan hij aangeven wat hij het afgelopen jaar heeft gedaan om de
ontwikkeling van alternatieve vormen van identificatie te stimuleren? Op welke termijn
mogen we een verbod op de teenknip verwachten?
Dan de registratie van proefdieren. De jaarverslagen van de Voedsel- en
Warenautoriteit laten zien hoeveel dierproeven er jaarlijks in Nederland worden verricht,
maar daarmee weten we nog niet hoeveel proefdieren daadwerkelijk hun leven slijten in
de laboratoria en fokcentra. We vragen de minister een complete registratie van
proefdieren door te voeren waarbij alle dieren die gehouden worden voor dierproeven
worden geteld, ook de dieren die (nog) niet zijn ingezet voor een experiment, maar wel
in de laboratoria zitten.
Ook ongewervelde diersoorten zouden moeten kunnen rekenen op enige bescherming
als mag worden aangenomen dat zij te lijden hebben van experimenten. De Wet op de
Dierproeven biedt daar gelegenheid toe, maar de minister heeft daar tot nu toe nog niet
een keer gebruik van gemaakt. Terwijl uit onderzoek allang blijkt dat bijvoorbeeld
inktvissen pijn kunnen ervaren. In Engeland vallen deze dieren daarom onder de
Animals Act, en in Europees verband wordt er voor gepleit inktvissen de bescherming
van de Richtlijn te bieden. Wij willen van de minister weten of hij bereid is om
ongewervelde diersoorten de wettelijke bescherming te bieden die zij verdienen, en zo
ja, welke actie hij hiertoe zal ondernemen. Dank u wel.
Gezelschapsdieren en handel in wilde dieren
Algemeen Overleg Regeling Agressieve Dieren
28 juni 2007, Marianne Thieme (ingekort)
Voorzitter. Het overleg van vandaag wordt door velen met grote hoop en belangstelling
gevolgd. Hoop, omdat eigenaren van honden die voldoen aan de beschrijving in de
Regeling Agressieve Dieren al lang in onrust en onzekerheid leven over het lot van hun
hond.
Het verschil tussen leven en dood wordt bepaald door uiterlijke kenmerken en het bezit
van een papiertje, een erkende stamboom. Zo is het nu mogelijk dat een 10 jaar oude,
lieve gezinshond, wordt afgemaakt omdat hij geen of niet de vereiste stamboom bezit.
1b Compilatie debatbijdragen 87

Eenzelfde type hond met stamboom kan veilig door het leven, zonder dat er eisen
worden gesteld aan opvoeding of gedrag van de hond.
De Partij voor de Dieren vindt dat het gedrag van de hond het uitgangspunt moet zijn,
niet de kennis van de eigenaar over een ingewikkelde regeling.
De zorgen over de huidige regeling worden door velen gedeeld. Uit de toename van het
aantal inbeslagnames van honden blijkt dat de regeling niet het gewenste effect heeft
gehad. Onbestaanbaar dat dat pas na 14 jaar aanmodderen wordt vastgesteld.
Wij zijn blij dat de minister gehoor heeft gegeven aan ons verzoek om een evaluatie van
de RAD. Maar dat heeft wel te lang geduurd. Zeker gezien het belang van een goede
regeling voor de veiligheid van de samenleving en de consequenties hiervan voor de
honden en hun eigenaren. In dit kader vragen wij ons af waarom de minister geen
inzicht kan geven in het aantal en ernst incidenten die nu plaatsvinden met de honden
die onder deze regeling vallen? Waarom is deze ingrijpende regeling zo lang
gehandhaafd zonder zicht op de effecten?
Wij pleiten voor een evenredig samengestelde commissie en een rechtvaardige opzet
van de evaluatie van de RAD. Worden dierenbeschermingsorganisaties betrokken bij
deze evaluatie? En neemt de minister het rapport “Sociale honden bijten niet" van het
Platform Preventie Hondenbeten mee in de rapportage?
Door de grote twijfels over de werking van de RAD, dient de huidige regeling per direct
tot een halt geroepen te worden. Op dit moment worden honden afgemaakt die nog
nooit een vlieg kwaad hebben gedaan.
Op dit moment wordt er tijdens het schouwen van een in beslaggenomen hond puur op
basis van uiterlijke kenmerken bepaald of hij valt onder de beschrijving van de RAD. Bij
een contra-expertise komt men soms tot een ander oordeel. Onacceptabel, gezien de
zwaarte van de gevolgen van deze uitspraak, namelijk de ‘doodstraf’ voor de hond.
Bovendien is de wachttijd voor het schouwen te lang, wat voor de hond, de eigenaar,
maar ook de verzorgers in de opvang belastend is.
Algemeen Overleg CITES-handhaving
13 september 2007, Esther Ouwehand (ingekort)
Voorzitter. De Partij voor de Dieren is blij met de aandacht die er nu ontstaan is voor de
effectiviteit van de CITES-handhaving. Tijdens het rondetafelgesprek van vorige week
donderdag werd voor de zoveelste keer pijnlijk duidelijk dat er een grote discrepantie
bestaat tussen beleid en praktijk als het gaat om de opsporing en vervolging van
illegale handel in flora en fauna.
Maatschappelijke organisaties krijgen in de dagelijkse praktijk te maken met de
schrijnende gevolgen hiervan. Opvangcentra voor uitheemse dieren zitten vol met
dieren die in hun land van herkomst met uitsterven bedreigd worden.
Pakketten volgestopt met levende of inmiddels dode dieren worden aangetroffen in de
post. Dieren worden met vervalste papieren of gebruikte pootringen verhandeld alsof
het om legale handel zou gaan.
De verschillende instanties betrokken bij de handhaving van CITES gaven tijdens het
rondetafelgesprek aan dat algehele controle moeilijk, zo niet onmogelijk is. De
miljoenen containers en postpakketten die Nederland binnenkomen, kunnen niet
allemaal gecontroleerd worden, waardoor de illegale smokkel van flora en fauna niet te
voorkomen is. Ook andere landen geven aan dat veel problemen uit Nederland
afkomstig zijn.
1b Compilatie debatbijdragen 88

Het huidige handhavingsbeleid lijkt zich voornamelijk te richten op het opdweilen van de
rotzooi, terwijl het de hoogste tijd is om de kraan te repareren.
Het feit dat de illegale handel in flora en fauna niet voorkomen kan worden, betekent
wat ons betreft dat er dringend veranderingen doorgevoerd moeten worden.
Het huidige systeem, waarbij niemand zicht heeft op de daadwerkelijke omvang van de
illegale handel, waarbij de betrokken partijen aangeven dat de handhaving niet optimaal
is en dat betere samenwerking hoognodig is, is toe aan een grondige doorlichting. Wij
willen dan ook graag van de minister weten of zij bereid is om een onafhankelijke
commissie in te stellen die de CITES-handhaving zal evalueren.
Op een aantal aspecten van de handhaving wil ik even dieper ingaan.
Controles op Schiphol
De afgevaardigde van de douane gaf tijdens het rondetafelgesprek aan dat de
handhaving van de Flora- en faunawet een onderdeel is “dat ze er bij doen” en dat
slechts een kleine fractie van de totale aantallen pakketten en containers gecontroleerd
wordt. Is de minister bereid om de opsporing en controle door de douane meer
prioriteit te geven of anders uit te besteden aan een andere partij?
Opsporing/handhavingsopdracht AID
Er gaan geluiden op dat de AID te veel tijd moet besteden aan toezicht op de naleving
van de Subsidieregeling Agrarisch Natuurbeheer (SAN), waardoor er geen menskracht
beschikbaar is voor Cites-handhaving. De minister geeft echter in antwoord op onze
Kamervragen (7 september) aan dat het hier gaat om twee afzonderlijke
handhavingsopdrachten.
� Hoe verklaart u deze tegenstrijdige berichten?
� Worden deze twee handhavingsopdrachten ook daadwerkelijk door verschillende
AID-medewerkers uitgevoerd?
� Hoe wordt voorkomen dat bij dringende situaties, zoals bijvoorbeeld de uitbraak van
een dierziektecrisis, het opsporingswerk van de ene handhavingsopdracht ten koste
gaat van het werk voor de andere opdracht?
� Is de minister bereid de capaciteit van de AID uit te breiden of de afzonderlijke
handhavingsopdrachten bij verschillende instanties onder te brengen?
Ook rondom het traject dat volgt op inbeslagname van illegaal gesmokkelde dieren
bestaat onduidelijkheid.
� Is de minister bereid om een opvolgingsplicht in te voeren, waarbij in beslag
genomen dieren te allen tijde getraceerd kunnen worden, om zo na te kunnen gaan
of zij niet alsnog via een achterdeur in het illegale circuit verdwijnen en
doorverkocht worden?
Vermaak met dieren
Schriftelijk Overleg dierenwelzijnsrichtlijnen in de circusbranche
26 april 2007, Esther Ouwehand
De leden van de Partij voor de Dieren hebben met teleurstelling kennisgenomen van de
antwoorden van de minister op haar kamervragen over het gebruik van wilde dieren in
het circus en de richtlijnen die de Vereniging van Nederlandse Circusondernemingen
(VNCO) hieromtrent heeft opgesteld. Om deze reden heeft de partij dit schriftelijk
overleg aangevraagd.
De Partij voor de Dieren is van mening dat het hoog tijd is om spoedig een nationaal
verbod in te stellen voor het houden en tentoonstellen van wilde dieren in circussen.
Dat de huisvesting van dieren als olifanten, tijgers, leeuwen, giraffen en zeeleeuwen en
de acts die zij gedwongen worden uit te voeren in het circus indruisen tegen de vrijheid
1b Compilatie debatbijdragen 89

om hun natuurlijke gedrag te mogen vertonen, is voor iedereen overduidelijk. Ook het
vrij zijn van fysiek en fysiologisch ongerief en van angst en chronische stress zijn
vrijheden die in het geding zijn in de circusomgeving.
Niet alleen nationaal, maar ook internationaal en op verschillende niveaus zijn
ontwikkelingen gaande die pleiten voor een verbod op het gebruik van wilde dieren in
het circus.
Allereerst de wetgeving in diverse andere landen: in Kroatië, Costa Rica, Israël,
Singapore en Oostenrijk is reeds een nationaal verbod van kracht. In Duitsland en
Engeland zal op korte termijn een voorstel hiertoe worden besproken. Bij laatstgenoemd
land is hiertoe overgegaan nadat meer dan 220 gemeenten een lokaal verbod hadden
ingesteld. Verder gelden in onder andere Denemarken, Finland, Zweden, Slowakije en
Malta verboden voor een groot aantal diersoorten, waaronder olifanten, giraffen, apen.
Ook in diverse gemeenten binnen Nederland groeit de behoefte aan adequate wetgeving
om circussen met wilde dieren buiten de gemeente te kunnen houden. De gemeenten
Winschoten en Veendam hebben in het afgelopen jaar het initiatief genomen om een
plaatselijk verbod in te stellen en in tientallen andere gemeenten gaan dezelfde
geluiden op. Begin dit jaar bepleitte burgemeester Job Cohen van Amsterdam een
nationaal verbod, vanwege het feit dat dit door gemeenten lastiger te realiseren is.
Onder de Nederlandse bevolking is er overigens een groot draagvlak voor een verbod:
in een representatieve opiniepeiling van RTL 4 stemde 78% van de stemmers hiervoor.
Dan tot slot het advies van de Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) ten aanzien
van de richtlijnen die de VNCO heeft opgesteld. De minister was zeer optimistisch in
haar antwoord op onze kamervragen door te stellen dat de RDA de richtlijnen ziet als
een eerste aanzet om tot degelijk onderbouwde richtlijnen te komen. In haar advies
stelt de RDA namelijk dat de huidige richtlijnen veel vragen oproepen, omdat de
motivering en onderbouwing te summier zijn of ontbreken. Ook wordt volgens de RDA
op diverse relevante aspecten niet of onvoldoende ingegaan, en zijn onderdelen met
elkaar in tegenspraak. Er wordt daarnaast onvoldoende rekening gehouden met
soortspecifieke eigenschappen en welzijnsbehoeften van de dieren. Als klap op de
vuurpijl geeft de RDA aan weinig vertrouwen te hebben in het zelfregulerende vermogen
van de VNCO om het welzijn van de dieren in circussen te waarborgen.
Een duidelijk oordeel, lijkt ons: de VNCO is zelf niet in staat om regels op te stellen die
het welzijn van dieren in het circus kunnen garanderen.
Op basis van deze argumenten is er wat de Partij voor de Dieren betreft maar één
conclusie mogelijk. Wij vragen de minister dan ook of zij bereid is om haar eerdere
antwoord te herzien en te komen tot een nationaal verbod op het gebruik van wilde
dieren in het circus. Tevens vragen wij de minister of zij bereid is artikel 65 van de
Gezondheids- en welzijnswet voor dieren in te vullen en in werking te laten treden. Wij
overwegen een motie daarover in te dienen wanneer de minister blijft bij haar
standpunt.
In het wild levende dieren
Algemeen Overleg Jachtbeleid
10 oktober 2007, Marianne Thieme (ingekort)
Voorzitter, We spreken vandaag over de herinvoering van de drijfjacht, in een iets
anders benoemde variant, de drukjacht. We zijn heel blij dat op verzoek van de Partij
voor de Dieren gister een rondetafelgesprek georganiseerd is waarin deskundigen
konden duidelijk maken wat hun mening was over de één-op-één drukjacht. De
conclusies gisteren na het rondetafelgesprek waren ontnuchterend voor de jagerslobby.
1b Compilatie debatbijdragen 90

Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten gaven aan dat de drukjacht niets toevoegt aan
de huidige afschotmogelijkheden en overwegen zelfs een proef met een geheel
jachtverbod in een afgescheiden gebied, zoals geadviseerd door Dr. Geert Groot
Bruinderink van Alterra. Alterra maakte in haar schriftelijke bijdrage duidelijk dat de
drukjacht nergens voor nodig is en geen oplossing gaat bieden voor de huidige
overpopulatie. De gemeente Nunspeet die al meer dan 10 jaar drijfjachtvrij is, liet
weten dat het probleem vooral zit in de zwakte en het gebrekkige onderhoud van
afrasteringen. De Faunabescherming liet aan de hand van foto’s weten dat er nog
steeds excessief wordt bijgevoerd door jagers en dat er nauwelijks gehandhaafd wordt
op dit soort illegale activiteiten. Uit een eerdere nota Jacht en Wildbeheer van de
gemeente Nunspeet bleek dat men daar de drukjacht beschouwde als variant op de
drijfjacht. Het verschil werd door de gemeente aangeduid als een woordspelletje, en
precies zo ziet Geert Groot Bruinderink van Alterra het ook. Graag de mening van de
minister hierover.
In een media-offensief werden de zwijnen afgeschilderd als een nationale ramp.
Gisteren werd duidelijk dat niet de varkens zijn de veroorzaker van dit probleem, maar
de mens. Ondeugdelijke afrastering, afval dat op straat ligt, campingeigenaars die
verzuimen een zwijnenkerend raster aan te brengen terwijl ze in de natuur gevestigd
zijn, belanghebbenden die bijvoeren en afschot dat te laat in het seizoen plaatsvindt.
Staatsbosbeheer als Natuurmonumenten gaven beiden aan dat zij op hun terreinen
geen problemen hebben met de varkens. Door tijdig in het seizoen maatregelen te
treffen, de rasters goed te onderhouden, vaste verantwoordelijken in te stellen die hun
eigen terrein goed kennen, begrip en respect voor de natuur en de dieren, kan de
situatie niet zo uit de hand lopen als schijnbaar in andere gebieden nu het geval is.
Om te komen tot een duurzame oplossing zal er goed moeten gekeken naar de oorzaak
en niet keer op keer teruggegrepen moeten worden naar deze dieronvriendelijke manier
van symptoombestrijding. Toen de regering besloot de drijfjacht af te schaffen is er
uitdrukkelijk afgesproken dat er alleen in geval van ernstige calamiteiten over tijdelijke
herinvoering van de 1 op 1 drukjacht gesproken zou kunnen worden. Dat ging dan over
ernstige veterinaire risico’s, gevaren voor de openbare orde of grote problemen met de
verkeersveiligheid. Daarvan is nu absoluut geen sprake en daarom mag de kamer zich
niet in de luren laten leggen door de jagers. Graag de mening van de minister
daarover.
Als er écht een probleem zou zijn, zou dat door professionals opgelost moeten worden,
en niet door mensen die dat als vrijetijdsbeoefening willen doen, tussen een paar
operaties of notariële transacties door. De jagers hebben zichzelf een jachtbrevet van
onvermogen gegeven door niet tijdig het afschot binnen te hebben dat ze zelf als doel
hadden gesteld (waar dat bij Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer wel is gelukt) en
verdienen het niet om als beloning hun drijfjachtspeeltje terug te krijgen. Dat is geen
afweging voor het door jagers gedomineerde faunafonds, daar moeten we als kamer de
vinger aan de pols houden. Graag wil ik van de minister de toezegging dat ze hoe dan
ook geen toestemming zal geven voor de druk- of drijfjacht onder de huidige
omstandigheden. Wij overwegen daarover een motie in te dienen.
Schriftelijk overleg over overzomerende ganzen
12 april 2007, Marianne Thieme (ingekort)
In haar brief van 22 maart geeft de minister aan dat zij het Beleidskader Faunabeheer
zal benutten om naar alternatieve oplossingen te zoeken voor de problematiek van
overzomerende ganzen. De Partij voor de Dieren vindt het een juist besluit van de
minister om de grauwe gans voorlopig niet op de landelijke vrijstellingslijst te plaatsen.
De vrijstelling voor afschot van de grauwe gans dient volgens de PvdD vervolgens
1b Compilatie debatbijdragen 91

helemaal afgeblazen te worden.
Ten eerste omdat afschot indruist tegen de bedoelingen van de Flora en Faunawet en
ten tweede omdat afschot van ganzen niet effectief is. Bovendien veroorzaakt
vrijstelling onnodig leed voor de verweesde jongen, voor andere vogels die worden
verstoord en voor de aangeschoten ganzen die een pijnlijke dood tegemoet zien.
Europese Vogelrichtlijn biedt bescherming aan vogels in de broedtijd. Grauwe ganzen
broeden in april en mei en ruien vrijwel direct daarna tot in juli. Ze zijn dan juist
kwetsbaar en afhankelijk. Indien de grauwe gans van 1 april 2007 tot 1 oktober 2007
vogelvrij verklaard zou worden, zou zij massaal en zelfs tijdens haar broedperiode
afgeschoten kunnen worden. Dit is dus in flagrante strijd met de Europese
Vogelrichtlijn.
De Partij voor de Dieren wil daarom van de minister van LNV weten of zij haar mening
deelt dat afschot, zeker in de broedperiode waarbij jongen de kans hebben wees te
worden, indruist tegen de bedoelingen van de Flora- en Faunawet en de Vogelrichtlijn
(artikel 7, lid 4).
De Partij voor de Dieren vindt het motief om de grauwe gans vanwege de
landbouwschade vogelvrij te verklaren ongegrond. Temeer omdat kansrijke
alternatieven al voorhanden zijn.
Het rapport ´Overzomerende ganzen in Nederland: grenzen aan de groei?’ van SOVON,
dat in 2006 in opdracht van het ministerie van LNV is geschreven, geeft aan dat afschot
niet effectief is. De onderzoekers concluderen dat de sterke groei van het aantal grauwe
ganzen ligt in de sterk verbeterde voedselsituatie sinds de jaren zeventig en de
toename van geschikt broedhabitat.
De Partij voor de Dieren verzoekt de minister daarom bij het bepalen van het beleid ten
aanzien van ganzenbeheer vooral te kijken naar de oorzaak van de groei van het aantal
ganzen én naar kansrijke diervriendelijke alternatieven voor het bestrijden en
voorkomen van eventuele problemen om op basis daarvan haar beleid beter te kunnen
gronden. Wil de minister zich inzetten voor verder onderzoek naar alternatieven om
afschot te allen tijde te voorkomen?
Op het gebied van alternatieve vormen van ganzenbeheer vinden belangrijke nieuwe
gebiedsgerichte ontwikkelingen plaats die het voedselaanbod in de productievelden voor
ganzen verminderen. Deze alternatieven gaan uit van het aantrekkelijk maken van
gedooggebieden en landbouwgronden onaantrekkelijker te maken. Afschot blijkt dan –
volgens eerste verkenningen- helemaal niet meer nodig
In het rapport van CABWIM consultancy (juni 2006) dat in opdracht van het Faunafonds
tussentijds verslag doet over het project ´Grauwe ganzen leren gras te mijden´, wordt
de voorkeur van grauwe ganzen voor stikstofbindende witte klaver boven bemest gras
ondubbelzinnig aangetoond. De aantrekkelijkheid van witte klaver boven gras bedraagt
een factor 4.
Op basis hiervan wordt de aanbeveling gedaan de inzaai van witte klaver toe te passen
in natuurgebieden waar de ganzen broeden en rusten. Op deze wijze wordt de
aantrekkelijkheid van het voedselaanbod verhoogd en zullen ganzen niet snel meer
uitwijken naar landbouwgrond. Het gebruik van witte klaver heeft meer voordelen: het
is niet arbeidsintensief en heeft ook geen verdere bemesting nodig. Ook langs de dijken
en op andere oppervlaktes, die bij de overheid in beheer zijn, kan klaver toegepast
worden. Naast de inzaai van witte klaver is het mogelijk productiepercelen
onaantrekkelijk te maken voor de grauwe gans. Er bestaat een milieuvriendelijke
besproeiingstechniek die ganzen langdurig kan weren. Graag een reactie van de
minister.
1b Compilatie debatbijdragen 92

Parlementair Jaarverslag
Deel 1C
Debatbijdragen Eerste Kamer

Parlementair Jaarverslag
Deel 1c Debatbijdrage Eerste Kamer
Inleiding
Sinds 15 juni is de Partij voor de Dieren met 1 zetel vertegenwoordigd in de Eerste
Kamer. Op grond van de steun van een lid van Mooi Utrecht en een landelijke
lijstverbinding met GroenLinks lag het behalen van een tweede zetel in de lijn der
verwachting. Het ongeldig maken van haar stemformulier door een afgevaardigde van
GroenLinks in Noord-Holland zorgde er echter voor dat de aan de Partij voor de Dieren
toekomende restzetel verloren ging.
In de korte tijd dat de Partij voor de Dieren actief is in de senaat werd de lijn van de
Tweede Kamerfractie doorgezet. Wij volstaan in dit jaarverslag met de bijdrage van onze
senator aan de Algemene Beschouwingen.
Bijdrage Algemene Beschouwingen Eerste Kamer
Voorzitter,
Afgelopen week kregen Al Gore en IPCC de Nobelprijs toegekend voor hun werk aan de
bewustwording rond de opwarming van de aarde. De premier heeft Al Gore geprezen dat
zowel zijn boek als zijn film hierover “er mogen zijn” Ik krijg het er warm van, zegt de
ijsbeer op z´n steeds kleiner wordende schots, die Kamagurka vorige week in NRC
tekende. Maar wat gaat u eraan doen, met die gesignaleerde urgentie. Uit niets blijkt
dat het u ernst is om de CO2 uitstoot echt drastisch terug te dringen.
Het Nobelprijscomité ziet in de klimaatproblemen niet alleen een mondiale milieuramp,
maar ook een belangrijke oorzaak voor toekomstige geopolitieke conflicten,
vluchtelingenstromen, ziekte, sterfte onder de meest kwetsbare groepen, uitsterven van
plant en diersoorten. Dat zijn onderwerpen die nogal ingrijpend zijn, maar nauwelijks
terug te vinden in de kabinetsplannen.
Het lijkt alsof u zich drukker maakt over een inperking van het aantal koopzondagen,
waarmee het CDA een kerkelijke traditie oplegt, ook aan mensen die daar niks mee
hebben, waarmee de PvdA hoopt dat iedereen tegelijk vrij zal kunnen nemen om op
zondag een balletje te trappen en waarvan de ChristenUnie hoopt dat het de opmaat kan
vormen voor een verbod op elke vorm van sport op zondag. Er zijn echt belangrijker
zaken om ons druk over te maken, voorzitter.
Een Nobelprijs voor de vrede die wordt uitgereikt met het oog op het voorkomen van de
oorlogen van de toekomst, getuigt van een vooruitziende blik. Die vooruitziende blik
missen we in de plannen van het kabinet Balkenende 4.
In relatie tot de opwarming van de aarde zou Titanic 2 een toepasselijker naam zijn voor
dit kabinet dat lippendienst bewijst aan duurzaamheid, mededogen, solidariteit, normen
en waarden, maar een beleid vorm geeft dat economie centraal stelt.
Uitgangspunt is dat we de groei vast moeten houden. We moeten eerst geld verdienen
voordat we het uit kunnen geven aan dieren, natuur en milieu, heet het.
De vraag is hoeveel geld er eigenlijk verdiend moet worden voor we eindelijk toe gaan
komen aan het belangrijkste wat we hebben, schone lucht, schoon water, schone grond
om op te leven. We kunnen het ons niet veroorloven dát nog langer uit te stellen.
Respect voor onze leefomgeving zodat we ook respect voor elkaar kunnen hebben.
1c debatbijdrage Eerste Kamer 95

Het waren niet de vertegenwoordigers van kinderen of van astmapatiënten die het
kabinet vroegen de fijnstofnormering te versoepelen, maar de bouwondernemers, en u
zwichtte voor hun lobby, zonder problemen.
U stelt een commissie Elverding in om te kijken hoe de kinderen die roepen dat de keizer
geen kleren aan heeft het zwijgen kan worden opgelegd. Hoe alle stoplichten tegelijk op
groen gezet kunnen worden. Want we hebben haast, haast om te zagen aan de tak
waarop we zitten. Want we willen groeien. Begrippen als consuminderen en ‘de economie
van het genoeg’ zijn van de vorige eeuw. We hebben nooit genoeg en we willen meer,
veel meer en rap een beetje. We pompen mee aan economische luchtballonnen die een
wereldwijde kredietcrisis teweeg brengen. Vooraanstaande bestuurders verkopen hun
bijdrage aan onze samenleving voor een bonus van 26 miljoen Euro. Hoe objectief
zouden de Rijkmannen van deze wereld nog zijn bij het nemen van beslissingen als die
gepaard gaan met zulke perverse prikkels? En wat heb je eigenlijk aan geld als de ijskap
smelt?
Na ons de zondvloed is inmiddels een realiteit die een Nobelprijs waard is.
Als we horen dat het ijs op de Noordelijke maritieme route gesmolten is, leidt dat vooral
tot enthousiasme over nieuwe scheepvaartroutes. En die VOC mentaliteit hebben we
hard nodig omdat we een veelvoud van ons eigen land gebruiken in derde wereldlanden
om daar veevoer te verbouwen voor onze bio-industrie. In dat opzicht zijn smeltende
ijsbergen goed nieuws voor de bemanning van de Titanic 2. Lekker doorvaren zonder
obstakels! Volle kracht vooruit, het gaat goed met de economie, geen oponthoud door
geitewollensokkendenken, aan de bak!
Ex-minister Veerman, vatte het kort samen: “het systeem is vastgelopen. We importeren
enorme hoeveelheden veevoer, we exporteren enorme hoeveelheden varkens en de
rommel blijft hier achter”.
Om dat even getalsmatig in te vullen: in ons meest veedichte land ter wereld speelt zich
de grootste massaslachting uit de geschiedenis af. Een perfect vernietigingssysteem,
veelal buiten ons gezichtsveld. Alleen tijdens dierziektencrises, kunnen we een blik in de
stallen werpen, wanneer miljoenen gezonde dieren geofferd worden op het altaar van
onze economie.
Elk jaar lijden en sterven er 500 miljoen dieren in onze bio-industrie na een kort en
ellendig leven. Dat is 120 dieren voor elke driekamerflat. Omdat we de slager en de
melkboer van Europa willen zijn. Wat we daarvan overhouden is 70 miljard kilo mest,
4000 kg per Nederlander.
Als ik zeg dat dit beleid stinkt, mag u dat heel letterlijk opvatten.
Het is dubbelhartig om Al Gore te prijzen voor z’n klimaatopvattingen en tegelijk niets te
ondernemen tegen één van de grootste veroorzakers van broeikasgassen in eigen land,
de bio-industrie. We weten dat één koe net zoveel broeikasgas uitstoot per jaar als een
auto die 70.000 km aflegt, maar we veranderen die kennis niet in beleid.
Delftse onderzoekers geven aan dat een vleesheffing van 12% (dus eigenlijk gewoon het
normale BTW tarief van 19% toepassen i.p.v. 6 %), tot een afname van de
vleesconsumptie zou leiden van 9%, en dat het milieu-effect daarvan minstens zo groot
zou zijn als dat van de kilometerheffing. En toch heeft het kabinet het voortdurend over
het beprijzen van kilometers en geen moment over het beprijzen van dierlijke producten.
Gek eigenlijk!
U vindt het kennelijk heel normaal dat een ei nog steeds hetzelfde kost als 50 jaar
geleden. Dat een liter mineraalwater meer kost dan een liter melk en dat de
1c debatbijdrage Eerste Kamer 96

vleesproductie de kostbare zoetwatervoorraden van onze aarde letterlijk opslurpt en dat
er geen watermanager is die zich dáár zorgen over maakt.
Het winnende idee voor duurzame dinsdag van Sevim Zor is een kookboek over
duurzaam eten en duurzaam koken, waarbij per gerecht duidelijk is wat de kosten zijn,
ook de maatschappelijke kosten. Een kilo vlees kost 100.000 liter water ten laste van
landen waar schaarste heerst. Beter zou zijn die landen te stimuleren plantaardig voedsel
te verbouwen, en dan niet voor ons veevoer.
De productie van 1 kg rood vlees kost net zoveel water als nodig is voor 2 jaar douchen.
Een milieubeleid dat inzet op de vermindering van de vleesconsumptie zet meer zoden
aan de dijk dan een milieubeleid dat zich blind staart op waterbesparende douchekoppen.
Japanse wetenschappers berekenden dat één kg vlees net zoveel CO2 uitstoot (36 kg)
kost als 3 uur joyriden met je auto terwijl je thuis alle lichten aan laat.
En wetenschappers van de universiteit van Chicago berekenden dat een vegetariër in een
Hummer aanzienlijk milieuvriendelijker is dan een vleeseter in de Toyota Prius.
Lollig, maar uit de kabinetsplannen blijkt niets van een sanering van de veehouderij.
Iedereen kan inmiddels weten dat deze marginale en sterk vervuilende eiwittransitie
dringend aan sanering toe is.
Omdat het klimaatproblemen veroorzaakt, omdat het beslag legt op ruimte in landen
waar honger heerst, omdat het inefficiënt is. Omdat het bijdraagt aan het overgewicht
waar mensen hier mee kampen en de ondervoeding in de rest van de wereld, omdat het
ernstig dierenleed veroorzaakt en omdat de wereld de wereldgrondstoffenvoorraad niet
toereikend is.
En omdat het mes aan twee kanten snijdt bij een paradigmaverandering van dierlijke
naar plantaardige eiwitten. Juist de akkerbouw is in staat om tweede generatie
biobrandstoffen te leveren uit plantresten, via cellulose, vergassing of pyrolyse. Dat kan
40 tot 50% van onze vervoersbrandstoffen opleveren, werd deze week duidelijk op het
biobrandstoffen congres.
Graag hoor ik van de Minister President waarom het kabinet met geen letter rept over
een transitie naar een meer plantaardige en dus meer milieu-, mens- en diervriendelijke
samenleving.
In uw antwoord zou u niet moeten verwijzen naar de nota dierenwelzijn, want daarin legt
het kabinet vooral uit wat dieren níet zijn. Dieren zijn niet precies als mensen, en ze
hebben niet dezelfde mensenwensen.
Daarmee rekent minister Verburg kennelijk af met een jeugdtrauma, want de
Fabeltjeskrant was op TV vanaf haar 11e en kennelijk wil ze meneer de Uil met
terugwerkende kracht de les lezen.
Nee, dieren zijn niet precies als mensen, voorzitter, hoewel ze genetisch nu ook weer
niet zo heel verschillend van ons zijn. Wat ons onderscheidt van de dieren is ons ethisch
besef en ons vermogen om vooruit te denken. Juist die twee eigenschappen lijken we
niet te benutten als het om dieren gaat.
We doen ons best om te zoeken naar intelligente levensvormen op andere planeten,
maar zeer intelligente levensvormen op onze eigen planeet behandelen we letterlijk als
oud vuil. We proppen ze in vrachtwagens alsof ze al dood zijn en voorkomen dat daar
betere controle op komt, met dank aan de PvdA die in de landbouwcoalitie de rol van de
weggevallen LPF lijkt in te nemen op dit dossier.
1c debatbijdrage Eerste Kamer 97

We laten intelligente levensvormen doodgroeien na zes weken, we halen intelligente
levensvormen direct na de geboorte weg bij hun moeder, we snijden intelligente
levensvormen de keel door en laten ze bij hun volle bewustzijn doodbloeden omdat Allah
het zo gewild zou hebben, we vergassen intelligente levensvormen omdat wij hun bont
willen dragen, we snijden intelligente levensvormen onverdoofd de ballen af. En we
sluiten intelligente levensvormen op in kooien waar ze hun kont niet kunnen keren.
Wij allemaal hebben daar weet van, maar we kijken liever de andere kant op, het kabinet
voorop. En dat maakt iedereen díe de andere kant op kijkt medeschuldig aan alles wat
we intelligente mede-aardbewoners aandoen. Levenslange marteling voor een paar cent
marge en een paar minuten feest voor de smaakpapillen. Dáár hebben we het over.
Stelt u zich eens voor, voorzitter, dat niet wij intelligentie ontdekken op andere planeten,
maar dat het ons ontdekt. En dat het gaat om levende wezens met een intelligentie die
zich verhoudt tot de onze zoals pakweg onze intelligentie zich verhoudt tot die van het
varken. Wat zullen ze met ons doen, voorzitter? Ons opsluiten in betonnen hokken?
Vetmesten, volproppen met antibiotica en vervolgens slachten en opeten?
Laten we hopen dat ze dáár te intelligent voor zijn, dat kan ons redden.
Dit kabinet trekt 7 miljoen euro uit om het welzijn van dieren te verbeteren. Een druppel
op een gloeiende plaat, ongeveer 1 cent per productiedier op een LNV begroting van 2,3
miljard.
En dat is nog niet eens bestemd voor het verbeteren van de leefomstandigheden van
pelsdieren, pluimvee, varkens en koeien, maar voor spotjes dat we onze honden en
katten niet met de pot mee moeten laten schaften omdat ze daar te dik van worden. Dat
zijn de dierenwelzijnsproblemen van dit kabinet. Of een verbod op seks met dieren. Niet
om de dieren te beschermen, maar om het zedenbederf onder mensen aan te pakken.
Daar kan je je geen buil aan vallen.
Maar niks doen aan studenten die levende goudvissen slikken, hun edele delen
gedwongen in kippen steken of geitjes martelen tijdens de ontgroening. Of aan jagers die
de wilde zwijnenstand zodanig manipuleren via bijvoeren, scheve geslachtsverhoudingen
en laat afschot, dat de door de Jagermeester van Hare Majesteit gevraagde
drijfjachtvariant wat de minister betreft weer van stal kan. Misschien, voorzitter, moeten
we de commissie Elverding dáár eens advies over vragen. Peter Elverding ziet kans in de
Limburgse nul-optiegebieden elk jaar weer genoeg dieren te fokken om daar met z’n
vrinden van DSM jachtclub De Lexhy veel vette zwijnen af te kunnen knallen.
Voorzitter, op Prinsjesdag waren er door de Staten Generaal 800 broodjes met een
bedreigde diersoort besteld. Het was immers feest nietwaar? Door een coördinatiefout
hebben die broodjes de meeste van u niet bereikt en is naar verluidt een fors deel
weggegooid, maar goed decadentie komt aan het eind van de beste beschavingen
voor.Het leed van de palingen vond vooral plaats in het zoutbad waar hun huid levend
verbrand werd en van de zinloosheid van hun dood hebben ze verder geen weet
gehad.Dieren zijn tenslotte niet als mensen, ze denken over zulke dingen niet na.
Als het waar is dat de beschaving van een land zich laat aflezen aan de wijze waarop die
met haar dieren om gaat, dan is het droevig gesteld met de beschaving van ons land en
met het beschavingsniveau van uw plannen.
Ik weet dat u op verzoek van de Partij voor de Dieren onderzoek instelt naar het effect
van verschillende vervangingsstrategieën voor vlees, maar daarnaast kunt u niet langer
wachten met het principe dat de vervuiler betaalt, ook waar het vlees betreft. De
maatschappelijke kosten voor elk kilo varkensvlees bedragen volgens het LEI 21
eurocent.
1c debatbijdrage Eerste Kamer 98

Wat wij van u willen weten is of u die maatschappelijke kosten gaat toerekenen aan de
vervuiler, of dat u van mening bent dat de burger de veehouderij als zeer vervuilende en
onbeschaafde sector moet blijven subsidiëren. Deze aarde biedt genoeg om ons allemaal
te eten te geven voorzitter, maar niet genoeg voor onze hebzucht. 30% Van de
wereldbevolking consumeert 80% van de wereld-grondstoffen. We groeien dicht, terwijl
anderen verhongeren. Weet u iets belangrijkers dan dat om het vandaag met elkaar over
te hebben? Dank u wel!
1c debatbijdrage Eerste Kamer 99

100

Deel 2
Kamervragen en antwoorden

Internationale Zaken
De voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
6 maart 2007 2060708840 IZ. 2007/604 29-03-2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen lid Thieme (PvdD)
Geachte Voorzitter,
In deze brief willen we graag ingaan op de vragen gesteld door kamerlid Thieme (PvdD),
ingezonden op 6 maart jl., over de bescherming van de Nederlandse markt tegen dierlijke
producten.
1. Kent u de publicatie “Dierenwelzijn is al geregeld”.
Ja.
2. Kunt u aangeven op welke wijze de Nederlandse markt in WTO-verband beschermd mag
worden tegen dierlijke producten welke afkomstig zijn van dieren die onder slechtere
omstandigheden worden gehouden dan in Nederland?
Op dit moment kennen de WTO-regels geen expliciete bepalingen die het mogelijk
maken om de eigen markt middels invoerverboden of andere instrumenten af te
schermen van dierlijke producten welke afkomstig zijn van dieren die onder slechtere
omstandigheden voor wat betreft dierenwelzijn worden gehouden dan in Nederland c.q.
de Europese Unie.
3. Kunt u aangeven op welke wijze dergelijke bescherming ook kan gelden voor non-trade
concerns op morele gronden, zoals bijvoorbeeld bezwaren tegen genetisch
gemanipuleerde producten, welke verder gaan dan verplichte etikettering?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 103
4450 -
Het is belangrijk om te weten dat landen voor het eigen territoir op het terrein van
gezondheid van mens, dier of plant, milieubescherming en veiligheid het
beschermingsniveau, dat zij willen, zelf mogen bepalen. De WTO-bepalingen staan dat
niet in de weg. Het WTO-verdrag betreffende sanitaire en fytosanitaire maatregelen (SPS
Verdrag) staat onder voorwaarden de toepassing van het voorzorgsbeginsel toe.

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29-03-2007 IZ. 2007/604 2
Zoals onder vraag 2 aangegeven is het in WTO-kader in beginsel niet mogelijk om
invoerverboden of invoerrestricties in te stellen. Op deze algemene regel bestaat een
aantal uitzonderingen, die onder strikte voorwaarden een rechtvaardiging kunnen bieden
voor de schending van deze verbodsregel. Een van die uitzonderingsgronden betreft
maatregelen die noodzakelijk zijn om de publieke moraal te beschermen. De betrokken
maatregel gebaseerd op de publieke moraal mag in de toepassing ervan bovendien niet
leiden tot ongerechtvaardigde discriminatie tussen landen of een verkapte
handelsbelemmering opleveren. Deze uitzonderingsgrond is tot heden door vrijwel geen
WTO-lid ingeroepen en nog nooit onderwerp geweest van geschillenbeslechting in de
GATT/WTO.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft opdracht gegeven om onderzoek te doen
naar de Europees rechtelijke en WTO-aspecten van zogenaamde ‘non-trade concerns’
en de mogelijke gevolgen daarvan voor ontwikkelingslanden. De studie zal naar
verwachting voor het zomerreces zijn afgerond. De Tweede Kamer zal geïnformeerd
worden over de uitkomsten van voornoemde studie.
Wellicht ten overvloede wijs ik u met betrekking tot genetisch gemodificeerde
organismen (GMO’s) op de regelgeving van de Europese Gemeenschappen (EG). De EG
heeft zoals bekend regels gesteld over markttoegang, traceerbaarheid en etikettering van
GMO’s en producten waarin GMO’s zijn verwerkt.
4. Kunt u aangeven welke ruimte u ziet op basis van de WTO-regels om diervriendelijk
geproduceerde producten extra te steunen met fiscale voordelen, subsidies of
preferentiële tarieven?
Wanneer het gaat om het steunen van diervriendelijk geproduceerde producten, bieden
de WTO-bepalingen enige ruimte. In 2005 heeft het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit het LEI een onderzoek laten verrichten naar de ruimte die er is. Dit
resulteerde in het rapport “Product differentiation under the WTO. An analysis of labelling
and tariff or tax measures concerning farm animal welfare”. In dit onderzoek zijn drie
beleidsinstrumenten onderzocht die gebaseerd zijn op de idee van voorkeursbehandeling
voor meer duurzame producten: etikettering van producten, gedifferentieerde
invoertarieven en gedifferentieerde consumentenheffing. De belangrijkste conclusie was
dat van de onderzochte beleidsinstrumenten etikettering onder bepaalde voorwaarden
een goede kans heeft te worden geaccepteerd door de WTO gegeven WTO -bepalingen
en bestaande jurisprudentie. Over de uitkomsten van het onderzoek is uw Kamer
uitgebreid geïnformeerd bij brief van 24 juni 2005 1 . Naar aanleiding van de
begrotingsbehandeling van het Ministerie van LNV december vorig jaar is uw Kamer
nader geïnformeerd over deze randvoorwaarden 2 . Tijdens het Algemeen Overleg met de
Vaste Kamercommissie LNV op 14 maart jl. heeft de Minister van LNV de Kamer
toegezegd de mogelijkheden voor (verplichte) etikettering opnieuw te zullen bezien en de
Kamer hierover nader te zullen inlichten.
1 Kamerstuk 2004-2005, 28461, nr. 3, Tweede Kamer
2 Kamerstuk 2006-2007, 30 8000 XIV nr. 81 d.d. 16 januari 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 104

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29-03-2007 IZ. 2007/604 3
Verder biedt het WTO -kader aanknopingspunten, zij het niet eenduidig, om boeren
financieel tegemoet te komen in de investeringskosten voor bijvoorbeeld een
diervriendelijke stal. Dit zou in WTO-terminologie onder de zogenaamde ‘Groene
Boxsteun’, steun die niet of nauwelijks handelsverstorend is, kunnen vallen. In Nederland
maken we van deze mogelijkheid onder andere gebruik middels de MIA-VAMIl regeling,
waarbij investeringsaftrek mogelijk wordt gemaakt indien, op het gebied van
dierenwelzijn en milieu, bovenwettelijke verbeteringen in huisvestingssystemen worden
doorgevoerd.
Daarnaast moet het ons inziens ook mogelijk zijn om boeren financiële ondersteuning te
bieden voor de meerkosten in exploitatie die gepaard gaan met extra eisen voor
dierenwelzijn. Deze mogelijkheden zijn echter nog niet expliciet erkend als Groene
Boxsteun. Zoals u bekend zet Nederland in de lopende onderhandelingen in het kader
van de Doha Ronde zwaar in om ook deze mogelijkheden van Groene Box-steun
opgenomen te krijgen in het nieuwe Landbouwakkoord.
5. Kunt u aangeven welke ambities u heeft voor de huidige regeerperiode om in de WTOonderhandelingen
in te zetten op bescherming van de Nederlandse markt voor dierlijke
producten welke afkomstig zijn van dieren die onder slechtere omstandigheden worden
gehouden dan in Nederland?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 105
De economie en de samenleving die wij als Kabinet voor ons zien, zijn doordrongen van
verantwoordelijkheidsgevoel voor het leven van mens, dier en natuur zowel in Nederland
als daarbuiten. Zoals aangegeven in het Coalitieakkoord maakt deze Regering zich hard
voor een verdere verbetering van dierenwelzijn. Ook in internationaal verband.
Hoewel de non-trade concerns, waartoe dierenwelzijn behoort, onderdeel uitmaken van
zowel de brede onderhandelingsagenda voor de Doha Ronde als het
onderhandelingsmandaat van de Europese Commissie, bestaat er brede weerstand
tegen de non-trade concerns, in het bijzonder van de kant van de ontwikkelingslanden.
Niet alleen voor veel van onze handelspartners, maar ook een groot aantal EU-collega’s
zijn de non-trade concerns op dit moment nog een brug te ver.
Zoals hierboven aangegeven zet Nederland bij de onderhandelingen in het kader van de
Doha Ronde in om in het nieuwe WTO Landbouwakkoord steun voor meerkosten die
gepaard gaan met extra eisen voor dierenwelzijn expliciet erkend te krijgen als
toegestane steun onder de Groene Box. Daar het de Europese Commissie is die namens
de EU-lidstaten onderhandelt, is mijn inzet in eerste instantie gericht op de Europese
Commissie en de collega-lidstaten. Waar opportuun blijft Nederland ook buiten de EU
pleiten voor de erkenning van dierenwelzijn.
We moeten realistisch blijven, maar tegelijkertijd ook blijven zoeken naar mogelijkheden.
Los van de Doha Ronde, ben ik van mening dat we binnen de huidige WTO-bepalingen
ruimte moeten zoeken voor non-trade concerns die de huidige verdragen toelaten.
Tegelijkertijd moeten we de discussie in WTO en in internationale organisaties die zich
(mede) richten op dierenwelzijn op gang houden.

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29-03-2007 IZ. 2007/604 4
6. Bent u bereid in te zetten op een concrete uitwerking van de mogelijkheden van de nontrade
concerns op morele gronden in het nieuwe vrijhandelsakkoord? Zo neen, waarom
niet?
De vrijhandelsakkoorden waarover de EU op het punt staat te gaan onderhandelen met
onder meer India, Zuid-Korea en de ASEAN-landen, bieden wellicht meer ruimte om
bilaterale dan wel regionale afspraken te maken over samenwerking op het gebied van
non-trade concerns. Vrijhandelsakkoorden in kleiner verband bieden de ruimte om
afspraken te maken over onderwerpen die in multilateraal verband moeilijk van de grond
komen.
Het verheugt ons dan ook zeer dat in de onderhandelingsrichtsnoeren die de Europese
Commissie een dezer dagen voor goedkeuring aan de Raad van Ministers zal
voorleggen, aandacht voor dierenwelzijn en duurzaamheidaspecten uitdrukkelijk zijn
opgenomen. Wij kunnen u verzekeren van de actieve en constructieve bijdrage van
Nederland in deze, ook in het zoeken naar mogelijkheden om deze onderwerpen
adequaat te adresseren.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, DE STAATSSECRETARIS VAN
ECONOMISCHE
NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT, ZAKEN,
G. Verburg F. Heemskerk
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 106

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
3 mei 2007 2060714220 VD 2007/1125 11 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen lid Thieme 3784467 1
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme (Partij voor de Dieren)
over de aanwezigheid van een in de Europese Unie niet toegelaten genetisch gemodificeerde
maïsvariant in veevoer.
De vragen die mede aan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en
Milieubeheer zijn gericht, vallen geheel onder de verantwoordelijkheid van de minister van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit daar er geen levende levende genetisch
gemodificeerde organismen (ggo’s) betrokken zijn.
1
Kent u de recente berichten over de invoer van niet-goedgekeurde genetisch gemanipuleerde
maïs in Nederland? 1) en 2)
Ja.
2
Is het waar dat bij in Nederland ingevoerde maïsproducten vervuiling optreedt met genetisch
gemodificeerde maïs die kan oplopen tot 1,9 procent, ondanks de Europese toegestane limiet
van 0,9 procent? Waar baseert u uw bevinding op?
De Europese regelgeving bepaalt of een contaminatie acceptabel is of niet. Levensmidde len
en diervoeders die in de handel worden gebracht als zijnde vrij van ggo’s, mogen een klein
deel toegelaten ggo’s bevatten omdat deze aanwezigheid technisch veelal onvermijdbaar is
(zie ook het antwoord op vraag 3 Van Velzen, nummer 2060714100). De maximale
drempelwaarde van ggo’s in dergelijke producten is 0,9%, mits de vermenging onvoorzien of
technisch niet te voorkomen is. Als het percentage ggo’s in het product hoger is dan 0,9%
moet op het etiket zijn aangegeven dat het product ggo’s bevat. Voor in de EU niet
toegelaten ggo’s geldt een absolute nultolerantie.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 107

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
11 mei 2007 VD 2007/1125 2
Indien contaminatie met een niet toegelaten ggo wordt vastgesteld, worden de betrokken
partijen vernietigd of teruggestuurd. Het is primair de verantwoordelijkheid van het
bedrijfsleven om te zorgen dat producten voldoen aan de eisen, dus ook etiketteringseisen
van het importland. De VWA controleert steekproefsgewijs of partijen aan de regelgeving
voldoen.
3
Deelt u de mening dat deze vervuiling ongewenst is en dat u hiertegen op moet treden? Zo ja,
op welke wijze voorkomt u dat deze vervuiling optreedt en op welke wijze controleert en
handhaaft u dat? Zo neen, waarom niet?
Zie het antwoord op vraag 2.
4
Bent u bereid om naast de standaardsteekproeven aanvullend onderzoek te laten verrichten
naar de vervuiling van ingevoerde maïsproducten met genetisch gemodificeerde maïs? Zo ja,
op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
De VWA bemonstert standaard 10% van de binnenkomende maïspartijen uit de VS en
analyseert die monsters op niet toegelaten ggo’s. Sinds eind vorig jaar wordt bij de analyses
van de monsters ook gecontroleerd op Herculex RW. Dit heeft geen positieven opgeleverd.
Er is in dit geval geen sprake van risico voor de volksgezondheid, dierveiligheid of
milieuveiligheid. Er is wel sprake van een overtreding van de Europese regelgeving. Dit is
aanleiding voor de VWA om de controle aan de grenzen te verscherpen.
Toelichting: deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen ter zake van het lid
Van Velzen (SP), ingezonden 2 mei 2007 (vraagnummer 2060714100).
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) de Volkskrant, 28 april 2007, “Vreemde genen in de boot”
2) NRC Handelsblad, 30 april 2007, “Greenpeace vindt gemodificeerde maïs in haven Rotterdam”
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 108

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
24 april 2007 2060713300 DL. 2007/1185 10 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen innovatiesubsidie varkens-
en pluimveesector
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u toekomen de antwoorden op de vragen van het lid Thieme (Partij voor de
Dieren) over een innovatiesubsidie voor de varkens- en pluimveesector.
1
Is het waar dat het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit subsidieaanvragen
voor innovatie in de veehouderij openstelt van 15 mei-12 juli 2007?
Ja.
3784231
2
Kunt u aangeven welke criteria in de subsidievoorwaarden zijn opgenomen die direct
samenhangen met het bevorderen van dierenwelzijn? Kunt u tevens aangeven welke criteria
zijn opgenomen over het bestrijden of voorkomen van milieuschade? Acht u deze criteria
toereikend, mede gelet op het feit dat het departement van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer vlees heeft aangeduid als het meest milieubelastende onderdeel
van het voedselpakket?
De module ‘Samenwerking bij innovatie’ maakt het mogelijk subsidies te verstrekken voor de
ontwikkeling van nieuwe producten (vlees, eieren), procédés en technologieën in de
intensieve veehouderij. De subsidies zijn bedoeld om voorloperbedrijven financieel te
ondersteunen bij innovaties die gericht zijn op het vergroten van de duurzaamheid van de
intensieve veehouderijproductie. Naast dierenwelzijn en het terugdringen van de emissies
naar het milieu gaat het ook om innovaties op het terrein diergezondheid (preventie), energie,
arbeidsomstandigheden en de ontwikkeling van producten met toegevoegde waarde.
3
Is het correct dat voor innovaties in de melkveehouderij 2 miljoen euro beschikbaar is en voor
de varkens-, pluimvee- en konijnenhouderij 3,3 miljoen euro? Hoe verhouden zich deze
bedragen ten opzichte van de bedragen die worden uitgetrokken voor stimuleringsmaatregelen
voor innovaties binnen de biologische houderijsystemen?
Ja.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 109

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
10 mei 2007 DL. 2007/1185 2
Voor stimuleringsmaatregelen voor innovaties binnen de biologische landbouw is
550.000 euro beschikbaar.
4
Deelt u de mening dat innovatiesubsidies voor de veehouderijsector te allen tijde gericht
dienen te zijn op het verkleinen van de milieubelasting en een verhoging van het dierenwelzijn
en dat de subsidieaanvragen daar op moeten worden beoordeeld? Zo ja, waar blijkt dat uit?
Zo neen, waarom niet?
Nee.
De subsidies zijn bedoeld om voorloperbedrijven financieel te ondersteunen bij innovaties die
gericht zijn op het vergroten van de duurzaamheid van de intensieve veehouderij productie.
Naast dierenwelzijn en milieu gaat het bij duurzaamheid in deze sector ook om innovaties op
het terrein van verbeteren van de diergezondheid (preventieve maat regelen), energie,
arbeidsomstandigheden en de ontwikkeling van producten met toegevoegde waarde. Een
aanvraag komt eerder in aanmerking voor een innovatie subsidie naarmate het een meer
innovatief karakter heeft, er meer technisch of economisch perspectief is op toepassing op
praktijkschaal en een grotere kans heeft op toepassing door andere ondernemingen in de
sector.
5
Bent u bereid bij de beoordeling van de aanvragen een zwaarder gewicht toe te kennen aan
criteria op het gebied van het verbeteren van dierenwelzijn en milieu? Zo ja, op welke wijze?
Zo neen, waarom niet?
6
Bent u bereid bij de subsidietoekenning de wens van de Kamer om dierenwelzijn toe te
voegen aan de criteria voor Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) zwaar mee te
laten wegen? Zo ja, waar blijkt dat uit? Zo neen, waarom niet?
Ik ben bereid na te gaan of op basis van de Nota dierenwelzijn, die komend najaar zal
verschijnen, in het Openstellingsbesluit regeling LNV-subsidies 2008 voor de module
‘samenwerking bij innovatie’ een zwaarder gewicht toegekend moet worden aan innovaties
die gericht zijn op een verdere verbetering van dierenwelzijn in de intensieve veehouderij.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 110

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
19 april 2007 2060712760 DL 2007/1150 11 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen subsidiëring
Varkens in zicht
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Thieme (Partij voor de
Dieren) over de subsidiëring van Varkens in Zicht.
1.
Kent u de uitzending ‘Dierenduel’ waarin Benny Jolink en Jan Terlouw een zichtstal bezoeken
van het project ‘Varkens in Zicht’?
Ja.
3784231
2.
Kunt u aangeven hoe hoog de startsubsidie is geweest? Welke criteria heeft u verbonden aan
de subsidieverstrekking? Kunt u aangeven wie deze criteria heeft opgesteld? Wie heeft de
besteding van de subsidie getoetst? Kunt u aangeven in hoeverre in de criteria is
meegenomen dat het publiek op eerlijke wijze geïnformeerd zou worden over de
omstandigheden waaronder varkens in Nederland leven en dat de zichtstal de situatie zou
weergeven?
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft eind 2006 een
eenmalige subsidie van € 100.000,= verstrekt aan de stichting Varkens in Zicht. Hiermee
wordt een deel van de kosten voor het opstarten van de driejarige publiekscampagne ‘Stap
in de stal’ gefinancierd. Deze campagne gaat van start bij de opening van de tiende zichtstal
op 15 mei a.s. Zij bestaat uit een reclamecampagne op de radio, waarin burgers worden
uitgenodigd een zichtstal te bezoeken, de organisatie van het ‘Weekend van het varken’ op
26 en 27 mei a.s. en het opzetten van een nieuwe website.
Het ministerie van LNV heeft drie criteria gehanteerd voor het verstrekken van de subsidie. In
de eerste plaats moeten de middelen worden ingezet als bijdrage in de kosten van de
voorbereiding van de publiekscampagne. Een tweede voorwaarde is dat het agrarisch
bedrijfsleven en de varkenshouders de overige voorbereidingskosten voor hun rekening
moeten nemen. Ten derde moet de stichting elk jaar een effectmeting uitvoeren. Er zijn geen
criteria gehanteerd over de wijze van informatieverstrekking.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 111

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
11 mei 2007 DL 2007/1150 2
De besteding van de subsidie zal door het ministerie worden getoetst na afronding van het
project op basis van de aanvraag voor de definitieve vaststelling van de subsidie.
3.
Kunt u aangeven waarom u een startsubsidie heeft verstrekt aan een groep varkenshouders
om naast hun gangbare productiebedrijf een etalage neer te zetten, waarin de varkens onder
betere omstandigheden worden gehouden dan hun soortgenoten in de andere buiten het
zicht liggende stallen op datzelfde bedrijf?
De subsidie van mijn ministerie is uitsluitend verstrekt ter medefinanciering van de campagne
Stap in de stal en is niet ingezet voor het realiseren van de zichtstallen. De kosten van het
bouwen en het beheer van de zichtstallen worden gefinancierd door het agrarisch
bedrijfsleven en de betreffende varkenshouders. Verder verwijs ik naar de antwoorden op
vraag 4 en 5.
4.
Deelt u de mening dat deze zichtstal een misleidende activiteit is van de gangbare
varkenshouderij omdat zij de bezoeker een beeld schetst dat niet overeenkomt met de
werkelijkheid? Zo ja, welke actie gaat u ondernemen om in de toekomst het verstrekken van
onterechte subsidies te voorkomen? Zo neen, waarom niet?
5.
Deelt u de mening dat deze vorm van misleidende publieksinformatie zo snel mogelijk
afgeschaft moet worden? Zo ja, welke actie gaat u daarop nemen? Zo neen, hoe strookt dit
met uw beleid om eerlijke publieksvoorlichting te stimuleren?
Ik ben van mening dat de campagne Stap in de stal een evenwichtig beeld laat zien van de
moderne op de toekomst gericht deel van de varkenshouderij. De wettelijke normen voor
dierenwelzijn zijn het uitgangspunt voor de stichting Varkens in Zicht. De meeste zicht stallen
voldoen aan de wettelijk vastgelegde eindnormen voor 2013, zoals groepshuisvesting voor
fokvarkens. De burger krijgt zo een beeld van hoe de gehele varkenshouderij over een aantal
jaren moet werken na het verstrijken van de wettelijke overgangstermijnen. Overigens blijkt
uit het feit dat thans circa 35% van de fokvarkensbedrijven groepshuisvesting toepast dat de
zichtstallen geen buitenbeentje zijn.
Verder geven de zichtstallen een beeld van de verschillende toegestane houderijsystemen
(stallen met en zonder stro). Tenslotte zijn vanwege de strenge hygiënische voorschriften en
de bouwkundige situatie, op een aantal bedrijven met een zichtstal niet alle aanwezige stallen
te bezoeken. Op deze bedrijven hebben de bezoekers de gelegenheid om door middel van
een film een completer beeld van de varkenshouderij te krijgen. De stallen op de
zichtbedrijven, die niet toegankelijk zijn, voldoen aan de huidige welzijnsnormen en zullen
binnen de wettelijke overgangsperioden worden aangepast.
De varkenshouderijsector neemt met deze campagne haar verantwoordelijkheid en levert een
vernieuwende bijdrage aan het transparant maken van de moderne varkenshouderij en de
noodzakelijke dialoog met de samenleving. Ik ben van mening dat dit de afgelopen jaren
onvoldoende gebeurd is.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 112

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
11 mei 2007 DL 2007/1150 3
Uit een recent onderzoek van Wageningen Universiteit blijkt dat er een aantal positieve
effecten zijn als burgers de gelegenheid krijgen agrarische bedrijven te bezoeken en als
agrarisch ondernemers de dialoog aangaan met burgers. Burgers en agrarische onder nemers
krijgen meer begrip voor elkaar, nieuwe verbindingen worden gelegd en ondernemers voelen
zich zekerder en trotser door de contacten met burgers. Verder blijkt dat de
maatschappelijke wensen van de bezoekers aanleiding zijn tot wederzijdse reflectie op de
bedrijfsvoering.
Ik vind het van groot belang dat er een reëel beeld van de moderne varkenshouderij wordt
geschetst. Het alleen maar laten zien van elementen die als positief worden ervaren, zal juist
een averechtse werking hebben op het imago van de sector.
6.
Deelt u de mening dat consumenten over eerlijke en betrouwbare informatie moeten kunnen
beschikken over de wijze waarop en onder welke omstandigheden dieren worden ingezet
voor de productie van vlees? Zo ja, op welke wijze garandeert u dat informatie die met
subsidies wordt ondersteund voldoende betrouwbaar is, eerlijk is en een weerspiegeling van
de werkelijkheid betreft?
7.
Bent u bereid een toetsingskader te ontwikkelen om subsidieaanvragen vanuit de sector en
de keten te beoordelen op authenticiteit van de bedoelingen wat betreft het informeren van
consumenten? Zo ja, hoe gaat u dit toetsingskader vormgeven en wanneer verwacht u het
kader te implementeren? Zo neen, op welke wijze wilt u voorkomen dat met uw subsidies
consumenten vals worden voorgelicht over de productiewijze van vlees?
8.
Bent u bereid meer in te zetten op eerlijke en authentieke overheidsinformatie over de
productiewijze van dierlijke producten, waarbij ook aandacht is voor de minder leuke kanten
zoals ingrepen bij varkens en kippen, de hokruimte en de welzijnsproblemen? Zo ja, op welke
wijze wilt u dat vormgeven? Zo neen, waarom niet?
9.
Vindt u het van belang de consument ook kennis te laten maken met de negatieve aspecten
van het kopen van vlees? Zo neen, hoe denkt u dan de vaak genoemde kloof tussen burger
en consument te dichten waar het gaat om maatschappelijke keuzes?
Ik vind het vanzelfsprekend dat informatie aan consumenten eerlijk en betrouwbaar moet zijn.
Ik acht het derhalve niet nodig op dat punt een algemeen toetsingskader te ontwikkelen.
De voorwaarden waaronder een subsidie wordt verstrekt, zijn opgenomen in een individuele
subsidiebeschikking.
Ik neem een aantal initiatieven om burgers en consumenten meer informatie te ver strekken
over de wijze waarop dierlijke producten worden geproduceerd.
Het Voedingscentrum lanceert binnenkort een grote campagne rond het thema dierenwelzijn.
Deze campagne wordt door mijn departement gefinancierd. De boodschappen in deze
campagne zijn gebaseerd op onafhankelijke, wetenschappelijk onder bouwde kennis. Het
doel hiervan is om het thema dierenwelzijn bewuster door consumenten mee te laten wegen
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 113

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
11 mei 2007 DL 2007/1150 4
in hun voedselkeuze voor dierlijke producten. Voor zover dit bijdraagt aan het bereiken van
dit doel zal er ook aandacht zijn voor de actuele welzijnsknelpunten in de veehouderij.
Verder is mijn departement recent een project gestart met als doelstelling meer objectieve
informatie te geven over alle gangbare huisvestingssystemen in de verschillende veehouderijsectoren.
De wijze waarop deze informatie verstrekt zal gaan worden wordt op dit
moment uitgewerkt. Eén van de mogelijkheden waaraan gedacht wordt is om de
huisvestingssystemen als zodanig zichtbaar te maken op de website van LNV en inzichtelijk
te maken waarom aan hetzelfde product (vlees of eieren) een verschillend prijskaartje hangt.
Ik streef ernaar om deze informatie begin 2008 op de LNV-website te zetten.
Tenslotte worden ook in EU-verband initiatieven ontplooid over het etiketteren van
dierenwelzijn. Het Duitse voorzitterschap hield op 28 maart jl. een conferentie met als
onderwerp: "Improving animal welfare by labelling". Het recente advies van het Economisch
en Sociaal Comité over etikettering en dierenwelzijn vormde een belangrijke bouwsteen voor
deze conferentie. Het algemene beeld was dat etikettering de consument kan stimuleren om
producten te kopen die onder dierwelzijnsvriendelijke omstandigheden zijn geproduceerd.
Een concreet vervolg op EU-niveau is denkbaar. Het is niet geheel duidelijk op welke wijze
de Commissie dit denkt te doen. Wel moet er nog verder onderzoek en discussie
plaatsvinden. Goede objectieve normen voor dierenwelzijn moeten eraan ten grondslag
liggen. Maar ook de inpasbaarheid in de WTO-regels is een belangrijk aandachtspunt.
Nederland blijft vanuit een positieve insteek betrokken bij dergelijke initiatieven op EUniveau.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 114

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
25 april 2007 2060713480 DL. 2007/1183 15 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Vragen van het lid Thieme (PvdD) over
veetransporten naar Rusland
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die gesteld zijn door het lid Thieme
(PvdD) over veetransporten naar Rusland.
1
Kent u het bericht ‘EU doet niets aan koeienstress’?
Ja.
3784817
2
Kunt u aangeven hoe de hier beschreven mishandeling van dieren zich verhoudt tot uw
constateringen wat betreft het transport naar Rusland van waardevolle fokrunderen zoals
aangegeven in uw brief van 22 maart 2007 aan de Tweede Kamer?
Ten eerste dient opgemerkt te worden dat het onderzoek naar de vermeende mishande ling
momenteel lopende is. Ten tweede dat eventuele excessen helaas nooit uit te sluiten zijn,
maar puur op grond van de waarde van de dieren het erg onlogisch zou zijn aan te nemen
dat een eigenaar willens en wetens onzorgvuldig omgaat met waardevol fokmateriaal,
waardoor hij de kans loopt niet of veel minder betaald te krijgen. Een kopende partij
accepteert natuurlijk nooit dat hij voor dieren moet betalen die qua gezondheid niet voldoen.
Het zijn tenslotte dieren waar hij mee wil gaan fokken.
3
Kunt u aangeven of u de in uw brief opgenomen zinsnede ‘deze transporten vinden onder de
beste condities plaats’ nog steeds onderschrijft? Zo ja, hoe verklaart u dat, ondanks dat het
hier ging om fokrunderen, toch deze wantoestanden hebben kunnen plaatsvinden?
Zo neen, hoe wilt u de controles en sancties van veetransporteurs van waardevolle
fokrunderen verbeteren om deze misstanden te voorkomen?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 115

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
15 mei 2007 DL. 2007/1183 2
Ja, ik onderschrijf deze zinsnede nog steeds.
Zoals ik al onder 3 heb aangegeven zijn excessen nooit geheel uit te sluiten en zullen er altijd
mensen zijn die bepaalde grenzen blijven overschrijden. Deze vervoerders zal ik wel extra in
de gaten gaan houden. Dit betekent echter niet dat het overgrote deel van de transporten
niet onder goede condities plaats zou vinden.
4
Kunt u aangeven waarom u niets heeft gedaan met de constateringen en observaties van
Animal’s Angels?
Ik deel uw conclusie niet dat er niets wordt gedaan met de constateringen en observaties
van de Animal’s Angels. Klachten worden altijd serieus in behandeling genomen. Een
onderdeel van de afhandeling vormt de onderzoeksplicht. Op basis van de meldingen, ook
die van de Animal’s Angels, wordt onderzoek ingesteld naar hun constateringen. Als uit de
verificatie of uit VWA onderzoek blijkt dat er noodzaak of aanleiding is tot het nemen van
maatregelen, zullen deze worden genomen. De klacht over het transport naar Rusland is
momenteel in onderzoek.
5
Deelt u de mening dat Nederland niet de Europese regelgeving moet afwachten om tot
verbeteringen te komen, maar zelf een waterdicht systeem moet ontwikkelen om
wantoestanden te voorkomen tijdens de lange – afstandstransporten van Nederlandse
transporteurs? Zo ja, hoe en wanneer gaat u dat systeem implementeren? Zo neen, op welke
andere wijze wilt u zorg dragen dat deze wantoestanden niet meer voorkomen?
Nee. De huidige regelgeving biedt meer dan genoeg handvatten om doelmatig op te kunnen
treden op het moment dat er door een officiële instantie overtredingen zijn geconstateerd. De
eindverantwoordelijkheid is en blijft echter wel liggen bij de vervoerder. Een waterdicht
systeem bestaat niet en het is onmogelijk om op elk transport een AID’er mee te laten rijden.
Ik zal zeker met de sector in overleg gaan ten einde hen zeer duidelijk te maken dat zij
verantwoordelijk zijn. Daarnaast zullen de overtreders aangepakt worden.
6
Deelt u de mening dat transporten van levende dieren, langer dan 8 uur, op termijn afgeschaft
dienen te worden? Zo ja, aan welke termijn denkt u? Zo neen, hoe gaat u zorgdragen dat
tijdens de transporten de rust-, drink- en voertijden te allen tijde worden gerespecteerd door
de transporteurs?
Nee.
De grootste stress ondervinden de dieren tijdens het laden en lossen. Tijdens het rijden is de
rijstijl van de chauffeur bepalender voor het al dan niet voorkomen van stress dan de duur.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 116

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
15 mei 2007 DL. 2007/1183 3
Dit laat onverlet dat ik voorstander ben van het limiteren van de totale transportduur.
Dit zal ik bij de evaluatie van de verordening ter sprake brengen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 117

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-PSL-2765959
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 29 maart 2007
Hierbij zend ik u, mede namens de ministers van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en
Milieubeheer en van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de antwoorden op de vragen van het
Kamerlid Ouwehand (PvdD) over de aanpak van de invasie van de tijgermug (2060710860).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 118

Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Ouwehand over de aanpak van de invasie van de
tijgermug.
(2060710860)
1.
Kent u de artikelen ‘Bestrijding Chinese Tijgermug onvoldoende; Aziatische muggen liften mee
met het inportbamboe’ en Bio-invasies bedreiging voor de volksgezondheid; opgepast voor
Aziatische tijgermug’.
1.
Ja
2.
Deelt u de mening dat de voortdurende (ongewenste en onbedoelde) invoer van de tijgermug via
de import van Lucky Bamboo het welzijn van de Nederlandse bevolking zal aantasten,
economische schade zal opleveren en gevaren kan opleveren voor de volksgezondheid en de
biodiversiteit, en dat daarbij een groot risico bestaat dat een onomkeerbare situatie zal ontstaan
en de tijgermug niet meer uit te roeien is? Zo neen, kunt u dit toelichten?
10.
Deelt u de zorg dat een eventuele vestiging en verspreiding van de tijgermuggen in Nederland
ertoe zal leiden dat aanzienlijke hoeveelheden bestrijdingmiddelen zullen moeten worden
gebruikt om de hinder enigszins in te perken (zoals bijvoorbeeld ook in Italië en het oosten van de
Verenigde Staten het geval is)?
2 en 10.
Naar aanleiding van de aanwezigheid van de Aziatische tijgermug in Nederland is het Centrum
voor Infectieziektenbestrijding (CIb) in juli 2006 gestart met een onderzoek naar de Aziatische
tijgermug. Dit onderzoek eindigt per juli 2008 en moet antwoord geven op de volgende vragen:
a. wat is de verspreiding van de Aziatische tijgermug in Nederland?
b. kunnen Aziatische tijgermuggen overleven en zich verspreiden in Nederland?
c. dragen de in Nederland aangetroffen Aziatische tijgermuggen het denguevirus bij zich?
d. zijn er medewerkers op bedrijven die Lucky bamboo importeren, besmet met het denguevirus
door in Nederland aangetroffen Aziatische tijgermuggen en wat is de overlast door deze
muggen?
Uit de tussentijdse rapportage van het CIb blijkt dat de Aziatische tijgermug voornamelijk in de
kassen van de importeurs van Lucky bamboo is aangetroffen en een enkele keer buiten de
bedrijven. De voorlopige resultaten wijzen niet op vestiging van de tijgermug in Nederland buiten
de kassen. Ook is het denguevirus tot op heden niet aangetroffen in de onderzochte muggen en
is bij de tot nu toe onderzochte medewerkers geen besmetting met het denguevirus in het bloed
aangetroffen.
De voorlopige onderzoeksresultaten geven mij geen aanleiding de mening over de in de vraag
genoemde gevolgen te delen. Een gebruik van aanzienlijke hoeveelheden bestrijdingsmiddelen is
nu ook niet aan de orde.
3.
Deelt u de mening dat –gezien de onder vraag 2 genoemde aspecten en mede gelet op artikel 8,
onder H, van het Verdrag op de biodiversiteit- onmiddellijk maatregelen nodig zijn om de invoer
van tijgermuggen te stoppen, teneinde te voorkomen dat de tijgermug zich blijvend in Nederland
zal vestigen en verspreiden?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 119

3.
Neen. De maatregelen die momenteel genomen worden ter preventie van de introductie van de
Aziatische tijgermug in de Nederlandse natuur zijn in overeenstemming met de nieuwe
beleidsvoornemens voor invasieve exoten. Onder een exoot wordt verstaan een soort die ons
land vanuit het natuurlijke verspreidingsgebied door menselijk handelen heeft bereikt en zich
sindsdien heeft gevestigd. Exoten die nieuw worden geïntroduceerd vormen in de meeste
gevallen geen grote problemen. Slechts een beperkt aantal exoten vormt een invasie. Van een
invasie is sprake wanneer soorten zich explosief ontwikkelen en op die manier inheemse planten
en dieren verdringen of wegconcurreren. Nieuwe soorten kunnen op die manier een bedreiging
vormen voor de biodiversiteit.
Nederland is deelnemer aan het Biodiversiteitsverdrag. Dit Verdrag verplicht deelnemende
landen een beleid te ontwikkelen om de introductie van soorten te voorkomen, die inheemse
soorten of ecosystemen kunnen bedreigen. Op dit moment loopt een officiële consultatieronde
over de beleidsvoornemens voor invasieve exoten langs maatschappelijke organisaties,
bedrijfsleven, natuurbeheerders, overheden en kennisinstellingen. Hierna zal de beleidsnota
Invasieve Exoten aangeboden worden aan de Tweede Kamer.
Het Rijk wil zich vooral inzetten op preventie, maar niet door onnodige extra regelgeving. Het
streven is om op vrijwillige basis tot afspraken met het bedrijfsleven te komen om de
omstandigheden tegen te gaan waaronder introductie van de Aziatische tijgermug plaats kan
vinden.
4.
Acht u het correct dat in het persbericht dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
uitbracht naar aanleiding van het sluiten van een convenant met importeurs van Lucky Bamboo
om de invoer van muggen te stoppen, gesuggereerd werd dat alle importeurs het convenant
hadden ondertekend en dat de preventieve maatregelen direct zouden worden getroffen?
5.
Acht u het convenant, dat in feite slechts met ongeveer de helft van de importeurs is afgesloten
en waarbij zij van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport minimaal tot 1 november
2008 de tijd krijgen zich in te spannen bij invoer van Lucky Bamboo op water een muggenvrije
situatie te bereiken, een adequaat instrument om het hierboven genoemde doel te bereiken?
6.
Heeft de nota van de Plantenziektenkundige Dienst van 13 november 2006 waarin aan het
ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport wordt gemeld dat 75% van de muggen werd
aangetroffen op bedrijven die het convenant niet hadden ondertekend en dat 98% van de
muggen werd aangetroffen op bedrijven die de plantjes op gel invoerden, geleid tot wijziging van
het beleid? Zo neen, bent u op grond van deze gegevens er inmiddels van overtuigd dat zo
spoedig mogelijk wettelijke voorschriften moeten worden uitgevaardigd, op grond waarvan alle
importeurs van Lucky Bamboo onmiddellijk maatregelen moeten treffen om te voorkomen dat er
tijgermuggen worden ingevoerd?
4, 5 en 6.
Van de enkele vermelding in het persbericht van VWS van 19 oktober 2006 dat op die dag het
convenant werd getekend en wie de importeurs zijn van Lucky bamboo op waterbasis, gaat niet
de suggestie uit dat alle importeurs het convenant hadden ondertekend en dat de preventieve
maatregelen direct in plaats van per 1 november 2006 zouden worden getroffen.
In verband met het gebrek aan voldoende gekwalificeerde en gekwantificeerde gegevens over de
aanwezigheid van de tijgermug in Nederland is gekozen voor het instrument van een convenant
om de risico’s voor de volksgezondheid te beheersen. Tijdens het overleg met het bedrijfsleven
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 120

over het convenant is duidelijk naar voren gebracht dat indien het convenant niet zou blijken te
werken, een verbod bij wet aan de orde zou zijn.
De voorlopige onderzoeksresultaten geven tot nu toe geen aanleiding over te gaan tot een
wettelijk verbod. Het beleid wordt daarom in deze zin gewijzigd dat er ook een convenant zal
komen om de import van Lucky bamboo op gel per uiterlijk 1 november 2008 vrij te krijgen van
tijgermuggen en de larven en eitjes van deze mug.
7.
Is het waar dat een tijdelijke vrijstelling van het verbod om een bestrijdingsmiddel (BTI) te
gebruiken voor de bestrijding van de larven van de tijgermug in Lucky Bamboo op water die de
minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer op 19 mei 2006 op verzoek
van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft verleend op grond van artikel 16a
van de Bestrijdingsmiddelenwet voor ten hoogste 120 dagen mag worden verleend, en dat de
wet niet de mogelijkheid biedt deze termijn te verlengen?
8.
Kunt u aangeven of u naar aanleiding hiervan snel adequate maatregelen gaat nemen om de
invoer van tijgermuggen te stoppen, zodat de vrijstelling –die in strijd met de wet al tweemaal toe
is verlengd, - niet meer nodig is?
9.
Deelt u de mening dat het voortdurend verlengen van de vrijstelling in strijd is met het beginsel
dat het weren van organismen de voorkeur verdient boven het bestrijden ervan met
bestrijdingsmiddelen?
7, 8 en 9.
Op basis van de Bestrijdingsmiddelenwet 1962 (Bmw 1962) kan de minister een ontheffing of
vrijstelling verlenen voor maximaal 120 dagen. Er moet dan sprake zijn van een onvoorzien, niet
op andere wijze te bestrijden gevaar. De bestrijding van de larven van de tijgermug voldoet aan
deze wettelijke criteria. Er is inmiddels drie keer vrijstelling verleend. Het feit dat de vrijstelling
betrekking heeft op hetzelfde bestrijdingsmiddel doet niets af aan de verplichting om bij ieder
verzoek om vrijstelling opnieuw te toetsen of wordt voldaan aan de in de Bmw 1962 opgenomen
criteria. Deze toetsing leidt daarom tot een nieuwe vrijstelling en kan niet worden beschouwd als
een verlenging.
Het convenant met het bedrijfsleven moet er toe leiden dat de invoer van tijgermuggen stopt. In
dit verband is het convenant dus het instrument waarmee de tijgermug uit Nederland moet
worden geweerd. Daarnaast is nodig dat in Nederland aanwezige muggen en larven en eitjes van
de mug worden bestreden. Voor het bestrijden van de tijgermuggen is het huidige toegelaten
middelenpakket, op basis van de Bmw 1962, afdoende.
De vrijstelling is nodig om ook de larven te bestrijden. Voor de bestrijding van in Nederland
aanwezige larven zal ik nagaan welke structurele mogelijkheden de
bestrijdingsmiddelenwetgeving biedt.
De bestrijding van de muggen en larven en het convenant zijn de twee sporen waarlangs de
tijgermug wordt aangepakt en in het licht van de voorlopige onderzoeksresultaten zijn dit
vooralsnog adequate maatregelen om de tijgermug aan te pakken.
11.
Deelt u de mening dat het invoeren van tijgermuggen die zich vanuit de kassen naar de
omgeving kunnen verspreiden kan worden aangemerkt als een handeling die nadelige gevolgen
heeft voor het milieu, in de zin van artikel 1.1a van de Wet milieubeheer en bijlage 2, paragraaf
1.9, van het Besluit glastuinbouw? Zo ja, deelt u de mening dat hierin mogelijkheden gevonden
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 121

kunnen worden waarlangs de problematiek (mede) zou kunnen worden aangepakt? Zo neen,
kunt u dit toelichten?
11.
Artikel 1.1a, eerste lid van de Wet milieubeheer bepaalt dat een ieder voldoende zorg voor het
milieu in acht moet nemen. Het tweede lid bepaalt vervolgens, kort gezegd, dat een ieder die kan
vermoeden dat door zijn handelen of nalaten nadelige gevolgen voor het milieu optreden dat
achterwege moet laten, voorzover dat in redelijkheid van hem kan worden gevergd.
Paragraaf 1.9 van het Besluit glastuinbouw bepaalt dat indien de voorschriften uit het Besluit
glastuinbouw een ontoereikende milieubescherming bieden, het glastuinbouwbedrijf de zorg
draagt voor aanvullende maatregelen.
Het convenant is in lijn met de zorgplicht die in deze artikelen wordt geformuleerd. De
maatregelen die daarin zijn vastgelegd zijn meer geconcretiseerd en dragen mede daardoor bij
aan een aanpak van het probleem.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 122

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
28 maart 2007 2060710680 DL. 2007/955 23 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen lid Ouwehand (PvdD) 3785783
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen, mede namens de minister van VROM, op de
vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over de bijdrage van de veehouderij aan het klimaat.
1
Kent u het artikel ‘een urineplas in de wei is een milieubom?’
Ja.
2
Deelt u de mening dat de bijdrage van de Nederlandse veehouderij aan de uitstoot van
broeikasgassen aanzienlijk is en dat het een taak van de overheid is om reducerende
maatregelen te nemen?
3
Kunt u aangeven welk aandeel de Nederlandse veehouderij inneemt in de uitstoot van
broeikasgassen? Zo ja, wat is hierover uw mening? Zo neen, bent u bereid de exacte
gegevens te achterhalen via extern onderzoek?
4
Bent u voornemens beperkende dan wel stimulerende maatregelen te nemen om de bijdrage
van de veehouderij aan de uitstoot van broeikasgassen te verminderen? Zo ja, kunt u
toelichten welke maatregelen u denkt te nemen en in hoeverre deze potentieel ingrijpen op
het welzijn van dieren? Zo neen, kunt u toelichten waarom u het nemen van maatregelen voor
de veehouderij niet nodig acht?
Elk jaar wordt door het Milieu- en Natuur Planbureau (MNP) en SenterNovem een rapport
uitgebracht met daarin de berekening van de uitstoot van broeikasgassen in Nederland 1 .
De totale uitstoot van broeikasgassen in Nederland bedroeg in 2005 ongeveer 212 Mton
1 Brandes LJ et al (2007) Greenhouse gas emissions in the Netherlands 1990-2005. National inventory report
2007. Bilthoven, rapportnummer 500080006, 228 p.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 123

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
23 mei 2007 DL. 2007/955 2
CO 2-equivalenten. Deze uitstoot wordt vooral veroorzaakt door energie inclusief verkeer (161
Mton ≈ 76%), landbouw (28 Mton ≈ 13%), industriële processen (16 Mton ≈ 8%) en afval (7
Mton ≈ 3%). De bijdrage van de landbouw is opgebouwd uit ongeveer 7 Mton CO 2equivalenten
voor de glastuinbouw (≈ 3%), 10 Mton CO 2-equivalenten voor de veehouderij (≈
5%), 8 Mton voor landgebruik (≈ 4%) en 3 Mton CO 2-equivalenten overig (≈ 1%). De uitstoot
van broeikasgassen in de veehouderij bestaat vooral uit lachgas en methaan.
Het is een taak van de overheid om de publieke belangen te behartigen en hiervoor waar
nodig beleid te formuleren. Het klimaat en dus ook broeikasgassen is een van de beleidsterreinen
waarvoor de overheid inmiddels beleid geformuleerd heeft in de vorm van het
“Reductieprogramma overige broeikasgassen”. Dit programma loopt sinds 1999 onder
verantwoordelijkheid van het ministerie van VROM. Eén van de (deel)sectoren binnen dit
programma is de landbouw (hierna: ROB-landbouw). Dit programma is inmiddels tussentijds
geëvalueerd 2 .
ROB-landbouw heeft de afgelopen jaren in het teken gestaan van 1) het verminderen van de
onzekerheid in de hoogte van de uitstoot van overige of niet-CO 2-broeikasgassen en 2) het
identificeren van mogelijke maatregelen om de uitstoot van deze broeikasgassen te
verminderen. Voor de landbouw zijn dit lachgas en methaan.
Dit heeft geleid tot 1) het opstellen van monitor ingsprotocollen, waarmee de uitstoot van de
niet-CO 2-broeikasgassen kan worden berekend op nationaal niveau en tot 2) een lijst met
ongeveer 50 mogelijke maatregelen. Deze maatregelen liggen op het vlak van bemesting,
veevoeding, beweiding, landgebruik, watergebruik én -stand, mestopslag, mestbewerking en
-verwerking en huisvesting.
Dit jaar zal worden gestart met het voorlichtingstraject. Dit traject zal samen met de sector
vormgegeven worden. Het doel van dit traject is om agrarische ondernemers - met name
melkveehouders - via kennisoverdracht te stimuleren om een deel van de geïnventariseerde
maatregelen te gaan toepassen op hun bedrijf en zo de uitstoot van niet-CO 2broeikasgassen
terug te dringen. Door het mestbeleid en het gemeenschappelijk landbouwbeleid
is de uitstoot van niet-CO 2-broeikasgassen uit de landbouw sinds 1990 afgenomen
met 17%, terwijl de totale emissie van broeikasgassen in deze periode nagenoeg gelijk is
gebleven.
Het voorlichtingstraject wordt op dit moment vormgegeven. Hierbij zal nadrukkelijk worden
gekeken naar mogelijkheden om aan te sluiten bij lopende voorlichtingstrajecten en bij
andere beleidsterreinen. Uiteraard zal er bij de vormgeving van het voorlichtingstraject ook
rekening worden gehouden met mogelijke effecten op het welzijn van de dieren. Het
voorlichtingstraject zal over 2 jaar geëvalueerd worden.
2 Tweede Kamer, vergaderjaar 2005-2006, 28 240, nr. 47
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 124

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
23 mei 2007 DL. 2007/955 3
5
Hoe verhouden mogelijke maatregelen in de veehouderij om de emissie van broeikasgas te
verminderen zich tot andere maatregelen om de emissie van broeikasgassen in andere
sectoren te verminderen? Waarop is uw keuze in de sectorale reductie van emissies
gebaseerd?
Het Nederlandse klimaatbeleid kent voor de periode tot 2012 een zogenaamde streefwaardensystematiek.
Deze systematiek kent alleen sectorale streefwaarden voor CO 2.
De niet-CO 2-broeikasgassen kennen geen sectorale streefwaarden, maar hebben één
gezamenlijke streefwaarde van 35,4 Mton CO 2-equivalenten. Dit betekent dat er geen aparte
streefwaarde is voor de veehouderij.
In het coalitieakkoord staat in pijler 3 “Duurzame leefomgeving” het streven om de uitstoot
van broeikasgassen - bij voorkeur in Europees verband - in 2020 met 30% te verminderen
ten opzichte van 1990. De uitwerking hiervan vindt plaats in het project “Klimaat en Energie:
Schoon en Zuinig”. Daarbij zal duidelijk worden welke aanvullende inspanningen er door de
verschillende sectoren, dus ook voor de landbouw, geleverd zullen moeten gaan worden.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 125

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
20 april 2007 2060712870 DL. 2007/1182 23 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over verbod verrijkte kooi 3784817
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over een
verbod op een verrijkte kooi.
1
Kent u het bericht “Op het verkeerde been gezet”?
Ja.
2
Kunt u aangeven hoe de actuele uitbreidingen en investeringen van pluimveehouders in het
“verrijkte kooisegment” zich verhoudt tot het uitvoeren van de motie Thieme c.s. 2), waarbij
de Kamer zich heeft uitgesproken om dit houderijsysteem te verbieden?
Bij de verrijkte kooistallen die nu worden gebouwd of waarvan de bouw net is afgerond,
is sprake van onomkeerbare investeringsbeslissingen in samenhang met het moment dat de
motie Thieme c.s. (Kamerstuk 30 800 XIV, nr. 65) werd aangenomen. Vanwege de discussie
over het lot van de verrijkte kooi ben ik ervan overtuigd dat na het aannemen van de motie
geen enkele ondernemer nieuwe investeringsverplichtingen zal zijn aangegaan of zal
aangaan voor een dergelijk huisvestingssysteem en dat geen enkele bank hiervoor krediet
beschikbaar zal stellen.
3
Kunt u aangeven op welke wijze u aan de sector heeft duidelijk gemaakt dat het verbod op de
verrijkte kooi er daadwerkelijk gaat komen en dat verdere investeringen in dit systeem geen
zin hebben?
Als reactie op de door de Kamer aangenomen motie Thieme c.s. heeft mijn voorganger
aangegeven de uitvoering van de motie aan mij over te laten en een onderzoek uit te laten
voeren naar het huidige gebruik van de verrijkte kooi en de kosten van een wettelijk verbod
op de verrijkte kooi.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 126

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
23 mei 2007 DL. 2007/1182 2
Verder worden in dit onderzoek de gevolgen in beeld gebracht voor de legpluimveehouderij,
de markt van scharreleieren en de eiproductenindustrie in Nederland, die overwegend kooieieren
vraagt. Dit onderzoek zal naar verwachting eind juni zijn af gerond, waarna ik het
vervolgens aan de Tweede Kamer zal aanbieden. Dit onderzoek zal een belangrijke
bouwsteen zijn voor mijn definitieve afweging. Zoals ik al eerder aan de Kamer heb
aangegeven, heb ik het voornemen mijn besluit en eventuele bijbehorende flankerende
maatregelen kenbaar te maken bij het uitbrengen van de Nota dierenwelzijn in dit najaar. Ik
wil hier nu niet op vooruitlopen.
4
Kunt u de Kamer garanderen dat voor investeringen in het verrijkte kooisegment, die na het
aannemen van de motie Thieme c.s. op 28 december 2006 hebben plaatsgevonden, geen
schadevergoedingsregeling vanuit de overheid zal gelden? Zo neen, op basis van welke
criteria wilt u een schadevergoedingsregeling instellen? Welke investeringen en tot welke
datum gedaan komen hiervoor nog in aanmerking?
Nee, die garantie kan niet worden gegeven. Zie verder het antwoord op vraag 3.
5
Kunt u aangeven op welke wijze u aan de sector heeft duidelijk gemaakt dat verdere
investeringen in het verrijkte kooisegment voor eigen rekening van de sector zijn en de
betreffende pluimveehouders niet kunnen rekenen op een schadevergoeding van de
overheid?
In het debat (VAO) met de Kamer op 11 april jl. heb ik de verwachting uitgesproken dat de
sector niet meer zal investeren in verrijkte kooisystemen zo lang ik nog geen definitief besluit
heb genomen.
6
Kunt u aangeven welke meerwaarde het afwachten van het onderzoek naar de kosten van een
verbod op de verrijkte kooi heeft voor het instellen van een verbod op de verrijkte kooi? Zo ja,
kunt u de Kamer hierover informeren? Zo neen, waarom niet?
Een besluit over het wel of niet doorvoeren van een wettelijk verbod op de verrijkte kooi wil ik
zorgvuldig en afgewogen kunnen nemen. Ik wil een goed beeld hebben van alle factoren die
een rol spelen bij een verbod op de verrijkte kooi en hoe negatieve gevolgen, bijvoorbeeld
bedrijfscontinuïteit, zoveel mogelijk kunnen worden voorkomen. Ik wil hiervoor het
eerdergenoemde onderzoek kunnen benutten.
7
Deelt u de mening dat verder uitstellen en vertragen van de uitvoering van het verbod op de
verrijkte kooi alleen tot meer onduidelijkheid kan leiden voor pluimveehouders? Zo ja,
wanneer voert u het verbod in, zodat aan deze onduidelijkheid een einde kan komen?
Zo neen, hoe gaat u om met uitspraken van pluimveehouders die aangeven dat het verbod
niet zo’n vaart zal lopen?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 127

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
23 mei 2007 DL. 2007/1182 3
Ik ben me ervan bewust dat er sprake is van enige onduidelijkheid voor pluimveehouders zo
lang ik nog geen definitief besluit heb genomen. Ik geef in deze situatie de voorkeur aan
zorgvuldigheid boven snelheid.
8
Heeft u inzicht in lopende bouwaanvragen voor verrijkte kooihuisvesting of voor onderdelen
daarvan? Zo ja, kunt u deze informatie met ons delen? Zo neen, waarom niet?
Ik heb geen inzicht in lopende bouwaanvragen voor verrijkte kooien. In eerdergenoemd
onderzoek laat ik inventariseren hoeveel bedrijven hebben geïnvesteerd in verrijkte kooien.
Een inventarisatie van lopende bouwaanvragen voor dit staltype is naar mijn mening in dit
kader niet opportuun.
9
Bent u bereid voorafgaand aan het verbod bereid een standstill af te kondigen om verdere
investeringen in verrijkte kooihuisvesting te stoppen? Zo ja, op welke termijn? Zo neen,
waarom niet?
Een standstill kan alleen ingevoerd worden door middel van wetgeving. Hiermee zijn enkele
maanden gemoeid. Ik geef er de voorkeur aan om op basis van het eerdergenoemde
onderzoek de komende maanden een zorgvuldige afweging te maken en in het kader van de
Nota dierenwelzijn een definitief besluit te nemen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 128

Directie Industrie en Handel
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
1 mei 2007 2060713930 INH. 2007/468 25 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Dierproeven en diervriendelijke producten 3785767
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens de minister-president, de antwoorden toekomen op de vragen
van het lid Thieme (PvdD) over dierproeven en diervriendelijke producten.
1
Kent u het bericht in “Muizen piepen niet bij pijn”? 1)
Ja.
2
Kunt u aangeven of het diner voor vooraanstaande beoefenaren van de wetenschap op Paleis
Noordeinde een privé-karakter had? Indien het diner geen privé-aangelegenheid betrof, kunt
u aangeven waarom gekozen is voor het ingrediënt ganzenlever waarvan bekend is dat de
productie ervan veel dierenleed veroorzaakt?
3
Kunt u aangeven wat bedoeld wordt door de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) waar gesproken
wordt van “een eenmalige uitzondering?” Betekent dit dat er geen foie gras meer geserveerd
zal worden ten paleize? Zo ja, op welke wijze gaat u dit garanderen en op welke manier
vinden controles plaats? Zo neen, op welke manier zal de RVD voorkomen dat foie gras op
officiële diners van het staatshoofd wordt geserveerd?
4
Kunt u aangeven of er foie gras geserveerd wordt bij andere door de rijksoverheid
georganiseerde bijeenkomsten? Zo ja, bent u voornemens dit ingrediënt af te schaffen en
daarvoor beleid te ontwikkelen? Zo neen, hoe garandeert u dat?
1) de Volkskrant, 20 april 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 129

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
25 mei 2007 INH. 2007/468 2
5
Kunt u aangeven of er beleid geformuleerd is om het serveren van dieronvriendelijke
producten te vermijden op door de rijksoverheid georganiseerde bijeenkomsten? Zo ja, welke
regels en criteria worden gehanteerd? Zo neen, bent u bereid een dergelijk beleid te
formuleren, omdat het niet in de rede ligt producten te serveren waarvan de productie in
Nederland om redenen van dierenwelzijn verboden is?
In de reguliere catering bij de rijksoverheid komt het serveren van foie gras voor zover mij
bekend niet voor. Er zijn vorig jaar, naar aanleiding van de motie-Koopmans en De Krom
(100% duurzaam inkopen in 2010) criteria voor duurzame catering opgesteld die mede
gericht zijn op het gebruik van diervriendelijk geproduceerde ingrediënten. Zo wordt er onder
meer gestreefd naar minimaal 40% biologische catering in 2010 bij de hele rijksoverheid en is
een wens opgenomen rond scharreldieren. De producten moeten herkenbaar en meetbaar
zijn via bijvoorbeeld een keurmerk.
Wat het diner op Paleis Noordeinde betreft, is sprake geweest van een eenmalige
uitzondering. Herhaling hiervan ligt niet in de rede. De RVD beschikt op dit punt niet over
andere taken dan neergelegd in de ter zake geldende regels en besluiten die betrekking
hebben op de communicatie en woordvoering.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 130

Directie Industrie en Handel
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
1 mei 2007 2060713930 INH. 2007/468 25 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Dierproeven en diervriendelijke producten 3785767
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens de minister-president, de antwoorden toekomen op de vragen
van het lid Thieme (PvdD) over dierproeven en diervriendelijke producten.
1
Kent u het bericht in “Muizen piepen niet bij pijn”? 1)
Ja.
2
Kunt u aangeven of het diner voor vooraanstaande beoefenaren van de wetenschap op Paleis
Noordeinde een privé-karakter had? Indien het diner geen privé-aangelegenheid betrof, kunt
u aangeven waarom gekozen is voor het ingrediënt ganzenlever waarvan bekend is dat de
productie ervan veel dierenleed veroorzaakt?
3
Kunt u aangeven wat bedoeld wordt door de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) waar gesproken
wordt van “een eenmalige uitzondering?” Betekent dit dat er geen foie gras meer geserveerd
zal worden ten paleize? Zo ja, op welke wijze gaat u dit garanderen en op welke manier
vinden controles plaats? Zo neen, op welke manier zal de RVD voorkomen dat foie gras op
officiële diners van het staatshoofd wordt geserveerd?
4
Kunt u aangeven of er foie gras geserveerd wordt bij andere door de rijksoverheid
georganiseerde bijeenkomsten? Zo ja, bent u voornemens dit ingrediënt af te schaffen en
daarvoor beleid te ontwikkelen? Zo neen, hoe garandeert u dat?
1) de Volkskrant, 20 april 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 131

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
25 mei 2007 INH. 2007/468 2
5
Kunt u aangeven of er beleid geformuleerd is om het serveren van dieronvriendelijke
producten te vermijden op door de rijksoverheid georganiseerde bijeenkomsten? Zo ja, welke
regels en criteria worden gehanteerd? Zo neen, bent u bereid een dergelijk beleid te
formuleren, omdat het niet in de rede ligt producten te serveren waarvan de productie in
Nederland om redenen van dierenwelzijn verboden is?
In de reguliere catering bij de rijksoverheid komt het serveren van foie gras voor zover mij
bekend niet voor. Er zijn vorig jaar, naar aanleiding van de motie-Koopmans en De Krom
(100% duurzaam inkopen in 2010) criteria voor duurzame catering opgesteld die mede
gericht zijn op het gebruik van diervriendelijk geproduceerde ingrediënten. Zo wordt er onder
meer gestreefd naar minimaal 40% biologische catering in 2010 bij de hele rijksoverheid en is
een wens opgenomen rond scharreldieren. De producten moeten herkenbaar en meetbaar
zijn via bijvoorbeeld een keurmerk.
Wat het diner op Paleis Noordeinde betreft, is sprake geweest van een eenmalige
uitzondering. Herhaling hiervan ligt niet in de rede. De RVD beschikt op dit punt niet over
andere taken dan neergelegd in de ter zake geldende regels en besluiten die betrekking
hebben op de communicatie en woordvoering.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 132

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
17 april 2007 2060712550 DL. 2007/1184 25 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Langeafstandstransporten van levend vee 3784817
in Europa
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens de minister van Justitie, de antwoorden toekomen op de
vragen van de leden Thieme (PvdD) en Van Velzen (SP) over langeafstandstransporten van
levend vee in Europa.
1
Herinnert u uw toezegging om maatregelen te nemen ter verscherping van de controle op de
naleving van de regels met betrekking tot diertransporten over lange afstand? Zo ja, welke
maatregelen heeft u genomen tegen de veevoertransporteur die op 29 juli 2005 in Italië werd
aangetroffen met 40 dode varkens aan boord?
Ja. De betreffende veetransporteur is onder een zogenaamd zwaar regime geplaatst. Dit
houdt in dat de keuring van de varkens die hij wil exporteren niet in de stal mag plaatsvinden,
maar dat de VWA -dierenarts tijdens het opladen van de dieren bij de klep van de wagen
staat. Deze wijze van keuren kost meer tijd en meer geld voor de veetransporteur. Daarnaast
wordt bij iedere export een volledige administratieve controle uitgevoerd, ook dit kost meer
tijd en geld.
2
Kunt u aangeven of het aangekondigde onderzoek van de Algemene Inspectiedienst (AID) dat
zou kunnen leiden 'tot schorsing van de erkenning van dit bedrijf' heeft plaatsgevonden? Zo
ja, wat was het resultaat? Zo neen, waarom heeft een dergelijk onderzoek niet
plaatsgevonden?
De gegevens van het bewuste transport zijn tezamen met aanvullende gegevens
geanalyseerd door de AID. Deze analyse heeft ertoe geleid dat er op dat moment geen reden
dan wel mogelijkheid gezien werd voor een strafrechtelijk onderzoek tegen de transporteur.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 133

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
25 mei 2007 DL. 2007/1184 2
3
Herinnert u zich uw brief, waarin u stelt dat er betere afspraken zijn gemaakt tussen de
Italiaanse overheid en de Nederlandse overheid en dat de overtredingen zijn teruggelopen?
Herinnert u zich tevens dat u zou bekijken of het opgestelde protocol ook gebruikt kan
worden in de naleving van transportregels tussen andere landen? Zijn dergelijke afspraken
inmiddels gemaakt met andere landen? Zo ja, met welke landen? Zo neen, waarom niet?
Ja. Afspraken met andere landen zijn nog niet gemaakt, omdat eerst goed geëvalueerd
moest worden in hoeverre het huidige protocol met Italië ook daadwerkelijk het gewenste
resultaat heeft opgeleverd, waar nog mogelijke problemen zitten en in welke mate bepaalde
afspraken aangescherpt moeten/kunnen worden. Op 18 april heeft de evaluatie
plaatsgevonden. Naar aanleiding van het gunstige resultaat zal ik nu bekijken met welke
landen het nog meer zinvol kan zijn om een protocol af te spreken, met gebruik van de
ervar ingen met Italië.
4
Zijn er in Nederland concrete maatregelen genomen om te garanderen dat routeplannen voor
diertransporten, zoals voorgeschreven bij Europese regelgeving, volledig en correct worden
ingevuld en gecontroleerd door de Rijksdienst voor de keuring van Vee en Vlees (RVV)? Zo ja,
welke maatregelen? Zo neen, waarom niet?
Ja. Er dient eerst opgemerkt te worden dat sinds 2002 de RVV samen met de KvW
(Keuringsdienst van Waren) is ondergebracht in de VWA en dat de routeplannen per 5 januari
2007 zijn vervangen door de in Verordening 1/2005 voorgeschreven reisjournaals. Achteraf
dient een kopie van het volledig ingevulde reisjournaal te worden gezonden aan de
competente autoriteit van (1) het land van vertrek en (2) het land waar de vervoerder zijn
vergunning heeft. De reisjournaals worden in Nederland door het Bureau Vee Transport van
de VWA gecontroleerd.
5
Is het waar dat de Europese Verordening inzake de bescherming van dieren tijdens vervoe,
lidstaten verplicht doeltreffende, evenredige en afschrikwekkende sancties vast te stellen voor
overtreding van voorschriften en er voor te zorgen dat deze sancties worden toegepast? Zo
ja, deelt u de mening dat de huidige verordening onvoldoende afschrikwekkend is om
wantoestanden binnen de Europese Unie te voorkomen, getuige de aanhouding van een
Deense transporteur op Lets grondgebied? Zo ja, welke inspanningen gaat u verrichten om
deze wantoestanden uit te bannen? Zo neen, waarom niet?
In de verordening staat dat de lidstaten er voor zorgen dat overtredingen van de bepalingen
van de verordening op doeltreffende, evenredige en afschrikkende wijze worden
gesanctioneerd.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 134

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
25 mei 2007 DL. 2007/1184 3
Ik deel uw mening niet dat getuige de aanhouding van een Deense transporteur op Lets
grondgebied de conclusie gerechtvaardigd is dat de verordening onvoldoende afschrikkend
is om wantoestanden te voorkomen. Ten eerste vind ik niet dat een dergelijke conclusie kan
steunen op één enkel geval en in de tweede plaats is de aanhouding door de Letse
autoriteiten van de transporteur een bewijs dat de misstanden opgespoord en aangepakt
kunnen worden.
6
Deelt u de mening dat meer controles, een hardere aanpak en strengere sancties van
veetransporteurs die in overtreding zijn nodig zijn? Zo ja, hoe wilt u dit in Europees verband
oppakken? Zo neen, waarom niet?
Nee. In de Transportverordening is al opgenomen dat de maatregelen doeltreffend,
evenredig en afschrikkend moeten zijn. Het is nog te vroeg om een oordeel te vellen over de
effectiviteit van de controles op de naleving van de verordening. De werking van de
verordening kan pas op langere termijn zichtbaar worden, wanneer alle voorschriften van de
verordening van toepassing zijn en er meer ervaring is opgedaan door zowel overheid als het
bedrijfsleven met de werking van bepalingen van de verordening in de praktijk.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 135

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
7 mei 2007 2060714410 DL. 2007/1305 25 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Vragen van het lid Thiem (PvdD) over een 3784817
diploma van vakbekwaamheid voor
veetransporteurs
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die gesteld zijn door het lid Thieme
(PvdD) over een diploma van vakbekwaamheid voor veetransporteurs.
1
Kent u het bericht ‘transporteurs moeten diploma laten zien’?
Ja.
2
Deelt u de mening dat Nederlandse veetransporteurs voldoende op de hoogte zijn van dat zij
per 1 januari 2008 in het bezit dienen te zijn van een getuigschrift van vakbekwaamheid? Zo
ja, hoe verklaart u dan dat veel veetransporteurs denken dat dit niet voor hen geldt? Zo neen,
welke maatregelen gaat u nemen om veetransporteurs hiervan op de hoogte te stellen?
Ja. Met de vertegenwoordigers van de transportsector wordt al vanaf 2006 zeer regelmatig
overleg gevoerd over onder andere de opleidingen en examens die nodig zijn om in aanmerking
te kunnen komen voor een getuigschrift van vakbekwaamheid. Indien een probleem
geconstateerd wordt, zal dit ter sprake komen in de genoemde overleggen. Het artikel geeft
overigens geen duidelijkheid om welke en hoeveel transporteurs het gaat.
3
Kunt u aangeven of en op welke wijze de door het ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit goedgekeurde cursus Veewaardig Vervoer en de chauffeursopleiding
Verantwoord Veetransport, die beiden met goed gevolg dienen te worden afgelegd voor een
getuigschrift, aandacht besteden aan het welzijn van de getransporteerde dieren?
De overheid is verantwoordelijk voor het verlenen van het getuigschrift van vakbekwaamheid
en het afnemen van het daarvoor benodigde examen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 136

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
25 mei 2007 DL. 2007/1305 2
Beide taken zullen door het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) namens de
minister van LNV worden uitgevoerd.
De invulling en de organisatie van de opleidingen is de verantwoordelijkheid van het
bedrijfsleven. In de opleiding wordt aandacht besteed aan de manier waarop het welzijn van
de getransporteerde dieren gewaarborgd kan worden. Door middel van een examen wordt
getoetst of de deelnemers beschikken over voldoende kennis op dit terrein.
4 en 5
Deelt u de mening dat de aandacht voor dierenwelzijn in deze cursussen voldoende is om het
welzijn van de jaarlijks honderden miljoenen getransporteerde dieren te waarborgen, daar
waar het de (illegale) activiteiten van veetransporteurs betreft? Zo ja, waaruit kunt u dat
opmaken? Zo neen, welke andere maatregelen binnen en buiten cursusverband gaat u
nemen om dierwaardig vervoer te garanderen?
Deelt u de mening dat het per 1 januari 2008 verplichte getuigschrift voldoende het
dierenwelzijn van de jaarlijks honderden miljoenen dieren waarborgt? Zo ja, waar blijkt dat
uit? Zo neen, welke aanvullende maatregelen gaat u nemen om dierenleed tijdens
veetransporten te voorkomen?
Alle voorschriften van de Transportverordening (Verordening (EG) nr. 1/2005) samen hebben
tot doel om het welzijn van getransporteerde dieren voldoende te waarborgen. Het
getuigschrift maakt hiervan onderdeel uit. Het getuigschrift en de daarvoor benodigde
opleidingen kunnen op zichzelf de bescherming van het dierenwelzijn niet waarborgen, maar
dragen daar in het geheel van de verordening wel aan bij.
6
Kunt u aangeven op welke wijze u veetransporteurs gaat sanctioneren die in het bezit zijn van
een geldig getuigschrift en onderliggende cursussen met goed gevolg hebben afgerond,
maar zich schuldig maken aan dierenmishandeling en/of andere illegale activiteiten
gedurende veetransporten?
De Transportverordening biedt voldoende mogelijkheden om overtredingen te sanctioneren.
Welke maatregelen precies worden opgelegd, wordt per geval beoordeeld.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 137

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
24 april 2007
27 april 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de gecombineerde antwoorden op schriftelijke vragen toekomen over de
dierziektebestrijding en over de vergoeding vogelpestuitbraak van het lid Thieme (PvdD).
A. Dierziektebestrijding
1
Kent u het bericht “Ruiming en vaccinatie helpen niet bij pestuitbraak in pluimveedicht
gebied”? 1
Ja.
2060713350
2060713750
Kamervragen dierziektebestrijding en
vergoedingen vogelpestuitbraak
2
Deelt u de opvatting van de onderzoekers van Animal Sciences Groep van Wageningen
Universiteit en Researchcentrum, de veterinaire faculteit van de Universiteit Utrecht en
diergezondheidsbedrijf GD, dat ruiming en noodvaccinatie geen reële bestrijdings methoden
bij een vogelpestuitbraak in pluimveedicht gebied zijn? Zo ja, bent u bereid met spoed beleid
te ontwikkelen dat diervriendelijk en wel effectief is voor de bestrijding van een
vogelpestuitbraak en kunt u aangeven wat de uitgangspunten zijn van dat beleid? Zo neen,
waarom niet?
Het bovengenoemde krantenbericht refereert aan epidemiologisch modelmatig onder zoek
dat is uitgevoerd naar de verspreiding van Aviaire Influenza (AI), “Risk maps for the spread of
highly pathogenic avian influenza in poultry”. Het onderzoek is gebaseerd op gegevens
afkomstig van de uitbraak van vogelpest in 2003 in Nederland en is uitgevoerd onder leiding
van de Animal Sciences Group, Universiteit Wageningen.
1 Agrarische Dagblad, 20 april 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 138
VD. 2007/1167 31 mei 2007
3785137

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
31 mei 2007 VD. 2007/1167 2
De conclusie van het onderzoek met betrekking tot de effectiviteit van preventief ruimen, is
dat in de twee gedefinieerde pluimveedichte gebieden alleen een preventieve ruiming van
meer dan 3 kilometer rond een besmet bedrijf effect zal hebben op het indammen van het
virus. Daarnaast concludeert het onderzoek dat maatregelen zoals preventieve ruiming
samen met hygiënemaatregelen en vervoersverboden, de lengte en de ernst van een uitbraak
verkleinen, waardoor het risico op verspreiding van de ziekte kleiner wordt en daarmee het
aantal besmette vogels beperkt wordt.
Ook wijst het onderzoek op het feit dat noodvaccinatie tijdens een uitbraak van vogelpest
weliswaar niet effectief is om de verspreiding van vogelpest tegen te gaan, maar dat
daarentegen preventieve vaccinatie wel effect heeft op het voorkomen van insleep en op de
verspreiding van het virus.
Het betreft hier een modelmatig onderzoek, uitgevoerd door instituten van naam en ik heb
geen aanleiding om te twijfelen aan de resultaten van dit onderzoek.
Op dit moment wordt binnen mijn ministerie gewerkt aan de Nationale Agenda
Diergezondheid, waarin het toekomstige diergezondheidsbeleid voor de periode
2007-2013 wordt beschreven. De uitkomsten van dit onderzoek worden daarbij betrokken.
Komend najaar zal ik deze Nationale Agenda aan uw Kamer sturen.
3
Is het waar dat in de Gelderse Vallei en het zuiden van Nederland een dichtheid bestaat van 4
pluimveebedrijven per vierkante kilometer? Bent u voornemens beleid te ontwikkelen dat
gericht is op ontvlechting van de intensieve veehouderij met het oog op inperking van het
risico van verspreiding van dierziekten zoals vogelpest? Zo ja, op welke termijn en op welke
wijze? Zo neen, waarom niet?
Ja, volgens het onderzoek is de pluimveedichtheid in de twee hoogrisicogebieden gemiddeld
3,8 pluimveebedrijven per vierkante kilometer.
Voorkomen van dierziektes is het belangrijkste thema van de Nationale Agenda
Diergezondheid, hierbij zal ook rekening gehouden worden met het aspect van de ruimtelijke
ordening.
4
Deelt u de mening dat de dreiging van een H5N1-uitbraak, die algemeen wordt verwacht,
extra urgentie geeft aan het nemen van maatregelen om de verspreiding van dierziekten via
concentraties in de intensieve veehouderij in te dammen? Zo ja, welke consequenties heeft
dit voor uw beleid? Zo neen, waarom niet?
Sinds 2004 in Azië de hoogpathogene variant H5N1 ontdekt werd, zijn er in de Europese
Unie en in Nederland preventieve maatregelen getroffen om een mogelijke insleep van dit
virus in de gehouden pluimveepopulatie te voorkomen. Deze maatregelen variëren van
importverboden van levend pluimvee en hun producten uit de met H5N1-besmette landen tot
het afschermen van het gehouden pluimvee in de risicoperioden om insleep van buitenaf te
voorkomen. Daarnaast dienen de vervoermiddelen, die uit een land met een uitbraak van
vogelpest komen, een extra reiniging en ontsmetting te ondergaan en heeft de Europese
Unie de importen van wilde vogels aan banden gelegd.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 139

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
31 mei 2007 VD. 2007/1167 3
Specifiek voor Nederland is dat hier ook de mogelijkheid tot preventief vaccineren tegen
vogelpest mogelijk is, commercieel pluimvee met vrije uitloop en het hobbypluimvee kunnen
hieraan deelnemen.
Deze maatregelen dragen bij aan het verkleinen van het risico op insleep van het H5N1- virus
in de Nederlandse pluimveepopulatie.
B. Vergoeding vogelpestuitbraak
1
Kent u het bericht “Kritiek op vergoeding vogelpest”. Matthews krijgt na ruiming
€ 900.000,-? 2
Ja.
2
Kunt u aangeven of het in de Nederlandse regelgeving denkbaar is dat een bedrijf dat
risicovol gedrag aan de dag legt ten aanzien van dierziekten, gecompenseerd kan worden
voor dat slechte gedrag bij een ruiming? Zo ja, hoe verantwoordt u dit beleid met het oog op
de verantwoordelijkheid die ondernemers hebben ten aanzien van hun bedrijf en de
maatschappij? Zo neen, op welke wijze toetst u de mate van risicovol gedrag?
De bestrijding van dierziekten en de schadeloosstelling bij het voordoen van dierziekten
enerzijds en de naleving van preventieve veterinaire regelgeving anderzijds zijn twee op
zichzelf staande zaken.
Bij de ruiming van de dieren op een bedrijf vanwege het optreden van een besmettelijke
dierziekte heeft de houder recht op een tegemoetkoming in de schade uit het Diergezondheidsfonds
van de overheid. Dit recht is in de Gezondheids- en welzijnswet (Gwwd)
neergelegd om een hoge mate van medewerking van de (pluim)veehouder te krijgen bij het
melden ten behoeve van snelle en effectieve bestrijding van besmettelijke dierziekten. De
hoogte van de tegemoetkoming wordt bepaald aan de hand van een aantal objectieve
criteria (zoals het aantal zieke of gezonde dieren, marktwaarde dieren in gezonde staat).
De minister heeft in een be perkt aantal gevallen de bevoegdheid om de tegemoetkoming te
verlagen of in het geheel achterwege te laten. Dit kan in het uitzonderlijke geval dat het
optreden van een besmettelijke dierziekte aantoonbaar te wijten is aan de (pluim) veehouder.
Tot 2006 was in de systematiek van tegemoetkomingen tevens het instrument van kortingen
geregeld, dat werd toegepast bij de houders van geruimde bedrijven die de preventieve
veterinaire regelgeving hadden overtreden. Bij Wet van 8 september 2005 (Stb. 2005, 487) is
het instrument van kortingen ingetrokken, omdat dit instrument niet effectief bleek en zelfs
een doorkruising betekende van de centrale doelstelling van de systematiek van
tegemoetkomingen (melding ziekteverschijnselen).
2 Agrarisch Dagblad, 25 april 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 140

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
31 mei 2007 VD. 2007/1167 4
Ik verwijs naar de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel in uw Kamer (TK 2004-
2005, 29 354). Bij de parlementaire behandeling van dit wetsvoorstel is tevens uiteengezet
hoe de preventieve regelgeving wordt gehandhaafd.
Overigens dekt de tegemoetkoming van de overheid bij de bestrijding uitsluitend de schade
door de ruiming van dieren en vernietiging van producten. Overige (gevolg)schade blijft in
beginsel als bedrijfsrisico voor rekening van de houder.
3
Bent u bereid beleid te ontwikkelen waardoor de veehouderij een grotere eigen
verantwoordelijkheid gaat dragen ten aanzien van het voorkomen van dierziekten,
bijvoorbeeld door de aansprakelijkheid in geval van schade neer te leggen bij de sector en
niet (deels) te compenseren uit publieke middelen? Zo ja, wanneer denkt u dit beleid te
implementeren? Zo neen, waarom niet?
De kosten van het voorkomen van dierziekten (preventieve maatregelen op het bedrijf)
worden door de bedrijven zelf gedragen. In het kader van de ontwikkeling van het
toekomstige diergezondheidsbeleid voor de periode 2007-2013 (Nationale Agenda
Diergezondheid) waaraan nu wordt gewerkt en waarover ik de Kamer later zal informeren, is
preventie een speerpunt. Ook zal worden ingegaan op financiering van de bestrijding.
4
Kunt u aangeven wat de kosten voor de overheid zijn geweest van het bestrijden en
voorkomen van dierziekten en het compenseren van geleden schade over de afgelopen
5 jaar? Zo neen, waarom niet?
De kosten van de overheid voor de bestrijding van dierziekten worden bepaald door de
uitgaven van de overheid voor de bewaking en bestrijding. En verder door de ontvangsten uit
de doorberekeningen aan het bedrijfsleven voor de bestrijding en bijdragen van de EU. Bij de
ontvangsten uit de doorberekening aan bedrijfsleven en bijdragen van de EU is er sprake van
vertragingen die het beeld per jaar sterk beïnvloeden.
Het geheel van uitgaven en inkomsten wordt verantwoord in het Diergezondheidsfonds dat
onderdeel is van de rijksbegroting. Begroting en verantwoording worden jaarlijks ter
goedkeuring aan het parlement aangeboden.
5
Acht u het een taak van de overheid om dergelijke bedragen uit te geven aan problemen die
(deels) ontstaan kunnen zijn als gevolg van een onzorgvuldige werkwijze? Zo ja, waarom? Zo
neen, hoe gaat u uw beleid hierop aanpassen en wanneer?
Zoals reeds bij vraag 2 is aangegeven zijn de bestrijding van dierziekten en schadeloosstelling
bij het voordoen van dierziekten enerzijds, en de naleving van preventieve veterinaire
regelgeving anderzijds twee op zichzelf staande zaken. Nederland is op basis van
communautaire regelgeving verplicht bepaalde besmettelijke dierziekten te bestrijden. De
noodzaak van de bestrijding van dergelijke dierziekten wordt door mij onderschreven.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 141

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
31 mei 2007 VD. 2007/1167 5
Over de bekostiging van de dierziektebestrijding zijn afspraken gemaakt met het
bedrijfsleven, dat voor een groot deel aan de financiering van het Diergezondheidsfonds
bijdraagt. Voor het overige verwijs ik naar de beantwoording van vraag 2.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 142

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
19 april 2007 2060712830 DL. 2007/1365 6 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen lid Ouwehand (PvdD) 3785783
Geachte Voorzitter,
In deze brief beantwoord ik mede namens de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer de vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over de subsidie van
gecombineerde luchtwassers voor de varkenshouderij.
1
Kent u het artikel ‘subsidie zonder dat milieu-effecten volledig duidelijk zijn’?
Ja.
2, 3
Kunt u aangeven waarom u een subsidie verstrekt van in totaal 15 miljoen euro voor de
aanschaf van gecombineerde luchtwassers terwijl de milieu-effecten van deze gecombineerde
luchtwassers nog niet duidelijk zijn? Zo ja, kunt u uw antwoord toelichten? Zo neen,
waarom niet?
Vindt u het rechtvaardig dat belastinggeld wordt ingezet voor een subsidie van een apparaat
dat niet verder gaat dan het bestrijden van de symptomen van de uitwassen in de bioindustrie,
en waarvan de effecten nog niet duidelijk zijn? Zo ja, op welke wijze kunt u dit
verantwoorden? Zo neen, bent u voornemens de subsidie terug te trekken of per direct stop
te zetten?
Ik verstrek subsidie voor de aanschaf van gecombineerde luchtwassystemen, omdat deze
systemen de uitstoot van ammoniak, geur én fijn stof substantieel verminderen. Hierbij moet
u denken aan rendementen van 70% of meer. Deze rendementen zijn bepaald door
onafhankelijke deskundigen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 143

Datum Kenmerk Vervolgblad
6 juni 2007 DL. 2007/1365 2
Op dit moment investeren intensieve veehouderijbedrijven in stalsystemen die de uitstoot van
ammoniak verminderen om zodoende te voldoen aan de eisen van de IPPC-richtlijn 1 . Ik heb
dit moment aangegrepen om de sector met een positieve financiële prikkel te verleiden om te
investeren in stalsystemen die meerdere milieuproblemen tegelijk aanpakken.
4
Deelt u de mening dat bij het ontwikkelen van een beleidsaanpak om de uitstoot van fijn stof
uit de bio-industrie te verminderen vooral gezocht moet worden naar de aanpak van de
oorzaken en niet naar het bestrijden van symptomen? Zo ja, hoe gaat u dit beleid verder
vormgeven? Wanneer denkt u dit beleid te implementeren? Zo neen, waarom niet?
Het kabinet pakt de problematiek van het fijn stof in de veehouderij aan via meerdere sporen.
Dit zijn: 1) het Programma luchtwassers 2 , 2) de Reconstructie Zandgebieden en 3) het
Nationaal Samenwerkingsverband Luchtkwaliteit. Daarnaast is er binnen het
beleidsondersteunend onderzoek van LNV uiteraard ook aandacht voor de processen en
factoren die een rol spelen bij de vorming van fijn stof in de veehouderij en de mogelijkheden
die dit biedt om de uitstoot van fijn stof te verminderen 3 .
5, 6
Deelt u de mening dat het subsidiëren van luchtwassers geen recht doet aan het principe ‘de
vervuiler betaalt’ welke ook in het regeerakkoord is opgenomen als beleidsvoornemen? Zo ja,
welke stappen gaat u ondernemen om deze onterechte vorm van subsidiering af te schaffen?
Zo neen, kunt u aangeven hoe de subsidiering van luchtwassers zich verhoudt ten opzichte
van dit ‘de vervuiler betaalt’-principe?
Deelt u de mening dat het ‘de vervuiler betaalt’-principe uit het regeerakkoord expliciet
verwijst naar het feit dat de veroorzaker van vervuiling zelf moet opdraaien voor de kosten die
gemoeid zijn bij het aanpakken van deze vervuiling? Zo ja, bent u bereid dit principe ook
daadwerkelijk toe te passen op de wetgeving, regelingen en subsidies op uw werkterrein? Zo
neen, waarom niet?
Ik onderschrijf vanzelfsprekend het coalitieakkoord en ben van mening dat het verlenen van
subsidie voor een deel van de kosten past binnen het principe ‘de vervuiler betaalt’.
Ik stimuleer hiermee systemen die op dit moment “bovenwettelijk” presteren voor het
terugdringen van de uitstoot van ammoniak, geur én fijn stof. Het investeren in deze
systemen betekent een extra financiële inspanning voor de veehouder die ten goede komt
aan het milieu.
1 Richtlijn 96/61/EG inzake geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging
2 Tweede Kamer, vergaderjaar 2005-2006, 28 385, nr. 68
3 Aarnink AJA en Ellen HH (2006) Processen en factoren bij fijn stofemissie in de veehouderij. Animal Sciences
Group - Wageningen UR, Lelystad, rapport 11, 25 pagina’s.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 144

Datum Kenmerk Vervolgblad
6 juni 2007 DL. 2007/1365 3
Deze extra financiële inspanning wordt overigens maar gedeeltelijk gecompenseerd, doordat
maar maximaal 35% subsidie wordt verstrekt.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 145

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
16 mei 2007 2060715280 VD. 2007/1297 8 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen ontsmetting van veewagens 3784243
aan de grens
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen gesteld door het lid Thieme (PvdD)
inzake ontsmetting van veewagens aan de grens.
1
Kent u het bericht “NVV steunt pleidooi verplichte ontsmetting veewagens aan grens”?
Ja, ik ben op de hoogte van dit bericht. Graag wil ik in dit verband verwijzen naar de
beantwoording van de Kamervragen die door het lid Ormel (CDA) op 26 oktober 2004
(Aanhangsel Handelingen II, vergaderjaar 2004-2005, nr. 255) zijn gesteld. Deze hadden
dezelfde strekking als de vragen die u heeft gesteld.
2
Deelt u de mening dat insleep van dierziekten in veel gevallen samenhangt met vervoersbewegingen?
Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen om de insleep van dierziekten te
voorkomen? Zo neen, waarom niet?
Insleep van dierziekten kan plaatsvinden door de invoer van levende dieren; door terugkerende
vuile, lege veewagens, maar ook door de invoer van besmette producten (vlees).
Daarnaast zijn nog andere insleeproutes mogelijk (bijvoorbeeld migrerende wilde dieren).
3
Kunt u aangeven om welke reden er nog geen plicht tot ontsmetting aan de grens is? Zo ja,
kunt u aangeven waarom u geen ontsmettingsplicht hebt ingevoerd? Zo neen, waarom niet?
In het Europese handelsverkeer is reeds de verplichting aanwezig dat iedere veewagen na
lossing gereinigd en ontsmet wordt. Dus in principe komen er geen lege, vuile veewagens
Nederland binnen. Voor terugkerende veewagens uit derde landen en een aantal risicolanden
(lidstaten waar een bestrijdingsplichtige dierziekte op veehouderijbedrijven heerst) is een
extra reiniging en ontsmetting bij terugkeer in Nederland verplicht gesteld.
Het heeft geen toegevoegde waarde deze extra reiniging en ontsmetting aan de grens te
laten plaat svinden. Het gaat erom dat de veewagens gereinigd en ontsmet worden, voordat
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 146

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
8 juni 2007 VD. 2007/1297 2
ze een bedrijf in Nederland aandoen. De plaats waar dit gebeurt, is niet van belang. Om te
borgen dat lege veewagens, die terugkeren uit het buitenland, aan de Europese en nationale
eisen voldoen, bestaat een uitgebreid controlesysteem.
4
Bent u bereid een ontsmettingsplicht in te stellen voor alle uit het buitenland afkomstige
veewagens? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Het is Europeesrechtelijk gezien niet mogelijk om voor alle terugkerende, lege veewagens
een tweede reiniging en ontsmetting verplicht te stellen. Het zou dan gaan om handelsbelemmerende
maatregelen die de Nederlandse overheid neemt. Omdat het volgens de
Europese regels al verplicht is om geloste veewagens te reinigen en ontsmetten, ligt het meer
voor de hand om de signalen van Nederlandse transporteurs nogmaals in Brussel en bij de
betreffende lidstaten neer te leggen.
5
Bent u bereid ook een ontsmettingsplicht in te stellen voor veewagens die ons land
binnenkomen met dieren uit het buitenland? Zo ja, bent u bereid strenge regels te stellen aan
het in-, uit- of overladen van de dieren tijdens het ontsmetten van de veewagens en aan te
geven in hoeverre daarbij dierenwelzijn een rol speelt en waaruit dat blijkt? Zo neen, waarom
niet?
Zoals in bovenstaande antwoorden al is aangegeven, worden alle veewagens in het
Europese handelsverkeer na lossing gereinigd en ontsmet. Ook de wagens, waarmee dieren
in Nederland worden geïmporteerd, worden na lossing gereinigd en ontsmet. Ik acht deze
regels voldoende.
6
Kunt u aangeven welke bedragen gemoeid zouden zijn met het ontsmetten van veewagens
afkomstig uit buitenland en wie deze kosten draagt?
De kosten voor de reiniging en ontsmetting van veewagens worden gedragen door het
bedrijfsleven. Om deze reden kan ik niet aangeven welke bedragen gemoeid zijn met het
ontsmetten van veewagens afkomstig uit het buitenland.
7
Kunt u aangeven in welke mate de overheid bijdraagt of bij zal dragen aan de kosten van
ontsmetting? Zo ja, kunt u inzicht geven in de totale geschatte kosten en het deel dat via
publieke gelden wordt of zal worden gefinancierd? Zo neen, waarom niet?
De overheid draagt niet in directe zin bij aan de kosten van ontsmetting. Wel rust er op de
overheid een algemene plicht tot controle en handhaving van de regels omtrent reiniging en
ontsmetting van veewagens.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 147

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
8 juni 2007 VD. 2007/1297 3
De kosten voor de controle en handhaving op de naleving van de regels rond het reinigen en
ontsmetten van veewagens (de Algemene Inspectiedienst en de Voedsel en Waren Autoriteit
(VWA) zijn voor de overheid. De VWA heeft in de eerste vier maanden van 2007 zo’n 400
inspecties uitgevoerd op de erkende wasplaatsen.
8
Bent u bereid de kosten van het ontsmetten van veewagen, die de overheid maakt,
te verhalen op de sector? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
Zie de antwoorden op de vragen 6 en 7.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 148

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
6 april 2007 2060711770 DL. 2007/1148 14 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Vragen van het lid Thieme over
brandgevaar in schuren en stallen
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens de minister van Wonen, Wijken en Integratie, toekomen de
antwoorden op vragen gesteld door het lid Thieme (PvdD) over brandgevaar in schuren en
stallen.
1
Kent u de nieuwsberichten “Honderden schapen dood door grote brand”, “Brand fataal voor
duizenden konijnen” en “Ruim 2500 dieren verbrand”?
Ja.
3784648
2, 3 en 4
Kun u aangeven welke regelgeving er momenteel bestaat om dieren in schuren en stallen te
beschermen tegen uitbreken van brand?
Deelt u de mening dat het met het oog op de grote hoeveelheden dieren die in schuren
gehouden worden, noodzakelijk is dat er zo spoedig mogelijk maatregelen op het gebied van
brandveiligheid en brandpreventie worden getroffen?
Deelt u de mening dat eveneens zo spoedig mogelijk maatregelen worden getroffen om
dieren te redden in geval van brand? Zo ja, op welke wijze wilt u daar vorm aan geven?
Zo neen, waarom niet?
Bent u bereid om vanuit het oogpunt van dierenwelzijn maatregelen verplicht te stellen om
dieren die in schuren gehouden worden te beschermen zoals het installeren van
sprinklerinstallaties of brandalarminstallaties? Zo neen, waarom niet?
Het Bouwbesluit 2003 en de gemeentelijke bouwverordeningen stellen regels ten behoeve
van de bouwtechnische brandveiligheid respectievelijk het brandveilig gebruik van bouwwerken.
Deze voorschriften, waaronder voorschriften over brandcompartimentering, zijn ook
van toepassing op stallen en schuren.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 149

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
14 juni 2007 DL. 2007/1148 2
De bouwtechnische regels in het Bouwbesluit 2003 zijn verschillend voor nieuwbouw en
bestaande bouwwerken; voor nieuwbouw gelden strengere eisen.
De regels in het Bouwbesluit 2003 en de gemeentelijke bouwverordeningen hebben primair
tot doel personen te behoeden voor de nadelige gevolgen van uitbraak van brand. Een
brandveilig bouwwerk en een brandveilig gebruik daarvan hebben echter ook effecten voor
de veiligheid van dieren. Nochtans kan niet altijd worden voorkomen dat bij brand in stallen
dieren omkomen. Ook met aanvullende regels zal het niet altijd mogelijk zijn dieren tijdig te
bevrijden. Hierbij spelen ook risicoafwegingen van de brandweer een rol.
Aanvullende voorzieningen, zoals de door u genoemde sprinklerinstallatie, kunnen mogelijk
de kans verkleinen dat dieren omkomen, maar zouden zeer aanzienlijke investeringen vergen
van bedrijven. Ik vind die lasten niet in verhouding staan tot de op zichzelf geringe kans dat
brand in stallen uitbreekt en tot de dood van grote aantallen dieren leidt. Ik ga er hierbij ook
van uit dat het veiligheidsniveau zal toenemen naarmate het aandeel oudere stallen afneemt.
Ik heb begrepen dat, gezien het grote aantal gevallen van vals alarm, de brandweer de
meerwaarde betwijfelt van een verplichte aanleg van een brandalarminstallatie in stallen.
Al met al kom ik tot de conclusie dat de huidige voorschriften een voldoende hoog veiligheidsniveau
waarborgen. Ik zie dan ook niet de noodzaak en ook geen reële mogelijkheden
om nadere regels te stellen voor het redden van dieren bij brand. In dat licht zie ik evenmin
reden de bestaande regels voor het inrichten van stallen verder aan te scherpen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 150

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
23 mei 2007 2060715560 DL. 2007/1418 14 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Vragen gesteld door het lid Thieme (PvdD) 3784818
over opschorten onderzoek van het
kooiverbod
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die gesteld zijn door het lid Thieme
(PvdD) over het opschorten van het onderzoek van het kooiverbod.
1
Kent u het bericht ‘Europese commissie schort nader onderzoek rond kooiverbod op’?
Ja.
2
Kunt u aangeven welke consequenties dit uitstel kan hebben voor de invoeringsdatum van
het verbod op de verrijkte kooi?
In de Europese regelgeving is vastgelegd dat de legbatterijkooi per 1 januari 2012 verboden
is maar dat de verrijkte kooi een toegestaan huisvestingssysteem voor legkippen is en ook na
2011 toegestaan blijft.
De invoeringsdatum van het Europese verbod op de legbatterijkooi is niet afhankelijk gesteld
van het al dan niet verschijnen van het onderzoek van de Europese Commissie.
3
Deelt u de mening dat een Nederlands verbod op de verrijkte kooi kan worden ingevoerd, ook
als blijkt dat er voor 2012 geen Europa-breed verbod komt? Zo neen, hoe verhoudt uw
antwoord zich tot het besluit van Duitsland om met ingang van 2009 de traditionele legbatterij
en verrijkte kooi te verbieden?
Juridisch gezien kan Nederland een verbod op de verrijkte kooi instellen zonder dat er een
Europees verbod voor dit huisvestingssysteem geldt.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 151

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
14 juni 2007 DL. 2007/1418 2
Verder wil ik opmerken dat Duitsland het verbod op de legbatterijkooi in principe met ingang
van 1 januari 2007 heeft laten ingaan, behoudens een overgangstermijn voor specifieke
gevallen. Duitsland staat een aangepaste verrijkte kooi met aanvullende
welzijnsvoorzieningen (de zogenaamde Kleingruppenhaltung) als huisvestingssysteem voor
legkippen toe.
In de volgende gevallen staat Duitsland een overgangstermijn toe op het ingestelde verbod
op de legbatterij: (a) tot 1 januari 2009 als de pluimveehouder kan aantonen dat zijn huidige
legbatterijkooi aan minimale Duitse wettelijke eisen voldoet en hij vóór 2007 een aanvraag
heeft ingediend voor omschakeling naar een nieuw huisvestingssysteem;
(b) tot 1 januari 2010 als de pluimveehouder aantoont dat hij vóór 2007 een aanvraag heeft
ingediend voor een nieuw huisvestingssysteem en de nieuwe huisvesting om redenen, die hij
zelf niet in de hand heeft, niet op tijd kan worden geleverd. Deze overgangsbepalingen
houden in dat de legbatterij per 1 januari 2010 in Duitsland niet meer is toegestaan.
Voor bestaande verrijkte kooisystemen, die voor 2002 in gebruik zijn genomen of waarvoor
voor 2002 investeringsverplichtigingen zijn aangegaan en die voldoen aan de criteria voor
verrijkte kooien overeenkomstig artikel 6 van de Europese richtlijn voor legkippen, geldt in
Duitsland een overgangstermijn tot 1 januari 2021.
4
Kunt u de Kamer toezeggen dat het verbod op de verrijkte kooi in Nederland, zoals verwoord
in de motie Thieme c.s., zal worden uitgevoerd, ook als de Europese Commissie in EUverband
anders beslist? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn kunt u dit toezeggen?
Zo neen, waarom niet en hoe wilt u deze beslissing verantwoorden naar de Kamer?
Ik verwijs u hiervoor naar de antwoorden op de vragen die ik op 23 mei jl. naar de Kamer heb
gestuurd (Kamervragen met antwoord 2006-2007, nr. 1634).
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 152

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
2 mei 2007 2060714040 DL. 2007/1349 14 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Vragen gesteld door het lid Thieme (PvdD) 3785433
ove r het slaghameren van dieren
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die zijn gesteld door het lid Thieme
(PvdD) over het slaghameren van dieren.
1
Kent u het bericht ‘Dierenwelzijn in elk geval niet gediend met slaghameren in Duitsland’?
Ja.
2
Kunt u aangeven hoe zich dit bericht verhoudt tot de uitspraak van uw voorganger tijdens het
algemeen overleg met de vaste commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit d.d.
01-07-2006 2): “Het slaghamermerk is niet meer dan een praktisch punt. De Duitse
slachterijen moeten gewoonweg het Nederlandse I&R-systeem aanvaarden. Deze plicht is
neergelegd in het Europese recht. De Landbouwraad van LNV in Berlijn zal het ministerie in
Duitsland en de slachterijen wijzen op het feitelijke misverstand dat zij een extra slagmerk
mogen verlangen. Het mag niet als weigeringsgrond voor Nederlandse varkens gelden. De
minister heeft overigens geen grip op de extra slag die vaak plaatsvindt als de dieren eenmaal
in Duitsland zijn aangekomen.”?
Mijns inziens laten beide berichtgevingen zien wat de regels zijn en hoe dit in de praktijk zijn
uitwerking heeft. Wat dat betreft versterken beide berichtgevingen elkaar.
3
Heeft de Landbouwraad LNV sindsdien het standpunt van de Nederlandse regering overgebracht
aan het ministerie in Duitsland en de slachterijen? Zo ja, op welke wijze en hoe
luidden de reacties? Zo neen, waarom niet?
Ja. De Duitse overheid is echter van mening dat het slaghameren van dieren in lijn is met de
Europese wetgeving ten aanzien van de bestrijding van dierziekte en de hygiëneverordeningen
gepubliceerd in 2004. Volgens deze regelgeving dient het dier traceerbaar te
zijn tot het laatste dierbestand waar het slachtdier onderdeel van uitmaakte.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 153

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
14 juni 2007 DL. 2007/1349 2
Volgens de Duitse overheid is dit niet altijd het bestand dat op het Nederlandse blik wordt
vermeld. Dit najaar volgt een vervolggesprek.
4
Deelt u de mening dat het feitelijk gedogen van slaghameren in Nederland onjuist zou zijn?
Heeft u een beeld van de mate waarin deze praktijk voorkomt en in welke mate daartegen
opgetreden wordt? Kunt u ons cijfers verstrekken?
Er is geen sprake van feitelijk gedogen. Slaghameren is verboden. De methode wordt echter,
helaas, wel toegepast zo gauw de varkens aankomen bij een slachterij in Duitsland.
5
Bent u bereid een onderzoek in te stellen naar diervriendelijker methoden van identificatie en
registratie? Zo ja, op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Nee, het Ingrepenbesluit staat maximaal twee ingrepen toe ter identificatie. Identificatie is
nodig ten behoeve van traceerbaarheid om voedselveiligheid en diergezondheid te kunnen
borgen. De huidige twee ingrepen ter identificatie van slachtvarkens, het I&R-merk en het
slachtblik, staan in verhouding tot het doel dat nagestreefd wordt.
6
Kunt u aangeven hoe de varkens het slaghameren beleven? Zo ja, op basis van welk
onderzoek? Zo neen, bent u bereid daarnaar onafhankelijk onderzoek in te stellen?
Ik acht het niet zinvol om nader onderzoek te verrichten naar een identificatiewijze die in
Nederland verboden is. Temeer omdat het huidige I&R-systeem het doel, identificatie ten
behoeve van traceren, nog steeds afdoende dekt.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 154

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
25 mei 2007 2060716200 DL. 2007/1577 14 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen zichtstallen 3784231
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u toekomen de antwoorden op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over het
oordeel van de Reclame Code Commissie over zichtstallen en de campagne Stap in de Stal.
1
Bent u op de hoogte van het oordeel van de Reclame Code Commissie (RCC) dat de
campagne Stap in de Stal misleidend is?
Ja.
2,3
Deelt u de mening van de RCC dat deze campagne misleidend is? Zo ja, welke maatregelen
gaat u nemen om het toegekende subsidiebedrag terug te vorderen of via aanvullende criteria
wel rechtmatig toe te kennen aan eerlijke informatie over de productiewijze van varkens? Zo
neen, trekt u dan het beoordelend vermogen van de RCC in twijfel en waarop baseert u dat?
Welke andere consequenties wilt u gaan verbinden aan de uitspraak van de RCC met
betrekking tot de subsidiering van promotiecampagnes van de intensieve veehouderij?
De Stichting Varkens in Zicht gaat in beroep tegen de uitspraak van de Reclame Code
Commissie. In afwachting hiervan doe ik geen uitspraak over deze zaak.
Ik wil nogmaals aangeven dat ik subsidie heb verstrekt aan de publiekscampagne ‘Stap in de
stal’ omdat ik het belangrijk vind dat de varkenshouderijsector de dialoog en de discussie
aangaat met de samenleving. Ik vind het daarbij van groot belang dat er een reëel beeld van
de varkenshouderij wordt geschetst.
4
Kunt u aangeven welke promotiecampagnes in de agrarische sector worden gefinancierd met
gemeenschapsgeld? Kunt u aangeven in hoeverre bij deze promotiecampagnes ook sprake
kan zijn van misleidende informatie?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 155

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
14 juni 2007 DL. 2007/1577 2
Op dit moment worden door Nederlandse organisaties met Europese cofinanciering
15 commerciële promotiecampagnes uitgevoerd in de sectoren Groenten en Fruit (drie
programma’s), Sierteelt (tien programma’s), Regionale producten (één programma) en
Biologische producten (één programma).
Uitingen die in de promotiecampagnes worden gedaan, worden vooraf gecontroleerd op
juistheid. Vervolgens wordt tijdens de looptijd van de programma’s gemonitord of van de
voorgelegde uitingen wordt afgeweken. De kans op misleidende informatie is hiermee
minimaal.
5, 6
Bent u voornemens om bij toekomstige subsidieverlening voor promotiecampagnes
voor de agrarische sector wél criteria te stellen aan de wijze van informatieverstrekking? Zo ja,
op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen, op welke wijze wilt u dan voorkomen dat u
misleidende informatie met gemeenschapsgeld blijft financieren?
Bent u bereid een toetsingskader voor subsidies op te stellen waarin u criteria opneemt voor
campagnes die met overheidsgeld worden gefinancierd om te garanderen dat deze subsidie
niet zal worden gebruikt voor het geven van misleidende informatie? Zo ja, op welke wijze en
binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Ik constateer dat er maatschappelijke discussie is ontstaan naar aanleiding van mijn bijdrage
aan de publiekscampagne ‘Stap in de stal’. Zonder vooruit te lopen op het resultaat van de
beroepszaak tegen de uitspraak van de Reclame Code Commissie, is dit voor mij reden om
bij toekomstige subsidiever lening aan promotie- en publiekscampagnes, voor zover dat geen
standaardonderdeel is van de beoordelingsprocedure, van tevoren nog nadrukkelijker na te
gaan of de informatie juist en zorgvuldig is. Ik acht het niet nodig om op dit punt een
algemeen toetsingskader te ontwikkelen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 156

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
23 mei 2007 2060715570 DL. 2007/1499 14 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Vragen die gesteld zijn door het lid
Thieme (PvdD) over welzijnseisen konijnen
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die gesteld zijn door het lid Thieme
(PvdD) over welzijnseisen konijnen.
1
Kent u het bericht ‘Konijn in groep moet kunnen schuilen of vluchten’?
Ja.
3784817
2, 3 en 4
Deelt u de mening dat de meer dan 300.000 konijnen die Nederlandse konijnenhouders per
jaar fokken voor konijnenvlees, voldoende worden beschermd door eisen aan het
konijnenhouderijsysteem op het gebied van dierenwelzijn? Zo ja, waar blijkt dat uit?
Zo neen, wat zijn uw voornemens om de welzijnsituatie van konijnen te verbeteren?
Bent u bereid specifieke welzijnseisen op te stellen voor het houden van konijnen, gelet op
de problemen die zich in de houderij voordoen? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen,
waarom niet?
Hoe beoordeelt u de huidige situatie in de konijnenhouderij in relatie tot artikel 36 van de
Gezondheids- en welzijnswet voor dieren?
Ter waarborging van het dierenwelzijn in de konijnenhouderij heeft de sector in 2003 haar
eigen verantwoordelijkheid genomen. In samenwerking met de Dierenbescherming en de
sectorafdeling Pluimvee(vlees) en Eieren (PPE) van de Productschappen van Vee, Vlees en
Eieren heeft zij op vrijwillige basis de verordening welzijnsnormen konijnen (PPE) 2006
vastgesteld. De verordening heeft per direct een positief effect op het welzijn van de
konijnen. Naast huisvestingsnormen worden in deze verordening ook normen gesteld aan
bijvoorbeeld uitvalspercentage, verrijking en lichtperioden. In de verordening is ook de
verplichting opgenomen dat elke konijnenhouder zich jaarlijks moet laten controleren. De
sector is daarnaast nog bezig met onderzoek naar mogelijkheden om het welzijn verder te
verbeteren. Ik heb niet het voornemen om zelf specifieke welzijnseisen op te stellen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 157

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
14 juni 2007 DL. 2007/1499 2
5
Deelt u de mening dat de huidige welzijnsproblemen in de vleeskonijnenfokkerij, een verbod
op het fokken van vleeskonijnen rechtvaardigt omdat er geen redelijk doel is in relatie tot het
onevenredig lijden van deze vleeskonijnen? Zo ja, op welke termijn en op welke wijze gaat u
dit verbod uitvoeren? Zo neen, waarom niet?
Nee. Zie verder mijn antwoord op de vragen 2, 3 en 4.
6
Kent u de wetgeving in Zwitserland voor het houden van vleeskonijnen, waarbij de dieren
gehouden moeten worden in verhoogde kooien die deels te verduisteren zijn en waarbij
zogenaamde kooiverrijking verplicht is? Bent u bereid de Zwitserse normen als uitgangspunt
te nemen van Nederlandse welzijnseisen voor konijnen? Zo ja, op welke termijn?
Zo neen, waarom niet?
In de PPE-verordening welzijnsnormen konijnen zijn ook voorwaarden opgenomen voor een
minimale kooihoogte, een verplichte schemerperiode en het verrijken van de leefomgeving
van de konijnen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 158

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
23 mei 2007 2060715610 DL. 2007/1584 18 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Vragen van het lid Thieme (PvdD) over
geseks t stierensperma
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over
gesekst stierensperma.
1
Kent u het bericht ‘Fokkerijorganisatie komt met gesekst sperma’? 1)
Ja.
3785566
2
Is het waar dat het gesekst stierensperma dit jaar op de Nederlandse markt zal komen?
De marketingmanager van fokkerijorganisatie Alta meldt in het bewuste bericht dat de eerste
gesekste Alta-stieren vóór het eind van dit jaar ook beschikbaar komen op de Nederlandse
markt. Ik heb geen aanleiding of reden om deze aankondiging in twijfel te trekken. Gesekst
sperma is overigens al een aantal jaren op de markt in Nederland. Een aantal KI-organisaties
is (internationaal) actief op dit terrein.
3
Deelt u de mening dat het door één bedrijf op de markt brengen van gesekst sperma kan
leiden tot een verdere versmalling van de erfelijke variatie in fokvee? Zo ja, bent u bereid
maatregelen te treffen om die versmalling te voorkomen en welke maatregelen gaat u nemen?
Zo neen, waarom niet?
Het op de markt brengen van gesekst sperma heeft geen directe invloed op het verlies of
behoud van genetische variatie in de Nederlandse fokpopulatie rundvee. Verlies van
genetische variatie hangt meer samen met de be slissingen die fokkerijorganisaties nemen
ten aanzien van de keuze van ouderdieren voor de volgende generatie stieren (variatie in
stiermoeders en stiervaders), dan of er gesekst sperma op de markt wordt gebracht of niet.
4
Kunt u aangeven welke garanties er zijn dat de effectieve en verantwoorde populatie-omvang
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 159

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 juni 2007 DL. 2007/1584 2
door aanbieders wordt aangehouden gezien het feit dat één stier één miljoen nakomelingen
of meer kan verwekken?
Ik vind het primair de verantwoordelijkheid van betrokken fokkerijorganisaties om toe te zien
op een verantwoorde ontwikkeling van de genetische spreiding in de rundveerassen
waarmee zij op dit moment fokken, en die de basis is voor de fokkerij in de toekomst.
Fokkerijorganisaties zien in het algemeen het belang in van behoud van genetische variatie
om te kunnen blijven anticiperen op veranderingen in markt en productie omstandigheden. Er
is voldoende, wetenschappelijk onderbouwde kennis voorhanden, op grond waarvan
betrokken organisaties het inteeltpercentage verantwoord kunnen beheersen en ik weet dat
fokkerijorganisaties gebruik maken van methoden/programmatuur om bij de keuze van
stiermoeders en stiervaders de inteelttoename te beperken.
5
Deelt u de zorg over de concentraties in de industrie voor genetisch materiaal van vee en het
risico van een smalle genetische basis die daardoor kan optreden? Zo ja, op welke wijze wilt
u verdere versmalling van de genetische basis voorkomen? Zo neen, waarom niet?
Ik deel uw zorg over de mogelijke risico’s van de beschikbare foktechnische mogelijkheden,
die tot versmalling van de genetische basis kunnen leiden en ook hebben geleid. Maar ook
het fokkerijbedrijfsleven is goed op de hoogte en zich bewust van deze risico’s en ik acht het
capabel en professioneel om daar in hun fokkerijstrategie verantwoord mee om te gaan.
Fokkerijorganisaties monitoren de ontwikkeling van het inteeltpercentage in de Nederlandse
en internationale melkveestapel, op basis waarvan deze organisaties hun fokbeleid kunnen
aanpassen.
Het Europese fokkerijbedrijfsleven (verenigd in EFFAB) heeft op vrijwillige basis een Code of
Good Breeding Practice afgesproken, welke bijdraagt aan transparantie en zelfregule ring van
de sector.
Ten aanzien van het behoud van genetische diversiteit in commerciële melkveerassen wordt
ook reeds geruime tijd een ‘snapshot’ van de fokpopulatie opgeslagen in de genenbank, die
wordt beheerd door het Centrum voor Genetische Bronnen in Nederland van Wageningen
UR.
6
Is het waar dat de markt voor Kunstmatige Inseminatie gedomineerd wordt door slechts
enkele bedrijven zoals ABS Global, Alta Genetics, Semex Alliance en Dansire International
A/S? Zo ja, bent u bereid tot het treffen van maatregelen om verdere concentratie van het
aanbod te voorkomen? Zo neen, kunt u aangeven hoe concentraties voorkomen kunnen
worden en in welke mate de overheid hierin een verantwoordelijkheid heeft?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 160

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 juni 2007 DL. 2007/1584 3
Op het gebied van melkveefokkerij zijn er inderdaad slechts een gering aantal grote
fokkerijorganisaties welke wereldwijd werken, vooral dankzij de distributiemogelijkheden van
sperma, eicellen en embryo’s. Daarnaast is er nog een groot aantal, veelal nationaal
opererende fokkerijorganisaties en stamboeken. Fokkerijorganisaties of stamboeken zijn,
voor zover hun werkterrein de Europese Unie betreft, onderworpen aan de vigerende
communautaire zoötechnische regelgeving. Er is geen communautaire en/of nationale
regelgeving waarin de omvang of werkgebied van fokkerijorganisaties is geregeld. Daar is
ook geen aanleiding toe, omdat er nog steeds voldoende concurrentie is op deze wereldmarkt
voor melkveefokkerijproducten.
7
Kunt u garanderen dat uit het buitenland afkomstig sperma niet het product mag zijn van
genetisch gemanipuleerde dieren? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
Op grond van Richtlijn 2001/18/EG inzake de doelbewuste introductie in het milieu van
genetisch gemodificeerde organismen kan genetisch gemodificeerd stierensperma tot de
EU-markt worden toegelaten als het veilig is bevonden voor mens en milieu. Tot nu toe zijn
geen aanvragen voor EU-markttoelating van genetisch gemodificeerd stierensperma
ingediend.
8
Bent u bereid te komen tot wetgeving die verdere versmalling van de erfelijke variatie onder
vee kan voorkomen? Zo ja, op welke wijze en termijn? Zo neen, waarom niet?
Ontwikkeling van nieuwe wetgeving ter voorkoming van versmalling van de erfelijke variatie
onder vee, in aanvulling op de bestaande Europese zoötechnische regelgeving, ligt niet voor
de hand. De huidige regelgeving biedt voldoende mogelijkheden om genetische variatie in
fokpopulaties te monitoren en bovendien is het werkveld van internationaal opererende
fokbedrijven groter dan Europa, waardoor mondiale regels nodig zouden zijn.
In 2007 wordt door de FAO de eerste internationale technische conferentie over dierlijke
genetische bronnen georganiseerd in Interlaken van 1-7 september. In deze conferentie
zullen landen een Global Plan of Action voor het behoud en duurzaam gebruik van
genetische diversiteit in landbouwhuisdieren vaststellen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1)
http://www.zibb.nl/landentuinbouw/veehouderij/nieuwsbericht/asp/artnr/1401919/versi
e/1/index.html, d.d. 14 mei 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 161

Directoraat-Generaal Milieubeheer
Directie Strategie en Bestuur
Afdeling Recht en Beleid
Rijnstraat 8
Postbus 30945
2500 GX Den Haag
Aan de Voorzitter van de Interne postcode 660
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018 Telefoon 070 3394165
2500 EA DEN HAAG Fax 070 3391302
Vragen over onterecht verstrekte milieuvergunningen
Datum Kenmerk
DGM/SB2007055984
Uw brief Uw kenmerk
24 mei 2007 2060615930
Geachte voorzitter,
www.vrom.nl
Hierbij bied ik u mede namens de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de antwoorden aan
op de vragen van het lid Thieme (PvdD) van 24 mei 2007 over onterecht verstrekte milieuvergunningen
(2060715930).
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 162

Antwoord van minister Cramer (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) mede namens
minister Verburg (Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit) op vragen van het lid Thieme (PvdD) van
24 mei 2007 over onterecht verstrekte milieuvergunningen (2060715930)
Vraag 1
Is het waar dat op 25 april jl. de Raad van State een verleende milieuvergunning heeft vernietigd voor een
nertsenfokkerij in Venray, waar 150.000 nertsen op jaarbasis gefokt zouden worden?
Vraag 2
Is het waar dat in 2004 een verleende milieuvergunning voor ditzelfde bedrijf ook al door de Raad van
State is vernietigd?
Vraag 3
Is het waar dat een door de gemeente Groesbeek afgegeven milieuvergunning voor de grootste
leghennenhouderij in Nederland tweemaal door de Raad van State is vernietigd?
Antwoord 1, 2 en 3
Ja.
Vraag 4
Deelt u de mening dat de kwaliteit van de vergunningverlening in Nederland op het gebied van
milieuvergunningen voor de bio-industrie voldoende is? Zo ja, hoe verklaart u dan het tot tweemaal
vernietigen van een door de gemeente Venray afgegeven vergunning voor een nertsenhouderij en het tot
tweemaal vernietigen van een door de gemeente Groesbeek afgegeven vergunning voor een
leghennenhouderij door de Raad van State? Zo neen, welke maatregelen gaat u nemen om de
vergunningverlening te verbeteren?
Antwoord 4
De kwaliteit van vergunningverlening en ook toezicht door gemeenten varieert. Dit blijkt onder meer uit de
gemeenterapporten die de VROM-Inspectie de afgelopen jaren heeft gepubliceerd (te downloaden van
www.vrom.nl). Dit geldt zowel voor vergunningverlening aan en toezicht op intensieve veehouderij als
vergunningverlening aan en toezicht op andere sectoren. Het opheffen van het aanwezige kwaliteitstekort
is nodig om een aantal landelijke en Europese milieudoelen te kunnen halen en om de dienstverlening aan
burgers en bedrijven op een hoger niveau te brengen. Verbetering van de kwaliteit van
vergunningverlening en toezicht is daarom één van mijn prioriteiten (Kamerstuk 2006-2007, 30 800 XI, nr.
88).
Vraag 5
Bent u bereid om een onderzoek uit te laten voeren naar de rechtmatigheid en de kwaliteit van afgegeven
milieuvergunningen inzake de intensieve veehouderij, om zo tekortkomingen en mogelijke
belangenverstrengelingen op te sporen? Zo ja, op welke termijn bent u voornemens dit onderzoek uit te
voeren en de resultaten te publiceren? Zo neen, waarom niet en op welke wijze wilt u dan onrechtmatige
en ondeugdelijk afgegeven milieuvergunningen voorkomen?
Antwoord 5
Recent heb ik de kwaliteit van de vergunningen van de grootste intensieve veehouderijbedrijven
beoordeeld als onderdeel van een onderzoek naar uitvoering van de IPPC-richtlijn 1 . De kwaliteit bleek
onvoldoende. Ik heb het bevoegd gezag verzocht meer capaciteit en expertise vrij te maken alsmede best
practices bij de overheden beter uit te wisselen en vaker toe te passen. Verder heb ik de ondersteuning
met kennis via Infomil en compliance assistence door de VROM-Inspectie versterkt. Gemeenten zijn in de
eerste plaats zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van vergunningverlening en toezicht. Daarvoor zijn
effectieve controle- en correctiemechanismen beschikbaar in de vorm van inspraak en beroep. Voor
derden is het ook mogelijk het bevoegd gezag te vragen een milieuvergunning te actualiseren, in te
trekken of te handhaven. De uitspraken van de Raad van State in de zaken die aanleiding zijn voor uw
vragen illustreren dit ook. Bovendien heeft de gemeenteraad de taak vergunningverlening door
burgemeester en wethouders te controleren.
1 Onderzoek Implementatie IPPC-richtlijn in Nederland in 2006, VROM-Inspectie en de Inspectie Verkeer en Waterstaat, 26 januari
2007. Te downloaden van www.vrom.nl en www.ivw.nl
Ministerie van VROM DGM/SB2007055984 Pagina 2/3
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 163

Vraag 6
In hoeverre hebben gemeenten beleidsruimte om af te geven milieuvergunningen zodanig te interpreteren
dat daarmee de kwaliteit van de milieuvergunning onder druk kan komen te staan?
Antwoord 6
De Wet milieubeheer geeft het kader voor milieuvergunningverlening en toezicht. Onder meer voor de
intensieve veehouderij bestaat daarnaast regelgeving die specifieke eisen stelt aan
milieuvergunningverlening, zoals de Wet ammoniak en veehouderij en de Wet geurhinder en veehouderij.
De regelgeving laat echter ook enige interpretatieruimte over voor het bevoegd gezag. Gemeenten hebben
bovendien enige beleidsruimte bij de organisatie van vergunningverlening en toezicht. Gemeenten stellen
bijvoorbeeld de benodigde capaciteit en deskundigheid vast en kunnen ervoor kiezen vergunningverlening
en toezicht samen met andere overheden uit te voeren.
Vraag 7
In hoeverre kan de landelijke overheid sturen in het bewaken en waarborgen van de kwaliteit en
rechtmatigheid van afgegeven milieuvergunningen? Hoe wordt deze sturing in de dagelijkse praktijk
vormgegeven?
Antwoord 7
De rijksoverheid stuurt op de kwaliteit van vergunningverlening en toezicht via het verbeteren van de
wettelijk kaders. Dit maakt het voor gemeenten makkelijker goede milieuvergunningen te schrijven en
adequaat toezicht te houden. Onder meer met dat doel wordt het Meerjarenprogramma Herijking van de
VROM-regelgeving uitgevoerd en wordt als onderdeel daarvan gewerkt aan een wijziging van het Besluit
landbouw milieubeheer (Kamerstuk 2006-2007, 29 383, nr. 63 en nr. 66). Gemeenten zijn zelf
verantwoordelijk voor een goede organisatie van vergunningverlening en toezicht. De rijksoverheid
ondersteunt daarbij met kennis en advies via Infomil en de VROM-Inspectie. De rijksoverheid stimuleert
daarnaast samenwerking binnen en tussen overheden om capaciteit en deskundigheid efficiënt te borgen.
Een voorbeeld hiervan is de Omgevingsvergunning (Kamerstuk 2006-20707, 30 844 en www.vrom.nl
dossier omgevingsvergunning). Een ander voorbeeld is het project Kwaliteitsimpuls vergunningverlening
en toezicht waarin ik samen met VNG en IPO de optimale schaal in termen van capaciteit en
deskundigheid onderzoek voor vergunningverlening en toezicht (Kamerstuk 2005-2006 30 505 en
www.vrom.nl dossier Toekomstagenda Milieu). Het resultaat is één van de bouwstenen van mijn prioriteit
‘Slimmere regels, minder lasten en betere uitvoering’ (Kamerstuk 2006-2007, 30 800 XI, nr. 88). In het
kader van deze prioriteit wil ik met de decentrale overheden afspraken maken over verdere verbetering
van de milieuregelgeving en de uitvoering daarvan. Belangrijk voor het borgen van de kwaliteit en
rechtmatigheid van vergunningverlening en toezicht zijn echter vooral de rechtsmiddelen voor derden om
besluiten aan te vechten en de horizontale verantwoording via de gemeenteraad. Wanneer deze
mechanismen te kort schieten, bovenlokale doelen in het geding zijn en bestuurlijk overleg niet tot
resultaten leidt, heeft de VROM-Inspectie ten slotte bevoegdheden in het kader van interbestuurlijk
toezicht om tot de noodzakelijke kwaliteit te komen.
Hoogachtend,
de Minister van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer,
dr. Jacqueline Cramer
Ministerie van VROM DGM/SB2007055984 Pagina 3/3
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 164

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
PG-K-U-2771711 25 juni 2007
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen MRSA
1 15 mei 2007
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de
antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over overdraagzaamheid van de
MRSA-bacterie (2060715090).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 165

Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Thieme over overdraagzaamheid van de MRSAbacterie
(2060715090).
1
Kent u het bericht “Ziekenhuisbacterie overdraagbaar van koe op mens”? (1)
1
Ja
2
Kunt u aangeven of er plannen zijn om, conform de opnamerestricties voor varkenshouders in
ziekenhuizen, ook aanvullende maatregelen te treffen bij ziekenhuisopname van
rundveehouders? Zo ja, waaruit bestaan die? Zo neen, waarom niet?
2
In juli 2006 heeft het Centrum voor Infectieziektebestrijding (CIb) een bijeenkomst van
deskundigen, het zogenaamde Outbreak Management Team (OMT), georganiseerd. Hierbij
waren onder andere vertegenwoordigers van de Werkgroep Infectiepreventie (WIP) aanwezig. Er
is toen afgesproken dat op basis van de destijds beschikbare onderzoeksgegevens de MRSArichtlijn
"MRSA, ziekenhuis" van de WIP aangepast zou worden. Deze richtlijn is te vinden op:
www.wip.nl.
Deze aanpassing houdt in dat personen die beroepsmatig in nauw contact komen met levende
varkens op varkensbedrijven en personen die woonachtig zijn op dergelijke varkensbedrijven in
de hoge risicocategorie 1 worden geplaatst. Personen die in hun werk in nauw contact komen
met levende vleeskalveren op vleeskalverbedrijven worden in een lagere risicocategorie 3
geplaatst. Voor de specifieke maatregelen die bij deze risicocategorieën moeten worden
genomen, verwijs ik naar de website van de WIP. Voor melkveehouders worden momenteel geen
maatregelen overwogen, omdat er geen aanwijzingen zijn dat melkveehouders een verhoogde
kans op dragerschap van de MRSA bacterie hebben.
3
Kunt u aangeven hoeveel ziekenhuizen met een protocol werken waarin de opname van
patiënten afkomstig uit de varkenssector afzonderlijk geregeld is? Kunt u inzage geven in
dergelijke protocollen?
3
Alle ziekenhuizen volgen in principe de richtlijnen van de WIP (www.wip.nl). Er zijn echter
verschillen in de mate van implementatie van de richtlijnen. Sommige ziekenhuizen vragen
bijvoorbeeld alle patiënten naar hun relatie met varkens, andere screenen alleen personen die
zelf melden dat zij contact hebben met varkens of kalveren. Prof. Dr. M. Bonten en zijn
medewerkers (UMC Utrecht) zijn bezig te inventariseren hoe de Nederlandse ziekenhuizen
hiermee omgaan en wat de resultaten zijn van hun screeningsactiviteiten in het afgelopen jaar.
Naar verwachting komt een eerste rapportage hierover binnen enkele maanden beschikbaar.
4
Deelt u de mening dat deze protocollen voldoende zijn om besmetting van patiënten met de
MRSA-bacterie te voorkomen? Zo ja, waaruit kunt u dat opmaken? Zo neen, welke maatregelen
gaat u nemen om de besmettingskans verder te verkleinen?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 166

4
Of de getroffen hygiënische maatregelen in de Nederlandse ziekenhuizen voldoende zijn, moet
blijken uit het lopende onderzoek in het UMC Utrecht.
Om de introductie van MRSA uit de veehouderij tegen te gaan zouden maatregelen moeten
worden genomen om de prevalentie van MRSA bij varkens en andere dieren terug te dringen. Dit
kan gedaan worden door besmetting in de keten te voorkomen en antibiotica terughoudender toe
te passen. Het CIb, de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) en het Amphia Ziekenhuis Breda
voeren een onderzoek uit naar prevalentie en overdrachtsmechanismen bij varkenshouderijen.
Dit onderzoek zal naar verwachting aanwijzingen geven voor de omvang van de risico’s en
handvatten bieden voor preventieve maatregelen.
5
Bent u bereid een onderzoek in te stellen naar de oorzaken van de aanwezigheid van MRSA bij
koeien en varkens en op welke wijze een MRSA-besmetting voorkomen kan worden? Zo ja,
wanneer wilt u dit onderzoek opstarten? Zo neen, waarom niet?
5
LNV financiert vanaf 2007 onderzoek om meer inzicht te verkrijgen in het voorkomen en de
verspreiding van MRSA in de belangrijkste landbouwhuisdierensoorten (varken, rundvee en
pluimvee) en eindproducten. Tussenrapportages vinden plaats eind 2007 en eind 2008. In 2009
zal een eindrapportage beschikbaar zijn. De verspreiding in de keten en de insleeproutes zullen
waarschijnlijk aanknopingspunten bieden om MRSA te beheersen.
6
Kunt u aangeven of er indicaties zijn dat de oorzaak gezocht moet worden bij de toepassing van
grote hoeveelheden antibiotica in de veehouderij?
Zo ja, bent u bereid hiertegen maatregelen te treffen? Zo neen, kunt u aangeven of er een andere
indicatie is van de oorzaken van de MRSA-verspreiding bij vee?
6
Zoals al is aangegeven in onze brief aan uw Kamer van 17 januari 2007 (Kamerstukken II
2006/07, 29683, nr. 11) zijn er sterke aanwijzingen dat het hoge gebruik van antibiotica in de
dierhouderij verband houdt met de aanwezigheid van antibioticaresistentie, waaronder MRSA.
Voor een overzicht van de reeds genomen en aangekondigde maatregelen verwijs ik u naar deze
brief.
7
Kunt u aangeven of er een risico-analyse wat betreft de verspreiding van MRSA via de veeteelt is
uitgevoerd, waarbij vooral is gekeken naar de risico’s voor de volksgezondheid? Zo ja, kunt u de
resultaten van de risico-analyse aan de Kamer zenden? Zo neen, bent u bereid een dergelijke
risicoanalyse te laten maken door een onafhankelijke onderzoeksinstelling?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 167

7
Een formele risico-analyse is lastig uitvoerbaar, zeker gezien de beperkte beschikbaarheid van
gegevens. Het feit dat men een verband heeft gevonden tussen MRSA in dieren en MRSA in de
mensen die daarmee te maken hebben is echter al een risicobeoordeling met als resultaat
“dieren zijn een risico voor de mens voor wat betreft MRSA’’. Op deze risicobeoordeling is de
WIP-richtlijn gebaseerd (mensen met nutsdiercontact hebben een grotere kans met MRSA
gekoloniseerd te raken). Zie verder ook het antwoord op vraag 5.
1) http://www.veeteelt.nl/nieuws/bericht.jsp?id=7528
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 168

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-K-U-2774945 25 juni 2007
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 1 juni 2007
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de
antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over gesjoemel met vlees
(2060716610).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 169

Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Thieme over gesjoemel met vlees.
( (2060716610)
1.
Kent u de berichten: ‘BBC undercover, gesjoemel met vlees’ 1), ‘TV zender legt vleesfouten in
supers VS bloot’ 2) en ‘Filmpje jokkende slagers op web’? 3)
1.
Ja.
2.
Kunt u aangeven of deze misstanden 4) ook zouden kunnen voorkomen in Nederlandse
supermarkten? Zo ja, zijn hiervan voorbeelden en kunt u deze met de Kamer delen? Zo neen,
welke garanties zijn daarvoor en waarop baseert u uw uitspraak op dat het in Nederland niet
voorkomt?
2.
Het is niet uitgesloten dat dit ook in Nederlandse supermarkten voor kan komen. Ik beschik
echter niet over aanwijzingen die er op duiden dat dit de veiligheid van de consument in gevaar
brengt.
3.
Bent u bereid het toezicht op supermarkten te verscherpen in het belang van voedselveiligheid?
Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
3.
Aangezien er geen aanwijzingen zijn die er op duiden dat dit de veiligheid van de consument in
gevaar brengt, zie ik geen aanleiding om het bestaande toezicht aan te scherpen.
1) meatandmeal.nl, 25 mei 2007 (http://www.meatandmeal.nl/nieuws/vleesgezondheid/3532/bbc-undercover-gesjoemel-met-vlees-.html)
2) meatandmeal.nl, 3 mei 2007, (http://www.meatandmeal.nl/nieuws/opmerkelijk/3449/tv-zenderlegt-vleesfouten-in-supers-vs
-bloot.html)
3) meatandmeal.nl, 24 april 2007, (http://www.meatandmeal.nl/nieuws/marketingsales/3414/filmpje-jokkende-slagers
-op-web.html)
4) “Out-of-date food in UK supermarkets”, 22 mei 2007,
(http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/6676345.stm)
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 170

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
Der Staten Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-K-U- 2773797 28 juni 2007
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen 1
24 mei 2007
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de
antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over Campylobacter. (2060715630)
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 171

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Blad
2
Kenmerk
Antwoorden op de Kamervagen van het Kamerlid Thieme (PvdD) aan de ministers van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport en van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over de
Campylobacter. (2060715630)
1.
Kent u het bericht ‘Kanalisatie pluimveevlees met Campylobacter te duur?
1.
Ja.
2.
Kunt u aangeven hoeveel gevallen met Campylobacter- en Salmonellabesmetting jaarlijks leiden
tot gezondheidsproblemen bij mensen? Kunt u aangeven tot welke gezondheidsgevolgen deze
besmetting leidt en in hoeveel gevallen een dodelijke afloop te betreuren valt?
2. Jaarlijks komen ongeveer 80.000 gevallen van Campylobacteriosis voor. Dit uit zich in heftige
verschijnselen van maagdarmklachten. Daarnaast leidt een Campylobacter besmetting naar
schatting jaarlijks tot ongeveer 1400 gevallen reactieve arthritis, 60 gevallen van de
verlammingsziekte Guillain Barré en 30 sterfgevallen.
Salmonella veroorzaakt jaarlijks ongeveer 50.000 ziektegevallen. De ziekte uit zich eveneens in
maagdarmklachten, maar minder heftig dan door Campylobacter.
3.
Acht u het een faire redenering om de kosten van kanalisatie van Campylobacter als “te hoog” te
beoordelen, zonder daarbij de volksgezondheidsaspecten van besmetting met pathogenen te
betrekken? Zo ja, waarom? Zo neen, bent u bereid te bevorderen dat de berichtgeving rond dit
onderwerp evenwichtiger tot stand komt?
3.
Het onderzoek dat in het afgelopen jaar heeft plaatsgehad richt zich op het vinden van een
instrument waarmee Campylobacter in de pluimveevleesketen beheerst kan worden. De
afweging die hierbij gemaakt moet worden is de te behalen volksgezondheidswinst versus de
bedrijfseconomische kosten.
In mijn brief aan de Tweede Kamer 1 heeft mijn voorganger de voorwaarden geschetst op basis
waarvan de overheid voornemens is maatregelen te nemen ten aanzien Campylobacter in vers
pluimveevlees. Hierin wordt genuanceerd aangegeven op welke wijze beleidsmaatregelen ten
aanzien van Campylobacter tot stand komen.
De bedrijfseconomische kosten worden zodanig meegenomen dat deze voor de sector haalbaar
moeten zijn. De afweging tussen de volksgezondheidswinst en de bedrijfseconomische
haalbaarheid zal gebaseerd worden op wetenschappelijk onderzoek dat tot op heden niet is
afgerond. Ik verwacht dat ik u aan het eind van dit jaar kan informeren over de resultaten. Ik zal
1 Kenmerk brief: 26991, nr. 148
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 172

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Blad
3
Kenmerk
dan ook duidelijk de afweging maken van de te bereiken volksgezondheidswinst versus de
bedrijfseconomische haalbaarheid van voorgestelde maatregelen.
4.
Hoe verhoudt zich de besmetting van dierlijke producten met pathogenen in ons land met die in
de ons omringende landen (Duitsland, België, Frankrijk, Engeland)?
4.
Jaarlijks worden alle monitoringsgegevens in alle Europese lidstaten verzameld en gerapporteerd
aan de EFSA (European Food Safety Authority). Uit de rapportage van 2005 (Trends and
Sources of Zoönoses, Zoonotic Agents, Antimicrobial Resistance and Foodborne Outbreaks in
the European Union) kan een indruk worden verkregen over verschillen tussen de lidstaten die
data hierover hebben aangeleverd. Ten algemene zijn de besmettingen met pathogenen van
dierlijke producten in Nederland vergelijkbaar met de besmettingen van deze producten in de ons
omringende landen. Voor sommige pathogenen (m.n. Salmonella) is Nederland al langere tijd
bezig met monitoring en het nemen van maatregelen. Daarom liggen de percentages Salmonella
besmet pluimveevlees enigszins lager dan in de ons omringende landen en vertonen een
geleidelijk dalende trend; in 2006 was circa 8% van de monsters pluimveevleesproducten
positief.
Voor wat betreft Campylobacter monitoring in pluimveevlees liggen de cijfers in Nederland op een
vergelijkbaar niveau als in België. In Nederland is sprake van een dalende trend; in 2005 en 2006
respectievelijk zijn circa 20% en 15% van de producten besmet). Duitsland en Engeland
rapporteren hogere besmettingspercentages (in 2005 respectievelijk 42% en 66%). Frankrijk
heeft geen Campylobacter monitoringscijfers gerapporteerd.
5.
Zijn er Europese landen die wel pathogeenvrije dierlijke producten aanbieden of verplicht stellen
of daar voornemens toe hebben? Zo ja, voor welke landen geldt dat en voor welke producten?
5.
In Zweden en Finland wordt momenteel Salmonellavrij pluimveevlees op de markt gebracht. Zij
hebben hiertoe bij de toetreding bij de Europese Unie bedongen dat uitsluitend Salmonella- vrij
pluimveevlees geïmporteerd mag worden. Ook wordt in Denemarken Campylobacter-vrij
pluimveevlees op de markt gebracht. Dit is echter een nicheproduct. Voor het overige zijn er geen
voorbeelden bekend van landen die pathogeen-vrije dierlijke producten aanbieden of dit
voornemens zijn.
De Europese landen richten zich vooral op de ontwikkeling van Europese wetgeving en de
implementatie hiervan. Op het gebied van de bewaking van zoönosen en zoönoseverwekkers,
zoals Campylobacter en Salmonella, is sinds 1993 een richtlijn van kracht. Elke lidstaat dient op
grond daarvan een nationaal bewakingsprogramma op te stellen en ter goedkeuring van de
Commissie voor te leggen. In het verlengde daarvan zijn er verordeningen op het gebied van
vooral de bestrijding van Salmonella. Bovenop de al bestaande programma's zal bijvoorbeeld
Salmonella vanaf 1-1-2011 afwezig moeten zijn in 25 gram vers pluimveevlees.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 173

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Blad
4
Kenmerk
Voor Campylobacter bestaat op dit moment nog geen Europees geharmoniseerd
monitoringsprogramma. Naar verwachting zal echter in de loop van 2008 Europese regelgeving
van kracht worden die een geharmoniseerde monitoring voorschrijft van Campylobacter in
pluimveevlees.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 174

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
4 juni 2007 2060716930 VD. 2007/1435 29 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over hygiëne bij slachterijen 3784289
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de
antwoorden op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over de hygiëne bij slachterijen. Tevens
zijn er met betrekking tot dit onderwerp aanvullende vragen gesteld door lid Atsma (CDA)
onder nummer 2060717050.
1
Kent u het bericht “Veel problemen met hygiëne in slachterijen”? 1)
Ja.
2
Kunt u aangeven of een CO2-alarm bij bedrijven die CO2-verdoving gebruiken verplicht is
gesteld? Zo ja, kunt u aangeven op welke wijze u deze bedrijven controleert op de aanwezigheid
en het adequaat gebruik van een CO2-alarm en hoe vaak deze controles plaatsvinden?
Zo ja, kunt u aangeven op welke wijze u bedrijven gaat sanctioneren die geen CO2alarm
gebruiken en op welke wijze verdere handhaving plaatsvindt? Zo neen, op welke wijze
garandeert u dat dieren voldoende worden verdoofd of bedwelmd voordat zij worden
geslacht?
Ja, bij toepassing van CO2-bedwelming is een CO2-alarm in de bedwelmingsruimte verplicht
gesteld. De controles op de gebruikte apparatuur inclusief het CO2-alarm vinden plaats als
onderdeel van het integrale toezicht van de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA). Bij
permanent toezicht op de grotere slachterijen wordt meerdere keren per dag de bedwelming
en de gebruikte apparatuur beoordeeld en worden de resultaten vastgelegd in een
controlelijst. Bij niet permanent toezicht neemt de VWA dit mee bij het reguliere toezicht,
hetgeen in frequentie varieert.
1) Agrarisch Dagblad, 30 mei 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 175

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 juni 2007 VD. 2007/1435 2
Alle tekortkomingen worden vastgelegd op een controlelijst en besproken met de exploitant,
evenals de corrigerende maatregelen, de termijn voor oplossing, de hercontrole en de
eventuele sancties. Bij onvoldoende verbetering worden passende maatregelen genomen,
zoals het tijdelijk stilleggen van de productie of (in het uiterste geval) de intrekking van de
erkenning van het bedrijf.
3
Kunt u aangeven of u bedrijven, die gebruik maken van elektrische verdoving, controleert op
het uitvoeren van adequate verdoving? Zo ja, op welke wijze en met welke regelmaat? Zo
neen, op welke wijze garandeert u dat dieren voldoende worden verdoofd voordat zij worden
geslacht?
Ook het gebruik van elektrische bedwelming valt onder het integraal toezicht van de VWA en
de controles vinden plaats zoals beschreven in het antwoord op vraag 2.
4
Deelt u de mening dat bij slachterijen dierenwelzijnsproblemen voorkomen doordat dieren
onvoldoende worden verdoofd? Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen om het toezicht te
verbeteren en binnen welke termijn? Zo neen, trekt u de bevindingen van de inspectiemissie
van de Europese Unie in twijfel en op grond waarvan doet u dat?
De Food and Veterinary Office (FVO) concludeerde dat bij twee van de bezochte slachthuizen
de bedwelming niet aan alle eisen voldeed. Deze constatering is juist. Inmiddels heeft het
desbetreffende bedrijf de bedwelmingsprocedure aangepast.
5
Kunt u een overzicht geven van de erkende of verplichte verdovings- en bedwelmingsmethoden
die slachterijen hanteren en op welke wijze de overheid hierop controle uitoefent
wat betreft de mate waarin deze methoden ook daadwerkelijk het dier verdoven dan wel
bedwelmen? Kunt u daarbij ook aangeven op welke wijze de apparaten worden getest en met
welke frequentie deze controles plaatsvinden?
Het Besluit doden van dieren schrijft voor dat dieren voor het slachten worden bedwelmd,
dan wel onmiddellijk worden gedood overeenkomstig bijlage C van richtlijn 93/119/EG.
In deze bijlage staan de bedwelmingsmethoden genoemd die slachterijen mogen toepassen.
In de Regeling doden van dieren zijn nadere eisen gesteld aan het bedwelmen
van pluimvee in een waterbak, het bedwelmen van varkens met kooldioxide en het
bedwelmen van pelsdieren. Met betrekking tot de controle op de apparaten en de juiste
toepassing daarvan verwijs ik naar de hierboven gegeven antwoorden op vraag 2 en 3.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 176

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 juni 2007 VD. 2007/1435 3
6
Kunt u aangeven of er onderzoek heeft plaatsgevonden naar de meest humane manier van
bedwelmen en verdoven van dieren die geslacht worden? Zo ja, kunt u ons inzicht
verschaffen in deze onderzoeken? Zo neen, bent u voornemens onderzoek naar meest
humane onderzoeks- en bedwelmingsmethoden uit te voeren en binnen welke termijn?
Naar aanleiding van de meest recente onderzoeken is het EFSA-rapport van 15 juni 2004
opgesteld dat dient als basis voor de evaluatie van de Europese richtlijn 93/119/EEG.
Dit rapport is terug te vinden op de EFSA-site:
http://www.efsa.europa.eu/en/science/ahaw.html.
Teneinde meer duidelijkheid te verschaffen in welke stroomsterkte voor welke diersoort als
bedwelmingsmethode het meest geschikt is, heb ik tevens de Animal Science Group (ASG)
van Wageningen Universiteit en Research centre opdracht gegeven om nationaal onderzoek
te verrichten naar diervriendelijke dodingmethoden bij pluimvee en varkens. Zoals nu
voorzien zullen de resultaten van het onderzoek eind 2008 bekend zijn.
7
Kunt u aangeven of gegarandeerd kan worden dat de microbiële kwaliteit van gehakt dat in
Nederlandse supermarkten en bij slagers wordt verkocht voldoende is? Kunt u aangeven
waarop u uw bevinding baseert?
De aanbieder van het product is eerstverantwoordelijke voor de kwaliteit en veiligheid van het
aangeboden product. De microbiële kwaliteit van gehakt wordt geborgd doordat het product
en de productiewijze onder andere moeten voldoen aan de microbiële criteria van de
Europese verordening (EG)/2073/2005. Deze criteria zijn onderdeel van de HACCP-plannen
van de bedrijven. De VWA oefent hierop toezicht uit door audit van de HACCP-plannen
aangevuld met inspecties en monstername (verificatie).
Ondanks alle controles blijft gehakt een kwetsbaar product voor besmetting met microorganismen.
8
Onderschrijft u de conclusies van de inspectiemissie van de Europese Unie, die stelt dat
karkassen vervuild met mest en stro het slachthuis in gaan, destructiemateriaal wordt
opgeslagen in de open lucht, vuile en schone stromen elkaar kruisen en dat de kwaliteit van
het gehakt voortdurend de microbiële normen overschrijdt? Zo ja, kunt u inzicht geven in de
mogelijke risico’s die hieraan verbonden zijn voor de volksgezondheid en op welke wijze u
hier tegen op gaat treden en binnen welke termijn? Zo neen, op basis waarvan trekt u de
bevindingen van de inspectiemissie van de Europese Unie in twijfel?
De FVO concludeert dat de meeste van de bezochte bedrijven aan de hygiëne-eisen
voldeden. Bij 2 slachterijen en 1 uitsnijderij werd een gebrekkige hygiëne bij de werkzaamheden
geconstateerd. Ik onderschrijf deze conclusie.
In deze specifieke gevallen was er geen direct gevaar voor de volksgezondheid.
De problemen zijn door de VWA niet over het hoofd gezien, omdat de bewuste bedrijven
reeds in een toezichtprocedure opgenomen waren om de vastgestelde omissies binnen een
gestelde termijn te verhelpen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 177

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 juni 2007 VD. 2007/1435 4
In de HACCP-plannen van de bedrijven worden naast de hygiëneregels ook regels ten
aanzien van microbiële normen, verloop van stromen en opslag van destructiemateriaal
beschreven en geborgd. Door het vroege tijdstip van de FVO-inspectiemissie (1 maand na
van kracht worden van de nieuwe regels) was het nieuwe inspectiesysteem van de VWA voor
wat betreft de audit van deze HACCP-bedrijfsplannen net opgestart en waren deze bedrijven
nog niet ge-audit. Nederland heeft in een reactie op het FVO-rapport in 2006 aangegeven dat
een HACCP-audit van alle erkende bedrijven in januari 2007 afgerond zal zijn. Daarbij zal in
slachterijen en vleesbedrijven ook (additionele) monstername plaatsvinden om de verstrekte
gegevens te verifiëren. Dit is ondertussen gebeurd en bij geconstateerde gebreken worden
passende maatregelen genomen door de VWA. Gelet op het bovenstaande, de HACCPaudits
van alle bedrijven en de huidige controle/toezichtsystematiek acht ik de huidige
toezichtinspanningen van de VWA adequaat.
9
Hoe verklaart u dat de Nederlandse toezichthouders kennelijk deze problemen over het hoofd
hebben gezien? Bent u bereid het toezicht en de handhaving te verscherpen? Zo ja, op welke
termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
Zie het antwoord op vraag 8.
10
Is de bevinding van de inspectiemissie van de Europese Unie waar dat er soms gewerkt
wordt zonder de vereiste vergunningen? Vormt dit voor u aanleiding tot verscherpt toezicht
en verscherpte handhaving? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
Zie het antwoord op vraag 8.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 178

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-K-U-2781340 3 juli 2007
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 24 mei 2007
Hierbij zend ik u, mede namens de ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en van
Economische Zaken, de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Ouwehand (PvdD) over
stremsel in marsrepen en etikettering (206071550).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 179

Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Ouwehand over stremsel in marsrepen en
etikettering. (206071550)
1.
Kent u het bericht “Vegaboycot tegen marsrepen”? 1)
1.
Ja.
2.
Kunt u aangeven of en hoe vaak het in Nederland voorkomt dat snacks en andere producten
ingrediënten van dieren bevatten, zoals stremsel uit de magen van dode kalveren, zonder dat het
etiket dit vermeldt?
2.
De Warenwet schrijft voor dat naast de ingrediënten alle gebruikte toevoegingen (additieven) met
de functienaam en de stofnaam of het E-nummer vermeld moeten worden in de ingrediëntenlijst
op het etiket, uitzonderingen daargelaten. Uit de ingrediëntbenaming valt op te maken of een
product een dierlijke oorspong heeft, zo moet bijvoorbeeld ‘vet’ altijd vooraf worden gegaan door
‘dierlijk’ of ‘plantaardig’.
De herkomst van een toevoeging is niet direct af te leiden uit het E-nummer op het etiket. Enummers
zijn verwijzingen naar in de Europese Gemeenschap toegelaten voedseltoevoegingen.
Onder andere het Voedingscentrum (www.voedingscentrum.nl) houdt een lijst bij van toegelaten
additieven en hun E-nummers waarbij is aangegeven of het additief een dierlijke oorsprong heeft.
In voedingsmiddelen kunnen ook residuen van zogenaamde proceshulpstoffen voorkomen.
Proceshulpstoffen, zoals stremsel, worden voor technische doeleinden tijdens de productie
gebruikt. Onvermijdelijke residuen zijn toegestaan, mits ze geen functie hebben in het
eindproduct, en hoeven niet te worden geëtiketteerd.
3.
Deelt u de mening dat er duidelijke productetikettering zou moeten komen ten behoeve van
mensen die geen dierlijke producten wensen te consumeren? Zo ja, op welke termijn en op welke
wijze zou u daar invulling aan willen geven? Zo neen, waarom niet?
3.
Wetgeving rond etikettering van voedingsmiddelen is op Europees niveau geharmoniseerd ten
behoeve van de interne markt. De huidige Europese richtlijnen voorzien in uitgebreide
voorschriften in detail over welke informatie op de verpakking van voedingsmiddelen moet
worden geplaatst. Uitgangspunten daarbij is dat de consument niet wordt misleid over de aard en
de samenstelling van producten en dat op basis van de informatie een weloverwogen keuze kan
worden gemaakt. Een veilige keuze staat daarbij voorop. Vandaar dat de Europese wetgever
specifieke eisen stelt aan bijvoorbeeld het benoemen van stoffen die allergische reacties kunnen
veroorzaken, houdbaarheid en aanwijzingen voor bewaring en gebruik. Naast voorschriften voor
een veilige keuze, zijn er, waar van toepassing, voorschriften over bijvoorbeeld herkomst of
productiewijze. Ik ben van mening dat de eisen die nu aan voedingsmiddelenetikettering worden
gesteld voldoende informatie geven aan consumenten over de mogelijke dierlijke oorsprong van
gebruikte ingrediënten.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 180

4.
Bent u bereid een lijst van toegestane ingrediënten te publiceren waarvan bekend is dat die
afkomstig kunnen zijn van levende of gedode dieren inclusief E-nummers? Zo ja, op welke
termijn en op welke wijze zou u daar invulling aan willen geven? Zo neen, waarom niet?
5.
Bent u bereid in de informatievoorziening rond voedsel in algemene zin, meer dan nu het geval
is, rekening te houden met het snel groeiende aantal vegetariërs, veganisten en vleesverlaters in
ons land? Zo ja, op welke termijn en op welke wijze zou u daar invulling aan willen geven? Zo
neen, waarom niet?
4 en 5.
Zoals ik hierboven heb aangegeven ben ik van mening dat de eisen de nu aan etikettering
worden gesteld, en die ook in de rest van Europa gelden voldoende informatie geven over
afkomst van dierlijke ingrediënten. Ik zal daarom geen lijst opstellen van ingrediënten die
afkomstig zijn van dieren. Het etiket geeft voldoende informatie hierover. Het Voedingscentrum
geeft daarnaast informatie over E-nummers en de mogelijke dierlijke afkomst van deze
goedgekeurde toevoegingen.
De Europese Commissie werkt momenteel aan een herziening van de richtlijn etikettering
levensmiddelen. Daarbij wordt nadrukkelijk rekening gehouden met de toegenomen wens om
naast de bestaande productinformatie, rekening te houden met de toegenomen vraag van
consumenten om productinformatie over bijvoorbeeld ethische aspecten, herkomst of
milieuaspecten. Aan de andere kant zal de Europese Commissie de administratieve lasten voor
het betrokken bedrijfsleven tegen het licht houden. Uit metingen van administratieve lasten in
Nederland blijkt dat verreweg de meeste administratieve lasten (ruim € 337 mln.) in de
voedselketen worden veroorzaakt door regels omtrent etiketteren (Tweede Kamer, 2005–2006,
29 515, nr. 150).
Ik zal bij deze herziening bevorderen dat de voedingsmiddelenindustrie de ruimte krijgt om op de
genoemde aspecten, en dus ook het benoemen van afwezigheid van dierlijke ingrediënten, te
komen met eenduidige, voor de consument begrijpelijke informatie op de verpakking, zonder dat
dit leidt tot extra regels. Ik vertrouw er op dat het groter worden van de markt voor deze
producten voldoende aansporing is voor de fabrikanten om ook zelf met maatregelen te komen.
1) http://www.meatandmeal.nl/nieuws/product-ontwikkeling/3497/vegaboycot-tegen-
marsrepen.html, 15 mei 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 181

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-K-U 2779682 4 juli 2007
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 1 juni 2007
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de
antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over innovaties in de vleessector
(2060716740).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 182

Antwoorden op de Kamervragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) aan de ministers van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over innovaties
in de vleessector. (2060716740)
1.
Kent u het bericht ‘vleessector doet te weinig voor gezondheid’? 1)
1.
ja
2.
Deelt u de mening van het afdelingshoofd Voeding en Levensmiddelen van het ministerie van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport, dat de overheid gezondere vleesproducten bij wet zal
verplichten wanneer de sector niet zelf initiatieven daartoe onderneemt? Zo ja, op welke termijn
en op welke wijze vallen initiatieven in deze richting van u te verwachten? Zo neen, waarom niet?
2.
Het hoofd Voeding en Voedselveiligheid van mijn ministerie was één van de sprekers tijdens het
symposium ‘Gezonde vleesinnovaties: vet!’ van het Voedingscentrum en de Nederlandse
Hartstichting, in samenwerking met de NVVL (Network for Food Experts) en de HAS Den Bosch.
Zij heeft hier het VWS-beleid toegelicht. Eén van de onderdelen van dit VWS-beleid is het werken
aan de begrotingsdoelstellingen op het gebied van het verlagen van de inname door de
consument van verzadigde vetten en transvetten. Om aan deze overheidsdoelstellingen te
kunnen voldoen is de actieve medewerking van het bedrijfsleven noodzakelijk. Hiervoor is door
het bedrijfsleven de Taskforce “verantwoord vetzuren gebruik” opgericht. In deze taskforce
werken verschillende sectoren samen om door middel van productinnovaties de hoeveelheid
verzadigde vetten en transvetzuren te verlagen. Deze aanpak leidt in Nederland tot goede
resultaten. De vleessector is hierbij nog niet betrokken. Doel van het symposium was om de
mogelijkheden voor de vleessector om aan te haken te onderzoeken. Door mijn afdelingshoofd is
juist benadrukt dat door de succesvolle Nederlandse aanpak van productinnovaties door sectoren
zelf regelgeving in Nederland op dit gebied vooralsnog minder noodzakelijk is. Er is geen
aanleiding aan te nemen dat deze situatie op korte termijn verandert. De voortgang van de
private partijen wordt nauwgezet gevolgd. Een volledig overzicht van het voedingsbeleid zal ik na
de zomer aan u voorleggen in een voedingsnota. Hierin zal ik ook het beleid ten aanzien van
verzadigd vet en transvetzuren nader toelichten.
3.
Deelt u de mening dat de vleessector op het gebied van innovaties ver achterblijft bij andere
industrieën zoals de zuivelbranche? Zo ja, op welk gebied en hoe is daar verandering in te
brengen? Zo neen, waarom niet?
3.
Het symposium had als doelstelling de mogelijkheden voor innovaties in de vleeswarensector op
het gebied van gezondere voeding te bespreken. De sector heeft zelf aangegeven dat er al
redelijk wat gedaan is om vleeswaren gezonder te maken, maar dat het niet zo simpel is om de
samenstelling van de producten te veranderen, omdat vet niet alleen smaak aan een product
geeft, maar het ook een belangrijk bindmiddel is en drager van microvoedingsstoffen. Ik ga er van
uit dat naar aanleiding van het symposium door de vleessector zelf besproken zal worden of en
op welke wijze men structureel wil aanhaken bij de taskforce of dat hij een eigen innovatie- en
monitoringstraject zal starten. Ik zal deze ontwikkelingen volgen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 183

4.
Welke mogelijkheden ziet u voor aanvullende wet - en regelgeving om gezonder vlees te
stimuleren en bent u voornemens hier zelf een voortrekkersrol in te vervullen? Zo ja, op welke
wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
4.
Zoals aangegeven in antwoord op vraag 2 zie ik tot op heden geen aanleiding om aanvullende
wet- en regelgeving op te stellen.
5.
Deelt u de mening dat bij het ontwikkelen van innovaties in de agrarische sector prioriteit
gegeven zou moeten worden aan de transitie van de productie en consumptie van dierlijke
eiwitten naar meer plantaardige eiwitten uit oogpunt van volksgezondheid, milieu, internationale
verdelingsvraagstukken, dierenwelzijn en efficiency zoals blijkt uit het PROFETAS onderzoek? 2)
Zo ja, op welke termijn en op welke wijze wilt u hier invulling aan geven? Zo neen, waarom niet?
5.
Vanuit het oogpunt van volksgezondheid is het van belang te kijken naar de samenstelling van
producten en hun voedingswaarde. Vlees kan passen binnen een gezond dieet.
Productie van eiwitten, plantaardig dan wel dierlijk, zal zo duurzaam mogelijk moeten
geschieden. Het beleid van de minister van LNV is er op gericht innovaties te stimuleren in alle
agroketens. Prioriteiten worden gegeven aan met name thema's binnen de verschillende
sectoren. LNV heeft zojuist met de gehele keten in productie van dierlijke eiwitten de
innovatieagenda afgesproken en kernthema's van het onderzoek zullen zijn een duurzame
inpassing, efficiënte geborgde ketens en productinnovatie. Door te investeren in onder andere
dierenwelzijn, milieu, ruimtelijke kwaliteit en geborgde productie, kunnen de dierlijke sectoren
bijdragen aan een product dat nog veiliger en gezonder is en duurzamer wordt geproduceerd.
Wat de follow-up van het onderzoek van Profetas betreft, heeft de minister van LNV reeds eerder
aangeven (Kamerstuknummer 28 807, nr. 114 en schriftelijke antwoorden op vragen gesteld in
eerste termijn van vaststelling LNV -begroting 2007, handelingen TK 24-1697)), dat de
onderzoeksresultaten worden gebruikt voor een vervolgonderzoek naar de maatschappelijke
kosten en baten van de intensieve veehouderij. De resultaten hiervan zullen in de loop van dit
jaar beschikbaar komen.
1) meatandmeal.nl, 24 mei 2007, (http://www.meatandmeal.nl/nieuws/productontwikkeling/3525/vleessector-doet-te-weinig-voor-gezondheid.html)
2) “Sustainable protein production and consumption: pigs or peas?”, 2006
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 184

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
31 mei 2007 2060716600 VD. 2007/1389 3 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het preventief gebruik
van antibiotica in de veehouderij
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de
antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over preventief gebruik van
antibiotica in de veehouderij.
1
Kent u het bericht ‘Te veel antibiotica maakt het vlees ongezond’? 1
Ja.
2
Kunt u bevestigen dat de afgelopen jaren het preventief gebruik van antibiotica in de
veehouderij is toegenomen en dat in 2006 circa 500 ton antibiotica preventief zijn toegediend
aan landbouwhuisdieren? Zo neen, kunt u aangeven hoeveel antibiotica in 2006 preventief
zijn toegediend aan landbouwhuisdieren?
De verkoopgegevens van de Nederlandse Farmaceutische Industrie van therapeutisch
geregistreerde antibiotica in 2005 was 508 ton. Een deel ervan wordt preventief gebruikt en
een ander deel curatief (dus bij zieke dieren). Er wordt niet geregistreerd welk deel preventief
of curatief wordt ingezet. In de intensieve veehouderij worden dieren frequent als koppel
behandeld, omdat er dieren uit dat koppel ziek zijn. Dieren uit dat koppel die nog geen
symptomen hebben, worden dan ook behandeld om te voorkomen dat deze ziek worden.
Gegevens over aantallen dieren die behandeld worden nadat de ziekte is geconstateerd,
aantallen dieren die behandeld worden als er dieren in hun koppel ziek zijn
(koppelbehandeling) of koppels die behandeld worden zonder dat er een ziekte
geconstateerd is, zijn niet bekend.
1 RTL Nieuws, uitzending 28 mei 2007, 19.30
3784641
(http://www.rtl.nl/(/actueel/rtlnieuws/)/components/actueel/rtlnieuws/2007/05_mei/28/binnenland/0528_1930_antibiotica_vee_toedienen.xml)
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 185

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
3 juli 2007 VD. 2007/1389 2
3
Deelt u de mening van het Centraal Instituut voor Dierziektencontrole (CIDC) dat toezicht op
het preventief gebruik van antibiotica ontbreekt? Zo ja, welke stappen gaat u ondernemen om
het toezicht te verbeteren en binnen welke termijn? Zo neen, waar baseert u uw mening op
en waarom verschilt deze van het CIDC?
Nederland kent een monitoringssysteem voor het gebruik van antibiotica dat geen
onderscheid maakt tussen preventief en curatief gebruik (zie ook de vraag hierboven). Ook
toezicht van diergeneesmiddelen vindt niet op deze manier plaats. Een groot deel van het
preventief gebruik vindt plaats in het kader van koppelmedicatie (zie antwoord 2). Naar
aanleiding van de MRSA-problematiek (zie ook Kamerstuk II, 2006-2007, 29 683,
nr. 11) en de groeiende bewustwording dat het antibioticumgebruik in de dierhouderij meer
verantwoord moet plaatsvinden, is het ministerie samen met de sector in overleg om
effectieve maatregelen te nemen. Deze maatregelen zullen deels door de sector genomen
worden, deels door de overheid en deels in gezamenlijke afstemming.
4
Deelt u de mening dat betere hygiëne en minder gesleep met dieren een effectievere
preventie zijn ter voorkoming van dierziekten, dan het preventief gebruik van antibiotica? Zo
ja, welke stappen gaat u ondernemen om deze maatregelen te stimuleren en binnen welke
termijn? Zo neen, hoe verhoudt zich uw mening tot die van het CIDC?
Voorkomen is altijd beter dan genezen, dus ik deel zeker de mening dat preventieve
maatregelen een zeer belangrijke rol spelen in de bevordering van een maximale
diergezondheid. Dierziekten kunnen het beste voorkomen en beheerst worden door optimaal
management, goede huisvesting, een goed klimaat, een goede kwaliteit voer en indien
mogelijk door inzet van vaccinatie. Daarnaast kunnen diergeneesmiddelen worden ingezet;
de juiste antibiotica (na isolatie van de ziektekiem en een gevoeligheidsbepaling) in de juiste
dosering voor de juiste indicatie (is verantwoord gebruik). De Nederlandse dierenartsen,
verenigd in de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD),
hebben op basis hiervan ook een antibioticumbeleid gebaseerd (formularia). Eén van de
instrumenten die ik in zal zetten in de strijd tegen de antibioticumresistentie is het bevorderen
van het gebruik van deze formularia.
5
Deelt u de mening dat het preventief toedienen van antibiotica aan landbouwhuisdieren
gewenst en noodzakelijk is? Zo ja, kunt u uw mening toelichten en hoe verhoudt zich uw
mening tot de uitspraken van het CIDC, dat aangeeft dat preventief vaccineren grote risico’s
teweeg brengt? Zo neen, welke stappen gaat u ondernemen om het preventief gebruik van
antibioticum in de veehouderij uit te bannen en binnen welke termijn?
Ervan uitgaande dat u met “preventief vaccineren” “preventief antibioticagebruik” bedoelt,
beantwoord ik uw vraag. Het CIDC heeft zich namelijk in deze uitzending niet uitgesproken
over “preventief vaccineren” en dit betreft ook een ander onderwerp.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 186

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
3 juli 2007 VD. 2007/1389 3
Op bedrijven met grote aantallen dieren is het onvermijdelijk dat er koppelgewijs behandeld
wordt bij opgetreden infectieziekt en in een koppel. Dat moet gebeuren op een moment dat
de ziekte zich aankondigt en leidt automatisch tot preventief gebruik bij de dieren die nog
niet ziek zijn. Het alleen individueel behandelen van zieke dieren is niet altijd mogelijk
(bijvoorbeeld kippe n). Echter, het streven is te komen tot strategieën voor het optimaliseren
van de koppeltherapie met zo min mogelijk kans op resistentieselectie. Gebruik van
antibiotica bij koppels om andere redenen dan ziektecontrole, is in mijn ogen niet wenselijk.
6
Bent u voornemens een verbod op het preventief gebruik van antibiotica in te voeren? Zo ja,
op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Een verbod op preventief gebruik van antibiotica zou neerkomen op het verbod van het
gebruik van antibiotica in koppels. Zo’n verbod kent echter meer nadelen dan voordelen en is
daarom niet wenselijk. Zie hiervoor ook de beantwoording van vraag 5 waar ik de noodzaak
van “koppelmedicatie” uitleg. Het streven is te komen tot strategieën voor het optimaliseren
van de koppeltherapie met zo min mogelijk kans op resistentieselectie en er zijn geen
plannen om een verbod op preventief gebruik in te voeren.
7
Kunt u aangeven welke risico’s er voor de volksgezondheid kunnen optreden als gevolg van
het preventief gebruik van antibiotica in de veehouderij? Acht u deze risico’s hoog en waar
blijkt dat uit? Zo ja, op welke wijze wilt u de volksgezondheidsrisico’s als gevolg van het
preventief gebruik van antibiotica in de veehouderij verminderen en binnen welke termijn? Zo
neen, hoe verhoudt uw mening zich tot de uitspraken van het CIDC, dat preventief gebruik
van antibiotica kunnen leiden tot grote risico’s voor de volksgezond heid?
Intensieve dierhouderij in combinatie met overmatig antibioticumgebruik kan een milieu
creëren waarin resistentie zich snel kan ontwikkelen. De huidige diergebonden MRSA is daar
een voorbeeld van. In zo’n milieu kunnen ook andere (nieuwe) resistente organismen een
risico gaan vormen, zeker als deze makkelijk van een dierpopulatie naar een menspopulatie
kunnen overspringen. Mijn collega van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en ik achten
dit een zorgelijke ontwikkeling. Dit was dan ook aanleiding voor ons om vanaf 2006 extra
onderzoek in gang te zetten naar het voorkomen van resistente ziekteverwekkers bij dieren
en op dierlijke producten en de overdracht van deze resistente ziekteverwekkers van dieren
naar mensen. Hierover heb ik u geïnformeerd met
Kamerstuk II, 2006-2007, 29 683, nr. 11. Daarnaast heb ik in deze brief aangegeven dat ik
een aantal maatregelen heb getroffen en nog zal treffen om het antibioticagebruik in de
sector verder terug te dringen. Naast repressieve maatregelen, zoals bijvoorbeeld versterking
van het toezicht op het oneigenlijk gebruik van antibiotica, vind ik het belangrijk dat de sector
zich bewust is van de risico’s van het oneigenlijk gebruik van antibiotica en
verantwoordelijkheid neemt voor vermindering hiervan.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 187

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
3 juli 2007 VD. 2007/1389 4
Hierin moet ook aandacht besteed worden aan alternatieven voor diergeneesmiddelengebruik
(zoals management, huisvesting, quarantaine of isolatie etc.). Er hebben daarom in
de afgelopen maanden diverse overleggen plaatsgevonden tussen mijn ministerie en de
sector. Hierbij is gevraagd om een plan van aanpak om het gebruik binnen de sector terug te
dringen.
Om introductie van MRSA in de ziekenhuizen te voorkomen en te voorkomen dat juist de
meest kwetsbare groepen aan risico’s worden blootgesteld, wordt er een stringent MRSAbeleid
gevoerd in de ziekenhuizen. Voor een toelichting hierop verwijs ik u naar het antwoord
op vraag 2 op uw vragen van 15 mei 2007 (DBO-K-U-2771711) aan mijn collega van VWS
over de overdraagbaarheid van de MRSA-bacterie.
In de tweede helft van 2007 zal ik, naast de al ingezette activiteiten (zie Kamerstuk II,
2006-2007, 29 683, nr. 11) in overleg met externe stakeholders bezien in hoeverre de huidige
maatregelen effectief zijn of dat aanvullende maatregelen gewenst zijn. Afhankelijk hiervan
zal ik mijn beleid bijstellen. In de tussenliggende tijd blijf ik onverminderd actief om de sector
te stimuleren te komen tot een meer verantwoord antibioticumgebruik.
8
Deelt u de mening dat antibiotica alleen aan zieke dieren toegediend zouden moeten
worden? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn wilt u het preventief gebruik van
antibiotica stopzetten? Zo neen, op welke wijze wilt u resistentie en de gevaren van
resistentie voor de volksgezondheid voorkomen?
Zie de antwoorden op de vragen 5, 6 en 7.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 188

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
22 juni 2007 2060719060 VD. 2007/1488 5 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over slachtafval in
levensmiddelen
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), de
antwoorden op de vragen gesteld door het lid Thieme (PvdD) over slachtafval in levensmiddelen.
1
Kent u het bericht ‘Slachtafval mogelijk illegaal verwerkt’?
Ja.
3784356
2
Is het waar dat slachtafval is verwerkt tot levensmiddelen? Zo ja, om welke levensmiddelen
gaat het en zijn deze voedingsmiddelen in de schappen van supermarkten terechtgekomen?
Zo neen, kunt u toelichten waarom het onderzoek dit kan uitwijzen ondanks eerdere
vermoedens van de AID?
Op dit moment wordt door de Algemene Inspectiedienst (hierna: AID) onderzocht of er
ongewenste materiaalstromen in het humane circuit terecht zijn gekomen. Hangende het
onderzoek kan ik u hierover nog geen nadere mededelingen doen. De Voedsel en Waren
Autoriteit (hierna: VWA) heeft de vereiste erkenning van het betreffende bedrijf met
onmiddellijke ingang geschorst.
3
Welke gezondheidsrisico’s kleven er aan het verwerken van slachtafval in levensmiddelen?
Het is moeilijk ten algemene iets over de gezondheidsrisico’s te zeggen. Of er bij het
verwerken van slachtbijproducten in levensmiddelen gezondheidsrisico’s zijn ontstaan,
is afhankelijk van diverse factoren, zoals de aard van de slachtbijproducten en de hoeveelheid
en de bewerkings- en verwerkingsmethoden.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 189

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
5 juli 2007 VD. 2007/1488 2
4
Wat zijn de wettelijke procedures om te voorkomen dat slachtafval in levensmiddelen
terechtkomt en wie ziet toe op de naleving van deze procedures?
De wettelijke procedures staan in Verordening (EG) nr. 1774/2002 over dierlijke bijproducten en
de Europese hygiëneverordeningen. Op grond hiervan dienen destructiemateriaal en
goedgekeurd vlees strikt van elkaar gescheiden te blijven. Een dergelijke scheiding wordt
onder meer geborgd door de HACCP-plannen die verplicht zijn voor voedselverwerkende
bedrijven. De VWA en de AID zien toe op de naleving hiervan.
5
Bent u van mening dat de controle op naleving voldoende is en waar maakt u dat uit op? Zo
ja, hoe kunnen misstanden als de nu geconstateerde dan toch keer op keer aan de orde zijn?
Zo neen, wat gaat u daaraan veranderen en op welke termijn?
De Algemene levensmiddelenverordening (Verordening (EG) nr. 178/2002) legt de
verantwoordelijkheid voor het produceren van levensmiddelen neer bij de producent.
Er bestaat een adequaat wettelijk kader voor de verwerking van slachtafval en voor de
productie van levensmiddelen. Uit onderzoek van de VWA blijkt dat de wettelijke voor schriften
niet altijd volledig worden nageleefd. De VWA heeft een traject ingezet dat het naleefniveau van
bedrijven moet verhogen.
6
Hoe kan het gebeuren dat slachtafval voor vernietiging toch terecht kan komen in
levensmiddelen en bent u bereid onderzoek te doen naar mogelijkheden ter voorkoming
hiervan?
Zie antwoord vraag 5.
7
Kunt u aangeven of het verwerken van slachtafval in levensmiddelen vaker is gebeurd? Zo ja,
om hoeveel incidenten gaat het? Welke voedingsmiddelen betrof het? Op welke wijze zijn de
overtreders aangepakt? Zo neen, bent u bereid om dit in de toekomst te registreren zodat
consumenten beter geïnformeerd kunnen worden over de risico’s van voedingsmiddelen met
slachtafval?
Ook in het verleden hebben dergelijke incidenten zich voorgedaan. De aanpak van dergelijke
zaken neem ik uiterst serieus. Het lijkt me niet opportuun om naast de reguliere en reeds
ingezette handhavingsinspanningen hiervoor een specifiek registratiesysteem op te zetten.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 190

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
5 juli 2007 VD. 2007/1488 3
Ten algemene heb ik u geïnformeerd over het voornemen om de controleresultaten van de
VWA openbaar te maken. Op dit moment loopt er in dat verband een aantal pilots.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 191

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
15 juni 2007 2060718480 DL. 2007/1859 6 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het onthoornen van
kalveren
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over het
onthoornen van kalveren.
1
Kent u de berichten ‘Complimenten zuivelketen vanwege dierenwelzijn 1), ‘Onthoornen niet
hoog op agenda LTO en NMV’ 2) en ‘Sector moet koe bij de horens vatten’ 3)?
Ja.
3785566
2
Deelt u de mening dat het onthoornen van kalveren de integriteit van een dier aantast en dat
dit onwenselijk is? Zo ja, kunt u aangeven op welke wijze u het afschaffen van het onthoornen
van kalveren wilt stimuleren? Zo neen, waarom niet en kunt u aangeven hoe uw antwoord
zich verhoudt tot uw wens om te komen tot bijvoorbeeld een afschaffing van de castratie van
biggen?
Ja, onthoornen tast de integriteit van het dier aan. Onthoornen is echter een volgens het
Ingrepenbesluit toegestane activiteit, onder voorwaarde dat dit gebeurt onder lokale
verdoving en sedatie door de dierenarts. In de huidige ligboxenstallen verkleint onthoornen
van kalveren bij volwassen dieren de kans op ernstig letsel bij koppelgenoten als gevolg van
fysieke confrontaties bij het instellen en in stand houden van de sociale rangorde en
competitie om voer, water en rustplaatsen.
Onthoornen onderscheidt zich van castratie bij biggen in die zin dat het, onder sedatie en
plaatselijke verdoving door dierenartsen, wordt uitgevoerd. Het ongerief voor de dieren wordt
zo tot een minimum beperkt.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 192

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
6 juli 2007 DL. 2007/1859 2
3, 4 en 6
Bent u bereid te onderzoeken op welke wijze het onthoornen van kalveren ontmoedigd kan
worden? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Bent u bereid om samen met de sector te zoeken naar alternatieven voor het onthoornen van
kalveren, bijvoorbeeld via fokkerij of aangepaste stalsystemen? Zo ja, op welke wijze en
binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet en op welke wijze wilt u dan het hoofd bieden
aan de groeiende maatschappelijke weerstand tegen onthoornen?
Gaat u op een andere manier bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe stalsystemen en bent
u bereid om hiervoor criteria op te stellen zodat in de ontwikkeling van nieuwe stalconcepten
ook de behoeften van gehoornde koeien worden meegenomen? Zo ja, op welke wijze en
binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Vanuit welzijnsoogpunt bieden stalsystemen, waarbij de dieren niet zijn aangebonden
(ligboxstallen, potstallen), grote voordelen ten opzichte van aanbindstallen. Het is echter niet
mogelijk om verwondingen door fysieke confrontaties bij melk- en vleesvee in de huidige
stalsystemen te voorkomen waardoor onthoornen, helaas, een noodzakelijke ingreep is.
Er zijn via fokkerij geen begaanbare alternatieven omdat in de gangbare melkveerassen
hoornloosheid slechts in heel lage frequentie voorkomt, namelijk in incidentele bloedlijnen. Bij
intensief gebruik van dergelijke bloedlijnen wordt de genetische variatie sterk verkleind met
inteeltdepressie tot gevolg en verminderde erfelijke vooruitgang op productie- en
gezondheidskenmerken. Voor de vleesveehouderij zijn er wel enkele vleesrassen met
hoornloze aanleg, maar de noodzaak voor onthoornen is veelal gering vanwege het
extensieve houderijsysteem.
Daarom heb ik onderzoek uitgezet ten behoeve van de ontwikkeling van nieuwe
houderijsystemen voor melkvee. In het lopende onderzoeksproject ‘Duurzaam Integraal
Ontwerpen Melkveehouderij’ wordt gewerkt aan nieuwe concepten. Eén van de onder delen
waar nadrukkelijk naar gekeken wordt, is het overbodig maken van het onthoornen, naast
andere aspecten rondom duurzaamheid.
5
Bent u voornemens om een financiële bijdrage te leveren aan de uitwerking van de
innovatieagenda melkveehouderij van Land- en Tuinbouworganisaties Nederland (LTO
Nederland) waarin het onderdeel nieuwe stalsystemen zal worden opgenomen? Zo ja, bent u
bereid om aan de subsidiebijdrage de voorwaarde te stellen dat ook aandacht besteed moet
worden aan nieuwe stalsystemen voor koeien mét horens? Zo ja, op welke wijze en binnen
welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Het ministerie van LNV faciliteert de opstelling en uitwerking van de innovatieagenda
melkveehouderij van de LTO met een financiële bijdrage. De inhoudelijke uitwerking van deze
agenda is echter aan de sector. Zie verder antwoord op vraag 6.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 193

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
6 juli 2007 DL. 2007/1859 3
7
Bent u voornemens via subsidies innovaties in de melkveehouderijsector te financieren?
Zo neen, waarom niet? Zo ja, bent u bereid om hieraan het criterium te verbinden dat bij de
innovatie ook gekeken moet worden naar de mogelijkheden om het onthoornen van kalveren
te voorkomen en de mogelijkheden voor gehoornde koeien te vergroten? Zo ja, op welke
wijze en binnen welke termijn?
De in komende jaren open te stellen innovatieregelingen zijn in zijn algemeenheid gericht op
integrale verduurzaming van, onder andere, de melkveehouderijsector. Ik ben niet
voornemens deze regelingen te belasten met gedetailleerde inhoudelijke voorwaarden op de
verschillende duurzaamheidsaspecten. Wel ben ik bereid na te gaan of in het
Openstelllingsbesluit 2008 van de Regeling LNV-subsidies in de module ‘Samenwerking bij
innovatieprojecten’ meer nadruk gelegd moet worden op innovatieprojecten die gericht zijn
op een verdere verbetering van dierenwelzijn.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) Zuivelzicht, 6 juni 2007
2) Agrarisch Dagblad, 8 juni 2007
3) Agrarisch Dagblad, 9 juni 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 194

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
3 juli 2007 2060719920 VD. 2007/1568 10 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over de oormerkplicht en
gewetensbezwaarden
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u het antwoord op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over de oormerkplicht
en gewetensbezwaarden. Ik bericht u het volgende.
1
Kent u het bericht ‘boer weigert vee te oormerken”? 1
Ja.
2
Heeft u kennisgenomen van het feit dat de rechter een schuldigverklaring zonder strafoplegging
heeft uitgesproken in het onderhavige geval?
Ja.
3
Maakt u daaruit op dat ook de rechterlijke macht het onredelijk vindt om gewetensbezwaarden
van de oormerkplicht te vervolgen? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn
wilt u hierin verandering brengen? Zo neen, op welke wijze interpreteert u de uitspraak en
welke conclusies verbindt u hier aan?
Nee, er is in deze zaak wel degelijk een schuldigverklaring. In het onderhavige geval heeft de
rechter gemeend, gelet op de specifieke omstandigheden, geen strafoplegging te moeten
uitspreken. Dat kan niet zonder meer veralgemeniseerd worden naar andere houders die
weigeren oormerken toe te passen. Aan deze uitspraak kan dan ook geen argument voor
derden worden ontleend om hun verplichtingen in het kader van de regelgeving omtrent
identificatie niet na te komen.
1 NRC Handelsblad, 30 juni 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 195
3785121

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
10 juli 2007 VD. 2007/1568 2
4
Is het waar dat er wel een regeling voor rundveehouders met gewetensbezwaren is, maar niet
voor hobbydierhouders? Zo ja, vindt u dit onderscheid terecht en waarom? Zo neen, kunt u
aangeven waarom hobbydierhouders wel in de veronderstelling zijn dat zij niet onder deze
regeling kunnen vallen?
Voor een beperkte groep rundveehouders, die al bekend waren als gewetensbezwaarden
voordat de dwingende Europese oormerkverplichting tot stand kwam, geldt thans dat zij
- zolang hun dieren op het eigen bedrijf zijn - niet gehouden zijn de oormerkverplichting op
deze dieren toe te passe n. Het betreft een zeer kleine groep veehouders waartoe ook geen
nieuwe gewetensbezwaarde houders worden toegelaten, gelet op de strenge alternatieve
garanties die deze houders geven en het feit dat deze dieren bij verplaatsing alsnog volgens
de Europese regels met twee oormerken geïdentificeerd worden. De extra risico’s van
tracering zijn bij deze groep minimaal. Voor houders van schapen en geiten kan ik geen
regeling treffen. Ten tijde van het vaststellen van de Europese regelgeving heeft mijn
voorganger gepleit voor alternatieve identificatie van dieren bij hobbyhouders. Dit pleidooi
heeft evenwel geen weerklank gevonden in de Europese Gemeenschap.
5
Wegen de gewetensbezwaren van rundveehouders voor u zwaarder dan die van
hobbydierhouders? Zo ja, waarom? Zo neen, wat is dan de reden voor deze ongelijke
behandeling? Bent u bereid daar een einde aan te maken door ook de gewetensbezwaren
van hobbydierhouders te honoreren?
Ik treed niet in de gewetensbezwaren van individuele houders. Aan de bezwaren van
hobbyhouders probeer ik tegemoet te komen door de eisen aan identificatiemiddelen te
minimaliseren binnen het Europese kader. Voor schapen en geiten betekent dit bijvoorbeeld
dat zij geïdentificeerd kunnen worden met een maagbolus, die geen ingreep is en een
oormerk van minimaal formaat.
6
Kunt aangeven waarom er nog steeds een oormerkplicht bestaat nu er zoveel diervriendelijker
alternatieven van identificatie en registratie (I&R) voorhanden zijn zoals chippen?
Een onderhuidse transponder is vooralsnog niet toegelaten als identificatiemiddel voor
schapen, geiten, runderen en varkens. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
(LNV) voert, in samenwerking met de Nederlandse Belangenvereniging van
Hobbyhouders (NBvH), een proef uit om aan te tonen of de onderhuidse transponder een
volwaardig identificatiemiddel kan zijn, die terug te vinden is en verwijderd kan worden op
het moment dat een dier geslacht wordt. Indien de proef lukt, wordt deze informatie gebruikt
om bij de Europese Commissie te pleiten voor het toestaan van de onderhuidse transponder.
De Europese regelgeving zal echter ook voor deze identificatiemethode nog voorschrijven
dat deze gecombineerd wordt met een visueel zichtbaar oormerk.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 196

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
10 juli 2007 VD. 2007/1568 3
7
Bent u bereid zodanig beleid te ontwikkelen zodat niemand meer verplicht wordt mee te
werken aan de dieronvriendelijke oormerkplicht? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen,
waarom niet?
In reactie op de vragen 5 en 6 heb ik mijn inzet voor alternatieve vormen van identificatie
aangegeven. Hierbij blijft gelden dat de Europese regelgeving ook verplicht tot het
identificeren van schapen en geiten met één of twee oormerken. De Nederlandse overheid is
op grond van het EG-verdrag gehouden de Europese regelgeving te handhaven. Het staat
mij niet vrij hiervan af te wijken.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 197

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
6 juni 2007 2060717240 DL. 2007/1758 10 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over de uitbreiding van
varkensschuren in Marle
Geachte Voorzitter,
In deze brief beantwoord ik mede namens de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (VROM) de vragen van het lid Thieme (PvdD) over de uitbreiding
van varkensschuren in Marle.
1
Kent u het bericht ‘Varkensflats op stapel’ 1) en de uitzending “weerstand tegen
varkensflats”? 2)
Ja.
2
Kent u de plannen van ‘Family Farmers’ om ‘varkensflats’ te plaatsen met een capaciteit van
19.000 varkens?
Ja.
3784792
3 en 9
Klopt het dat de schuren 10 meter hoog, 90 meter breed en 145 meter lang worden volgens
de plannen en twee verdiepingen gaan tellen? Zo ja, vindt u deze schaalgrootte wenselijk in
het kader van duurzame ontwikkeling en waarom? Zo neen, van welke afmetingen is sprake?
Is deze schaalgrootte gewenst in het kader van een duurzame ontwikkeling?Deelt u de
mening dat de maatschappelijke onrust over de vestigingsplannen van grootschalige
intensieve varkensbedrijven, zoals de varkensflat bij Marle, laat zien dat er steeds minder
draagvlak is voor de ontwikkeling van grootschalige intensieve houderijsystemen? Zo ja, op
welke wijze wilt u gehoor geven aan deze onrust en binnen welke termijn? Zo neen, waarom
niet?
Ja, de afmetingen kloppen. Duurzame ontwikkeling gaat om een balans tussen people,
planet en profit. Schaalvergroting maakt het economisch gezien beter mogelijk om te
innoveren en te investeren in extra maatregelen voor milieu, dierenwelzijn en fysieke
inpassing van stallen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 198

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
10 juli 2007 DL. 2007/1758 2
Daar staat tegenover dat in de beeldvorming van de samenleving in grote stallen minder
aandacht is voor het individuele dier en de menselijke maat verloren dreigt te gaan. Naar mijn
mening zal de veehouderijsector op regionaal en lokaal niveau in overleg met provincie en
gemeente en maatschappelijke organisaties tot een nieuwe balans en nieuwe afwegingen
moeten komen. Ik zal de sector op deze uitdaging aanspreken. Daarnaast heeft de minister
van VROM in het Algemeen Overleg van maandag 25 juni jl. aangegeven dat zij vanwege de
maat van dergelijke bouwsels en het tegengaan van de verrommeling provincies en
gemeenten zal aanspreken om gezamenlijk met haar een juiste balans te vinden. Wij zullen
met provincies en gemeenten bespreken of, en zo ja, hoe ruimtelijke uitgangspunten voor
varkensflats kunnen worden geformuleerd, waarbij we ook advies zullen vragen aan de
Rijksadviseurs.
Voor de reconstructiegebieden geeft de Reconstructiewet zandgebieden het rijkskader weer
waarbinnen de betrokken partijen tot afwegingen kunnen komen. Wij hebben intussen
kennisgenomen van de onrust in het geval van het voornemen in de kern Marle, zowel geuit
in het rondetafelgesprek van 25 juni ’s ochtends als in het politieke debat in de Provinciale
Staten van Overijssel.
4
Hoe verhoudt zich uw antwoord tot de wens van de regering om het landschap in stand te
houden? 3) Op welke wijze wilt u garanderen dat een dergelijke varkensflat de landschappelijke
kwaliteit van het gebied niet aantast?
De regering maakt zich inderdaad zorgen over de verhouding van deze zeer grote stallen tot
het landschap in al zijn kwaliteiten en variaties. Wij hebben echter ook de vaste lijnen en
regels van planvorming en besluitvorming te respecteren. Het geval Marle bevindt zich
precies in dat spanningsveld. De door ‘Family Farmers’ bij de gemeente Hellendoorn
ingediende bouwaanvragen voor varkensschuren in Marle hebben betrekking op percelen die
ingevolge het Overijsselse Reconstructieplan Salland-Twente (dat op 2 november 2004 door
het Rijk is goedgekeurd) de status van landbouwontwikkelingsgebied hebben gekregen.
Binnen deze gebieden worden ruime ontwikkelingsmogelijkheden geboden voor de
intensieve veehouderij, binnen de voorwaarden van de milieuregelgeving. Nieuwe agrarische
bouwblokken zijn hier onder voorwaarden toegestaan met een omvang van meer dan 3
hectare. Door de intensieve veehouderij hier te bundelen, wordt in de meer gevoelige
verwevingsgebieden en in de kwetsbare extensiveringsgebieden winst voor natuur,
landschap en milieu behaald.
Met betrekking tot concrete initiatieven voor nieuw vestiging van agrarische bedrijven in
landbouwontwikkelingsgebieden is in het Reconstructieplan bepaald dat gemeenten deze
moeten bezien op gevolgen voor onder meer natuur en landschap. Momenteel is de
gemeente Hellendoorn bezig met het verder uitwerken van dit beleid. Het beleid zal in
samenhang met het te actualiseren bestemmingsplan buitengebied als toetsingskader voor
bouwaanvragen gaan dienen.
De minister van VROM zal de beleidsvorming in de gemeente Hellendoorn op de voet volgen,
zoals zij ook de ontwikkeling in andere provincies en gemeenten in het oog zal houden.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 199

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
10 juli 2007 DL. 2007/1758 3
5
Klopt het dat gemeentelijke en provinciale overheden zich overrompeld voelen door
aanvragen als deze en dat er onduidelijkheid leeft over waar de bestuurlijke verantwoordelijkheid
ligt voor dit soort plannen? Zo ja, op welke wijze wilt u als nationale overheid
bijdragen aan het oplossen van de maatschappelijke onrust die is ontstaan na de bekend -
making van de vestigingsplannen van dit varkensbedrijf? Zo neen, waar ligt volgens u de
beslissingsbevoegdheid voor de vergunningverlening voor dit soort megabedrijven? Acht u
dit goed geregeld en waarom?
Het is mij bekend dat bouwaanvragen voor deze grootschalige vormen van intensieve
veehouderij tot ophef bij andere overheden en burgers hebben geleid.
Er bestaat in het geval van Marle geen onduidelijkheid over de vraag welke overheidslaag
dient te besluiten over het verlenen van de benodigde vergunningen. Ingevolge de ruimtelijke
wetgeving dienen gemeenten bouwaanvragen te beoordelen op passendheid binnen de
bestemmingsplanvoorschriften en te besluiten over het afgeven, dan wel het weigeren van
de bouwvergunningen. Over het algemeen zijn gemeenten in het kader van de
milieuwetgeving ook het bevoegd gezag voor het verstrekken van de milieuvergunningen
voor intensieve veehouderijbedrijven. In het geval van de varkensschuren in Marle is dit
echter de provincie Overijssel, omdat het bedrijf ‘Family Farmers’ haar varkens wil bijvoeren
met restproducten uit de levensmiddelenindustrie . In dergelijke gevallen is de provincie het
bevoegd gezag. Het is van belang dat gemeenten in hun afwegingen de verhouding tussen
de maat en de verschijningsvorm van grootschalige nieuwe veebedrijven en het omliggende
landschap met grote zorgvuldigheid meenemen.
6
Deelt u de mening dat bedrijfsvestigingen van een schaalgrootte zoals hier aan de orde is, als
nieuwe ontwikkeling moeten worden aangemerkt en daarmee een bovengemeentelijk en
bovenprovinciaal belang vertegenwoordigen? Zo ja, bent u bereid hierover met de Kamer van
gedachten te wisselen om te komen tot een uitspraak of deze schaalgrootte in Nederland wel
of niet gewenst is? Zo neen, waarom niet? Op welke wijze wilt u rekening houden met de
bezwaren van burgers en maatschappelijke organisaties die dit soort ontwikkelingen willen
tegenhouden?
Zoals ik heb aangegeven, ben ik van mening dat de veehouderijsector op regionaal en lokaal
niveau in overleg met provincie en gemeente en maatschappelijke organisaties tot een
nieuwe balans en nieuwe afwegingen moet komen wat betreft de maatschappelijke inpassing
van grote stallen. Ik zal de sector op deze uitdaging aanspreken. Dat laat onverlet dat het Rijk
de landschappelijke inpassing en het tegengaan van de verrommeling van het landschap
extra aandacht zal geven. Zoals gezegd, zal daarover met provincies en gemeenten het
gesprek worden aangegaan.
Overigens is het aan gemeenten om in de bebouwingsvoorschriften van hun bestemmingsplannen
eisen te stellen omtrent onder meer de omvang, de nadere situering, de
hoogte en het aantal bouwlagen van bouwwerken. Maar daarin dienen ook overwegingen
van goede verhoudingen in het landschap van provinciale en rijkszijde hun gewicht in de
schaal te leggen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 200

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
10 juli 2007 DL. 2007/1758 4
De rechtsbescherming van burgers en maatschappelijke organisaties is bij wet gewaar borgd.
Die rechtsbescherming is eerst aan de orde bij de bestemmingsplanprocedure en daarna bij
de procedures voor de bouw- en milieuvergunningen. Bij ieder initiatief voor het vestigen van
intensieve veehouderij kunnen zij gebruik maken van hun mogelijkheden van inspraak,
bezwaar en beroep.
7
Deelt u de mening dat megabedrijven, zoals die waarvan hier sprake is, niet passen in
agrarische gebieden met grote landschappelijke waarde en om die reden verboden zouden
moeten worden? Zo ja, op welke termijn en wijze zou u aan een dergelijk verbod invulling
willen geven? Zo neen, waarom niet?
Uitgangspunt van de reconstructie is juist om de intensieve veehouderij in gebieden met
hoge landschappelijke waarde te extensiveren en te concentreren in de minder kwetsbare
landbouwontwikkelingsgebieden, zoals nu gebeurt.
De passendheid van megabedrijven in agrarische gebieden en de contrasten in het
landschap vormen een vraagstuk dat op meer plaatsen speelt dan in de reconstructiegebieden
alleen.
8
Deelt u de mening dat de met dergelijke megabedrijven samenhangende vervoersstromen
niet passen op smalle, provinciale wegen zoals in de omgeving van Marle? Zo ja, welke
oplossing voorziet u en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Bij het opstellen van bestemmingsplannen moeten gemeenten aandacht besteden aan het
vervoer van en naar de bedrijven en de gevolgen voor de huidige infrastructuur.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) de Volkskrant, 29 mei 2007, Agrarisch Dagblad, 31 mei 2007
2) Eén Vandaag, 31 mei 2007
3) Coalitieakkoord, pag. 21.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 201

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
26 juni 2007 2060719200 DL. 2007/1922 12 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over ambitie van 5%
diervriendelijke stallen in 2011
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u toekomen de antwoorden op vragen van het lid Thieme (PvdD) over de
ambitie van 5% diervriendelijke stallen in 2011.
1
Kent u het bericht ‘beleidsprogra mma geeft moed’?
Ja.
3784231
2
Deelt u de mening van LTO voorzitter Ten have dat 10% diervriendelijke stallen in 2011 waar
voldaan wordt aan bovenwettelijke eisen op het gebied van dierenwelzijn en duurzaamheid
ook haalbaar is? Zo ja, bent u bereid de doelstelling in het beleidsprogramma te verhogen?
Zo neen, waarop baseert u uw mening?
Er komt veel bij kijken voordat deze stallen gebouwd kunnen worden. Ze moeten eerst
ontworpen, onderzocht en in de praktijk uitgeprobeerd worden voordat grootschalige
introductie plaats kan vinden. Naast maatregelen op het terrein van dierenwelzijn die
verdergaan dan de wettelijke eisen, moeten deze stallen tegelijkertijd ook voldoen
aan andere maatschappelijke randvoorwaarden zoals milieu, diergezondheid, arbeidsomstandigheden,
landschappelijke inpasbaarheid en economisch haalbaar zijn.
Deze forse innovatieopgave kost gewoonweg tijd en inspanningen van alle betrokken
partijen. Als het vliegwiel eenmaal draait zal de toepassing van dergelijke stallen naar mijn
mening steeds sneller gaan.
Verder zullen integraal duurzame stallen moeten passen in nieuwe duurzame markt -
concepten van veehouderijproducten. Het ontwikkelen van nieuwe markten kost tijd en dient
geleidelijk vorm te krijgen zodat vraag en aanbod zich in gelijke tred kunnen ontwikkelen en
toegevoegde waarde gerealiseerd kan blijven worden.
Alles overziend ben ik van mening dat 5% integraal duurzame en diervriendelijke stallen in
2011 een forse, maar realistische streefwaarde is.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 202

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
12 juli 2007 DL. 2007/1922 2
3
Bent u bereid om de wettelijke eisen voor stalhuisvesting wat betreft dierenwelzijn en
duurzaamheid aan te scherpen? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen,
waarom niet?
Het verbeteren van dierenwelzijn staat niet op zichzelf. Het maakt onderdeel uit van een
verdere integrale verduurzaming van de veehouderij. Een hoog niveau van dierenwelzijn is
een fundamentele maatschappelijke waarde, maar die waarde kan botsen met andere
belangrijke waarden zoals bescherming van het milieu, goede arbeidsomstandigheden voor
de veehouder en economische haalbaarheid. De veehouderij zal duurzaam moeten gaan
worden waarbij people, planet en profit met elkaar in evenwicht zijn.
Als er alleen in Nederland zware extra wettelijke verplichtingen gelden, treden er bij de
huidige open markten grote consequenties op voor de concurrentiekracht van de
Nederlandse veehouderij. Ik wil om die reden zoveel mogelijk in Europees verband alle
krachten mobiliseren om op een hoger niveau van wettelijke normen voor dierenwelzijn en
duurzaamheid te komen.
Ik zie daarnaast meer in een benadering van dierenwelzijn en duurzaamheid vanuit de kracht
en een duidelijke wens van de maatschappij en de markt. Ik wil innovaties stimuleren in
nieuwe stallen en nieuwe marktstrategieën gericht op het bevorderen van de consumptie van
duurzaam geproduceerde veehouderijproducten. Ik wil de samenwerking op gang brengen
tussen veehouders, ketenpartijen en maatschappelijke organisaties die gezamenlijk stappen
willen zetten naar een niveau van dierenwelzijn en duurzaamheid dat verder gaat dan de
huidige wettelijke eisen. In de nota Dierenwelzijn zal ik deze aanpak nader uitwerken.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 203

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
6 juli 2007 2060720270 VD. 2007/1643 17 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over genetisch
gemanipuleerde tomaten
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u een antwoord op de vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over genetisch
gemanipuleerde tomaten.
1
Kent u het bericht ‘Gen brengt tomaat op smaak’?
Ja.
3784467
2
Kunt u aangeven of deze genetisch gemanipuleerde tomaten in Nederland op de markt zullen
worden gebracht? Zo neen, waarom kunt u dat niet aangeven? Zo ja, op welke termijn en aan
welke criteria moeten ze daarvoor voldoen?
Nee, de keuze om deze tomaat wel of niet op de Europese en de Nederlandse markt te
brengen ligt bij de producent. Echter, voorafgaand aan het op de Europese markt brengen
van genetisch gemodificeerde gewassen of producten dient een markttoelating te worden
aangevraagd. Vooralsnog is er geen aanvraag voor markttoelating van deze genetisch
gemodificeerde tomaat ingediend. De procedure voor een dergelijke markttoelating en de
eisen die hieraan worden gesteld, liggen vast in de Europese regelgeving voor genetisch
gemodificeerde organismen (ggo’s) 1 . Onderdeel van deze procedure is een veiligheidstoets.
Alleen producten die veilig zijn voor mens en milieu krijgen een toelating. Bovendien geldt
voor toegelaten producten een etiketteringsplicht.
1 De belangrijkste Europese regels voor ggo’s zijn:
Richtlijn 2001/18/EG inzake de doelbewuste introductie van genetisch gemodificeerde organismen in het milieu;
Verordening EG/1829/2003 inzake genetisch gemodificeerde levensmiddelen en diervoeders en Verordening
EG/1830/2003 betreffende de traceerbaarheid en etikettering van genetisch gemodificeerde organismen en de
traceerbaarheid van met genetisch gemodificeerde organismen geproduceerde levensmiddelen en diervoeders en
tot wijziging van richtlijn 2001/18/EG.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 204

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 juli 2007 VD. 2007/1643 2
3
Deelt u de mening dat producten, die ofwel genetisch gemanipuleerd zijn ofwel genetisch
gemanipuleerde ingrediënten bevatten, duidelijker dan nu het geval is als zodanig herkenbaar
moeten zijn voor consumenten, middels etiketten op de verpakking waarop helder en
herkenbaar staat aangegeven dat het hier een genetisch gemanipuleerd product betreft? Zo
ja, op welke termijn en wijze wilt u voorschriften opstellen die moeten leiden tot grotere
herkenbaarheid? Zo neen, waarom niet?
Nee, het huidige regelgevend kader voor ggo’s bevat reeds een etiketteringsverplichting. De
verkoper van ggo’s of daarvan afgeleide producten dient duidelijk te vermelden dat het
product een ggo is of ggo’s bevat. Deze eis stelt de consument in staat om zelf een bewuste
keus te maken.
4
Kunt u garanderen dat, wanneer de in het artikel genoemde genetisch gemanipuleerde
tomaten in Nederland op de markt komen, er bij de verkoop duidelijk naar de consument
wordt gecommuniceerd dat het hier gaat om een genetisch gemanipuleerd product?
Zo neen, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze wilt u hier voorschriften aan
verbinden?
Ja, de bij vraag 3 beschreven etiketteringsverplichting zal ook gelden indien in de toekomst
deze tomaat tot de Europese markt wordt toegelaten. De naleving op de
etiketteringsverplichting voor ggo’s wordt gecontroleerd door de Voedsel en Waren Autoriteit
(VWA).
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 205

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
18 juni 2007 2060718540 DL. 2007/1901 17 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over de introductie van een 3785433
bh voor zeugen
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die zijn gesteld door het lid Thieme
(PvdD) over de introductie van een bh voor zeugen.
1
Kent u het bericht ‘Schippers introduceert bh voor oudere zeugen’? 1)
Ja.
2
Kunt u aangeven op welke termijn deze zogenaamde bh voor zeugen op de markt zal worden
gebracht, of deze vrij verkrijgbaar zal zijn en of u haar verenigbaar acht met de huidige regels
op het gebied van dierenwelzijn?
Bij navraag bleek dat deze bh over ongeveer een maand vrij verkrijgbaar is op de markt.
Ik heb geen signalen ontvangen dat deze bh het welzijn van de zeug zou schaden.
3
Kunt u aangeven of er onderzoek is gedaan naar de effecten van deze roestvrijstalen beugels
op het welzijn van de zeug en of daarbij gelet is op de pijnbeleving, de beperking van de
levensruimte en de mogelijkheid om natuurlijk gedrag te vertonen? Zo ja, wat zijn hiervan de
resultaten? Zo neen, bent u bereid onderzoek te laten verrichten naar deze effecten? Zo ja,
op welke wijze en op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Het is de verantwoordelijkheid van de fabrikant van dergelijke hulpmiddelen om het effect
van het instrument op het welzijn van het dier te toetsen, hetgeen bij de bh voor zeugen ook
gebeurd is.
De fabrikant heeft de bh getest op een praktijkbedrijf. Uit de observaties bleek dat de biggen
beter konden drinken bij de zeug en de zeug had minder last van speenbeschadigingen.
Verder bleek dat de zeug niet in haar bewegen werd gestoord; de bh bleek ook geen
huidbeschadigingen te veroorzaken.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 206

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 juli 2007 DL. 2007/1901 2
4
Kunt u aangeven wat de criteria zijn voor het toestaan van nieuwe instrumenten voor dieren in
de veehouderij, zoals deze beugels? Worden dierenwelzijn, pijnbeleving, de beperking van de
levensruimte en de mogelijkheid om natuurlijk gedrag te vertonen momenteel meegenomen in
deze criteria? Zo ja, wat zijn hierbij de minimumvereisten en wie toetst een nieuw instrument
op deze criteria? Zo neen, waarom niet?
Met artikel 36 van de GWWD is bepaald dat het verboden is een dier zonder redelijk doel of
met overschrijding van hetgeen ter bereiking van zodanig doel toelaatbaar is, pijn of letsel te
veroorzaken dan wel de gezondheid of het welzijn van een dier te benadelen.
5
Bent u bereid een toetsingskader te ontwikkelen voor het toelaten van instrumenten in de
veehouderij, waarbij de effecten op het dierenwelzijn zoals de pijnbeleving, de levens ruimte
en de mogelijkheid om natuurlijk gedrag te vertonen, voorop staan? Zo ja, op welke wijze en
op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Nee. Zie voor de onderbouwing het antwoord op vraag 4.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) Agrarisch Dagblad, 9 juni 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 207

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
7 juni 2007 2060717460 DL. 2007/1940 17 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over stimulering van
buitenklimaatstallen voor varkens
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u toekomen de antwoorden op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over
stimulering van buitenklimaatstallen voor varkens.
1
Kent u het bericht ‘goede resultaten in buitenklimaatstal’?
Ja.
3784231
2
Hoe beoordeelt u de resultaten van het Zwitsers onderzoek, waaruit blijkt dat de vleeskwaliteit
van varkens niet nadelig wordt beïnvloed als varkens in een buitenklimaatstal worden
gehouden en dat varkens gezonder zijn? Kunt u daarbij aangeven of u de bevindingen kansrijk
acht voor implementatie in de praktijk?
In een buitenklimaatstal is sprake van natuurlijke ventilatie door middel van openingen in de
zijgevels en de nok en hebben de varkens geen buitenuitloop.
In het Zwitserse onderzoek zijn de effecten op de slachtkwaliteit onderzocht van verschillende
huisvestingsvormen voor varkens die voorzien waren van een buitenuitloop. Het
onderzoek geeft geen informatie over uitval en gezondheid en geen inzicht in andere
aspecten die van belang zijn voor het kunnen beoordelen van de praktische haalbaarheid van
dergelijke stallen zoals technisch-economische resultaten en de emissies naar het milieu.
Op dit moment wordt op het Varkensproefbedrijf te Raalte in samenwerking met de
Dierenbescherming en LTO Nederland nader onderzoek verricht aan de zogenoemde
Comfort Class stal, een buitenklimaatstal waarbij meer ruimte aan varkens wordt geboden en
die meer aansluit bij de wijze waarop in Nederland varkens worden gehouden. Nader
onderzoek is nodig omdat de resultaten een grote variatie laten zien. Er zijn overigens tot nu
toe geen aanwijzingen dat de technische resultaten slechter zouden zijn. Voor een
succesvolle implementatie in de praktijk is eerst meer inzicht nodig in de bedrijfszekerheid,
het voorkomen van ongewenste emissies naar het milieu en de economische haalbaarheid
(kostprijs en investeringskosten).
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 208

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 juli 2007 DL. 2007/1940 2
3 en 4
Deelt u de mening dat buitenklimaatstallen het welzijn van varkens en de varkensgezond heid
kunnen bevorderen? Zo ja, op welke wijze wilt u buitenklimaatstallen bevorderen? Zo neen,
waarom niet en kunt u aangeven waarop u uw mening baseert?
Deelt u de mening dat deze bevindingen aangeven dat economie en dierenwelzijn in elkaars
verlengde kunnen liggen en dat deze win-winsituatie te allen tijde moet worden gestimuleerd?
Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn gaat u maatregelen nemen om varkenshouders
in Nederland te stimuleren een buitenklimaatstal te bouwen? Zo neen, waarom niet?
Buitenklimaatstallen, zoals de Comfort Class stal, bieden voor de toekomst mogelijk
perspectief. Meer ruimte per dier biedt voordelen vanuit een oogpunt van dierenwelzijn, maar
gaat gepaard met hogere bouwkosten. Tot nu toe zijn er geen gegevens beschikbaar over de
gevolgen voor de diergezondheid. Met name Duits onderzoek laat zien dat niet goed
uitgevoerde buitenklimaatstallen met een suboptimaal klimaat een grotere kans geven op
afwijkend gedrag van de varkens. Een suboptimaal klimaat leidde in het onderzoek van het
varkensproefbedrijf Sterksel uit 2003 tot extra hokbevuiling met negatieve consequenties
voor diergezondheid, milieu, arbeid en technisch-economische resultaten. Verder is het de
vraag hoe de risico’s op insleep van bestrijdingsplichtige ziekten zijn bij open stallen.
Verdere ontwikkeling is derhalve nodig voordat sprake kan zijn van het stimuleren van
praktijktoepassing op enige schaal.
Over de wijze waarop ik veehouders zal stimuleren om bewezen duurzame stallen te
bouwen, zal ik in de Nota dierenwelzijn ingaan.
5
Bent u voornemens om de resultaten van het onderzoek van het varkensproefbedrijf in
Sterksel naar een buitenklimaatstal scherp tegen het licht te houden om na te gaan waarom
deze resultaten niet overeenkomen met het Zwitsers onderzoek? Zo ja, op welke wijze en
binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet en op welke wijze wilt u dan inzicht krijgen in de
redenen voor de verschillende resultaten?
Neen.
Het onderzoek in Sterksel kende een geheel andere opzet. Het ging uit van een buitenklimaatstal
waarin de mogelijke voordelen van de Duitse versie van de buitenklimaatstal
werden geïntegreerd in bestaande Nederlandse staltypen. De inrichting van de proefstal in
Sterksel week zeer sterk af van de inrichting van de buitenklimaatstallen volgens het Duitse
principe en de stallen in het Zwitserse onderzoek. Daarmee bestaat voldoende duidelijkheid
over de redenen van de verschillen in de resultaten tussen het onderzoek op
varkensproefbedrijf Sterksel en het Zwitserse onderzoek.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 209

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 juli 2007 DL. 2007/1940 3
6
Bent u bereid om een nieuw Nederlands onderzoek op te starten naar de meerwaarde van
een buitenklimaatstal voor dierenwelzijn om op basis daarvan te bepalen of een buitenklimaatstal
in Nederland kansen heeft? Zo ja, op welke termijn? Worden daarbij ook resultaten
van het Zwitserse onderzoek meegenomen? Zo neen, bent u bereid in overleg te gaan met de
Zwitserse onderzoekers om na te gaan op welke wijze hun bevindingen in Nederland
toepasbaar zijn?
Zoals ik hierboven heb aangegeven, loopt er op dit moment onderzoek naar de Comfort
Class stal. Daarnaast is een groep van vijf varkenshouders bezig plannen te maken voor een
eerste toepassing van onderdelen van dit staltype op hun bedrijf. Ik zie derhalve geen
aanleiding om nieuw onderzoek te starten naar buitenklimaatstallen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 210

OCW 11446
de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
Den Haag
19 juli 2007
Onderwerp
vragen van het kamerlid
Ouwehand
Ons kenmerk
MLB/JZ/2007/29.351
Uw brief van
4 juli 2007
Uw kenmerk
2060719820
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de
antwoorden op de vragen van het kamerlid Ouwehand van uw Kamer inzake de beïnvloeding van
kinderen via de Donald Duck. De beantwoording is afgestemd met het ministerie van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
De vragen werden mij toegezonden bij uw bovenaangehaalde brief met kenmerk 2060719820.
De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
dr. Ronald H.A. Plasterk
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Rijnstraat 50, Postbus 16375, 2500 BJ Den Haag, T +31-70-4123457 F +31-70-4123456 www.minocw.nl
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 211
logoocw

Antwoorden op de schriftelijke vragen van het kamerlid Ouwehand van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal aan de ministers van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (ingezonden d.d. 3 juli 2007 kenmerk 2060719820)
Vraag 1:
Kent u de advertentiebijlage “Donald Duck kookboek. De lekkerste vleesrecepten uit Duckstad” bij
Donald Duck nummer 26 van 2007?
Antwoord: Ja.
Vraag 2:
Acht u het verantwoord dat kinderen middels een reclame-uiting die qua toonzetting en vormgeving
niet te onderscheiden is van het tijdschrift ‘Donald Duck’ ongemerkt rechtstreeks beïnvloed worden
door een adverteerder? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, bent u bereid maatregelen te nemen om
dit soort vormen van ongewenste beïnvloeding tegen te gaan?
Antwoord:
In Nederland is, als het gaat om de toetsing van de inhoud van reclame-uitingen, gekozen voor
zelfregulering. De Reclame Code Commissie is al ruim 40 jaar de instantie op dit gebied. Zij bevordert
dat in Nederland op verantwoorde wijze reclame wordt gemaakt, zowel in het belang van de
consument als de adverteerder. Hiertoe zijn na overleg met consumentenorganisaties en diverse
branche organisaties regels opgesteld waaraan reclame moet voldoen. Deze inhoudelijke
reclamenormen zijn opgenomen in de Nederlandse Reclame Code. Een ieder die van mening is dat
een bepaalde reclame-uiting misleidend is, kan een klacht indienen bij de Reclame Code Commissie.
Deze Commissie beoordeelt of de reclame in strijd is met de Nederlandse Reclame Code. Indien de
klacht gegrond is, beveelt de Commissie de adverteerder aan om de betreffende reclame-uiting niet
meer te gebruiken. Deze aanbeveling kan openbaar worden gemaakt. Tegen een beslissing van de
Reclame Code Commissie kan beroep worden ingesteld bij het College van Beroep.
Daarnaast kan ook de Consumentenautoriteit optreden indien er sprake is van misleidende reclame.
De Consumentenautoriteit kan in een dergelijk geval de rechter verzoeken de adverteerder de inbreuk
te laten staken. Conform het uitgangspunt van de Wet handhaving consumentenbescherming en
afspraken met de Stichting Reclame Code zal de Consumentenautoriteit echter slechts in beeld
komen indien de route via de Reclame Code Commissie niet effectief blijkt te zijn, bijvoorbeeld omdat
de betreffende adverteerder weigert zich te houden aan een uitspraak van de Reclame Code
Commissie.
Onder de Nederlandse Reclame Code hangen een aantal bijzondere reclame codes. De
Reclamecode voor Voedingsmiddelen is daar één van. De opsteller en houder van deze code is de
Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI). De Reclamecode voor Voedingsmiddelen
heeft betrekking op alle industrieel bereide, veelal verpakte, eet- en drinkwaren die zijn bestemd voor
gebruik door de consument. Vlees valt hieronder indien bewerkt en voorverpakt. Het ministerie van
VWS heeft onlangs op ambtelijk niveau met de FNLI overleg gevoerd over mogelijk aanscherpingen
van de Reclamecode voor Voedingsmiddelen. Dit overleg vond plaats naar aanleiding van brieven van
de Consumentenbond en de Hartstichting van 8 mei jl. waarin zorgen worden geuit over obesitas bij
kinderen. Naar aanleiding van voornoemd overleg is de FNLI voornemens om medio september een
aangescherpte versie van de Reclamecode voor Voedingsmiddelen te bespreken met het ministerie
van VWS.
Vraag 3:
Acht u het vanuit milieuoogpunt verantwoord dat kinderen middels deze reclame-uiting, de campagne
‘Lekker fit met vlees’ en de bijbehorende website aangezet worden tot het eten van meer vlees, gelet
op het feit dat vlees door het kabinet is aangemerkt als het meest milieubelastende onderdeel van ons
voedselpakket? Zo ja, waarom? Zo neen, bent u bereid maatregelen te nemen om dit soort vormen
van ongewenste beïnvloeding tegen te gaan?
Antwoord:
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Rijnstraat 50, Postbus 16375, 2500 BJ Den Haag, T +31-70 - 4123457 F +31-70-4123456 www.minocw.nl
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 212

Vlees moet worden geproduceerd binnen de geldende nationale en Europese regelgeving. Vlees is,
mits in mate gegeten, gezond (zie ook het volgende antwoord). Ik heb in principe geen bezwaar tegen
het maken van reclame voor vlees. Voor de vorm waarin reclame wordt gemaakt verwijs ik naar het
antwoord op vraag 2. Voorts verwijs ik naar het antwoord van de minister van VWS, mede namens de
minister van LNV, van 4 juli jl. op vraag 5 van het lid Thieme over vleesinnovaties.
Vraag 4:
Acht u het vanuit gezondheidsoverwegingen verantwoord dat kinderen middels deze reclame-uiting,
de campagne ‘Lekker fit met vlees’ en de bijbehorende website aangezet worden tot het eten van
meer vlees, gelet op de schadelijke effecten van verzadigde vetten in vlees? Zo ja, waarom? Zo neen,
bent u bereid maatregelen te nemen om dit soort vormen van ongewenste beïnvloeding tegen te
gaan?
Antwoord:
Vlees bevat veel bouwstoffen die kinderen in de groei nodig hebben en is, zoals in het voorgaande
antwoord is aangegeven, mits met mate gegeten gezond. Dit neemt niet weg dat mensen ook minder
vlees gaan eten uit oogpunt van milieu of dierenwelzijn en dat het mogelijk is ook zonder vlees een
zeer gezond voedingspatroon te hebben.
Het ligt niet op de weg van de overheid om de vleessector te verhinderen aandacht te vragen voor het
eten van vlees. Op de website “lekker fit met vlees” wordt duidelijk uitgelegd welke en hoeveel stoffen
jongens en meisjes in bepaalde leeftijdscategorieën nodig hebben. Ook worden er recepten
aangeboden die qua uiterlijk en samenstelling voldoen aan de Richtlijnen Goede Voeding. Kinderen
worden er op gewezen dat er vette en minder vette vleessoorten zijn en dat in een gezonde leefstijl
voldoende afwisseling (tussen vet en minder vet, maar ook tussen inactiviteit en activiteit) moet zijn
voor een optimale gezondheid en “je lekker voelen”.
Indien iemand van mening is dat er door de website sprake is van onverantwoorde of ongemerkte
beïnvloeding van kinderen kan men, zoals aangegeven in het antwoord op de tweede vraag, een
klacht indienen bij de Reclame Code Commissie.
Vragen 5 en 6:
Acht u het verantwoord dat het vooropgezette doel van deze campagne is tegenwicht te bieden aan
het feit dat “scholieren volgens onderzoek steeds minder vlees eten”? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo
neen, bent u bereid maatregelen te nemen om dit soort vormen van ongewenste beïnvloeding tegen
te gaan?
Acht u het verantwoord dat kinderen middels deze reclame-uiting, de campagne ‘Lekker fit met vlees’
en de bijbehorende website aangezet worden tot het eten van meer vlees, gelet op de doelstellingen
die door het Kabinet zijn vastgelegd in de preventienota ‘Langer Gezond Leven 2004-2007’ en het
‘Convenant Overgewicht’ om overgewicht onder jongeren tegen te gaan?
Antwoord: Zie het antwoord op de voorgaande vraag.
Vraag 7:
Kunt u aangeven in hoeverre de overheid heeft meebetaald aan de campagne ‘Lekker fit met vlees’,
middels de bijdrage aan het productschap Vee, Vlees en Eieren? Deelt u de mening dat -in de zin van
artikel 11 van de Reclame Code voor voedingsmiddelen- de overheid deze reclame-uiting
ondersteunt?
Antwoord:
De productschappen Vee, Vlees en Eieren ontvangen voor de betreffende campagne geen financiële
ondersteuning van de overheid. De overheid ondersteunt de reclame-uiting dan ook niet in de zin van
artikel 11 van de Reclamecode voor Voedingsmiddelen.
Vraag 8:
Deelt u de mening dat aanprijzing van milieubelastende producten zoals vlees door kinderidolen als
Donald Duck, in een voor hen niet als reclame herkenbare advertorial, een vorm van ongewenste en
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Rijnstraat 50, Postbus 16375, 2500 BJ Den Haag, T +31-70 - 4123457 F +31-70-4123456 www.minocw.nl
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 213

misleidende beïnvloeding vormt? Zo ja, bent u bereid maatregelen te treffen die dergelijke
ongewenste beïnvloeding voorkomen? Zo neen, waarom niet?
Antwoord: Zie het antwoord op vraag 2.
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Rijnstraat 50, Postbus 16375, 2500 BJ Den Haag, T +31-70 - 4123457 F +31-70-4123456 www.minocw.nl
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 214

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
28 juni 2007 2060719540
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over overmatige
waterinjecties in kippenvlees voor
consumenten
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) een
antwoord op vragen van het lid Thieme (PvdD) over overmatige waterinjecties in kippenvlees
voor consumenten.
1
Kent u het bericht ‘Britten briesen om natte Nederkippen’?
Ja.
VD. 2007/1576 24 juli 2007
3784131 1
2
Kunt u aangeven of Nederlandse pluimveevleesproducenten volgens de Europese Unieregels
werken wat betreft de richtlijnen voor het injecteren van kippenvlees met water en het
tumbelen van kippenvlees om water op te nemen? Zo ja, kunt u aangeven hoe
63.000 ton geïnjecteerd kippenvlees met verkeerde etiketten op de Engelse markt terecht
heeft kunnen komen? Welke maatregelen gaat u nemen om deze strafbare praktijken te voorkomen?
Zo neen, welke maatregelen gaat u nemen om te garanderen dat pluimveevlees
producenten zich houden aan de Europese regels?
3
Kunt u aangeven welke belangen de Europese Unie heeft bij het toestaan van het injecteren
van water en het tumbelen van kippenvlees om water op te nemen? Waarom zijn hiervoor
richtlijnen geïmplementeerd?
5
Kunt u aangeven wat de reden en het nut is van het injecteren van kippenvlees met water en
het tumbelen van kippenvlees om water op te nemen?
6
Kunt u aangeven wat het belang van de consument is bij het kopen van kippenvlees dat is
geïnjecteerd met water?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 215

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
24 juli 2007 VD. 2007/1576 2
7
Kunt u aangeven wat daarbij de meerwaarde is ten opzichte van kippenvlees zonder water?
8
Kunt u aangeven of u de verkoop in Nederland van kippenvlees met water wenselijk acht? Zo
ja, waarom?
Antwoord op de vragen 2, 3, 5, 6, 7 en 8:
Zie de antwoorden op de vragen van het lid Van Velzen (2060719460).
4
Kunt u aangeven wat in Nederland het maximum toegestane percentage water in kippenvlees
is? Hoe dit maximum percentage bepaald?
Er bestaat geen maximum toegestaan percentage voor de hoeveelheid toe te voegen water.
9
Kunt u aangeven of in Nederland een verplichting bestaat tot het vermelden van waterpercentages
op het etiket? Zo ja, wie controleert of dat daadwerkelijk gebeurt en of de
vermelde percentages juist zijn? Zo neen, bent u voornemens deze verplichting in te voeren?
10
Deelt u de mening dat consumenten betere keuzes kunnen maken als ze weten wat ze
kopen? Zo ja, op welke wijze wilt u consumenten beter op de hoogte stellen van de
aanwezigheid van toegevoegd water in kippenvlees? Ziet u dit als een taak van de overheid?
Zo neen, waarom niet?
11
Kunt u aangeven op welke wijze de consument beschermd wordt tegen de verkoop van
kippenvlees met hoeveelheden toegevoegd water die het maximum toegestane percentage
overschrijden?
12
Acht u deze bescherming van consumenten tegen kippenvlees met teveel toegevoegd water
voldoende? Zo ja, op welke wijze? Hoe wordt dit gecontroleerd en welke resultaten hebben
deze controles de afgelopen vijf jaar opgeleverd? Zo neen, op welke wijze gaat u de controle
verbeteren en binnen welke termijn?
Antwoord op de vragen 9, 10, 11 en 12:
Wetgeving rond etikettering van voedingsmiddelen is op EU-niveau geharmoniseerd. Voor
kippenvleesbereidingen met toegevoegd water betekenen die regels dat het percentage
kippenvlees moet worden vermeld en dat water - voor zover meer dan 5% - als ingrediënt
moet worden vermeld.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 216

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
24 juli 2007 VD. 2007/1576 3
De vermelding van het percentage water is niet verplicht. Onder meer op basis van het
percentage kippenvlees in de vleesbereiding kunnen afnemers, inclusief consumenten hun
keuze bepalen.
In Nederland controleert de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) de etikettering. Deze
controles vinden steekproefsgewijs plaats. Uit de controles in de achterliggende jaren blijkt
dat in teveel gevallen de etiketteringsregels rond het vermelde waterpercentage overtreden
worden. Om die reden heeft de minister van VWS de VWA gevraagd de overtreders strenger
aan te pakken.
13
Is het waar dat aan biologisch kippenvlees geen water toegevoegd mag worden? Zo ja, deelt
u de mening dat hierdoor het prijsverschil tussen biologisch en gangbaar kippenvlees erg
groot is en dat daardoor oneerlijke concurrentie plaatsvindt? Zo neen, wat is het maximum
percentage water dat aan biologisch kippenvlees mag worden toegevoegd, en vindt u dat
aanvaardbaar?
Volgens de Verordening (EG) 2092/91, de biologische verordening, is het niet verboden om
water toe te voegen aan kippenvlees. Voorwaarde is dat de eiwitten die worden toegevoegd
om het water vast te houden zijn verkregen uit biologische producten en dat de gebruikte
additieven zijn toegestaan. Ook voor biologische kippenvleesbereidingen bestaat geen
maximum percentage voor de hoeveelheid toe te voegen water.
In de praktijk past de biologische sector voor zover mij bekend de toevoeging van water aan
kippenvlees niet toe.
14
Is het waar dat het toevoegen van water in kippenvlees alleen mogelijk is als in dit water
eiwitten worden opgelost? Zo ja, kunt u aangeven of u het bijmengen van eiwitten in het
water wenselijk vindt en waarom? Zo neen, welke andere toevoegingen zijn nodig om water
te kunnen injecteren in kippenvlees en zijn deze toevoegingen van dierlijke oorsprong?
15
Is het waar dat hiervoor ook varkenseiwitten worden gebruikt, vaak afkomstig uit slachtafval of
uit de productie van varkensvlees?
16
Kunt u aangeven of u het wenselijk acht dat varkenseiwitten worden toegevoegd aan het
water dat in kippenvlees terecht komt? Zo ja, waarom? Zo neen, op welke wijze wilt u dit
aanpakken en binnen welke termijn?
17
Kunt u aangeven hoe consumenten die geen varkenseiwitten willen of kunnen eten, zich
kunnen beschermen tegen varkenseiwitten in kippenvlees?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 217

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
24 juli 2007 VD. 2007/1576 4
18
Deelt u de mening dat de aanwezigheid van varkenseiwitten in kippenvlees verboden zou
moeten zijn? Zo ja, hoe en wanneer gaat u dit verbod implementeren? Zo neen, waarom niet?
Antwoord op de vragen 14, 15, 16, 17 en 18:
Het toevoegen en vasthouden van water is alleen mogelijk als hiervoor waterbindende
middelen, waarin veelal eiwitten of eiwithydrolysaten worden gebruikt in combinatie met
fosfaten. Het toevoegen van varkenseiwitten aan kippenvlees is toegestaan. Bovendien is
etikettering van deze toevoegingen inclusief hun herkomst (bij voorbeeld varken, rund, kip,
melk of soja) verplicht. Ik ben van mening dat de afnemers, inclusief consumenten, dan zelf
moeten kunnen beoordelen of zij deze producten willen afnemen dan wel consumeren.
Gebruik van eiwitten afkomstig van niet voor humane consumptie geschikte
slachtbijproducten is niet toegestaan.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 218

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
28 juni 2007 2060719460
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over met water ingespoten
Nederlandse kip
Geachte Voorzitter,
VD. 2007/1577 24 juli 2007
3784131
Hierbij zend ik u mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) een
antwoord op vragen van het lid Van Velzen (SP) over met water ingespoten Nederlandse kip.
1
Is de Britse voedselautoriteit FSA een onderzoek begonnen naar de bewerking van
63.000 ton uit Nederland geïmporteerd kippenvlees, omdat de lading voor 35 procent uit
water bestond? Is het tevens waar dat de kipfilets volgens de omschrijving voor 80 procent
uit vlees bestonden?
3
Was het frauderen met exportvlees bekend bij de controlerende instanties? Zo neen, hoe is
het mogelijk dat een dergelijke grote partij niet gecontroleerd is?
4
Heeft de FSA reeds contact met u opgenomen? Welke maatregelen worden er vanuit het
Verenigd Koninkrijk getroffen? Op welke wijze komt u tegemoet aan de terechte zorgen, die
inmiddels in het Verenigd Koninkrijk leven?
5
Bent u bereid uit te zoeken waar de 63.000 ton kippenvlees vandaan komt en maatregelen te
nemen tegen de leverancier? Zo neen, waarom niet?
Antwoord op de vragen 1, 3, 4 en 5:
De Britse overheidsorganisatie voor voedselveiligheid (FSA) is een onderzoek begonnen naar
de onjuiste etikettering van partijen uit Nederland geïmporteerde kippenvleesbereidingen. De
FSA heeft op 27 juni 2007 aan de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) gemeld dat zij bij
controles onjuiste etikettering heeft aangetroffen. Bij partijen afkomstig van twee bedrijven
was het gehalte aan kippenvlees lager dan vermeld (68% en 72% in plaat s van 80%). In het
kader van klachten gaat de VWA altijd naar het bedrijf of bedrijven toe om de klacht te
controleren en eventueel maatregelen te nemen. Zo ook in dit geval.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 219

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
24 juli 2007 VD. 2007/1577 2
De door de Britten geconstateerde overtreding was niet eerder bekend bij de VWA.
De controle op de etikettering van vleesbereidingen vindt steekproefsgewijs plaats.
Het is de verantwoordelijkheid van het bedrijfsleven zelf om de producten juist te etiketteren,
dan wel de juiste informatie in de handelsdocumenten te vermelden. Garanties dat het
bedrijfsleven zich altijd houdt aan de Europese regels, kan de overheid niet geven. De
overheid controleert hierop steekproefsgewijs.
2
Deelt u de mening dat het toevoegen van water aan kippenvlees, zonder daarover duidelijk
melding te doen aan de consument, neerkomt op fraude? Zo ja, bent u bereid om stappen te
nemen om deze fraudeurs juridisch aan te pakken? Zo neen, waarom niet?
6
Bent u bereid in overleg met de Europese Commissie een einde te maken aan het toevoegen
van water aan kippenvlees? Zo ja, op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Antwoord op de vragen 2 en 6:
Het toevoegen van water aan kippenvlees in de Europese Unie (EU) is toegestaan, mits dit
adequaat wordt geëtiketteerd; zie hiervoor ook de brieven van 20 december 2004
(TK II, 2004-2005, nr. 615), 3 juni 2004 (TK II, 2003-2004, nr. 1658), 21 april 2004
(TK II, 2003-2004, nr. 1393) en 16 juni 2003 (TK II, 2002-2003, nr. 1439). Kippenvlees waar -
aan water en waterbindende middelen zijn toegevoegd, mag niet als vers vlees in de handel
worden gebracht, maar als vleesbereiding (Verordening (EG) nr. 853/2004, bijlage III, sectie II,
hoofdstuk VII). Voor sommige vleesbereidingen kan het toevoegen van water een
kwaliteitsverbetering betekenen, bijvoorbeeld om de malsheid te verbeteren of om indroging
door het koken of bakken te compenseren. In diverse gevallen vragen de afnemers om deze
producten. Essentieel is dat afnemers, inclusief consumenten goed en correct worden
geïnformeerd over de ware aard van het product en op basis van die informatie hun keuze
bepalen. De mogelijkheid om water aan kippenvlees toe te voegen, kan naar ons oordeel dan
ook in de toekomst in stand blijven. Bovendien is het de verantwoordelijkheid van de
producenten, afnemers en detailhandel zelf, of zij dit soort vleesbereidingen op de markt
willen brengen. Bij overtreding van de etiketteringsregels kan de VWA overgaan tot
verbalisering of een bestuurlijke boete geven.
De minister van VWS heeft aan de VWA gevraagd de overtreders in de toekomst strenger
aan te pakken.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 220

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
7 juni 2007 2060717400 DL. 2007/1957 13 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het stimuleren van
weidegang
Geachte Voorzitter,
3785783
In deze brief beantwoord ik mede namens de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over het stimuleren van
weidegang.
1
Kent u het bericht ‘weiden geeft minder uitstoot dan opstallen’?
Ja. Ik ken inmiddels ook de reacties hierop van verschillende wetenschappers van
Wageningen UR.
2
Deelt u de opvatting van het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) dat weidegang in de
meeste gevallen een lagere uitstoot van broeikasgassen oplevert dan opstallen? Zo ja, welke
activiteiten onderneemt u om de weidegang van melkkoeien te stimuleren en acht u dat
voldoende? Zo neen, waarom niet en wat zijn uw bevindingen wat betreft weidegang en de
uitstoot van broeikasgassen?
Ik kom op basis van de verschillende berichten tot de conclusie dat het effect van weide gang
op de uitstoot van broeikasgassen afhankelijk is van bedrijfsspecifieke omstandigheden,
waaronder grondsoort, gebruik van mest en diervoeding. Dit sluit aan bij mijn bevindingen
dat het effect van weidegang op de uitstoot van broeikasgassen genuanceerd ligt. Dit vergt
nog nadere analyse.
3
Is het waar dat u uw collega’s in het kabinet getrakteerd heeft op zogenoemde weidemelk van
Friesche vlag met 100% weideganggarantie? Welk signaal beoogde u hiermee af te geven?
Waaruit bestaat de 100% weideganggarantie? Vindt u dat u als minister dienstbaar mag zijn
aan winst van derden? Zo ja, waarom?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 221

Datum Kenmerk Vervolgblad
13 augustus 2007 DL. 2007/1957 2
Ik heb mijn collega’s in het kabinet getrakteerd op zogenoemde weidemelk, omdat ik dit
soort initiatieven uit de markt en maatschappij toejuich.
4
Hoe beziet u in dit kader uw deelname aan de opening van de campagne stap in de stal
welke door de Reclame Code Commissie (RCC) als misleidend is aangemerkt? Kunt u
inzicht geven in het beleid dat u voert met betrekking tot deelname aan of promotie voor
commerciële initiatieven vanuit de veehouderij?
Zie antwoord over het oordeel van de Reclame Code Commissie over zichtstallen en de
campagne Stap in de Stal van 14 juni 2007 (Aanhangsel 1850).
5
Welke criteria hanteert u om wel of niet deel te nemen aan of promotie voor commerciële
initiatieven en bent u bereid hiervoor een toetsingskader te ontwikkelen waarin uitnodigingen
onder andere worden beoordeeld op de mate van duurzaamheid en diervriendelijkheid van
het initiatief alvorens uzelf hiervoor als minister in te spannen? Zo ja, op welke wijze en binnen
welke termijn? Zo neen, waarom niet en op welke wijze wilt u voorkomen dat u zich inzet voor
een initiatief dat niet in overeenstemming is met de maatschappelijke wens naar meer
duurzaamheid en dierenwelzijn in de (intensieve) veehouderij?
Ik krijg zoals u weet vele uitnodigingen. Deze toets ik op basis van het algemene criterium of
mijn deelname kan bijdragen aan het realiseren van mijn beleid.
Ik ben niet bereid om een toetsingskader te ontwikkelen.
6, 7, 8, 9 en 10
Deelt u de mening dat 120 dagen weidegang per jaar en minimaal 6 uur per dag (dus
minimaal 720 uur per jaar) zoals de Stichting Weidegang in haar reglementen heeft staan
voldoende is? Zo ja, vindt u het acceptabel dat deze minimumeis slechts eenderde is van het
gemiddelde aantal uren beweiding van melkkoeien in 2006 zoals blijkt uit het CLM rapport
‘nulmeting Koe en Wij’? 3) Kunt u aangeven waarom? Zo neen, op welke wijze gaat u
stimuleren dat in het reglement het minimum aantal uren weidegang dat melkkoeien per jaar
krijgen zal stijgen?
Deelt u de mening dat minimaal 720 uren beweiding per melkkoe per jaar daadwerkelijk
voldoende is om van weidegang te spreken? Zo ja, waar baseert u dat op? Wanneer is er
sprake van een ‘melkkoe die weidegang heeft’? Welke definitie hanteert u daarbij? Zo neen,
wat is de definitie van weidegang en in hoeverre moet die definitie volgens u gehanteerd
worden bij discussies over weidegang?
Bent u bereid regels te ontwikkelen voor het gebruik van de term weidegang waar de sector
zich in reclame-uitingen, garanties en verpakkingsteksten aan moet houden? Zo ja, op welke
wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet en hoe voorkomt u dan misleidende
reclame?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 222

Datum Kenmerk Vervolgblad
13 augustus 2007 DL. 2007/1957 3
Deelt u de mening dat weidegang verplicht gesteld moet worden? Zo ja, op welke wijze en
binnen welke termijn gaat u hiervoor stappen ondernemen? Zo neen, waarom niet en hoe
verhoudt zich dat tot uw voornemen de uitstoot van broeikasgassen zo veel mogelijk te
verminderen?
Deelt u de mening dat weidegang beter is voor het welzijn van melkkoeien? Zo ja, waar
baseert u uw bevindingen op? Zo neen, hoe verhoudt zich uw mening tot het standpunt van
de Koninklijke Nederlandse Maatschappij van Diergeneeskunde (KNMD) dat weidegang beter
is voor het welzijn van koeien?
Mijn voorganger heeft in een brief aan u aangegeven dat weidegang van koeien een thema
is, waarbij in de eerste plaats een rol is weggelegd voor de markt en de maat schappij 1 . Dit
sluit aan bij mijn visie hierover.
In de bovengenoemde brief is aangegeven dat regelgeving rond weidegang niet het
aangewezen instrument is. Hier past een faciliterende rol voor de overheid. In lijn met deze
rol heeft mijn ministerie het project “Koe en Wij” mogelijk gemaakt, dat een bijdrage wil
leveren aan het behoud en stimuleren van weidegang.
Weidegang biedt betere mogelijkheden voor natuurlijk gedrag dan huisvesting in de
bestaande stallen. Ik sluit daarbij echter ook niet de ogen voor de voorwaarden zoals de
KNMvD die noemt voor weidegang. Zo moeten de bedrijfsspecifieke omstandigheden
geschikt zijn.
12
Deelt u de mening dat melkkoeien die permanent op stal worden gehouden onder de
gebruiksnormen voor dierlijke mest voor hokdieren zouden moeten vallen, maximaal 170 kg N
per ha, en dat de mogelijkheid tot derogatie, maximaal 250 kg N per hectare, die voor
graasdieren geldt zal komen te vervallen als het gaat om permanent opgestalde melkoeien?
Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn gaat u dat realiseren? Zo neen, hoe
rechtvaardigt u dat de versoepeling van de gebruiksnormen voor dierlijke mest, welke is
bedoeld voor graasdieren, onterecht wordt gebruikt door agrariërs die hun melkkoeien
permanent opstallen?
Nee, ik deel die mening niet. De hoogte van de derogatie is gericht op het tegelijkertijd
realiseren van milieurandvoorwaarden van de Nitraatrichtlijn en het creëren van een zo groot
mogelijke plaatsingsruimte voor dierlijke mest.
Door de derogatie te beperken tot alleen die bedrijven die hun koeien weiden, zouden
duizenden bedrijven direct in hun bedrijfsvoering geraakt worden. Indirect wordt hiermee de
hele Nederlandse veehouderij, dus inclusief de bedrijven die wel weidegang toepassen,
belast vanwege de verkleinde plaatsingsruimte voor dierlijke mest in Nederland.
Het Nederlandse stikstofoverschot zal daardoor aanzienlijk toenemen.
1 Tweede Kamer, vergaderjaar 2005-2006, 29 939, nr. 3
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 223

Datum Kenmerk Vervolgblad
13 augustus 2007 DL. 2007/1957 4
11 en 13
Deelt u de mening dat weidegang een onderdeel zou moeten zijn van cross compliance
maatregelen zodat alleen agrariërs die hun melkkoeien weiden recht hebben op directe
inkomenssteun? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn wilt u deze voorwaarden aan
directe inkomenssteun realiseren?
Zo neen, acht u het rechtvaardig dat agrariërs die hun melkkoeien jaarrond op stal houden en
daardoor mogelijkerwijs een negatieve bijdrage leveren aan het klimaat, overheidssteun
ontvangen en kunt u uitleggen waarom?
Deelt u de mening dat het weiden van melkkoeien ook een maatschappelijke functie is,
bijvoorbeeld voor het vergroten van de kwaliteit van het landschap? Zo ja, bent u voornemens
agrariërs die hun melkkoeien weiden hiervoor te belonen en op welke wijze? Zo neen,
waarom niet?
Het kabinet heeft in het coalitieakkoord aangegeven zich bij de komende hervorming van het
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid in te gaan zetten om de Europese inkomenssteun meer
te koppelen aan het realiseren van maatschappelijke waarden. Dit najaar kom ik met een
notitie met voorstellen voor een Nederlandse positie in het debat hierover. Het onder werp
weidegang zal hierin een plaats krijgen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 224

Directie Internationale Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
18 juli 2007 2060721300 IZ. 2007/1806 13 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over een subsidie van
2,9 miljoen euro voor een promotiecampagne
voor pluimveevlees
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die zijn gesteld door het lid Thieme
(PvdD) over een subsidie van 2,9 miljoen euro voor een promotiecampagne voor
pluimveevlees.
1
Is het waar dat de Europese Commissie 2,9 miljoen euro gaat investeren in een Nederlandse
promotiecampagne voor pluimveevlees 1) 2)?
Ja.
3784818
2
Is het waar dat deze subsidie een cofinanciering is van vijftig procent en dat de totale kosten
voor deze campagne 5,8 miljoen euro zullen gaan bedragen? Zo ja, hoe zal de overige 2,9
miljoen euro gefinancierd worden?
Ja. De totale kosten bedragen 5,8 miljoen euro, waarvan vijftig procent Brusselse
cofinanciering. De andere helft wordt gefinancierd door de pluimveeslachterijen via
het Productschap Pluimvee en Eieren.
3
Hoe verhoudt dit bedrag zich volgens u tot de 0,4 cent die er in Nederland per productiedier
wordt uitgegeven aan (het verbeteren van) dierenwelzijn?
Ik zal mijn beleidsambities inzake dierenwelzijn eind van dit jaar presenteren in de nota
Dierenwelzijn.
___________________________
1) Nieuwe Oogst, 14 juli 2007
2) Persbericht ministerie van LNV, http://www.minlnv.nl
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 225

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 IZ. 2007/1806 2
4
Kunt u aangeven op welke wijze het ministerie van LNV betrokken zal zijn bij de uitvoering van
deze campagne en/of het toezicht hierop?
Dienst Regelingen (DR) van het ministerie van LNV ziet erop toe dat het programma wordt
uitgevoerd conform de Brusselse goedkeuring.
Eventuele wijzigingen dienen vooraf ter goedkeuring aan DR te worden voorgelegd.
Alle uitingen (in woord en beeld) moeten voordat zij mogen worden gebruikt voor goedkeuring
aan DR worden voorgelegd. De uitingen worden door DR getoetst op de
programma-eisen.
Naast dit toezicht vooraf vinden er ook achteraf controles plaats door DR zelf of, waar nodig,
door de Algemene Inspectiedienst van het ministerie van LNV.
Tevens vindt een keer per jaar het volgcomité plaats, waarbij de organisaties een presentatie
geven van het verloop van hun programma’s. Aan de bijeenkomsten van het volgcomité, dat
wordt voorgezeten door LNV, wordt deelgenomen door vertegenwoordigers van DR en de
Europese Commissie.
5 en 6
Kunt u aangeven of in de geplande promotiecampagne voor pluimveevlees aandacht zal zijn
voor het welzijn van de dieren in de pluimveesector? Zo ja, op welke wijze zal dit worden
vormgegeven en welke partijen zullen hierbij betrokken zijn? Zo neen, waarom niet?
Kunt u aangeven of in de geplande promotiecampagne voor pluimveevlees aandacht zal zijn
voor de omstandigheden waarin dieren in de pluimveesector worden gehouden? Zo ja, op
welke wijze zal dit worden vormgegeven en welke partijen zullen hierbij betrokken zijn? Zo
neen, waarom niet?
De doelstelling van het programma is conform Verordening (EG) nr. 1071/2005 van de
Commissie, namelijk het verstrekken van informatie over de communautaire en de nationale
productiesystemen, de handelsnormen en de voedselveiligheid. Dierenwelzijn komt hierbij
aan de orde als onderdeel van de informatie over de productiesystemen.
Betrokken partij is het Productschap Pluimvee en Eieren, dat het programma heeft
ingediend.
7
Bent u van mening dat het wenselijk is om een subsidie van deze omvang te verstrekken voor
een promotiecampagne van een sector die in toenemende mate te kampen heeft met
bacteriën als salmonella, campylobacter en E.coli en dierziekten als de vogelpest en
zodoende op verschillende manieren gevaren voor de volksgezondheid met zich meebrengt?
Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, welke maatregelen bent u voornemens hier tegen te
treffen?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 226

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 IZ. 2007/1806 3
Het uitbreken van Aviaire Influenz a (AI) en de vondst van met AI besmette wilde vogels in het
voorjaar van 2006 in diverse lidstaten heeft een forse reductie van de consumptie van
pluimveevlees in de Europese Unie tot gevolg gehad. De Europese Commissie heeft daarop
besloten, na raadpleging van het Beheerscomité Promotie, om de mogelijkheid te scheppen
voorlichtings- en afzetbevorderingsprogramma’s voor pluimveevlees in te dienen. Bedoeling
van de programma’s moet zijn het vertrouwen van de Europese consument in pluimveevlees
terug te winnen door deze te informeren over de communautaire en nationale
productiesystemen, de handelsnormen en de voedselveiligheid.
Met het ingediende programma voldoet het Productschap Pluimvee en Eieren aan de
Europese Regelgeving.
Overigens ben ik van mening dat de pluimveevleessector op basis van Europese richtlijnen
grote inspanningen verricht om besmettingen met zoönosen als Salmonella en Campylobacter
tot een minimum terug te brengen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 227

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENAHGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
22 juni 2007 2060719070 DL. 2007/1899 13 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen afleidingsmateriaal voor 3785433
varkens
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die zijn gesteld door het lid Thieme
(PvdD) over verplicht afleidingsmateriaal voor varkens.
1
Kent u het bericht ‘varkens krijgen speeltuin’? 1)
Ja.
2
Kunt u bevestigen dat Nederland van 1 januari 2003 tot 1 juli 2007 niet heeft voldaan aan de
Europese regelgeving om te zorgen voor voldoende afleidingsmateriaal voor varkens? Zo ja,
waarom heeft u nagelaten de Europese regelgeving te volgen? Zo neen, hoe kunt u verklaren
dat Nederland hier door Europa op is aangesproken en vanaf 1 juli 2007 met nieuwe regels
komt?
Richtlijn 2001/93/EG (tot vaststelling van minimumnormen ter bescherming van varkens)
schrijft voor dat “varkens permanent moeten kunnen beschikken over voldoende materiaal
om te onderzoeken en mee te spelen, bijvoorbeeld stro, hooi, hout, zaagsel, compost van
champignons, turf of een mengsel daarvan, voorzover de gezondheid van de dieren daardoor
niet in gevaar komt”. Deze verplichting is opgenomen sedert 1 augustus 2003 in nationale
wetgeving onder artikel 9 van het Varkensbesluit. Het betreft een doelvoor schrift dat op
velerlei wijzen is in te vullen. Nederland heeft tot nu toe het gebruik van de ketting als
afleidingsmateriaal toegestaan omdat nader onderzoek moest uitwijzen welke materialen
tegemoet komen aan de behoeften van het varken. De Food and Veterinary office (FVO) heeft
tijdens een inspectiebezoek in Nederland in 2005 aangegeven dat de ketting onvoldoende
tegemoet komt aan de behoeften van het varken maar heeft ingestemd met tijdelijk
voortzetten van de huidige praktijk in afwachting van de onderzoeksresultaten.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 228

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 DL. 2007/1899 2
3
Kunt u bevestigen dat de Algemene Inspectie Dienst (AID) tot heden heeft geaccepteerd dat
varkenshouders een ketting gebruiken als afleidingsmateriaal terwijl dat volgens de Europese
regelgeving niet is toegestaan?
De Europese regelgeving schrijft voor dat het aan te bieden afleidingsmateriaal het doel,
spelen en onderzoeken, moet dienen. De regelgeving geeft vervolgens enkele voorbeelden
maar zegt niet expliciet dat de ketting niet voldoet. De AID heeft vervolgens, in afwachting
van de onderzoeksresultaten, de ketting als afleidingsmateriaal in de door u genoemde
periode en met instemming van de FVO toegestaan.
4
Kunt u bevestigen dat afleidingsmateriaal nodig is omdat varkens hun natuurlijke gedrag niet
kunnen vertonen zoals wroeten en daarom uit verveling elkaar tot bloedens toe kunnen
bijten? Zo ja, kunt u aangeven waarom u afleidingsmateriaal als oplossing verkiest boven het
verbeteren van de omstandigheden zodat varkens wel hun natuurlijke gedrag kunnen
vertonen? Zo nee, waarom is afleidingsmateriaal verplicht en wordt die verplichting per 1 juli
aangescherpt?
Het aanbieden van afleidingsmateriaal aan varkens is belangrijk om te voldoen aan de
behoefte van varkens tot spelen en onderzoeken. Het voorkomt verveling en draagt bij aan
het verminderen van de neiging tot bijten van hokgenoten. Het probleem van staartbijten is
echter multifactor ieel, dat wil zeggen dat er meerdere factoren zijn die de incidentie van
staartbijten bepalen.
5
Is het waar dat kettingen omwikkeld met een plastic slang vanaf 1 juli toegestaan zijn als
afleidingsmateriaal? Zo ja, waarom acht u dat voldoende afleidingsmateriaal en op welke
criteria heeft u dat beoordeeld? Zo neen, op welke wijze informeert u varkenshouders over
toegestaan afleidingsmateriaal en acht u dit voldoende om eventuele misverstanden te
voorkomen?
De verplichting om afleidingsmateriaal beschikbaar te stellen is omschreven als een
doelvoorschrift. Het gekozen materiaal en de vormgeving moeten zodanig zijn dat aan de
behoefte van het varken tegemoet wordt gekomen. Een ketting met daaraan een stuk slang
wordt in de praktijk een verrijkte ketting genoemd. Dit is een zeer minimale invulling van de
ruimte die de wet op dit gebied geeft. LNV heeft een brochure opgesteld die als leidraad
moet dienen bij het beter invullen van afleidingsmateriaal in de praktijk. Deze heeft elke
varkenshouder inmiddels ontvangen. Tevens heeft de agrarische media al veelvuldig
aandacht besteed aan de soorten afleidingsmateriaal die voorhanden zijn. Ik ga ervan uit dat
met deze informatie varkenshouders anders over het nut en doel van afleidingsmateriaal zijn
gaan denken en dat de invulling in de praktijk navenant is.
6
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 229

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 DL. 2007/1899 3
Wat zijn de nieuwe eisen die worden gesteld aan het afleidingsmateriaal? Op basis van welke
criteria wordt beoordeeld of de kwaliteit van het afleidingsmateriaal voldoende is?
Er worden geen aanvullende of nieuwe eisen gesteld aan afleidingsmateriaal. De brochure
geeft advies over mogelijke afleidingsmaterialen en toepassingen en hoe te voorkomen dat
speeltjes vies worden waardoor varkens er niet meer mee spelen. Ook worden criteria
genoemd als eetbaarheid en vervormbaarheid om aan te geven waar toepassingen aan
zouden moeten voldoen om aan de behoefte van het varken tegemoet te komen. Veilig voor
de gezondheid van het dier en de mens en veilig voor het milieu zijn natuurlijk ook
randvoorwaarden die aan het gebruikte materiaal worden gesteld.
7
Kunt u voorbeelden geven van het afleidingsmateriaal dat is toegestaan per 1 juli 2007?
Mogelijke voorbeelden zijn een stroruif, ruwvoer in een trog, een strobed, een stuk touw,
rubberen speeltjes en dergelijke.
8, 9 en 10
Kunt u per toegestaan materiaal aangeven wat de mate is waarin het materiaal het staartbijten
en ander ongewenst gedrag bij varkens voorkomt en hoe het ene materiaal zich verhoudt tot
de andere toegestane materialen wat betreft effectiviteit? Zo neen, waarom niet en bent u
bereid daartoe aanvullend onafhankelijk onderzoek te initiëren en op welke termijn en wijze?
Kunt u aangeven welke van de toegestane materialen u het meest effectief acht in het
voorkomen van ongewenst gedrag bij varkens?
Kunt u aangeven waarom dit materiaal het meest effectief is? Waaruit blijkt dat?
Zoals ik in mijn antwoord op vraag 4 heb aangegeven, is het (niet) hebben van afleidingsmateriaal
niet de enige factor die de incidentie van staartbijten bepaalt en kan daarom ook
niet als zodanig als maatstaf worden gebruikt. De behoefte van het varken en in hoeverre het
materiaal of de toepassingsvorm tegemoet komt aan deze behoefte is echter wel een
mogelijke meetlat. Wroeten is één van de belangrijkste onderzoeksgedragingen van het
varken. Materiaal dat hieraan tegemoet komt heeft een hoge waarde qua afleiding.
Toepassingen die zorgen voor interactie tussen de varkens in het hok of zelfs tussen hokken
in, verhogen het speeleffect en scoren daarmee ook hoog qua afleiding. Materialen of
toepassingen van materialen die vrij statisch zijn, een blok hout bijvoor beeld, hebben
daarentegen een lagere afleidingswaarde. Voor meer informatie verwijs ik u naar de website
van ASG waarop de score van een groot aantal materialen en toepassingsvormen zijn
gepubliceerd (onderzoeksrapport nr. 38, http://www.asg.wur.nl/NL/publicaties/).
11
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 230

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 DL. 2007/1899 4
Deelt u de mening van de Dierenbescherming dat het houden van varkens op stro het beste
is om varkens afleiding te bezorgen? Zo ja, bent u voornemens om het houden van varkens
op stro te verplichten en kunt u uw voornemen toelichten? Zo neen, waarom niet?
Stro biedt inderdaad zeer goede afleiding voor varkens. Dit materiaal is echter niet in alle
bestaande huisvestingssystemen inpasbaar. Daarentegen heeft enig stro al een gewenst
effect op afleiding, voor dat doel is niet persé een geheel strobed nodig. De Nederlandse
varkenshouderij ontwikkelt zich door steeds meer gebruik te maken van andere vormen van
huisvestingssystemen (o.a. groepshuisvesting van zeugen op stro en vleesvarkens op
zaagsel). Afdwingen remt eigen initiatief en marktwerking. Ik zet liever in op het stimuleren
van andere vormen van huisvesting. In de Nota Dierenwelzijn zal ik hier eveneens op
terugkomen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) SPITS, 21 juni 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 231

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
15 juni 2007 2060718460 DL/2007/1870 13 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Vragen van het lid Thieme (PvdD) over het 3785433
onverdoofd castreren van biggen
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die zijn gesteld door het lid Thieme
(PvdD) over het onverdoofd castreren van biggen.
1
Kent u het bericht “Supers stoppen met verkoop vlees onverdoofde biggen”? 1)
Ja.
2
Deelt u de mening van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) dat het “niet meer
van deze tijd is biggen zo te laten lijden”? Zo ja, welke conclusie wilt u daaraan verbinden
voor wat betreft onverdoofde ingrepen zoals het vijlen van tanden, onverdoofd castreren,
couperen van staarten, onthoornen van kalveren en het kappen van snavels bij kuikens? Zo
neen, waarom niet en waaraan wijt u het dat het bedrijfsleven in dit geval kennelijk hogere
ethische normen aanlegt dan het kabinet?
Het castreren van mannelijke biggen voorkomt berengeur in varkensvlees, een voor
consumenten zeer onaangename geur. Ik ben van mening dat het onverdoofd castreren van
biggen een stressvolle en pijnlijke behandeling is die beëindigd moet worden. Zoals u weet
loopt op dit moment een onderzoek naar het welzijnseffect van verdoofd castreren, de wijze
van verdoven en de kosten die hiermee gemoeid zijn. Er is gekozen om meerdere vormen
van verdoven te onderzoeken (van pijnstillers tot gasverdoving). Eveneens wordt bezien of
andere pijnlijke, helaas nog noodzakelijke handelingen zoals staart couperen en tanden vijlen,
eveneens onder deze verdoving meegenomen kunnen worden. Dit onderzoek is in februari j.l.
gestar t, de resultaten worden begin dit najaar verwacht.
Mijn streven is erop gericht om het aantal ingrepen aan dieren te verminderen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 232

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 DL/2007/1870 2
3
Bent u bereid een totaalverbod af te kondigen op het onverdoofd castreren van biggen om
een level-playingfield te creëren op de Nederlandse vleesmarkt na het positieve besluit van
het CBL?
Ik wacht eerst de resultaten van eerdergenoemd onderzoek af.
4
Bent u bereid ook de overige onverdoofde ingrepen bij productiedieren op korte termijn te
evalueren en met oplossingen te komen voor deze schrijnende vormen van ernstig en
onnodig dierenleed, waarvan het veroorzaken in strijd is met de geest en letter van de
Gezondheids- en welzijnswet voor dieren? Zo ja, op welke termijn en op welke wijze? Zo
neen, waarom niet?
Mijn bele id is erop gericht om ingrepen bij dieren te verminderen. Dat uit zich in het verbod
op couperen van schapen staarten en verminderen van het aantal ingrepen bij zeugen per 1
januari 2008. Daarnaast heb ik een overgangstermijn van het verbod op ingrepen bij
pluimvee toegestaan van 5 jaar onder de expliciete voorwaarde dat de sector met een plan
van aanpak komt waarin duidelijk verwoord is op welke manier de ingrepen zijn te
voorkomen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 233

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
25 juni 2007 2060719100 TRCJZ/2007/2294 17 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Beantwoording vragen misstanden in
veetransporten
Geachte Voorzitter,
3784377
Hierbij doe ik u, mede namens de minister van Justitie, de antwoorden toekomen op de
vragen van de leden Thieme (PvdD) en Van Velzen (SP) over welzijnaspecten van transport
van levend vee.
1, 2 en 3
Kunt u aangeven of u de huidige regelgeving, de controle en de handhaving van het maximale
aantal dieren per vrachtwagen tijdens veetransporten afdoende vindt? Zo ja, hoe verklaart u
dan het grote aantal geconstateerde overtredingen? Zo neen, wat gaat u veranderen en
binnen welke termijn?
Deelt u de mening dat het aantal geconstateerde overtredingen van veetransporteurs
opvallend hoog is? Zo ja, kunt u aangeven wat hiervoor de reden kan zijn? Zo neen, waarom
niet?
Kunt u aangeven wat de regels zijn voor het maximale aantal dieren dat in een vrachtwagen
mag worden vervoerd en waarom een overschrijding van het maximale aantal dieren per
vrachtwagen zo vaak kan voorkomen?
In de Verordening (EG) nr. 1/2005, inzake de bescherming van het dierenwelzijn tijdens het
transport van dieren (hierna: de Transportverordening) is geen maximaal aantal dieren per
vervoermiddel bepaald, maar een minimale oppervlakte per dier. Deze minimale oppervlakten
worden bepaald door de diersoort, de grootte van het dier en de leeftijd van het dier.
Daarmee is het maximale aantal dieren dus afhankelijk van het vervoermiddel en de
kenmerken van de te vervoeren dieren. De regelgeving is, met betrekking tot dit
welzijnsaspect voldoende ingericht op de welzijnseisen ten aanzien van verschillende
diersoorten.
De geconstateerde overtredingen betreffen binnenlands transport. Binnenlands transport
behoeft niet te worden gecertificeerd, waardoor er geen controle plaatsvindt bij vertrek. Wel
vinden er regelmatig controles plaats op de weg door de AID en in het slachthuis door de
VWA.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 234

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 augustus 2007 TRCJZ/2007/2294 2
In de Transportverordening is tevens bepaald dat dieren alleen mogen worden vervoerd
wanneer in het voertuig documenten aanwezig zijn waarin de herkomst en eigenaar van de
dieren, plaats, dat um en uur van vertrek, plaats van bestemming en de verwachte duur van
het voorgenomen transport zijn opgenomen. Deze eis is sinds 5 januari 2007 van kracht en
heeft niet eerder in de transportsector gegolden. De controle van 20 op 21 juni richtte zich in
het bijzonder op de naleving van deze nieuwe eis. Tijdens de controle zijn, naast
overtredingen van het minimale oppervlak per dier, met name overtredingen van vereisten
ten aanzien van de te tonen documenten geconstateerd. Bij dit soort overtredingen wordt
conform de Richtlijn strafvordering regelgeving ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit beleidsterrein veterinair van het OM waar mogelijk door middel van het
bestuursrecht naleving gevorderd.
Gezien de achtergrond van de controles en de aard van de overtredingen deel ik de mening,
dat het aantal geconstateerde overtredingen opvallend hoog is, niet.
Voor een afgewogen oordeel over de naleving zijn de resultaten van controles gedurende een
bepaalde tijdsperiode noodzakelijk. De resultaten die worden verkregen door middel van
controles in de periode vanaf 5 januari 2007 zijn bepalend voor de keuze van de in te zetten
interventiestrategie.
4
Wat is het controle en handhavingsysteem om een overschrijding van het maximale aantal
dieren per vrachtwagen te voorkomen?
Onder andere bij exportcertificering wordt door de dierenarts van de VWA gekeken of aan de
vereisten van de Transportverordening is voldaan. Ook bij aankomst in slachthuizen kan
hierop, indien de dierenarts van de VWA aanwezig is, worden gelet.
Op grond van de Transportverordening mag transport met een duur van meer dan 8 uur
slechts worden uitgevoerd met een gecertificeerd vervoermiddel. Bij transport met een duur
van meer dan 8 uur controleert de VWA voorafgaand aan het transport of voor het totaal
aantal dieren voldoende ruimte is in het te gebruiken vervoermiddel. Transport met een duur
van minder dan 8 uur kan ook met een niet gecertificeerd vervoermiddel worden uitgevoerd.
Bij een deel van die transporten controleert de VWA ook voor afgaand aan het transport. De
AID voert in beide gevallen wegcontroles uit.
5
Kunt u verklaren of de constatering van de politie en de Algemene Inspectiedienst (AID) dat
‘andere vervoerders dan veetransporteurs hun zaken beter op orde hadden’ te maken heeft
met een gebrek aan strenge regels, een gebrek aan strenge controles, te lage straffen voor
overtredingen of anderszins? Kunt u uw verklaring toelichten en aangeven waarop u uw
verklaring baseert?
Nee, de constatering zoals die vermeld staat in het genoemde artikel, is afkomstig van de
schrijver van het artikel, niet van de politie of de AID. Ik ga niet speculeren over de
effectiviteit van de handhaving op basis van de constateringen van de verslaggever.
6
Kunt u aangeven op welke wijze de overtreders van de controle in de nacht van 20 op 21 juni
aangepakt zullen worden en in welke mate dit volgens u voldoende doeltreffend, evenredig en
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 235

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 augustus 2007 TRCJZ/2007/2294 3
afschrikwekkend is om wantoestanden te voorkomen, zoals de Europese Verordening inzake
de bescherming van dieren tijdens vervoer voorschrijft?
Tegen 7 vervoerders is door de AID een proces-verbaal opgemaakt. Deze processen-verbaal
worden aan het OM toegezonden, dat zal besluiten of tot het instellen van strafvervolging zal
worden overgegaan. Indien het OM besluit om tot strafvervolging over te gaan, kan het
afhankelijk van de omstandigheden van het geval kiezen voor het aanbieden van een
transactie of voor dagvaarding voor de rechter.
7
Kunt u aangeven of na invoering van de Europese Verordening het aantal geconstateerde
overtredingen van veetransporteurs is toegenomen, afgenomen of gelijk gebleven? Welke
conclusies kunt u daaruit trekken?
De Transportverordening is op 5 januari 2007 in werking getreden. De eisen uit deze
verordening gelden dus ruim een half jaar. Deze termijn acht ik te kort om algemene
uitspraken te doen over toename of afname van het aantal overtredingen van
veetransporteurs.
8
Kunt u aangeven hoe groot u de pakkans acht van veetransporteurs die in overtreding zijn en
wat uw schatting is van het percentage van veetransporteurs die geverbaliseerd wordt
tegenover het totaal van het aantal veetransporteurs dat in overtreding is?
Nee, dat kan ik niet, aangezien ik niet weet hoeveel veetransporteurs in overtreding zijn.
Hoewel deze vraag derhalve niet feitelijk te beantwoorden is, meld ik u graag dat mijn
controlediensten hun inspanningen ten behoeve van de handhaving van regelgeving uiterst
serieus nemen.
9
Bent u bereid om gezien de resultaten van de controle in de nacht van 20 op 21 juni op de
A12 bij Veenendaal en de schokkende resultaten, aanvullende maatregelen te nemen om de
pakkans van vervoerders die in overtreding zijn te vergroten? Zo ja, op welke wijze en binnen
welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Nee, ik ben daartoe niet bereid. Ik ben niet van plan om alleen op basis van de resultaten van
de controle op 20 op 21 juni aanvullende maatregelen te nemen. Zoals ik in mijn brief van 30
mei 2007 heb aangegeven, vinden er regelmatig controles plaats. Ik wil mij overigens meer
gaan richten op het voorkomen van overtredingen.
10
Kunt u aangeven of u nog steeds van mening bent dat de eindverantwoordelijkheid van het
welzijn van de getransporteerde dieren bij de vervoerder ligt? Zo ja, deelt u de mening dat u
de mate waarin deze eindverantwoordelijkheid ingevuld wordt beter moet controleren? Zo
neen, wat gaat u veranderen en binnen welke termijn?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 236

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 augustus 2007 TRCJZ/2007/2294 4
Ja, zoals ik in mijn brief van 30 mei 2007 heb aangegeven wordt streng opgetreden tegen
vervoerders die onvoldoende invulling geven aan hun eigen verantwoordelijkheid. Controle
op de mate waarop invulling wordt gegeven aan deze verantwoordelijkheid vindt in
regelmatig mate plaats.
11
Kunt u aangeven wat de relatie is tussen het aantal veetransporten en de verschillen in
slachtpremies in de Europese Unie? Is er sprake van veetransporten die enkel plaatsvinden
omdat het slachten over een grens goedkoper is?
Om van een hogere slachtpremie in een andere lidstaat te kunnen profiteren, moeten de
dieren niet alleen naar die lidstaat worden vervoerd, maar moeten ze daar ook minimaal twee
maanden worden gehouden alvorens ze kunnen worden geslacht. De kosten die hiermee zijn
gemoeid wegen in het algemeen niet op tegen de baten van een hogere premie. Mijns inziens
is er dus geen relatie tussen het aantal veetransporten en de verschillen in slachtpremies in
de EU.
12
Kunt u aangeven op welke aspecten de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) vervoerders van
levend vee maant? Is het waar dat dit alleen gebeurt bij te late retournering van
reisprogramma's? Zo neen, op welke andere overtredingen is nog meer 'gemaand' of is het
dossier overgedragen aan de AID?
De VWA maant vervoerders van levend vee, naast overtredingen met betrekking tot
retournering van reisprogramma’s, op een groot aantal overtredingen, zoals overtreding van
dierenwelzijnsregelgeving en overtreding van bepalingen ten aanzien van exportcertificering.
Afhankelijk van de ernst van de overtreding worden gevolgen aan de overtreding verbonden.
De VWA houdt dossiers bij over vervoerders op basis van klachten en const ateringen door
de VWA, de AID en bevoegde buitenlandse autoriteiten. Een sanctie kan bestaan uit een
aantekening of vermelding in dit dossier, een schriftelijke waarschuwing, of uit een schorsing
of intrekking van de vervoerdersvergunning of uit een strafrechtelijke sanctie.
13
Is het waar dat er bij overtredingen met veetransporten mogelijkheden zijn tot specifieke
sancties, zoals het intrekken van de vervoersvergunning? Zo ja, bij wie ligt die
verantwoordelijkheid en hoe vaak wordt deze sanctie (jaarlijks) toegepast?
Het is juist dat er op grond van de Transportverordening mogelijkheden zijn tot het opleggen
van specifieke sancties. De Transportverordening schrijft voor dat voor specifieke soorten
transport een vergunning voor de vervoerder, een certific aat van goedkeuring van het
vervoermiddel, een getuigschrift van vakbekwaamheid van de chauffeur of een combinatie
van die drie nodig is om te mogen vervoeren.
De vergunning, het certificaat en het getuigschrift kunnen ieder afzonderlijk worden
geschorst of ingetrokken wanneer bij controle blijkt dat de houder van de vergunning, het
certificaat of het getuigschrift niet langer voldoet aan de eisen die in de vergunning worden
gesteld.
Deze sanctie wordt, afhankelijk van de ernst van de overtreding, toegepast door de VWA,
wanneer een vervoerder binnen twee jaar drie waarschuwingen heeft ontvangen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 237

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 augustus 2007 TRCJZ/2007/2294 5
Overtredingen van de dierenwelzijnsregelgeving, die voor inwerkingtreding van de
Transportverordening zijn begaan, worden tevens als waarschuwing aangemerkt.
Vanaf inwerkingtreding van de Transportverordening heeft de VWA 25 waarschuwingen
uitgedeeld. In totaal zijn er 21 vermeldingen in het dossier naar vervoerders verzonden. Het
betreft 20 vermeldingen op basis van administratieve vereisten en één op basis van een
diergeneeskundige verklaring. Twee vervoerders hebben inmiddels een tweede
waarschuwing ontvangen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 238

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
PG/ZP 2.784.396 22 augustus 2007
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen over een MRSA-explosie onder
veehouders
6 juli 2007
Hierbij zend ik u, mede namens de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de
antwoorden op de vragen van het Kamerlid Ouwehand (PvdD) over een MRSA-explosie onder
veehouders (2060720100).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 239

Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Ouwehand over een MRSA-explosie onder
veehouders ( (2060720100)
1
Kent u het bericht “Veehouders zorgen voor MRSA-explosie”? 1)
1
Ja
2
Kunt u aangeven voor wiens rekening de extra kosten komen van het op MRSA testen van elke
varkens- en runderboer en hun familieleden, en van aparte verpleging van deze patiënten?
2
Alle kosten van zorgverlening door ziekenhuizen en dus ook de kosten van individueel
risicomanagement van patiënten (waaronder MRSA) komen ten laste van het ziekenhuisbudget.
3
Kunt u aangeven waar de wettelijke aansprakelijkheid ligt wanneer andere patiënten met MRSA
besmet worden als gevolg van besmetting door veehouders?
3
Ik ben van mening dat dit een civielrechtelijke kwestie is, waarvoor de bewijslast bij de eventuele
eiser ligt.
4
Kunt u aangeven of er oorzakelijk verband is tussen grootschalig gebruik van antibiotica in de
veehouderij en de grootschalige besmetting van veehouders met MRSA? Zo ja, acht u dit
verwijtbaar handelen van betreffende veehouders?
4
Zeer recent onderzoek heeft aangetoond dat er een positief verband is tussen de
hoeveelheid antibioticum dat op een bedrijf gebruikt wordt en de mate waarin dieren op dit
bedrijf positief zijn voor MRSA. Al langer is bekend dat er een positieve relatie is tussen met
MRSA besmette dieren op een bedrijf en MRSA dragerschap bij mensen die in nauw contact
staan met besmette dieren.
Wel dient opgemerkt te worden dat MRSA dragerschap niet altijd het gevolg is van oneigenlijk
gebruik. Ook bij veehouders die zich houden aan de adviezen die gegeven worden over het
gebruik van antibiotica kan MRSA dragerschap voorkomen.
Voor een antwoord op de tweede deelvraag verwijs ik u naar mijn antwoord op vraag 3.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 240

5
Bent u bereid ziekenhuizen die in agrarische gebieden liggen te compenseren voor door hen
gemaakte extra kosten voor opname van met MRSA besmette patiënten? Zo ja, bent u
voornemens die extra kosten te verhalen op de veehouderij? Zo neen, acht u het redelijk dat
ziekenhuizen op kosten worden gejaagd door verwijtbaar handelen van derden?
5
Het is niet mijn beleid om ziekenhuizen binnen de bestaande functiegerichte budgettering te
compenseren voor kenmerken van de adherente populatie. Dit zou namelijk een veelheid aan
factoren impliceren waarmee dan rekening gehouden zou moeten worden. Dit geldt dus ook voor
de MRSA risicoprofielen van de adherente populatie in agrarische gebieden.
Het oordeel of hier sprake is van verwijtbaar handelen, met een identificeerbare aansprakelijkheid
en met de mogelijkheid voor schadevergoeding, vind ik een civielrechtelijke kwestie tussen
belanghebbende partijen. Zie ook mijn antwoord op vraag 3.
.
1) Dagblad Tubantia/Twentsche Courant, 2 juli 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 241

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-K-U-2786216 3 september 2007
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 16 juli 2007
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Landbouw, Natuur en Visserij, de antwoorden op
de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over toename van multiresistente salmonella in vlees
(2060720920).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 242

Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Thieme over toename van multiresistente
salmonella in vlees. (2060720920)
1.
Wat is uw mening over het bericht ‘Salmonella in vlees steeds vaker multiresistent’? 1)
1.
Ik deel de Deense conclusie; ook in Nederland nam multiresistentie bij Salmonella’s op vlees in
de betreffende periode toe. Hoe dit zich verhoudt met Nederlands importvlees over dezelfde
periode kan door gebrek aan gegevens over de herkomst van het onderzochte vlees helaas niet
worden aangegeven.
2.
Hoe verklaart u de genoemde stijging van het aantal salmonellabesmettingen in vlees?
2.
Het is voor de Nederlandse overheid moeilijk een verklaring te geven voor de stijging van
multiresistentie van Salmonella-bacteriën op Deens vlees en op vlees dat in Denemarken is
geïmporteerd over de periode van onderzoek juli 1998- juni 2002. Ik ken de
productieomstandigheden daar niet noch van de landen die in die periode naar Denemarken
exporteerden en kan de vraag dus niet goed beantwoorden. In zijn algemeenheid kan wel worden
opgemerkt dat de (multi)resistentie van Salmonella’s in Nederland en zeer waarschijnlijk in veel
lidstaten al jarenlang stijgend is. Zeer waarschijnlijk heeft dit op de één of andere manier te
maken met het veterinaire antibioticagebruik.
3.
Bent u van mening dat hier sprake is van een serieus gevaar voor de volksgezondheid, gezien de
bevinding dat in 26% van de buitenlandse proeven in dit Deense onderzoek multiresistente
salmonella werd aangetroffen? Zo ja, op welke termijn en op welke wijze gaat u hierop actie
ondernemen? Zo neen, kunt u dit toelichten?
4.
Bent u bereid de sector te verplichten alleen salmonellavrij pluimveevlees op de markt te
brengen, zoals momenteel in Zweden en Finland gebeurt? Zo ja, op welke wijze en op welke
termijn wilt u dit instellen? Zo neen, waarom niet?
5.
Kunt u aangeven wat de geconstateerde toename van multiresistente salmonella in vlees
betekent voor de Nederlandse markt? Bent u voornemens beleid te ontwikkelen om de
Nederlandse consument te waarschuwen voor dit risico? Zo ja, op welke wijze en op welke
termijn? Zo neen, waarom niet?
3 , 4 en 5.
Ik ben met u van mening dat de toenemende resistentie een zeker gevaar vormt voor de
volksgezondheid. Daarom is in 2001 een etiket op pluimveevlees verplicht gesteld met daarop de
waarschuwingstekst “Let op, geef schadelijke bacteriën geen kans. Zorg daarom dat deze
bacteriën niet via de verpakking, uw handen of het keukengerei in uw eten terecht komen. Maak
dit vlees door en door gaar om deze bacteriën uit te schakelen.”
Voor wat betreft de situatie in Zweden en Finland verschilt deze voor besmettingsgraad en –risico
zodanig met Nederland dat de Europese Commissie het disproportioneel achtte om in Nederland
de Zweeds-Finse aanpak toe te passen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 243

Wel heeft Nederland in 2005 een microbiologische norm voor Salmonella op pluimveevlees
voorgesteld. De Europese Commissie heeft die voorgestelde Nederlandse norm echter
afgewezen omdat er al Europese proces- en voedselveiligheidscriteria zijn en in 2010 een
Europese Salmonella-norm van kracht wordt voor pluimveevlees.
6.
Kunt u aangeven in hoeverre er in de Nederlandse veehouderij sprake is van een toename van
multiresistente salmonella? Zo neen, waarom niet?
6.
In de Nederlandse intensieve dierhouderij is er bij zowel runderen, pluimvee als varkens over de
periode 2000-2005 sprake van een forse toename van multiresistente Salmonella’s.
Op het moment is het percentage van Salmonella stammen dat tegen gangbare antibiotica
resistent is ongeveer verdubbeld.
Om maatregelen te kunnen nemen om de resistentie tegen te gaan, moet een risicobeoordeling
worden opgesteld. LNV laat onderzoek verrichten naar de relatie tussen gebruik van antibiotica
en resistentie en naar de bijdrage van de opgebouwde resistentie van veterinaire bacteriën aan
de resistentie van humane pathogenen. Deze risicobeoordeling kan een rol spelen in het tot
stand komen van EU maatregelen.
7.
Deelt u de mening dat een intensievere aanpak en een restrictief antibioticabeleid noodzakelijk is,
ook in internationaal verband? Zo ja, op welke termijn en op welke wijze gaat u zich hiervoor
inzetten? Zo neen, waarom niet?
7.
Ja, die mening deel ik. Nederland heeft de Europese hygiënemaatregelen ondersteund om de
houderijen van verschillende intensief gehouden landbouwhuisdieren te gaan monitoren op de
aanwezigheid van Salmonella, inclusief stamping out maatregelen bij overschrijding van de
normen. Nederland heeft in EU-verband op 9 maart 2007 in de werkgroep zoönosen van de EU
voorgesteld om de Lidstaten te verplichten het antibioticumgebruik per diersoort jaarlijks te meten
als instrument in de bestrijding van antibioticaresistentie. Het ziet er nog niet naar uit dat dit
voorstel op korte termijn wordt overgenomen. Daarnaast zijn reeds een aantal maatregelen
nationaal genomen dan wel in voorbereiding ten behoeve van een intensivering en een
restrictiever nationaal antibioticabeleid (zie ook brief aan TK van 17 januari 2007 van LNV en
VWS n.a.v. vragen van de Vaste Commissie voor Landbouw.)
1) Agrarisch Dagblad, 7 juli 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 244

Directie Internationale Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
18 juli 2007 2060721300 IZ. 2007/1806 13 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over een subsidie van
2,9 miljoen euro voor een promotiecampagne
voor pluimveevlees
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die zijn gesteld door het lid Thieme
(PvdD) over een subsidie van 2,9 miljoen euro voor een promotiecampagne voor
pluimveevlees.
1
Is het waar dat de Europese Commissie 2,9 miljoen euro gaat investeren in een Nederlandse
promotiecampagne voor pluimveevlees 1) 2)?
Ja.
3784818
2
Is het waar dat deze subsidie een cofinanciering is van vijftig procent en dat de totale kosten
voor deze campagne 5,8 miljoen euro zullen gaan bedragen? Zo ja, hoe zal de overige 2,9
miljoen euro gefinancierd worden?
Ja. De totale kosten bedragen 5,8 miljoen euro, waarvan vijftig procent Brusselse
cofinanciering. De andere helft wordt gefinancierd door de pluimveeslachterijen via
het Productschap Pluimvee en Eieren.
3
Hoe verhoudt dit bedrag zich volgens u tot de 0,4 cent die er in Nederland per productiedier
wordt uitgegeven aan (het verbeteren van) dierenwelzijn?
Ik zal mijn beleidsambities inzake dierenwelzijn eind van dit jaar presenteren in de nota
Dierenwelzijn.
___________________________
1) Nieuwe Oogst, 14 juli 2007
2) Persbericht ministerie van LNV, http://www.minlnv.nl
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 245

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 IZ. 2007/1806 2
4
Kunt u aangeven op welke wijze het ministerie van LNV betrokken zal zijn bij de uitvoering van
deze campagne en/of het toezicht hierop?
Dienst Regelingen (DR) van het ministerie van LNV ziet erop toe dat het programma wordt
uitgevoerd conform de Brusselse goedkeuring.
Eventuele wijzigingen dienen vooraf ter goedkeuring aan DR te worden voorgelegd.
Alle uitingen (in woord en beeld) moeten voordat zij mogen worden gebruikt voor goedkeuring
aan DR worden voorgelegd. De uitingen worden door DR getoetst op de
programma-eisen.
Naast dit toezicht vooraf vinden er ook achteraf controles plaats door DR zelf of, waar nodig,
door de Algemene Inspectiedienst van het ministerie van LNV.
Tevens vindt een keer per jaar het volgcomité plaats, waarbij de organisaties een presentatie
geven van het verloop van hun programma’s. Aan de bijeenkomsten van het volgcomité, dat
wordt voorgezeten door LNV, wordt deelgenomen door vertegenwoordigers van DR en de
Europese Commissie.
5 en 6
Kunt u aangeven of in de geplande promotiecampagne voor pluimveevlees aandacht zal zijn
voor het welzijn van de dieren in de pluimveesector? Zo ja, op welke wijze zal dit worden
vormgegeven en welke partijen zullen hierbij betrokken zijn? Zo neen, waarom niet?
Kunt u aangeven of in de geplande promotiecampagne voor pluimveevlees aandacht zal zijn
voor de omstandigheden waarin dieren in de pluimveesector worden gehouden? Zo ja, op
welke wijze zal dit worden vormgegeven en welke partijen zullen hierbij betrokken zijn? Zo
neen, waarom niet?
De doelstelling van het programma is conform Verordening (EG) nr. 1071/2005 van de
Commissie, namelijk het verstrekken van informatie over de communautaire en de nationale
productiesystemen, de handelsnormen en de voedselveiligheid. Dierenwelzijn komt hierbij
aan de orde als onderdeel van de informatie over de productiesystemen.
Betrokken partij is het Productschap Pluimvee en Eieren, dat het programma heeft
ingediend.
7
Bent u van mening dat het wenselijk is om een subsidie van deze omvang te verstrekken voor
een promotiecampagne van een sector die in toenemende mate te kampen heeft met
bacteriën als salmonella, campylobacter en E.coli en dierziekten als de vogelpest en
zodoende op verschillende manieren gevaren voor de volksgezondheid met zich meebrengt?
Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, welke maatregelen bent u voornemens hier tegen te
treffen?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 246

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 IZ. 2007/1806 3
Het uitbreken van Aviaire Influenz a (AI) en de vondst van met AI besmette wilde vogels in het
voorjaar van 2006 in diverse lidstaten heeft een forse reductie van de consumptie van
pluimveevlees in de Europese Unie tot gevolg gehad. De Europese Commissie heeft daarop
besloten, na raadpleging van het Beheerscomité Promotie, om de mogelijkheid te scheppen
voorlichtings- en afzetbevorderingsprogramma’s voor pluimveevlees in te dienen. Bedoeling
van de programma’s moet zijn het vertrouwen van de Europese consument in pluimveevlees
terug te winnen door deze te informeren over de communautaire en nationale
productiesystemen, de handelsnormen en de voedselveiligheid.
Met het ingediende programma voldoet het Productschap Pluimvee en Eieren aan de
Europese Regelgeving.
Overigens ben ik van mening dat de pluimveevleessector op basis van Europese richtlijnen
grote inspanningen verricht om besmettingen met zoönosen als Salmonella en Campylobacter
tot een minimum terug te brengen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 247

DIRECTIE LANDBOUW
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
3 augustus 2007 2060722390 TRCDL/2007/2406 7 september 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Vragen gesteld door lid Van Velzen (SP)
inzake misstanden bij internationale
diertransporten.
Geachte Voorzitter,
4817
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die gesteld zijn door het lid Van
Velzen (SP) over misstanden bij internationale diertransporten.
1
Wat is uw reactie op de beelden die gemaakt zijn van de varkenstransporten tussen
Nederland en Italië en Spanje?
Beelden van dierenleed vind ik per definitie zeer onplezierig om te zien.
2
Is het waar dat bij deze transporten varkens geen of onvoldoende water en voer hebben
gekregen? Is het waar dat er bij deze transporten dode en gewonde dieren aan boord waren
die geen hulp hebben gekregen? Is het voorts waar dat bij een tweede transport de maximale
temperatuur in de transportwagens is overschreden? Zo ja, welke maatregelen gaat u treffen
tegen desbetreffende transporteurs? Zo neen, wat zijn dan de feiten?
Bij internationale diertransporten keurt een dierenarts van de VWA voorafgaande aan het
transport de dieren en controleert of het transport en het transportmiddel voldoen aan de
Europese voorwaarden. Als alles in orde is, geeft de dierenarts een gezondheidscertificaat af.
De VWA geeft daarmee aan dat er geen beletsel is om het transport van start te laten gaan.
Er is door de AID onderzoek ingesteld naar het bewuste transport naar Spanje dat door de
Stichting Dier en Recht is gevolgd. Als uit het onderzoek van de AID blijkt dat sprake is van
het niet naleven van de regels voor vervoer van dieren dan volgt de AID het
verbaliseringsbeleid.
Vooralsnog blijkt uit het onderzoek van de AID niet dat de biggen niet voorzien waren van
water noch dat de maximale temperatuur overschreden is. Verder wijst het onderzoek uit dat
er 872 dieren naar Spanje zijn getransporteerd. Waarschijnlijk is er wel sprake geweest van
overbelading door een onjuistheid op het certificaat van het transportmiddel. De
laadoppervlakte op het certificaat was namelijk hoger dan de werkelijke laadoppervlakte.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 248

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
7 september 2007 TRCDL/2007/2406 2
Hierdoor was het op basis van het certificaat mogelijk meer biggen te laden dan op basis van
regels acceptabel wordt geacht. Om inzicht te krijgen in hoeverre meer vrachtwagens
rondrijden waarvan de werkelijke laadoppervlakte afwijkt van de laadoppervlakte op het
certificaat heb ik een beperkt aantal aanvullende metingen verricht naar de laadoppervlakte
van vrachtwagens van andere transportbedrijven. Hieruit blijken slechts kleine afwijkingen die
normaliter niet kunnen leiden tot problemen
Ik ben van mening dat afwijkingen van de laadoppervlakte op de certific aten van
wegvervoermiddelen niet mogen voorkomen. Daarom zal ik zorg dragen voor het opnieuw
meten van de laadoppervlakte van de vrachtwagens. De RDW (die per 1 oktober de keuring
van de vrachtwagens overneemt van de VWA) zal in het kader van de verplichting om
temperatuursensoren in de wagen te hebben de laadoppervlakte van vrachtwagens meten
en de certificaten waar nodig corrigeren. Daarnaast zal de VWA tot het moment van deze
keuring gericht de laadoppervlakte meten van de vrachtwagens die worden ingezet voor
lange afstand transporten naar landen zoals Italië, Spanje en Griekenland. Dit laatste is nodig
om ook al vanaf nu meer zekerheid te krijgen dat certificaten de juiste laadoppervlakte
weergeven. Uit het onderzoek van de AID blijkt tevens dat de vervoerder heeft gereden
zonder geldige vergunning. De vergunning die de vervoerder bij vertrek uit Nederland in bezit
had, blijkt zeer recent verlopen te zijn. Inmiddels heeft de VWA de controlerende dierenartsen
erop gewezen om beter te controleren op de vergunningen.
3
Op welke manier werkt u samen met de inspectie in Frankrijk, Spanje en Italië? Heeft u over
deze specifieke transporten contact gehad met de handhavende organisaties in deze landen?
Zo ja, wat is daarvan het resultaat?
In beginsel hebben de autoriteiten van de lidstaten de verplichting om steekproefsgewijs en
niet discriminatoir bestemmingscontroles uit te voeren bij import van levende dieren. Over
het algemeen houden de lidstaten hierbij een steekproef van 5% aan. Dit betekent dat 5%
van alle importen worden gecontroleerd. Indien bij een dergelijke bestemmingscontrole
onregelmatigheden worden aangetoond, sturen de autoriteiten een officiële klacht naar de
lidstaat van herkomst van het desbetreffende transport. De autoriteiten in de lidstaat van
herkomst verifiëren de klacht en nemen zonodig passende maatregelen. Van belang is dat er
afdoende bewijsvoering moet zijn om tot maatregelen over te kunnen gaan. Ten behoeve van
het onderzoek van de AID naar het bewuste transport is contact is geweest met de Spaanse
autoriteiten.
4
Waarom werd er bij eerdere overtredingen van de Europese transportrichtlijn op 29 juli 2005
2) geen reden dan wel geen mogelijkheid gezien strafrechtelijk onderzoek in te stellen tegen
de transporteur? Heeft u bij de recente overtredingen wel mogelijkheden strafrechtelijk
onderzoek in te stellen? Zo neen, waarom niet? Zo ja, gaat u een dergelijk onderzoek
instellen?
De gegevens van het transport op 29 juli 2005 van de bewuste transporteur worden tezamen
met de tussentijdse resultaten van het onderzoek van de AID naar het recente transport
geanalyseerd.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 249

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
7 september 2007 TRCDL/2007/2406 3
Tot dusver leidt deze analyse er niet toe dat er een reden of mogelijkheid is voor een
strafrechtelijk onderzoek tegen de transporteur. Wel is de betreffende veetransporteur onder
een zogenaamd zwaar regime geplaatst. Dit houdt in dat de keuring van de varkens die hij wil
exporteren niet in de stal mag plaatsvinden, maar dat de VWA dierenarts tijdens het opladen
van de dieren bij de klep van de wagen staat. Daarnaast wordt bij iedere export een volledige
administratieve controle uitgevoerd.
5
Is het waar dat u bij het beantwoorden van eerdere vragen 2) op de hoogte was van een
ander incident op 11 mei 2007 waarbij 192 varkens dood op de plaats van bestemming (Italië)
aankwamen? Welke redenen had u om dit niet in antwoord op mijn vragen te melden? Welke
maatregelen zijn er inmiddels tegen deze transporteur genomen?
Het klachtenmeldpunt van de VWA was ten tijde van de beantwoording door de Italiaanse
overheid op de hoogte gesteld van een mogelijke overtreding. Ten algemene geldt dat,
alvorens ik u volledig kan informeren over een bepaalde overtreding, eerst de melding
onderzocht dient te worden waarbij uiteraard alle zorgvuldigheid in acht moet worden
genomen. Het onderzoek van VWA naar deze melding was lopende en hangende het
onderzoek worden geen mededelingen gedaan.
6
Bent u bereid een overzicht te geven van alle incidenten met veetransporten met Nederlandse
transporteurs en Nederlands vee waarbij één of meer overtredingen van de Europese
richtlijnen werden vastgesteld?
Ja, dit overzicht zal ik u binnen enkele weken verstrekken.
7
Herinnert u zich dat u in antwoord op mijn eerdere vragen sprak over een incident dat slechts
aantoont dat misstanden worden opgespoord en aangepakt? Vindt u nog steeds dat er
slechts sprake is van incidenten?
Op het moment dat geconstateerd wordt dat er regels worden overtreden, zullen er
maatregelen worden genomen.
8
Op welke wijze worden de langeafstandstransporten van levend (melk)vee naar Rusland
gecontroleerd? Bent u op de hoogte van de meldingen van Animals Angels over transporten
naar Moskou waarbij de rusttijden voor het vee worden overschreden, het watersysteem voor
de dieren door de lage temperaturen in de winter niet werkt en de wachttijden bij de grenzen
voor overschrijdingen van het maximum aantal uren dat vee in een transportwagen mag staan
leiden? Op welke wijze worden de Europese richtlijnen gehandhaafd bij dergelijke
langeafstandstransporten?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 250

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
7 september 2007 TRCDL/2007/2406 4
Ik ben op de hoogte van de meldingen van Animals Angels.
Voordat een internationaal transport van levende dieren kan vertrekken, vindt er een
exportcertificering plaats waarbij naast controle van alle noodzakelijke documentatie zoals
het reisjournaal en vergunningen ook de geschiktheid van de dieren geïnspecteerd worden.
Alleen export van melkvee kan in aanmerking komen voor exportrestitutie. De vervoerder
moet dan ten genoegen van de Nederlandse autoriteiten aantonen dat het transport conform
de Europese eisen heeft plaats gevonden. Dit wordt gedaan door het overleggen van
verklaringen die zijn afgegeven door officiële controleurs op diverse punten tijdens de reis,
zoals de buitengrensinspectieposten en bij aankomst op de plaats van bestemming. Als de
vervoerder deze verklaringen niet kan overleggen, komt het transport niet in aanmerking voor
exportrestitutie.
9
Met welke landen heeft u inmiddels afspraken gemaakt over handhaving van de
transportregels, zoals u voornemens was volgens uw beantwoording op eerdere vragen?
Nederland heeft met Italië een samenwerkingsprotocol opgesteld naar aanleiding van
klachten over diertransporten. Het protocol beschrijft de intentie van de autoriteiten van
beide lidstaten uitwisseling van informatie over klachten en beschrijft de intentie om qua
inspectie nauwer samen te werken. Jaarlijks vindt er een evaluatie plaats tussen beide
lidstaten. De effectiviteit van het protocol zal zich gaandeweg moeten bewijzen. Dit
samenwerkingsprotocol is door de Europese Commissie enthousiast ontvangen als
voorbeeld voor hoe de nauwere samenwerking tussen lidstaten kan worden ingevuld. Met
Spanje worden momenteel besprekingen gevoerd om een vergelijkbaar protocol op te
stellen.
10
Bent u bereid om in Europees verband opnieuw een maximum aantal rijuren te bepleiten? Zo
neen, waarom niet?
Ja. Het limiteren van de maximale transporttijd is en blijft mijn inzet.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR
EN VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 251

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
15 augustus 2007 2060723120 DL. 2007/2393 7 september 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over herinvoering controles 3784817
aan de klep
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die gesteld zijn door het lid Thieme
(PvdD) over de herinvoering controles aan de klep.
1
Kent u het bericht ‘dode varkens na transport geen incident’?
Ja
2, 3 en 4
Is het waar dat tot het najaar 2004 een keuringsambtenaar van de Voedsel- en warenautoriteit
(VWA) aanwezig moest zijn bij het opladen van varkens en andere dieren voor transport? Zo
ja, bij welke diertransporten en in welke frequentie was een VWA-controleur aanwezig? Zo
neen, wat waren dan de voorschriften voor het transport van levende dieren, werden deze
gecontroleerd en door wie?
Is het waar dat tot het najaar 2004 door een VWA-controleur de beladingsgraad per vierkante
meter en de aanwezigheid van gezonde varkens werden gecontroleerd? Zo ja, hoe vaak en
op welke wijze werd er gecontroleerd? Kunt u een overzicht geven van de geconstateerde
overtredingen van de afgelopen vijf jaar, uitgesplitst per jaar? Zo neen, waarop werd wel
gecontroleerd en kunt u een overzicht geven van de geconstateerde overtredingen van de
afgelopen vijf jaar, uitgesplitst per jaar?
Is het waar dat de standaard controle van de beladingsgraad en de diergezondheid bij het
opladen van vrachtwagens met levende dieren is afgeschaft? Zo ja, kunt u aangeven waarom
deze controle is afgeschaft? Deelt u de mening dat deze afschaffing een verbetering of
verslechtering is? Kunt u uw antwoord toelichten? Zo neen, op welke wijze vindt nu de
controle plaats bij het opladen van vrachtwagens met levende dieren en waarop wordt
gecontroleerd?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 252

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
7 september 2007 DL. 2007/2393 2
In geval van export van levende dieren dient altijd een keuring plaats te vinden. Dit werd in
het verleden uitgevoerd door de RVV en met het samengaan van RVV en KvW in de VWA
wordt dit thans uitgevoerd door de VWA. De belangrijkste aspecten van de keuring betreffen
het dier, de transportwagen en de bijbehorende administratie.
In principe vindt deze controle aan de klep plaats. Als er een ondertekend geldig brancheprotocol
is, vindt er geen controle aan de klep plaats. Dan wordt de keuring van de dieren,
het vervoermiddel en de administratie verricht als de dieren nog niet geladen zijn. Er zijn
brancheprotocollen voor de export van varkens (enkele jaren) en sinds begin 2007 ook voor
runderen. Voor andere sectoren bestaat deze mogelijkheid momenteel niet. Met de
ondertekening van het brancheprotocol wordt verklaard dat men zich houdt aan de
vigerende regelgeving, gemaakte werkafspraken en omschreven werkwijzen. Deze af spraak
gebeurt op vrijwillige basis en kan ook zo weer ingetrokken worden indien blijkt dat de
exporteur de eigen verantwoordelijkheid niet aan kan.
De beladingsgraad is een onderdeel van de controle. Deze staat los van het brancheprotocol.
Voorheen stond de laadoppervlakte vermeld op de zogenaamde vervoersplaat maar met de
introductie van de transportverordening is deze verplichting komen te vervallen. De totale
laadoppervlakte staat nu vermeld op het verplichte certificaat voor vervoermiddelen die
ingezet worden voor lange afstandstransporten (> 8 uur). De Transportverordening 1/2005
geeft per diersoort handvatten, vuistregels of directe voorschriften over de beladingsnorm.
Voor transport korter dan 8 uur is geen certificaat voor het wegvervoermiddel vereist.
Tijdens de keuring door de certificerende dierenarts wordt onder andere nagegaan of het
aantal te laden dieren op het certificaat in overeenstemming is met het laadoppervlakte en of
de te laden dieren geschikt zijn om getransporteerd te worden. Indien dit niet het geval is
mag er niet gecertificeerd worden.
Er is geen centrale database waarin wordt bijgehouden welke afwijkingen zijn aangetroffen.
5 en 6
Kunt u aangeven of het mogelijk is dat afgekeurde varkens of varkens die niet voldoende
gezond zijn toch op transport worden gezet, zoals dierenarts De Vries heeft beschreven? Zo
ja, vindt u dit een gewenste ontwikkeling? Kunt u uw antwoord toelichten? Zo neen, via welk
controlemechanisme kunt u constateren dat dit niet kan gebeuren? Hoe betrouwbaar is deze
observatie?
Op welke wijze kunt u garanderen dat vrachtwagens niet te zwaar worden beladen en op
welke wijze houdt u toezicht op de eis dat afgekeurde varkens niet meegaan met het
transport?
Dieren die door de certificerende dierenarts om redenen van gezondheid of welzijn als niet
geschikt om te vervoeren worden aangewezen, worden door de dierenarts als zodanig
gemerkt en mogen niet worden opgeladen. Dit is ook een onderdeel van het
brancheprotocol. Theoretisch is het mogelijk dat, na vertrek van de dierenarts, deze dieren
alsnog worden opgeladen. Dit is in strijd met het afgesproken brancheprotocol.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 253

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
7 september 2007 DL. 2007/2393 3
De VWA houdt ook toezicht op het slachthuis en kan bij het constateren van bepaalde
overtredingen, zoals overbelading, de AID inschakelen en/of het brancheprotocol intrekken
waardoor de dierenarts weer aan de klep gaat keuren en zicht houdt op de dieren die ook
daadwerkelijk geladen worden.
De AID controleert steekproefsgewijs, zowel op de weg als in slachthuizen. Andere mogelijke
maatregelen zijn waarschuwingen of het intrekken van vergunningen. Ten algemene kan
gesteld worden dat de beleidsregels dierenwelzijn van toepassing zijn.
7, 8 en 10
Deelt u de mening dat het huidige controlemechanisme niet voldoet, zoals blijkt uit de grote
hoeveelheid misstanden die de laatste maanden wordt gerapporteerd door diverse
dierenorganisaties zoals Dier en Recht, Compassion in World Farming, Varkens in Nood en
Animals Angels?
Deelt u de mening dat de sector niet in staat is om via zelfregulatie misstanden in de lange
afstandstransporten te voorkomen en uit te bannen? Zo ja, op welke wijze gaat u hierin
verandering brengen en binnen welke termijn? Zo neen, hoe verklaart u dan de grote
aantallen ‘incidenten’ met de lange afstandstransporten van levende dieren?
Geen enkel systeem is in staat om elke mogelijke overtreding te voorkomen. Dat neemt niet
weg dat elke melding er één teveel is. Ik heb daarom de sector ter verantwoording geroepen
en tijdens het overleg aangegeven dat ik aanpassing van de regelgeving zal gaan overwegen
indien zij niet hun eigen verantwoordelijkheid nemen. Overigens is bij een aantal exporteurs
het brancheprotocol ingetrokken en vindt weer controle bij het inladen van de dieren plaats.
Voor mijn antwoord op de vragen over zelfregulering verwijs ik naar mijn brief over
diertransport die heden aan uw Kamer is verzonden.
9
Deelt u de mening dat de regels ten aanzien van lange afstandstransporten van levende
dieren zo zijn afgezwakt door de keurende instantie dat de controle is weggevallen? Zo ja, op
welke wijze wilt u dit verbeteren en binnen welke termijn? Zo neen, waaruit blijkt dat de regels
en de controle daarop niet verslechterd zijn sinds 2005?
Nee. De regels ten aanzien van lange afstandstransporten zijn door het van kracht worden
van de nieuwe transportverordening verder aangescherpt. De controle door zowel de VWA
als de AID is nog steeds gericht op de naleving van de regelgeving. In het kader van het
programmatisch handhaven zal de nadruk wel steeds meer gaan liggen op verscherpte
controle van degenen waarvan aangetoond wordt dat zij willens en wetens de regelgeving
structureel overtreden.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 254

Directoraat-Generaal Milieubeheer
Directie Klimaatverandering en Industrie
Programma Nationaal Klimaatbeleid
Rijnstraat 8
Postbus 30945
2500 GX Den Haag
Aan de voorzitter van de Tweede Kamer Interne postcode 650
der Staten-Generaal
Postbus 20018 Telefoon 070 339 42 35
2500 EA Den Haag Fax 070 339 13 13
vragen van het lid Thieme (PvdD) over het uitgeven van exta dierrechten
Datum Kenmerk
KvI2007079583
Uw brief Uw kenmerk
19 juli 2007 2060721350
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u mede namens de Minister van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit de
www.vrom.nl
antwoorden op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over het uitgeven van extra dierrechten (ingezonden
19 juli 2007).
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 255

Vraag 1
Kent u het bericht «Dierrechten naar het zuiden, miljoenen extra kippen Brabant en Limburg»? 1 1
Antwoord
Ja
Vraag 2
Deelt u de mening dat het wrang is te spreken van dierrechten waar het de rechten op dieren betreft
anders dan de rechten van dieren?
Antwoord
Nee. U vergelijkt twee woorden die een verschillende betekenis hebben. Dierrechten betreffen de
wettelijke productierechten die een bedrijf kan hebben welke gericht zijn op de beheersing van de in
Nederland geproduceerde hoeveelheid dierlijke meststoffen van pluimvee en varkens.
Vraag 3
Is het standpunt van de regering nog steeds (zoals verwoord door voormalig staatssecretaris Van Geel in
antwoord op Kamervragen) 2 dat vlees het meest milieubelastende onderdeel van ons voedselpakket is?
Zo ja, welke consequenties heeft dat voor uw beleid? Zo neen, wanneer en waarom is dat standpunt
veranderd?
Antwoord
Hiervoor verwijs ik naar het antwoord van de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit op de
derde vraag die het kamerlid Thieme op 19 april stelde over de beperking van de vleesconsumptie in
Nederland (Tweede Kamer 2006-2007, Handelingen, Aanhangsel 1855).
Vraag 4
Bent u met ons van mening dat uitbreiding van de Nederlandse veestapel uit milieu-oogpunt onwenselijk
is? Zo ja, op welke wijze wilt u deze uitbreiding van de veestapel tegengaan? Zo neen, waarom niet?
Antwoord
De omvang van de veestapel is gemaximeerd door de melkquotering en het stelsel van dierrechten.
Daarnaast is in het kader van de derogatie onder de Nitraatrichtlijn met de Europese Commissie
afgesproken dat de totale mestproductie niet boven het niveau van 2002 uitkomt. Overigens wordt het
stelsel van dierrechten ook betrokken in de vier-jaarlijkse evaluatie van het mestbeleid die in de komende
herfst aan uw Kamer zal worden aangeboden.
Vraag 5
Kent u de berichten dat de veehouderij in belangrijker mate verantwoordelijk is voor de uitstoot van
broeikasgassen dan verkeer en vervoer? 3 Kunt u in dat kader aangeven hoe de maatregelen van de
regering om de veehouderij in te dammen zich verhouden tot die om verkeer en vervoer terug te dringen?
Hoeveel procent van uw aan klimaatbeleid bestede budget heeft betrekking op de veehouderij en hoeveel
op verkeer en vervoer?
1 Agrarisch Dagblad 14 juli 2007
2 Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2004-2005, nr. 122
3 http://www.clm.nl/artikelen/260207.html
Ministerie van VROM KvI2007079583 Pagina 2/4
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 256

Antwoord
Ja. De constatering heeft betrekking op de uitstoot van de vervoersketen resp. de keten van dierlijke
voedselproducten op mondiale schaal. De constatering geldt niet voor de nationale emissies van de
betreffende sectoren.
De omvang van specifieke begrotingsmiddelen is geen goede indicator voor de omvang van de
beleidsinspanning. In de praktijk is er veel synergie tussen inspanningen in verschillende beleidssectoren.
Dit geldt voor het energiebeleid en het klimaatbeleid, de aspecten bereikbaarheid, luchtkwaliteit en klimaat
voor het verkeer en voor de emissies van broeikasgassen, nitraat en ammoniak in de landbouw. Het
duurzame energiebeleid snijdt er nog dwars doorheen. Daarnaast wordt beleid gevoerd via fiscale
differentiatie en normstelling, waarvoor niet expliciet middelen op de begroting zijn gereserveerd.
Door genoemde integrale aanpak is het moeilijk om precies aan te geven hoeveel procent van de
overheidsmiddelen aan de klimaataspecten van verkeer en vervoer resp. veehouderij wordt besteed.
Wordt gekeken naar de middelen voor alleen het klimaatbeleid op de Rijksbegroting, dan geldt voor 2007
op een totaal budget van € 98,0 mln voor klimaatbeleid:
* klimaataspecten van vervoer: € 7,9 mln
* klimaataspecten veehouderij (deel van Reductieprogramma Overige Broeikasgassen) € 1,0 mln
Overigens wil ik u erop wijzen dat het kabinet het in het kader van het kabinetsproject Klimaat en Energie –
Schoon en Zuinig inzet op extra inspanningen om de broeikasgasemissies van de veehouderij
aanmerkelijk te verminderen.
Vraag 6
Bent u bereid een onafhankelijk onderzoek te laten verrichten naar de effecten voor het Nederlands
klimaatbeleid, wanneer in Nederland een paradigma verandering zou worden nagestreefd van dierlijke
eiwitbronnen naar plantaardige eiwitbronnen? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
Antwoord
Er is reeds veel onderzoek verricht naar de milieueffecten van verschillende voedingsmiddelen. Daaruit
komt naar voren dat vlees ongunstig scoort op onder meer het aspect energie en broeikasgassen. Als
consumenten in hun voedingspatroon vlees geheel of gedeeltelijk vervangen, kunnen zij dit op
uiteenlopende wijze doen. Elke vervangingsstrategie heeft daarbij andere milieueffecten. Ik ben bereid om
dit nader te laten onderzoeken.
Ik geef daarom een opdracht tot onderzoek dat goed inzicht geeft in de milieueffecten, waaronder het
klimaateffect, van diverse vervangingsstrategieën.
Ministerie van VROM KvI2007079583 Pagina 3/4
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 257

Vraag 7
Bent u bereid te bevorderen dat investeringen op het gebied van een dergelijke transitieverandering fiscaal
gestimuleerd zullen gaan worden analoog aan de groenfondsen en de kunst- en cultuurfondsen? Zo ja, op
welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
Vraag 8
Deelt u de mening dat terugdringing van de consumptie van dierlijke eiwitten een substantiële bijdrage kan
leveren aan klimaatbeheersing en milieubescherming? Zo ja, welke maatregelen wilt u in uw beleid
opnemen om dat te bevorderen en op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Antwoord op vragen 7 en 8
Eerst wil ik de resultaten van het onderzoek (zie antwoord op vraag 6) afwachten. Als uit dit onderzoek
blijkt dat vervangingsstrategieën voor vlees bijdragen tot een transitieverandering naar plantaardige
eiwitbronnen en daarbij aanmerkelijke positieve maatschappelijke effecten hebben, zal het kabinet nader
overwegen of en zo ja op welke wijze het zo'n verandering wil stimuleren. In de tussentijd zullen het
Voedingscentrum en Milieu Centraal, zoals bij het antwoord op vraag 3 staat aangegeven, informatie
verstrekken over milieuaspecten van voedingsmiddelen.
Hoogachtend,
de Minister van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer,
dr. Jacqueline Cramer
Ministerie van VROM KvI2007079583 Pagina 4/4
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 258

Directie Communicatie
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
29 augustus 2007 2060724120 DC. 2007/371 13 september 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over webenquête Toekomst 3785580
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, de antwoorden
toekomen op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over de webenquête over de toekomst
van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).
1 tot en met 5
Kunt u aangeven waarom er op de homepage van het ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit 1) op 27 augustus 2007 nog steeds geen directe link is te vinden naar de
webenquête over de toekomst van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 2), hoewel
de enquête breed is aangekondigd?
Kunt u aangeven wat de reden is van het verbergen van de enquête? Wilt u slechts een
beperkt aantal reacties genereren, slechts reacties van insiders ontvangen of is er een andere
reden de enquête op een vrijwel onvindbare plaats te zetten?
Bent u voornemens de enquête een meer prominente plek te geven op de website van het
ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit zodat de enquête makkelijk toegankelijk
wordt voor burgers, die mee willen denken over de toekomst van het GLB? Zo ja, op welke
wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet? Hoe wilt u dan zorgdragen dat burgers
die mee willen praten ook mee kunnen praten over de toekomst van het GLB?
Hecht u belang aan de mening van de burgers over de toekomst van het GLB? Zo ja, waar
blijkt dat uit?
Kunt u aangeven wat de doelgroep is die u uitnodigt de enquête in te vullen? Behoren
burgers tot de doelgroep? Zo ja, op welke wijze heeft u hen dan in kennis gesteld van de
mogelijkheid tot deelname aan de enquête? Zo neen, waarom niet en welke redenen heeft u
om deze groep buiten beschouwing te laten in uw consultatie?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 259

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 september 2007 DC. 2007/371 2
Van 10 juli tot en met 10 september stond er rechtsboven aan de homepage van
www.minlnv.nl een prominente link, een zogenaamde banner, naar het internetforum en de
enquête ‘toekomst GLB’. De banner bestond uit een bewegende foto van een agrarisch
landschap en de woorden “Wat gaat u aan het hart? Praat mee over het toekomstige
gemeenschappelijk landbouwbeleid.” Als bij www.google.nl de trefwoorden ‘enquête
toekomst GLB’ werden ingevuld, kreeg men in augustus als eerste resultaat de recht streekse
link naar de enquête.
Bij sluiting van de enquête hadden 936 personen de enquête ingevuld. Dit is een zeer
behoorlijke deelname, waaruit blijkt dat de enquête goed te vinden was.
Iedereen die belangstelling toonde, kon de enquête invullen. Zoals aangegeven, hebben veel
mensen de weg naar het forum en de enquête gevonden na publiciteit in onder andere de
Telegraaf en op www.nu.nl.
Voor het antwoord op vraag 4 verwijs ik u graag naar de beantwoording van vraag 7
hieronder.
6 en 7
Bent u bereid na afloop van de enquête bekend te maken hoeveel burgers hebben deelgenomen
en hoeveel agrariërs?
Kunt u aangeven welke basiskennis over het GLB u veronderstelt bij de doelgroep die wordt
uitgenodigd de enquête over de toekomst van het GLB in te vullen?
Het kabinet wil met alle burgers het gesprek aangaan, hetgeen ook uit het beleidsplan blijkt.
Zoals u in het coalitieakkoord heeft kunnen lezen, zal het kabinet zich er bij de “Health
Check” in 2008/2009 voor inzetten om de huidige Europese inkomenstoeslagen in de
landbouw in de toekomst meer te koppelen aan het realiseren van maatschappelijke
waarden, zoals voedselveiligheid en voedselzekerheid, het in stand houden van het landschap
en de zorg voor milieu en dierenwelzijn.
De inzet voor de consultatieronde over de toekomst van het GLB was en is een brede
maatschappelijke deelname aan deze discussie. Uiteraard ben ik bereid te laten zien welke
maatschappelijke geledingen aan de consultatie hebben deelgenomen.
Op 12 juli jongstleden heb ik u per brief (TK 2006-2007, 28625, nr. 49) geïnformeerd over het
in opdracht van LNV door TNS NIPO uitgevoerde publieksonderzoek naar kennis en
meningen van Nederlanders over zaken die met de toekomst van het GLB te maken hebben.
8
Kunt u aangeven waarom u op de website van het ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit geen uitleg geeft aan de doelgroep wat het GLB inhoudt en wat er in de
toekomst zal veranderen?
Op de site van het ministerie van LNV zijn twee dossiers te vinden die uitleg geven over het
huidige GLB en de mogelijke veranderingen in de toekomst. Via onderstaande links komt u
rechtstreeks bij deze dossiers:
http://www.minlnv.nl/portal/page?_pageid=116,1640994&_dad=portal&_schema=PORTAL&p
_document_id=110465&p_node_id=347814&p_mode=BROWSE
http://www.minlnv.nl/portal/page?_pageid=116,1640994&_dad=portal&_schema=PORTAL&p
_document_id=110465&p_node_id=347831&p_mode=BROWSE
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 260

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 september 2007 DC. 2007/371 3
9 tot en met 14
Kunt u aangeven of u de mening deelt dat de doelgroep al voldoende op de hoogte is van het
GLB en de toekomstige ontwikkelingen om de inleiding en de enquêtevragen voldoende te
begrijpen? Zo ja, waarop baseert u uw mening en waaruit blijkt dat de basiskennis van de
doelgroep voldoende is? Zo neen, bent u bereid de uitleg aan te passen, zodat de enquête
toegankelijk wordt voor burgers die niet precies weten wat het GLB inhoudt?
Deelt u de mening dat de drempel om de enquête in te vullen onnodig hoog is vanwege de
kennis van het GLB, die wordt verondersteld aanwezig te zijn bij de doelgroep? Zo ja, op
welke wijze gaat u hiermee rekening houden in de verwerking van de resultaten? Zo neen,
waarom acht u de drempel laag genoeg?
Kunt u aangeven waarom de enquête pas ingevuld kan worden na registratie, waarbij
gevraagd wordt om naam, achternaam, emailadres, beroep en foto?
Kunt u aangeven waarom u deze gegevens wilt hebben en wat er met deze gegevens gebeurt
als deze eenmaal bij u staan geregistreerd?
Kunt u aangeven waarom de enquête niet zonder deze gegevens ingevuld kan worden?
Waarom is het vragen van deze gegevens nodig? Is dit nodig voor de verwerking van de
resultaten van de enquête?
Deelt u de mening dat deze vorm van registratie overdreven is en een drempel opwerpt bij
degenen die de enquête willen invullen? Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen om deze
vorm van registratie aan te passen en deelname aan de enquête laagdrempelig te maken? Zo
neen, waarom niet? Waaruit blijkt dat deze vorm van registratie geen drempel opwerpt voor
potentiële deelnemers aan de enquête?
De doelgroep van de internetenquête is voldoende op de hoogte om deze in te kunnen
vullen. Het eerder genoemde publieksonderzoek van TNS NIPO geeft een representatief
beeld voor alle Nederlanders.
In de internetenquête worden de belangrijkste bijdragen uit het forum getoetst bij alle
bezoekers van deze site die bereid zijn de enquête in te vullen. Het is zeer gebruikelijk om
voor deelname aan internetfora vooraf registratie te vragen. Dit bevordert de kwaliteit en de
transparantie van de discussie.
Om deel te kunnen nemen, was alleen het invullen van een achternaam, functie of achtergrond
en e-mailadres verplicht. Het e-mailadres is, tenzij anders gekozen wordt, alleen
zichtbaar voor de redactie van de site. Bij het verwerken van de resultaten wordt alleen
gekeken naar de functie en achtergrond van de deelnemers. U heeft zelf aangegeven geïnteresseerd
te zijn naar mogelijke verschillen tussen agrarische ondernemers en anderen.
Registratie werpt geen onnodige drempel op, de deelname is hoog. De persoonlijke
gegevens worden na afloop van de rapportage vernietigd.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 261

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 september 2007 DC. 2007/371 4
15 en 16
Kunt u aangeven op welke wijze u op 10 september 2007 de resultaten van de internetenquête
bekend maakt en in hoeverre gegarandeerd wordt dat alle antwoorden van alle
deelnemers meegenomen worden in de presentatie?Welke waarde zal worden toegekend aan
de mening van de deelnemers? Hoe wordt gegarandeerd dat geen verschillende zwaartes
zullen worden toegekend aan de mening van bijvoorbeeld burgers en vertegenwoordigers van
de bio-industrie?
Kunt u aangeven wat u met de resultaten van de enquête gaat doen? In hoeverre gaan de
resultaten deel uitmaken van uw inbreng in de Health Check van het GLB? Kunt u daarbij
duidelijk maken dat deze enquête een serieuze manier is geweest om burgers te betrekken bij
de beleidsvoorbereiding en op welke wijze dat geverifieerd kan worden?
De resultaten van de enquête worden op www.minlnv.nl gepubliceerd volgens de kwaliteitsnormen
die daarvoor gebruikelijk zijn. De enquête wordt uitgevoerd door een deskundig
extern bureau. In mijn brief van 12 juli heb ik aangegeven de Tweede Kamer te zullen
informeren over de uitkomsten van de maatschappelijke consultatie.
Per brief heb ik u op 19 april (TK 2006/2007, 28625, nr. 43) geïnformeerd over doel en opzet
van de consultatieronde die inmiddels georganiseerd is voor de toekomstige vormgeving van
het GLB.
17
Deelt u de mening dat het houden van consultatierondes, zoals deze enquête over het GLB,
vaak niet meer dan een poppenkast is om burgers het gevoel te geven dat ze betrokken
worden, maar dat er uiteindelijk weinig tot niets wordt gedaan met hun mening? Zo ja, welke
garanties geeft u dat deze enquête niet in dezelfde categorie zal vallen? Zo neen, waarom niet
en waar blijkt uit dat consultatierondes in het verleden wel degelijk een plek hebben gekregen
in het beleid?
Nee, die mening deel ik niet. De consultatieronde voor de toekomst van het GLB krijgt wel
degelijk een plek bij de kabinetsinzet voor de verdere gesprekken over de toekomst van het
GLB in Brussel.
18
Gezien de korte looptijd van de enquête en de sluitingsdatum van 10 september verzoeken
wij u de vragen binnen een week te beantwoorden?
Zie de dagtekening van deze brief.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 262

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 september 2007 DC. 2007/371 5
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 263

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
27 augustus 2007 2060723820 VD. 2007/2084 27 september 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Antwoorden op Kamervragen over
blauwtong
Geachte Voorzitter,
In antwoord op de feitelijke Kamervragen van 27 augustus 2007, gesteld door het lid Thieme
(PvdD) over blauwtong het volgende.
1
Kent u het bericht “Nederland 20 kilometerzone”? 1
Ja.
2
Is het waar dat dieren besmet met het blauwtongvirus veel pijn hebben en ernstig lijden, maar
dat er geen geneesmiddelen beschikbaar zijn voor een snelle genezing van dieren die het
virus eenmaal hebben? Zo ja, op welke andere wijze kunnen dieren worden beschermd tegen
het besmet raken met het virus? Zo neen, waar blijkt uit dat besmette dieren geen pijn
hebben?
Op dit moment zijn er veel schapen, maar ook runderen en geiten, ziek als gevolg van een
blauwtonginfectie. Er zijn sterke aanwijzingen dat blauwtong dit jaar heftiger om zich heen
grijpt dan vorig jaar. Vooral bij schapen stijgt het aantal besmette bedrijven snel en per bedrijf
lijken meer dieren ziek te worden. Ook lijken de verschijnselen bij de getroffen dieren
ernstiger.
Een echte behande ling voor blauwtong bestaat inderdaad niet. Het is vaak wel mogelijk om
de gevolgen van een besmetting te beïnvloeden met behandelingen die gericht zijn op
pijnstilling en ontstekingsremming en het voorkomen van bijkomende bacteriële infecties.
Extra verzorging van de dieren is belangrijk en vergroot de kans op herstel.
Het is niet mogelijk geheel te voorkomen dat dieren besmet raken met het blauwtongvirus.
Wel kan de kans op besmetting worden verkleind door het gebruik van insecticiden of
repellents. Daar naast zou door middel van een passend vaccin voorkomen kunnen worden
dat dieren ziek worden van het blauwtongvirus.
1 Agrarisch Dagblad , 23 augustus 2007.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 264
3785122

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 september 2007 VD. 2007/2084 2
Helaas is zo’n vaccin op dit moment nog niet beschikbaar. Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling
van een vaccin tegen het blauwtongvirus dat in onze omgeving heerst.
3 en 10
3) Deelt u de mening dat met de snelle verspreiding van het blauwtongvirus in Nederland
geen sprake meer is van een incident en dat structurele maatregelen moeten worden genomen
om het lijden van duizenden dieren aan deze ziekte en andere veeziekten te voorkomen?
Zo ja, welke aanpak hanteert u of op welke wijze en binnen welke termijn wilt u hiervoor een
structurele aanpak ontwikkelen? Zo neen, waarom acht u een structurele aanpak ongewenst
en accepteert u dat duizenden dieren getroffen kunnen worden door een uiterst pijnlijke
besmetting?
10) Is het waar dat de farmaceutische industrie heeft aangegeven waarschijnlijk eind 2007 een
bruikbaar vaccin te hebben om evenhoevigen te beschermen? 2 . Op basis van welke criteria
maakt u de overweging om dit vaccin al dan niet in te zetten voor preventieve vaccinatie en in
hoeverre worden economische belangen afgewogen tegen dierenwelzijnsbelangen? Welke
argumenten geven daarin de doorslag?
Nu is gebleken dat het blauwtongvirus de winter heeft overleefd, bestaat er een grote kans
dat Nederland endemisch besmet is met blauwtong en dat vraagt om een structurele
aanpak. Vaccinatie is waarschijnlijk het meest effectieve middel in de strijd tegen blauwtong.
Het is mijn uitdrukkelijke wens om zo spoedig mogelijk te kunnen vaccineren. Daarom heb ik
dit onderwerp geagendeerd voor de landbouwraad op 26 en 27 september 2007.
Vaccinfabrikanten hebben aangegeven eind 2007 mogelijk een bruikbaar vaccin gereed te
hebben. Na registratie zou het vaccin dan in de loop van 2008 op de markt kunnen komen.
Bij het opzetten van een vaccinatiestrategie zullen naast welzijnsaspecten ook economische,
veterinaire en uitvoeringsaspecten afgewogen worden. Er is op dit ogenblik geen enkele
partij die met betrekking tot blauwtong een “non vaccinatie”-strategie ondersteunt.
Voor de korte termijn heb ik een behandeladvies voor zieke dieren op laten stellen door de
Gezondheidsdienst voor Dieren (GD). Dit behandeladvies staat gepubliceerd op de websites
van het min isterie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), GD en de Koninklijke
Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD).
4
Deelt u de mening dat dieren behandelen met insecticiden, het instellen van een vervoersverbod
en het sprayen van stallen in de winter weinig effectieve maatregelen zijn om de
verspreiding van de knut en het virus te voorkomen?
Het gebruik van insecticiden voor de behandeling van dieren, vervoermiddelen en stallen is
inderdaad geen effectieve maatregel om verspreiding van het virus te voorkomen. Het is dan
ook al sinds januari niet langer voorgeschreven. Voor individuele dieren kan behande ling met
insecticiden het risico op besmetting wel verminderen.
2 Tweede Kamerstuk, 30 669, nr. 9.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 265

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 september 2007 VD. 2007/2084 3
Het instellen van vervoersbeperkingen is er in eerste instantie op gericht om tegen te gaan
dat de ziekte zich snel buiten het besmette gebied verspreidt door transport van besmette
dieren. Uitbreiding van het besmette gebied via vliegende of met de wind verspreide geïnfecteerde
knutten is echter met vervoersbeperkingen niet tegen te gaan. Nu Nederland één
gebied is geworden, zijn er geen beperkingen meer opgelegd aan nationale transporten.
5, 6 en 9
5) Is het waar dat preventieve vaccinatie van gezonde dieren verspreiding van het virus en
daarmee de kans op grote hoeveelheden zieke dieren sterk kan verminderen? Zo ja, bent u
bereid om preventieve vaccinatie verplicht in te stellen? Zo neen, waarom niet?
6) Deelt u de mening dat uiteindelijk vaccinatie de enige oplossing is omdat andere methoden
naar de huidige inzichten niet werken?
9) Deelt u de mening dat het beter is om te starten met het vaccineren van evenhoevigen met
een vaccin tegen het in Nederland voorkomende serotype van het blauwtongvirus, dan om
dat niet te doen? Zo neen, op welke wijze rechtvaardigt u het niets doen tegenover het lijden
van duizenden dieren die het virus hebben opgelopen?
Preventieve vaccinatie kan inderdaad de verspreiding van het virus sterk verminderen.
Helaas is er nog geen passend vaccin. Aangezien een internationale aanpak gewenst is, zal
de komende maanden in overleg met het bedrijfsleven, de overheden van de getroffen
buurlanden en de Europese Commissie een vaccinatiestrategie worden ontwikkeld. Het is op
dit moment nog niet bekend of deze vaccinatiestrategie een verplicht karakter zal kennen.
Overigens zijn alleen herkauwers (bijvoorbeeld runderen, schapen en geiten) gevoelig voor
het blauwtongvirus en niet alle evenhoevige diersoorten. Deze laatste groep omvat
bijvoorbeeld ook varkens.
7
Is het waar dat er meerdere serotypen van het virus in Europa circuleren en dat er geen
vaccin is dat werkt tegen alle serotypen? Zo neen, welk vaccin werkt tegen alle serotypen? Is
dat al beschikbaar?
Er circuleren inderdaad meerdere serotypen van blauwtong in Europa. In Spanje en Portugal
duikt om de zoveel tijd serotype 4 op. Bovendien is in Spanje deze zomer ook serotype 1
ontdekt. Serotype 1 manifesteerde zich vorig jaar al in Italië.
Er is geen vaccin dat werkt tegen alle serotypen, per serotype moet een apart vaccin
ontwikkeld worden.
8
Is het waar dat in Nederland alleen het serotype nummer 8 voorkomt en dat daartegen
gevaccineerd kan worden? Zo neen, welk serotype of serotypen zijn dan aanwezig in
Nederland? Kan tegen deze serotypen of dit serotype worden gevaccineerd?
Het serotype dat in Nederland cir culeert, is serotype 8. Er zijn op dit moment geen
aanwijzingen dat naast serotype 8 in Nederland nog andere serotypen circuleren. Tegen
serotype 8 is op dit moment geen geschikt vaccin beschikbaar.
11
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 266

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 september 2007 VD. 2007/2084 4
Kunt u aangeven waarom niet de regering, maar het bedrijfsleven een onderzoek heeft
uitgezet naar de kosten en baten van vaccinatie tegen blauwtong? Kunt u daarbij aangeven of
en zo ja, op welke wijze u de resultaten van dat onderzoek mee zal nemen in uw
overwegingen om al dan niet over te gaan tot preventieve vaccinatie?
Na het begin van de uitbraak in 2006 heeft mijn voorganger met het bedrijfsleven afgesproken
dat zij een kosten-batenanalyse zouden maken voor vaccinatie. De verschijnselen
van blauwtong waren toen immers relatief mild. In die situatie kan met een relatief simpele
kosten-batenanalyse (kosten vaccin afgezet tegen opbrengsten export) een besluit genomen
worden over vaccinatie. In de huidige situatie, waarin de verschijnselen veel ernstiger lijken,
komen ook aspecten van dierenwelzijn aan de orde. Daarnaast moet, nu blijkt dat blauwtong
de winter kan overleven, nagedacht worden over de inzet van vaccinatie om de dierziekte uit
te roeien. De kosten-batenanalyse vormt dan ook een deel van de input die gebruikt wordt bij
het opstellen van het vaccinatieplan. Een van de aspecten die daarbij aan de orde komt is de
keuze tussen vrijwillige vaccinatie en verplichte vaccinatie. Bij vrijwillige vaccinatie bepaalt de
houder zelf of zijn dieren worden gevaccineerd. De kosten voor vaccinatie zijn dan ook voor
de houder. Bij verplichte vaccinatie kan de overheid een rol spelen in de
vaccinatiecampagne.
12
Kunt u aangeven of u voornemens bent zelf onafhankelijk onderzoek uit te zetten naar de
kosten en baten van vaccinatie tegen blauwtong en wat daarbij onder “kosten” en onder
“baten” wordt verstaan?
Ik zie op dit moment geen aanleiding om zelf onderzoek uit te zetten naar de kosten en baten
van vaccinatie tegen blauwtong. De uitkomsten van het onderzoek, dat uitgevoerd wordt bij
Wageningen Universiteit, zullen niet anders zijn met een andere opdrachtgever.
13
Kunt u aangeven welke mogelijkheden er zijn voor de afzet van producten afkomstig van
gevaccineerde dieren en op welke wijze de afzet verbeterd kan worden?
Vaccinatie tegen blauwtong heeft geen gevolgen voor de afzet van producten van gevaccineerde
dieren, er worden geen eisen gesteld voor de intracommunautaire handel en ook voor
de handel met derde landen worden geen eisen gesteld. De ervaring leert dat er in dat geval
ook nationaal geen gevolgen zijn.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 267

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 september 2007 VD. 2007/2084 5
14
Deelt u de mening dat de toenemende frequentie van dierziektecrises, veelal in relatie tot
transport- en afzetbeperkingen nopen tot het doen van onderzoek naar mogelijkheden tot
regionalisering van de veeteelt? Zo ja, op welke termijn en wijze wilt u daar invulling aan
geven? Zo neen, waarom niet?
Nederland is een land met een hoge veedichtheid en een intensieve handel in levend vee. Dit
maakt Nederland gevoelig voor dierziekten. Nu geldt voor blauwtong, een ziekte die door
vectoren wordt overgebracht, dat de structuur van de veehouderij slechts beperkte invloed
heeft op de verspreiding.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 268

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
4 juli 2007 2060720010 DN. 2007/2109 27 september 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het project
akkerranden
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de schriftelijke vragen van het lid Thieme (PvdD)
over het project akkerranden.
1
Kent u het bericht ‘Ministerie weigert boer te betalen?’
Ja.
3784432
2
Deelt u de mening dat het aanleggen van akkerranden door agrariërs tegen onkostenvergoeding
bijdraagt aan een beter leefklimaat voor mens, dier en plant en dat het de
watervervuiling door drift van pesticiden beperkt, waardoor het een aantrekkelijke maatschappelijke
activiteit is die ondersteuning vanuit de overheid verdiend? Zo ja, kunt u
uitleggen waarom het project akkerranden op Schouwe- Duiveland ondanks toezeggingen
vanuit het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit nu zonder geld zit?
Zo neen, waarom niet?
Die mening deel ik. Om die reden bied ik via het Programma Beheer al sinds 2000 boeren de
mogelijkheid een zesjarige overeenkomst aan te gaan voor het beheer van de randen ten
behoeve van flora en fauna. Sinds 1 januari is deze regeling met het Investeringsbudget
landelijk Gebied een verantwoordelijkheid geworden van de provinciale over heden.
3 en 4
Is het waar dat 41 agrariërs door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
gedupeerd zijn vanwege het niet uitbetalen van toegezegde vergoedingen? Zo ja, kunt u
aangeven hoe deze situatie is ontstaan? Kunt u uiteenzetten welke maatregelen u gaat treffen
om deze verplichtingen alsnog na te komen?
Deze agrariërs hebben subsidie aangevraagd via één aanvraag van de agrarische natuurvereniging
Zonnestraal.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 269

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 september 2007 DN. 2007/2109 2
Helaas is de afhandeling van de vaststelling van de subsidie van deze aanvraag vertraagd,
waardoor de uitbetaling aan de 41 agrariërs later heeft plaatsgevonden dan bedoeld.
De betaling heeft inmiddels op 2 juli plaatsgevonden.
5 en 6
Is het waar dat het project akkerranden door het niet nakomen van uw betalingsverplichting
een deuk heeft opgelopen en dat meer dan de helft van het aantal agrariërs uit het project is
gestapt? Zo ja, bent u voornemens maatregelen te treffen om deze gang van zaken te
voorkomen? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, hoe verklaart u de negatieve berichtgeving over
de rol van Dienst Regelingen in de uitvoering van de subsidieregeling?
Bent u bereid de vastgelopen relatie met agrariërs uit het project akkerranden te verbeteren
en te trachten degenen die uit het project zijn gestapt er weer bij te betrekken?
Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen, kunt u aangeven waarom u geen
belang hecht aan groepen agrariërs die zich tegen onkostenvergoeding inzetten voor een
betere leefomgeving?
Het niet op tijd nakomen van betalingsverplichtingen heeft altijd negatieve effecten op het
realiseren van het beleid. Daarom spant de Dienst Regelingen zich ook maximaal in om dit te
voorkomen en ik heb gevraagd deze inspanning te blijven leveren. Ik heb geen informatie dat
om deze reden meer dan de helft van de agrariërs uit dit project is gestapt.
Ik hecht overigens zeker belang aan groepen agrariërs die zich inspannen voor een groene
omgeving en een fraai landschap. Ik heb daarom ook aangegeven dat ik de provincies steun
in hun ambitie om te komen tot een minder ingewikkelde regeling voor agrarisch
natuurbeheer.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 270

Directie Internationale Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EK 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
7 september 2007 2060724810 IZ. 2007/2013 28 september 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het subsidiëren van de 3784443
Nederlandse landbouw ten koste van
boeren in ontwikkelingslanden
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die op 7 september 2007 zijn gesteld
door het lid Thieme van de Partij voor de Dieren over de gevolgen van het
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) voor ontwikkelingslanden.
1
Kunt u aangeven waarom u zich opwerpt als pleitbezorger van een economische sector? 1
Ik werp mij niet op als pleitbezorger van een economische sector.
2, 10 en 13
Deelt u de mening dat het imago van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
en uw beleid er op vooruit zou gaan als u alle feiten in ogenschouw neemt, in plaats
van alleen feiten te noemen die de landbouw in Nederland in een goed daglicht stellen? Zo ja,
waarom baseert u uw reactie op de uitspraken van de heer Pronk dan op slechts enkele feiten
en laat u na te vermelden dat op indirecte wijze subsidies aan Nederlandse boeren wel
degelijk handelsverstorend werken voor ontwikkelingslanden zoals Ghana? Zo neen, waarom
meent u slechts gebruik te kunnen maken van een beperkt aantal feiten om zo een weinig
objectieve weergave te presenteren? Acht u dit ten goede komen aan het imago van uw
ministerie?
Kunt u bevestigen dat in Europa jaarlijks 55 miljard euro wordt uitgekeerd aan de agrarische
sector, waarvan een aanzienlijk deel in de vorm van directe inkomenstoeslagen? Zo ja, welk
percentage hiervan gaat naar de pluimveehouderij? Zo neen, wat is dan het bedrag en welk
percentage van dit bedrag komt ten goede aan de pluimveesector?
1 Trouw, 30 augustus 2007, “PvdA kandidaat -voorzitteer Pronk verkoopt onzin”
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 271

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
Fout!
Verwijzingsbron
IZ. 2007/2013 2
Deelt u de mening dat deze grote Europese financiële stroom richting de agrarische sector
een vorm van verkapte subsidiëring is, waarbij de sector onder de werkelijke kosten (inclusief
maatschappelijke kosten) kan produceren? Zo ja, op welke wijze gaat u hierin verandering
brengen en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Met mijn reactie in Trouw van 30 augustus jl. op het artikel van de heer Pronk heb ik nu juist
een objectivering beoogd met betrekking tot zijn uitspraken over de relatie tussen Europese
landbouwsubsidies en de armoede in Afrika. Ik heb me, anders dan de heer Pronk in zijn
artikel, daarin beperkt tot de feiten en me niet laten verleiden door vooroordelen.
In 2006 bedroeg de totale omvang van in de Europese Unie uitgekeerde steun aan de
agrarische sector circa 54 miljard euro. Aan de pluimveesector werd in 2006 circa
55 miljoen euro uitgekeerd in de vorm van exportrestituties. Dat komt overeen met circa
0,1% van de totale landbouwuitgaven van de Europese Unie. Bij de export naar Ghana zijn
overigens helemaal geen exportrestituties in het spel. Er worden sinds 9 april 2003 namelijk
geen exportrestituties meer verleend op de uitvoer van pluimveevleesproducten naar Ghana
of andere West-Afrikaanse landen. Verder is in de Landbouw- en Visserijraad van 25 mei
2006 besloten dat bijzondere marktsteun aan de pluimveesector kon worden verleend in
verband met de veterinaire situatie van dat moment (TK 2005-2006, nr. 21501-32, nr. 165).
Deze éénmalige marktsteun wordt in 2007 uitgekeerd en bedraagt voor de gehele EU circa €
42 mln. Nederlandse bedrijven ontvingen hiervan €1 mln.
3, 4 en 5
Is het waar dat de export van kipproducten naar Ghana met name onderdelen van kippen
betreft en geen hele kippen? Zo ja, gaat het hierbij voornamelijk om kippenruggen en andere
kiponderdelen, waarvoor op de Europese markt geen interesse is? Zo neen, waaruit blijkt dat
het bij de export naar Ghana voornamelijk om hele kippen gaat en om welke aantallen hele
kippen gaat het per jaar?
Is het waar dat doordat de meest lucratieve delen van de kip verkocht worden op de
Europese markt en daar de winst gemaakt wordt, het interessant is om de overige delen
tegen zeer lage prijzen te verkopen op bijvoorbeeld de Afrikaanse markt?
Deelt u de mening dat deze vorm van ‘efficiënte en goedkope productie’ ten koste gaat van
een eerlijke handel omdat deze uitgaat van decadentie in de Europese consumptie waarbij
alleen interesse is voor de meest luxe onderdelen van de kip?
De Nederlandse export naar Ghana tegen wereldmarktprijzen betreft voornamelijk kiponderdelen,
waaronder kippenruggen en kippenpoten. Ik heb geen enkele reden om te
veronderstellen dat daarbij sprake is van oneerlijke handel of decadentie. Opgemerkt zij dat
de exportstatistieken geen uitsluitsel geven over de aantallen uit Nederland uitgevoerde hele
kippen. De winstmarges van individuele bedrijven bij de export naar Ghana of andere
bestemmingen zijn mij niet bekend. Ik heb daar geen inzicht in.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 272

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
Fout!
Verwijzingsbron
IZ. 2007/2013 3
6, 7, 8 en 9
Waarom kunnen Nederlandse pluimveehouders efficiënter en goedkoper kippenvlees
produceren dan hun Afrikaanse collega’s, terwijl hier productiefactoren als grond, arbeid en
voer aanzienlijk meer kosten?
Kunt u aangeven waardoor de efficiencywinst en lage kostprijs worden veroorzaakt?
In hoeverre worden de totale kosten afgewenteld op de maatschappij in de vorm van mestoverschotten,
dierenwelzijnsproblemen, ammoniakuitstoot, vervuiling drinkwater en kap van
het tropisch regenwoud?
Deelt u de mening dat de maatschappelijke kosten van de vleesproductie in voldoende mate
worden toegerekend aan de kostprijs van kip? Zo ja, kunt u dit cijfermatig onderbouwen? Zo
neen, bent u bereid te zoeken naar wegen om de maatschappelijke kosten van de
vleesproductie volledig toe te rekenen binnen de kostprijs van het product?
Op welke termijn en op welke wijze?
Kunt u aangeven of de aanzienlijke uitstoot van broeikasgassen uit de pluimveehouderij in
Nederland en de kosten die hiermee gepaard gaan in de marktprijs van het kippenvlees zijn
berekend? Zo ja, welk aandeel maken deze kosten daarvan uit ? Zo neen, wie betaalt deze
kosten?
6, 7, 8 en 9.
De kostprijs van de producten van Nederlandse pluimveehouders is niet alleen afhankelijk
van de kosten van productiefactoren grond, arbeid en veevoer. De Nederlandse pluimveehouder
kan in het algemeen efficiënter en tegen een relatief lage kostprijs produceren
vanwege de goede kennisinfrastructuur, de aanwezigheid in Nederland van een sterke
toeleverende, verwerkende en distributiesector, de sterke specialisatie en vakmanschap.
Overigens drijven de stijgende prijzen voor kippenvoer, moeilijkheden bij het verkrijgen van
investeringskredieten en uitbraken van dierziektes zoals vogelgriep ook de kostprijs in Ghana
omhoog.
De Nederlandse pluimveehouderij moet produceren volgens de wettelijk vastgelegde
maatschappelijke eisen op het terrein van milieu, dierenwelzijn, diergezondheid en voedselveiligheid.
Wat betreft milieu gaat het daarbij onder andere om eisen op het gebied van
mest, ammoniak, geur en fijnstof. Voor broeikasgassen is beleid voor de veehouderij
waaronder de pluimveehouderij van kracht (TK 2006-2007, aanhangsel 1629). De kosten om
te kunnen voldoen aan deze maatschappelijke eisen worden - behoudens onderzoek,
onderwijs en voorlichting en een tijdelijke financiële stimulering van innovaties en investeringen,
zoals ook bij andere sectoren het geval is - geheel gedragen door pluimveehouders
zelf. Ik ben derhalve van mening dat de maatschappelijke kosten van de pluimveeproductie
in voldoende mate worden toegerekend aan de kostprijs van kip.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 273

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
Fout!
Verwijzingsbron
IZ. 2007/2013 4
12 en 13
Bedoelt u met uw stelling dat u het jammer vindt dat Ghana geen gebruik maakt van haar
recht om hogere invoertarieven te hanteren, dat u graag ziet dat Ghana hoge tariefmuren zal
opwerpen voor Nederlandse producten? 2 Zo ja, bent u bereid Ghana hierin te faciliteren en te
ondersteunen? Zo neen, waarom niet?
Hangt uw redenering dat het voor de koopkracht van Ghanese burgers beter is om Nederlandse
kipproducten tegen spotprijzen te kopen, dan dat zij alleen de beschikking hebben
over duurdere kipproducten van de binnenlandse markt 3 ook aan als het gaat om de
Nederlandse markt, waarbij het volgens uw optiek beter is om goedkope vleesimporten, zoals
goedkoper Braziliaans kippenvlees, op de markt te brengen dan duurdere Nederlandse
producten? Zo ja, betekent dit dat u de Nederlandse markt zonder enige vorm van
marktbescherming open wilt stellen voor vleesproducten uit andere landen die goedkoper en
efficiënter worden geproduceerd? Zo neen, waarin verschilt de Nederlandse markt van die
van Ghana en waarom acht u hier marktbescherming rechtvaardig?
Nederland maakt zich er in WTO-verband sterk voor dat ontwikkelingslanden door middel
van het heffen van invoerrechten kwetsbare landbouwsectoren kunnen beschermen en is
daarbij van mening dat deze landen ook van dat recht gebruik moeten kunnen maken. Ook
de Europese Unie heeft overigens het recht om - binnen de geldende WTO-regels -
invoertarieven te heffen en maakt daarvan ook gebruik.
Het al dan niet afschermen van de markt is een beslissing die de regering van het betreffende
land zelf dient te nemen. Zoals reeds in de beantwoording van de vragen van de Leden
Waalkens en Gill’ard door de staatssecretaris van Economische Zaken onder meer mede
namens mij is verwoord (TK 2006-2007, aanhangsel 5307), is het de verantwoor delijkheid
van het betreffende land om bij een dergelijke beslissing de verschillende bin nenlandse
belangen van regering, consumenten, lokale boeren en regionale markten tegen elkaar af te
wegen. Daarbij kan worden opgemerkt dat goedkope invoer bovendien ook een belangrijke
koopkrachtverbetering kan betekenen.
14
Deelt u de mening dat u door uw zienswijze de ontwikkeling van regionale productie en
consumptie in andere landen belemmert, terwijl regionalisering van productie en consumptie
voor Nederland een van de uitgangspunten van uw beleid is om te komen tot een duurzame
landbouw? Zo ja, op welke wijze wilt u uw zienswijze en handelen aanpassen aan de
uitgangspunten van uw beleid en binnen welke termijn? Zo neen, waarom vindt u
regionalisering van productie in Nederland een belangrijk thema, maar niet in het exportbeleid
van Nederlandse producten?
2 Zie noot 1
3 Zie noot 1
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 274

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
Fout!
Verwijzingsbron
IZ. 2007/2013 5
Nee. Ik ben van mening dat elk land het soevereine recht heeft om daar zelf een afweging in
te maken, vanzelfsprekend binnen de daarvoor geldende internationale handelsafspraken.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 275

Directoraat-Generaal Milieubeheer
Directie Klimaatverandering en Industrie
Programma Nationaal Klimaatbeleid
Rijnstraat 8
Postbus 20951
2500 EZ Den Haag
Aan de voorzitter van de Tweede Kamer Interne postcode 650
der Staten-Generaal
Postbus 20018 www.vrom.nl
2500 EA Den Haag
Vragen van het lid Thieme (PvdD) over een accijnsheffing op vlees
Datum Kenmerk
KvI2007087934
Uw brief Uw kenmerk
23 augustus 2007 2060723610
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u mede namens de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de Minister van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de Staatssecretaris van Financiën de antwoorden op de vragen van
het lid Thieme (PvdD) over een accijnsheffing op vlees (ingezonden 23 augustus 2007).
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 276

Vraag 1
Kent u het bericht «Niet alleen accijns op olie en tabak, maar ook op vlees»? 1
Antwoord
Ja
Vraag 2
Deelt u de mening van de onderzoekers van het CE dat de vleesconsumptie in de beleidsplannen van het
kabinet bij het hanteren van het «de vervuiler betaalt principe» stelselmatig buiten schot blijft? Zo ja, op
welke wijze wilt u alsnog vleesconsumptie meenemen in uw klimaat- en milieubeleid? Zo neen, waarom
niet? Waar blijkt uit dat u wel degelijk de negatieve aspecten van vleesconsumptie op het milieu en klimaat
meeneemt in uw beleidsplannen?
Vraag 3
Deelt u de mening van de onderzoekers van het CE dat de bijdrage van vleesconsumptie aan de
klimaatverandering en de afnemende biodiversiteit zeer fors is? Zo ja, op welke wijze wilt u deze bijdrage
verminderen en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Vraag 4
Erkent u de resultaten in het rapport van het Milieu en Natuur Planbureau (MNP)2 dat stelt dat het
beperken van de vleesconsumptie een van de weinige maatregelen is om op korte termijn direct effect te
hebben en de achteruitgang van biodiversiteit in de wereld te remmen? Zo ja, op welke wijze gaat u deze
bevindingen meenemen in uw beleid voor de komende vier jaar en binnen welke termijn? Zo neen,
waarom niet en op basis waarvan wilt u de resultaten van het MNP weerspreken of naast u neerleggen?
Antwoord op vragen 2, 3 en 4
Er is nog sprake van kennishiaten waardoor het onzeker is of en hoe het vervuiler betaalt principe
succesvol kan worden toegepast op vleesconsumptie c.q. de vleesketen.
Met de onderzoekers van het CE en het MNP ben ik van mening dat vleesconsumptie een aanmerkelijke
bijdrage levert aan de uitstoot van broeikasgasemissies en het afnemen van biodiversiteit.
Eén van de grootste drukfactoren voor het verlies van biodiversiteit is veranderd landgebruik, zoals
omzetting van natuur- in landbouwgebieden. Voor de productie van vlees is landbouwareaal voor veevoer
benodigd en dit areaal neemt bijvoorbeeld in Zuid-Amerika steeds meer toe. Over de
duurzaamheidsaspecten van de productie van soja voor toepassingen in diervoerders, biobrandstoffen en
humane voedingsmiddelen is reeds eerder middels een brief met de Tweede Kamer gecommuniceerd
(Tweede Kamer, 2006–2007, 30 800 XIV, nr. 106). Hierin is o.a. de inzet van het Rijk en het Nederlandse
bedrijfsleven voor de verduurzaming van de sojaproductie uiteengezet. Het Rijk zet onder meer in op:
• continuering van de dialoog van de Nederlandse regering met relevante stakeholders, zoals met
overheden in de teeltgebieden, NGO’s, het bedrijfsleven;
• ondersteuning aan de Round Table on Responsible Soy (RTRS);
• ondersteuning van onderzoek;
• opbouw van expertise van de sojateelt in Argentinië en ondersteuning aan het Argentijnse
landbouwministerie;
• inbreng in internationale fora.
1 De Volkskrant, 21 augustus 2007
2 MNP-rapport "Cross-Roads of Life on Earth: Exploring means to meet the 2010 Biodiversity Target
Ministerie van VROM KvI2007087934 Pagina 2/5
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 277

Concrete stappen tot het beperken van de vleesconsumptie vergen vooraleerst een goed inzicht in de
handelingsperspectieven, milieu- en andere maatschappelijke effecten van vervangingsstrategieën en de
voor realisatie benodigde beleidsinstrumenten. In dit verband verwijs ik naar mijn antwoord op vragen van
het lid Thieme van uw Kamer over het uitgeven van extra dierrechten (TK 2006-2007, 2060721350) waarin
ik aangeef een onderzoek te starten naar de milieueffecten van vervangingsstrategieën voor vlees en de
mogelijkheden tot implementatie van deze vervangingsstrategieën. Naar verwachting zullen
vervangingsstrategieën onderling verschillen wat betreft de milieu- en andere maatschappelijke effecten.
Het kan resulteren in kleinere porties, overgang naar zuivel of plantaardige eiwitbronnen, overstappen op
goedkoper vlees en nog veel andere varianten. Als uit de resultaten blijkt dat deze strategieën bijdragen tot
een transitie naar de consumptie van plantaardige eiwitten met aanmerkelijke positieve maatschappelijke
effecten en instrumenteerbaar zijn, zal het kabinet overwegen of en zo ja hoe het zo'n verandering wil
stimuleren.
Vraag 5
Deelt u de mening van de onderzoekers van het CE dat een consumentenheffing op vlees recht doet aan
het «de vervuiler betaalt principe» dat door deze regering in het beleidsplan is opgenomen? Zo ja, op
welke wijze wilt u deze heffing invoeren en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet? Hoe kunt u
verantwoorden dat op andere terreinen wel heffingen worden gepland (zoals bijvoorbeeld de
kilometerheffing), terwijl een heffing op vlees minstens zo effectief is?
Vraag 7
Is het waar dat elk Europees land accijns kan inzetten om het gebruik van bepaalde consumptiegoederen
af te remmen? Zo ja, bent u voornemens een accijnsheffing op vlees in te voeren? Zo neen, bent u
voornemens de mogelijkheden voor het heffen van accijns op vlees te onderzoeken en deze resultaten te
gebruiken voor toekomstig beleid?
Vraag 8
Kunt u aangeven of u een verhoging van de heffing op vlees naar het 19% BTW tarief of een vergelijkbare
accijns een effectieve methode vindt om de vleesconsumptie af te remmen? Zo ja, op welke wijze wilt u
deze heffing invoeren en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet? Wat is wel een goede methode om
de vleesconsumptie te verminderen?
Antwoord op vragen 5, 7 en 8
In het antwoord op vraag 2 heb ik aangegeven dat er nog kennishiaten zijn voor de beantwoording van de
vraag of het ”de vervuiler betaalt principe” succesvol kan worden toegepast op de vleesconsumptie. Hierbij
wijs ik erop dat bij uw Kamer in behandeling is het burgerinitiatief van Milieudefensie “Stop fout vlees”.
Zoals u bekend is, heeft de Vaste Commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit aan het Centraal
Planbureau en aan het Milieu- en Natuurplanbureau gevraagd een doorrekening te maken van het voorstel
van Milieudefensie. De resultaten van die onderzoeken worden eind september 2007 verwacht.
Afrondende besluitvorming door de Tweede Kamer over het burgerinitiatief is voorzien in de loop van
oktober 2007. Zoals in het antwoord op vraag 2 is aangegeven, vergen concrete stappen tot het beperken
van de vleesconsumptie goed inzicht in de keuzemogelijkheden en effecten van vervangingsstrategieën en
beleidsinstrumenten, waaronder ook een heffing op vlees. Daarbij heb ik aangegeven dat, indien de
resultaten van het op te starten onderzoek daar aanleiding toe geven, het kabinet zal overwegen of en zo
ja hoe het een transitie naar de consumptie van plantaardige eiwitten wil stimuleren.
Voor het antwoord op de vraag of een lidstaat van de Europese Unie een accijns op bepaalde consump-
tiegoederen kan inzetten, verwijs ik kortheidshalve naar brieven van de toenmalige minister van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit aan de Tweede Kamer: “Consumentenheffing ter financiering van
Ministerie van VROM KvI2007087934 Pagina 3/5
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 278

destructiekosten” (TK 2003-2004, 29200 XIV, nr. 8) en “Toekomst van de intensieve veehouderij in
Nederland”, (TK 2003-2004, 28973,.nr. 2). Daarin is geconcludeerd dat invoering van een heffing op vlees
stuit op handelspolitieke, fiscaal-juridische en administratieve bezwaren. Deze bezwaren gelden nog
steeds. Voor wat betreft de vraag naar een mogelijke BTW -differentiatie verwijs ik kortheidshalve naar de
brief over “BTW -tariefdifferentiatie” (Financiën, 0200109, niet-dossierstuk 2001-2002, van 12 maart 2002)
van de toenmalige Staatssecretaris van Financiën. Het kabinet heeft thans dan ook geen voornemens tot
invoering van een heffing op vlees; het wacht de uitkomsten van de hiervoor bedoelde onderzoeken en de
behandeling van het burgerinitiatief in de Tweede Kamer af.
Dat op andere terreinen wel heffingen worden gepland heeft vooral te maken met de inpasbaarheid van
heffingen in het fiscale stelsel en de fraudegevoeligheid, de houdbaarheid bij toetsing ervan aan het
Europese staatssteunkader en de ermee gepaard gaande administratieve lasten, zomede met het
maatschappelijk draagvlak voor een heffing.
Op de vraag wat een goede methode is om tot vermindering van de vleesconsumptie te komen, zal ik
ingaan zodra de resultaten van het onderzoek naar de milieueffecten van vervangingsstrategieën voor
vlees bekend zijn.
Vraag 6
Deelt u de mening van de onderzoekers van het CE dat een afname van de consumptie van vlees met 9%
een reductie van CO2 oplevert welke gelijk is aan de verwachte reductie na de invoering van de
kilometerheffing? Zo ja, bent u voornemens in te zetten op een reductie van de vleesconsumptie in
Nederland van minstens 9%? Zo neen, waarom niet? Hoe verhoudt zich dit tot de ambitieuze en
noodzakelijke klimaatdoelen die het kabinet zich heeft gesteld?
Antwoord
De onzekerheden bij het maken van dergelijke berekeningen zijn groot en verschillende ervaren
onderzoekers kunnen in zo'n situatie tot uiteenlopende berekeningen komen, die door voortschrijdend
inzicht steeds meer op een lijn komen. In voorlopige berekeningen van het MNP heeft 9% minder
vleesconsumptie ruim 30% minder invloed op de daling van de uitstoot van broeikasgassen dan de
onderzoekers van het CE aangeven. Dit neemt niet weg dat de geraamde omvang van de uitstoot relevant
is. Voor het overige verwijs ik naar mijn antwoord op de vragen 2 t/m 4.
Vraag 9
Kunt u aangeven of u de mening deelt van de onderzoekers van het CE dat een reductie van de
vleesconsumptie een bijdrage kan leveren aan een gezondere samenleving? Zo ja, op welke wijze wilt u
zich hiervoor inzetten? Zo neen, waarom niet? Kunt u aangeven waarom u de mening van de
onderzoekers in twijfel trekt als zij stellen dat de dierlijke eiwit-consumptie hoger is dan strikt genomen
gezond?
Antwoord
Ik deel de mening van de onderzoekers niet zonder meer. Het beleid met betrekking tot gezonde voeding
is gebaseerd op de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad. Hierin wordt benadrukt dat de
totale voeding centraal moet staan en niet afzonderlijke producten. Wat betreft gezondheid wordt geen
onderscheid gemaakt tussen dierlijk en plantaardig eiwit. Als eiwitbron kan vlees worden gegeten maar
ook vis of bijvoorbeeld een vleesvervanger. Vlees past, mits met mate gegeten, in een gezond
voedingspatroon.
Ministerie van VROM KvI2007087934 Pagina 4/5
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 279

In antwoord op de kamervragen van het lid Thieme (PvdD) aan de Ministers van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (nr. 2078, ingezonden 1 juni 2007) is reeds
gedetailleerd ingegaan op de inzet van deze departementen m.b.t. een gezonde samenstelling van
producten. Stimulering van innovaties op dit gebied kan niet los worden gezien van een ontwikkeling
richting duurzaam geproduceerde eiwitten, plantaardig dan wel dierlijk. Hierbij verwijs ik dan ook naar deze
antwoorden.
Hoogachtend,
de Minister van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer,
dr. Jacqueline Cramer
Ministerie van VROM KvI2007087934 Pagina 5/5
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 280

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
PG-K-U-2796560 16 okt. 07
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen over de komst van megabedrijven
en de vergrote kans op verspreiding van de
MRSA-bacterie
1 30 augustus 2007
Hierbij zend ik u, mede namens mijn collega van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) de
antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme over de komst van megabedrijven en de
vergrote kans op de verspreiding van de MRSA-bacterie (200724140).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 281

Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Thieme over de komst van megabedrijven en de
vergrote kans op de verspreiding van de MRSA-bacterie (2060724140).
1
Kent u het bericht ‘Angst voor bacterie’? 1)
1
Ja
2
Kunt u aangeven of de komst van megavarkensbedrijven met meer dan 5000 varkens per locatie
de kans op een besmetting van omwonende bewoners met de MRSA-bacterie zal kunnen
vergroten? Zo ja, is daar onderzoek naar gedaan of bent u bereid tot het instellen van een
dergelijk onderzoek? Zo neen, waaruit blijkt dat het risico niet zal toenemen,
2
In de praktijk zijn er nog geen gevallen bekend van besmetting van omwonenden met de MRSAbacterie.
Ik kan echter niet uitsluiten dat de vestiging van grote varkensbedrijven de kans hierop
kan vergroten. Er is hiernaar tot nu toe echter nog nauwelijks onderzoek gedaan. In een door het
Ministerie van LNV gefinancierd onderzoeksprogramma naar veehouderij gerelateerde MRSA,
wordt wel gekeken naar de mate van uitstoot van MRSA via de lucht. De eerste resultaten
hiervan komen naar verwachting tegen het einde van dit jaar beschikbaar.
3
Welke factoren zijn van invloed op het verspreidingsrisico vanuit de varkenshouderij naar de
omgeving? In hoeverre kunnen menselijke vergissingen toch leiden tot ongewilde besmetting van
de omgeving? Zijn er wetenschappelijke onderzoeksresultaten beschikbaar naar de verspreiding
van de MRSA-bacterie in de omgeving van varkenshouderijen?
3
Dit wordt momenteel onderzocht in het door de Minister van LNV gefinancierde
onderzoeksprogramma. Te denken valt aan de mate van vóórkomen van MRSA in de bedrijven,
het soort bedrijf, de mate van direct contact met de varkens en de behandeling van de
afgevoerde lucht. Ook de weersomstandigheden lijken van invloed op de verspreiding van
MRSA, via de lucht naar het omringende milieu.
Bij de analyse van de onderzoeksgegevens zal ook aandacht worden besteed aan de mogelijke
effecten van gebruikelijke agrarische activiteiten zoals het uitrijden van mest en het in- en
uitladen van dieren.
Recent zijn Amerikaanse publicaties verschenen, waarin melding gemaakt is van verspreiding
van resistente bacteriën, met name stafylokokken, in de omgeving van varkensbedrijven (Gibbs,
Green et al. 1 ).
4
1 - Green CF, Gibbs SG, Tarwater PM, Mota LC, Scarpino PV. Bacterial plume emanating from the air surrounding swine
confinement operations. J Occup Environ Hyg. 2006 Jan;3(1):9-15.
- Gibbs SG, Green CF, Tarwater PM, Mota LC, Mena KD, Scarpino PV. Isolation of antibiotic-resistant bacteria from the
air plume downwind of a swine confined or concentrated animal feeding operation. Environ Health Perspect. 2006
Jul;114(7):1032-7.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 282

Acht u het verantwoord omwonenden eventueel bloot te stellen aan dergelijke invloeden? Zo ja,
waarom?
4
Zoals aangegeven in mijn antwoord op uw tweede vraag, zijn er in de praktijk nog geen gevallen
bekend van MRSA-besmettingen via de lucht. Meer onderzoek is nodig om uitspraken te kunnen
doen over de mogelijke risico’s voor omwonenden in Nederland via deze route. Pas wanneer de
resultaten van dergelijk onderzoek bekend zijn, is het voor mij mogelijk om een antwoord te
geven op uw vraag.
5
Op welke wijze kunnen omwonenden van een varkenshouderij voorkomen dat zij bloot kunnen
worden gesteld aan de MRSA-bacterie? Kunnen deze omwonenden met succes een mogelijk
risico op besmetting aanvoeren in de bezwaarschriften tegen de komst van nieuwe
megabedrijven in Landbouw Ontwikkeling gebieden? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom
niet? Acht u dit rechtvaardig jegens de bewoners?
5
Het is bekend dat met name mensen die intensief contact hebben met levende varkens, een kans
op besmetting hebben. Om de risico’s op besmetting zo klein mogelijk te houden, is het voor
omwonenden daarom raadzaam om rechtstreekse contacten met varkens zoveel mogelijk te
vermijden. Of omwonenden de risico’s van overdracht van MRSA kunnen aanvoeren in
bezwaarschriften tegen de komst van megabedrijven in Landbouw Ontwikkelingsgebieden, is een
kwestie tussen omwonenden en de betreffende gemeente. Over de haalbaarheid hiervan kan ik
geen uitspraak doen.
6
Wordt een nieuw te vestigen varkenshouderijbedrijf verplicht een risico-analyse uit te voeren
waarbij inzicht wordt verkregen in de kans op verspreiding van de MRSA-bacterie naar
omwonenden? Zo ja, op welke wijze, wie beoordeelt het risico en welke consequenties worden
daaraan verbonden? Zo neen, waarom niet en op grond waarvan acht u een risico analyse niet
noodzakelijk?
6
Er bestaan nog geen plannen om nieuwe varkenshouderijbedrijven te verplichten een risicoanalyse
te laten uitvoeren met betrekking tot de kans op verspreiding van de MRSA-bacterie naar
omwonenden. Zie verder ook het antwoord op vraag 4.
7
Kunt u aangeven of bij eventuele verspreiding van de MRSA-bacterie door een
varkenshouderijbedrijf het bedrijf door de omwonenden via een civielrechtelijke procedure
aansprakelijk gesteld kan worden? Zo ja, kan ook een civielrechtelijke procedure worden
opgestart op basis van het potentiële risico op MRSA-besmetting door het
varkenshouderijbedrijf? Zo neen, waarom niet? Op welke andere manier kunnen omwonenden
de materiële en immateriële schade verhalen op de veroorzaker?
7
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 283

Voor zover mij bekend staat het omwonenden altijd vrij om een civielrechtelijke procedure op te
starten. Eventuele andere manieren om de materiële en immateriële schade te verhalen zijn mij
niet bekend.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 284

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
21 augustus 2007 2060723440 DL. 2007/2766 17 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het particulier houden
van konijnen
Geachte Voorzitter,
3784817
Hierbij doe ik de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Van Velzen (SP) over het
particulier houden van konijnen.
1
Bent u bekend met het aanbieden van een verwaarloosde konijnenfokkerij door een
16-jarige boerenzoon uit Brabant? 1) Deelt u de mening dat het hier geen particulier initiatief
betreft maar een commerciële houderij? Zo neen, waarom niet?
Ja. Het betrof hier een commerciële houderij.
2 en 5
Is het waar dat de houder van de desbetreffende konijnen aan geen enkele welzijnsregel hoeft
te voldoen? Zo ja, waar ligt volgens u de grens tussen het particulier houden van konijnen en
het commercieel houden van konijnen? Waarop baseert u dat? Geldt de verordening
welzijnsnormen konijnen alleen voor vleeskonijnen? Zo ja, welke regels gelden dan voor het
fokken van konijnen bestemd als huisdier?
Nee. De productschapsverordening welzijnsnormen konijnen is van toepassing op konijnen
die worden gehouden voor de productie van nakomelingen bestemd voor menselijke
consumptie of voor de productie van konijnenvlees bestemd voor de menselijke consumptie.
Voor zowel particulieren als ondernemers is voor dierenmishandeling artikel 36 van de
Gezondheids- en welzijnswet voor dieren (Gwwd) en voor verwaarlozing van dieren
artikel 37 Gwwd van toepassing. Artikel 122 Gwwd maakt echter wel onderscheid in de
strafmaat. Waar particulieren drie jaren gevangenisstraf kunnen krijgen of een geldboete van
de vierde categorie, kan een ondernemer een gevangenisstraf krijgen van de drie jaren of een
geldboete van de vijfde categorie.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 285

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 oktober 2007 DL. 2007/2766 2
3
Wie controleert particuliere houders van dieren op de mate van commerciële activiteiten?
Particuliere houders worden gecontroleerd bij meldingen van dierverwaarlozing en/of
diermishandeling. Indien bij een controle blijkt dat de houder commerciële activiteiten
ontplooit, die onder de reikwijdte vallen van de verordening, wordt hij tevens gemeld bij de
Productschappen van Vee, Vlees en Eieren (PVE).
4
Bent u bereid criteria op te stellen om een duidelijk en objectief onderscheid te maken tussen
het particulier en het commercieel houden van dieren?
Nee, het is duidelijk wanneer een houder als een ondernemer gezien kan worden. De definitie
van een ondernemer is een natuurlijk of rechtspersoon die activiteiten ontplooit die gericht
zijn op het maken van winst en daarbij regelmatig deelneemt aan het economisch verkeer.
6
Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat een houder van ‘vetgemeste konijnen in rijen
verroeste hokken van draadgaas’ nu eenden gaat houden onder het mom van een particuliere
hobby? Bent u bereid te bezien of het hier wederom een particulier initiatief betreft? Bent u
tevens bereid de Algemene Inspectiedienst (AID) dan wel de Landelijke Inspectiedienst
Dierenbescherming (LID) de houder te laten controleren?
Het houden van eenden dient aan bepaalde voorwaarden te voldoen. Op het moment dat de
dieren gehouden gaan worden voor de productie van voedsel, wol, huid, pels of andere
landbouwdoele inden moet de houder voldoen aan het Besluit welzijn productie dieren die
gebaseerd is op de Richtlijn 98/85/EG. Daarnaast gelden ten algemene altijd de artikelen 36
en 37 van de GWWD. Meldingen zullen door de AID worden onderzocht
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) de Volkskrant, 20 augustus 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 286

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
26 juni 2007 2060719180 DL. 207/2152 17 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over de effectiviteit van
gecombineerde luchtwassers
Geachte Voorzitter,
In deze brief beantwoord ik mede namens de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer de vragen van het Kamerlid Ouwehand (PvdD) over de effectiviteit
van gecombineerde luchtwassers.
1
Kent u het bericht 'dieren binnenhouden werkt niet'?
Ja
3785783
2 tot en met 4
Deelt u de mening van het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) dat het afsluiten van de
stal en het werken met luchtwassers geen goede methode is om de uitstoot van broeikasgassen
te reduceren omdat deze luchtwassers zelf veel energie gebruiken? Zo ja, welke
acties gaat u ondernemen tegen het gebruik van luchtwassers en binnen welke termijn?
Zo neen, waarom niet?
Kunt u aangeven hoe de uitstoot van broeikasgassen via het elektriciteitsverbruik van deze
luchtwassers zich verhoudt tot de vermindering van broeikasgassen door het schoonwassen
van de lucht?
Kunt u aangeven of deze luchtwassers netto meer of minder broeikasgassen uitstoten als ook
de uitstoot van het elektriciteitsverbruik wordt meegerekend?
(Gecombineerde) luchtwassers zijn filters die primair ontwikkeld zijn om de uitstoot van
ammoniak, geur en/of fijn stof te verminderen. Zij verminderen de uitstoot van broeikasgassen
voor zover bekend niet of nauwelijks. Op dit moment is toepassing hiervan ter
vermindering van de uitstoot van broeikasgassen dan ook niet aan de orde.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 287

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 oktober 2007 DL. 207/2152 2
Volgens het “Optiedocument energie en emissies 2010/2020” (Kamerstukken II, vergaderjaar
2005-2006, 28 240, nr. 42) neemt het elektriciteitsverbruik toe met 0,5 PJ per jaar. Dit komt
overeen met 0,1 Mton CO 2. Het uitgangspunt bij deze berekeningen was dat in 2020 iedere
varkens- en pluimveestal voorzien is van een gecombineerd luchtwassysteem.
Voor de goede orde wil ik u erop wijzen dat binnen het Programma luchtwassers nadrukkelijk
aandacht is voor de het verminderen van het energiegebruik van deze luchtwassers en voor
het verkrijgen van inzicht in de uitstoot van methaan en lachgas in bestaande en nieuwe
stalsystemen.
5
Kunt u aangeven wat de potentiële negatieve effecten kunnen zijn van het gebruik van
luchtwassers op het welzijn van dieren zoals varkens, koeien, kippen en andere productiedieren
waarbij in de stalsystemen luchtwassers kunnen worden toegepast?
Gecombineerde luchtwassystemen worden gekoppeld aan de mechanische ventilatiesystemen
in stallen. Ze staan het nemen van maatregelen gericht op dierenwelzijn daarbij
geenszins in de weg.
6
Kunt u aangeven waarom u het rendement van 70% vermindering van de uitstoot van
ammoniak, geur en fijnstof voldoende vindt om luchtwassers voor de varkenshouderij te
subsidiëren?
Ik wil u wijzen op de antwoorden die ik heb gegeven op de vragen over de subsidie van
gecombineerde luchtwassers voor de varkenshouderij (Aanhangsel 1786).
7
Kunt u aangeven of een reductie tot circa 30% van de uitstoot van ammoniak, geur en fijnstof
een resultaat is waarmee lange termijn milieudoelen ten aanzien van ammoniak, geur en
fijnstof kunnen worden bereikt? Zo ja, waar blijkt dat uit? Zo neen, welke aanvullende
maatregelen zijn nodig?
Voor ammoniak en fijn stof gelden Europese normen. Om deze normen te halen, is in
Nederland generiek beleid geformuleerd met daarin verschillende maatregelen. Een van deze
maatregelen is het Besluit ammoniakemissie huisvesting veehouderijen. Hierin staan
grenswaarden die gelden voor de uitstoot van ammoniak uit stalsystemen. Gecombineerde
luchtwassystemen voldoen zeer ruim aan deze grenswaarde. Ook voor het beperken van de
uitstoot van fijn stof is de gecombineerde luchtwasser vooralsnog de beste optie die
voorhanden is.
Daarnaast wil de overheid stankoverlast terugdringen. Ook uit de landbouw. Gecombineerde
luchtwassystemen dragen hieraan bij.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 288

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 oktober 2007 DL. 207/2152 3
8 tot en met 12
Kunt u aangeven waarom bedrijven die niet voldoen aan de eisen van de IPPC-richtlijn
(Integrated Pollution Prevention and Control -richtlijn) moeten worden verleid met een
positieve prikkel van een subsidie van 35% op de aanschafwaarde van luchtwassers?
Kunt u aangeven waarom deze bedrijven niet zelf geheel verantwoordelijk worden gesteld
voor het halen van de IPPC-richtlijn en de daaraan verbonden kosten?
Deelt u de mening dat het niet terecht is dat bedrijven die niet aan de IPPC-richtlijnen
voldoen en daardoor vervuilen volgens de huidige richtlijnen in aanmerking komen voor een
subsidie op luchtwassers? Zo ja, gaat u deze bedrijven uitsluiten van subsidie? Zo neen, hoe
verhoudt uw mening zich tot het 'de vervuiler betaalt'-principe uit het regeerakkoord en hoe
verhoudt uw mening zich tot uw eerdere antwoord op onze kamervragen dat het om
bovenwettelijke prestaties ging?
Kunt u aangeven waarom het 'de vervuiler betaalt'-principe uit het regeerakkoord niet geldt
voor bovenwettelijke maatregelen?
Kunt u aangeven waarom u de overheid verantwoordelijk acht voor het (gedeeltelijk)
subsidiëren van het verminderen van luchtvervuiling welke wordt veroorzaakt door private
commerciële ondernemingen?
Intensieve veehouderijbedrijven investeren ongeveer eenmaal in de 15 jaar in aanpassing van
hun stalsystemen. De bedrijven boven een bepaalde grootte moeten nu voldoen aan de
IPPC-richtlijn. Dit betekent het toepassen van “best beschikbare technieken” om de uitstoot
van ammoniak te verminderen. Hiervoor zijn ze overigens zelf verantwoordelijk.
Op dit mome nt staan deze bedrijven dus voor de keuze op welke manier ze hun stal
aanpassen. Ze mogen zoals gezegd “best beschikbare technieken” toepassen, maar deze
technieken hebben een lager rendement dan de gecombineerde luchtwassystemen en zijn
goedkoper.
Door het geven van een positieve prikkel voor de aanschaf van gecombineerde luchtwassystemen
wil ik hun keuze beïnvloeden.
13
Kunt u aangeven waarom u van mening bent dat de extra financiële inspanning die
veehouders moeten leveren om hun vervuiling te verminderen ondersteund moet worden met
een overheidssubsidie van 35%?
De subsidie van 35% is afgestemd op de extra financiële inspanning die veehouders bij
aanschaf van gecombineerde luchtwassystemen moeten plegen. De subsidie houdt
daardoor rekening met de eigen verantwoordelijkheid.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 289

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 oktober 2007 DL. 207/2152 4
14
Kunt u aangeven of in andere sectoren ook soortgelijke subsidies bestaan voor vervuilende
bedrijven en op welke gronden deze subsidies worden verleend en hoe deze subsidies zich
verhouden tot het 'vervuiler betaalt'-principe uit het regeerakkoord?
Het Rijk kent verschillende subsidieregelingen die als doel hebben om energie te besparen -
bijvoorbeeld marktintroductie energie innovaties voor de glastuinbouw - om de luchtkwaliteit
te verbeteren - bijvoorbeeld subsidie voor inbouwen roetfilters in dieselauto’s - en voor het
opwekken van duurzame elektriciteit - bijvoorbeeld milieukwaliteit elektriciteitsproductie. Ook
deze subsidies passen binnen het principe ‘de vervuiler betaalt’.
15
Kunt u aangeven of het gebruik van luchtwassers kan betekenen dat hierdoor het aantal
dieren per bedrijf kan uitbreiden zolang de uitstoot van ammoniak netto onder de toegestane
hoeveelheid blijft? Zo ja, vindt u deze verkapte vorm van investeringssubsidies voor
schaalvergroting een gewenste ontwikkeling? Kunt u uw antwoord toelichten? Zo neen, op
welke wijze voorkomt u dat door het plaatsen van luchtwassers het effect van uitbreiding
wordt voorkomen en hoe kunt u dat garanderen?
De verlaging van de uitstoot van ammoniak door de plaatsing van één of meer gecombineerde
luchtwassystemen staat los van het aantal dieren dat op een bedrijf gehouden mag
worden. Dit aantal is namelijk afhankelijk van het aantal op het bedrijf rustende productierechten.
Het plaatsen van één of meerdere gecombineerde luchtwassystemen op een bedrijf
zou mogelijk kunnen leiden tot ruimte in de milieuvergunning. Of deze ruimte opgevuld kan
worden, is echter afhankelijk van het aantal op het bedrijf rustende productierechten.
16 en 17
Kunt u het in het licht van de door u ingezette transparantie over de kosten van de activiteiten
van ambtenaren van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit aangeven
hoeveel aanvragen voor subsidie op luchtwassers u heeft ontvangen, wat de kosten van het
behandelen van deze aanvragen zijn, hoeveel uren gemoeid zijn met de behandeling van de
aanvragen, of overtekening van de regeling heeft plaatsgevonden en hoeveel kosten gemoeid
zijn bij het inzetten van het lotingsysteem om de toekenning te regelen?
Kunt u aangeven of deze inspanningen van het ministerie binnen of buiten de begrote
15 miljoen voor luchtwassers vallen en of en waarom de subsidie gerelateerd aan de
uitvoeringskosten kosteneffectief uitgevoerd kan worden?
In de brief over de voortgang van het Programma luchtwassers (Kamerstukken II,
vergaderjaar 2006-2007, 28 385, nr. 85) heb ik u geïnformeerd over de stand van zaken rond
de openstelling van de subsidieregeling.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 290

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 oktober 2007 DL. 207/2152 5
De uitvoeringskosten zijn geschat op 7,5%. Deze vallen buiten het subsidieplafond van
15 miljoen euro en zijn vergelijkbaar met de andere regelingen die vallen binnen de categorie
bedrijfsmodernisering van de Regeling LNV-subsidies.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 291

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
27 augustus 2007 2060723790 DL. 2007/2661 17 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het stimuleren van
weidegang
Geachte Voorzitter,
3784802
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over het stimuleren
van weidegang.
1
Is het waar dat u het zogenoemde weidemelk initiatief ondersteunt, zoals onder andere blijkt
uit het trakteren van de ministerraad op deze melk, omdat uw inzet bij kan dragen aan het
realiseren van uw beleid? Zo ja, kunt u aangeven wat uw beleid is ten aanzien van weidegang
en welke definitie u hanteert van weidemelk en weidegang? Zo neen, waarom suggereert u
dat dan in uw antwoord van 13 augustus? Kunt u uw definitie van weidemelk en weidegang
uiteenzetten?
2
Kunt u aangeven wat binnen uw definitie van weidegang en weidemelk het minimum aantal
uren en dagen per jaar is dat melkkoeien buiten moeten grazen om van weidemelk en
weidegang te spreken?
3
Kunt u aangeven wanneer in de door u gehanteerde definitie in uw beleid ten aanzien van de
stimulering van weidegang sprake is van een melkkoe ‘die weidegang heeft’?
5
Deelt u de mening dat het hanteren van een norm van slechts 720 uur weidegang per jaar een
zeer misleidende vorm van windowdressing is? Zo ja, bent u bereid uw ambassadeursrol voor
de weidegang op te schorten tot een meer substantiële weidegang binnen de gehanteerde
definitie het uitgangspunt zal gaan vormen? Zo neen, waarom niet?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 292

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 oktober 2007 DL. 2007/2661 2
6
Deelt u de mening dat 120 dagen per jaar, minimaal 6 uur per dag, zoals Stichting Weidegang
in haar reglementen heeft staan, onvoldoende is om van weidegang te spreken volgens de
definitie die u hanteert in uw beleid om weidegang te stimuleren? Zo ja, bent u voornemens
om marktpartijen aan te spreken een realistische definitie van weidegang te hanteren? Zo
neen, waarom vindt u weidegang van 720 uur per jaar voldoende om te spreken van
weidegang?
Mijn beleid is gericht op verduurzaming van de veehouderij. De filosofie achter mijn beleid is
dat de overheid de randvoorwaarden stelt waarbinnen ondernemers en maat schappelijke
organisaties kunnen werken aan verduurzaming. De overheid zal daarbij soms voorschrijven,
soms stimuleren, faciliteren en waarderen, en soms eerder omschrijven (dilemma’s
agenderen, heldere en objectieve informatie leveren). Het gaat bij verduurzaming om de
concrete uitwerking van de voorwaarden voor people, planet en profit in brede zin, dus niet
alleen om harde indicatoren zoals milieunormen en dierenwelzijnseisen, maar ook om zaken
als maatschappelijk draagvlak en bedrijfsfilosofie. Een duurzame veehouderij zal in mijn ogen
dan ook het resultaat zijn van de dynamiek en het samenspel tussen ondernemers en
maatschappelijke organisaties. Daarmee kan en zal zij ook vele verschijningsvormen hebben
en biedt zij ruimte aan maatschappelijke pluriformiteit en veranderende maatschappelijke
opvattingen en innovaties. Weidegang is een goed voorbeeld van een maatschappelijk issue
waarop de sector nu inspeelt met diverse initiatieven en innovaties. Vanuit mijn filosofie
stimuleer ik de sector daarbij opdat diens initiatieven en innovaties zich verder kunnen
ontwikkelen met breed dr aagvlak in de samenleving. De concrete invulling van de concepten
weide gang en weidemelk zijn in mijn ogen dan ook het resultaat van het debat tussen sector
en maatschappelijke organisaties, niet van een blauwdruk of een definitie mijnerzijds.
4
Is het waar dat melkkoeien gemiddeld 9 uur per dag, dus 3.285 uur per jaar, grazen? Is
het tevens waar dat bij het hanteren van de definitie van de Stichting Weidegang van
minimaal 720 uur per jaar weidegang, melkkoeien de kans lopen dus slechts 22% van hun
graastijd buiten door te kunnen brengen?
Mocht hier worden gedoeld op het grazen door de melkkoeien in Nederland, dan is er naar ik
aanneem sprake van een misverstand. Uit onderzoek blijkt dat bedrijven die beweiding
toepassen de koeien gemiddeld 12 uur per dag laten weiden, gedurende bijna zes maanden.
Dit betekent circa 2100 uur weidegang.
Wellicht is de genoemde 3285 uur graastijd gebaseerd op 9 uur per dag weidegang
gedurende 365 dagen. Het weideseizoen is echter, zoals aangegeven, veel korter.
Het lijkt mij ook mogelijk dat hier gedoeld wordt op de graastijd onder natuurlijke
omstandigheden, zoals in beeld gebracht door de Raad voor Dieraangelegenheden
(Natuurlijk gedrag van melkvee en vleeskalveren, Advies RDA 2006/04, juni 2006). Hierin is
aangegeven dat runderen ruwweg 6-9 uur per dag grazen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 293

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 oktober 2007 DL. 2007/2661 3
In Nederlandse omstandigheden vindt echter met name in de winterperiode een belangrijk
deel van de voeropname in de stal plaats. In deze periode zijn de omstandigheden voor
weidegang veel minder geschikt of zelfs ongeschikt.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 294

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
20 september 2007 2070800330 VD. 2007/2337 29 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over de verspreiding van
ziekten door intensieve vleesproductie
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de
antwoorden toekomen op de vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over de verspreiding van
ziekten door intensieve vleesproductie.
1
Kent u het bericht “Intensieve vleesproductie leidt tot groter gevaar ziekten bij mens”? 1
Ja.
2
Deelt u de mening van de Food and Agriculture Organization (FAO) dat “excessieve
concentratie van dieren in grootschalige industriële productie-eenheden moet worden
gemeden” en dat “adequate investeringen voor de verhoging van bioveiligheid en het
monitoren van ziekten noodzakelijk zijn”? Zo ja, welke conclusies verbindt u daaraan voor het
Nederlands beleid? Zo neen, waarom niet?
3
Kunt u aangeven hoe u de vaststelling van de FAO ziet in relatie tot de ontwikkeling van
megabedrijven in Landbouwontwikkelingsgebieden (LOG’s)? Bent u bereid beperkingen op te
leggen ten aanzien van de schaalgrootte van veehouderijen in LOG’s?
5
Bent u bereid tot het instellen van aanvullend onderzoek naar de Nederlandse situatie, op
basis van de FAO-aanbevelingen, gelet op het feit dat Nederland één van de landen met de
hoogste veedichtheid ter wereld is en een spilfunctie vervult in de internationale veehandel?
Zo ja, op welke termijn en op welke wijze?” Zo neen, waarom niet?
1 Agrarisch Dagblad, 17 september 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 295
3785749

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 oktober 2007 VD. 2007/2337 2
2+3+5
Ik deel de algemene strekking en conclusies van het FAO-document. Hierin wordt
aangegeven dat de overheid niet blindelings moet aannemen dat grootschalige productieeenheden
automatisch hogere bioveiligheidsstandaarden hanteren en dat kleine bedrijven
meer toezicht nodig hebben. Verder wordt er in het FAO-document op gewezen dat de
diergezondheidspreventie een zeer complexe materie is; alleen een alomvattende, en op
onderzoek gebaseerde benadering zowel bij bedrijven in de intensieve veehouderij als op
hobbydierhouderijen, kan een veilige en economisch verantwoorde voedselvoorziening
garanderen. Ik deel niet de beperkte weergave van dit stuk door het Agrarisch Dagblad.
Ik laat momenteel onderzoeken wat de kansen en risico’s zijn van dergelijke grote
concentraties van dieren. Daarbij komen de aspecten diergezondheid, voedselveiligheid,
volksgezondheid en dierenwelzijn aan de orde.
Op basis van bovengenoemd onderzoek zal bepaald worden of dergelijke grote
concentraties, of schaalvergroting, verantwoord zijn met in achtneming van genoemde
aspecten, en onder welke voorwaarden.
De eerste resultaten van dit onderzoek verwachten wij het eerste kw artaal van 2008.
4
Bent u bereid de maatschappelijke kosten, die voortvloeien uit het gevaar van verspreiding
van ziekten vanuit de intensieve veehouderij onder mensen, toe te rekenen aan dierlijke
producten die afkomstig zijn uit de intensieve veehouderij? Zo ja, op welke wijze en op welke
termijn? Zo neen, waarom niet?
Nee, de maatschappelijke kosten die voortvloeien uit het gevaar van verspreiding van
dierziekten onder mensen zijn niet alleen toe te rekenen aan de intensieve veehouderij. In het
FAO-stuk wordt aangegeven dat zowel wilde dieren, als dieren in kleinschalige bedrijven, als
dieren in grootschalige bedrijven bijdragen aan de risico’s. Wat de bijdrage is van elk van de
onderdelen aan een volksgezondheidsrisico is niet bekend. Daarnaast is het beleidsdoel van
zowel de Nederlandse als de Europese overheid het garanderen van een hoog niveau van
volksgezondheid door het minimaliseren van biologische en chemische risico’s voor mensen,
en daarmee worden ook mogelijke maatschappelijke kosten zo veel mogelijk voorkomen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 296

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
PG-K-U-2798116 25 okt. 07
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 7 september 2007
Hierbij zend ik u, mede namens de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, u de
antwoorden op de vragen van kamerlid Thieme (PvdD) over de gevaren van Q-koorts voor mensen
en dieren (2060724640).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 297

Antwoorden op kamervragen van het kamerlid Thieme (PvdD ) over de gevaren van Q-koorts
voor mensen en dieren.
(2060724640)
1
Kent u het bericht ‘Inwoners Herpen mogelijk ziek door geitenziekte’ 1) en ‘Besmettelijke griep op
helft veebedrijven’? 2)
1
Ja.
2
Kunt u aangeven op welke wijze verspreiding van de Q-koortsbacterie plaatsvindt, en in hoeverre
diertransporten of de veehouderij daarin een rol spelen?
3
Kan Q-koorts zich doorgaans alleen verspreiden in veedichte gebieden? Of is externe
verspreiding in gebieden waar nauwelijks veebedrijven voorkomen ook mogelijk?
2 en 3
Dieren worden besmet door de omgeving waarin de bacterie voorkomt (mest, zand, stof, etc).
Daarnaast kunnen teken de ziekte van dier naar dier overdragen. Een dier kan met name bij
lammeren of afkalven veel kiemen uitscheiden vooral als er zich problemen bij de geboorte
voordoen (verwerpen, doodgeboren lammeren).
Herkauwers (schapen, geiten en koeien) zijn de belangrijkste bron van de ziekte voor de mens.
Maar ook andere dieren zoals honden, katten, konijnen, duiven en andere vogels kunnen besmet
zijn en zijn meerdere keren een bron van overdracht geweest naar de mens. Dieren kunnen
besmettelijk zijn als zij de bacterie bij zich dragen en kunnen die dan met name rond en na de
geboorte uitscheiden vooral als er sprake is geweest van een abortus die het gevolg was van een
Q-koortsinfectie
De veehouderij speelt dus in zoverre een rol dat mensen een besmetting op kunnen lopen van
herkauwers. Gezien de manier waarop de ziekte zich tussen bedrijven verspreidt kunnen
diertransporten een rol spelen.
4
Welke maatregelen kunnen worden genomen om verspreiding van Q-koorts te voorkomen?
5
Bent u voornemens deze maatregelen te nemen? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn?
Zo neen, waarom niet, en op basis waarvan meent u dat niet -handelen de volksgezondheid niet
in gevaar brengt?
4 en 5
We hebben op dit moment nog geen instrumenten in handen om verspreiding onder dieren te
voorkomen. Gezien het groot aantal diersoorten waarbij Q-koorts voor kan komen is ook niet te
verwachten dat verspreiding in zijn geheel voorkomen zal kunnen worden. Op dit moment worden
bedrijven waar Q-koorts is geconstateerd onderzocht om te kijken of er in de bedrijfsvoering
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 298

aanknopingspunten zijn te vinden om besmetting en verspreiding van Q-koorts onder dieren te
kunnen verminderen.
Op dit moment kunnen geen algemene, doeltreffende maatregelen worden genomen.
6
Kunt u aangeven hoe de ziekte kan worden overgedragen van besmette dieren op mensen,
terwijl deze mensen niet in direct contact zijn geweest met dieren?
6
De ziekte wordt meestal overgebracht naar de mens door besmet fijnstof dat wordt ingeademd.
De bacterie kan lang (maanden tot jaren) overleven in stof of zand. Door verwaaiing kan de
bacterie in de lucht komen. Ondanks dat er nog onduidelijkheden zijn over de overdracht van Qkoorts
van dier op mens, is wel duidelijk dat hoe dichter men bij besmette dieren is geweest des
te groter het (nog steeds kleine) risico op besmetting.
7
Kunt u aangeven in hoeverre het gevaar bestaat van de uitbraak van een epidemie? Welke
maatregelen kunnen worden genomen om dit te voorkomen?
7
Q-koorts komt voor in heel Nederland. Contact met een dier uit een gebied waarvan bekend is
dat dieren besmet zijn met Q-koorts kan een verhoogde kans op besmetting geven, maar het
risico blijft klein. Mensen die veel met vee in aanraking komen, zoals veehouders, dierenartsen,
slachthuispersoneel en laboratoriummedewerkers lopen het meeste risico op besmetting.
Patiënten met een verminderde weerstand en zwangeren lopen meer risico om na besmetting
ziek te worden. Overigens is mens-op-mens besmetting niet mogelijk.
Voor zover wij het nu kunnen inschatten, is er in de regio Brabant sprake geweest van een
uitbraak in mei-juni – juli 2007, gevolgd door enkele meldingen in de maanden daarna. De
uitbraak in Herpen (waar het grootste deel van de gevallen woont) lijkt te zijn gestopt, maar er
komen wel incidenteel meldingen uit andere gebieden in Brabant. Er is dus sprake van een
ongebruikelijke toename van het aantal gevallen van Q-koorts in de regio Brabant. In heel
Brabant en de aangrenzende provincies zijn de huisartsen en ziekenhuizen geïnformeerd om
snel de diagnose te kunnen stellen en te behandelen. Ook de GGD’en in de regio zijn alert. Bij
ieder nieuw geval volgt bron- en contactonderzoek door de GGD waarbij vooral wordt gekeken
naar contact met dieren en mogelijke beroepsblootstelling. Wanneer er uit het brononderzoek
aanknopingspunten zijn voor verdenking richting een bepaald bedrijf, wordt de VWA (Voedsel en
Waren Autoriteit) direct ingeschakeld.
8
Kunt u aangeven welke factoren en parameters worden meegenomen in het onderzoek van de
Gezondheidsdienst naar de uitbraak van de Q-koorts en besmetting van bewoners? Op welke
wijze zullen de resultaten door u worden gebruikt voor toekomstig beleid?
8
Momenteel wordt naar aanleiding van de uitbraak medisch onderzoek verricht door de
Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD) Hart van Brabant en veterinair onderzoek door
de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD). GGD en RIVM verrichten een bevolkingsonderzoek
naar Q-koorts in en rond Herpen. Het onderzoek is er op gericht om risicofactoren en mogelijke
bronnen te identificeren en de manier van overdracht van dieren naar mensen op te helderen. De
gegevens worden geanalyseerd door het RIVM.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 299

De GD verricht een nader onderzoek bij de bedrijven in zuidelijk Nederland, waar in 2006 en
2007 sprake was van Q-koorts die gepaard ging met klinische verschijnselen bij dieren.
Het op elkaar afgestemde humane en veterinaire onderzoek is er op gericht om meer te weten te
komen over de mogelijke bronnen en risicofactoren voor het oplopen van een infectie.
De GGD continueert in samenwerking met de VWA, bron- en contact opsporing en brengt aan
de hand van een vragenlijst de risico’s in kaart bij patiënten, waar nodig aangevuld door
onderzoek bij dieren.
Wanneer de onderzoeken nieuwe inzichten opleveren worden deze uiteraard meegenomen bij
het formuleren van beleid.
9
Kunt u aangeven hoeveel mensen in de afgelopen jaren zijn besmet met de Q-koortsbacterie?
Heeft zich daarbij een significante stijging in het aantal gevallen of wijziging in virulentie
voorgedaan? Zo ja, waaraan is die stijging van het aantal ziektegevallen toe te schrijven? Zo
neen, beschouwt u de Q-koorts als stabiel of onder controle?
9
Jaarlijks worden gemiddeld vijf tot tien patiënten met Q-koorts gemeld bij de GGD’en. Dit jaar is
er sprake van een aanzienlijke toename van gevallen in de provincie Noord-Brabant: 66
bevestigde gevallen en 24 vermoedelijke gevallen waar nog onderzoek naar loopt. In totaal zijn er
in heel Nederland 82 patienten gemeld bij de GGD’en.
De ongebruikelijke toename van Q-koorts lijkt over het hoogtepunt te zijn, maar er werden in
augustus nieuwe gevallen gemeld; de situatie lijkt stabiel, maar de uitbraak is mogelijk nog niet
afgelopen.
10
Deelt u de mening dat de omvang van de veehouderijsector in het dichtbevolkte Nederland
steeds grotere risico’s teweeg brengt voor de volksgezondheid? Zo ja, op welke wijze wilt u dit
risico aanpakken en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet en wat wijst erop dat uitbraken
van dierziekten geen potentiële gevaren vormen voor de volksgezondheid?
10
Er zijn geen gevallen bekend waaruit blijkt dat de volksgezondheid grote risico’s loopt door de
omvang van de veehouderijsector in Nederland. De veterinaire infrastructuur in Nederland staat
op hoog niveau, monitoring en surveillance zijn goed georganiseerd. Door een goede
samenwerking tussen de veterinaire en de humane sector wordt ernaar gestreefd eventuele
risico’s voor de volksgezondheid tijdig te ontdekken en aan te pakken.
Uitbraken van onder meer aviaire influenza zijn aanleiding om ook andere potentiële
ziektedreigingen goed te blijven monitoren en om de samenwerking tussen de veterinaire en de
humane sector te intensiveren.
11
Deelt u de mening dat de omvang van de veehouderijsector leidt tot een verhoogde kans op de
uitbraak van besmettelijke dierziekten en daarmee het onnodig lijden en sterven van dieren? Zo
ja, op welke wijze en binnen welke termijn wilt u het risico op uitbraken verkleinen? Zo neen, wat
is volgens u de reden voor de toename in het aantal uitbraken van (nieuwe) dierziekten?
11
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 300

De oorzaak van de toename in het aantal uitbraken van (nieuwe) dierziekten kent een aantal
oorzaken. Geconstateerd moet worden dat in de laatste decennia het proces van industrialisatie
heeft geleid tot klimaatveranderingen. Daarbij verschuiven de grenzen van de habitats voor
verschillende dierziekten en vectoren richting de polen waardoor de kans op insleep uit
(sub)tropische landen toeneemt. Daarbij kunnen de ziektekiemen ook gebruik maken van
vectoren (m.n. insecten) voor hun verplaatsing. Ook heeft de wereldwijde handel in levende
dieren en dierlijke producten de afgelopen decennia een grote groei doorgemaakt. Al deze
ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat Nederland kwetsbaar is voor uitbraken van nieuwe
ziekten. Het tijdig signaleren van (nieuwe) dierziekten door middel van risicogebaseerde
monitoringsprogramma’s is daarom van groot belang.
12
Deelt u de mening dat in Nederland de mogelijkheden voor het (intensief) houden van vee
ophouden daar waar de gevaren voor de volksgezondheid beginnen? Zo ja, op welke wijze wilt u
deze insteek in uw beleid tot uitdrukking laten komen en binnen welke termijn? Zo neen, waarom
niet en hoeveel risico mag de volksgezondheid lopen voordat een start wordt gemaakt met een
ander beleid ten aanzien van het bestaansrecht van de (intensieve) veehouderij in haar huidige
vorm?
12
De toename van het aantal uitbraken van (nieuwe) dierziekten zoals beschreven in vraag 11, kan
ook een bedreiging vormen voor de volksgezondheid. Sommige ziekten kunnen de sprong van
dier naar mens maken. Voorbeelden hiervan uit de afgelopen jaren zijn de variant van Creutzfeld-
Jacob veroorzaakt door BSE en vogelgriep. In sommige gevallen kunnen ziekten zich verder
ontwikkelen en overdraagbaar worden van mens op mens. Zo werd de wereld in 2003
opgeschrikt door SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) en bestaat op dit moment als
gevolg van het aanhoudende vogelgriepvirus H5N1, angst voor een grieppandemie. Het is dan
ook van groot belang om dierziekten goed te monitoren.
Early warning en respons van opduikende zoönosen (dierziekten die overdraagbaar zijn van dier
op mens) moeten op een adequate wijze zijn ingericht en dienen goed gecoordineerd te
verlopen. Inmiddels is opdracht gegeven aan een breed consortium om te komen tot een
prioritering van opduikende zoönosen.
De recente uitbraak in Herpen van Q-koorts onder mensen is op dit moment geen aanleiding om
het bestaansrecht van de intensieve veehouderij in Nederland ter discussie te stellen. Wel toont
Q-koorts aan dat goede monitoring in de veterinaire wereld ook van groot belang is voor de
volksgezondheid en dat samenwerking tussen de veterinaire en de humane sector essentieel is.
1) http://www.omroepbrabant.nl/news.aspx?id=86431
2) Leeuwarder Courant, 29 augustus 2007
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 301

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
22 augustus 2007 2060723560 DL. 2007/2662 26 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over megastallen 3784792
Geachte Voorzitter,
In deze brief beantwoord ik mede namens de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (VROM) de vragen van de leden Van Gent (GroenLinks) en Thieme
(PvdD) over megastallen.
1
Kent u het bericht ‘Hausse aan plannen voor varkensflats’?
Ja.
2
Deelt u de mening dat deze hausse aan plannen voor varkensflats het onbedoelde effect is
van de Reconstructiewet? Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen om dit te voorkomen? Zo
neen, waarom niet?
Nee, de schaalvergroting in de landbouw is een ontwikkeling die zich al jaren in heel
Nederland voordoet. De Reconstructiewet was bedoeld om enerzijds de intensieve
veehouderij de ruimte te bieden zich te ontwikkelen en anderzijds kwetsbare gebieden te
beschermen. Via een ruimtelijke zonering met landbouwontwikkelingsgebieden,
verwevingsgebieden en extensiveringsgebieden wordt gewerkt aan het afbouwen van
milieudruk op woon- en natuurgebieden. Eén van de middelen hierbij is bedrijfsverplaatsing
vanuit extensiveringsgebieden naar landbouwontwikkelingsgebieden.
3
Welke definitie hanteert u van het begrip ‘duurzaam’ als voorwaarde voor een varkenshouderij
om in een verwevingsgebied te mogen uitbreiden? In hoeverre worden hierbij
dierenwelzijnsaspecten meegenomen? Waar blijkt dat uit?
Er zijn door het Rijk geen aanvullende duurzaamheidseisen (bovenop de generieke eisen)
gesteld. Vanzelfsprekend moeten uitbreidingen van varkensbedrijven aan de vigerende
welzijnseisen voldoen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 302

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
26 oktober 2007 DL. 2007/2662 2
Wel is duidelijk dat in verwevingsgebieden de landbouw moet kunnen samengaan met
andere functies in het landelijk gebied zoals natuur, landschap, recreatie etc. De afweging
hiervoor ligt bij provincies en gemeenten.
4
Deelt u het standpunt dat het begrip ‘duurzaam’ in dit kader onvoldoende is ingevuld, wat kan
leiden tot ongewenste ontwikkelingen? Zo ja, op welke wijze gaat u dit aanpakken en
wanneer? Zo neen, waarom niet?
Nee, zie antwoord op vraag 3.
5
Mag een gemeente, die géén specifieke voorschriften over bouwhoogte in het
bestemmingsplan heeft opgenomen, een vergunningaanvraag voor een varkensflat van
bijvoorbeeld dertig verdiepingen hoog weigeren? Zo ja, hoe?
6
Is het mogelijk om als weigergrond aan te voeren dat een dergelijke ontwikkeling in
bouwhoogte niet was te voorzien of dat deze het agrarische karakter van het gebied aantast?
Bij hoeveel verdiepingen ligt de ondergrens om een varkensflat op deze manier te kunnen
weigeren? Zo neen, waarom niet?
Indien een bouwplan voor een grootschalige vorm van intensieve veehouderij wordt
ingediend, dient de gemeente te toetsen of dit plan in de vigerende bestemmingsplanvoorschriften
past. Als de gemeente ervoor gekozen heeft géén specifieke voorschriften over
bouwhoogte in het bestemmingsplan op te nemen, mag zij dit niet als toetscriterium
hanteren. Als het bouwplan voldoet aan de bepalingen in het bestemmingsplan, zijn er voor
de verlening van de bouwvergunning door de gemeente geen planologische belemmeringen.
Ook geldt dat als een bouwplan niet binnen de geldende bestemmingsplanvoorschriften
past, de bouwvergunning door de gemeente moet worden geweigerd, indien en voor zover
aan het initiatief niet kan worden tegemoetgekomen door een vrijstelling of herziening van het
bestemmingsplan.
Voortschrijdend inzicht kan niet worden opgevoerd als weigergrond voor een bouwaanvraag.
Indien een gemeente een ontwikkeling bij nader inzien als ongewenst beschouwt, dan zal zij
het bestemmingsplan moeten herzien. Om te voorkomen dat zich in de proceduretijd van het
bestemmingsplan ongewenste ontwikkelingen voordoen, kan de gemeenteraad een
voorbereidingsbesluit nemen.
7
Kunt u aangeven wat het maatschappelijk belang is van de vestiging van megabedrijven met
meer dan 5.000 varkens? Welke argumenten zijn er om de vestiging van deze bedrijven in
landbouwontwikkelinggebieden (log’s) met gunstige regelingen te ondersteunen?
Schaalvergroting maakt het economisch gezien beter mogelijk om te innoveren en te
investeren in extra maatregelen voor milieu, dierenwelzijn en fysieke inpassing van stallen.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 303

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
26 oktober 2007 DL. 2007/2662 3
Daar staat tegenover dat in de beeldvorming van de samenleving in grote stallen minder
aandacht is voor het individuele dier en de menselijke maat verloren dreigt te gaan. Naar mijn
mening zal de veehouderijsector op lokaal en regionaal niveau in overleg met provincie,
gemeente en maatschappelijke organisaties tot een nieuwe balans en afweging moeten
komen. Samen met de minister van VROM zal ik daarbij een stimu lerende rol spelen richting
betrokken partijen.
Overigens faciliteert het Rijk met financiële middelen de bedrijfsverplaatsing vanuit
extensiveringsgebieden (gebieden rondom kwetsbare natuur) naar duurzame locaties in
landbouwontwikkelingsgebieden met het oog op de bescherming van kwetsbare natuur. Dit
gebeurt onder de voorwaarde dat er sprake is van meervoudige doelrealisatie en van een
aanzienlijke vermindering van de ammoniakbelasting op de vertreklocatie.
8
Kunt u aangeven en verantwoorden waarom de samenleving kosten moet maken, zowel
maatschappelijk (overlast, verkeersbewegingen, aantasting landschap) als financieel (gunstige
vestigingsregelingen), om de vestiging van deze megabedrijven te ondersteunen?
Op dit moment zijn er geen gunstige vestigingsregelingen specifiek gericht op megabedrijven.
De maatschappelijke kosten van zulke megabedrijven in de vorm van overlast,
verkeersbewegingen en aantasting van het landschap zullen zoveel mogelijk per specifiek
geval moeten worden beoordeeld door provincies en gemeenten in hun omgevingsbeleid.
Zelf laat ik op dit moment een onderzoek uitvoeren naar de maatschappelijke kosten en
baten van de intensieve veehouderij. In dat rapport zal het vraagstuk van de megabedrijven
worden geadresseerd. Het rapport zal naar verwachting in maart 2008 gereed zijn.
9
Mag een gemeente een megastal of een andere grootschalige ontwikkeling in de veehouderij
weren van een industrieterrein, ook als dit type bedrijvigheid niet expliciet in het
bestemmingsplan is uitgesloten? Zo ja, op grond waarvan? Zo neen, waarom niet?
In de bestemmingsplanpraktijk wordt bijna altijd onderscheid gemaakt tussen bestemmingen
voor bedrijfsdoeleinden/bedrijventerreinen en bestemmingen voor agrarische doeleinden.
Aan de bestemming bedrijfsdoeleinden wordt veelal een staat van bedrijfsactiviteiten
verbonden, die aangeeft welke bedrijfstypen aan die bestemming beantwoorden. Het komt -
voor zover wij weten - in de praktijk niet voor, dat een bestemmingsplan met de bestemming
bedrijfsdoeleinden/bedrijventerrein de vestiging mogelijk maakt van een agrarisch bedrijf in
de vorm van een intensief veehouderijbedrijf. Maar als een bestemmingsplan de
vestigingsmogelijkheden van een intensief veehouderij bedrijf op een bedrijventerrein niet
uitsluit, dan zou in dat geval die vestiging niet op planologische gronden kunnen worden
geweigerd. Zie ook het antwoord op de vragen 5 en 6.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 304

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
26 oktober 2007 DL. 2007/2662 4
10
Wie beoordeelt of een activiteit agrarisch of industrieel is? Wat is het formele, juridisch
bindende onderscheid tussen een agrarisch bedrijf en een industrieel bedrijf? Hoe is dit in
wet- en regelgeving verankerd?
Het onderscheid tussen ‘agrarisch’ en ‘industrieel’, respectievelijk ‘agrarisch bedrijf’ en
‘industrieel bedrijf’ is in de planologisch-juridische praktijk niet relevant. Relevant is de
beschrijving van bedrijfsactiviteiten in het bestemmingsplan en de toelaatbaarheid van zulke
activiteiten binnen het bestemmingsplangebied of delen daarvan.
Het is aan de gemeenteraad om bij de vaststelling van een bestemmingsplan de afweging te
maken welke mogelijkheden en beperkingen in het bestemmingsplan worden opgenomen
voor grootschalige vormen van intensieve veehouderij met het oog op een goede ruimtelijke
ordening in dat plangebied.
11
Betekent het feit dat u met provincies en gemeenten gaat bespreken óf ruimtelijke
uitgangspunten voor megaflats kunnen worden geformuleerd, dat u er niet van overtuigd bent
dat dit kan? Zo ja, wat is het probleem? Bent u bereid zo snel mogelijk stappen te
ondernemen om te zorgen dat dit wel kan?
De Reconstructiewet bevat een zonering in drie zones met regels voor vestiging en
uitbreiding van intensieve veehouderijbedrijven. De bijlage bij de Reconstructiewet bevat
rijksuitgangspunten voor de reconstructieplannen. De uitwerking is overgelaten aan
provincies en gemeenten met de provinciale reconstructieplannen als voertuig.
Welke uitgan gspunten van rijkszijde met een gelijke werking in alle reconstructie gebieden en
daarbuiten zinvol kunnen worden toegevoegd, is onderwerp van overleg. De structuur van de
varkensbedrijven en van het landschap in ons land vertonen zoveel variatie, dat eenvorminge
rijksuitgangspunten niet eenvoudig tot stand kunnen komen.
12
Wanneer komt het advies van de Rijksadviseurs over ruimtelijke uitgangspunten voor
megaflats?
Het advies van de Rijksadviseurs over megastallen is te verwachten in november van dit jaar.
13
Bent u bereid ruimtelijke uitgangspunten voor grootschalige ontwikkelingen in de landbouw,
zoals de bouw van megastallen, landelijk te verankeren in algemene regels op grond van de
nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening (Wro)? Zo neen, waarom niet en bent u dan ten minste
bereid gemeenten in het landelijk gebied op te roepen om zo snel mogelijk
bebouwingsvoorschriften voor landbouw in hun bestemmingsplan op te nemen? Zo neen,
waarom niet?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 305

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
26 oktober 2007 DL. 2007/2662 5
Of en zo ja hoe er ruimtelijke uitgangspunten voor grootschalige vormen van intensieve
veehouderij kunnen worden geformuleerd, is onderwerp van gesprek. Wij schakelen daarbij
de Rijksadviseurs in en voeren overleg met provincies en gemeenten.
De nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening maakt het mogelijk bij of krachtens algemene maatregel
van bestuur regels te stellen omtrent de inhoud van bestemmingsplannen, indien nationale
belangen met het oog op een goede ruimtelijke ordening dat noodzakelijk maken. Thans is
de vraag of de ontwikkeling van grootschalige vormen van intensieve veehouderij zulke
nationale belangen van de ruimtelijke ordening raken, onderwerp van studie en overleg.
In de Nota Ruimte staat dat het rijksbeleid gericht is op de bundeling van nietgrondgebonden
en/of kapitaalintensieve landbouw in landbouwontwikkelingsgebieden vanuit
het oogpunt van economie, milieu, landschappelijke kwaliteit en infrastructuur (verkeer,
water, energie, logistiek). In deze gebieden wordt ruimte geboden voor nieuwvestiging en
uitbreiding van bedrijven in een specifieke sector of een combinatie van sectoren, waarbij het
zowel om agro-gerelateerde bedrijven als om bedrijven uit de agrokolom gaat. In dat kader is
het aan de provincies zulke gebieden aan te wijzen en te begrenzen, en voor zover er sprake
is van provinciale belangen eisen te stellen aan de inhoud van bestemmingsplannen in die
gebieden. Die eisen zouden betrekking kunnen hebben op de toelaatbaarheid en
landschappelijke inpassing van grootschalige vormen van intensieve veehouderij. Dit beleid
is mede gericht op het tegengaan van de ontwikkeling van niet-grondgebonden en/of
kapitaalsintensieve landbouw buiten die gebieden. Ook wanneer provincies hun
verantwoordelijkheid niet of niet voldoende oppakken, komt het nationale belang in het
geding. De betrokken provincies zijn thans volop bezig dit beleid uit te voeren.
De betrokken provincies en gemeenten zijn zich inmiddels scherp bewust van het belang van
toereikende bestemmingsplannen voor het landelijk gebied.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 306

Directie Landbouw
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA ‘s-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
19 oktober 2007 2070802910 DL. 2007/2868 5 november 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Voorkomen van nieuw drama met
paarden uit Marrum
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u toekomen de antwoorden op de vragen van het lid Thieme (PvdD) aan de
ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en van Justitie over het voorkomen van
een nieuw drama met paarden uit Marrum.
1
Kent u het bericht “Boer wil paarden nog niet weghalen”? 1)
Ja.
3786719
2
Bent u bereid de Algemene Inspectiedienst (AID) verscherpt toezicht te laten houden in het
gebied dat vorig jaar wereldnieuws werd doordat paarden van dezelfde eigenaar dreigden te
verdrinken door het wassende water? Zo neen, waarom niet?
Nee, dat acht ik niet noodzakelijk. De verpachter van desbetreffende percelen heeft in de
verpachtingsvoorwaarden opgenomen dat de dieren voor het stormseizoen bin nendijks
gebracht moeten worden.
3 en 4
Bent u bereid te komen met voorstellen tot een levenslang houdverbod voor recidivisten die
de wettelijke zorgplicht voor hun dieren verzaken?
Wat is de actuele stand van zaken rondom het invoeren van een langdurig houdverbod waar u
de Kamer voor de afgelopen zomer over zou informeren? 2)
Voor wat betreft het houdverbod van dieren verwijs ik naar de Nota Dierenwelzijn
(Kamerstukken II 2007/08, 28 286, nr. 76). Hierin heb ik aangegeven dat het voorstel van wet
van de leden Waalkens en Ormel (Kamerstukken II 2005/06, 30 511, nr. 5) reeds datgene
bevat wat met het Coalitieakkoord wordt beoogd.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 307

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
5 november 2007 DL. 2007/2868 2
Het bestaande houdverbod wordt met het initiatiefwetsvoorstel effectiever gemaakt door de
periode waarvoor het ten hoogste kan worden opgelegd, te verlengen van drie tot tien jaar.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) http://www.refdag.nl/artikel/1318740/Boer+wil+paarden+nog+niet+weghalen.html
2) Aanhangsel van de Handelingen, vergaderjaar 2006-2007, nr. 1122
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 308

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
22 oktober 2007 2060723540 DL. 2007/2767 29 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen inzake regelgeving konijnen 3784817
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over het
ontbreken van regelgeving en sancties voor het verwaarlozen van konijnen.
1
Kunt u aangeven op welke wijze en bij wie melding en aangifte gedaan kan worden tegen de
geconstateerde verwaarlozing van konijnen (en andere dieren)? Welke overheidsprocedure
wordt gevolgd om de overtreding te constateren en eventueel te sanctioneren?
Aangifte van dierverwaarlozing kan gedaan worden bij de Algemene Inspectiedienst (AID) of
de Landelijke Inspectiedienst (LID) van de Dierenbescherming. De aangifte wordt door één
van de beide organisaties gecontroleerd. Indien er sprake is van verwaarlozing zal er een
proces-verbaal worden opgemaakt en kunnen de dieren in beslag worden genomen.
2
Kunt u aangeven of u deze werkwijze voldoende effectief vindt? Is deze werkwijze voldoende
bekend bij verontruste burgers die dieren actief willen beschermen? Zo ja, waar blijkt dat uit?
Zo neen, op welke wijze wilt u de meldingsmogelijkheden verbeteren en binnen welke
termijn?
Ja. Deze werkwijze is voldoende effectief en voldoende bekend bij de burgers. Dit blijkt
onder meer uit het jaarlijks stijgend aantal aangiften dat gedaan wordt bij zowel de AID als de
LID.
3
Kunt u aangeven wat het verschil is in regelgeving op het gebied van welzijn voor het houden
van konijnen door particulieren en door ondernemers? Op welke wijze misstanden,
verwaarlozing en mishandeling van konijnen kunnen worden opgespoord en bestraft?
Voor zowel particulieren als ondernemers is voor dierenmishandeling artikel 36 van de
Gezondheids- en welzijnswet voor dieren (Gwwd) en voor verwaarlozing van dieren artikel 37
Gwwd van toepassing. Artikel 122 Gwwd maakt echter wel onderscheid in de strafmaat.
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 309

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 oktober 2007 DL. 2007/2767 2
Waar particulieren drie jaren gevangenisstraf kunnen krijgen of een geldboete van de vierde
categorie kan een ondernemer een gevangenisstraf krijgen van drie jaren of een geldboete
van de vijfde categorie.
Naast deze algemene wetsartikelen is op ondernemers de verordening welzijnsnormen
konijnen van toepassing, waarover u in antwoord op eerdere Kamervragen bent bericht
(Aanhangsel Handelingen II, 2006/07, nr. 1846). Deze verordening is van toepassing op
konijnen die worden gehouden voor de productie van nakomelingen die bestemd zijn voor
menselijke consumptie, of voor de productie voor konijnenvlees bestemd voor menselijke
consumptie.
4
Deelt u de mening dat er onvoldoende mogelijkheden zijn om konijnen die gehouden worden
voor vlees of bont te beschermen tegen mishandeling, verwaarlozing en misstanden zoals te
kleine kooien? Zo ja, waar blijkt dat uit? Zo neen, bent u voornemens om regelgeving ten
aanzien van het welzijn van konijnen te ontwikkelen en binnen welke termijn?
Nee. Er bestaan voldoende mogelijkheden om dieren ten algemene te beschermen tegen
mishandeling, verwaarlozing en misstanden. Zowel de artikelen 36 en 37 van de Gwwd als
het besluit welzijn productiedieren zijn hierop van toepassing. Daarnaast biedt de verordening
welzijnsnormen konijnen voldoende waarborgen.
5
Deelt u de mening dat de eisen die worden gesteld door de sector zelf op het gebied van
minimale kooihoogte, verplichte schemerperiode en verrijking van de leefomgeving van
konijnen voldoende zijn om het welzijn van konijnen te waarborgen? Waaruit maakt u dat op?
Deze normen zijn in samenwerking opgesteld met de dierenbescherming. Daarnaast is de
sector continue bezig met onderzoek naar mogelijkheden om het welzijn van de dieren te
verbeteren. Dit onderzoek wordt mede door mij financieel ondersteund. Daarnaast vraag ik -
zoals aangekondigd in de nota dierenwelzijn - WUR/ASG een analyse van de welzijnsknelpunten
te maken. Op basis daarvan zal ik op een later moment mijn ambities schetsen
en de Kamer hierover informeren.
6 en 7
Kunt u aangeven waar de verplichte jaarlijkse controle van konijnenhouders, voortvloeiend uit
de vrijwillige verordening welzijnsnormen, uit bestaat? Worden deze controles door
onafhankelijke instanties uitgevoerd? Zo ja, in hoeverre? Heeft u de indruk dat deze controles
toereikend zijn om het welzijn van commercieel gehouden konijnen te waarborgen? Waarop is
deze indruk gebaseerd?
Kunt u aangeven of er wettelijke sanctiemogelijkheden zijn als konijnenhouders zich niet
houden aan de vrijwillige verordening welzijnsnormen konijnen? Vindt u deze voldoende? Zo
neen, waarom zijn er geen sancties? Bent u bereid die alsnog in te voeren?
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 310

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 oktober 2007 DL. 2007/2767 3
De controle van de verordening vindt jaarlijks plaats door een door de voorzitter van het
productschap erkende onafhankelijke instantie. Indien wordt geconstateerd dat de konijnenhouder
niet voldoet aan de verordening worden er tuchtrechtelijke maatregelen getroffen.
In het geval er tevens sprake is van mishandeling of verwaarlozing kunnen er onder de
artikelen 36 of 37 van de Gwwd maatregelen worden getroffen.
8
Is er wetenschappelijk onderzoek verricht naar de welzijnsbehoeften van konijnen? Wordt met
de vrijwillige verordening van de sector voldoende rekening gehouden met de welzijnsbehoeften
van konijnen? Zo ja, op welke wijze zijn de resultaten gebruikt en kunt u deze
aan de Kamer ter inzage geven? Zo neen, op basis waarvan concludeert u dat de verordening
van de sector ‘per direct een positief effect heeft op het welzijn van konijnen’?
Door de sector vindt in samenwerking met de Animal Science Group onderzoek plaats naar
welzijnsbehoeften van het konijn. Er is geen Europese regelgeving speciaal op het gebied
voor welzijn van konijnen. Hiervoor geldt alleen de algemene Richtlijn 98/85/EG inzake
bescherming van voor landbouwdoeleinden gehouden dieren. Elke extra regelgeving op dit
gebied heeft dan direct een positief effect op het welzijn van het konijn. Er is onder andere
een nestkast verplicht gesteld voor voedsters en zijn er huisvestingseisen opgenomen.Ook
de kooihoogte zal toenemen. Ik verwijs voorts naar de toelichting bij de verordening.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
Toelichting: deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen ter zake van het lid Van
Velzen (SP), ingezonden 21 augustus 2007, (vraagnummer 2060723440)
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 311

Directoraat-Generaal Wonen
Directie Beleidsontwikkeling
Bouwkwaliteit
Rijnstraat 8
Postbus 30941
De Voorzitter van de Tweede Kamer 2500 GX Den Haag
der Staten-Generaal Interne postcode 220
Postbus 20018
2500 EA Den Haag Telefoon 070-3392385
Beantwoording vragen van het lid Thieme (PvdD)
Datum Kenmerk
DBO 2007105678
Uw brief Uw kenmerk
14 septemb er 2007 2060725140
Geachte Voorzitter,
www.vrom.nl
Hierbij doe ik u mede namens de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de Minister van
Ruimte en Milieu toekomen de antwoorden op de vragen van het lid Thieme (PvdD) van 13 september
2007 inzake de veiligheidsvoorschriften voor dierverblijven.
Hoogachtend,
De Minister voor Wonen, Wijken en Integratie,
Drs. Ella Vogelaar
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 312

Vraag 1:
Kent u het bericht ‘Duizenden varkens dood door brand’? 1)
Antwoord:
Ja.
Vraag 2:
Is het waar dat in 2006 de regelgeving rond brandveiligheid voor de landbouw, vastgelegd in het Besluit
landbouw milieubeheer, is versoepeld? Zo ja, wat was hiervoor de achterliggende reden?
Antwoord:
Dat is onjuist. Het Besluit landbouw milieubeheer is in de plaats gekomen van het Besluit
melkrundveehouderijen milieubeheer en het Besluit akkerbouwbedrijven milieubeheer. Daarnaast is de
werkingssfeer van het nieuwe besluit ten opzichte van de ‘oude’ besluiten uitgebreid met loonbedrijven,
kleine veehouderijen en andere kleinschalige landbouwbedrijven die tot dan toe milieuvergunningsplichtig
waren. Mede ter voorkoming van ontploffingen en brand is in het Besluit landbouw milieubeheer een aantal
algemene gedrags- en technische voorschriften opgenomen die de veiligheid binnen de inrichting zo veel
mogelijk moeten waarborgen. Daarnaast zijn eveneens mede met het oog op de brandveiligheid voor een
aantal veel voorkomende activiteiten nog specifieke voorschriften opgenomen, onder andere ten aanzien
van het opslaan en verwerken van kunstmeststoffen, het opslaan of overslaan, bewerken en verwerken
van gevaarlijke stoffen, brandbare vloeistoffen, gewasbeschermingsmiddelen en biociden, het afleveren
van motorbrandstoffen via een pompinstallatie en ten aanzien van reparatie- en
onderhoudswerkzaamheden. Bovendien kan het bevoegd gezag nog nadere eisen stellen ten aanzien van
onder meer de aanwezigheid van brandbestrijdingsmiddelen, de veiligheid van toestellen en installaties
voor gas of elektriciteit en de veiligheid van de opslag van stoffen. De voorschriften die in het nieuwe
Besluit landbouw milieubeheer zijn opgenomen (mede) met het oog op de brandveiligheid zijn daarmee
zeker niet soepeler dan die in de ‘oude’ besluiten.
Vraag 3:
Deelt u de mening dat een versoepeling van deze regelgeving de levens van vele dieren op het spel zet?
Zo ja, bent u bereid de regelgeving voor brandveiligheid voor de landbouw aan te scherpen? Zo ja, op
welke wijze en op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Antwoord:
Zoals u uit het antwoord op de vorige vraag kunt opmaken, is de regelgeving niet versoepeld. Ik deel
derhalve uw mening niet.
Vraag 4:
Acht u het verantwoord om de jaarlijkse controle op mobiele brandblussers op boerderijen te schrappen,
gelet op de grote aantallen dieren die bij branden in schuren om het leven komen? Zo ja, kunt u dit
toelichten? Zo neen, bent u bereid deze controle opnieuw in te voeren en op welke termijn wilt u dit gaan
doen?
Antwoord:
Evenals het voormalige Besluit akkerbouwbedrijven milieubeheer bepaalt ook het huidige Besluit landbouw
milieubeheer dat, om het begin van brand doeltreffend te kunnen bestrijden, voldoende mobiele
brandblusapparaten binnen de inrichting aanwezig moeten zijn. Bovendien kan het bevoegd gezag nadere
eisen stellen met betrekking tot de aanwezigheid van brandbestrijdingsmiddelen. Deze bepalingen komen
in grote lijnen overeen met de regeling inzake brandbestrijding in het voormalige Besluit
Ministerie van VROM DBO 2007105678 Pagina 2/4
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 313

akkerbouwbedrijven milieubeheer. Anders dan in dat voormalige besluit is een periodieke controle van
deze brandblusapparaten in het huidige besluit niet verplicht gesteld. Die controle is namelijk reeds
verplicht op grond van de gemeentelijke bouwverordeningen, zodat onder dat voormalige besluit sprake
was van dubbele regelgeving. Die verplichting is dus weliswaar niet overgenomen in het huidige Besluit
landbouw milieubeheer maar bestaat op voet van de bouwverordening nog steeds.
Het voormalige Besluit melkrundveehouderijen milieubeheer kende overigens geen specifieke
voorschriften over brandbestrijdingsmiddelen. Als het gaat om het houden van dieren is de brandveiligheid
in het Besluit landbouw milieubeheer dus beter geregeld dan in dat voormalige besluit.
Overigens moet er in dit verband op worden gewezen dat het Besluit landbouw milieubeheer alleen van
toepassing is op relatief kleine veehouderijen. Er is wel een wijziging van het besluit in procedure waarbij
ook een deel van de intensieve veehouderijen onder de werkingssfeer van het besluit zal worden gebracht,
maar dit betreft geen bedrijven met duizenden varkens zoals waarop voornoemd artikel betrekking heeft.
Dergelijke grote varkens- en pluimveebedrijven vallen onder de werkingssfeer van de Europese richtlijn
96/61/EG inzake geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging (IPPC-richtlijn) en blijven
milieuvergunningsplichtig. Voorts heeft de milieuregelgeving in eerste instantie tot doel de nadelige
effecten van de inrichting op het milieu en de omgeving buiten de inrichting te voorkomen of zoveel
mogelijk te beperken en niet zozeer om de (brand)veiligheid binnen de inrichting te waarborgen. Daarvoor
zijn met name de regels ten behoeve van de bouwtechnische brandveiligheid en het brandveilig gebruik
van gebouwen uit het Bouwbesluit 2003 respectievelijk de gemeentelijke bouwverordeningen bedoeld.
Vraag 5, 6, 8 en 9:
Kunt u aangeven op basis van welke afwegingen u komt tot de uitspraak dat het redden van vele
dierenlevens niet opweegt tegen de investeringen die bedrijven zouden moeten doen om
sprinklerinstallaties aan te leggen in stallen? 2)
Kunt u aangeven bij hoeveel dodelijke slachtoffers onder dieren u het wel rendabel acht om de
aanwezigheid van sprinklerinstallaties verplicht te stellen?
Bent u bereid de voorschriften met betrekking tot brandveiligheid uit het Bouwbesluit 2003 en de
gemeentelijke bouwverordeningen, waaronder de voorschriften over brandcompartimentering, zodanig te
herzien dat de bescherming van dieren hier in als doel worden opgenomen? Zo ja, op welke wijze en op
welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Bent u bereid het opstellen van evacuatieplannen voor dierenverblijven verplicht te stellen? Zo ja, op welke
wijze en op welke termijn wilt u dit beleid vormgeven? Zo neen, waarom niet?
Antwoord:
Zoals reeds is aangegeven in het op 14 juni 2007 gegeven antwoord op de vragen van het lid Thieme van
6 april 2007 inzake brandgevaar in schuren en stallen zijn de brandveiligheidsvoorschriften van het
Bouwbesluit 2003 en de gemeentelijke bouwverordeningen, waaronder de voorschriften over
brandcompartimentering, ook op stallen en schuren van toepassing. Dat die voorschriften primair tot doel
hebben om personen voor de nadelige gevolgen van uitbraak van brand te behoeden, neemt niet weg dat
daarvan ook effecten uitgaan op de veiligheid van dieren. Bovendien is in het Besluit landbouw
milieubeheer nog een aantal specifieke voorschriften op het terrein van brandveiligheid opgenomen.
Hiermee acht ik een voldoende veiligheidsniveau gewaarborgd. Ik zie dan ook geen noodzaak tot
herziening of aanvulling van voorschriften in de door de vragensteller bedoelde zin.
Vraag 7:
Deelt u de mening dat maatregelen ter vergroting van de brandveiligheid in dierverblijven, zoals het
aanleggen van sprinklerinstallaties, met het oog op de zorgplicht voor dieren vastgelegd in artikel 36 van
de Gezondheids - en Welzijnswet voor Dieren, verplicht gesteld dienen te worden? Zo ja, welke conclusies
verbindt u hieraan voor uw beleid? Zo neen, kunt u dit toelichten?
Ministerie van VROM DBO 2007105678 Pagina 3/4
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 314

Antwoord:
Artikel 36 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren betreft dierenmishandeling. Daarvan is hier
geen sprake.
Vraag 10 en 11:
Deelt u de mening dat het risico op branden met vele dodelijke slachtoffers onder dieren toeneemt
naarmate veehouders meer dieren houden? Zo ja, op welke wijze wilt u de brandveiligheid garanderen bij
grootschalige veehouderijen? Zo neen, kunt u dit toelichten?
Kunt u aangeven welke voorschriften er gelden voor veehouderijen met meerdere etages? Hoe kan hier de
veiligheid van de aanwezige dieren gegarandeerd worden?
Antwoord:
Het brandrisico omvat de kans op het ontstaan van een brand en de mogelijke effecten van die brand. Die
kans lijkt mij niet afhankelijk van het aantal dieren dat door een veehouder wordt gehouden. Het mogelijke
effect van de brand op het aantal slachtoffers is daarvan uiteraard wel afhankelijk. Zoals aangegeven in de
antwoorden op de voorgaande vragen dienen veehouderijen te voldoen aan de
brandveiligheidsvoorschriften die zijn opgenomen in het Bouwbesluit 2003, de gemeentelijke
bouwverordening en het Besluit landbouw milieubeheer of de milieuvergunning als het grote varkens- of
pluimveebedrijven betreft die onder de werkingssfeer van de IPPC-richtlijn vallen. Daarbij maakt het aantal
etages in beginsel geen verschil, zij het dat sommige voorschriften uitsluitend van toepassing zijn op
gebouwen met meer dan één etage. Vanuit de regelgeving bezien acht ik de brandveiligheid van de
betreffende bedrijven daarmee voldoende gewaarborgd. Daarnaast hebben overigens ook de veehouder
en de verzekeraar nog een eigen verantwoordelijkheid.
1) Spits, 10 september 2007
2) Aanhangsel Handelingen nr. 1832, vergaderjaar 2006-2007
Ministerie van VROM DBO 2007105678 Pagina 4/4
2.1 veehouderij, landbouw en consumptie 315

Directie Visserij
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
30 maart 2007 2060710900 Viss. 2007/1784 7 november 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Verdwijnen van haring uit de Noordzee 3784046
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de schriftelijke vragen van mevrouw Ouwehand (PvdD)
over het verdwijnen van haring uit de Noordzee.
1
Kent u het bericht “Amper nog Noordzeeharing ondanks duurzaam vissen”? 1
Ja.
2
Is het waar dat er onvoldoende zicht is op de oorzaken van het verdwijnen van haringbroed
en de slechte haringstand?
Dat klopt inderdaad. Het haringbestand had zich sterk hersteld van de lage stand uit het
midden van de jaren ’90. De afgelopen jaren en nu ook dit jaar blijkt de aanwas evenwel sterk
achter te blijven. Er bestaan wel een aantal hypothesen over het achterblijven van de
aanwas, maar een eenduidige oorzaak is niet bekend.
3
Bent u bereid opdracht te geven tot aanvullend onderzoek om meer inzicht te krijgen in de
mogelijke oorzaken?
In deze context is het doen van onderzoek op nationale basis weinig zinvol. Alleen
internationaal gecoördineerd onderzoek kan mogelijk antwoorden geven op de oorzaken van
de achterblijvend aanwas van Noordzeeharing. Ik ben bereid bij de Europese Commissie
aandacht te vragen hiervoor en te bezien of in Europees kader nader onderzoek kan worden
gedaan.
1 Trouw, 28 maart 2007
2.2 visserij en vis 316

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 april 2007 Viss. 2007/1784 2
4
Bent u bereid tot het instellen van een spoedige vangstbeperking hangende aanvullend
onderzoek naar de oorzaken van de terugloop van de haringstand?
Op dit moment heeft de ICES (International Council on the Exploration of the Sea)
haring assessment werkgroep haar werkzaamheden afgerond. De resultaten zullen voor het
opstellen van het ICES-advies aan het ACFM (Advisory Committe on Fisheries Management)
worden voorgelegd. Het advies van ICES over de Noordzeeharing zal begin juni beschikbaar
komen. Dit advies vormt de basis voor de vaststelling van de totaal toegestane
vangsthoeveelheid van Noordzeeharing voor 2008. Daarover zal dit najaar eerst met
Noorwegen worden overlegd; Noordzeeharing wordt namelijk gezamenlijk met Noorwegen
beheerd. Op basis van de uitkomsten van het overleg tussen de EU en Noorwegen zal de
Visserij Raad eind dit jaar besluiten nemen over de vangsthoeveelheid voor 2008. Bij deze
besluitvorming zal rekening worden gehouden met de biologische adviezen over de stand
van de aanwas.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.2 visserij en vis 317

Directie Visserij
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
5 april 2007 2060711490 Viss. 2007/1858 26 april 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Bijvangst van bruinvissen 3784891
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de schriftelijke vragen van mevrouw Ouwehand (PvdD)
inzake bijvangst van bruinvissen.
Vraag 1:
Bent u bekend met de recente berichten over aan stukken gesneden bruinvissen die in
toenemende getale worden aangetroffen op Nederlandse stranden?
Ik ben bekend met het feit dat er recent, evenals in voorgaande jaren, bruinvissen zijn
gestrand aan de Nederlandse kustzone. Deze zijn vaker dan voorheen aan stukken
gesneden.
Vraag 2:
Wat is uw mening over het feit dat wetenschappers aangeven dat deze mutilaties pogingen
zijn om bewijslast van bijvangsten te verbergen? Bent u bereid om maatregelen te treffen
tegen deze praktijk van het stuksnijden van bruinvissen die als bijvangst worden gevangen?
Het staat buiten kijf dat ik deze excessen zeer afkeur. Ook binnen de beroepsvisserij worden
deze excessen als zeer kwalijk gezien. Ik ben in gesprek met de beroepsvisserij en
onderzoekers om samen te bekijken welke type(n) visserij oorzaak van de bruinvisstrandingen
van de afgelopen jaren zijn. Zodra de oorzaak is vastgesteld, kan gericht naar
aanpassing van het visserijbeleid gekeken worden en naar mogelijkheden het individuele
gedrag van vissers te veranderen.
2.2 visserij en vis 318

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
26 april 2007 Viss. 2007/1858 2
Vraag 3:
Is het waar dat meer dan de helft van alle in Nederland aangespoelde bruinvissen door
verdrinking in visnetten om het leven is gekomen?
Onderzoek dat in 2006 in opdracht van mij is uitgevoerd, heeft aangetoond dat van de
representatieve steekproef meer dan 50% door verdrinking door bijvangst bij visserij is
gestorven.
Vraag 4:
Kunt u aangeven hoeveel bruinvissen per jaar het slachtoffer worden van bijvangst door
Nederlandse vissers?
In 2006 spoelden 520 dode bruinvissen aan op de Nederlandse stranden. Volgens het
onderzoek zou dus meer dan de helft van deze dieren, visserij als doodsoorzaak hebben.
Naast de oorzaakanalyse van het onderzoek in 2006 is er een keer eerder op mijn verzoek
een dergelijk onderzoek uitgevoerd. De resultaten zijn vergelijkbaar maar daar moet bij
worden aangetekend dat er sinds dat onderzoek a. een toename is van het aantal
bruinvissen voor de Nederlandse kust, b. dat het aantal aangespoelde dieren per jaar met
ongeveer 40% toeneemt en c. dat de aard en intensiteit van de (kust)visserij is veranderd.
Of de oorzaak onder Nederlandse of buitenlandse vissers gezocht moet worden, is nog niet
bekend.
Vraag 5:
Welke maatregelen heeft u tot nu toe genomen om bijvangst van bruinvissen door
Nederlandse vissers te voorkomen? Bent u bereid om meer effectieve maatregelen te
nemen?
LNV financiert drie onderzoeken naar optimalisatie van akoestische afschrikmiddelen
(pingers) ten behoeve van het voorkomen van bijvangsten van zeezoogdieren in de
‘staandwantvisserij’. Aangezien de bruinvisstrandingen een Europees breed probleem zijn,
ben ik voorstander van een Europees onderzoek naar bruinvisstrandingen en het voorkomen
ervan in het kader van het Europese 7 e kaderprogramma. Daar zijn zeer waarschijnlijk
mogelijkheden voor.
Momenteel is er al een Europese plicht voor ‘staandwantvisserij’ met vaartuigen boven de
twaalf meter om gebruik te maken van pingers. Deze verplichting is in Nederlandse
regelgeving geïmplementeerd.
Bovendien is er zoals gemeld een dialoog gaande tussen onderzoekers, beroepsvissers en
LNV om de oorzaak van de strandingen scherper te krijgen en te spreken over mogelijke
maatregelen.
2.2 visserij en vis 319

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
26 april 2007 Viss. 2007/1858 3
Vraag 6:
Kunt u aangeven wat in het algemeen het percentage bijvangst is in verschillende
visserijsectoren? Zo neen, bent u bereid opdracht te geven tot aanvullend onderzoek naar
bijvangst in het algemeen door Nederlandse vissers?
In het kader van de Europese datacollectieverordening laat ik onderzoek naar discards en
bijvangsten van bruinvissen uitvoeren. Ik zal daarnaast een “state of the art” rapportage laten
maken over deze problematiek, waarin alle recente informatie bijeen wordt gebracht. Deze
gaat dan in op de verschillende visserijen en meer specifiek op de Nederlandse visserij. Als
dit onderzoek gereed is, zal ik het de Tweede Kamer aanbieden.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.2 visserij en vis 320

Directie Visserij
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
23 mei 2007 2060715810 Viss. 2007/2667 18 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen slachtoffers van
viswedstrijden
Geachte Voorzitter,
Naar aanleiding van uw bovenvermelde brief doe ik u hierbij toekomen de antwoorden op de
vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over slachtoffers van viswedstrijden.
1
Kent u het bericht “Deze dierenkwelling moet ophouden?”
Ja.
3784198
2
Kunt u aangeven hoeveel viswedstrijden jaarlijks plaatsvinden in Nederland, verdeeld over
sportvisserij en de amateur visserij?
Kunt u aangeven welke typen viswedstrijden daarbij te onderscheiden zijn, bijvoorbeeld
wedstrijden voor kinderen en volwassenen?
Onder auspiciën van Sportvisserij Nederland worden circa 100 viswedstrijden per jaar
georganiseerd. Daarnaast organiseren de hengelsportverenigingen een paar duizend veelal
lokale wedstrijden. Naast wedstrijden voor jeugd en volwassenen worden er ook wedstrijden
voor minder validen georganiseerd, zowel in het zoete als het zoute water.
3
Deelt u de mening dat viswedstrijden puur gericht op het vermaak van de visser toelaatbaar
zijn, gelet op het aantal vissen dat na afloop dood aangetroffen wordt? Zo ja waarom?
Bij de vele viswedstrijden die jaarlijks georganiseerd worden, vindt geen noemenswaardige
vissterfte plaats als gevolg van deze activiteit. Als de oorzaak van de sterfte beschreven in
het krantenartikel inderdaad de viswedstrijd is geweest, dan is dit een incident te noemen
gezien de duizenden wedstrijden die jaarlijks plaatsvinden. Bovendien is mij bekend dat
Sportvisserij Nederland en haar aangesloten leden speciale wedstrijdreglementen hanteren
bij viswedstrijden en hierop toezien.
In genoemde reglementen zijn allerlei voorzorgsmaatregelen opgenomen teneinde schade
aan de vis en de visstand te voorkomen.
2.2 visserij en vis 321

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 juni 2007 Viss. 2007/2667 2
4
Hoe verhoudt het proces van het vangen van vissen en het onderbrengen in leefnetten om
vervolgens terug te gooien in het water zich volgens u tot artikel 36 van de Gezondheids- en
welzijnswet voor dieren?
5
Bent u bereid om te komen tot een verbod op het gebruik van leefnetten, gelet op het aantal
grote aantal vissen dat hierbij om het leven komt?
Het onderzoek van de toenmalige Organisatie voor Verbetering van de Binnenvisserij (OVB)
in 1992 naar de invloed van leefnetten op de overleving en de groei van vissen toont aan dat
leefnetten, mits gebruik wordt gemaakt van de juiste leefnetten, geen pijn en geen letsel
veroorzaken dan wel de gezondheid en het welzijn van vissen benadelen. De georganiseerde
sportvisserij heeft op basis van dit onderzoek een zogenaamde “leefnetcode” ontwikkeld,
geeft hier voorlichting over en past deze code toe bij viswedstrijden. Ik ben van mening dat,
mits gebruik wordt gemaakt van de juiste leefnetten, er geen sprake is van diermishandeling
in het kader van artikel 36 van de Gezondheids- en welzijnswet en ik zie geen noodzaak tot
een verbod op het gebruik van leefnetten. Ik zal in het kader van mijn beleidsnota
dierenwelzijn die ik eind dit jaar aan uw Kamer zal aanbieden, ook aandacht geven aan de
visserij, inclusief de sportvisserij. Hiertoe zal ik in overleg treden met Sportvisserij Nederland
om te bezien of de bestaande gedragscodes aanpassing behoeven.
6
Bent u bereid om te komen tot een verbod op het gebruik van weerhaken, gelet op de
verwondingen die de vissen hier bij op kunnen lopen?
Tegenwoordig zijn haken voorzien van zeer kleine weerhaken (microbarbs). Door goed
onthaakmateriaal kan een haak met weerhaak snel en probleemloos worden verwijderd
zonder extra schade te veroorzaken aan de vissen.
In de voorlichting aan de leden besteedt Sportvisserij Nederland ook aandacht aan het op
een goede manier onthaken van vissen.
7
Bent u bereid om maatregelen te treffen om viswedstrijden geheel te verbieden. Zo ja, op
welke wijze en op welke termijn wilt u dit beleid gaan vormgeven? Zo neen, waarom niet?
Ik zie geen noodzaak tot het verbieden van viswedstrijden. Verder verwijs ik naar mijn
antwoord op vraag 3.
2.2 visserij en vis 322

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 juni 2007 Viss. 2007/2667 3
8
Bent u bereid om dergelijke viswedstrijden in de paaitijd te verbieden? Zo ja op welke wijze
en op welk termijn wilt u dit beleid gaan vormgeven? Zo neen, waarom niet.
In 1985 is de gesloten tijd op het vissen van witvissen opgeheven aangezien visserij in deze
zogenaamde paaiperiode geen nadelige invloed heeft op de ontwikkeling van de betreffende
visstand. Ook het welzijn van de vissen in de paaitijd zal ik in het kader van mijn nota
overwegen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.2 visserij en vis 323

Directie Visserij
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
24 mei 2007 2060715510 Viss. 2007/2700 29 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over kabeljauw in de
Noordzee
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de schriftelijke vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over
kabeljauw in de Noordzee.
1
Kent u het bericht ‘Kabeljauwpopulatie op instorten door overbevissing?’ 1
Ja.
2
Is het waar dat de Noordzeepopulatie van kabeljauw ongeveer 70.000 ton bedraagt? Is het
waar dat de minimale populatie benodigd voor herstel van de kabeljauwstand 150.000 ton
bedraagt? Zo ja, bent u bereid spoedig maatregelen te treffen om de kabeljauwstand in de
Noordzee veilig te stellen? Op welke wijze? Zo neen, wat zijn dan de juiste cijfers?
Genoemde getallen betreffen de zogenaamde bestandsbiomassa. De grenswaarde (waar -
onder de aanwas in gevaar is) van kabeljauw in de Noordzee is gesteld op 70.000 ton. Op dit
moment bevindt de paaistand zich nog steeds onder deze waarde. Het voorzorgsniveau voor
kabeljauw is 150.000 ton. Boven dit voorzorgniveau bevindt kabeljauw zich binnen veilige
biologische grenzen.
Maatregelen om de kabeljauwstand in de Noordzee veilig te stellen zijn al in Europees
verband genomen. Sinds 2004 bestaat een definitief herstelplan voor kabeljauw. 2
1
Vara Vroegevogels, http://vroegevogels.vara.nl/portal?_mod=&_do=&_scr=news_newsitem&id=280974, 14 mei
2007
2
Verordening (EG) Nr. 423/2004 van de Raad van 26 februari 2004 tot vaststelling van herstelmaatregelen voor
bepaalde kabeljauwbestanden
2.2 visserij en vis 324
3784124

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 juni 2007 Viss. 2007/2700 2
Dit herstelplan bestaat uit het beheersen van de visserij van kabeljauw door middel van een
adequate methode om het peil van de totaal toegestane vangsten (TAC’s) te bepalen en een
systeem waarmee de op deze bestanden uitgeoefende visserij-inspanning binnen zodanige
grenzen wordt gehouden dat de kans op overschrijding van de TAC’s onwaar schijnlijk is. Het
doel van het herstelplan is de volwassen populatie van kabeljauw in de Noordzee te laten
aangroeien tot het streefniveau van 150.000 ton.
3
Kunt u aangeven wat op dit moment de Europese Unie-quota zijn voor de vangst van
kabeljauw in de Noordzee? Zo ja, deelt u de mening dat deze te rijmen zijn met de berichten
dat de huidige kabeljauwpopulatie al te laag is om herstel van de soort te garanderen?
Voor 2007 zijn de volgende quota in tonnen (x 1000) vastgesteld: 3
België 590
Denemarken 3.388
Duitsland 2.148
Frankrijk 728
Nederland 1.914
Zweden 23
Verenigd Koninkrijk 7.773
Totaal EG-aandeel 16.564
Noorwegen 3.393
Totaal toegestane vangsthoeveelheid
(TAC)
19.957
Met zorg heb ik onlangs kennisgenomen van het advies van de internationale biologen over
de situatie van het kabeljauwbestand in de Noordzee. De biologen adviseren dit jaar
wederom een sluiting van de visserij. Dit om in één jaar het bestand tot het voorzorgsniveau
te laten groeien.
Sinds 2000 is zoals gezegd een aantal maatregelen genomen om het herstel van de
kabeljauw te bevorderen om de kabeljauwpopulatie weer binnen veilige grenzen te krijgen.
Naast een TAC-reductie van 75% in het kader van het kabeljauwherstelplan, zijn aanvullende
maatregelen genomen op het gebied van technische maatregelen en door het instellen van
een zeedagenregime.
3 Verordening (EG) Nr. 41/2007 van de Raad van 21 december 2006 tot vaststelling, voor 2007, van de vangstmogelijkheden
voor sommige visbestanden en groepen visbestanden welke in de wateren van de Gemeenschap en,
voor vaartuigen van de Gemeenschap, in andere wateren met vangstbeperking van toepassing zijn
2.2 visserij en vis 325

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 juni 2007 Viss. 2007/2700 3
Het zeedagenregime is mede ingesteld om door middel van controle illegale aanlandingen
van kabeljauw te voorkomen. De Europese Commissie, de lidstaten en de Regionale Advies
Raden spreken nu over een herziening van het kabeljauwherstelplan.
Sluiting van de kabeljauwvangst is naar mijn opvatting geen realistische optie. Nog los van
het feit dat kabeljauw in Nederland voornamelijk als bijvangst wordt gevangen. Ik zal mij wel
inzetten voor maatregelen die voor het bereiken van het voorzorgsniveau nodig zijn.
4
Bent u bereid een stop op kabeljauwvangst in te stellen in het Nederlandse deel van de
Noordzee en buurlanden op te roepen dat voorbeeld te volgen? Zo ja, op welke termijn?
Zo neen, waarom niet?
Nee. Het in stellen van een nationaal verbod op kabeljauwvangst in het Nederlandse deel van
de Noordzee is in strijd met de regels van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid. Het
kabeljauwbestand zal, evenals andere visbestanden, de komende jaren communautair
worden beheerd. Daarbij blijft uitgangspunt dat het bestand moet toe groeien naar het
voorzorgsniveau.
5
Bent u bereid tot het instellen van zeereservaten in de Noordzee, zoals Greenpeace voorstelt,
zodat het zeeleven zich in die gebieden kan herstellen van overbevissing? Zo ja, op welke
termijn en op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
Nederland zal op grond van Europees en internationaal beleid en verplichtingen vanuit de
Vogel- en Habitatrichtlijn (VHR) en het OSPAR-verdrag voor de bescherming van de
Noord-Oost Atlantische oceaan, zeegebieden met bijzondere ecologische waarden in het
Nederlandse deel van de Noordzee (territoriale zee en Exclusieve Economische Zone (EEZ))
beschermen. Een belangrijk doel is ook voor de zee een samenhangend Europees netwerk
van beschermde natuurgebieden tot stand te brengen, het zogenaamde Natura 2000netwerk.
Dit netwerk heeft betrekking op de territoriale zee en de EEZ. Vanuit het OSPARverdrag
wordt eveneens gewerkt aan het realiseren van een coherent netwerk van mariene
beschermde gebieden voor de Noord-Oost Atlantische oceaan waar de Noordzee deel van
uitmaakt.
De genoemde internationale verplichtingen zijn vastgelegd in de Nota Ruimte en uitgewerkt
in het Integraal Beheerplan Noordzee 2015 (IBN). In het IBN zijn vier gebieden aangewezen
die bijzondere ecologische waarden bezitten: het Friese Front, de Klaverbank, de
Doggersbank en gedeelten van de Kustzee die reeds een VHR-gebied zijn. Duurzaam
gebruik van de gebieden, waaronder de visserij, blijft in principe mogelijk. De Neder landse
besluitvorming voor het aanwijzen van beschermde gebieden is vastgelegd in mijn brief aan
de Tweede Kamer van 22 januari 2007. Daarin staat dat de ministerraad begin 2008
de ontwerplijst van beschermde zeegebieden zal vaststellen, de ‘mariene Natura 2000gebieden’.
2.2 visserij en vis 326

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 juni 2007 Viss. 2007/2700 4
In de loop van 2008 moeten alle EU-lidstaten hun ‘mariene Natura 2000-gebieden’ bij de
Europese Commissie hebben aangemeld. Na inspraak en beoordeling door de Europese
Commissie zullen de lidstaten in 2009 deze gebieden definitief aanwijzen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.2 visserij en vis 327

Directie Visserij
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
31 mei 2007 2060716540 Viss. 2007/2626 7 november 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over visles op basisscholen 3785654
Geachte Voorzitter,
Naar aanleiding van uw bovenvermelde brief doe ik u, mede namens de staatssecretaris van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, mevrouw Dijksma, de antwoorden toekomen op de
vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over visles op basisscholen.
Vraag 1
Bent u op de hoogte van het feit dat Sportvisserij Nederland vislessen organiseert op
Nederlandse basisscholen?
Ja.
Vraag 2
Deelt u de mening dat de hengelsport een dieronvriendelijke hobby is, gelet op het dierenleed
dat hiermee gepaard gaat en het aantal vissen dat hierbij sterft? Zo neen, kunt u uw antwoord
toelichten?
Neen. Sportvisserij veroorzaakt, mits verantwoord uitgevoerd, geen noemenswaardig
dierenleed en vissterfte. Sportvisserij bevordert het respect voor en de betrokkenheid bij de
onderwaternatuur en de dieren die hier in leven. Sportvisserij Nederland heeft in het verleden,
in samenwerking met de Dierenbescherming, aanbevelingen opgesteld voor haar leden over
de behandeling van gevangen vis. Ook zijn er gedragscodes opgesteld voor de verschillende
vormen van viswedstrijden. Daarmee geeft zij blijk van haar maat schappelijke
verantwoording inzake dierenwelzijn. Overigens zal ik in het kader van mijn beleidsnota
dierenwelzijn die ik eind dit jaar aan uw Kamer zal aanbieden, ook aandacht schenken aan de
visserij, inclusief de sportvisserij.
Vraag 3
Vindt u het verantwoord dat kinderen op de basisschool enthousiast worden gemaakt voor
een hobby die veel dierenleed veroorzaakt, zoals de hengelsport? Zo ja, waarom? Zo neen,
welke maatregelen wilt u hiertegen ondernemen?
2.2 visserij en vis 328

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 juni 2007 Viss. 2007/2626 2
Zoals eerder verwoord bij vraag 2, veroorzaakt sportvissen, mits verantwoord uitgevoerd,
geen noemenswaardig dierenleed. Juist omdat er in Nederland erg veel kinderen vissen
(meer dan een half miljoen) is het belangrijk dat zij op een verantwoorde wijze leren omgaan
met de vissen en de natuur. De vislessen hebben hier betrekking op. De vislessen worden
gegeven op verzoek van de basisscholen en hebben een sterk educatief karakter over het
leven van de vis en zijn leefomgeving. Naast kennis over de natuur, creëren deze vislessen bij
kinderen het benodigde draagvlak, respect en verantwoordelijkheidgevoel ten aanzien van de
onderwaterwereld.
Vraag 4
Vindt u het verantwoord dat deze vislessen onder schooltijd plaatsvinden, in plaats van de
reguliere lessen? Zo ja, waarom?
Basisscholen dienen zich binnen het wettelijk verplicht aantal uren onderwijs, te houden aan
de kerndoelen primair onderwijs. Dit betekent onder meer dat leerlingen leren in de eigen
omgeving veel voorkomende planten en dieren te onderscheiden en benoemen en leren hoe
ze functioneren in hun leefomgeving; zij leren over de bouw van planten, dieren en mensen
en over de vorm en functie van hun onderdelen; ze leren met zorg om te gaan met het milieu.
Scholen bepalen zelf op welke wijze zij deze leerdoelen willen realiseren, welk
onderwijsmateriaal zij daarbij inzetten en of zij daaraan binnen reguliere danwel speciale
lessen aandacht besteden.
Vraag 5
Ziet u het als een taak van scholen om een podium te bieden voor lessen die zich richten op
dieronvriendelijke activiteiten? Zo ja, hoe verhoudt zich dat tot het algemene gegeven dat
mensen een zorgplicht hebben voor (wilde) dieren en dat op deze wijze kinderen kunnen
worden aangezet de zorgplicht te verzaken bij het uitoefenen van een hobby zoals de
hengelsport? Zo neen, op welke wijze garandeert u dat kinderen niet worden aangezet tot
dieronvriendelijke hobby’s zoals de sportvisserij?
Ik heb onder vraag 2 en 3 al aangegeven dat het sportvissen, mits verantwoord uit gevoerd,
geen noemenswaardig dierenleed veroorzaakt. De vislessen worden gegeven
op verzoek van de basisscholen en hebben een sterk educatief karakter over het leven
van de vis en zijn leefomgeving.
Vraag 6
Kunt u aangeven of Sportvisserij Nederland op enigerlei wijze overheidssubsidie ontvangt
voor het geven van visles op basisscholen? Zo ja, hoeveel, van welke overheidsinstantie en
waarom?
Sportvisserij Nederland ontvan gt geen overheidssubsidie voor het geven van vislessen op
basisscholen.
2.2 visserij en vis 329

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 juni 2007 Viss. 2007/2626 3
Vraag 7
Deelt u de mening dat het geven van eenzijdige voorlichting op scholen over de omgang met
dieren voorkomen zou moeten worden, met name als deze is gericht op vermaak met dieren
waarbij deze dieren pijn lijden en vaak als gevolg daarvan sterven? Zo ja, op welke wijze wilt u
daar invulling aan geven? Zo neen, waarom niet?
Ja. Eenzijdige voorlichting zou niet goed zijn, maar volgens mij is daar ook geen sprake van.
De voorlichting die Sportvisserij Nederland geeft over het vissen, is in belangrijke mate
gericht op het verantwoord en respectvol omgaan met vissen. Het vissen is verankerd in alle
lagen van onze samenleving en juist door het geven van deze voorlichting op basisscholen
wordt het verantwoord omgaan met vis gestimuleerd. In het algemeen vind ik natuur- en
milieueducatie op basisscholen van groot belang. Zo heeft mijn ministerie een "leerlijn
natuur" laten ontwikkelen. Overigens wil ik benadrukken dat basisscholen zelf invullen hoe zij
de kerndoelen realiseren.
Vraag 8
Kunt u aangeven welke richtlijnen er momenteel gelden voor het uitnodigen van externe
organisaties om lessen te verzorgen op Nederlandse basisscholen? Bent u bereid om een
toetsingskader te ontwikkelen voor de activiteiten die door externe partijen voor kinderen op
basisscholen gehouden worden? Zo ja, welke criteria zullen hierbij worden gehanteerd en zal
dierenwelzijn daar een onderdeel van uitmaken? Zo neen, waarom niet?
Als het niet gaat om sponsoring dan gelden hiervoor geen richtlijnen. Nee, er is geen
bereidheid om een toetsingskader te ontwikkelen voor activiteiten die door externe partijen
voor kinderen op basisscholen gehouden worden, omdat dit de verantwoordelijkheid van de
scholen zelf is.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.2 visserij en vis 330

Directie Visserij
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
25 juni 2007 2060719010 Viss. 2007/3104 13 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over aanleg van
piratenschip in Eemshaven
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de schriftelijke vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over
aanleg van piratenschip in Eemshaven.
1
Kent u het bericht ‘Greenpeace ketent Russisch schip’ en ‘Schip met illegale vis vast’ 1 en het
persbericht van de Noorse kustwacht van 12 juni over illegale activiteiten van het schip de
Mumrinskiy? 2
Ja.
3784924
2
Is het waar dat de Mumrinskiy door de Noorse kustwacht vorige week werd betrapt bij een
poging om haar lading op open zee in een North East Atlantic Fisheries Commission
(NEAFC)-gebied over te dragen aan een schip dat op een internationale zwarte lijst staat en
desondanks afgelopen maandag van de Algemene Inspectiedienst (AID) toestemming kreeg
om haar lading te lossen in de Eemshaven? Zo ja, kunt u uitleggen hoe dit heeft kunnen
gebeuren?
De Mumrinskiy is door inspecteurs van de Noorse kustwacht, die in het kader van de NEAFC
inspectietaken uitvoerden, gezien bij het overladen van vis naar het transportschip SINBAD,
varend onder de vlag van Georgië, een non-contracting party van NEAFC. Het overgeladen
deel van de vis is volgens de NEAFC-regels per definitie illegaal. Een non-contracting party
schip met vis uit het NEAFC-gebied mag niet aanlanden in havens van contracting parties of
meewerkende landen.
Het is volgens de NEAFC-regels voor schepen van contracting parties niet toegestaan om vis
over te laden van of naar non-contracting partyschepen, maar in de NEAFC-overeenkomst is
opgenomen dat slechts de vlaggenstaat van de eventuele overtreder daar tegen kan
optreden.
1 ‘Greenpeace ketent Russisch schip’ en ‘Schip met illegale vis vast’, NRC Handelsblad, 18 juni 2006
2 Action in “Smutthavet”, persbericht van de Staf van de Commandant van de Noorse Kustwacht, 12 juni 2007
2.2 visserij en vis 331

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 Viss. 2007/3104 2
De Noorse Kustwacht heeft na een inspectie op de Mumrinskiy op zee een administratief
onderzoek ingesteld en heeft direct daarna intensief contact gehad met de AID en de
Europese Commissie over de geconstateerde feiten. Het ontvangende schip, de SINBAD, is
onmiddellijk aangemeld bij het secretariaat van NEAFC en per direct op de zwarte lijst van de
NEAFC gezet. Bij de aanlanding door de Mumrinskiy bleek net als bij de inspectie op zee dat
de opgegeven hoeveelheden en soorten vis op de papieren exact overeenkwamen met die
van de aan boord aanwezige hoeveelheden en soorten.
De Mumrinskiy heeft, zoals verplicht, drie werkdagen voor haar aankomst in Eemshaven haar
PSC (Port State Control) papieren naar de AID gestuurd. De PSC-gegevens zijn ter verificatie
naar Rusland gestuurd. Sinds 1 mei 2007 zijn de regels van de NEAFC met betrekking tot
controles door de havenstaat aangescherpt. Sindsdien wordt aan schepen, met vis aan
boord gevan gen door schepen van derde landen in het NEAFC-gebied, geen toestemming
gegeven om aan te landen voordat van de vlaggenstaat bevestiging is verkregen dat:
a. het schip, dat verklaart de vis te hebben gevangen, voldoende quotum had voor die
vissoort;
b. de hoeveelheden vis aan boord juist zijn gerapporteerd en meegenomen in de
berekening van mogelijke vangst- en inspanningsbeperkingen;
c. het schip dat verklaart de vis te hebben gevangen toestemming had om te vissen in het
opgegeven gebied;
d. de aanwezigheid van het vissersvaartuig in het opgegeven gebied geverifieerd wordt
door VMS-gegevens.
In dit geval zijn alle vier de vragen bevestigend beantwoord door de vlaggenstaat (Rusland).
In het licht van het voorgaande heeft de AID toestemming gegeven om aan te landen.
3
Deelt u de mening dat een schip dat haar lading op open zee in een NEAFC-gebied tracht
over te dragen aan een schip zonder vlag, dat valse informatie geeft over haar identiteit, niet
onbelemmerd haar lading zou mogen lossen in een Nederlandse haven? Zo neen, waarom
niet?
Overladen van vis van of naar een schip van een non-contracting party is volgens de NEAFCregels
verboden. Het is echter een zaak van de vlaggenstaat om dit te voorkomen of
hiertegen op te treden.
In de NEAFC-overeenkomst is bepaald dat wanneer de vlaggenstaat naar aanleiding van
informatie over mogelijke overtredingen van NEAFC-regelgeving aanleiding ziet om op te
treden, in het contact met de havenstaat door de vlaggenstaat kenbaar gemaakt moet
worden dat wat haar betreft niet aangeland zou mogen worden. Dat kan geschieden door
een van de vier vragen negatief te beantwoorden of door aanvullende informatie die
aanleiding is om lossen te verbieden.
4
Hoe staan bovenstaande gebeurtenissen in verhouding tot de nieuwe maatregelen tegen
Illegal, Unregulated and Unreported (IUU) visserij die per 1 mei 2007 in werking zijn getreden?
Zoals ik bij mijn antwoord op vraag 2 heb aangegeven, houden die nieuwe maatregelen in
dat alvorens toestemming wordt gegeven voor aanlanding van vis uit het NEAFC-gebied
2.2 visserij en vis 332

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 Viss. 2007/3104 3
door schepen uit derde landen, bevestiging moet worden verkregen van de vlaggenstaat op
een viertal vragen.
Aan deze eis is in dit geval van de Mumrinskiy voldaan. Daarmee is de gang van zaken in
overeenstemming met de nieuwe maatregelen van de NEAFC op het gebied van havenstaatcontrole.
5
Deelt u de mening dat de implementatie van het nieuwe controleregime effectiever
moet worden? Zo ja, wat zijn uw ambities met betrekking tot een verbetering van deze
implementatie en op welke termijn bent u van plan deze ambities te realiseren? Zo neen,
waarom niet?
Het nieuwe controleregime is geïmplementeerd en daar wordt volledige uitvoering aan
gegeven. Deze NEAFC-regels gelden voor alle contracting parties, waarvan de EU er een is.
De NEAFC-regels zijn opgenomen in een aantal EU-verordeningen, waarmee ze in alle
lidstaten van de EU van kracht worden. De AID ziet toe op de naleving van deze
verplichtingen en verricht de voorgeschreven controles.
6
Bent u bereid om aanvullende maatregelen te nemen om te voorkomen dat schepen die
illegale handelingen hebben verricht hun lading vis in Nederlandse havens kunnen lossen, ook
als de vlaggenstaat en andere betrokken staten de lading zelf als legaal aanmerken? Zo ja, op
welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
De Europese Commissie zal in oktober met een voorstel komen met een pakket nieuwe
maatregelen om in Europees verband op te treden tegen illegale visserij. Ik zal mijn volledige
medewerking verlenen om te komen tot een afgewogen en zo compleet mogelijk geheel van
maatregelen.
Op de 12de Noord Atlantische Visserij Ministers Conferentie hebben de Europese
Commissie, Canada, de Faeröer Eilanden, IJsland, Noorwegen en Rusland besloten actie te
ondernemen om illegale visserij te voorkomen (door het bestrij den van valse rapportering of
niet rapporteren van vangsten). Ook hierbij kan de Europese Commissie van mij alle
medewerking verwachten om te komen tot werkbare internationale en Europese afspraken.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.2 visserij en vis 333

Juridische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
30 mei 2007 2060716530 TRCJZ/2007/2122 13 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over onderzoek met
bruinvissen (TRC/2007/2582)
Geachte Voorzitter,
070 3784387
Hiermee geef ik, mede namens de staatssecretaris van Defensie en de minister van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport, antwoord op de schriftelijke vragen van het lid
Ouwehand (Partij voor de Dieren) over onderzoek met bruinvissen.
1
Bent u, gelet op het feit dat u toestemming heeft gegeven voor onderzoek naar de invloed
van geluiden op zeezoogdieren, om hierover duidelijkheid te krijgen 1 , bekend met het feit dat
in Duitsland 2 , Engeland 3 , Denemarken 4 en de rest van de wereld 5 al onderzoek is uitgevoerd
en nog steeds wordt uitgevoerd naar het effect van geluid op bruinvissen en andere
zeezoogdieren? Deelt u de mening dat deze onderzoeken, in combinatie met het eerder in
Nederland door dr. Ron Kastelein verrichte onderzoek, al genoeg duidelijkheid verschaffen
omtrent het effect van geluid onder water op bruinvissen en andere zeezoogdieren? Zo ja,
bent u bereid om de nu verleende ontheffing in te trekken? Zo neen, waarom niet?
Er is de laatste jaren internationaal bezorgdheid over de mogelijke schadelijke effecten van
onderwatergeluid afkomstig van menselijke activiteiten. Ook het Nederlandse Ministerie van
Defensie heeft naar aanleiding van een aantal incidenten in het buitenland sinds 2003 een
onderzoeksprogramma lopen. Doel van dit onderzoeksprogramma is te verzekeren dat ook
in de toekomst verantwoord met de voor Defensie essentiële sonarsystemen wordt
geopereerd. Ik ben bekend met het feit dat in andere landen onderzoek wordt uitgevoerd
naar de effecten van geluid op zeezoogdieren. Zoals ik eerder aan de Kamer heb
1 Ministerie van LNV, persbericht ‘Onderzoek naar invloed achtergrondgeluiden op zeezoogdieren’, nr.
69, 22 mei 2007
2 http://www.wattenmeer-nationalpark.de/themen/minos/index.htm , http://www.uni-
kiel.de/ftzwest/ag7/projekte/masking-e.shtml , http://www.marine-science-center.de/
3 http://www.oceannet.org/goosag/reports/iacmst_reports/iacmst_noise_feb2006.pdf ,
http://www.wdcs.org/dan/publishing.nsf/allweb/48A0C8D9C559FA0680256D2B004027D4
4 http://www.middelgrunden.dk/MG_UK/article/sealsnoise.htm
5 http://www.int-res.com/articles/meps2003/265/m265p263.pdf ,
http://www.acsonline.org/issues/researchRpts/Research0604.html
2.2 visserij en vis 334

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 TRCJZ/2007/2122 2
gerapporteerd (DN. 2005/2240 van 16-08-2005) wordt door het ministerie van Defensie op
dit vlak reeds internationaal samengewerkt. Dit gebeurt zowel in NAVO-verband als
bilateraal, het betreft meestal uitwisseling van gegevens of resultaten, maar ook
samenwerking bij onderzoek komt voor.
Om een inschatting te kunnen maken van de schadelijkheid van antropogeen
onderwatergeluid is nader onderzoek nodig naar de gehoorgevoeligheid van dieren, ook op
diersoortniveau. Apart onderzoek bij bruinvissen is in ieder geval noodzakelijk omdat het de
meest gehoorgevoelige zeezoogdiersoort is. Overigens zijn de onderzoeken die u aanhaalt
niet alle uitgevoerd op bruinvissen, maar ook op andere diersoorten, en niet alle aangehaalde
akoestische onderzoeken met bruinvissen betreffen gehoorgevoeligheid.
In het buitenland wordt veel onderzoek uitgevoerd naar andere walvissen, onder andere naar
tandwalvissen als de spitssnuitdolfijnen. Juist omdat de bruinvis in de Noordzee een
sleutelsoort is, en kennis van deze dieren voor Nederland dus belangrijk is, is het door u
genoemde onderzoek gestart op initiatief van het Min isterie van Defensie. De betrokken
onderzoekers maken overigens deel uit van de internationale onderzoeksgemeenschap en
zijn goed op de hoogte van de stand van zaken van het internationale akoestische onderzoek
met zeezoogdieren. Ik ben van mening dat het nu gestarte onderzoek naar de invloed van
(verhoging van) het achtergrondgeruis onder water op het gehoor van de bruinvis nieuwe
aspecten bevat en dus relevant is. Tevens wordt het werk van betrokken onderzoekers ook
internationaal hoog aangeschreven en gewaardeerd.
2
Kunt u garanderen dat het betreffende onderzoek niet schadelijk is voor de dieren? 6 Zo ja, op
welke wijze?
De geluiden waaraan de dieren in dit onderzoek blootgesteld worden zullen niet van een
zodanig niveau zijn dat enig schadelijk effect te verwachten is. De betrokken onderzoeker
heeft ruime ervaring met akoestische onderzoeken op diverse soorten zeezoogdieren (zoals
zeehonden, Steller zeeleeuwen, walrussen, gestreepte dolfijnen en ook bruinvissen). Ook zijn
in het verleden vergelijkbare onderzoeken voor de overheid uitgevoerd door dezelfde
onderzoeker, zoals onderzoek naar de effectiviteit van ‘pingers’ ten behoeve van reductie van
bijvangst van bruinvissen in de visserij (onderzoek op Neeltje Jans tussen 1995 en 2002).
Hierbij heeft het welzijn van dieren steeds voorop gestaan en er is dan ook nooit schade
toegebracht aan dieren.
3
Deelt u de mening dat de recente gerechtelijke verboden op het gebruik van sonargeluiden
onder water door de Amerikaanse marine 7 aangeven dat er al voldoende gegevens zijn die
bevestigen dat geluiden onder water zo schadelijk zijn voor zeezoogdieren dat deze geluiden
moeten worden vermeden in de leefgebieden van deze dieren? Zo neen, waarom niet?
6 zie noot 1
7 http://www.ens -newswire.com/ens/jul2006/2006-07-03-05.asp ,
http://www.nrdc.org/media/pressreleases/030826.asp
2.2 visserij en vis 335

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 TRCJZ/2007/2122 3
Concrete problemen voor zeedieren door antropogeen onderwatergeluid hangen af van de
afstand tot een geluidsbron, frequentie en vermogen van een geluidsbron, eventuele
maskering van geluid en gehoorgevoeligheid van dieren. Bij oefeningen en beproevingen met
sonarsystemen kan worden bepaald tot welke afstand systemen gevaar kunnen opleveren
voor zeedieren. Indien binnen deze afstand een zeezoogdier wordt waargenomen, kunnen
aanvullende maatregelen worden genomen, zoals systemen op lager niveau laten uitzenden
of zelfs tijdelijk afzetten. De lopende onderzoeken zijn er op gericht om de kennis over de
gevoeligheid van dieren verder uit breiden.
Hoewel diverse andere sensoren een bijdrage aan onderzeebootdetectie en classificatie
kunnen leveren, is voor detectie van onderzeeboten het gebruik van actieve sonarsystemen
(nog steeds) noodzakelijk. Zonder sonar is er geen detectie; er is geen alternatief. Een
algehele beperking van het inzetgebied van de Koninklijke Marine wordt derhalve op dit
moment niet overwogen.
4
Bent u bereid om op grond van de gegevens die via bovengenoemde onderzoeken reeds
bekend zijn maatregelen te treffen om zeezoogdieren te beschermen tegen schadelijke
geluiden die door de Nederlandse Koninklijke Marine en Nederlands scheepsverkeer worden
veroorzaakt? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
Er is wereldwijd in de wetenschappelijke gemeenschap nog steeds onduidelijkheid in welke
mate er schadelijke effecten kunnen zijn door antropogeen onderwatergeluid op het gedrag
en het welzijn van zeedieren. Defensie heeft uit voorzorg onderzoek gestart. Ook worden
aanvullende maatregelen genomen, zoals vermeld bij vraag 3, om schadelijke effecten uit te
sluiten, hoewel er geen concrete schade door systemen van de Koninklijke Marine bekend is.
Ook bij andere activiteiten op zee, zoals de aanleg van windenergieparken, wordt momenteel
internationaal onderzocht of er schadelijke effecten optreden.
Mochten er aanwijzingen zijn dat schade aan ecosystemen kan ontstaan door antropogeen
onderwatergeluid dan zal de regering aanvullende maatregelen nemen.
5.
Is het onderzoek waarvoor u toestemming heeft gegeven aan te merken als een dierproef
zoals gedefinieerd in de Wet op de Dierproeven? Zo ja, is de uitvoerder van het onderzoek als
vergunninghouder bevoegd om dierproeven te verrichten? Zo neen, kunt u dit toelichten?
Een dierproef volgens artikel 1 van de Wet op de dierproeven (Wod) is een proef waarbij
redelijkerwijs moet worden aangenomen dat daardoor het dier ongerief kan worden
berokkend. Onder het berokkenen van ongerief wordt verstaan: het berokkenen van pijn,
lijden, ongemak of blijvend letsel. Uit mijn antwoord op vraag 2 blijkt dat er in dit onderzoek
geen sprake is van ongerief, en dat het onderzoek dus niet valt onder de Wod.
6
Kunt u aangeven of het betreffende onderzoek ter beoordeling wordt voorgelegd aan een
Dieren Experimenten Commissie? Zo ja, welke?
2.2 visserij en vis 336

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 augustus 2007 TRCJZ/2007/2122 4
Aangezien het onderzoek niet valt onder de Wet op de dierproeven wordt het ook niet ter
beoordeling voorgelegd aan de Dieren Experimenten Commissie.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.2 visserij en vis 337

Algemene Inspectiedienst
der De Postbus 2500 Voorzitter Staten-Generaal
EA 20018 's-GRAVENHAGE
van de Tweede Kamer
Geachte Voorzitter,
2.2 visserij en vis 338
3 Kamervragen juli 2007 inzake 2060719910 de handel in wilde
kaviaar
AID. 0653182643 2007/2197 16 augustus 2007
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over
de handel in wilde kaviaar.
1
Kent u het bericht ‘Vegakaviaar: duurzaam decadent doen’? 1)
Ja.
2, 5 en 6
Deelt u de mening dat de illegale handel in wilde kaviaar op korte termijn effectief
moet worden aangepakt om de ernstig bedreigde steur te beschermen? Zo neen,
kunt u dit toelichten? Hoe verhoudt zich dit tot het verbod op de handel in wilde
kaviaar op grond van het CITES-verdrag?
Bent u bereid om meer maatregelen te treffen voor een effectieve implementatie van
het verbod op handel in wilde kaviaar in Nederland? Zo ja, op welke termijn en wijze?
Zo neen, waarom niet?
Bent u bereid om zich in EU-verband in te zetten voor meer effectieve maatregelen
tegen illegale handel in wilde kaviaar uit onder andere het Kaspische Zeegebied,
zodat deze handel wordt geweerd uit de Europese Unie? Zo neen, waarom niet? Zo
ja, op welke termijn en wijze?
Ja, ik deel de mening dat de illegale handel in kaviaar effectief moet worden
aangepakt.
Handel in kaviaar, mits gedaan volgens de geldende CITES-regelgeving, is niet
verboden. De voorwaarden waaronder deze handel is toegestaan, zijn recentelijk
aangescherpt.
Dit houdt in dat kaviaar van de steur altijd moet zijn verpakt in verzegelde recipiënten
met een niet herbruikbaar label.
Het label dient alle informatie te bevatten betreffende de legale herkomst van de
kaviaar, zodat altijd exact is aangegeven waar de kaviaar vandaan komt, door welk
bedrijf het is verwerkt en met welke documenten het is uitgevoerd.

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
16 augustus 2007 AID. 2007/2197 2
Tevens dient bij het ompakken van de kaviaar, hetgeen alleen door geregistreerde
bedrijven mag worden gedaan, niet slechts het voornoemde label te worden
aangebracht, maar ook een registratie te worden bijgehouden.
Deze maatregel draagt sterk bij aan het tegengaan van de illegale handel in kaviaar
van de steur. Ik zie dan ook geen aanleiding om aan te dringen op strengere
maatregelen.
3
Kunt u aangeven wat op dit moment de handhavings- en opsporingsinzet is om te
voorkomen dat in Nederland wilde kaviaar uit bijvoorbeeld het Kaspische Zeegebied
wordt verhandeld? Zo neen, waarom niet?
De handhavings- en opsporingsinzet om te voorkomen dat in Nederland illegale
kaviaar wordt verhandeld, maakt deel uit van de totale inzet van handhaving van
CITES in Nederland. Voor de beantwoording van deze vraag verwijs ik naar mijn
antwoorden op de vragen 7 en 26, die de vaste Kamercommissie voor Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit heeft gesteld naar aanleiding van het rapport van het
Wereld Natuurfonds (WNF) “Het product biodiversiteit” in het licht van de CITESconferentie
van 4 tot 15 juni 2007 (Kamerstuk 30 800 XIV, nr. 108).
4
Kunt u aangeven hoe vaak het voorkomt dat de Algemene Inspectiedienst (AID)
handel in illegale wilde kaviaar in Nederland opspoort? Kunt u aangeven wat in
recente jaren de resultaten zijn geweest van deze opsporing? Zo neen, waarom niet?
De Algemene Inspectiedienst is tussen 2001 en 2006 gemiddeld enkele tientallen
keren per jaar in actie gekomen om illegale kaviaar op te sporen. De hoeveelheden
kaviaar die daar bij in beslag genomen werden, varieerden van enkele potjes tot
grotere partijen van bijvoorbeeld 141 kilogram.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) De Pers, 29 juni 2007
2.2 visserij en vis 339

2.2 visserij en vis 340

2.2 visserij en vis 341

2.2 visserij en vis 342

Directoraat-Generaal Milieu
Bodem, Water, Landelijk Gebied
Landbouw
Rijnstraat 8
Postbus 20951
2500 EZ Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Interne postcode 625
Staten-Generaal
Postbus 20018 Telefoon 070-3394961
2500 EA DEN HAAG Fax 070-3391289
Beantwoording vragen kamerlid Ouwehand (PvdD) over de lange termijn effecten
van de lozing van chloorpyrifos in de Maas
Datum Kenmerk
Geachte voorzitter,
BWL/2007080851
www.vrom.nl
Hierbij zend ik u mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de staatssecretaris
van Verkeer en Waterstaat de antwoorden op vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over de lange termijn
effecten van de lozing van chloorpyrifos in de Maas (ingezonden 13 augustus 2007).
2.2 visserij en vis 343

2060723030
Vragen van het lid Ouwehand (PvdD) aan de ministers van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en
Milieubeheer en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de lange termijn effecten van de lozing van
chloorpyrifos en cypermethrin in de Maas. (Ingezonden 13 augustus 2007)
1
Kent u het bericht ‘Belgie: ruim 20.000 kilo dode vissen in de Maas’?
Antwoord:
Ja
2
Kunt u bevestigen dat als gevolg van deze giflozing 20.000 kilo vis is gestorven?
Antwoord:
Ik beschouw de relatie tussen de giflozing en de vissterfte als gegeven. In Nederland zijn enkele
honderden kilo dode vis geruimd.
3
Kunt u aangeven welke acties de Nederlandse staat onderneemt om vervuiling van Nederlandse wateren
door chemische bedrijven in Nederland en voor Nederland belangrijke wateren in het buitenland te
voorkomen?
Antwoord:
Met vergunningverlening en handhaving onder de Wm en de Wvo wordt vervuiling van Nederlandse
wateren door bedrijven in Nederland zoveel mogelijk voorkomen.
In Europees verband streeft Nederland naar een ‘level playing field’ voor het bedrijfsleven; onderdeel
daarvan is de Europese regelgeving ter bescherming van het milieu die dus ook de voor Nederland
belangrijke wateren in het buitenland beschermt.
In de internationale riviercommissies tenslotte zet Nederland zich actief in voor een duurzaam gebruik van
het water en de goede ecologische toestand ervan. De Europese kaderrichtlijn water is hierbij het
aangewezen instrument. Ik zal erop aandringen dat in de Internationale Maascommissie deze calamiteit en
de gevolgen ervan, waaronder de totale omvang van de vissterfte in de Maas in Wallonië, Vlaanderen en
Nederland, grondig zullen worden onderzocht.
4
Kunt u aangeven of u de mening deelt van directeur Marc Gilliquet van de milieupolitie in Luik dat ‘de
vervuiling niet te verwaarlozen is, maar ook geen ramp is, aangezien de maas veel water kent en in grote
mate zichzelf kan corrigeren’? Zo ja, vindt u het een acceptabel gegeven dat zo nu en dan rivierwater
vervuild kan worden met gevaar voor de humane gezondheid en met de dood van 20.000 kilo vis tot
gevolg en waarom vindt u dat? Zo neen, op welke wijze voorkomt u dat dit soort vervuilingen vanuit het
buitenland plaatsvinden?
Antwoord:
De geciteerde mening deel ik niet; wel verwacht ook ik dat de Maas zich zal herstellen. Wat betreft het
voorkomen van dit soort vervuilingen vanuit het buitenland verwijs ik naar mijn antwoord op vraag 3.
Ministerie van VROM BWL/2007080851 Pagina 2/4
2.2 visserij en vis 344

5
Kunt u aangeven wat de risico’s zijn op de lange termijn van de aanwezigheid van de stoffen chloorpyrifos
en cypermethrin op het ecosysteem en op andere dieren in de voedselketen die bijvoorbeeld besmette vis
hebben gegeten? Kunt u aangeven op welke wijze u met deze risico’s om zal gaan?
Antwoord:
Beide stoffen zijn zeer giftig voor onder meer vissen. De effecten treden snel na de blootstelling op. De
grote hoeveelheid aangetroffen dode vis is daarvan het gevolg. Voor de risico’s op de lange termijn zijn
andere stofeigenschappen belangrijk. Beide stoffen sorberen relatief sterk aan organisch materiaal en
sediment. Voor met name cypermethrin geldt dat de afbraaksnelheid ook hoog is. Dit betekent dat de
concentraties in water -mede door verdunning- snel afnemen. Door de directe effecten op vis is de
opname in de vis beperkt. Mede door de snelle afname van de concentraties in water zijn de risico’s voor
anderen dieren in de voedselketen daardoor laag.
6
Kunt u aangeven of wetenschappelijk onderzoek heeft plaatsgevonden of plaatsvindt naar de lange termijn
effecten van de stof chloorpyrifos en cypermethrin op het ecosysteem in en rondom de Maas? Zo ja, wat
zijn daarvan de resultaten of wanneer worden deze resultaten bekend? Zo neen, waarom niet en bent u
voornemens dit onderzoek alsnog op te starten en binnen welke termijn?
Antwoord:
Wat betreft het onderzoek naar lange termijn effecten van de betrokken stoffen verwijs ik naar mijn
antwoord op vraag 5. Chloorpyrifos is een stof die opgenomen is in de routine meetprogramma’s. De
ecologische toestand van de Maas, waarvoor de aanwezigheid van vissen en ongewervelde dieren mede
bepalend is, wordt eveneens nauwgezet gevolgd. De resultaten hiervan komen in de loop van dit jaar
beschikbaar en zullen worden gebruikt bij het opstellen van het stroomgebiedbeheerplan.
7
Kunt u aangeven op welke wijze het Nederlands recht van toepassing is op de veroorzaker van de
vervuiling en op welke wijze u het chemisch bedrijf gaat vervolgen?
Antwoord:
Het Nederlandse strafrecht is slechts van toepassing ten aanzien van handelingen die plaatsvinden op
Nederlands grondgebied, behoudens specifieke uitzonderingen die hier voor zover bekend niet van
toepassing zijn. Vervolging van het betrokken in België gevestigde bedrijf door Nederlandse instanties is
dan ook niet aan de orde. Indien in Nederland schade is opgetreden kan de betrokkene hier te lande langs
privaatrechtelijke weg verhaal zoeken bij de buitenlandse veroorzaker.
9
(een vraag 8 ontbreekt)
Kunt u aangeven welke strafmaten gehanteerd worden voor vervuiling van rivierwater en op basis van
welke criteria de strafmaat wordt bepaald?
Antwoord:
Onder uitdrukkelijke verwijzing naar het gestelde in het antwoord op vraag 7, beantwoord ik vraag 9 als
volgt. Het zonder vergunning als bedoeld in artikel 1 van de Wet verontreiniging oppervlaktewateren
brengen van verontreinigende stoffen, afvalstoffen of schadelijke stoffen in het oppervlaktewater (lozen),
dan wel het overtreden van een ander voorschrift krachtens die wet dat direct betrekking heeft op lozen, is
strafbaar gesteld in de Wet op de economische delicten. Wanneer het een overtreding betreft (afwezigheid
van opzet) is de maximumstraf gevangenisstraf van een jaar en/of een geldboete van de vierde categorie,
bij een misdrijf (wel opzet) zou dat gevangenisstraf van zes jaren en/of een geldboete van de vijfde
categorie zijn.
Ministerie van VROM BWL/2007080851 Pagina 3/4
2.2 visserij en vis 345

Enkele categorieën (wederrechtelijke) lozingen met specifieke ernstige gevolgen zijn afzonderlijk strafbaar
gesteld in het Wetboek van Strafrecht. Ingevolge artikel 173b van dat wetboek is de maximale straf voor
het zonder opzet in het oppervlaktewater brengen van een stof, indien daarvan gevaar voor de openbare
gezondheid of levensgevaar voor anderen te duchten is, gevangenisstraf van een jaar of geldboete van de
vierde categorie. Indien als gevolg van zodanig handelen levensgevaar voor anderen te duchten is en het
feit ook daadwerkelijk iemands dood ten gevolge heeft, is het maximum gevangenisstraf van twee jaren of
geldboete van de vierde categorie. De zwaarste gevallen komen aan de orde in artikel 173a van het
Wetboek van Strafrecht. Dat artikel bepaalt dat het opzettelijk en wederrechtelijk in het oppervlaktewater
brengen van een stof, indien daarvan gevaar voor de openbare gezondheid of levensgevaar voor een
ander te duchten is, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twaalf jaren of geldboete van de
vijfde categorie. Indien levensgevaar voor anderen te duchten is en het feit ook daadwerkelijk iemands
dood ten gevolge heeft, is op grond van laatstgenoemd artikel de straf voor zodanig handelen ten hoogste
gevangenisstraf van vijftien jaren of geldboete van de vijfde categorie.
Hoogachtend,
De Minister van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer,
dr. Jacqueline Cramer
Ministerie van VROM BWL/2007080851 Pagina 4/4
2.2 visserij en vis 346

Directie Visserij
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
6 september 2007 2060724650 Viss. 2007/4383 4 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over een Nederlands
kampioenschap in het roken van een
bedreigde diersoort
Geachte Voorzitter,
Naar aanleiding van uw bovenvermelde brief doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen
van het lid Ouwehand (PvdA) inzake Nederlands Kampioenschap in het roken van een
bedreigde diersoort.
1
Kent u het bericht ‘Een paling waar je mee kunt speerwerpen’?
Ja.
3786962
2
Kunt u aangeven op welke wijze u, tweeënhalve maand na de CITES-conferentie waarbij de
paling als bedreigde diersoort is aangemerkt, nadat de populatie in twintig jaar door overbevissing
is teruggebracht naar één tot vijf procent van de oorspronkelijke populatie, invulling
geeft aan het herstellen van de palingstand binnen uw beleid? Welke consequenties heeft uw
beleid voor de vangst en consumptie van paling in Nederland?
Ten eerste constateer ik dat de teruggang in het bestand van de aal alle levensstadia van de
aal (glasaal, rode aal en schieraal) betreft, en dat er meerdere oorzaken ten grondslag liggen
aan deze achteruitgang. Visserij is hier één van, maar ook waterkrachtcentrales, gemalen en
andere kunstwerken, milieuvervuiling en factoren op de oceaan spelen een belangrijke rol.
Het herstel van de aalstand is een prioriteit in het binnenvisserijbeleid. De afgelopen tijd zijn
er nationaal reeds enkele belangrijke stappen gezet, zoals een reductie van de aalvisserij op
het IJsselmeer. Maar omdat de aal in geheel Europa voorkomt en het dus een Europees
bestand betreft, heeft het ministerie van LNV zich sterk gemaakt voor Europese afspraken. Ik
kan dan ook gerust zeggen dat de Europese Aalverordening (welke afgelopen juni door de
Landbouw en Visserij Raad werd aangenomen) vooral op Nederlands initiatief en door onze
inzet tot stand is gekomen.
2.2 visserij en vis 347

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
4 oktober 2007 Viss. 2007/4383 2
Verdere maatregelen voor het herstel van de aalstand zal ik dan ook nemen in het kader van
deze Europese aalverordening. Alle lidstaten zullen uiterlijk op 31 december 2008 een
aalbeheersplan moeten indienen. Met dit plan moet op termijn 40% van de schieraal weer
kunnen terugkeren naar de zee. Als eerste stap naar de invulling van een nationaal aalbeheersplan
laat ik momenteel de vangsten van sport- en beroepsvisserij inventariseren en
werk ik aan een systeem voor monitoring en registratie. Met de uitkomsten ervan ver wacht ik
begin 2008 over voldoende bouwstenen te beschikken voor het opstellen van een eerste
versie van een nationaal beheersplan. Mogelijke maatregelen zijn onder andere: een tijdelijke
sluiting van het visseizoen, maatregelen bij waterkrachtcentrales en uitzet van (glas)aal.
3
Deelt u de mening dat het aanmerken van paling als bedreigde diersoort bij de eerder
genoemde CITES-conferentie en het ondertekenen van het herstelplan Aal van de Europese
Unie door de Nederlandse regering inhoudt dat de Nederlandse regering alles op alles dient
te zetten om de palingstand te beschermen? Zo ja, op welke wijze geeft u hier inhoud aan en
wat betekent dit voor het vangen, roken, klaarmaken en consumeren van de paling? Zo neen,
waarom niet? Waar houdt volgens u de verantwoordelijkheid van de overheid op bij het
beperken van de vangst en consumptie van de paling in Nederland?
Ik deel uw mening dat de palingstand beschermd en hersteld dient te worden. Mijn ant woord
bij vraag 1 geeft aan op welke wijze ik invulling geef aan dit beleid.
Tijdens de CITES-conferentie, die plaatsvond van 3 tot en met 15 juni 2007 in Den Haag, is
met ruime meerderheid besloten de Europese aal (Anguilla anguilla) op Bijlage II van CITES te
plaatsen. Dit houdt in dat internationale handel aan vergunningplicht onderhevig wordt.
Handel binnen de Europese Unie zal niet aan vergunningplicht onderhevig worden omdat de
EU één vrije binnenmarkt is waar de CITES-regelgeving verankerd is middels de geldende
EU-Verordening (EC 338/97). Voor wat betreft de implementatie van de CITES-regelgeving is
een overgangstermijn van 18 maanden overeengekomen. Dit betekent dat na
inwerkingtreding hiervan (eind 2008) de vangst, het roken, klaarmaken en consumeren van
de paling binnen de Europese Unie is toegestaan. Echter, binnen de Europese Unie is vooral
de Europese Aalverordening en de nationale invulling van het beheersplan bepalend voor de
toekomstige visserijmogelijkheden.
4
Deelt u de mening dat de palingstand niet gebaat is bij het vangen, roken en consumeren van
palingen in Nederland en dat dit indruist tegen de maatregelen die moeten worden genomen
om deze bedreigde diersoort te beschermen? Zo ja, op welke wijze gaat u de vangst en de
consumptie van paling in Nederland beperken en binnen welke termijn?
De Europese Aalverordening gaat uit van een duurzame benutting van het bestand van de
Europese aal in de wateren van de Gemeenschap. Doel van de verordening is niet het verbieden
van de visserij op of de consumptie van aal, maar het herstel van de aalstand door
middel van een duurzame benutting.
2.2 visserij en vis 348

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
4 oktober 2007 Viss. 2007/4383 3
5
Acht u het toelaatbaar een kampioenschap te organiseren waarbij de paling, die een bedreigde
diersoort is, massaal gevangen en gerookt wordt ter vermaak van de deelnemers? Zo
ja, kunt u toelichten hoe dit zich verhoudt tot de maatregelen die moeten worden genomen
om deze bedreigde diersoort te beschermen? Zo neen, welke maatregelen wilt u treffen om
dergelijke wedstrijden in de toekomst te voorkomen?
Ja. In mijn antwoord bij vraag 3 en 4 heb ik al aangegeven dat ik uit ga van een duurzame
benutting binnen de kaders van het beheersplan.
6
Acht u wedstrijden waarbij vissen worden gerookt nadat zij op dieronvriendelijke manier in
een zoutbad zijn gedood toelaatbaar? Zo ja, kunt u toelichten in hoeverre het ontslijmen van
palingen pijnlijk is voor palingen? Waaruit blijkt dat en in hoeverre moeten palingen volgens
de regelgeving pijn lijden? Zo neen, welke maatregelen wilt u treffen om dit in de toekomst te
voorkomen?
Omdat er tot op heden weinig wetenschappelijke kennis aanwezig was omtrent de pijnbeleving
bij vissen en welzijnsvriendelijke dodingsmethoden heb ik veel onderzoek op dit
gebied gefinancierd. Inmiddels staat onomstotelijk vast dat vissen een pijnbeleving hebben.
Het onderzoek naar welzijnsvriendelijke dodingsmethoden is inmiddels in een vergevorderd
stadium. Wij zijn nu zo ver dat op praktijkschaal proeven worden gedaan. De laatste
noodzakelijke stap betreft het opschalen van dit prototype naar een gebruiksklaar apparaat.
Ik verwacht dat er nog 1,5 tot 2 jaar nodig is voor het verder ontwikkelen van dit prototype
naar een commercieel apparaat wat geschikt is voor meerdere vissoorten. Ik ben momenteel
in gesprek met de sector over deze fase in het onderzoek en over hun inbreng hierin. Zodra
het onderzoek is afgerond zal ik de Europese Commissie inlichten. Hiermee is een
belangrijke stap gezet om uiteindelijk tot Europese regelgeving te komen. In mijn nota
dierenwelzijn die ik nog dit jaar zal uitbrengen, ga ik eveneens in op de dodingsmethode van
onder andere paling.
7
Kunt u aangeven hoe zich dit verhoudt tot artikel 36 van de Gezondheids- en welzijnswet voor
dieren?
In het reglement van het evenement waar u naar verwijst, is opgenomen dat er geen le vende
vis mag worden meegebracht. De alen die worden gerookt, worden dus dood aan geleverd
voor de rookwedstrijd. Er wordt bij de wedstrijden dan ook geen pijn of letsel veroorzaakt.
Artikel 36 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren wordt bij rookwedstrijden dan ook
niet overschreden.
Voor wat betreft het dodingsproces van alen in het algemeen verwijs ik naar het antwoord op
vraag 6.
2.2 visserij en vis 349

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
4 oktober 2007 Viss. 2007/4383 4
8
Bent u bereidt beleid te ontwikkelen om dieronvriendelijke evenementen of evenementen die
aanzetten tot dieronvriendelijk gedrag te verbieden? Zo ja, op welke wijze en op welke termijn
wilt u dit vormgeven? Zo nee waarom niet?
Indien tijdens evenementen geldende regels worden overtreden zal ik daar uiteraard tegen
optreden.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.2 visserij en vis 350

Directie Visserij
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
12 september 2007 2060725100 Viss. 2007/4667 17 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het lossen van
mogelijk illegaal gevangen kabeljauw in
Nederland
Geachte Voorzitter,
Naar aanleiding van uw bovenvermelde brief doe ik u, mede namens de ministers van Justitie
en Buitenlandse Zaken, de antwoorden toekomen op de vragen van lid Ouwehand (PvdD)
over het lossen van mogelijk illegaal gevangen kabeljauw in Nederland.
1
Kent u het bericht “Honderd ton kabeljauw tegengehouden”? 1)
Ja.
3784924
2
Kunt u aangeven op grond van welke overtreding de 100 ton kabeljauw is tegengehouden en
waarom geen inbeslagname heeft plaatsgevonden?
Op grond van artikel 52 van verordening (EG) nr. 41/2007 moet de vlaggenstaat van vaar tuigen
uit derde landen bepaalde gegevens bevestigen alvorens een dergelijk vaartuig vis uit het
NEAFC (North East Atlantic Fisheries Commission) gebied mag aanlanden. In dit geval is door
de AID geen autorisatie voor aanlanding van de kabeljauw en schelvis gegeven omdat de
vlaggenstaat, Rusland, had aangegeven dat het vaartuig over onvoldoende quotum beschikte
voor de hoeveelheid vis die zich aan boord bevond. Inbeslagname van vis aan boord van
schepen van derde landen is echter niet een maat regel die op grond van verordeningen (EG)
nr. 41/2007, nr. 2847/1993 en nr. 1093/1994 kan worden genomen. Ik verwijs in dit verband
naar mijn brief van 20 maart 2007 aan de Tweede Kamer inzake het rapport van Greenpeace
“Vispiratenparadijs Nederland” (Kamerstuk 2006-2007, 30195, nr. 20), waarin uiteen is gezet
welke juridische kaders er zijn en welke bevoegdheden Nederland heeft. Wel neemt Nederland
maatregelen om de vlaggenstaat in staat te stellen in geval van overtredingen vervolging in te
stellen. In gevallen zoals deze worden ten alle tijden de Europese Commissie en het
secretariaat van de NEAFC op de hoogte gesteld. In pr aktische afspraken tussen de NEAFC
verdragspartijen is bepaald dat de vis die niet mag worden aangeland niet in beslag wordt
genomen, maar terug moet naar de vlaggenstaat van het vaartuig. Op deze manier wordt de
vlaggenstaat in staat gesteld de overtreder te vervolgen.
2.2 visserij en vis 351

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 oktober 2007 Viss. 2007/4667 2
3
Kunt u aangeven of de Algemene Inspectiedienst (AID) kon garanderen dat er niets mis was
met de 1.100 ton die wel gelost is? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, waarom niet?
Ja, de AID gaat ervan uit dat de door de vlaggenstaat geaccoordeerde hoeveelheden juist
zijn. De AID had geen aanwijzingen dat de overige vangst niet conform de regels zou zijn
gevangen. De hoeveelheden en soorten van de op de formulieren vermelde vissersvaar tuigen
zijn door de vlaggenstaat geverifieerd en als akkoord gemeld aan Nederland.
4
Is het tegenhouden van de genoemde honderd ton kabeljauw een incident of worden er vaker
partijen kabeljauw of andere bedreigde vissoorten tegengehouden? Kunt u de Kamer inzicht
geven in de mate waarin dit gebeurt?
Sinds de invoering van het nieuwe Scheme of Control and Enforcement regime per 1 mei
2007 was dit de eerste keer dat voor een partij geen toestemming werd gegeven voor
aanlanding.
5
Ziet u aanleiding de controles te verscherpen en het aantal fte’s dat voor de controles
beschikbaar is uit te breiden? Zo ja, op welke termijn en op welke wijze? Zo neen, waarom
niet?
In artikel 53 van verordening (EG) nr. 41/2007 is een maatstaf opgenomen dat 15% van alle
aanlandingen uit de Barentszzee gecontroleerd dient te worden. De AID voldoet hieraan. Tot
augustus 2007 is 18% van alle aanlandingen intensief gecontroleerd. Voor 2008 is een
verhoging van de inzet voorzien voor controles op aanlandingen van derde landen
vaartuigen.
6
Bent u bereid met de Russische regering in overleg te treden over strengere controles en
inbeslagnames, wanneer er aanleiding is om een schip te verdenken van illegale activiteiten,
zoals het overschrijden van quota, het overladen op open zee of het samenwerken met
schepen waarvan bekend is dat ze zich bezighouden met ‘Illegal, Unregulated en Unreported’
(IUU) visserij? Zo ja, op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Tussen Nederland en de Russische overheid is eind maart 2007 overleg geweest over de
uitvoering van de sinds 1 mei 2007 aangescherpte NEAFC-regels voor aanlandingen. De
Europese Commissie heeft hierna in april 2007 eveneens overleg gehad met de Russische
overheid om met hen tot een overeenkomst te komen over de praktische uitvoering. In
NEAFC-verband wordt voortdurend intensief overleg gevoerd tussen de verdragspartijen
(waaronder Rusland) om te komen tot sluitende controle- en inspectieafspraken en naleving
van beheersmaatregelen te bevorderen.
2.2 visserij en vis 352

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 oktober 2007 Viss. 2007/4667 3
7
Bent u bereid tot het ontwikkelen van beleid waardoor illegaal gevangen partijen van
de bedreigde kabeljauw en andere vissoorten bij aanvoer in Nederland direct door de
Nederlandse autoriteiten in beslag genomen kunnen worden? Zo ja, op welke termijn
en wijze? Zo neen, waarom niet?
Zie mijn antwoord op vraag 2 en mijn brief van 20 maart 2007 aan de Tweede Kamer inzake
het rapport van Greenpeace “Vispiratenparadijs Nederland”. Ik houd mij aan de afspraken die
hierover in NEAFC- en EU-kader zijn gemaakt. Er wordt in de genoemde NEAFC-overleggen
momenteel gewerkt aan een systeem, waarbij de vlaggenstaten moeten melden wat er
gedaan is met de teruggezonden hoeveelheden vis, waarvan de aanlanding is geweigerd in
de EU en andere verdragspartijen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.2 visserij en vis 353

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-K-U 2741688
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 4 januari 2007
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Ouwehand (Partij voor de Dieren)
over dierproeven (2060704710).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
H. Hoogervorst
2.3 dierproeven en biotechnologie 354

Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Ouwehand (Partij voor de Dieren) over
dierproeven (2060704710).
1.
Heeft u kennis genomen van het artikel “Stop op dierproeven Radboud”? 1)
1.
Ja.
2.
Hoe beoordeelt u de situatie dat na twee waarschuwingen van de Inspecteur van de Voedsel en
Warenautoriteit het Nijmeegse Centraal Dierenlaboratorium (NCD) dierproeven kon blijven
voortzetten? Deelt u de mening dat de Voedsel en Warenautoriteit (VWA) sterker had moeten
ingrijpen?
2.
De VWA heeft geheel volgens haar handhavingsbeleid gehandeld, waarbij proportionaliteit één
van de items is. Aard en omvang van de afwijking bepalen op welke wijze zal worden
opgetreden. In de loop van 2006 vonden er bij de Radboud Universiteit enkele personele
wijzigingen plaats op - voor proefdier gerelateerde zaken - relevante posities. In dezelfde periode
constateerde de VWA samen met het nieuwe team, verantwoordelijk voor dierproeven bij de
Radboud Universiteit, enkele omissies in de procedures inzake het verrichten van dierproeven bij
de universiteit. Dit leidde tot een mondelinge waarschuwing en tot een verbetertraject samen met
de VWA. Een onderdeel van het verbetertraject was een verhoging van de bezoekfrequentie van
de VWA, waarbij assistentie door de handhaving bij de nalevering, de insteek was. Deze aanpak
leidde tot verbeteringen. Echter in het najaar van 2006 constateerde de VWA nieuwe omissies.
Hierop heeft de VWA een waarschuwingsbrief gestuurd met het verzoek deze op te heffen. De
Raad van bestuur van de Radboud Universiteit kondigde vervolgens een tijdelijke stop af (tot 1
januari 2007) op nieuw aan te vangen dierexperimenten en besloot tot doorlichting van alle
lopende experimenten. Naar mijn mening gaf de vergunninghouder hier blijk van het juiste
verantwoordelijkheidsbesef. Al met al deel ik uw mening dus niet. Ik vind dat alle betrokkenen op
de juiste wijze hebben gereageerd. En ik heb er vertrouwen in dat het einddoel, een verantwoord
dierproefbeleid met toepassing van de 3Vs (deze staan voor Vervanging, Vermindering en
Verfijning van dierproeven) in eerste instantie bereikt kan worden door open discussies tussen
alle betrokkenen.
3.
Heeft de VWA voldoende instrumenten en sanctiemogelijkheden? In welke mate zet de VWA
deze instrumenten in? Wanneer dienen naar uw oordeel door de VWA de dierproeven te worden
stilgezet?
3.
De VWA heeft in het kader van de Wet op de dierproeven (Wod) zowel toezichthoudende en
handhavende taken als opsporingsbevoegdheid. Ik heb geen aanwijzingen dat het huidige
instrumentarium in de praktijk leidt tot handhavingproblemen. De VWA zet haar instrumentarium
proportioneel in naar de ernst van de geconstateerde afwijking.
In de evaluatie van de Wod is geadviseerd voor een uitbreiding van het huidige
handhavingsinstrumentarium. In mijn brief aan de Tweede Kamer van 20 december 2005
(Kamerstukken 30 168, nr.2) heb ik u mijn reactie op het evaluatierapport gegeven. U weet
daarom dat ik dit meeneem in het ‘bottom-up proces’, een dialoog tussen de verschillende
partijen om de belangrijkste discussiepunten uit het Wod-evaluatierapport te bespreken. Dit
proces is thans in volle gang. U wordt geïnformeerd over de resultaten.
2.3 dierproeven en biotechnologie 355

Overigens wil ik u erop wijzen dat de VWA weliswaar de vergunninghouder kan verzoeken een
proef stop te zetten, maar dat er geen wettelijke mogelijkheid is om dit af te dwingen.
Het stopzetten van dierproeven moet overigens niet onbezonnen worden gedaan. Immers het
stopzetten van een proef kan betekenen dat de volledige proef overgedaan moet worden en dat
de dieren voor niets zijn gebruikt. Onnodig gebruik van proefdieren is geen verantwoord gebruik
van proefdieren.
4.
Hoeveel inspecties voert de VWA jaarlijks uit? Zijn deze vooraf aangekondigd? Moeten deze
inspecties uitgebreid worden, gezien het aantal dierproeven dat jaarlijks wordt verricht?
4.
De VWA rapporteert jaarlijks uitgebreid doch in algemene zin over haar inspecties en de daarbij
aangetroffen bevindingen. De rapportage over 2005, “Zo doende 2005 “ is te vinden op de
website van de VWA (www.vwa.nl).
De VWA verricht zowel aangekondigde als onaangekondigde inspecties (in 2005 betrof het 554
inspecties waarvan ongeveer 40% onaangekondigd).
Ik heb geen redenen om het aantal inspecties in 2007 uit te breiden.
5.
Deelt u de mening dat met de huidige gang van zaken het welzijn van proefdieren lijkt te worden
overgelaten aan de willekeur van een instelling?
5.
Neen, die mening deel ik niet. Het welzijn van de proefdieren wordt geborgd via de Wod, diverse
Codes of Practice en internationale richtsnoeren. Al deze regels en voorschriften zijn onderwerp
van zowel intern toezicht (artikel 14 Wod) als extern toezicht (VWA art. 20 Wod). Daarnaast
bestaan er eisen aan de opleiding van het personeel, om op de werkvloer over de juiste kennis
en bekwaamheid te beschikken.
6.
Hoe beoordeelt u de situatie dat een Dierenexperimentencommissie wordt gepasseerd bij het
wijzigen van de onderzoeksopzet? Wat zijn hiervoor de sanctiemogelijkheden, en zijn deze
voldoende effectief?
6.
Het is verboden een dierproef te verrichten anders dan volgens het onderzoeksplan bedoeld in
art 10a tweede lid van de Wod. Bij lopende experimenten kan soms op basis van de eerste
resultaten de behoefte ontstaan om het oorspronkelijke onderzoeksplan (OZP) enigszins te
wijzigen. Immers sommige wijzigingen van het OZP hebben een neutraal of juist een positief
effect op het welzijn van proefdieren. Om zorg te dragen dat zulke neutrale of
welzijnsbevorderende wijzigingen wél kunnen worden doorgevoerd is in de praktijk veelal de
procedure dat contact wordt opgenomen met de art 14 functionaris (die belast is met de interne
toezicht op het dierenwelzijn én adviseur is van de Dierexperimentencommissie (DEC) over de
reden, aard en omvang van de potentiële wijziging van het OZP. De art 14 functionaris kan dan
vanuit zijn deskundigheid beoordelen of de potentiële wijziging al dan niet opnieuw inschakeling
van de DEC noodzaakt of dat een melding aan de DEC volstaat.
Als blijkt dat afwijkingen van het OZP niet vooraf met de art 14 functionaris of de DEC worden
overlegd, worden daar door de VWA passende maatregelen tegen genomen. In art 25 van de
Wod vindt u de geldende strafbepalingen voor alle overtredingen.
7.
2.3 dierproeven en biotechnologie 356

Bent u ervan op de hoogte dat eerder dit jaar het NCD in het nieuws kwam door het vergassen
van 810 ratten, met als reden hiervoor het opheffen van de onderzoekslijn
psychoneurofarmacologie? Acht u de tijd rijp, mede op basis van de recente berichtgeving, het
bewuste laboratorium eens goed te laten doorlichten?
7.
De Wod verplicht de vergunninghouder niet om vooraf verantwoording af te leggen over het
doden van dieren die niet (meer) ingezet zullen worden in proeven. Wel vereist de Wod dat
doding van dieren gebeurt door middel van een voor de diersoort geschikt geachte en
geaccepteerde methode. Bij deze ratten was dit het geval. De handelwijze door de Radboud
Universiteit is correct, niet in conflict met de wetgeving en gebruikelijk bij instelling die
dierproeven verrichten.
Ik zie derhalve geen aanleiding om het NCD extra door te lichten. Er loopt immers een
verbetertraject waarvan ik al heb aangegeven dat er voor mij genoeg tekenen zijn dat één en
ander serieus wordt opgepakt. Het bereiken van een dergelijke attitude waarbij incidenten en
problemen serieus worden genomen, zou één van de doelen zijn van extra controle en dat doel is
dus al voor een groot deel bereikt. Ik heb er vertrouwen in dat de VWA erop zal toezien dat het
niet blijft bij goede bedoelingen maar dat de gewenste stappen ook daadwerkelijk worden
gemaakt.
8.
Kunt u aangeven op welke wijze u erop zult toezien dat na de door de instelling zelf afgekondigde
proefdierstop van drie weken, de omstandigheden bij het NCD inderdaad zijn verbeterd?
8.
De VWA zal het verbetertraject nauwgezet volgen en waar nodig signaleren en ingrijpen. Begin
2007 zal worden bezien of de tekortkomingen die bij eerdere bezoeken zijn geconstateerd naar
tevredenheid zijn opgelost. Daarnaast betreft het een vrijwillige, door de leiding van het NCD en
de Raad van Bestuur van het UMC St Radboud opgelegde opschorting van nieuwe
onderzoeksaanvragen tot na 1 januari 2007, opdat alle lopende onderzoeken konden worden
doorgelicht en waar nodig aangepast. Dit alles om te verzekeren dat alle lopende experimenten
binnen het NCD volledig in overeenstemming zijn met de wettelijke vereisten.
9.
Op welke wijze gaat u voorkomen dat een dergelijke situatie zich opnieuw voordoet bij andere
laboratoria?
9.
Ik ben van mening dat de handhaving van de Wod goed is geregeld en dat deze op de juiste
manier door de VWA wordt uitgevoerd. Incidenten zijn echter niet uit te sluiten. De aanpak van
deze incidenten moet zijn een ‘case by case’ aanpak, proportionaliteit van de maatregelen,
openheid over de handelingen en een eigen verantwoordelijkheid van de vergunninghouder.
1) Nederlands Dagblad, 11 december 2006
2.3 dierproeven en biotechnologie 357

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
PG-K-2745819
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen kruisen mens en dier 24 januari 2007
Hierbij zend ik u, mede namens de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de
antwoorden op de vragen van het Kamerlid Ouwehand (Partij voor de Dieren) over het kruisen
van mens en dier (2060705990).
De Staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
mw. dr. J. Bussemaker
Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Ouwehand (Partij voor de Dieren) over het kruisen
van mens en dier. (2060705990, ingezonden 23 januari 2007).
2.3 dierproeven en biotechnologie 358

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Blad
2
Kenmerk
PG-K-2745819
1
Kent u het artikel “Kruisen mens en dier, handig maar eng”? 1)
1
Ja.
2
Is het waar dat het tot stand brengen van embryo’s die een kruising vormen tussen mens en dier,
in ons land wettelijk is toegestaan?
2
In het aangehaalde krantenartikel gaat het over een techniek waarbij een somatische menselijke
celkern in een ontkernde dierlijke eicel wordt geplaatst. Het resultaat daarvan wordt ook wel
aangeduid met cybride. Het betreft hier geen kruising.
De Embryowet definieert een embryo als `een cel of samenhangend geheel van cellen met het
vermogen uit te groeien tot een mens’. Zoals eerder aan u gemeld is het onwaarschijnlijk dat een
cybride uit kan groeien tot een mens (Kamerstukken 2003-2004, 29 200 XVI, nr. 263, bijlage
pagina 7). Als zodanig valt de cybride niet onder de definitie van `embryo’ in de Embryowet.
Overigens valt het in- of aanbrengen van de cybride in of aan het lichaam van de mens onder het
verbod van xenotransplantatie van artikel 6a van de Wet bijzondere medische verrichtingen.
Voorts is de kruising van menselijke en dierlijke geslachtscellen, ook wel hybride genoemd,
verboden op grond van artikel 25 sub a Embryowet.
3
Kunt u zeggen wat de status is van de toezegging van de staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport dat “wanneer de resultaten met hybriden beter worden, de wetgeving alsnog kan
worden aangepast?”
3
In het standpunt op de evaluatie van de Embryowet (Kamerstukken 2006-2007, 30 486, nr.3,
pagina 4 ) is aangegeven dat er nog weinig onderzoek naar de cybride is gedaan. Tevens is
daarin door mijn ambtsvoorganger verwoord dat `indien er in de toekomst ontwikkelingen zouden
plaatsvinden, die de cybride een succesvoller plaats in doet nemen in onderzoek, het nodig kan
zijn te bezien of de cybride alsnog een plaats moet krijgen in de Embryowet’. De aanleiding voor
de aandacht in de media over de cybride was het bericht dat onderzoekers de Britse HFEA
(Human Fertilisation and Embryology Authority) verzocht hebben om een uitspraak over de
cybride. Gezien de complexiteit van dit onderwerp heeft de HFEA haar oordeel opgeschort totdat
de uitkomsten bekend zijn van een uitgeschreven consultatieronde. In het standpunt op de
evaluatie van de Embryowet is toegezegd in overleg te treden met het wetenschappelijke veld
over een anticiperende analyse van mens-dier-combinaties. Ik volg de Britse ontwikkelingen op
de voet en zal bij de anticiperende analyse ook onderzoek laten verrichten naar de ethische
aspecten van de cybride. Een goed oordeel over de noodzaak van wijziging van de wet is pas
mogelijk na dergelijke analyse en is voorts afhankelijk van de stand van zaken van de
wetenschap.
2.3 dierproeven en biotechnologie 359

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Blad
3
Kenmerk
PG-K-2745819
4
Hoe luidt de wetgeving op dit moment in andere Europese landen?
4
Verscheidene landen hebben in hun wetgeving verboden opgenomen van handelingen waarbij
humaan en dierlijk celmateriaal wordt samengevoegd. De specifieke vorm waar het in deze
vragen om gaat, de cybride, is in enkele landen expliciet verboden. In andere landen is hier (nog)
geen wetgeving over.
5
Bent u bereid over te gaan tot een verbod op het vormen van embryo’s uit mensen en dieren,
zoals dat op dit moment elders kennelijk al bestaat? Zo neen, waarom niet?
5
Artikel 25 van de Embryowet bevat reeds een aantal verboden op dit gebied. Zo is, zoals reeds
aangegeven bij vraag 2, de hybride verboden. Ook is het verboden om een uit menselijke en
dierlijke embryonale cellen tot stand gebrachte chimère zich langer te laten ontwikkelen dan
veertien dagen. Over de cybride kan ik gezien de complexiteit van de materie pas een afgewogen
oordeel geven nadat het in de beantwoording van vraag 3 genoemde onderzoek is afgerond.
6
Bent u bereid een brief aan de Kamer te zenden met uw opvattingen over de ethische aspecten
van het kruisen van mens en dier in embryonaal stadium?
6
Ja. Nadat het aangekondigde onderzoek is afgerond, zal ik de Kamer een brief toezenden over
de ethische aspecten van mens-dier-combinaties.
1) NRC Handelsblad, 11 januari 2007
2.3 dierproeven en biotechnologie 360

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-K-U-2769611 8 juni 2007
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 4 mei 2007
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de antwoorden
op de vragen van het Kamerlid Oudehand (Partij voor de Dieren) over onzorgvuldige uitvoering van
dierproeven (2060714320).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.3 dierproeven en biotechnologie 361

Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Oudehand (Partij voor de Dieren) over
onzorgvuldige uitvoering van dierproeven (2060714320).
1.
Kent u het bericht «Zinloos muisgebruik» 1 over onzorgvuldigheid bij de uitvoering van
dierproeven?
1.
Ja. In een ingezonden brief 2 heeft de Universiteit Utrecht aangegeven dat de meeste uitspraken
van hoogleraar Proefdierkunde Ohl onjuist geciteerd zijn.
2.
Deelt u de conclusie van mevrouw Ohl, hoogleraar proefdierkunde aan de Universiteit Utrecht,
dat in het belang van de betrouwbaarheid van onderzoeksgegevens een standaardprotocol voor
proefdieronderzoek noodzakelijk is? Zo ja, welk vervolg gaat u hieraan geven? Zo neen, waarom
niet?
2.
Er bestaan vele eisen waaraan proefdieronderzoek moet voldoen. Zo staan er in de huidige wet-
en regelgeving duidelijke eisen waaraan het onderzoeksplan moet voldoen. Het bevat alle
onderwerpen die omschreven moeten worden. Daarnaast zijn er voor diverse proeven
(inter)nationaal voorgeschreven standaarden of protocollen beschikbaar. Deze worden
vastgesteld en bijgesteld in expertmeetings.
Uit de ingezonden brief blijkt dat professor Ohl niet heeft gezegd dat het ontbreekt aan een
standaardprotocol voor proefdieronderzoek, maar dat het ontbreekt aan een standaardprotocol
voor het weergeven van eigenschappen van dieren.
3.
Deelt u de conclusie dat in het belang van de betrouwbaarheid van onderzoeksgegevens de
protocollen van de dierexperimentencommissies openbaar dienen te zijn? Zo ja, bent u bereid te
bevorderen dat de protocollen van dierexperimentencommissies openbaar gemaakt worden? Zo
neen, waarom niet?
3.
Openheid is een van de drie onderwerpen die in de evaluatie van de Wet op de dierproeven
(Wod) aan de orde komt. In het zogenaamde “bottom up” proces is dit aan de orde gekomen in
één van de bijeenkomsten (zie ook mijn antwoorden op de vragen van 26 april). De uitkomsten
van dit proces zal ik aan de Tweede Kamer melden. Ik kan hierop nu niet vooruitlopen.
Volgens de ingezonden brief heeft professor Ohl niet gezegd dat het een probleem is dat de
protocollen van de dierexperimentencommissies niet openbaar zijn.
4.
Acht u het van belang dat de verschillende dierexperimentencommissies volgens gelijke
procedures, protocollen en werkwijzen de hen opgedragen taken krachtens de Wet op de
dierproeven uitvoeren? Kunt u aangeven in hoeverre in de huidige uitvoeringspraktijk sprake is
van gelijke werkwijzen? Acht u het nodig meer uniformiteit te realiseren in de proefdierkundige en
ethische toetsing van dierproeven? Zo ja, hoe gaat u daar invulling aan geven? Zo neen, waarom
niet?
1 «Zinloos muisgebruik», NRC Handelsblad 28 april 2007, Wetenschapsbijlage, blz. 46.
2 «Zinloos muisgebruik2», NRC Handelsblad 19 mei 2007, ingezonden brieven.
2.3 dierproeven en biotechnologie 362

4.
De verschillende dierexperimentcommissies (DECs) behandelen verschillende typen onderzoek.
Onderzoek dat wordt uitgevoerd bij een contract-onderzoekslaboratorium moet vaak op andere
kritische punten worden beoordeeld dan bijvoorbeeld bij een fundamenteel wetenschappelijk
onderzoeksgroep. Alle DECs moeten erkend worden en leggen daarvoor een reglement voor aan
de Centrale Commissie Dierexperimenten (CCD). De CCD beoordeelt het reglement door het te
toetsen aan het referentiereglement dat door de CCD is opgesteld. Dit zorgt ervoor dat de
werkwijzen van de DECs is geborgd. De VWA is de aangewezen toezichthouder voor de Wod en
mag controleren of de DEC zich houdt aan zijn eigen reglement. Daarnaast is in de Wod
omschreven welke zaken de DEC in ieder geval dient te toetsen. Door deze voorzieningen is er,
gezien de pluriformiteit van het dierexperimentele werk, een voldoende mate van uniformiteit.
5.
Deelt u de opvatting dat in het belang van de betrouwbaarheid van onderzoeksgegevens
wetenschappers niet alleen hun onderzoeksresultaten, maar ook de tussenliggende stappen
uit hun onderzoek dienen te publiceren? Zo ja, welke maatregelen gaat u treffen om publicatie
van de tussenliggende stappen te bewerkstelligen? Zo neen, waarom niet?
5.
Nee, de overheid stelt niet de regels vast waaraan de publicatie van onderzoeksresultaten
moeten voldoen. De vrijheid van onderzoek staat voorop en de onderzoeker is verantwoordelijk
voor het publiceren van de onderzoeksresultaten wanneer deze daarvoor rijp zijn. Tussentijdse
onderzoeksgegevens publiceren levert slechts administratieve rompslomp op en doet geen recht
aan de vele wegen waarlangs in het onderzoek ontdekkingen gedaan worden.
6.
Bent u bereid de aanbeveling van mevrouw Ohl om een database aan te leggen met gegevens
over laboratoriumdieren te volgen? Zo ja, op welke termijn en op welke wijze?
Zo neen, waarom niet? Acht u de specifieke aandacht voor proefdieronderzoek en het welzijn van
proefdieren in de respectievelijke opleidingen van proefdieronderzoekers en
laboratoriummedewerkers voldoende in termen van duur, inhoud en kwaliteit? Zo ja, kunt u dit
toelichten? Zo neen, kunt u aangeven of en op welke wijze u in dit kader verbeteringen gaat
realiseren?
6.
Gezien de beperkte middelen voor de ontwikkeling van alternatieven voor dierproeven heeft het
opstarten van een database geen prioriteit.
De aandacht voor proefdieronderzoek en het welzijn van proefdieren in de opleidingen is
voldoende. Dit geldt voor de uitgebreide opleidingen voor dierverzorgers, biotechnici,
onderzoekers en proefdierdeskundigen. De Nederlandse opleidingseisen zijn hoger dan in de
EU. De Europese koepelorganisatie van experts op het gebied van laboratorium dieren
(Federation of European Laboratory Animal Science Associations (FELASA) heeft eisen
opgesteld waaraan werknemers met verschillende opleidingsniveaus moeten voldoen. De
minimum opleidingseisen van FELASA zijn beduidend lager dan in de Nederlandse wetgeving is
vastgesteld.
7.
Bent u bereid in Nederland onderzoek te laten verrichten naar onzorgvuldigheid bij de uitvoering
van dierproeven, zoals dat in het Verenigd Koninkrijk is gedaan door wetenschappers van de
2.3 dierproeven en biotechnologie 363

London School of Hygiene and Tropical Medicine? Zo ja, op welke termijn? Zo neen, waarom
niet?
7.
Het is niet zinvol dit onderzoek te herhalen. Als de resultaten van dit onderzoek in het artikel juist
zijn weergegeven is dit een duidelijk signaal dat zowel de voorbereiding als de uitvoering en de
interpretatie van de resultaten altijd zeer zorgvuldig dient te geschieden. De onderzoekers
kunnen hiermee hun voordeel doen.
2.3 dierproeven en biotechnologie 364

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-2767674 8 juni 2007
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 27 april 2007
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Ouwehand (PvdD) over openheid
over het bottom-up proces naar aanleiding van de evaluatie Wet op de Dierproeven (2060713640).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.3 dierproeven en biotechnologie 365

Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Ouwehand over openheid over het bottom-up
proces naar aanleiding van de evaluatie Wet op de Dierproeven.
(2060713640).
1
Is het waar dat Kamerleden niet uitgenodigd en niet welkom zijn bij de bijeenkomst op het
ministerie van VWS op vrijdag 27 april 2007 waar uw beleidsvoornemens over dierproeven en
biotechnologie bij dieren gepresenteerd zullen worden, naar aanleiding van het «bottom-up»
proces in het kader van de evaluaties van respectievelijk de Wet op de
dierproeven en het Besluit biotechnologie bij dieren? Zo ja, kunt u aangeven waarom voor deze
bijeenkomst nadrukkelijk andere belanghebbenden dan deelnemers aan het «bottom-up» proces
zijn uitgenodigd, maar de aanwezigheid van Kamerleden niet wordt toegestaan? Waarom worden
Kamerleden in dit geval niet in de gelegenheid gesteld om de discussie met belanghebbenden uit
het veld te volgen?
1
De Wet op de Dierproeven is geëvalueerd en zoals aangegeven in mijn brief van 28 december
2005 (TK 30618, nr 2) ben ik naar aanleiding van deze evaluatie gestart met een zogenaamd
“bottom-up-proces”. In drie discussiebijeenkomsten met vertegenwoordigers van
belanghebbenden bij het dierproevendossier is gesproken over de thema’s openheid, ethische
toets en handhaving. Dit proces heb ik onlangs afgerond en ik zal mijn beleidsvoornemens
binnen afzienbare tijd aan de Kamer toezenden. Op 27 april 2007 vond de afsluitende
bijeenkomst van dit “bottom-up-proces” plaats met als doel de resultaten van deze
discussiebijeenkomsten aan de gespreksdeelnemers en de betrokken maatschappelijke
organisaties terug te koppelen. Vanuit de organisatie is er voor gekozen dit eerst te doen met de
personen die bottom-up een bijdrage geleverd hebben. Op basis van dit “bottom-up-proces” en
de gevoerde gesprekken op ambtelijk niveau zal ik mijn beleidsvoornemens formuleren. Het
formele debat tussen de Kamer en mij zal op basis van deze beleidsvoornemens in de Kamer
plaatsvinden.
Volledigheidshalve meld ik dat één uwer fractiemedewerkers aanwezig is geweest op 27 april
2007.
2
Hoe beoordeelt u de groeiende maatschappelijke behoefte naar meer openheid rond
dierproeven? Hoe ziet u die in relatie tot het beleid om parlementariërs te weren bij de presentatie
van en de discussie over de uitkomsten van het
«bottom-up» proces rond de evaluatie van de Wet op de dierproeven?
2
In mijn beleidsstandpunt zal ik ingaan op de maatschappelijke behoefte naar openheid over
dierproeven. Ik ben niet van plan om parlementariërs te weren. In deze fase van de bespreking is
echter eerst met de directe bottom-up inbrengers gesproken.
3
Bent u bereid meer openheid te betrachten bij toekomstige processen rond beleidsontwikkeling
en -evaluatie met betrekking tot een relatief besloten onderwerp als dierproeven, gelet op de
maatschappelijke discussie rond het
thema? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
4
Deelt u de mening dat leden van de volksvertegenwoordiging in alle fase van het «bottom-up»
proces kennis zouden moeten kunnen nemen van de voortgang en de totstandkoming van
conclusies en bevindingen? Zo neen, waarom niet?
3 en 4
2.3 dierproeven en biotechnologie 366

Ik verwijs naar mijn antwoorden op vraag 1 en 2. Uiteraard wordt bij het totstandkomen van mijn
beleidsstandpunt rekening gehouden met de opvattingen van de fracties zoals die mij bekend
zijn.
2.3 dierproeven en biotechnologie 367

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-K-U-2806213 6 nov. 07
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 12 oktober 2007
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Ouwehand (PvdD) over de
stagnatie van het herzieningsproces van de EU-richtlijn 86/609/EEC (2070802050).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.3 dierproeven en biotechnologie 368

Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Ouwehand over de stagnatie van het
herzieningsproces van de EU-richtlijn 86/609/EEC.
(2070802050)
1.
Kunt u aangegeven in welke fase de herziening van EU-richtlijn 86/609/EEC zich bevindt?
1.
Op dit moment is het proces van interne consultatie binnen de Europese Commissie (EC) over
het voorstel tot herziening van 86/609/EEG gaande. Deze richtlijn betreft de bescherming van
dieren die voor experimentale en andere wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt. Naar
verwachting zal de EC begin 2008 het voorstel publiceren. Dit voorstel zal in de Raad en het
Parlement besproken worden. Dit proces zal waarschijnlijk ongeveer 2 jaar in beslag nemen.
2.
Welke activiteiten hebben er plaatsgevonden op het gebied van de herziening van richtlijn
86/609/EEC sinds de publicatie van de eindverslagen van de Technical Expert Working Groups
(november 2003)?
2.
Het uiteindelijke doel van de herziening is een verhoogd dierenwelzijn en een verbetering van de
interne markt. Hiervoor hebben tot nu toe diverse activiteiten plaats gevonden:
• In de zomer van 2003 heeft DG Milieu van de EC een Technical Expert Working Group
(TEWG) georganiseerd om zo een wetenschappelijke en technische onderbouwing voor de
herziening van de richtlijn te krijgen. Deze technische werkgroepen hebben zich gebogen
op de volgende aspecten: 1: Scope & definitions; 2: Authorisation; 3: Ethical review; 4:
Cost/harm vs. benefit analysis & central database. De eindrapporten van deze vier
werkgroepen zijn te vinden op het internet:
http://europa.eu.int/environment/chemicals/lab_animals/index_en.htm.
• Daarna heeft de Europese Commissie de EFSA (European Food Safety Authority) om
advies gevraagd over enkele punten die door de technische werkgroepen tot
‘vervolgvragen’ waren aangewezen.
Het betrof vragen over de reikwijdte van de richtlijn (opname of niet van ongewervelde en
van foetussen en embryo’s, gebruik van ‘purpose-bred’ dieren en humane euthanasie
methoden). Eind 2005 heeft EFSA het advies afgerond. Het document is te raadplegen op
de website van de EFSA:
http://www.efsa.europa.eu/en/science/ahaw/ahaw_opinions/1286.html.
• Tevens heeft de Europese Commissie heeft in 2006 een Regulatory Impact Assessment
uitgevoerd inclusief publieks- en expertconsultatie. Ook hierover is informatie te vinden op
de bovengenoemde EU-website.
3.
Deelt u de conclusie dat de voortgang van de herziening van EU-richtlijn 86/609/EEC is
gestagneerd?
3.
2.3 dierproeven en biotechnologie 369

Die conclusie deel ik niet. De discussie verloopt, net zoals bij andere onderwerpen met een
ethische component, niet snel. De EC heeft geen eenvoudige taak om de belanghebbenden bij
het proces te betrekken om consensus te krijgen. Het resultaat hiervan is dat het proces veel tijd
in beslag neemt. De huidige voorzitter van de Raad, Portugal heeft de aanpassing van deze
richtlijn niet als prioriteit opgenomen in haar voorzitterschap. De voornemens van de volgend
voorzitter van de Raad (Slovenië) op dit onderwerp zijn nog niet bekend.
4.
Kunt u aangeven wat de reden is van deze stagnatie van het herzieningsproces?
4.
Het herzieningsproces is niet gestagneerd. Ik verwijs u naar mijn antwoord op vraag 3.
5.
Bent u bereid zich in de Raad van Ministers in te spannen om de herziening van EU-richtlijn
86/609/EEC vlot te trekken? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
5.
Nee, ik kan op dit moment het proces van interne consultatie binnen de EC niet versnellen met
een interventie van Nederlandse zijde. Het initiatief ligt op dit moment bij de Europese
Commissie.
6.
In hoeverre beïnvloedt het uitstel van de herziening van EU-richtlijn 86/609/EEC de voortgang
van het herzieningsproces van de Wet op de dierproeven (Wod) in Nederland?
6.
De herziening van de EU-richtlijn 86/609/EEG heeft geen invloed op de beleidsvoornemens
dierproeven die ik samen met mijn collega van LNV heb geformuleerd (brief aan de Tweede
Kamer van 19 oktober jl., Kamerstuk 30 168 en 27 428, nr. 3. Het merendeel van deze
voornemens kunnen uitgevoerd worden zonder een aanpassing van de Wet op de Dierproeven.
Het proces van de herziening van de EU-richtlijn en het Nederlandse dierproevenbeleid zitten
elkaar niet in de weg. De Wod zal gewijzigd worden zodra de herziening van richtlijn 86/609/EEG
voltooid is.
2.3 dierproeven en biotechnologie 370

Juridische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EK DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
31 januari 2007 2060706790 TRCJZ/2007/492 8 maart 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Vragen van het lid Thieme
Hierbij stuur ik u, mede namens de Minister van Justitie, de antwoorden op de vragen van
het lid Thieme over het opsporings- en vervolgingsbeleid bij dierenmishandeling en –
verwaarlozing.
1
Kent u de volgende berichten: ‘Zelfs hun adem stokte’ 1) over een geval van ‘extreme
verwaarlozing’ van katten?; ‘Hond in ademnood’ 2); ‘Herdershonden in beslag genomen’
3); ‘AID neemt runderen in beslag’ 4); ‘Zeer ernstig hondenleed in Gelderland’ waarin een
geval belicht wordt van malafide hondenhandel en van verwaarlozing van katten in een
Schiedams pension? 5)
Ja.
2
In hoeveel gevallen is er in 2006 sprake geweest van proces verbaal wegens verwaarlozing
van dieren en in hoeveel gevallen heeft inbeslagneming plaatsgevonden? In hoeveel
gevallen zijn de vermoedelijke daders voorgeleid?
In 2006 is er 106 maal een proces verbaal door de Algemene Inspectiedienst (AID)
opgemaakt wegens overtreding van de artikelen 36 en 37 van de Gezondheids- en
welzijnswet voor dieren (Gwwd). In 19 gevallen zijn de dieren in beslag genomen.
Door de Landelijke Inspectiedienst (LID) is in 2006 176 keer proces verbaal opgemaakt voor
overtredingen van de artikelen 36 en 37 Gwwd. In 67 van deze gevallen heeft een
inbeslagname plaatsgevonden. Daarnaast heeft de LID 10 processen verbaal geregistreerd
die zijn opgemaakt door de politie, maar waarbij een LID inspecteur is opgetreden als 2e
verbalisant. In 7 van deze gevallen heeft een inbeslagname plaatsgevonden.
De door de AID en LID opgemaakte processen verbaal die bij het Openbaar Ministerie zijn
ingezonden, zijn gespreid over het jaar bij het Openbaar Ministerie binnengekomen. Een
deel van die zaken is op dit moment nog in behandeling. Het aantal zaken waarin is
besloten de verdachte te dagvaarden om voor de rechter te verschijnen, staat derhalve
nog niet vast.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 371

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
8 maart 2007 TRCJZ/2007/492 2
3
Bent u bereid de mogelijkheid van een langdurig houdverbod voor recidivisten te
onderzoeken? Zo ja, op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Ik zal de mogelijkheid van een langdurig houdverbod in het licht van het regeerakkoord
nader onderzoeken. Ik zal u over de uitkomsten voor de zomer informeren. Overigens wijs
ik u erop dat er een initiatiefwetsvoorstel van de leden Eerdmans en Wolfsen
(Kamerstukken II 2005-2006, 30 511, nr. 2) bij de Tweede Kamer aanhangig is, waarin
wordt voorgesteld het houdverbod als bijzondere voorwaarde bij een geheel of ten dele
voorwaardelijke veroordeling te verruimen.
4
Bent u bereid in overleg te treden met de Vereniging Nederlandse Gemeenten om te bezien
of een meer uniforme wijze van opvang van dieren en gemeentelijke subsidies voor
asielen die zich bezighouden met de opvang van zwerfdieren en in beslag genomen dieren
mogelijk is?
Sinds de inwerkingtreding van het Honden- en kattenbesluit 1999 (HKB) moeten alle
asielen tenminste aan de voorschriften in het besluit voldoen. Het kan zijn dat nog enkele
asielen een beroep kunnen doen op de overgangsbepalingen in het HKB. In dat geval
kunnen de voorzieningen iets afwijken. Indien er sprake is van mishandeling van dieren of
onvoldoende verzorging kan de LID of de AID de dieren in beslag nemen. In dat geval
zorgt de Dienst Regelingen van mijn ministerie voor de opvang van de dieren. Dienst
Regelingen ziet er op toe dat honden en katten in asielen/pensions opgevangen worden
die voldoen aan de voorschriften van het HKB. Een gesprek inzake de opvang van dieren
met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten voegt hier naar mijn mening niets aan
toe. Een uniforme opvang van zwerfdieren en in beslag genomen dieren is naar mijn
oordeel afdoende geregeld. Over de financiële aspecten van het opvangen van
zwerfdieren gaan de gemeenten en asielen zelf.
5
Bent u bereid een reële, kostendekkende dagvergoeding beschikbaar te stellen voor asielen
die inbeslaggenomen dieren opvangen? Zo ja, hoe hoog schat u die reële kosten per
dier(soort)? Zo neen, waarom niet indien ervan wordt uitgegaan dat
vrijwilligersorganisaties het noodzakelijke verlengstuk vormen bij justitiële
inbeslagneming?
Dienst Regelingen heeft met een aantal asielen al contracten gesloten. Voor de opvang
van een in beslag genomen hond betaalt Dienst Regelingen € 10,- per dag, exclusief btw
en de kosten voor de dierenarts. Voor de opvang van een in beslag genomen kat betaalt
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 372

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
8 maart 2007 TRCJZ/2007/492 3
Dienst Regelingen € 6,- per dag (exclusief btw) en de kosten voor de dierenarts. Wanneer
dieren moeten worden geplaatst in asielen waar geen contract mee is gesloten, kan de
vergoeding iets lager zijn.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 373

Tweede Kamer der Staten-Generaal
Vergaderjaar 2006–2007 Aanhangsel van de Handelingen
638
Vragen van het lid Thieme (Partij
voor de Dieren) aan de minister van
Justitie over mishandeling van een
hond. (Ingezonden 20 december
2006)
1
Kent u het bericht «hond uit rijdende
auto gegooid»? 1
2
Kunt u aangeven of en zo ja welke
actie Justitie heeft ondernomen om
de dader van dit misdrijf op te
sporen?
3
Deelt u de mening dat opsporing van
een dergelijk misdrijf actief ter hand
genomen zou moeten worden en niet
beperkt zou mogen blijven tot een
oproep Meld Misdaad Anoniem te
bellen?
4
Kunt u toezeggen dat alles zal worden
gedaan om in samenwerking met
buitenlandse opsporingsinstanties de
dader van dit misdrijf te achterhalen
en te vervolgen, zeker nu de
kentekengegevens bekend zijn?
1 Algemeen Dagblad, 11 december 2006.
Antwoord
Antwoord van minister Hirsch Ballin
(Justitie). (Ontvangen 19 januari
2007)
1
Ja.
2,3en4
De politie voert in opdracht van het
Openbaar Ministerie een
strafrechtelijk onderzoek uit waarbij,
indien dat aangewezen is, zal worden
samengewerkt met buitenlandse
justitiële autoriteiten. Dit
opsporingsonderzoek, waarover door
mij in het belang van de opsporing en
vervolging geen nadere
mededelingen kunnen worden
gedaan, beperkt zich derhalve niet tot
het doen van een oproep om Meld
Misdaad Anoniem te bellen.
2
Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de
regering gegeven antwoorden
KVR27117
2060704730
0607tkkvr638
ISSN 0921 - 7398
Sdu Uitgevers
’s-Gravenhage 2007 Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, Aanhangsel 1371
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 374

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
6 februari 2007 2060707270 DL. 2007/449 9 maart 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Malafide hondenhandel 3785707
Geachte Voorzitter,
Hierbij ontvangt u de antwoorden op de vragen van het kamerlid Ouwehand (PvdD) over
malafide hondenhandel, ingezonden 6 februari 2007.
1
Kent u het bericht ‘Dierenartsen werken mee aan illegale handel’. (De Stentor, 3 februari
2007)
Ja.
2
Deelt u de mening van de Dierenbescherming dat er sprake is van een groot illegaal circuit?
Bent u bereid daar nader onderzoek naar te verrichten?
Het is mij niet bekend op welke schaal illegale hondenhandel in Nederland plaatsvindt.
In verband met het wegvallen van de binnengrenzen vindt er in Europa geen controle meer
aan de grens plaats. De pups zullen veelal per gewone personenauto naar Nederland worden
vervoerd. Het is daarom niet gemakkelijk om zicht te krijgen op de totale omvang.
Wel is het mogelijk naar aanleiding van meldingen onderzoek te doen. Vanzelfsprekend zal ik
onderzoek laten verrichten naar de in het artikel beschreven situatie.
3
Bent u bereid te komen tot spoedige invoering van een chipverplichting om malafide
hondenhandel in te dammen?
Tijdens het algemeen overleg d.d. 14 september 2006 met de vaste commissie voor
Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit heeft mijn voorganger de Kamer toegezegd om
invoering van een verplichte identificatie en registratie (I&R) te onderzoeken. In reactie op
de aanvaarde motie-Waalkens c.s., ingediend bij de behandeling van de LNV begroting 2007,
waarin de regering wordt verzocht voor honden en katten een sluitend identificatie- en
registratiesysteem op te zetten, is deze toezegging herhaald (Kamerstuk II 2006-2007, 30800
XIV, nr. 77).
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 375

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
9 maart 2007 DL. 2007/449 2
Het onderzoek richt zich op de effectiviteit en efficiency van verplichte I&R. Hierbij is
aangegeven dat verplichte I&R voor honden niet wordt ingevoerd als uit het onderzoek blijkt
dat het niet of niet voldoende bijdraagt aan de beoogde doelen waaronder het tegengaan
van malafide hondenhandel. Schijnoplossingen leiden immers nergens toe. Het onderzoek
zal halverwege het jaar gereed zijn. Ik wil de resultaten afwachten voordat ik een beslissing
neem over het verplichten van identificatie en registratie. Overigens is nu ongeveer 70% van
de honden in Nederland al op vrijwillige basis geïdentificeerd en geregistreerd.
Het terugdringen van malafide hondenhandel is de verantwoordelijkheid van burgers, sector
en overheid samen. Met name de (potentiële) houders van honden hebben
een belangrijke sleutel in handen. Wanneer zij bij het kopen van een hond zich ervan
vergewissen dat de hond in Nederland is geboren en opgegroeid onder normale
omstandigheden dan zal dat sterk bijdragen aan het verminderen van de malafide
hondenhandel. Het onlangs opgerichte Landelijk Informatie Centrum Gezelschapsdieren
(LICG) kan hierbij ondersteunen, want het heeft onder meer als taak om potentiële houders
voorlichting te geven over het verantwoord kiezen en aanschaffen van een dier.
4
Bent u bereid tot een intensivering van de opsporing en de vervolging om de malafide
hondenhandel en de import van puppy’s uit de Oost-Europese bio-industrie in te dammen?
Ik heb al extra capaciteit vrijgemaakt voor de Algemene Inspectiedienst. Deze extra
capaciteit van drie fte’s is per 1 januari 2007 ingezet om illegale c.q. malafide hondenhandel
beter en efficiënter te kunnen opsporen. Daarnaast vinden er reguliere controles plaats op
het Honden- en kattenbesluit 1999 door de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming en
de Algemene Inspectiedienst en vinden er controles plaats op basis van artikel 36 (verbod op
mishandeling van dieren) en 37 (verplichting tot verzorgen van dieren) van de Gezondheids-
en welzijnswet voor dieren. De vervolging van verdachten is
de verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 376

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
6 februari 2007 2060707280 DL. 2007/640 29 maart 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Regeling agressieve dieren 3785707
Geachte Voorzitter,
Hierbij ontvangt u mede namens de minister van Justitie de antwoorden op de vragen van
het Kamerlid Ouwehand (PvdD) over pitbull ‘Cookie’.
1
Kent u het bericht ‘Pitbull Cookie blijft leven’? 1)
Ja.
2 en 4
Duurt de onzekerheid over het lot van Cookie voort, nu ondanks het besluit van de
burgemeester van Groningen tot teruggave, de Algemene Inspectiedienst nog steeds kan
besluiten tot inbeslagname?
Bent u bereid op basis van de uitgevoerde schouw en contra-expertise Cookie het voordeel
van eventuele twijfel te geven en van verdere vervolging te besparen?
De burgemeester van Groningen heeft naar aanleiding van de hem beschikbare informatie
het besluit genomen om de hond terug te geven aan de eigenaresse. De Algemene
Inspectiedienst zal niet meer overgaan tot inbeslagname van Cookie op basis van artikel 73,
tweede lid, Gezondheids- en welzijnswet voor dieren.
3
Deelt u de mening dat de gebeurtenissen rond Cookie veel emoties hebben losgemaakt
onder mensen die van dieren houden en dat er alle reden is nu zekerheid te bieden vanuit de
overheid?
Ik kan me voorstellen dat de gebeurtenissen rond Cookie emoties hebben losgemaakt bij een
bepaalde groep mensen, namelijk eigenaren van honden die van het Pitbull Terriër type zijn
en hun sympathisanten.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 377

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 maart 2007 DL. 2007/640 2
Alleen honden die in belangrijke mate voldoen aan de kenmerken, zoals opgenomen in de
Regeling agressieve dieren (RAD) en die niet beschikken over een stamboom erkend door de
Fédération Cynologique Internationale, zijn verboden. Eigenaren van honden van alle andere
bestaande rassen en typen hoeven niet te vrezen dat hun hond in beslag wordt genomen op
basis van de RAD.
Eigenaren en fokkers van honden van het Pitbull Terriër type overtreden de RAD, die in 1993
na ernstige incidenten met honden van dit type is ingevoerd om mensen en dieren te
beschermen. Hiermee nemen deze personen het risico dat hun hond wordt opgepakt. Zij
nemen ook het risico dat hun hond een ernstig incident zal veroorzaken.
5
Bent u naar aanleiding van de gebeurtenissen rond Cookie bereid te komen tot een versnelde
evaluatie van de Regeling Agressieve Dieren?
De werking van de RAD wordt regelmatig tegen het licht gehouden en waar nodig worden
passende maatregelen genomen. Niettemin ben ik niet helemaal tevreden over de bestaande
situatie. In de komende periode zal ik aandacht besteden aan de problematiek omtrent
agressieve honden. Ik zal u hierover rond de zomer per brief informeren.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) ANP, 3 februari 2007
http://www.nu.nl/news/964568/10/%27Pitbull%27_Cookie_blijft_leven.html
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 378

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
21 februari 2007 2060708040 DL. 2007/588 26 maart 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Zorg voor dieren 3785707
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de
antwoorden toekomen op de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over zorg voor dieren.
(Ingezonden 21 februari 2007)
1
Kent u het bericht "dierenarts wil eerst garantie geld" ? (De Telegraaf, 18 februari 2007)
Ja.
2
Deelt u de mening van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde dat
alle dierenartsen bij wet verplicht zijn gewonde of zieke dieren te helpen?
Alle dierenartsen zijn op grond van artikel 14 van de Wet op de uitoefening van de
diergeneeskunde 1990 verplicht om de zorg te verlenen die hij in zijn hoedanigheid van
dierenarts behoort te betrachten ten opzichte van dieren met betrekking tot welke zijn hulp is
ingeroepen.
3 en 6
Deelt u de zorg dat dierenambulances te vaak voor hun diensten afhankelijk zijn van
particuliere giftgevers? Kunt u aangeven of de overheid vaker dan incidenteel gebruik maakt
van de diensten van dierenambulances en daarmee ook medeverantwoordelijkheid zou
moeten dragen voor de financiering van dierenambulances?
Bent u bereid landelijke subsidie te overwegen voor het werk van de dierenambulances dat
nu goeddeels afhankelijk is van vrijwilligers en particuliere giften?
Het werk dat door de dierenambulances wordt verricht is waardevol en wordt door vele
mensen gewaardeerd, getuige de donaties die de dierenambulances van particulieren
ontvangen. De sector bestaat uit verscheidene verenigingen, stichtingen en andere
particuliere initiatieven.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 379

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
26 maart 2007 DL. 2007/588 2
De dierenambulances zijn private dienstverlenende ondernemingen die verantwoordelijk zijn
voor hun eigen bedrijfsvoering. Zij zullen de kosten van hun diensten zoveel mogelijk
doorberekenen aan de voor de dieren of de opdracht tot hulpverlening verantwoordelijke
personen. De Dienst Regelingen van mijn ministerie heeft in het jaar 2006, 111 keer gebruik
gemaakt van de diensten van een dierenambulance. Deze ritten zijn door het ministerie van
LNV betaald.
Een landelijke subsidie voor het werk van de dierenambulances zal ik niet overwegen, omdat
het niet past in het overheidsbeleid om private ondernemingen structureel financiële steun te
verlenen.
4 en 5
Deelt u de mening dat er een bovengemeentelijke of een intergemeentelijke regeling zou
moeten komen om de financiering van dierenambulancezorg structureel te regelen?
Bent u bereid met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten in overleg te treden om een
dergelijke regeling te bepleiten?
Gemeentebesturen kunnen zelfstandig binnen de daartoe geldende kaders beslissen of zij
subsidie verlenen aan dierenambulances. Ik zie geen aanleiding om die zelfstandige
bevoegdheid vanuit de rijksoverheid te beperken door een bovengemeentelijke of
intergemeentelijke regeling in te stellen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 380

Tweede Kamer der Staten-Generaal
Vergaderjaar 2006–2007 Aanhangsel van de Handelingen
1142
Vragen van het lid Thieme (PvdD)
aan de minister van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit over de
handel in Europese wilde
vogelsoorten. (Ingezonden
28 februari 2007)
1
Kent u de radio-uitzending waarin
een onderzoek van
Vogelbescherming Nederland
gepresenteerd werd, waaruit blijkt dat
de handel in Europese wilde
vogelsoorten in de afgelopen jaren is
vertienvoudigd? 1
2
Heeft u een verklaring voor deze
toename in relatie tot toezicht en
handhaving door de Algemene
Inspectiedienst (AID)?
3
Deelt u de conclusies van het
onderzoek dat het ringsysteem
fraudegevoelig is? Zo neen, waarom
niet? Zo ja, bent u bereid tot het
nemen van spoedige maatregelen om
deze fraude tegen te gaan?
4
Bent u bereid te komen tot een betere
afstemming tussen politie, justitie en
AID teneinde de grootschalige handel
met in het wild gevangen vogels op
korte termijn in te dammen?
5
Kent u het voornemen van de
Europese Commissie om de import
van in het wild gevangen vogels te
verbieden? Kunt u aangeven welke
consequenties dit importverbod voor
Nederland zal hebben? Bent u bereid
vooruitlopend op de inwerkingtreding
hiervan al maatregelen te treffen om
de handel en doorvoer van in het wild
gevangen vogels in Nederland aan
banden te leggen?
1 Radio-uitzending Vara’s Vroege Vogels,
25 februari 2007.
Antwoord
Antwoord van minister Verburg
(Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit). (Ontvangen 3 april
2007)
1
Ik ken de genoemde radio-uitzending
en het onderzoek van de
Vogelbescherming.
2
In 1996 bepaalde het Hof van Justitie 1
dat de Vogelrichtlijn 2 niet van
toepassing is op in gevangenschap
geboren en opgekweekte vogels en
dat de handel in deze vogels derhalve
vrij is. Als gevolg van dit arrest is het
in Nederland sinds 1997 toegestaan
om in alle vogelsoorten te handelen
die in gevangenschap zijn geboren en
opgekweekt, wat tot meer handel in
vogels leidt.
3en4
Het ringensysteem beoogt een
onderscheid te maken tussen
gekweekte vogels en in het wild
gevangen vogels. Alleen gekweekte
2
Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de
regering gegeven antwoorden
vogels mogen worden gehouden
onder de voorwaarde dat zij in hun
eerste levensdagen zijn geringd met
een passende pootring. Indien toch
geprobeerd wordt een in het wild
gevangen vogel te ringen, dan kan
dat over het algemeen goed worden
vastgesteld. Dit kan bijvoorbeeld
blijken uit de beschadigingen van de
ringen (als geprobeerd wordt deze
passend te maken voor een in het
wild gevangen vogel) of
beschadiging van de poot van de
vogel, als geprobeerd wordt een in
het wild gevangen vogel te ringen
met een niet passende ring. Indien dit
wordt vastgesteld wordt
proces-verbaal opgemaakt en vindt
inbeslagname van de vogels plaats.
De controle door AID en politie is
daar ook op gericht. Daarnaast zijn
regels gesteld over de exacte maat
van de ring per vogelsoort en zijn
eisen gesteld aan de kwaliteit van de
ringen.
Kwaadwilligen zijn er echter altijd.
Ook een wijziging van het huidige
systeem lost dat probleem niet op. De
aanpak van dit probleem vergt eerder
een inzet van een mix van
instrumenten, variërend van
voorlichting van de onwetende
overtreder tot bestuursrechtelijke- of
strafrechtelijke handhaving in
gevallen waarin de regels bewust
worden overtreden. Dit jaar wordt
gewerkt aan het opstellen van een
dergelijke handhavingsstrategie voor
natuurwetgeving volgens het concept
van programmatisch handhaven. Per
KVR27695
2060708360
0607tkkvr1142
ISSN 0921 - 7398
Sdu Uitgevers
’s-Gravenhage 2007 Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, Aanhangsel 2425
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 381

doelgroep wordt onderzocht welke
handhavingsinstrumenten het meest
geschikt zijn om het nalevingsniveau
van de wettelijke eisen te verhogen.
Verder wordt bezien hoe de
samenwerking en afstemming tussen
de verschillende betrokken diensten
zo goed mogelijk kan worden
vormgegeven.
Dat betekent niet dat er niets gebeurt
in afwachting van deze integrale
handhavingsstrategie. Integendeel,
de AID heeft de bestrijding van
illegale vogelhandel in 2007 als één
van haar speerpunten en zal dus
extra inzet plegen. De AID werkt
daarbij intensief samen met regionale
milieuteams (RMT’s) van de politie en
ondersteunt deze met kennis die voor
de opsporing nodig is. Het
Dienstonderdeel Opsporing van de
AID (De bijzondere opsporingsdienst
van LNV) voert ook zelfstandig
verschillende (middel) zware
opsporingsonderzoeken uit op dit
terrein. Hierbij wordt intensief
samengewerkt met politie
milieuteams (IMT’s/RMT’s). Op deze
manier kan met de inzet van IMT’s en
RMT’s een grote opsporingscapaciteit
worden bereikt. Door AID en politie
op deze manier te laten samenwerken
kan de opsporing zo efficiënt mogelijk
worden ingericht.
5
Ja, dat voornemen is bekend.
Vanwege het risico op insleep van het
zeer besmettelijke hoogpathogene
Aviaire Influenzavirus via
geïmporteerde vogels uit derde
landen is de Commissie voornemens
de invoer in de EU van in het wild
gevangen vogels uit alle derde
landen volledig te verbieden. Het
voornemen is er op gericht dat enkel
gekweekte vogels uit bepaalde derde
landen, onder voorwaarden, mogen
worden ingevoerd. De desbetreffende
beschikking, die de bestaande
certificerings- en
quarantainebeschikking 2000/666/EG
zal vervangen, is in januari 2007 door
het Standing Committee on the Food
Chain and Animal Health
aangenomen en zal na vaststelling
door de Commissie met ingang van
1 juli 2007 in werking treden. Bij
beschikking van 27 oktober 2005
(2005/760/EG) heeft de Commissie
overigens reeds een tijdelijk verbod
ingesteld, vanwege de aanwezigheid
van hoogpathogene Aviaire Influenza
(AI) in derde landen, om in het wild
gevangen vogels en gekweekte
vogels uit derde landen in te voeren
in de EU. Er geldt een zeer beperkt
aantal uitzonderingen op het verbod.
Deze betreffende beschikking is nog
altijd van kracht. Aldus is de invoer
vanuit derde landen van in het wild
gevangen vogels ook nu reeds
verboden en ontbreekt de noodzaak
om nationale maatregelen te treffen,
vooruitlopend op de inwerkingtreding
per 1 juli 2007 van de hierboven
genoemde beschikking.
1 Zie zaak C-149/94, Jur. 1996-1, p. 299.
2 Richtlijn 79/409/EEG van de Raad van 2 april
1979 inzake het behoud van de vogelstand
(PbEG L 103).
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 382
Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, Aanhangsel 2426

Directie Financiële Markten
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten Generaal
Plein 2
2511 CR ‘s-Gravenhage
Datum Uw brief (Kenmerk) Ons kenmerk
18 april 2007 2060710920 FM 2007-00950M
Onderwerp
Vragen van het lid Thieme aan de minister van Economische Zaken over het
faillissement van Dier en Polis
Mijn ambtgenoot de Minister van Economische Zaken zond mij de vragen van het
lid Thieme door met betrekking tot het faillissement van Dier en Polis. Hierbij zend
ik u de beantwoording van deze vragen.
1
Bent u op de hoogte van de problemen die spelen rond de in financiële nood
verkerende verzekeringsmaatschappij DierenPolis?
Ja.
2
Kunt u aangeven welke eisen er gesteld worden aan een waarborgfonds voor
verzekeringen als deze?
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 383
Dier en Polis is een kleine onderlinge waarborgmaatschappij. Dergelijke onderlinge
waarborgmaatschappijen mogen het bedrijf van schadeverzekeraar uitoefenen als
zij voldoen aan de vereisten die zijn opgenomen in afdeling 2.1 van het Besluit
Reikwijdtebepalingen Wft. Op basis van dit besluit dient een dergelijke
onderneming over een verklaring van De Nederlandsche Bank (DNB) te
beschikken. Het besluit verklaart een aantal bepalingen van de Wet op het
financieel toezicht (Wft) met betrekking tot schadeverzekeraars van toepassing op
deze onderlinge waarborgmaatschappijen. Daarnaast moeten deze onderlinge
waarborgmaatschappijen voldoen aan de bepalingen van afdeling 2.1 van het
Besluit Reikwijdtebepalingen Wft die op hen van toepassing zijn.

De bepalingen van de Wft die van toepassing zijn op kleine onderlinge
waarborgmaatschappijen zoals Dier en Polis hebben onder meer betrekking op de
deskundigheid en betrouwbaarheid van degenen die het dagelijks beleid bepalen,
adequate beleidsvoering en beheerste en integere bedrijfsuitoefening. De
bepalingen van het Besluit Reikwijdtebepalingen Wft hebben onder meer
betrekking op de eisen die gesteld worden aan de statuten en de aard van de
werkzaamheden (minder risicovolle bedrijfsactiviteiten), (maximum) aantal
verzekeringsnemers en indiening van jaarverslagen bij DNB.
Overigens mag Dier en Polis gezien de faillietverklaring inmiddels niet meer als
verzekeraar optreden.
3
Bent u bereid tot aanscherping van gestelde eisen als mocht blijken dat
verzekerden in de huidige regelgeving gedupeerd zouden kunnen rak en in geval
van het faillissement van een verzekeraar?
De huidige wet- en regelgeving voor verzekeraars en onderlinge
waarborgmaatschappijen geeft DNB voldoende mogelijkheden om toezicht te
houden. Hoewel het toezicht van DNB er onder meer op gericht is om het risico
van faillissement te beheersen, kan in een markteconomie echter niet uitgesloten
worden dat ondernemingen soms failliet gaan. Aanpassing van wet- en regelgeving
is niet geboden.
4
Bent u bereid zo nodig de vorming van een fonds te stimuleren analoog aan de
stichting Garantiefonds reisgelden SGR, indien mocht blijken dat de bescherming
van consumenten tekort schiet?
Fondsen zoals SGR hebben hoofdzakelijk tot doel om het consumentenvertrouwen
te stimuleren in een bepaald product of een bepaalde dienst. Op de reisbranche
wordt geen toezicht gehouden dat vergelijkbaar is met dat op verzekeraars. In een
dergelijk geval is sprake van initiatieven van de markt. Dergelijke initiatieven zijn
positief. Echter, omdat DNB voldoende mogelijkheden heeft om toezicht te
houden, ben ik van mening dat het niet noodzakelijk is om vanuit de overheid de
vorming van een dergelijk fonds te stimuleren. Overigens wordt de behoefte aan
een dergelijk fonds ook niet gevoeld in de markt.
5
Bent u bereid overheidsvoorlichting te geven over de rechtsbescherming en risico’s
van verzekeringsconsumenten?
De Autoriteit Financiële Markten en DNB houden toezicht op de financiële markten
en lichten in dat kader consumenten voor. Ook de rechtsbescherming van
consumenten en de risico’s die zij kunnen lopen zijn hierbij aan de orde.
2 / 3
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 384

Daarnaast heeft het ministerie van Financiën onlangs het platform CentiQ
opgericht. Binnen dit platform werken partijen samen die te maken hebben met
financiële beslissingen van de Nederlandse consument. CentiQ heeft tot doel de
financiële kennis en vaardigheden van de consument te verbeteren en een actieve
houding van de financiële consument te stimuleren. De AFM is tevens betrokken
bij CentiQ. Op dit moment ben ik van mening dat niet hoeft te worden nagedacht
over andere initiatieven op dit gebied.
De Minister van Financiën,
Wouter Bos
3 / 3
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 385

Juridische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EK DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
12 april 2007 2060712120 TRCJZ/2007/1479 16 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Verwaarloosde schapen (TRC/2007/1673) 4269
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die gesteld zijn door het lid Thieme
(PvdD) over verwaarloosde schapen.
1
Kent u het bericht ‘Schapenboer wordt vandaag gehoord door AID’? 1
Ja
2 en 4
Kunt u aangeven hoeveel controles jaarlijks door de Algemene Inspectiedienst (AID) en de
Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming (LID) worden uitgevoerd bij veehouders?
Hoeveel van deze controles vinden aangekondigd en hoeveel vinden onaangekondigd plaats?
Deelt u de mening dat er voortaan in alle gevallen onaangekondigde controles zouden
moeten plaatsvinden, opdat de pakkans van overtreders vergroot wordt? Zo ja, op welke
wijze gaat u dit beleid vormgeven? Zo neen, waarom niet?
In juni 2006 is er een samenwerkingsconvenant gesloten tussen Landelijke Inspectiedienst
Dierenbescherming (LID), de Algemene Inspectiedienst (AID) en het ministerie van LNV. Op
grond van dit convenant worden controles bij veehouders primair uitgevoerd door de AID.
Voor controles op dierenverwaarlozing heeft de AID 12.000 uur per jaar beschikbaar. Deze
uren worden vooral besteed aan controles naar aanleiding van klachten en meldingen van
derden over vermeende dierenverwaarlozing. Daarnaast bezoekt de AID haar bekende
overtreders op eigen initiatief. Deze controles vinden onaangekondigd plaats. Er wordt dus
vooraf geen quotum voor controles gepland.
De LID is op grond van het convenant primair belast met meldingen over verwaarlozing van
of mishandeling van gezelschapsdieren. Meldingen betreffend landbouwhuisdieren die door
1 Algemeen Dagblad, 6 april 2007
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 386

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
16 mei 2007 TRCJZ/2007/1479 2
de LID worden ontvangen, worden conform het convenant aan de AID overgedragen
voorzover de dieren bedrijfsmatig worden gehouden.
In 2006 zijn door de LID ruim 1500 meldingen over dierenverwaarlozing betreffende niet
bedrijfsmatig gehouden landbouwhuisdieren in behandeling genomen. Ook de LID voert de
inspecties onaangekondigd uit.
3
Hoe vaak wordt een veehouder gemiddeld gecontroleerd? Hoe snel vindt gemiddeld
hercontrole plaats bij vaststelling van een wetsovertreding?
In 2006 heeft de AID in totaal 1600 controles op dierenverwaarlozing bij veehouders
uitgevoerd, waarvan ongeveer 1000 naar aanleiding van klachten en meldingen.
In veel gevallen leidt een overtreding tot onmiddellijke inbeslagname van de dieren. Er hoeft
dan geen hercontrole meer plaats te vinden. In andere gevallen vindt afhankelijk van de ernst
en de aard van de overtreding hercontrole plaats.
5
Op welke wijze wordt controle ingezet om recidive te voorkomen?
De bij de AID bekende overtreders worden regelmatig bezocht.
6
Kunt u aangeven hoe het mogelijk is dat de nu geconstateerde mate van verwaarlozing 2 is
aangetroffen bij een veehouder, die reeds onder de aandacht stond van de AID?
Het betreffende bedrijf is begin november 2006 gecontroleerd. Bij die controle werd één
dood schaap aangetroffen. Dat dier was niet tijdig ter destructie aangeboden.
Een dergelijke overtreding is niet ongewoon en geeft dan ook geen aanleiding tot een
verhoogd toezicht. Van onthouden van de nodige zorg of verwaarlozing van de veestapel
was destijds geen sprake.
De AID doet meerdere keren per jaar een administratieve en fysieke controle naar het
opsparen naar dode dieren. Dit richt zich met name op kleine dieren zoals lammeren, biggen
en pluimvee.
Bij de administratieve controle van de destructiegegevens door de AID van dit bedrijf, eind
maart 2007, bleek dat de betreffende veehouder geen aangifte had gedaan van dode dieren.
Dit was gezien de grootte van zijn kudde schapen afwijkend en aanleiding voor een
bedrijfscontrole, zeker omdat het lammerentijd was. Bij de controle werden 64 dode
lammeren en 9 dode schapen aangetroffen.
7
2 zie noot 1
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 387

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
16 mei 2007 TRCJZ/2007/1479 3
Bent u bereid de controle en opsporing extra uit te breiden? Bent u bereid de kwaliteit en
omvang van de opvang van in beslag genomen dieren te waarborgen bij een groei van het
aantal inbeslagnames?
Bij de behandeling van de LNV-begroting 2007 is aan uw Kamer toegezegd om de
handhavingscapaciteit van de AID op het gebied van dierenwelzijn met ongeveer 20% uit te
breiden, i.c. met 15 fte 3 . Deze uitbreiding is in de begroting 2007 verwerkt en heeft inmiddels
plaatsgevonden.
De kwaliteit van de opvang van in beslag genomen dieren is gewaarborgd door contractuele
afspraken met dierenopvangcentra en het toezicht op het nakomen van die afspraken.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
3 Handelingen TK d.d. 7 december 2006
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 388

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
27 april 2007 2060713790 DL. 2007/1256 23 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over 3785566
het welzijn van paarden
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over
het welzijn van paarden.
1
Kent u de nieuwsberichten ‘In Nederland is veel dierenleed; Mensen gaan buiten wonen en
nemen een pony als grasmaaier’ 1) en ‘Paard en pony vaker slecht af’? 2)
Ja.
2
Kunt u aangeven hoe de geconstateerde stijging van het aantal misdragingen jegens paarden
te verklaren is? Zo neen, zou u hiernaar een onderzoek willen starten?
Het aantal meldingen van misdragingen neemt toe, maar daarmee is niet duidelijk of ook het
aantal misdragingen op zich toeneemt. De indruk bestaat dat de burgers mogelijke
misdragingen eerder melden. Op basis van de resultaten en bevindingen van de controle en
handhaving door LID en AID wordt periodiek bekeken hoe de naleving zich ontwikkelt.
3
Deelt u de mening dat het een taak is van de overheid om te voorkomen dat particulieren
paarden kunnen aanschaffen zonder daarbij de consequenties en verantwoordelijkheden voor
de zorg van deze dieren te overzien? Zo ja, op welke wijze zou u deze taak willen vormgeven?
Zo neen, waarom niet?
Het is de verantwoordelijkheid van de burger die overweegt om een paard aan te schaffen
zich te verdiepen in de consequenties. De houder is verantwoordelijk voor een goede
verzorging. Dat is geen taak voor de overheid.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 389

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
23 mei 2007 DL. 2007/1256 2
Wel ben ik bereid bij te dragen aan een publieke voorziening voor particulieren om informatie
te verkrijgen over het houden van gezelschapsdieren, zoals bijvoorbeeld een paard. Daartoe
is afgelopen jaar het zogenoemde Landelijk informatiecentrum voor Gezelschapsdieren
opgericht, dat zich zal bezighouden met brede publieksvoorlichting over het houden van
gezelschapsdieren en alles wat in dat verband aandacht verdient.
4
Kunt u aangeven hoe paardenhandelaren, die zich schuldig maken aan verwaarlozing en
onjuiste verzorging zoals geconstateerd door de Landelijke Inspectiedienst van de
Dierenbescherming, vervolgd en gesanctioneerd worden? Hoe vaak is tot vervolging
overgegaan in de afgelopen drie jaar?
Het gaat veelal om overtreding van de artikelen 36 of 37 van de Gezondheids- en welzijnswet
voor dieren. In het kader van reguliere toezichts- en opsporingsactiviteiten van AID en LID, al
dan niet op basis van meldingen of klachten, worden strafbare feiten vastgesteld. De
daarvoor opgemaakte processen-verbaal worden aangedragen bij het Openbaar Ministerie
(OM) dat belast is met de vervolging.
In het bedrijfsprocessensysteem van het OM (COMPAS) wordt het aantal vervolgingen voor
dierverwaarlozing en dierenmishandeling bijgehouden. In COMPAS wordt geen onderscheid
gemaakt naar specifieke zaken. Derhalve kan niet worden aangegeven hoe vaak
paardenhandelaren de afgelopen drie jaar zijn vervolgd voor verwaarlozing of onjuiste
verzorging van paarden.
5
Deelt u de mening dat er voldoende opsporings- en sanctiemogelijkheden zijn om dit soort
misstanden aan te pakken en te voorkomen? Zo ja, hoe verklaart u dan het hoge percentage
misdragingen jegens paarden? Zo neen, hoe gaat u de opsporings- en sanctiemogelijkheden
verscherpen?
Er is naar mijn oordeel op dit moment voldoende opsporingscapaciteit en ook de sanctiemogelijkheden
zijn adequaat. Ik zie geen aanleiding, na de recente uitbreiding van de
capaciteit van de AID voor dierenwelzijn, tot verdere uitbreiding van de beschikbare
capaciteit over te gaan.
6
Deelt u de mening dat de huidige wetgeving ten aanzien van dierenwelzijn en diergezond heid
onvoldoende bescherming biedt als het gaat om de aanschaf, de verzorging en de
huisvesting van paarden? Zo ja, hoe wilt u hier verandering in brengen? Zo neen, waarom
niet?
Nee, de huidige wetgeving biedt voldoende mogelijkheden overtredingen inzake dierenwelzijn
te constateren en te bestraffen.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 390

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
23 mei 2007 DL. 2007/1256 3
7
Deelt u de mening dat de huidige wetgeving ten aanzien van dierenwelzijn en diergezondheid
onvoldoende bescherming biedt als het gaat om de handel in paarden en de verzorging van
paarden door handelaren? Zo ja, hoe wilt u hier verandering in brengen? Zo neen, waarom
niet?
Nee, zie het antwoord op vraag 6.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) Het Parool, 24 april 2007
2) BN/De Stem, 24 april 2007
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 391

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
10 mei 2007 2060714780 DL. 2007/1443 6 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over problemen met
eigenaren van huisdieren
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over de
problemen met eigenaren van huisdieren.
1
Kent u het bericht ‘bijna vijftig katten in zwaar vervuilde woning’? 1)
Ja.
3785707
2
Bent u bereid, ter voorkoming van misstanden als deze, beleid te ontwikkelen waarin
bijvoorbeeld via een meldpunt in samenwerking met GGD, GGZ, politie en/of woningbouwverenigingen
registratie van probleemgevallen als deze kan worden bevorderd?
Nee. Wanneer dergelijke situaties worden aangetroffen, dan is er veelal sprake van een
bredere problematiek dan uitsluitend het onvoldoende verzorgen van dieren. De ingeschakelde
geneeskundige diensten of politie worden als eerste geconfronteerd met
onverzorgde dieren en kunnen indien nodig contact opnemen met instanties die van doen
hebben met huisdieren. Dat is nu ook gebeurd. Daarnaast kunnen omwonenden/
instanties nu ook al melding maken van misstanden bij de Landelijke Inspectiedienst
Dierenbescherming. Ik zie daarom niet de meerwaarde van een nieuw meldpunt of een
aparte registratie van mensen die hun huisdieren niet goed verzorgen.
3
Zijn misstanden als deze voor u reden om sluitende identificatie en registratie van huis dieren
bij wet te regelen, bijvoorbeeld via een verplichte chip? Zo ja, op welke termijn zal dit
plaatsvinden? Zo neen, waarom niet?
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 392

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
6 juni 2007 DL. 2007/1443 2
In het AO Dierenwelzijn van 14 september 2006 heeft een aantal Kamerleden zich
uitgesproken voor een verplichte elektronische Identificatie en registratie (I&R). Ook in de
motie -Waalkens c.s. (Kamerstukken II 2006/07, 30800 XIV, nr. 42) van 5 december 2006
komt deze wens terug.
Alvorens een uitspraak te doen over een verplichte I&R voor honden heeft de toenmalige
minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit toegezegd hiernaar een onderzoek te
laten uitvoeren. Het onderzoek richt zich op de effectiviteit en de efficiency van verplichte
I&R. Hierbij is aangegeven dat verplichte I&R voor honden niet wordt ingevoerd als uit het
onderzoek blijkt dat het niet of niet voldoende bijdraagt aan de beoogde doelen, mede in
relatie tot de administratieve lasten voor de burgers en de uitvoeringskosten.
Schijnoplossingen leiden immers nergens toe. Ik wil eerst de resultaten van het onderzoek
naar een verplichte I&R voor honden afwachten dat deze zomer gereed zal zijn.
4
Kent u de onlangs in werking getreden Britse Animal Welfare Act 2), waarin eigenaren van
huisdieren onder andere verplicht zijn om hun huisdieren te voorzien in de behoefte om
samen met c.q. gescheiden van andere dieren te wonen, in geval van katten in niet te grote
groepen? Bent u van mening dat een soortgelijke passage ook in de Nederlandse
Gezondheids- en welzijnswet voor dieren zou moeten worden opgenomen? Zo neen, waarom
niet?
Ja, daar heb ik notie van genomen. Ik zie echter geen reden om een dergelijke passage op te
nemen in de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren (Gwwd). In het Honden- en
Kattenbesluit (HKB) zijn regels opgenomen die het welzijn van bedrijfsmatig gehouden
honden en katten waarborgen. Wanneer het welzijn van huisdieren ontoelaatbaar wordt
geschonden, kan daarnaast worden opgetreden op grond van artikel 36 en 37, Gwwd,
respectievelijk het verbod op mishandeling van dieren en de plicht tot verzorging van dieren.
5
Vormen incidenten als deze voor u aanleiding om spoedig te komen tot een houdverbod van
huisdieren voor mensen van wie is vastgesteld dat ze niet in staat zijn hun dieren op
deugdelijke wijze te verzorgen?
Er is reeds een initiatiefwetsvoorstel van het lid Waalkens bij uw Kamer aanhangig
(Kamerstukken II 2005/06, 30 511, nr. 2), waarin wordt voorgesteld om de al bestaande
mogelijkheid van het opleggen van een houdverbod als bijzondere voorwaarde bij een geheel
of ten dele voorwaardelijke veroordeling te verruimen.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 393

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
6 juni 2007 DL. 2007/1443 3
Indiener van het initiatiefwetsvoorstel stelt voor om de tijd waarvoor een houdverbod kan
worden opgelegd te verruimen van drie naar tien jaren. Het ligt in de rede de verdere
behandeling van het initiatiefwetsvoorstel af te wachten.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) ANP, 4 mei 2007
2) http://www.defra.gov.uk/animalh/welfare/act/index.htm
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 394

Tweede Kamer der Staten-Generaal
Vergaderjaar 2006–2007 Aanhangsel van de Handelingen
1695
Vragen van het lid Thieme aan de
minister van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit over de stijging van
het aantal meldingen van
dierenmishandeling. (Ingezonden
2 mei 2007)
1
Kent u het bericht «aantal meldingen
van dierenmishandeling stijgt
explosief»? 1
2
Kunt u aangeven wat de oorzaak is
van deze explosieve stijging? Kunt u
daarbij ook aangeven in hoeverre de
oorzaak gezocht moet worden in het
vaker voorkomen van
dierenmishandeling?
3
Kunt u aangeven of u voornemens
bent meer budget vrij te maken om
goede opvolging te geven aan het
gestegen aantal meldingen? Zo ja,
wanneer en op welke wijze? Zo neen,
hoe wilt u met een gelijkblijvend
budget zorg dragen voor een
effectieve afhandeling van het
gestegen aantal meldingen?
4
Bent u bereid het aantal fte’s belast
met opsporing van
dierenmishandeling verder uit te
breiden en ook de Landelijke
Inspectiedienst Dierenbescherming
overheidssteun te geven? Zo ja,
wanneer en op welke wijze? Zo neen,
waarom niet?
5
Kunt u aangeven of er voldoende
capaciteit is voor de opvang van in
beslag genomen dieren als gevolg
van de stijging van het aantal
meldingen? Zo neen, bent u bereid
een bijdrage te leveren om deze
capaciteitsproblemen op te lossen?
Zo ja, hoe kunt u dit verklaren gezien
de vaak beperkte
opvangcapaciteiten?
6
Kunt u garanderen dat een groter
aantal inbeslagnames niet zal leiden
tot een evenredig of zelfs meer dan
evenredig aantal gevallen waarin
dieren worden gedood bij gebrek aan
opvang of
herplaatsingsmogelijkheden? Zo ja,
op welke wijze? Zo neen, waarom
niet?
1 ANP, 28 april 2007.
Antwoord
Antwoord van minister Verburg
(Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit). (Ontvangen 31 mei
2007)
1
Ja.
2
Nee. Uit de stijging van het aantal
meldingen van dierenmishandeling is
niet te concluderen dat
dierenmishandeling ook vaker
voorkomt.
2
Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de
regering gegeven antwoorden
3en4
Nee. Meldingen en klachten worden
door de AID en LID altijd in
behandeling genomen.
De capaciteit bij de AID ten behoeve
van controle van het dierenwelzijn is
fors uitgebreid. Er is een uitbreiding
van 15 fte gerealiseerd gericht op
landbouwhuisdieren bij AID en VWA
en een uitbreiding oplopend tot 6 fte
gericht op gezelschapsdieren.
Daarnaast is de financiële steun voor
de LID vorig jaar substantieel
verhoogd.
5
Ja, de opvang van in beslag
genomen dieren is gewaarborgd door
contractuele afspraken met
dierenopvangcentra.
6
Ja. Zie mijn antwoord op vraag 5.
KVR28285
2060714150
0607tkkvr1695
ISSN 0921 - 7398
Sdu Uitgevers
’s-Gravenhage 2007 Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, Aanhangsel 3593
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 395

Antwoorden naar aanleiding van de schriftelijke vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over de
BTW-heffing bij diensten van dierenartsen (ingezonden 24 mei 2007)
Vraag 1
Kent u het bericht “De goudvis is een lowbudgetdier”? 1
Ja
Vraag 2
Deelt u de mening dat het ethisch verantwoord is om huisdieren te laten inslapen wanneer de
eigenaar geen geld heeft voor de dierenarts?
De beoordeling dient per geval gemaakt te worden en kan niet ten algemene met ja of nee
beantwoord worden. De uiteindelijke beslissing ligt bij de dierenarts. Elke beslissing kan weer getoetst
worden door de veterinaire tuchtrechter.
Vraag 3
Bent u bereid maatregelen te treffen om in de toekomst te voorkomen dat gezonde dieren om
financiële redenen worden geëuthanaseerd? Zo ja, op welke wijze en op welke termijn wilt u dit beleid
vormgeven? Zo neen, waarom niet?
Het euthanaseren van gezonde dieren is in beginsel ongewenst maar er kunnen zwaarwegende
redenen zijn om toch tot het laten inslapen van in principe gezonde dieren over te gaan. Dit gebeurt
bijvoorbeeld ook in het kader van de handhaving van de Regeling Agressieve Dieren. Er is mijns
inziens dan ook geen aanleiding om extra maatregelen te treffen. De beoordeling van het juist
toepassen van euthanasie in een specifiek geval ligt in principe bij de beroepsgroep zelf en wordt daar
waar nodig door de veterinair tuchtrechter getoetst.
De Commissie Ethiek van de Koninklijke Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD) heeft in haar
notitie ‘euthanasie bij gezelschapsdieren’ aangegeven dat als leidraad geldt: géén euthanasie tenzij...
Zij constateert dat er een 'groot grijs gebied' is waarbij naast strikt diergeneeskundige redenen ook
ethologische, sociologische, psychologische en economische argumenten meewegen. Zij zijn van
mening dat voorlichting over het houden van huisdieren een belangrijke rol kan spelen bij het
voorkomen van de euthanasie.
Het Landelijk Informatie Centrum Gezelschapsdieren (hierna LICG) geeft voorlichting over de
financiële consequenties van het houden van huisdieren. Het LICG wordt gedragen door de partijen in
het Forum Welzijn Gezelschapsdieren. Het LICG wordt voor de helft door de minister van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit gefinancierd, de Forumpartijen financieren de andere helft.
1 NRC Handelsblad 22 mei 2007
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 396

Vraag 4
Bent u bereid om de BTW-heffing over de diensten van dierenartsen onder te brengen bij de diensten
met 6% BTW in plaats van het hoge BTW-tarief van 19 % waardoor de drempel zou worden verlaagd
om met een ziek dier de dierenarts te consulteren? Zo neen, waarom niet?
Vraag 5
Bent u bereid om de BTW-heffing over de leveringen en diensten van dierenasielen onder te brengen
bij de diensten met 6% BTW, overwegende dat dit de drempel zou verlagen om een dier uit het asiel
te adopteren? Zo neen, waarom niet?
Bij de tariefindeling van de omzetbelasting is Nederland gebonden aan Europees
gemeenschapsrecht. Daarbij is het toepassen van een algemeen BTW -tarief de hoofdregel en
toepassing van een verlaagd BTW -tarief uitzondering.
Op grond van de BTW -richtlijn 2006 mogen de lidstaten een verlaagd BTW -tarief toepassen op
slechts een beperkt aantal categorieën leveringen van goederen en diensten. De richtlijn biedt niet de
ruimte om in Nederland het verlaagde BTW -tarief van 6% toe te passen op diensten van dierenartsen.
Dat geldt ook voor de onder de heffing van omzetbelasting vallende prestaties van dierenasiels. Ook
op die prestaties mag niet een verlaagd tarief worden toegepast. De richtlijn geeft wel de mogelijkheid
diergeneesmiddelen onder het verlaagde BTW -tarief onder te brengen. Van deze mogelijkheid heeft
Nederland gebruik gemaakt.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 397

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
30 mei 2007 2060716510 DL. 2007/1654 28 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over voorlichting en
voorzieningen voor de castratie en
sterilisatie van katten
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over
voorlichting en voorzieningen voor de castratie en sterilisatie van katten.
1
Kent u het bericht ‘Dode jonge katten verstoppen riool’? 1)
Ja.
3785707
2
Bent u op de hoogte van het groeiende aantal zwerfkatten in Nederland? 2) 3)
Ik ben op de hoogte van de berichtgeving over zwerfkatten die u als bron heeft vermeld. Uit
de berichtgeving blijkt dat zwerfkatten een probleem vormen. Het blijft echter lastig om uit de
berichtgeving te concluderen of het probleem groter wordt.
3, 8
Bent u van mening dat er dringende aandacht is vereist om de aanpak van deze problematiek
te voorkomen? Zo ja, op welke manier wilt u dit gaan aanpakken?
Zo neen, waarom niet?
Bent u bereid om in de nog uit te komen nota Dierenwelzijn aandacht te besteden aan de
zwerfkattenproblematiek in Nederland? Zo ja, bent u bereid hiervoor in overleg te treden met
instanties die zich inzetten om de groei van het aantal zwerfkatten in Nederland terug te
dringen? Zo neen, waarom niet?
De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de zwerfdieren en dus ook de zwerfkatten die zich
binnen de gemeentegrenzen bevinden. Lokale bestuurders kunnen beter inspelen op lokale
problematiek. Het is niet gewenst dat het ministerie van LNV zich hierin mengt.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 398

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
28 juni 2007 DL. 2007/1654 2
Ik zal dan ook niet op deze problematiek terugkomen in de nota Dierenwelzijn. Met
inachtneming van de verantwoordelijkheid van de eigenaar en de gemeenten wil ik wel
zoveel mogelijk zwerfdieren voorkomen (zie antwoord vraag 4).
4
Bent u bereid om te investeren in voorlichting over de noodzaak van castratie of
sterilisatie van katten? Zo ja, welk budget wilt u hiervoor reserveren, op welke wijze wilt u dit
uitvoeren en op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Goede voorlichting over alles wat van belang is voor het houden van gezelschapsdieren is
essentieel voor het verbeteren van hun welzijn. Daarom heeft een aantal organisaties het
Landelijk Informatiecentrum Gezelschapsdieren (LICG) opgericht dat door mij financieel
wordt ondersteund. Voor het LICG is voor de komende jaren een basissubsidie van
€ 375.000,-- per jaar gereserveerd. Tevens kan het LICG een beroep doen op projectsubsidies.
Ik verwacht dat binnen enkele maanden het LICG operationeel zal zijn. Het
onderwerp castratie zal dan in de voorlichting zeker niet ontbreken.
5
Bent u bereid maatregelen te treffen om de drempel voor kattenbezitters te verlagen om hun
katten te laten castreren of steriliseren, bijvoorbeeld door te onderzoeken wat de
mogelijkheden zijn om de prijs van de castratie of sterilisatie te reduceren? Zo ja, op welke
manier wilt u dit vormgeven en op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Nee. Het houden en verzorgen van een huisdier is de verantwoordelijkheid van de eigenaar.
De vaststelling van de behandelkosten is de verantwoordelijkheid van de dierenarts.
6
Kent u het initiatief ‘Minimax Dierendokter’ 4), een dierenkliniek waar Rotterdammers met een
uitkering tegen sterk gereduceerde tarieven hun huisdieren kunnen laten nakijken en laten
behandelen door een aantal dierenartsen?
Deelt u de mening dat een dergelijk initiatief zowel ten goede komt aan het dier als aan de
huisdierbezitter?
Ja. Een dergelijk initiatief kan eraan bijdragen dat huisdieren tijdig worden behandeld.
7
Bent u bereid te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om een dergelijk initiatief landelijk te
implementeren en welke rol de betrokken instanties hierin zouden kunnen krijgen? Zo ja, op
welke wijze en op welke termijn wilt u dit onderzoeken? Zo neen, waarom niet?
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 399

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
28 juni 2007 DL. 2007/1654 3
Nee. Ik acht dit geen taak voor de rijksoverheid. De keuze om dergelijke initiatieven financieel
te ondersteunen, ligt bij de gemeente (zie ook het antwoord op vraag 5).
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) Reformatorisch Dagblad, 23 mei 2007
2) “Problemen met zwerfkatten”,
(http://www.dierenbescherming.nl/content.php?gid=5&pid=2&sid=10)
3) NRC Next, 4 mei 2007, ‘De plaag van de Veluwe: zwerfkatten’ en Dagblad van het
Noorden, 26 maart 2007, ‘Over een paar maanden komt er weer een golf van jonge katjes’,
4) http://www.dierenopvang.com/nieuws/index.php?nid=41
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 400

α
Ministerie van Justitie
Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving
Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden
Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
Onderdeel Afdeling bestuurlijke en juridische zaken
Datum 3 juli 2007
Ons kenmerk 5492591/07
Uw kenmerk 2060717670
Bijlage(n) 1
Onderwerp Kamervragen over de strafmaat voor dierenmishandeling
Bij beantwoording de
datum en ons kenmerk
vermelden. Wilt u slechts
één zaak in uw brief
behandelen.
In antwoord op uw brief van 11 juni 2007 deel ik u mede dat de vragen van het lid Thieme (PvdD)
van uw Kamer over de strafmaat voor dierenmishandeling worden beantwoord zoals aangegeven in
de bijlage bij deze brief.
De Minister van Justitie,
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 401
Bezoekadres
Schedeldoekshaven 100
2511 EX Den Haag
Telefoon (070) 3 70 79 11
Fax (070) 3 70 79 00

5434068/06/3 juli 2007
Antwoorden van de minister van Justitie op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over de
strafmaat voor dierenmishandeling ( ingezonden 8 juni 2007, nr 2060717670).
Vraag 1
Kent u het bericht ‘Lachwekkende straf dierenmishandelaar’? 1)
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Deelt u de mening, dat de strafmaat in Nederland voor ernstige gevallen van
dierenmishandeling correct is afgemeten aan het leed dat dieren wordt aangedaan, de
maatschappelijke verontwaardiging en de aantasting van het rechtsgevoel van burgers die
daarmee samenhangen? Zo ja, waarom? Kunt u aangeven of, en zo ja, waarom u deze
strafmaat voldoende afschrikwekkend acht om dit soort dierenmishandelingen te
voorkomen? Zo neen, op welke wijze wilt u daarin verandering brengen en binnen welke
termijn?
Vraag 3
Bent u bereid op korte termijn te onderzoeken of verhoging van de strafmaat en invoering van
een houdverbod voor recidivisten een preventieve werking zou kunnen uitgaan naar
potentiële daders? Zo ja, op welke termijn en op welke wijze? Zo neen, waarom niet en welke
maatregelen wilt u dan nemen om ernsti ge vormen van dierenmishandeling te voorkomen?
Antwoord 2 en 3
In artikel 36 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren (Gwwd) is het verbod op
dierenmishandeling opgenomen. Op grond van artikel 37 Gwwd is het de houder van een dier
verboden aan een dier de nodige verzorging te onthouden. Overtreders van deze artikelen kunnen
sinds 1 februari 2006 worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of een
geldboete van maximaal € 16.750. Daarvoor was een gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren
mogelijk. Bij uw Kamer is een initiatiefwetsvoorstel van het lid Waalkens (Kamerstukken II
2005/2006, 30 511, nr. 5) aanhangig waarin wordt voorgesteld om het strafmaximum voor degeen
die opzettelijk en wederrechtelijk een dier dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, doodt,
beschadigt, onbruikbaar maakt of wegmaakt te verhogen van twee naar drie jaren. Het is de
bedoeling van de indiener om zo het strafmaximum voor overtreding van artikel 350, eerste lid, van
het Wetboek van Strafrecht weer gelijk te trekken met het strafmaximum voor overtreding van de
artikelen 36 en 37 Gwwd.
In reactie op uw vraag naar de invoering van een houdverbod, wijs ik op het hierboven al genoemde
initiatiefwetsvoorstel Waalkens, waarin wordt voorgesteld om de al bestaande mogelijkheid van het
opleggen van een houdverbod als bijzondere voorwaarde bij een geheel of ten dele voorwaardelijke
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 402
2/3

5434068/06/3 juli 2007
veroordeling te verruimen. De indiener van het initiatiefwetsvoorstel stelt voor om de tijd waarvoor
een houdverbod kan worden opgelegd te verruimen van drie naar tien jaren. Het ligt naar mijn
mening in de rede de verdere behandeling van het initiatiefwetsvoorstel af te wachten.
Vraag 4
Deelt u de mening dat het Openbaar Ministerie meer prioriteit zou moeten geven aan
vervolging van veroorzakers van dierenleed dan nu het geval is? Zo ja, op welke termijn en op
welke wijze? Zo neen, waarom niet?
Antwoord 4
Zoals mijn ambtgenote van LNV uw Kamer in antwoord op vragen over de stijging van het aantal
gevallen van dierenmishandeling (TK, 2006/2007, Aanhangsel 1695) heeft laten weten is de
capaciteit bij de Algemene Inspectiedienst (AID) ten behoeve van controle van het dierenwelzijn fors
uitgebreid. Er is een uitbreiding van 15 fte gerealiseerd gericht op landbouwhuisdieren bij de AID en
de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) en een uitbreiding oplopend tot 6 fte gericht op
gezelschapsdieren. Daarnaast heeft de toenmalige Minister van LNV vorig jaar de financiële steun
voor de Landelijke Inspectie Dierenbescherming (LID) substantieel verhoogd. Voor de opsporing van
dierenmishandeling en –verwaarlozing is dus meer capaciteit beschikbaar. De processen-verbaal die
daarvoor door de opsporingsambtenaren worden opgemaakt, worden door het Openbaar Ministerie
(OM) in behandeling genomen om te beoordelen of er tot vervolging kan worden overgegaan. Het
vervolgingsbeleid van het OM is vastgelegd in de Richtlijn voor Strafvordering Regelgeving Ministerie
van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (Stcrt. 17 april 2007, nr. 74).
1) De Telegraaf, 5 juni 2006
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 403
3/3

Directie Juridische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
20 juni 2007 2060718700 TRCJZ/2007/2267 17 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
De export van wolven (TRC/2007/3072) 070-3784183
Geachte Voorzitter,
Naar aanleiding van de door het lid Thieme (PvdD) gestelde vragen over de export van
wolven, kan ik u mede namens de ministers van Justitie en Buitenlandse Zaken het volgende
melden.
1.
Kent u het bericht “Safari Spain”? 1
Ja.
2, 4 en 5.
Kunt u de aanklacht bevestigen dat tussen januari en maart 2005 vijf wolven vanuit Nederland
zijn geïmporteerd in Spanje, om te dienen als jachtbuit voor jachttoeristen? Zo ja, welke
consequenties wilt u daaraan verbinden? Zo neen, waarop baseert u uw conclusies en
concludeert u daarmee dat het bericht niet waar is?
Kunt u aangeven of het exporteren van wolven vanuit Nederland naar andere landen is
toegestaan? Zo ja, onder welke voorwaarden en waarborgen? Zo neen, op welke wijze
controleert en handhaaft u dit verbod? Deelt u de mening dat hiervoor voldoende
deskundigheid en capaciteit voor aanwezig is bij de Nederlandse controle-instanties?
Kunt u aangeven of bij export van beschermde dieren garanties moeten worden afgegeven
dat deze beschermde wilde dieren op de eindbestemming niet als jachtdier, proefdier,
huisdier of anderszins worden gebruikt? Zo ja, wat houden deze garanties in en wie
controleert deze? Deelt u de mening dat dit systeem voldoende waterdicht is? Zo neen, deelt
u de mening dat exportgaranties noodzakelijk zijn om dit soort ongewenste praktijken te
voorkomen? Kunt u uw antwoord toelichten?
1 http://www.theolivepress.es/2007/06/14/safari-spain -olive-press-investigation/#more-483,
14 juni 2007
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 404

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 juli 2007 TRCJZ/2007/2267 2
Uit de aan mij ter beschikking staande gegevens blijkt niet dat er wolven vanuit Nederland
naar Spanje zijn overgebracht in de genoemde periode, derhalve evenmin voor het
genoemde doel. Hierbij is het volgende van belang. Wolven zijn dieren die worden
beschermd onder het CITES-verdrag. Dit verdrag is in Nederland geïmplementeerd in de
Flora- en faunawet. Een deel van de wolvenpopulaties valt onder het strengste
beschermingsregime (bijlage A). Dit zijn populaties die met uitsterven worden bedreigd. Voor
vervoer en overdracht binnen de EU is een EG-certificaat nodig, dat wordt afgegeven door
Dienst Regelingen (deel van de CITES Management Autoriteit in Nederland). Voor tweede
generatie nakweek van wolvensoorten van bijlage A geldt een minder strikt regime. Voor
export van bijlage A soorten naar landen buiten de EU zal zowel een exportvergunning bij
Dienst Regelingen als een invoervergunning in het land van bestemming aangevraagd
moeten worden.
Voor wolvensoorten van bijlage B is doorgaans geen EG-certificaat nodig voor vervoer en
overdracht binnen de EU. Voor export is doorgaans alleen een exportvergunning nodig.
Uit de gegevens waarover ik op grond van het bovenstaande beschik, blijkt niet van enige
overdracht van wolven naar Spanje in de jaren 2005 tot en met 2007. Dat wil niet zeggen dat
met zekerheid gesteld kan worden dat er geen wolven vanuit Nederland zijn overgebracht
naar Spanje. Immers, zoals hierboven is aangegeven, behoeft voor een dergelijke overdracht
niet altijd een EG-certificaat bij Dienst Regelingen te worden aangevraagd.
Ik ben van oordeel dat het systeem voor de afgifte van exportvergunningen of, indien het
intracommunautaire handel betreft, afgifte van EG-certificaten, voldoende garanties biedt om
ongewenste praktijken te voorkomen.
3 en 6
Bent u bereid om in contact te treden met de Spaanse justitie om te achterhalen wie de
leverancier was van de Nederlandse wolven en of er een exportvergunning was afgegeven
voor de dieren? Zo ja, op welke wijze, op welke termijn en wanneer denkt u uitsluitsel te
ontvangen of het gebeurde waar is? Zo neen, waarom niet?
Bent u bereid in contact te treden met de Spaanse justitie om te bezien of Nederlandse
jachttoeristen hebben deelgenomen aan het “jagen” op beschermde wilde dieren in
gevangenschap? Zo ja, op welke wijze en waarom? Zo neen, waarom niet?
Het Openbaar Ministerie (OM) ziet op basis van de nu beschikbare informatie geen aanleiding
om een onderzoek in te stellen en in dat kader in contact te treden met de Spaanse Justitie.
Mochten er feiten of omstandigheden bekend worden, waaruit het redelijk vermoeden van
het plegen van strafbare feiten voortvloeit dan kan het OM alsnog beslissen om een
onderzoek in te stellen. Zoals ik in antwoord op vraag 2 heb aangegeven, is er door Dienst
Regelingen geen EG-certificaat afgegeven in verband met een overdracht naar Spanje.
7.
Kan het deelnemen aan dergelijke illegale safari’s in het buitenland door Nederlandse
staatsburgers strafrechtelijke consequenties hebben voor het Nederlandse recht? Zo ja, op
welke wijze en kunt u voorbeelden geven van deelnames die geleid hebben tot strafrechtelijke
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 405

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 juli 2007 TRCJZ/2007/2267 3
vervolging? Zo neen, waarom niet? Acht u dit wenselijk of bent u voornemens hiervoor beleid
te ontwikkelen?
Op basis van het Wetboek van Strafrecht is het mogelijk om Nederlandse staatsburgers die
in het buit enland bepaalde misdrijven hebben gepleegd daarvoor in Nederland te vervolgen.
Of daarvan in het geval van de moreel verwerpelijke deelname aan illegale safari’s in het
buitenland sprake kan zijn, is niet in zijn algemeenheid aan te geven. In het geval van het
doden van in strijd met de CITES-regelgeving naar Spanje overgebrachte beschermde
dieren, zou sprake kunnen zijn van een misdrijf (op grond van de Flora- en faunawet en de
Wet op de economische delicten). Of een Nederlander daarvoor hier zou kunnen worden
vervolgd, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, onder andere van de bij die
persoon aanwezige wetenschap. In een concreet geval zal het OM beslissen of er tot
vervolging kan worden overgegaan.
8 en 9
Bent u bereid het in Nederland adverteren van jachtreizen in het buitenland voor jachtvormen
die in Nederland verboden zijn te verbieden? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen,
waarom niet?
Kunt u jachtreizen voor jachtvormen die in Nederland verboden zijn en die aangeboden
worden op de Nederlandse markt, verbieden? Zo ja, bent u bereid hiertoe over te gaan en
kunt u uw antwoord toelichten? Zo neen, waarom niet en hoe verhoudt zich uw uitspraak tot
het Nederlandse verbod op de jacht op beschermde dieren?
Zoals onder vraag 7 aangegeven, kan het deelnemen aan een illegale safari waarbij wordt
gejaagd op in strijd met de CITES-regelgeving verhandelde beschermde dieren onder
omstandigheden een strafbaar feit naar Nederlands recht opleveren. Ook het organiseren
van zo’n reis kan daarmee onder omstandigheden strafbaar zijn (via deelneming en
medeplichtigheid). Indien er in een concreet geval strafbare feiten worden gepleegd dan kan
daartegen worden opgetreden. Het enkel adverteren voor zo’n reis, zonder een begin van
uitvoering van de illegale jacht, is daarmee echter nog niet strafbaar. Tot het verbieden van
zulke advertenties ben ik, gezien de in Nederland bestaande vrijheid van meningsuiting en
vrijheid van drukpers, niet bereid. Verder heeft de reisbranche een eigen verantwoordelijkheid
ten aanzien van het aanbieden van en adverteren voor bepaalde soorten reizen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 406

Ministerie van Justitie
Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving
Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden
Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Datum 13 augustus 2007
Ons kenmerk 5494068/07
Uw kenmerk 2060717990
Onderwerp Kamervragen inzake een doodgeschoten schaap
Bij beantwoording de
datum en ons kenmerk
vermelden. Wilt u slechts
één zaak in uw brief
behandelen.
In antwoord op uw brief van 13 juni 2007, deel ik u mee dat de vragen van het lid van uw Kamer
Thieme (PvdD), inzake een doodgeschoten schaap, worden beantwoord zoals aangegeven in de
bijlage bij deze brief.
De Staatssecretaris van Justitie,
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 407
Bezoekadres
Schedeldoekshaven 100
2511 EX Den Haag
Telefoon (070) 3 70 79 11
Fax (070) 3 70 79 00

5494068/07/13 augustus 2007
Antwoorden van de minister van Justitie op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over een
doodgeschoten schaap (ingezonden 12 juni 2007; kenmerknr. 2060717990).
Vraag 1
Kent u het bericht “tranen om doodgeschoten schaap”?
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2.
Klopt het dat het bewuste schaap is doodgeschoten door een jachtopziener, terwijl het dier
zich in een weiland bevond, op afstand van de weg in een niet verkeersonveilige situatie?
Antwoord 2
Het incident waarop het krantenartikel van de Tubantia d.d. 7 juni 2007 doelt, heeft betrekking op het
doodschieten van een op hol geslagen schaap in de omgeving van Enschede op 6 juni 2007.
Hiertoe is besloten nadat het bewuste schaap – met grote horens – verschillende keren was
ontsnapt, op hol was geslagen en daarbij een aantal maal een doorgaande provinciale weg was
overgestoken waarbij het bijna in botsing kwam met rijdende auto’s (de weg aldaar kent een
maximumsnelheid van 80 km p/u). Tevens heeft dit schaap runderen in omliggende weilanden op hol
doen slaan door achter deze dieren aan te rennen. Onder deze omstandigheden vormde het schaap
derhalve een gevaar voor de veiligheid van personen en/of goederen. Volgens de ter plaatse
aanwezige politiefunctionarissen was er, anders dan het neerschieten van dit schaap, geen reële
mogelijkheid om dit dier op andere (verantwoorde) wijze onder controle te krijgen. Hierbij wordt
opgemerkt dat er verschillende keren tevergeefs is getracht om de eigenaar van het dier te
achterhalen. Derhalve ontstond de noodzaak om snel in te grijpen en het gevaarzettende gedrag van
het schaap te beëindigen door het te doden.
Op verzoek van de politiefunctionarissen heeft de jachtopziener vervolgens het
schaap doodgeschoten terwijl dit schaap zich in een weiland bevond. Dit weiland,
gelegen buiten de bebouwde kom, bood daartoe een veilige gelegenheid omdat het
op enige afstand van de verkeersweg was gelegen.
Vraag 3.
Deelt u de mening dat er in dat geval sprake was van een spoedeisend belang om het dier te
doden? Zo ja, waarom? Zo neen, deelt u dan de mening dat de bewuste jachtopziener zijn
bevoegdheden te buiten gegaan is en in aanmerking komt voor vervolging?
Vraag 4.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 408
2/3

5494068/07/13 augustus 2007
Vond het incident plaats binnen de bebouwde kom? Krachtens welke bevoegdheid handelde
de bewuste jachtopziener toen hij dit dier doodde?
Vraag 5.
Is de bevoegdheid in dit geval juist geïnterpreteerd? Zo ja, op welke gronden? Zo neen, bent
u bereid een onderzoek in te stellen naar de gang van zaken en of er terechte gronden waren
het schaap te doden?
Vraag 6.
Is er een geweldsinstructie voor politie of buitengewoon opsporingsambtenaren (BOA’s) met
vuurwapenvergunning, gericht op de wijze waarop ze worden geacht te handelen met dieren
die een gevaar vormen? Zo ja, hoe luidt die? Zo neen, waarom is er geen geweldsinstructie en
bent u bereid die vorm te geven? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
Antwoord op de vragen 3 tot en met 6
Er is geen reden om aan te nemen dat de politie op onjuiste gronden heeft besloten om het schaap
door een jachtopzichter te laten doodschieten. De Circulaire Wapens en Munitie (CWM) geeft in
paragraaf 5.7 regels voor het doden van losgebroken en/of gewond vee of wild dat een gevaar vormt
voor de veiligheid van personen en/of goederen. De jachtopzichter was tot het handelen bevoegd nu
er was voldaan aan zowel het in paragraaf 5.7 genoemde ‘noodzakelijkheidsvereiste’ als aan de
gestelde formele eisen. Zo beschikte deze jachtopzichter, conform het in paragraaf 5.7 bepaalde,
over een geldige jachtakte, over voldoende kennis met betrekking tot het schieten op (groot) vee en
was hem door de korpschef Twente verlof verleend tot het voorhanden hebben van een groot kaliber
kogelgeweer. Alhoewel er naar de mening van het OM sprake was van een belang om snel te
handelen, is het bestaan van een door het lid Thieme genoemd ‘spoedeisend belang’ niet in de
CWM als voorwaarde genoemd.
In het licht van de hiervoorgenoemde feiten en omstandigheden, ziet het Openbaar Ministerie geen
aanleiding om een nader onderzoek naar het optreden van de jachtopzichter te gelasten dan wel
over te gaan tot vervolging.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 409
3/3

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
23 juli 2007 2060721790 DN. 2007/2310 17 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over dumping van
uitheemse en inheemse dieren
Kamervragen over dumping van
Geachte Voorzitter,
Hierbij geef ik antwoord op de vragen van het Kamerlid Thieme (Partij voor de Dieren) over
het dumpen van uitheemse en inheemse dieren.
1
Kent u de berichten ‘Uitheemse dieren massaal gedumpt’ 1), ‘Helaas zitten vogels niet in het
ziekenfonds’ 2), en ‘Veel te veel kittens wachten bij Dierenopvang Maasland op een baasje’
3)?
Ja.
3785695
2
Kunt u aangeven hoeveel uitheemse en inheemse dieren per jaar door hun eigenaren worden
gedumpt of op andere wijze terechtkomen in de diverse opvangcentra voor dieren? Zo neen,
waarom niet?
De aantallen gevonden en opgevangen huisdieren worden niet landelijk geregistreerd, omdat
dit een gemeentelijke aangelegenheid is.
3
Deelt u de mening dat de zorg voor voldoende plaats in de opvangcentra en voldoende
financiële middelen om alle hulpbehoevende dieren te verzorgen een verantwoordelijkheid
van de landelijke overheid zou behoren te zijn, waar nu sprake is van een sterk gefragmentariseerd
beleid op lokaal niveau? Zo ja, wat wilt u hieraan veranderen? Zo neen, kunt u
toelichten waarom niet?
Voor gevonden (huis)dieren geldt:
Op basis van artikel 8, derde lid, boek 5 van het Burgerlijk Wetboek dienen gemeenten
gevonden gehouden dieren twee weken in bewaring te nemen, tenzij er sprake is van
onevenredig hoge kosten of als euthanasie om medische redenen is gewenst. Op welke
wijze gemeenten dit beleid ten uitvoer brengen, is een gemeentelijke aangelegenheid.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 410

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 augustus 2007 DN. 2007/2310 2
Het is zaak dat mensen een huisdier kiezen dat bij hen past, zodat teleurstellingen uitblijven
en dieren slechts bij uitzondering in een asiel terecht zullen komen. Het Landelijk Informatie
Centrum Gezelschapsdieren (LICG) zal potentiële eigenaren gaan helpen om die bewuste
keuze te maken. Het LICG wordt door mij financieel ondersteund.
Wilde inheemse dieren leven in de natuur en hun ‘hulpbehoevendheid’ is van een andere
categorie dan van gehouden dieren. Voor deze dieren geldt een zorgplicht, die inhoudt dat
menselijk handelen geen nadelige gevolgen voor de wilde flora en fauna mag hebben. Actief
zorgen voor bijvoorbeeld gewonde wilde dieren gebeurt in opvangcentra die een ontheffing
op grond van de Flora- en faunawet hebben. De verenigingen en stichtingen die speciaal
voor dit doel zijn opgericht beschikken daartoe over een bepaald doelvermogen.
Om de kwaliteit van deze opvang te waarborgen, waarbij een zo snel mogelijke terugkeer
naar de natuur het hoofddoel is, heb ik financiële middelen beschikbaar gesteld aan de
Vereniging Opvangcentra Niet-gedomesticeerde Dieren (VOND) om een kwaliteitsprotocol te
ontwikkelen voor de opvang van wilde inheemse dieren. In het conceptkwaliteitsprotocol is
onder andere een bepaling opgenomen waarbij het opvangcentrum te allen tijde voor
voldoende solvabiliteit dient te zorgen om aan de lopende financiële verplichtingen te kunnen
voldoen. Het definitieve kwaliteitsprotocol zal aan uw Kamer worden aangeboden.
4
Bent u bereid om op korte termijn - mogelijk in afwachting van landelijk beleid - bij
gemeenten aan te sturen op de formulering en implementatie van effectief beleid, waarmee
voldoende ruimte en financiële middelen beschikbaar komen voor dierenopvangcentra om
alle hulpbehoevende uitheemse en inheemse dieren op te vangen?
Zo neen, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze?
Nee. Gemeenten zijn bevoegd om zelfstandig beslissingen te maken over het al dan niet
ondersteunen van opvangcentra.
5
Bent u bereid maatregelen te treffen om het dumpen van uitheemse en inheemse diersoorten
tegen te gaan, bijvoorbeeld door handhaving en invoering van strenge straffen? Zo neen,
waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze?
Verbodsbepalingen zijn reeds van kracht. Het achterlaten van dieren is te scharen onder het
verbod, zoals opgenomen in artikel 37 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren. Op
grond van dit artikel is het de houder van een dier verboden aan een dier de nodige
verzorging te onthouden. Overtreders van dit artikel kunnen sinds 1 februari 2006 worden
veroordeeld tot een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of een geldboete van
maximaal € 16.750. Daarvoor was een gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren mogelijk.
Het invoeren van hogere straffen acht ik niet noodzakelijk.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 411

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 augustus 2007 DN. 2007/2310 3
Daarnaast vind ik het effectiever om te voorkomen dat mensen dieren aanschaffen die ze na
een poosje niet meer willen hebben. Daar wil ik graag bij helpen. Zie verder mijn antwoord op
vraag 3.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) Metro, 20 juli 2007
2) BN/De Stem, 19 juli 2007
3) Brabants Dagblad, 19 juli 2007
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 412

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
29 juni 2007 2060719670 DL. 2007/2196 27 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over noodlijdende
dierenasielen
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over
noodlijdende dierenasielen.
1
Bent u op de hoogte van de financiële problemen van het Dierenopvangcentrum Amsterdam?
1)
Ja.
3785707
2
Kunt u aangeven hoe het mogelijk is dat een stadsdeel een dierenasiel dreigt met een
ontruimingsprocedure of schadeclaims, mede gelet op de plicht van gemeenten om de eerste
14 dagen zorg te dragen voor aangetroffen zwerfdieren binnen hun gemeente?
Op basis van artikel 8, derde lid, boek 5 van het Burgerlijk Wetboek dienen gemeenten
gevonden dieren twee weken in bewaring te nemen, tenzij er sprake is van onevenredig hoge
kosten of als euthanasie om medische redenen is gewenst. Op welke wijze gemeenten aan
deze verplichting uitvoering geven, is een gemeentelijke aangelegenheid.
3
Acht u het aanvaardbaar dat door deze situatie zo’n 380 dieren op straat dreigen te komen
staan en in ieder geval 300 katten tot het einde van het jaar in tijdelijke hokken opgevangen
moeten worden, zonder de mogelijkheid om los te lopen? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo
neen, welke maatregelen wilt u treffen om dit te helpen voorkomen en wanneer?
Het behoort tot de bevoegdheid van gemeentebesturen om beleid voor de opvang van
zwerfdieren te voeren. Een dierenasiel is verantwoordelijk voor de zorg van de dieren die het
heeft opgenomen. De dieren dienen conform de wettelijke voorschriften, zoals het Honden-
en kattenbesluit (HKB), te worden opgevangen. De Algemene Inspectiedienst controleert de
dierenasielen op de naleving van de wettelijke voorschriften.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 413

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 augustus 2007 DL. 2007/2196 2
Wanneer het asiel niet kan voldoen aan de voorschriften in het HKB, dan zal het asiel
noodzakelijke oplossingen moeten zoeken.
Ik zie het als mijn taak om te helpen voorkomen dat asieldieren ontstaan. Het is van belang
dat mensen een huisdier kiezen dat bij hen past, opdat teleurstellingen uitblijven en dieren
slechts bij uitzondering in een asiel terechtkomen. Het Landelijk Informatie Centrum
Gezelschapsdieren (LICG) zal potentiële eigenaren gaan helpen om die bewuste keuze te
maken. Het LICG wordt door mij financieel ondersteund. De eigenaar van het huisdier blijft
evenwel altijd (financieel) verantwoordelijk voor zijn huisdier.
4
Deelt u de mening dat gemeenten een plicht hebben om het voortbestaan van de opvang van
zwerfdieren die binnen hun gemeente worden aangetroffen te garanderen? Zo ja, welke
maatregelen bent u voornemens te treffen om te garanderen dat gemeenten deze plicht
naleven? Zo neen, waarom niet?
Zie het antwoord op vraag 2.
5
Acht u het wenselijk dat gemeenten dierenasielen opzadelen met de (financiële) verantwoordelijkheid
voor de tekorten die ontstaan door onvoorziene problemen bij de bouw van
een nieuw onderkomen die buiten hun schuld zijn ontstaan, mede gelet op het grote aandeel
van de gemeente in de totale kosten van het nieuwe onderkomen? Zo ja, waarom? Zo neen,
welke maatregelen bent u voornemens te gaan treffen om een dergelijke situatie in de
toekomst te voorkomen?
Zoals eerder aangegeven, betreft het hier een gemeentelijke aangelegenheid. Het onderhavige
geschil met het dierenasiel is de verantwoordelijkheid van het deelraadbestuur.
6, 7 en 8
Acht u het wenselijk dat dierenasielen voor een groot deel van hun inkomsten afhankelijk zijn
van legaten, spontane giften en donaties en dat er hierdoor bij veel dierenasielen structurele
tekorten ontstaan? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, welke maatregelen wilt u gaan
treffen om hier verandering in te brengen en wanneer?
Acht u het aanvaardbaar dat er bij veel dierenasielen geen structurele middelen beschikbaar
zijn voor investeringen in bijvoorbeeld verbeterde huisvesting en het aantrekken van extra
personeel? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, bent u bereid maatregelen te treffen om
deze investeringen mogelijk te maken? Zo ja, op welke wijze en welke termijn? Zo neen,
waarom niet?
Deelt u de mening dat de overheid een taak heeft in het veiligstellen van het voortbestaan van
opvangcentra voor zwerfdieren, waarbij goede huisvesting en voldoende personeel
onontbeerlijk zijn? Zo ja, op welke manier wordt deze taak momenteel vormgegeven of zal
deze worden vormgegeven? Zo neen, waarom niet?
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 414

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 augustus 2007 DL. 2007/2196 3
Dierenasielen zijn private ondernemingen en daardoor verantwoordelijk voor de eigen
bedrijfsvoering en het genereren van voldoende middelen door de kosten van de opvang
zoveel mogelijk door te berekenen aan klanten en anderszins aan fondsenwerving te doen. In
het asiel dient een vakbekwaam beheerder werkzaam te zijn.
9
Kunt u aangeven hoeveel gemeenten momenteel een structurele bijdrage leveren aan het
dierenasiel dat de dieren uit de desbetreffende gemeente opvangt, wat de hoogte is van deze
bijdrage en waar deze bijdrage voor bedoeld is?
Nee. Het ministerie van LNV registreert alleen de gegevens van bedrijfsmatige dierenasielen.
Die gegevens betreffen de vestigingsplaats, de rechtspersoon, de bestuursleden, de
beheerder. Gegevens betreffende de financiering van het asiel worden niet geregistreerd.
10
Bent u bereid om met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten in overleg te treden om te
komen tot afspraken over de bijdragen van gemeenten aan de dierenasielen in hun regio? Zo
ja, wat zal hierbij de minimale insteek zijn? Bent u voornemens hiervoor in overleg te treden
met dierenopvangcentra? Zo neen, waarom niet?
Nee. Gemeentebesturen kunnen zelfstandig binnen de daartoe geldende kaders beslissen of
zij subsidie verlenen aan dierenasielen of daar andere afspraken over willen maken.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) ‘Wurgcontract voor dierenasiel’, De Telegraaf Amsterdam, 26 juni 2007
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 415

Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EK 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
31 augustus 2007 2060724290 VD. 2007/2137 5 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over dierenvoeding besmet 3784467
met genetisch gemanipuleerde
bestandsdelen
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u een antwoord op vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over dierenvoeding
besmet met genetisch gemanipuleerde bestandsdelen.
1
Kent u het bericht “Greenpeace doet aangifte om ‘foute’ voeding huisdieren? 1
Ja.
2
Deelt u de mening dat het leveren van diervoeding met genetisch gemanipuleerde
bestanddelen, zonder dat het etiket daarvan melding maakt, in strijd met de wet is? Zo ja,
welke sancties staan daarop en acht u deze sanctiemogelijkheden voldoende? Zo neen,
waarom niet?
Verordening 1829/2003 inzake genetisch gemodificeerde levensmiddelen en diervoeders
bepaalt dat sporen van genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s) in diervoeding
aanwezig mogen zijn in een verhouding van niet meer dan 0,9%, op voorwaarde dat dit
onvoorzien of technisch niet te voorkomen is. Diervoeding die meer dan 0,9% ggo’s bevat,
dient te worden geëtiketteerd. Als dit wordt nagelaten, is er sprake van een overtreding van
de Europese etiketteringregelgeving.
Overtredingen in het kader van Verordening 1829/2003 vallen onder de Wet op de
Economische Delicten (Stb. 1951, 91). Afhankelijk van de ernst van de overtreding neemt de
Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) passende maatregelen. De VWA is momenteel bezig het
maatregelenbeleid rondom de handhaving van ggo’s opnieuw vast te stellen. Het
uitgangspunt daarbij zal zijn dat overtreding van de 0,9%-regel als een etiketteringovertreding
wordt beschouwd, waarbij in eerste instantie waarschuwend wordt opgetreden.
1 de Volkskrant, 28 augustus 2007
(http://www.volkskrant.nl/binnenland/article455967.ece/Greenpeace_doet_aangifte_om_foute_voedinghuisdieren)
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 416

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
5 oktober 2007 VD. 2007/2137 2
Ik acht deze sanctie voldoende, omdat het een overtreding van de etiketteringverplichting
betreft en er geen sprake is van risico voor de volksgezondheid, diergezondheid of
milieuveiligheid. De door Greenpeace aangetroffen ggo’s zijn in de Europese Unie (EU)
toegelaten en veilig bevonden.
3
Bent u voornemens het toezicht op de bestanddelen van diervoeders met betrekking
tot genetisch gemanipuleerde ingrediënten te verscherpen naar aanleiding van de
bevindingen van Greenpeace? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet
en waaruit blijkt dat het huidige toezicht voldoende is?
In de nieuwe handhavingstrategie van de VWA ligt het zwaartepunt van het toezicht bij het
beperken van risico’s voor onder andere de volksgezondheid en diergezondheid. Mede gelet
op de beschikbare middelen en de nog te realiseren taakstellingen besteedt de VWA relatief
minder aandacht aan overtredingen die niet tot concrete risico’s voor de veiligheid van mens
of dier leiden. De nieuwe aanpak beoogt niet alleen de effectiviteit van het toezicht te
verhogen, maar ook de naleving van de regels te vergroten door de toezichtlast voor goed
presterende ondernemers te verminderen. Deze strategie, “Handhaven met verstand en
gevoel“, is eind vorig jaar door de ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV)
en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) aan de Kamer gecommuniceerd. De door
Greenpeace aangetoonde ggo’s zijn allen in de EU toegelaten en veilig bevonden voor mens,
dier en milieu. Gelet op de afwezigheid van concrete risico’s voor de volksgezondheid,
diergezondheid of het milieu, zie ik geen directe aanleiding om het toezicht te verscherpen.
Uit het feit dat geen ggo’s zijn aangetroffen die niet in de EU zijn toegelaten, blijkt dat het
risicogebaseerd handhaven werkt. De VWA controleert de etikettering van diervoeding
steekproefsgewijs. Ik acht dit voldoende om het belang van keuzevrijheid te waarborgen. De
VWA voert op dit moment een eigen onderzoek uit naar de door Greenpeace geconstateerde
overschrijdingen. Op de uitkomsten hiervan kan ik niet vooruitlopen.
4
Hoe taxeert u de bevindingen van Greenpeace in dit geval en hoe beoordeelt u daaraan
gerelateerd de controles van de Voedsel- en Waren Autoriteit (VWA)?
Zie antwoord op vraag 3.
5
Kunt u een compleet overzicht geven van de overtredingen en sancties betreffende de
verkoop van diervoeding met genetisch gemanipuleerde bestanddelen zonder vermelding op
het etiket? Kunt u daarbij aangeven hoe vaak de VWA in de afgelopen drie jaar het
ongeëtiketteerde gebruik van genetisch gemanipuleerde bestanddelen heeft aangetroffen in
diervoeders en welke sancties zijn opgelegd in die gevallen?
Er is 100% documentcontrole van alle importpartijen diervoeder om na te gaan of de
etiketteringvereisten worden nageleefd.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 417

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
5 oktober 2007 VD. 2007/2137 3
Zoals ook al aangegeven in de beantwoording van de Kamervragen die zijn gesteld tijdens
het Algemeen Overleg (AO) biotechnologie op 18 april jl., bevat vrijwel al het mengvoer voor
de gangbare veehouderij ggo-grondstoffen en is derhalve ook als zodanig geëtiket teerd 2 . Het
is met name de petfoodindustrie die ggo-vrij diervoeder wil produceren. Sinds 2004 zijn twee
etiketteringovertredingen geconstateerd. De betreffende producenten hebben hiervoor een
waarschuwing ontvangen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2 Kamerstukken 2006-2007, 27 428, nr. 84.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 418

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
30 augustus 2007 2060724210 DL. 2007/2615 16 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over de kosten van de
uitbraak van ziekten in dierenasielen
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u mede namens de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de
antwoorden toekomen op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over de kosten van de
uitbraak van ziekten in dierenasielen. (Ingezonden 30 augustus 2007)
1
Kent u het bericht ‘Politiek: ‘Euthanasie asieldieren voorkomen’’? 1)
Ja.
3785707
2
Kunt u aangeven of de afgelopen vijf jaar het euthanaseren van alle dieren in een dierenasiel
is voorgekomen? Zo ja, hoe vaak? Is hiervoor wettelijke toestemming noodzakelijk en onder
welke voorwaarden wordt wettelijke toestemming gegeven? Kunt u daarbij ook aangeven
welke instanties betrokken zijn bij een besluit om tot euthanaseren over te gaan en wie daarbij
welke verantwoordelijkheid draagt?
Het is mij niet bekend dat het euthanaseren van alle asieldieren de laatste vijf jaar is
voorgekomen. Voor het euthanaseren van asieldieren is geen wettelijke toestemming vereist.
De beheerder van een asiel is verantwoordelijk voor het eventueel euthanaseren van een dier.
Het Besluit doden van dieren bepaalt dat bij het doden de dieren elke vermijdbare opwinding
of pijn of elk vermijdbaar lijden wordt bespaard en dat het doden wordt uitgevoerd door
personen die de nodige kennis en vaardigheden bezitten om de taken humaan en
doeltreffend uit te voeren. Gezien de gebruikte methoden bij euthanasie komt het er in de
regel op neer dat de dierenarts de euthanasie uitvoert.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 419

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
16 oktober 2007 DL. 2007/2615 2
3
Acht u het toelaatbaar dat een dierenasiel door de uitbraak van een besmettelijke ziekte in
zodanige financiële problemen belandt, dat euthanasie van alle aanwezige dieren wordt
overwogen? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, hoe wilt u een vergelijkbare situatie in de
toekomst voorkomen en bent u bereid daarin als landelijke overheid het voortouw in te
nemen?
Het euthanaseren van dieren in een asiel uit financiële overwegingen acht ik onwenselijk.
Echter, zoals hiervoor aangegeven is, is de beslissing hiertoe de verantwoordelijkheid van het
dierenasiel. Een dierenasiel is een private onderneming en daarom zelf verantwoorde lijk voor
de (financiële) bedrijfsvoering en zal dan ook tegenslagen moeten kunnen opvangen, zonder
dat dieren moeten worden geëuthanaseerd vanwege geldgebrek.
Het Honden- en kattenbesluit bevat voorschriften met betrekking tot het gezond houden van
de populatie honden en katten in onder meer dierenasielen en pensions. Van het asiel mag
verwacht worden dat het zodanige eisen stelt aan de gezondheidstoestand en
vaccinatieschema’s van binnengebrachte dieren en zodanige hygiëne- en quarantainemaatregelen
treft, dat uitbraken van dierziekten zoveel mogelijk worden voorkomen.
4
Kunt u aangeven waarom in gevallen van dierziektecrises in de veehouderij een systeem van
meldingsplicht en een crisisbeleid bestaat waarbij vergoedingen aan veehouders worden
verstrekt en zij nagenoeg volledig schadeloos worden gesteld welke de samenleving de
afgelopen jaren enkele miljarden euro’s hebben gekost, terwijl noch een plan van aanpak,
noch een crisisbeleid, noch geld beschikbaar wordt gesteld voor de uitbraak van ziekten
onder dieren in dierenasielen, die onder verantwoordelijkheid vallen van de overheid?
De Regeling preventie, bestrijding en monitoring van besmettelijke dierziekten en zoönosen
en TSE’s (de Regeling preventie) bepaalt welke dierziekten aangifteplichtig zijn op grond van
de Gezondheids en welzijnswet voor dieren (Gwwd). Aangifteplichtige dierziekten hebben in
het algemeen betrekking op dieren die beroepsmatig worden gehouden (veehouderij en
aquacultures) en waarbij de dierziekten een humaan risico opleveren en of tot grote
economische schade leiden. Daarnaast is ook een dierziekte als rabiës (hondsdolheid) die
ook bij gezelschapsdieren zoals honden en katten kan voorkomen, eveneens aangifteplichtig
op grond van de Gwwd c.q. de Regeling preventie. De houder is aldus verplicht de overheid
in kennis te stellen van eventuele klinische verschijnselen van deze besmettelijke dierziekten
of van verdenking van een besmetting. De verantwoordelijkheid voor het melden van
dierziekteverschijnselen ligt bij de houder en dierenasiels vormen daarop als houder geen
uitzondering. Op basis van een dergelijke melding stelt de minister LNV een onderzoek in.
Naar aanleiding van dit onderzoek neemt de minister LNV zonodig maatregelen op basis van
de Gwwd.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 420

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
16 oktober 2007 DL. 2007/2615 3
Voor zover door het ingrijpen van de overheid naar aanleiding van een geconstateerde
besmetting met een aangifteplichtige dierziekte directe schade bij de houder ontstaat, zoals
bijvoorbeeld verlies van dieren door het overnemen van dieren voor onderzoek of doden van
dieren om een besmetting een halt toe te roepen en verdere verspreiding te voorkomen,
vergoedt de overheid dergelijke directe schade. Vervolgschade van de houder, zoals schade
als het gevolg van afvoer- of vervoersverboden, wordt beschouwd als bedrijfsrisico en is
voor rekening van de houder of het dierenasiel als dat aan de orde is.
5 en 7
Bent u bereid in noodsituaties financiële steun te verlenen aan dierenasielen die de
gemeentelijke taak van het opvangen van gevonden dieren op zich hebben genomen, in
overeenstemming met de financiële schadeloosstellingen die verleend worden bij dierziektecrises
in de veehouderij? Zo ja, op welke wijze en op welke termijn wilt u dit beleid
vormgeven? Zo neen, waarom niet en welke juridische argumenten hanteert u om dierenasielen
die te kampen hebben met een dierziekte-uitbraak uit te sluiten van overheidsondersteuning?
Vindt u het gebrek aan financiële ondersteuning voor medische behandelingen als gevolg van
ziekten in een dierenasiel terecht? Zo ja, waarom en hoe verhoudt zich dat tot de grote
hoeveelheid financiële middelen die beschikbaar worden gesteld bij uitbraken van dierziekten
in de veehouderij? Zo neen, waarom niet en op welke wijze wilt u dit aanpakken en binnen
welke termijn?
Voor zover de overheid maatregelen treft bij een dierenasiel ter bestrijding van een aangifteplichtige
dierziekte, wordt de directe schade vergoed en zullen dezelfde maatstaven gelden
die ook worden toegepast voor directe schade bij particulieren en veehouders.
In de berichtgeving is sprake van schimmelinfecties en niet van een uitbraak van aangifteplichtige
besmettelijke dierziekten. Voor een tegemoetkoming in de schade is dan ook geen
grond.
6
Kunt u aangeven waarom in gevallen van dierziektecrises in de veehouderij gelden
beschikbaar worden gesteld voor de psychische ondersteuning van veehouders, terwijl er
geen gelden beschikbaar worden gesteld voor de medische behandeling van ziekten in
dierenasiel die ook voor mensen besmettelijk zijn, zoals schimmelinfecties?
Tijdens de dierziektecrises heeft de minister van LNV geld beschikbaar gesteld voor sociaalemotionele
ondersteuning van veehouders en hun gezinnen. Het doel hiervan was om tijdig
klachten van psychosociale aard te signaleren en betrokkenen zonodig te geleiden naar de
reguliere hulpverlening, zoals de huisarts of instellingen voor (geestelijke) gezondheidszorg.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 421

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
16 oktober 2007 DL. 2007/2615 4
Een vorm van sociaal-emotionele ondersteuning past bij het bestrijden van grootsc halige
dierziekten, waarbij veel veehouders op velerlei wijze zwaar worden getroffen. Bij die
ondersteuning wordt ook het sociale netwerk van de veehouder en zijn gezin betrokken en
bestaat de ene keer uit de dominee/pastor, de andere keer uit een betrokken onderwijzer
voor extra aandacht aan kinderen. Ook de brancheorganisaties zijn opgeroepen om
branchegenoten te ondersteunen, hetgeen ook is gebeurd.
Zie ook het antwoord op vraag 5 en 7.
8
Bent u bereid de veelal vrijwillige werknemers in dierenasielen financieel te compenseren
indien zij bij een uitbraak van bijvoorbeeld een schimmelinfectie zelf medische zorg
behoeven? Zo ja, op welke wijze en onder welke voorwaarden? Zo neen, waarom niet?
Medische behandelingen als gevolg van dierziektenbestrijding worden niet vergoed door de
overheid. Voor dergelijke risico’s zijn andere maatschappelijke voorzieningen beschikbaar,
zoals private ziektenkostenverzekeringen, Arbowet, etc.
9 en 10
Wat verstaat u onder “onevenredig hoge kosten”, die volgens uw antwoord op eerdere
Kamervragen 2) kunnen leiden tot een uitzondering op de gemeentelijke plicht om gevonden
dieren veertien dagen in bewaring te nemen? Wie bepaalt bij binnenkomst van een dier in een
opvangcentrum of de kosten voor de opvang evenredig zijn? Kunt u daarbij aangeven op
basis van welke criteria u de mate van ‘onevenredigheid’ bepaalt, in hoeverre die criteria in
voldoende mate objectief zijn vast te stellen en waar dat uit blijkt?
Kunt u aangeven welke alternatieven u ziet voor de veertien dagen bewaringsplicht voor
gemeenten wanneer de kosten voor opvang volgens de door u gehanteerde criteria
onevenredig hoog worden bevonden?
Het criterium “onevenredig hoge kosten” komt voort uit artikel 5:8, derde lid van het
Burgerlijk Wetboek. Deze bepaling wordt uitgelegd door de burgerlijke rechter. Het is
niet aan mij om uitleg hieraan te geven. Ik zie geen aanleiding om alternatieven te
ontwikkelen.
11 en 12
Kunt u aangeven op welke manier er vanuit de landelijke overheid op wordt toegezien dat
gemeenten in dit opzicht voldoen aan hun wettelijke verplichtingen?
Kunt u aangeven op welke manier er op wordt toegezien dat gemeenten voldoen aan hun
wettelijke verplichtingen wat betreft de opvang van gevonden dieren gedurende de eerste
veertien dagen en welke verantwoordelijkheid de landelijke overheid heeft als gemeenten
deze wettelijke verplichtingen niet na (kunnen) komen?
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 422

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
16 oktober 2007 DL. 2007/2615 5
De landelijke overheid houdt geen toezicht op het naleven van de wettelijke verplichtingen in
deze. De gemeente is zelf verantwoordelijk voor het nakomen van zijn wettelijke
verplichtingen, de landelijke overheid heeft dus geen rol.
13
Kunt u aangeven op welke wijze de landelijke overheid gemeenten kan sanctioneren, indien zij
hun wettelijke verplichtingen ten aanzien van de opvang van dieren niet nakomen? Acht u
deze sanctioneringsmethoden voldoende? Zo ja, hoe verklaart u dan dat veel gemeenten hun
wettelijke verplichtingen ten aanzien van de opvang van dieren niet nakomen? Zo neen, op
welke wijze gaat u deze sanctioneringsmethoden verbeteren en binnen welke termijn?
De landelijke overheid heeft in deze geen sanctioneringsmogelijkheden. Ik ben niet
voornemens bijzondere sanctioneringsmogelijkheden in het leven te roepen. Het is aan
gemeenten zelf om hun verplichtingen na te komen en zij zijn dan ook zelf verantwoorde lijk.
Indien een gemeente haar verplichtingen niet nakomt, kan zij hiervoor ook bij de rechter ter
verantwoording worden geroepen.
14
Bent u bereid in te grijpen wanneer blijkt dat gemeenten geen (structurele) financiële
ondersteuning bieden aan dierenasielen, die gevonden dieren in hun regio opvangen? Zo ja,
op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
Het is aan de gemeenten zelf om te bepalen op welke wijze zij de opvang van zwerfdieren
willen regelen. Het is ook aan gemeenten zelf om te bepalen of en hoe zij dierenasielen
ondersteunen. Ik zie geen rol voor de rijksoverheid hierbij.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) De Stentor/Zwolse Courant, 27 augustus 2007
2) Antwoorden op eerdere vragen met vraagnummer 2060719670
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 423

ϕ1
Ministerie van Justitie
Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtspleging
Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden
Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Onderdeel BJZ
Bij beantwoording de
Datum 3 juli 2007
datum en ons kenmerk
Ons kenmerk 5488442/07
vermelden. Wilt u slechts
Uw kenmerk 2060714960
één zaak in uw brief
Bijlage(n) Ja
behandelen.
Onderwerp Antwoorden op vragen van Thieme (PvdD) over optreden bij mishandelingen
van paarden
In antwoord op uw brief van 30 mei 2007, nr. 2060714960 deel ik u mede dat de vragen van het lid
Thieme van uw Kamer over politieoptreden bij de mishandelingen van paarden met de dood tot
gevolg worden beantwoord zoals aangegeven in de bijlage bij deze brief.
De Minister van Justitie,
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 424
Bezoekadres
Schedeldoekshaven 100
2511 EX Den Haag
Telefoon (070) 3 70 39 11
Fax (070) 3 70 79 25
www.justitie.nl

5488442/07/3 juli 2007
Antwoorden van de minister van Justitie op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over
politieoptreden bij mishandelingen van paarden met de dood tot gevolg, ingezonden op 15 mei
2007 (2060714960).
Vraag 1.
Kent u het bericht ‘Politie neemt paardenmoord niet serieus’? 1)
Antwoord 1.
Ja.
Vraag 2.
Kunt u aangeven of het bericht waar is dat zowel de politie als de officier van justitie in deze
zaak aan de betreffende paardeneigenaar heeft gemeld dat het niet mogelijk is om aangifte te
doen van de mishandeling van zijn paarden? Zo ja, hoe beoordeelt u een dergelijke
werkwijze?
Antwoord 2.
Door de betreffende paardeneigenaar is op vrijdag 30 maart 2007 bij de politie gemeld dat zijn
paarden onder verdachte omstandigheden waren overleden. Naar aanleiding hiervan is er nog
diezelfde avond door de politie en een dierenarts ter plaatse een onderzoek ingesteld. In reactie op
aangevers verzoek om op zaterdag 31 maart 2007 aangifte te mogen doen, heeft de politie
aangeboden om deze aangifte op maandag 2 april 2007 op te nemen. Dit is op die dag ook gebeurd.
Er is dus noch door de politie, noch door het Openbaar Ministerie (OM) aan de betreffende
paardeneigenaar gemeld dat het niet mogelijk is om aangifte te doen van de mishandeling van zijn
paarden.
Vraag 3.
Kunt u bij benadering aangeven in hoeveel gevallen van dierenmishandeling er jaarlijks op
deze manier gereageerd wordt door politie en justitie? Bent u bereid politie en justitie op te
dragen meer prioriteit te geven aan de opsporing en vervolging van dierenmishandeling? Zo
ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
Antwoord 3.
De politie is op basis van artikel 163, eerste lid, van het Wetboek van Strafvordering verplicht om de
aangifte van een strafbaar feit op te nemen, dus ook van dierenmishandeling.
Naar aanleiding van het tweede deel van de vraag wijs ik erop dat mijn ambtgenote van LNV uw
Kamer in beantwoording op vragen over de stijging van het aantal gevallen van dierenmishandeling
(TK, 2006/2007, Aanhangsel 1695) al heeft laten weten dat de capaciteit bij de Algemene
Inspectiedienst (AID) ten behoeve van controle van het dierenwelzijn fors uitgebreid. Er is een
uitbreiding van 15 fte gerealiseerd gericht op landbouwhuisdieren bij de AID en de Voedsel en
Waren Autoriteit (VWA) en een uitbreiding oplopend tot 6 fte gericht op gezelschapsdieren.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 425
2/3

5488442/07/3 juli 2007
Daarnaast heeft de toenmalige Minister van LNV vorig jaar de financiële steun voor de Landelijke
Inspectie Dierenbescherming (LID) substantieel verhoogd.
Vraag 4.
Bent u van mening dat het onwenselijk is dat eigenaren van dieren zelf sectie moeten laten
verrichten op hun dieren indien deze vermoedelijk door een misdrijf om het leven zijn
gekomen? Zo ja, bent u bereid te bewerkstelligen dat voortaan in voorkomende gevallen
sectie wordt verricht van overheidswege? Zo neen, waarom niet?
Antwoord 4.
In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat een sectie of toxicologisch onderzoek bij dieren -in
geval van een vermoeden dat het dier door een strafbaar feit om het leven is gekomen- kan worden
uitgevoerd door de Gezondheidsdienst voor Dieren op verzoek van zowel de overheid als
particulieren. Deze dienst voert regelmatig door de overheid aangevraagde onderzoeken uit wanneer
er sprake is van, bijvoorbeeld, mogelijke dierenvergiftiging. In onderhavige zaak is de aanvraag tot
het verrichten van sectie op de paarden door de dierenarts gedaan. Deze heeft de paarden voor het
uitvoeren van een autopsie naar een universiteitskliniek in Utrecht laten overbrengen.
Vraag 5.
Kunt u aangeven of het bericht waar is dat in dit geval de AID niet is ingeschakeld om de
melding te onderzoeken? Zo ja, waarom is dat niet gebeurd?
Antwoord 5.
De AID is, via een piketmelding, door de politie over deze zaak geïnformeerd. In overleg tussen de
AID en de politie is besloten dat de politie de verdere afwikkeling voor haar rekening zal nemen, de
AID op de hoogte zal houden en daar waar nodig gebruik zal maken van de expertise van de AID.
Vraag 6.
Kunt u aangeven of er inmiddels onderzoek is ingesteld naar de mishandeling en de dood van
deze paarden? Zo ja, wat zijn de bevindingen van dit onderzoek? Zo neen, bent u bereid
alsnog onderzoek in te doen stellen om de dader op te sporen en te vervolgen?
Antwoord 6.
Het onderzoek naar aanleiding van de aangifte is nog in volle gang. Gelet op het feit dat het hier een
individuele strafzaak betreft kan ik daarover vanwege het opsporingsbelang, geen nadere
mededelingen doen.
1)
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 426
3/3

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-K-U-2796587 19 okt. 07
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 28 augustus 2007
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over de risico's van
giftige vlamvertragers voor dier en mens (2060724070).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 427

Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Thieme over de risico's van giftige vlamvertragers
voor dier en mens (2060724070).
1
Kent u het bericht ‘Chemische kattenziekte: Broomhoudende vlamvertragers uiterst giftig? 1)
1
Ja
2
Kunt u aangeven welke maatregelen in Nederland worden getroffen om mens en dier te
beschermen tegen de broomhoudende vlamvertrager polybroom diphenyl ether (PBDE) in onder
andere meubels en vloerbedekking?
3
Acht u deze maatregelen voldoende? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, welke aanvullende
maatregelen bent u voornemens te gaan treffen?
2 en 3.
Broomhoudende brandvertragers zijn een verzameling van enige tientallen stoffen, met
uiteenlopende eigenschappen. In deze verzameling bevindt zich onder andere de groep
polybroom difenylethers (PBDE’s). Binnen de groep van PBDE’s treft men verbindingen aan met
bijvoorbeeld de namen tetra-, penta-, hexa-, octa- en deca-BDE.
Zowel het Nederlandse als het Europese stoffenbeleid is gericht op een veilig gebruik van
chemische stoffen en het beheersen van de risico’s van dergelijke stoffen. Diverse
broomhoudende vlamvertragers worden momenteel beoordeeld in het kader van de Europese
bestaande stoffen richtlijn. Sinds 15 augustus 2004 zijn bijvoorbeeld de toepassing en het op de
markt brengen van penta- en octa-BDE op basis van een beoordeling in het kader van deze
richtlijn verboden in Europa.
Vaak zijn in Nederland, vooruitlopend op Europese regels, reeds verschillende maatregelen
genomen om milieu, mens en dier te beschermen tegen de gevaren van sommige chemische
stoffen. Deze maatregelen zijn met name vastgelegd in de Wet Milieugevaarlijke stoffen en in de
Warenwet. Zo is bijvoorbeeld het gebruik van polybroombifenylen in textiel, die in aanraking
komen met de huid, al sinds 1 december 1975 verboden op grond van het Textielartikelenbesluit
(Warenwet).
De komende jaren wordt in Europees verband verder gewerkt aan de kennis over de gevaren en
risico’s van stoffen. In dat verband zal ook vastgesteld worden welke maatregelen voor een groot
aantal stoffen nodig zijn om de risico’s van die stoffen voor mens en milieu te beperken.
Maatregelen tegen broomhoudende brandvertragers zijn meer effectief als ze op Europees
niveau worden getroffen.
4
Deelt u de conclusie van de onderzoeker dat hyperthyreoidie steeds vaker bij mensen voorkomt?
Zo neen, waarom niet?
4
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 428

Bij de ziekte Hyperthyreoïdie is er sprake van een te grote hoeveelheid schildklierhormoon in het
bloed. Meestal is het een gevolg van een auto-immuunproces waarbij antistoffen tegen
schildklierweefsel worden gemaakt maar andere oorzaken zijn mogelijk.
Uit de tweede Nationale Studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartspraktijk (Nivel, 2004)
in 104 praktijken blijkt voor hyperthyreoidie een incidentie (nieuwe gevallen) van 0.6 op de 1000
mensen en een prevalentie (bestaande gevallen) 1.9 op de 1000 mensen per jaar.
Het voorkomen van hyperthyreoidie bij mensen kan niet direct worden gekoppeld aan de
blootstelling van de mens aan PBDE’s. Immers, de stimulering van het schildklierhormoon
metabolisme door PBDE’s is in de lever van de mens veel minder waarschijnlijk dan in
knaagdieren. Ook is er bij het transport van deze hormonen in het bloed van de mens een geheel
ander eiwittransportmechanisme betrokken. De bij knaagdieren waargenomen verstoring van de
schildklierhuishouding door PBDE’s wordt daarom als minder relevant voor de mens beschouwd.
5
Deelt u de mening dat hier sprake is van een ernstig risico voor de volksgezondheid? Zo ja, op
welke wijze en op welke termijn wilt u dit risico aanpakken? Zo neen, waarom niet?
5
Nee, er is naar mijn mening geen sprake van een ernstig risico voor de volksgezondheid.
Voor de blootstelling van de mens aan PBDE’s spelen met name voeding en huisstof een
belangrijke rol. Via het milieu komen PBDE’s in voeding terecht.
Rekening houdend met het bioaccumulerend vermogen van deze stoffen, en met de gelijktijdige
blootstelling uit huisstof, is voor voeding een maximaal toelaatbare dagelijkse inname berekend
door het RIVM. Deze grenswaarde is gebaseerd op het toxische effect dat bij de laagste
blootstelling bij proefdieren is aangetroffen, in dit geval reproductietoxiciteit (effecten op de
voortplanting).
De eerste uitkomsten van een onderzoek door de VWA, in samenwerking met het RIVM en het
RIKILT, laten zien dat in Nederlandse voedingsmiddelen verschillende tetra-, penta-, hexa-, octa
en deca-broom PBDE’s voorkomen. Hierbij werden de tetra- en penta-BDE in nagenoeg alle
voedingsmiddelen in lage concentraties aangetroffen. Afhankelijk van de gebruikte methode voor
de schatting van de blootstelling ligt de dagelijkse inname van PBDE-99 voor de Nederlandse
bevolking boven of net beneden de maximaal toelaatbare dagelijkse inname. De VWA zal dit jaar
een advies opstellen aan de ministers van LNV en VWS inzake de problematiek van de
blootstelling van de consument aan PBDE’s via de voeding.
Uit deze onderzoeken trek ik de conclusie dat hoewel de blootstelling aan PBDE’s op dit moment
geen ernstig risico voor de volksgezondheid vormt, dit kan veranderen wanneer vlamvertragers in
hogere concentraties in voedingsmiddelen voor zouden komen. Vervolgonderzoek door het RIVM
in opdracht van de VWA zal de komende jaren duidelijkheid moeten geven over een eventuele
toe- of afname van de concentraties van PBDE’s in Nederlandse voedingsmiddelen.
6
Is het waar dat bij een Nederlandse meting in 30% van de regenwatermonsters en in huisstof
broomhoudende vlamvertragers zijn aangetroffen? Zo ja, bent u voornemens dit risico aan te
gaan pakken, op welke wijze en op welke termijn? Zo neen, waar blijkt dit uit?
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 429

6
TNO-MEP heeft in 2003 in opdracht van Greenpeace onderzoek uitgevoerd naar giftige
stoffen in regenwater. Uit dit onderzoek blijkt dat onder andere broomhoudende brandvertragers
in 30% van de regenwatermonsters is aangetroffen. Broomhoudende brandvertragers
(gebromeerde diphenylethers) zijn inmiddels aangemerkt als prioritaire stof onder de EU
Kaderrichtlijn water. Voor dergelijke stoffen geldt dat emissies, lozingen en verliezen beëindigd
moeten worden.
Momenteel wordt in Europa onderhandeld over een voorstel voor een Europese Richtlijn
milieukwaliteitsnormen Prioritaire Stoffen. Dit voorstel bevat ook Milieukwaliteitsnormen voor de
gebromeerde diphenylethers. Verwacht wordt dat deze Richtlijn in 2008 wordt vastgesteld. Penta-
BDE is zelfs aangewezen als prioritair gevaarlijke stof. De Europese Commissie heeft
aangegeven dat deze doelstelling door het uitvoeren van bestaande regelgeving binnen een
termijn van maximaal 20 jaar bereikt kan worden.
Voor wat betreft de reductie van de aanwezigheid van PBDE’s in huisstof verwijs ik naar het
antwoord op vraag 4.
7
Kunt u aangeven in hoeverre de beschreven ziekte aan de schildklier onder katten in de
Verenigde Staten ook in Nederland voorkomt?
7
Mij is niet bekend dat katten in Nederland leiden aan ziekten van de schildklier ten gevolge van
de blootstelling aan vlamvertragers uit het milieu en de voeding.
8
Kunt u aangeven of ook in de Nederlandse supermarkten blikvoer met een verhoogd PBDE -
gehalte te koop is? Zo ja, bent u bereid maatregelen te treffen om dit aan te pakken en om
huisdiereigenaren te waarschuwen voor dit risico? Zo neen, waarom niet?
9
Bent u bereid de controle op kattenvoer te verscherpen, om te voorkomen dat blikvoer met een
verhoogd PBDE-gehalte op de Nederlandse markt komt? Zo ja, op welke wijze en op welke
termijn? Zo neen, waarom niet?
8 en 9
Omdat er geen wettelijke normen zijn voor vlamvertragers in diervoer wordt dit niet door het
ministerie van Landbouw Natuurbeheer en Voedselkwaliteit routinematig onderzocht. Het
ministerie zal bezien of meer toezicht nodig is op blikvoer voor huisdieren.
1) De Telegraaf, 25 augustus 2007
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 430

Directie Juridische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
23 augustus 2007 2060723650 TRCJZ/2007/2955 24 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Toename smokkel reptielen per
postpakket
Geachte Voorzitter,
Naar aanleiding van de door het lid Ouwehand (PvdD) gestelde vragen, ingezonden op 23
augustus 2007, over de toename van smokkel van reptielen per postpakket, kan ik u, mede
name ns de minister van Justitie, het volgende melden.
1
Kent u het bericht ‘Smokkel van reptielen per postpakket in jaar tijd verdubbeld’?
Ja.
070-3784725
2
Hoe verklaart u de toename van het aantal reptielen dat in postpakketten aangetroffen wordt?
Ik heb geen indic atie dat het aantal reptielen dat in postpakketten wordt aangetroffen is
toegenomen.
3
Kunt u aangeven hoe vaak het per jaar voorkomt dat dieren op een dergelijke wijze Nederland
worden binnen gesmokkeld?
Het aantal door de douane onderschepte postzendingen met reptielen bedraagt de
afgelopen jaren maximaal twee zendingen per jaar. Na onderschepping worden de
zendingen, indien het gaat om binnenlandse handelaren, overgedragen aan de Algemene
Inspectiedienst (AID) van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De AID
gaat vervolgens na of de Flora- en faunawet op de zending van toepassing is en of er sprake
is van dierenmishandeling (artikel 36 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren en
artikel 350, tweede lid, van het Wetboek van Strafrecht).
4
Acht u de controle bij de douane voldoende, mede gelet op de uitspraak van een
douanewoordvoerder dat het gros van de pakketten gewoon door kan gaan zonder controle,
waardoor het mogelijk is dat reptielen en andere dieren ongezien het land in gesmokkeld
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 431

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
24 oktober 2007 TRCJZ/2007/2955 2
worden? Zo ja, waarop baseert u dat? Zo neen, op welke wijze wilt u deze controle gaan
aanscherpen?
De douane voert controles uit op basis van regelmatig geactualiseerde risicoanalyses,
aangezien het onmogelijk is alle postpakketten fysiek te controleren. Deze controles acht ik
voldoende.
5
In welke gevallen wordt een pakket als verdacht aangemerkt? Waaruit blijkt dat deze methode
voldoende effectief is?
Een pakket wordt als verdacht aangemerkt als na een scan met een röntgenapparaat de
vorm van een dier zichtbaar is en organisch materiaal aanwezig is.
6
Kunt u aangeven welke preventieve maatregelen er worden getroffen om het laten versturen
van reptielen per postpakket te voorkomen? Acht u deze maatregelen voldoende? Zo ja, hoe
is het mogelijk dat het aantal in postpakketten aangetroffen reptielen dat terecht komt bij
reptielenopvangcentrum Serpo in een jaar tijd verdubbeld is? Zo neen, op welke wijze en op
welke termijn wilt u deze maatregelen gaan aanscherpen?
Op het gebied van het versturen van reptielen per postpakketten bestaan geen specifieke
preventieve maatregelen, met name omdat maar in zeer beperkte mate sprake is van
overtredingen op dit gebied.
7
Kunt u aangeven op welke manier de handel in reptielen in kaart wordt gebracht en of hierbij
wordt samengewerkt met autoriteiten in de landen waaruit de aangetroffen pakketten
afkomstig zijn?
De Management Autoriteiten van de 172 CITES-lidstaten brengen de handel in bedreigde
dier- en plantensoorten wereldwijd in kaart middels een vergunningenstelsel voor de dieren
die opgenomen zijn in de CITES-bijlagen. Deze gegevens worden zowel direct tussen de
betrokken Management Autoriteiten, als via het CITES-Secretariaat in Geneve uitgewisseld.
De Wetenschappelijke Autoriteiten gebruiken deze gegevens onder meer om hun adviezen te
vormen.
8
Acht u het wenselijk dat er nauwelijks aangifte wordt gedaan van dierenmishandeling in
gevallen waarin dieren in krappe verpakkingen per post verstuurd worden? Zo ja, kunt u dit
toelichten? Zo neen, op welke wijze en op welke termijn wilt u hier verandering in brengen?
Indien er sprake is van dierenmishandeling vind ik het vanzelfsprekend wenselijk dat er
aangifte wordt gedaan. Ik heb geen indicatie dat er, ingeval van dierenmishandeling,
terughoudendheid bestaat in het doen van aangifte.
9
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 432

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
24 oktober 2007 TRCJZ/2007/2955 3
Kunt u aangeven in hoeveel gevallen van smokkel van dieren per postpakket in de afgelopen
vijf jaar overgegaan is tot vervolging wegens dierenmishandeling?
Compas, het registratiesysteem van het Openbaar Ministerie, be vat geen gegevens over de
specifieke omstandigheden van dierenmishandeling in geval van smokkel van dieren.
10
Deelt u de mening dat een verbod op het importeren van dieren noodzakelijk is, gezien het
feit dat er een toename is van het aantal aangetroffen misstanden bij het transport en het feit
dat het welzijn van de dieren niet gegarandeerd kan worden? Zo ja, op welke wijze en op
welke termijn wilt u hier uw beleid op aanpassen? Zo neen, waarom niet?
De invoer van de dieren is aan de strikte voorwaarden van de Flora- en faunawet onderhevig.
Deze acht ik, tezamen met artikel 36 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren en
artikel 350, tweede lid, van het Wetboek van Strafrecht, voldoende en adequaat. Levende
dieren dienen bovendien conform de International Air Transport Association (IATA) richtlijnen
verpakt en vervoerd te worden. Op de CITES-vergunningen staat dit standaard als
voorwaarde vermeld. Een algemeen verbod op het importeren van dieren is niet aan de orde.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 433

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
6 juli 2007 2060720290 DL. 2007/2392 26 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over de bevoegdheid om
dieren te doden
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die gesteld zijn door het lid Thieme
(PvdD) over de bevoegdheid om dieren te doden.
1
Kent u het bericht ‘Kuikens in de shredder als actie: kunstenares opgepakt’?
Ja.
3784817
2, 4, 5 en 7
Kunt u aangeven wie er in Nederland bevoegd zijn om dieren te doden, aan welke criteria zij
moeten voldoen en welke eisen er worden gesteld op het gebied van kennis en vaardigheden?
Kunt u aangeven onder welke voorwaarden de bevoegdheid om dieren te doden wordt
overgedragen door autoriteiten en hoe er wordt toegezien op het naleven van deze
voorwaarden?
Kunt u aangeven op welke manier er wordt toegezien dat dieren uitsluitend door daartoe
bevoegde instanties worden gedood, op welke wijze en in welke mate het toezicht op de
naleving hiervan prioriteit heeft en welke sancties er staan op het onrechtmatig doden van
dieren?
Kunt u aangeven onder welke omstandigheden mensen dieren mogen doden, waar zij zelf
verantwoordelijk voor zijn, hoe hier op toegezien wordt, welke bewijslast nodig is om over te
gaan tot vervolging in gevallen waarin mensen hun eigen dieren doden zonder daartoe
bevoegd te zijn en welke strafmaat hierbij gebruikelijk is?
In het Besluit doden van dieren is vastgelegd aan welke voorwaarden het doden van
gehouden dieren moet voldoen. De algemene eisen staan vermeld in met name de artikelen
3, 4 en 5. De VWA houdt toezicht op het Besluit Doden van dieren in slachthuizen. De AID is
verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de regels buiten het slacht huis.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 434

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
26 oktober 2007 DL. 2007/2392 2
3 en 10
Kunt u aangeven welke instanties er volgens artikel 16 van het Besluit doden van dieren en
bijlage G van de richtlijn 93/119/EG vallen onder de bevoegde centrale autoriteiten van een
lidstaat en de autoriteiten waaraan zij deze bevoegdheid hebben overgedragen? Kunt u
aangeven welke instanties dat in Nederland zijn?
Kunt u aangeven wie er in deze verantwoordelijk is voor het bepalen of een dodings methode
wel of niet is toegestaan en op welk moment dit wordt bepaald?
De minister van LNV is in Nederland de bevoegde autoriteit op grond van bijlage G van de
richtlijn 93/199/EG en kan het gebruik toestaan van andere, wetenschappelijk erkende
methoden.
6
Kunt u aangeven op welke manier er bij veehouderijen, waaronder broederijen, wordt
toegezien dat dieren uitsluitend door daartoe bevoegde personen worden gedood, op welke
wijze en in welke mate het toezicht op de naleving hiervan prioriteit heeft en welke sancties er
staan op het onrechtmatig doden van deze dieren?
Het toezicht op het primaire bedrijf is toebedeeld aan de AID. Handelen in strijd met
het Besluit doden van dieren is een economisch delict op grond van de Wet op de
economische delicten.
8
Kunt u aangeven in hoeveel gevallen van het onrechtmatig doden van dieren er in het
afgelopen jaar overgegaan is tot vervolging en wat de straffen hierbij zijn geweest?
De VWA heeft vanaf medio 2006 zes vermoedelijke overtredingen gemeld bij de AID. Geen
van deze zes overtredingen hebben geleid tot een proces-verbaal.
Vanaf 2006 zijn er ruim 40 controles uitgevoerd op primaire bedrijven. Er zijn hierbij acht
overtredingen geconstateerd, maar deze betroffen het ritueel slachten buiten een door de
minister erkende slachtplaats. Het betrof geen overtredingen van de welzijnseisen uit het
Besluit doden van dieren.
9
Kunt u toelichten welke voorwaarden worden gesteld aan de in de Richtlijn 93/119/EG
genoemde overige methoden voor het doden van kuikens en embryo’s die worden
toegestaan, naast de in punt I-1 en I-2 van bijlage G genoemde methoden?
Door het opnemen van artikel III.2 in bijlage G is de mogelijkheid gecreëerd dat de bevoegde
autoriteit in een lidstaat ook een bepaalde dodingsmethode kan gaan toestaan die niet vermeld
is in de bijlage, maar wel voldoet aan de in de Richtlijn gestelde voorwaarden.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 435

DIRECTIE LANDBOUW
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
29 augustus 2007 2060724130 TRCJZ/2007/3202 31 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het euthanaseren van
pups
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens de minister van Justitie, de antwoorden toekomen op de
vragen van het lid Thieme (PvdD) over het euthanaseren van pups wegens te hoge kosten.
1
Kent u het bericht “Spuitje voor pitbullpups - Justitie laat acht hondjes inslapen vanwege te
hoge zorgkosten”?
Ja.
070-3786520
2
Is het waar dat het Openbaar Ministerie de pups heeft laten euthanaseren voordat de rechter
een uitspraak heeft kunnen doen of er al dan niet sprake is van een verboden soort? Zo neen,
wat is dan de reden voor het doen inslapen van deze jonge dieren? Wie heeft hiertoe
opdracht gegeven?
3
Is het waar dat het als gevolg van deze handelswijze van het Openbaar Ministerie onmogelijk
is geworden vast te stellen of er al dan niet sprake is van een verboden hondenras, omdat
deze vaststelling pas kan plaatsvinden als de pups 6 maanden oud zijn?
5
Is het waar dat de kosten van verzorging de reden zijn geweest de dieren direct na
inbeslagname te doen doden?
7
Is deze handelswijze ingegeven door wetgeving of anderszins vastgesteld beleid? Zo ja,
welke wetgeving of welk beleid? Zo neen, hoe vindt controle plaats op de besluitvorming bij
zaken in het kader van de Regeling Agressieve Dieren?
De politie heeft op 17 april j.l. een moederhond en haar pups inbeslaggenomen aangezien
een wettelijk erkende stamboom ontbrak en het vermoeden bestond dat de moederhond tot
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 436

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
31 oktober 2007 TRCJZ/2007/3202 2
het pitbull-terriër-type kon worden gerekend. Vervolgens heeft een door mij aangewezen
deskundige vastgesteld dat de moederhond behoort tot het pitbull-terriër-type. Ingevolge
artikel 73, eerste lid, van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren is het verboden met dit
type hond te fokken. De pups zijn, gelet op dit artikel, in strijd met het fokverbod ter wereld
gekomen.
Ingevolge artikel 117, tweede lid, Wetboek van Strafvordering juncto artikel 10, tweede lid,
van het Besluit Inbeslaggenomen voorwerpen, heeft de officier van justitie de bevoegdheid
om, vooruitlopend op een rechterlijke uitspraak, de bewaarder de opdracht te geven een
inbeslaggenomen dier te laten inslapen. Dit kan alleen indien het dier niet geschikt is voor
opslag, dan wel indien de kosten van de bewaring niet in redelijke verhouding staan tot de
waarde van het dier.
Gelet op de vastgestelde zittingsdatum met betrekking tot de strafzaak tegen de eigenaresse
van de moederhond en de pups, te weten 12 september j.l., heeft het Openbaar Ministerie
ten aanzien van de pups besloten de rechterlijke uitspraak niet af te wachten en gebruik te
maken van de in artikel 117, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering neergelegde
bevoegdheid. De reden hiervoor is dat de kosten van een voortdurende bewaring hoog zijn
en deze jonge dieren ongeschikt zijn voor langdurige opslag in een dierenpension. De
honden, die behoren tot het pitbull-achtige-type, zijn fysiek sterke dieren en hebben door het
fokken een sterke aanleg voor vechtgedrag, dan wel agressief gedrag. Het vechtgedrag en
de agressie worden versterkt indien een pup wordt opgesloten in een dierenpension. Het is
met name voor dit type hond van belang dat deze in zijn socialisatiefase – bij voorkeur in een
huiselijke omgeving – leert om te gaan met andere dieren, mensen en onbekende factoren.
Door opsluiting ontbeert een pup deze vaardigheden en is de kans op vechtgedrag, dan wel
agressief gedrag groot. De beslissing van het openbaar ministerie om de pups te laten
inslapen, diende ter voorkoming van onnodig hoge kosten en het onderbrengen in een
pension van dieren die daar niet geschikt voor zijn.
4
Acht u deze gang van zaken toelaatbaar in het licht van de Regeling Agressieve Dieren? Zo ja,
kunt u dit toelichten? Zo neen, bent u bereid het Openbaar Ministerie hierin terecht te wijzen?
Op welke wijze wilt u voorkomen dat een dergelijke situatie zich opnieuw zal
voordoen?
Ja, ik acht deze gang van zaken toelaatbaar. Het is uit het oogpunt van dierenwelzijn
onwenselijk om pups van het pitbull-terriër-type langere tijd in opslag te houden. Jonge
dieren van deze soort zijn daarvoor niet geschikt, zoals ik heb aangegeven in antwoord op
vragen 2, 3, 5 en 7.
6
Keurt u het beëindigen van levens van jonge dieren uit louter kostenoverwegingen goed? Zo
ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, op welke wijze wilt u voorkomen dat deze handelswijze zich
in de toekomst vaker voordoet?
Het beëindigen van levens van jonge dieren louter uit kostenoverwegingen keur ik niet goed.
Dit is echter bij deze pups niet aan de orde.
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 437

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
31 oktober 2007 TRCJZ/2007/3202 3
8
Bent u bereid het Openbaar Ministerie zodanige instructies te geven dat de rechtsgang niet
wordt belemmerd door de euthanasiepraktijk rond in beslag genomen dieren? Zo ja, op welke
termijn en op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
Het OM is bekend met de Regeling Agressieve Dieren (RAD) en behoeft geen separate
instructie om deze naar behoren uit te oefenen.
9
Bent u bereid het beleid rond inbeslagnames zodanig te wijzigen dat euthanasie van gezonde
dieren louter op praktische gronden niet langer zal plaatsvinden? Zo ja, op welke wijze zal dit
worden meegenomen in de evaluatie van de Regeling Agressieve Dieren? Zo neen, waarom
niet?
Zoals bij u bekend zal de Commissie van Wijzen RAD zich buigen over de evaluatie van de
RAD. Ik wacht het rapport van deze commissie af, alvorens hierover een uitspraak te doen.
10
Kunt u aangeven of het Openbaar Ministerie vaker overgaat tot euthanasie van
inbeslaggenomen dieren, waar de eigenaar nog in afwachting is van het oordeel van de
rechter? Hoe vaak zijn dergelijke voorvallen voorgekomen in de afgelopen drie jaar en kunt u
aangeven in welke gevallen?
Binnen het Openbaar Ministerie wordt niet centraal geregistreerd hoe vaak wordt besloten
inbeslaggenomen dieren te laten inslapen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) AD/Haagsche Courant, 25 augustus 2007
2.4 gezelschapsdieren en handel in dieren 438

6 februari 2007
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u het antwoord toekomen op de vragen van het lid Ouwehand (Partij voor de Dieren)
over circussen met wilde dieren.
1
Kent u het bericht “EU akkoord met Oostenrijks verbod op circussen met wilde dieren” van 12 januari
2007?
Ja.
2
Is het waar dat de Europese Commissie haar klacht tegen een Oostenrijks verbod op het gebruik van
wilde dieren in circussen heeft ingetrokken?
Ja.
3
Hoe verhoudt het EU-besluit zich tot uw stellingname, waarin u aangaf Winschoten niet toe te willen
staan een gemeentelijke besluit te nemen om wilde dieren te weren uit circusvoorstellingen binnen
haar gemeentegrenzen?
In antwoord op kamervragen van het lid Ormel (CDA) over het weren van circussen waar niet
gedomesticeerde dieren optreden, heb ik het kader aangegeven, waarbinnen gemeenten autonome
regels kunnen stellen (Aanhangsel Handelingen II 2006/07, nr. 180).
Het standpunt van de Europese Commissie dat het EU-recht de ruimte biedt voor een nationaal
verbod van wilde dieren in circussen, is niet in strijd met mijn hiervoor vermelde antwoord. In mijn
antwoord heb ik aangegeven welke overheidsinstantie in Nederland bevoegd is om die nationale
ruimte in te vullen. Uit het gemeenterecht vloeit voort dat gemeenten niet bevoegd zijn om uit
oogpunt van dierenwelzijn regels inzake dieren te stellen. De Gezondheids- en welzijnswet voor
dieren is het kader op grond waarvan terzake regels kunnen worden gesteld.
4
Bent u bereid in navolging van Oostenrijk te komen tot een algeheel Nederlands verbod op het
gebruik van wilde dieren in circussen? Zo neen, waarom niet?
Nee.
Op kamervragen van het lid Van Velzen (SP) over wettelijke regels voor vervoer en verblijf van
circusdieren heb ik geantwoord: “Mijn streven is om de regeldruk te verminderen. Specifieke regels
voor circussen zijn naar mening ook niet nodig. In Nederland is de Vereniging van Nederlandse
Circusondernemingen namelijk bezig om regels op te stellen voor het houden van (wilde) dieren in
circussen. Dergelijke initiatieven getuigen van het besef van de eigen verantwoordelijkheid. Ik
ondersteun dit initiatief dan ook, ook in financiële zin. (Aanhangsel Handelingen II 2004/05, nr. 2000).”
Ik zie geen aanleiding om op dit antwoord terug te komen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
dr. C.P. Veerman
2.5 vermaak met dieren 439

ϕ1
Ministerie van Justitie
Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving
Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden
Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Datum 29 maart 2007
Ons kenmerk 5475811/07
Uw kenmerk 2060707240
Bijlage(n) 1
Onderwerp beantwoording kamervragen inzake sex met dieren
Bij beantwoording de
datum en ons kenmerk
vermelden. Wilt u slechts
één zaak in uw brief
behandelen.
Hierbij ontvangt u antwoord op de vragen van het lid Thieme (PvdD), mede namens de Minister van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, met betrekking tot seks met dieren (ingezonden 6 februari
2007 onder nummer 2060707240).
De Minister van Justitie,
2.5 vermaak met dieren 440
Bezoekadres
Schedeldoekshaven 100
2511 EX Den Haag
Telefoon (070) 3 70 79 11
Fax (070) 3 70 79 00

5475811/29 maart 2007
Antwoorden van de minister van Justitie, mede namens de minister van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit, op vragen van het lid Thieme (PvdD) met betrekking tot seks met dieren
(Ingezonden 6 februari 2007 onder nummer 2060707240)
Vraag 1
Kent u het bericht 'Nederland op kop met dierenporno'? 1)
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Bent u op de hoogte van de marktpositie die Nederland inneemt in de productie van
pornografisch materiaal met dieren? Kunt u de Kamer inzage in deze marktpositie geven?
Antwoord 2
Van de hier bedoelde marktpositie in de productie van pornografisch materiaal met dieren ben ik niet
op de hoogte. Ik kan uw Kamer dan ook geen inzage geven in deze marktpositie. Vanwege het
mondiale en open karakter van het internet is veelal noch vast te stellen waar pornografisch
materiaal met dieren is geproduceerd, noch waar en door wie het materiaal op het internet is
geplaatst.
Vraag 3
Bent u bereid tot het instellen van een verbod op het handelen in en het in bezit hebben van
pornografisch materiaal waarin sprake is van bestialiteit?
Vraag 4
Bent u bereid tot instelling van een algeheel verbod op sex tussen mensen en dieren? Kunt u
aangeven in welke (Europese) landen een dergelijk verbod geldt?
Antwoord 3 en 4
In het coalitieakkoord is neergelegd dat de inzet is om te komen tot een verdere verbetering van het
dierenwelzijn. Voorts is aangekondigd dat de strafmaat voor dierenmishandelaars zal worden
verhoogd en een verbod op het houden van dieren mogelijk zal worden gemaakt. In lijn met dit
akkoord ben ik voornemens te bezien of, en zo ja, hoe het plegen van bestialiteit en het bezitten en
verspreiden van beeldmateriaal van dierenporno, al dan niet via internet, kan worden strafbaar
gesteld. Het ligt in de rede daarbij reeds bestaande strafbaarstellingen in de ons omringende landen
te betrekken. Ik zal uw Kamer omtrent het vorenstaande weldra nader berichten.
1) de Gelderlander, 2 februari 2007
http://www.gelderlander.nl/dgbinnenland/article1068484.ece
2.5 vermaak met dieren 441
2/2

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
13 maart 2007 2060709370 DL. 2007/913 12 april 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Circussen 3785707
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u toekomen de antwoorden op de vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over
dierenwelzijnsrichtlijnen voor de circusbranche (ingezonden 13 maart 2007).
1
Kent u het persbericht ‘Dierenwelzijnsrichtlijnen circusbranche afgekeurd door adviesraad
minister’?
(Persbericht van Wilde Dieren de Tent Uit, 8 maart 2007, www.wildedierendetentuit.nl)
(Aanhangsel Handelingen II 2006/2007, nr. 773).
Ja.
2
Hoe verhoudt de afkeuring van de opgestelde brancherichtlijnen door de Raad voor
Dierenaangelegenheden zich tot uw antwoorden op eerder gestelde Kamervragen? 2)
De RDA meent dat het rapport “Welzijn circusdieren, Richtlijnen voor het houden en laten
optreden van dieren in circussen”, moet worden gezien als een eerste aanzet om tot degelijk
onderbouwde richtlijnen te komen. De RDA doet de nodige suggesties voor aanpassingen
door de VNCO.
3 en 4
Bent u in het licht van deze ontwikkeling bereid om te komen tot een versneld algeheel
Nederlands verbod op het gebruik van wilde dieren in circussen? Zo neen, kunt u aangeven
waarom niet?
Deelt u de mening dat mobiele huisvesting niet geschikt is voor het houden van de dieren die
gebruikt worden in circussen? Zo neen, aan welke criteria zou dergelijke huisvesting dan
moeten voldoen?
2.5 vermaak met dieren 442

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
12 april 2007 DL. 2007/913 2
De RDA heeft zich kritisch uitgelaten over de richtlijnen in de huidige vorm vanuit het oogpunt
van dierenwelzijn, maar geeft wel een opening om de richtlijnen aan te passen. Mede
vanwege het draagvlak vind ik het van belang dat de sector zelf richtlijnen ontwikkelt. Ik
wacht daarom eerst verdere initiatieven van de VNCO af. Op basis daarvan zal ik bepalen of
eventuele andere maatregelen wenselijk zijn. Voorshands kan worden volstaan met de
huidige, meer algemene, regels in de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren die ook van
toepassing zijn op circusdieren. Uiteraard zal het welzijn van circusdieren in de nieuwe nota
Dierenwelzijn aan de orde komen. Mobiele huisvesting is zeker een factor om rekening mee
te houden.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.5 vermaak met dieren 443

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EK 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
12 april 2007 2060712240 DL. 2007/1129 15 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over 3784817
een expositie van kippen in het Centraal
Museum
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de
antwoorden toekomen op de vragen die gesteld zijn door het lid Ouwehand (PvdD) over een
expositie van kippen in het Centraal Museum in Utrecht.
1
Kent u de tentoonstelling ‘Genesis’, gehouden in het Centraal Museum in Utrecht, waarbij
een project te zien is van twintig levende kippen die gehouden worden in het kader van een
door een kunstenaar opgezet fokprogramma?
Ja.
2
Deelt u de mening dat bij het gebruik van levende dieren het doel kritisch moet worden
beoordeeld en afgewogen tegen de consequenties voor het dier? Zo ja, deelt u de mening
dat het doel van een expositie als bovengenoemd opweegt tegen de consequenties voor de
kippen die gedurende vier maanden in het museum gehouden zullen worden? Zo neen,
waarom niet?
Ja. Dit houdt in dat voldaan moet worden aan de welzijnsregelgeving zoals die nu geldt in
Nederland. Hierbij is de wijze waarop de dieren gehouden worden maatgevend en niet de
plaats waar de dieren verblijven. Of het hok nu op een boerderij staat of in een museum is
niet relevant zolang voldaan wordt aan de vigerende welzijnsregelgeving.
3
Bent u bereid een toetsingskader te ontwikkelen op basis waarvan kan worden bepaald of het
verantwoord is om levende dieren in te zetten voor amusementsdoeleinden? Zo ja, op welke
manier zou u dit willen vormgeven? Zo neen, waarom niet?
Nee. Het toetsingskader wordt gevormd door de Gezondheids– en welzijnswet voor dieren
(Gwwd). De artikelen 36 en 37 bieden voldoende handvatten om bij geconstateerde
schendingen van dierenwelzijn op te kunnen treden.
2.5 vermaak met dieren 444

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
15 mei 2007 DL. 2007/1129 2
4
Bent u in dit kader bereid artikel 65 van de Gezondheids- en welzijnswet voor Dieren verder in
te vullen en in werking te laten treden?
In de nota Dierenwelzijn zal ik ten algemene aandacht besteden aan het gebruik van dieren
voor amusementsdoeleinden. Ik zal daarbij bezien of nadere wettelijke maat regelen,
bijvoorbeeld ter uitvoering van artikel 65, wenselijk zijn.
5
Acht u het ethisch verantwoord om verschillende kippenrassen met elkaar te kruisen in het
kader van een artistiek project? Zo ja, kunt u uitleggen waarom? Zo neen, bent u bereid
hiertegen maatregelen te treffen?
Ja. Het kruisen van rassen binnen een soort vindt continue plaats bij zeer veel verschillende
diersoorten. Het is daarbij niet van belang of het kruisen gebeurt in het kader van een
artistiek project maar of het product van de kruisin g de toets van de ethiek kan doorstaan. In
dit geval is mij niets bekend dat het product van de kruising deze toets niet zou kunnen
doorstaan.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.5 vermaak met dieren 445

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
23 mei 2007 2060715780 DL. 2007/1507 15 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Ontsnapte gorilla 3785707
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over
een ontsnapte gorilla.
1
Kent u het bericht “ontsnapte gorilla gevangen”?
Ja.
2
Deelt u de mening dat het tentoonstellen van zeer aan de mens verwante dieren zoals de
gorilla, past in de huidige tijd en het huidige denken over de rechten van dieren? Zo ja,
waarom? Zo neen, welke maatregelen gaat u nemen en binnen welke termijn?
Op grond van het Dierentuinenbesluit worden het welz ijn en de gezondheid van de daar
aanwezige dieren en dus ook van mensapen voldoende gewaarborgd. Ik acht het daarom
niet opportuun om het tentoonstellen van mensapen nu ter discussie te stellen.
3
Acht u het een probleem dat de wijze waarop de gorilla’s in Diergaarde Blijdorp gehuisvest
zijn ruimte biedt aan het pesten van dieren door bezoekers? Zo ja, welke maatregelen gaat u
nemen om het pesten van dieren in dierentuinen te voorkomen? Zo neen, hoe verhoudt dit
zich tot de zorgplicht die mensen hebben voor dieren?
In dierentuinen worden dieren, met in achtneming van de veiligheid, aan het publiek getoond
op een wijze dat het publiek de dieren in voldoende mate kan zien en de dieren zich op hun
gemak kunnen voelen. Dat er daarbij contact is tussen dieren en mensen is inherent aan
dierentuinen. Mocht een dierentuin signaleren dat bezoekers de dieren pesten, dan dient de
dierentuin passende maatregelen te nemen. Ik heb begrepen dat Blijdorp inmiddels
voorzieningen heeft getroffen voor de verblijven van de gorilla’s en nog studeert op
definitieve maatregelen ter bescherming van de gorilla’s en ter beveiliging van bezoekers. Ik
zal de getroffen maatregelen van Blijdorp inspecteren.
2.5 vermaak met dieren 446

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
15 juni 2007 DL. 2007/1507 2
4
Vormt het incident aanleiding om te bezien of er een verbod kan komen op het houden en
tentoonstellen van mensapen? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
Nee. Het betreft hier weliswaar een bijzonder ongelukkig, maar ook een zeer uitzonderlijk
incident. Het voert te ver om naar aanleiding hiervan nu geen ontheffin g meer te verlenen aan
dierentuinen om mensapen te mogen houden en tonen.
5
Vormt het incident aanleiding onderzoek in te stellen naar de huisvestingseisen voor
dierentuindieren en de veiligheid in dierentuinen? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen,
waarom niet?
Ik ben van mening dat er tot nu toe alles aan is gedaan om de veiligheid van mens en dier in
dierentuinen te garanderen. Bij de vergunningverlening is nadrukkelijk naar de veiligheid
gekeken. Daarnaast vinden er controles in de dierentuinen plaats; de veiligheid van dieren en
mensen is daar een onderdeel van.
6
Kent u het proefproces dat op dit moment in Oostenrijk gevoerd wordt om mensapen tot
rechtssubject te verklaren?
Ja.
7
Bent u bereid analoog daaraan ook in Nederland te bezien of mensapen zelfstandig rechten
kunnen krijgen gelet op hun grote verwantschap met de mens? Zo ja, wanneer wilt u in
Nederland deze discussie gaan starten en op welke manier? Zo neen, waarom niet?
Nee. De garantie dat het welzijn en de gezondheid van de mensapen worden geborgd, is
voor mij leidend. Speciale rechten voegen dan niets toe aan de situatie waarin het dier
gehouden wordt.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) ANP, 18 mei 2007
2.5 vermaak met dieren 447

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
8 mei 2007 2060714530 DL. 2007/1348 15 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen Thieme (PvdD) inzake
kunstproject met stervend schaap
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u toekomen de antwoorden op vragen gesteld door het lid Thieme (PvdD)
1
Kent u het kunstproject ‘Contour’ waarin kunstenaar Jeroen Eisinga een film vertoont met een
schaap dat hulpeloos op zijn rug ligt te sterven?*
Ja.
3786943
2
Kunt u aangeven of u onderzoek heeft verricht of en in welke mate de kunstenaar in kwestie
dit beeld zelf heeft veroorzaakt en daardoor mogelijk strafbaar is voor het mishandelen van
het dier? Zo ja, kunt u uw bevindingen delen? Zo neen, bent u van plan dit onderzoek alsnog
in gang te zetten?
Er is geen onderzoek verricht in welke mate de kunstenaar dit beeld zelf heeft veroorzaakt.
Het kunstproject van Jeroen Eisinga is gemaakt in 1997. Mocht de maker van de film
strafbare feiten in de zin van artikel 36 Gezondheids- en Welzijnswet voor dieren (GWWD)
hebben begaan om deze film te kunnen maken, dan kan hij daar niet meer voor vervolgd
worden omdat het recht tot strafvordering door verjaring is vervallen.
3, 4 en 5
Bent u van mening dat kunstuitingen waarin dieren lijden of sterven toelaatbaar zijn?
Zo ja, hoe verklaart u dat vanuit de zorgplicht die de mens heeft jegens dieren? Zo neen, op
welke wijze gaat u voorkomen dat dergelijke kunstuitingen worden gemaakt en vaak ook
worden gehonoreerd met overheidssubsidie?
Bent u van mening dat de overheid een verantwoordelijkheid heeft om het onnodig lijden en
opzettelijk laten sterven van dieren in noodsituaties, waarvan kunstuitingen worden gemaakt,
te voorkomen? Zo ja, op welke wijze en wanneer gaat u hiervoor maatregelen nemen? Zo
neen, waarom niet?
2.5 vermaak met dieren 448

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
15 juni 2007 DL. 2007/1348 2
Bent u voornemens een beleid te ontwikkelen waarin het gebruik van levende dieren en/of de
mishandeling van dieren en/of opzettelijke verwaarlozing van dieren, zowel in live situaties
en/of vastgelegd via beeld en geluid verboden wordt? Zo ja, hoe en op welke termijn gaat u
dit beleid implementeren? Zo neen, op welke wijze wilt u dan tegemoet- komen aan het lijden
dat dieren ondergaan in situaties die ‘kunstuitingen’ worden genoemd?
De overheid waarborgt het welzijn van dieren door het opstellen en handhaven van wet- en
regelgeving. De GWDD is hiervoor de basis. De huidige wetgeving en het huidige beleid zijn
erop gericht om het misbruik van levende dieren en/of de mishandeling van dieren en/of
opzettelijke verwaarlozing van dieren te voorkomen. Deze praktijken zijn in alle gevallen niet
toelaatbaar. Of deze handelingen in live situaties voorkomen en/of vastgelegd worden via
beeld en geluid is daarbij niet relevant.
6
Kunt u aangeven of u een bindende toets wilt ontwikkelen waarin het gebruik van dieren in
kunstuitingen kan worden beoordeeld op dierenwelzijn alvorens publicatie of tentoonstelling?
Zo ja, welke organisaties worden daarbij betrokken en wanneer zal de toets worden
geïmplementeerd? Zo neen, waarom niet?
Het ministerie van OCW is niet voornemens een dergelijke toets te ontwikkelen, omdat dit in
strijd is met de vrijheid van meningsuiting zoals beschermd door de Grondwet en het
Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele
Vrijheden. Kunstuitingen vallen hier ook onder. Een toets vooraf op de inhoud van een
kunstwerk is niet mogelijk omdat dat strijdig zou zijn met de norm dat niemand voor afgaand
verlof nodig heeft voor het openbaren van een mening.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
*1) http://www.smartprojectspace.net/artists/19.xml?work=28
2.5 vermaak met dieren 449

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
5 juni 2007 2060717040 DL. 2007/1897 13 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het belagen van wilde
dieren bij een circus in Utrecht
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over
het belagen van wilde dieren bij een circus in Utrecht.
1
Kent u de berichten ‘Circus Belly Wien komt niet terug naar Utrecht’ 1) en ‘Circus trekt zich
niets aan van protest’? 2)
Ja.
3785707
2
Deelt u de mening dat dieren die gehouden worden in circussen beschermd dienen te
worden tegen pesterijen en mishandeling van voorbijgangers of buurtbewoners? Zo ja,
op welke manier wilt u hier maatregelen toe treffen? Zo neen, waarom niet?
Artikel 36 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren verbiedt mishandeling van dieren
en het schaden van dierenwelzijn. Dit geldt ook ten aanzien van cir cusdieren.
De circusondernemers zijn verantwoordelijk voor een goede verzorging van de dieren en het
voorkomen van mishandeling. Dit artikel biedt naar mijn oordeel voldoende mogelijkheden
om in voorkomende gevallen te kunnen optreden.
3
Kunt u bevestigen dat bij het betreffende circus eerder een kind is gebeten door één van
de dieren? 3) Zo ja, welke maatregelen wilt u treffen om de veiligheid voor mens en dier te
waarborgen?
Nee. Ik kan niet bevestigen of dit daadwerkelijk is gebeurd, waar dit is gebe urd en op welk
moment. De website van “circusleed.nl Forum Index” beschrijft slechts: “een tijd terug is een
meisje gebeten”. Dit biedt geen aanknopingspunten.
1) http://www.rtvutrecht.nl/nieuws/154989
2) http://www.ad.nl/utrecht/stad/article1406563.ece
3) http://www.circusleed.nl/forum/viewtopic.php?t=196
2.5 vermaak met dieren 450

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 juli 2007 DL. 2007/1897 2
4
Op welke manier wordt momenteel voorkomen dat mensen de dieren op het circusterrein
dicht benaderen, uitlokken en zelfs mishandelen? Acht u deze maatregelen voldoende? Zo ja,
waar baseert u dit op en hoe verhoudt zich dit tot de herhaalde verstoring van deze dieren in
de grote steden? Zo neen, bent u bereid deze maatregelen aan te scherpen?
De veiligheid voor het publiek en de openbare orde zijn de verantwoordelijkheid van de
gemeente die de vergunningen uitgeeft voor de standplaatsen. Ik houd niet bij op welke wijze
circussen in Nederland op hun terreinen de dieren afschermen tegen het publiek, maar ik ga
ervan uit dat dit door de gemeenten bij vergunning afdoende wordt geregeld.
5
Vindt u dat circuseigenaren voldoende in staat zijn om de dieren die zij houden te
beschermen tegen pesterijen en mishandeling van voorbijgangers of buurtbewoners, gelet op
de uitspraak dat deze problemen zich vaak voordoen in de vier grote steden? Zo ja, waar
baseert u dat op? Zo neen, welke maatregelen wilt u hier tegen treffen?
Ja, ik meen dat circuseigenaren voldoende in staat zijn de dieren te beschermen. Echter,
excessen zoals in dit geval in Utrecht zijn niet uit te sluiten. In grote steden doen zij er goed
aan, samen met de gemeente, extra alert te zijn.
6 en 7
Vindt u dat wilde dieren op een circusterrein voldoende ruimte hebben om zich op een
natuurlijke manier te gedragen, waaronder bijvoorbeeld de mogelijkheid om zich terug te
trekken wanneer zij worden belaagd door mensen? Zo ja, waar baseert u dat op? Zo neen,
welke maatregelen wilt u treffen om hier verandering in te brengen en op welke termijn?
Bent u op basis van deze gebeurtenis voornemens te komen tot een nationaal verbod op het
houden van wilde dieren in circussen?
Nee, ik zal geen nationaal verbod afkondigen. In mijn antwoord inzake het schriftelijk overleg
over richtlijnen voor circussen heb ik een onderzoek aangekondigd naar het welzijn van
dieren in circussen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.5 vermaak met dieren 451

Juridische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
25 mei 2007 2060716120 TRCJZ/2007/2407 17 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Hanen- en hondengevechten 6520
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens de minister van Justitie, de antwoorden toekomen op de
vragen van het lid Thieme (PvdD) aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
en van Justitie over hanen- en hondengevechten.
1
Kent u het bericht ‘Vechthanen gedumpt bij Ossermeer’?
Ja
2
Kunt u aangeven op welke schaal er gevechten gehouden worden met hanen en honden in
Nederland? Op welke cijfers baseert u uw uitspraken en door wie zijn deze gegevens
verzameld?
3
Kunt u aangeven welke maatregelen er worden getroffen om deze gevechten op te sporen?
Deelt u de mening dat deze maatregelen afdoende zijn om gevechten op te sporen? Zo ja,
waar blijkt dat uit? Zo neen, welke aanvullende maatregelen bent u voornemens te treffen en
binnen welke termijn?
5
Bent u bereid aanvullende maatregelen te treffen om het houden van hanen- en
hondengevechten tegen te gaan? Zo ja, op welke wijze en op welke termijn? Zo neen,
waarom niet?
Bij het Openbaar Ministerie (OM), de Lan delijke inspectiedienst (LID) en de Algemene
Inspectiedienst (AID) is niet bekend of hanen- en hondengevechten structureel plaatsvinden.
Daarmee zijn ook geen cijfers bekend met welke frequentie hanen- en hondengevechten
plaatsvinden. Wel wordt sporadisch bij de LID melding gedaan betreffende dieren die
mogelijk betrokken kunnen zijn geweest bij dierengevechten. Deze meldingen hebben het
2.5 vermaak met dieren 452

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 augustus 2007 TRCJZ/2007/2407 2
afgelopen jaar echter geen bewijsbare strafbare feiten gekoppeld aan een verdachte als
resultaat gehad.
Omdat aanwijzingen voor het structureel en frequent plaatsvinden van dierengevechten
ontbreken, is er momenteel geen aanleiding om een actief opsporingsbeleid ten aanzien van
hanen- en hondengevechten te initiëren. Zodra meldingen worden gedaan over hanen- of
hondengevechten dan wel anderszins concrete signalen daarover binnenkomen, zullen deze
in beginsel worden onderzocht door AID, LID danwel de politie.
4
Kunt u aangeven welke maatregelen er worden getroffen om het fokken van vechthanen
tegen te gaan? Deelt u de mening dat deze maatregelen afdoende zijn om het fokken van
vechthanen tegen te gaan? Zo ja, waar blijkt dat uit? Zo neen, welke aanvullende maatregelen
bent u voornemens te treffen om het fokken van vechthanen tegen te gaan en binnen welke
termijn?
Op grond van artikel 61, eerste lid, van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren is het
organiseren van dierengevechten alsook het laten meedoen van dieren aan dierengevechten
verboden. Dit geldt dus ook voor hanengevechten. De regelgeving is gericht op het
tegengaan van dierengevechten en betreft niet het fokken van dieren voor dierengevechten.
Een haan is geen vechthaan van nature, maar wordt pas een vechthaan na training. Een
fokverbod voor vechthanen dient uw doel dus niet.
6
Kunt u aangeven op welke wijze en met welke straffen organisatoren van hanen- en
hondengevechten worden gesanctioneerd? Waar baseert u uw gegevens op?
7
Vindt u de strafmaat voor de organisatoren voor deze gevechten afdoende? Zo ja, deelt u de
mening dat de straf afschrikwekkend genoeg is om gevechten met hanen en honden te
voorkomen? Zo neen, op welke wijze en binnen welke termijn gaat u de strafmaat verhogen?
Het organiseren van, of het dieren laten meedoen aan dierengevechten is een misdrijf. Artikel
122 van de Gezondheids- en welzij nswet voor dieren bepaalt dat op dit misdrijf een
gevangenisstraf van maximaal drie jaar of een geldboete van maximaal € 16.750 staat.
Ik acht deze strafmaat afdoende.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.5 vermaak met dieren 453

Directie Visserij
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
6 september 2007 2060724650 Viss. 2007/4383 4 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over een Nederlands
kampioenschap in het roken van een
bedreigde diersoort
Geachte Voorzitter,
Naar aanleiding van uw bovenvermelde brief doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen
van het lid Ouwehand (PvdA) inzake Nederlands Kampioenschap in het roken van een
bedreigde diersoort.
1
Kent u het bericht ‘Een paling waar je mee kunt speerwerpen’?
Ja.
3786962
2
Kunt u aangeven op welke wijze u, tweeënhalve maand na de CITES-conferentie waarbij de
paling als bedreigde diersoort is aangemerkt, nadat de populatie in twintig jaar door overbevissing
is teruggebracht naar één tot vijf procent van de oorspronkelijke populatie, invulling
geeft aan het herstellen van de palingstand binnen uw beleid? Welke consequenties heeft uw
beleid voor de vangst en consumptie van paling in Nederland?
Ten eerste constateer ik dat de teruggang in het bestand van de aal alle levensstadia van de
aal (glasaal, rode aal en schieraal) betreft, en dat er meerdere oorzaken ten grondslag liggen
aan deze achteruitgang. Visserij is hier één van, maar ook waterkrachtcentrales, gemalen en
andere kunstwerken, milieuvervuiling en factoren op de oceaan spelen een belangrijke rol.
Het herstel van de aalstand is een prioriteit in het binnenvisserijbeleid. De afgelopen tijd zijn
er nationaal reeds enkele belangrijke stappen gezet, zoals een reductie van de aalvisserij op
het IJsselmeer. Maar omdat de aal in geheel Europa voorkomt en het dus een Europees
bestand betreft, heeft het ministerie van LNV zich sterk gemaakt voor Europese afspraken. Ik
kan dan ook gerust zeggen dat de Europese Aalverordening (welke afgelopen juni door de
Landbouw en Visserij Raad werd aangenomen) vooral op Nederlands initiatief en door onze
inzet tot stand is gekomen.
2.5 vermaak met dieren 454

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
4 oktober 2007 Viss. 2007/4383 2
Verdere maatregelen voor het herstel van de aalstand zal ik dan ook nemen in het kader van
deze Europese aalverordening. Alle lidstaten zullen uiterlijk op 31 december 2008 een
aalbeheersplan moeten indienen. Met dit plan moet op termijn 40% van de schieraal weer
kunnen terugkeren naar de zee. Als eerste stap naar de invulling van een nationaal aalbeheersplan
laat ik momenteel de vangsten van sport- en beroepsvisserij inventariseren en
werk ik aan een systeem voor monitoring en registratie. Met de uitkomsten ervan ver wacht ik
begin 2008 over voldoende bouwstenen te beschikken voor het opstellen van een eerste
versie van een nationaal beheersplan. Mogelijke maatregelen zijn onder andere: een tijdelijke
sluiting van het visseizoen, maatregelen bij waterkrachtcentrales en uitzet van (glas)aal.
3
Deelt u de mening dat het aanmerken van paling als bedreigde diersoort bij de eerder
genoemde CITES-conferentie en het ondertekenen van het herstelplan Aal van de Europese
Unie door de Nederlandse regering inhoudt dat de Nederlandse regering alles op alles dient
te zetten om de palingstand te beschermen? Zo ja, op welke wijze geeft u hier inhoud aan en
wat betekent dit voor het vangen, roken, klaarmaken en consumeren van de paling? Zo neen,
waarom niet? Waar houdt volgens u de verantwoordelijkheid van de overheid op bij het
beperken van de vangst en consumptie van de paling in Nederland?
Ik deel uw mening dat de palingstand beschermd en hersteld dient te worden. Mijn ant woord
bij vraag 1 geeft aan op welke wijze ik invulling geef aan dit beleid.
Tijdens de CITES-conferentie, die plaatsvond van 3 tot en met 15 juni 2007 in Den Haag, is
met ruime meerderheid besloten de Europese aal (Anguilla anguilla) op Bijlage II van CITES te
plaatsen. Dit houdt in dat internationale handel aan vergunningplicht onderhevig wordt.
Handel binnen de Europese Unie zal niet aan vergunningplicht onderhevig worden omdat de
EU één vrije binnenmarkt is waar de CITES-regelgeving verankerd is middels de geldende
EU-Verordening (EC 338/97). Voor wat betreft de implementatie van de CITES-regelgeving is
een overgangstermijn van 18 maanden overeengekomen. Dit betekent dat na
inwerkingtreding hiervan (eind 2008) de vangst, het roken, klaarmaken en consumeren van
de paling binnen de Europese Unie is toegestaan. Echter, binnen de Europese Unie is vooral
de Europese Aalverordening en de nationale invulling van het beheersplan bepalend voor de
toekomstige visserijmogelijkheden.
4
Deelt u de mening dat de palingstand niet gebaat is bij het vangen, roken en consumeren van
palingen in Nederland en dat dit indruist tegen de maatregelen die moeten worden genomen
om deze bedreigde diersoort te beschermen? Zo ja, op welke wijze gaat u de vangst en de
consumptie van paling in Nederland beperken en binnen welke termijn?
De Europese Aalverordening gaat uit van een duurzame benutting van het bestand van de
Europese aal in de wateren van de Gemeenschap. Doel van de verordening is niet het verbieden
van de visserij op of de consumptie van aal, maar het herstel van de aalstand door
middel van een duurzame benutting.
2.5 vermaak met dieren 455

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
4 oktober 2007 Viss. 2007/4383 3
5
Acht u het toelaatbaar een kampioenschap te organiseren waarbij de paling, die een bedreigde
diersoort is, massaal gevangen en gerookt wordt ter vermaak van de deelnemers? Zo
ja, kunt u toelichten hoe dit zich verhoudt tot de maatregelen die moeten worden genomen
om deze bedreigde diersoort te beschermen? Zo neen, welke maatregelen wilt u treffen om
dergelijke wedstrijden in de toekomst te voorkomen?
Ja. In mijn antwoord bij vraag 3 en 4 heb ik al aangegeven dat ik uit ga van een duurzame
benutting binnen de kaders van het beheersplan.
6
Acht u wedstrijden waarbij vissen worden gerookt nadat zij op dieronvriendelijke manier in
een zoutbad zijn gedood toelaatbaar? Zo ja, kunt u toelichten in hoeverre het ontslijmen van
palingen pijnlijk is voor palingen? Waaruit blijkt dat en in hoeverre moeten palingen volgens
de regelgeving pijn lijden? Zo neen, welke maatregelen wilt u treffen om dit in de toekomst te
voorkomen?
Omdat er tot op heden weinig wetenschappelijke kennis aanwezig was omtrent de pijnbeleving
bij vissen en welzijnsvriendelijke dodingsmethoden heb ik veel onderzoek op dit
gebied gefinancierd. Inmiddels staat onomstotelijk vast dat vissen een pijnbeleving hebben.
Het onderzoek naar welzijnsvriendelijke dodingsmethoden is inmiddels in een vergevorderd
stadium. Wij zijn nu zo ver dat op praktijkschaal proeven worden gedaan. De laatste
noodzakelijke stap betreft het opschalen van dit prototype naar een gebruiksklaar apparaat.
Ik verwacht dat er nog 1,5 tot 2 jaar nodig is voor het verder ontwikkelen van dit prototype
naar een commercieel apparaat wat geschikt is voor meerdere vissoorten. Ik ben momenteel
in gesprek met de sector over deze fase in het onderzoek en over hun inbreng hierin. Zodra
het onderzoek is afgerond zal ik de Europese Commissie inlichten. Hiermee is een
belangrijke stap gezet om uiteindelijk tot Europese regelgeving te komen. In mijn nota
dierenwelzijn die ik nog dit jaar zal uitbrengen, ga ik eveneens in op de dodingsmethode van
onder andere paling.
7
Kunt u aangeven hoe zich dit verhoudt tot artikel 36 van de Gezondheids- en welzijnswet voor
dieren?
In het reglement van het evenement waar u naar verwijst, is opgenomen dat er geen le vende
vis mag worden meegebracht. De alen die worden gerookt, worden dus dood aan geleverd
voor de rookwedstrijd. Er wordt bij de wedstrijden dan ook geen pijn of letsel veroorzaakt.
Artikel 36 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren wordt bij rookwedstrijden dan ook
niet overschreden.
Voor wat betreft het dodingsproces van alen in het algemeen verwijs ik naar het antwoord op
vraag 6.
2.5 vermaak met dieren 456

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
4 oktober 2007 Viss. 2007/4383 4
8
Bent u bereidt beleid te ontwikkelen om dieronvriendelijke evenementen of evenementen die
aanzetten tot dieronvriendelijk gedrag te verbieden? Zo ja, op welke wijze en op welke termijn
wilt u dit vormgeven? Zo nee waarom niet?
Indien tijdens evenementen geldende regels worden overtreden zal ik daar uiteraard tegen
optreden.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.5 vermaak met dieren 457

Tweede Kamer der Staten-Generaal
Vergaderjaar 2006–2007 Aanhangsel van de Handelingen
886
Vragen van het lid Ouwehand (PvdD)
aan de minister van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
over de aanpak van illegale
jachthutten. (Ingezonden 30 januari
2007)
1
Kent u het bericht «gemeente krijgt
lijst met jachthutten»? 1
2
Is het waar dat de inspectie van
Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer geen
prioriteit geeft aan het feit dat illegale
bouwwerken in natuurgebieden,
onder meer ten behoeve van de jacht,
onterecht worden gedoogd?
3
Bent u bereid te bevorderen dat
gemeenten jagers op dezelfde wijze
behandelen als andere burgers waar
het gaat om illegale bouwwerken
die strijdig zijn aan het
bestemmingsplan? Zo ja, waarom?
Zo neen, waarom niet?
4
Bent u bereid een richtlijn uit te
vaardigen voor gemeenten waarin
wordt aangegeven hoe men dient te
handelen in het geval van illegale
bouwwerken in natuurgebieden en
het buitengebied?
5
Deelt u de mening dat de opsporingsen
handhavingscapaciteit op het
gebied van ruimtelijke ordening
afdoende is, wanneer geen prioriteit
gegeven wordt aan opsporing van
hoogzitten en andere illegale
bouwsels in natuur- en
buitengebieden en aan de
handhaving van de hierop betrekking
hebbende voorschriften? Zo ja,
waarom? Zo neen, wat gaat u
daaraan doen?
1 De Stentor, 24 januari 2007.
Antwoord
Antwoord van minister Winsemius
(Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer).
(Ontvangen 23 februari 2007)
1
Ja.
2
De uitvoering en handhaving van
bouw- en ruimtelijke regelgeving is
aan gemeenten opgedragen.
Daarmee hebben gemeenten ook het
primaat voor het maken van keuzes
over toezicht op de naleving en de
inzet van handhavingmiddelen. Een
gemeente heeft als bevoegd gezag
ook een algemene beginselplicht tot
handhaving. Indien een gemeente
een illegale situatie gedoogt,
beoordeelt de VROM-Inspectie in zijn
algemeenheid op basis van haar
Nalevingsstrategie of zij een verzoek
tot handhaving indient bij de
gemeente.
Deze Nalevingsstrategie is in
september 2003 gepubliceerd en
2
Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de
regering gegeven antwoorden
biedt de mogelijkheid om
onderbouwd prioriteiten te kunnen
stellen. Bij deze prioritering betrekt de
VROM-Inspectie de risico’s voor de
samenleving, het niet integer
handelen van bestuurders of
overheden, onrust onder de burgers,
preventieve werking en politieke
wensen.
Als het voor een gemeente mogelijk
is om de illegale situatie te
legaliseren, dan dient de
VROM-Inspectie geen verzoek tot
handhaving in. Ook in eventuele
juridische procedures zal de rechter
namelijk altijd eerst bezien of
legalisatie tot de mogelijkheden
behoort. Zowel de Nota Ruimte als
het Streekplan 2005 van de provincie
Gelderland sluiten het plaatsen van
jachthutten binnen de EHS,
Natuurbeschermingswetgebieden en
Vogel- en Habitatrichtlijngebieden
niet expliciet uit.
Daarom krijgt een illegaal gebouwde
jachthut niet snel een hoge prioriteit
van de VROM-Inspectie. Ik sta achter
deze werkwijze.
3
Nee. Mij is op geen enkele wijze
gebleken dat gemeenten bij de
handhaving van illegale bouwwerken
onderscheid maken tussen jagers en
overige burgers. Er is dus ook geen
reden dit bij gemeenten te
bevorderen.
4
Nee. De bestaande wet- en
regelgeving biedt alle benodigde
KVR27405
2060706660
0607tkkvr886
ISSN 0921 - 7398
Sdu Uitgevers
’s-Gravenhage 2007 Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, Aanhangsel 1899
2.6 in het wild levende dieren 458

handvatten voor gemeenten om op te
treden tegen illegale bouwwerken.
Dat geldt ook voor natuurgebieden en
het buitengebied.
5
De VROM-Inspectie heeft in de
afgelopen vier jaar bij alle gemeenten
de uitvoering van de VROM-wet- en
regelgeving onderzocht. De Inspectie
constateerde dat een deel van de
gemeenten te weinig capaciteit voor
toezicht en handhaving had. In het
verbetertraject dat volgde op deze
onderzoeken hebben veel gemeenten
de toezichtcapaciteit vergroot of
efficiënter ingezet. Dat neemt niet
weg dat gemeenten nooit in staat
zullen zijn om 100 procent van de
overtredingen van de wet- en
regelgeving volledig aan te pakken en
zij dus prioriteiten moeten stellen.
Daarnaast geldt ook voor gemeenten
dat zij per overtreding moeten
beoordelen of legalisatie van het
illegale bouwwerk mogelijk is.
Gemeenten moeten óf handhavend
optreden óf legaliseren.
2.6 in het wild levende dieren 459
Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, Aanhangsel 1900

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
27 februari 2007 2060708300 DN. 2007/639 26 maart 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Oprichting Eendenkooien 3785521
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u het antwoord toekomen op de vragen van het lid Thieme (Partij voor de
Dieren) over het oprichten van eendenkooien.
1
Bent u op de hoogte van het feit dat er momenteel aanvragen gedaan worden voor de
vergunningen voor (her)oprichting van eendenkooien? 1
Bij mijn departement zijn geen aanvragen voor registratie van nieuwe eendenkooien
binnengekomen. In de Flora- en faunawet is opgenomen dat alleen geregistreerde
eendenkooien daadwerkelijk mogen worden gebruikt voor de vangst. Daarbij geldt dat alleen
bestaande eendenkooien, die reeds in 1984 waren geregistreerd, om de vijf jaar opnieuw
kunnen worden geregistreerd. Om hiervoor in aanmerking te komen moet een eendenkooi
voldoen aan de eisen die de Flora- en faunawet stelt. Dat leidt ertoe dat het aantal
geregistreerde eendenkooien langzaam afneemt, hetgeen onderwerp van gesprek is tussen
de kooikervereniging en medewerkers van mijn departement. Artikel 56 van de Flora- en
faunawet staat thans geen registratie van nieuwe, of herregistratie van vervallen,
eendenkooien toe.
2
Deelt u de mening dat de inrichting van dergelijke middelen tot instandhouding en uitbreiding
van de hobbyjacht, passen in de geest van de Flora- en faunawet, die uitgaat van de
bescherming van dieren?
Eendenkooien hebben naast de jacht ook belangrijke andere functies. Het zijn veelal juist
deze andere functies die kooikers de motivatie geven om een eendenkooi te onderhouden.
Zo werken eendenkooikers mee aan onderzoek, bijvoorbeeld monitoring in het kader van de
vogelgriep en ringenonderzoek. Ook hebben eendenkooien een belangrijke cultuurhistorische
waarde. Bovendien is een eendenkooi een stiltegebied waarvan zowel flora als fauna
profiteert.
1 Gemeente-informatie Midden-Delfland, 4 januari 2007
2.6 in het wild levende dieren 460

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
26 maart 2007 DN. 2007/639 2
Daarnaast wordt met eendenkooien gejaagd op de wilde eend. Deze soort komt in grote
aantallen voor in ons land. De ‘gunstige staat van instandhouding’ van deze soort is niet in
het geding. Daarom is deze soort in een beperkte periode bejaagbaar. Bij de jacht moet de
zorgplicht van de Flora- en faunawet in acht worden genomen. Dit betekent dat bij de
uitvoering van de jacht moet worden voorkomen dat de dieren onnodig lijden.
3
Deelt u de mening dat het fokken ten behoeve van de vangst/jacht van eenden past onder de
noemer "cultuurhistorisch landschapselement"? Is hiervan ook sprake wanneer een dergelijke
eendenkooi ten behoeve van en in beheer bij particulieren is?
Voor de vangst van eenden met een eendenkooi worden zogenaamde staleenden ingezet.
Dat zijn eenden die gewend zijn om op de kooi te verblijven. Deze staleenden zijn gewoonlijk
wel op de kooi geboren, maar zijn niet in gevangenschap gefokt. Eendenkooien hebben een
belangrijke cultuurhistorische waarde. Deze waarde is niet afhankelijk van degene door wie
de eendenkooi wordt beheerd.
4
Deelt u de mening dat in het geval van eendenkooien sprake is van een vorm van
natuurontwikkeling zoals bedoeld in de landgoedregeling? Is het oprichten van een
eendenkooi niet veeleer in strijd met natuurontwikkeling en zou dit om die reden de stichting
van een landgoed niet eerder in de weg staan dan mogelijk maken?
Bij natuurontwikkeling is sprake van de aanleg van nieuwe natuur. Daar is met betrekking tot
de eendenkooien geen sprake van. Immers alleen eendenkooien die reeds in 1984 waren
geregistreerd komen in aanmerking voor herregistratie. Er komen in de huidige situatie dus
geen nieuwe eendenkooien bij.
5
Deelt u de mening dat het oprichten van eendenkooien op gespannen voet zou kunnen staan
met het beschermen van weidevogels in omringende weilanden, zoals onder meer de
opvatting is van Vereniging Natuurmonumenten? 2
In een open landschap, dat geschikt is voor weidevogels, kan opgaande beplanting
weidevogels van vestiging doen afzien. Het oprichten van nieuwe eendenkooien zou
daardoor mogelijk een negatief effect kunnen hebben op de populatieomvang van
weidevogels. Er komen echter geen nieuwe eendenkooien bij en bestaande eendenkooien
zijn geenszins de oorzaak van de achteruitgang van weidevogels. Toen het nog goed ging
met de weidevogels waren er immers meer eendenkooien in gebruik dan nu.
6
Bent u bereid de vergunningverlening voor de aanleg van eendenkooien tenminste aan
banden te leggen totdat meer inzicht verkregen is in de mogelijke schadelijke neveneffecten
van het oprichten van eendenkooien en de maatschappelijke wenselijkheid hiervan?
2 www.natuurmonumenten.nl
2.6 in het wild levende dieren 461

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
26 maart 2007 DN. 2007/639 3
Vergunningverlening voor nieuwe eendenkooien is op dit moment niet aan de orde. Zie mijn
antwoord op vraag 1.
7
Kunt u aangeven of aanvragen getoetst worden op artikel 56 1 e lid van de Flora- en faunawet,
waarin aangegeven wordt dat verlenging voor een vergunning voor een eendenkooi
voorbehouden is aan eendenkooien welke op 1 april 1984 in bedrijf waren? Hoe verhoudt zich
dit uitgangspunt tot nieuwe aanvragen?
Zie mijn antwoord op vraag 1.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 462

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
28 februari 2007 2060708420 DN. 2007/675 27 maart 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Beleidskader 3785771 3
Geachte Voorzitter,
Hierbij geef ik antwoord op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over het nieuwe
beleidskader Faunabeheer (ganzen en smienten).
1
Kent u het bericht “gans kán leren waar hij mag komen”? 1)
Ja.
2
Hoe beoordeelt u de uitspraak van gedeputeerde Moens van de provincie Noord-Holland 2)
waarin hij naar aanleiding van een rechterlijk verbod op de ganzen- en smientenjacht zegt
“bestuurlijk ongehoorzaam te zullen handelen” en “dan maar het stoutste jongetje van de klas
te willen zijn”?
Dit is een uitspraak van de gedeputeerde die geheel voor zijn rekening is.
3
Deelt u de mening dat uitspraken van de rechter gerespecteerd dienen te worden en dat
bestuurlijke ongehoorzaamheid van gedeputeerden vraagt om spoedige bijstelling van het
beleidskader?
Uitspraken van de rechter dienen gerespecteerd te worden. Thans heeft de rechtbank in
Haarlem in eerste aanleg uitspraak gedaan. Tegen deze uitspraak hebben gedeputeerde
staten hoger beroep ingesteld bij de Raad van State. Het is derhalve nog te vroeg om
conclusies te trekken ten aanzien van het rijksbeleid terzake.
2.6 in het wild levende dieren 463

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 maart 2007 DN. 2007/675 2
4
Kunt u aangeven welke inspanningen er verricht zijn op het gebied van schadepreventieonderzoek,
zoals naar het inzaaien van natuurgebieden en dijkkanten met witte klaver, die de
ganzen zou kunnen weghouden uit weilanden en de inzet van leermethoden om ganzen weg
te houden uit bepaalde weilanden?
Het Faunafonds financiert verschillende onderzoeken naar schadepreventie. Zo laat het
Faunafonds toetsen in welke mate Norit (uit turf gewonnen actieve kool) grasland
onaantrekkelijk maakt voor ganzen. Ook heeft het Faunafonds opdracht verleend om het
leereffect van het smaakmiddel anthraquinone in combinatie met een waarschuwingsteken
(“adversive conditioning”) te onderzoeken. In dat onderzoek wordt ook de aantrekkelijkheid
van grasland ingezaaid met witte klaver meegenomen.
De eerste conclusies uit de studies zijn positief. De vervolgonderzoeken die zijn voorzien,
zullen meer aandacht besteden aan de praktische toepasbaarheid van alternatieve
verjaagmethodes van ganzen.
5
Kunt u per provincie aangeven hoeveel ganzen zijn gedood in 2006 in het kader van
“verjaging”? Vindt u dat bij dergelijke aantallen nog van verjaging gesproken kan worden in
plaats van bejaging?
In onderstaande tabel ziet u het aantal ganzen per provincie dat in het kader van
verjagingacties zijn gedood.
Tabel 1: Aantallen geschoten ganzen en smienten in seizoen 2005-2006 (Noord-Holland
ontbreekt in dit overzicht omdat in deze provincie afschot door een gerechtelijke uitspraak
niet was toegestaan).
Afschotgegevens DR FR: GR LB NB UT ZL FL GL OV ZH Totaal
Grauwe gans 146 3939 911 890 643 1874 403 4767 1209 4542 19324
Kolgans 208 20755 611 314 374 549 102 4767 3953 1601 33011
Canadese gans 62 62
Smient 4 4091 207 542 200 361 1500 6905
Soort onbekend 3 1949 48 607 588 3195
Totaal 358 28785 1732 1204 1949 1559 2485 553 10118 6111 7643 62497
In totaal zijn ruim 60.000 ganzen en smienten gedood tijdens verjagingacties. Op een totale
populatie van ruim 1,5 miljoen overwinteraars is dat aandeel acceptabel. Ik verwacht
overigens dat dit aandeel door het leereffect nog verder omlaag zal gaan.
6
Deelt u de mening dat binnen het beleidskader is gekomen tot een voldoende evenwichtige
verdeling van foerageergebieden voor ganzen in de verschillende provincies? Kunt u
aangeven welk gebiedsoppervlakte Noord-Holland voor haar rekening neemt in relatie tot
andere provincies? Deelt u de mening dat de ligging in met name zuidelijk Noord-Holland
voldoende soelaas biedt?
2.6 in het wild levende dieren 464

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 maart 2007 DN. 2007/675 3
Ja. De verdeling is gebeurd op basis van het gemiddelde aantal “gansdagen” dat ganzen
in de winterperiode in elk van de provincies verblijven. Het aantal gansdagen is een
combinatie van het aantal ganzen en de gemiddelde verblijfsduur.
Het aan de provincie Noord-Holland toegewezen foerageergebied bedraagt circa 5.500 ha.
Dit is circa 7% van het totaal van 80.000 ha. De provincie Noord-Holland heeft deze
oppervlakte ook daadwerkelijk aangewezen.
Voor het aanwijzen van gebieden zijn vooraf criteria opgesteld. Deze zijn onder andere
gebaseerd op het aantal ganzen in een gebied, de hoeveelheid schade die deze ganzen
veroorzaken en de ligging ten opzichte van vogelrichtlijngebieden. Het is aan de provincies
om op basis van deze criteria gebieden te selecteren en draagkracht te vinden bij de boeren
in die gebieden. Noord-Holland heeft conform deze criteria de gebieden aangewezen.
7
Bent u bereid het beleidskader spoedig te evalueren met alle betrokken partijen en de Kamer
daarvan verslag te doen?
Het beleidskader wordt op dit moment geëvalueerd. Voor de zomer ontvangt u een
tussentijdse rapportage van deze evaluatie.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) de Volkskrant, 24 februari 2007
2) Persbericht: “Frustraties over faunabeleid” van LTO-Noord, 21 februari 2007
2.6 in het wild levende dieren 465

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
1 februari 2007 2060706850 DN. 2007/313 27 maart 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Muskusrattenbestrijding 3785771
Geachte Voorzitter,
Hierbij geef ik antwoord op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over de bestrijding van de
muskusrat.
Vraag 1
Kent u het bericht ‘Extra mankracht tegen de muskusrat’? 1)
Ja.
Vraag 2
Kent u het rapport ‘Muskusrattenbestrijding in Nederland: een quick scan naar nut, noodzaak
en alternatieven’? 2)
Ja.
Vraag 3 en 4
Deelt u de conclusie van de opstellers van dit rapport dat - ondanks eerdere aanbevelingen
daartoe - geen systematische metingen zijn verricht naar het voorkomen van schaden en
aantallen van muskusratten, en dat daardoor de bestrijdingseffecten in onvoldoende mate
beoordeeld kunnen worden?
Bent u bereid de aanbeveling van deze onderzoekers over te nemen om een (onafhankelijk)
onderzoek in te stellen naar aantallen en schaden én een experimenteel onderzoek in te
stellen naar alternatieve bestrijdingsmethoden en strategieën?
Sinds 1986 is de uitvoering van de bestrijding van de muskusrat een taak en verantwoordelijkheid
van de provincies. In 1994 zijn ook de financiële middelen gedecentraliseerd.
De uitvoering wordt momenteel vormgegeven door provincies en waterschappen. De Unie
van Waterschappen en de provincies hebben zich verenigd in de Landelijke Coördinatiecommissie
Muskusrattenbestrijding en sinds 2005 bestaat ook de Bestuurlijke Commissie
Muskusrattenbestrijding.
2.6 in het wild levende dieren 466

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 maart 2007 DN. 2007/313 2
In opdracht van de Landelijke Coördinatiecommissie Muskusrattenbestrijding heeft Altrerra
onderzoek gedaan naar de muskusrattenbestrijding en het rapport ‘Muskusrattenbestrijding
in Nederland: een quick scan naar nut, noodzaak en alternatieven’ geschreven, waar u in uw
vragen naar verwijst.
De Alterra-rapportage uit 2005 liet veel vragen onbeantwoord. Daarom is er een onderzoeksprogramma
opgezet voor 2006 en 2007. Dit programma bevat zeven onderzoeken, te weten:
1. De gevolgen van graverij van muskusratten voor de veiligheid van waterkeringen;
2. De relatie tussen populatieontwikkeling en veiligheid van waterkeringen;
3. Economische schade;
4. Preventieve middelen;
5. Alternat ieve vangststrategieën;
6. De effectiviteit van de huidige organisatievorm;
7. Vangmiddelen.
Het eerste onderzoek naar ‘De gevolgen van graverij van muskusratten voor de veiligheid van
waterkeringen’ en het zesde onderzoek naar ‘De effectiviteit van de huidige organisatievorm’
is inmiddels afgerond:
• Het eerste onderzoek naar de schade van waterkeringen is gebaseerd op waar -
nemingen van graverij bij het huidige regime van bestrijding. Het is denkbaar dat
graverij in waterkeringen omvangrijker wordt indien zich een hoge populatie dichtheid
ontwikkelt en mogelijk een tekort aan voedsel en/of leefruimte ontstaat. De conclusie
uit dit onderzoek is dat, met uitzondering van de zeekeringen, alle typen
waterkeringen in veiligheid afnemen als gevolg van het gegraaf van muskusratten.
• De conclusie uit het zesde onderzoek is dat er knelpunten zijn in de huidige
organisatievorm. De onderzoekers geven een aantal aanbevelingen aan bestuurders
van provincies en waterschappen.
Binnenkort start de opdrachtverlening voor de onderzoeken naar economische schade als
gevolg van muskusratten, preventieve maatregelen en de onderzoeken naar alternatieve
vangststrategieën en de relatie tussen populatieontwikkeling en veiligheid van waterkeringen.
Of het onderzoek naar vangmiddelen wordt uitgevoerd hangt af van de resultaten van het
onderzoek dat de Europese Commissie heeft uitgezet naar humane vangmethoden. Alle
deelonderzoeken zullen eind 2007 afgerond zijn en de resultaten worden dan aangeboden
aan bestuurders van provincies en waterschappen.
Vraag 5
Kunt u aangeven welke bedragen in de afgelopen drie jaar zijn uitgegeven aan de bestrijding
van muskusratten en hoeveel muskusratten zijn gevangen?
2.6 in het wild levende dieren 467

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 maart 2007 DN. 2007/313 3
Jaar 2004 2005 2006
Aantal gevangen muskusratten per jaar 403.000 335.500 245.000
Aantal minuten voordat één muskusrat gevangen
wordt
77 95 125
Bron: Landelijke Coördinatiecommissie Muskusrattenbestrijding februari 2007
De kosten van de bestrijding van muskusratten bedragen circa 30 miljoen euro per jaar.
Door de muskusrattenbestrijding wordt schade aan waterkeringen in een vroeg stadium
gesignaleerd. Hierdoor is snelle actie mogelijk, waardoor echt gevaarlijke situaties
voorkomen worden. Wegens kostenefficiënte afwegingen besteden muskusrattenbestrijders
extra aandacht aan de kwetsbare waterkeringen.
Op dit moment wordt onderzocht hoeveel kosten worden bespaard door schade te
voorkomen, zie antwoord vraag 3 en 4.
Vraag 6
Vindt u het verantwoord dat jaarlijks tientallen miljoenen Euro’s worden uitgegeven aan een
zeer dieronvriendelijke wijze van bestrijding, terwijl kennelijk adequaat wetenschappelijk
onderzoek naar nut en noodzaak ontbreekt?
Veiligheid en droge voeten zijn van wezenlijk belang in Nederland. De gegevens uit
bovenstaande tabel wijzen erop dat de muskusrattenbestrijding nut heeft. Uit de cijfers blijkt
namelijk dat het met dezelfde vangstmethode steeds langer duurt voordat één muskusrat
gevangen wordt. Dit wijst erop dat de muskusrattenpopulatie afneemt.
De noodzaak van de muskusrattenbestrijding blijkt uit het onderzoek naar ‘De gevolgen van
graverij van muskusratten voor de veiligheid van waterkeringen’. De conclusie uit dit
onderzoek is dat, met uitzondering van de zeekeringen, alle typen waterkeringen in veiligheid
afnemen als gevolg van het gegraaf van muskusr atten.
Zoals u in mijn vorige antwoorden kunt lezen wordt de huidige praktijk van de
muskusrattenbestrijding wetenschappelijk beoordeeld, waarbij ook aandacht wordt besteed
aan de mogelijke ontwikkeling van meer diervriendelijke bestrijdingsmethoden.
Vraag 7
Kunt u aangeven hoe u in dit kader de landelijke onbeschermdverklaring van de vos, één van
de belangrijkste predatoren van de muskusrat, ziet, waar de vos mogelijk een nuttige rol zou
kunnen spelen in het reguleren van de muskusrattenpopulatie?
De vos is niet onbeschermd verklaard, maar bestrijding is vrijgesteld in het kader van
schadebestrijding. De gunstige staat van instandhouding van de vos is niet in het geding,
waardoor deze soort zijn rol als predator in ecosystemen kan blijven vervullen.
2.6 in het wild levende dieren 468

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 maart 2007 DN. 2007/313 4
Vraag 8
Bent u bereid opdracht te geven tot een grootscheeps wetenschappelijk onderzoek naar nut
en noodzaak van en alternatieven voor de huidige wijze van bestrijding van muskusratten? Zo
ja, op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Deze onderzoeken lopen al (zie antwoord op vraag 3 en 4).
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 469

ϕ1
Ministerie van Justitie
Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving
Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden
Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Onderdeel Afdeling bestuurlijke en juridische zaken
Datum 29 maart 2007
Ons kenmerk 5475204/07
Uw kenmerk 2060707660
Onderwerp Kamervragen over roofvogelvervolging
Bij beantwoording de
datum en ons kenmerk
vermelden. Wilt u slechts
één zaak in uw brief
behandelen.
In antwoord op uw brief van 14 februari 2007, met nummer 2060707660, deel ik u mede dat de
vragen van het lid Thieme (Partij voor de Dieren) van uw Kamer, over roofvogelvervolging, mede
namens mijn ambtgenoot van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, worden beantwoord zoals
aangegeven in de bijlage bij deze brief.
De Minister van Justitie,
2.6 in het wild levende dieren 470
Bezoekadres
Schedeldoekshaven 100
2511 EX Den Haag
Telefoon (070) 3 70 79 11
Fax (070) 3 70 79 00

5475204/07/29 maart 2007
Antwoorden kamervragen van het lid Thieme (PvdD) aan de ministers van Justitie en van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over roofvogelvervolging (2060707660).
Vraag 1:
Kent u het bericht “roofvogelhaat ontaardt in zware dreigementen”? 1)
Antwoord op vraag 1:
Ja.
Vraag 2:
Wordt er onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de populatie van verschillen
soorten roofvogels in Nederland? Zo ja, kunt u inzage geven in de populatieontwikkeling over
de afgelopen vijf jaar? Zo neen, waarom niet?
Antwoord op vraag 2:
Er wordt door verschillende organisaties onafhankelijk onderzoek gedaan naar de populatie van
roofvogelsoorten. Sommige organisaties zijn zeer specifiek en volgen slechts één soort, bijvoorbeeld
de Stichting Werkgroep Grauwe Kiekendief (SWGK) en de Werkgroep Slechtvalk Nederland (WSN).
Verder wordt de broedpopulatie van de roofvogelstand gemonitord door Werkgroep Roofvogels
Nederland (WRN) en SOVON Vogelonderzoek Nederland (SOVON).
De populatieontwikkeling van de laatste vijf jaren (wat statistisch gezien een te korte periode is om
de daadwerkelijke populatieontwikkeling goed te kunnen inschatten) laat een beeld zien waarbij de
aantallen van de meeste roofvogelvogelsoorten min of meer stabiel zijn. De Slechtvalk laat een
markante toename zien, terwijl de Blauwe Kiekendief sterk afneemt. Voor het voortbestaan van deze
laatste soort als broedvogel in Nederland moet worden gevreesd. Een gedetailleerd overzicht van
trends en ontwikkelingen van de Nederlandse roofvogels alsmede een overzicht van de
onderzoeken die zijn gedaan naar de populatie van roofvogelsoorten is als bijlage 1 toegevoegd.
Vraag 3:
Deelt u de mening dat illegale roofvogelvervolging hard dient te worden aangepakt en dat
slechts een klein deel van de gesignaleerde voorvallen leidt tot opsporing en vervolging?
Bent u bereid de Algemene Inspectiedienst (AID) meer prioriteit te laten geven aan het
opsporen van daders van roofvogelvervolging?
Antwoord op vraag 3:
Zorg voor mens, dier en natuur is een van de richtsnoeren voor het kabinetsbeleid.
Roofvogelvervolging is dan ook een zaak die aandacht verdient. De constatering dat slechts een
klein deel van de gesignaleerde voorvallen tot opsporing en vervolging leidt, is juist. Ik moet hierbij
echter opmerken dat daders van roofvogelvervolging veelal moeilijk te traceren zijn. De handelingen
die onder de noemer roofvogelvervolging vallen, zoals het verstoren en kapotmaken van nesten, het
2.6 in het wild levende dieren 471
2/9

5475204/07/29 maart 2007
doodschieten van roofvogels, het wegvangen in kraaienvangkooien en het vergiftigen door middel
van uitleggen van vergiftigd aas, laten over het algemeen namelijk weinig sporen na. Strafbare feiten
worden vooral gepleegd in het landelijk gebied, waar daders zich goed kunnen verbergen en
opsporingsambtenaren snel opvallen. Dat leidt ertoe dat slechts in een relatief klein aantal gevallen
tot het aanhouden van verdachten kan worden overgegaan. Niettemin zijn er bij concrete
aanwijzingen wel degelijk recherchemogelijkheden om de vermoedelijke daders op te sporen.
De AID geeft al veel prioriteit aan opsporing van verdachten van roofvogelvervolging. Zij ondersteunt
daartoe ook de regionale milieuteams (RMT’s) van de politie met de kennis die voor de opsporing
benodigd is. Op deze manier kan met de inzet van de RMT’s een grote opsporingscapaciteit bereikt
worden. Doordat de AID en de politie op deze manier samenwerken, wordt de opsporing zo efficiënt
mogelijk ingericht.
Vraag 4:
Deelt u de mening dat de strafmaat en de pakkans van daders van illegale
roofvogelvervolging op dit moment onvoldoende afschrikken? Bent u bereid aanvullend
beleid te ontwikkelen waardoor roofvogelvervolging drastisch wordt teruggedrongen? Hoe
verhoudt zich de hier te lande gehanteerde strafmaat tot die in de ons omringende landen?
Antwoord op vraag 4:
Het Openbaar Ministerie (OM) gebruikt bij het vaststellen van de aan te bieden transactiebedragen
en bij de eis ter terechtzitting de Richtlijn voor strafvordering Flora- en faunawet als uitgangspunt.
Deze richtlijn zal in de loop van dit jaar worden geactualiseerd en daarbij zal ook de hoogte van de
transacties en de eisen ter zitting worden bezien.
Met betrekking tot de pakkans blijkt uit antwoord op vraag 3 dat de aard van het delict de opsporing
van roofvogelvervolging vaak moeilijk maakt. Ingezet zal worden op het voorkomen van
roofvogelvervolging door aanvullend beleid dat bestaat uit gerichte voorlichting naar mogelijke
doelgroepen. Deze voorlichting heeft vooral ten doel de sociale controle binnen en rond (mogelijke)
dadergroepen te versterken. Teneinde te komen tot een effectievere aanpak van het probleem van
roofvogelvervolging heeft het OM, in samenwerking met de politie, de AID en het Ministerie van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een ‘Interventiestrategie Roofvogelvervolging’ opgesteld.
Hierin is een integraal pakket aan maatregelen opgenomen, waarin naast strafrechtelijk optreden
een belangrijke rol is weggelegd voor bestuursrechtelijke handhaving, communicatie en voorlichting.
In februari van dit jaar is gestart met de implementatie van de interventiestrategie. Eind 2007 zal een
evaluatie worden uitgevoerd om te kunnen vaststellen of de strategie succesvol is geweest bij de
aanpak van roofvogelvervolging.
In bijlage 2 treft u een overzicht aan van de aanpak die in de ons omringende landen wordt
gehanteerd ten aanzien van de roofvogelvervolging. Daaruit blijkt dat de strafmaat in Nederland niet
wezenlijk verschilt van die van de ons omringende landen. Nederland neemt hierin ongeveer een
2.6 in het wild levende dieren 472
3/9

5475204/07/29 maart 2007
middenpositie in.
Vraag 5:
Is het waar dat de Werkgroep Roofvogels Nederland (WRN) haar werk moet doen zonder
substantiële of structurele subsidie van het ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit? Is het ook waar dat organisaties van jagers en weidevogelbeschermers
veelal in verband gebracht worden met illegale roofvogelvervolging? Klopt het dat deze
organisaties wel een substantiële en structurele subsidie ontvangen? Bent u bereid subsidie
aan de WRN te overwegen?
Antwoord op vraag 5:
De WRN ontvangt geen subsidie van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Over
de rol van de organisaties van jagers en weidevogelbeschermers wil ik uitdrukkelijk aangeven dat zij
zich distantiëren van praktijken als roofvogelvervolging. Aangezien zij wel veel contacten in het veld
hebben, zie ik juist voor deze organisaties een bijzondere rol weggelegd bij de gewenste voorlichting
en het stimuleren van de noodzakelijke sociale controle.
Vraag 6:
Ziet u mogelijkheden om mogelijke bedreiging van vrijwilligers van de WRN te onderzoeken,
en indien uw onderzoek daar aanleiding toe geeft extra bescherming te bieden aan deze
vrijwilligers?
Antwoord op vraag 6:
Vrijwilligers van de WRN die worden bedreigd, kunnen daarvan aangifte doen bij de politie. Het is
vervolgens aan de politie en het OM om te beoordelen of in een conc reet geval tot opsporing en
uiteindelijk tot vervolging kan worden overgegaan. Het is dus van belang dat vrijwilligers van de
WRN aangifte doen en daar niet van afzien. Bovendien kan er door aangiftes een beeld ontstaan
van het aantal gevallen waarin er sprake is van bedreiging en/of andere strafbare feiten waarmee
men wordt geconfronteerd.
1) Leeuwarder Courant, 10 februari 2007
2.6 in het wild levende dieren 473
4/9

5475204/07/29 maart 2007
Bijlage 1
Aantallen roofvogels in Nederland en globale trends. Dagroofvogels die op regelmatige basis in
Nederland voorkomen als broedvogel, als doortrekker in voor- en/of najaar en/of als overwinteraar
(tabel 1). Onder populatieontwikkelingen worden ontwikkelingen in de omvang van het Nederlandse
(broed)bestand verstaan, alsmede (wanneer relevant) ontwikkelingen in verspreidingsareaal,
reproducerend vermogen en mortaliteit. 1 Wetenschappelijk onderzoek aan populatieontwikkelingen
wordt normaliter aangeduid als populatiemonitoring.
Tabel 1. In Nederland voorkomende roofvogelsoorten en de grootte van de broedpopulatie in paren.
Tevens zijn de meetinspanningen aangegeven in de broedperiode, trekperiode en in de winter (NEM
= Netwerk Ecologische Monitoring, BSP = Bijzondere Soorten Project, PTT = Punt-transect-telling).
Soort broedpopulatie
metingen
broedperiode
metingen
trekperiode
metingen
winterperiode
Opmerkingen
Wespendief 500-650 NEM n.v.t. zomervogel
Visarend - n.v.t. BSP n.v.t. schaarse migrant
Zeearend 0-1 NEM BSP BSP, NEM zeldz. Wintergast
Zwarte Wouw 0-2 NEM BSP n.v.t. schaarse migrant
Bruine Kiekendief 100-1450 NEM PTT, NEM
vooral
zomervogel
Blauwe Kiekendief 50 NEM PTT, NEM vooral standvogel
Grauwe Kiekendief 40 NEM BSP n.v.t. zomervogel
Havik 1800-2000 NEM PTT standvogel
Sperwer 4000-5000 NEM PTT standvogel
Buizerd 8000-10.000 NEM PTT standvogel
Ruigpootbuizerd - n.v.t. PTT, BSP, NEM wintergast
Torenvalk 5000-6500 NEM PTT standvogel
Boomvalk 1700-2100 NEM n.v.t. zomervogel
Slechtvalk 23 NEM BSP PTT, BSP, NEM vooral wintergast
Onderzoeksinspanningen
Landelijke populatie-monitoring vindt in Nederland plaats in het kader van het Netwerk Ecologische
1 In het kader van de uit de EU-Vogelrichtlijn voortvloeiende monitoringverplichtingen wordt bij de bepaling van de
landelijke Staat van Instandhouding uitgegaan van de factoren verspreiding en populatie (trend, populatiegrootte,
reproductie, sterfte). De trend in populatiegrootte vormt hiervoor het fundament, de andere facetten zijn ondersteunend.
2.6 in het wild levende dieren 474
5/9

5475204/07/29 maart 2007
Monitoring (NEM). 2 De monitoring wordt georganiseerd door SOVON Vogelonderzoek Nederland 3
met gebruikmaking van gestandaardiseerde meetmethoden. De kwaliteit van de monitoring is
geborgd via een onafhankelijke kwaliteitscontrole door het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het
CBS berekent ook indexen en trends ten behoeve voor verdere toepassingen in het (rijks)beleid.
Broedvogels: zeldzamere roofvogelsoorten worden landdekkend bemonsterd. Meer algemene
soorten worden gemeten in een grote representatieve set aan steekproefgebieden (ca. 4000
waarvan er in ca. 1100 jaarlijks op roofvogels worden gemonitord).
Winter- en trekvogels: roofvogels liften mee met de landdekkende monitoring van watervogels.
Gedurende de midwinterperiode worden roofvogels systematisch gemonitord via de zogenaamde
punt-transect-methode. Zeldzame soorten zoals arenden kunnen worden aangemeld via een
speciaal hiervoor ingericht project (BSP). 4
Ontwikkelingen roofvogels in Nederland in 1990-2005
De trendkwalificatie zoals bepaald door SOVON/CBS gaat over de periode 1990-2005 uit van een
matige toename (p

Jongen per nest
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
5475204/07/29 maart 2007
Ontwikkelingen in reproductie (broedsucces) van roofvogels
In het kader van het Meetnet Broedvogels (onderdeel NEM) wordt informatie verzameld over
broedresultaten van een selectie van soorten, o.a. ten behoeve van klimaatonderzoek. Resultaten uit
dit project zijn uitgewerkt voor Buizerd en Bruine Kiekendief. Bij beide soorten treedt een lichte
afname van het broedsucces (aantal jongen per nest) op. Dit beeld past bij een zich stabiliserende
populatie en kan wellicht een voorbode zijn van een afname in de komende jaren. Daarnaast zijn er
aanwijzingen dat vooral bij Buizerd een afnemend deel van de aanwezige geslachtsrijpe vogels tot
broeden komt door competitie om nestlocaties.
Figuur 1. Ontwikkeling in broedsucces bij Buizerd en Bruine Kiekendief
Buizerd
1996 1998 2000 2002 2004
2.6 in het wild levende dieren 476
Jongen per nest
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
Bruine Kiekendief
1996 1998 2000 2002 2004
7/9

5475204/07/29 maart 2007
Bijlage 2
Nederland
Het doodschieten of vergiftigen van roofvogels alsmede het vernietigen van nesten of eieren van
roofvogels zijn overtredingen van respectievelijk artikel 9, 11 en 12 van de Flora- en faunawet. Op
overtreding van deze artikelen van de Flora- en faunawet staat een gevangenisstraf van maximaal
twee jaar, een taakstraf of een geldboete van maximaal 16.750 €. Indien de persoon die het misdrijf
begaat in bezit is van een jachtakte kan deze ingetrokken worden.
België
België is een federale staat bestaande uit gemeenschappen en gewesten, elk met verschillende
bevoegdheden. De wilde fauna is een gewestelijke bevoegdheid, dus de invulling verschilt per
gewest:
Brussels Gewest
Alle roofvogels zijn beschermd volgens de ordonnantie van 28/08/1991 betreffende de bescherming
van de wilde fauna en betreffende de jacht. Op grond van art. 6 § 2 van deze ordonnantie wordt hij
die opzettelijk of uit winstbejag deze ordonnantie of de uitvoeringsbesluiten ervan overtreedt “....§3
(...) gestraft met een gevangenisstraf van 8 dagen tot 2 maanden en een boete van 12,50 tot 125 €
of met slechts één van deze straffen. Deze straffen worden verdubbeld wanneer de overtreding op
een roofvogel werd begaan."
Indien een dader bekend is, wordt door het openbaar ministerie meestal wel de vervolging ingezet.
De uiteindelijke straf die door de rechter wordt opgelegd varieert nogal per gerechtelijk
arrondissement.
Wallonië
Alle vogels die natuurlijk in het wild leven op het Europees grondgebied zijn beschermd door de Wet
op het Natuurbehoud. De straf op overtreding van deze wet bedraagt 100 tot 5000 € boete en/of 1
tot 6 maanden gevangenisstraf (art.63, 1ste alinea LCN).
Vlaanderen
Roofvogels zijn in Vlaanderen beschermd op grond van twee Decreten:
- het Jachtdecreet van 24 juli 1991 (art. 34): bestraffing met een geldboete van 50 tot 100 euro.
- het Decreet Natuurbehoud van 21 oktober 1997 (art. 58): bestraffing met een gevangenisstraf van
acht dagen tot drie jaar en een geldboete van 26 tot één miljoen euro, of één van deze beide straffen
alleen.
Bestraffing in de praktijk is zeldzaam. In het merendeel van de gevallen dient bij de vaststelling van
illegaal gedode kadavers een proces-verbaal tegen onbekenden worden opgemaakt, doordat er
geen dader bekend raakt. Geen dader betekent dat geen vervolging mogelijk is.
2.6 in het wild levende dieren 477
8/9

5475204/07/29 maart 2007
Hiernaast bestaan er nog federale regelgevingen en Europese of Internationale richtlijnen.
Duitsland
De strafmaat in Duitsland wordt vastgesteld op basis van de jachtwetgeving (Jagdgesetz). Voor het
opzettelijk doden kunnen vrijheidsstraffen tot 5 jaar of een geldboete worden opgelegd. Voor het
onopzettelijk doden kunnen vrijheidsstraffen tot 6 maanden of geldboetes worden opgelegd. In alle
gevallen wordt de jachtvergunning ingetrokken.
Verenigd Koninkrijk
In het Verenigd Koninkrijk zijn alle in het wild levende vogels, waaronder ook roofvogels, hun nesten
en eieren, volgens de wet beschermd. In Engeland, Schotland en Wales is de wetgeving vastgelegd
in de "Wildlife and Countryside Act 1981" en in Noord Ierland in de "Wildlife (Northern Ireland) Order
1985". In Engeland en Wales is de wet geamendeerd volgens de "Countryside and Rights of Way
Act 2000" en in Schotland door de "Nature Conservation (Scotland) Act 2004".
De maximale straf op het doden van roofvogels is een boete van £5000,- (7500 €) of 6 maanden
gevangenisstraf. Over het algemeen worden boetes opgelegd. Zelfs bij minder ernstige
overtredingen dan doden worden hoge boetes opgelegd. Bij herhaaldelijke overtredingen wordt in de
regel een gevangenisstraf opgelegd.
Denemarken
De sanctie voor het doden van een roofvogel is in Denemarken een boete, maar kan in bijzonder
schrijnende gevallen ook een gevangenisstraf van maximaal 2 jaar worden opgelegd. Als
uitgangspunt wordt voor het doden van een roofvogel een boete van DKK 5.000 (671,50 €)
opgelegd. Er gelden hogere boetes voor het doden van een roofvogel dan voor het doden van
bijvoorbeeld een merel, ongeacht dat beide soorten in dezelfde mate worden beschermd in de wet.
Frankrijk
Roofvogels zijn in Frankrijk met decreten beschermd die zijn gebaseerd op de Code de
l'Environnement. De maximale straf is gebaseerd op art. 413.1 van de Code de L'Environnement.
Dat is maximaal 6 maanden gevangenisstraf en/of 9000 € boete.
2.6 in het wild levende dieren 478
9/9

Directie Juridische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
28 februari 2007 2060708360 TRCJZ/2007/930 30 maart 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
De handel in Europese wilde vogels 070-3784863
Geachte Voorzitter,
Naar aanleiding van de door het lid Thieme (PvdD) gestelde vragen, ingezonden op 28
februari 2007, over de handel in Europese wilde vogelsoorten, kan ik u het volgende melden.
1
Kent u de radio-uitzending waarin een onderzoek van Vogelbescherming Nederland
gepresenteerd werd, waaruit blijkt dat de handel in Europese wilde vogelsoorten in de
afgelopen jaren is vertienvoudigd? 1
Ik ken de genoemde radio-uitzending en het onderzoek van de Vogelbescherming.
2
Heeft u een verklaring voor deze toename in relatie tot toezicht en handhaving door de
Algemene Inspectiedienst (AID)?
In 1996 bepaalde het Hof van Justitie 2 dat de Vogelrichtlijn 3 niet van toepassing is op in
gevangenschap geboren en opgekweekte vogels en dat de handel in deze vogels derhalve
vrij is. Als gevolg van dit arrest is het in Nederland sinds 1997 toegestaan om in alle
vogelsoorten te handelen die in gevangenschap zijn geboren en opgekweekt, wat tot meer
handel in vogels leidt.
3 en 4
Deelt u de conclusies van het onderzoek dat het ringsysteem fraudegevoelig is? Zo neen,
waarom niet? Zo ja, bent u bereid tot het nemen van spoedige maatregelen om deze fraude
tegen te gaan?
Bent u bereid te komen tot een betere afstemming tussen politie, justitie en AID teneinde de
grootschalige handel met in het wild gevangen vogels op korte termijn in te dammen?
1 radio-uitzending Vara’s Vroege Vogels, 25 februari 2007
2 Zie zaak C-149/94, Jur. 1996-1, p. 299.
3 Richtlijn 79/409/EEG van de Raad van 2 april 1979 inzake het behoud van de vogelstand
(PbEG L 103).
2.6 in het wild levende dieren 479

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
30 maart 2007 TRCJZ/2007/930 2
Het ringensysteem beoogt een onderscheid te maken tussen gekweekte vogels en in het wild
gevangen vogels. Alleen gekweekte vogels mogen worden gehouden onder de voorwaarde
dat zij in hun eerste levensdagen zijn geringd met een passende pootring. Indien toch
geprobeerd wordt een in het wild gevangen vogel te ringen, dan kan dat over het algemeen
goed worden vastgesteld. Dit kan bijvoorbeeld blijken uit de beschadigingen van de ringen
(als geprobeerd wordt deze passend te maken voor een in het wild gevangen vogel) of
beschadiging van de poot van de vogel, als geprobeerd wordt een in het wild gevangen
vogel te ringen met een niet passende ring. Indien dit wordt vastgesteld wordt procesverbaal
opgemaakt en vindt inbeslagname van de vogels plaats. De controle door AID en
politie is daar ook op gericht. Daarnaast zijn regels gesteld over de exacte maat van de ring
per vogelsoort en zijn eisen gesteld aan de kwaliteit van de ringen.
Kwaadwilligen zijn er echter altijd. Ook een wijziging van het huidige systeem lost dat
probleem niet op. De aanpak van dit probleem vergt eerder een inzet van een mix van
instrumenten, variërend van voorlichting van de onwetende overtreder tot
bestuursrechtelijke - of strafrechtelijke handhaving in gevallen waarin de regels bewust
worden overtreden. Dit jaar wordt gewerkt aan het opstellen van een dergelijke
handhavingsstrategie voor natuurwetgeving volgens het concept van programmatisch
handhaven. Per doelgroep wordt onderzocht welke handhavingsinstrumenten het meest
geschikt zijn om het nalevingsniveau van de wettelijke eisen te verhogen. Verder wordt
bezien hoe de samenwerking en afstemming tussen de verschillende betrokken diensten zo
goed mogelijk kan worden vormgegeven.
Dat betekent niet dat er niets gebeurt in afwachting van deze integrale handhavingsstrategie.
Integendeel, de AID heeft de bestrijding van illegale vogelhandel in 2007 als één van haar
speerpunten en zal dus extra inzet plegen. De AID werkt daarbij intensief samen met
regionale milieuteams (RMT’s) van de politie en ondersteunt deze met kennis die voor de
opsporing nodig is. Het Dienstonderdeel Opsporing van de AID (De bijzondere
opsporingsdienst van LNV) voert ook zelfstandig verschillende (middel) zware
opsporingsonderzoeken uit op dit terrein. Hierbij wordt intensief samengewerkt met politie
milieuteams (IMT’s/RMT’s). Op deze manier kan met de inzet van IMT’s en RMT’s een grote
opsporingscapaciteit worden bereikt. Door AID en politie op deze manier te laten
samenwerken kan de opsporing zo efficiënt mogelijk worden ingericht.
5
Kent u het voornemen van de Europese Commissie om de import van in het wild gevangen
vogels te verbieden? Kunt u aangeven welke consequenties dit importverbod voor Nederland
zal hebben? Bent u bereid vooruitlopend op de inwerkingtreding hiervan al maatregelen te
treffen om de handel en doorvoer van in het wild gevangen vogels in Nederland aan banden
te leggen?
Ja, dat voornemen is bekend. Vanwege het risico op insleep van het zeer besmettelijke
hoogpathogene Aviaire Influenzavirus via geïmporteerde vogels uit derde landen is de
Commissie voornemens de invoer in de EU van in het wild gevangen vogels uit alle derde
landen volledig te verbieden. Het voornemen is er op gericht dat enkel gekweekte vogels uit
bepaalde derde landen, onder voorwaarden, mogen worden ingevoerd. De desbetreffende
beschikking, die de bestaande certificerings- en quarantainebeschikking 2000/666/EG zal
2.6 in het wild levende dieren 480

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
30 maart 2007 TRCJZ/2007/930 3
vervangen, is in januari 2007 door het Standing Committee on the Food Chain and Animal
Health aangenomen en zal na vaststelling door de Commissie met ingang van 1 juli 2007 in
werking treden.
Bij beschikking van 27 oktober 2005 (2005/760/EG) heeft de Commissie overigens reeds een
tijdelijk verbod ingesteld, vanwege de aanwezigheid van hoogpathogene Aviaire Influenza (AI)
in derde landen, om in het wild gevangen vogels en gekweekte vogels uit derde landen in te
voeren in de EU. Er geldt een zeer beperkt aantal uitzonderingen op het verbod. Deze
betreffende beschikking is nog altijd van kracht. Aldus is de invoer vanuit derde landen van in
het wild gevangen vogels ook nu reeds verboden en ontbreekt de noodzaak om nationale
maatregelen te treffen, vooruitlopend op de inwerkingtreding per 1 juli 2007 van de hierboven
genoemde beschikking.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 481

Directie Juridische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
23 februari 2007 2060708250 TRCJZ/2007/941 5 april 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen proef met wisenten 070-3785417
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Thieme (Partij voor de
Dieren) over een proef met zes wisenten.
1
Kent u het bericht “Staatsbosbeheer wil proef bij Hoog Buurlo met zes wisenten”?
Ja. Staatsbosbeheer is aan het verkennen of een onderzoek naar het gedrag van deze dieren
in hun natuurlijke omgeving wenselijk is. Er zijn echter nog geen concrete plannen om
wisenten uit te zetten.
2 en 6
Kunt u zeggen of een ontheffing op grond van artikel 75 van de Flora- en faunawet is verleend
voor het uitzetten van deze dieren. Zo neen, overweegt u afgifte van een dergelijke
ontheffing?
Indien sprake mocht zijn van “wilde wisenten”, welk beleidsonderzoek ligt dan aan een
eventueel voornemen tot vrijstelling op grond van artikel 75 van de Flora- en faunawet ten
grondslag?
Ik heb geen ontheffing verleend voor het uitzetten van wisenten. Dit is op dit moment niet
aan de orde.
3 en 5
Is u bekend of sprake is van “gehouden” dieren of van “wilde” wisenten? Deelt u de mening
dat “gehouden”wisenten zouden mogen worden uitgezet in een gebied van 900 hectare? Zou
u ze in dat geval willen bezien als gehouden dieren? Zo ja, welke zorgplicht rust in dat geval
op Staatsbosbeheer?
Hoe moet naar uw oordeel het aantal wisenten gereguleerd worden (jacht of slacht)? Mag het
vlees van deze dieren als resultaat van hun productie verhandeld worden?
Deze vragen zijn nu niet aan de orde, aangezien er geen wisenten aanwezig zijn in het terrein
bij Hoog Buurloo.
2.6 in het wild levende dieren 482

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
5 april 2007 TRCJZ/2007/941 2
4.
Bent u voornemens de wisent toe te voegen aan het Besluit voor aanwijzing voor productie te
houden dieren of daar vrijstelling voor te verlenen?
Nee. In het Besluit voor productie te houden dieren worden dieren aangewezen die mo gen
worden gehouden met het oog op de productie van producten die van die dieren afkomstig
zijn, zoals vlees, wol, melk en bont. Wisenten worden niet gehouden met het oog hierop.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 483

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
28 maart 2007 2060710700 DN. 2007/877 24 april 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Afschot van wilde zwijnen 3784937
Geachte Voorzitter,
Hierbij geef ik antwoord op de schriftelijke vragen van het lid Thieme (PvdD) over het beheer
van de wilde zwijnenpopulatie op Kroondomein Het Loo.
1
Kent u het bericht 1 waarin gemeld wordt dat er 6.000 zwijnen op de Veluwe geschoten
zouden moeten worden wegens een te groot voedselaanbod en de daaruit voortvloeiende
overpopulatie?
Ja.
2
Kunt u aangeven of u plannen heeft om verhoogd afschot van wilde zwijnen toe te staan, in
bijvoorbeeld het Kroondomein Het Loo? Zo ja, met welke aantallen?
De ontheffing is verleend voor zoveel wilde zwijnen als noodzakelijk is om het aantal dieren
terug te brengen tot de na te streven mediane voorjaarsstand. De mediane voorjaarsstand is
240 dieren. Dat betekent dat jaarlijks zoveel dieren mogen worden geschoten tot de mediane
voorjaarsstand is bereikt. Over hoeveel dieren zijn geschoten, wordt jaarlijks achteraf verslag
gedaan. Het afgelopen seizoen zijn dat er 121 geweest. Plannen om een verhoogd afschot
toe te staan zijn er niet.
1 RTL Nieuws, 17 maart 2007, Wilde zwijnen hebben het te goed
(http://www.rtl.nl/(/actueel/rtlnieuws/)/components/actueel/rtlnieuws/2007/03_maart/17/binn
enland/0317_2000_teveel_zwijnen_op_veluwe.xml)
2.6 in het wild levende dieren 484

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
24 april 2007 DN. 2007/877 2
3
Kunt u aangeven op welke wijze gerapporteerd is over de effectiviteit van de 1-op-1
drukjacht, zoals tot nu toe is toegepast in het Kroondomein Het Loo? Kunt u de Kamer inzage
verschaffen in deze rapportering? Kunt u daarbij aangeven hoe vaak de 1-op-1 drukjacht op
wilde zwijnen op Het Loo is toegepast, hoe effectief die was en of er sprake was van niet in
de vergunning voorziene neveneffecten op het gebied van diervriendelijkheid en
populatiebeheer.
De zogenoemde één-op-één methode is op Kroondomein Het Loo niet toegepast. Er is
derhalve ook niet over gerapporteerd.
4
Kunt u aangeven of er een gebiedslimiet is gesteld aan de 1-op -1 drukjacht op wilde zwijnen?
Hoeveel jagers en drijvers kunnen met andere woorden wat u betreft tegelijk op zwijnen jagen
in het 10.000 ha grote kroondomein? Bent u bij het ontbreken van een gebiedslimiet bereid
die in te stellen? Zo neen, waarom niet?
Er is in de verleende ontheffing voor Kroondomein Het Loo geen gebiedslimiet voor de éénop-één
methode opgenomen. Er kan slechts door een beperkt aantal schutters van de
ontheffing gebruik worden gemaakt. Het is daarom niet mogelijk dat zich tegelijkertijd
ongewenst grote aantallen schutters en drijvers in het gebied ophouden. Als op
Kroondomein Het Loo wel gebruik zou zijn gemaakt van de één-op-één methode, zouden
slechts één geweerdrager en één drijver per circa 1000 ha tegelijkertijd in het terrein actief
zijn geweest. Ik acht het om die reden niet nodig om een gebiedslimiet te stellen.
5
Kent u het draagkrachtmodel voor wilde zwijnen van Alterra? 2 Bent u bereid tot het instellen
van een grootschalige proef zonder afschot, zodat duidelijk wordt hoe volgens een dergelijk
draagkrachtmodel de populatie wilde zwijnen zich ontwikkelt over langere tijd? Zo neen,
waarom niet?
Ja. Bedoeld draagkrachtmodel is zelfs nadrukkelijk meegewogen bij de afweging van de
ontheffingaanvraag. Op pagina 18 van het Alterra-rapport is een paragraaf (3.4) opgenomen
over op de consequenties van het niet voeren van een getalsmatig beheer.
De voortplantingsstrategie van wilde zwijnen is gebaseerd op het snel gebruikmaken van
kansen die zich in de natuur voordoen. Het gevolg is dat in een jaar met bovengemiddeld
veel natuurlijk voedsel de populatie zeer sterk toeneemt. Wanneer de normale voedselsituatie
weer optreedt, kan zo’n grote populatie echter niet door het terrein gevoed worden,
waardoor massaal sterfte onder de wilde zwijnen zal optreden. Het draagkracht model van
Alterra geeft dat ook aan en waarschuwt voor de ongewenste consequenties van nietgetalsmatig
beheer door middel van afschot. Ik ben daarom niet bereid tot het instellen van
een grootschalige proef zonder afschot.
2 Alterra-rapport 475, Ethische aspecten bij het beheer van wilde zwijnen
(http://www2.alterra.wur.nl/Webdocs/PDFFiles/Alterrarapporten/AlterraRapport475.pdf)
2.6 in het wild levende dieren 485

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
24 april 2007 DN. 2007/877 3
6
Bent u bereid tot het instellen van een totaalverbod op lok-, tel- en bijvoeren van wilde
zwijnen nu er aanhoudend berichten zijn over een groot natuurlijk voedselaanbod op de
Veluwe, en berichten over vermeende overpopulaties impliceren dat zwijnen heel wel
vindbaar zijn voor jagers en wildtellers?
Neen. Artikel 74a van de Flora- en faunawet verbiedt het bevorderen van de stand van wilde
zwijnen door middel van bijvoeren. De wet verbiedt niet het gebruik van lokvoer teneinde
tellingen te kunnen uitvoeren en afschot te kunnen realiseren, mits dat lokvoer in zodanige
hoeveelheden wordt aangewend dat het geen invloed heeft op de stand.
Ik ben niet bereid om een verbod op gebruik van lokvoer op te leggen, omdat een dergelijk
verbod verder gaat dan het verbod op bijvoeren, zoals dat in de wet is opgenomen. Het
ontbreekt mij bovendien aan de wettelijke middelen daartoe.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 486

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
12 maart 2007 2060709200 DN. 2007/771 8 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen Heliplatform 3785293
Geachte Voorzitter,
Hierbij beantwoord ik, mede namens de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening
en Milieubeheer, de vragen van het lid Thieme (PvdD) over de aanleg van een heliplatform in
de nabijheid van een meeuwenkolonie.
1
Kent u het bericht “Strijd tegen verjagen meeuwenkolonie”? 1)
Ja.
2
Kunt u aangeven waarom het bewuste heliplatform is aangelegd in de nabijheid van de
grootste broedkolonie meeuwen van Europa?
Het heliplatform is aangelegd op een perceel met de bestemming haven en industrie. Zoals
in het bericht in AD Rotterdam van 8 maart jl. is vermeld, hebben het Loodswezen en het
Havenbedrijf Rotterdam lange tijd naar een geschikte locatie gezocht. Dit omdat de locatie
moest voldoen aan de specifieke eisen van het Loodswezen ten aanzien van de
bereikbaarheid via het water, de weg en de lucht. Daarnaast kon voor deze locatie van het
ministerie van Verkeer en Waterstaat bij beschikking op grond van het ‘Besluit inrichting en
gebruik niet aangewezen luchtvaartterreinen’ toestemming worden verkregen om vanaf deze
locatie twee helikoptervluchten per uur te maken tot een maximum van 20 uur per dag. Deze
omstandigheden hebben uiteindelijk geleid tot de keuze voor de bewuste locatie.
1) AD Rotterdam, 8 maart 2007
2.6 in het wild levende dieren 487

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
8 mei 2007 DN. 2007/771 2
3
Acht u vergunningverlening voor het verstoren van een decennia oude grote broedkolonie in
overeenstemming met de geest en uitgangspunten van de Flora- en faunawet?
Het heliplatform is aangelegd buiten het broedseizoen, dus zonder de meeuwen te verstoren.
Om te voorkomen dat meeuwen wederom binnen een straal van driehonderd meter van het
heliplatform gaan broeden, worden deze binnen die straal van driehonderd meter verjaagd.
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland hebben daarvoor de vereiste ontheffing verleend.
Daarbij is de afweging gemaakt dat de gunstige staat van instandhouding van de betreffende
soorten niet in het geding is. Het belang op grond waarvan de ontheffing is verleend, is de
veiligheid van het luchtverkeer. Zowel de Flora- en faunawet als de Europese Vogelrichtlijn
erkennen dat belang als ontheffingsgrond.
Er is hier gebruik gemaakt van de mogelijkheden die de wet biedt en dus gehandeld in
overeenstemming met de geest en de uitgangspunten van de Flora- en faunawet.
4
Bent u bereid de provincie Zuid-Holland te verzoeken diervriendelijke alternatieven te
ontwikkelen voor de gesignaleerde problemen, zoals verplaatsing van de Helikopterhaven
naar een plaats waar geen overlast te verwachten is? Zo neen, kunt u aangeven waarom niet?
Op basis van de toegepaste criteria bij de locatiekeuze en de vergunningverlening in
het kader van de Flora- en faunawet ben ik van oordeel dat er in dit proces sprake is van
zorgvuldige besluitvorming. Ik zie dan ook geen aanleiding om de provincie Zuid-Holland of
het ministerie van Verkeer en Waterstaat te verzoeken om diervriendelijke alternatieven te
ontwikkelen.
Tegen het besluit van Gedeputeerde Staten is bezwaar en beroep mogelijk. Ik maak uit de
berichtgeving in AD Rotterdam van 8 maart jl. op dat Stichting De Faunabescherming van die
mogelijkheid gebruik maakt. Het zal dan uiteindelijk de rechter zijn die bepaalt of hier al dan
niet sprake is geweest van zorgvuldige besluitvorming en behoorlijk bestuur.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 488

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
2 april 2007 2060711150 DN. 2007/851 15 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Opvang van verkeersslachtoffers onder in 3785695
het wild levende dieren
Geachte Voorzitter,
Hierbij geef ik, mede namens de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
antwoord op de vragen van het Kamerlid Thieme (Partij voor de Dieren) over de opvang van
verkeersslachtoffers onder in het wild levende dieren.
1
Bent u op de hoogte van onderlinge afspraken tussen politie en jagers om dierenambulances
uit te sluiten van het verlenen van hulp of opvang aan bijvoorbeeld in het verkeer gewond
geraakte dieren zoals reeën? 1
De valwildregeling Achterhoek en IJsselstreek (Oost) die sinds 1 maart van dit jaar van kracht
is, is bij mij bekend. Deze regeling is opgesteld met als doel om in situaties waarbij de
verkeersveiligheid in het geding is snel te kunnen handelen en om daarbij dierenleed zoveel
als mogelijk te voorkomen. Daarbij wordt inderdaad niet langer gebruik gemaakt van de inzet
van de dierenambulance.
2
Acht u het correct dat de politie en Wildbeheereenheden (WBE’s) in onderling overleg
besluiten tot een dergelijke uitsluiting? Behoort dit tot hun competentie?
Politie en Wildbeheereenheden zijn bevoegd om gezamenlijk afspraken te maken over het
doden of vervoeren naar opvang van in het verkeer gewond geraakte beschermde inheemse
dieren. De wijze waarop vervoer plaatsvindt, hetzij met eigen vervoer, hetzij met een
dierenambulance, is dus aan de politie en Wildbeheereenheden. Wildbeheereenheden zijn
deskundig om de afweging te maken of een gewond dier of achtergebleven jong voor
opvang en rehabilitatie in aanmerking komt.
1 Bijlage interne memo politie
2.6 in het wild levende dieren 489

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
15 mei 2007 DN. 2007/851 2
3
Hoe verhoudt zich een dergelijke werkwijze tot artikel 14 van de Flora- en faunawet,
lid 1 en lid 2? Hoe verhoudt dit zich tot lid 3 van deze wet waarin staat dat reeën vervoerd
mogen worden naar een erkend opvangadres?
Ik veronderstel dat de vraag doelt op lid 1, 2 en 3 van artikel 14 van het Besluit vrijstelling
beschermde dier- en plantensoorten (Stb. 2000, nr. 525). Lid 1 en 2 van artikel 14 van dat
besluit geven aan dat het vervoer van zieke of gewonde beschermde inheemse dieren mag,
indien deze binnen 12 uur worden overgedragen aan een bevoegd opvang- en
verzorgingsadres. Lid 3 geeft aan dat bij vervoer van zieke of gewonde reeën, edelherten,
damherten of wilde zwijnen, eerst melding moet zijn gedaan bij het betrokken politie korps en
dat het vervoer moet plaatsvinden door een door de politie aangewezen vervoerder. De door
u bedoelde “werkwijze” is voor reeën geheel in overeenstemming met deze bepalingen.
4
Bent u op de hoogte van het lot van zogende jonge dieren die worden aangetroffen door
jagers en politie na een verkeersongeval waarin de moeder gedood of gewond is? Deelt u de
mening dat dergelijke (gezonde) jongen gedood mogen worden door jagers of politie? Zo ja,
hoe verhoudt zich dat tot de Flora - en faunawet? Zo neen, hoe regelt u adequate opvang
voor deze jongen?
Ik ben van mening dat de bestaande regelingen voor deze dieren, die mogen worden
opgevangen en verzorgd of mogen worden gedood, passen binnen de bepalingen van de
Flora- en faunawet en daarop gebaseerde regelgeving. Uitgangspunt bij of beschermde
inheemse dieren voor opvang en verzorging in aanmerking komen is dat dieren snel en
verantwoord terug moeten kunnen keren naar de natuur.
5 en 6
Bent u op de hoogte van het feit dat gemeenten op individuele basis een beloning bieden aan
Wildbeheereenheden voor het ophalen van zogenoemd valwild? 2 Bent u bereid
dierenambulances niet alleen de garantie te geven dat ze in het wild levende dieren mogen
blijven helpen, maar ze daarbij ook tegemoet te komen in de gemaakte kosten van hulp en
opvang? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
Bent u op de hoogte van de bestemming van gelden die ontvangen worden door de politie en
Wildbeheereenheden bij het leveren van deze verkeersslachtoffers aan de poelier? Is er
toezicht op de omvang en de besteding van deze geldstromen? Hoe voorkomt u dat de
politie en de jagers belanghebbend zijn door deze geldstromen?
De wegbeheerder (en dat kan een gemeente zijn, maar ook de provincie of het Rijk) betaalt
een vergoeding voor het ophalen van valwild aan de Faunabeheereenheid.
2 Bijlage interne memo politie
2.6 in het wild levende dieren 490

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
15 mei 2007 DN. 2007/851 3
Deze vergoeding kan deels worden gebruikt om de onkosten van de valwildverlofhouders (de
groene Buitengewoon Opsporingsambtenaar in bezit van een jachtakte) te vergoeden.
Daartoe worden ook eventuele opbrengsten van wild door de poelier aan de Faunabeheereenheid
overgemaakt. Ik ben niet bekend met individuele vergoedingen aan politie of
Wildbeheereenheden.
Zoals ik mijn recente beantwoording van Kamervragen over dierenwelzijn
(Kamerstukken II vergaderjaar 2006-2007, nr. 1094) heb aangegeven, vind ik het werk dat
door de dierenambulances wordt verricht waardevol, maar past een landelijke subsidie voor
het werk van de dierenambulances niet in het overheidsbeleid.
De overheid steunt de opvang van in het wild levende dieren niet financieel omdat het beleid
gericht is op de bescherming van populaties van in het wild levende soorten en niet op
individuele dieren (zie ook beantwoording vragen lid Graus, PVV d.d. 7 december 2006;
(Kamerstukken II vergaderjaar 2006-2007, nr. 24, 1694-1703).
7
Bent u bereid tot het ontwikkelen van een landelijk beleid waarbij de opvang van in het wild
levende dieren bevorderd en van overheidswege gesteund wordt en waarin
dierenambulances de zekerheid hebben niet in hun reddingswerk gedwarsboomd te worden
door politie, bijzondere opsporingsambtenaren of jagers? Zo ja, op welke wijze? Zo neen,
waarom niet?
Nee, zoals beargumenteerd in de antwoorden op vraag 4 en 5, wordt het vervoer en de
opvang van in het wild levende dieren niet van overheidswege gesteund. Wel heb ik
financiële middelen beschikbaar gesteld aan de Vereniging Opvangcentra Nietgedomesticeerde
Dieren (VOND) om een kwaliteitsprotocol te ontwikkelen voor de opvang
van wilde inheemse dieren. De opvangsector kan zo zelf aangeven wat kwalitatief goede
opvang behelst en zo het welzijn van de wilde dieren in opvangcentra waarborgen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 491

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
24 april 2007 2060713380 DN. 2007/1222 15 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Beantwoording Kamervraag inzake
damhertpopulaties
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u het antwoord toekomen op de vragen van het lid Thieme (Partij voor de
Dieren) over populaties damherten (ingezonden 24 april 2007, nr. 2060713380).
1
Kent u het bericht ‘zorgen over toename illegale damherten’? 1
Ja.
3785521
2
Kent u het Alterra rapport 2 waarin aanbevelingen worden gedaan voor een beheer zonder
afschot in de Amsterdamse Waterleiding duinen?
Ja. In het rapport wordt duidelijk aangegeven dat wanneer de damh erten in de Amsterdamse
Waterleiding duinen niet worden beheerd een damhertenkerend buitenraster rond het
leefgebied onontbeerlijk is, onder andere vanwege de verkeersveiligheid. Ook wordt
aanbevolen door ontsnippering een leefgebied groter dan 5000 hectare te creëren, zodat
aantalregulatie in de toekomst een optie blijft. Tevens wordt aangedrongen op de
ontwikkeling van een langetermijnvisie op het beheer van het damhert door de provincies
Noord- en Zuid-Holland.
1 Dagblad van het Noorden, 21 april 2007 (http://www.dvhn.nl/nieuws/noorden/article1774260.ece)
2 Groot Bruinderink, G.W.T.A., G.J. Spek, P.C.H. van Schooten, G.W.W. Wamelink & D.R. Lammertsma; Damherten
en verkeersveiligheid rond de Amsterdamse Waterleidingduinen; Evaluatie van de telmethoden en adviezen voor
toekomstig beheer. Alterra-rapport 1070, Wageningen.
2.6 in het wild levende dieren 492

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
15 mei 2007 DN. 2007/1222 2
3
Bent u bereid, nu staatsbosbeheer publiekelijk vraagt om een te ontwikkelen overheidsbeleid
in het kader van damhertpopulaties, onafhankelijk onderzoek te laten verrichten naar
populatiedynamiek in het Lauwersmeergebied? Zo ja, wanneer zal dat onderzoek
plaatsvinden? Zo neen, waarom niet?
Voor de ontwikkeling van beleid ten aanzien van damhertenpopulaties zijn Gedeputeerde
Staten van de provincies het bevoegde gezag. Zij kunnen op basis van een faunabeheerplan
ontheffing verlenen voor populatiebeheer, zoals bedoeld in artikel 68 van de Flora- en
faunawet, of in het kader van artikel 67 van de Flora- en faunawet personen aanwijzen om de
stand van damherten te beperken. Een eventueel onderzoek naar de populatiedynamiek van
de 11 damherten die nu voorkomen in en rond het Lauwersmeer, kan ik dus niet voor mijn
rekening nemen.
Wel wil ik nog benadrukken dat de “ecologische status” van het damhert onzeker is. Mogelijk
heeft Nederland wel ooit tot het natuurlijke verspreidingsgebied van het damhert behoord.
Dat neemt niet weg dat de thans in Nederland voorkomende populaties bestaan uit al dan
niet bewust geïntroduceerde dieren en de nakomelingen daarvan. In de nota Jacht en
wildbeheer (1993), die het vertrekpunt is geweest voor het beleid van de provincies, werden
alleen de Veluwe en het duingebied als leefgebieden voor damherten genoemd.
Rond het Lauwersmeer in Groningen en Friesland gaat het vermoedelijk om dieren die zijn
ontsnapt uit hertenkampen of zijn uitgezet in de vrije natuur. Het laatste betreft een overtreding
van artikel 14 van de Flora- en faunawet.
Wanneer het beperkte aantal damherten dat nu aanwezig is zich vermeerdert tot een grotere
populatie kan dat problemen opleveren voor bijvoorbeeld de verkeersveiligheid, maar ook
voor natuurwaarden in het gebied. De aanwezigheid van het damhert zou bijvoorbeeld
schade kunnen doen aan andere diersoorten in het ecosysteem. Het beleid van de provincies
Groningen en Friesland is er dan ook op gericht om schade en verkeersslachtoffers te
voorkomen door de stand te beperken. Dit kan bijvoorbeeld door de dieren te verdoven en
weer achter een hek te plaatsen. Wanneer dit technisch niet valt uit te voeren kan ook tot
afschot worden overgegaan.
4
Bent u bereid de resultaten van dit onderzoek af te wachten voordat u maatregelen gaat
ontwikkelen en implementeren? Zo neen, waarom niet?
Ik zal geen maatregelen ontwikkelen en implementeren, aangezien ik niet het bevoegd gezag
ben ten aanzien van het beheer van damherten. Het is aan Gedeputeerde Staten van de
provincies om een langetermijnvisie te ontwikkelen ten aanzien van damherten.
2.6 in het wild levende dieren 493

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
15 mei 2007 DN. 2007/1222 3
5
Acht u het de taak van Staatsbosbeheer om vooruitlopend op uitkomsten van onderzoek of
beleidsontwikkeling alvast te pleiten voor afschot, als enige mogelijkheid?
Het staat Staatsbosbeheer vrij om als Zelfstandig Bestuursorgaan en terreinbeheerder een
standpunt in te nemen ten aanzien van het beheer van damherten.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 494

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
9 mei 2007 2060714620 DN. 2007/1452 25 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over bescherming van de
grutto
Geachte voorzitter,
3785468 1
Hierbij doe ik u toekomen, het antwoord op de vragen gesteld door het lid Thieme (PvdD)
over de bescherming van de grutto.
1.
Kent u de berichten over de bescherming van weidevogels?
Ik heb kennis genomen van het artikel “Weidevogelbescherming tragisch lek” op de website
van “Vroege Vogels”
2.
Kunt u aangeven hoe de “zorgplicht” zich verhoudt tot het uitmaaien van nesten of gebieden
met jonge weidevogels, zoals grutto’s? Welke controle is er op dergelijk uitmaaien en welke
sancties staan er op het schaden van de belangen van beschermde vogels zoals de grutto?
Hoe vaak zijn die sancties in het afgelopen jaar opgelegd?
5.
Bent u van mening dat verstoring van het leefgebied van beschermde vogels als de grutto
tijdens de broedtijd of in de tijd, waarin jongen moeten worden grootgebracht, een strafbare
daad is? Zo neen, waarom niet? Zo ja, bent u bereid maatregelen te treffen die ertoe leiden
dat vaker tot vervolging wordt overgegaan in voorkomende gevallen? Bent u bereid het aantal
fte’s van de Algemene Inspectiedienst hiertoe verder uit te breiden?
Het doden of verwonden van onder ander beschermde vogels is een overtreding van artikel 9
van de Flora- en faunawet. Het verstoren van nesten is een overtreding van
artikel 11 van de Flora- en faunawet. De Flora- en faunawet geldt voor iedere burger van
Nederland. De bepalingen 9 en 11 uit de Flora- en faunawet maken onderdeel uit van de
crosscompliance (voorwaarden voor agrariërs voor het verkrijgen van inkomenstoeslagen uit
de eerste pijler van het Europese Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB)). Overtreding
van deze bepalingen uit de Flora- en faunawet kan leiden tot strafrechtelijke boetes.
Daarnaast kan het voor agrariërs ook nog eens leiden tot korting op de inkomenstoeslagen
uit de eerste pijler van het GLB. De Algemene Inspectie Dienst (AID) voert jaarlijks 800
controles uit op het gebied van crosscompliance.
2.6 in het wild levende dieren 495

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
25 mei 2007 DN. 2007/1452 2
Tot nu toe zijn nog geen overtredingen geconstateerd en daardoor ook geen sancties
opgelegd. Gezien het artikel “Weidevogelbescherming tragisch lek” op de website van
“Vroege Vogels” bezie ik of het gesignaleerde geval juist is en zo ja of dit een incident is of
vaker zou kunnen voorkomen en wat dit betekent voor de controles door de AID. Verder
treed ik in overleg met Natuurlijk Platteland Nederland, de organisatie die de belangen
behartigt van agrariërs die vergoedingen ontvangen voor weidevogelbeheer, om preventief
soortgelijke situaties te voorkomen, mochten deze bestaan. Daarnaast werkt de Land- en
Tuinbouw Organisatie aan het opstellen van een gedragscode weidevogels voor agrariërs,
als nadere uitwerking van de Flora- en faunawet. Tot slot werken de regiegroep
Weidevogelverbond en de kenniskring weidevogellandschap aan een groeiend bewustzijn bij
agrariërs over de omgang met weidevogels in combinatie met de agrarische onderneming.
3.
Bent u bereid te komen tot een landelijke afstemming van provinciaal beleid ter bescherming
van weidevogels, waarbij erop toegezien wordt dat er bij de verlening van subsidies niet
slechts sprake is van een tijdelijke inspanningsverbintenis, maar de steun ook gerelateerd
wordt aan het uiteindelijk broed- en beschermingsresultaat?
Op 15 juni 2006 hebben alle bij weidevogels betrokken instanties – Rijk, provincies,
gemeenten, waterschappen, terreinbeheerders, natuurorganisaties, organisaties voor
agrariërs en kennisinstellingen - onder de gezamenlijke noemer van regiegroep
Weidevogelverbond het actieprogramma ‘Een rijk weidevogellandschap’ gepresenteerd. Doel
van dit actieprogramma is het stoppen van de achteruitgang van het aantal weide vogels in
2010 en het daarna realiseren van een stijgende tendens. Een van de acties uit het
actieprogramma is zorgdragen dat bestaande en nieuwe subsidiestromen effectiever worden
ingezet om de populatie in stand te houden door middel van beheer van het landschap. Tot
voor kort was het Rijk hiervoor verantwoordelijk, maar met ingang van het
Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) staan provincies aan de lat voor de omvorming
van het instrumentarium programma beheer. Naast deze bestaande ILG-budgetten streeft
LNV met haar partners naar vergroting van de beschikbare middelen om het areaal met voor
weidevogels gunstig mozaiekbeheer uit te kunnen breiden. In IPO verband vindt landelijke
afstemming al plaats. De regiegroep Weidevogelverbond is hierbij vertegenwoordigd en
levert bouwstenen aan provincies voor effectiever beheer van het weide vogellandschap ten
behoeve van de instandhouding van de weidevogelpopulatie.
Bij het verlenen van subsidies denk ik op dit moment niet aan het koppelen van inspanningsverplichting
van het beheer aan aantallen weidevogels. De reden hiervoor is dat het
aantal weidevogels in een gebied afhankelijk is van diverse factoren (weersomstandigheden,
openheid van het landschap, predatie, e.d.) en niet volledig afhankelijk is van de beheerder.
Wel worden de effecten gemonitored teneinde te bepalen of het instrumentarium effectief is.
2.6 in het wild levende dieren 496

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
25 mei 2007 DN. 2007/1452 3
4.
Bent u bereid onderzoek te initiëren of te stimuleren naar manieren om subsidies op het
gebied van weidevogelbeheer effectiever in te zetten voor daadwerkelijke bescherming van
weidevogels? Zo ja, op welke termijn en op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
Naast de regiegroep Weidevogelverbond heeft mijn voorganger in 2006 de kenniskring
weidevogellandschap opgericht, bestaande uit een breed samengestelde groep medewerkers
van beheerders, onderzoekers, beleidsmakers en kennisintermediairen. Doel van de
kenniskring is kennis genereren en verspreiden ten behoeve van de instandhouding van de
weidevogelpopulatie. Aangezien de kennisleemten zich met name voordoen op het gebied
van optimaal beheer, wordt het meeste onderzoek reeds op dit terrein geïnitieerd. De eerste
resultaten verwacht ik na de zomer.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 497

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
3 mei 2007 2060714190 DN. 2007/1321 25 mei 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Verjagen van meeuwen in het
Rotterdamse havengebied
Geachte Voorzitter,
Hierbij geef ik antwoord op de schriftelijke vragen van het lid Thieme (PvdD) over het
verjagen van meeuwen. Het betreft hier aanvullende vragen op eerder door het lid Van Gent
(GroenLinks) ingezonden vragen (ingezonden 16 april, vraagnummer 2060712470).
1
Bent u op de hoogte van de aangifte van de Faunabescherming tegen het bedrijf Nerefco in
Europoort? 1
Ja.
3784937
2 en 3
Deelt u de mening dat het verjagen van een meeuwenkolonie door grondbewerking,
plasticfolie of anderszins toelaatbaar is? Zo ja, waarom? Zo neen, hoe verklaart u dan de door
u afgegeven ontheffing aan Nerefco om het terrein dat de grootste meeuwenkolonie van
Europa herbergt af te dekken met plasticfolie?
Deelt u de mening dat de door u afgegeven ontheffing voor het bewerken van een terrein dat
grenst aan het raffinaderijterrein van Nerefco in Europoort rechtmatig is verleend?
Zo ja, hoe verhoudt zich dit tot de zorgplicht voor in het wild levende dieren? Zo neen, hoe
gaat u deze misstand zo snel mogelijk ongedaan maken en op welke wijze gaat u in de
toekomst voorkomen dat dit soort misstanden plaatsvinden?
Het betreffende terrein is niet aangewezen als beschermd gebied in het kader van de
Vogelrichtlijn. De Natuurbeschermingswet is daarom niet van toepassing. Relevant is hier
artikel 11 van de Flora- en faunawet. Dat artikel verbiedt het beschadigen, vernielen, uithalen,
wegnemen en verstoren van nesten van vogels. Dat artikel verbiedt niet het treffen van
preventieve maat regelen om te voorkomen dat vogels ter plekke gaan nestelen, zoals
grondbewerking of afdekken met plasticfolie.
1 Persbericht Faunabescherming van 1 mei 2007 (www.faunabescherming.nl)
2.6 in het wild levende dieren 498

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
25 mei 2007 DN. 2007/1321 2
Omdat grondbewerking en afdekken met plasticfolie als preventieve maatregelen, om te
voorkomen dat broedvogels zich vestigen, geen bij de Flora- en faunawet verboden
handelingen zijn, kan daarvoor geen ontheffing worden verleend. Er is door mij dan ook voor
dergelijke activiteiten geen ontheffing verleend.
Of al dan niet sprake is van overtreding van de verbodsbepalingen van artikel 11 van de
Flora- en faunawet hangt af van het feit of men tijdig met de preventieve maatregelen is
begonnen en van de effectiviteit van die maatregelen. Daarnaar wordt nu onderzoek gedaan
door het OM.
4
Kunt u gezien de urgentie van het probleem (vanwege het broedseizoen van de meeuwen,
alsmede vanwege de talloze jonge konijnen die zich onder het zeil bevinden) zo snel mogelijk
de vragen beantwoorden?
Ja. Er is vastgesteld dat zich onder de afdekking geen jonge konijnen bevinden.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 499

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
24 april 2007 2060713390 DL. 2007/1364 8 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Bijensterfte 3785426
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening
en Milieubeheer, de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over
bijensterfte.
1
Kent u het bericht “dode bijen op stoep Bayer Brussel”?
Ja.
2 en 4
Kunt u zeggen of Regent TS en Gaucho in Nederland toegelaten middelen zijn? Zo ja, voor
welke teelten en voor welke toepassingen? Zo neen, is het bij u bekend of deze middelen
illegaal worden toegepast?
Kunt u zeggen of de bestanddelen fipronil en imidaclopride in andere middelen of
toepassingen zijn toegestaan in Nederland? Zo ja, in welke middelen en voor welke
toepassingen? Zo neen, is het bij u bekend of deze middelen illegaal worden toegepast in
Nederland?
Het gewasbeschermingsmiddel Regent TS is in Nederland niet toegelaten. Over illegaal
gebruik van dit middel is niets bekend. Overigens ligt dat niet voor de hand gelet op de
beschikbaarheid van andere middelen. Gaucho is in Nederland toegelaten als zaadbehandelingsmiddel
(op basis van imidacloprid) met toepassingen in suiker- en voederbieten
tegen diverse insecten (‘Gaucho’), in snijmaïs en korrelmaïs tegen diverse insecten (‘Gaucho
rood’) en in sla, kool en prei tegen bladluizen en tripsen (‘Gaucho tuinbouw’).
Middelen op basis van fipronil:
In Nederland zijn twee middelen (Violin en Mundial) op basis van fipronil met een
landbouwkundige toepassing toegelaten. Violin is geregistreerd voor toepassing in
snijbloemen en potplanten onder glas ter bestrijding van trips door middel van een
gewasbehandeling.
2.6 in het wild levende dieren 500

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
8 juni 2007 DL. 2007/1364 2
Mundial is toegelaten als zaadbehandeling met een toepassing in bloemkool, broccoli,
rodekool, savooienkool, spitskool, spruitkool en witte kool ter bestrijding van de larven van
de koolvlieg.
Middelen op basis van imidacloprid:
Naast Gaucho zijn er in Nederland zeven middelen op basis van imidacloprid met een
landbouwkundige toepassing toegelaten tegen diverse insecten.
Er zijn drie middelen (AA Insecten staafje, POKON Plantstick en Provado insectenpin)
geregistreerd voor particulier gebruik in sierplanten in potten en bakken. De middelen
bestaan uit een kant-en-klaarstaafje dat in de grond dient te worden gestoken. Eén middel
(Provado Garden) is geregistreerd voor particulier gebruik in siergewassen in de tuin door
middel van een aangietbehandeling of een gewasbehandeling, in appels en peren in de tuin
of particuliere boomgaard door middel van een gewasbehandeling en in het gazon door
middel van een aangietbehandeling.
Er is één middel (Amigo) toegelaten in aardappel tegen bladluizen. Dit middel wordt als
grondbehandeling bij het poten toegepast. Ten slotte zijn er twee middelen (Admire en Imeximidacloprid)
met de onderstaande toepassingen toegelaten:
- appel en peer tegen groene appelwants, bladluizen en zaagwespen door middel van
gewasbehandeling;
- aubergine, augurk, courgette, komkommer, tomaat, Spaanse peper en paprika op
substraat onder glas waarbij het middel met de voedingsoplossing meegedruppeld wordt.
Het middel wordt toegepast tegen bladluizen en larven van kaswittevlieg;
- plantmateriaal van aubergine, augurk, courgette, komkommer, tomaat, Spaanse peper en
paprika onder glas tegen bladluizen door middel van een gewasbehandeling;
- bloemisterijgewassen op substraat onder glas waarbij het middel met de voedingsoplossing
meegedruppeld wordt. Het middel wordt toegepast tegen bladluizen en larven
van de kaswittevlieg;
- bloemisterijgewassen onder glas en in de vollegrond tegen bladluizen en larven van
kaswittevlieg door middel van een gewasbehandeling;
- bloembollen en bolbloemen tegen bladluizen en gladiolentrips door middel van een
gewasbehandeling of een dompelbehandeling;
- boomkwekerijgewassen en vaste planten onder glas en in de vollegrond tegen bladluizen
en buxusbladvlo door middel van een gewasbehandeling.
Toepassingen zijn alleen toegestaan vóór en na de bloei van de gewassen. Zowel bij de
middelen op basis van fipronil als op basis van imidacloprid (gewasbehandelingen) is een
waarschuwing opgenomen dat het middel gevaarlijk is voor bijen en hommels.
3
Heeft het Europees Agentschap voor Voedselveiligheid al conclusies getrokken uit het
onderzoek dat het Franse Agentschap voor voedselveiligheid, AFSSA, deed naar de effecten
van de moleculen fipronil en imidaclopride op bijenvolken? Zo ja, welke consequenties
worden hieraan verbonden voor de toelating van het middel? Zo neen, waarom niet?
Het Europees Agentschap voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft nog geen conclusies
getrokken uit het onderzoek dat de AFSSA heeft uitgevoerd. Reden hiervoor is dat er nog
geen verzoek is gedaan bij EFSA.
2.6 in het wild levende dieren 501

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
8 juni 2007 DL. 2007/1364 3
5
Bent u bereid nader onderzoek in te stellen naar de milieueffecten van fipronil en imidacloride
en op basis van reeds bekende onderzoeksgegevens van AFSSA een tussentijdse standstill
voor het gebruik van deze middelen in te stellen?
Bij de beoordeling van de toelatingsaanvraag voor deze middelen zijn de riscio’s voor het
milieu meegenomen. Daarbij is gebleken dat gebruik van deze middelen toelaatbaar is met
inachtname van het wettelijk gebruiksvoorschrift. In het wettelijk gebruiksvoorschrift wordt
aangegeven onder welke voorwaarden en met welke dosering, frequentie van toediening e.d.
een middel mag worden toegepast. Expliciet is op het etiket aangegeven dat deze middelen
gevaarlijk zijn voor bijen en hommels en dat toepassing tijdens de bloei van gewassen niet is
toegestaan. De middelen mogen dan alleen worden gebruikt ruim vóór of na de bloei. Met
andere woorden bij juiste toepassing van de middelen is de kans op bijensterfte zeer gering.
Een aantal van de genoemde middelen wordt toegepast in de zaadbehandeling.
Door de producenten is veel onderzoek gedaan om te komen tot een geschikt middel voor
zaadbehandeling.
Daarnaast wordt in de evaluatie van de Nota Duurzame gewasbescherming, die in januari
aan uw Kamer is toegezonden, imidacloprid genoemd in de top tien van meest milieubelastende
werkzame stoffen voor het oppervlaktewater (volgens metingen uit de
bestrijdingsmiddelen atlas). In het kader van het convenant duurzame gewasbescherming
wordt uitwerking gegeven aan de mogelijke oplossingen om de emissie van deze stoffen te
verminderen. Ik acht het dan ook niet noodzakelijk separaat nader onderzoek te laten
uitvoeren.
Wat een tussentijds standstill betreft het volgende. Een besluit over de toelating van een
gewasbeschermingsmiddel of biocide wordt genomen door het College Toelating
Bestrijdingsmiddelen (CTB). Dit is een ZBO die is opgericht om op afstand van de overheid
op basis van een onafhankelijke, wetenschappelijke beoordeling over een toelatingsaanvraag
te beslissen. Een tijdelijk intrekking van de toelating, zoals u voorstelt, is derhalve een
bevoegdheid van het CTB. Het CTB kan een dergelijk besluit nemen ingeval er zich nieuwe
wetenschappelijke feiten voordoen die daar aanleiding toe geven.
6
Hoe beoordeelt u de berichten over massale bijensterfte naar aanleiding van het gebruik van
deze middelen en in relatie tot de uitspraak van Albert Einstein: “als de bij sterft, heeft de
mens nog vier jaar te leven. Geen bijen meer, geen bevruchting meer, geen gras meer, geen
dieren meer, geen mens meer”?
Bijensterfte, of de zogenaamde wintersterfte, is een normaal verschijnsel in de imkerij. Er is
nog veel onbekend over deze bijensterfte. Veelal in het voorjaar ontdekken imkers tijdens
inspecties dat een aantal van hun volken de winter niet heeft overleefd.
In Europa (inclusief Nederland) fluctueren de sterftepercentages jaarlijks, met andere
woorden er is geen stijgende of dalende trend waar te nemen.
2.6 in het wild levende dieren 502

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
8 juni 2007 DL. 2007/1364 4
De laatste jaren worden er in een aantal Europese landen (inclusief Nederland) een hoger
sterftepercentage waargenomen dan normaal. In Nederland ziet het er echter naar uit dat de
sterfte dit voorjaar lager is dan vorig jaar.
Er zijn allerlei mogelijke oorzaken voor sterfte van bijenvolken, zoals bijenziekten, slechte
imkerpraktij ken, vergiftiging en klimaatsfactoren. De oorzaak van sterfte is vaak moeilijk te
achterhalen. Wel kunnen door onderzoek bepaalde oorzaken worden uitgesloten.
Met name in Zuideuropese landen wordt aangegeven dat genoemde middelen een rol spelen
in verhoogde bijensterfte, echter een verband tussen deze middelen en verhoogde
bijensterfte is in onderzoeken nooit aangetoond.
7, 8 en 9
Deelt u de mening dat continue monitoring van bijenvolken noodzakelijk is om een trend van
grootschalige sterfte van bijen tijdig te kunnen keren? Zo ja, op welke wijze worden
bijenvolken in Nederland gemonitord en welke trends zijn daarin tot op heden waar te
nemen? Zo neen, waarom niet?
Kunt u aangeven op welke wijze en door welke instanties onderzoek wordt gedaan naar de
gezondheid en populatieomvang van bijenvolken in Nederland? Kunt u aangeven op welke
wijze u de resultaten van dit onderzoek gebruikt om de situatie en habitat voor bijenvolken te
optimaliseren?
Kunt u aangeven wat uw beleid is voor de komende vier jaar om de omvang en de
gezondheid van bijenvolken in Nederland te garanderen?
In Nederland doet het instituut Praktijkonderzoek Plant en Omgeving (WUR-PPO), sector
bijen, onderzoek naar gezondheid en populatieomvang van bijenvolken. PPO monitort de
bijensterfte door enquêtes af te nemen bij imkers. Alleen monitoring is echter niet voldoende
om iets te doen aan een verhoogde bijensterfte. Het instituut doet onderzoek op monsters
van dode bijen om de oorzaken van sterfte na te gaan, waaronder bestrijdingsmiddelen.
Financiële middelen voor het onderzoek komen deels van de EU, de imkerbonden en het
ministerie van LNV (in het kader van onderzoek naar duurzame bestrijding van de varroamijt).
In dit onderzoek werkt PPO samen met andere Europese landen.
Vorige maand zijn in een internationale bijeenkomst van onderzoekers uit 16 EU landen en de
VS afspraken gemaakt over gezamenlijk onderzoek en uitwisseling van informatie. Er zijn
werkgroepen gevormd rond een aantal thema's, onder andere rond het thema
bestrijdingsmiddelen.
Onlangs is PPO weer met een driejarig onderzoeksprogramma gestart. Indien de
onderzoeksresultaten daar aanleiding voor geven, kunnen maatregelen worden getroffen om
bijensterfte tegen te gaan.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 503

ϕ1
Ministerie van Justitie
Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving
Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden
Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Datum 25 juni 2007
Ons kenmerk 5490400/07
Uw kenmerk 2060714500
Bijlage(n) 1
Onderwerp beantwoording kamervragen
Bij beantwoording de
datum en ons kenmerk
vermelden. Wilt u slechts
één zaak in uw brief
behandelen.
Hierbij ontvangt u antwoord op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over graafwerkzaamheden in
een broedkolonie van vogels in Rotterdam (ingezonden 7 mei 2007, onder nummer 2060714500).
De Minister van Justitie,
2.6 in het wild levende dieren 504
Bezoekadres
Schedeldoekshaven 100
2511 EX Den Haag
Telefoon (070) 3 70 79 11
Fax (070) 3 70 79 00

5490400/07/25 juni 2007
Antwoorden van de Minister van Justitie op vragen van het lid Thieme (PvdD) over
graafwerkzaamheden in een broedkolonie van vogels in Rotterdam. (Ingezonden 7 mei 2007,
onder nummer 2060714500)
Vraag 1
Bent u bekend met het feit dat op grote schaal een ruimtelijke ingreep, in de vorm van
afgraving, zandstorting en het bedekken met plastic, wordt gepleegd op terreinen (vele
hectares) van Nerefco, Lion Gas, en het Havenbedrijf aan de Markweg in Rotterdam
Europoort? 1) Zo ja, wat is uw reactie daarop? Zo neen, waarom niet?
Vraag 2
Bent u voorts bekend met het feit dat de bevoegde instantie, het Ministerie van Landbouw,
Natuurbeheer en Voedselkwaliteit, geen vergunning heeft afgegeven ingevolge de Flora- en
faunawet (omdat de noodzaak hiertoe ontbrak) en dat daarom deze werkzaamheden illegaal
zijn? Zo ja, welke acties heeft u ondernomen om deze illegale praktijken van ruimtelijke
ingrepen tegen te gaan? Zo neen, waarom niet?
Antwoord 1 en 2
Ja. Voor wat betreft mijn reactie hierop verwijs ik naar de antwoorden van mijn ambtgenote van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit op de kamervragen van de leden Van Gent (GroenLinks) en
Thieme (PvdD) van respectievelijk 16 april 2007 en 3 mei 2007.
Vraag 3
Bent u tevens bekend met het feit dat met betrekking tot deze illegale praktijken aangifte is
gedaan bij de Rotterdamse politie door diverse organisaties en particulieren, en dat tevens de
politie met klem verzocht is de werkzaamheden onmiddellijk te laten stilleggen? Zo ja, hoe
heeft u deze aangiften behandeld? Zo neen, waarom niet?
Vraag 4
Kunt u aangeven waarom het Openbaar Ministerie tot nu toe deze illegale werkzaamheden
niet heeft stilgelegd, en waarom de Rotterdamse politie nog steeds geen proces-verbaal heeft
opgemaakt?
Vraag 5
Kunt u aangeven of het Openbaar Ministerie het Havenbedrijf Rotterdam toestemming heeft
gegeven op het terrein, bekend als ‘Kop van de Beer’ waar maar liefst 40 hectare
meeuwenkolonie opzettelijk en illegaal verstoord is, door te gaan met deze illegale verstoring
op een deel (ca 8 ha) van dat gebied? Zo ja, kunt u verklaren op basis van welke
overwegingen en bevoegdheden het Openbaar Ministerie besloten heeft toe te staan dat er 8
hectare grond mag worden afgegraven ten koste van beschermde dieren, zonder dat van de
2.6 in het wild levende dieren 505
2/6

5490400/07/25 juni 2007
illegale activiteiten zelfs maar proces-verbaal is opgemaakt ? Zo neen, kunt u aangeven hoe
het mogelijk is dat deze illegale activiteiten plaatsvinden?
Vraag 6
Is het u bekend dat in het betreffende gebied momenteel tienduizenden meeuwen en andere
vogels bivakkeren, die in hun nesteldrang worden gestoord en waarvan de biotoop door de
wijze van verstoring (verwijdering van de vegetatie) grotendeels is vernield? Kunt u uitleggen
waarom u toegestaan heeft in het omschreven gebied in strijd met artikel 10 van de Flora- en
faunawet broedvrij te houden en dit op een manier te doen, die in strijd is met artikel 11 van
de Flora- en faunawet, namelijk het vernielen en verstoren van voortplantingsgebieden en/of
vaste rust- of verblijfplaatsen van dieren?
Antwoord 3 t/m 6
De stichting De Faunabescherming heeft bij brieven van 24 april 2007 en 1 mei 2007, gericht aan het
Regionale Milieupolitie Team van de politie Rotterdam -Rijnmond, aangifte gedaan van overtredingen
van de Flora- en Faunawet. Deze aangiften zijn in behandeling genomen door de
handhavingseenheid Rotterdam van het Functioneel Parket. Het Functioneel Parket is een
onderdeel van het Openbaar Ministerie, dat (onder meer) belast is met de strafrechtelijke
handhaving van milieudelicten.
De voornoemde aangiften zien op twee gevallen van mogelijk handelen in strijd met bepalingen van
de Flora- en faunawet.
De aangifte van 24 april 2007 heeft betrekking op een terrein, bekend als de ‘Kop van de Beer’ aan
de Markweg, Europoort. Dit terrein is in beheer bij het Havenbedrijf Rotterdam en heeft een grootte
van ongeveer 40 hectare.
De milieupolitie heeft op 24 en 25 april 2007 ter plaatse een onderzoek ingesteld. Geconstateerd
werd dat er op het voornoemde terrein twee trekkers rondreden, die de aanwezige vogels inderdaad
verontrustten, zulks kennelijk met de bedoeling om nestelen te voorkomen. Het bleek voorts dat er
op dat moment geen nesten of broedsels aanwezig waren. Het Havenbedrijf Rotterdam heeft
vervolgens, mede naar aanleiding van contacten met het Functioneel Parket, besloten om van het
terrein 32 hectare ongemoeid te laten en 8 hectare ‘broedvrij’ te houden. Op het laatstgenoemde
gedeelte wordt grondonderzoek verricht ten behoeve van bouwwerkzaamheden. Na dit
grondonderzoek zal ongeveer 6 van de 8 hectare weer ter beschikking komen van de meeuwen.
De aangifte van 1 mei 2007 heeft betrekking op werkzaamheden van raffinaderij Nerefco op een
terrein dat eveneens aan de Markweg ligt. Nerefco is voornemens om (een deel van) dat terrein te
gebruiken voor de opstelling van portacabins ten behoeve van de huisvesting van extra personeel,
dat zal worden ingezet bij een grote onderhoudsbeurt aan de installaties. Dit terrein is door Nerefco
afgedekt met folie dat is verzwaard met stenen. Uit door de Zeehavenpolitie op 2 mei 2007 verricht
onderzoek is gebleken dat, op het moment dat de folie werd neergelegd, zeer waarschijnlijk nog
geen nestbouw had plaatsgevonden. Evenmin hebben zich vogels op de folie genesteld.
2.6 in het wild levende dieren 506
3/6

5490400/07/25 juni 2007
Nesten van de meeste vogelsoorten – en dat geldt ook voor deze meeuwen – zijn nesten als
bedoeld in artikel 11 van de Flora- en faunawet, zo lang deze gedurende het broedseizoen werkelijk
als nest in gebruik zijn. De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft aangegeven dat
voor het broedseizoen van deze vogels geen standaardperiode kan worden gehanteerd; het
broedseizoen begint zodra er daadwerkelijk wordt gebroed. Aangezien er in casu geen nesten of
andere voortplantingsplaatsen zijn geconstateerd en dus ook niet zijn vernield of verstoord, is van
overtreding van artikel 11 van de Flora- en faunawet geen sprake. Aangezien de kleine
mantelmeeuw buiten het broedseizoen geen vaste rust- of verblijfplaats heeft, is evenmin sprake van
verstoring van vaste rust- of verblijfsplaatsen. Het is, zoals eveneens door mijn ambtsgenoot
aangegeven, op zichzelf toegestaan om te voorkomen dat vogels tot broeden komen.
In beide zaken is er mogelijk sprake van, in strijd met het bepaalde in artikel 10 van de Flora- en
faunawet, opzettelijk verontrusten van dieren, die behoren tot een beschermde inheemse diersoort.
Voor zover er al sprake zou kunnen zijn van overtreding van de Flora- en faunawet zal de officier van
justitie bij het Functioneel Parket in casu geen opsporingsonderzoek gelasten. Aan dat besluit liggen
de overweging ten grondslag dat de primaire functie van het gebied niet is gelegen in
natuurbescherming, maar is van industriële aard.
Ten aanzien van het gebied van het Havenbedrijf Rotterdam, komt daar nog bij dat het grootste deel
van dat gebied ongemoeid wordt gelaten en dat 6 van de genoemde 8 hectare na de
werkzaamheden weer ter beschikking van de vogels komen.
Ten aanzien van het gebied van Nerefco geldt nog dat het uiteindelijke doel van de activiteiten is
gelegen in onderhoudswerkzaamheden, hetgeen van belang is voor de externe veiligheid (Nerefco is
immers een zogenaamd BRZO-bedrijf op grond van het Besluit Risico’s Zware Ongevallen) en dat
het terrein kennelijk niet definitief wordt bebouwd.
Gelet op het vorenstaande heeft het Openbaar Ministerie, indien er al sprake is van strafbare feiten,
strafvervolging niet opportuun geacht, hetgeen a fortiori ook geldt voor stillegging van de
werkzaamheden. Ik acht deze beslissing verantwoord.
Vraag 7
Kunt u aangeven welke processen-verbaal er het afgelopen jaar zijn opgemaakt in dat gebied,
ingevolge overtreding van de Flora- en faunawet en welke processen-verbaal door het
Openbaar Ministerie niet in behandeling genomen zijn? Indien er processen-verbaal niet in
behandeling genomen zijn door het Openbaar Ministerie, kunt u uitleggen waarom dit niet is
gebeurd? Zo neen, waarom niet?
Antwoord 7
2.6 in het wild levende dieren 507
4/6

5490400/07/25 juni 2007
Het College van procureurs-generaal heeft mij laten weten dat uit het registratiesysteem van het
Openbaar Ministerie (Compas) niet is na te gaan hoeveel processen-verbaal terzake van overtreding
van artikel 10 en 11 van de Flora- en faunawet in het bewuste gebied aan het Openbaar Ministerie
zijn ingezonden, omdat in Compas alleen op pleegplaats (in casu Rotterdam) wordt geregistreerd.
Indien opsporingsdiensten processen-verbaal opmaken die niet aan het Openbaar Ministerie worden
ingezonden vindt daarvan evenmin registratie plaats in Compas.
Vraag 8
Bent u bereid het verantwoordelijke Openbaar Ministerie opdracht te geven de illegale
werkzaamheden onmiddellijk te laten stilleggen? Zo ja, wanneer gaat dat gebeuren? Zo neen,
waarom niet?
Antwoord 8
Nee, zie mijn antwoord op de vragen 3 tot en met 6.
Vraag 9
Bent u bekend met het feit dat er ten aanzien van het functioneren van het Rotterdamse
Parket al jaren klachten zijn van maatschappelijke organisaties omtrent het alert en adequaat
optreden bij aangiftes van illegale praktijken de natuur en milieu betreffende? Zo ja, neemt u
deze klachten serieus en waaruit blijkt dat? Welke maatregelen gaat u nemen? Zo neen,
waarom niet?
Antwoord 9
Juist om de handhaving van milieuaangelegenheden, waaronder de onderhavige, op een hoger
niveau te krijgen, worden alle milieuzaken per 1 oktober 2005 behandeld door het Functioneel
Parket. Het parket Rotterdam behandelt dit soort zaken dus niet meer. Bij het Functioneel Parket zijn
terzake geen klachten bekend.
Vraag 10
Kunt u gezien de urgentie van het probleem (vanwege het broedseizoen van de meeuwen,
alsmede vanwege de aanwezigheid van talloze jonge konijnen) en de onherroepelijkheid van
de voortdurende verstoring zo snel mogelijk met een antwoord komen?
Antwoord 10
Ik verwijs naar de antwoorden van mijn ambtgenote van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit op
de kamervragen van de leden Van Gent (GroenLinks) en Thieme (PvdD) van respectievelijk 16 april
2007 en 3 mei 2007. Ik leid hier uit af dat zich onder de met folie afgedekte percelen geen jonge
konijnen bevinden.
2.6 in het wild levende dieren 508
5/6

5490400/07/25 juni 2007
1) Op de terreinen van het Havenbedrijf, Nerefco, Eastman en Lion Gas, gelegen aan de Markweg in
Rotterdam, broeden momenteel duizenden meeuwen behoren tot diverse beschermde soorten
alsmede andere beschermde vogelsoorten zoals de wulp, de scholekster en de kievit. Tevens zijn er
vele nesten met jonge konijnen. Momenteel vinden er op grote schaal graafwerkzaamheden plaats,
midden in deze broedgebieden van vogels, konijnen en andere beschermde dieren, waarbij vele
dieren de dood vinden of op een wrede manier worden verjaagd uit hun broedgebied.
Toelichting: deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen van het lid Van Gent
(GroenLinks), ingezonden 16 april 2007 (vraagnummer 2060712470) en het lid Thieme, ingezonden
3 mei 2007 (vraagnummer 2060714190)
2.6 in het wild levende dieren 509
6/6

Directie Juridische Zaken
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal
Postbus 20018
2500EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
19 april 2007 2060712820 TRCJZ/2007/1635 27 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over roofvogelvervolging 070-378 4723
Geachte Voorzitter,
In antwoord op uw brief van 19 april 2007, met nummer 2060712820, doe ik u onderstaand
de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over roofvogelvervolging.
Gezien de verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie (hierna: OM) voor de opsporing
en vervolging van strafbare feiten, beantwoord ik de vragen mede namens mijn ambtgenoot
van Justitie.
1
Heeft u kennisgenomen van het feit dat de Werkgroep Roofvogels Nederland constateert dat
de vervolging van roofvogels weer de trend haalt van 25 jaar geleden, dat bij schatting op
basis van telgegevens, jaarlijks boven de duizend roofvogelnesten worden verstoord, dat
jagers en weidevogelbeschermers geen middelen schuwen om roofvogels te verjagen, te
vangen, te vergiftigen en dood te schieten, en dat jagers zijn betrokken bij het uitleggen van
giftig aas waarbij zelfs dassenfamilies zijn omgekomen? 1
Ik heb kennisgenomen van de door u genoemde publicaties.
2
Is het waar dat de Algemene Inspectiedienst (AID), Directie Natuur, 0 uren in het
prioriteitenplan ofwel jaarplan 2006/2007 heeft opgenomen voor opsporing en handhaving
van roofvogelvervolging? Indien dit zo is, hoe is dat te verklaren? Bent u voornemens extra
capaciteit vrij te maken bij de AID voor opsporing en handhaving van roofvogelvervolgers?
Voor toezicht en opsporing op het gebied van de Flora- en Faunawet zijn binnen de AID ruim
20,6 fte’s beschikbaar voor 2007. Deze capaciteit wordt mede ingezet voor de aanpak van
roofvogelvervolging. Door samenwerking van de AID met de regionale milieuteams van de
politie wordt een doelmatige handhavingsinzet gerealiseerd. Ik acht de huidige capaciteit
voor toezicht en opsporing voldoende.
1 http://www.dvhn.nl/nieuws/nederland/article334741.ece;
http://www.om.nl/nieuws/archief/nieuws_2006/3/26855/; “Jacht op roofvogels is geen incident”
Dagblad de Limburger 31 maart 2007.
2.6 in het wild levende dieren 510

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 juni 2007 TRCJZ/2007/1635 2
3
Welke middelen en instrumenten denkt u in te zetten om te voorkomen dat jagers en
weidevogelbeschermers roofvogelnesten verstoren, roofvogels vangen, schieten en
vergiftigen? Welke preventieve maatregelen zijn hieromtrent opgenomen in de
“Interventiestrategie Roofvogelvervolging”?
Samen met het OM denk ik, naast de reguliere strafrechtelijke aanpak van
roofvogelvervolging, aan de inzet van de volgende instrumenten:
• het informeren van de doelgroepen over de consequenties van normoverschrijdend gedrag;
• het in de publiciteit brengen van zaken tegen verdachten van roofvogelvervolging
(handhavingscommunicatie);
• vergroting van de kennis bij de doelgroepen over het probleem van roofvogelvervolging en
het wegnemen van misvattingen daaromtrent;
• het benaderen van brancheorganisaties van de doelgroepen om de mogelijkheden van
samenwerking te onderzoeken;
• intrekking van jachtakten van jagers die zich schuldig maken aan roofvogelvervolging. Deze
maatregelen zijn opgenomen in de “Interventiestrategie Roofvogelvervolging” van het OM.
4
Op welke wijze zal de evaluatie naar de werking van de “Interventiestrategie
Roofvogelvervolging” worden vormgegeven? Welke criteria worden hierbij gehandhaafd om
te bepalen of de strategie succesvol is geweest?
Het OM zal de evaluatie van de “Interventiestrategie Roofvogelvervolging” ter hand nemen.
Ten behoeve van de evaluatie vindt doorlopend monitoring van de effecten van de
handhavingsaanpak plaats.
De bedoeling is overigens de interventiestrategie voor de roofvogelvervolging te integreren
met de brede interventiestrategie die nu voor de drie natuurwetten (Natuurbeschermingswet
1998, Flora- en faunawet, Boswet) wordt ontwikkeld. Deze interventiestrategie wordt opgezet
volgens het principe van programmatisch handhaven. Dit houdt in dat het handhavingsbeleid
een cyclisch karakter heeft. Naar aanleiding van opgedane ervaringen kunnen eventueel
bijstellingen van de interventiestrategie, handhavingspraktijk of wetgeving plaatsvinden.
5
Hoe denkt u, gelet op het feit dat roofvogelvervolging vooral voorkomt in het vrije veld,
gebieden die niet worden gecontroleerd door bijvoorbeeld Buitengewone
opsporingsambtenaren (Boa’s) van Staatsbosbeheer en andere natuurbeheerders, in deze
gebieden de Flora- en Faunawet te handhaven in het kader van roofvogelvervolging?
Toezicht en opsporing in deze gebieden vinden plaats door de politie en de AID.
6 en 7
Is het waar dat de AID alleen nog dode roofvogels laat onderzoeken door het Centraal
Instituut voor Dierziekte Controle (CIDC) wanneer er een aanwijsbare dader is? Zo ja, waarom
wordt dit zo gedaan?
2.6 in het wild levende dieren 511

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 juni 2007 TRCJZ/2007/1635 3
Deelt u de mening dat het van belang is om dode roofvogels te registreren en te onderzoeken
om een juist inzicht te krijgen in gebieden waar roofvogelvervolging plaatsvindt, in de
methoden van vervolging, in de mate waarin dat gebeurt en in mogelijke daders? Bent u
bereid meer gelden beschikbaar te stellen om alle roofvogels die onder verdachte
omstandigheden zijn gedood te laten onderzoeken door het Centraal Instituut voor Dierziekte
Controle?
Het is zeker van belang een juist inzicht te krijgen in, onder meer, zogenoemde hot spots. In
dit verband komt een functie toe aan de Groendesk van de AID. Daar kunnen meldingen van
de bij de handhaving mede betrokken organisaties inz ake mogelijke roofvogelvervolging
worden geregistreerd. Gecombineerd met andere reeds beschikbare informatie, onder meer
uit eerdere onderzoeken en informatie van natuurbeheerders en particulieren, is er zo
voldoende informatie voorhanden om inzicht te hebben in de zogenoemde hot spots.
Het maken van kosten voor onderzoek door het CIDC is alleen zinvol, indien er een
daderspoor is dat daadwerkelijk tot aanhouding van een verdachte kan leiden. Alleen in dat
geval laat de AID dode roofvogels onderzoeken. Het beschikbaar stellen van meer gelden ten
behoeve van onderzoek door het CIDC is derhalve niet aan de orde.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 512

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
8 juni 2007 2060717730 DN. 2007/1808 28 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over bescherming van het
vliegend hert
Geachte Voorzitter,
Hierbij geef ik antwoord op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over de bescherming van
het vliegend hert.
1
Kent u het bericht “Vliegende herten gezocht”? 1
Ja.
3784937
2 en 7
Is het waar dat het vliegend hert nog maar in enkele gebieden in Nederland voorkomt? Is het
beschermingsregime waaronder deze bedreigde diersoort valt, in de afgelopen jaren
versoepeld? Zo ja, bent u bereid het beschermingsregime van het vliegend hert tot het
hoogste niveau op te voeren zolang deze diersoort ernstig wordt bedreigd in zijn
voortbestaan?
Is het waar dat het vliegend hert beschermd is volgens de habitatrichtlijn en de Conventie van
Bern en dat voor deze soort het instellen van speciale beschermingszones vereist is omdat de
bescherming ervan van intercommunautair belang geacht wordt? Zo ja, kunt u aangeven
welke speciale beschermingszones reeds zijn aangewezen en waaruit het
beschermingsregime in die zones bestaat? Zo neen, kunt u aangeven waarom de instelling
van speciale beschermingszones volgens u niet noodzakelijk is en hoe u dan garandeert dat
het vliegend hert adequaat wordt beschermd?
Het vliegend hert heeft een beperkt verspreidingsgebied. De soort is aangewezen als
beschermde inheemse soort op grond van de Flora- en faunawet. Bovendien is de soort
opgenomen in bijlage II van de Habitatrichtlijn. Om die reden zijn voor deze soort in mei 2003
zeven gebieden aangemeld als Habitatrichtlijngebied bij de Europese Commissie.
1 6 juni 2007,
http://vroegevogels.vara.nl/portal/img/somedirectory/some.html?_scr=news_newsitem1&id=
292806
2.6 in het wild levende dieren 513

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
28 juni 2007 DN. 2007/1808 2
Dit betreft de gebieden Springendal & Dal van de Mosbeek, Veluwe, Sint Jansberg,
Geleenbeekdal, Geuldal, Savelsbos en Noordbeemden & Hoogbos. Deze aanmeldingen zijn
inmiddels door de Europese Commissie goedgekeurd door plaatsing op de commu nautaire
lijst voor het Atlantische bio-geografische regio (december 2004). De ontwerp-besluiten voor
aanwijzing van Springendal & Dal van de Mosbeek, Veluwe, Sint Jansberg, Savelsbos en
Noordbeemden & Hoogbos hebben begin dit jaar ter inzage gelegen. Na voltooiing van de
Nota van Antwoord kunnen de gebieden definitief worden aangewezen. De procedure voor
aanwijzing van de andere gebieden zal op een later tijdstip worden gestart. De betreffende
aanwijzingsbesluiten bevatten voor de habitattypen en soorten waarvoor de gebieden
worden aangewezen, zoals onder meer het vliegend hert, een instandhoudingdoelstelling.
Deze is in geval van het vliegend hert afgeleid van de landelijke doelstelling: “Uitbreiding
omvang en verbetering kwaliteit leefgebied ten behoeve van uitbreiding populatie” (Natura
2000 Doelendocument) 2 .
Daarnaast is het vliegend hert onderdeel van het actieve soortenbeschermingsbeleid.
Het vliegend hert maakt deel uit van de leefgebiedenbenadering. In Limburg is binnen
dat kader al een soortenbeschermingsplan in uitvoering en in Overijssel wordt aan een
soortenbeschermingsplan gewerkt.
3
Is het waar dat vliegende herten alleen kunnen leven op het rottende hout van de inlandse eik
(Quercus robur) die is aangetast met witrotschimmel? Zo ja, bent u bereid een algemeen
kapverbod af te kondigen voor dergelijke eiken in gebieden waarvan bekend is dat ze het
leefgebied vormen van het vliegend hert? Wanneer wilt u dit kapverbod instellen?
De larven van het vliegend hert leven in door schimmel aangetast eikenhout. De kevers eten
wondvocht van aangetaste eiken. Recent is komen vast te staan dat ook andere
boomsoorten een rol spelen in de levenscyclus van het vliegend hert. Dat is geen reden om
in de gebieden waarvan bekend is dat het vliegend hert er voorkomt een algeheel kapverbod
in te stellen voor dergelijke boomsoorten. Op grond van artikel 11 van de Flora- en faunawet
geldt immers al een kapverbod voor dergelijke bomen, voor zover deze bewoond worden
door larven van het vliegend hert. Artikel 11 verbiedt onder meer het beschadigen, vernielen
of verstoren van voortplantingsplaatsen van het vliegend hert en vaste verblijfplaatsen van
larven daarvan.
4
Is het waar dat het hout van inlandse eiken die gekapt of omgewaaid zijn, in het leefgebied
van vliegende herten nog steeds kan worden afgevoerd of zelfs verhandeld als
openhaardhout? Zo ja, bent u bereid een algemeen afvoer- en handelsverbod in te stellen
voor het hout van door witrotschimmel aangetaste inlandse eiken? Zo ja, op welke termijn en
wijze? Zo neen, waarom niet?
2 Tweede Kamer, vergaderjaar 2005-2006, 30 300 XIV, nr. 94
2.6 in het wild levende dieren 514

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
28 juni 2007 DN. 2007/1808 3
Bedoeld hout kan veelal gewoon worden afgevoerd en verhandeld. Ik ben niet voornemens
dat geheel te verbieden. Immers, als zich larven van het vliegend hert in het hout bevinden
geldt op grond van artikel 11 van de Flora- en faunawet reeds een dergelijk verbod. Zie
verder mijn antwoord op vraag 3.
5 en 6
Is het waar dat door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een ontheffing
is afgegeven voor het kappen van een door witrotschimmel aangetaste inlandse eik in
Vierhouten ten behoeve van de aanleg van een voetbalveld? 3 Zo ja, om welke reden heeft u in
casu gemeend af te moeten zien van het beschermen van het leefgebied van het vliegend
hert en op welke gronden is namens u deze vergunning verleend?
Deelt u de mening dat deze ontheffing op de juiste gronden is verstrekt en dat u daarmee de
bescherming van het leefgebied van het vliegend hert voldoende in acht heeft genomen? Zo
ja, hoe garandeert u dat het vliegend hert in dit gebied kan voortleven als de bewuste eik
wordt gekapt en afgevoerd? Zo neen, bent u bereid de ontheffing terug te draaien?
Bedoelde ontheffing is verleend. Artikel 11 van de Flora- en faunawet is de relevante
verbodsbepaling waarvan ontheffing is verleend. Artikel 11 beschermt niet het gehele
leefgebied van het vliegend hert, maar leefgebie dfuncties, zoals voortplantings- en vaste
verblijfplaatsen. De ontheffing is in bedoeld geval verleend, omdat door de uit te voeren
ingreep, vanwege mitigerende en compenserende maatregelen, waaronder het aanleggen
van broedstoven met het hout van de te vellen eik, geen afbreuk wordt gedaan aan de
instandhouding van de soort. Ik zie daarom geen aanleiding om de verleende ontheffing in te
trekken.
8
Is het waar dat de speciale voorwaarde die het vliegend hert aan zijn leefomgeving stelt
natuurcompensatie zeer gecompliceerd maakt, omdat het dier niet in jonge aanplant kan
leven en een levenscyclus heeft van 7 jaar? Zo ja, betekent dit dat extra terughoudendheid
betracht wordt bij het kappen van bomen die geschikt zijn om vliegende herten te huisvesten
en te doen voortplanten? Waarom niet en waar blijkt dat uit?
Neen. Door het ingraven van delen van gevelde door schimmel aangetaste eiken als
broedstoven kunnen de omstandigheden voor succesvolle voortplanting aanzienlijk worden
verbeterd.
9
Is het waar dat het inrichten van speciale broedstoven bevorderlijk kan zijn voor het
verbeteren van de overlevingskansen van zeldzame soorten als vliegend hert en
neushoornkever? Zo ja, bent u bereid de aanleg van broedstoven voor deze soorten te
stimuleren, op welke termijn en op welke wijze?
3 Brief d.d. 23 januari 2006 met kenmerk ff75c.06.toek.0021.ck en ontheffing d.d.
27 november 2006, met kenmerk ff75c.2006/0021
2.6 in het wild levende dieren 515

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
28 juni 2007 DN. 2007/1808 4
Zo neen, waarom benut u deze relatief eenvoudige en goedkope manier van het beschermen
van een bedreigde soort niet ten volle?
Zie mijn antwoord op de vragen 2 en 7 en 8.
10
Bent u bereid het inventarisatieonderzoek van Naturalis meer bekendheid en steun te geven,
opdat spoedig sprake kan zijn van een kompleet beeld van verspreiding en overlevingskansen
van het vliegend hert?
Onderzoek naar de verspreiding en overlevingskansen van het vliegend hert wordt reeds
door mij medegefin ancierd.
11
Bent u bereid opdracht te geven tot een vervolgonderzoek naar actieve beschermingsplannen
voor het vliegend hert, en in afwachting daarvan al het mogelijke te doen om de soort te doen
overleven? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Het vliegend hert maakt onderdeel uit van de soorten van de leefgebiedenbenadering. In het
leefgebied droge zandgronden en heuvelland, waar het vliegend hert toe behoort, zijn
beschermingmaatregelen in bestaand en potentieel verspreidingsgebied voorzien. Zodra de
afspraken tussen de provincies en het Rijk over uitvoering van de nieuwe leefgebiedenstrategie
zijn beslecht zullen die extra maatregelen in uitvoering worden genomen. Tot die tijd
acht ik extra vervolgonderzoek en bescherming naast de reeds lopende inspanningen (zie
ook mijn antwoorden op vragen 2 en 7 en 10) niet aan de orde.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 516

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
15 mei 2007 2060714900 DN. 2007/1511 29 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over voorlichting van jagers 3785521
op basisscholen
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
mevrouw Dijksma, het antwoord toekomen op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over
voorlichting van jagers op basisscholen.
1
Kent u het bericht ‘Nepeenden, maar echte geweren’? 1)
Ja.
2
Acht u het juist dat kinderen in de basisschoolleeftijd worden uitgenodigd om kennis te
nemen van het gebruik van vuurwapens om dieren te doden?
Het staat basisscholen vrij om gastlessen over jacht te laten verzorgen. Jacht is in Nederland
een legale bezigheid.
3
Kunt u aangeven of wildbeheereenheden of andere jagersorganisaties op enigerlei wijze
overheidssubsidie ontvangen voor het geven van voorlichting op scholen? Zo ja, hoeveel, van
welke overheidsinstantie en waarom?
Jagersorganisaties ontvangen geen subsidie van de overheid voor het geven van
voorlichting.
4
Deelt u de mening dat het geven van eenzijdige voorlichting op scholen met betrekking
tot het faunabeleid voorkomen zou moeten worden? Zo ja, op welke wijze wilt u daar invulling
aan geven? Zo neen, waarom niet?
2.6 in het wild levende dieren 517

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 juni 2007 DN. 2007/1511 2
Ja. Eenzijdige voorlichting zou niet goed zijn, maar volgens mij is daar ook geen sprake van.
Natuur- en milieueducatie op basisscholen vind ik van groot belang en dit wordt dan ook
vanuit mijn departement gestimuleerd.
De aandacht in het onderwijs voor natuur en milieu heeft een veel bredere insteek dan het
onderwerp jacht. Zo heeft het ministerie van LNV een "leerlijn natuur" laten ontwikkelen.
Daarin komt het onderwerp “jacht” overigens niet expliciet voor, wel het begrip natuur beheer.
Nogmaals wil ik benadrukken dat het de basisscholen vrijstaat om naast de verplichte onderdelen
van het onderwijsprogramma zelf verdere invulling te geven aan het lespakket.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 518

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
19 juni 2007 2060718600 DN. 2007/1961 5 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over weidevogel-
bescherming
Geachte Voorzitter,
3785468 1
Hierbij doe ik u toekomen het antwoord op de vragen gesteld door het lid Thieme (PvdD)
over weidevogelbescherming.
1
Kent u het bericht “Beleid weidevogels moet strenger”? Bent u met Alterra van mening dat de
normen voor weidevogelbescherming strenger moeten, nu vrijwel elke boer zonder
inspanning aan de norm kan voldoen? Zo ja, op welke termijn en wijze gaat u de regeling
strenger maken? Zo neen, waarom niet?
Ik heb kennisgenomen van het genoemde bericht. In de evaluatie programma beheer van het
Natuur- en Milieu Planbureau dat ik u heb toegezonden op 15 mei jongstleden, wordt
geconstateerd dat agrarisch natuurbeheer, waaronder weidevogelbescherming, achterblijft
bij de doelstellingen. Ik heb toegezegd u, na overleg met het IPO, half september mijn reactie
op dit rapport toe te sturen. In deze reactie zal ik uw vraag beantwoorden.
2
Vindt u één broedende vogel per 4 hectare een toereikende eis voor het in aanmerking komen
voor subsidie in het kader van agrarisch natuurbeheer? Zo ja, waarop baseert u die mening?
Zo neen, op welke termijn en wijze gaat u de norm veranderen?
De genoemde norm is onderdeel van de “lichte beheerspakketten” van de Subsidie regeling
Agrarisch Natuurbeheer. In 2006 zijn deze “lichte beheerspakketten” voor nestbescherming
niet meer opengesteld, omdat ze onvoldoende effectief bleken te zijn. Lopende contracten
voor “lichte beheerspakketten” worden afgemaakt, maar niet verlengd (zij hebben een
looptijd van zes jaar).
2.6 in het wild levende dieren 519

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
5 juli 2007 DN. 2007/1961 2
3
Deelt u de zorg over de slechte situatie van de weidevogelstand? Zo ja, kunt u aangeven
welke plannen u heeft om de weidevogelstand beter te beschermen en substantieel te
verbeteren? Zo neen, kunt u aangeven hoe uw antwoord zich verhoudt tot de inspanningen
die Nederland geacht wordt te doen vanuit de vogel- en habitatrichtlijn om beschermde
soorten te behouden?
Ik deel de zorg over de achteruitgang van de weidevogelpopulatie. Om deze achteruitgang in
2010 stop te zetten en daarna een stijgende tendens te realiseren, hebben alle bij
weidevogels betrokken instanties - Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen,
terreinbeheerders, natuurorganisaties, organisaties voor agrariërs en kennisinstellingen -
onder de gezamenlijke noemer van regiegroep Weidevogelverbond, op 15 juni 2006 het
actieprogramma ‘Een rijk weidevogellandschap’ gepresenteerd. De regiegroep
Weidevogelverbond werkt aan de realisatie van dit actieprogramma, onder andere door het
leveren van bouwstenen aan provincies voor effectiever beheer van het
weidevogellandschap ten behoeve van de instandhouding van de weidevogelpopulatie.
Verder streeft de regiegroep naar vergroting van de beschikbare middelen om het areaal met
voor weidevogels gunstig mozaïekbeheer uit te kunnen breiden.
Daarnaast is de kenniskring weidevogellandschap opgericht, bestaande uit een breed
samengestelde groep medewerkers van beheerders, onderzoekers, beleidsmakers en
kennisintermediairen. Doel van de kenniskring is kennis genereren en verspreiden ten
behoeve van de uitvoering van het weidevogelverbond. In 2006 is voor € 400.000 aan
onderzoeken toegekend.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 520

Directie Juridische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
30 mei 2007 2060716490 TRCJZ/2007/2121 12 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over graafwerkzaamheden
bij een broedkolonie meeuwen
Geachte Voorzitter,
Hierbij geef ik, mede namens de minister van Justitie, antwoord op de schriftelijke vragen van
het lid Thieme (Partij voor de Dieren) over graafwerkzaamheden bij een broedkolonie
meeuwen.
1
Is het waar dat u in uw brief aan Lion GAZ 1 heeft vermeld dat graafwerkzaamheden zonder
ontheffing mogen worden uitgevoerd vóórdat de vogels tot broeden komen?
Ja.
2
Kunt u aangeven op welke gronden u heeft besloten dat graafwerkzaamheden zonder
ontheffing mogen plaatsvinden door het bedrijf Lion GAZ in een gebied dat bekend staat als
het broedgebied van beschermde vogels?
Ontheffingen voor verstorende werkzaamheden tijdens het broedseizoen worden in beginsel
niet verleend. Nesten van de meeste vogelsoorten zijn in de zin van artikel 11 van de Flora-
en Faunawet slechts nesten zo lang deze gedurende het broedseizoen werkelijk als nest in
gebruik zijn. Dat geldt ook voor de nesten van meeuwen. De bescherming van artikel 11 van
de Flora- en faunawet geldt daarom voor broedgebieden van meeuwen slechts gedurende
het broedseizoen. In dit geval is echter sprake van werkzaamheden buiten het broedseizoen
1 Brief van de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, kenmerk: F&F 75C.06.afw.0261ck,
d.d. 1 december 2006
2.6 in het wild levende dieren 521
070 3784387

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
12 juli 2007 TRCJZ/2007/2121 2
3
Kunt u aangeven op welke wijze u heeft getoetst of de graafwerkzaamheden zonder
ontheffing in overeenstemming waren met de voorschriften uit de Flora- en Faunawet? Kunt u
uw afwegingen ter zake toelichten?
Bij het bepalen of er voor het voorgenomen project een ontheffing nodig is voor vogels, dient
te worden vastgesteld of er sprake is van een overtreding van de verbodsbepalingen zoals
genoemd in artikel 11 van de Flora- en faunawet. De aanvrager van de ontheffing heeft
aangegeven dat werkzaamheden die betrekking hebben op het verwijderen van vegetatie en
grondwerkzaamheden buiten het broedseizoen worden uitgevoerd. Omdat buiten het
broedseizoen geen sprake is van het overtreden van verbodsbepalingen uit artikel 11 van de
Flora- en faunawet, is geoordeeld dat een ontheffing voor de kleine mantelmeeuw in dit geval
niet nodig is.
4
Kunt u aangeven op welke wijze u heeft getoetst of het bedrijf Lion Gaz zich aan het
voorschrift hield om alleen graafwerkzaamheden vóór het broedseizoen uit te voeren?
Het toezicht op de naleving van de Flora- en faunawet berust in dergelijke gevallen bij de
politie en de Algemene Inspectiedienst van mijn ministerie.
5
Bent u op de hoogte van het feit dat Lion Gaz ook tijdens het broedseizoen
graafwerkzaamheden heeft verricht en dat hierover aangifte is gedaan door de
Faunabescherming en dat hierover kamervragen zijn gesteld? 2
Ja, de aangifte is mij bekend.
6
Bent u op de hoogte van de uitspraak van de Officier van Justitie dat naar aanleiding van de
aangifte van de Faunabescherming van het overtreden van de Flora- en Faunawet in het
Rotterdams Havengebied niet zal worden opgetreden omdat het geen natuurgebied betreft?
Deze uitspraak is mij als zodanig niet bekend. Mogelijk wordt in deze vraag gedoeld op de
motivering van de beslissing van het Openbaar Ministerie, zoals verwoord in de brief van de
officier van justitie van 21 mei 2007 aan de stichting De Faunabescherming, om naar
aanleiding van de aangiften van de voornoemde stichting van 24 april 2007 en 1 mei 2007,
geen strafvervolging in te stellen. In het antwoord op de kamervragen van 7 mei 2007 over dit
onderwerp bent u reeds geïnformeerd over (de motivering van) deze vervolgingsbeslissing
van het Openbaar Ministerie (aanhangsel 1716).
7
Kunt u aangeven of handhaving van de Flora- en Faunawet andere prioritering heeft buiten
2 Antwoord op kamervragen van het lid Van Gent (Groenlinks), ingezonden 16 april 2007 (vraagnummer
2060712470)
2.6 in het wild levende dieren 522

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
12 juli 2007 TRCJZ/2007/2121 3
natuurgebieden dan daarbinnen, waarom deze bepaling is opgenomen en of dit ook geldt
voor beschermde soorten? Uit welke artikelen blijkt dat?
De Flora- en faunawet heeft als doel de bescherming en het behoud van de gunstige staat
van instandhouding van in het wild levende planten- en diersoorten. Deze wet voorziet in de
bescherming van planten- en diersoorten zowel binnen als buiten de beschermde
natuurgebieden. Van prioritering in handhaving is geen sprake.
8
Deelt u de mening dat de hierboven genoemde uitspraak van de Officier van Justitie een
juiste interpretatie is van de Flora en Faunawet en dat op deze wijze de zorgplicht van
mensen jegens in het wild levende dieren voldoende in acht is genomen? Zo ja, uit welke
artikelen van de Flora- en Faunawet blijkt dat? Zo neen, bent u bereid alsnog proces verbaal
op te doen maken en tot vervolging over te gaan? Zo neen, waarom niet?
De stichting De Faunabescherming heeft, tegen de beslissing van het Openbaar Ministerie
om geen strafvervolging in te stellen, de daarvoor geëigende procedure gevolgd door een
klacht in te dienen bij het gerechtshof ’s-Gravenhage op grond van artikel 12 van het
Wetboek van Strafvordering. Het is nu aan het gerechtshof om te bepalen of het Openbaar
Ministerie alsnog tot strafvervolging dient over te gaan.
9
Bent u bereid om de verstoringen van de grootste meeuwenkolonie van Europa in het
Havengebied van Rotterdam te reguleren op een wijze die recht doet aan de Flora en
Faunawet en de zorgplicht van mensen jegens dieren in acht neemt? Zo ja, op welke wijze en
binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Er is volledig recht gedaan aan de Flora- en faunawet, de zorgplicht incluis. Zie mijn
antwoord op de vragen 2 en 3.
10
Bent u bereid om de voortdurende verstoringen door werkzaamheden alsnog te stoppen
zodat de meeuwenkolonie tot broeden kan overgaan? Zo ja, binnen welke termijn? Zo neen,
waarom niet?
Er is thans geen sprake van verstoring van broedende meeuwen door werkzaamheden. Er is
dan ook geen aanleiding om die werkzaamheden te stoppen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 523

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
15 mei 2007 2060715070 DN. 2007/1821 13 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over verkeersongelukken
met in het wild levende dieren
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat, het antwoord
toekomen op de vragen van het lid Thieme (Partij voor de Dieren) over verkeersongelukken
met in het wild levende dieren.
1
Kent u het bericht “Veel meer ongelukken met reewild dan officieel geregistreerd”? 1
Ja.
2
Deelt u de mening dat de registratie van het aantal verkeersongelukken met reeën en andere
in het wild levende dieren toereikend is en een goed beeld vormt van het werkelijke aantal
aanrijdingen met reeën en andere wilde dieren? Zo ja, waar blijkt dit uit en hoe verhoudt zich
dit tot de cijfers van de Duitse politie en de schattingen van de Wildbeheer Eenheden? Zo
neen, welke maatregelen gaat u nemen om de registratie te verbeteren?
Het huidige registratiesysteem is mijns inziens toereikend. De aanrijdingen met wilde dieren
op rijkswegen worden geregistreerd door de Dienst Weg- en Waterbouwkunde.
Op provinciaal niveau spe len de Faunabeheereenheden een belangrijke rol. Een goede
registratie van het aantal verkeersslachtoffers onder wilde dieren is ook van belang voor het
opstellen van faunabeheerplannen, waar de faunabeheereenheden ook verantwoordelijk voor
zijn.
Of de registratie een goed beeld geeft van het werkelijk aantal aanrijdingen hangt samen met
de mate waarin aanrijdingen worden gemeld. Daarom wordt gestimuleerd om aanrijdingen te
melden bij de meldkamer van het regionale politiekorps en op de website
www.wildaanrijding.nl. Om in aanmerking te komen voor verzekering bij een aanrijding is
melding overigens vaak verplicht.
1 Dagblad van het Noorden, 11 mei 2007
2.6 in het wild levende dieren 524
3785521

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 juli 2007 DN. 2007/1821 2
Voor de verkeersveiligheid op provinciale wegen zijn Gedeputeerde Staten van de provincies
verantwoordelijk. Gedeputeerde Staten kunnen ook aan de ontheffingverlening op grond van
faunabeheerplannen voorwaarden verbinden aan de registratie.
3
Deelt u de mening dat melding van aanrijdingen met in het wild levende dieren gestimuleerd
zou moeten worden om zo een beter zicht te krijgen op het werkelijke aantal aanrijdingen? Zo
ja, welke maatregelen gaat u hiervoor nemen en wanneer? Zo neen, waarom niet?
Ja. Hiervoor zie ik een belangrijke rol weggelegd voor Gedeputeerde Staten van de
provincies, de politie en faunabeheereenheden. De zorgplicht (artikel 2 Flora- en faunawet)
bepaalt dat men een lijdend dier niet aan zijn lot over mag laten. Daarbij hoort mijns inziens
dat men een aanrijding meldt, zodat het lijden van het aangereden dier kan worden beperkt.
Een aanrijding met een wild dier kan worden gemeld bij de regionale politie. Zie ook mijn
antwoord op vraag 2.
4
Deelt u de mening dat registratie van aanrijdingen, waarbij in het wild levende dieren
betrokken zijn gecentraliseerd zou moeten worden? Zo ja, op welke wijze gaat u deze centrale
registratie vormgeven en wanneer? Zo neen, waarom niet?
Nee. De Dienst Weg- en Waterbouwkunde van het ministerie van Verkeer en Waterstaat
registreert nu reeds de aanrijdingen met wilde dieren op rijkswegen. Voor provinciale en
lokale wegen hoeft dit mijns inziens niet centraal te worden geregeld.
5
Deelt u de mening dat registratie van aanrijdingen met in het wild levende dieren geen taak is
voor belanghebbenden zoals Wildbeheer Eenheden? Zo ja, welke instantie wilt u deze taak
geven? Zo neen, waarom is registratie door een belanghebbende instantie toelaatbaar?
Nee. Ik denk dat dit een taak is die goed bij de andere taken van de faunabeheereenheden
past. Daarbij hebben de faunabeheereenheden mijns inziens geen bijzonder belang. Zie ook
mijn antwoord op vraag 2.
6
Bent u bereid te bevorderen dat er een overzicht komt van plaatsen waar veel in het wild
levende dieren oversteken, zodat deze plaatsen gemarkeerd kunnen worden in navigatiesystemen?
Zo ja, op welke termijn en op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
Op plaatsen waarvan bekend is dat daar veel wilde dieren oversteken worden nu al
maatregelen genomen.
Zo zijn in het Meerjarenplan Ontsnippering de maatregelen benoemd om de mogelijkheden
tot oversteken voor wilde dieren via passages over en onder weg en spoor te verbeteren.
2.6 in het wild levende dieren 525

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 juli 2007 DN. 2007/1821 3
Hierdoor worden leefgebieden met elkaar verbonden en vermindert de kans dat dieren
worden aangereden. Via geleidingshekken worden de dieren naar de passages gelokt.
Daarnaast is er voor de weggebruiker een systeem van waarschuwingsborden langs wegen
waar veel wild oversteekt. Dit systeem voldoet. Eventueel kan de provincie besluiten tot
aanvullende maatregelen, zoals snelheidsbeperkingen op een bepaald traject.
Het waarschuwen van weggebruikers via navigatiesystemen vind ik een sympathiek idee,
waarvan ik de uitwerking graag aan de markt overlaat.
7
Bent u bereid om op plaatsen waar veel in het wild levende dieren oversteken snelheidsbeperkingen
in de nachtelijke uren in te voeren. Zo ja, op welke termijn? Zo neen, waarom
niet?
Zie mijn antwoord op vraag 6.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 526

Directie Juridische Zaken
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
6 juni 2007 2060717250 TRCJZ/2007/2306 17 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over roofvogelvervolging
(TRC/2007/2761)
Geachte Voorzitter,
Hierbij beantwoord ik, mede namens de minister van Justitie, de vragen van het lid Thieme
(PvdD) over roofvogelvervolging.
1
Kent u het bericht “Jagerstrio zaait jarenlang dood en verderf onder roofdieren” 1 , waaruit blijkt
dat drie jachtaktehouders uit Hardenberg zijn aangehouden die jarenlang beschermde
roofvogels en roofdieren hebben vergiftigd en geschoten?
Ik heb kennisgenomen van het bericht “Jagerstrio zaait jarenlang dood en verderf onder
roofdieren” in het Dagblad van het Noorden van 1 juni 2007.
2
Is het waar dat de richtlijn “herziening richtlijn jachtakten” van 19 april 2000 aan de
korpschefs nog steeds van toepassing is? Zo ja, deelt u de mening dat het een verouderde
richtlijn betreft en dat aanscherping van de richtlijn, mede in het licht van de toenemende
agressie tegen beschermde roofdieren, een effectief middel is om bijvoorbeeld
roofvogeldoding terug te dringen? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn wilt u de
richtlijn vervangen of aanscherpen. Zo neen, waarom niet en kunt u aangeven op welke wijze
u dan de toenemende agressie tegen beschermde roofdieren wilt voorkomen en aanpakken?
Ik neem aan dat u de herziene Richtlijn intrekking jachtakten van 19 april 2000 (Stcrt. 2000,
81) bedoelt. Het gaat hier om een richtlijn inzake de toepassing van bepalingen van de
Jachtwet over het intrekken van jachtakten. Desbetreffende bepalingen zijn per 1 april 2002
inhoudelijk vrijwel ongewijzigd opgenomen in de Flora- en faunawet. Hoewel de richtlijn
verwijst naar de oude artikelen van de Jachtwet geldt de richtlijn onverminderd voor de
intrekking van jachtakten onder het regime van de Flora- en faunawet. Dat geldt ook voor het
onderdeel van de richtlijn dat stelt dat op het doden van beschermde vogels intrekking van
de jachtakte zou moeten volgen.
1 Dagblad van het Noorden, 1 juni 2007.
2.6 in het wild levende dieren 527
070- 378 4723

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 juli 2007 TRCJZ/2007/2306 2
Ik heb uw Kamer bij brief van 27 juni 2007 ingelicht over maatregelen om
roofvogelvervolging, roofvogeldoding daarbij inbegrepen, door jagers te voorkomen. Eén van
de maatregelen betreft het intrekken van jachtakten van jagers die zich schuldig maken aan
roofvogelvervolging. Deze maatregel is opgenomen in de Interventiestrategie
roofvogelvervolging van het Openbaar Ministerie.
3
Deelt u de mening dat vergunningenhouders, waaronder jachtaktehouders, welke opzettelijk
beschermde diersoorten doden en hiervoor veroordeeld zijn, definitief niet meer in het bezit
mogen komen van een jachtakte en dat artikel 39, onder H van de Flora- en Faunawet hierop
aanpassing behoeft? Zo ja, bent u bereid de richtlijn “herziening richtlijn jachtakte” en artikel
39 onder H van de Flora- en Faunawet conform het gestelde in vraag 4 aan te passen? Zo ja,
op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet en kunt u uitleggen waarom u
accepteert dat veroordeelde jachtaktehouders nog steeds in het bezit kunnen blijven of
kunnen komen van een jachtakte?
Neen, op grond van artikel 39, eerste lid, aanhef en onder j, van de Flor a- en faunawet wordt
een jachtakte geweigerd indien de aanvrager in de twee jaren voorafgaande aan het verzoek
tot het verkrijgen van een jachtakte veroordeeld is voor het doden van beschermde dieren.
Indien meer dan twee jaar na zo’n veroordeling een verzoek ter verkrijging van een jachtakte
wordt gedaan, wordt - zoals bij ieder verzoek - naar de omstandigheden van het geval
beoordeeld of tot verlening wordt overgegaan. Een veroordeling in het verleden kan ook dan
een verlening van de jachtakte in de weg staan.
Ik geef de voorkeur aan deze op het desbetreffende geval toegesneden beoordeling boven
het automatisch voorgoed weigeren van een jachtakte na een veroordeling. Het is een
algemeen beginsel dat een sanctie in een evenredige verhouding moet staan tot de ernst van
de feiten. Overigens kan bij rechterlijke uitspraak de bevoegdheid om te jagen worden
ontzegd. In dat geval kan de desbetreffende persoon gedurende de tijd voor welke die
bevoegdheid is ontzegd geen jachtakte verkrijgen (zie artikel 39, eerste lid, aanhef en onder i,
van de Flora- en faunawet).
Wat betreft het in bezit kunnen blijven van een jachtakte heb ik in het antwoord op vraag 2
aangegeven dat bij roofvogeldoding intrekking van de jachtakte past.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 528

Juridische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Geachte Voorzitter,
Hiermee geef ik, mede namens de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
antwoord op de schriftelijke vragen van het lid Thieme (Partij voor de Dieren) over de
valwildregeling in de Achterhoek.
1
Kent u het bericht ‘Nieuwe wet valwild wordt overtreden’? 1 Over welke ‘nieuwe wet’ spreekt
de politie hier?
Ik ben op de hoogte van dit bericht. De “nieuwe wet” betreft een afspraak tussen politie en
valwildverlofhouders om in situaties waarbij de verkeersveiligheid in het geding is snel te
kunnen handelen en om daarbij dierenleed zoveel als mogelijk te voorkomen.
De valwildregeling is slechts een operationeel gerichte regeling ten behoeve van de politie,
het betreft hier geen wetgeving. Valwildverlofhouders zijn daartoe aangewezen groene
Buitengewoon Opsporingsambtenaren, voorzien van een verlof, of jachtaktehouders.
2
Kunt u aangeven op welke grond Politie en Wildbeheereenheden (WBE’s) bevoegd zijn om
afspraken te maken over het doden van (wettelijk beschermde) dieren? Is het waar dat alleen
de politie bevoegd is een vervoerder aan te wijzen? Zo ja, waarom stelt u in antwoord op
eerdere vragen over de valwildregeling 2 , dat WBE's ook bevoegd zijn? Zo neen, vanuit welke
optiek kent u dan een rol toe aan de WBE’s? Kunt u aangeven welke bevoegdheden de
Wildbeheereenheden hebben, waar deze zijn vastgelegd en op basis van welke juridische
gronden zij deze bevoegdheden hebben gekregen? Kunt u daarbij ook aangeven op welke
wijze u voorkomt, dat de financiële belangen die WBE's hebben niet verstrengelen met het
recht van een gewond of ziek dier op adequate zorg?
1 http://www.gelderlander.nl/achterhoek/article1454209.ece
6 juni 2007 2060717150 TRCJZ/2007/2054 17 juli 2007
Kamervragen over de valwildregeling in
de Achterhoek (TRC/2007/2756)
070 3784387
2 Aanhangsel Handelingen nr. 1555, vergaderjaar 2006-2007
2.6 in het wild levende dieren 529

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 juli 2007 TRCJZ/2007/2054 2
3
Kunt u aangeven op welke grond de politie bevoegd is om partijen uit te sluiten voor het
vervoeren van gewonde en zieke dieren en welke criteria de politie hiervoor hanteert?
Op grond van artikel 68 van de Flora- en faunawet kan door Gedeputeerde Staten van de
provincie onder voorwaar den ontheffing worden verleend van het verbod om dieren te doden
in een aantal nader genoemde belangen, bijvoorbeeld de voorkoming en bestrijding van
onnodig lijden van zieke of gebrekkige dieren, behorende tot de diersoorten edelhert, ree,
damhert of wild zwijn. Gedeputeerde Staten kunnen op basis van artikel 68 ook ontheffing
verlenen van het verbod om dieren te vervoeren ten behoeve van opvang.
In artikel 14 van het Besluit vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten wordt een
vrijstelling verleend van het verbod om dieren te vervoeren en onder zich te hebben ten
behoeve van vervoer voor opvang of verzorging. In het derde lid van dit artikel is met
betrekking tot reeën, edelherten, damherten en wilde zwijnen bepaald dat deze vrijstelling
slechts geldt indien van tevoren een melding is gedaan bij de politie. Dat vervoer geschiedt
door een door de politie aangewezen vervoerder. Voor alle overige beschermde inheemse
diersoorten geldt een algemene vrijstelling voor vervoer van zieke of gewonde dieren ten
behoeve van opvang en verzorging. Wel moet het dier dan binnen 12 uur worden
overgedragen aan personen of instanties die gerechtigd zijn beschermde dieren onder zich te
hebben.
Op grond van artikel 14, derde lid, van het Besluit vrijstelling beschermde dier- en
plantensoorten is het aan de politie om een vervoerder aan te wijzen voor reeën, damherten,
edelherten en wilde zwijnen. Daarbij maakt de politie gebruik van de kennis en het advies van
de wildbeheereenheden. De bevoegdheid van de politie impliceert het stellen van criteria aan
de partij die de gewonde dieren mag vervoeren. Uit deze bevoegdheid vloeit dus ook voort
dat de politie afspraken mag maken met wildbeheereenheden over het doden of vervoeren
naar opvang van in het verkeer gewond geraakte reeën, edelherten, damherten en wilde
zwijnen. Voor andere dan de in artikel 14, derde lid, van het voornoemde besluit genoemde
beschermde inheemse diersoorten die in het verkeer gewond zijn geraakt, geldt een
algemene vrijstelling voor vervoer ten behoeve van opvang of verzorging (artikel 14, lid 1 en
2, Besluit vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten).
Voor het overige verwijs ik u naar de beantwoording van de vragen van het lid Thieme (PvdD)
van 21 mei 2007 3 . Hierin valt ook te lezen hoe de vergoeding voor het ophalen van valwild is
geregeld en dat ik niet bekend ben met individuele vergoedingen aan politie of
wildbeheereenheden.
4
Deelt u de mening dat een objectieve, deskundige inschatting wordt gemaakt bij het bepalen
of een gewond dier of achtergebleven jong voor opvang en rehabilitatie in aanmerking komt?
Zo ja, waar baseert u uw mening op? Zo neen, op welke wijze wilt u dit verbeteren? Kunt u
aangeven hoe gegarandeerd kan worden dat een objectieve, deskundige inschatting wordt
gemaakt bij het bepalen of een gewond dier of achtergebleven jong voor opvang en
3 zie voetnoot 2
2.6 in het wild levende dieren 530

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 juli 2007 TRCJZ/2007/2054 3
rehabilitatie in aanmerking komt, gelet op het feit dat Wildbeheereenheden een vergoeding
ontvangen voor enerzijds het ophalen van valwild en anderzijds voor het leveren van valwild
aan de poelier?
5
Deelt u de mening dat de inschatting of een gewond dier of achtergebleven jong voor opvang
en rehabilitatie in aanmerking komt gemaakt zou moeten worden door een medisch
deskundige, zoals een veearts of dierenarts of een daartoe gekwalificeerde medewerker van
de dierenambulance? Zo ja, bent u bereid maatregelen te treffen om ervoor te zorgen dat
voortaan medisch deskundigen zullen worden ingeschakeld of op een andere manier zorg
wordt gedragen voor het aanbrengen van een scheiding tussen degenen die de
behandelmogelijkheden van gewonde en zieke dieren beoordelen en degenen die er
financieel belang bij hebben gewonde en zieke dieren te doden? Zo neen, waarom niet en
bent u bereid om op een andere manier zorg te dragen dat er een scheiding komt tussen
degenen die de behandelmogelijkheden van gewonde en zieke dieren te beoordelen en
degenen die er financieel belang bij hebben gewonde en zieke dieren te doden?
Ik ben van mening dat de huidige afspraken afdoende zijn. In mijn beantwoording van de
vragen van het lid Thieme (PvdD) van 21 mei 2007 4 heb ik aangegeven dat ik van mening ben
dat de politie en wildbeheereenheden bevoegd zijn om gezamenlijk afspraken te maken over
het doden of vervoeren naar opvang van in het verkeer gewond geraakte beschermde
inheemse dieren. Wildbeheereenheden zijn deskundig om de afweging te maken of een
gewond dier of achtergebleven jong voor opvang en rehabilitatie in aanmerking komt of niet.
Maatregelen die het mogelijk maken om medisch deskundigen in te schakelen acht ik
daarom niet noodzakelijk. Bovendien komen ernstig gewonde edelherten, wilde zwijnen en
damherten niet vaak in aanmerking voor opvang. Om verder dierenleed te voorkomen is een
genadeschot in deze gevallen vaak de beste oplossing.
Voor de beantwoording van de vraag naar het financiële belang verwijs ik u naar de
beantwoording van de vragen van het lid Thieme van 21 mei 2007 5 .
6
Deelt u de mening dat de valwildregeling, waarin wordt aangegeven dat deze zich richt op
reeën, vossen, dassen, zwijnen en gedomesticeerde damherten, in strijd is met artikel 14 van
het “Besluit vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten”, waarin volgens lid 3 alleen bij
reeën, edelherten, damherten en wilde zwijnen vóór het vervoer melding moet worden
gemaakt bij de meldkamer van het regionale politiekorps in de regio waar een dier wordt
aangetroffen? Zo ja, bent u bereid hier maatregelen tegen te treffen? Zo neen, waar baseert u
dat op?
Nee. De valwildregeling is gericht op de dieren die het meest voorkomen in de Achterhoek en
waarmee de meeste aanrijdingen plaatsvinden. De regeling is op zichzelf niet in strijd met
artikel 14, derde lid, van het Besluit vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten. In het
geval er een aanrijding plaatsvindt met een andere beschermde inheemse diersoort dan de
genoemde dieren in artikel 14, derde lid van het Besluit vrijstelling beschermde dier- en
4 zie voetnoot 2
5 zie voetnoot 2
2.6 in het wild levende dieren 531

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 juli 2007 TRCJZ/2007/2054 4
plantensoorten (reeën, edelherten, damherten en wilde zwijnen) geldt immers de algemene
vrijstelling van artikel 14, eerste lid, van voornoemd be sluit.
7
Kunt u aangegeven waarom de van een verlof voorziene BOA/jachtaktehouder via internet
verwerkte gegevens van een aanrijding met wild uitsluitend door (financieel)
belanghebbenden worden geregistreerd? Kunt u aangeven waarom de bedoelde gegevens
op het internet niet openbaar zijn? Bent u bereid hierin verandering te brengen bijvoorbeeld
ten behoeve van het treffen van preventieve verkeersmaatregelen op plaatsen waar veel wild
oversteekt? Zo ja, op welke wijze en op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Voor de verkeersveiligheid op provinciale wegen zijn Gedeputeerde Staten van de provincies
verantwoordelijk. De Faunabeheereenheden hebben een belangrijke rol bij de registratie van
aanrijdingen, aangezien zij ook verantwoordelijk zijn voor het opstellen van
faunabeheerplannen. Zie mijn antwoorden op de vragen van het lid Thieme van 16 mei 2007 6
over de registratie van verkeersongelukken met in het wild levende dieren.
8
Heeft u kennisgenomen van het voornemen van de politie om medewerkers van de
dierenambulance te verbaliseren in geval zij hulp verlenen aan gewonde in het wild levende
dieren? Deelt u de mening dat het werk van de dierenambulance hiermee onnodig bemoeilijkt
wordt en dat de inzet van de dierenambulance eerder bevorderd dan gefrustreerd zou
moeten worden, mede gelet op het feit dat dierenambulances geen eigen belang
vertegenwoordigen maar het belang van het gewonde dier als uitgangspunt hebben? Zo ja,
welke actie wilt u daarop ondernemen en op welke termijn? Zo neen, waarom niet en op
welke wijze wilt u hulp aan gewonde en zieke dieren organiseren waarbij een financieel belang
of gewin van degene die beoordeeld of en op welke wijze het dier wordt behandeld of
doodgemaakt, wordt uitgesloten?
Het betreft hier een vrijstelling om gewonde dieren te vervoeren. Deze geldt bij reeën,
edelherten, damherten en wilde zwijnen alleen als er een melding is gedaan bij de politie.
Indien de dierenambulance geen melding doet bij de politie kan zij geverbaliseerd worden.
De Gedeputeerde Staten van de provincie kan de dierenambulance overigens wel ontheffing
verlenen van het verbod om dieren te vervoeren op grond van artikel 68 van de Flora- en
faunawet.
Zoals in mijn beantwoording van de vragen van het lid Thieme (PvdD) 7 is te lezen is mij niets
bekend van individuele vergoedingen aan politie en/of wildbeheereenheden. Zie ook mijn
beantwoording van de vragen 2 en 3.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
6 kenmerk 2060715070
7 zie voetnoot 2
2.6 in het wild levende dieren 532

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
17 juli 2007 TRCJZ/2007/2054 5
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 533

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
14 juni 2007 2060718170 DN. 2007/2062 16 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Antwoorden Kamervragen over rapen van 3784937
kievitseieren
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens mijn ambtgenoot van Justitie, toekomen de antwoorden op de
vragen gesteld door het lid Thieme (PvdD) aan de ministers van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit en van Justitie over het rapen van kievitseieren.
1
Kent u het bericht ‘aaisiker raapten veel te veel kievitseieren’? 1
Ja.
2, 4, 5, 7 en 9
Hoe beoordeelt u de schatting van eierrapers dat er dit jaar tenminste 45.000 kievitseieren
geraapt zouden zijn? Hoe beoordeelt u de schatting van Provincie en Bond van Friese Vogel
Wachters (BFVW) dat het om 6.934 geraapte eieren zou gaan? Kunt u het uiteenlopen van
beide cijfers verklaren?
Weet u dat er vorig jaar in de koude maand maart nauwelijks eieren geraapt werden? Weet u
dat het aantal dit jaar dus mogelijk 45000 was? Impliceert dit niet dat het in de Friese
ontheffing toegestane jaarlijkse aantal van 6934 zo ver van de jaarlijkse werkelijkheid kan
afwijken, en dat op geen enkele manier kan worden gegarandeerd dat een langjarig
gemiddelde niet boven het getal van 6934 uitkomt? Deelt u, gezien recente uitspraken van de
Raad van State, de mening dat alleen als deze garantie wel verstrekt kan worden, de
onderhavige ontheffing door de provincie Friesland mag worden verleend? Zo ja, welke actie
wilt u hierop ondernemen? Zo neen, waarom niet?
Deelt u de mening dat, nu dit jaar wellicht zeven keer de toegestane hoeveelheid eieren is
geraapt, de provincie Friesland in ieder geval de komende 6 jaar het rapen van eieren
helemaal niet mag toestaan, om haar eigen berekeningen geen geweld aan te doen en om
haar geloofwaardigheid te behouden? Zo neen, waarom niet?
1 Leeuwarder Courant, 7 juni 2007,
www.leeuwardercourant.nl/nieuws/regio/article1989824.ece?secId=51
2.6 in het wild levende dieren 534

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
16 augustus 2007 DN. 2007/2062 2
Deelt u de mening dat berichten als deze een gevoel van rechtsongelijkheid kunnen oproepen
gelet op het feit dat de massale overtreding van de richtlijnen in één specifieke provincie
onbestraft blijft? Zo ja, op welke wijze wilt u dit gevoel van rechtsontgelijkheid voorkomen?
Zo neen, op grond waarvan heeft de provincie Friesland deze ontheffing gekregen? Deelt u
de mening dat op grond van deze ontheffing op juiste wijze is gehandeld door de eierrapers?
Zo ja, waar blijkt dat uit?
Kunt u aangeven of de kievitsstand het rapen van 45.000 eieren zonder problemen aan zou
kunnen? Zo ja, waarop baseert u die aanname en zijn daarvoor wetenschappelijk verantwoorde
gegevens beschikbaar? Zo neen, op welke termijn en op welke wijze wilt u ingrijpen
om de kievitsstand te beschermen? Als de gegevens ontbreken, deelt u dan de mening dat te
allen tijde het voorzorgsprincipe moet worden toegepast en dat in ieder geval gestopt moet
worden met het rapen van kievitseieren totdat wetenschappelijk is aangetoond dat het rapen
van kievitseieren geen invloed heeft op de populatieomvang, mede gezien het feit dat de EU-
Vogelrichtlijn dit eist?
De Bond van Friese Vogelbeschermings Wachten rapporteert uiterlijk 1 oktober van elk jaar
aan gedeputeerde staten hoeveel eieren zijn geraapt. De Regeling zoeken, rapen en
beschermen van kievitseieren Flora- en faunawet schrijft dat voor. Gedeputeerde Staten van
Friesland hebben mij gerapporteerd dat in het seizoen 2006 een totaal van 4566 kievitseieren
is geraapt. In afwachting van het cijfer van dit jaar ga ik niet in op schat tingen.
Gedeputeerde Staten, niet ik, kunnen ontheffing verlenen voor het zoeken en rapen van
kievitseieren aan samenwerkingsverbanden van weidevogelbeschermers. Op basis van de
gegevens over het aantal geraapte eieren zullen Gedeputeerde Staten beoordelen of er al
dan niet in strijd met de door Gedeputeerde Staten verleende ontheffing is gehandeld.
Het toezicht op de naleving van de voorwaarden en beperkingen is primair een
verantwoordelijkheid van Gedeputeerde Staten.
3 en 6
Is het toegestane aantal van jaarlijks 6934 geraapte eieren niet een op discutabele uitgangspunten
gestoelde uitkomst van een puur theoretische berekening? Is het, om aan de
EU-Vogelrichtlijn te voldoen, niet vereist om het exacte aantal geraapte eieren te kennen en
dus jaarlijks het rapen van deze eieren door onafhankelijke deskundigen te laten monitoren?
Zo ja, kunt u aangeven hoe u dat denkt te realiseren?
Deelt u de mening dat het gebrek aan onafhankelijk toezicht op het aantal geraapte eieren
een probleem kan vormen bij de handhaving van de Flora- en faunawet? Zo ja, bent u bereid
dat toezicht uit te breiden of de vergunning voor het rapen van eieren definitief niet meer te
verstrekken? Zo neen, waarom denkt u dat het rapen van bijna zeven keer de toegestane
hoeveelheid eieren in lijn zou kunnen zijn met de uitgangspunten van de Flora- en faunawet?
Op grond van de Vogelrichtlijn mogen kievitseieren worden geraapt, zij het in kleine
hoeveelheden. Er moet worden gewaarborgd dat de omvang van de populatie op een
bevredigend niveau wordt gehandhaafd. Dit betekent dat een duidelijke en in de praktijk
hanteerbare grens moet worden bepaald voor het aantal te rapen eieren, in dit geval in het
licht van de Friese kievitenpopulatie.
Gedeputeerde Staten van Friesland hanteren het zogenoemde ORNIS-criterium. Volgens dit
criterium moet iedere tol van minder dan één procent van de totale jaarlijkse sterfte aan de
betrokken populatie (gemiddelde waarde) als kleine hoeveelheid worden beschouwd. Het
2.6 in het wild levende dieren 535

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
16 augustus 2007 DN. 2007/2062 3
Hof van Justitie gebruikt dit criterium als maatstaf om te beoordelen of sprake is van kleine
hoeveelheden (zaak C-79/03 (Commissie/Spanje)). Het ORNIS-criterium is juridisch niet
bindend voor de lidstaten, maar wordt gebruikt wegens het wetenschappelijke gezag van de
adviezen van het ORNIS-comité en bij gebreke van overlegging van enig wetenschappelijk
tegenbewijs. Het ORNIS-comité is ingesteld overeenkomstig de Vogelrichtlijn, bestaat uit
vertegenwoordigers van de lidstaten en wordt voorgezeten door een vertegenwoordiger van
de Commissie.
Teneinde aan het ORNIS-criterium en derhalve aan de Vogelrichtlijn te voldoen, hebben
Gedeputeerde Staten van Friesland het aantal eieren dat mag worden geraapt vastgesteld op
6934. Dit is een meerjaarlijks gemiddelde becijferd door het Centrum voor Milieuwetenschappen
van de Universiteit Leiden. Dit meerjaarlijks gemiddelde is gebaseerd op
onderzoeks- en monitoringsgegevens over een groot aantal jaren.
Met het vastgestelde aantal hangt ook de beperking door gedeputeerde staten van de
raapperiode met acht dagen tot 1 april samen. *
De Regeling zoeken, rapen en beschermen van kievitseieren Flora- en faunawet schrijft
verder voor dat het erkende samenwerkingsverband van weidevogelbeschermers waaraan
ontheffing is verleend het aantal geraapte eieren jaarlijks meldt aan gedeputeerde staten. Ik
heb geen reden om te twijfelen aan de juistheid van die meldingen.
8
Deelt u de mening dat het rapen van kievitseieren strijdig is met het beleid van de regering om
weidevogels te beschermen en daarvoor 4 miljoen euro extra uit te trekken waarvan de inzet
direct ten goede moet komen aan de weidevogels? Zo ja, op welke wijze gaat u deze
tegenstrijdigheid aanpakken? Bent u bereid organisaties waarvan de leden kievitseieren rapen
uit te sluiten van deze subsidiestroom? Kunt u uw antwoord toelichten?
Zo neen, hoe verantwoordt u uw beleid dat u enerzijds subsidie verleent aan de bescherming
van weidevogels en dat deze subsidie mogelijk wordt verleend aan organisaties waarvan de
leden ook kievitseieren rapen?
Neen. Er is geen sprake van strijdigheid met het regeringsbeleid. Tegenover het mogen
zoeken en rapen van kievitseieren staan immers verplichte beschermingsactiviteiten (artikel
60, derde lid, Flora- en faunawet) voor degene die eieren zoekt en raapt. Uit het jaarverslag
van de Friese Bond van Vogelbeschermings Wachten over 2006 blijkt dat 13662
beschermingshandelingen, zoals het plaatsen van stokken en nestbeschermers, zijn
uitgevoerd en dat op in totaal 170.828 ha nazorg is verricht. Van deze beschermingsactiviteiten
profiteren ook andere weidevogels dan de kievit.
* Door het Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden is berekend dat op de terreinen in
Friesland, die voor de rapers van kievitseieren toegankelijk zijn, in de periode tot 1 april jaarlijks gemiddeld slechts
6856 eieren worden gelegd.
2.6 in het wild levende dieren 536

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
16 augustus 2007 DN. 2007/2062 4
10
Bent u bereid een nader onderzoek in te stellen naar aanleiding van dit bericht om vast te
stellen op welke schaal kievitseieren zijn geraapt en in hoeveel gevallen politie en justitie
hebben ingegrepen bij overtreding van de vergunning? Zo ja, binnen welke termijn en op
welke wijze? Zo neen, waarom niet?
Zoals aangegeven in mijn antwoord op vragen 2, 4, 5, 7 en 9 rapporteert de Bond van Friese
Vogelbeschermings Wachten uiterlijk 1 oktober van elk jaar aan Gedeputeerde Staten
hoeveel eieren zijn geraapt. Ik wacht de cijfers van dit jaar af.
In de provincie Friesland zijn blijkens informatie van het Centraal Justitieel Incasso Bureau
tussen 1 januari 2005 en 1 juni 2007 geen processen-verbaal opgemaakt, noch voor het in de
toegestane periode rapen van kievitseieren zonder eierzoekkaart, noch voor het buiten de
toegestane periode rapen van kievitseieren. In de provincies Groningen, Drenthe, Noord-
Brabant en Limburg zijn tussen 1 januari 2005 en 1 juni 2007 bij elkaar zes processen-verbaal
opgemaakt inzake het rapen van kievit seieren.
11
Ligt het voor de hand dat 4.000 eierrapers gemiddeld minder dan 2 eieren rapen, zoals de
officiële lezing luidt?
Ik heb gezien de eerdere gegevens over het voorgaande jaar geen reden om hieraan te
twijfelen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 537

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
23 juli 2007 2060721720 DN. 2007/2308 23 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over de opkomst van de
wilde wasbeerhond
Geachte Voorzitter,
Hierbij geef ik antwoord op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over de opkomst van de
wilde wasbeerhond.
1
Kent u het bericht “Wilde wasbeerhond rukt op”? 1)
Ja.
3785771
2
Kunt u aangeven welk beleid u voert ten aanzien van “nieuwe diersoorten” in ons land, zoals
de zeearend en de wasbeerhond? Wanneer beschouwt u een dier als (oorspronkelijk)
inheems en wanneer als een “exoot”? Welke consequentie heeft dit voor het beschermings-
c.q. bestrijdingsregime dat voor de betreffende diersoort wordt gehanteerd?
De deelnemende landen aan het Biodiversiteitsverdrag - waaronder ook Nederland - hebben
met elkaar vastgesteld dat invasieve exoten, na habitatverlies en exploitatie, de grootste
bedreiging voor biodiversiteit zijn. In artikel 8, onderdeel h, van dit verdrag is opgenomen dat
landen verplicht zijn om beleid te ontwikkelen waarmee de introductie van soorten, die
inheemse soorten of ecosystemen kunnen bedreigen, wordt voorkomen.
Ik geef invulling aan deze internationale verplichting door beleid te ontwikkelen dat de
inheemse biodiversiteit tegen invasieve exoten beschermt. Een exoot die zich eenmaal heeft
gevestigd, is zeer moeilijk weg te krijgen. Het zwaartepunt van het te voeren beleid zal
daarom gericht zijn op het voorkomen van introducties van nieuwe soorten. Als dat niet
gelukt is, zal het beleid gericht zijn op het nemen van maatregelen als de populaties nog klein
en beheersbaar zijn.
2.6 in het wild levende dieren 538

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
23 augustus 2007 DN. 2007/2308 2
Mijn beleid ten aanzien van “nieuwe diersoorten” hangt af van de verwachte effecten van de
introductie van deze nieuwe diersoort voor de biodiversiteit, economie en veiligheid.
Ik hanteer hierbij het onderstaande afwegingskader.
Ten eerste geldt als vuistregel dat van dieren die op eigen kracht Nederland kunnen
bereiken, bijvoorbeeld door het verbinden van natuurgebieden of klimaatverandering, minder
schade te verwachten is dan van soorten die door direct menselijke handelen (transport,
infrastructuur) in Nederland geïntroduceerd worden.
Ten tweede maak ik onderscheid naar het al dan niet oorspronkelijk voorkomen van diersoorten
in Nederland en Europa.Voor de zeearend geldt dat deze oorspronkelijk in heel
Europa voorkwam. De zeearend is dus eigenlijk naar Nederland teruggekomen. De wasbeerhond
komt van origine uit Zuidoost-Azië en ik beschouw de wasbeerhond daarom als
een exoot. Wasbeerhonden die ontsnapten uit de pelsdierfokkerijen in Oost-Europa hebben
zich daar kunnen vestigen en komen nu op eigen kracht naar Nederland. De zeearend wordt
daarom wettelijk beschermd door de Flora- en faunawet, de wasbeerhond niet.
3
Bent u bereid de wasbeerhond bescherming te bieden? Zo neen, waarom niet? Zo ja, op
welke termijn en wijze?
Nee, ik wil uitheemse soorten geen beschermde status geven. Een uitzondering zou onder
andere mogelijk zijn als de uitheemse soorten wereldwijd in hun voortbestaan worden
bedreigd, en geen verstoring opleveren van inheemse ecosystemen. Dit is in het geval van de
wasbeerhond niet aan de orde. In de hierboven beschreven uitzonderingsgevallen kan ik
overwegen om op grond van artikel 5 van de Flora- en faunawet een uitheemse soort als
beschermde soort aan te wijzen. Zie verder mijn antwoord op vraag 2 over mijn beleid ten
aanzien van nieuwe diersoorten.
4
Kunt u aangeven wanneer u een dier als “schadelijk”aanmerkt? Hoe verhoudt een dergelijke
kwalificatie van (nog) niet beschermde diersoorten zich tot diersoorten die wel beschermd zijn
en ook schade aan kunnen richten?
Een exotisch dier is schadelijk als dit dier de inheemse biodiversiteit bedreigt. Verder kunnen
zowel inheemse als exotische dieren economische schade toebrengen aan bijvoor beeld de
landbouw. Beschermde dieren die veel schade toebrengen aan bijvoorbeeld gewassen
mogen bestreden worden om landbouwschade te voorkomen. Bij deze be schermde dieren
moet dan echter wel de gunstige staat van instandhouding gewaarborgd zijn. Voor exotische
die dieren die schadelijk zijn voor de inheemse biodiversiteit of de landbouw wordt een
nulstand nagestreefd.
5
Bent u bereid onderzoek in te stellen naar het vóórkomen van de wasbeerhond in Nederland
in het verleden? Kunt u aangeven of het niet-vóórkomen van een bepaalde diersoort in het
verleden automatisch tot een onbeschermde c.q. vogelvrije status zou moeten leiden van een
diersoort?
2.6 in het wild levende dieren 539

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
23 augustus 2007 DN. 2007/2308 3
Onderzoek is overbodig aangezien reeds vaststaat dat de wasbeerhond van oorsprong uit
Zuidoost-Azië komt.
Het niet-vóórkomen van een bepaalde diersoort in het verleden hoeft, zeker op de lange
termijn, niet in alle gevallen tot een onbeschermde status te leiden. Zie het afwegingskader
dat ik heb geschetst bij antwoord 2 en 3.
6
Indien diersoorten die van elders komen en zich hier vestigen automatisch een onbeschermde
status krijgen als “ongewenste vreemdeling”, kunt u aangeven waarop een
dergelijke “eigen dieren eerst”-opstelling is gegrond? Geldt een dergelijke afwijzing van
buitenlandse invloeden ook voor zich hier vestigende “nieuwe” flora?
Zie het afwegingskader dat ik heb geschetst bij antwoord 2 en 3. Voor exotische planten
gelden dezelfde overwegingen als voor exotische dieren.
7
Kunt u aangeven wat op dit moment de status is van de wasbeerhond in relatie tot jagers?
Mogen jachtaktehouders het dier onbeperkt en het hele jaar door schieten? Mogen anderen
het dier zonder vergunning doden? Zo ja, waarom worden nieuwe Nederlanders in het
dierenrijk op een dergelijke meedogenloze wijze tegemoet getreden?
Als een niet van nature in Nederland voorkomend zoogdier ontbreekt de wasbeerhond op de
lijsten met beschermde soorten van de Flora- en faunawet. In principe mag iedereen die in
het bezit is van een jachtakte en toestemming heeft van de grondeigenaar deze dieren
doden.
8
Bent u bereid de wasbeerhond tenminste tijdelijk een beschermde status te verlenen, totdat
meer helderheid is verkregen over de aard van de overwegingen met betrekking tot het al dan
niet tegengaan van de vestiging van deze diersoort in Nederland?
Nee, zie mijn antwoord op vraag 3.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
1) http://www.telegraaf.nl/binnenland/67624241/Wilde_wasbeerhond_rukt_op.html
2.6 in het wild levende dieren 540

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
15 juni 2007 2060718470 DN. 2007/2001 27 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over vernielen nesten op
Landgoed Twickel
Geachte Voorzitter,
Hierbij beantwoord ik, mede namens de minister van Justitie, de vragen van het lid Thieme
(PvdD) over het vernielen van 130 nesten op landgoed Twickel.
1
Kent u het bericht ‘Natuurstichting vernielt 130 nesten’? 1
Ja.
2
Deelt u de mening dat shovelmachinisten, grondbewerkers en loonwerkers vaak niet op de
hoogte zijn van de ecologische waarde en kwetsbaarheid van natuurgebieden en gebieden
waar veel beschermde soorten leven (graslanden, akkers, perceelsranden) en dat zij daardoor
regelmatig kwetsbare natuur en/of beschermde soorten vernielen? Zo ja, op welke wijze wilt u
dit voorkomen en binnen welke termijn? Zo neen, hoe verklaart u dan dat deze nesten
vernield konden worden en hoe verklaart u dat nesten en jongen van weidevogels vaak
worden uitgemaaid door loonwerkers?
Ik heb geen reden om aan te nemen dat regelmatig, als gevolg van onvoldoende infor matie,
kwetsbare natuur of beschermde soorten vernield worden. Bij complexe situaties kan worden
gewerkt onder begeleiding van een ecologisch deskundige. In het onderhavige geval is
sprake van een betreurenswaardig incident.
3 + 4
Bent u bereid om voorlichting te geven aan loonwerkers en grondbewerkers over ecologische
waarden, beschermde soorten, de wet- en regelgeving omtrent bescherming en hoe
kwetsbare natuur het meest effectief te beschermen? Zo ja op welke wijze en binnen welke
termijn? Zo neen, waarom niet en op welke wijze wilt u het ecologisch bewustzijn van deze
beroepsgroep vergroten, zodat vernielingen zoals deze worden voorkomen?
1 Algemeen Dagblad, 13 juni 2007
2.6 in het wild levende dieren 541
3784985

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 augustus 2007 DN. 2007/2001 2
Bent u bereid om de ontwikkeling van een certificaat te stimuleren waarmee loonwerkers en
grondbewerkers aan kunnen tonen dat zij ecologische kennis hebben verworven en dat zij
met het verkrijgen van het certificaat garanderen ecologische schade en vernieling van
kwetsbare natuur en beschermde soorten actief te voorkomen vanuit het voorzorgprincipe?
Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Nee. Ik heb de ontwikkeling van gedragscodes gestimuleerd welke door mij moeten wor den
goedgekeurd. Ik verleen goedkeuring als de gedragscode afdoende waarborgt dat activiteiten
geen wezenlijke invloed hebben op beschermde soorten en dat in redelijkheid alles
wordt verricht of gelaten om schade aan de beschermde soorten te voorkomen of zo veel
mogelijk te beperken. Om de naleving van de gedragscode te bevorderen en inzichtelijk te
maken, kan een organisatie er zelf voor kiezen om te gaan werken met certificering.
In het kader van voorlichting is door mijn ministerie de brochure ‘Buiten aan het werk? Houd
tijdig rekening met beschermde dieren en planten!’ opgesteld en verspreid. Deze en andere
relevante informatie, onder andere over gedragscodes en een natuurkalender voor de
soorten van bijlage IV van de Habitatrichtlijn en de in Nederland broedende vogels, staat op
de website van mijn ministerie, www.minlnv.nl.
5
Kunt u aangeven of proces-verbaal is opgemaakt van de vernieling van 130 nesten en of tot
vervolging zal worden overgegaan? Zo neen, waarom niet en deelt u in dat geval de mening
dat het opsporings- en vervolgingsbeleid tekort schiet? Zo ja, welke verbeteringen wilt u
hierin aanbrengen?
Er wordt nog onderzocht of er aanleiding is om proces-verbaal op te maken. Stichting
Twickel heeft de politie in Zevenaar geïnformeerd over het feit dat op 4 juni 2007 tijdens het
uitvoeren van graafwerkzaamheden schade was opgetreden aan broedplaatsen voor
oeverzwaluwen. Naar aanleiding hiervan heeft het Openbaar Ministerie (OM) de Algemene
Inspectiedienst (AID) opdracht gegeven om een nader onderzoek in te stellen. Dit onderzoek
is thans nog gaande. Indien het onderzoek daartoe aanleiding geeft, zal door de AID een
proces-verbaal worden opgemaakt en aan het OM worden toegezonden. Als het OM een
proces-verbaal ontvangt, zal op basis daarvan worden besloten of tot het instellen van
strafvervolging zal worden overgegaan.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 542

Juridische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
24 juli 2007 2060721850 TRCJZ/2007/2659 28 augustus 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het doden van zwanen 070 3784387
(TRC/2007/3791)
Geachte Voorzitter,
Hiermee geef ik, mede namens de minister van Justitie, antwoorden op de schriftelijke
vragen van het lid Thieme (Partij voor de Dieren) over het doden van zwanen.
1
Kent u het bericht “Zwaan dood na aanval met speren” 1 ?
Ja.
2 en 3
Deelt u de mening dat zinloos geweld tegen dieren oprukt en zwaarder bestraft zou dienen te
worden?
Bent u bereid met het Openbaar Ministerie in contact te treden om een verhoging van de
strafmaat te bepleiten zoals eerder is voorgesteld in gevallen van geweldpleging met
discriminatie als grondslag 2 ?
Personen die dieren zonder doel of noodzaak doden, maken zich schuldig aan overtreding
van artikel 36 van de Gezondsheids- en welzijnswet voor dieren (Gwwd). Overtreders van dit
artikel kunnen sinds 1 februari 2006 worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van ten
hoogste drie jaren of een geldboete van maximaal € 16.750. Daarvoor was een
gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren mogelijk. Ik ben van mening dat de huidige
maximumstraf voldoende is.
Overigens is het aan de wetgever en niet aan het Openbaar Ministerie om de strafmaat te
verhogen.
1 http://binnenland.nieuws.nl/471609/Zwaan_dood_na_aanval_met_speren
2 http://www.parool.nl/nieuws/2007/JUL/13/bin8.html
2.6 in het wild levende dieren 543

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
28 augustus 2007 TRCJZ/2007/2659 2
4
Bent u bereid prioriteit te geven aan de opsporing van de daders van dit misdrijf, nu het er de
schijn van heeft dat de daders uit het buitenland afkomstig zijn en aan vervolging zouden
kunnen ontkomen wanneer daaraan geen extra aandacht wordt besteed?
Er is door de politie onderzoek gedaan naar de daders van dit misdrijf. Helaas was er geen
duidelijk signalement beschikbaar of enige andere aanwijzing die tot de daders zou kunnen
leiden. Het onderzoek kon daarom niet worden voortgezet.
5
Klopt het dat jaarlijks ongeveer 5000 knobbelzwanen (ongeveer 30% van de populatie)
worden afgeschoten in het kader van landbouwschadebestrijding met het jachtgeweer? Zo
neen, kunt u dan een indicatie van de aantallen geschoten dieren geven?
Nee. Volgens de meest recente cijfers die de Wildbeheereenheden aan mij hebben verstrekt,
worden jaarlijks 3100 tot 3500 knobbelzwanen geschoten in het kader van schadebestrijding.
Volgens gegevens van het Netwerk Ecologische Monitoring (het stelsel van natuurmeetnetten
van de overheid) bestaat de populatie knobbelzwanen in Nederland ongeveer uit ongeveer
30.000 vogels. Er zijn ook alternatieve wintertellingen uitgevoerd waarbij 37.000
knobbelzwanen zijn geteld. Dat betekent dat jaarlijks ongeveer 10 % van de populatie wordt
afgeschoten in het kader van bestrijding van schade aan landbouwgewassen.
6
Bent u bereid naar aanleiding van de publieke verontwaardiging over de mishandeling van
knobbelzwanen, het grootschalig doden en uit elkaar schieten van de familieverbanden van
deze monogame dieren te heroverwegen en de dieren een beschermde status te bieden? Zo
neen, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze?
Op basis van artikel 4 van de Flora- en faunawet is de knobbelzwaan als beschermde
inheemse diersoort aangemerkt. Op grond van de artikelen 9 en 10 van de Flora- en
faunawet is het verboden dieren, behorende tot een beschermde inheemse diersoort, te
doden, verwonden, vangen, bemachtigen of met het oog daarop op te sporen of opzettelijk
te verontrusten. De knobbelzwaan heeft dus al een beschermde status.
Alleen in het kader van beheer- en schadebestrijding of bijvoorbeeld in het belang van de
volksgezondheid mag van dit verbod worden afgeweken.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 544

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
4 juli 2007 2060719990 DN. 2007/2167 18 september 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het wegmaaien van
zeldzame vlinders door het waterschap
Geachte Voorzitter,
Hierbij beantwoord ik, mede namens de staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat de
vragen van het lid Thieme (PvdD) over het wegmaaien van zeldzame vlinders door het
waterschap.
1
Kent u het bericht ‘zeldzame vlinder weggemaaid door waterschap’? 1
Ja.
2 en 3
Kunt u aangeven hoe het waterschap Aa en Maas opdracht heeft kunnen geven aan een
aannemer (loonwerker) om te maaien, terwijl al langer bekend was dat het leefgebied van het
Pimpernelblauwtje onder de habitatrichtlijn beschermd dient te worden en dat in de berm van
het Drongelens kanaal zich pimpernelblauwtjes bevonden?
Deelt u de mening dat het hier een ernstige verzaking van het voorzorgprincipe betreft,
temeer omdat het waterschap Aa en Maas inmiddels al driemaal door de Vlinderstichting was
geattendeerd op de aanwezigheid van het pimpernelblauwtje en heeft geadviseerd niet voor
september te maaien? Zo ja, op welke wijze wilt u dit in de toekomst voorkomen en binnen
welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Het Waterschap Aa en Maas heeft middels een besluit van het bestuur aangegeven de door
mij goedgekeurde gedragscode van de Unie van Waterschappen na te leven. Hiermee
verplicht het waterschap zich om op plaatsen waar onder andere soorten die beschermd zijn
op grond van de habitatrichtlijn worden verwacht, maaidatum en maaimethode af te
stemmen op de instandhouding van deze soorten.
Het waterschap heeft voor het betreffende traject in het onderhoudscontract met de aannemer
standaard afspraken gemaakt over aangepast maaionderhoud. Hier mag pas in het
najaar gemaaid worden.
1 1) www.blikopnieuws.nl/bericht/52788
2.6 in het wild levende dieren 545
3784985

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 september 2007 DN. 2007/2167 2
Het waterschap stelt dat een misverstand bij de aannemer er de oorzaak van is dat er toch
gemaaid is op circa 40% van het areaal. Het waterschap heeft het voorval gemeld bij de
Algemene Inspectiedienst (AID) en de aannemer aansprakelijk gesteld.
4
Deelt u de mening dat de uitbesteding van publieke werken in leefgebieden van dieren en
planten, zoals het maaien van bermen, alleen onder strikte voorwaarden mag gebeuren,
bijvoorbeeld alleen door aannemers die voldoende kennis hebben van en respect voor in het
wild levende dieren en planten? Zo ja, welke concrete voorwaarden heeft u in gedachten en
wanneer gaat u deze implementeren? Zo neen, kunt u uitleggen op welke wijze u wilt
voorkomen dat vlinders worden weggemaaid, nesten worden vernield, en waarom u de door
u te nemen maatregelen voldoende acht?
De Unie van Waterschappen heeft in haar gedragscode Flora- en faunawet voor waterschappen
vastgesteld dat er bij het uitbesteden van werken sprake is van ketenaansprakelijkheid.
Dat wil zeggen dat het waterschap als opdrachtgever te allen tijde aansprakelijk is en
blijft voor een zorgvuldige uitvoering van werkzaamheden. Ik onderschrijf dit en heb deze
gedragscode in 2006 goedgekeurd. Het is vervolgens aan de waterschappen om conform
deze gedragscode te werken.
5
Bent u bereid om een verplicht certificaat te ontwikkelen voor aannemers (loonwerkers) die in
opdracht van publieke instellingen werkzaamheden in leefgebieden van beschermde soorten
uitvoeren met daarin opgenomen een aantal criteria gericht op het hanteren en respecteren
van het voorzorgprincipe en het verplicht handelen volgens de habitat- en Vogelrichtlijn en de
Flora- en faunawet? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn?
Zo neen, waarom niet? Op welke wijze wilt u garanderen dat uitbesteed werk door publieke
instellingen niet leidt tot vernieling van leefgebieden van beschermde soorten?
Zoals ik ook in mijn antwoord op uw vragen over de oeverzwaluwen op Landgoed Twickel
antwoord, stimuleer ik de ontwikkeling van gedragscodes die door (maatschappelijke)
organisaties zelf worden opgesteld. Om de naleving van de gedragscode te bevorderen en
inzichtelijk te maken, kan een organisatie er zelf voor kiezen om te gaan werken met certificering.
6
Kunt u uiteenzetten wat de gangbare strafmaat is voor het vernielen van leefgebieden van
beschermde plant- en diersoorten? Vindt u deze strafmaat voldoende? Zo ja, waarom?
Op basis van de Wet op de economische delicten kan voor het vernielen van leefgebieden
van beschermde plant- en diersoorten als maximum hechtenis van zes maanden, een taakstraf
of een geldboete van de vierde categorie (€ 16750,-) worden opgelegd. Dit geldt in dien
het feit niet opzettelijk is begaan en er dus sprake is van een overtreding en niet van een
misdrijf.
2.6 in het wild levende dieren 546

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 september 2007 DN. 2007/2167 3
Wat de gangbare strafmaat is voor het vernielen van leefgebieden van beschermde plant- en
diersoorten kan ik niet verder uiteenzetten. Het strafvorderingsbeleid van het Openbaar
Ministerie (OM) is vastgelegd in de 'Richtlijn voor strafvordering regelgeving ministerie van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit be leidsterrein natuur'. Op basis van deze richtlijn
bepaalt het OM of er in een bepaald geval een transactie zal worden aangeboden, danwel of
er tot dagvaarding zal worden overgegaan. Daarbij wordt door het OM rekening gehouden
met onder meer de kwetsbaarheid van de plant- en diersoorten, de kwetsbaarheid van het
gebied waarbinnen de overtreding is begaan, de mate van redelijkerwijs te verwachten
deskundigheid van de verdachte in relatie tot de overtreding, de schaal waarop de
soort(en)populatie is bedreigd en het oogmerk van economisch gewin/belang.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 547

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
16 augustus 2007 2060723210 DN. 2007/2462 3 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over financiering van een
project voor de culinaire verwerking en
promotie van de consumptie van
beschermde wilde ganzen
Geachte Voorzitter,
Hierbij beantwoord ik de vragen van het lid Thieme (PvdD) over financiering van een project
voor de culinaire verwerking en promotie van de consumptie van beschermde wilde ganzen
(ingezonden 16 augustus 2007).
1
Kent u het bericht ‘Ministerie zet wilde gans weer op de kaart’? 1
Ja.
2 en 3
Kunt u aangeven waarom u de culinaire verwerking en promotie van jachtbuit, verkregen door
het doodschieten van beschermde vogels, financiert met publieke middelen?
Kunt u aangeven waarom u deze besteding van publieke middelen terecht vindt en of u in dat
kader ook bereid bent om onderzoek naar de ontwikkeling en promotie van (de culinaire
verwerking van) vleesvervangers te financieren?
Provincie Zuid-Holland en ik hebben gemeend om de mogelijkheden voor culinaire
verwerking van in het kader van beheer en schadebestrijding verkregen ganzen te moeten
onderzoeken.
4, 5 en 6
Kunt u aangeven of jagers financieel baat hebben bij het afschot van ganzen als deze worden
aangeboden aan de poelier of op andere wijze worden verwerkt tot voedsel?
Zo ja, vindt u het terecht dat jagers financieel gewin hebben bij ‘populatiebeheer’?
Kunt u aangeven hoe dit past in het natuurbeleid en of u het juist vindt dat u via deze subsidie
dienstbaar bent aan winst van derden?
1 Trouw, 14 augustus 2007
2.6 in het wild levende dieren 548
3784937

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
3 oktober 2007 DN. 2007/2462 2
Wie heeft er financieel gewin bij afschot van ganzen? Kunt u aangeven of en waarom u dit
terecht vindt in het kader van het natuurbeleid?
Jagers verjagen ganzen van schadegewassen. Dat is erg arbeidsintensief en daarbij mag
slechts op beperkte schaal afschot plaatsvinden. De lasten, met name de te investeren tijd in
het veld, wegen niet op tegen de baten. Er is dus geen sprake van dat jagers winst maken bij
de uitvoering van het ganzenbeleid.
7
Kunt u aangeven hoeveel ganzen er jaarlijks worden afgeschoten ter verjaging van andere
ganzen, welke soorten worden afgeschoten en hoe dit zich verhoudt tot de bescherming die
de Flora - en faunawet deze dieren beoogt te bieden?
Zie Kamerstuk 29446, nr. 55.
8
Deelt u de mening dat het terecht is dat de rechter bij herhaling afschotvergunningen heeft
vernietigd? Zo ja, bent u voornemens om een totaalverbod af te kondigen op het doodschieten
van ganzen, waarbij geen provinciale vrijstellingen meer mogelijk zijn? Zo neen,
waarom niet?
De provincie Noord-Holland is onlangs in hoger beroep gegaan en de Raad van State heeft
de provincie in het gelijk gesteld over de rechtmatigheid van de verleende ontheffingen. Dit
ondersteunt de in het Beleidskader faunabeheer geformuleerde aanpak, inclusief
begeleidend afschot.
9
Deelt u de mening dat het beter is om voldoende foerageergebieden voor ganzen te
realiseren, zodat overlast van ganzen op agrarische gronden en andere particuliere terreinen
voorkomen kan worden? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn wilt u dit realiseren?
Zo neen, waarom niet? Wat is een structurele oplossing om ganzenoverlast te voorkomen?
De structurele oplossing voor de ganzenschade is dat de ganzen foerageren in de daar voor
aangewezen foerageergebieden en niet daarbuiten. Er is inmiddels voldoende (80.000 ha)
foerageergebied gerealiseerd. Dat neemt niet weg dat ganzen nog steeds schade
veroorzaken buiten de foerageergebieden. Het is om die reden dat ganzen buiten de
foerageergebieden actief moeten worden verjaagd, totdat de ganzen weten waar zij wel en
waar zij niet kunnen foerageren.
10
Kunt u aangeven welke andere methoden u inzet om overlast van ganzen te voorkomen en zo
ja, waarom deze methoden effectief zijn of niet? Bent u bereid nader wetenschappelijk
onderzoek te laten verrichten naar alternatieve vormen van bestrijding van mogelijke schade?
Zie Kamerstuk 29446, nr. 55.
11
2.6 in het wild levende dieren 549

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
3 oktober 2007 DN. 2007/2462 3
Bent u voornemens een langetermijnstrategie te ontwikkelen voor de bescherming van
ganzen, onderverdeeld naar wintergasten, overzomeraars en nieuwe soorten? Zo ja, op welke
wijze en binnen welke termijn? Kunt u aangeven of de strategie uitgaat van de bescherming
van ganzen? Zo ja, waar blijkt dit uit? Zo neen, waarom niet en hoe verhoudt dit zich tot het
door de Flora- en faunawet beoogde beschermingsregime?
Er is reeds een beschermingsstrategie voor de lange termijn ontwikkeld voor de van nature in
Nederland voorkomende ganzen. De gunstige staat van instandhouding van de
overwinteraars moet worden gegarandeerd door de 80.000 ha foerageergebied. Voor de
overzomerende grauwe gans, die zich in Nederland weer als broedvogel heeft gevestigd en
die inmiddels weer in een gunstige staat van instandhouding verkeert, wordt gestreefd naar
stabilisatie van de huidige populatie. Afschot maakt onderdeel uit van dat streven.
Voor soorten die niet van nature in Nederland voorkomen, zoals bijvoorbeeld Canadese
gans, Nijlgans, Indische gans en overzomerende kolgans, wordt gestreefd naar een nulstand.
Het spreekt vanzelf dat afschot belangrijk onderdeel is van dat streven.
Tot op heden hebben geen nieuwe soorten hun natuurlijke verspreidingsgebied op eigen
kracht tot Nederland uitgebreid. Mocht dat op termijn wel gebeuren, dan zal een strategie
voor de lange termijn worden ontwikkeld over hoe daarmee om te gaan. Het spreekt vanzelf
dat voor ganzensoorten die hun natuurlijke verspreidingsgebied op eigen kracht uitbreiden
naar Nederland een instandhoudingsverplichting geldt. De Europese Vogelrichtlijn schrijft een
dergelijke instandhoudingsverplichting voor.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 550

Directie Internationale Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
6 september 2007 2060724740 IZ. 2007/2064 3 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het uitsterven van
diersoorten
Geachte Voorzitter,
3785070
Hierbij ontvangt u, mede namens de minister voor Ontwikkelingssamenwerking, de
antwoorden op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over het uitsterven van diersoorten
(ingezonden 6 september 2007).
1
Kent u het bericht “Elke maand sterft een nuttige diersoort uit”?
Nee, maar de FAO-publicatie The State of the World on Animal Genetic Resources for Food
and Agriculture is mij wel bekend.
2
Is het waar dat wereldwijd slechts 15 diersoorten 90 procent van alle gedomesticeerde dieren
representeren? Zo neen, wat is dan de correcte verhouding die een beeld van de werkelijke
situatie geeft?
Van de ongeveer 50.000 bekende op aarde levende zoogdieren en vogelsoorten worden
er 30 gebruikt voor de productie van voedsel, met name vlees, zuivel en eieren. Van die
30 soorten zijn er 14 of 15 verantwoordelijk voor 90% van de totale dierlijke voedselproductie.
Deze gegevens zijn gebaseerd op de FAO-publicatie The State of the World on Animal
Genetic Resources for Food and Agriculture dat recent is verschenen. Deze publicatie is
gebaseerd op 169 landenrapporten, waaronder die uit Nederland.
3
Deelt u de zorgen van de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) met betrekking tot het
snel uitsterven van soorten gedomesticeerde dieren en de gevolgen hiervan voor de
wereldwijde voedselvoorziening? Zo ja, uit welke onderdelen van uw beleid blijkt dat?
Zo neen, waarom niet?
2.6 in het wild levende dieren 551

Datum Kenmerk Vervolgblad
3 oktober 2007 IZ. 2007/2064 2
Ik deel deze zorgen. Eind 2000 publiceerde de FAO een rapport over het uitsterven van
landbouwhuisdieren wereldwijd, met daaraan gekoppeld een oproep tot actie (‘Call for
Action’).
Dat was voor Nederland één van de aanleidingen tot het formuleren van beleid ten aanzien
van deze problematiek. In 2002 hebben de toenmalige staatssecretaris van LNV en de
ministers van VROM en OS de beleidsnota ‘Bronnen van ons Bestaan’, over behoud en
duurzaam gebruik van genetische diversiteit, aangeboden aan de Tweede Kamer. In deze
nota onderstreept het kabinet het belang van de diversiteit van genetische bronnen voor
duurzame ontwikkeling in Nederland. Tevens geeft deze nota de inzet van Nederland op dit
terrein aan in internationaal verband, vooral gericht op ontwikkelingssamenwerking.
Nederland is vertegenwoordigd geweest op de 1st International Technical Conference on
Animal Genetic Resources for Food and Agriculture die gehouden is van 3–8 september 2007
in Interlaken, Zwitserland. De Europese Unie heeft mede namens Nederland ingestemd met
het Global Plan of Action, dat tot doel heeft de negatieve trend te keren.
Voorts is Nederland actief betrokken geweest bij de opstelling van The State of the World on
Animal Genetic Resources for Food and Agriculture, alsmede bij voorbereidingen van het
Global Plan of Action. In de documenten behorend bij zowel het boek The State of the World
on Animal Genetic Resources for Food and Agriculture, alsmede het Global Plan of Action
treft u referenties aan naar onderzoeken uitgevoerd door Nederlandse kennisinstellingen. Die
onderzoeken zijn uitgevoerd, mede op verzoek van de ministeries van LNV en OS.
4
Deelt u de mening van de directeur-generaal van de FAO dat de massaproductie van vlees,
melk en eieren aan de basis ligt van het verlies aan biodiversiteit? Zo ja, welke conclusies
verbindt u hieraan voor uw beleid ten aanzien van de toekomst van de veehouderij in
Nederland? Zo neen, waarom niet?
Ik sluit mij aan bij de FAO die constateert dat intensiveringen van de landbouw en maat -
regelen voor productieverhoging in de landbouw nodig zijn om te kunnen voldoen aan de
groeiende vraag naar voedsel voor een sterk groeiende wereldbevolking met op dit moment
meer dan 850 miljoen ondervoede mensen.
De FAO waarschuwt er tegelijkertijd voor dat die intensiveringen en productie verhogingen
niet ten koste mogen gaan van toch al sterk eroderende agro-biodiversiteit en pleit voor meer
aandacht voor duurzame landbouwontwikkelingen, met name in ontwikke lingslanden en
landen met economieën in transitie.
5
Bent u bereid gehoor te geven aan de oproep van de FAO tot deelname aan een mondiaal
actieplan voor het behoud van de veelsoortigheid van gedomesticeerde dieren? Zo ja, op
welke wijze en op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Ja. Zie ook mijn antwoorden op vraag 3 en 4.
6
2.6 in het wild levende dieren 552

Datum Kenmerk Vervolgblad
3 oktober 2007 IZ. 2007/2064 3
Bent u bereid om, vooruitlopend op een mondiaal actieplan, binnen het Nederlandse
landbouw- en ontwikkelingssamenwerkingbeleid te komen tot een stimuleringsbeleid voor het
behoud van soorten? Zo ja, op welke wijze en op welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Nederland heeft sinds 1998 een Subsidieregeling voor Zeldzame Huisdierrassen.
Sinds de 90-er jaren is het beleid van OS gericht op duurzaam gebruik van ecosystemen,
waarbinnen soorten (en rassen en variëteiten) behouden blijven en kunnen evolueren. Beheer
van ecosystemen is een verantwoordelijkheid van de landen zelf. Op verzoek kan Nederland
hen hierbij ondersteunen. In het kader van internationale afspraken (bijvoorbeeld de
Conventie inzake biodiversiteit) is de Nederlandse inzet gericht op duurzaam gebruik en
behoud van biodiversiteit, alsmede ondersteuning van ontwikkelingslanden om de
verplichtingen die voortvloeien uit die internationale afspraken na te komen.
Behalve beleidsmaatregelen van de overheid zijn ook initiatieven vanuit de private sector van
groot belang. Zo kan ik in dit kader het voorbeeld noemen van het initiatief van de ZLTO om
via NCB Ontwikkeling te investeren in een nieuw bedrijf, dat streekproducten op een
professionele manier en onder een eigen merknaam gaat vermarkten. Daarmee krijgt een
aantal vaak streekgebonden zeldzame Nederlandse landbouwgewassen en landbouwhuisdieren,
een welkome economische stimulans om behouden te blijven voor onze
toekomstige generaties.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 553

Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Plein 2
2511 CR Den Haag
Datum 05 oktober 2007
Ons kenmerk D2007025519
Onderwerp Antwoorden op vragen van het lid Thieme (PvdD) aan de
ministers van Defensie, van Justitie en van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit over bescherming van bedreigde
diersoorten in Afghanistan (2060723550)
Ministerie van Defensie
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
Telefoon (070) 318 81 88
Fax (070) 318 78 88
Hierbij bied ik u, mede namens de minister van Justitie en van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit, de antwoorden aan op vragen van het lid Thieme (PvdD) over bescherming
van bedreigde diersoorten in Afghanistan.
DE MINISTER VAN DEFENSIE
E. van Middelkoop
2.6 in het wild levende dieren 554
Pagina 1/4

Bijlage behorende bij de brief van de Minister van Defensie, d.d.
nr.
1
Kent u het bericht “Afghaanse beesten”? 1)
Ja.
2 en 3
Ministerie van Defensie
Deelt u de zorg van Dr. Alex Dehgan van Wildlife Conservation Society 2) en van Frans
Schepers World Wildlife Fund (WWF) dat de opbouw- en hulpmissies in Afghanistan als
ongewenst neveneffect (kunnen) hebben dat de illegale handel in bedreigde of beschermde
diersoorten zoals het Perzisch luipaard, het Marco Polo schaap, de wilde hond, de Aziatische
zwarte beer, de bruine beer, de gestreepte hyena, de gazelle en de steppenarend opbloeit? Zo
ja, welke acties heeft u ondernomen om het kopen van producten van bedreigde diersoorten
door Nederlandse militairen en hulpverleners tegen te gaan? Acht u uw inspanningen
voldoende? Zo neen, waarom niet?
Bent u bereid Nederlandse hulpverleners verder te informeren over de onder vraag 2 genoemde
problemen? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
In het interview op Mongabay.com zegt dr. Deghan dat de handel in (beschermde of bedreigde)
diersoorten in Afghanistan wordt gestimuleerd door de aanwezigheid van buitenlandse aannemers en
hulpverleners. De Wildlife Conservation Society probeert samen met het Amerikaanse Agency for
International Development, het US State Departement, het US Department of Defense, buitenlandse
ambassades (zoals die van Zweden en Indonesië) en de Afghaanse overheid dit tegen te gaan.
In het interview wordt nergens ook maar de suggestie gedaan dat het ook Nederlandse aannemers,
hulpverleners of militairen betreft. De Nederlandse instanties die belast zijn met de controle op de
naleving van de regelgeving inzake de handel in bedreigde dier- en plantensoorten hebben geen
concrete aanwijzingen dat er sprake is van een toegenomen probleem wat de illegale invoer van
producten van dieren en planten vanuit Afghanistan betreft.
2.6 in het wild levende dieren 555
Pagina 2/4

4
Ministerie van Defensie
Bent u bereid Nederlandse hulpverleners en militairen in te zetten bij het voorkómen van het
uitsterven van diersoorten als gevolg van hulpverleningsmissies, bijvoorbeeld door het geven
van informatie aan derden?
Nederlandse hulpverleners en militairen zijn in Afghanistan om de Afghaanse autoriteiten zodanig te
versterken dat die op termijn zelfstandig in staat zullen zijn de veiligheid en stabiliteit in het eigen land
te garanderen en een bijdrage te leveren aan de wederopbouw van Afghanistan. Deze taken laten
geen ruimte voor een actieve inzet ter bescherming van diersoorten.
5
Kunt u aangeven of er scherpe controles zijn op hetgeen uitgezonden hulpverleners en
militairen invoeren?
De controles op militairen en hulpverleners zijn dezelfde als die op andere Nederlandse burgers die
terugkeren uit het buitenland.
6
Kunt u aangeven wat de mogelijke sancties zijn voor Nederlandse militairen en hulpverleners
die zich schuldig maken aan de aankoop van (producten van) bedreigde diersoorten?
Als er bedreigde dier- of plantensoorten Nederland worden binnengebracht zonder de juiste CITES-
invoerdocumenten, wordt proces-verbaal opgemaakt en worden de goederen in beslag genomen. Het
proces-verbaal wordt naar de Officier van Justitie gestuurd, die tot strafvervolging kan overgaan.
Op grond van de Wet op de economische delicten kunnen strafrechtelijke sancties worden opgelegd,
bestaande uit gevangenisstraf van ten hoogste zes jaar, taakstraf of een geldboete van maximaal de
vijfde categorie.
7
Acht u de sancties voldoende? Zo ja, waarom? Zo neen, bent u bereid die sancties zonodig te
verhogen?
De sancties worden voldoende geacht omdat zij in evenwicht zijn met de ernst van de gepleegde
overtredingen en er voldoende afschrikkende werking vanuit gaat.
2.6 in het wild levende dieren 556
Pagina 3/4

8
Ministerie van Defensie
Kunt u aangeven in hoeverre er in de afgelopen jaren sprake is geweest van invoer van
(producten van) bedreigde diersoorten door Nederlandse hulpverleners of militairen en wat in
die gevallen de sancties geweest zijn?
Uit de beschikbare gegevens is niet af te leiden of iemand die vervolgd is voor de invoer van
(producten van) bedreigde diersoorten een hulpverlener of militair is.
9 en 10
Kunt u aangeven in hoeverre de bescherming van flora en fauna en bewustmaking op dat punt
van de lokale bevolking en de uitgezonden Nederlanders onderdeel uitmaakt van de missie in
Uruzgan in het kader van de wederopbouw?
Kunt u aangeven of u deze bescherming en bewustmaking voldoende acht? Zo ja, waar blijkt
dat uit? Zo neen, bent u bereid extra aandacht te besteden aan dit aspect bij de Nederlandse
missie aldaar?
Bescherming van flora en fauna is geen expliciet onderdeel van de taakopdracht die door de regering
uitgezonden personen hebben. Zie ook mijn antwoord op vraag 4. Zowel door de overheid als door
niet-gouvernementele organisaties vindt er voorlichting plaats over de handel in en het bezit van
beschermde dieren en planten of producten daarvan. Ook uitgezonden Nederlanders kunnen hiervan
kennis nemen.
1) de Volkskrant, 18 augustus 2007
2) http://news.mongabay.com/2007/0807-interview-dehgan.html
2.6 in het wild levende dieren 557
Pagina 4/4

Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Plein 2
2511 CR Den Haag
Datum 05 oktober 2007
Ons kenmerk D2007025519
Onderwerp Antwoorden op vragen van het lid Thieme (PvdD) aan de
ministers van Defensie, van Justitie en van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit over bescherming van bedreigde
diersoorten in Afghanistan (2060723550)
Ministerie van Defensie
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
Telefoon (070) 318 81 88
Fax (070) 318 78 88
Hierbij bied ik u, mede namens de minister van Justitie en van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit, de antwoorden aan op vragen van het lid Thieme (PvdD) over bescherming
van bedreigde diersoorten in Afghanistan.
DE MINISTER VAN DEFENSIE
E. van Middelkoop
2.6 in het wild levende dieren 558
Pagina 1/4

Bijlage behorende bij de brief van de Minister van Defensie, d.d.
nr.
1
Kent u het bericht “Afghaanse beesten”? 1)
Ja.
2 en 3
Ministerie van Defensie
Deelt u de zorg van Dr. Alex Dehgan van Wildlife Conservation Society 2) en van Frans
Schepers World Wildlife Fund (WWF) dat de opbouw- en hulpmissies in Afghanistan als
ongewenst neveneffect (kunnen) hebben dat de illegale handel in bedreigde of beschermde
diersoorten zoals het Perzisch luipaard, het Marco Polo schaap, de wilde hond, de Aziatische
zwarte beer, de bruine beer, de gestreepte hyena, de gazelle en de steppenarend opbloeit? Zo
ja, welke acties heeft u ondernomen om het kopen van producten van bedreigde diersoorten
door Nederlandse militairen en hulpverleners tegen te gaan? Acht u uw inspanningen
voldoende? Zo neen, waarom niet?
Bent u bereid Nederlandse hulpverleners verder te informeren over de onder vraag 2 genoemde
problemen? Zo ja, op welke wijze en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
In het interview op Mongabay.com zegt dr. Deghan dat de handel in (beschermde of bedreigde)
diersoorten in Afghanistan wordt gestimuleerd door de aanwezigheid van buitenlandse aannemers en
hulpverleners. De Wildlife Conservation Society probeert samen met het Amerikaanse Agency for
International Development, het US State Departement, het US Department of Defense, buitenlandse
ambassades (zoals die van Zweden en Indonesië) en de Afghaanse overheid dit tegen te gaan.
In het interview wordt nergens ook maar de suggestie gedaan dat het ook Nederlandse aannemers,
hulpverleners of militairen betreft. De Nederlandse instanties die belast zijn met de controle op de
naleving van de regelgeving inzake de handel in bedreigde dier- en plantensoorten hebben geen
concrete aanwijzingen dat er sprake is van een toegenomen probleem wat de illegale invoer van
producten van dieren en planten vanuit Afghanistan betreft.
2.6 in het wild levende dieren 559
Pagina 2/4

4
Ministerie van Defensie
Bent u bereid Nederlandse hulpverleners en militairen in te zetten bij het voorkómen van het
uitsterven van diersoorten als gevolg van hulpverleningsmissies, bijvoorbeeld door het geven
van informatie aan derden?
Nederlandse hulpverleners en militairen zijn in Afghanistan om de Afghaanse autoriteiten zodanig te
versterken dat die op termijn zelfstandig in staat zullen zijn de veiligheid en stabiliteit in het eigen land
te garanderen en een bijdrage te leveren aan de wederopbouw van Afghanistan. Deze taken laten
geen ruimte voor een actieve inzet ter bescherming van diersoorten.
5
Kunt u aangeven of er scherpe controles zijn op hetgeen uitgezonden hulpverleners en
militairen invoeren?
De controles op militairen en hulpverleners zijn dezelfde als die op andere Nederlandse burgers die
terugkeren uit het buitenland.
6
Kunt u aangeven wat de mogelijke sancties zijn voor Nederlandse militairen en hulpverleners
die zich schuldig maken aan de aankoop van (producten van) bedreigde diersoorten?
Als er bedreigde dier- of plantensoorten Nederland worden binnengebracht zonder de juiste CITES-
invoerdocumenten, wordt proces-verbaal opgemaakt en worden de goederen in beslag genomen. Het
proces-verbaal wordt naar de Officier van Justitie gestuurd, die tot strafvervolging kan overgaan.
Op grond van de Wet op de economische delicten kunnen strafrechtelijke sancties worden opgelegd,
bestaande uit gevangenisstraf van ten hoogste zes jaar, taakstraf of een geldboete van maximaal de
vijfde categorie.
7
Acht u de sancties voldoende? Zo ja, waarom? Zo neen, bent u bereid die sancties zonodig te
verhogen?
De sancties worden voldoende geacht omdat zij in evenwicht zijn met de ernst van de gepleegde
overtredingen en er voldoende afschrikkende werking vanuit gaat.
2.6 in het wild levende dieren 560
Pagina 3/4

8
Ministerie van Defensie
Kunt u aangeven in hoeverre er in de afgelopen jaren sprake is geweest van invoer van
(producten van) bedreigde diersoorten door Nederlandse hulpverleners of militairen en wat in
die gevallen de sancties geweest zijn?
Uit de beschikbare gegevens is niet af te leiden of iemand die vervolgd is voor de invoer van
(producten van) bedreigde diersoorten een hulpverlener of militair is.
9 en 10
Kunt u aangeven in hoeverre de bescherming van flora en fauna en bewustmaking op dat punt
van de lokale bevolking en de uitgezonden Nederlanders onderdeel uitmaakt van de missie in
Uruzgan in het kader van de wederopbouw?
Kunt u aangeven of u deze bescherming en bewustmaking voldoende acht? Zo ja, waar blijkt
dat uit? Zo neen, bent u bereid extra aandacht te besteden aan dit aspect bij de Nederlandse
missie aldaar?
Bescherming van flora en fauna is geen expliciet onderdeel van de taakopdracht die door de regering
uitgezonden personen hebben. Zie ook mijn antwoord op vraag 4. Zowel door de overheid als door
niet-gouvernementele organisaties vindt er voorlichting plaats over de handel in en het bezit van
beschermde dieren en planten of producten daarvan. Ook uitgezonden Nederlanders kunnen hiervan
kennis nemen.
1) de Volkskrant, 18 augustus 2007
2) http://news.mongabay.com/2007/0807-interview-dehgan.html
2.6 in het wild levende dieren 561
Pagina 4/4

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
5 september 2007 2060724560 DN. 2007/3031 29 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over jacht op ganzen 3784937
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u toekomen mijn antwoorden op de schriftelijke vragen van het lid Thieme
(PvdD) over de jacht op ganzen (ingezonden 5 september 2007).
1
Kent u het bericht “Overheid plaatst wilde gans op de (menu)kaart”? 1
Ja.
2
Is het waar dat u samen met de provincie Zuid-Holland een ganzenproeverij organiseert op 27
september 2007 voor culinaire journalisten, poeliers en vertegenwoordigers uit de wereld van
platteland, faunabeheer, landbouw en natuur? Zo ja, waarom acht u het de taak van de
overheid om de consumptie van een in beginsel beschermde diersoort te promoten?
De proeverij is georganiseerd door CLM Onderzoek en Advies en vloeit voort uit de opdracht
om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om wilde gans als natuur- en streekproduct
onder de aandacht van de consument te brengen. Opdrachtgevers zijn LNV en de provincie
Zuid-Holland.
3
Mag deze promotie gezien worden als een beleidswijziging, waar tot nu toe vooral uitgegaan
werd van de regulerende werking van de markt? Heeft u ook plannen om bijvoorbeeld de
promotie van plantaardige voedingsmiddelen te stimuleren teneinde de consumptie van
dierlijke producten (het kabinet noemde eerder vlees het meest milieuonvriendelijke
bestanddeel van ons voedselpakket) af te remmen?
Er is geen sprake van enige beleidswijziging.
4
1 De Nederlandse Jager, 30 augustus 2007, pagina 45.
2.6 in het wild levende dieren 562

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 oktober 2007 DN. 2007/3031 2
Bestaan er plannen om bepaalde ganzensoorten toe te voegen aan de lijst met bejaagbare
soorten? Zo ja, waarom, welke ganzen en op welke termijn?
Nee.
5
Kunt u aangeven hoeveel u geïnvesteerd heeft in de ontwikkeling van diervriendelijke
alternatieven voor schadebestrijding, gezien het feit dat afschot van ganzen wettelijk slechts
gerechtvaardigd is wanneer alle diervriendelijke alternatieven zijn onderzocht?
Zie het jaarverslag van het Faunafonds over 2006 (Kamerstukken 2006-2007, 29446, nr. 56).
6
Kunt u aangeven hoeveel u geïnvesteerd heeft in het onderzoek naar de smakelijkheid van
ganzen en in het organiseren van de proeverij op 27 september aanstaande?
€ 32.000 exclusief btw.
7
Deelt u de mening 2 dat sprake is van “een mediaoffensief van de overheid” met betrekking tot
dit onderwerp? Zo neen, hoe zou u de ‘ganzenbordcampagne’ dan willen kwalificeren? Zo ja,
met welk exact doel organiseert u een dergelijk “mediaoffensief” en acht u het de taak van de
overheid om dienstbaar te zijn aan de belangen van hobbyjagers?
Nee. Het gaat hier om het benutten van goed, natuurlijk scharrelvlees dat sinds kort weer op
enige schaal beschikbaar is door afschot in het kader van beheer en schadebestrijding.
Sinds 1999, toen de ganzenjacht werd verboden, is vlees van wilde ganzen van het menu
verdwenen en ook de kennis hoe wilde gans te bereiden, dreigde daarmee te verdwijnen.
Sinds 2004 is er als gevolg van afschot in het kader van beheer en schadebestrijding weer op
enige schaal vlees van wilde ganzen beschikbaar.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2 Zie noot 1.
2.6 in het wild levende dieren 563

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
27 september 2007 2070800760 DN. 2007/3141 29 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over met publieke middelen 3784937
gefinancierde proeverij van beschermde
dieren
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u toekomen mijn antwoorden op de schriftelijke vragen van het lid Thieme
(PvdD) over met publieke middelen gefinancierde proeverij van beschermde dieren
(ingezonden 27 september 2007).
1
Kunt u aangeven met welk bedrag u hebt bijgedragen aan het project ‘ganzenbord’ waar de
culinaire verwerking van beschermde dieren centraal staat?
Zie mijn antwoord op vraag 6 van uw vorige set vragen (ingezonden 5 september 2007,
nr. 2060724560).
2
Kunt u aangeven welk deel van dit bedrag wordt besteed aan de proeverij van
27 september 2007 en welke voorwaarden u aan deze proeverij heeft verbonden?
De proeverij maakt onderdeel uit van het onderzoek. Voor de aard van het onderzoek zie mijn
antwoord op vraag 2 van uw vorige set vragen. Voor het bedrag dat ik aan het onder zoek
heb bijgedragen, zie mijn antwoord op vraag 6 van uw vorige set vragen (ingezonden 5
september 2007, nr. 2060724560). Ik heb aan de proeverij verder geen voorwaarden
verbonden.
3, 4 en 5
Kunt u aangeven waarom voor deze proeverij een selectief uitnodigingsbeleid wordt gevoerd
waarbij critici van het doodschieten en serveren van ganzen niet kunnen deelnemen aan de
bijeenkomst?
2.6 in het wild levende dieren 564

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 oktober 2007 DN. 2007/3141 2
Waarom zijn bijvoorbeeld De Faunabescherming, onderzoekers die bezig zijn schade door
ganzen te voorkomen of Kamerleden niet welkom en wordt de locatie met nadruk geheim
gehouden? Kunt u aangeven of u deze geheimzinnigheid in overeenstemming acht met de
wijze waarop publiek geld besteed wordt en de democratische controle daarop? Zo ja,
waarom? Zo neen, bent u bereid alsnog openbare informatie te verstrekken?
Acht u het terecht dat voor een omstreden onderwerp als het afschieten en opeten van een
beschermde diersoort slechts een selectief groepje voorstanders en journalisten wordt uitgenodigd
voor deelname aan een bijeenkomst over dit onderwerp? Zo ja, op basis waarvan
komt dit ten goede aan een oplossing van het probleem dat beschermde dieren worden
afgeschoten? Zo neen, bent u voornemens een maatschappelijk debat te organiseren met
alle betrokkenen over het doodschieten van beschermde ganzen?
CLM Onderzoek en Advies heeft geheel zelfstandig de uitnodigingen verstuurd. CLM heeft
voor de proeverij culinaire journalisten, poeliers, vertegenwoordigers uit de landbouw, het
wildbeheer, platteland en natuur uitgenodigd. Dat past binnen de doelgroep van het project.
De proeverij en de locatie zijn niet geheim gehouden. Er is dus van enige geheimzinnigheid
geen sprake geweest.
Het debat over het waarom en het hoe van het afschot van overwinterende en overzomerende
ganzen is gevoerd binnen het Beleidskader faunabeheer. De Dierenbescherming is
destijds gevraagd om aan dat debat deel te nemen, maar bleek daar toen niet toe bereid.
6
Acht u het terecht dat gemeenschapsgeld wordt besteed aan een proeverij waar het eten van
een doodgeschoten beschermde diersoort centraal staat? Zo ja, waarom? Zo neen, op welke
wijze en wanneer garandeert u dat dit nooit meer zal voorkomen?
Zie mijn antwoord op vraag 7 van uw vorige set vragen (ingezonden 5 september 2007,
nr. 2060724560).
7
Acht u het wenselijk voor het bespreken van het ganzenprobleem dat voorafgaand aan de
formulering van alle mogelijke oplossingen een proeverij wordt georganiseerd waarbij alleen
jagers en vertegenwoordigers van organisaties die pro-jacht zijn, worden uitgenodigd? Zo ja,
waarom? Zo neen, waarom niet? Op welke wijze geeft u ruimte aan de tegenstanders van het
doodschieten van ganzen en welke budgetten wilt u daarvoor uittrekken, onder meer om de
ontwikkeling van alternatieve vormen voor de bestrijding van schade mogelijk te maken?
Zie mijn antwoord op de vragen 3, 4 en 5 hiervoor en het antwoord op vraag 5 van uw vorige
set vragen (ingezonden 5 september 2007, nr. 2060724560).
2.6 in het wild levende dieren 565

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 oktober 2007 DN. 2007/3141 3
8
Deelt u de mening dat het organiseren van een proeverij waarin doodgeschoten beschermde
dieren worden geserveerd als jachtbuit het toppunt van smakeloosheid en decadentie is? Zo
ja, op welke wijze wild u dit beeld rechtzetten en wanneer? Zo neen, waarom niet?
Nee. Zie mijn antwoord op uw eerdere vragen.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 566

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
4 oktober 2007 2070801370 DN. 2007/2938 29 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over uitlatingen van de
minister waarin zij kinderen oproept tot
stroperij
Geachte Voorzitter,
Hierbij beantwoord ik de vragen van het lid Thieme (PvdD) over uitlatingen van de minister
waarin zij kinderen oproept tot stroperij.
1
Kent u het artikel dat over uzelf is verschenen in een ochtendkrant? 1
Ja.
2
Is de aan u toegeschreven uitspraak “Ik denk dat kinderen gelukkiger worden en meer
verbondenheid voelen met de natuur, als ze daar zelf ervaring in hebben opgedaan. Laat ze
maar eens een haas vangen die ze ’s avonds op kunnen eten.” correct weergegeven?
Zo neen, hoe luidde de uitspraak dan en bent u bereid rectificatie te verzoeken in geval van
een onjuiste weergave?
Ja.
3
Beveelt u kinderen daadwerkelijk aan te gaan stropen in de vorm van het vangen van hazen,
om die vervolgens te doden en op te eten? Hoe ziet u een dergelijke aanbeveling in het licht
van de Flora- en Faunawet, waarin dergelijk gedrag strafbaar is gesteld? Zo ja, hoe verhoudt
een oproep tot wetsovertreding zich met de uitoefening van uw ambt? Zo neen, hoe moet de
Kamer uw oproep dan verstaan?
Nee.
3784937
1 de Volkskrant Magazine, 29 september 2007, pagina 10 t/m 14
2.6 in het wild levende dieren 567

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
29 oktober 2007 DN. 2007/2938 2
4
Deelt u de mening dat, na actieve promotie van een zichtstallencampagne die in strijd is met
de Nederlandse Reclame Code en van het “op de kaart zetten” van vlees van beschermde
diersoorten, dit de derde keer in korte tijd is dat u actief steun geeft aan dieronvriendelijk
gedrag? Bent u bereid meer rekening te houden met opvattingen in de samenleving die haaks
staan op dit soort actieve aanbevelingen van het veroorzaken van dierenleed?
Nee.
5
Bent u bereid excuses te maken indien inderdaad blijkt dat uw oproep aan kinderen tot
stroperij berust op een correcte weergave van het met u gevoerde vraaggesprek?
Nee.
6
Kunt u aangeven op welke manier deze persoonlijke opvatting ten aanzien van de
natuurbeleving bij kinderen invloed heeft op uw standpunt omtrent de voorlichting die door
jagers wordt gegeven op Nederlandse basisscholen? 2
Mijn opmerking is bedoeld als een oproep kinderen meer bekend te laten raken met de
waarden van de natuur.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2 Aanhangsel Handelingen, nr. 2025, vergaderjaar 2006-2007
2.6 in het wild levende dieren 568

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
19 april 2007 2060712790 DL. 2007/1258 15 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen lid Thieme (PvdD) 3785783
Geachte Voorzitter,
In deze brief beantwoord ik mede namens de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (hierna: VROM) de vragen die door Kamerlid Thieme (PvdD) zijn
ingezonden op 19 april 2007 over de beperking van de vleesconsumptie in Nederland.
1
Kent u het artikel “klimaatverandering uitdaging voor veehoudering?
Ja.
2
Deelt u de mening van de onderzoekers van het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM), die
aangeven dat beperking van de groei van de vlees- en wellicht de zuivelconsumptie
onvermijdelijk is om de klimaatdoelen die in Nederland zijn gesteld serieus te nemen? Zo ja,
welke maatregelen gaat u nemen om de consumptie van vlees- en zuivelproducten in
Nederland te beperken? Zo neen, waarom niet?
Ik deel de mening van de onderzoekers van het CLM niet. Nederland kent voor de periode tot
2020 ambitieuze klimaatdoelen. Ik verwacht dat deze kunnen worden gehaald zonder in te
grijpen in het consumptiepatroon. Natuurlijk kan een verandering van consumptie patroon,
zoals door u bepleit, daarbij helpen. Ik heb daar sympathie voor, maar ik beschouw het niet
als onvermijdelijk om de doelen te kunnen halen.
In de uitwerking van het project “Klimaat en Energie: Schoon en Zuinig” zal het kabinet
aangeven welke aanvullende inspanningen er door de verschillende sectoren, dus ook voor
de landbouw, geleverd zullen moeten gaan worden.
2.6 in het wild levende dieren 569

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
15 juni 2007 DL. 2007/1258 2
3
Deelt u de mening dat vlees het meest milieubelastende onderdeel van ons voedselpakket is?
Zo ja, op welke wijze gaat u een meer plantaardig dieet stimuleren? Zo neen, waar baseert u
uw mening op en hoe verhoudt zich dat tot de uitspraak van de voormalig staatssecretaris
van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, die vlees ook het meest
milieubelastende onderdeel van het voedselpakket noemde?
Aan ons voedselpakket in het algemeen en de vleesproductie in het bijzonder kleven
milieubezwaren 1 2 . Als dierlijke eiwitten in ons voedselpakket zouden worden vervangen door
plantaardige eiwitten, zou de milieudruk dalen. De rijksoverheid heeft op dit moment geen
specifieke communicatieactiviteiten gepland. Informatie over voeding en milieuaspecten
wordt verstrekt door het Voedingscentrum en Milieu Centraal. Deze organisaties worden
door de rijksoverheid ondersteund.
4
Deelt u de mening dat voor het bespreken van de uitstoot van broeikasgassen in Nederland
een reductie van het aantal voor vleesconsumptie gehouden dieren nood zakelijk is? Zo ja, op
welke wijze? Wanneer bent u voornemens deze reductie te realiseren? Zo neen, waarom
niet?
5
Kunt u een overzicht geven wat uw beleidsnormen zijn voor de komende vier jaar om de
uitstoot van klimaatgassen door de veehouderij te reduceren? Kunt u daarbij expliciet
aangeven of het gaat om maatregelen die de symptomen bestrijden van de bijdrage van de
veehouderij aan de uitstoot van broeikasgassen (zoals bijvoorbeeld luchtwassers voor
ammoniakuitstoot) of om maatregelen die de oorzaak aanpakken van de uitstoot van
broeikasgassen door de veehouderij in Nederland (zoals bijvoorbeeld de reductie van het
aantal dieren)? Kunt u ook aangeven op welke wijze uw beleidsvoornemens voor de aanpak
van de uitstoot van broeikasgassen door de veehouderij mogelijk negatief kunnen uitpakken
voor het welzijn van dieren?
Ik heb in het antwoord op vraag 2 aangegeven dat het klimaatbeleid zich niet expliciet zal
richten op het verminderen van de consumptie van vlees- en zuivelproducten. Dit neemt niet
weg dat de uitstoot van broeikasgassen door de landbouw zullen moeten worden
verminderd. Er lopen verkenningen naar de mogelijkheden hiertoe.
Ik heb in de antwoorden op vragen van Kamerlid Ouwehand (PvdD) over de uitstoot van
broeikasgassen uit de landbouw (Kamervragen 2006/2007 nr. 1629) aangegeven dat er dit
jaar een voorlichtingstraject zal starten om de uitstoot van methaan en lachgas te
verminderen in de melkveehouderij. In dit traject zullen verschillende maatregelen aan de
orde komen, die afzonderlijk of in onderlinge samenhang uitgevoerd kunnen worden. Hierbij
zal rekening worden gehouden met de effecten op het welzijn van de dieren.
1 Tukker A et al. (2006) Environmental impact of products (EIPRO). Analysis of the life-cycle environmental
impacts related to the final consumption of the EU-25. European Commission, Joint Research Centre, Institute
for Prospective Technological Studies, technical report series, EUR 22284 EN, 139 pagina’s.
2 Nijdam DS, Wilting HC (2003) Milieudruk consumpties in beeld. Dataverwerking en resultaten. RIVM, rapport
771404004, 79 pagina’s.
2.6 in het wild levende dieren 570

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
15 juni 2007 DL. 2007/1258 3
Voor het overige verwijs ik u naar de maatregelen die het kabinet in het project “Klimaat en
Energie: Schoon en Zuinig” zal publiceren.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 571

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
8 mei 2007 2060714540 DN. 2007/1453 18 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen 3784952
Geachte Voorzitter,
Hierbij stuur ik u de antwoorden op de schriftelijke vragen van het lid Thieme (PvdD) over het
kappen van bomen door Staatsbosbeheer (ingezonden op 8 mei 2007).
1
Kunt u bevestigen dat momenteel bomen worden gekapt in het Speulderbos en op de
Veluwe, beide terreinen van Staatsbosbeheer? Kunt u bevestigen dat ook in andere gebieden
van Staatsbosbeheer de kap van bomen in de periode 15 maart tot 15 augustus is
toegestaan? Zo ja, hoeveel hectare wordt gemiddeld jaarlijks gekapt in deze periode op
terreinen van Staatsbosbeheer? Zo ja, welke geldelijke opbrengst levert de kap in deze
periode gemiddeld per jaar op?
De directeur Staatsbosbeheer meldt mij dat er bomen worden gekapt in het Speulderbos,
elders op de Veluwe en ook in andere objecten van Staatsbosbeheer. Dit is nodig in verband
met schade, die is ontstaan door de storm van 18 januari 2007. Voor een aanzienlijk deel
gaat het dan ook om niet reguliere en niet voorziene houtkap. De houtkap is onder meer
nodig uit het oogpunt van veiligheid voor recreanten en om insectenschade door de
letterzetter te voor komen.
Bij benadering wordt gemiddeld 1.750 ha bos gedund, waarbij in 2007 in enkele gevallen
sprake is van het ruimen van grotere, omgewaaide oppervlaktes (stormvlaktes). Deze
dunningen vinden plaats met inachtneming van de Gedragscode Zorgvuldig Bosbeheer (zie
ook het antwoord op vraag 3). Staatsbosbeheer is in de periode van 15 maart tot
15 juli, uitgaande van 93.000 hectare bos, actief in minder dan 2% van het totale bosar eaal.
De gemiddelde omzet hierbij bedraagt € 1.500.000,-.
2
Kunt u bevestigen dat Staatsbosbeheer ook bomen kapt op terreinen van particulieren in
binnen- en buitenland in de periode van 15 maart tot 15 augustus? Zo ja, hoeveel hectare
wordt gemiddeld jaarlijks gekapt in deze periode op terreinen van particulieren? Zo ja, welke
geldelijke opbrengst levert de kap in deze periode gemiddeld per jaar op?
2.6 in het wild levende dieren 572

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 juni 2007 DN. 2007/1453 2
Nee. De directeur Staatsbosbeheer meldt mij dat Staatsbosbeheer op verzoek van het Duitse
Staatsbosbeheer wél - voornamelijk logistiek - assisteert bij het ruimen van stormhout in het
Forstamt Kleve.
3
Kunt u aangeven wanneer Staatsbosbeheer is overgegaan tot het kappen van hout in de
periode van 15 maart tot 15 augustus? Kunt u aangeven waarom u toestemming heeft
gegeven aan Staatsbosbeheer om in deze periode houtkap toe te staan? Kunt u aangeven of
u bij deze toestemming heeft afgewogen welke potentiële negatieve effecten op de
natuur en met name de dieren houtkap in deze periode kan veroorzaken? Zo ja, kunt u uw
bevindingen met ons delen? Zo neen, waarom niet?
De directeur Staatsbosbeheer meldt mij dat met de werkzaamheden voor het ruimen van de
stormschade direct na de storm van 18 januari is begonnen. Er was dus reeds gestart met de
werkzaamheden vóór aan vang van de periode van 15 maart tot 15 augustus.
In de Flora- en faunawet is de zorgplicht vastgelegd (artikel 2). Hiermee is bepaald dat
iedereen voldoende zorg in acht moet nemen voor alle in het wild levende vogels,
inclusief hun leefomgeving, en alle planten en hun groeiplaats. Daarnaast is de Flora- en
faunawet gericht op de bescherming van soorten, waarbij het voortbestaan van de soort niet
in gevaar mag komen. Soorten die op de zogeheten Rode Lijst staan, hebben een bijzondere
beschermde status. In het geval van soorten van de Rode Lijst zal sneller sprake zijn van
wezenlijke negatieve invloed dan in het geval van meer algemene soorten.
Staatsbosbeheer werkt volgens de Gedragscode Zorgvuldig Bosbeheer. Deze gedragscode
is opgesteld door het Bosschap en Vogelbescherming Nederland en op 2 maart 2005 door
mijn voorganger goedgekeurd. In de gedragscode zijn de condities vastgelegd waaronder
boswerkzaamheden kunnen worden uitgevoerd zonder nadelige effecten te hebben op de
duurzame instandhouding van populaties planten en dieren. Hiermee wordt invulling gegeven
aan het begrip zorgvuldig handelen.
Voor boswerkzaamheden zijn er vrijstellingen van de verbodsbepalingen, mits er gehandeld
wordt conform de Gedragscode Zorgvuldig Bosbeheer. De vrijstellingen gelden voor zeer
algemeen voorkomende soorten (zoals genoemd in tabel 1 van het Besluit vrijstelling
beschermde plant- en diersoorten) en voor zeldzamere soorten (Habitatrichtlijn bijlage IV;
soorten van de Vogelrichtlijn; soorten van bijlage 1 Besluit vrijstelling beschermde dier- en
plantensoorten).
In de gedragscode is vastgelegd dat in de regel in loofbos en gemengd bos van
15 maart tot 15 juli geen werkzaamheden worden verricht en dat vóór aanvang van
werkzaamheden wordt geïnventariseerd of er bijzondere flora- en fauna-elementen
voorkomen, die ontzien of beschermd moeten worden.
Ten slotte worden tijdens de boswerkzaamheden controles uitgevoerd door bevoegde
instanties.
2.6 in het wild levende dieren 573

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 juni 2007 DN. 2007/1453 3
4
Bent u van mening dat Staatsbosbeheer een belangrijke natuurbeschermende taak heeft en
daardoor ook zorg dient te dragen voor de talloze vogels, herten, reeën en wilde zwijnen die
op terreinen van Staatsbosbeheer leven? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
Zie het antwoord op vraag 3.
5
Kunt u aangeven of u economische activiteiten door de afdeling Dienstverlening van
Staatsbosbeheer zoals houtkap en de verhuur van woningen in natuurgebieden beoordeelt op
de potentiële negatieve effecten die deze activiteiten kunnen hebben op de natuur in het
algemeen en op de in de natuur levende dieren in het bijzonder? Zo ja, kunt u aangeven of u
hiervoor een toetsingskader hebt ontwikkeld en zo ja, aan welke criteria worden de
economische activiteiten getoetst? Zo neen, bent u bereid hiervoor een toetsingskader te
ontwikkelen?
De activiteiten die door Staatbosbeheer Dienstverlening worden uitgevoerd, waaronder de
houtkap en verhuur van vakantiewoningen, vinden plaats volgens de in antwoord
3 toegelichte werkwijze en passen binnen de opdracht die Staatsbosbeheer heeft.
Staatsbosbe heer opereert binnen de vigerende wettelijke kaders. Ik vind het niet nodig om
hiervoor een aanvullend toetsingskader te ontwikkelen.
6
Kunt u aangeven of u voorafgaand aan de houtkap in de periode van 15 maart tot
15 augustus onderzoek laat uitvoeren naar de aanwezigheid van nesten, jonge vogels en
jonge reeën, herten en wilde zwijnen? Zo ja, gebruikt u deze gegevens om te bepalen of kap
verantwoord is en aan de hand van welke gegevens en criteria bepaalt u dat.
Zie het antwoord op vraag 3.
7
Kunt u ons inzicht verschaffen in de aantallen dieren, die bij de inventarisaties zijn
gesignaleerd? Zo neen, waarom niet en acht u inventarisaties noodzakelijk?
Nee. Er wordt zorgvuldig en overeenkomstig de gedragscode gewerkt, maar hiervoor is het
niet gebruikelijk om inventarisaties op te maken en een administratie te voeren op aantallen
dieren. Ik acht een dergelijke administratie ook te ver voeren. Door Staatsbosbeheer wordt
zorgvuldig te werk gegaan, hoewel het daarbij niet is uitgesloten dat zich incidenten
voordoen, waarbij onverhoopt dieren betrokken zijn.
2.6 in het wild levende dieren 574

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 juni 2007 DN. 2007/1453 4
8
Is het bij u bekend dat in april jonge reeën zich in de eerste fase van hun leven verstoppen
tussen takken, zich bij gevaar tegen de grond drukken en daardoor nagenoeg onzichtbaar zijn
voor mensen en roofdieren? Zo ja, kunt u zich voorstellen dat op deze wijze honderden
reekalven gevaar lopen om door kapmachines en houtoogstmachines van Staatsbosbeheer
overreden te worden? Zo neen, vindt u onderzoek naar het gedrag van reekalven in de
houtkapperiode uit het oogpunt van verantwoordelijk beheer en zorgplicht voor wilde dieren
noodzakelijk?
Ja. De directeur Staatsbosbeheer meldt mij dat er bij Staatsbosbeheer geen gevallen of
meldingen bekend zijn waarbij zich ongelukken van dergelijke aard hebben voorgedaan.
Garanties op het voorkomen van incidenten, hoe ongelukkig die ook zijn, zijn niet te geven.
Onderzoek hiernaar acht ik evenwel niet noodzakelijk. Mijn inziens heeft de branche met het
opstellen van de gedragscode én door het toezien op de naleving hiervan haar
verantwoordelijkheid genomen waardoor een zorgvuldige uitvoering van boswerkzaamheden
is gewaarborgd.
9
Bent u van mening dat er in de gebieden van Staatsbosbeheer voldoende rekening wordt
gehouden met vogels, herten, reeën en zwijnen en de behoeften die zij hebben om zich voort
te planten en hun jongen groot te brengen? Zo neen, waarom niet en welke
maatregelen gaat u nemen om dieren tijdens de houtkap te ontzien? Zo ja, hoe verklaart u
dan de kap van bomen in een periode dat reekalven, hertenjongen en biggen worden
geboren en talloze vogels (waaronder winterkoning, goudhaantje, merel, houtduif, lijster)
nesten bouwen?
Zie het antwoord op vraag 3.
10
Bent u van mening dat het kappen van bomen in de periode van 15 maart tot
15 augustus negatieve gevolgen heeft voor vogels en zoogdieren zoals vernieling van
nestplaatsen, en het doodrijden van jonge dieren die zich ter bescherming tegen de grond
drukken? Zo ja, welke maatregelen gaat u nemen en binnen welke termijn? Zo neen, hoe
verklaart u dan de toenemende meldingen bij natuurbeschermers en dierenartsen van
verstoringen en dode of gewonde dieren in bossen van Staatsbosbeheer?
Er zijn noch bij mij noch bij Staatsbosbeheer gegevens voorhanden of meldingen bekend die
wijzen op een trend waarbij sprake is van (meer) vernielingen van nestplaatsen of incidenten
met dieren. Door de werkwijze binnen wet- en regelgeving en conform de gedragscode, is er
geen aanleiding te veronderstellen dat de (noodzakelijke) kap negatieve gevolgen heeft voor
de duurzame instandhouding van de betreffende soorten.
2.6 in het wild levende dieren 575

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 juni 2007 DN. 2007/1453 5
11
Bent u van mening dat de zorgplicht van Staatsbosbeheer verder reikt dan de door de
Forest Stewardship Council (FSC) opgestelde lijst van vogels, waarbij rekening dient te
worden gehouden met de houtkap? Zo ja, bent u van mening dat ook algemene soorten zoals
winterkoning, goudhaantje, merel, houtduif, zanglijster net zoveel bescherming zouden
moeten krijgen dan de oehoe en de raaf? Zo neen, waarom verklaart u de algemener
voorkomende vogels in gebieden van Staatsbosbeheer vogelvrij?
De directeur Staatsbosbeheer meldt mij dat Staatsbosbeheer is gecertificeerd volgens de
FSC-standaard voor duurzaam bosbeheer en houtverkoop. Deze certificering is mondiaal
gezien in kwalitatief opzicht de hoogste standaard en deze wordt ondersteund door het
Wereld Natuurfonds en Milieudefensie. Daarnaast voert Staatsbosbeheer, als eerder
geschreven, haar werkzaamheden uit met inachtneming van de Flora- en Faunawet en
conform de gedragscode.
Zowel met het oog op nale ving van de gedragscode als in het kader van het FSC-certificeringsysteem
vindt jaarlijkse controle plaats op de naleving van wet- en regelgeving.
Ik ben van mening dat de soortenbescherming daarmee op een afdoende en hoog niveau is
gewaar borgd.
12
Bent u van mening dat de FSC-lijst van het Bosschap toereikend is voor het bepalen van
kapmomenten in de bossen van Staatsbosbeheer, terwijl de lijst niet compleet is? Zo ja, hoe
verhoudt zich dat tot de tweede pijler van het ministerie: Natuur? Zo neen, bent u bereid
aanvullende voorschriften op te stellen waarbij rekening wordt gehouden met de
broedperiode van vogels en de periode waarin zoogdieren hun jongen groot brengen?
Zie het antwoord op vraag 11.
13
Bent u bereid zich in te zetten voor het beschermen van duizenden vogels, reeën, herten en
zwijnen die nu groot gevaar lopen gedood te worden door de kapactiviteiten en houtoogstprocessors?
Zo ja, wanneer en op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
Zie de antwoorden op vragen 3 en 10.
14
Bent u van mening dat de geplande kap van bomen in gebieden van Staatsbosbeheer en in
gebieden waar Staatsbosbeheer de kap voor haar rekening neemt ook uitgesteld kan
worden tot na 15 augustus, zodat dieren niet onnodig gevaar lopen? Zo ja, wanneer gaat u
over tot uitstel van de werkzaamheden? Zo neen, waarom kan de houtkap niet worden
uitgesteld?
Nee. Het kappen van bomen in de zomerperiode is soms noodzakelijk om redenen van
schade door insecten en veiligheid. Bovendien meldt de directeur Staatsbosbeheer mij dat
minder draagkrachtige bospercelen om ecologische redenen worden ontzien in de natte
periode van het jaar.
2.6 in het wild levende dieren 576

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 juni 2007 DN. 2007/1453 6
Houtkap vindt op deze plaatsen juist in de drogere periode plaats, omdat uitstel van
werkzaamheden daar per definitie tot meer schade aan natuurwaar den leidt.
15
Denkt u dat een kapverbod in bossen van Staatsbosbeheer en in particuliere bossen in de
periode van 15 maart tot 15 augustus haalbaar is? Zo ja, wanneer bent u voornemens dit te
implementeren? Zo neen, waarom niet? Bent u bereid om gestapelde gesorteerde
houtstammen langs boswegen, waarvan bekend is dat zij in het broedseizoen veel nesten van
vogels herbergen, binnen 14 dagen na aanleg uit het bos te verwijderen om te voorkomen dat
nesten worden uitgebroed en jonge vogels in een later stadium gedood worden? Zo ja,
wanneer en op welke wijze wilt u dit gaan uitvoeren? Zo neen, waarom niet?
Nee. De sector is in nauw overleg met natuurbeschermingsorganisaties gekomen tot een
goedgekeurde en werkbare gedragscode. Bij de opstelling van de gedragscode zijn
verschillende disciplines bij elkaar gebracht en is een professionele afweging gemaakt tussen
onder andere schade door insecten, veiligheid en soortenbescherming. In dit kader vind ik
verdere beperkingen dan ook niet aan de orde.
Ten slotte meldt de directeur Staatsbosbeheer mij dat de afvoer van hout uit bossen zo snel
als mogelijk plaatsvindt. Om logistieke redenen vergt dit in sommige gevallen enige tijd,
omdat bijvoorbeeld partijen gebundeld worden om op die manier het aantal rij bewegingen in
het bos te beperken.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 577

Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
6 juni 2007 2060717180 DL. 2007/1752 28 juni 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over vegetarisme tegen
klimaatve randering
Geachte Voorzitter,
In deze brief beantwoord ik mede namens de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer de vragen van het lid Thieme (PvdD) over vegetarisme tegen
klimaatverandering.
1
Kent u de berichten ‘The secret plans to turn us all vegetarian’ en ‘vegetarisme tegen
klimaatverandering’?
Ja.
3785783
2
Deelt u de mening dat de veehouderij een grote bijdrage levert aan de klimaatverandering,
ontbossing, watervervuiling en broeikasgassen? Zo ja, op welke wijze wilt u deze bijdrage
verminderen? Zo neen, waarom niet?
Ik heb in antwoord op de vragen van het lid Thieme van 19 april jl. over de beperking van de
vleesconsumptie in Nederland aangegeven dat aan ons voedselpakket milieubezwaren
kleven. Ik heb hierin ook aangegeven hoe ik de bijdrage aan klimaatverandering en broeikasgassen
wil verminderen. Om de ontbossing wereldwijd te verminderen, zet Nederland
zich internationaal actief in. Dit gebeurt onder andere in de context van United Nations
Forum on Forests, het Biodiversiteitsverdrag, Forest Law Enforcement, Governance and
Trade proces, de International Tropical Timber Organisation en het Klimaatverdrag. In
Nederland draagt het milieu-, mest- en waterbeleid bij aan het verminderen van de
watervervuiling.
3
Deelt u de mening van de regering van het Verenigd Koninkrijk dat een massale omschakeling
naar een veganistisch dieet belangrijke milieuvoordelen zou kunnen opleveren en een
significante impact kan hebben op het klimaatprobleem? Zo ja, waarom? Zo neen, waarom
niet?
2.6 in het wild levende dieren 578

Datum Kenmerk Vervolgblad
28 juni 2007 DL. 2007/1752 2
Ik ben in mijn antwoord op de vragen over de beperking van de vleesconsumptie reeds
ingegaan op de mogelijke effecten van het vervangen van dierlijke eiwitten door plantaardige
eiwitten.
4
Acht u een actieve promotie vanuit de overheid van een meer plantaardig dieet om
klimaatverandering tegen te gaan wenselijk? Zo ja, op welke wijze wilt u dit gaan vormgeven
en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
Ik heb in mijn antwoord op de vragen over de beperking van de vleesconsumptie in
Nederland aangegeven dat de rijksoverheid op dit moment geen specifieke communicatie -
activiteiten over dit thema gepland heeft en u gewezen op informatie die door het
Voedingscentrum en Milieu Centraal wordt verstrekt over voeding en milieu-aspecten
daarvan.
5
Deelt u de mening dat burgers en met name kinderen en jongeren op de hoogte moeten
worden gesteld van de feiten en cijfers over de gevolgen van de vleesconsumptie op de
klimaatverandering, ontbossing, watervervuiling en broeikasgassen? Zo ja, op welke wijze wilt
u dat doen en binnen welke termijn? Zo neen, waarom niet?
6
Deelt u de mening dat het voor de consument goed is te weten hoeveel vlees hij in
een mensenleven gemiddeld consumeert en welke effecten dit heeft op de klimaatverandering,
ontbossing, watervervuiling en broeikasgassen om zo de bewustwording te
vergroten?
Ik hecht er waarde aan dat jong en oud geïnformeerd zijn over de maatschappelijke gevolgen
van productie en consumptie. In antwoord op vraag 4 heb ik aangegeven dat de overheid
organisaties ondersteunt die informatie verstrekken over voeding en milieu-aspecten
daarvan.
Daarnaast worden - bijvoorbeeld via de Subsidieregeling Maatschappelijke organisaties
Milieubeheer - regelmatig projecten van maatschappelijke organisaties ondersteund, waarin
een deel van de projectactiviteiten gericht is op de bewustwording en betrokken-heid van
burgers over de milieu- en duurzaamheidsaspecten van productie en consumptie.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 579

Directoraat-Generaal Milieubeheer
Directie Klimaatverandering en Industrie
Programma Nationaal Klimaatbeleid
Rijnstraat 8
Postbus 20951
2500 EZ Den Haag
Aan de voorzitter van de Tweede Kamer Interne postcode 650
der Staten Generaal
Postbus 20018 www.minvrom.nl
2500 EA DEN HAAG
Beantwoording kamervragen van de leden Wiegman-van Meppelen Scheppink,
Samsom, Poppe, Neppérus, Duyvendak, van der Ham en Ouwehand over de
toename van SF6-houdende installaties in de energiedistributienetten
Datum Kenmerk
Uw kenmerk
2060708850
Geachte Voorzitter,
KvI2007060602
Bijgaand treft u de antwoorden op de vragen van de leden Wiegman-van Meppelen Scheppink
(ChristenUnie), Samsom (PvdA), Poppe (SP), Neppérus (VVD), Duyvendak (GL), Van der Ham (D66) en
Ouwehand (PvdD) aan de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer over de
toename van het gebruik van SF6-houdende installaties in de energiedistributienetten (ingezonden 13 juni
2007).
2.6 in het wild levende dieren 580

Vraag 1
Is het u bekend dat er een toename is van het gebruik van SF6-gas 1 in schakelinstallaties voor de
energiedistributie en dat deze toename de komende periode dreigt door te zetten omdat in de afwegingen
binnen de energiesector economische aspecten prevaleren boven milieuaspecten en
veiligheidsoverwegingen en omdat met name gekeken wordt naar de initiële aanschafkosten van de
betreffende schakelinstallaties en niet naar de kosten-batenanalyse betreffende de gehele levensduur van
deze installaties?
Antwoord
Ja, het is mij bekend dat het gebruik van SF6-gas in schakelinstallaties voor de energiedistributie
toeneemt. Twee belangrijke factoren spelen daarbij een rol. Schakelinstallaties komen voor bij
middenspanningsinstallaties (tot ca. 36 kilovolt) en hoogspanningsinstallaties (tot ca. 380 kilovolt). SF6-vrije
schakelinstallaties zijn op basis va n de huidige stand der techniek alleen goed realiseerbaar in
middenspanningsinstallaties. Discussies gaan inderdaad over verschillen in kosten op korte en lage
termijn, veiligheid en omvang van de apparatuur.
Vraag 2
Bent u ervan op de hoogte dat het SF6-gas de hoogste Global Warming Potential (GWP) 2 heeft van alle
broeikasgassen, dat dit gas daarmee een zeer negatieve bijdrage levert aan de klimaatverandering en dat,
in het geval van een interne kortsluiting er toxische reactieproducten zoals HF (waterstoffluoride), SOF2
(thionylsulfide), SF4 (zwaveltetrafluoride) en S2F10 (zwaveldecafluoride), vrijkomen?
Antwoord
Ja
Vraag 3
Deelt u de mening dat deze toename ongewenst is, zowel in het licht van de Kyoto-doelstellingen als in het
licht van de kabinetsdoelstelling om in 2020 30% minder uitstoot van broeikasgassen te hebben bereikt?
Antwoord
Om Europese en nationale klimaatdoelstellingen te realiseren is het ongewenst dat de broeikasgasuitstoot
van bepaalde bronnen zou toenemen.
Vraag 4
Is het u bekend dat de rijksoverheid enerzijds subsidie verleent voor het uit bedrijf nemen van dergelijke
SF6-houdende installaties middels de MIA-regeling 3 en de VAMIL-regeling 4 en dat anderzijds de
energiebedrijven, waarvan de decentrale overheden aandeelhouder zijn, de aanschaf van dergelijke SF6-
houdende apparatuur steeds meer overwegen? Hoe beoordeelt u deze situatie?
1 SF6 staat voor Zwavelhexafluoride
2 GWP is de mate waarin een gas per gewichtseenheid bijdraagt aan het broeikaseffect en wordt uitgedrukt in CO2-equivalent. Het GWP van SF6-
gas is 23000.!
3 MIA staat voor Milieu-investeringsaftrek
4 Vamil staat voor vrij (=willekeurig) afschrijven van bepaalde milieu-investeringen
Ministerie van VROM KvI2007060602 Pagina 2/4
2.6 in het wild levende dieren 581

Antwoord
Jaarlijks besteed ik veel zorg aan de duurzaamheidsprikkels die met de MIA- en VAMIL-regeling gegeven
kunnen worden. Via de MIA- en VAMIL-regeling stimuleer ik de toepassing van vacuuminstallaties voor het
aftappen van SF6, die worden ingezet bij onderhoud aan schakelinstallaties. Als gevolg van toepassing van
deze vacuuminstallaties kan recycling van de afgetapte SF6 plaats vinden en is de uitstoot van SF6 tijdens
dergelijke werkzaamheden verwaarloosbaar. Daarnaast wordt via genoemde regelingen de aanschaf van
SF6-vrije schakelsystemen gesubsidieerd, indien deze ter vervanging dienen van schakelsystemen die SF6
bevatten.
Vraag 5
Wat is uw oordeel over het feit dat de toepassing van SF6 in bijvoorbeeld tennisballen, dubbel glas en
sportschoenen in Europees verband verboden is, maar dat op basis van Europese regelgeving de
toepassing van SF6 nog wel steeds wordt toegestaan in schakelinstallaties tot en met 24kV in de
energiedistributie, terwijl goede milieuvriendelijke alternatieven hiervoor zich reeds vele jaren hebben
bewezen?
Antwoord
De Europese regelgeving (F-gassenverordening) verbiedt inderdaad het op de markt brengen van een
aantal specifieke toepassingen met ingang van 4 juli 2007. Daarnaast is in Europees verband afgesproken
dat exploitanten van o.a. hoogspanningsschakelaars verplicht zijn om maatregelen te treffen om SF6 uit
installaties terug te winnen met het oog op de recycling, opwerking of vernietiging daarvan.
Ik ben van mening dat de Europese afspraken een eerste stap vormen om de emissies van SF6
aanmerkelijk te beperken. Het is mijns inziens echter nog beter om deze emissies te voorkomen. Om die
reden voer ik beleid om de sector te stimuleren over te stappen op milieuvriendelijke alternatieven die
geen SF6 bevatten, waar deze voorhanden zijn.
Met behulp van de in vraag 4 genoemde financiële instrumenten voor de vacuuminstallaties wordt bereikt
dat de emissies tot een minimum beperkt kunnen worden.
Het Reductieprogramma Overige Broeikasgassen (ROB) brengt reductiemogelijkheden in kaart en doet
aanbevelingen om de huidige SF6-reducties in de electriciteitssector verder te reduceren via een mix van
financiële instrumenten, afspraken met de sector en indien mogelijk verscherpte (Europese) wetgeving.
Omdat de belangstelling voor SF6-vrije installaties mogelijk ten onrechte wordt geremd, doordat alleen
naar de korte termijn kosten en baten wordt gekeken, worden in het kader van het ROB-programma
momenteel globaal de kosten en baten van SF6-vrije en SF6-houdende schakelaars voor
middenspanningssystemen over de levensduur vastgesteld. Expertise van energiebedrijven en
schakelaarleveranciers wordt hierbij benut. Dit project wordt naar verwachting in oktober 2007 afgerond
met aanbevelingen van SenterNovem over eventuele vervolgstappen.
Vraag 6
Bent u, evenals Oostenrijk en Zweden, bereid om op basis van de binnen de Europese regelgeving
aanwezige nationale beleidsruimte zodanige aanvullende maatregelen te nemen dat het gebruik en
daarmee de emissie van SF6-gas tot het minimum wordt gereduceerd?
Ministerie van VROM KvI2007060602 Pagina 3/4
2.6 in het wild levende dieren 582

Antwoord
Bij de totstandkoming van de F-gassenverordening bleek onvoldoende draagvlak te bestaan voor het
verbieden van SF6 in middenspanningsinstallaties. De F-gassenverordening is rechtstreeks werkend en
heeft een harmoniserende werking. Dit wil zeggen dat lidstaten om handelsbelemmeringen te voorkomen
niet verder mogen gaan dan hetgeen de verordening voorschrijft.
In de verordening is wel een uitzondering gemaakt voor lidstaten die voor 31 december 2005
verdergaande maatregelen hadden getroffen met betrekking tot het toelaten op de markt van toepassingen
die gefluoreerde broeikasgassen (waaronder SF6) bevatten. Deze uitzondering is afgesproken, opdat
Denemarken en Oostenrijk in staat zijn om hun nationale beleid tot en met 31 december 2012 overeind te
houden. Vanaf die datum zullen ook deze lidstaten hun regelgeving moeten aanpassen aan de Europese
afspraken.
Nederland voldoet niet aan de gestelde eis dat de nationale regelgeving voor de genoemde datum verder
ging dan de F-gassenverordening. Dit betekent dat Nederland niet in aanmerking komt om, evenals
Denemarken en Oostenrijk, verdergaande wettelijke maatregelen te treffen voor toepassingen met SF6.
Het Nederlandse beleid voor de reductie van de emissies van deze stoffen is er daarom op gericht om de
sector te stimuleren toch over te stappen om SF6-vrije alternatieven.
Vraag 7
Welke rol ziet u voor uzelf weggelegd om te stimuleren dat de toepassing van schone technologie op dit
terrein maximaal wordt ingezet en dat het gebruik van SF6-houdende installaties in de
energiedistributienetten zo spoedig mogelijk wordt uitgefaseerd en verboden?
Antwoord
Ik zie het als mijn rol om te bevorderen dat het bedrijfsleven zich open stelt voor de ontwikkeling en
toepassing van schone technologie op basis van een gemeenschappelijk beeld van de milieuopgave en
voorts om de toepassing van schone technologie, waar mogelijk ook SF6-vrije installaties in de
energiedistributienetten, via Europese regelgeving algemeen ingang te doen vinden.
Vraag 8
Bent u bereid dit pleidooi ook op Europees niveau te houden?
Antwoord
Ja.
Hoogachtend,
de Minister van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer,
dr. Jacqueline Cramer
Ministerie van VROM KvI2007060602 Pagina 4/4
2.6 in het wild levende dieren 583

Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
18 juli 2007 2060721330 DN. 2007/2340 7 september 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over een gebrek aan
handhaving Groene Wetgeving
Geachte Voorzitter,
3785293
In antwoord op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over een gebrek aan handhaving van
Groene Wetgeving bericht ik u als volgt.
1 en 2
Kunt u aangeven hoeveel fte’s de afdeling Natuurbescherming van de Algemene Inspectiedienst
(AID) ter beschikking heeft voor de handhaving van de Groene Wetgeving? 1 Kunt u
aangeven hoeveel fte’s en hoeveel effectieve uren daarvan worden besteed aan de daadwerkelijke
handhaving van deze Groene Wetgeving?
Ja, de Algemene Inspectiedienst heeft voor de handhaving van de groene wetgeving (CITES
en niet-CITES) voor het jaar 2007 circa 20 fte ter beschikking. Daarvan wordt 12 fte
daadwerkelijk ingezet ten behoeve van de directe handhaving van de Groene wetgeving en 8
fte aan ondersteuning van andere handhavers (onder andere Douane en Politie).
3 en 4
Is het waar dat een groot deel van deze uren reeds een aantal jaar wordt besteed aan
oneigenlijke taken, zoals de controle op de Subsidie Agrarisch Natuurbeheer (SAN)?
Kunt u aangeven hoeveel van de te besteden effectieve uren, die besteed zouden moeten
worden aan de handhaving van de Groene Wetgeving, worden besteed aan de SANcontrole?
Nee, voor de uitvoering van beide taken - de handhaving van de Groene wetgeving en
de controles op de Subsidie Agrarisch Natuurbeheer (SAN) - beschikt de AID over twee
afzonderlijke handhavingsopdrachten.
1 Flora- en faunawet (inclusief CITES) & Natuurbeschermingswet 1998
2.6 in het wild levende dieren 584

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
7 september 2007 DN. 2007/2340 2
5 en 6
Is het waar dat er door de AID dit jaar geen uren beschikbaar zijn gesteld voor het toezicht op
en de handhaving van de Natuurbeschermingswet 1998 en dat er op verzoek van de externe
partners geen mensen van de AID mogen worden ingezet voor deze taak?
Deelt u de mening dat er effectieve uren beschikbaar moeten komen voor het toezicht op en
de handhaving van de Natuurbeschermingswet 1998? Zo ja, hoeveel effectieve uren stelt u
ter beschikking en gaan deze uren dan ten koste van effectieve toezicht- en handhavingsuren
van de Groene Wetgeving elders? Zo neen, waarom niet?
Er zijn effectieve uren beschikbaar voor het toezicht op en de handhaving van de Natuurbeschermingswet
1998. In de wetgeving is vastgelegd dat de minister van LNV vergunningen
verleent en handhaaft in een aantal in het Besluit vergunningen Natuurbescher mingswet
aangewezen situaties. In de meeste gevallen is de provincie echter het bevoegd gezag. De
provincies zijn daarom voor het grootste deel van de handhaving van de
Natuurbeschermingswet 1998 verantwoordelijk en niet het Rijk. De provincies hebben
effectieve uren beschikbaar voor de handhaving van de Natuurbeschermingswet 1998.
Daarnaast houden ook buitengewone opsporingsambtenaren van mijn ministerie, anders dan
bezoldigd ambtenaren bij de AID, en andere handhavingspartners zich bezig met toezicht en
handhaving. Gelet hierop zijn aan de AID dit jaar geen effectieve uren voor handhaving
toegekend. De AID heeft voor dit jaar wel uren ter beschikking gekregen om op te treden als
kenniscentrum voor medehandhavers van de groene wetgeving. Momenteel wordt in het
kader van programmatisch handhaven natuurwetgeving bezien welke rol de AID hiernaast
nog kan spelen.
7
Is het waar dat er vanaf 1 juli 2007 in de regio West niemand meer beschikbaar is voor
toezicht op en handhaving van de Flora- en faunawet? 2 Kunt u aangeven hoeveel fte’s
beschikbaar zijn voor handhaving van de Flora- en faunawet in andere regio’s?
Nee. Overigens is de geografische verdeling van de opdrachten en de spreiding van de
verschillende activiteiten een interne zaak van de Algemene Inspectiedienst, waarover
ik geen mede delingen in het openbaar wil doen om anticiperend gedrag van de gecontroleerde
te voorkomen.
8 en 9
Deelt u de mening dat er in de regio West en in alle andere regio’s effectieve uren beschikbaar
moeten komen voor toezicht op en handhaving van de Flora- en faunawet? Zo ja,
hoeveel uren stelt u ter beschikking en gaan deze uren dan ten koste van effectieve toezicht-
en handhavingsuren van de Groene Wetgeving elders? Zo neen, waarom niet?
2 Inclusief CITES
2.6 in het wild levende dieren 585

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
7 september 2007 DN. 2007/2340 3
Deelt u de mening dat de effectieve uren die bestemd zijn voor de handhaving van de Groene
Wetgeving, ook daadwerkelijk hier aan besteed moeten worden en dat voor de controle op de
SAN andere oplossingen moeten worden gezocht? Zo neen, waarom niet? Zo ja, bent u
bereid om naar andere oplossingen te zoeken voor het toezicht op de SAN, die niet ten koste
gaan van de handhaving op de Groene Wetten? Zo neen, waarom niet?
Zie mijn antwoorden bij vragen 1 tot en met 4.
10
Indien u bereid bent naar andere oplossingen te zoeken, aan welke oplossingsrichtingen
denkt u dan en op welke termijn wilt u dit gaan doen? Zo neen, waarom niet?
Gezien mijn antwoorden op de vragen 1 tot en met 9 zie ik momenteel geen aanleiding om
veranderingen door te voeren en ben ik van oordeel dat er een evenwichtig pakket aan
handhavingsopdrachten is verleend aan de AID.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.6 in het wild levende dieren 586

Directie Regionale Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
30 mei 2007 2060716560 DRZw. 2007/2417 13 september 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over de toekomst van het
IJsselmeer
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en
Milieubeheer en de staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat, de antwoorden toekomen op
de vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over de toekomst van het IJsselmeer.
1
Kent u het bericht ‘75 jaar IJsselmeer’ (1)?
Ja.
070-8883246
2
Kent u de opvattingen van de Stichting Verantwoord Beheer IJsselmeer die aangeeft dat
verdere compartimentering van het IJsselmeer tot aantasting van belangrijke natuurwaarden
zou leiden?
Ja, bij het opstellen van het adviesrapport ‘Een ander IJsselmeergebied’ is door de ambtelijke
adviesgroep (V&W, VROM en LNV) kennisgenomen van de opvattingen van deze
stichting, naast de vele andere opvattingen die over het gebied in omloop zijn.
3
Bent u bereid een onderzoek in te stellen naar een min of meer open verbinding tussen het
IJsselmeer en de Waddenzee, waarmee een meer geleidelijke overgang van zoet naar zout
water gecreëerd zou kunnen worden met belangrijke voordelen voor flora en fauna? Zo ja, op
welke wijze en termijn? Zo neen, waarom niet?
Door het aanbieden van het adviesrapport ‘Een ander IJsselmeergebied, een ander beleid’
aan bestuurders op 27 april jl. door de staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat is een start
gemaakt met het proces om te komen tot een beleidskader voor het IJsselmeergebied.
Inmiddels loopt een eerste consultatie op hoofdlijnen bij betrokken bestuurlijke en
maatschappelijke organisaties en wordt gewerkt aan een kennisagenda om de sleutelvragen
te kunnen beantwoorden.
2.6 in het wild levende dieren 587

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 september 2007 DRZw. 2007/2417 2
Uit de kennisagenda volgt een onderzoeksprogramma waarbinnen een onderzoek naar zoetzoutovergangen
tussen IJsselmeer en Waddenzee een plaats krijgt.
4
Deelt u de mening dat in de visieontwikkeling op de toekomst van de voormalige Zuiderzee
natuur- en milieuaspecten een zware rol zouden moeten spelen? Zo ja, op welke wijze? Zo
neen, waarom niet?
Ja, natuur- en milieuaspecten zullen een zware rol spelen in het beleidskader. De wijze
waarop dit zal gebeuren zal in het traject naar een nieuw beleidskader vorm worden
gegeven.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
(1) Vara Vroege Vogels, 27 mei 2007
http://vroegevogels.vara.nl/portal?_scr=article_4&id=285945
2.6 in het wild levende dieren 588

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
13 september 2007 DRZw. 2007/2417 3
2.6 in het wild levende dieren 589

Aan
De Voorzitter van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA ‘s-GRAVENHAGE
Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n)
25 september 2007 ET/EM/ 7105539
Onderwerp
Kamervragen mevrouw Ouwehand (PvdD) over de uitbreiding van gas- en olieboringen
in de Noordzee
Bijgaand ontvangt u de antwoorden op de vragen die het lid Ouwehand gesteld heeft over
de uitbreiding van gas- en olieboringen in de Noordzee, kenmerk 2060724250, gedateerd
30 augustus 2007. De antwoorden zijn ook namens de Minister van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer.
1
Kent u de berichten “Wintershall breidt uit in Noordzee” 1) en “Groene lichtjes op zee
wijzen vogels de weg”? 2)
Antwoord
Ja.
2
Kunt u aangeven welke extra activiteiten Wintershall zal ondernemen, of deze activiteiten
belastend zullen of kunnen zijn voor natuur en milieu en of ze vergunningplichtig zijn?
Antwoord
Uit de informatie verstrekt door Wintershall blijkt dat zij tot 2010 € 300 miljoen willen
investeren in het verkrijgen van vergunningen voor nieuwe gebieden van het
Nederlandse, Duitse, Engelse, Deense en Noorse deel van de Noordzee en willen
investeren in de zoektocht naar aardolie en aardgas. Voor het Nederlandse deel van de
Noordzee zullen de activiteiten bestaan uit een verkenningsonderzoek, het winnen van
aardgas uit een recent gevonden reservoir en het opsporen van aardolie en aardgas door
middel van boringen. Verdere opsporings- en winningsactiviteiten zijn afhankelijk van de
Bezoekadres Doorkiesnummer Telefax
Bezuidenhoutseweg 30 070 379 6685 070 379 7841
2.6 in het wild levende dieren 590
Behandeld door
drs. C.H. Krijger

esultaten van studies en onderzoeken. Mijnbouwactiviteiten kunnen belastend zijn voor
natuur en milieu. In wet- en regelgeving en bij vergunningverlening wordt daarmee
rekening gehouden.
Voor een verkenningsonderzoek zijn algemene regels op grond van het Mijnbouwbesluit
van toepassing. Het oprichten of in stand houden van een winningsplatform en het boren
naar aardgas en/of aardolie zijn vergunningplichtig op grond van de Mijnbouwwet.
Bij het verlenen van mijnbouwmilieuvergunningen wordt aandacht besteed aan de
milieuaspecten van de desbetreffende activiteiten. Aan de mijnbouwmilieuvergunning
worden ter bescherming van het milieu voorschriften verbonden, bijvoorbeeld ten aanzien
van licht, lucht, energiegebruik en afvalstoffen.
3
Is een milieueffectrapportage noodzakelijk voor een uitbreiding van de activiteiten van
deze omvang? Zo ja, heeft deze plaatsgevonden? Zo neen, waarom niet?
Antwoord
In het Besluit milieueffectrapportage 1994 is vastgesteld in welke gevallen een
milieueffectrapportage moet worden opgesteld, alvorens een mijnbouwactiviteit mag
worden verricht. Ten behoeve van de besluitvorming ten aanzien van de verlening van
een mijnbouwmilieuvergunning voor een nieuwe winningsplatform met een dagproductie
van minimaal 500.000 meer m 3 aardgas of van minimaal 500 ton aardolie moet een
milieueffectrapport worden gemaakt. De voorgenomen winning van aardgas uit het
bovengenoemde reservoir overschrijdt de productiegrens van 500.000 m 3 aardgas per dag
en dus moet er een milieueffectrapport gemaakt worden. De milieueffectrapportageprocedure
zal naar verwachting binnen een aantal maanden worden gestart.
Hierbij wordt het integrale afwegingskader voor vergunningverlening op basis van het
Integraal Beheerplan Noordzee 2015 (IBN 2015, 8 juli 2005) betrokken.
4
Bent u bereid aanvullende regels te stellen aan de verlichting van boorplatforms om
vogelsterfte tijdens de trek te voorkomen of tot een minimum te beperken? Zo ja, op
welke termijn en op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
5
Deelt u de mening van milieuadviseur de heer Marquenie 2), dat “pas als alle bedrijven
hun platforms met groene lichten volhangen grote zwermen vogels bij platforms tot het
verleden zullen behoren”? Zo ja, op welke wijze wilt u hieraan gevolg geven in uw
beleid? Zo neen, waarom niet?
Antwoord op vragen 4 en 5
Op basis van de Mijnbouwregeling zijn voorschriften gesteld ten aanzien van verlichting
betreffende de veiligheid van de scheepvaart en de mijnbouwinstallatie (platform). Aan
2.6 in het wild levende dieren 591

de mijnbouwmilieuvergunning worden voorschriften verbonden om nadelige effecten van
de verlichting op het milieu te beperken. De buitenverlichting op de mijnbouwinstallatie
blijft ter bescherming van het milieu beperkt tot het niveau dat noodzakelijk is voor het
verrichten van de nodige werkzaamheden of ter voorkoming van gevaar. Dit houdt in dat
de lampen uitsluitend branden voor zover dit voor het verrichten van werkzaamheden of
in verband met de veiligheid noodzakelijk is. Door gerichte verlichting van de werkvloer
wordt de uitstraling van het licht op de omgeving zoveel mogelijk voorkomen.
De verlichting op het platform L15 van de Nederlandse Aardolie Maatschappij is een
proefproject. Het onderzoek naar het effect van groene verlichting op trekvogels loopt tot
het einde van dit jaar. Afhankelijk van de resultaten van dit onderzoek zal ik mij beraden
of het wenselijk is om de wet- en regelgeving met betrekking tot verlichting van
mijnbouwinstallaties aan te passen.
(w.g.) Maria J.A. van der Hoeven
1) de Volkskrant, 28 augustus 2007
2) de Volkskrant, 24 augustus 2007
2.6 in het wild levende dieren 592

Tweede Kamer der Staten-Generaal
Vergaderjaar 2006–2007 Aanhangsel van de Handelingen
1060
Vragen van het lid Ouwehand (PvdD)
aan de minister van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties over de
«Politiewijzer». (Ingezonden
20 februari 2007)
1
Ken u de uitgave «Politiewijzer» die
wordt uitgegeven en verspreid door
Sypro Media te Zutphen?
2
Kent u de acquisitiebrieven voor deze
gids die landelijk verspreid worden
onder het briefhoofd van de regionale
politiekorpsen, ondertekend door de
korpschefs?
3
Acht u de inhoud van de Politiewijzer
van maatschappelijk belang? Zo
neen, waarom wordt de uitgave dan
aanbevolen door korpschefs van de
politie? Zo ja, waarom wordt deze
Politiewijzer dan uitgegeven en
verspreid door commerciële
adverteerders?
4
Welk belang heeft de
politieorganisatie om de acquisitie
voor een commerciële uitgeverij te
verzorgen dan wel te ondersteunen?
5
Acht u het juist dat korpschefs
dienstbaar zijn aan winst van derden?
Welk gekwantificeerd financieel
belang hebben de regiokorpsen bij
het aanbevelen en verspreiden van
de Politiewijzer?
6
Welke oplage heeft de Politiewijzer in
Nederland? Welk commercieel belang
is daarmee gemoeid?
7
Hoe verhoudt de acquisitie voor de
Politiewijzer zich tot acquisitiefraude
terwijl de politie niet of nauwelijks in
staat is prioriteit te geven aan de
opsporing en vervolging daarvan?
Antwoord
Antwoord van minister Ter Horst
(Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties). (Ontvangen
21 maart 2007)
1
Ja.
2
Ja.
3 t/m 5
De Politiewijzer wordt al ruim vijftien
jaar uitgebracht ten behoeve van de
regionale politiekorpsen. Doelgroep
van de gids zijn burgers en
bedrijfsleven. In de gids komen alle
facetten van het politiewerk aan bod.
Tevens informeert de politie de
burgers en het lokale bedrijfsleven
over algemene veiligheidszaken.
Daarnaast geeft deze gids een
compleet overzicht van alle
belangrijke telefoonnummers van de
politie en hulpverleningsdiensten.
Met de uitgifte van de Politiewijzer
brengen de regionale politiekorpsen
op een goedkope manier informatie
over de dienstverlening van de
2
Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de
regering gegeven antwoorden
politie. Vanuit de verschillende
korpsen heb ik begrepen dat het een
succesvol initiatief is, dat de
burgerparticipatie en de
communicatie tussen het
bedrijfsleven en de politie bevordert.
Tevens wordt dit initiatief door het
lokale bedrijfsleven hoog
gewaardeerd. Gezien de jarenlange
positieve ervaringen hiermee, juich ik
dergelijke lokale
samenwerkingsverbanden tussen de
politie, burgers en het lokale
bedrijfsleven alleen maar toe.
Het belang van de korpsen is
kostenbesparing. Doordat het lokale
bedrijfsleven in deze gids adverteert
kost het de korpsen uiteindelijk niets
om de gids uit te laten brengen.
6
In totaal ongeveer 4 000 000. Per
regio gaat het om oplagen van
100 000 tot 500 000. Van Sypro Media
heb ik begrepen dat er een minimale
winst van ongeveer 5% op wordt
gemaakt.
7
Niet. Er is hier geen sprake van
misleiding of acquisitiefraude. Noch
van de zijde van de regionale
politiekorpsen noch van de zijde van
Sypro Media.
KVR27602
2060707970
0607tkkvr1060
ISSN 0921 - 7398
Sdu Uitgevers
’s-Gravenhage 2007 Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, Aanhangsel 2251
2.7 overige Kamervragen 593

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
GMT-K-U 2763992
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 13 april 2007
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Ouwehand (PvdD) over reclame
voor vaccins (2060712180).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.7 overige Kamervragen 594

Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Ouwehand over reclame voor vaccins.
(2060712180)
Vragen van het lid Ouwehand (PvdD) aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
over reclame voor vaccins. (Ingezonden 12 april 2007)
1.
Kent u het bericht “Bedrijf overtreedt wet met reclame nieuw vaccin”? 1)
1.
Ja, dat bericht is mij bekend.
2.
Kent u de website www.beschermjedochter.nl? Deelt u de mening dat het oproepen van angst en
het zich rechtstreeks richten tot moeders en dochters 2) door een producent van receptplichtige
geneesmiddelen in strijd is met de Nederlandse regelgeving? Zo ja, bent u bereid op te treden
tegen deze inzet? Zo neen, waarom niet?
2.
Ik ken de website www.beschermjedochter.nl. Op deze website wordt informatie over
baarmoederhalskanker gepresenteerd. De vraag is aan de orde of de website in strijd is met de
Nederlandse regelgeving op het gebied van geneesmiddelenreclame. Vaccins horen op dezelfde
wijze beschouwd te worden als receptplichtige geneesmiddelen en fabrikanten van vaccins
moeten zich dus aan de regels van het Reclamebesluit Geneesmiddelen (RBG) houden. De
Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken (NVKP) heeft een klacht ingediend over deze website bij
de Stichting Code Geneesmiddelenreclame (CGR) en de Inspectie voor de Gezondheidszorg
(IGZ). In het kader van de samenwerkingsafspraken tussen de CGR en de IGZ is de klacht door
de CGR in behandeling genomen. De Codecommissie van de CGR zal over deze klacht voor de
zomer een uitspraak doen.
3.
Vindt u de inzet van Sanofi Pasteurs MSD die kennelijk gericht is op opname van het door dit
bedrijf ontwikkelde vaccin in het Rijks Vaccinatie Programma (RVP) correct, en deelt u de mening
dat een dergelijke lobby onoirbaar is? Vindt u in dat geval dat dit consequenties zou moeten
hebben voor het al dan niet opnemen van het vaccin in het RVP? Zo ja, op welke wijze? Zo neen,
waarom niet?
3.
Ik vind niet dat de website www.beschermjedochter.nl zich richt op opname van het HPV vaccin
in het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). De Codecommissie van de CGR zal een uitspraak doen
over de website. Ik wacht deze uitspraak af. De website heeft geen consequenties voor het al
dan niet opnemen in het RVP. Bij de beoordeling of het in ons land wenselijk is om te starten met
vaccinatie tegen HPV, als onderdeel van het RVP, moeten veel aspecten bekeken worden. Ik
noem bijvoorbeeld de verwachte effectiviteit, de duur van de bescherming, de doelgroep, de
acceptatie door de bevolking, de kosten en de samenhang met het lopende bevolkingsonderzoek
baarmoederhalskanker. Ik heb op 20 maart 2007 de Gezondheidsraad (zie bijgevoegde brief met
kenmerk PG/ZP -2.746.254) gevraagd mij voor het einde van dit jaar te adviseren over de
preventie van baarmoederhalskanker in het licht van nieuwe technieken en ontwikkelingen,
waaronder het recent beschikbaar komen van een HPV-vaccin op de Nederlandse markt.
Overigens is het vaccin van genoemde producent op dit moment nog het enige HPV-vaccin dat in
2.7 overige Kamervragen 595

ons land verkrijgbaar is, De verwachting is dat er medio 2007 nog een ander HPV-vaccin op de
markt komt van een ander bedrijf.
4.
Deelt u de mening dat de werking van het door Sanofi aangeboden vaccin tegen
baarmoederhalskanker afdoende bewezen is voor mogelijke opname in het RVP? Zo ja, op welk
bewijs is die werking gestoeld?
4.
Het beoordelen van de werking, zoals de effectiviteit en veiligheid van vaccins is een taak van de
registratieautoriteiten. Die beoordeling heeft inmiddels plaatsgevonden met een positieve
uitkomst. Maar daarmee is nog geen beslissing genomen over de wenselijkheid van het opnemen
van deze vaccinatie in het RVP. Op basis van het advies daarover van de Gezondheidsraad zal
ik mij daarover beraden. Ik verwijs verder naar het antwoord op
vraag 3.
5.
Kent u de websites van en reclames voor http://www.overactieveblaas.nl/ en www.erectieplein.nl
waarop eveneens publieksreclame wordt gemaakt voor receptplichtige geneesmiddelen? Deelt u
de mening dat deze wijze van rechtstreeks met eindgebruikers communiceren in strijd is met de
regels? Zo ja, bent u bereid op te treden tegen deze adverteerders? Zo neen, waarom niet?
5.
Er zijn veel websites waarin specifieke gezondheidsproblemen centraal staan, zoals de door u
genoemde voorbeelden. De regels in het RBG zijn volstrekt helder: publieksreclame voor
receptplichtige geneesmiddelen is verboden. Het is de vraag of deze websites als
publieksreclame aan te merken zijn of gezien moeten worden als informatie. Uit jurisprudentie,
onder andere een uitspraak van de CGR over www.erectieplein.nl, maar ook van het Gerechtshof
Arnhem over schimmelnagels blijkt het volgende. In zijn algemeenheid kan gezegd worden dat
indien een tot het publiek gerichte uiting uitsluitend informatie bevat over een ziekte, zonder dat
direct of indirect naar een geneesmiddel en/of een vergunninghouder wordt verwezen, deze
uiting in beginsel niet als reclame kan worden aangemerkt. En dat een tot het publiek gerichte
uiting waarin wel naar een receptplichtig geneesmiddel en/of een vergunninghouder wordt
verwezen, in beginsel moet worden geacht een aanprijzende werking te hebben -althans de
verkoop, het voorschrijven en/of het gebruik van een geneesmiddel te bevorderen-, tenzij het
tegendeel blijkt. Klachten over dergelijke websites kunnen bij de Codecommissie van de CGR of
de Keuringsraad Openlijke Aanprijzing Geneesmiddelen (KOAG) worden ingediend.
1) www.elsevier.nl, 10 april 2007
2) zie http://www.talmoninternet.nl/index.php?page_id=377&l=&c=1
2.7 overige Kamervragen 596

Tweede Kamer der Staten-Generaal
Vergaderjaar 2006–2007 Aanhangsel van de Handelingen
1771
Vragen van het lid Ouwehand (PvdD)
aan de minister van Verkeer en
Waterstaat over een proef met gratis
openbaar vervoer. (Ingezonden
23 mei 2007)
1
Kent u de berichten «Tilburgse oudjes
dolblij met gratis OV» 1 en
«OV-gebruik verdriedubbeld»? 1
2
Kunt u aangeven of deze proef met
gratis openbaar vervoer (OV) voor
65-plussers in Tilburg zal worden
voortgezet?
3
Bent u bereid dit experiment uit te
breiden naar meerdere regio’s in
Nederland, naast de vier steden waar
de proef op 1 juni aanstaande van
start zal gaan? Bent u bereid om ook
andere vormen van OV, zoals de
trein, in de proeven te betrekken?
4
Ziet u mogelijkheden om deze proef
uit te breiden naar andere
doelgroepen, zoals
pasafgestudeerden om ze te
stimuleren om ook na hun studie
gebruik te blijven maken van het OV?
1 Algemeen Dagblad, 18 mei 2007.
Antwoord
Antwoord van staatssecretaris
Huizinga-Heringa (Verkeer en
Waterstaat). (Ontvangen 5 juni 2007)
1
Ja.
2
De gemeente Tilburg is geheel op
eigen initiatief met een experiment
gratis OV voor 55-plussers gestart. Dit
experiment valt niet onder de door
mij gestarte experimenten met gratis
OV voor ouderen van vijfenzestig jaar
en ouder. Het is niet aan mij om te
beslissen of de proef in Tilburg zal
worden voortgezet. Overal in het land
zijn initiatieven van gemeenten en
provincies waarbij bepaalde vormen
van gratis openbaar vervoer of
gereduceerde tarieven mogelijk
worden gemaakt. Zelf zal ik, zoals ik u
in mijn recente brief over
experimenten met gratis OV heb
gemeld, in nauwe samenwerking
met, en met medefinanciering van
gemeenten, provincies en
WGR+-regio’s, op korte termijn
4 experimenten met gratis OV voor
65-plussers gaan doen.
3
In mijn recente brief over de
experimenten met gratis OV heb ik
toegelicht dat ik, in samenwerking
met de betrokken decentrale
overheden, twee experimenten in een
sterk stedelijke en twee in een meer
landelijke omgeving ga doen. Ik wil
de uitkomsten van die experimenten
eerst afwachten, voordat ik met
2
Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de
regering gegeven antwoorden
andere proeven voor ouderen van
start ga.
4
Nee, ik zie daar op dit moment geen
mogelijkheden toe. De proeven met
het gratis vervoer in de vier regio’s
zijn inmiddels reeds gestart, of ze
starten binnenkort. Zoals ik al
opmerkte onder de vorige vraag, wil
ik eerst de resultaten van deze
proeven afwachten.
KVR28372
2060715820
0607tkkvr1771
ISSN 0921 - 7398
Sdu Uitgevers
’s-Gravenhage 2007 Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, Aanhangsel 3747
2.7 overige Kamervragen 597

Antwoorden op de vragen van het lid Ouwehand (PvdD)
d.d. 29 mei 2007, nr. 2060716330
___________________________________________________________________________
1-6 De gebeurtenissen rond de ontsnapping van een gorilla in de diergaarde Blijdorp
hebben aanleiding gegeven tot telefonisch contact van een medewerker van de
dienst koninklijk huis met de diergaarde. Hierbij is medeleven betuigd en
belangstelling getoond voor het slachtoffer alsmede de diergaarde, mede in het licht
van het bezoek van HM de Koningin aan de diergaarde Blijdorp op 24 april jl. ter
gelegenheid van het 150-jarig bestaan.
Het is niet ongebruikelijk dat een dergelijk telefonisch contact wordt gelegd bij
bijzondere gebeurtenissen. Hiervoor gelden geen formele criteria.
2.7 overige Kamervragen 598

Aan de Voorzitter van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Binnenhof 4
Den Haag
Directie Westelijk Halfrond
Bezuidenhoutseweg 67
Postbus 20061
2500 EB Den Haag
Datum 9 juli 2007 Behandeld G.M.B. Mulder
Kenmerk DWH/ZM-498/07 Telefoon 070-3484251
Blad 1 Fax 070-3485472
Bijlage(n) 1 gertie.mulder@minbuza.nl
Betreft Beantwoording vragen van het lid Thieme
over veroordeelde bioloog
Graag bied ik u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door het
lid Thieme over de veroordeelde bioloog Van Roosmalen. Deze vragen werden
ingezonden op 3 juli 2007 met kenmerk 2060719790.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
2.7 overige Kamervragen 599

Antwoorden van de heer Verhagen, minister van Buitenlandse Zaken, op vragen
van het lid Thieme (PvdD) over veroordeelde bioloog.
Vraag 1
Kent u de berichten over de recentelijk in Brazilië tot een gevangenisstraf veroordeelde
bioloog Marc van Roosmalen?
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Deelt u de mening dat een gevangenisstraf van 14 jaar voor het zonder vergunning
opvangen van apen een buitensporige straf is, mede gezien het feit dat er volgens de
berichten wel een vergunning is aangevraagd, maar dat daar nooit op is gereageerd?
Antwoord
De Nederlandse regering is niet bekend met de strekking van het vonnis en mengt zich
niet in de rechtsgang zelf, de schuldvraag, bewijslast of de te bepalen strafmaat.
Vraag 3
Bent u bereid u in te zetten voor de vrijlating van Marc van Roosmalen, gezien de aard
van het vergrijp en het feit dat hij voormalig Nederlander is, een gerespecteerd
wetenschapper, in 1997 door Prins Bernhard benoemd tot Ridder in de Orde van de
Gouden Ark en in 2000 door Time Magazine is uitgeroepen tot Held van de Planeet?
Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
Antwoord
Gezien het feit dat de heer Marc van Roosmalen geen Nederlands staatsburger is, is de
Nederlandse staat op grond van het internationale recht niet in staat consulaire bijstand
te verlenen. De Nederlandse regering is wel bereid op politiek niveau in Brazilië
aandacht te vragen voor deze zaak, daarbij benadrukkend dat zij zich op generlei wijze
wil mengen in de rechtsgang.
Vraag 4
Bent u bereid te onderzoeken of het waar is dat Marc van Roosmalen het slachtoffer is
geworden van groeperingen die het behoud van het Amazonewoud niet hoog in het
vaandel hebben staan, zoals houtkapbedrijven en sojaproducenten? Zo ja, op welke
termijn en op welke wijze? Zo neen, waarom niet?
Antwoord
Zie het antwoord op vraag 2.
2.7 overige Kamervragen 600

Ministerie van Justitie
Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving
Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden
Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
Datum 12 juli 2007
Ons kenmerk 5493478/07
Uw kenmerk 2060718500
Onderwerp Antwoord kamervragen over verkeersboetes van Dierenambulance
Bij beantwoording de
datum en ons kenmerk
vermelden. Wilt u slechts
één zaak in uw brief
behandelen.
In antwoord op uw brief van 15 juni 2007, deel ik u mee dat de vragen van het lid Ouwehand (PvdD)
van uw Kamer, over verkeersboetes van Dierenambulance, mede namens mijn ambtsgenoot van
Verkeer en Waterstaat, worden beantwoord zoals aangegeven in de bijlage bij deze brief.
De Minister van Justitie,
2.7 overige Kamervragen 601
Bezoekadres
Schedeldoekshaven 100
2511 EX Den Haag
Telefoon (070) 3 70 79 11
Fax (070) 3 70 79 00

5488215/07/12 juli 2007
Antwoorden van de Ministers van Justitie en van Verkeer en Waterstaat op de vragen van het
lid Ouwehand (PvdD) over verkeersboetes van Dierenambulance. (Ingezonden 15 juni 2007,
kenmerknr.2060718500)
Vraag 1
Kent u het bericht “Dierenambulance betaalt boetes niet meer”? 1)
Antwoord op vraag 1
Ja
Vraag 2
Worden reguliere hulpdiensten, zoals brandweer, ambulance en politie, op dezelfde wijze
beboet voor verkeersovertredingen als andere weggebruikers? Zo ja, worden deze boetes in
dit geval betaald door de werkgever of verhaald op het personeel? Zo neen, in welke zin wijkt
de behandeling van deze hulpdiensten af van die van andere weggebruikers?
Antwoord op vraag 2
In principe gelden de verkeersregels voor alle weggebruikers en worden zij op dezelfde wijze beboet
voor verkeersovertredingen. Op grond van het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens 1990
(RVV 1990) mogen bestuurders van voorrangsvoertuigen afwijken van de voorschriften uit dit
Reglement. Ingevolge artikel 29 RVV 1990 zijn voertuigen ingezet door reguliere
hulpverleningsdiensten voorrangsvoertuigen, mits zij optische- en geluidssignalen voeren ten
behoeve van de uitvoering van een dringende taak. Daarnaast heeft de Minister van Verkeer en
Waterstaat vrijstelling verleend aan reguliere hulpverleningsdiensten, ook als deze voertuigen geen
optische en geluidssignalen voeren. Aan de vrijstelling zijn de voorwaarden verbonden dat de
veiligheid van het verkeer moet zijn gewaarborgd en dat van de vrijstelling alleen gebruik mag
worden gemaakt voor zover dit voor de uitvoering van de opgedragen taak noodzakelijk is. Een
dierenambulance is geen voorrangsvoertuig, zoals ambulances van hulpverleningsdiensten.
Indien bij een verkeerscontrole een overtreding wordt geconstateerd van een voorrangsvoertuig dat
optische en geluidssignalen voert, wordt er in principe niet vervolgd, tenzij blijkt dat het voertuig niet
de nodige voorzichtigheid heeft betracht. Bij overtreding door een voorrangsvoertuig dat niet de
optische en geluidssignalen voert, wordt de boete verzonden aan de hulpdienst in kwestie op wiens
naam het kenteken staat. De werkgever moet dus als kentekenhouder betalen. De vraag of hij dat op
de werknemer verhaalt, kan ik niet beantwoorden, omdat dit een zaak is die speelt tussen werkgever
en werknemer.
Vraag 3
Bent u bereid, gelet op de bijzondere positie die dierenambulances innemen in de
samenleving en het vrijwillige en charitatieve karakter van de dienstverlening, te bezien of
een milder boeteregime kan worden overwogen bij het beboeten van verkeersovertredingen
2.7 overige Kamervragen 602
2/4

5488215/07/12 juli 2007
door dierenambulances? Zo ja, op welke wijze en op welke termijn wilt u dit regime gaan
vormgeven? Zo neen, waarom niet?
Antwoord op vraag 3
Dierenambulances hebben in het verkeer, tenzij lokaal door de wegbeheerder anders geregeld in de
vorm van een ontheffing (bijvoorbeeld het gebruik van busbanen, het parkeren op plekken waar dit
normaliter niet zou mogen, etc.), geen bijzondere positie en dienen zich te gedragen als een normale
weggebruiker. Ik zie derhalve geen aanleiding voor een milder boeteregime voor overtredingen die
niet door een ontheffing als voornoemd worden afgedekt. Bij een overtreding door een
dierenambulance zal de sanctie worden geadresseerd aan de bestuurder of de kentekenhouder van
het voertuig, waarmee de overtreding wordt begaan.
Vraag 4
Bent u bereid te bezien of er een mogelijkheid is tot wettelijke erkenning van
dierenambulances als hulpdienst, zodat die ook een blauw zwaailicht of een sirene mogen
voeren zoals andere hulpdiensten? Zo ja, op welke termijn en op welke wijze wilt u deze
mogelijkheid onderzoeken? Zo neen, waarom niet?
Antwoord op vraag 4
Het rijden met voorrangssignalen kan gevaar voor de verkeersveiligheid opleveren en wordt daarom
zoveel mogelijk beperkt. Het rijden met voorrangssignalen wordt aan slechts een zeer beperkt aantal
hulpdiensten toegestaan ter uitoefening van een dringende taak.
De criteria die in de Regeling Optische- en Geluidssignalen beschreven staan om de signalen te
mogen gebruiken zijn:
a In geval van hulpverlening bij rampen, ernstige ongevallen en bijzondere gebeurtenissen of
b. ter bestrijding of ter voorkoming van (dreigende) ongevallen en rampen.
Slechts speciaal geïnstrueerde professionele personen mogen de voertuigen tijdens het gebruik van
de Optische- Geluidssignalen besturen.
De Regeling Optische en Geluidssignalen is een uitwerking van artikel 29 RVV. Er is slechts sprake
van een dringende taak als bedoeld in artikel 29, eerste lid, van het RVV 1990 in geval van:
a. een voor de mens levensbedreigende situatie die directe hulp van de betrokken hulpdiensten
vergt;
b. het voorkomen van een voor de mens levensbedreigende situatie of een situatie waarin ernstige
schade aan gebouwen of goederen ontstaat;
c. een verstoring van de openbare orde of de rechtsorde, waarvoor een directe en snelle inzet
noodzakelijk is.
Dierenambulances zijn geen in de Regeling Optische en Geluidssignalen aangewezen dienst,
mogen dus geen gebruik maken van de voorrangssignalen. Dierenambulances komen op basis van
2.7 overige Kamervragen 603
3/4

5488215/07/12 juli 2007
de voornoemde criteria ook niet in aanmerking om aangewezen dienst te worden. Gezien het
streven om, met name vanwege het gevaar voor de verkeersveiligheid, het gebruik van O&G
signalen zo veel mogelijk te beperken en wildgroei van het aantal aangewezen organisaties te
voorkomen, en is er geen bereidheid om de criteria in de Regelgeving ten gunste van
dierenambulances te verruimen.
1) http://www.ad.nl/denhaag/zoetermeer/article1432583.ece
2.7 overige Kamervragen 604
4/4

Directie Financieel -Economische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
22 juni 2007 2060719050 FEZ. 2007/1600 12 juli 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over het beantwoorden van 3786589
Kamervragen en de kosten daarvan
Geachte Voorzitter,
Hierbij ontvangt u de antwoorden op de vragen die door het lid Thieme (PvdD) zijn gesteld
over het beantwoorden van Kamervragen en de kosten daarvan.
1
Kent u het bericht “Vraagtekens bij vele vragen Partij voor de Dieren”? 1)
Ja.
2
Kunt u aangeven waarom het beantwoorden van Kamervragen € 2.000 per brief moet
kosten? Zo ja, kunt u de kosten van beantwoording uiteenzetten? Zo neen, waarom niet?
Ik verwijs u naar de schriftelijke beantwoording van feitelijke vragen over de begrotingsstaten
LNV en DGF 2007 (samenhangend met de VJN), waarin deze vraag aan de orde is gesteld.
De Kamerbrief hierover heb ik recent aan uw Kamer verstuurd. Ik heb als volgt geantwoord:
Het berekenen van de werkelijke kosten voor het beantwoorden van Kamervragen is niet
eenduidig te beantwoorden.
Het aantal Kamervragen, de diversiteit hierin qua aantal subvragen, beantwoordtijd én de
kosten per tijdeenheid voor ambtelijke inzet zijn de belangrijkste factoren welke bepalend zijn
voor een zinvolle kostenberekening. Hierbij geldt ook nog de beperking van kosten die je wel
en niet meeneemt in een berekening.
Voormalig Kamerleden Eerdmans (LPF) en Van As (LPF) hebben in het vergaderjaar 2003-
2004 een dergelijke vraag gesteld aan de minister van BZK. Ik verwijs hierbij naar het
Kamerstuk, 2003-2004, 1597. In antwoord hierop is door de minister van BZK gesteld dat de
kostprijs van een Kamervraag beantwoorden anno 2004 circa € 1750 bedraagt.
1) De Telegraaf, 20 juni 2007
2.7 overige Kamervragen 605

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
12 juli 2007 FEZ. 2007/1600 2
Desgevraagd heb ik tijdens het Algemeen Overleg met de Tweede Kamer van 20 juni 2007
een grove schatting gegeven van de kostprijs van een Kamervraag nu, rekening houdend
met de prijsindex en CAO-stijgingen. Daarbij heb ik het bedrag van ongeveer van € 2000
genoemd.
Op grond van het aantal ingediende vragen aan de minister van LNV over het eerste halfjaar
van 2007 en een extrapolatie hiervan naar het einde van het jaar kan worden berekend dat
afgerond circa € 500.000 gemoeid is met het beantwoorden van Kamer vragen en dat dit
gelijk staat aan circa 10 fte op jaarbasis.
Uit het antwoord van de minister van BZK op een eerder gestelde, gelijksoortige Kamervraag
blijkt dat het lastig en tijdrovend is om te komen tot een eenduidig beeld van kosten per
Kamervraag. Ik wijs u hierbij ook op de situatie dat Kamervragen gecompliceerder worden
mede door het feit dat vaker (internationale) websites als bron worden genoemd en dat
dikwijls meerdere bewindspersonen betrokken zijn bij de beantwoording van een specifieke
Kamervraag. Dit alles vereist toenemende coördinatie en inzet van het ambtelijke apparaat.
Een nader onderzoek acht ik niet zinvol en veroorzaakt nieuwe bureaucratie en kosten. Het
beantwoorden van Kamervragen is regulier werk van beleidsambtenaren en het stellen van
Kamervragen is staatsrechtelijk bezien het recht van Kamerleden.
3
Is het waar dat u gezegd heeft dat u voornemens bent “de feiten op tafel te gaan leggen”? Zo
ja, op welke feiten doelt u dan? Heeft uw opmerking ook betrekking op de feiten rond de bioindustrie
die in uw antwoorden op Kamervragen nogal omfloerst lijken te blijven?
Ik kan uw vraag niet precies duiden, maar kan u zeggen dat ik in het Algemeen Overleg met
de vaste Kamercommissie voor LNV van 20 juni jl. feitelijk heb geantwoord op vragen van
Tweede Kamerlid Atsma over de ontwikkeling van het aantal Kamervragen dat aan de
regering is gesteld.
4
Bent u van mening dat het naar buiten brengen van dit soort berichten de schijn van het
bedrijven van partijpolitiek met zich meedraagt, zeker waar een CDA-minister en een CDA-
Kamerlid elkaar de bal lijken toe te spelen bij het naar buiten brengen van de suggestie alsof
het beantwoorden van Kamervragen verspilling van geld zou zijn? Zo ja, acht u dit correct?
Zo neen, hoe valt één en ander voor u dan te duiden?
Ik deel uw mening niet. Als een Tweede Kamerlid mij in het debat een vraag stelt, dan reken
ik het tot mijn taak om daarop antwoord te geven.
5
Is het waar dat aan dierenwelzijn in de huidige kabinetsplannen niet meer dan 0,4 cent per
productiedier wordt uitgegeven (2 miljoen euro voor 500 miljoen dieren)? Staat dit niet in
schril contrast met uw calculatie dat u per Kamervraag € 2.000 uit zegt te trekken?
2.7 overige Kamervragen 606

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
12 juli 2007 FEZ. 2007/1600 3
Ik wil u erop wijzen, zoals ik eerder heb gedaan, dat mijn beleidsambities inzake dierenwelzijn
dit jaar nog worden gepresenteerd in de nota Dierenwelzijn. In deze nota zal u mijn
beleidsdoelstellingen, in te zetten instrumenten en bijbehorende middelen terugvinden.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.7 overige Kamervragen 607

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-K-U- 2777498 17 juli 2007
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 11 juni 2007
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de
antwoorden op de vragen van het Kamerlid Ouwehand (PvdD) over zorgkosten en gezond eten
(2060717340).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.7 overige Kamervragen 608

Vragen van het lid Ouwehand (PvdD) aan de ministers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en
van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over zorgkosten en gezond eten. (Ingezonden 6 juni
2007) ( (2060717340)
1
Kent u het bericht ‘Gezond eten bespaart miljarden aan zorgkosten’? 1)
1
Ja.
2
Kunt u aangeven in hoeverre en op welke wijze zorgverzekeringen van overheidswege
gestimuleerd worden om te werken aan preventie via voorlichting over een gezond eet- een
leefpatroon? Deelt u de mening dat uw inzet voldoende is en kunt u aangeven waarom?
2
Een groot aantal zorgverzekeraars investeert thans in preventie. Vooral op lokaal niveau
participeren zij in projecten die tot doel hebben burgers te ondersteunen bij het aanleren van een
gezonde leefstijl. Zij worden daarin door de betreffende lokale overheden veelal gestimuleerd.
Ook bieden veel verzekeraars hun verzekerden via de aanvullende verzekeringen stoppen-metrook-cursussen
aan, health checks, of het gebruik van sportfaciliteiten. De verzekeraars doen dit
op eigen initiatief.
In de motie van Van der Veen (Tweede Kamer, vergaderjaar 2006-2007, 30800 XVI, nr 74) wordt
de regering gevraagd in overleg met het veld na te gaan of en hoe preventie in het basispakket
(van de Zorgverzekering) kan worden opgenomen. In heb de Kamer toegezegd hierop een
reactie te geven in het kader van de Preventievisie die ik aan de Kamer heb toegezegd. Ik zal
daarbij ook gebruik maken van het advies dat het CVZ thans over dit onderwerp vo orbereidt.
3
Kunt u aangeven waarom via het vereveningsstelsel vooral veel aandacht lijkt te worden gegeven
aan het herverdelen van hoge risico’s onder verzekeraars, waar zorgverzekeringen toch vooral
het verzekeren van gezondheid zouden behoren na te streven anders dan het verzekeren van
ziekte(kosten)? Acht u dit een wenselijke ontwikkeling? Zo ja, waarom? Zo neen, op welke wijze
wilt u in het vereveningsstelstel meer aandacht vragen voor het verzekeren van gezondheid?
3
De zorgverzekering is een privaatrechtelijke verzekering met sociale waarborgen. In het
privaatrechtelijke karakter komt het accent van de schadeverzekering tot uitdrukking. De sociale
waarborgen zijn verankerd in de wettelijke omschreven dekking, de acceptatieplicht van
verzekeraars en het verbod op premiedifferentiatie. Via het risicovereveningssysteem corrigeert
de overheid een deel van de premieontvangsten van verzekeraars. Dat gebeurt op basis van het
risicoprofiel van de verzekerden. Verzekeraars met relatief veel verzekerden met een hoog
gezondheidsrisico (ouderen, chronisch zieken) worden zo gecompenseerd door de verzekeraars
met relatief veel gezonde verzekerden. Hiermee worden twee doelen gediend: het tegengaan van
risicoselectie en het zorgen voor eerlijke concurrentie tussen verzekeraars. De risicovervening is
niet bedoeld als zelfstandig instrument om het karakter van de zorgverzekering om te buigen van
een schadeverzekering naar een verzekering van gezondheid. Voor zover dit laatste gewenst is
dient dit primair te verlopen via de aanpassing van de wettelijke verankerde dekking (zie het
antwoord op vraag 2). De risicoverevening is dan volgend, in de zin dat deze dan ook betrekking
heeft op de kosten van de preventieve zorg waarmee het pakket is aangepast.
2.7 overige Kamervragen 609

4
Kunt u aangeven of en op welke wijze de overheid zich inzet voor de bevordering van het
consumeren van fruit op scholen en op het werk? Bent u bereid die inzet op te voeren gelet op de
preventievoordelen die daarmee te behalen zijn? Zo ja, bent u bereid in dat kader het accent te
leggen op biologisch (dynamisch) verbouwd fruit? Zo ja, op welke termijn en op welke wijze wilt u
daar invulling aan geven? Zo neen, waarom niet?
4
Ik vind het belangrijk dat mensen op jonge leeftijd kennis maken met gezonde voeding en
groenten en fruit in het bijzonder. Hiervoor onderneem ik dan ook actie samen met mijn collega
van LNV. In de brief aan de Kamer van 8 maart 2007 (30800 XIV, nr. 84) heeft mijn collega van
LNV, mede namens OCW en VWS, aangekondigd dat wij een gezamenlijke programmalijn Jeugd
en Voedsel zullen ontwikkelen. Hierin zullen de bestaande programma’s Smaaklessen en
Schoolgruiten van LNV en VWS een plaats krijgen. Het doel hiervan is om mensen in hun jeugd
al op prikkelende wijze te interesseren voor wat zij eten, de bijdrage daarvan aan hun eigen
gezondheid en de wereld die daarachter zit. Hierbij is ook aandacht voor productiewijzen zoals de
biologische landbouw. Bovendien bevordert het uitvoeren van deze programmalijn specifiek de
groente- en fruitconsumptie. De inzet is erop gericht om het bereik op te voeren naar 25% van de
jongeren van 4–16 jaar en 3000 basisscholen in 2012.
Het door bedrijven beschikbaar stellen van fruit op de werkplek en bijvoorbeeld ‘gezonde
kantines’ zie ik als een kans voor het bedrijfsleven. Bedrijven hebben namelijk belang bij gezonde
en fitte werknemers. Daarnaast biedt dit kansen om zich in positieve zin van andere bedrijven te
onderscheiden. Dit najaar start “Aardappelen, Groente, Fruit Promotie Nederland” (AGFPN) met
het project ‘Werkfruit’, waarbij werkgevers fruit aanbieden aan hun werknemers. Dit is een van de
activiteiten van het Convenant Overgewicht.
5
Deelt u de mening dat het zorgbeleid, meer dan nu het geval is, gericht zou moeten zijn op het
voorkómen van zieken? Zo ja, op welke termijn en op welke wijze wilt u daar invulling aan geven?
Zo neen, waarom niet?
5
Zie mijn antwoord op de vragen 2 en 3
1) De Telegraaf, 29 mei 2007
2.7 overige Kamervragen 610

Tweede Kamer der Staten-Generaal
Vergaderjaar 2006–2007 Aanhangsel van de Handelingen
2102
Vragen van het lid Ouwehand (PvdD)
aan de ministers van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit, van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en
van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport over schoolfruit. (Ingezonden
23 mei 2007)
1
Kent u het bericht «EU denkt aan
invoering schoolfruit»? 1
2
Deelt u de mening dat het een goede
gedachte is om op zo kort mogelijke
termijn schoolfruit te introduceren op
alle Nederlandse scholen? Zo ja, op
welke wijze en op welke termijn wilt u
hier invulling aan geven? Zo neen,
waarom niet?
3
Bent u bereid bij een mogelijke
introductie van schoolfruit voorrang
te geven aan fruit dat afkomstig is uit
de biologische landbouw? Zo neen,
waarom niet?
4
Bent u bereid de voorlichting aan met
name jongeren over nut en noodzaak
van meer plantaardig voedsel te
intensiveren, gelet ook op de
uitspraak van de voormalig
staatssecretaris van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
dat vlees het meest belastende
onderdeel is van ons voedselpakket? 2
Zo neen, waarom niet? Zo ja, op
welke wijze en termijn?
1 http://www.zibb.nl/gezondheidszorg/
nieuwsbericht/asp/artnr/1403010/versie/1/
d.d. 16 mei 2007.
2 http://www.nieuwsbank.nl/inp/2004/
10/08/R064.htm; «Van Geel: vlees meest
milieubelastende onderdeel in
voedselpakket», 8 oktober 2004.
Antwoord
Antwoord van minister Verburg
(Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit), mede namens de
minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport en de
staatssecretaris van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap, mw. Dijksma.
(Ontvangen 5 juli 2007)
1
In de Landbouwraad van 11 en
12 juni 2007 in Luxemburg is een
akkoord gesloten over de hervorming
van de gemeenschappelijke
marktordeningen voor groenten en
fruit. De Raad van ministers heeft de
Commissie verzocht om op korte
termijn te komen met voorstellen
voor een Europees
schoolfruitprogramma, die zijn
gebaseerd op een studie naar de
voordelen, praktische uitvoerbaarheid
en de administratieve belasting.
2
Zie antwoord bij vraag 3.
3
Ik vind het belangrijk dat mensen op
jonge leeftijd kennis maken met
gezonde voeding en groenten en
fruit. Hiervoor onderneem ik dan ook
2
Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de
regering gegeven antwoorden
actie samen met mijn collega van
VWS. In mijn brief van 8 maart 2007
(Kamerstuk II, 2006–2007, 30 800 XIV,
nr. 84) heb ik aangekondigd dat wij
een gezamenlijke programmalijn
Jeugd en Voedsel zullen ontwikkelen.
Hierin zullen de bestaande
programma’s Smaaklessen en
Schoolgruiten van mijn ministerie en
VWS een plaats krijgen. Het doel
hiervan is om mensen in hun jeugd al
op prikkelende wijze te interesseren
voor het voedsel dat zij eten, de
bijdrage daarvan aan hun eigen
gezondheid en de wereld die
daarachter zit. Hierbij is ook aandacht
voor productiewijzen zoals de
biologische landbouw. Bovendien
bevordert het uitvoeren van deze
programmalijn specifiek de groenteen
fruitconsumptie. Het verstrekken
van groenten en fruit is dus
gekoppeld aan een lesprogramma.
De inzet is erop gericht om in 2012
met dit programma 25% van de
jongeren van 4–16 jaar en 3000
basisscholen te bereiken. Dit is een
stevige ambitie. Het bereiken van alle
scholen is niet mogelijk, mede omdat
het beleid is dat lesprogramma’s niet
verplichtend aan scholen kunnen
worden voorgeschreven. Het beleid is
dat scholen ruimte krijgen om zelf
beleid te voeren. Bij de huidige
verstrekking van groente en fruit op
scholen staat voorop dat dit bijdraagt
aan een gezonder eetgedrag van de
KVR28733
2060715530
0607tkkvr2102
ISSN 0921 - 7398
Sdu Uitgevers
’s-Gravenhage 2007 Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, Aanhangsel 4451
2.7 overige Kamervragen 611

jeugd en dat voldoende scholen
bediend moeten kunnen worden.
4
Uitgangspunt is dat jongeren
geprikkeld worden om zich te
interesseren en te informeren in de
wereld achter hun voedsel. Het idee
is dat zij daarmee in staat gesteld
worden om zelf bewuste keuzes te
maken. In de programmalijn zal
daarom ook aandacht zijn voor
dierlijke productie en de vraagstukken
die hiermee samenhangen. Ook bij
andere doelgroepen wordt aandacht
gevraagd voor voedselproductie
via de meerjarige campagne
Voedselkwaliteit van het
Voedingscentrum. Hierbij zal ook
aandacht zijn voor aspecten van
dierlijke productie. Vanwege
eenduidigheid van de boodschap zal
deze campagne in het eerste jaar met
name gericht zijn op dierenwelzijn in
de veehouderij.
2.7 overige Kamervragen 612
Tweede Kamer, vergaderjaar 2006–2007, Aanhangsel 4452

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag
VGP-K-U-2786911
Onderwerp Bijlage(n) Uw brief
Kamervragen
1 17 juli 2007
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Thieme (PvdD) over Stevia als
natuurlijk zoetmiddel (2060719930).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
2.7 overige Kamervragen 613

Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Thieme over Stevia als natuurlijk zoetmiddel.
( (2060719930)
1
Kent u het bericht ‘Coca Cola gaat over op natuurlijke zoetstoffen’? 1)
1
Ja.
2
Kunt u aangeven waarom Stevia of het daarvan afgeleide Rebaudioside verboden is op de
Nederlandse markt als voedingsmiddel?
3
Kunt u aangeven of er schadelijke effecten bekend zijn die een dergelijk verbod rechtvaardigen?
Zo ja, welke schadelijke effecten? Waar is dat uit gebleken? Zo neen, bent u dan bereid de stof
versneld tot de Nederlandse markt toe te laten?
4
Hoe verklaart u dat de stof wel is toegelaten in Japan en in de Zuid-Amerikaanse landen?
5
Hangt het verbod op Stevia in de Europese Unie samen met interne marktbescherming? Zo ja,
acht u dit een juiste gang van zaken? Zo neen, wat staat dan marktintroductie in de EU en
Nederland als voedingsmiddel in de weg?
2 t/m 5
In Europa worden alleen maar additieven, zoetstoffen en nieuwe voedingsmiddelen toegelaten na
een toelatingprocedure waarbij de veiligheid van het product beoordeeld wordt. Dit is vastgelegd
in Europese regelgeving.
In 1999 is een aanvraag ingediend om bladeren van de Stevia rebaudiana als nieuw
voedingsmiddel toe te laten op de markt. Eveneens is in dat jaar een aanvraag ingediend om de
stof stevioside, een glycoside verkregen uit Stevia bladeren, toe te laten als zoetstof. De
ingediende dossiers bleken echter onvolledig. Er was niet voldoende onderzoek gedaan om aan
te kunnen tonen dat deze producten geen gevaar voor de gezondheid van de mens opleveren.
Zo ontbraken een aantal veiligheidsstudies nodig voor een deugdelijke risico beoordeling.
Voor de stof rebaudiosode, een andere glycoside die verkregen kan worden uit Stevia bladeren,
is nooit een aanvraag voor toelating tot de EU ingediend. Voordat rebaudioside toegelaten kan
worden op de markt zal het, net zoals de andere zoetstoffen die op dit moment op de markt zijn,
een Europese toelatingprocedure moeten doorlopen.
Er is hier dus geen sprake geweest van interne markt bescherming, maar van de bescherming
van de veiligheid en gezondheid van de Europese consument. Daartoe hanteert de EU een eigen
en hoog beschermingsniveau. Mocht Stevia, of een product daarvan, voldoen aan de Europese
veiligheidseisen, dan zal het toegelaten worden op de markt.
Uit het door u aangehaalde krantenbericht blijkt dat Coca Cola uit marketingtechnische
overwegingen een aanvraag zal indienen voor toelating van zoetstoffen verkregen uit Stevia. Er
is geen reden om de benodigde procedure, waarin de veiligheid van een dergelijk product
beoordeeld wordt, te versnellen.
6
Klopt het dat Stevia extract wel in Nederland verkrijgbaar is “voor uitwendig gebruik”, terwijl
2.7 overige Kamervragen 614

ekend is dat veel kopers de stof gebruiken als alternatief voor suiker en suikervervangers als
aspartaam? Zo ja, wat staat toelating voor inwendig gebruik wat u betreft in de weg?
6
Stevia extract mag inderdaad voor uitwendig gebruik verkocht worden. Als de verpakking
onvoldoende duidelijk maakt dat het niet bedoeld is voor consumptie, worden er door de VWA
maatregelen genomen.
7
Is het waar dat Stevia casu quo Rebaudioside veel zoeter is dan suiker en niet de nadelige
bijwerkingen heeft van suiker zoals tandbederf en obesitas?
7
Van de glycosiden aanwezig in Stevia wordt gerapporteerd dat ze 40 tot 300 keer zoeter zijn dan
saccharose; dit ligt in dezelfde orde van grootte als de bestaande intensieve zoetstoffen.
Daarnaast lijken de gegevens er inderdaad op te wijzen dat Stevia of rebaudioside niet zullen
bijdragen aan tandbederf of obesitas.
8
Bent u bereid onderzoek naar deze effecten van mogelijke marktintroductie van Stevia casu quo
Rebaudioside in het kader van de terugdringing van obesitas en tandbederf? Zo ja, op welke
termijn? Zo neen, waarom niet?
8
Het is te verwachten dat het gebruik van (al dan niet kunstmatige) zoetstoffen die suikers
vervangen, en een verminderde of geen calorische waarde hebben, een rol kunnen spelen in het
terugdringen van obesitas en tandbederf. Er is vooralsnog geen reden om aan te nemen dat
Stevia hiervoor geschikter zou zijn dan de andere zoetstoffen (die soortgelijke eigenschappen
hebben) die momenteel op de markt zijn. Ik ben dan ook niet bereid een dergelijk onderzoek te
doen.
1) Trouw, 5 juni 2007 http://www.trouw.nl/laatstenieuws/laatstenieuws/article724491.ece/Coca-
Cola_gaat_over_op_natuurlijke_zoetstoffen
2.7 overige Kamervragen 615

Juridische Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
23 augustus 2007 2060723600 TRCJZ/2007/2909 20 september 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
kamervragen over de procedure bij de
voorbereiding van het wetsvoorstel Dieren
Geachte Voorzitter,
070-3784995
Hierbij doe ik u toekomen de antwoorden op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over de
procedure bij de voorbereiding van het wetsvoorstel voor een Wet dieren.
1, 2, 4 en 9
Kunt u aangeven waarom u na een lange periode van stilte en onduidelijkheid over het
voortbestaan van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren en de voortgang en invulling
van het nieuwe Wetsvoorstel Dieren onaangekondigd op 2 augustus jl. in de vakantietijd
maatschappelijke organisaties 14 dagen hebt gegeven om te reageren op een eerste
ontwerp?
Kunt u aangeven waarom u niet eerder de maatschappelijke organisaties heeft ingelicht en
geraadpleegd? Waarom heeft u de verzend- en reactietermijn niet tevoren aangekondigd?
Kunt u aangeven waarom u heeft gekozen voor een periode van 14 dagen waarin
maatschappelijke organisaties een inbreng kunnen leveren?
Kunt u aangeven hoe de behandeling van het wetsvoorstel Dieren zich verhoudt tot de in het
najaar te verschijnen Nota dierenwelzijn? Kunt u daarbij aangeven op welke wijze de
behandeling van de Nota dierenwelzijn en de daaruit voortvloeiende verzoeken van de Kamer
opgenomen zullen worden in het wetsvoorstel Dieren?
In de eerste helft van 2006 is een brede kring van belanghebbende organisaties op
hoofdlijnen geïnformeerd over de in voorbereiding zijnde Wet dieren. Daarnaast zijn met een
kleine groep van sleutel-organisaties, ambtelijk, gesprekken gevoerd. In verband met de in
2006 gehouden verkiezingen en de aard van het onderwerp is vervolgens dit traject stop
gezet.
Over het in augustus jl. verzonden concept -wetsvoorstel is ambtelijk met de betrokken
organisaties vóór verzending contact gezocht. Daarbij is gevraagd om commentaar op
het wetsontwerp. Ook is gewezen op de relatief korte termijn van twee weken die voor dat
commentaar zou worden gegeven.
2.7 overige Kamervragen 616

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
20 september 2007 TRCJZ/2007/2909 2
Deze termijn houdt verband met de versnelling van het wetstraject in verband met de
gewenste samenhang daarvan met de Nota dierenwelzijn en de Nationale agenda
diergezondheid. Het wetsvoorstel behoeft immers, anders dan genoemde nota’s, advies van
de Raad van State alvorens dat kan worden ingediend bij de Tweede Kamer.
Het wetsvoorstel beoogt het voertuig te zijn waarmee ook nieuwe beleidsvoornemens die
wettelijke grondslag behoeven, kunnen worden gerealiseerd.
3
Kunt u aangeven hoe de selectie heeft plaatsgevonden van maatschappelijke organisaties
die inhoudelijk commentaar mogen leveren op het wetsvoorstel Dieren? Wat zijn hierbij de
selectiecriteria geweest?
De organisaties die een concept wetsvoorstel om commentaar hebben toegezonden
gekregen, behoren tot de reguliere gesprekspartners van mijn ministerie.
5, 6, 7 en 8
Acht u deze termijn van 14 dagen voldoende voor het leveren van een inbreng vanuit de
maatschappelijke organisaties? Zo ja, waarom? Zo neen, bent u bereid de inspraaktermijn te
verlengen?
Kunt u aangeven of u dit alles overziend, uw inspraakmethode een aanvaardbare werkwijze
vindt? Bent u bereid deze werkwijze alsnog te herzien? Zo ja, op welke wijze en binnen welke
termijn? Zo neen, waarom niet?
Kunt u aangeven op welke wijze u de inbreng die nu is geleverd door maatschappelijke
organisaties zult gebruiken bij de verdere vormgeving van het wetsvoorstel Dieren?
Kunt u aangeven op welke wijze u zal verantwoorden dat er serieus is omgegaan met de
opmerkingen, suggesties en verbeteringen die zijn aangedragen door de maatschappelijke
organisaties? In hoeverre zullen uw afwegingen hierin openbaar worden gemaakt?
Alle ontvangen commentaren beschouw ik als waardevol. Ik stel de inspanning die hiervoor
door alle betrokken organisaties is getoond op prijs. Ik heb geen indicatie dat de gegeven
termijn belemmerend is geweest voor de kwaliteit van de reacties.
Het concept -wetsvoorstel is voor eenieder toegankelijk geplaatst op de LNV-internet-site. Zo
is iedereen in de gelegenheid daarop te reageren. Hiervan is echter nauwelijks gebruik
gemaakt.
Overigens is na afloop van de commentaartermijn het concept wetsvoorstel ook naar een
aantal andere betrokken organisaties gezonden. Tijdens de verschillende consultatiebijeenkomsten
in verband met de Nota dierenwelzijn is voorts de gelegenheid geboden
tevens over het concept -wetsvoorstel te spreken met aanwezige ambtenaren. Met een
enkele organisatie is nadien nog apart een gesprek gevoerd.
2.7 overige Kamervragen 617

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
20 september 2007 TRCJZ/2007/2909 3
De inbreng zal op de gebruikelijke wijze zorgvuldig worden gewogen en worden betrokken bij
de werkzaamheden aan het wetsvoorstel.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.7 overige Kamervragen 618

Directie Platteland
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
31 augustus 2007 2060724300 DP. 2007/903 27 september 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen over natuurbegraaf-
plaatsen
Geachte Voorzitter,
Hierbij ontvangt u de antwoorden, mede namens de minister van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over
‘natuurbegraven’.
1
Kent u het bericht “In de bossen van Chaam keert de mens tot stof weer” 1 en “Staatsbosbeheer
ziet graf in het bos niet als taak”? 2
Ja.
2
Deelt u de mening dat er een groeiende behoefte is aan natuurbegraafplaatsen en dat de
bestaande twee natuurbegraafplaatsen slechts beperkt in die behoefte kunnen voorzien? Zo
ja, op welke wijze wilt u in deze groeiende behoefte voorzien? Zo neen, waarom niet?
Er zijn mij geen feitelijke onderzoeksgegevens bekend over de behoefte aan natuurbegraafplaatsen.
Desondanks, merk ik wel dat in Nederland de belangstelling groeit voor
begraven in de natuur.
De gemeente bepaalt waar op haar grondgebied een begraafplaats mag worden ingericht en
welke vergunningsvoorschriften daarbij worden opgelegd. Daarbij geldt dat niet alleen een
gemeente, maar ook een kerkgenootschap dan wel een privaatrechtelijke rechtspersoon of
een natuurlijk persoon een begraafplaats kan aanleggen en in stand houden.
Voor begraven in de natuur geldt dat er, ter vermijding van grafschennis, specifiek toezicht
dient te zijn. Dat is in een openbaar of besloten natuurgebied niet zonder meer uitvoerbaar.
1 NRC Handelsblad, 21 augustus 2007
2 Trouw, 21 augustus 2007
2.7 overige Kamervragen 619
3785367

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 september 2007 DP. 2007/903 2
Tevens dient bij begraven in natuurgebieden te worden vermeden dat bezoekers onver wacht
en ongewild geconfronteerd zouden kunnen worden met de dood. Overigens is het mogelijk
daar in de inrichting en communicatie rekening mee te houden.
In natuurgebieden van de EHS geldt het ‘nee-tenzij-principe’. In de meeste gevallen zal het
niet wenselijk zijn begraafplaatsen in de EHS in te richten. Het is aan de gemeente, als bevoegd
gezag, om dat per geval te beoordelen.
3
Kunt u aangeven waarom Staatsbosbeheer wel de verstrooiing van as van overledenen
faciliteert, maar geen ruimte biedt aan mensen die in de natuur begraven willen worden?
Ik verwijs u naar de br ief die ik op 15 maart 2007 aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
heb gestuurd (Kamerstuk 2006-2007, 30800 XIV, nr. 85, Tweede Kamer).
4
Bent u bereid onder strikte milieuvoorschriften extra ruimte te bieden aan de vestiging van
nieuwe natuurbegraafplaatsen? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
Ik verwijs u naar mijn reactie op vraag 2.
Ik ben bereid mee te denken over mogelijkheden voor begraven in nieuw aan te leggen
natuurgebieden.
5
Bent u bereid het gebruik van biologisch afbreekbare grafkisten te bevorderen of zelfs
verplicht te stellen op zowel natuurbegraafplaatsen als reguliere begraafplaatsen? Zo ja, op
welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
Regels ten aanzien van grafkisten en andere lijkomhulsels zijn vastgelegd in het Lijkomhulselbesluit,
hetgeen valt onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van BZK.
Hierin is nu reeds geregeld dat lijkkisten en lijkomhulsels geen onnodige verontreiniging in de
grond mogen brengen en er wordt daarbij gestreefd naar volledig biologische afbreekbaarheid
van de te gebruiken materialen. In het kader van de herziening van de Wet op
de lijkbezorging wordt nu door BZK bezien of de bestaande regels hiervoor aangescherpt
moeten worden.
6
Is het waar dat in andere Europese landen aanzienlijk meer natuurbegraafplaatsen aanwezig
zijn dan in ons land het geval is? Zo ja, kunt u de schaarste aan natuurbegraafplaatsen in ons
land verklaren?
Met name in het Verenigd Koninkrijk bestaat een aantal begraafplaatsen welke als natuurbegraafplaats
aangemerkt kunnen worden. Zonder twijfel kan worden geconstateerd dat ook
in andere landen binnen de Europese Unie, zoals in Nederland, dit onderwerp meer in de
belangstelling staat. In Duitsland en Frankrijk is sprake van initiatieven op dit gebied.
2.7 overige Kamervragen 620
2

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 september 2007 DP. 2007/903 3
In Nederland wordt bij veel begraafplaatsen reeds ruimschoots aandacht geschonken aan de
natuurlijke omgeving en de individuele beleving en invulling van de grafbedekking.
Verschillende begraafplaatsen gebruiken tegenwoordig, juist om het natuurlijk element te
onderstrepen in de bedrijfsvoering, de naam "begraafpark". Wellicht dat om die reden de
vraag rond specifieke natuurbegraafplaatsen in ons land iets later breed op gang is gekomen,
dan elders.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.7 overige Kamervragen 621
3

Ministerie van Justitie
Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving
Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden
Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag
Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Datum 1 oktober 2007
Ons kenmerk 5506139/07
Uw kenmerk 2060720460
Onderwerp Beantwoording kamervragen over agressie tegen homo's
Bij beantwoording de
datum en ons kenmerk
vermelden. Wilt u slechts
één zaak in uw brief
behandelen.
In antwoord op uw brief van 10 juli 2007 deel ik u mede dat de vragen van het lid Thieme (PvdD) van
uw Kamer over agressie tegen homo’s, mede namens mijn ambtgenoten van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties en van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, worden beantwoord zoals
aangegeven in de bijlage bij deze brief.
De Minister van Justitie,
2.7 overige Kamervragen 622
Bezoekadres
Schedeldoekshaven 100
2511 EX Den Haag
Telefoon (070) 3 70 79 11
Fax (070) 3 70 79 00

5506139/07/1 oktober 2007
Antwoorden van de minister van Justitie, mede namens de minister van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties en minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over agressie tegen
homo’s. (Ingezonden 10 juli 2007; nr. 2060720460)
Vraag 1
Kent u het bericht homo’s uitgescholden en bespuugd? 1)
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Is het waar dat geweld en agressie jegens homo’s in toenemende mate voorkomt? Zo ja, waaraan
schrijft u deze ontwikkeling toe en bent u voornemens beleid te ontwikkelen om deze vorm van
intolerantie een halt toe te roepen?
Vraag 3
Klopt het dat in de afgelopen anderhalf jaar bij de politie in Amsterdam 25 aangiftes zijn gedaan van
geweld tegen homo’s en dat de hoofdcommissaris dat ‘het topje van de ijsberg’ heeft genoemd?
Vraag 4
Is de toename van het geweld een landelijke trend of concentreert het zich op bepaalde steden?
Antwoord 2, 3 en 4
Het aantal meldingen van homodiscriminatie bij de antidiscriminatiebureaus in de afgelopen jaren
schommelt rond bijna 4 procent van alle meldingen. Landelijk is er verder geen beeld van de
meldingen en aangiften rond homovijandigheid. In de afgelopen jaren hebben zich, soms ernstige,
geweldsincidenten en gevallen van intimidatie voorgedaan in verschillende wijken en steden.
Hoofdcommissaris Welten heeft tijdens een interview aangegeven dat er bij het korps op dat moment
25 gevallen van geweld tegen homoseksuelen bekend waren. Het ging daarbij niet alleen om
aangiften maar ook om meldingen. Feitelijk zijn er in 2006 zes, en in het eerste half jaar van 2007
zeven aangiften van dergelijk geweld gedaan. In de overige gevallen betrof het meldingen die (nog)
niet tot een officiële aangifte hebben geleid. De hoofdcommissaris maakte de vergelijking met het
topje van de ijsberg in relatie tot misdrijven in het algemeen, die bij de politie niet alle bekend zijn
omdat lang niet in alle gevallen aangifte wordt gedaan. De opmerking was vooral bedoeld als oproep
om slachtoffers daadwerkelijk aangifte te laten doen.
De absolute stijging van het aantal aangiften in 2007 gaf de politie aanleiding nader onderzoek in te
stellen. Dit betekent dat de politie bij melders van incidenten aandringt op het alsnog doen van
aangifte en dat bij bestaande aangiften van geweldsdelicten nogmaals een verdiepingsonderzoek
wordt gedaan om te achterhalen of discriminatoire elementen gericht tegen homoseksuelen hierbij
een rol spelen. Dit zou kunnen betekenen dat het aantal feitelijke aangiften nog gaat toenemen.
Onderdeel van het onderzoek is ook te ontdekken of er sprake is van een significante stijging van dit
2.7 overige Kamervragen 623
2/4

5506139/07/1 oktober 2007
type geweldsdelicten of dat ook andere aspecten een rol spelen in relatie tot de stijging. Bij dit laatste
valt te denken aan toename van aangiftebereidheid door met name de extra media-aandacht en/of
toename van registratie van meldingen binnen de politiesystemen die betrekking hebben op agressie
en geweld tegen homoseksuelen.
Als bekend werkt de politie momenteel aan de verbetering van de registratie van discriminatiezaken
en zaken met een discriminatoire achtergrond. Het Landelijke Expertisecentrum Diversiteit (LECD)
van de politie ontwikkelt momenteel een uniform regionaal format voor een criminaliteitsbeeldanalyse
discriminatie. Deze ontwikkelingen maken het mogelijk een gedegen regionaal inzicht in
discriminatiezaken te verkrijgen. Deze regionale c riminaliteitsbeeldanalyses zullen gestapeld kunnen
worden tot een landelijke criminaliteitsbeeldanalyse discriminatie, waarin het aantal delicten met een
homofobe achtergrond cq. geweldsdelicten tegen homoseksuelen, inzichtelijk wordt.
Tenslotte zal het in het nieuwe bedrijfsprocessensysteem van het OM (GPS) mogelijk zijn om voor
elk delict de maatschappelijke classificatie aan te geven. Per delict kan deze worden gespecificeerd.
Voor discriminatie kan dan onder andere worden aangegeven op welke grond is gediscrimineerd. De
grond "homosexuele gerichtheid" zal naast andere gronden als ras, geslacht, godsdienst of
levensovertuiging etc. als maatschappelijke classificatie worden opgenomen. Ook door GPS is het
derhalve mogelijk een beter inzicht te verkrijgen in de discriminatiezaken.
GPS zal naar verwachting eind 2007 gefaseerd binnen het OM uitgerold worden.
Vraag 5
Hebt u de indruk dat plegers van geweld tegen homo’s, dat met voorbedachte rade doen? Hebt u de
indruk dat zij plaatsen opzoeken waar homo’s elkaar ontmoeten met de intentie geweld tegen hen te
plegen?
Antwoord 5
Ik heb hierin geen inzicht, mede doordat er, voorzover mij bekend, geen recent onderzoek is verricht
naar de achtergrond van de daders. Overigens verwijs ik naar het antwoord op vraag 1 van de
vragen van het lid Van der Ham (D66) aan de ministers van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en
van Justitie over het toenemende geweld tegen homo’s in Amsterdam waarin ook is vermeld dat
momenteel wordt bekeken hoe in toekomstig onderzoek homofoob geweld meegenomen kan
worden.
Vraag 6
Deelt u de mening dat er strengere straffen zouden moeten komen voor plegers van dergelijk
geweld? Zo neen, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze wilt u daaraan werken?
Antwoord 6
2.7 overige Kamervragen 624
3/4

5506139/07/1 oktober 2007
Het is aan de rechter om met inachtneming van de wettelijke strafmaxima en de ernst van het feit en
de persoon van de verdachte een passende straf op te leggen. De maximumstraf voor
geweldsmisdrijven loopt op van een gevangenisstraf van twee jaar of een geldboete van de vierde
categorie bij eenvoudige mishandeling tot twaalf jaar of een geldboete van de vijfde categorie bij
zware mishandeling met voorbedachten rade. Indien het feit de dood ten gevolge heeft staat daar
maximaal vijftien jaar op. Ik heb geen aanleiding om te veronderstellen dat deze strafmaxima te laag
zijn.
Ik voeg daaraan toe dat indien aangenomen mag worden dat homohaat aanleiding is geweest tot het
begaan van het misdrijf, de officier van justitie dit als een strafverzwarende omstandigheid in de eis
dient te betrekken; de strafeis moet dan, conform de Aanwijzing discriminatie, met 25% worden
verzwaard.
Vraag 7
Bent u bereid tot het instellen van een gebiedsverbod voor plegers van geweld jegens homo’s om
recidive te voorkomen? Zo neen, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze wilt u aan die
bereidheid vorm geven?
Antwoord 7
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en ik hebben een wetsvoorstel
(maatregelen bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast) opgesteld dat de burgemeester en
de officier van justitie extra bevoegdheden geeft om preventief in te grijpen bij aanhoudende ernstige
overlast. In dit wetsvoorstel wordt voorgesteld in de Gemeentewet een regeling op te nemen voor
het opleggen van een meer of minder langdurige gebiedsontzegging door de burgemeester ter
handhaving van de openbare orde en in het Wetboek van Strafvordering een regeling voor een
gedragsaanwijzing door de officier van justitie, die ertoe strekt in afwachting van de strafrechtelijke
afdoening van een strafbaar feit door de rechter de verdachte een gebiedsverbod, een
contactverbod of een meldingsplicht op te leggen, dan wel de aanwijzing zich te doen begeleiden ter
voorkoming van herhaling van strafbare feiten door deze verdachte.
De maatregelen uit het wetsvoorstel kunnen ook van pas komen bij het bestrijden van geweld tegen
homo's .
Het wetsvoorstel ligt thans ter advisering voor bij de Raad van State.
Volledigheidshalve wijs ik er ook nog op dat de rechter in het kader van de schorsing van de
voorlopige hechtenis een straatverbod als voorwaarde voor de schorsing kan opleggen. Voorts biedt
artikel 14c, tweede lid, onder 5 van het Wetboek van Strafrecht voor de rechter de mogelijkheid om
in geval van een al dan niet geheel voorwaardelijke veroordeling, gedurende de proeftijd of een
gedeelte daarvan, een bijzondere voorwaarde, het gedrag van de veroordeelde betreffende, op te
leggen. In dit verband kan gedacht worden aan een straatverbod.
1) De Pers, 5 juli 2007
2.7 overige Kamervragen 625
4/4

Directie Informatiebeleid en Facilitaire Zaken
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
17 september 2007 2060725550 IFZ. 2007/1346 4 oktober 2007
onderwerp doorkiesnummer bijlagen
Kamervragen van het lid Thieme (PvdD)
over een privéfeestje bij Kasteel
Groeneveld
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het lid Thieme (PvdD) over een privéfeestje
van mij bij Kasteel Groeneveld.
1
Kent u het bericht ‘Onderzoek naar privé-feestje minister bij Groeneveld’?
Ja.
2
Is het waar dat u op 1 september delen van Kasteel Groeneveld heeft gehuurd ter
gelegenheid van een privé-feest en dat Kasteel Groeneveld eigendom is van het ministerie
van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit?
Ja.
3
Is het waar dat bij verhuur van delen van Kasteel Groeneveld als voorwaarde geldt dat de
activiteit moet passen binnen de doelstellingen van Kasteel Groeneveld en/of het ministerie
van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, zoals gemeld op de website van Kasteel
Groeneveld?
Ja.
3784901
4
Kunt u aangeven op welke wijze het vieren van een privé-feest overeenkomt met de
doelstellingen van Kasteel Groeneveld en/of het ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit?
2.7 overige Kamervragen 626

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
4 oktober 2007 IFZ. 2007/1346 2
Geldt dat voor elke burger die daar een privé-feest zou willen vieren op dezelfde locatie en
kan dat onder gelijke voorwaarden?
De betrokkenheid en verantwoordelijkheden van veel van de door mij uitgenodigde gasten
met betrekking tot platteland, landbouw, landschap en natuur hebben geleid tot een
positieve toetsing door de directie van Kasteel Groeneveld op mijn verzoek tot het houden
van dit feest.
Het privé-karakter van dit feest is gelegen in de aanleiding, mijn 50 e verjaardag, en heeft
voorts betrekking op het feit dat de locatiekosten en de cateringkosten van dit feest voor
mijn privé-rekening zijn. Door toetsing aan zijn doelstelling beoordeelt Kasteel Groeneveld
verzoeken van burgers die daar een feest willen vieren onder gelijke voorwaarden.
5
Kunt u aangeven welke gebouwen en faciliteiten van Kasteel Groeneveld en/of het ministerie
van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit u heeft gehuurd en tegen welke bedragen?
Kasteel Groeneveld heeft op mijn kosten een tent en inrichting gehuurd en geplaatst.
6
Geldt voor elk van de ingehuurde diensten/gebouwen/faciliteiten dat die voor elke willekeurige
derde onder gelijke voorwaarden beschikbaar is? Geldt dat ook voor het plaatsen van
een tent?
Ja.
7
Kunt u aangeven of het vieren van een privé-feest op Kasteel Groeneveld past binnen het
bestemmingsplan van de gemeente Baarn?
Zulks is ter beoordeling aan de gemeente Baarn.
8
Deelt u de mening dat het correct is dat de gemeente Baarn daarnaar een onderzoek instelt?
Het is niet aan mij een oordeel te geven over gemeentelijke onderzoeken,
9
Kunt u aangeven op welke wijze de verwarring over toestemming in relatie tot het vigerende
bestemmingsplan is ontstaan en hoe deze voorkomen had kunnen worden?
Nee.
2.7 overige Kamervragen 627

Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
4 oktober 2007 IFZ. 2007/1346 3
10
Acht u het achteraf een gelukkige keuze om een privé-feest te organiseren op een locatie
waar het vigerende bestemmingsplan en/of de doelstellingen van het ministerie mee op
gespannen voet zouden kunnen staan of waaruit de indruk van een voorkeursbehandeling zou
kunnen ontstaan? Zo, neen, waarom niet?
Nee, ik ben van mening dat ik in alle opzichten zorgvuldig heb gehandeld.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
2.7 overige Kamervragen 628

Deel 3
Ingediende moties

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5903741
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
19637 1106
Titel Vreemdelingenbeleid.
Citeertitel Een pardonregeling voor asielzoekers die hun eerste aanvraag voor 1 april 2001 indienden
en Nederland niet hebben verlaten.
Soort Motie
Datum 2006.11.30
Indiener Naam Partij Functie
W.J. Bos PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
J.M.A.M. d. Wit SP Lid Tweede Kamer
F. Halsema GL Lid Tweede Kamer
A. Rouvoet CU Lid Tweede Kamer
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.11.30 Ingediend Handelingen
II
2006.11.30 Stemming Handelingen
II
Stemming Datum Uitslag
2006 -
2007
2006 -
2007
2006.11.30 Aangenomen met hoofdelijke stemming
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, SP, PVDD
tegen PVV, CDA, SGP, VVD
021 1510
Eindpagina
021 1532 1533
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat er nog altijd veel asielzoekers in ons land wonen die al onder de oude
Vreemdelingenwet een eerste aanvraag indienden;
overwegende, dat velen van hen in ons land zijn ingeburgerd en een gezin hebben met
kinderen die hier zijn geboren en opgegroeid;
van mening, dat aan de slepende onzekerheid voor deze groep en de schrijnende
omstandigheden waarin zij verkeren een einde moet komen;
spreekt als haar mening uit, dat er op zo kort mogelijke termijn een pardonregeling moet
komen voor alle asielzoekers, behoudens oorlogsmisdadigers en veroordeelden wegens
ernstige delicten, die hun eerste aanvraag voor 1 april 2001 indienden en Nederland niet
hebben verlaten;
verzoekt de regering in afwachting van de definitieve behandeling van deze pardonregeling
door de nieuwe Tweede Kamer, ten aanzien van deze groep geen onomkeerbare beslissingen
en stappen te nemen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ASIELZOEKERS
ASIELPROCEDURE
UITWIJZINGEN
VERBLIJFSVERGUNNINGEN
3 moties 631

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5909553
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0040 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Verbod op het castreren van biggen.
Soort Motie
Datum 2006.12.06
Indiener Naam Partij Functie
H.E. Waalkens PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006 -
2007
Eindpagina
024 1659 1660
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het (onverdoofd) castreren van biggen voor onnodig dierenleed zorgt;
van mening, dat het castreren van biggen zo snel mogelijk moet worden verboden;
constaterende, dat een alternatief voor castratie door detectie van berengeur in de slachtlijn
binnen anderhalf jaar mogelijk moet zijn;
overwegende, dat verdoofd castreren als tussenstap het dierenleed kan verminderen;
verzoekt de regering om het castreren van biggen binnen twee jaar te verbieden en in de
tussentijd voorafgaand aan de castratie verdoving van biggen te verplichten, uitgevoerd door
een dierenarts;
verzoekt de regering om zich de komende twee jaar in te zetten om tot een Europees verbod
op het castreren van biggen te komen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENMISHANDELING
VARKENS
EUROPESE POLITIEKE SAMENWERKING
3 moties 632

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5912876
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0072 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Een etiketteringsplicht voor vleesproducten met betrekking tot de hantering van rituele
slachtmethoden.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Aangehouden Handelingen
II
2007.03.29 Vervallen Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.03.29 Vervallen
024 1673
025 1715
055 3135
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat Nederlandse consumenten geen enkel inzicht hebben of vleesproducten in het
reguliere winkelschap afkomstig zijn van rituele slachtmethoden;
overwegende, dat grote hoeveelheden vlees in het reguliere schap, niet als zodanig herkenbaar,
afkomstig kunnen zijn van rituele slachtmethoden;
overwegende, dat consumenten op ethische en/of morele gronden de vrijheid moeten hebben
om vlees te weigeren dat afkomstig is van rituele slachtmethoden;
overwegende, dat etikettering op dit moment geen enkele informatie geeft over de gehanteerde
slacht- en verwerkingsmethode;
verzoekt de regering de mogelijkheden te onderzoeken hoe een etiketteringsplicht mogelijk kan
worden op alle vleesproducten, waaruit duidelijk wordt of en in hoeverre rituele slachtmethoden
gehanteerd zijn bij de totstandkoming van het betreffende vleesproduct,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
SLACHT
VLEES
PRODUCTINFORMATIE
3 moties 633

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5912861
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0071 XIV Herdruk
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Een fiscale vrijstellingsregeling plantaardige transitie.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, SP, PVDD
tegen PVV, CDA, CU, SGP, VVD, PvdA
Eindpagina
024 1672 1673
025 1717
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat uit het Profetasonderzoek blijkt dat de productie en consumptie van grote
hoeveelheden dierlijke eiwitten belastend is voor het welzijn van dieren, onze leefomgeving,
het milieu en de volksgezondheid;
constaterende, dat er behoefte is aan de bevordering van een transitieproces, waarbij minder
dierlijke eiwitten en meer plantaardige eiwitten geproduceerd en geconsumeerd worden;
overwegende, dat Nederland een belangrijke rol zou kunnen spelen in dit transitieproces,
gelet op de groei van het aantal "vleesverlaters";
overwegende, dat een fiscale stimuleringsregeling vergelijkbaar met de Groenregeling en de
regeling voor beleggen in kunst en cultuur beleggers zou kunnen stimuleren tot investeringen
in dit transitieproces;
verzoekt de regering te komen tot een fiscale vrijstellingsregeling plantaardige transitie, die
beoogt beleggers in het transitieproces van de productie van dierlijke naar plantaardige
eiwitten te stimuleren, naar het model van de Groenregeling,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VLEES
MILIEUBEHEER
DIEREN
WELZIJN
ALTERNATIEVE LANDBOUWMETHODEN
3 moties 634

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5912848
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0070 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Vergoeding van kosten van vaccinatie aan bepaalde categorieën houders van kippen.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, SP, PVDD
tegen PVV, CDA, CU, SGP, VVD
024 1672
025 1717
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat er in de Kamer een groot draagvlak bestaat voor vaccinatie tegen
vogelpest en de minister zelfs vaccinatie zijn grootste succes noemt;
constaterende, dat desondanks zowel hobbydierhouders als commerciële pluimveehouders
amper vaccineren, mede gezien de kosten en het ontbreken van een garantie dat de dieren
bij een uitbraak niet geruimd worden;
constaterende, dat Nederland met zijn grootschalige bio-industrie het meest pluimveedichte
land ter wereld is met grote commerciële belangen van de intensieve pluimveesector;
overwegende, dat vooral hierdoor extra preventieve maatregelen als vaccinatie nodig zijn;
overwegende, dat hobbydierhouders en biologische houders hiervoor extra kosten moeten
maken om voornamelijk de belangen van de intensieve veehouderij veilig te stellen;
verzoekt de regering om die reden te onderzoeken hoe de kosten voor vaccinatie van
hobbydierhouders en commerciële houders van kippen met uitloop (biologisch/freiland)
vergoed kunnen worden uit generieke middelen van het bedrijfsleven,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
PLUIMVEEHOUDERIJ
INENTINGEN
VOGELGRIEP
SCHADEVERGOEDING
3 moties 635

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5912836
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0069 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Welzijnsregels voor vleeskippen.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, SP, PVDD
tegen PVV, CDA, CU, PvdA, SGP, VVD
024 1672
025 1717
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het vleeskuiken het meest gehouden landbouwdier in Nederland is en
Nederland ook het meest pluimveedichte land ter wereld is;
constaterende, dat de 400 miljoen vleeskuikens die jaarlijks in Nederland worden gefokt,
geen specifieke eigen welzijnsregels kennen;
overwegende, dat in Europa al jaren geen overeenstemming bereikt kan worden over
welzijnsregels en deze overeenstemming ook niet op korte termijn te verwachten is;
overwegende, dat vrijwel nergens ter wereld de vleeskippen zo weinig leefruimte hebben als
in Nederland en de vleeskuikenhouderij vele welzijnsproblemen kent;
verzoekt de regering niet langer te wachten op Europese wetgeving en zelf voor Nederland
welzijnsregels te ontwikkelen voor vleeskippen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
KIPPEN
WELZIJN
EU
PSEUDO -WETGEVING
3 moties 636

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5912824
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0068 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Etikettering inzake de herkomst van eieren die in producten verwerkt zijn.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, SGP, SP, PVDD
tegen PVV, CDA, VVD
Eindpagina
024 1671 1672
025 1717
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Nederlandse consument en de supermarkten kooi-eieren massaal de
rug toe hebben gekeerd en geen enkele supermarktketen meer kooi-eieren verkoopt;
constaterende, dat hierdoor veel pluimveehouders de afgelopen jaren zijn omgeschakeld naar
scharrelkippen en miljoenen kippen een beter leven hebben gekregen;
constaterende, dat de Nederlandse pluimveesector op het gebied van scharreleieren een
marktvoorsprong heeft ten opzichte van andere landen en een verdere omschakeling van de
industrie daardoor ook ten goede zal komen aan de Nederlandse pluimveesector;
overwegende, dat de omschakeling momenteel stokt, mede omdat de verwerkende industrie
nauwelijks omschakelt op scharreleieren;
overwegende, dat de verplichte etikettering met betrekking tot de soort eieren op de
ingrediëntenlijst een enorme extra impuls zal geven aan de omschakeling van de
verwerkende industrie;
overwegende, dat in Engeland een dergelijke etikettering al lang gemeengoed is, burgers
hierdoor extra keuzemogelijkheden wordt geboden en eiverwerkende bedrijven het gebruik
van scharreleieren beter kunnen vermarkten;
verzoekt de regering de mogelijkheden te onderzoeken om etikettering op te stellen voor de
herkomst van de eieren welke in producten zijn verwerkt,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ZUIVEL
PRODUCTINFORMATIE
DIEREN
WELZIJN
WETENSCHAPPELIJK ONDERZO EK
3 moties 637

Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0077 XIV, reactie minister
Referentie Kamerstuk 30800 0086 XIV, reactie minister
3 moties 638

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5912811
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0067 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Frequentere controle op de naleving van dierenwelzijnswetgeving in de veesector.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, SP, PVDD, PVV
tegen CDA, CU, SGP, VVD
024 1671
025 1717
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de AID al jaren achtereen in haar jaarverslag aangeeft dat zij minder
controle op welzijnsregels heeft uitgevoerd dan gepland;
constaterende, dat bijvoorbeeld varkensbedrijven volgens planning slechts één op de tien
jaar controle krijgen op de welzijnsregels in het Varkensbesluit en dat zelfs deze frequentie
niet wordt gehaald;
constaterende, dat het onderzoek van de Universiteit van Utrecht al eerder uitwees dat
overtredingen van het Varkensbesluit lucratief zijn, mede gelet op de lage straffen;
overwegende, dat de regelgeving voor dierenwelzijn in de veesector vanwege economische
belangen al veel te wensen overlaat en strikte handhaving meer dan redelijk is;
verzoekt de regering prioriteit te geven aan substantieel frequentere controle van
dierenwelzijnwetgeving in de veesector en te onderzoeken hoe dit gefinancierd kan worden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIEREN
WELZIJN
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0077 XIV, reactie minister
Referentie Kamerstuk 30800 0086 XIV, reactie minister
3 moties 639

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5911469
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0066 XIV gewijzigd
30800 0076 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Een verbod op onverdoofd ritueel slachten.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
D.J.G. Graus PVV Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Gewijzigd
024 1671
025 1715
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat het onverdoofd ritueel slachten van dieren op grote ethische bezwaren in
de Nederlandse samenleving stuit;
constaterende, dat het onverdoofd ritueel slachten geen wetenschappelijke legitimatie of
noodzaak kent;
constaterende, dat het onverdoofd ritueel slachten reeds in landen als Oostenrijk,
Denemarken, Finland en Estland verboden is;
constaterende, dat met de afschaffing van de zogenaamde "behoefteverklaring" feitelijke
limitering aan het onverdoofd ritueel slachten ontvallen is;
constaterende, dat Nederland zich ontwikkelt tot een exportland van vlees afkomstig van
onverdoofd ritueel geslachte dieren;
constaterende, dat verdoving voorafgaand aan ritueel slachten geen enkel feitelijk bezwaar
kent;
verzoekt de regering een verbod in te stellen op het onverdoofd ritueel slachten,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
SLACHT
DIEREN
WELZIJN
3 moties 640

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5911459
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0065 XIV gewijzigd
30800 0075 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Een verbod op de verrijkte kooi.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
H.E. Waalkens PvdA Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Gewijzigd
Eindpagina
024 1670 1671
025 1715
Tekst De Kamer,
gehoor de beraadslaging,
constaterende, dat de verrijkte kooi in de praktijk nauwelijks welzijnsverbetering oplevert ten
opzichte van de traditionele legbatterij;
constaterende, dat de traditionele legbatterij vanwege dierenwelzijn in alle EU-landen
verboden zal worden;
overwegende, dat er naar verwachting steeds meer aandacht zal komen voor dierenwelzijn in
Europa en logischerwijs de verrijkte kooi daarom geen lang leven beschoren zal zijn;
constaterende, dat door pluimveehouders vooralsnog nauwelijks geïnvesteerd is in de
verrijkte kooien;
constaterende, dat het LEI weinig marktkansen ziet voor eieren uit verrijkte kooien, mede
omdat het prijsverschil met scharreleieren slechts 0,6 cent per ei is;
overwegende, dat om onnodige investeringen te voorkomen het ook in het belang van de
pluimveehouders is om zo snel mogelijk duidelijkheid te scheppen over de ontoelaatbaarheid
van de kooihuisvesting van legkippen;
verzoekt de regering het legkippenbesluit aan te passen, zodat alle kooihuisvesting voor
legkippen, ook de verrijkte kooi, verboden wordt en te onderzoeken welke kosten hiermee
samenhangen;
verzoekt de regering hierbij te onderzoeken in hoeverre het eerdere wetsvoorstel, waarin een
verbod op de verrijkte kooi was opgenomen, hernieuwd kan worden ingebracht, zodat geen
onnodige tijd wordt verloren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
PLUIMVEEHOUDERIJ
KIPPEN
WELZIJN
3 moties 641

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5910737
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0060 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Opstellen van een deltaplan voor dieren.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, SP, PVDD
tegen PVV, CDA, CU, SGP, VVD
024 1667
025 1716
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat het dierenwelzijn op een groot aantal terreinen te wensen overlaat, onder
meer bij het houden van eenden, kooikippen, vleeskuikens, konijnen en kalkoenen, het doden
van dieren, diertransporten, dierproeven, het castreren van biggen, de handel in exoten, het
grootschalig ruimen van gezonde dieren bij uitbraken van dierziekten en het optreden tegen
dierenmishandeling;
overwegende, dat op deze terreinen de afgelopen vier jaar nauwelijks tot geen vooruitgang is
geboekt;
van mening, dat er geen behoefte is aan nieuwe dierenwelzijnsnota's, maar aan concrete
verbetermaatregelen;
verzoekt de regering een Deltaplan Dieren op te stellen met een pakket concrete maatregelen
die het dierenwelzijn in de verschillende sectoren verbeteren, inclusief een tijdschema voor
snelle invoering,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIEREN
WELZIJN
OVERHEIDSBELEID
3 moties 642

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5910728
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0059 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel De jacht in natuurgebieden.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
H.E. Waalkens PvdA Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, SP, PVDD
tegen PVV, CDA, CU, SGP, VVD
024 1667
025 1716
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de jacht in natuurgebieden op basis van artikel 46, derde lid van de Flora-
en faunawet op goede gronden is verboden;
overwegende, dat de regering een ontwerpbesluit voor advies aan de Raad van State heeft
gezonden om de jacht in natuurgebieden alsnog mogelijk te maken;
verzoekt de regering deze adviesaanvraag bij de Raad van State te annuleren en het
conceptbesluit in te trekken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
JACHT
NATUURBEHOUD
3 moties 643

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5910716
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0058 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Invoering van een nationaal alarmnummer voor dieren.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
D.J.G. Graus PVV Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
B.J. v.d. Vlies SGP Lid Tweede Kamer
J.J. Atsma CDA Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
J.F. Snijder-Hazelhoff VVD Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CDA, D66, GL, PvdA, SGP, SP, VVD, PVDD, PVV
tegen CU
024 1666
025 1716
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de hulp aan dieren in nood thans vaak versnipperd is en de hulpdiensten
slecht bereikbaar zijn;
van mening, dat dit ongewenst is;
verzoekt de regering te onderzoeken of een nationaal alarmnummer voor dieren kan worden
ingevoerd en de Kamer hierover voor 1 april 2007 te informeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIEREN
ALARMSYSTEMEN
TELEFONISCHE HULPDIENSTEN
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0077 XIV, reactie minister
Referentie Kamerstuk 30800 0086 XIV, reactie minister
Referentie Kamerstuk 30800 0100 XIV, reactie minister
3 moties 644

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5910709
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0057 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Wetgeving over een levenslang verbod op het houden van dieren.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
D.J.G. Graus PVV Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, SP, PVDD, PVV
tegen CDA, CU, D66, SGP, VVD, PvdA
Eindpagina
024 1665 1666
025 1716
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat dierenmishandelaars het recht op het houden van dieren blijvend hebben
verspeeld;
verzoekt de regering met wetgeving te komen strekkende tot een levenslang verbod op het
houden van dieren voor mensen die voor dierenmishandeling zijn veroordeeld,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENMISHANDELING
VERBODEN
3 moties 645

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5910691
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0055 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Dierenwelzijn als hoofdvak in het agrarisch onderwijs.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
D.J.G. Graus PVV Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
B.J. v.d. Vlies SGP Lid Tweede Kamer
J.J. Atsma CDA Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
J.F. Snijder-Hazelhoff VVD Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
Stemming Datum Uitslag
2006 -
2007
2006 -
2007
2006.12.12 Aangenomen met algemene stemmen
Stemverdeling Stem Fractie
024 1665
025 1716
voor CDA, CU, D66, GL, PvdA, SGP, SP, VVD, PVDD, PVV
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
van mening, dat dierenwelzijn een meer prominente plaats moet krijgen in het agrarisch
onderwijs;
verzoekt de regering te bevorderen dat dierenwelzijn een hoofdvak wordt in het agrarisch
onderwijs,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIEREN
WELZIJN
AGRARISCH ONDERWIJS
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0077 XIV, reactie minister
Referentie Kamerstuk 30800 0086 XIV, reactie minister
3 moties 646

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5910684
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0052 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Herbezinning op het dierenwelzijn in Nederland.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, SP, PVDD
tegen PVV, CDA, CU, SGP, VVD
024 1664
025 1716
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de enquête van de Eurobarometer onder 24.708 Europeanen vorig jaar
liet zien dat in 15 van de 25 lidstaten een meerderheid van de ondervraagden vindt dat er
niet genoeg aandacht wordt geschonken aan het welzijn van dieren in het landbouwbeleid
van hun eigen land;
constaterende, dat het kabinet haalbare dierwelzijnsmaatregelen heeft laten liggen met het
van tafel vegen van de Nota Dierenwelzijn uit 2002;
van mening, dat er een totale herbezinning plaats dient te vinden op hoe wij met dieren
zouden moeten omgaan en wat daarvoor het uitgangspunt moet zijn;
verzoekt de regering de Nota Houden van Dieren te actualiseren, de kosten in beeld te
brengen en het beleidsplan te implementeren;
verzoekt de regering tevens op korte termijn een complete herbezinning uit te voeren met
betrekking tot dierwelzijn in Nederland,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
WELZIJN
DIEREN
OVERHEIDSBELEID
3 moties 647

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5910665
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0053 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Knelpunten bij de introductie van proteïnen als vleesvervangers.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, SGP, SP, PVDD
tegen PVV, CDA, PvdA, VVD
024 1664
025 1716
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de productie en consumptie van voedingsmiddelen wereldwijd de helft van
de totale menselijke belasting van het milieu veroorzaken en dat in 2050 een vleesproductie
van 450 miljard kilo per jaar wordt verwacht;
constaterende, dat binnen het PROFETAS-programma onderzoekers uit verschillende
disciplines nagaan hoe een gedeeltelijke overgang in productie en consumptie is te bereiken
van dierlijke naar plantaardige eiwitten (proteïnen) met als doel het duurzamer maken van de
wereldvoedselvoorziening;
constaterende, dat de onderzoekers van PROFETAS concluderen dat er nog verschillende
knelpunten zijn bij de introductie van plantaardige proteïnen in de voeding, waaronder een
verbod van de WTO op het verlenen van overheidssteun aan het telen van eiwitgewassen;
verzoekt de regering in kaart te brengen wat de knelpunten zijn rondom de introductie van
proteïnen als vleesvervangers en daarbij tevens in te gaan op de mogelijkheden voor het
creëren van draagvlak onder de bevolking,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VOEDSELVOORZIENING
VLEES
MILIEUBEHEER
DUURZAAMHEID
3 moties 648

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5909665
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0051 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Verplichte certificering die niet op bezwaren stuit bij de Europese Commissie en de WTO.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.07 Ingetrokken Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.07 Ingetrokken
024 1663
024 1678
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat een van overheidswege verplichte etikettering op nationaal en Europees
niveau omgeven is met onzekerheden;
constaterende, dat in het Europese actieplan dierenwelzijn ingezet wordt op duidelijkere
etikettering richting de consument;
overwegende, dat het vermelden van de herkomst of de bereidingswijze van een product
bijdraagt aan de kennis en keuzemogelijkheden van consumenten, en dat dat iets anders is
dan het verlenen van een certificering om een product te waarderen;
constaterende, dat deze mogelijkheid nooit eerder is onderzocht en maar al te vaak wordt
verwezen naar de mogelijke belemmeringen bij de WTO;
verzoekt de regering te onderzoeken welke mogelijkheden van verplichte certificering niet op
bezwaren zouden kunnen stuiten binnen de Europese commissie en de WTO,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
WTO
EU
GARANTIEBEPALINGEN
LEVENSMIDDELEN
CONSUMENTEN
3 moties 649

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5909606
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0046 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Verbod op de druk- en drijfjacht.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
H.E. Waalkens PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, SP, PVDD, PVV
tegen CDA, CU, VVD, SGP
024 1661
025 1716
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat minister Veerman met een koninklijk besluit de drukjacht op wilde zwijnen
opnieuw wil toestaan;
constaterende, dat behalve drukjacht via ontheffing ook met meerdere drijvers kan worden
gewerkt, waardoor drijfjacht ontstaat;
overwegende, dat de drijfjacht in 2002 vanwege dierwelzijn terecht is verboden;
roept de regering op om met onmiddellijke ingang de druk- en drijfjacht opnieuw te
verbieden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIEREN
WELZIJN
JACHT
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0077 XIV, reactie minister
Referentie Kamerstuk 30800 0086 XIV, reactie minister
3 moties 650

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5909595
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0045 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Het betrekken van dierenambulances bij rampenplannen.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
H.E. Waalkens PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, SGP, SP, PVDD, PVV
tegen CDA, CU, VVD
Eindpagina
024 1660 1661
025 1716
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat in de rampenbestrijdingsplannen geen of onvoldoende rekening wordt
gehouden met het redden of evacueren van dieren;
overwegende, dat de bestaande dierenambulances de aangewezen instanties zijn om
betrokken te worden bij eventuele rampen waarbij dieren betrokken zijn;
verzoekt de regering om in samenwerking met Dierenbescherming en Federatie
Dierenambulances Nederland dierenambulances te betrekken bij het opstellen van
rampenplannen op voorwaarde dat de dierenambulances gecertificeerd zijn,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENAMBULANCES
GARANTIEBEPALINGEN
RAMPEN
RAMPENBESTRIJDING
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0077 XIV, reactie minister
Referentie Kamerstuk 30800 0086 XIV, reactie minister
3 moties 651

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5909579
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0044 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Controle op dierziektebestrijding door de overheid.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
H.E. Waalkens PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Ingetrokken Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Ingetrokken
Eindpagina
024 1660 1661
025 1715
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het productschap voor vee en vlees binnenkort in zijn jaarvergadering zal
voorstellen de dierziektebestrijding een zaak te maken van het productschap;
overwegende, dat dierziektebestrijding een zaak van Rijk en Europese Commissie is;
van mening, dat dierziektebestrijding een zaak moet blijven van de overheid en gecontroleerd
moet kunnen worden door het parlement;
verzoekt de regering haar stem te gebruiken bij de komende vergadering van het productschap
om dit besluit te blokkeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERZIEKTEN
PRODUCTSCHAPPEN
LANDBOUW
OVERHEID
3 moties 652

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5909571
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0043 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Variabele hectarepremies.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
H.E. Waalkens PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, SP, PVDD
tegen PVV, CDA, CU, SGP, VVD
024 1660
025 1716
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat in Nederland is gekozen voor een conserverend systeem van
bedrijfstoeslagen, waar andere landen, waaronder Duitsland, gekozen hebben voor een
hybride systeem van bedrijfstoeslagen en hectarepremies;
overwegende, dat variabele hectarepremies mogelijkheden bieden voor het stimuleren van
gewenste ontwikkelingen in het landelijk gebied;
overwegende, dat de legitimiteit van de landbouwsubsidies in de vorm van inkomenssteun ter
discussie staat;
verzoekt de regering te komen met een voorstel voor een stelsel van variabele
hectarepremies, naar plaats en functie, ter vervanging van de bedrijfstoeslagen, dat per 1-1-
2009 in kan gaan,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
SUBSIDIES
LANDELIJKE GEBIEDEN
3 moties 653

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5909559
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0042 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Certificering in de dierenhandel.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
H.E. Waalkens PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, SP, PVDD
tegen PVV, CDA, SGP, VVD
024 1660
025 1716
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat dieren worden verhandeld buiten het zicht van de inspectiediensten, onder
andere via internet;
van mening, dat controle op de handel noodzakelijk is om uitwassen met doorfokken en
handel in exotische dieren te voorkomen;
verzoekt de regering om certificering in de handel in dieren verplicht te stellen;
verzoekt de regering om voor honden en katten een sluitend identificatie- en
registratiesysteem op te laten zetten,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENHANDEL
GARANTIEBEPALINGEN
HONDEN
KATTEN
REGISTRATIE PERSOONSGEGEVENS
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0077 XIV, reactie minister
Referentie Kamerstuk 30800 0086 XIV
3 moties 654

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5919161
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0076 XIV
30800 0066 XIV gewijzigd
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Een verbod op onverdoofd ritueel slachten.
Soort Motie
Datum 2006.12.12
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
D.J.G. Graus PVV Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.12 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Aangehouden Handelingen
II
2007.02.13 Aangehouden Handelingen
II
2007.03.01 Stemverklaring Handelingen
II
2007.03.01 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.03.01 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, PVDD, PVV, SP, VVD
tegen CDA, CU, D66, PvdA, SGP
025 1715
025 1715
042 2448
045 2734
045 2734
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat het onverdoofd ritueel slachten van dieren op grote ethische bezwaren in de
Nederlandse samenleving stuit;
constaterende, dat het onverdoofd ritueel slachten geen wetenschappelijke legitimatie of
noodzaak kent;
constaterende, dat het onverdoofd ritueel slachten reeds in landen als Oostenrijk, Denemarken,
Finland en Estland verboden is;
constaterende, dat Nederland zich ontwikkelt tot een exportland van vlees afkomstig van
onverdoofd ritueel geslachte dieren;
constaterende, dat verdoving voorafgaand aan ritueel slachten geen enkel feitelijk bezwaar kent;
verzoekt de regering een verbod in te stellen op het onverdoofd ritueel slachten,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
SLACHT
DIEREN
WELZIJN
3 moties 655

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918524
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0075 XIV
30800 0065 XIV gewijzigd
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Een verbod op de verrijkte kooi.
Soort Motie
Datum 2006.12.12
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
H.E. Waalkens PvdA Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.12 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, SP, PVDD
tegen CDA, SGP, VVD, PVV
025 1715
025 1717
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de verrijkte kooi in de praktijk nauwelijks welzijnsverbetering oplevert ten
opzichte van de traditionele legbatterij;
constaterende, dat de traditionele legbatterij vanwege dierenwelzijn in alle EU-landen
verboden zal worden;
overwegende, dat er naar verwachting steeds meer aandacht zal komen voor dierenwelzijn in
Europa en logischerwijs de verrijkte kooi daarom geen lang leven beschoren zal zijn;
constaterende, dat door pluimveehouders vooralsnog nauwelijks geïnvesteerd is in de
verrijkte kooien;
constaterende, dat het LEI weinig marktkansen ziet voor eieren uit verrijkte kooien, mede
omdat het prijsverschil met scharreleieren slechts 0,6 cent per ei is;
overwegende, dat om onnodige investeringen te voorkomen het ook in het belang van de
pluimveehouders is om zo snel mogelijk duidelijkheid te scheppen over de ontoelaatbaarheid
van de kooihuisvesting van legkippen;
verzoekt de regering het legkippenbesluit aan te passen, zodat alle kooihuisvesting voor
legkippen, ook de verrijkte kooi, verboden wordt en te onderzoeken welke kosten hiermee
samenhangen en welke financiële compensatie er voor reeds gedane investeringen in de
verrijkte kooihuisvesting mogelijk is;
verzoekt de regering hierbij te onderzoeken in hoeverre het eerdere wetsvoorstel, waarin een
verbod op de verrijkte kooi was opgenomen, hernieuwd kan worden ingebracht, zodat geen
onnodige tijd wordt verloren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
PLUIMVEEHOUDERIJ
KIPPEN
3 moties 656

WELZIJN
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0077 XIV, reactie minister
Referentie Kamerstuk 30800 0086 XIV, reactie minister
3 moties 657

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5913777
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
19637 1111
Titel Vreemdelingenbeleid.
Citeertitel Verlenging van de pas op de plaats in het uitzettingenbeleid.
Soort Motie
Datum 2006.12.12
Indiener Naam Partij Functie
J.R.V.A. Dijsselbloem PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
J.M.A.M. d. Wit SP Lid Tweede Kamer
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
N. Azough GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
J.C. Huizinga-Heringa CU Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.12 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
Stemming Datum Uitslag
2006 -
2007
2006 -
2007
2006.12.12 Aangenomen met hoofdelijke stemming
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, SP, PVDD
tegen CDA, SGP, VVD, PVV
025 1744
Eindpagina
025 1767 1768
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat onderhandelingen over een pardonregeling in principe in een demissionaire
periode het beste kunnen worden gevoerd in het kader van de formatiebesprekingen;
overwegende, dat de regering op verzoek van de Kamer een pas op de plaats heeft gemaakt
waar het gaat om de effectuering van de daadwerkelijke uitzetting van vreemdelingen in het
project Terugkeer, met uitzondering van diegenen die ongewenst zijn verklaard, waarbij
openbare-ordeaspecten spelen of op wie artikel 1F van het Vluchtelingenverdrag van
toepassing is;
verzoekt de regering deze pas op de plaats in het uitzettingenbeleid te verlengen in
afwachting van de afronding van de formatiebesprekingen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ASIELRECHT
ASIELPROCEDURE
UITWIJZINGEN
VERBLIJFSVERGUNNINGEN
KABINETSFORMATIES
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Reactie minister-president uitvoering motie, p. 1787
Referentie Reactie minister-president uitvoering motie, p. 1780-
1781
3 moties 658

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5923963
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0059 XVI
30800 0052 XVI gewijzigd
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007
Citeertitel Een garantie voor instellingen over vergoeding van in 2006 geleverde geïndiceerde zorg.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
A.C. Kant SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
A. v. Miltenburg VVD Lid Tweede Kamer
M. Agema PVV Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
E. v.d. Veen PvdA Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
J.S. Voordewind CU Lid Tweede Kamer
F. Koser-Kaya D66 Lid Tweede Kamer
F. Joldersma CDA Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
Stemming Datum Uitslag
2006 -
2007
2006 -
2007
2006.12.20 Aangenomen met algemene stemmen
Stemverdeling Stem Fractie
Eindpagina
029 1982 1983
029 1983
voor CDA, CU, D66, GL, PvdA, PVDD, PVV, SGP, SP, VVD
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat er nog steeds mensen met indicatie zijn die op regionaal niveau wachten
op thuiszorg en er zorginstellingen zijn die nu stoppen met het verlenen van zorg;
verzoekt de regering te garanderen dat instellingen die geïndiceerde zorg hebben geleverd in
2006 deze vergoed krijgen, mits deze onder de definitie van terechte 'overproductie' valt,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
THUISZORG
3 moties 659

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5923121
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0015 IV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaat van Koninkrijksrelaties (IV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Steun aan DELTAplan onderwijs.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
J.A.W.J. Leerdam PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
F.H.H. Weekers VVD Lid Tweede Kamer
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
H. v. Bommel SP Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
C.G. v.d. Staaij SGP Lid Tweede Kamer
C.A. Ortega-Martijn CU Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
W.R.C. Sterk CDA Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CDA, CU, D66, GL, PvdA, PVDD, SGP, SP, VVD
tegen PVV
Eindpagina
029 1945 1946
029 1981
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de regering van de Nederlandse Antillen een DELTAplan
onderwijs heeft ontwikkeld mede met het doel om het toekomstperspectief
voor Antilliaanse jongeren op de Antilliaanse eilanden zelf kansrijk
te maken;
tevens overwegende, dat dit plan kan rekenen op de steun van de
21 Antillianengemeenten in Nederland en ook door de regering in de
Slotverklaring van 2 november jongstleden expliciet is ondersteund;
van mening, dat de verbetering van het toekomstperspectief voor Antilliaanse
jongeren op de Antilliaanse eilanden nog steeds urgent is en dat
daarbij rekening gehouden dient te worden met komende veranderingen
in de staatkundige verhoudingen;
verzoekt de regering in dit licht haar steun aan dit DELTAplan onderwijs in
overleg met de Antillianen gemeenten en de Nederlandse Antilliaanse
regering op korte termijn te concretiseren en de Kamer daarover vóór
1 februari aanstaande te informeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
NEDERLANDSE ANTILLEN
JEUGDIGEN
ONDERWIJS
3 moties 660

3 moties 661

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5920625
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0055 XVI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Een onderzoek naar een zodanige vormgeving van de AWBZ dat het recht op zorg kan
worden gegarandeerd en cliëntestops worden voorkomen.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
E. v.d. Veen PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
F. Joldersma CDA Lid Tweede Kamer
A. v. Miltenburg VVD Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
A.C. Kant SP Lid Tweede Kamer
J.S. Voordewind CU Lid Tweede Kamer
F. Koser-Kaya D66 Lid Tweede Kamer
B.J. v.d. Vlies SGP Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
M. Agema PVV Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
Stemming Datum Uitslag
2006 -
2007
2006 -
2007
2006.12.20 Aangenomen met algemene stemmen
Stemverdeling Stem Fractie
029 1971
029 1983
voor CDA, CU, D66, GL, PvdA, PVDD, PVV, SGP, SP, VVD
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat het recht op zorg gegarandeerd dient te worden en cliëntenstops in de
thuiszorg moeten worden voorkomen;
verzoekt de regering een onderzoek te laten verrichten naar de voorwaarden voor een
zodanige vormgeving van de AWBZ dat het recht op zorg kan worden gegarandeerd en
cliëntenstops kunnen worden voorkomen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
THUISZORG
WACHTLIJSTEN
AWBZ
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie 30597 0009 Reactie bewindsvrouw
3 moties 662

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5920616
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0054 XVI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Het voorkomen van klantenstops in de thuiszorg.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
A.C. Kant SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M. Agema PVV Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, PVDD, PVV, SP
tegen CDA, CU, D66, PvdA, SGP, VVD
029 1970
029 1983
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat klantenstops in de thuiszorg zoals die er waren in 2006 voorkomen dienen
te worden;
verzoekt de regering een voorstel te doen om de AWBZ-contractering dusdanig vorm te
geven dat dit wordt voorkomen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
THUISZORG
WACHTLIJSTEN
AWBZ
3 moties 663

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5920594
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0053 XVI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Het definiëren van niet geïndiceerde zorg als knelpunt.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
A.C. Kant SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M. Agema PVV Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
E. v.d. Veen PvdA Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
J.S. Voordewind CU Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, PVDD, PVV, SP
tegen CDA, SGP, VVD
Eindpagina
029 1969 1970
029 1983
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat er volgens de knelpuntenprocedure van de Nederlandse Zorgautoriteit
geen sprake is van een problematisch knelpunt als:
- de wachtlijst korter is dan de Treeknorm;
- iemand die al zorg heeft een zwaardere indicatie krijgt en die zorg niet geleverd kan
worden;
spreekt uit dat er sprake is van een knelpunt wanneer geïndiceerde AWBZ-zorg niet geleverd
kan worden;
verzoekt de regering deze definitie te hanteren bij de knelpuntenprocedure van de
Nederlandse Zorgautoriteit,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
WACHTLIJSTEN
AWBZ
THUISZORG
3 moties 664

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5920574
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0052 XVI gewijzigd
30800 0059 XVI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Een garantie voor instellingen over vergoeding van in 2006 geleverde geïndiceerde zorg.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
A.C. Kant SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
A. v. Miltenburg VVD Lid Tweede Kamer
M. Agema PVV Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
E. v.d. Veen PvdA Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
J.S. Voordewind CU Lid Tweede Kamer
F. Koser-Kaya D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Gewijzigd
029 1969
Eindpagina
029 1982 1983
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat er nog steeds mensen met indicatie zijn die op regionaal niveau wachten
op thuiszorg en er zorginstellingen zijn die nu stoppen met het verlenen van zorg;
verzoekt de regering te garanderen dat instellingen die geïndiceerde zorg hebben geleverd in
2006 deze vergoed krijgen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
THUISZORG
3 moties 665

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5919017
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
22589 0279 Herdruk
22026 0279 Herdruk
Titel Betuweroute. Nederlands deel van een hogesnelheidsspoorverbinding Amsterdam-
Brussel-Parijs en Utrecht-Arnhem-Duitse grens.
Citeertitel Een riscoanalyse voor de hsl-Zuid en de Betuweroute.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
S.A.M. Dijksma PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
Y.J. v. Hijum CDA Lid Tweede Kamer
P. d. Krom VVD Lid Tweede Kamer
A.M.V. Gerkens SP Lid Tweede Kamer
E.G.M. Roemer SP Lid Tweede Kamer
E.A. Cramer CU Lid Tweede Kamer
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
C.G. v.d. Staaij SGP Lid Tweede Kamer
B. Madlener PVV Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
Stemming Datum Uitslag
2006 -
2007
2006 -
2007
2006.12.20 Aangenomen met algemene stemmen
Stemverdeling Stem Fractie
029 1956
029 1982
voor CDA, CU, D66, GL, PvdA, PVDD, PVV, SGP, SP, VVD
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Tweede Kamer wat de Betuweroute en de HSL-Zuid aangaat reeds
meerdere malen op zeer korte termijn is verrast met onverwachte vertragingen in de
geplande ingebruikname van de Betuweroute en de HSL-Zuid;
overwegende, dat het van groot belang is voor de Kamer om een heldere inventarisatie -
zowel financieel als planmatig - te hebben van alle momenteel bekende tegenvallers op beide
projecten, alsmede van mogelijke toekomstige tegenvallers;
vraagt het Presidium de Algemene Rekenkamer dan wel een onafhankelijk onderzoeksbureau
te verzoeken om binnen een termijn van circa twee maanden met een risicoanalyse te komen
voor de HSL-Zuid en de Betuweroute, waarin tevens de structuur van de projectorganisatie
wordt meegenomen;
verzoekt de minister van Verkeer en Waterstaat alle noodzakelijke medewerking te verlenen
bij het beschikbaar stellen van de relevante informatie,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
BETUWELIJN
HSL
INFRASTRUCTUUR
ALGEMENE REKENKAMER
3 moties 666

TOEGEPAST ONDERZOEK
3 moties 667

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918516
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0067 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Reparatiewetgeving in de Wet Ammoniak en Veehouderij.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
029 1926
029 1980
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat twee recente uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak Raad van
State, waaronder die van 11 oktober 2006 (200602168/1), uitwijzen dat de Wet ammoniak
en veehouderij geen deugdelijke bescherming biedt aan verzuringsgevoelige gebieden op
minder dan 250 meter van veehouderijbedrijven;
constaterende, dat hierdoor in strijd met de bedoeling van de wetgever schadelijke
ammoniakemissies kunnen toenemen;
overwegende, dat dit gat niet wordt verholpen door de voltooide wetswijziging van 1 februari
2006 (wijziging art. 3 lid 3 WAV) aangezien artikel 6 in de genoemde uitspraak bepalend is;
overwegende, dat snel handelen is geboden om deze omissie te verhelpen;
verzoekt de regering op de kortst mogelijke termijn tot reparatiewetgeving te komen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
AMMONIAK
EMISSIE
WETGEVING
VEETEELT
3 moties 668

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918507
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0066 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Een notitie over de verenigbaarheid van de principes van duurzaamheid en grootschalige
mestverbranding.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
D.M. Samsom PvdA Lid Tweede Kamer
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Ingetrokken Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Ingetrokken
029 1926
029 1930
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat sinds kort de staatssecretaris van VROM tot het inzicht is gekomen dat
palmolie vanuit het perspectief van duurzaamheid een minder wenselijke biomassabrandstof
moet worden genoemd ten behoeve van energieopwekking;
constaterende, dat de commissie-Cramer in het rapport Criteria voor duurzame
biomassaproductie criteria heeft opgesteld voor meer en minder wenselijke
biomassaverbranding;
overwegende, dat buiten palmolie bij andere soorten biomassa kennelijk eveneens de vraag
gesteld moet worden, of deze verenigbaar zijn met onder meer de eisen van duurzaamheid;
overwegende, dat het verbranden van mest volgens de Ladder van Lansink als een minder
wenselijke methode van afvalverwerking moet worden beschouwd;
overwegende, dat ernstige twijfels bestaan over de verenigbaarheid van mestverbranden met
de eisen van duurzaamheid;
verzoekt de regering een notitie te overleggen waarin de verenigbaarheid van de principes van
duurzaamheid en grootschalig mestverbranden uiteen worden gezet,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
BIOMASSA
DUURZAME ENERGIE
MESTOVERSCHOTTEN
AFVALVERBRANDING
3 moties 669

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918500
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0065 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Het niet strijdig mogen zijn van milieuvergunningen met de Natuurbeschermingswet.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
Tekst De Kamer,
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
gehoord de beraadslaging,
Eindpagina
029 1925 1926
029 1980
constaterende, dat zowel natuur, bedoeld in de Wet ammoniak en veehouderij, als natuur
bedoeld in de Natuurbeschermingswet bescherming tegen ammoniakemissies geniet, welke
worden veroorzaakt door de veehouderij;
constaterende, dat milieuvergunningen niet mogen worden verleend welke strijdig zijn met de
WAV, maar wel milieuvergunningen mogen worden verleend welke strijdig zijn met de
Natuurbeschermingswet;
overwegende, dat dit onnodige onduidelijkheid geeft over de geldende
natuurbeschermingsregels;
verzoekt de regering de mogelijkheid en wenselijkheid te onderzoeken om aan te verlenen
milieuvergunningen de eis te stellen dat deze niet strijdig mogen zijn met de
Natuurbeschermingswet, bijvoorbeeld door de Natuurbeschermingswet te vermelden in artikel
8.9 van de Wet milieubeheer,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MILIEUVERGUNNINGEN
NATUURBEHOUD
3 moties 670

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918473
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0063 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Een ticketheffing voor gebruikers van vliegverkeer.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, PVDD, SGP, SP
tegen CDA, PVV, VVD
Eindpagina
029 1924 1925
029 1980
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat vliegverkeer bijdraagt aan klimaatverandering en dat in het kader van "de
vervuiler betaalt" gebruikers van vliegverkeer zouden moeten bijdragen aan het compenseren
van de vervuiling, veroorzaakt door vliegverkeer;
overwegende, dat binnen de Europese Unie in Frankrijk, Engeland, Denemarken en Malta en
erbuiten in nog honderd landen een ticketheffing bestaat;
verzoekt de regering een ticketheffing te ontwerpen en de opbrengsten daarvan aan onder
andere duurzaam vliegverkeer te besteden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DUURZAAMHEID
MILIEUHEFFINGEN
LUCHTVAART
3 moties 671

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918348
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0059 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Bilaterale en multilaterale afspraken over het invoeren van een kerosinetaks.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, PVDD, SGP, SP
tegen CDA, CU, PVV, VVD
029 1922
029 1980
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de luchtvaart een grote bijdrage levert aan de uitstoot van broeikasgassen;
van mening, dat ook de luchtvaart een bijdrage moet leveren aan het klimaatbeleid dat de
reductie van broeikasgassen tot doel heeft;
constaterende, dat de minister van Verkeer en Waterstaat eerder aangaf (22 112, stuk nr.
49) dat het mogelijk is om via bilaterale en multilaterale afspraken te komen tot een
kerosinetaks op buitenlandse vluchten voor luchtvaartmaatschappijen;
verzoekt de regering bilaterale en multilaterale afspraken te maken over het invoeren van
een kerosinetaks,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MILIEUHEFFINGEN
LUCHTVAART
KEROSINE
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 22112 0049
3 moties 672

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918339
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0058 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Het niet gratis weggeven van emissierechten in de luchtvaartsector.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
D.M. Samsom PvdA Lid Tweede Kamer
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CDA, CU, D66, GL, PvdA, PVDD, SGP, SP, VVD
tegen PVV
029 1922
029 1980
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Europese Commissie vandaag met een voorstel komt om de uitstoot
van CO2 door luchtvaartmaatschappijen verhandelbaar te maken;
constaterende, dat het gratis weggeven van emissierechten bij de energiesector heeft geleid
tot onwenselijk hoge "windfall profits", wat betekent dat de waarde van de gratis verkregen
CO2-rechten wordt doorberekend in de prijs;
overwegende, dat ook de luchtvaartsector de waarde van (gratis weggegeven)
emissierechten zal doorberekenen aan de consument;
verzoekt de regering er bij de Europese Commissie op aan te dringen dat, indien de
luchtvaartsector onder de emissiehandel gaat vallen, de emissierechten niet gratis worden
weggegeven,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
EMISSIE
LUCHTVAART
EUROPESE COMMISSIE
3 moties 673

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918332
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0057 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Het aanstellen van een minister voor Milieu in het volgend kabinet.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PVV, SGP, VVD
029 1922
Eindpagina
029 1979 1980
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat een integrale visie op milieu en duurzaamheid van belang is voor een
adequaat beleid;
overwegende, dat een minister met mandaat een coördinerende taak kan hebben op alle
dossiers die raakvlak hebben met duurzame ontwikkeling;
spreekt de wens uit dat in het volgende kabinet een minister van Milieu moet worden
aangesteld,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MILIEUBEHEER
MINISTERS
KABINETSFORMATIES
3 moties 674

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918302
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0054 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Producentenverantwoordelijkheid voor de kosten voor inzameling en verwerking van
verpakkingen.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
D.M. Samsom PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
J.C. Huizinga-Heringa CU Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, PVDD, SP
tegen CDA, PVV, SGP, VVD
029 1920
029 1979
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat sinds 1 januari 2006 de producent wettelijk verantwoordelijk is voor de
kosten voor inzameling en verwerking van verpakkingen;
constaterende, dat tot op heden de producenten niet voldoen aan deze wettelijke
producentenverantwoordelijkheid, wegens het uitblijven van een onderhandelingsresultaat;
overwegende, dat door deze onduidelijkheid de kosten van inname en verwerking nog steeds
voor rekening van de burger komen en niet voor rekening van de producent en de
consument;
verzoekt de regering op korte termijn duidelijkheid te geven aan de gemeenten en het
bedrijfsleven door:
a. de mogelijkheid van invoering van statiegeld of een verwijderingsbijdrage expliciet terug te
brengen in de discussie met de producenten van verpakkingen;
b. bedrijven te verplichten om één organisatie verantwoordelijk te stellen voor de uitvoering
van de producentenverantwoordelijkheid;
c. een sanctiemogelijkheid op te nemen in het besluit, om effectief te kunnen handhaven op
het halen van de doelstellingen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VERPAKKINGEN
AFVALSTOFFEN
RECYCLING
Relatie Soort Beschrijving Link
3 moties 675

Referentie Kamerstuk 28694 0038, reactie staatssecretaris
3 moties 676

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918219
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0052 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Het betrekken van de Kamer bij de formulering van de probleemstelling van het
onderzoek naar het verbinden van huur- en koopmarkten.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
P.F.C. Jansen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SGP, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, VVD
029 1918
029 1979
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende dat:
- de minister van VROM in 2007 onderzoek laat uitvoeren naar mogelijkheden om huur- en
koopmarkten meer met elkaar te verbinden via bijvoorbeeld vouchers en verschillende
eigendomsvormen;
- de Eerste Kamer recent de huurliberalisatiewet controversieel verklaard heeft;
- de belangrijkste geldstroom ter bevordering van het wonen momenteel de
hypotheekrenteaftrek is;
spreekt de wens uit om het voorgenomen onderzoek naar het verbinden van huur- en
koopmarkten te verbreden met de dossiers huurbeleid en fiscale regelingen in verband met
het wonen;
verzoekt de minister van VROM om de Kamer te betrekken bij de formulering van de
probleemstelling voor dit onderzoek,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
HUURWONINGEN
KOOPWONINGEN
WONINGMARKT
TOEGEPAST ONDERZOEK
3 moties 677

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918212
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0051 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Een voorstel voor snelle en correcte afhandeling van aanvragen voor huurtoeslag.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
P.F.C. Jansen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Aangehouden Handelingen
II
2007.05.31 Vervallen Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
Tekst De Kamer,
Trefwoord(en) Trefwoord
2007.05.31 Vervallen
gehoord de beraadslaging,
029 1918
029 1927
075 3979
Eindpagina
overwegende, dat huurders die in aanmerking komen voor huurtoeslag zeer afhankelijk zijn van
de snelle en correcte afhandeling van hun aanvraag, omdat zij niet beschikken over liggende
gelden om een lange wachttijd te overbruggen;
voorts overwegende, dat huurders en verhuurders aangeven dat de uitvoering van de
huurtoeslag door de Belastingdienst een jaar na de start van de overgang van huursubsidie naar
huurtoeslag nog steeds ver onder de maat is;
spreekt uit dat:
- complete aanvragen voor huurtoeslag en bezwaarschriften binnen vier respectievelijk zes
weken afgehandeld dienen te worden;
- de Belastingdienst bij incomplete aanvragen zelf persoonlijk contact dient op te nemen met de
aanvrager en een goed bereikbaar loket moet openen voor professionele partijen die namens
aanvragers contact opnemen;
- de Belastingdienst bij overschrijding van de maximale afhandelingstermijn een vorm van
financiële compensatie dient aan te bieden;
verzoekt de regering om binnen een maand een uitgewerkt voorstel aan de Kamer voor te
leggen,
en gaat over tot de orde van de dag.
HUURTOESLAG
BELASTINGDIENST
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0077 XI, reactie bewindsman
3 moties 678

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918185
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0048 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Openstelling van de stimuleringsregeling voor plattelandsgemeenten.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
G.C.F.M. Depla PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
B.J. v. Bochove CDA Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
P.F.C. Jansen SP Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
C.G. v.d. Staaij SGP Lid Tweede Kamer
J.C. Huizinga-Heringa CU Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CDA, CU, D66, GL, PvdA, PVDD, SGP, SP, VVD
tegen PVV
029 1916
029 1979
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat (collectief) particulier opdrachtgeverschap een goede mogelijkheid biedt
voor eigen initiatief om meer betaalbare woningen te bouwen;
overwegende, dat de stimuleringsregeling alleen beschikbaar is voor gemeenten waarmee
verstedelijkingsafspraken zijn gemaakt;
overwegende, dat er op het platteland veel animo is voor het bouwen van betaalbare
woningen via (collectief) particulier opdrachtgeverschap;
verzoekt de regering de stimuleringsregeling ook open te stellen voor plattelandsgemeenten,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
WONINGBOUW
PARTICULIER INITIATIEF
SUBSIDIES
LANDELIJKE GEBIEDEN
3 moties 679

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918058
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0041 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel Nieuwe kerncentrales als zijnde geen optie voor klimaatbeleid.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, PvdA, PVDD, SP
tegen CDA, CU, D66, PVV, SGP, VVD
029 1912
029 1979
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat kernenergie door voorstanders vaak naar voren wordt gebracht als
mogelijke oplossing voor de klimaatverandering;
overwegende, dat kernenergie gelet op de afval en veiligheidsproblematiek en de snelle
uitputting van uraniumvoorraden niet duurzaam is;
spreekt uit dat nieuwe kerncentrales geen optie zijn voor klimaatbeleid,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
KERNCENTRALES
KLIMAATVERANDERING
3 moties 680

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5918047
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0040 XI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer (XI) voor het jaar 2007.
Citeertitel De ontwikkeling van het bedrijventerrein in de Hoeksche Waard.
Soort Motie
Datum 2006.12.20
Indiener Naam Partij Functie
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
C.G. v.d. Staaij SGP Lid Tweede Kamer
R.A. Vermeij PvdA Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
P.F.C. Jansen SP Lid Tweede Kamer
J.C. Huizinga-Heringa CU Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.20 Ingediend Handelingen
II
2006.12.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.20 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, PVDD, SGP, SP
tegen CDA, PVV, VVD
029 1912
029 1979
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat nut en noodzaak van een bovenregionaal, havengerelateerd
bedrijventerrein in de Hoeksche Waard nu niet zijn aangetoond, ook niet door het recente
onderzoek van Buck Consultants;
overwegende, dat het geplande bovenregionale bedrijventerrein een onomkeerbare ingreep in
het landschap van de Hoeksche Waard zou betekenen;
verzoekt de regering de ontwikkeling van dit bedrijventerrein in de Hoeksche Waard stop te
zetten zo lang nut en noodzaak niet zijn aangetoond,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
BEDRIJFSTERREINEN
ZUID-HOLLAND
3 moties 681

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5941880
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0111 XVI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007
Citeertitel Inventarisatie van proeven op ongewervelde dieren.
Soort Motie
Datum 2007.01.18
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.01.18 Ingediend Handelingen
II
2007.01.30 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.01.30 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CDA, CU, D66, GL, Pvd A, PVDD, PVV, SGP, SP
tegen VVD
032 2154
036 2275
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat wetenschappelijk onderzoek leert dat ongewervelde dieren over geheugen
en leervermogen beschikken en dat er op grond van hun gedrag en de aanwezigheid van
opioïden in hun lichaam ernstig mee rekening gehouden moet worden dat zij pijn kunnen
ervaren;
constaterende, dat in diverse landen, zoals Groot-Brittannië, Australië, Noorwegen en Nieuw-
Zeeland in wetgeving aan ongewervelde dieren expliciet dezelfde status wordt toegekend als
aan gewervelde dieren;
constaterende, dat de Wet op de dierproeven geen betrekking heeft op ongewervelde dieren
en dat derhalve het aantal dierproeven op deze dieren verricht niet wordt geregistreerd;
overwegende, dat een zorgvuldige behandeling van ongewervelde dieren, vergelijkbaar met
die van gewervelde dieren, geboden is;
verzoekt de regering de proeven op ongewervelde dieren te inventariseren naar soort en
aantal en openbaar te maken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERPROEVEN
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0144 XVI, reactie bewindslieden
3 moties 682

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5941871
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0110 XVI gewijzigd
30800 0119 XVI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007
Citeertitel Inventarisatie van doelen waarvoor onderzoek met primaten wordt verricht.
Soort Motie
Datum 2007.01.18
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.01.18 Ingediend Handelingen
II
2007.01.30 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.01.30 Gewijzigd
Eindpagina
032 2153 2154
036 2273
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het verrichten van dierproeven op mensapen verboden is;
constaterende, dat dierproeven op andere primaten nog wel zijn toegestaan;
overwegende, dat mensen, mensapen en halfapen onderling sterk aan elkaar verwant zijn en
dat dierproeven op primaten hierdoor een zeer grote weerstand in de samenleving
opwekken;
verzoekt de regering een inventarisatie uit te voeren naar de doelen waarvoor onderzoek met
primaten wordt verricht, alsmede een internationale schaduwinventarisatie naar het
onderzoek op dezelfde terreinen, waarbij geen gebruik gemaakt wordt van primaten, alsmede
een inventarisatie van landen waar het gebruik van primaten ten behoeve van dierproeven al
dan niet is toegestaan en de Kamer hierover op zo kort mogelijke termijn te informeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERPROEVEN
APEN
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0144 XVI, reactie bewindslieden
3 moties 683

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5941862
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0109 XVI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007
Citeertitel Openbaarmaking van de adviezen van de Dierexperimentencommissies.
Soort Motie
Datum 2007.01.18
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.01.18 Ingediend Handelingen
II
2007.01.30 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.01.30 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, Pvd A, GL, D66, PVDD
tegen CDA, CU, PVV, SGP, VVD
032 2153
036 2275
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het evaluatierapport "Noodzakelijk Kwaad" uitwijst dat de Wet op de
dierproeven (WOD) is achtergebleven bij de ontwikkelingen die sedert haar inwerkingtreding
hebben plaatsgevonden in het algemeen bestuursrecht;
overwegende, dat de Wet openbaarheid van bestuur voldoende mogelijkheden bevat om
mogelijke (bedrijfsvertrouwelijke) gegevens uit DEC -adviezen te beschermen;
overwegende, dat inzicht in DEC-adviezen, die de wetgever als voorwaarde heeft gesteld voor
het uitvoeren van dierproeven, een voorwaarde vormt voor de controleerbaarheid van het
functioneren van de Wet op de dierproeven in de praktijk;
verzoekt de regering de adviezen van Dierexperimentencommissies openbaar te maken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERPROEVEN
3 moties 684

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5941856
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0107 XVI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007
Citeertitel Een verbod op dierproeven voor de ontwikkeling van schoonmaakmiddelen.
Soort Motie
Datum 2007.01.18
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.01.18 Ingediend Handelingen
II
2007.01.30 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.01.30 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD, VVD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP
032 2153
036 2275
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat er in het verleden talloze goed werkende schoonmaakmiddelen zijn
ontwikkeld en op de markt gebracht;
constaterende, dat de ontwikkeling van nieuwe schoonmaakmiddelen gepaard gaat met het
verrichten van dierproeven;
overwegende, dat de ontwikkeling van nieuwe schoonmaakmiddelen thans het verrichten van
dierproeven niet rechtvaardigt, mede omdat deze ook zonder dierproeven en met behulp van
alternatieve testmethoden in voldoende mate kan plaatsvinden;
verzoekt de regering een verbod in te stellen op het verrichten van dierproeven voor de
ontwikkeling van nieuwe schoonmaakmiddelen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERPROEVEN
3 moties 685

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5941849
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0106 XVI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
(XVI) voor het jaar 2007
Citeertitel Een heffing voor bedrijven die dierexperimenten uitvoeren.
Soort Motie
Datum 2007.01.18
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.01.18 Ingediend Handelingen
II
2007.01.30 Stemverklaring Handelingen
II
2007.01.30 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.01.30 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, D66, PVDD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, SP, VVD
Eindpagina
032 2152 2153
036 2273
036 2275
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat velen in onze samenleving de wijze waarop met dierproeven wordt omgegaan
als een ernstig ethisch probleem ervaren en dierproeven het liefst zoveel en zo spoedig mogelijk
door andere methoden zouden willen vervangen;
constaterende, dat vele activiteiten en onderzoeken ter vervanging van dierproeven door een
structureel tekort aan financiële middelen niet kunnen worden uitgevoerd;
overwegende, dat de vervanging van dierproeven in onze samenleving in ethisch opzicht een zeer
hoge prioriteit geniet en dat de ontwikkeling van alternatieven ook economisch zeer rendabel is;
verzoekt de regering om bedrijven die dierexperimemten uitvoeren een heffing op te leggen per
gebruikt proefdier van 10 euro ten behoeve van een fonds voor de ontwikkeling van alternatieven
voor dierproeven,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERPROEVEN
3 moties 686

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5941842
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0105 XVI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007
Citeertitel Een budget voor alternatieven voor dierproeven.
Soort Motie
Datum 2007.01.18
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.01.18 Ingediend Handelingen
II
2007.01.30 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.01.30 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, PVDD, D66
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
032 2152
036 2275
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat velen in onze samenleving de wijze waarop met dierproeven wordt
omgegaan als een ernstig ethisch probleem ervaren en dierproeven het liefst zoveel en zo
spoedig mogelijk door andere methoden zouden willen vervangen;
constaterende, dat vele activiteiten en onderzoeken ter vervanging van dierproeven door een
structureel tekort aan financiële middelen niet kunnen worden uitgevoerd;
overwegende, dat de vervanging van dierproeven in onze samenleving in ethisch opzicht een
zeer hoge prioriteit geniet en dat de ontwikkeling van alternatieven ook economisch zeer
rendabel is;
verzoekt de regering voor 2008 het budget voor de ontwikkeling, validatie en aanvaarding
van alternatieven te verhogen naar 5 mln. euro en vanaf 2009 jaarlijks 10 mln. euro hieraan
te besteden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERPROEVEN
3 moties 687

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5941761
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0108 XVI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007
Citeertitel Openbaarmaking van de jaarverslagen van Dierexperimentencommissies.
Soort Motie
Datum 2007.01.18
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.01.18 Ingediend Handelingen
II
2007.01.30 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.01.30 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, PvdA, GL, D66, PVDD, CU, SGP
tegen CDA, PVV, VVD
032 2153
036 2275
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het evaluatierapport Noodzakelijk kwaad uitwijst dat de Wet op de
dierproeven is achtergebleven bij de ontwikkelingen die sedert haar inwerkingtreding hebben
plaatsgevonden in het algemeen bestuursrecht;
overwegende, dat de Wet openbaarheid van bestuur voldoende mogelijkheden bevat om
mogelijke (bedrijfs)vertrouwelijke gegevens uit DEC -jaarverslagen te beschermen;
overwegende, dat inzicht in DEC-jaarverslagen een bijdrage levert aan de controleerbaarheid
van het functioneren van de Wet op de dierproeven in de praktijk;
verzoekt de regering de jaarverslagen van Dierexperimentencommissies openbaar te maken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERPROEVEN
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0144 XVI, reactie bewindslieden
3 moties 688

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5939466
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0063 VI gewijzigd
30800 0070 VI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie (VI) voor het jaar
2007.
Citeertitel De evaluatie van de wet op de uitgebreide identificatieplicht.
Soort Motie
Datum 2007.01.18
Indiener Naam Partij Functie
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
J.M.A.M. d. Wit SP Lid Tweede Kamer
N. Azough GL Lid Tweede Kamer
J.C. Huizinga-Heringa CU Lid Tweede Kamer
A. Wolfsen PvdA Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.01.18 Ingediend Handelingen
II
2007.01.23 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.01.23 Gewijzigd
032 2105
033 2197
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Wet op de uitgebreide identificatieplicht drie jaar na inwerkingtreding
op 1 januari 2005 zou worden geëvalueerd;
voorts constaterende, dat deze evaluatie vertraagd is en pas in 2009 naar de Kamer zal
worden verzonden;
overwegende, dat signalen uit de praktijk suggereren dat de wet dusdanige negatieve
bijeffecten heeft die burgers dagelijks raken, dat vervroeging van de evaluatie wenselijk is;
verzoekt de regering de evaluatie van de Wet op de uitgebreide identificatieplicht begin 2008
naar de Kamer te zenden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
BELEIDSONDERZOEK
WETGEVING
IDENTIFICATIEPLICHT
3 moties 689

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5950737
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0119 XVI
30800 0110 XVI gewijzigd
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007
Citeertitel Inventarisatie van doelen waarvoor onderzoek met primaten wordt verricht
Soort Motie
Datum 2007.01.30
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.01.30 Ingediend Handelingen
II
2007.01.30 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.01.30 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, PvdA, GL, D66, PVDD, VVD, CU, SGP
tegen CDA, PVV
036 2273
036 2275
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het verrichten van dierproeven op mensapen verboden is;
constaterende, dat dierproeven op andere primaten nog wel zijn toegestaan;
overwegende, dat dierproeven op primaten zeer grote weerstand in de samenleving
opwekken;
verzoekt de regering een nieuwe inventarisatie uit te voeren naar de doelen waarvoor
onderzoek met primaten wordt verricht, alsmede een internationale schaduwinventarisatie
naar het onderzoek op dezelfde terreinen waarbij geen gebruik wordt gemaakt van primaten,
alsmede een inventarisatie van landen waar het gebruik van primaten ten behoeve van
dierproeven al dan niet is toegestaan, en de Kamer hierover op zo kort mogelijke termijn te
informeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERPROEVEN
APEN
3 moties 690

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5979395
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30654 0032
Titel Wijziging van de Wet ammoniak en veehouderij.
Citeertitel Aanhouding van het interimtoetsingskader ammoniak.
Soort Motie
Datum 2007.02.06
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.02.06 Ingediend Handelingen
II
2007.02.13 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.02.13 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
039 2352
042 2451
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat ondanks 20 jaar ammoniakbeleid tot op heden meer dan 80% van de
Nederlandse natuur ernstig tot zeer ernstig te lijden heeft onder overmatige
ammoniakdeposities, waaronder begrepen de Natura 2000-landgebieden;
constaterende, dat de minister beoogt, vergunningen te verlenen voor de
veehouderijbedrijven op basis van het interimtoetsingskader ammoniak;
overwegende, dat daarmee onherroepelijke vervuilingsrechten worden vergeven, terwijl
gelijktijdig nog onvoldoende voorzien wordt op welke wijze de ammoniakdeposities op de
Natura 2000-gebieden tot aanvaardbare proporties worden teruggebracht, conform Europese
richtlijnen;
overwegende, dat het in een later stadium uitkopen van vergunde rechten potentieel een
uiterst kostbare zaak betreft;
verzoekt de regering de afkondiging van het interimtoetsingskader ammoniak aan te houden
totdat meer duidelijkheid bestaat over de wijze waarop de instandhouding van de Natura
2000-gebieden zal worden gerealiseerd,
zodat voorkomen wordt dat in de interimperiode vergunningen worden verleend die daarna
financieel gecompenseerd moeten worden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
AMMONIAK
BESCHERMDE NATUURGEBIEDEN
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
VERGUNNINGEN
3 moties 691

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5958495
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30654 0039
30654 0029 gewijzigd
Titel Wijziging van de Wet ammoniak en veehouderij
Citeertitel Een onafhankelijk wetenschappelijk onderbouwd toetsingskader.
Soort Motie
Datum 2007.02.06
Indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.02.06 Ingediend Handelingen
II
2007.02.13 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.02.13 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
039 2356
042 2451
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat uitgangspunt van het toetsingskader ammoniak en Natura 2000 is dat op
gebiedsniveau de depositie op met stikstof overbelaste gebieden zowel op de korte als de
lange termijn wordt verlaagd;
overwegende, dat niet duidelijk is hoe de drempelwaarde van 5% (van de meest kritische
depositiewaarde van het betreffende Natura 2000-gebied) in de praktijk leidt tot deze daling
van de depositie;
overwegende, dat in het afsprakenkader staat dat de drempelwaarde uit wetenschappelijk
onderzoek wordt afgeleid;
van mening, dat dit ongewenste ruimte laat tot interpreteren;
verzoekt de regering
- de Kamer een wetenschappelijk onderbouwde drempelwaarde voor te leggen, die niet is
afgeleid maar rechtstreeks het resultaat is van onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek
door bijvoorbeeld Alterra of het Milieu- en Natuurplanbureau;
- het toetsingskader niet eerder in werking te laten treden dan nadat onomstotelijk is
vastgesteld dat het toetsingskader leidt tot voldoende daling van de depositie op de Natura
2000-gebieden, zodat het in overeenstemming is met de instandhoudingsdoelstelling van de
Habitatrichtlijn,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
BESCHERMDE NATUURGEBIEDEN
AMMONIAK
EMISSIE
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
3 moties 692

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5958363
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30654 0031
Titel Wijziging van de Wet ammoniak en veehouderij
Citeertitel Verplichte afstemming tussen de Natuurbeschermingswet en de Wet milieubeheer.
Soort Motie
Datum 2007.02.06
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.02.06 Ingediend Handelingen
II
2007.02.13 Aangehouden Handelingen
II
2007.05.31 Vervallen Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.05.31 Vervallen
039 2352
042 2450
075 3979
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat ammoniakvervuiling zowel wordt geregeld in de Wet milieubeheer als in de
Natuurbeschermingswet;
constaterende, dat in de bestuurlijke afspraken betreffende het toetsingskader ammoniak
slechts wordt gesproken over coördinatie tussen vergunningverlening op grond van de Wet
milieubeheer en de Natuurbeschermingswet;
overwegende, dat aan de handhaving van de Natuurbeschermingswet tot op heden nauwelijks
uitvoering is gegeven;
overwegende, dat milieuvergunningen kunnen worden verleend zonder dat daarbij een wettelijk
verplichte regeling geldt voor afstemming met de Natuurbeschermingswet;
overwegende, dat de omgevingsvergunning (Wabo) nog geruime tijd op zich laat wachten en
overigens niet in dit punt voorziet;
verzoekt de regering in het toetsingskader ammoniak te komen tot een verplichte regeling voor
de afstemming tussen de Natuurbeschermingswet en de Wet milieubeheer,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
AMMONIAK
MILIEUBEHEER
NATUURBEHOUD
VERGUNNINGEN
WETGEVING
3 moties 693

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5958344
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30654 0030
Titel Wijziging van de Wet ammoniak en veehouderij
Citeertitel Het budget voor luchtwassers.
Soort Motie
Datum 2007.02.06
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.02.06 Ingediend Handelingen
II
2007.02.13 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.02.13 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, PVDD
tegen CDA, CU, D66, PvdA, PVV, SGP, VVD
0039 2352
042 2451
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de noodzaak vervuilende ammoniakemissies en -deposities reeds meer dan
20 jaar bekend is bij zowel de overheid als de veehouderijsector;
constaterende, dat de regering het budget voor luchtwassers wil verdubbelen tot 50 mln;
overwegende, dat dit een vorm is van bedrijfssubsidiëring die strijdig is met het principe "de
vervuiler betaalt";
verzoekt de regering af te zien van deze beoogde besteding van gemeenschapsgeld, en de
bedrijfssector deze milieu-investeringen zelf te laten opbrengen conform het principe "de
vervuiler betaalt",
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
EMISSIE
AMMONIAK
LUCHTVERONTREINIGING
OVERHEIDSFINANCIËN
3 moties 694

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5958326
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30654 0029 gewijzigd
30654 0039
Titel Wijziging van de Wet ammoniak en veehouderij
Citeertitel Een onafhankelijk wetenschappelijk onderbouwd toetsingskader.
Soort Motie
Datum 2007.02.06
Indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.02.06 Ingediend Handelingen
II
2007.02.06 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.02.06 Gewijzigd
039 2351
039 2356
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat uitgangspunt van het toetsingskader ammoniak en Natura 2000 is dat op
gebiedsniveau de depositie op met stikstof overbelaste gebieden zowel op de korte als op de
lange termijn wordt verlaagd;
overwegende, dat niet duidelijk is hoe de drempelwaarde van 5% (van de meest kritische
depositiewaarde van het betreffende Natura 2000-gebied) in de praktijk leidt tot deze daling
van de depositie;
overwegende, dat in het afsprakenkader staat dat de drempelwaarde uit wetenschappelijk
onderzoek wordt afgeleid;
van mening, dat dit ongewenste ruimte laat to t interpreteren;
verzoekt de regering
- de Kamer een wetenschappelijk onderbouwde drempelwaarde voor te leggen, die niet is
afgeleid maar rechtstreeks het resultaat is van onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek
door bijvoorbeeld Alterra of het Milieu- en Natuurplanbureau;
- het toetsingskader niet eerder in werking te laten treden dan nadat onomstotelijk is
vastgesteld dat het toetsingskader leidt tot daling van de depositie op de Natura 2000gebieden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
AMMONIAK
BESCHERMDE NATUURGEBIEDEN
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
3 moties 695

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5959065
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30600 0012
Titel Uitbreiding en wijziging van de Wet milieubeheer in verband met de uitvoering van EGverordening
registratie, evaluatie en autorisatie van chemische stoffen (REACH) en de
overheveling van de bepalingen van de Wet milieugevaarlijke stoffen naar de Wet
milieubeheer, alsmede daarmee samenhangende wijzigingen van andere wetten.
Uitvoeringswet EG-verordening registratie, evaluatie en autorisatie van chemische stoffen
(REACH)
Citeertitel Een notificatieprocedure voor het starten van een administratieplicht voor stoffen die door
jun omvang buiten de registratieplicht vallen.
Soort Motie
Datum 2007.02.08
Indiener Naam Partij Functie
D.M. Samsom PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
R.J.L. Poppe SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.02.08 Ingediend Handelingen
II
2007.02.08 Aangehouden Handelingen
II
2007.05.31 Vervallen Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.05.31 Vervallen
041 2431
041 2432
075 3979
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
verzoekt de regering een notificatieprocedure te starten voor een administratieplicht voor stoffen
die door hun omvang buiten de registratieplicht vallen, maar door de aard van hun verspreiding
wel gevaar kunnen opleveren voor mens en milieu,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
GEVAARLIJKE STOFFEN
WETGEVINGSPROCEDURE
3 moties 696

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5962129
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0068 X
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar
2007.
Citeertitel Voorwaarden aan AWACS-toestellen boven Nederlands grondgebied.
Soort Motie
Datum 2007.02.14
Indiener Naam Partij Functie
P.F.C. Jansen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
D.M. Samsom PvdA Lid Tweede Kamer
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.02.14 Ingediend Handelingen
II
2007.02.15 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.02.15 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor PvdA, SP, GL, D66, PVDD
tegen CDA, CU, PVV, SGP, VVD
043 2531
044 2620
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat:
- Nederland sinds 1996 aandringt op het vervangen van de motoren van de AWACS
vliegtuigen, in verband met de hoge geluidsproductie en de kerosine emissie van de
bestaande motoren;
- de NAVO om financiële redenen deze vervanging steeds weer uitstelt;
van mening, dat de NAVO net als maatschappelijke organisaties de plicht heeft om negatieve
gevolgen van haar handelen voor gezondheid en milieu zo mogelijk te beperken;
spreekt uit, dat Nederland de NAVO partners erover dient te informeren dat het bij verder
uitblijven van vorderingen op het gebied van stillere vliegtuigen gebruik zal maken van de
mogelijkheid om op grond van het tweede lid van artikel 1 van de NAVO binnenvliegregeling
behoudens in crisissituaties voorwaarden te verbinden aan het vliegen met AWACS
vliegtuigen boven Nederlands grondgebied, bijvoorbeeld in de vorm van eisen aan de
maximale geluidsbelasting en kerosine emissie,
en gaat over tot de orde van de dag.
3 moties 697

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5970407
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0025 IXB
Titel Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Financiën (IXB) voor het jaar 2007
Citeertitel Een voorstel voor de afhandeling van aanvragen voor toeslagen.
Soort Motie
Datum 2007.02.15
Indiener Naam Partij Functie
P.F.C. Jansen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.02.15 Ingediend Handelingen
II
2007.02.15 Aangehouden Handelingen
II
2007.05.31 Vervallen Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.05.31 Vervallen
Eindpagina
044 2608 2609
044 2627
075 3979
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat personen die in aanmerking komen voor een toeslag zeer afhankelijk zijn van
een snelle en correcte afhandeling van hun aanvraag, omdat zij niet beschikken over liggende
gelden om een lange wachttijd te overbruggen;
overwegende, dat uit vele signalen van aanvragers, hulpverleners én de brieven van de
Nationale Ombudsman blijkt dat de uitvoering van de toeslagen door de
Belastingdienst/Toeslagen een jaar na de start van de overgang van huursubsidie naar
huurtoeslag nog steeds ver onder de maat is;
spreekt uit, dat complete aanvragen voor een toeslag en bezwaarschriften binnen vier
respectievelijk zes weken afgehandeld dienen te worden;
spreekt uit, dat de Belastingdienst bij incomplete aanvragen zélf persoonlijk contact dient op te
nemen met de aanvrager en een goed bereikbaar loket moet openen voor professionele partijen
die namens aanvragers contact opnemen;
spreekt uit, dat de Belastingdienst bij overschrijding van de maximale afhandelingstermijn een
vorm van financiële compensatie dient te bieden;
verzoekt de regering binnen een redelijke termijn een uitgewerkt voorstel aan de Kamer voor te
leggen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
BELASTINGDIENST
BELASTINGUITGAVEN
BEZWAARSCHRIFTEN
3 moties 698

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5966588
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30409 0017
Titel Voorstel van wet van de leden Waalkens en Snijder-Hazelhoff tot wijziging van de Flora- en
faunawet in verband met het verbod op de handel in producten van zadelrobben en
klapmutsen.
Citeertitel De mate waarin Nederland fungeert als doorvoerland.
Soort Motie
Datum 2007.02.15
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
L. Jacobi PvdA Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.02.15 Ingediend Handelingen
II
2007.02.15 Ingetrokken Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.02.15 Ingetrokken
044 2596
044 2600
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende:
- dat veel landen de import en handel van zowel levende zeezoogdieren -- waaronder dolfijnen,
walvissen, vinpotigen (zeehonden, zeerobben en zeewalrussen) -- als de handel in de
producten daarvan hebben verboden;
- dat de Verenigde Staten en Mexico de import en handel van zowel levende zeezoogdieren
(bijvoorbeeld zeehonden en walvissen) als handel in de producten daarvan hebben verboden;
- dat België en Luxemburg een verbod op zeehondenpelzen en andere afgeleide producten
hebben ingesteld;
- dat de Italiaanse regering de invoer van zeehondenbont en andere zeehondenproducten
reeds tijdelijk heeft opgeschort in afwachting van een definitief verbod;
constaterende, dat Nederland doorvoerland is van producten afkomstig van exotische dieren,
waaronder zeezoogdieren;
constaterende, dat er in Nederland een groot draagvlak is voor het beschermen van
zeezoogdieren (uit onderzoek in opdracht van TNS NIPO uit 2006 blijkt dat 89% van de
Nederlanders negatief staat tegenover de walvisjacht en dat 87% een verbod op de walvisjacht
wil), met als logisch gevolg het verbieden van de import en handel in zowel levende
zeezoogdieren als de handel in de producten daarvan;
verzoekt de regering:
- onderzoek in te stellen naar de mate waarin ons land als doorvoerland fungeert van levende
zeezoogdieren en/of producten afkomstig van zeezoogdieren;
- te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om te komen tot een importverbod;
- de Kamer op zo kort mogelijke termijn van haar bevindingen op de hoogte te stellen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ZEEHONDEN
WALVISSEN
DIERENHANDEL
BESCHERMDE DIERSOORTEN
3 moties 699

HANDELSBELEMMERINGEN
BELEIDSONDERZOEK
3 moties 700

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5966542
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30409 0016
Titel Voorstel van wet van de leden Waalkens en Snijder-Hazelhoff tot wijziging van de Flora- en
faunawet in verband met het verbod op de handel in producten van zadelrobben en
klapmutsen.
Citeertitel Het verbieden van de handel in produkten van Kaapse pelsrobben.
Soort Motie
Datum 2007.02.15
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
L. Jacobi PvdA Lid Tweede Kamer
E.A. Cramer CU Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
D.J.G. Graus PVV Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.02.15 Ingediend Handelingen
II
2007.02.15 Aangehouden Handelingen
II
2007.05.31 Vervallen Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.05.31 Vervallen
044 2594
044 2600
075 3979
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de regering per algemene maatregel van bestuur tot voor kort de import van
producten van klapmutsen en zadelrobben wil verbieden vanwege de wrede jachtmethode;
constaterende, dat de Kaapse pelsrob commercieel bejaagd wordt waarbij de jachtmethode
identiek is aan de methode die in Canada en Noorwegen wordt toegepast bij de jacht op de
klapmuts en zadelrob;
constaterende, dat de pelsen van de Kaapse pelsrob volgens de Eurostatstatistieken op de
Europese markt worden verhandeld;
verzoekt de minister om parallel aan het opstellen van de algemene maatregel van bestuur rond
klapmutsen en zadelrobben, een nieuwe algemene maatregel van bestuur op te stellen om de
handel in producten van Kaapse pelsrobben te verbieden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ZEEHONDENJACHT
ZEEHONDEN
DIERENBESCHERMING
AMVB'S
HANDELSBELEMMERINGEN
3 moties 701

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5964879
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
Titel Milieuraad
21501 0237 08
Citeertitel Klimaatdoelen in de diverse EU-raden.
Soort Motie
Datum 2007.02.15
Indiener Naam Partij Functie
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
P.F.C. Jansen SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.02.15 Ingediend Handelingen
II
2007.02.15 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.02.15 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CDA, CU, D66, GL, PvdA, PVDD, SGP, SP
tegen PVV, VVD
044 2609
044 2627
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat in de Europese Unie in diverse Raden overleg plaatsvindt over
klimaatdoelen voor 2020;
overwegende, dat klimaatverandering één van de grootste hedendaagse problemen is;
overwegende, dat daarom een heldere positiebepaling van de Nederlandse regering in de
diverse EU-overleggen van belang is;
spreekt uit dat het gewenst is dat de EU zich in haar beleid en haar maatregelen baseert op
een reductiedoel van 30% in 2020 ten opzichte van 1990,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
KLIMAATVERANDERING
EU
3 moties 702

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5980420
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30891 0033
Titel Kabinetsformatie 2006
Citeertitel Het transitieproces binnen de Nederlandse voedingsindustrie.
Soort Motie
Datum 2007.03.01
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
F. Halsema GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.03.01 Ingediend Handelingen
II
2007.03.01 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.03.01 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, SP, VVD
045 2725
045 2734
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat uit het PROFETAS-onderzoek blijkt dat de productie en consumptie van
grote hoeveelheden dierlijke eiwitten belastend is voor het welzijn van dieren, onze
leefomgeving, ons klimaat, het milieu en de volksgezondheid;
constaterende, dat er behoefte is aan de bevordering van een transitieproces, waarbij minder
dierlijke eiwitten en meer plantaardige eiwitten geproduceerd en geconsumeerd worden;
overwegende, dat Nederland een belangrijke rol zou kunnen spelen in dit transitieproces,
gelet op de groei van het aantal «vleesverlaters»;
overwegende, dat een onderzoek naar de innovatieve mogelijkheden op dit gebied Nederland
koploper zou kunnen maken op dit innovatieve taakveld, met grote mogelijkheden voor
export van kennis en producten;
verzoekt de regering een inventariserend onderzoek in te laten stellen door het
Innovatienetwerk Agro en Groene Ruimte naar de mogelijkheden van dit transitieproces
binnen de Nederlandse voedingsindustrie,
en gaat over tot de orde van de dag
Trefwoord(en) Trefwoord
VLEES
VOEDINGS- EN GENOTMIDDELENINDUSTRIE
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
3 moties 703

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5980406
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30891 0032
Titel Kabinetsformatie 2006
Citeertitel De intensieve veehouderij.
Soort Motie
Datum 2007.03.01
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.03.01 Ingediend Handelingen
II
2007.03.01 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.03.01 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, SP, VVD
045 2725
045 2734
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de intensieve veehouderij een van de meest milieubelastende en
broeikasgasproducerende sectoren van ons land is;
constaterende, dat volgens het rapport «Livestock's long shadow» de FAO stelt dat de
veehouderij 18% van alle broeikasgassen produceert en daarmee een grotere vervuiler is dan
verkeer en vervoer;
constaterende, dat dierenwelzijn ernstig te lijden heeft van intensieve vormen van
veehouderij;
overwegende, dat Nederland qua grondoppervlakte, arbeidskosten en eigen productie van
veevoer geen toekomst kan bieden aan de intensieve veehouderij;
constaterende, dat grootscheepse vervoersbewegingen en concentraties van intensieve
veehouderijbedrijven tot onaanvaardbare risico's leiden met het oog op dierziektecrises;
constaterende, dat steeds meer bedrijven in de intensieve veehouderij het hoofd niet meer
boven water kunnen houden;
verzoekt de regering bij één van de kenniscentra een onderzoeksopdracht te plaatsen naar de
mogelijkheden van sanering van de intensieve veehouderij, gericht op een reductie van de
uitstoot van broeikasgassen door deze sector in de komende kabinetsperiode met 20%, met
uitsluiting van nieuwe vormen van intensivering,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
EMISSIE
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
KOOLDIOXIDE
STRUCTURELE ONTWIKKELING
3 moties 704

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5980386
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30891 0034
Titel Kabinetsformatie 2006
Citeertitel Centrale coordinatie van alternatieven voor dierproeven.
Soort Motie
Datum 2007.03.01
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.03.01 Ingediend Handelingen
II
2007.03.01 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.03.01 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, SP, VVD
Eindpagina
045 2725 2726
045 2734
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat verschillende ministeries directe of indirecte verantwoordelijkheid vdragen
voor dierproeven;
constaterende, dat er daardoor te weinig afstemming kan bestaan in de behartiging van de
belangen van proefdieren en in de vormgeving van een effectief beleid ten aanzien van
alternatieven voor dierproeven;
overwegende, dat onderzoekers, bedrijfsleven en proefdierdeskundigen aangeven dat
veelbelovende initiatieven structureel niet kunnen worden ontplooid wegens een gebrek aan
financiële middelen;
overwegende, dat centrale coördinatie onmisbaar is voor een krachtdadig alternatievenbeleid;
verzoekt de regering onderzoek te doen naar de mogelijkheid van het instellen van een
ministerie-overschrijdend budget voor de ontwikkeling en implementatie van proefdiervrije
testen en het instellen van een centraal interdepartementaal coördinatiepunt voor dit
onderwerp, en de Kamer hierover op de kortst mogelijke termijn te informeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
INTERDEPARTEMENTALE BELEIDSCOÖRDINATIE
BELEIDSONDERZOEK
RIJKSBEGROTINGEN
DIERPROEVEN
3 moties 705

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5979720
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30891 0035
Titel Kabinetsformatie 2006.
Citeertitel Een landelijk vastgesteld restruimtebeleid.
Soort Motie
Datum 2007.03.01
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.03.01 Ingediend Handelingen
II
2007.03.01 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.03.01 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, VVD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, SP
045 2726
045 2734
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat er grote woningtekorten dreigen voor met name senioren;
constaterende, dat in dorpen en op het platteland in veel gevallen sprake is van een
bouwstop;
overwegende, dat veel restruimte in de vorm van stallen, schuren, garages en loodsen
onbenut blijft;
overwegende, dat woningnood en restruimte elkaar zouden kunnen compenseren;
overwegende, dat het toestaan van woningbouw binnen de bestaande bouwvolumes leidt tot
een kleinere beslag op de groene ruimte en een grotere revitalisering van dorpen en
platteland dan bij andere oplossingen het geval is;
constaterende, dat provinciaal en lokaal ruimtelijk beleid grote onderlinge verschillen kennen
in termen van contingentering en aanvullende regelgeving;
verzoekt de regering onderzoek in te stellen naar de mogelijkheden van een landelijk
vastgesteld restruimtebeleid waardoor binnen de bestaande bouwvolumes en binnen kaders
van verantwoorde ruimtelijke inbedding gekomen wordt tot het zo groot mogelijk maken van
het aantal wooneenheden in dorpen en op het platteland,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
RUIMTELIJKE ORDENING
DORPEN
WONINGBOUW
LANDELIJKE GEBIEDEN
3 moties 706

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5978256
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30891 0017
Titel Kabinetsformatie 2006
Citeertitel Een parlementair onderzoek naar de informatie die ten grondslag heeft gelegen aan de
politieke steun aan de oorlog tegen Irak.
Soort Motie
Datum 2007.03.01
Indiener Naam Partij Functie
J.G.C.A. Marijnissen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
F. Halsema GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.03.01 Ingediend Handelingen
II
2007.03.01 Stemming Handelingen
II
Stemming Datum Uitslag
2006 -
2007
2006 -
2007
2007.03.01 Verworpen met hoofdelijke stemming
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
045 2717
045 2733
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de Nederlandse regering in 2003 politieke steun heeft verleend aan de
Amerikaans-Britse oorlog tegen Irak;
spreekt uit dat een parlementair onderzoek naar de informatie die ten grondslag heeft
gelegen aan het verlenen van politieke steun, gewenst is,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
IRAK
MILITAIRE INTERVENTIES
MILITAIRE LEGERING IN HET BUITENLAND
ENQUÊTERECHT PARLEMENT
3 moties 707

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5977131
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30891 0031
Titel Kabinetsformatie 2006
Citeertitel De positie van alleenstaanden in Nederland.
Soort Motie
Datum 2007.03.01
Indiener Naam Partij Functie
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M. Rutte VVD Lid Tweede Kamer
F. Halsema GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
J.G.C.A. Marijnissen SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.03.01 Ingediend Handelingen
II
2007.03.01 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.03.01 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, PVV, SP, VVD
tegen CDA, CU, PvdA, SGP
Eindpagina
045 2724 2725
045 2734
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat het aantal alleenstaanden toeneemt en éénpersoonshuishoudens nu al
35% van het totaal aantal huishoudens vormen;
van mening, dat de overheid de vrijheid om zelf een samenlevingsvorm te kiezen, dient te
respecteren en de belangen van alleenstaanden even zwaar moet laten wegen als de
belangen van meerpersoonshuishoudens;
verzoekt de regering in kaart te brengen hoe in het kabinetsbeleid rekening zal worden
gehouden met de positie van de 2,5 miljoen alleenstaanden in Nederland, en daarbij met
name in te gaan op belasting- en premiedruk, rechtspositie, huisvesting en de
beschikbaarheid van diensten en voorzieningen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ALLEENSTAANDEN
BELASTINGEN
PREMIES
VOLKSHUISVESTING
DIENSTVERLENING
3 moties 708

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5977122
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30891 0030
Titel Kabinetsformatie 2006
Citeertitel De pardonregeling.
Soort Motie
Datum 2007.03.01
Indiener Naam Partij Functie
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
F. Halsema GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
J.G.C.A. Marijnissen SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.03.01 Ingediend Handelingen
II
2007.03.01 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.03.01 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
045 2724
045 2734
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat langdurige onduidelijkheid en onzekerheid over de verblijfsstatus voor
asielzoekers onwenselijk is;
verzoekt de regering maatregelen te nemen en middelen ter beschikking te stellen om te
bewerkstelligen dat binnen 100 dagen een pardonregeling voor de overgeblevenen van de
"26.000" is opgesteld en binnen 200 dagen de nalatenschap van de oude Vreemdelingenwet
is afgehandeld, en tevens te voorkomen dat "nieuwe wetters" onwenselijk lang op
duidelijkheid moeten wachten,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ASIELRECHT
ASIELZOEKERS
TOELATING
UITWIJZINGEN
3 moties 709

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5985484
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
29452 0060
Titel Tenuitvoerlegging van de tbs-maatregel
Citeertitel Het informeren van burgemeesters over tbs'ers en tbs-voorzieningen in hun gemeente.
Soort Motie
Datum 2007.03.08
Indiener Naam Partij Functie
F. Joldersma CDA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
F. Teeven VVD Lid Tweede Kamer
A. Wolfsen PvdA Lid Tweede Kamer
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
B.J. v.d. Vlies SGP Lid Tweede Kamer
R. d. Roon PVV Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.03.08 Ingediend Handelingen
II
2007.03.13 Stemming Handelingen
II
Stemming Datum Uitslag
2006 -
2007
2006 -
2007
2007.03.13 Aangenomen met algemene stemmen
Stemverdeling Stem Fractie
Eindpagina
046 2801 2802
047 2825
voor CDA, CU, D66, GL, PvdA, PVDD, PVV, SGP, SP, VVD
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat het wenselijk is dat de burgemeester op de hoogte is van de woon- en
verblijfplaats van tbs'ers in zijn gemeente;
overwegende, dat het wenselijk is dat de gemeente op de hoogte is van tbs-voorzieningen in
de gemeente;
verzoekt de regering om te bevorderen dat de tbs-klinieken altijd de burgemeester
informeren over tbs'ers en tbs-voorzieningen in de gemeente,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
TBS
INRICHTINGEN TBS
INFORMATIE EN COMMUNICATIE
BURGEMEESTERS
GEMEENTEN
MISDAADPREVENTIE
3 moties 710

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5985626
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
Titel Europese Raad.
21501 0341 20 gewijzigd
21501 0345 20
Citeertitel Afbouw van de intensieve veehouderij als speerpunt van het klimaatbeleid.
Soort Motie
Datum 2007.03.14
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.03.14 Ingediend Handelingen
II
2007.03.20 Aangehouden Handelingen
II
2007.03.27 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.03.27 Gewijzigd
048 2911
050 2970
053 3060
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de veehouderij verantwoordelijk is voor 18% van de uitstoot van CO2
wereldwijd;
constaterende, dat inkrimping van de veestapel kan bijdragen aan de realisering van de
Europese doelstelling met betrekking tot de reductie van de uitstoot van CO2-gassen met 20%;
overwegende, dat de intensieve veehouderij niet alleen negatieve effecten heeft op het milieu,
maar ook op het welzijn van dieren en op de wereldvoedselverdeling;
verzoekt de regering de afbouw van de intensieve veehouderij in de EU tot speerpunt te
verheffen van het klimaatbeleid,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
EUROPESE RAAD
KLIMAATVERANDERING
EMISSIE
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
3 moties 711

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5985604
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
Titel Europese Raad
21501 0336 20
Citeertitel Verzet tegen het opnemen van verwijzingen naar specifieke godsdiensten en tradities in
Europese verdragen.
Soort Motie
Datum 2007.03.14
Indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
M. Peters GL Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.03.14 Ingediend Handelingen
II
2007.03.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.03.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, VVD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, SP
048 2906
050 2970
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de Europese democratische rechtsstaat wordt gekenmerkt door een
seculiere, religieus-indifferente overheid;
overwegende, dat de Verklaring van Berlijn, die op 25 maart zal worden afgelegd ter viering
van het vijftigjarig bestaan van de Verdragen van Rome, vooral een inspiratiebron dient te
zijn voor de gemeenschappelijke toekomst van de EU voor alle Europeanen;
verzoekt de regering zich bij de totstandkoming van de Verklaring van Berlijn en toekomstige
Europese verdragen te verzetten tegen het opnemen van verwijzingen naar specifieke
godsdiensten en tradities,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
EUROPESE RAAD
GRONDWET
VERDRAGEN
GODSDIENSTEN
3 moties 712

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5999208
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
Titel Europese Raad.
21501 0345 20
21501 0341 20 gewijzigd
Citeertitel Afbouw van de intensieve veehouderij als speerpunt van het klimaatbeleid.
Soort Motie
Datum 2007.03.27
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.03.27 Ingediend Handelingen
II
2007.03.27 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.03.27 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
053 3060
053 3060
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de veehouderij verantwoordelijk is voor 18% van de uitstoot van
broeikasgassen wereldwijd;
constaterende, dat inkrimping van de veestapel een belangrijke bijdrage kan leveren aan de
realisering van de Europese doelstelling met betrekking tot de reductie van de uitstoot van
broeikasgassen met 20% in 2020;
overwegende, dat de intensieve veehouderij niet alleen negatieve effecten heeft op het
klimaat, maar ook op onder meer het welzijn van dieren en de wereldvoedselverdeling;
verzoekt de regering zich in de EU in te zetten voor een afbouw van de intensieve
veehouderij op basis van een warme sanering,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
BROEIKASEFFECT
3 moties 713

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6001985
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
23432 0222
Titel De situatie in het Midden-Oosten
Citeertitel Uitsluiting van Nederlandse steun aan een eventuele aanval op Iran.
Soort Motie
Datum 2007.04.04
Indiener Naam Partij Functie
F. Halsema GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
H. v. Bommel SP Lid Tweede Kamer
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
M.H.P. v. Dam PvdA Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.04 Ingediend Handelingen
II
2007.04.10 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.04.10 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PVV, SGP, VVD
057 3258
Eindpagina
059 3320 3321
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat in het regeerakkoord is vastgelegd dat Nederland geen
militaire deelname verleent aan missies zonder adequaat volkenrechtelijk
mandaat;
constaterende, dat de meest recente VN-Veiligheidsraadresolutie
(nummer 1747) over de naleving van de IAEA-verplichtingen door Iran
militaire sancties uitsluit;
verzoekt de regering uit te sluiten dat Nederland politiek of anderszins
steun verleent aan een eventuele aanval op Iran zonder adequaat
volkenrechtelijk mandaat,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
IRAN
MILITAIRE INTERVENTIES
VEILIGHEIDSRAAD
3 moties 714

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6001976
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0740 02
Titel Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen
Citeertitel Het Nederlandse standpunt over het grondwettelijk verdrag.
Soort Motie
Datum 2007.04.04
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.04 Ingediend Handelingen
II
2007.04.10 Stemverklaring Handelingen
II
2007.04.10 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.04.10 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor PVDD, PVV, SGP, SP
tegen CDA, CU, D66, GL, PvdA, VVD
057 3265
059 3321
059 3321
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat ratificatie van het grondwettelijk verdrag in 2005 door een ruime meerderheid
van de Nederlandse kiezers bij referendum is afgewezen;
constaterende, dat de EU-lidstaten zijn gestart met onderhandelingen voor een nieuw
grondwettelijk verdrag voor de Europese Unie;
constaterende, dat uitspraken van EU-voorzitter Merkel erop duiden dat het oude grondwettelijk
verdrag als basis dient voor een nieuw grondwettelijk verdrag en dat er weinig ruimte zal zijn
voor onderhandelingen;
verzoekt de regering vast te houden aan haar eerder ingenomen standpunt en het grondwettelijk
verdrag niet te ondertekenen als dat in belangrijke mate gebaseerd is op het oude via een
referendum verworpen grondwettelijk verdrag,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
EU
GRONDWET
VERDRAGEN
3 moties 715

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6004389
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
26485 0050
Titel Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Citeertitel Dierenwelzijn als onderdeel van maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Soort Motie
Datum 2007.04.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Irrgang SP Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.05 Ingediend Handelingen
II
2007.04.10 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.04.10 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, PVDD, SP
tegen CDA, PVV, SGP, VVD
058 3282
059 3322
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het welzijn van dieren tot op heden onderbelicht is gebleven in
(overheids)beleid op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen;
constaterende, dat aan dierenwelzijn een groeiend maatschappelijk belang wordt toegekend;
verzoekt de regering dierenwelzijn op te nemen als onderdeel van haar MVO-beleid en de
Kamer te informeren over haar visie op dit punt in de Beleidsbrief maatschappelijk
verantwoord ondernemen die na de zomer van 2007 aan de Kamer wordt gestuurd,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
DIEREN
WELZIJN
3 moties 716

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6004381
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
26485 0049 gewijzigd
26485 0051
Titel Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Citeertitel Een zorgplicht voor bedrijven die internationaal inkopen.
Soort Motie
Datum 2007.04.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Irrgang SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.05 Ingediend Handelingen
II
2007.04.05 Aangehouden Handelingen
II
2007.04.10 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.04.05 Aangehouden
2007.04.10 Gewijzigd
Eindpagina
058 3281 3282
058 3285
059 3322
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat in veel ketens het een groot probleem blijft dat onduidelijk is waar en onder
welke omstandigheden producten worden gemaakt;
overwegende, dat het wenselijk is dat consumenten inzage krijgen in de herkomst van
producten en in de omstandigheden waaronder producten zijn gemaakt;
verzoekt de regering een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheid van de invoering van een
zorgplicht voor bedrijven bij hun operaties in het buitenland, gebaseerd op naleving van
internationale verdragen, zodat Nederlandse bedrijven verplicht worden om er zorg voor te
dragen dat de producten die zij internationaal inkopen, zorgvuldig zijn geproduceerd, onder
meer zonder schending van arbeidsrechten, mensenrechten en illegale (milieu)praktijken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ONDERNEMINGEN
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
GEDRAGSCODES
INTERNATIONALE HANDEL
VERDRAGEN
3 moties 717

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6004327
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
26485 0045
Titel Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Citeertitel De bijdrage van aandeelhouders aan maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Soort Motie
Datum 2007.04.05
Indiener Naam Partij Functie
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.05 Ingediend Handelingen
II
2007.04.10 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.04.10 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, PVDD, SP
tegen CDA, PVV, SGP, VVD
058 3280
059 3322
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de code-Tabaksblat de positie van aandeelhouders heeft versterkt;
van mening, dat bevorderd dient te worden dat aandeelhouders bijdragen aan het
maatschappelijk verantwoord ondernemen van de bedrijven waarin zij participeren;
verzoekt de regering de bijdrage van aandeelhouders aan maatschappelijk verantwoord
ondernemen (of het gebrek daaraan) te onderzoeken, daarbij in het bijzonder de bestaande
code-Tabaksblat tegen het licht te houden en zo mogelijk voorstellen te doen om de code-
Tabaksblat te verbeteren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ONDERNEMINGEN
AANDEELHOUDERS
GEDRAGSCODES
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
BELEIDSONDERZOEK
3 moties 718

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6004315
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
26485 0044
Titel Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Citeertitel Een bindend normatief kader.
Soort Motie
Datum 2007.04.05
Indiener Naam Partij Functie
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Irrgang SP Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.05 Ingediend Handelingen
II
2007.04.10 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.04.10 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, PVDD, SGP, SP
tegen CDA, CU, PVV, VVD
Eindpagina
058 3279 3280
059 3322
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
van mening, dat maatschappelijk verantwoord ondernemen door (Nederlandse) bedrijven
krachtig bevorderd dient te worden;
van mening, dat een bindend normatief kader daarbij niet op voorhand mag worden
uitgesloten;
constaterende, dat nationaal en internationaal diverse (vrijwillige) (concept-) codes
beschikbaar zijn, zoals de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen en de VNnormen
voor mensenrechten en multinationale ondernemingen;
verzoekt de regering de mogelijkheden voor een dergelijk bindend normatief kader te
onderzoeken en een voorstel aan de Kamer te doen toekomen;
verzoekt de regering dit voorstel op te nemen in de Beleidsbrief maatschappelijk verantwoord
ondernemen die na de zomer van 2007 aan de Kamer wordt gestuurd,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
ONDERNEMINGEN
ONDERNEMERS
MULTINATIONALS
GEDRAGSCODES
INTERNATIONALE HANDEL
BELEIDSONDERZOEK
3 moties 719

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6004306
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
26485 0043
Titel Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Citeertitel Een zwarte lijst van ongewenste beleggingen.
Soort Motie
Datum 2007.04.05
Indiener Naam Partij Functie
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Irrgang SP Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.05 Ingediend Handelingen
II
2007.04.10 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.04.10 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, D66, PvdA, PVV, SGP, VVD
058 3279
059 3322
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat Nederlandse pensioenfondsen (internationaal) mogelijk beleggen in
activiteiten die naar Nederlands en/of internationaal recht (in het bijzonder de internationale
arbeids-, mensenrechten- en milieuverdragen) verboden zijn dan wel maatschappelijk
ongewenst zijn;
van mening, dat dergelijke beleggingen ongewenst zijn;
verzoekt de regering de Kamer een voorstel te doen voor een bindende "zwarte lijst" van
ongewenste beleggingen dan wel een aanverwant voorstel te doen met hetzelfde resultaat
gericht op het voorkomen van ongewenste beleggingen van Nederlandse pensioenfondsen;
verzoekt de regering haar bevinden op te nemen in de Beleidsbrief maatschappelijk
verantwoord ondernemen die na de zomer van 2007 aan de Kamer wordt gestuurd,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
PENSIOENFONDSEN
BELEGGINGEN
GEDRAGSCODES
3 moties 720

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6004397
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
26485 0051
26485 0049 gewijzigd
Titel Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Citeertitel Een zorgplicht voor bedrijven die internationaal inkopen.
Soort Motie
Datum 2007.04.10
Indiener Naam Partij Functie
E. Irrgang SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
C.C.M. Vendrik GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.10 Ingediend Handelingen
II
2007.04.10 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.04.10 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, PVDD, SGP, SP
tegen CDA, PVV, VVD
059 3322
059 3322
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat in veel ketens het een groot probleem blijft dat onduidelijk is waar en
onder welke omstandigheden producten worden gemaakt;
overwegende, dat het wenselijk is dat consumenten inzage krijgen in de herkomst van
producten en in de omstandigheden waaronder producten zijn gemaakt;
verzoekt de regering een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheid van de invoering van
een zorgplicht voor bedrijven bij hun operaties in het buitenland, gebaseerd op naleving van
internationale verdragen, zodat Nederlandse bedrijven naar redelijkheid en billijkheid
verplicht worden, er zorg voor te dragen dat de producten die zij internationaal inkopen,
zorgvuldig zijn geproduceerd, onder meer zonder schending van arbeidsrechten,
mensenrechten en illegale (milieu)praktijken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ONDERNEMINGEN
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
GEDRAGSCODES
INTERNATIONALE HANDEL
VERDRAGEN
3 moties 721

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6009366
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0212 32
Titel Landbouw- en Visserijraad
Citeertitel De Transportrichtlijn
Soort Motie
Datum 2007.04.12
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.12 Ingediend Handelingen
II
2006.04.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.04.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, PVV, SP
tegen CDA, CU, PvdA, SGP, VVD
Eindpagina
061 3417 3420
061 3421 3422
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Europese regelgeving niet voldoende afschrikwekkend is om
misstanden in internationale veetransporten te voorkomen;
verzoekt de regering er bij de Europese Commissie op aan te dringen, de Transportrichtlijn
weer op de Europese agenda te zetten,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
EU
EG-RICHTLIJNEN
3 moties 722

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6009356
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0211 32
Titel Landbouw- en Visserijraad
Citeertitel Langeafstandstransporten van levend vee.
Soort Motie
Datum 2007.04.12
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.12 Ingediend Handelingen
II
2006.04.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.04.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, PVV, SP
tegen CDA, CU, PvdA, SGP, VVD
Eindpagina
061 3417 3420
061 3421 3422
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat grove misstanden met lange afstandstransporten van levend vee nog
steeds voorkomen binnen de grenzen van de Europese Unie;
constaterende, dat de Europese regelgeving niet voldoende afschrikwekkend, doeltreffend en
evenredig is om dit soort misstanden te voorkomen;
verzoekt de regering in Europees verband te komen tot meer controles, een hardere aanpak
en strengere -- in de bedrijfsvoering voelbare -- sancties van veetransporteurs die in
overtreding zijn,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
EU
ADMINISTRATIEFRECHTELIJKE SANCTIES
3 moties 723

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6009347
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0210 32
Titel Landbouw- en Visserijraad
Citeertitel Vormgeving van een Europees vaccinatiebeleid.
Soort Motie
Datum 2007.04.12
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.12 Ingediend Handelingen
II
2007.04.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.04.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
Eindpagina
061 3417 3420
061 3421 3422
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de bestrijding van hoog pathogene vogelpest gediend is met (preventieve)
vaccinatie van commercieel gehouden pluimvee;
constaterende, dat andere Europese lidstaten een afwachtende houding aannemen tegenover
de afschaffing van het non-vaccinatiebeleid;
constaterende, dat supermarkten moeite lijken te hebben met producten afkomstig van
gevaccineerde kippen;
verzoekt de regering een actieve rol te spelen in de vormgeving van een Europees
vaccinatiebeleid en bij de andere lidstaten aan te dringen op acceptatie van producten
afkomstig van gevaccineerde kippen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VOGELGRIEP
INENTINGEN
PLUIMVEE
LEVENSMIDDELEN
EU
3 moties 724

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6009340
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0209 32 gewijzigd
21501 0221 32
Titel Landbouw- en Visserijraad
Citeertitel Regelgeving voor het humaan doden van vissen.
Soort Motie
Datum 2007.04.12
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.12 Ingediend Handelingen
II
2007.05.29 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.05.29 Gewijzigd
Eindpagina
061 3417 3420
073 3895 3896
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat er onvoldoende regelgeving is voor het humaan doden van vissen;
verzoekt de regering om regelgeving op te stellen die een humane doding van zowel
gekweekte als wilde vissen waarborgt,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VISSERIJ
VISSEN
WELZIJN
PSEUDO -WETGEVING
3 moties 725

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6009328
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0208 32 gewijzigd
21501 0220 32
Titel Landbouw- en Visserijraad
Citeertitel Onderzoek naar het humaan doden van vissen.
Soort Motie
Datum 2007.04.12
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.04.12 Ingediend Handelingen
II
2007.05.29 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.05.29 Gewijzigd
061 3417
Eindpagina
073 3895 3896
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat er onvoldoende kennis is over het humaan doden van vissen;
verzoekt de regering om onderzoek te doen naar het welzijn van vissen bij verscheidene
dodingmethoden en het ontwikkelen van meer humane dodingmethoden, zowel bij
gekweekte als bij in het wild gevangen vissen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VISSERIJ
VISSEN
WELZIJN
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
3 moties 726

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6019073
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
29893 0048
29892 0048
Titel Veiligheid van het railvervoer. Wandelbeleid.
Citeertitel Een evaluatie van de openstellingsregeling voor landgoederen
Soort Motie
Datum 2007.04.26
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, PVDD, PVV, SP
tegen CDA, CU, GL, PvdA, SGP, VVD
090 5145
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat veel wandelaars hinder ondervinden van al dan niet bewust aangebrachte
obstakels (zoals omgezaagde bomen) en slecht opengestelde paden op landgoederen die
onder de openstellingsverplichting van de Natuurschoonwet vallen;
constaterende, dat onvoldoende bekend is of landgoedeigenaren adequaat worden
gecontroleerd, geverbaliseerd en gesanctioneerd wat betreft hun openstellingspraktijk;
constaterende, dat een deugdelijke protocol ontbreekt om landgoederen te beoordelen op
hun openstellingspraktijk;
verzoekt de regering de openstellingsregeling voor landgoederen en de naleving, controle en
sanctionering daarvan spoedig te evalueren en de Kamer te informeren over de uitkomsten
daarvan,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
LANDGOEDEREN
WANDELSPORT
RECREATIE
3 moties 727

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6019065
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
29893 0049
29892 0049
Titel Veiligheid van het railvervoer. Wandelbeleid.
Citeertitel Een overzicht van alle hekken en rasters binnen de EHS
Soort Motie
Datum 2007.04.26
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor PVDD, PVV, SP
tegen CDA, CU, D66, GL, PvdA, SGP, VVD
090 5145
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Nederlandse natuurgebieden in hoge mate aan versnippering
onderhevig zijn, onder meer als gevolg van aangelegde hekken en rasters;
overwegende, dat rasters en hekken belemmerend werken voor wandelaars en andere
natuurliefhebbers;
overwegende, dat rasters en hekken het natuurlijke trekgedrag van dieren hindert en dat dit
binnen de Ecologische Hoofdstructuur niet zou mogen zonder noodzaak;
verzoekt de regering te komen met een overzicht van alle hekken en rasters binnen de EHS
en te komen tot een beleid om hekken en rasters versneld terug te dringen voor zo ver die
niet aantoonbaar noodzakelijk zijn voor de verkeersveiligheid of het voorkomen van schade
aan landbouw- en woonpercelen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
NATUURBEHOUD
VERKEERSVEILIGHEID
LANDBOUW
WONINGEN
3 moties 728

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6039283
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
Titel Europese Raad
21501 0352 20 gewijzigd
21501 0355 20
Citeertitel Een bindend referendum over een gewijzigd verdrag.
Soort Motie
Datum 2007.05.23
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.05.23 Ingediend Handelingen
II
2007.05.29 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.05.29 Gewijzigd
Eindpagina
071 3855 3856
073 3894
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat ratificatie van het Grondwettelijk Verdrag in 2005 door een ruime
meerderheid van de Nederlandse kiezers bij referendum is afgewezen;
constaterende, dat de EU-lidstaten inmiddels volop met elkaar in onderhandeling zijn over de
wijziging van het Grondwettelijk Verdrag, waarbij het kabinet wel de Nederlandse inzet heeft
kenbaar gemaakt aan de Kamer, maar zich niet heeft uitgesproken over de consequenties die
zij zal verbinden aan de uitkomsten van de onderhandelingen;
overwegende, dat opinieonderzoek uitwijst dat 75% van de Nederlandse kiezers per
referendum geconsulteerd wil worden over de ratificatie van een aangepast verdrag;
verzoekt de regering om een gewijzigd (grondwettelijk) verdrag bij bindend referendum voor
te leggen aan de Nederlandse kiezer, alvorens al dan niet over te gaan tot ratificatie van dat
verdrag,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
EUROPESE RAAD
EU
GRONDWET
REFERENDUM
3 moties 729

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6045820
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0221 32
21501 0209 32 gewijzigd
Titel Landbouw- en Visserijraad
Citeertitel Regelgeving voor het humaan doden van vissen.
Soort Motie
Datum 2007.05.29
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.05.29 Ingediend Handelingen
II
2007.05.29 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.05.29 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PVV, SGP, VVD
073 3896
073 3896
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat er onvoldoende regelgeving bestaat voor het doden van vis;
constaterende, dat wel onderzoek wordt gedaan naar methoden voor het humaan doden van
gekweekte vis maar niet naar methoden voor het humaan doden van wild gevangen vis;
overwegende, dat het wenselijk is dat het doden van vis plaatsvindt op een manier die stress
en pijn voorafgaand aan de dood zoveel mogelijk beperkt;
verzoekt de regering om onderzoek te doen naar het welzijn van in het wild gevangen vis bij
verscheidene dodingsmethoden en naar het ontwikkelen van meer humane dodingsmethoden
voor de vangst van wilde vis,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VISSEN
WELZIJN
SLACHT
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
3 moties 730

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6045812
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0220 32
21501 0208 32 gewijzigd
Titel Landbouw- en Visserijraad
Citeertitel Onderzoek naar het humaan doden van vissen
Soort Motie
Datum 2007.05.29
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.05.29 Ingediend Handelingen
II
2007.05.29 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.05.29 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
Eindpagina
073 3895 3896
073 3895 3896
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat er nog geen gebruiksklare methoden zijn ontwikkeld om het doden van vis
te laten plaatsvinden op een manier waarbij stress en pijn voorafgaand aan de dood zo veel
mogelijk worden beperkt;
constaterende, dat het onderzoek van IMARES naar een humane dodingsmethode voor vissen
in een vergevorderd stadium is, maar dat er voor het praktijkrijp maken van deze methode
nog een onderzoekstraject van twee jaar nodig is;
overwegende, dat het wenselijk is om een gebruiksklare methode uit te ontwikkelen om
vissen te doden op een wijze die stress en pijn voorafgaand aan de dood zoveel mogelijk
beperkt;
verzoekt de regering om IMARES vóór 1 september 2007 van voldoende financiële middelen
te voorzien om haar methode voor het humaan doden van vissen over een periode van twee
jaar praktijkrijp te kunnen maken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VISSEN
WELZIJN
SLACHT
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
3 moties 731

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6041588
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
Titel Europese Raad
21501 0355 20
21501 0352 20 gewijzigd
Citeertitel Een referendum over een gewijzigd verdrag
Soort Motie
Datum 2007.05.29
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.05.29 Ingediend Handelingen
II
2007.05.29 Aangehouden Handelingen
II
2007.09.11 Aangehouden Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.09.11 Aangehouden
073 3894
073 3894
094 5327
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat ratificatie van het Grondwettelijk Verdrag in 2005 door een ruime
meerderheid van de Nederlandse kiezers bij referendum is afgewezen;
constaterende, dat de EU-lidstaten inmiddels volop met elkaar in onderhandeling zijn over de
wijziging van het Grondwettelijk Verdrag, waarbij het kabinet wel de Nederlandse inzet heeft
kenbaar gemaakt aan de Kamer, maar zich niet heeft uitgesproken over de consequenties die zij
zal verbinden aan de uitkomsten van de onderhandelingen;
overwegende, dat opinieonderzoek uitwijst dat 75% van de Nederlandse kiezers per referendum
geconsulteerd wil worden over de ratificatie van een aangepast verdrag;
verzoekt de regering een gewijzigd (grondwettelijk) verdrag bij referendum voor te leggen aan
de Nederlandse kiezer, alvorens al dan niet over te gaan tot ratificatie van dat verdrag,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
EU
GRONDW ET
REFERENDUM
3 moties 732

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6050773
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30690 0011
30690 0009 gewijzigd
Titel Natuurbeleid; een onnodig groeiend ongenoegen.
Citeertitel Tijdelijke vestiging van bijzondere soorten
Soort Motie
Datum 2007.05.31
Indiener Naam Partij Functie
L. Jacobi PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.05.31 Ingediend Handelingen
II
2007.06.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.05 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CDA, CU, D66, GL, PvdA, PVDD, SGP, SP, VVD
tegen PVV
075 3964
076 4013
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat om problemen met zeldzame soorten te voorkomen, projectontwikkelaars
bij braakligging er alles aan doen om de vestiging van bijzondere soorten te voorkomen;
overwegende, dat ook tijdelijke vestiging van bijzondere soorten bijdraagt aan de
biodiversiteit;
verzoekt de regering via tijdelijke ontheffingen van de Flora- en faunawet in pilots het
vestigen van tijdelijke natuur mogelijk te maken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
NATUURBEHOUD
3 moties 733

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6050761
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30690 0009 gewijzigd
30690 0011
Titel Natuurbeleid; een onnodig groeiend ongenoegen.
Citeertitel Tijdelijke vestiging van bijzondere soorten
Soort Motie
Datum 2007.05.31
Indiener Naam Partij Functie
L. Jacobi PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.05.31 Ingediend Handelingen
II
2007.05.31 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.05.31 Gewijzigd
075 3959
075 3964
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat om problemen met zeldzame soorten te voorkomen, projectontwikkelaars
bij braakligging er alles aan doen om de vestiging van bijzondere soorten te voorkomen;
overwegende, dat ook tijdelijke vestiging van bijzondere soorten bijdraagt aan de
biodiversiteit;
verzoekt de regering via tijdelijke ontheffingen van de Flora- en faunawet het vestigen van
tijdelijke natuur mogelijk te maken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
NATUURBEHOUD
3 moties 734

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6050749
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30690 0008
Titel Natuurbeleid; een onnodig groeiend ongenoegen.
Citeertitel Cumulatie van niet-significante verstoringen van soorten
Soort Motie
Datum 2007.05.31
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.05.31 Ingediend Handelingen
II
2007.06.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, PVDD, D66
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
075 3959
076 4013
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de regering voornemens is, het vergunningvereiste voor niet-significante
verstoringen van soorten te schrappen;
constaterende, dat door cumulatie van niet-significante verstoringen van soorten uiteindelijk
wel een significante verstoring van soorten kan ontstaan;
verzoekt de regering het vergunningvereiste voor niet-significante verstoringen te handhaven
totdat meer duidelijkheid is verkregen over de mogelijke cumulatieve effecten van
verstoringen van soorten en de wijze waarop daarmee rekening gehouden dient te worden in
het wel of niet stellen van vergunningvereisten,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
NATUURBEHOUD
3 moties 735

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6050744
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30690 0007
Titel Natuurbeleid; een onnodig groeiend ongenoegen
Citeertitel Juridische definiëring van het begrip "significant"
Soort Motie
Datum 2007.05.31
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.05.31 Ingediend Handelingen
II
2007.06.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD, PVV
tegen CDA, CU, PvdA, SGP, VVD
075 3958
076 4013
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de regering voornemens is, het vergunningvereiste voor niet-significante
verstoringen van soorten te schrappen;
constaterende, dat het begrip "significant" niet eenduidig is gedefinieerd en daardoor kan
leiden tot verwarring en velerlei uitleg met ongewenste verstoring van soorten als gevolg;
verzoekt de regering het vergunningvereiste voor niet-significante verstoringen te handhaven
totdat meer duidelijkheid is verkregen over de juridische definiëring en afbakening van het
begrip "significant",
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
NATUURBEHOUD
3 moties 736

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6050738
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30690 0006
Titel Natuurbeleid; een onnodig groeiend ongenoegen.
Citeertitel Vooralsnog geen gevolg geven aan de aanbevelingen uit de initiatiefnota
Soort Motie
Datum 2007.05.31
Indiener Naam Partij Functie
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
L. Jacobi PvdA Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.05.31 Ingediend Handelingen
II
2007.06.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, PvdA, GL, PVDD, D66
tegen CDA, CU, PVV, SGP, VVD
075 3958
076 4013
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de initiatiefnota "Natuurbeleid; een onnodig groeiend ongenoegen" veel
raakvlakken heeft met de reeds geagendeerde evaluatie van de Natuurbeschermingswet, de
Flora- en faunawet, de Boswet en de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn;
constaterende, dat de aanbevelingen in de nota tevens veel raakvlakken hebben met de
lopende aanwijzingsbesluiten in het kader van het Natura 2000-project;
verzoekt de regering in afwachting van de evaluaties van de verschillende natuurwetten geen
gevolg te geven aan de aanbevelingen uit de initiatiefnota "Natuurbeleid; een onnodig
groeiend ongenoegen",
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
NATUURBEHOUD
3 moties 737

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6060224
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
26991 0155
Titel Voedselveiligheid.
Citeertitel Een positieflijst van diervoedergrondstoffen
Soort Motie
Datum 2007.06.06
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.06 Ingediend Handelingen
II
2007.06.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.12 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
077 4053
079 4215
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat diervoeder uit veilige grondstoffen dient te bestaan;
overwegende, dat de bestaande negatieflijst van grondstoffen onvoldoende waarborgen biedt
voor het uitsluitend toepassen van veilige grondstoffen;
overwegende, de grote voedselveiligheidswinst van een positieflijst van
diervoedergrondstoffen, omdat nieuwe grondstoffen slechts toegepast kunnen worden na
beoordeling en toetsing op veiligheid;
verzoekt de regering een voorstel aan de Kamer te doen om te komen tot een positieflijst
voor grondstoffen die toegepast kunnen worden in veevoer,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERVOEDERS
GRONDSTOFFEN
VOEDSELKWALITEIT
3 moties 738

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6057378
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31031 0008 XVI gewijzigd
31031 0009 XVI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (XVI) voor het jaar 2007
Citeertitel Een ambitieuzer streven ten aanzien van de daling van het aantal proefdieren
Soort Motie
Datum 2007.06.13
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.19 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.19 Gewijzigd
082 4463
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat vermindering van dierproeven en stimulering van alternatieven een
opdracht is die in de Wet op de dierproeven is geformuleerd;
constaterende, dat in het VWS-jaarverslag 2006 de langetermijndoelstelling voor het gebruik
van het aantal proefdieren is gesteld op 600.000 dieren per jaar;
overwegende, dat dit een minimale daling betreft ten opzichte van het aantal dieren dat in
2005 nog is gebruikt;
verzoekt de regering een ambitieuzer streven ten aanzien van de daling van het aantal
proefdieren te formuleren en de Kamer hierover te informeren middels de voorjaarsnota,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERPROEVEN
3 moties 739

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6060217
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0227 32
Titel Landbouw- en Visserijraad.
Citeertitel Over een warme sanering van de boomkorvisserij
Soort Motie
Datum 2007.06.14
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.14 Ingediend Handelingen
II
2007.06.19 Aangehouden Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.19 Aangehouden
081 4357
082 4466
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het Nederlandse boomkorsysteem om te vissen op platvissen resulteert in
ongewenste bijvangsten van tussen de 40 en 60%;
constaterende, dat zowel het regeerakkoord als de Nederlandse kottersector zelf de noodzaak
onderkennen van een sanering van de boomkorvloot;
verzoekt de regering een plan van aanpak op te stellen voor een warme sanering van de
boomkorvisserij en dat binnen een halfjaar aan de Kamer voor te leggen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ZEEVISSERIJ
STRUCTURELE ONTWIKKELING
3 moties 740

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6060209
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0226 32
Titel Landbouw- en Visserijraad.
Citeertitel Optimailisering van de passeerbaarheid voor paling van sluizen en andere waterwerken
Soort Motie
Datum 2007.06.14
Indiener Naam Partij Functie
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.14 Ingediend Handelingen
II
2007.06.19 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.19 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
Eindpagina
081 4356 4357
082 4466
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het voortbestaan van de paling (Anguilla anguilla) ernstig bedreigd is;
constaterende, dat in de Europese Commissie na langdurig onderhandelen een akkoord is
bereikt over maatregelen ter voorkoming van het uitsterven van de Europese aal, dat
Nederland ook een Nationaal Beheerplan Aal heeft ontwikkeld en dat dit plan verder moet
worden uitgewerkt;
overwegende, dat nog steeds onnodig veel paling sterft in gemalen, en ook stuwen en sluizen
niet goed passeerbaar zijn;
verzoekt de regering de passeerbaarheid van sluizen, stuwen, gemalen en
waterkrachtcentrales voor aal zo snel als technisch mogelijk is te optimaliseren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VISSEN
BESCHERMDE DIERSOORTEN
WATER HUISHOUDING
3 moties 741

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6060189
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0224 32
Titel Landbouw- en Visserijraad.
Citeertitel Een vangstverbod voor paairijpe paling
Soort Motie
Datum 2007.06.14
Indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.14 Ingediend Handelingen
II
2007.06.19 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.19 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, D66, PVDD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, SP, VVD
081 4356
082 4466
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de omvang van het aalbestand op een historisch dieptepunt is en niet meer
binnen veilige grenzen is voor het voortbestaan van de soort;
overwegende, dat de aalstand nog steeds verder terugloopt en elk jaar nu telt om uitsterven
te voorkomen;
overwegende, dat een belangrijk probleem is dat de volwassen palingen het paaigebied in de
Sargassozee niet weten te bereiken;
overwegende, dat binnen Europa afspraken zijn gemaakt om te zorgen dat 40% van de
volwassen palingen, berekend vanuit de natuurlijk populatie, de zee kan bereiken en lidstaten
vóór eind 2008 hiervoor een beheerplan moeten opstellen;
overwegende, dat op dit moment in Nederland jaarlijks 280 ton van deze paairijpe paling
wordt gevangen, wat een eerste grote belemmering is om de 40%-doelstelling te bereiken;
verzoekt de regering een vangstverbod in te stellen voor de paairijpe paling als noregretmaatregel
voor het halen van de 40%-doelstelling,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VISSEN
VISSERIJ
VISSTAND
BESCHERMDE DIERSOORTEN
3 moties 742

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6067396
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31070 0019
Titel Beleidsprogramma 2007 - 2011.
Citeertitel Maatregelen om aan de binnenlandse vraag naar vlees van niet-onverdoofd gecastreerde
biggen te kunnen voldoen.
Soort Motie
Datum 2007.06.19
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
F. Halsema GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.19 Ingediend Handelingen
II
2007.06.19 Aangehouden Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.19 Aangehouden
Eindpagina
082 4456 4457
082 4469
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de markt, het CBL, Unox en HEMA hebben besloten om per 1 januari 2009
niet langer vlees te verkopen van onverdoofd gecastreerde biggen;
constaterende, dat varkenshouders bij monde van LTO hebben aangegeven niet per 2009 te
zullen voldoen aan deze marktbreed gesteunde wens;
van mening, dat marktinitiatieven die aansluiten bij het regeringsbeleid om te komen tot een
grotere mate van dierenwelzijn waar nodig moeten kunnen rekenen op ondersteuning vanuit de
overheid;
verzoekt de regering zodanige maatregelen te nemen dat aan de binnenlandse vraag naar vlees
van niet onverdoofd gecastreerde biggen kan worden voldaan per 1 januari 2009,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
WELZIJN
VARKENS
CASTRATIES
VLEES
3 moties 743

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6065264
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31070 0021
Titel Beleidsprogramma 2007 - 2011.
Citeertitel Een toets op sectoronafhankelijkheid en objectiviteit bij voorlichtingscampagnes over
voedsel.
Soort Motie
Datum 2007.06.19
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
F. Halsema GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.19 Ingediend Handelingen
II
2007.06.19 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.19 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD, CU
tegen CDA, PvdA, PVV, SGP, VVD
082 4457
082 4469
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de overheid via voorlichtingscampagnes zoals smaaklessen de consument
wil informeren over voedsel en de herkomst daarvan;
constaterende, dat er veel onwetendheid is bij consumenten over de manier waarop
productiedieren worden gehouden en over het daaruit voortvloeiende dierenleed;
constaterende, dat op dit moment de negatieve gevolgen voor dieren van
consumentenkeuzes onderbelicht blijven;
verzoekt de regering voor aanvang van elke voorlichtingscampagne de gebruikte informatie
te toetsen op sectoronafhankelijkheid en objectiviteit, zodat de consument tot een meer
zorgvuldige afweging kan komen in zijn keuze,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
CONSUMENTENVOORLICHTING
LEVENSMIDDELEN
DIEREN
WELZIJN
3 moties 744

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6065232
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31070 0020
Titel Beleidsprogramma 2007 - 2011.
Citeertitel Een plan van aanpak inzake klimaatvriendelijke voedselkeuzes
Soort Motie
Datum 2007.06.19
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
F. Halsema GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.19 Ingediend Handelingen
II
2007.06.19 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.19 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
082 4457
082 4469
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat grote inspanningen nodig zijn om de ambitieuze klimaatdoelen van dit
kabinet te halen en dat daarvoor naar de mening van het kabinet alles uit de kast moet
worden gehaald;
constaterende, dat de regering stelt dat vlees het meest milieubelastende onderdeel van het
voedselpakket is;
verzoekt de regering binnen een halfjaar te komen tot een plan van aanpak om
klimaatvriendelijke voedselkeuzes te bevorderen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MILIEUBEHEER
KLIMAATVERANDERING
3 moties 745

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6064682
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31031 0009 XVI
31031 0008 XVI gewijzigd
Titel Jaarverslag en slotwet ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 2006`.
Citeertitel Een ambitieuzer streven ten aanzien van de daling van het aantal proefdieren
Soort Motie
Datum 2007.06.19
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.19 Ingediend Handelingen
II
2007.06.19 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.19 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD, VVD, PVV
tegen CDA, CU, PvdA, SGP
082 4463
082 4463
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat vermindering van dierproeven en stimulering van alternatieven een
opdracht is die in de Wet op de dierproeven is geformuleerd;
constaterende, dat in het VWS-jaarverslag 2006 de langetermijndoelstelling voor het gebruik
van het aantal proefdieren is gesteld op 600.000 dieren per jaar;
overwegende, dat dit een minimale daling betreft ten opzichte van het aantal dieren dat
volgens de meest recente VWA-rapportages in 2005 nog is gebruikt;
verzoekt de regering een ambitieuzer streven ten aanzien van de daling van het aantal
proefdieren te formuleren en dit streefcijfer op te nemen in de VWS-begroting voor 2008,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERPROEVEN
3 moties 746

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6064670
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31070 0022
Titel Beleidsprogramma 2007 - 2011.
Citeertitel Het maximaal recht doen aan de constitutioneel wenselijke omgangsvormen in het
onderlinge verkeer tussen regering en Staten-Generaal
Soort Motie
Datum 2007.06.19
Indiener Naam Partij Functie
B.J. v.d. Vlies SGP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M. Rutte VVD Lid Tweede Kamer
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
A.C. Kant SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.19 Ingediend Handelingen
II
2007.06.19 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.06.19 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD, VVD, SGP, PVV
tegen CDA, CU, PvdA
Eindpagina
082 4457 4458
082 4469
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat het goed gebruik is om verklaringen van de regering waarin belangrijke
(algemene) beleidsvoornemens worden aangekondigd, af te leggen in de Tweede Kamer;
overwegende, dat dit goede gebruik voortkomt uit de in onze staatkundige verhoudingen
gewortelde overtuiging dat het beleid altijd het resultaat is van het samenspel van regering
en parlement;
constaterende, dat het kabinet ervoor heeft gekozen om de publieke presentatie van het
beleidsprogramma 2007-2011 niet in de Tweede Kamer te doen plaatsvinden;
overwegende, dat voorkomen moet worden dat hiermee een trend wordt ingezet die de
verhoudingen tussen regering en parlement onder druk kan zetten;
spreekt uit, dat het wenselijk is dat zowel de regering als het Presidium van de Tweede
Kamer, ieder vanuit de eigen verantwoordelijkheid, zoekt naar mogelijkheden en vormen om
maximaal recht te blijven doen aan de constitutioneel wenselijke omgangsvormen in het
onderlinge verkeer tussen regering en Staten-Generaal,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
STAATSRECHT
REGEERAKKOORD
INFORMATIEPLICHT MINISTERS
CONTROLE OP DE OVERHEID
REGERINGSBELEID
3 moties 747

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6068284
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
Titel Europese Raad.
21501 0366 20 gewijzigd
21501 0369 20
Citeertitel Aanpassing van het protocol in het Verdrag van Amsterdam
Soort Motie
Datum 2007.06.27
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.27 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Gewijzigd
086 4779
090 5146
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Intergouvernementele Conferentie zal werken aan een verdrag tot
wijziging van de bestaande Europese Verdragen;
constaterende, dat in het Verdrag van Amsterdam een protocol is opgenomen waarin de
bescherming en het welzijn van dieren ondergeschikt is gemaakt aan "godsdienstige riten,
culturele tradities en regionaal erfgoed";
van mening, dat dit protocol geen recht doet aan het toenemend belang dat Nederlandse
burgers hechten aan een verbetering van de bescherming en het welzijn van dieren;
verzoekt de regering zich in te zetten voor een aanpassing van dit protocol in het Verdrag
van Amsterdam waarbij het voorbehoud van "godsdienstige riten, culturele tradities en
regionaal erfgoed" wordt geschrapt,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
EU
VERDRAGEN
DIERENBESCHERMING
3 moties 748

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6068278
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
Titel Europese Raad.
21501 0365 20 gewijzigd
21501 0368 20
Citeertitel Aanpassing van artikel 33 van het Verdrag van Amsterdam
Soort Motie
Datum 2007.06.27
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.27 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
Tekst
2007.07.05 Gewijzigd
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
Trefwoord(en) Trefwoord
EU
VERDRAGEN
086 4780
090 5146
Eindpagina
constaterende, dat de Intergouvernementele Conferentie zal werken aan een verdrag tot
wijziging van de bestaande Europese verdragen;
constaterende, dat in het Verdrag van Amsterdam, artikel 33 (ex artikel 39), toename van
productiviteit als primair doel is geformuleerd van het gemeenschappelijke landbouwbeleid;
overwegende, dat 18% van de broeikasgassen wereldwijd door veehouderij wordt
veroorzaakt en dat verduurzaming van het landbouwbeleid noodzakelijk is om de uitstoot van
broeikasgassen door de landbouw te verminderen;
van mening, dat genoemd artikel onvoldoende ruimte biedt voor de ontwikkeling van een
duurzame, milieuvriendelijke landbouw;
verzoekt de regering zich in te zetten voor een aanpassing van dit artikel in het Verdrag van
Amsterdam waarbij het huidige doel "productiviteitstoename" van het gemeenschappelijk
landbouwbeleid wordt vervangen door "duurzame landbouwontwikkeling, vermindering van
milieubelasting en verbetering van dierenwelzijn",
en gaat over tot de orde van de dag.
LANDBOUW
3 moties 749

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6074078
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0105 VI
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie (VI) voor het jaar
2007.
Citeertitel De implementatie van de aanbevelingen uit het rapport 'Een Noodzakelijk Kwaad'
Soort Motie
Datum 2007.06.28
Indiener Naam Partij Functie
N. Azough GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
A. Wolfsen PvdA Lid Tweede Kamer
J.M.A.M. d. Wit SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.06.28 Ingediend Handelingen
II
2007.07.03 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.03 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
Tekst De Kamer,
Trefwoord(en) Trefwoord
voor D66, GL, PvdA, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PVV, SGP, VVD
gehoord de beraadslaging,
087 4853
088 4913
Eindpagina
overwegende, dat in september 2005 het rapport Een Noodzakelijk Kwaad is verschenen met
een aantal aanbevelingen op het vlak van dierproeven en dierenrechtenactivisme;
overwegende, dat de AIVD in zijn nota Dierenrechtenactivisme in Nederland aangeeft dat
implementatie van een aantal aanbevelingen uit Een Noodzakelijk Kwaad verdere
radicalisering van het vigerende dierenrechtenactivisme kan voorkomen;
verzoekt de regering te onderzoeken of, en zo ja hoe, de aanbevelingen uit Een Noodzakelijk
Kwaad kunnen worden geïmplementeerd,
en gaat over tot de orde van de dag.
DIERPROEVEN
DIERENBESCHERMING
BELANGENORGANISATIES
EXTREMISME
3 moties 750

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, NO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6091678
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30996 0014
Titel Raming der voor de Tweede Kamer in 2008 benodigde uitgaven, alsmede aanwijzing en
raming van de ontvangsten
Soort Motie
Datum 2007.07.02
Indiener Naam Partij Functie
R.A.A.G.M. v. Raak SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingetrokken Kamerstuk 2006 -
2007
090 5147
2007.07.02 Ingediend Kamerstuk 30996
0024
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Ingetrokken
39 40
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het beleidsprogramma van het kabinet stelt dat in 2010 een zo groot
mogelijk deel van de overheidsbestedingen duurzaam moet worden ingekocht;
constaterende, dat in de restaurants en catering van de Tweede Kamer zowel biologische als
gangbare varianten van dezelfde producten verkocht worden;
van mening, dat het parlement een belangrijke voortrekkersrol kan spelen en wat betreft
duurzame bedrijfsvoering het goede voorbeeld moet geven;
verzoekt het Presidium in de restaurants van de Tweede Kamer biologische producten aan te
bieden, behalve wanneer geen alternatief voorhanden is,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
RIJKSBEGROTINGEN
TWEEDE KAMER
RESTAURANTS
REFORMPRODUCTEN
3 moties 751

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, NO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6086696
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30996 0023
Titel Raming der voor de Tweede Kamer in 2008 benodigde uitgaven, alsmede aanwijzing en
raming van de ontvangsten.
Soort Motie
Datum 2007.07.02
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.02 Ingediend Kamerstuk 30996
0024
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, PVDD
tegen CDA, CU, PVV, SGP, SP, VVD
090 5148
43 44
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de uitstoot van broeikasgassen drastisch verlaagd moet worden om de
opwarming van de aarde tegen te gaan;
constaterende, dat de veehouderij 18% van de totale uitstoot van broeikasgassen voor haar
rekening neemt;
constaterende, dat vlees het meest milieubelastende onderdeel is van ons voedselpakket;
verzoekt het Presidium in de restaurants van de Tweede Kamer meer vegetarische gerechten
te serveren en het eten van vegetarische maaltijden actief te promoten,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
RIJKSBEGROTINGEN
TWEEDE KAMER
BROEIKASEFFECT
RESTAURANTS
VLEES
3 moties 752

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, NO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6086686
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30996 0022
Titel Raming der voor de Tweede Kamer in 2008 benodigde uitgaven, alsmede aanwijzing en
raming van de ontvangsten.
Soort Motie
Datum 2007.07.02
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.02 Ingediend Kamerstuk 30996
0024
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
Stemming Datum Uitslag
2006 -
2007
2007.07.05 Verworpen met hoofdelijke stemming
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, SP, PVDD
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
090 5148
43 44
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat in de restaurants van de Tweede Kamer visproducten worden geserveerd,
afkomstig van bedreigde en overbeviste vissoorten zoals de paling en kabeljauw;
overwegende, dat er goede alternatieven beschikbaar zijn, zoals genoemd in duurzame
visgidsen als de 'viswijzer' van het Wereld Natuur Fonds en Stichting De Noordzee;
verzoekt het Presidium om per direct over te gaan op de inkoop van duurzame vis in de
restaurants van de Tweede Kamer en bij zijn inkoopbeleid uitsluitend vis te selecteren die in
de visgids van het Wereld Natuur Fonds en Stichting De Noordzee als duurzaam wordt
aanbevolen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
RIJKSBEGROTINGEN
TWEEDE KAMER
RESTAURANTS
VISSEN
BESCHERMDE DIERSOORTEN
3 moties 753

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6077405
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
27925 0257
Titel Bestrijding internationaal terrorisme.
Citeertitel Assistentie aan Polen en Roemenië bij het geven van inzicht in betrokkenheid bij geheime
CIA-vluchten en/of kampen
Soort Motie
Datum 2007.07.03
Indiener Naam Partij Functie
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.H.P. v. Dam PvdA Lid Tweede Kamer
M. Peters GL Lid Tweede Kamer
J.C. v. Baalen VVD Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
H. v. Bommel SP Lid Tweede Kamer
C.E.G. v. Gennip CDA Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.03 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CDA, CU, D66, GL, PvdA, PVDD, SP, VVD
tegen PVV, SGP
088 4961
090 5151
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de Europese Unie een waardevol raamwerk van
mensenrechtenstandaarden en maatregelen van goed bestuur kent;
verzoekt de regering op basis van dit EU-raamwerk Polen en Roemenië aan te spreken op en
te assisteren met het geven van inzicht in betrokkenheid bij geheime CIA-vluchten en/of -
kampen en dit tevens te agenderen voor het eerstvolgende overleg tussen regeringen van de
EU-lidstaten,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
TERRORISME
VERDACHTEN
INLICHTINGEN- EN VEILIGHEIDSDIENSTEN
GEVANGENHOUDING
3 moties 754

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6102492
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0130 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Een plan voor het realiseren van de ammoniakdoelstellingen
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
090 5125
090 5165
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het generieke ammoniakbeleid niet op korte termijn zal
leiden tot de noodzakelijke daling van de ammoniakdepositie op kwetsbare
natuurgebieden;
constaterende, dat de ruimte die aan veehouderij geboden wordt om de
toegestane ammoniakdepositie te verhogen middels het interimtoetsingskader
ammoniak, de noodzakelijke daling van de landsbrede
ammoniakdepositie zelfs zal vertragen;
concluderende, dat hierdoor nationale en Europese doelstellingen ten
aanzien van het natuurbeleid onder druk komen te staan;
overwegende, dat een aanpak van het probleem bij de bron het meest
efficiënt en effectief zal zijn en dat dit een reductie van de veestapel
behelst;
verzoekt de regering een plan te ontwikkelen voor het realiseren van de
ammoniakdoelstellingen waarbij de reductie van de veestapel als
uitgangspunt dient,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
NATUURBEHOUD
AMMONIAK
EMISSIE
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
STRUCTURELE ONTWIKKELING
3 moties 755
Eindpagina

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6102477
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0129 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Een plan van aanpak ter aanscherping van het generieke ammoniakbeleid
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Aangehouden Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Aangehouden
Eindpagina
090 5124 5125
090 5165
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het generieke ammoniakbeleid niet op korte termijn zal leiden tot de
noodzakelijke daling van de ammoniakdepositie op kwetsbare natuurgebieden;
constaterende, dat de ruimte die aan veehouderij geboden wordt om de toegestane
ammoniakdepositie te verhogen middels het interim toetsingskader ammoniak, de noodzakelijke
daling van de landsbrede ammoniakdepositie zelfs zal vertragen;
concluderende, dat hierdoor nationale en Europese doelstellingen ten aanzien van het
natuurbeleid onder druk komen te staan;
verzoekt de regering een plan van aanpak op te stellen ter aanscherping van het generieke
ammoniakbeleid met het bereiken van natuurdoelen als uitgangspunt en dit plan binnen een half
jaar aan de Kamer voor te leggen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
NATUURBEHOUD
AMMONIAK
EMISSIE
VEETEELT
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
3 moties 756

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6102469
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0128 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Het opnemen in de begroting 2008 van de benodigde kosten voor herstelbeheer
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
090 5124
090 5165
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het Milieu en Natuurplanbureau (MNP) in haar rapport (Perspectieven voor
de Vogel- en Habitatrichtlijn in Nederland, 27 juni 2007) aangeeft dat de milieu-, water- en
ruimtecondities in tweederde van de belangrijke natuurgebieden onvoldoende zijn om de
Europese natuurwaarden in Nederland te beschermen;
constaterende, dat het MNP stelt dat het beschikbare budget van ongeveer acht mln. (via het
programma Effect Gerichte Maatregelen) niet toereikend is om de huidige staat van
natuurgebieden te herstellen en dat de geschatte kosten voor herstelbeheer jaarlijks tussen
de 16 en 27 mln. liggen, afhankelijk van het scenario;
verzoekt de regering om de benodigde kosten voor herstelbeheer conform de Vogel- en
Habitatrichtlijn op te nemen in de begroting voor 2008 en daarbij de aanbevelingen van het
MNP ten aanzien van het benodigd budget als leidend te beschouwen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
NATUURBEHOUD
EG-RICHTLIJNEN
MILIEUVERENIGINGEN
RIJKSBEGROTINGEN
3 moties 757

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6102457
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0127 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Het als leidend beschouwen van verplichte instandhoudingsdoelen bij de aanwijzing en
begrenzing van Natura 2000-gebieden
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Aangehouden
090 5124
090 5165
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de aanwijzing van Natura 2000-gebieden de ruimtelijke inplanning van de
Vogel- en Habitatrichtlijn betreft en dat deze tot doel heeft beschermde dier- en
plantensoorten alsmede hun leefomgeving te beschermen;
overwegende, dat de behoeften van deze beschermde planten- en diersoorten leidend dienen
te zijn voor de concretisering en uitwerking van instandhoudingsdoelstellingen in de
definitieve begrenzing van Natura 2000-gebieden én de op te stellen beheersplannen;
constaterende, dat de regering aangeeft dat zij sociaaleconomische belangen nadrukkelijk wil
meewegen bij de ontwikkeling van het Natura 2000-beleid;
van mening, dat bij de implementatie van natuurbeschermingsrichtlijnen de daadwerkelijke
bescherming van natuur centraal dient te staan;
verzoekt de regering bij de aanwijzing en begrenzing van Natura 2000-gebieden, alsmede bij
de invulling van de beheersplannen de verplichte instandhoudingsdoelen als leidend te
beschouwen en pas dan rekening te houden met sociaaleconomische belangen wanneer de
natuurdoelen dat toelaten,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
BESCHERMDE NATUURGEBIEDEN
SOCIAAL-ECONOMISCHE ONTWIKKELING
NATUURBEHOUD
3 moties 758

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6098832
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
23645 0167
Titel Openbaar vervoer
23645 0165 gewijzigd
Citeertitel Het niet langer verplichten van de openbare aanbesteding van het ov voor de G4
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
C.W.J.M. Roefs PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, PVDD, PVV, SP
tegen CDA, CU, SGP, VVD
090 5157
090 5157
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat bij steden met zowel bus als tram en metro de afsplitsing van de bus
onwenselijk is voor de reiziger;
overwegende, dat de opheffing van het mobiliteitsprobleem in de Randstad niet gebaat is bij
een verdere versnippering van het aanbod;
overwegende, dat in de G4 sprake is van gecompliceerde netwerken;
overwegende, dat sociale veiligheid een integrale aanpak vergt, die moeilijk aan diverse
commerciële partijen valt te delegeren;
overwegende, dat openbare aanbesteding niet langer door Europese regelgeving verplicht
wordt gesteld;
overwegende, dat de doelen uit de WP 2000, zijnde de toename van de klantgerichtheid,
meer reizigers en toename van de kwaliteit, ook op een andere manier bereikt kunnen
worden;
overwegende, dat de G4 zeer wel in staat zijn te beoordelen of de GVB's marktconform
werken;
overwegende, dat er niet één gezamenlijke cao is voor het stad- en streekvervoer;
verzoekt de regering om de openbare aanbesteding van het ov voor de G4 niet langer te
verplichten, en dit in de WP 2000 te wijzigen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
OPENBAAR VERVOER
MOBILITEIT
PERSONENVERVOER
AANNEMING VAN WERK
MARKTWERKING
3 moties 759

3 moties 760

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6097909
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0138 XIV
30800 0121 XIV gewijzigd
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Evaluatie van het Dierentuinenbesluit
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PvdA, PVDD, PVV, SP
tegen CDA, CU, SGP, VVD
090 5160
090 5160
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat er maatschappelijke discussie is ontstaan over onder meer de wijze
waarop dieren in dierentuinen worden gehouden;
van mening, dat dierentuinen een waardevolle functie kunnen hebben, maar dat de huidige
wetgeving ten aanzien van dierentuinen herijking behoeft;
verzoekt de regering om het Dierentuinbesluit te evalueren, met daarbij aandacht voor de
functie, de huisvestingseisen en het fok- en transactiebeleid van dierentuinen en de opzet van
deze evaluatie op te nemen in de nota Dierenwelzijn,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENPARKEN
DIERENVERBLIJVEN
FOKKEN VAN DIEREN
WELZIJN
3 moties 761

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6097894
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0234 32
21501 0232 32 gewijzigd
Titel Landbouw- en Visserijraad.
Citeertitel Compensatie van biologische pluimveehouders en hobbydierhouders
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, D66, PvdA, PVV, SGP, VVD
090 5164
090 5164
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat biologische pluimveehouders en hobbydierhouders onevenredig zwaar en
keer op keer getroffen worden door maatregelen als een verplichte afscherm of ophokplicht in
het kader van het preventiebeleid ten aanzien van het virus H5N1;
overwegende, dat gelet op grootschalige dodingen de ingezette middelen om aviaire influenza
te bestrijden voor dieren dodelijker zijn dan de kwaal zelf ooit is geweest;
overwegende, dat het belang van de volksgezondheid noopt tot vergaande maatregelen om
de verspreiding van aviaire influenza te voorkomen;
verzoekt de regering beleid te ontwikkelen waarmee biologische pluimveehouders en
hobbydierhouders gecompenseerd worden, door de intensieve pluimveesector, voor
verplichte maatregelen die met het oog op economische belangen van pluimveehouders en
pluimveevervoerders vanuit de regering worden getroffen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VOGELGRIEP
SLACHT
WELZIJN
PLUIMVEEHOUDERIJ
ECONOMISCHE ONTWIKKELING
3 moties 762

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6097888
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0233 32
21501 0231 32 gewijzigd
Titel Landbouw- en Visserijraad.
Citeertitel Het met onmiddellijke ingang beperken van internationale transporten van levend
pluimvee
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, D66, PvdA, PVV, SGP, VVD
090 5164
090 5164
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat transporten met pluimvee en pluimveeproducten de belangrijkste
veroorzakers zijn van de verspreiding van het vogelpestvirus H5N1 welke ook voor mensen
gevaarlijk is;
constaterende, dat internationale pluimveetransporten nog steeds onbeperkt zijn toegestaan
en dat het risico van verspreiding van het H5N1 virus hierdoor kan worden versneld;
overwegende, dat het belangen van de volksgezondheid nopen tot vergaande maatregelen
om de verspreiding van aviaire influenza te voorkomen;
verzoekt de regering met onmiddellijke ingang internationale transporten van levend
pluimvee sterk te beperken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
PLUIMVEE
DIERENVERVOER
VOGELGRIEP
3 moties 763

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6090230
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
Titel Europese Raad.
21501 0369 20
21501 0366 20 gewijzigd
Citeertitel Aanpassing van het protocol in het Verdrag van Amsterdam
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, D66, PvdA, PVV, SGP, VVD
090 5146
090 5146
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Intergouvernementele Conferentie zal werken aan een verdrag tot
wijziging van de bestaande Europese Verdragen;
constaterende, dat in bestaande Europese verdragen een zinsnede is opgenomen waarin de
bescherming en het welzijn van dieren ondergeschikt is gemaakt aan 'godsdienstige riten,
culturele tradities en regionaal erfgoed';
van mening, dat deze bepalingen zo geen recht doen aan het toenemend belang dat
Nederlandse burgers hechten aan een verbetering van de bescherming en het welzijn van
dieren;
verzoekt de regering zich in te zetten voor een aanpassing van de dierenwelzijnsbepalingen in
de huidige verdragen zodanig dat het voorbehoud van 'godsdienstige riten, culturele tradities
en regionaal erfgoed' wordt geschrapt,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
EU
VERDRAGEN
DIERENBESCHERMING
3 moties 764

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6090224
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
Titel Europese Raad.
21501 0368 20
21501 0365 20 gewijzigd
Citeertitel Aanpassing van artikel 33 van het Verdrag van Amsterdam
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
090 5146
090 5146
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Intergouvernementele Conferentie zal werken aan een verdrag tot
wijziging van de bestaande Europese verdragen;
constaterende, dat in bestaande Europese verdragen een toename van productiviteit als
primair doelstelling is geformuleerd van het gemeenschappelijke landbouwbeleid;
overwegende, dat 18% van de broeikasgassen wereldwijd door veehouderij wordt
veroorzaakt en dat verduurzaming van het landbouwbeleid noodzakelijk is om de uitstoot van
broeikasgassen door de landbouw te verminderen;
van mening, dat genoemd artikel onvoldoende ruimte biedt voor de ontwikkeling van een
duurzame, milieuvriendelijke landbouw;
verzoekt de regering zich in te zetten voor een aanpassing van de bestaande bepalingen
waarbij het huidige doel 'productiviteitstoename' van het gemeenschappelijk landbouwbeleid
wordt vervangen door 'duurzame landbouwontwikkeling, vermindering van milieubelasting en
verbetering van dierenwelzijn',
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
EU
VERDRAGEN
LANDBOUW
MILIEUBEHEER
3 moties 765

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6083143
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0123 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Een verbod op het commercieel houden en fokken van vleeskonijnen
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Aangehouden Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Aangehouden
090 5095
090 5160
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Wetenschapswinkel Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Utrecht in 2002
heeft gesteld dat er grote gedragsstoornissen en gezondheidsproblemen voorkomen in de
commerciële vleeskonijnenhouderij in Nederland, zoals maagdarmstoornissen,
voetzoolbeschadigingen en misvormingen van de wervelkolom, met veel vroegtijdige sterfte tot
gevolg;
voorts constaterende, dat de Wetenschapswinkel heeft gesteld dat een verbod op het fokken van
vleeskonijnen noodzakelijk is zolang de overheid geen concrete stappen zet om de acute
welzijnsproblemen onder konijnen in de landbouwsector aan te pakken;
overwegende, dat de minister van LNV te kennen heeft gegeven, niet bereid te zijn om
welzijnsrichtlijnen op de stellen voor de commerciële konijnenhouderij;
verzoekt de regering om een verbod in te stellen op het commercieel houden en fokken van
vleeskonijnen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIEREN
WELZIJN
FOKKEN VAN DIEREN
3 moties 766

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6083124
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0122 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Welzijnsrichtlijnen voor het commercieel houden en fokken van vleeskonijnen
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Aangehouden Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Aangehouden
Eindpagina
090 5094 5095
090 5160
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Wetenschapswinkel Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Utrecht reeds in
2002 heeft gewezen op de acute welzijnsproblemen onder konijnen in de landbouwsector en dat
een verbod op het fokken van vleeskonijnen noodzakelijk is zolang de overheid geen concrete
stappen zet om deze problemen aan te pakken;
overwegende, dat de Kamer waarde hecht aan welzijnsrichtlijnen voor het commercieel houden
en fokken van konijnen blijkens de motie-Van Velzen c.s. (30300-XIV, nr. 66), die met
algemene stemmen is aangenomen;
verzoekt de regering om welzijnsrichtlijnen op te stellen voor het commercieel houden en fokken
van vleeskonijnen en om de Kamer hierover binnen een halfjaar te informeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIEREN
WELZIJN
FOKKEN VAN DIEREN
3 moties 767

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6083117
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0121 XIV gewijzigd
30800 0138 xiv
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Evaluatie van het Dierentuinenbesluit
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Gewijzigd
090 5094
090 5160
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat er maatschappelijke discussie is ontstaan over onder meer de wijze
waarop dieren in dierentuinen worden gehouden;
constaterende, dat de huisvestingseisen die in het Dierentuinbesluit worden gesteld,
onvoldoende zijn gespecificeerd, evenals de criteria voor educatieve programma's en
invulling van het fok- en transactiebeleid van dierentuinen;
van mening, dat dierentuinen een waardevolle functie kunnen hebben, maar dat de huidige
wetgeving ten aanzien van dierentuinen herijking behoeft;
verzoekt de regering om het Dierentuinbesluit te evalueren met daarbij aandacht voor de
functie, de huisvestingseisen en het fok- en transactiebeleid van dierentuinen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENPARKEN
DIERENVERBLIJVEN
FOKKEN VAN DIEREN
3 moties 768

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6083091
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0119 XIV gewijzigd
30800 0149 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Het niet afschaffen van de dierrechtencompartimentering per 1 januari 2008
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Aangehouden Handelingen
II
2007.09.20 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Aangehouden
2007.09.20 Gewijzigd
090 5092
090 5160
003 177
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat tijdens het "rondetafelgesprek in de regio" van 25 juni jl. te Arnhem er brede
overeenstemming bestond over het niet afschaffen van de dierrechtencompartimentering per 1
januari 2008;
overwegende, dat de uitvoering van de reconstructie op de zandgronden nog maar net
begonnen is en het creëren en onderhouden van draagvlak in de regio voor de voortgang van dit
proces cruciaal is;
verzoekt de regering de compartimentering niet al per 1 januari 2008 af te schaffen, maar na
overleg met de betrokken provinciebesturen de Kamer te informeren of, waarom en hoe lang de
compartimentering dierrechten moet worden gehandhaafd,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
LANDINRICHTING
PROVINCIES
VEETEELT
3 moties 769

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6083073
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0118 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Handhaven van de uitgangspunten van zonering
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
090 5160
090 5160
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat met het amendement-Waalkens-Meijer (Kamerstukken II, 2000/2001,
26356, nr. 35) in de Reconstructiewet bewust is gekozen voor een integrale ruimtelijke
zonering door de aanwijzing van extensiveringsgebieden, verwevingsgebieden en
landbouwontwikkelingsgebieden;
constaterende, dat deze zonering tot doel heeft een duidelijke afbakening te bewerkstelligen
van de gebieden waarin intensieve veehouderijbedrijven zich al dan niet kunnen vestigen of
uitbreiden, waarbij de verwevingsgebieden zijn aangemerkt als gebieden waarin
bedrijfsvestigingen en/of -uitbreidingen niet zijn toegestaan;
constaterende, dat in strijd met de doelstelling en invulling van de Reconstructiewet in een
aantal reconstructieprovincies mogelijkheden worden onderzocht om verplaatsing van
veehouderijbedrijven naar verwevingsgebieden te realiseren en dit vanuit het
reconstructieplan te financieren;
verzoekt de regering de uitgangspunten van de zonering te handhaven en verplaatsingen van
veehouderijbedrijven uit extensiveringsgebieden naar verwevingsgebieden niet toe te staan
en, indien nodig, aanvullende bepalingen op te stellen om aan deze doelstelling van de
Reconstructiewet te kunnen voldoen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
VESTIGINGSBELEID
LANDINRICHTING
3 moties 770

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6083058
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0117 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007
Citeertitel Een brede maatschappelijke discussie over de wenselijkheid van de ontwikkeling en
vestiging van grootschalige intensieve veehouderijbedrijven in Nederland
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, PvdA, PVV, SGP, VVD
090 5092
090 5160
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de ontwikkeling en vestiging van grootschalige intensieve
veehouderijbedrijven veelal op grote weerstand stuit bij burger en agrarische ondernemers in
plattelandsgemeenten;
overwegende, dat de vestiging van grootschalige intensieve veehouderijbedrijven een
ongewenste ontwikkeling is, temeer omdat hiermee eerder een toename dan een afname van
het aantal dieren in Nederland wordt veroorzaakt;
verzoekt de regering een brede maatschappelijke discussie te starten over de wenselijkheid
van de ontwikkeling en vestiging van grootschalige intensieve veehouderijbedrijven in
Nederland,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VESTIGINGSBELEID
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
BEDRIJFSGROOTTE VAN LANDBOUWBEDRIJVEN
PARTICIPATIE
3 moties 771

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6082025
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0116 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Het koppelen van het plafond van dierrechten aan nationale grondgebondenheid
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Aangehouden Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Aangehouden
Eindpagina
090 5091 5092
090 5160
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat intensieve veehouderijbedrijven via de "voorziening gedeeltelijke ontheffing
uitbreidingsverbod varkensbedrijven en pluimveebedrijven" de helft van hun dierrechten gratis
kunnen verwerven als zij alle mest verwerken en buiten Nederland afzetten;
constaterende, dat de vrijstellingsplafonds in deze ontheffing inmiddels volledig worden benut en
de minister een tweede openstelling overweegt;
constaterende, dat deze vrijstellingsregeling vooral aantrekkelijk en haalbaar is voor zeer grote
intensieve veehouderijbedrijven; ten koste van kleinschaliger veehouderijbedrijven;
verzoekt de regering geen tweede openstelling van de "voorziening gedeeltelijke ontheffing
uitbreidingsverbod varkensbedrijven en pluimveebedrijven" te realiseren;
verzoekt de regering het plafond van dierrechten te koppelen aan nationale grondgebondenheid
en hiermee alleen dierrechten toe te kennen als de mest van de betrokken dieren binnen
Nederland kan worden afgezet,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
BEDRIJFSGROOTTE VAN LANDBOUWBEDRIJVEN
ORGANISCHE MEST
GROND
3 moties 772

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6081971
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28385 0088
Titel Evaluatie Meststoffenwet.
Citeertitel Het laten vervallen van de graasdiernorm voor permanent opgestalde melkkoeien
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Aangehouden Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Aangehouden
Eindpagina
090 5090 5091
090 5159
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat zowel vanuit de sector (blijkens initiatieven van zuivelverwerkers Campina,
Friesland Diary Foods en Cono) als vanuit maatschappelijke organisaties weidegang van
melkkoeien wordt gestimuleerd;
constaterende, dat de regering weidegang wil stimuleren middels financiering van diverse
initiatieven zoals het project Koe en Wij en advisering van melkveehouders;
constaterende, dat desondanks het percentage permanent opgestalde melkkoeien nog altijd
stijgt en dat deze tendens vanuit maatschappelijk oogpunt als ongewenst moet worden
aangemerkt en dat een extra stimulans vanuit de overheid kan helpen om deze ontwikkeling te
keren;
constaterende, dat melkveehouderijbedrijven onder bepaalde voorwaarden derogatie kunnen
aanvragen, resulterend in een verruimde graasdiernorm van 250 kg stikstof uit dierlijke mest
per hectare in plaats van de generieke norm van 170 kg stikstof dierlijke mest per hectare zoals
die geldt voor hokdieren (kalveren, varkens, kippen);
constaterende, dat melkveehouders die hun melkkoeien niet buiten laten weiden, feitelijk hun
melkkoeien niet laten grazen maar desondanks gebruik maken van de verruimde graasdiernorm;
overwegende, dat dit oneigenlijk gebruik van de graasdiernorm heeft geleid tot een
onrechtvaardige situatie in de agrarische sector;
verzoekt de regering voorstellen te doen om in de derogatieregeling de graasdiernorm voor
permanent opgestalde melkkoeien te laten vervallen en de Kamer hierover binnen een half jaar
te informeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VEETEELT
KOEIEN
DIERENVERBLIJVEN
MESTOVERSCHOTTEN
ORGANISCHE MEST
3 moties 773

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6081958
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28385 0087
Titel Evaluatie Meststoffenwet.
Citeertitel Een rapport over de maatschappelijke kosten van het mestbeleid van de afgelopen vijftien
jaar
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Aangehouden Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Aangehouden
090 5090
090 5159
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de overmatige productie van mest tot grootschalige milieuproblemen leidt
zoals vervuiling van grondwater, drinkwater, oppervlaktewater;
constaterende, dat de maatschappelijke kosten voor het zuiveren van water in de miljarden
euro's lopen en dat burgers via de rekening voor drinkwater hieraan mee moeten betalen;
overwegende, dat dit indruist tegen het "de vervuiler betaalt"-principe zoals ook opgenomen in
het beleidsplan van deze regering;
verzoekt de regering een rapport op te stellen met daarin de maatschappelijke kosten van het
mestbeleid van de afgelopen vijftien jaar en de resultaten binnen een half jaar aan de Kamer
voor te leggen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ORGANISCHE MEST
WATERVERONTREINIGING
DRINKWATER
RAPPORTAGE
OVERHEIDSUITGAVEN
3 moties 774

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6081947
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28385 0086
Titel Evaluatie Meststoffenwet.
Citeertitel Het niet langer bekostigen van het meetnet
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, PVDD, SP
tegen CDA, CU, GL, PvdA, PVV, SGP, VVD
090 5090
090 5159
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat door grootschalige import van veevoer en grootschalige export van vlees
70 miljard kilo mest per jaar in Nederland achterblijft, resulterend in vervuiling van
grondwater en drinkwater;
constaterende, dat Nederland mede hierdoor grote problemen heeft met het halen van de
Europese normen voor de Nitraatrichtlijn en hiervoor onder voorwaarden tot 2010 derogatie
heeft gekregen waarbij graasdierhouders meer mest op hun land mogen toepassen dan de
Europese norm;
constaterende, dat een van die voorwaarden een meetnet betreft welke wordt bekostigd uit
maatschappelijke gelden dat jaarlijks miljoenen euro's kost aan onderzoek, monitoring en
registratie;
constaterende, dat het vanuit het "de vervuiler betaalt"-principe onwenselijk is dat
maatschappelijke gelden worden besteed aan het oplossen van milieuvervuiling die wordt
veroorzaakt door commerciële ondernemingen;
verzoekt de regering per ingang van 2008 het meetnet niet langer te bekostigen en de sector
zelf te laten betalen voor het onderzoek, monitoring en registratie van het meetnet,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERVOEDERS
VLEES
WATERVERONTREINIGING
ORGANISCHE MEST
EG-RICHTLIJNEN
EMISSIEREGISTRATIE
OVERHEIDSUITGAVEN
3 moties 775

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6081873
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0045
Titel Dierenwelzijn
Citeertitel Het betrekken van de Kamer bij de opzet van de evaluatie naar de Regeling Agressieve
Dieren
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, PVV, SP
tegen CDA, CU, PvdA, SGP, VVD
090 5096
090 5161
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de minister van LNV in haar brief van 19 juni jl. over de Regeling
Agressieve Dieren (RAD) aangeeft dat zij een evaluatie van belang acht vanwege de
consequenties van het wel of niet handhaven van de RAD en dat zij een "commissie van
wijzen" zal installeren die een risicobeoordeling zal maken;
van mening, dat het van groot belang is dat deze evaluatie zorgvuldig zal worden uitgevoerd,
waarbij alle aspecten van de RAD en de gevolgen hiervan voor de samenleving, de
betreffende hondenrassen en hun eigenaren dienen te worden meegenomen;
verzoekt de regering de Kamer te betrekken bij de opzet van de evaluatie naar de Regeling
Agressieve Dieren en de samenstelling van de "commissie van wijzen" die de
risicobeoordeling zal maken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
HONDEN
GEDRAGSSTOORNISSEN
PSEUDO -WETGEVING
COMMISSIES VAN ADVIES
3 moties 776

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6081866
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0044
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Een gedragstest bij de schouwing van honden
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor D66, GL, PVDD, PVV, SP
tegen CDA, CU, PvdA, SGP, VVD
090 5096
090 5161
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat bij de huidige uitvoering van de Regeling Agressieve Dieren (RAD) alleen
gekeken wordt naar uiterlijke kenmerken van de hond en niet naar het gedrag;
Trefwoord(en) Trefwoord
van mening, dat het gedrag van een hond en niet het uiterlijk bepalend zou moeten zijn bij
het besluit of een hond potentieel gevaarlijk is en dient te worden afgemaakt;
verzoekt de regering bij de schouwing van de honden die op dit moment in beslag zijn
genomen en in opvangcentra verblijven, een gedragstest (zoals bijvoorbeeld de MAG-test) als
onderdeel van de schouwing op te nemen en bij goed resultaat de hond onder voorwaarden
terug te laten gaan naar de eigenaar, in afwachting van de resultaten van de aangekondigde
evaluatie van de RAD,
en gaat over tot de orde van de dag.
Ouwehand
HONDEN
GEDRAGSSTOORNISSEN
TOEGEPAST ONDERZOEK
3 moties 777

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6081858
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0043
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Het staken van de inbeslagnames van honden
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, PVDD, SP
tegen CDA, CU, D66, PvdA, PVV, SGP, VVD
Eindpagina
090 5095 5096
090 5160
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het beoogde doel van de Regeling Agressieve Dieren
(RAD) bij de inwerkingtreding in 1993 was om een toename te voorkomen van het aantal
honden van het type Pitbull Terriër en te voorkomen dat de bestaande honden van dit type in
het openbaar schade zouden aanrichten aan mens en dier;
Trefwoord(en) Trefwoord
constaterende, dat het aantal in beslag genomen honden in het kader van de RAD de laatste
jaren sterk is toegenomen en dat er na 14 jaar nog geen cijfers beschikbaar zijn van het
aantal bijtincidenten dat heeft plaatsgevonden met dit type honden;
constaterende, dat de vereniging Raad van Beheer op Kynologisch Gebied in Nederland en de
Dierenbescherming vaststellen dat de huidige RAD de illegale handel in honden aanwakkert;
voorts concluderende, dat de huidige RAD niet de beoogde doelen heeft behaald en derhalve
niet goed functioneert;
constaterende, dat bij de huidige uitvoering van de RAD alleen gekeken wordt naar uiterlijke
kenmerken van de hond en niet naar het gedrag;
van mening, dat het gedrag van een hond en niet het uiterlijk bepalend zou moeten zijn bij
het besluit of een hond potentieel gevaarlijk is en dient te worden afgemaakt;
verzoekt de regering de inbeslagnames van honden in het kader van de Regeling Agressieve
Dieren te staken tot de resultaten van de aangekondigde evaluatie bekend zijn en de regeling
op basis van de conclusies is aangepast, met uitzondering van honden die daadwerkelijk
agressief gedrag vertonen,
en gaat over tot de orde van de dag.
HONDEN
GEDRAGSSTOORNISSEN
PSEUDO -WETGEVING
3 moties 778

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6081849
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0232 32 gewijzigd
21501 0234 32
Titel Landbouw- en Visserijraad.
Citeertitel Compensatie van pluimveehouders met vrije uitloopsystemen en hobbydierhouders
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Gewijzigd
090 5121
090 5164
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat pluimveehouders met vrije uitloopsystemen en hobbydierhouders
onevenredig zwaar en keer op keer getroffen worden door maatregelen als een verplichte
afscherm of ophokplicht in het kader van het preventiebeleid ten aanzien van H5N1;
overwegende, dat gelet op grootschalige dodingen de ingezette middelen om aviaire
influenza te bestrijden voor dieren dodelijker zijn dan de kwaal zelf ooit is geweest;
overwegende, dat het belang van de volksgezondheid noopt tot vergaande maatregelen om
de verspreiding van aviaire influenza te voorkomen;
verzoekt de regering beleid te ontwikkelen waarmee pluimveehouders met vrije
uitloopsystemen en hobbydierhouders gecompenseerd worden voor verplichte maatregelen
die de regering met het oog op economische belangen van pluimveehouders en
pluimveevervoerders neemt,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
PLUIMVEEHOUDERIJ
VOGELGRIEP
WELZIJN
SCHADEVERGOEDING
3 moties 779

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6081838
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0231 32 gewijzigd
21501 0233 32
Titel Landbouw- en Visserijraad.
Citeertitel Het met onmiddellijke ingang beperken van internationale transporten van levend
pluimvee
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Gewijzigd
090 5121
090 5164
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat transporten met pluimvee en pluimveeproducten de belangrijkste
veroorzakers zijn van de verspreiding van het vogelpestvirus H5N1, dat ook voor mensen
gevaarlijk is;
constaterende, dat internationale pluimveetransporten nog steeds onbeperkt zijn toegestaan
en dat het risico van verspreiding van het H5N1 virus hierdoor kan worden versneld;
overwegende, dat het belang van de volksgezondheid noopt tot vergaande maatregelen om
de verspreiding van aviaire influenza te voorkomen;
verzoekt de regering met onmiddellijke ingang internationale transporten van levend
pluimvee sterk te beperken tot alle kippen in Nederland gevaccineerd zullen zijn,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
PLUIMVEE
VOGELGRIEP
INENTINGEN
3 moties 780

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6081732
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30539 0005
Titel Embargoregeling rond Prinsjesdag.
Citeertitel Aanpassing van de proef met de embargoregeling
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
F. Halsema GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M. Rutte VVD Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
G. Wilders PVV Lid Tweede Kamer
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, PVDD, PVV, SP, VVD
tegen CDA, SGP
090 5118
090 5163
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de embargoregeling bijdraagt aan een adequate voorbereiding en een snel
inhoudelijk publiek debat over de Miljoenennota en andere Prinsjesdagstukken;
overwegende, dat het kabinet in zijn brief van 2 juli 2007 teruggekomen is op de afschaffing
van de embargoregeling;
overwegende, dat het kabinetsvoorstel een proef te doen met een embargoafspraak, waarin
de stukken op dinsdag 18 september 2007 om 07.00 uur beschikbaar komen, onvoldoende
ruimte laat voor een adequate voorbereiding en een snel inhoudelijk debat;
verzoekt de regering de proef met de embargoregeling zo aan te passen dat de Kamer de
stukken weer op de vrijdag vóór Prinsjesdag onder embargo in handen krijgt,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MILJOENENNOTA'S
RIJKSBEGROTINGEN
PRINSJESDAG
INFORMATIEVOORZIENING
TWEEDE KAMER
RECHTEN PARLEMENT
EXPERIMENTEN
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30539 0006, reactie minister-president
3 moties 781

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6080279
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
23645 0165 gewijzigd
23645 0167
Titel Openbaar vervoer
Citeertitel Het niet langer verplichten van de openbare aanbesteding van het ov voor de G4
Soort Motie
Datum 2007.07.05
Indiener Naam Partij Functie
C.W.J.M. Roefs PvdA Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.07.05 Ingediend Handelingen
II
2007.07.05 Gewijzigd Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2007.07.05 Gewijzigd
090 5080
090 5157
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat bij steden met zowel bus als tram en metro de afsplitsing van de bus
onwenselijk is voor de reiziger;
overwegende, dat de opheffing van het mobiliteitsprobleem in de Randstad niet gebaat is bij
een verdere versnippering van het aanbod;
overwegende, dat in de G4 sprake is van gecompliceerde netwerken;
overwegende, dat sociale veiligheid een integrale aanpak vergt die moeilijk aan diverse
commerciële partijen valt te delegeren;
overwegende, dat openbare aanbesteding niet langer door Europese regelgeving verplicht
wordt gesteld;
overwegende, dat de doelen uit de WP 2000, zijnde de toename van de klantgerichtheid,
meer reizigers en toename van de kwaliteit, ook op een andere manier bereikt kunnen
worden;
overwegende, dat er niet één gezamenlijke cao is voor het stad- en streekvervoer;
verzoekt de regering om indien op basis van criteria gebaseerd op de WP 2000 wordt
aangetoond dat de GVB's in de grote steden marktconform volgens Europese benchmarks
werken, de openbare aanbesteding van het ov voor de G4 niet langer te verplichten en dit in
de WP 2000 te wijzigen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
OPENBAAR VERVOER
MOBILITEIT
PERSONENVERVOER
AANNEMING VAN WERK
MARKTWERKING
3 moties 782

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6153119
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0063
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Openbaarmaking van journaals over dierentransporten
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
D.J.G. Graus PVV Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.12 Aangehouden Handelingen
II
2007 -
2008
2007 -
2008
095 5394
095 5399
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat journaals die vermelden hoe veel dieren gewond raken of doodgaan tijdens
een transport, belangrijke informatie verschaffen voor de controle op diertransporten;
constaterende, dat deze journaals openbaar gemaakt dienen te worden zodat de samenleving
inzicht kan krijgen in de omvang van misstanden tijdens diertransporten;
verzoekt de regering per direct deze journaals openbaar te maken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
DIERENMISHANDELING
OPENBAARHEID VAN BESTUUR
3 moties 783

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6137705
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0074
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Gps conform de Europese verordening inzake bescherming van dieren tijdens transport
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.12 Aangehouden Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
095 5397
095 5403
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat tijdens het transport van dieren veel misstanden voorkomen;
overwegende, dat controle tijdens het transport van dieren op dit moment slechts
steekproefsgewijs plaatsvindt;
overwegende, dat GPS voor veewagens pas vanaf 2012 verplicht is;
overwegende, dat met GPS de temperatuur, belading en rusttijden te controleren zijn;
verzoekt de regering GPS conform de Europese Verordening EG 2005/1 inzake de bescherming
van dieren tijdens transport (Bijlage 1, hoofdstuk 6, art. 3,3 en 4,1) zo spoedig mogelijk, maar
uiterlijk per 1 januari 2008 voor alle veewagens verplicht te stellen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
REGISTRATIE
DIERENBESCHERMING
EU
3 moties 784

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6137697
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0073
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Een nationale databank bij de VWA
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.12 Aangehouden Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
095 5397
095 5403
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat tijdens het transport van dieren veel misstanden voorkomen;
overwegende, dat controle tijdens het transport van dieren op dit moment slechts
steekproefsgewijs plaatsvindt;
overwegende, dat het verzamelen en controleren van transportgegevens op dit moment
fraudegevoelig is;
verzoekt de regering per 1 januari 2008 een nationale databank in te stellen bij de VWA, waarin
het routeplan en de uiteindelijke GPS-gegevens van diertransporten verzameld en gecontroleerd
worden, zodat continue online controle mogelijk is,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
VWA
DATABANKEN
TOEZICHT
3 moties 785

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6137691
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0072
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Inbeslagname van veewagens bij opschorting vergunning
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD, VVD, SGP, PVV, LVER
tegen CDA, CU, PvdA
095 5397
003 174
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat transporteurs van wie de vergunning is opgeschort of ingetrokken, op dit
moment de mogelijkheid hebben, hun veewagens op een andere naam te zetten;
constaterende, dat transporteurs derhalve de mogelijkheid hebben, hun werkzaamheden
(onder een andere naam) voort te zetten;
verzoekt de regering bij het opschorten of intrekken van een bedrijfsvergunning de
veewagens van het desbetreffende bedrijf in beslag te nemen zo lang de opschorting duurt,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VERGUNNINGEN
BESLAGEN
3 moties 786

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6137658
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0069
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Mobiele slachthuizen
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
D.J.G. Graus PVV Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, PVDD, PVV
tegen CDA, CU, D66, LVER, PvdA, SGP, SP, VVD
095 5396
003 174
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat het vervoer van levend slachtvee niet meer van deze tijd is;
overwegende, dat onnodige kwelling van dieren niet mag worden getolereerd;
overwegende, dat dieren erbij gebaat zijn, in hun eigen omgeving geëuthanaseerd te worden;
verzoekt de regering om over te gaan tot het gebruik van mobiele slachthuizen en enkel nog
karkasvervoer toe te staan voor doeldieren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
SLACHT
3 moties 787

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6137640
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0067
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Transporten ten bate van fictieve herkomstlabeling
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
D.J.G. Graus PVV Lid Tweede Kamer
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, PvdA, GL, D66, PVDD, CU, SGP, PVV
tegen CDA, LVER, VVD
095 5395
003 174
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat er transporten plaatsvinden van levend vee met als doel om de
slachtlocatie te vermarkten als herkomstlocatie;
overwegende, dat deze handelwijze feitelijk fictieve herkomstlabeling oplevert;
overwegende, dat deze handelwijze onnodige, onethische en ongewenste transporten van
levend vee teweegbrengt;
verzoekt de regering zich in te spannen om transporten van levend vee ten bate van fictieve
herkomstlabeling te verbieden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
SLACHT
3 moties 788

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6137634
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0066
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Een verbod op alle commerciële veetransporten van meer dan twee uur
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, PVDD
095 5395
003 174
tegen CDA, CU, D66, LVER, PvdA, PVV, SGP, SP, VVD
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat commerciële transporten van levende landbouwhuisdieren nooit ten goede
komen aan het welzijn van deze dieren;
van mening, dat de veehouderij gericht moet zijn op regionale productie en verwerking van
dierlijke producten;
verzoekt de regering om per 2010 een verbod in te voeren op alle commerciële transporten
van levende landbouwhuisdieren die langer duren dan twee uur,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
VERBODEN
3 moties 789

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6137613
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0065
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel De werkdruk bij VWA-keuringsartsen bij het opladen van diertransporten
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, SP, D66, PVDD
tegen CDA, CU, LVER, PvdA, PVV, SGP, VVD
Eindpagina
095 5394 5395
003 174
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat er signalen zijn die erop wijzen dat VWA-keuringsartsen die het opladen
van diertransporten controleren, regelmatig onder grote druk staan;
constaterende, dat VWA-keuringsartsen vaak te maken hebben met onduidelijkheden over de
beleidskeuzes betreffende controle en handhaving bij transporten van levende dieren;
verzoekt de regering een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar de positie en werkdruk bij
VWA-keuringsartsen, de bestuurlijke verhoudingen en de verbeterpunten om de effectiviteit
van de controle en handhaving van veetransporten te vergroten;
verzoekt de regering de resultaten van dit onafhankelijke onderzoek binnen een halfjaar aan
de Kamer te presenteren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
VWA
MEDISCHE KEURINGEN
DIERENARTSEN
ONDERZOEKSMETHODEN
3 moties 790

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6137603
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0064
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Opsporings-, handhavings- en sanctiemethoden bij grensoverschrijdende transporten
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2007 -
2008
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, SP, D66, PVDD, PVV
tegen CDA, CU, LVER, PvdA, SGP, VVD
095 5394
003 174
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Nederlandse overheid beperkte bevoegdheden heeft om de misstanden
met Nederlandse diertransporten in het buitenland op te sporen, te controleren en bij
overtredingen te sanctioneren;
overwegende, dat ter voorkoming van misstanden bij de transporten met levende dieren juist
grensoverschrijdende controle, handhaving en sanctiemogelijkheden nodig zijn;
verzoekt de regering binnen een halfjaar duidelijkheid te bieden over de opsporings-,
handhavings- en sanctiemethoden die de Nederlandse overheid kan inzetten bij
grensoverschrijdende transporten, de effectiviteit van de huidige methoden en de
uitbreidingsmogelijkheden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
HANDHAVING
STRAFFEN
DIERENMISHANDELING
3 moties 791

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6137588
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0062
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Dierenwelzijn en dierenrechten als specialisme bij het OM
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
D.J.G. Graus PVV Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD, PVV
tegen CDA, CU, LVER, PvdA, SGP, VVD
095 5394
003 174
Eindpagina
Tekst cDe Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat voor vervolging en berechting van transporteurs van levende dieren die in
overtreding zijn, specialistische juridische kennis is vereist;
constaterende, dat deze kennis onvoldoende en slechts gefragmenteerd aanwezig is bij het
Openbaar Ministerie;
verzoekt de regering een specialisme binnen het Openbaar Ministerie in te stellen dat zich
richt op de rechtspraak met betrekking tot dierenwelzijn en dierenrechten zoals de
bescherming van dieren tijdens transport en overige juridische procedures als gevolg van
misstanden tijdens het transport van levende dieren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIEREN
WELZIJN
DIERENVERVOER
OPENBAAR MINISTERIE
JURISPRUDENTIE
3 moties 792

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6137571
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0061
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Een verbod op internationaal vervoer van slachtvee
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
D.J.G. Graus PVV Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, SP, D66, PVDD, PVV
tegen CDA, CU, LVER, PvdA, SGP, VVD
Eindpagina
095 5393 5394
003 174
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
van mening dat onnodig transport van levende dieren onwenselijk is en zo veel mogelijk moet
worden voorkomen;
verzoekt de regering, een verbod in te stellen op het internationaal vervoer van slachtvee,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
SLACHT
3 moties 793

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6137554
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0060
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Doeltreffende, evenredige en afschrikwekkende straffen
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, SP, D66, PVDD, VVD, PVV, SGP, LVER
tegen CDA, CU, PvdA
095 5393
Eindpagina
003 173 174
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Europese Commissie voorschrijft dat lidstaten bij overtredingen met
diertransporten sancties moeten instellen en toepassen die doeltreffend, evenredig en
afschrikwekkend zijn;
overwegende, dat er in de praktijk zelden boetes worden opgelegd en zelden gebruik wordt
gemaakt van de mogelijkheden die de regelgeving biedt, zoals het intrekken van
vergunningen en het in beslag nemen van wagens;
verzoekt de regering bij overtredingen van de wet rondom het vervoer van dieren strak te
handhaven en straffen op te leggen die doeltreffend, evenredig en afschrikwekkend zijn,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
STRAFFEN
HANDHAVING
3 moties 794

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6137539
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0058
Titel Dierenwelzijn.
Citeertitel Omvang, nut en noodzaak van diertransporten
Soort Motie
Datum 2007.09.12
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.12 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor GL, SP, D66, PVDD
tegen CDA, CU, LVER, PvdA, PVV, SGP, VVD
095 5393
003 173
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het transporteren van levende dieren per definitie kwetsbaar is en met de
nodige waarborgen omgeven dient te worden inzake de noodzaak, het dierenwelzijn en de
diergezondheid;
verzoekt de regering een commissie de opdracht te geven tot een herbezinning op de
omvang, het nut en de noodzaak van diertransporten en aan te geven hoe transporten van
levend vee zo veel mogelijk vervangen kunnen worden door alternatieven en hoe de dan nog
resterende transporten zo veel mogelijk verminderd dan wel verbeterd kunnen worden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
DIEREN
WELZIJN
3 moties 795

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6141487
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
29435 0195
Titel Nota Ruimte
Citeertitel Het voorkomen van verdere verrommeling van het landschap
Soort Motie
Datum 2007.09.13
Indiener Naam Partij Functie
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E.E. Wiegman-v. Meppelen Scheppink CU Lid Tweede Kamer
P.F.C. Jansen SP Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
D.M. Samsom PvdA Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.13 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, PvdA, GL, D66, PVDD, CU
tegen CDA, LVER, PVV, SGP, VVD
Eindpagina
096 5405 5406
003 175
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat door de verrommeling van het landschap de kernkwaliteiten van dit
landschap steeds verder onder druk staan en de open ruimte schaarser wordt;
constaterende, dat de regering in de ruimtelijke ordening meer aandacht wil geven aan het
motto "centraal wat moet";
constaterende, dat de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening, die naar verwachting 1 juli
2008 van kracht wordt, het Rijk de mogelijkheid geeft nadere regels te stellen met betrekking
tot de ruimtelijke ordening;
verzoekt de regering om voor de begrotingsbehandeling VROM 2008 met voorstellen hiertoe
te komen die verdere verrommeling van ons landschap kunnen voorkomen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
RUIMTELIJKE ORDENING
LANDSCHAPSBESCHERMING
3 moties 796

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6143010
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0035
Titel Nota over de toestand van â€s Rijks Financiën
Citeertitel Plan van aanpak over de regierol van de regering ten aanzien van maatschappelijke
vraagstukken.
Soort Motie
Datum 2007.09.20
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
F. Halsema GL Lid Tweede Kamer
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.20 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemverklaring Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2007 -
2008
2007 -
2008
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD
tegen CDA, CU, LVER, PvdA, SGP, VVD, PVV
003 162
003 178
003 179
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat onafhankelijk onderzoek uitwijst dat 70% van de Nederlandse burgers vindt
dat de overheid het voortouw moet nemen bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken,
en dat de meerderheid van de burgers daarbij vindt dat producten in de winkel op basis van
wettelijke randvoorwaarden afdoende duurzaam zouden moeten zijn;
voorts constaterende, dat het Milieu- en Natuurplanbureau aangeeft dat een substantiële
verduurzaming van het consumptiepakket niet tot stand zal komen zonder verplichtingen of
aanzienlijke financiële prikkels;
constaterende, dat een ruime meerderheid van de Nederlanders een pakket maatregelen dat leidt
tot een extra CO2-reductie van 10% met bijbehorende kosten verkiest boven het handhaven van
het huidige beleid;
verzoekt de regering om binnen een halfjaar te komen met een plan van aanpak, waarbij zij haar
regierol ten aanzien van maatschappelijke vraagstukken nader heeft uitgewerkt, inclusief een
voorstel tot het aanscherpen van de verplichtingen en het implementeren van financiële prikkels
om het consumptiepakket te verduurzamen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DUURZAAMHEID
CONSUMPTIEGOEDEREN
3 moties 797

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6142895
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0034
Titel Nota over de toestand van 's Rijks financiën
Citeertitel Milieuheffing op dierlijke producten.
Soort Motie
Datum 2007.09.20
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
F. Halsema GL Lid Tweede Kamer
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.20 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Aangehouden Handelingen
II
2007 -
2008
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Aangehouden
Eindpagina
003 161 162
003 178
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de regering kiest voor de invoering van het "de vervuiler betaalt"-principe als
belangrijk onderdeel van het klimaatbeleid;
constaterende, dat burgers en bedrijven via het "de vervuiler betaalt"-principe moeten
meebetalen aan de milieukosten die worden veroorzaakt door de consumptie en productie van
goederen en diensten;
constaterende, dat de regering het "de vervuiler betaalt"-principe nu slechts selectief toepast en
daarbij de productie en consumptie van het meest milieubelastende onderdeel van ons
voedselpakket buiten beschouwing laat, namelijk producten van dierlijke oorsprong, meer in het
bijzonder vlees;
verzoekt de regering om binnen een halfjaar te komen met een voorstel voor een milieuheffing
op dierlijke producten, meer in het bijzonder vlees,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MILIEUHEFFINGEN
VLEES
3 moties 798

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6140985
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0031
Titel Nota over de toestand van â€s Rijks Financiën.
Citeertitel Plan van aanpak voor Groen in en om de Stad.
Soort Motie
Datum 2007.09.20
Indiener Naam Partij Functie
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.20 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Aangehouden Handelingen
II
2007 -
2008
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Aangehouden
003 160
003 178
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat er behoefte is aan voldoende groen in en bij stedelijk gebied;
overwegende, dat volgens de commissie-Verheijen, de Natuurbalans 2007 en het NMP aangeven
dat extra impulsen nodig zijn om doelstellingen in en om de stad te realiseren;
verzoekt de regering 25 mln. per jaar vrij te maken voor Groen in en om de Stad en om dit te
dekken uit de verkoop van landbouwgronden;
verzoekt de regering in overleg met provincies en gemeenten een plan van aanpak op te stellen,
dat kan worden betrokken bij de begroting voor het ministerie van LNV voor 2008,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
NATUURBEHOUD
STEDEN
GROENVOORZIENINGEN
LANDBO UWGRONDEN
3 moties 799

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6140969
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0149 XIV
30800 0119 XIV gewijzigd
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Het niet afschaffen van de dierrechtencompartimentering per 1 januari 2008.
Soort Motie
Datum 2007.09.20
Indiener Naam Partij Functie
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.20 Ingediend Handelingen
II
2007.09.20 Stemming Handelingen
II
2007 -
2008
2007 -
2008
Stemming Datum Uitslag
2007.09.20 Verworpen
Stemverdeling Stem Fractie
voor SP, GL, D66, PVDD
tegen CDA, CU, LVER, PvdA, PVV, SGP, VVD
003 177
003 177
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat tijdens het "rondetafelgesprek in de regio" van 25 juni jl. te Arnhem, er
brede overeenstemming bestond over het niet afschaffen van de
dierrechtencompartimentering per 1 januari 2008;
overwegende, dat de uitvoering van de reconstructie op de zandgronden nog maar net
begonnen is en het creëren en onderhouden van draagvlak in de regio voor de voortgang van
dit proces cruciaal is;
verzoekt de regering de compartimentering niet al per 1 januari 2008 af te schaffen, maar
pas nadat er overeenstemming bereikt is met de provincies waarom en hoelang de
compartimentering dierrechten moet worden gehandhaafd,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
VESTIGINGSBELEID
3 moties 800

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6156709
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0005 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Citeertitel Ontwikkeling van een centraal informatiesysteem
Soort Motie
Datum 2007.09.25
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.25 Ingediend Handelingen
II
2007 -
2008
Eindpagina
004 223 224
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het rapport «Het product biodiversiteit» (WNF, 2007) uitwijst dat
transparantie en toegankelijkheid van informatie over de handel in flora en fauna cruciaal zijn
om handelslijnen te kunnen volgen, de effectiviteit van het beleid te kunnen monitoren en
prioriteiten te kunnen bepalen;
constaterende, dat diverse partijen betrokken bij de CITES-handhaving, waaronder
maatschappelijke organisaties, hebben aangegeven dat de transparantie en onderlinge
informatie-uitwisseling verre van optimaal zijn;
verzoekt de regering een plan van aanpak te ontwikkelen om de transparantie te bevorderen;
verzoekt de regering de mogelijkheden te onderzoeken voor het ontwikkelen van een
centraal informatiesysteem dat voor alle betrokken partijen toegankelijk is, met daarin
gegevens over de omvang van de handel in flora en fauna, gegevens over inbeslagnames en
over de afhandeling van strafzaken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DATABANKEN
BESCHERMDE DIERSOORTEN
PLANTEN
HANDELSVERKEER
BESLAGEN
3 moties 801

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6147899
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0004 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Citeertitel Aanpak van de fraudegevoeligheid van het huidige vergunningensysteem
Soort Motie
Datum 2007.09.25
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.25 Ingediend Handelingen
II
2007 -
2008
004 223
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat diverse instanties betrokken bij de handhaving van de CITES-regelgeving,
inclusief het CITES-bureau, aangeven dat het huidige vergunningensysteem voor de handel
in bepaalde diersoorten zeer fraudegevoelig is;
overwegende, dat deze fraudegevoeligheid verweving van legale en illegale handel mogelijk
maakt, waardoor "grijze circuits" ontstaan (WNF, 2007);
voorts overwegende, dat Nederland hierdoor een zwakke plek vormt in de internationale
samenwerking rondom CITES-handhaving;
verzoekt de regering een plan van aanpak op te stellen om de fraudegevoeligheid van het
huidige vergunningensysteem aan te pakken, met hierbij aandacht voor de identificatie en
registratie van dieren en de mogelijkheid voor het invoeren van een opvolgingsplicht,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
BESCHERMDE DIERSOORTEN
DIERENHANDEL
VERGUNNINGEN
REGISTRATIE
3 moties 802

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6147877
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0003 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Citeertitel Verbetering van de handhaving van het CITES-beleid
Soort Motie
Datum 2007.09.25
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.25 Ingediend Handelingen
II
2007 -
2008
Eindpagina
004 222 223
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de noodzakelijke verbeteringen in het beleid en in de handhaving van de
(illegale) handel in bedreigde dieren en planten op dit moment onderzocht worden door de
diensten die het beleid en de handhaving ook uitvoeren;
overwegende, dat op deze manier de objectiviteit en noodzakelijke afstand tot het onderwerp
niet gegarandeerd zijn;
overwegende, dat een externe commissie met ruim mandaat zowel beleids- als uitvoerende
ambtenaren zou kunnen horen, alsook het maatschappelijk veld;
verzoekt de regering een externe commissie in te stellen die de handhaving, samenwerking
en beleidskeuzes voor het CITES-beleid onderzoekt en met aanbevelingen komt om de
handhaving van de handel van CITES-soorten te verbeteren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
BESCHERMDE DIERSOORTEN
DIERENHANDEL
PLANTEN
HANDHAVING
3 moties 803

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6147846
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0240 32
Titel Landbouw- en Visserijraad
Citeertitel Verplichte preventieve vaccinatie van pluimvee tegen H5N1
Soort Motie
Datum 2007.09.25
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.25 Ingediend Handelingen
II
2007 -
2008
004 219
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat uit internationaal onderzoek van de Wereldvoedselorganisatie (FAO)
steeds duidelijker wordt dat het vogelpestvirus (H5N1) niet wordt verspreid door wilde
vogels;
constaterende, dat het verplicht ophokken van commercieel gehouden pluimvee daarom niet
de gewenste maatregel is om de verspreiding van het vogelpestvirus (H5N1) te voorkomen;
overwegende, dat het vogelpestvirus (H5N1) ook voor de volksgezondheid belangrijke risico's
met zich meedraagt;
van mening, dat daarom alles op alles moet worden gezet om besmetting van mensen en
dieren met het hoog pathogene vogelpestvirus te voorkomen;
verzoekt de regering om over te gaan tot verplichte preventieve vaccinatie van al het
pluimvee dat in Nederland wordt gehouden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VOGELGRIEP
INENTINGEN
PREVENTIEVE GEZONDHEIDSZORG
3 moties 804

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6147840
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0239 32
Titel Landbouw- en Visserijraad
Citeertitel Preventieve vaccinatie van alle evenhoevigen tegen het blauwtongvirus
Soort Motie
Datum 2007.09.25
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.25 Ingediend Handelingen
II
2007 -
2008
004 218
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat, volgens experts, knutten die het blauwtongvirus dragen, zich blijvend in
Nederland zullen vestigen;
constaterende, dat naast schapen ook andere evenhoevigen, waaronder koeien, in
toenemende mate getroffen worden door het blauwtongvirus;
constaterende, dat het in Nederland vooralsnog gaat om het blauwtongvirus serotype 8 en
dat een vaccin tegen dit virus binnenkort beschikbaar zal zijn;
van mening, dat preventieve vaccinatie van evenhoevigen noodzakelijk is om het onnodig
lijden en sterven van dieren te voorkomen;
verzoekt de regering binnen een halfjaar aan de Kamer te rapporteren of en, zo ja, onder
welke condities verplichte preventieve vaccinatie van alle evenhoevigen een effectieve
maatregel is om verspreiding van blauwtong tegen te gaan,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERZIEKTEN
INENTINGEN
3 moties 805

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6147834
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
21501 0238 32
Titel Landbouw- en Visserijraad
Citeertitel Preventieve vaccinatie van schapen tegen het blauwtongvirus
Soort Motie
Datum 2007.09.25
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.25 Ingediend Handelingen
II
2007 -
2008
004 218
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat, volgens experts, knutten die het blauwtongvirus dragen, zich blijvend in
Nederland zullen vestigen;
constaterende, dat in Nederland bijna 2000 agrarische bedrijven zijn getroffen door het
blauwtongvirus;
constaterende, dat het afgelopen seizoen tienduizenden schapen het slachtoffer zijn
geworden van het blauwtongvirus en vele zijn gestorven of ernstig hebben geleden;
constaterende, dat het in Nederland vooralsnog gaat om het blauwtongvirus serotype 8 en
dat een vaccin tegen dit virus binnenkort beschikbaar zal zijn;
van mening, dat preventieve vaccinatie van schapen noodzakelijk is om het onnodig lijden en
sterven van dieren te voorkomen;
verzoekt de regering om preventieve vaccinatie van schapen te verplichten zodra het vaccin
tegen het blauwtongvirus serotype 8 beschikbaar is,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERZIEKTEN
INENTINGEN
3 moties 806

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6140932
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28989 0052
Titel Cultuurnota 2005-2008.
Citeertitel De producerende zomerfestivals
Soort Motie
Datum 2007.09.25
Indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
H. v. Leeuwen SP Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.25 Ingediend Handelingen
II
2007 -
2008
004 212
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de producerende zomerfestivals een belangrijke ontwikkelingsfunctie
hebben binnen de podiumkunsten en een waardevolle bijdrage leveren aan het internationaal
cultuurbeleid;
overwegende, dat de laagdrempelige en regionale aard van zomerfestivals goed aansluit bij
de regeringsambities ten aanzien van het cultuurbeleid;
overwegende, dat menig zomerfestival bewezen heeft, continuïteit te waarborgen;
verzoekt de regering om de producerende zomerfestivals de gelegenheid te geven om mee te
dingen naar een plaats binnen de landelijke basisinfrastructuur en ten minste twee festivals
een plaats hierin toe te kennen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
CULTUUR
PODIUMKUNSTEN
3 moties 807

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6143474
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31214 0004
Titel De situatie in Birma
Citeertitel Steunbetuiging aan de vreedzame demonstranten in Birma
Soort Motie
Datum 2007.09.27
Indiener Naam Partij Functie
M. Peters GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
C.E.G. v. Gennip CDA Lid Tweede Kamer
J.C. v. Baalen VVD Lid Tweede Kamer
M.H.P. v. Dam PvdA Lid Tweede Kamer
G. Wilders PVV Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.27 Ingediend Handelingen
II
2007 -
2008
006 392
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat Birmese geestelijken, burgers, oppositiegroepen en studenten massaal
demonstreren tegen het Birmese militaire bewind dat de eigen bevolking al decennia lang
onderdrukt;
constaterende, dat zij dit doen met gevaar voor eigen leven ondanks de uiterst gewelddadige
onderdrukking van de protesten in 1988 waarbij meer dan drieduizend Birmese burgers
werden gedood;
overwegende, dat de demonstraties worden gesteund door alle lagen van de Birmese
bevolking;
spreekt uit, dat de Tweede Kamer der Staten-Generaal haar steun betuigt aan de vreedzame
demonstranten in Birma en verzoekt haar Voorzitter deze steunbetuiging aan hen over te
brengen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MYANMAR
TWEEDE KAMER
3 moties 808

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6143469
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31214 0003
Titel De situatie in Birma
Citeertitel De benoeming van een EU-gezant voor Birma
Soort Motie
Datum 2007.09.27
Indiener Naam Partij Functie
M. Peters GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.27 Ingediend Handelingen
II
2007 -
2008
Eindpagina
006 391 392
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat alle middelen moeten worden aangegrepen om het Birmese militaire
bewind te bewegen tot demilitarisering en democratisering en dat alleen sancties daarbij niet
toereikend zijn;
constaterende, dat diplomatieke inspanningen nodig blijven om te voorkomen dat het
Birmese bewind zich terugtrekt in een volledig isolement en de bevolking onbereikbaar wordt
voor humanitaire hulp;
constaterende, dat het van cruciaal belang is dat de EU contact houdt met het Birmese
bewind en de situatie in Birma kan blijven monitoren;
verzoekt de regering om zich in EU-verband in te spannen voor de benoeming van een EUgezant
voor Birma, die snel toegang moet krijgen tot dit land, in gesprek treedt met het
bewind, druk uitoefent op buurlanden van Birma zoals China, India, Thailand, Indonesië en
de organisaties ASEAN en ASEM, en regelmatig verslag uitbrengt aan de Raad,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MYANMAR
EU
INTERNATIONALE BETREKKINGEN
3 moties 809

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6143464
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31214 0002
Titel De situatie in Birma
Citeertitel Een algeheel EU-verbod op investeringen Birmese staatsbedrijven
Soort Motie
Datum 2007.09.27
Indiener Naam Partij Functie
M. Peters GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2007.09.27 Ingediend Handelingen
II
2007 -
2008
006 391
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de EU zich thans beraadt op aanscherping en uitbreiding van de sancties
jegens Birma;
constaterende, dat de huidige sancties beperkt en lucratieve Birmese staatsondernemingen in
de hout-, olie- en gassector niet treffen;
verzoekt de regering om zich in te spannen voor het instellen van een algeheel EU-verbod op
nieuwe investeringen in Birmese staatsbedrijven en een algeheel EU-verbod op de invoer van
producten van Birmese staatsbedrijven,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MYANMAR
EU
ECONOMISCHE SANCTIES
3 moties 810

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6147919
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0016 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.02
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat diverse instanties betrokken bij de handhaving van de
CITES-regelgeving, inclusief het CITES-bureau, aangeven dat het huidige
vergunningensysteem voor de handel in bepaalde diersoorten
fraudegevoelig is of kan zijn;
overwegende, dat deze (mogelijke) fraudegevoeligheid verweving van legale
en illegale handel in de hand werkt waardoor "grijze circuits" kunnen
ontstaan (WNF, 2007);
verzoekt de regering een plan van aanpak op te stellen om de
fraudegevoeligheid van het huidige vergunningensysteem aan te pakken,
met hierbij aandacht voor de identificatie en registratie van dieren en de
mogelijkheid voor het invoeren van een opvolgingsplicht,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
BESCHERMDE DIERSOORTEN
DIERENHANDEL
VERGUNNINGEN
REGISTRATIE
3 moties 811

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6150127
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0049
Titel Nota over de toestand van â€s Rijks Financiën.
Soort Motie
Datum 2007.10.03
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het kabinet heeft aangegeven in zijn financiële beleid te
streven naar een verschuiving van lasten en daarbij uit te gaan van het
principe "de vervuiler betaalt";
constaterende, dat dit principe vooralsnog selectief wordt toegepast, waarbij
een sector als vervoer wel en een sector als de veehouderij niet wordt
belast voor milieuvervuilende activiteiten;
overwegende, dat het achterwege laten van het "de vervuiler betaalt"principe
tot gevolg heeft dat maatschappelijke kosten van milieuvervuiling
door het Rijk worden gedragen en hiermee worden afgewenteld op de
samenleving als geheel;
verzoekt de regering het principe "de vervuiler betaalt" rechtvaardig toe te
passen op alle relevante sectoren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MILIEUBEHEER
VEETEELT
MILIEUHEFFINGEN
3 moties 812

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6150121
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0049
Titel Nota over de toestand van â€s Rijks Financiën.
Soort Motie
Datum 2007.10.03
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het kabinet heeft aangegeven in zijn financiële beleid te
streven naar een verschuiving van lasten en daarbij uit te gaan van het
principe "de vervuiler betaalt";
constaterende, dat dit principe vooralsnog selectief wordt toegepast, waarbij
een sector als vervoer wel en een sector als de veehouderij niet wordt
belast voor milieuvervuilende activiteiten;
overwegende, dat het achterwege laten van het "de vervuiler betaalt"principe
tot gevolg heeft dat maatschappelijke kosten van milieuvervuiling
door het Rijk worden gedragen en hiermee worden afgewenteld op de
samenleving als geheel;
verzoekt de regering het principe "de vervuiler betaalt" rechtvaardig toe te
passen op alle relevante sectoren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MILIEUBEHEER
VEETEELT
MILIEUHEFFINGEN
3 moties 813

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6162228
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0021 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.10
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de rijksbegroting voor LNV geen samenhangend inzicht
geeft in de beoogde doelstelling (uitgewerkt in effectindicatoren), de
concrete maatregelen (uitgewerkt in prestatie-indicatoren) en de in te
zetten financiële middelen wat betreft de ambities op het gebied van
dierenwelzijn;
constaterende, dat de minister hiervoor stelselmatig verwijst naar de nog te
verschijnen nota Dierenwelzijn, maar dat het onduidelijk is of de Kamer
hierin de gevraagde informatie zal aantreffen en haar controlefunctie naar
behoren zal kunnen uitvoeren;
verzoekt de regering om gelijktijdig met het aanbieden van de nota
Dierenwelzijn aan de Tweede Kamer een samenhangend inzicht te geven in
de doelstellingen, effectindicatoren en de bijbehorende maatregelen en
prestatie-indicatoren voor de ambities ten aanzien van dierenwelzijn en de
daarmee samenhangende uitgaven;
verzoekt de regering tevens om deze informatie vervolgens, in lijn met de
uitgangspunten van het traject Van Beleidsbegroting tot
Beleidsverantwoording (VBTB), te verwerken in de begroting, zodat hierover
in de jaarverslagen van LNV op een adequate manier verantwoording kan
worden afgelegd,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
REGERINGSNOTA'S
DIEREN
WELZIJN
3 moties 814

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6156897
Status Definitief
Kamer Tweede
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0007 III
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Algemene
Zaken, het Kabinet der Koningin en de Commissie van toezicht
betreffende inlichtingen- en veiligheidsdiensten (III) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.10
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het Kroondomein in 1959 is geschonken aan de
Nederlandse burgers;
constaterende, dat de kosten voor het beheer en de instandhouding van het
Kroondomein gedragen worden door de Nederlandse samenleving, maar dat
de opbrengsten voor een belangrijk deel ten goede komen aan het
Koninklijk Huis;
verzoekt de regering om per 2008 alle opbrengsten die voortvloeien uit het
Kroondomein terug te laten vloeien in de Staatskas,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
KONINKLIJK HUIS
WILD
JACHT
LANDGOEDEREN
OVERHEIDSFINANCIËN
3 moties 815

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 5909654
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
30800 0050 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2007.
Citeertitel Heffing over het gebruik van proefdieren.
Soort Motie
Datum 2006.12.07
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
H.E. Waalkens PvdA Lid Tweede Kamer
Bron Datum Actie Soort Vergaderjaar Editie Nummer Startpagina
2006.12.07 Ingediend Handelingen
II
2006.12.12 Stemming Handelingen
II
2006 -
2007
2006 -
2007
Stemming Datum Uitslag
2006.12.12 Aangenomen
Stemverdeling Stem Fractie
voor CU, D66, GL, PvdA, SP, PVDD
tegen PVV, CDA, SGP, VVD
024 1663
025 1716
Eindpagina
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat er structureel te weinig geld beschikbaar is voor het onderzoek naar
alternatieven voor dierproeven;
constaterende, dat onder andere het Europese REACH programma van bedrijven steeds meer
gebruik van proefdieren vraagt, maar dat de budgetten voor onderzoek naar alternatieven
voor dierproeven de afgelopen jaren gelijk zijn gebleven;
overwegende, dat de invoering van een heffing op het gebruik van dierproeven in de private
sector een efficiënte manier is om een bijdrage aan het onderzoek naar alternatieven voor
dierproeven te genereren van de gebruikers van dierproeven;
constaterende, dat het invoeren van een heffing op het gebruik van proefdieren kan stuiten
op Europese weerstand gezien de wens voor een gelijk speelveld en de verwachte
verplaatsing van onderzoek naar het buitenland;
verzoekt de regering er in Europa op aan te dringen een heffing voor het gebruik van
proefdieren in te stellen en de opbrengst van deze heffing te besteden aan het onderzoek
naar alternatieven voor dierproeven,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERPROEVEN
EU
BELASTINGHEFFING
TOEGEPAST ONDERZOEK
Relatie Soort Beschrijving Link
Referentie Kamerstuk 30800 0077 XIV, reactie minister
Referentie Kamerstuk 30800 0086 XIV, reactie minister
3 moties 816

3 moties 817

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6156860
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0007 I
Titel Vaststelling van de begrotingsstaat van het Huis der Koningin (I) voor
het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.10
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat voor het parlement deugdelijk inzicht in de rijksuitgaven
onontbeerlijk is;
constaterende, dat dit inzicht bij de uitgaven ten behoeve van het Koninklijk
Jachtdepartement ontbreekt en dat bovendien onduidelijk is bij welke
begroting de uitgaven van het Koninklijk Jachtdepartement zijn
ondergebracht;
verzoekt de regering onverwijld inzicht te geven in de directe en indirecte
rijksuitgaven voor het Koninklijk Jachtdepartement, aan te geven bij welke
begrotingen deze kosten worden ondergebracht en alle declaraties ter zake
met onderliggende accountantsverklaringen openbaar te maken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
KONINKLIJK HUIS
JACHT
WILD
KOSTEN-BATEN ANALYSES
RIJKSBEGROTINGEN
ACCOUNTANTS
3 moties 818

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6156850
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0006 I
Titel Vaststelling van de begrotingsstaat van het Huis der Koningin (I) voor
het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.10
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het onwenselijk is dat publieke middelen worden
aangewend voor de financiering van privé-activiteiten van het Koninklijk
Huis, zoals de Hofjacht;
verzoekt de regering vanaf het jaar 2008 geen financiële middelen ter
beschikking te stellen ten behoeve van het Koninklijk Jachtdepartement en
alle betalingen die op enigerlei wijze kunnen worden ingezet ten behoeve
van jachtactiviteiten van het Koninklijk Huis per 2008 op te schorten,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
KONINKLIJK HUIS
JACHT
WILD
LANDGOEDEREN
RIJKSBEGROTINGEN
3 moties 819

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6156817
Status Definitief
Kamer Tweede
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0004 I
Titel Vaststelling van de begrotingsstaat van het Huis der Koningin (I) voor
het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.10
Indiener Naam Partij Functie
R.A.A.G.M. v. Raak SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
A.J.W. Duyvendak GL Lid Tweede Kamer
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
H. Brinkman PVV Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
van mening, dat de Kamer moet beschikken over een volledig overzicht van
de kosten die gemoeid zijn met het Koninklijk Huis;
constaterende, dat in de begroting van de uitgaven van het Huis der
Koningin slechts een globaal overzicht wordt gegeven van deze kosten;
verzoekt de regering alsnog een nadere specificatie te geven van de totale
uitgaven ten behoeve van het Koninklijk Huis, zoals die worden gedaan door
het ministerie van Algemene Zaken en door de andere ministeries,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
RIJKSBEGROTINGEN
KONINKLIJK HUIS
KOSTEN-BATEN ANALYSES
3 moties 820

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6164986
Status Definitief
Kamer Tweede
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0061 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
verzoekt de regering een plan van aanpak op te stellen voor het verbeteren
van het welzijn van zeevissen voor wat betreft vangst- en dodingmethoden
in de zeevisserij,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
SLACHT
VISSEN
WELZIJN
3 moties 821

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6164925
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0060 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat het gebruik van weerhaken in de sportvisserij de kans op
verwondingen bij de vis vergroot;
overwegende, dat de overheid krachtens de Gezondheids- en welzijnswet
voor dieren een verantwoordelijkheid heeft in het stellen van
randvoorwaarden wanneer het gaat om activiteiten waarbij levende dieren
betrokken zijn;
verzoekt de regering om binnen een jaar een verbod in te stellen op het
gebruik van weerhaken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
SPORTVISSERIJ
VISSEN
WELZIJN
VERBODEN
3 moties 822

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6163907
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0059 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat in de Nota dierenwelzijn een vervolgonderzoek is
aangekondigd naar het natuurlijk gedrag en de fysiologie van enkele in
Nederland gekweekte vissoorten in relatie tot houderijomstandigheden;
constaterende, dat op basis van dit onderzoek randvoorwaarden zullen
worden opgesteld voor de aquacultuur en dat de minister heeft aangegeven
dat de vijf vrijheden van Brambell, waaronder de mogelijkheid tot het
vertonen van natuurlijk gedrag, daarbij het wettelijk kader zullen vormen;
overwegende, dat bij onderzoeken naar meer diervriendelijke
houderijsystemen veelal wordt uitgegaan van bestaande systemen, in plaats
van de basisbehoeften van het dier;
overwegende, dat fundamenteel onderzoek nodig is om de natuurlijke
basisbehoeften van de verschillende vissoorten in kaart te kunnen brengen;
verzoekt de regering om het aangekondigde onderzoek naar het natuurlijk
gedrag en de fysiologie van de verschillende vissoorten die in Nederland
gekweekt worden een fundamenteel karakter te geven en de Kamer
hierover binnen een half jaar te informeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
FUNDAMENTEEL ONDERZOEK
VISSEN
WELZIJN
3 moties 823

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6163901
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0058 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat in de Nota dierenwelzijn wordt aangegeven dat over
twee jaar een slachtapparaat gebruiksklaar en beschikbaar zal zijn waarmee
vissen op een humanere wijze kunnen worden gedood;
constaterende, dat de minister de keuze voor het al dan niet gebruiken van
deze apparaten wil overlaten aan de viskweek sector;
van mening, dat het met het oog op een beter dierenwelzijn en op een
gelijk speelveld wenselijk is dat de gehele sector overgaat op de meest
humane dodingmethode voor vissen die beschikbaar is;
verzoekt de regering om het gebruik van slachtapparaten waarmee vissen
op een humanere wijze gedood worden, verplicht te stellen en hiertoe een
plan van aanpak te ontwikkelen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
SLACHT
VISSEN
WELZIJN
3 moties 824

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6163874
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0055 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat het huidige budget in het ILG onvoldoende is om de
knelpunten bij de landelijke routenetwerken voor wandelen en fietsen in
2013 op te lossen, zoals in het MJP2 is afgesproken;
verzoekt de regering snel de benodigde middelen hiervoor vrij te maken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
LANDINRICHTING
INFRASTRUCTUUR
WANDELSPORT
FIETSERS
3 moties 825

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6163856
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0054 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de Natuurbalans 2007 signaleert dat de bescherming van
de Nationale Landschappen nog ver weg is en hierbij een groot probleem is
dat gemeenten in hun bestemmingsplannen geen rekening hoeven te
houden met de Nota Ruimte (conform uitspraken van de Raad van de
State);
overwegende, dat de Natuurbalans 2007 aangeeft dat de nieuwe Wet op de
ruimtelijke ordening kansen biedt om de beoogde bescherming alsnog te
regelen;
verzoekt de regering om op basis van de nieuwe Wet op de ruimtelijke
ordening een AMvB te maken voor bescherming van de Nationale
Landschappen en de Kamer binnen drie maanden te informeren over de
voortgang,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
NATIONALE LANDSCHAPPEN
AMVB'S
LANDSCHAPSBESCHERMING
3 moties 826

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6163850
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0053 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de LNV-begroting niet duidelijk maakt op welke wijze de
minister zich wil inzetten voor de ontwikkeling en inzet van alternatieve
preventieve middelen voor wildschadebestrijding;
constaterende, dat een duidelijk beeld van ambities, doelstellingen, effect-,
en prestatie-indicatoren van belang is om de voortgang te kunnen
monitoren en de inzet van financiële middelen te kunnen verantwoorden;
verzoekt de regering om binnen een halfjaar met een integraal plan van
aanpak te komen, inclusief een financiële paragraaf om het afschot van in
het wild levende dieren zo veel als mogelijk is te vervangen door
alternatieve, diervriendelijke maatregelen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
JACHT
WILD
WELZIJN
3 moties 827

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6163843
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0052 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat slechts de helft van de te besteden onderzoeksgelden uit
het Faunafonds wordt besteed aan de ontwikkeling van alternatieven voor
afschot;
constaterende, dat dit ongewenst is, mede gelet op de ambitie van de
regering om het afschot van wilde dieren waar mogelijk te beperken;
verzoekt de regering alle financiële uitgaven vanuit het Faunafonds die
geoormerkt zijn als onderzoeksbudget met betrekking tot ganzenopvang of
schadebestrijding bij andere beschermde dieren te richten op het
ontwikkelen van alternatieven voor afschot en verjaging,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
JACHT
OVERHEIDSFINANCIËN
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
BESCHERMDE DIERSOORTEN
3 moties 828

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6163839
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0051 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de vos een van de weinige grote predatoren is in de
Nederlandse natuur;
constaterende, dat de vos een slechte reputatie lijkt te hebben en dat
gedegen wetenschappelijk onderzoek ontbreekt om de bijdrage van de vos
als predator in de Nederlandse natuur goed te kunnen beoordelen;
verzoekt de regering een gedegen wetenschappelijk onderzoek in te stellen
naar het gedrag en leefgebied van de vos en onder welke randvoorwaarden
de vos als predator een integraal en onbedreigd onderdeel kan uitmaken
van de fauna in Nederland als alternatief voor het huidige afschotbeleid,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
JACHT
3 moties 829

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6163833
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0050 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de herintroductie van gefokte dieren negatieve gevolgen
kan hebben voor de nog aanwezige wilde exemplaren van dezelfde soort;
constaterende, dat er een afwegingskader is ontwikkeld door Wageningen
Universiteit en Research (WUR) waarin randvoorwaarden zijn opgesteld om
de negatieve gevolgen van herintroductie van diersoorten in kaart te
brengen en af te wegen tegen de voordelen;
constaterende, dat dit afwegingskader een instrument vormt waarmee de
mogelijke schadelijke gevolgen van herintroductie van diersoorten
voorkomen kunnen worden en dat dit afwegingskader daarmee een
belangrijke meerwaarde heeft ten opzichte van het huidige beleid;
verzoekt de regering om het afwegingskader en de daarin opgestelde
randvoorwaarden voor de herintroductie van soorten in de Nederlandse
natuur (binnen en buiten de ehs) als leidend te beschouwen bij het al dan
niet toekennen van een vergunning voor de herintroductie van diersoorten
in Nederland,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERSOORTEN
FOKKEN VAN DIEREN
BIODIVERSITEIT
3 moties 830

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6163819
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0049 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de herintroductie van gefokte dieren negatieve gevolgen
kan hebben voor de nog aanwezige wilde exemplaren van dezelfde soort;
constaterende, dat er een afwegingskader is ontwikkeld door Wageningen
Universiteit en Research (WUR) waarin randvoorwaarden zijn opgesteld om
de negatieve gevolgen van herintroductie van diersoorten in kaart te
brengen en af te wegen tegen de voordelen;
constaterende, dat dit afwegingskader nog niet is ingezet bij de afweging
om een vergunning te verlenen voor de herintroductie van korhoenders op
de Hoge Veluwe, terwijl dat wel gewenst is uit het oogpunt van duurzaam
populatiebeheer;
verzoekt de regering om per direct de herintroductie van korhoenders op de
Hoge Veluwe te toetsen aan het door WUR ontwikkelde afwegingskader en
op basis daarvan de afgegeven vergunning te herijken,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
FOKKEN VAN DIEREN
VELUWE
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
VERGUNNINGEN
3 moties 831

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6162561
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0048 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de regering grote waarde hecht aan natuur- en
milieueducatie;
overwegende, dat voorkomen dient te worden dat bepaalde vormen van
propaganda onderdeel worden van de natuur- en milieueducatie op
basisscholen en het middelbaar onderwijs;
verzoekt de regering kerndoelen op te stellen om de kwaliteit van de
natuur- en milieueducatie op basisscholen en middelbare scholen te
garanderen en dat in de educatie respect en verantwoordelijkheid voor
natuur en voor de in het wild levende dieren en planten als uitgepunt
worden genomen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENBESCHERMING
NATUURBEHOUD
ONDERWIJS
JEUGDIGEN
3 moties 832

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6162550
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0047 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
van mening, dat het ongewenst is om op publieke terreinen jachtpartijen te
houden waar het voor het plezier doden van dieren centraal staat;
constaterende, dat deze vorm van tijdverdrijf door hobbyisten niet meer
past in een tijdgeest waar burgers vragen om een meer respectvolle
behandeling van dieren;
verzoekt de regering om per direct een einde te maken aan jachtpartijen
door leden van het Koninklijk Huis op publieke terreinen en dit verbod bij
wet te verankeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
JACHT
KONINKLIJK HUIS
DIERENBESCHERMING
VERBODEN
3 moties 833

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6162532
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0046 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
van mening, dat het ongewenst is dat een aan het Nederlandse volk
geschonken natuurgebied jaarlijks van 15 september tot 25 december
gesloten wordt ten behoeve van jachtpartijen van het Koninklijk Huis;
verzoekt de regering om per direct de sluiting van het Kroondomein op te
heffen en het Kroondomein jaarrond voor het publiek open te stellen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
JACHT
KONINKLIJK HUIS
NATUUR
RECREATIE
BURGERS
3 moties 834

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6162478
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0045 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
verzoekt de regering per direct inzicht te geven in de aard, het aantal en de
omvang van de jachtpartijen van het Koninklijk Huis op Kroondomein Het
Loo, het aantal geschoten dieren en het effect van het afschot op de
populatie over de afgelopen vijf jaar;
verzoekt de regering per direct inzicht te geven in de kosten die direct en
indirect gemoeid zijn met de jachtpartijen van het Koninklijk Huis,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
JACHT
KONINKLIJK HUIS
OVERHEIDSFINANCIËN
3 moties 835

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede, WO
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6162432
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0041 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.15
Indiener Naam Partij Functie
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
H.J. Polderman SP Lid Tweede Kamer
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat zowel de commissie-Verheijen als de Algemene
Rekenkamer als de MNP de zorg uitspreekt dat de extra middelen voor
natuur voor 2009-2011 onvoldoende zijn om in 2018 de EHS te realiseren
en een goede start te maken met de Nationale Landschappen;
overwegende, dat er pas in 2010 een midterm review komt van het ILG;
verzoekt de regering een Taskforce EHS bestaande uit onder meer
provincies en gemeenten te formeren om zo snel mogelijk inzichtelijk te
maken wat de oorzaken zijn van de vertragingen en versnelling van de
realisatie van de EHS;
verzoekt de regering tevens deze Taskforce om advies te vragen over de
mogelijke noodzaak voor extra middelen om versnelling van de realisatie
van de EHS mogelijk te maken;
en de uitkomsten te verwerken in de begroting voor het jaar 2009,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ECOLOGISCHE HOOFDSTRUCTUUR
ADVIESORGANEN
3 moties 836

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6177478
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0064 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.16
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de Kamer de motie-Poppe (28 000-XIV, nr. 74) heeft
aangenomen waarin wordt verzocht geen ontheffing te geven voor het jagen
op vossen in de kraam- en zoogperiode van de vos;
overwegende, dat bij de voornemens van het kabinet, de drukjacht op
zwijnen toe te staan wel een uitzondering wordt gemaakt voor de
werpperiode maar de vos op de vrijstellingslijst is geplaatst zonder enige
beperking voor de kraam- en zoogperiode;
roept de regering op het jagen op vossen tijdens de kraam- en zoogperiode
te verbieden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
JACHT
VERBODEN
3 moties 837

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6165138
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0077 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.16
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de Rijksbegroting voor LNV geen samenhangend inzicht
geeft in de beoogde doelstellingen (uitgewerkt in effectindicatoren), de
concrete maatregelen (uitgewerkt in prestatie-indicatoren) en de in te
zetten financiële middelen wat betreft de ambities op het gebied van
dierenwelzijn;
constaterende, dat de minister hiervoor heeft verwezen naar de zojuist
verschenen Nota Dierenwelzijn, maar dat ook hierin de gevraagde
informatie niet staat vermeld waardoor de Kamer haar controlefunctie niet
naar behoren uit zal kunnen voeren;
verzoekt de regering om, in aanvulling op de Nota Dierenwelzijn en
voorafgaand aan de begrotingsbehandeling van LNV, de Tweede Kamer een
samenhangend inzicht te geven in de doelstellingen, effectindicatoren en de
bijbehorende maatregelen en prestatie-indicatoren voor de ambities ten
aanzien van dierenwelzijn en de daarmee samenhangende uitgaven;
verzoekt de regering tevens om deze informatie vervolgens, in lijn met de
uitgangspunten van het traject Van Beleidsbegroting tot
Beleidsverantwoording (VBTB), te verwerken in de begroting, zodat hierover
in de jaarverslagen van LNV op een adequate manier verantwoording kan
worden afgelegd,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
PRESTATIEBEGROTINGEN
INFORMATIEPLICHT MINISTERS
3 moties 838
MINISTERIE VAN LANDBOUW NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6165121
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0074 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.16
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat een beter dierenwelzijn kernwaarde is in onze
samenleving, welke ook in het regeerakkoord een belangrijke plek heeft
gekregen;
van mening, dat het onwenselijk is dat de inzet van publieke middelen,
bijvoorbeeld in de vorm van innovatie- en investeringssubsidies aan het
agrarisch bedrijfsleven, kunnen leiden tot een verslechtering van het
dierenwelzijn van gehouden dieren;
verzoekt de regering om bij het verstrekken van innovatie- en
investeringssubsidies ten behoeve van de veehouderij, dierenwelzijn als
leidende randvoorwaarde te hanteren en daarmee een verslechtering van
het dierenwelzijn als gevolg van innovaties en nieuwe investeringen met
overheidssubsidies te voorkomen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
INNOVATIE
SUBSIDIES
INTENSIEVE VEEHOUDERIJ
DIEREN
WELZIJN
3 moties 839

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6165059
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0067 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.16
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de staatssecretaris van LNV bij het besluit om een
verbod in te stellen op de drijfjacht in 2002 heeft aangegeven dat indien een
ontheffing voor drukjacht wordt verleend, er per gebied slechts één formatie
van twee personen is toegestaan;
constaterende, dat sindsdien onduidelijkheid bestaat over de
bezettingsgraad per perceel en hierbij verschillende perceelgroottes worden
genoemd waarop een formatie van twee personen is toegestaan;
overwegende, dat de aanwezigheid van meerdere formaties per gebied
feitelijk kan leiden tot herinvoering van de verboden drijfjacht;
verzoekt de regering om indien een ontheffing voor drukjacht wordt
verleend, de norm van één formatie van één jager en één drijver per gebied
te hanteren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
JACHT
ONTHEFFINGEN
3 moties 840

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6165043
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0066 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.16
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat zowel de Kamer als alle betrokken partijen aangeven dat
het noodzakelijk is om tot een structurele oplossing te komen voor de
problematiek rondom de wilde-zwijnenpopulatie in Nederland;
constaterende, dat wetenschappers van het onafhankelijk
onderzoeksinstituut Alterra concluderen dat de drukjacht geen structurele
oplossing vormt en pleiten voor een proef zonder afschot om zo ruimte te
geven aan natuurlijke selectie;
constaterende, dat Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten hebben
aangegeven, in gesprek te zijn over het instellen van een omheind
proefgebied zonder afschot;
verzoekt de regering om een omheind proefgebied aan te wijzen waar geen
afschot van wilde zwijnen plaats zal vinden om zo de natuurlijke
ontwikkeling in populatiegrootte over meerdere seizoenen te kunnen
monitoren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
JACHT
WILD
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
3 moties 841

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6165021
Status Definitief
Kamer Tweede
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0065 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.16
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat zowel een Kamermeerderheid als deskundigen uit de
praktijk aangeven dat zij geen heil zien in het invoeren van de drukjacht als
oplossing voor het inperken van de populatie wilde zwijnen op de Veluwe;
constaterende, dat de minister van LNV desondanks kenbaar heeft gemaakt
voornemens te zijn de ontheffing voor de drukjacht te verlenen;
verzoekt de regering om dit voornemen te herzien en onder geen enkele
voorwaarde over te gaan tot het verlenen van een algemene ontheffing voor
het invoeren van drukjacht op wilde zwijnen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
JACHT
WILD
VELUWE
3 moties 842

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6165007
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0063 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.16
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat aanrijdingen met overstekend wild forse materiële en
immateriële schade tot gevolg hebben en vaak ernstig dierenleed
teweegbrengen;
constaterende, dat er verschillende mogelijkheden zijn om dit te
voorkomen, zoals wildspiegels, wildkerende rasters, aanpassing van
maaibeheer in de bermen, verlichting op kritieke plaatsen, ecoducten en
elektronische detectieapparatuur,
verzoekt de regering in overleg te gaan met Rijkswaterstaat en de
provincies om te komen tot een pakket aan maatregelen ten behoeve van
de verkeersveiligheid, waaronder elektronische detectieapparatuur,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VERKEERSVEILIGHEID
WILD
DIERENBESCHERMING
3 moties 843

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6164994
Status Definitief
Kamer Tweede
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0062 XIV
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.16
Indiener Naam Partij Functie
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de Kamer in december 2006 de motie-Waalkens (30 800-
XIV, nr. 46) heeft aangenomen en daarmee de regering heeft opgeroepen
om met onmiddellijke ingang de druk- en drijfjacht opnieuw te verbieden;
constaterende, dat deze motie geen ruimte geeft voor uitzonderingen,
ontheffingen of andere methodes om alsnog vormen van drijf- en drukjacht
toe te staan;
roept het kabinet op om onder geen enkele voorwaarde toestemming te
geven voor druk- en of drijfjacht,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
MOTIES
JACHT
VERBODEN
3 moties 844

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6162514
Status Definitief
Kamer Eerste
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 000A
Titel Nota over de toestand van 's Rijks financien
Citeertitel Het principe van evenredige vertegenwoordiging en geheime stemming
bij verkiezing Eerste Kamer
Soort Motie
Datum 2007.10.16
Indiener Naam Partij Functie
H.C.P. Noten PvdA Lid Eerste Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
H. t. Hoeve OSF Lid Eerste Kamer
G. Holdijk SGP Lid Eerste Kamer
N.K. Koffeman PvdD Lid Eerste Kamer
M.J.M. Kox SP Lid Eerste Kamer
J.P. Rehwinkel PvdA Lid Eerste Kamer
A.G. Schouw D66 Lid Eerste Kamer
E. Schuurman CU Lid Eerste Kamer
Ch.P. Thissen GL Lid Eerste Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat op basis van artikel 53 van de Grondwet de leden van
beide Kamers der Staten-Generaal worden gekozen op basis van evenredige
vertegenwoordiging en dat deze verkiezingen worden gehouden bij
geheime stemming;
overwegende, dat beide grondwettelijke uitgangspunten voortdurende
zorg verdienen;
overwegende, dat op verschillende plaatsen verontrusting is uitgesproken
over waarborg van het principe van evenredige vertegenwoordiging en
geheime stemming bij verkiezing van de Eerste Kamer;
overwegende, dat de regering ten aanzien van het aspect van
lijstverbindingen
bij verkiezingen voor de Eerste Kamer heeft toegezegd de Kamernader te
informeren;
verzoekt de regering de betekenis van de voorkeursdrempel bij verkiezingen
voor de Eerste Kamer opnieuw te bezien en de Kamer hierover (eveneens)
te informeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
VOORKEURSTEMMEN
KIESDREMPEL
EERSTE-KAMERVERKIEZINGEN
EVENREDIGE VERTEGENWOORDIGING
3 moties 845

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6159394
Status Definitief
Kamer Tweede
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0079
Titel Dierenwelzijn.
Soort Motie
Datum 2007.10.16
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat veel transporteurs meer dieren in hun vrachtwagen
laden dan is toegestaan volgens de transportverordening (EG nr. 1/2005);
constaterende, dat hierdoor dieren tijdens het transport niet de vereiste
ruimte hebben wat kan leiden tot verwondingen, uitputting en sterfte;
van mening, dat te allen tijde dient te worden voorkomen dat
veetransporteurs de maximum belading van vrachtwagens overschrijden;
verzoekt de regering voor het einde van dit jaar het wegen van beladen
varkenstransportwagens weer in te voeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
VARKENS
WELZIJN
3 moties 846

Kamerstukken
Moties
Status Definitief
Kamer Tweede
VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6159373
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0078
Titel Dierenwelzijn.
Soort Motie
Datum 2007.10.16
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
K. v. Velzen SP Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat veetransporteurs die worden veroordeeld voor
overtreding van de transportverordening (EG nr. 1/2005) niet
terugschrikken voor recidive;
van mening, dat in geval van overtredingen die hebben geleid tot
mishandeling, verwaarlozing of de dood van getransporteerde dieren
recidive te allen tijde voorkomen dient te worden;
verzoekt de regering om bij overtredingen van de transportverordening (EG
nr. 1/2005) waarbij mishandeling, verwaarlozing of de dood van
getransporteerde dieren is geconstateerd, meteen over te gaan op het
intrekken van de transportvergunning en de transportwagens van het
betreffende bedrijf aan de ketting te leggen,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
VERORDENINGEN
EU
DIERENMISHANDELING
VERGUNNINGEN
BESLAGEN
3 moties 847

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6159363
Status Definitief
Kamer Tweede
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0077
Titel Dierenwelzijn.
Soort Motie
Datum 2007.10.16
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de per 5 januari 2007 van kracht geworden EUtransportverordening
(EG nr. 1/2005) het dwingende voorschrift heeft dat
een keuringsdierenarts aanwezig dient te zijn bij het inladen van dieren;
constaterende, dat de Nederlandse overheid in strijd met de Europese
transportverordening deze controles op dit moment niet uitvoert;
verzoekt de regering om voor het inladen van de dieren die op transport
gaan per direct, zoals eerder voorgenomen door de minister, een 100%controle
door keuringsdierenartsen in te voeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
DIERENARTSEN
TOEZICHT
3 moties 848

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6165683
Status Definitief
Kamer Tweede
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0018 VIII
Titel Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.17
Indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
R.M. Leijten SP Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat de basisbeurs een randvoorwaarde vormt voor de
toegankelijkheid van het (hoger) onderwijs;
verzoekt de regering de basisbeurs in het stelsel studiefinanciering te
behouden,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
HOGER ONDERWIJS
STUDIEFINANCIERING
3 moties 849

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6165674
Status Definitief
Kamer Tweede
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0017 VIII
Titel Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2008
Soort Motie
Datum 2007.10.17
Indiener Naam Partij Functie
R.M. Leijten SP Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
E. Ouwehand PVDD Lid Tweede Kamer
A. Pechtold D66 Lid Tweede Kamer
T. Dibi GL Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
van mening, dat het extra geld voor leraren niet ten koste dient te gaan van
onderwijs;
verzoekt de regering voorstellen te doen voor extra middelen voor onderwijs
buiten de OCW-begroting,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
ONDERWIJSGEVENDEN
LONEN
ONDERWIJSFINANCIERING
3 moties 850

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6174948
Status Definitief
Kamer Tweede
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0080 XIV
31200 0066 XIV gewijzigd
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.18
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat zowel de Kamer als alle betrokken partijen aangeven dat
het noodzakelijk is om tot een structurele oplossing te komen voor de
problematiek rondom de wilde-zwijnenpopulatie in Nederland;
constaterende, dat wetenschappers van het onafhankelijk
onderzoeksinstituut Alterra concluderen dat de drukjacht geen structurele
oplossing vormt en pleiten voor een proef zonder afschot om zo ruimte te
geven aan natuurlijke selectie;
constaterende, dat Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten hebben
aangegeven in gesprek te zijn over het instellen van een omheind
proefgebied zonder afschot;
verzoekt de regering om een proefgebied aan te wijzen waar geen afschot
van wilde zwijnen plaats zal vinden om zo de natuurlijke ontwikkeling in
populatiegrootte over meerdere seizoenen te kunnen monitoren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
WILD
JACHT
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
3 moties 851

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6169800
Status Definitief
Kamer Tweede
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
31200 0088 XIV
31200 0066 XIV gewijzigd
Titel Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2008.
Soort Motie
Datum 2007.10.18
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat zowel de Kamer als alle betrokken partijen aangeven dat
het noodzakelijk is om tot een structurele oplossing te komen voor de
problematiek rondom de wilde-zwijnenpopulatie in Nederland;
constaterende, dat wetenschappers van het onafhankelijk
onderzoeksinstituut Alterra concluderen dat de drukjacht geen structurele
oplossing vormt en pleiten voor een proef zonder afschot om zo ruimte te
geven aan natuurlijke selectie;
constaterende, dat Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten hebben
aangegeven in gesprek te zijn over het instellen van een omheind
proefgebied zonder afschot;
verzoekt de regering om een proefgebied aan te wijzen waar geen afschot
van wilde zwijnen plaats zal vinden om zo de natuurlijke ontwikkeling in
populatiegrootte over meerdere seizoenen te kunnen monitoren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
WILD
JACHT
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
3 moties 852

Kamerstukken Moties VIP / Documentsoorten / Kamerstukken Moties / Record 6169774
Status Definitief
Kamer Tweede
Kamerstuk Vetnummer Hoofdstuk Raad Herdruk EK Wijziging Link
28286 0086
Titel Dierenwelzijn.
Soort Motie
Datum 2007.10.18
28286 0077 gewijzigd
Indiener Naam Partij Functie
M.L. Thieme PVDD Lid Tweede Kamer
Mede-indiener Naam Partij Functie
W. v. Gent GL Lid Tweede Kamer
B. v.d. Ham D66 Lid Tweede Kamer
Tekst De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende, dat de per 5 januari 2007 van kracht geworden EUtransportverordening
(EG nr. 1/2005) het dwingende voorschrift heeft dat
een keuringsdierenarts aanwezig dient te zijn bij het inladen van dieren voor
transporten die vergunningplichtig zijn in het kader van voornoemde
verordening;
constaterende, dat de Nederlandse overheid in strijd met de Europese
transportverordening deze controles op dit moment niet uitvoert;
verzoekt de regering om, conform de EU-verordening, voor het inladen van
dieren die op transport gaan per direct de 100% controle door
keuringsdierenartsen in te voeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Trefwoord(en) Trefwoord
DIERENVERVOER
EU
VERORDENINGEN
TOEZICHT
DIERENARTSEN
3 moties 853