Om klimatilpasning - Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap

”For dei nærmaste 50 åra er det praktisk talt inga ueinigheit her i landet”
13
– Det er eit politisk spørsmål som eg ikkje kan kommentere.
På kort sikt er nok svaret heller regionalt
samarbeid mellom kommunar som ikkje maktar å
g jere jobben aleine. For fylkesmennene, som har
tilsynet med at kommunane g jer dei pålagde oppgåvene
sine, er dette greitt. Men for kommunane
kan det reint demokratisk bli krevjande.
– For dei nærmaste 50 åra er det praktisk talt inga
ueinigheit her i landet. I tillegg til det vitskaplege
og kva forskarane seier, er det også viktig å
skaffe lokal kunnskap ved å snakke med folk frå ulike
sektorar og landsdelar. Heile tida må vi ha det tverrsektorielle
for auget – kva som er best for samfunnet
som heilskap.
Foto: colourbox
– Kva meiner du med det?
– Interkommunale samarbeidsløysingar har ofte ei
anna styringsform enn kommunane og kan kortslutte
den folkevalde styringa.
Flæte sitt eige fylke, Sogn og Fjordane, er på mange
måtar sårbare for klimaverknader og eit endra
klima vil kunne merkast svært godt. Kommunane
er derfor allereie varsla om at Fylkesmannen vil
bruke motsegnsretten, dersom kommunane ikkje
tek tilstrekkeleg omsyn til klimatilpassinga i ROSanalysane
sine.
Havnivåstiginga får konsekvensar for arealdisponeringa
og infrastrukturen i mange lokalsamfunn. Det
er også DSB opptekne av, seier Flæte og kjem inn på
direktoratet:
– Mange av oss som har besøkt DSB, er overraska
over kor nær sjøen bygget ligg. Det kan vere interessant
å høyre korleis direktoratet stiller seg til den
forventa havnivåstiginga og til å ta dei same omsyna
som DSB meiner alle andre må g jere.
I løpet av første halvår vil klimatilpassingsutvalet få
ein oppdatert rapport med detaljerte opplysningar
ned på region-/områdenivå om klimaverknader som
havnivåstiging og temperaturauke.
Rapporten vil utg jere det første fundamentet i arbeidet
til utvalet. Det neste er å sjå på konsekvensane
for folk og samfunn på grunnlag mellom anna
av ein ny forskingsrapport. Vi veit likevel at berre
tilsynelatande små aukingar i g jennomsnittstemperaturen
kan få store konsekvensar for naturen
og dermed for dyre- og plantelivet. Nokre artar kan
kome til å forsvinne heilt, mens nye kjem til.
– Forskarane er likevel ikkje alltid einige om kva som
vil skje, og kva som bør g jerast?
– Korleis skal dette forankrast blant politikarar og
folk flest?
– Det store politiske fleirtalet har teke klimatrusselen
inn over seg. Sjølv om det kan vere litt ulikt syn
på årsakene, er det ei felles oppfatning av behovet
for tiltak. Det vil koste både økonomisk og på andre
måtar. Viss vi ikkje g jer noko, blir rekninga berre
enda høgare for alle.
Midt oppi alt dette meiner Oddvar Flæte at vi
også skal vere opne for at klimaendringane kan ha
positive effektar. Betyr for eksempel utsiktene til
eit våtare klima at vasskrafta kan nyttast ut på
ein betre måte, fordi det blir tilgang på meir vatn?
Sverige har faktisk rekna på det og kome til at meir
nedbør kan gi slike moglegheiter.
Flæte har ikkje noka oppfatning av om dette vil vere
haldbart i røynda, og om det eventuelt også kan bli
ein gevinst for Noreg, men uansett opnar det ein del
interessante perspektiv.
Han meiner at Noreg, med ein god økonomi og ein
god offentleg sektor, er betre rusta enn dei fleste
land til å møte klimaendringane og best mogleg tilpasse
seg. Han understrekar likevel at det ikkje berre
er eit spørsmål om kva vi ønskjer, men kva vi må.
– Kva betydning kan ein internasjonal klimaavtale få?
– Sjølv om utvalet skal arbeide med klimatilpassing,
må det ikkje vere tvil om at reduksjon av klimagassutslepp
er det aller viktigaste, men klimaendringane
kjenner ingen grenser. Uavhengig av kva Noreg
g jer nasjonalt, uansett kor mykje vi reduserer dei
klimaskadelege utsleppa våre, er utviklinga komen så
langt at vi må tilpasse oss. Blir landa ikkje einige om
ein avtale, aukar presset og behovet for nasjonale
tilpassingstiltak ytterlegare.
”Klimaendringane skjer
ikkje plutseleg over natta.
Dei skjer gradvis.”
– Har vi dårleg tid?
– Nasjonalt ser vi allereie resultat i form av issmelting.
Isbreane er blitt mindre. Framleis er det
variasjonar frå år til år, men sett over tid er det
ikkje tvil om kva som skjer. Klimaendringane skjer
ikkje plutseleg over natta. Dei skjer gradvis. Derfor
burde vi eigentleg starta opp for fullt for lenge
sidan, men Noreg er no godt i gang. No g jeld det å
halde oppe trykket og intensiteten. Vi veit allereie
at vi har ein del utsette samfunn. Det er ikkje utan
grunn at samiske forhold er ein del av utvalets
arbeid. Ei g jennomsnittleg temperaturstiging på totre
grader, kan gi store konsekvensar for livsgrunnlaget
i reindriftsnæringa og dermed den samiske
kultur. Havnivåstigingane vil få konsekvensar, men
i varierande grad, langs heile kysten.
– Er det nødvendig med skremsler for å vekkje
og engasjere folk?
– Nei, men folk flest forventar at myndigheitene tek
styringa og set i verk tiltak. Folk vil kanskje ikkje utan
vidare applaudere tiltak som rammar dei personleg,
men eg trur det likevel er ei aukande forståing for
at samfunnet må g jere noko. Og tiltaka må sjåast
i samanheng ut frå kva som totalt sett er best for
samfunnet, seier Oddvar Flæte.
arvid.christensen@dsb.no