No finn du Holmehuset også i tjukkaste byn. Etter mange år ... - Strilen

12
S T R I L E N
T O R S D A G 2 3 . S E P T E M B E R
Streva med nummer tolv
RADØY: Tormod
Haugland kjem i haust
med bok nummer tolv.
Den har ikkje vore så lett
å skriva.
Av Livar Aksnes
livar@strilen.no
– Eg har måtta begynna på
nytt, skriva om og stryka.
Slik har det ikkje vore med dei tidlegare
bøkene mine, fortel Tormod
Haugland når Strilen møter han
heime på kjøkkenet på Haugland på
Radøy.
I desse dagar kjem romanen
«Romberg. Kvinner og kriminalitet»
ut. Det er tre år sidan førre roman,
men i mellomtida har han gjeve ut ei
essaysamling.
– Eg var i Oslo før helga og såg boka
ferdig for første gong.
Viss alt har gått etter planen, skal
boka no vera i bokhandelen.
Forsvinning
Tittelen kan tyda på at det er ein kriminalroman,
men det er det ikkje.
– Men det handlar om eit forsvinningsnummer.
Personen Romberg
forsvinn, og noko av innhaldet i boka
går ut på å oppklara kva som skjedde
med han.
For å kunna fabulera friare har
Haugland lagt hovuddelen av boka ti
år fram i tid.
– Det inneber mellom anna at det
har kome jernbane til Austrheim, og at
på Utvandrarsenteret på Sletta har det
kome ei rekkje nye hus, som ein liten
by, avslører han om innhaldet.
Og inne i Bergen har det oppstått
ein heil bydel inne i Fløifjellet.
Lokal
Tormod Haugland driv ikkje med
heimstaddikting, men denne gongen
har han lagt deler av handlinga til
Austrheim, og for første gong har han
brukt lokale stadnamn. Og han
ønskjer å seia noko om tida me lever i,
gjennom bøkene sine.
– Det er to brør frå Austrheim som
driv handlinga framover, fortel han.
I boka kjem han både inn på utviklinga
i jordbruket, og korleis
Mongstad har påverka samfunnsutviklinga
i Nordhordland. Også økonomisk
kriminalitet har ein plass i boka.
Vart mindre
– Då eg starta skrivinga, hadde eg planar
om å skriva ei bok på 300 sider.
Dette skulle ikkje verta ei bok med
vanleg Tormod Haugland-lengde,
seier forfattaren.
Men no har han enda opp med nettopp
det: Ei bok på om lag 150 sider.
– Eg hadde nok stoff til så skriva
SPENT: Det er alltid spennande å venta på bokomtalane når du har gjeve ut ei ny bok, seier
Tormod Haugland.
mykje meir, men så såg eg at ting hekk
ikkje i hop. Det levde ikkje.
Dermed vart det å kutta og stryka,
og så vart lengda som ho vart.
Skriva lett
– Eg prøver å skriva slik at bøkene
mine skal vera lette å lesa, seier
Tormod Haugland.
Men samstundes ønskjer han at
bøkene hans skal få folk til å tenkja, til
å reflektera. Difor ønskjer han å oppnå
noko meir enn berre å fortelja ein historie,
og det gjer at han må arbeida
mykje med språket.
Lite tradisjonar
Strilane er ikkje noko boklesande folk,
meiner Haugland.
– Me har ikkje dei litterære tradisjonane
som i Hardanger og
Sunnhordland, der det har vore forfattarar
i hundre år. Strilane er ordkunstnarar
som utfaldar seg i praten.
Haugland har difor ikkje nokon
skrivetradisjon å byggja vidare på, slik
forfattarar i andre deler av fylket har.
Men den lokale bokhausten i år kan
tyda på at det er i ferd med å utvikla
seg ein forfattargenerasjon i
Nordhordland.
Bærdyrkar
Ved sida av å vera forfattar underviser
Tormod Haugland på Skrivekunst -
akademiet i Bergen. Men det er berre
ei kvart stilling.
– Og så likar eg å halda på med
hagebruk. Me dyrkar både bær og
grønsaker til eige bruk, fortel han.
Og tidlegare har han vore både
bonde og jordbruksavsløysar.
■ TORMOD HAUGLAND
• Fødd: 1962
• Bur: På Haugland på Radøy
• BAKGRUNN: Var odelsgut og starta
som bonde. Hadde planar om å
vera bonde og bildekunstnar, men
vart forfattar i staden. Har og vore
leiar for Skrivekunstakademiet i
Bergen i ti år. Har ei kvart stilling
der no.
• Debut: «Under», roman i 1994.
• Har gjeve ut tolv bøker, av dei åtte
romanar. Har også skrive noveller,
skodespel og essay. Har fått svært
gode kritikkar for mange av bøkene
sine.
• Siste bok: Romberg. Kvinner og kriminalitet.
Oktober forlag
Lokal miljøkamp frå Staalesen
«Vi skal arve vinden» heiter den siste boka til krimforfattar Gunnar
Staalesen frå Bergen, men med hytte i Lindås. Og både Lindås-halvøya og
Gulen er med i den nye boka, som mellom anna handlar om kamp rundt
vindkraftutbygging. Til Bergens Tidende seier Staalesen at han er oppteken
av miljøspørsmål, og at han tykkjer vindkraft er eit vanskeleg tema.